Ապահովված գործարքների և գրավի ռեգիստրի

հայեցակարգը

Բրետ Կոլեման և ԷվերետՎոլերս

Ապրիլի 3, 2015 .թ

Շնորհանդեսիբովանդակությունը

Ապահովված գործարքների արդիբարեփոխումների կարիքն ուհետևանքները,

Ապահովված գործարքների ,իրավական դաշտը

Ռեգիստրների տեսակներն ու լավագույն փորձը,

Նշյալ ոլորտում Հայաստանի նոր օրենքների համառոտ վերլուծություն:

Ինչու՞մն է խնդիրը Մասնավոր ընկերությունների ( հատկապես

-ՓՄՁ ների) համար վարկերը հասանելի չեն, Բանկերը չեն ցանկանում վարկեր

տրամադրել կամ մեծ ռիսկի պատճառով տրամադրում են բ արձր

տոկոսադրույքներով, Ռիսկը պայմանավորված է վարկի

անբավարար ապահովվածությամբ.

- - ՓՄՁ ները սովորաբար չունեն անհրաժեշտ գրավադրվող անշարժ գույք,

- Շարժական գույքը որպես գրավ չի ընդունվում:

Ֆինանսների հասանելիության ցուցանիշներ

( ՀԲ Ձեռնարկությունների հարցման)արդյունքներ

2008 2013 Խնդիրների դասակարգում և

ԳՐԱՎԻ ՊԱԿԱՍ

Source: World Bank Enterprise Surveys

Անհամապատասխանություն ընկերությունների սեփական գույքի և պահանջվորղ գրավի միջև

44%

34%

22%

Ավտոմեքենաներ/սարքեր/սարքավորումներ

Դեբիտորական պարտքեր

Հող/անշարժ գույք

73%

27%

/ Հող Անշարժգույք Շարժական գույք

Ընկերություններիկապիտալ

Ֆինանսական հաստատությունների

կողմից ընդունելի գրավ

Խնդրի էությունը

Բ արձր ռիսկի պատճառով բ անկերը- ՓՄՁ ներին չեն վարկավորում որպես գրավ տրվող շարժական գույքի

, դիմաց .Բարձր ռիսկը պայմանավորված է

- Այլ պարտատերերի պահանջների դիմաց առաջնահերթության երաշխիքի

բացակայությամբ,

- Գրավի իրացման գործընթացի երկարատևությամբ և ցածր

:հուսալիությամբ

Ո՞րն է լուծումը

1. , . Ընդունել նոր օրենսդրություն որը- Կապահովի շարժական գույքի

,օգտագործումը որպես գրավ - Կտարածվի գրավով ապահովված բոլոր

տեսակի իրավունքների վրա- Կտարածվի շարժական գույքի բոլոր

/ տեսակների վրա՝ նյութական ոչ նյութական, /առկա ապագայում առաջացող, անշարժ

գույքին ամրակցված և այլն:2. Ստեղծել արդյունավաետ գործող

/շարժական գույքի , գրավի գրանցամատյան , որը կլինի ճշգրիտ թափանցիկ և

:ծախսարդյունավետ

Որտե՞ղ է կիրառվ ?ում , Տարբեր մեծության երկրներում օրինակ՝

Չինաստանում (1.7 միլիարդ մարդ) կամ Մարշալյանկղզիներում (58 000 մարդ):

- Առաջատար տնտեսություններում օրինակ՝ ԱՄՆ ում , և Կանադայում և ներքին հակասություններից

, տուժող երկրներում օրինակ՝ Աֆղանստանում Բարեփոխումների տեսանկյունից առաջատար

.երկրներ- Արևելյան Ասիա – Չինաստան, , , Վիետնամ Կամբոջա Լաոս,

Սինգապուր- Խաղաղ օվկիանոսի ավազանի երկրներ – , Նոր Զելանդիա

Ավստրալի և փոքր կղզի պետությունները- Լատինական Ամերիկա – Մեքսիկա, , Հոնդուրաս Գվաթեմալա

և այլն- Կենտրոնական Եվրոպա– , գրեթե բոլոր երկրները ընդ որում

առաջինը Ռումինիան և Ալբանիան էին- Միջին Արևելք – , Աֆղանստան Պաղեստին և մի շարք այլ

երկրներ- Աֆրիկա – , Գանա Լիբերիա, և մի շարք այլ երկրներ

Ցուցանիշ Արդյունք

Ֆինանսներիհասանելիություն

8 տոկոսային կետ

Վարկերիհասանելիություն

7 տոկոսային կետ

Բ անկերի կողմից ֆինանսավորվող

շրջանառու միջոցներ ի, %մասնաբաժին

10 տոկոսային կետ

Տոկոսադրույք 3 տոկոսային կետ

Վարկի մարման ժամկետ 6 ամիս

10

- ՄՖԿ ի վերջին ուսումնասիրությունը ապահովված գործարքների ազդեցության

մասին

, Ուսումնասիրությունում նաև նշվում է որ շարժական գույքով ապահովված գործարքների մասին օրենքի և շարժական գույքի

ռեգիստրների կիրառման արդյունքում ֆինանսների հասանելիության աճը ավելի մեծ է փոքր ընկերությունների

:դեպքում

BENEFITS OF A SOLID SECURED TRANSACTIONS

• I ՎԱՐԿԵՐԻ ՀԱՍԱՆԵԼԻՈՒԹՅԱ Ն

ԱՃ, ՎԱՐԿԱՅԻՆ ՌԻՍԿԻ ԿՐՃԱՏՈՒՄ

• ՎԱՐԿԱՅԻՆ ԾԱԽՍԻ

ԿՐՃԱՏՈՒՄ

• ՎԱՐԿԵՐԻԴԻՎԵՐՍԻՖԻԿԱՑ

ՄԱՆ ԽԹԱՆՈՒՄ

• ՇՈՒԿԱՅԱԿԱՆ ՄՐՑԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԱՃ

- Թերսպասար

-կվող ՓՄՁ ներ և կին

գործարարներ

- Նպաստում է ռիսկերի

խելամիտկառավարմ

անը

-

- Ավելի մատչելի

տոկոսադրույքՆեր

- Ոչ ֆորմալից

անցում դեպի ֆորմալ

ֆինանսավո րում -

Գործարարն երի

ծախսերիկրճատում

- Արդյունաբե

րությանզարգացում

( ֆակտորինգ և լիզինգ)

- Ոչ բանկային

ֆինանսակա ն

կազմակերպ.ութ

ԱՊԱՀՈՎՎԱԾ ԳՈՐԾԱՐՔՆԵՐԻ ՀՈՒՍԱԼԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

11

ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅԱՆ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ

Ի՞նչ է նախատեսում ապահովված գործարքների բարեփոխմանը միտված

օրեն ,սդրությունը- Ապահովված իրավունքի ստեղծում,

- Առաջնահերթության / ,սկզբունքներ կարգ- Գրանցում և գրանցամատյան, - Կիրարկում:

ՀՀ գ ործող օրենսդրության տարբերությունները

Ապահովված իրավունքի առաջացում

Ապահովված իրավունքը դա շարժական գույքի , նկատմամբ իրավունք է որն ապահովում է

պարտավորության կատարումը, Կողմերը կնքում են ապահովված գործարքի

պայմանագիր, Գրավոր համաձայնություն – տեղեկատվության

ցանկացած նյութական կրիչ ( օրինակ՝ էլեկտրոնային եղանակով նամակագրություն),

Կողմերն ինքնուրույն սահմանում են պայմանագրի պայմանները առանց ավելորդ

վարչարարության, Պարտավորցենում է կողմերին հաձայանությունն

ուժի մեջ մտնելու պահից – գրանցում չի:պահանջվում

Ապահովված իրավունքը կարող.է

Երաշխավորել մեկ կամ մի քանի պարտավորությունների

, կատարումը որոնք կարող են. նկարագրվել հատուկ կամ ընդհանուր

տեսքով, կրել դրամական կամ ոչ դրամական

բնույթ, , առաջանալ նախկինում ներկայում

կամ ապագայում կամ որպես վարկային գիծ:

Գրավի նկարագրությունը

Նկարագրությունը կարող է կրել հատուկ կամ ընդհանուր բնույթ,

Պետք է բավարար ներկայացվի գրավի առարկան,

« » Բոլոր սարքավորումներ կամ« » ամբողջ շարժական գույք

ձևակերպումները բավարար :նկարագրություն են

Հայաստանի օրենսդրության տարբերությունները

Ապահովված իրավունքի առարկա հանդիսացող պարտավորությունների

ստեղծման պայմանները և շրջանակը մանրամասնեցված չեն,

Թեև նոր քաղաքացիական օրենսգրքի14 1 , գլխի մասով նախատեսվում է որ

գրավը կարող է նկարագրվել ինչեսհատուկ, այնպես էլ ընդհանուր

, եղանակով հնարավորության դեպքում անհրաժեշտ է հատուկ

:նկարագրություն

Իրավունքի տեսակները

Շարժական գույքի/ գրավադրում հիփոթեքային գրավ,

Վաճառք սեփականության իրավունքիպահպանմամբ,

Մասնաբաժիններով վաճառողի գույքի վերադարձի իրավունք՝

պարտավորությունները խախտելու դեպքում, Ֆինանսական վարձակալություն, Վաճառք բեռնագրային հիմքերով՝

« »քընսայնմընթ , Շարժական գույքի նկատմամբ ցանկացած այլ

իրավունք, որն ապահովում է ցանկացած տեսակի պարտավորության կատարումը:

Հայաստանի օրենսդրության տարբերությունները

- ՔՕ ում գրավ ն առանձնացված է ապահովված իրավունքի ,ց

Ապահովված իրավունքի կամ գրանցման մասին դրույթները չեն ներառում այլ տեսակի

իրավունքները, մասնավորապես վաճառողի՝ առանց սեփականության իրավունքի

փոխանցման օտարվող գույքի նկատմամբիրավունքը, մասնաբաժիններով վաճառողի

գույքի վերադարձի իրավունքը պարտավորությունները չկատարելու

, դեպքում ֆինանսական վարձատուի :իրավունքը և այլն

Շարժական գույքիտեսակներ

Սարքավորումներ, Պաշարներ և հումք, Դրամական հոսքեր ( դեբիտորական պարտքեր և

ապահովված վաճառքի գծով պայմանագրեր), ( ` Ոչ նյութական ակտիվներ և փաստաթղթեր օրինակ

, , , արժեթղթեր մուտքեր պահեստ գործիքներ , պայմանագրային իրավունքներ մտավոր )սեփականություն և այլն ,

Մշակաբույսեր և կենդանիներ, Անշարժ գույքին ամրակցված շարժական գույք, Սպառողական ապրանքներ, Կանխիկ դրամ և դեպոզիտային հաշիվներ, Օգտակար հանածոներ և հողից առանձնացվողփայտ

Առաջնահերթությանսկզբունք

Ընդհանուր սկզբունքն է՝ առաջնահերթությունը որոշվում է

ապահովված իրավունքի թափանցիկ ության ապահովման

`պահով « »:վերջնական Բացառություններ և հատուկ

.կանոններ- Սպառողական վարկ,- ( )Ստացվող եկամուտ ժամանակավոր ,- Ս ովորական գործունեությա մբ

,պայմանավորված գնումններ

- , , Պահման ամրացումների միացումների և տարատեսակ ապրանքների նկատմամբ

:իրավունքի գծով կանոններ

Հայաստանի օրեն սդրությանտարբերությունները

- 14.1 Նոր ՔՕ ի գլխում իրավունքի առաջնահերթությունը որոշվում է միայն ըստ

, գրանցման ժամանակի ընդ որում , թափանցիկության ապահովման այլ միջոցներ

օրինակ՝ գրավի հանձնում ապահովված պարտատիրոջ սեփականության կամ հսկողության

, :տակ չի նախատեսվում - 14.1 Նոր ՔՕ ի գլխում չեն սահմանված

բացառություններ կամ հատուկ կանոններպահման, անշարժ գույքին ամրակցված

շարժական գույքի, միացումների կամ տարատեսակ ապրանքների գծով իրավունքի

վերաբերյալ:

Հայաստանի օրեն սդրության

տարբերությունները (շարունակություն) « Առավել կարևոր տարբերությունը Շարժական

գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման » մասին ՀՀ օրենքի

18- , , . րդ հոդվածում է որը սահմանում է որ Ապահովված իրավունքի առարկա հանդիսացող

գույքը գնելու դեպքում ապահովված իրավունքը գնորդի նկատմամբ չի տարածվում;

Նպատակն է ազատել վաճառողի (պարտապանի) սովորական գործունեության ընթացքում օտարվող

գույքի գնորդին ապահովված իրավունքիպարտավորությունից;

« » Սովորական գործունեության ընթացքում հասկացության բացակայությունը լուրջ բացթողում

, է որի պատճառով ապահովված իրավունքը գործում է միայն հատուցման դիմաց գույք ձեռք բերողի

:նկատմամբ

Առաջնահերթությունը որոշվում է ըստ հետևյալ

հերթականության Գրավի ,գնորդներ Չապահովված պարտատեր ,եր Այլ ապահովված պարտատեր ,եր Սարքավորումների վարձատու

անձ ,իք Այլ իրավունքներ ունեցող անձիք

( , կառավարություն դատական որոշմամբ գրավի պահում և այլն),

Լուծարային կառավարիչ:

- ՓՄՁ ների և գյուղատնտեսության ֆինանսավորման խթանման համար առաջնահերթության հատուկ պայմաններ

Սպառողական վարկի ( ձեռք բերում) նկատմամբ ապահովված իրավունքը առաջնահերթ է

շարժական գույքի ապահովված իրավունքինկատմամբ և թույլ է տալիս գործարարին որևէ գույք

գնելու համար օգտվել լրացուցիչ ֆինանսավման: հնարավորությունից

Աճող և հետագայում սպասվող մշակաբույսերի նկատմամբ ապահովված իրավունքը առաջնահերթ

:է հողի ապահովված իրավունքի նկատմամբ Մշակաբույսերի կամ կենդանիների աճեցման

ինքնարժեքի ապահովված իրավունքն առաջնահերթ է մշակաբույսերի կամ կենդանիների

:ընդհանուր ապահովված իրավունքի նկատմամբ24

Հայաստանի օրեն սդրությանտարբերությունները

- 14.1 Նոր ՔՕ ի գլխում սահմանված սպառողական վարկի հատուկ կարգի

համաձայն առաջնային իրավունքների նկատմամբ առաջնահերթություն

ձեռք բերելու համար պարտատերը : կարող է գրանցել ծանուցում

Նոր օրենքում մշակաբույսերի կամ կենդանիների նկատմամբ

ապահովված իրավունքի առաջնահերթության հատուկ

: ընթացակարգ չի սահմանված

Գրանցում և գրանցամատյան Ապահովված պարտատերը գրանցում է

միայն ,ծանուցումը այլ ոչ թե ապահովության:պայմանագիրը

Ծանուցումը ընդամենը նվազագույն տեղեկություն է պարունակում՝ տեղեկացնելու համար շարժական գույքի

նկատմամբ երրորդ կողմի ապահովված , իրավունքի առկայության մասին ընդ որում

ներկայացվում են , միայն պարտապանը : ապահոված իրավունքը և գրավը

Որևէ հատուկ ընթացակարգ չի նախատեսված– ծանուցումը իրավունք չիառաջացնում, այլ միայն տեղեկացնում է

իրավունքի մասին:

Ռեգիստրի նպատակը

Ծանուցում ապահովված պարտատիրոջ իրավունքի :մասին

Սահմանել գրանցման պահին ապահովված պարտատիրոջ

առաջնահերթությունը: Ոչ մի այլ նպատակ ( չի սահմանվում

պայմանագրի գործողության, ժամկետը գրավի արժեքը կամ որևէ

այլ փաստ):

Գրանցման հիմնականսկզբունքները

Ծանուցումների գրանցում, Խմբավորում ըստ շարժական գույքի

և իրավական շահերի տեսակների, Կենտրոնացում ըստ

աշխարհագրական ևկառուցվածքային ,սկզբունքների

Համապատասխանություն լավագույն միջազգային փորձին,

Էլեկտրոնային առցանց համակարգ:

28

Ռեգիստրի ստեղծման միջազգային լավագույն փորձ

Ճշգրտություն – ներկայացվող տեղեկատվության հստակ արտացոլում,

Արագություն – գրանցման և որոնման արագություն,Հասանելիություն – , ցանկացած պահին ցանկացած

տեղում,Ծախսարդյունավետություն – տուրքերից հասույթը

, ծածկում է գործարքի ծախսը այն չի հանդիսանում պետական բյուջեի եկամտի աղբյուր,

Պարզություն – սխալի վտանգի կրճատում և կիրառման խրախուսում,

Սահմանափակվում է գրանցման նպատակներով – ծանուցում և առաջնահերթության սահմանում,

Կ անոնների վրա հիմ նված ո րոշումների կայացում– գրանցման և որոնման գործընթացները կախված

չեն վարչարարական կամայականություններից:29

Գրանցամատյանի տեսակըԷլեկտրոնային – ռեգիստր լավագույնտարբերակ, Հասանելի է բոլորի համար համացանցիմիջոցով;Ինքնաշ խատ մուտքագրում կամ մերժում, , Հուսալի ամբողջությամբ ինքնաշխատ

որոնման գործընթաց, Գրանցման համար չեն պահանջվում ավելորդձևակերպումներ, Բոլոր ծանուցումների միասնական մշակում, Տուրքի վճարման ինքնաշխատ համակարգ, Պաշտպանված է չարտոնված մուտքից ևկոռուպցիայից: 30

Ծանուցման գրանցում Ապահովված անձը գրանցում է միայն

, ծանուցումը այլ ոչ թե ապահովված :իրավունքի մասին պայմանագիրը

Արդյունավետ լինելու համար ծանուցումը . պետք է ներառի

- Պարտապանի անունը կամ անձի նույնականացման համարը ինդեքսավորման և

որոնման համար,

- Ապահովված անձի անունը և հասցեն,

- – Գրավի նկարագրությունը ընդհանուր կամհատուկ,

- , Տևողությունը օրենքով սահմանված չլինելու դեպքում

Որևէ հատուկ ընթացակարգ չի նախատեսված– ծանուցումը իրավունք չի

, առաջացնում այլ միայն հայտարարում է իրավունքի մասին:

31

Հայաստանի օրենսդրության տարբերությունները

Չի սահմանափակում պարտապանիտարբերակումը մեկ չափանիշով,

Նախատեսում է գրավի հատուկ նկարագրություն, Պահանջում է կից փաստաթղթեր, Պահաջում է մեծ ծավալի տեղեկատվություն,

օրինակ՝ ծավալուն տեղեկություն ապահոված, պարտատիրոջ գրավի նկատմամբ իրավունքի

իրավական տեսակի մասին և այլն, Հայտ ներկայացնողի էլեկտրոնային

ստորագրություն, Նախատեսում է էլեկտրոնային եղանակով

տվյալների փոխանցում այլ ռեգիստրների , ց որոնք ծանուցումների ռեգիստրներ չեն և դրանց

տվյալները կարող են անհամադրելի լինել:

Գրանցամատյան իառանձնահատկությունները

Էլեկտրոնային –ռեգիստր լավագույն տարբերակ, Հասանելի է բոլորի համար համացանցի միջոցով, Ապահովում է ի նքնաշխատ մուտքագրում կամ

մերժում, Ապահովում է հ , ուսալի ամբողջությամբ ինքնաշխատ

որոնման գործընթաց, Գրանցման համար չեն պահանջվում ավելորդ

ձևակերպումներ, Ապահովում է բ ոլոր ծանուցումների միասնական

մշակում, Ենթադրում է տ ուրքի վճարման ինքնաշխատ

համակարգ, Պաշտպանված է չարտոնված մուտքից և

կոռուպցիայից: 33

Կիրարկում Ապահովված պարտատերը

սեփականության ուղղակի իրավունք ունի գրավի նկատմամբ,

Ինքնօգնություն կամ արագացված կարգով ընդունված դատարանի որոշում,

Ապահովված պարտատերը կարող է օտարել գրավը ողջամիտ առևտրային

եղանակով, Ստացված եկամուտների բաշխում ըստ

առաջնահերթության՝ կիրառելի է լուծարման և նախալուծարման

կիրարկման գործընթացներում, Ապահովված պարտատերն ունի

ֆիդուցիար պարտականություններ պարտապանի և այլ հայցվորների

նկատմամբ:

Հայաստանի օրեն սդրությանտարբերությունները

« Շարժական գույքի նկատմամբ ապահովված իրավունքների գրանցման » - մասին օրենքը և նոր ՔՕ ի

14.1 գլուխը չեն սահմանում ապահովված իրավունքների կիրարկման ընթացակարգը,

- 70- ՔՕ ի րդ հո դվածում ներկայացվում է պարտատերերի պահանջների բավարարման

հերթականությունն .անձի լուծարման դեպքում- Առաջին հերթին բավարարվում են գրավով ապահովված

, պարտավորությունները սակայն ապահովված իրավունքների մասին չի նշվում,

- Արդյունքում ապահովված իրավունքի հիման վրա պահանջը 5- « » կարող է հայտնվել րդ խմբում՝ այլ պարտատերերի

պահանջներ,

- Ապահովված իրավունքների գրանցման հերթականության վրա հիմնված առաջնահերթությունը սահմանափակվում է ոչ

: լուծարային գործընթացով

Գրա նցամատյանի աշխատանքի առցանց

ցուցադրում

Հետաքրքրվողները համա ժողովի եզրափակիչ նիստից հետո կարող են

մասնակցել գործող գրա նցամատյանիաշխատանքի առցանց եղանակով

ներկայացմանը: