ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1568

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ2015 îíû 07 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 08-íû ºäºð õîò

ÍÈÉÒÈÉÍ ÑÎÍÑÃÎËÛÍ ÒÓÕÀÉ

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃÍÈÉÒËÝà ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóóëèéí çîðèëò

1.1.Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí ýíý õóóëüä çààñàí àñóóäëààð íèéòèéí ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëæ òºðèéã óäèðäàõ õýðýãò èðãýäèéí îðîëöîîã õàíãàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë.Íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ

2.1.Íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü1, ýíý õóóëü áîëîí ýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý.

3 äóãààð ç¿éë.¯íäñýí çàð÷èì

3.1.Íèéòèéí ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëàõàä àðä÷èëñàí ¸ñ, õóóëü äýýäëýõ, òàëóóäûí îðîëöîîã òýãø õàíãàõ, èðãýíèé ìýäýõ ýðõ, ¿çýë áîäëîî ÷ºëººòýé èëýðõèéëýõ ýðõ ÷ºëººã õàíãàõ, ¿ð íºëººòýé áàéõ çàð÷ìûã óäèðäëàãà áîëãîíî.

4 ä¿ãýýð ç¿éë.Õóóëèéí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý

4.1.Äàðààõ ýòãýýä íèéòèéí ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëàõäàà ýíý õóóëèéã äàãàæ ìºðäºíº:

4.1.1.õóóëü ñàíàà÷ëàã÷; 4.1.2.òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí; 4.1.3.íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà.

4.2.Íèéòèéí ñîíñãîëûã äîîð äóðäñàí àñóóäëûã õýëýëöýõ, øèéäâýð ãàðãàõûí ºìíº çîõèîí áàéãóóëíà: 4.2.1.ýðõ á¿õèé ýòãýýäýýñ áîëîâñðóóëàõ õóóëü òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêò;

1Ìîíãîë Óëñûí ̄ íäñýí õóóëü “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõýòãýëèéí 1992 îíû 1 ä¿ãýýðò íèéòëýãäñýí.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1569

4.2.2.ýíý õóóëüä çààñàí íèéòèéí àøèã ñîíèðõëûã õºíäñºí àñóóäàë; 4.2.3.õóóëü òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûí õýðýãæèëòýä òàâèõ õÿíàëò;

4.2.4.òàòâàðûí õóóëü òîãòîîìæ áîëîí òºñºâ áàòëàõ, òºñâèéí îðëîãî áà çàðöóóëàëòàä òàâèõ õÿíàëò;

4.2.5.Óëñûí Èõ Õóðëààñ òîìèëîãäîõ àëáàí òóøààëòíû àñóóäàë.

4.3.Ýíý õóóëèéí 4.2-ò çààñíààñ áóñàä àñóóäëààð íèéòèéí ñîíñãîë ÿâóóëàõàä ýíý õóóëüä çààñàí çàð÷èì, æóðìûã áàðèìòàëíà.

5 äóãààð ç¿éë.Õóóëèéí íýð òîìü¸îíû òîäîðõîéëîëò

5.1.Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõ íýð òîìü¸îã äîîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

5.1.1.“íèéòèéí ñîíñãîë” /öààøèä “ñîíñãîë” ãýõ/ ãýæ õóóëü òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûã òîãòîîõ, òºðèéí áàéãóóëëàãà, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíû ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõ, ò¿¿í÷ëýí õóóëü òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûí õýðýãæèëòèéã ¿íýëýõ, íèéòèéí ýðõ àøãèéã õºíäñºí àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãàõûí ºìíº òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàí, èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä, ìýðãýæëèéí øèíæýý÷ýýñ ñàíàë ñîíñîõ, ìýäýýëýë àâàõ ¿éë àæèëëàãààã;

5.1.2.”ñîíñãîë äàðãàëàã÷” ãýæ òóõàéí ñîíñãîëûí äýãèéã ñàõèóëàõààð ñîíãîãäñîí, ýñõ¿ë òîìèëîãäñîí àëáàí òóøààëòíûã;

5.1.3.”ìýðãýæëèéí õîëáîî” ãýæ íèéòèéí àøèã ñîíèðõîëä íèéöñýí, ìýðãýæëýýðýý ýâëýëäýí íýãäñýí èðãýäèéí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã.

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃÑÎÍÑÃÎËÛÍ ÒªÐªË, ÒÝÄÃÝÝÐÈÉÃ

ÇÎÕÈÎÍ ÁÀÉÃÓÓËÀÕ ¯ÍÄÝÑËÝË 6 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîë, ñîíñãîëûí òºðºë, õýëáýð

6.1.Àëèâàà øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë àæèëëàãàà íü ñîíñãîëûí ¿éë àæèëëàãààíààñ òóñäàà áàéíà.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1570

6.2.Ñîíñãîë íü äàðààõ òºðºëòýé áàéíà: 6.2.1.õóóëü òîãòîîõ; 6.2.2.åðºíõèé õÿíàëòûí; 6.2.3.òºñâèéí õÿíàëòûí; 6.2.4.òîìèëãîîíû; 6.2.5.çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé áîëîí òºëºâëºëòèéí; 6.2.6.îðîí íóòãèéí.

6.3.Ñîíñãîëûã íýýëòòýé, õààëòòàé õýëáýðýýð çîõèîí áàéãóóëàõ áºãººä õóâü õ¿í, áàéãóóëëàãà, òºðèéí íóóöàä õàìààðàõ áîëîí ¿íäýñíèé àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõòàé õîëáîîòîéãîîñ áóñàä àñóóäëààð ñîíñãîëûã õààëòòàé ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî.

6.4.Ýíý õóóëèéí 6.2.5-ä çààñàí ñîíñãîëûã çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûã áàòëàõ, íèéòèéí àøèã ñîíèðõëûã õºíäñºí çàõèðãààíû øèéäâýð ãàðãàõûí ºìíº çîõèîí áàéãóóëàõ áºãººä óã ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàõ íàðèéâ÷èëñàí ¿íäýñëýë, æóðìûã õîëáîãäîõ õóóëü áîëîí ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð çîõèöóóëíà.

7 äóãààð ç¿éë.Õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîë

7.1.Õóóëü ñàíàà÷ëàã÷ äàðààõ òîõèîëäîëä õóóëü, Óëñûí Èõ Õóðëûí áóñàä øèéäâýðèéã áîëîâñðóóëàõàä õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîëûã ÿâóóëíà:

7.1.1.õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëºº, õóóëèéí ýòãýýäèéí ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õÿçãààðëàõòàé õîëáîîòîé àñóóäëûã øèéäâýðëýõ;

7.1.2.íèéòèéí àøèã ñîíèðõîëä øóóä õàìààðàëòàé ýäèéí çàñàã, íèéãìèéí áîëîí áàéãàëü îð÷íû àñóóäëûã øèéäâýðëýõ.

7.2.Õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîë ÿâóóëàõààð áîë òóõàéí Áàéíãûí õîðîîíû íèéò ãèø¿¿äèéí ãóðàâíû íýãýýñ äîîøã¿éí ñàíàëààð øèéäâýðëýíý.

7.3.Óëñûí Èõ Õóðàëä ºðãºí ìýä¿¿ëñýí õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîë õèéõ õ¿ñýëòýý èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä òóõàéí àñóóäàë ýðõýëñýí Áàéíãûí áîëîí äýä õîðîîíä õàíäàí ãàðãàíà.

7.4.Õóóëü ñàíàà÷ëàã÷ õóóëü, òîãòîîìæèéí òºñëèéã áîëîâñðóóëàõ ¿å øàòàíä îëîí íèéòýýð òóõàéí àñóóäëûã õýëýëö¿¿ëñýí íü õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîëûã ÿâóóëàõã¿é áàéõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1571

8 äóãààð ç¿éë.Åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîë

8.1.Óëñûí Èõ Õóðàë íü õóóëü, Óëñûí Èõ Õóðëûí áóñàä øèéäâýðèéã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé óäèðäàõ àëáàí òóøààëòíû ¿éë àæèëëàãàà, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà òóõàéí íóòàã äýâñãýð äýõ çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûã õýðýãæ¿¿ëýõ ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé áàéãóóëëàãà, ò¿¿íèé óäèðäàõ àëáàí òóøààëòíû ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâèõ, ¿íýëýõ çîðèëãîîð åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã ÿâóóëíà.

8.2.Óëñûí Èõ Õóðàë íü äàðààõ òîõèîëäîëä åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã çààâàë ÿâóóëíà:

8.2.1.Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷ººñ õ¿ñýëò ãàðãàñàí; 8.2.2.Óëñûí Èõ Õóðëûí íèéò ãèø¿¿íèé äºðºâíèé íýãýýñ äîîøã¿é ãèø¿¿í õ¿ñýëò ãàðãàñàí;

8.2.3.òóõàéí Áàéíãûí õîðîîíû íèéò ãèø¿¿íèé îëîíõ õ¿ñýëò ãàðãàñàí; 8.2.4.ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõîë íü õºíäºãäºæ áàéãàà èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí ãàðãàñàí õ¿ñýëòèéã òóõàéí àñóóäàë ýðõýëñýí Áàéíãûí áîëîí äýä õîðîî õýëýëöýí õ¿ëýýí àâñàí;

8.2.5.ýíý õóóëèéí 8.5-ä çààñàí.

8.3.Íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà äàðààõ òîõèîëäîëä åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã çààâàë ÿâóóëíà:

8.3.1.èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí íèéò òºëººëºã÷èéí äºðºâíèé íýãýýñ äîîøã¿é òºëººëºã÷ õ¿ñýëò ãàðãàñàí;

8.3.2.ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõîë íü õºíäºãäºæ áàéãàà èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí ãàðãàñàí õ¿ñýëòèéã èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí Òýðã¿¿ëýã÷èä õýëýëöýí õ¿ëýýí àâñàí.

8.4.Åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã ÿâóóëàõ òóõàé èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýýñ ãàðãàñàí õ¿ñýëò íü äîîð äóðäñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà:

8.4.1.Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí2 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãà;2Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëü “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõýòãýëèéí 1995 îíû 7 äóãààðò íèéòëýãäñýí.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1572

8.4.2.ººðèéíõ íü ýðõ, õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõîë õºíäºãäºæ áàéãàà òóõàé áîëîí ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëàõ ¿íäýñëýë, øààðäëàãûã òîäîðõîé çààñàí áàéõ.

8.5.Õóóëü òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêòûí õýðýãæèëòèéã ¿íýëýõ çîðèëãîîð åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã òîãòìîë ÿâóóëàõ áºãººä òóõàéí õóóëü, òîãòîîìæ, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé àêò õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñíîîñ õîéø 24-30 ñàðûí äîòîð ýõíèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã, äàðààãèéí ñîíñãîëûã òàâàí æèë òóòàìä íýãýýñ äîîøã¿é óäàà çààâàë çîõèîí áàéãóóëíà.

8.6.Åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîëûã ÿâóóëñíààñ õîéø íýã æèëèéí äîòîð òóõàéí àñóóäëààð äàõèí ñîíñãîë ÿâóóëàõã¿é.

8.7.Õ¿íèé ýðõèéí àñóóäëààð åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîë ÿâóóëàõ áîë Õ¿íèé ýðõèéí ¯íäýñíèé Êîìèññîîð ä¿ãíýëò ãàðãóóëæ áîëíî.

8.8.Èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä åðºíõèé õÿíàëòûí ñîíñãîë ÿâóóëàõ õ¿ñýëòýý ýíý õóóëèéí 8.1-ä çààñàí áàéãóóëëàãàä õàíäàí ãàðãàíà.

9 ä¿ãýýð ç¿éë.Òºñâèéí õÿíàëòûí ñîíñãîë

9.1.Óëñûí Èõ Õóðàë óëñûí òºñâèéí îðëîãî áà çàðöóóëàëòòàé õîëáîîòîé àñóóäëààð äàðààõ òîõèîëäîëä ñîíñãîëûã ÿâóóëíà:

9.1.1.Òºñâèéí çàðëàãûí õÿíàëòûí äýä õîðîî õ¿ñýëò ãàðãàñàí; 9.1.2.Óëñûí Èõ Õóðëûí íèéò ãèø¿¿íèé äºðºâíèé íýãýýñ äîîøã¿é ãèø¿¿ä õ¿ñýëò ãàðãàñàí.

9.2.Òºñâèéí õÿíàëòûí ñîíñãîë ÿâóóëàõ áîë òºðèéí àóäèòûí áàéãóóëëàãààð ä¿ãíýëò ãàðãóóëíà.

9.3.Çàñãèéí ãàçàð, òºðèéí çàõèðãààíû òºâ, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áîëîí íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà äàðààõ àñóóäëààð òºñâèéí õÿíàëòûí ñîíñãîëûã æèë á¿ð çîõèîí áàéãóóëíà:

9.3.1.óëñ, îðîí íóòàã, Íèéãìèéí äààòãàëûí ñàí, Õ¿íèé õºãæèë ñàíãèéí òºñºâ;

9.3.2.îðîí íóòãèéí õºãæëèéí ñàíãèéí òºñºâ; 9.3.3.Çàñãèéí ãàçðûí òóñãàé ñàíãèéí òºñºâ; 9.3.4.Çàñãèéí ãàçàð, îðîí íóòãèéí ºðèéí áè÷èã, ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä õýðýãñýë;

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1573

9.3.5.Çàñãèéí ãàçàð, îðîí íóòãèéí ãàäààä áîëîí äîòîîä çýýë, áóöàëòã¿é òóñëàìæ;

9.3.6.Çàñãèéí ãàçàð, îðîí íóòãèéí áàòàëãàà ãàðãàõ áîëîí òºñâèéí ºð, àâëàãà ¿¿ñãýõ àëèâàà áóñàä øèéäâýð.

10 äóãààð ç¿éë.Òîìèëãîîíû ñîíñãîë

10.1.Óëñûí Èõ Õóðëààñ àëáàí òóøààëòíûã òîìèëîõòîé õîëáîãäóóëàí Óëñûí Èõ Õóðëûí íèéò ãèø¿¿íèé äºðºâíèé íýãýýñ äîîøã¿é ãèø¿¿ä õ¿ñýëò ãàðãàñàí áîë òîìèëãîîíû ñîíñãîëûã ÿâóóëíà.

11 ä¿ãýýð ç¿éë.Îðîí íóòãèéí ñîíñãîë

11.1.Óëñûí Èõ Õóðàë, Çàñãèéí ãàçàð òîäîðõîé àñóóäëààð òóõàéí àñóóäàëòàé õîëáîîòîé ãàçàð íóòàãò î÷èæ îðîí íóòãèéí ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëæ áîëíî.

11.2.Ýíý õóóëèéí 11.1-ä çààñàí ñîíñãîëûã äàðààõ òîõèîëäîëä çîõèîí áàéãóóëíà:

11.2.1.òóõàéí îðîí íóòãèéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðàë õ¿ñýëò ãàðãàñàí;

11.2.2.òóõàéí àñóóäàë ýðõýëñýí Áàéíãûí õîðîî øèéäâýð ãàðãàñàí.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃÑÎÍÑÃÎËÄ ÎÐÎËÖÎÃ× ÝÒÃÝÝÄ, ÒÝÄÃÝÝÐÈÉÍ

ÝÄËÝÕ ÝÐÕ, Õ¯ËÝÝÕ ¯¯ÐÝÃ

12 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷

12.1.Õ¿ñýëò ãàðãàñàí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä, øèíæýý÷, àæèãëàã÷èéã ñîíñãîëä îðîëöîã÷ ãýíý.

12.2.Íýã àñóóäëààð ñîíñãîë õèéõ õ¿ñýëòèéã èæèë àøèã ñîíèðõîëòîé ãóðàâ áà ò¿¿íýýñ äýýø, ýñõ¿ë õýä õýäýí ýòãýýä õàìòàð÷ ãàðãàñàí áîë òýäãýýðèéí ñàíàëààð ãóðàâ õ¿ðòýë ýòãýýä òºëººëºí ñîíñãîëä îðîëöîíî.

12.3.Àæèãëàã÷èéí ýðõ ç¿éí áàéäëûã ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð òîãòîîíî.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1574

13 äóãààð ç¿éë.Ìýðãýæëèéí õîëáîî, òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã îðîëöóóëàõ 13.1.Ñîíñãîëä òóõàéí àñóóäëààð ìýðãýøñýí ìýðãýæëèéí õîëáîî, òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã çààâàë îðîëöóóëíà.

13.2.Ìýðãýæëèéí õîëáîî, òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ñîíñãîëä îðîëöóóëàõ àñóóäëûã ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð íàðèéâ÷ëàí çîõèöóóëíà.

14 ä¿ãýýð ç¿éë.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷èéí èðãýíèé ýðõ ç¿éí ÷àäàìæ

14.1.Ñîíñãîëä èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä, õóóëèéí ýòãýýäèéí ýðõã¿é áîëîâ÷ ñîíñãîëä çàéëøã¿é îðîëöóóëàõ øààðäëàãàòàé áóñàä ýòãýýä îðîëöîõ ýðõòýé.

14.2.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷èéí èðãýíèé ýðõ ç¿éí ÷àäàìæèéã Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí3 18.1, 18.2, 18.3-ò çààñíû äàãóó òîäîðõîéëíî.

15 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷èéí ýðõ, ¿¿ðýã

15.1.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷ äàðààõ íèéòëýã ýðõ ýäýëíý:

15.1.1.ýíý õóóëüä çààñàí ¿íäýñëýë æóðìûí äàãóó òàéëáàð, ñàíàë, ä¿ãíýëò ãàðãàõ;

15.1.2.ñîíñãîëûí òýìäýãëýë, ãàðñàí øèéäâýðòýé òàíèëöàõ; 15.1.3.ýíý õóóëüä çààñíû äàãóó áóñàä õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí ýðõèéã ýäëýõ. 15.2.Ñîíñãîëä îðîëöîã÷ äàðààõ íèéòëýã ¿¿ðýã õ¿ëýýíý:

15.2.1.ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷èéí äóóäñíààð ñîíñãîëä õ¿ðýëöýí èðýõ;

15.2.2.ñîíñãîë ÿâóóëàõ æóðàì, äýãèéã ñàõèõ; 15.2.3.ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷ áîëîí ñîíñãîë äàðãàëàã÷èéí õóóëü ¸ñíû øààðäëàãûã áèåë¿¿ëýõ;

15.2.4.ñîíñãîëûí àñóóäëààð ãàðãàñàí òàéëáàð, ñàíàë, ä¿ãíýëò íü ¿íýí áîäèòîé áàéõ.

3Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëü “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõýòãýëèéí 2003 îíû 3 äóãààðò íèéòëýãäñýí.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1575

16 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷, ò¿¿íèé ýäëýõ ýðõ, õ¿ëýýõ ¿¿ðýã

16.1.Óëñûí Èõ Õóðëààñ çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëûã òóõàéí àñóóäëûã ýðõýëñýí Áàéíãûí, äýä, ò¿ð õîðîî, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãààñ çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëûã òóõàéí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí àæëûí àëáà, Çàñãèéí ãàçðààñ çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëûã Çàñãèéí ãàçðûí Õýðýã ýðõëýõ ãàçàð õàðèóöàí ÿâóóëàõ áºãººä áóñàä áàéãóóëëàãààñ çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëûã Òàìãûí ãàçàð, ò¿¿íòýé àäèëòãàõ íýãæ çîõèîí áàéãóóëíà.

16.2.Ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷ ñîíñãîëûí áýëòãýë àæëûã á¿ðýí õàíãàõ, ñîíñãîëûã õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä çààñíû äàãóó çîõèîí áàéãóóëàõ ¿¿ðýãòýé.

17 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîë äàðãàëàã÷, ò¿¿íèé ýäëýõ ýðõ, õ¿ëýýõ ¿¿ðýã

17.1.Ñîíñãîë äàðãàëàã÷ ñîíñãîëûã õóóëüä çààñíû äàãóó óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ, ñîíñãîëûí àñóóäëûã òàë á¿ðýýñ íü ¿íýí áîäèòîéãîîð òîãòîîõ, ñîíñãîëä à÷ õîëáîãäîë á¿õèé íîòëîõ áàðèìòûã öóãëóóëàõ, ¿íýëýõ, îðîëöîã÷èéí ýðõ, ¿¿ðãýý õýðýãæ¿¿ëýõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýõ, ñîíñãîëûí äýãèéã ñàõèóëàõ ¿¿ðýãòýé.

17.2.Ñîíñãîë äàðãàëàã÷èéã ñîíãîõ, òîìèëîõ àñóóäëûã ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð çîõèöóóëíà.

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃÑÎÍÑÃÎËÛÍ ÍÈÉÒËÝà ÆÓÐÀÌ

18 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîëûí íèéòëýã æóðàì

18.1.Îðîëöîã÷èä ñîíñãîëûí ¿åýð õóðàëäààí äàðãàëàã÷, áóñàä îðîëöîã÷îîñ àñóóëò àñóóõã¿é.

18.2.Ñîíñãîëûí àñóóäàëòàé õîëáîãäóóëàí áè÷ãýýð èðñýí ñàíàë, õ¿ñýëò, ìýäýýëëèéã óíøèæ òàíèëöóóëàí òýìäýãëýëä òóñãàæ áîëíî.

18.3.Ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, ìàíñóóðóóëàõ ýì, ñýòãýöýä íºëººò áîäèñ õýðýãëýñýí ýòãýýäèéã ñîíñãîëä îðîëöóóëàõûã õîðèãëîíî.

18.4.Íýýëòòýé ñîíñãîëä õýâëýë, ìýäýýëëèéí òºëººëëèéã çààâàë îðîëöóóëíà.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1576

18.5.Ýíý õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëä çààñàí ñîíñãîë áîëîí Óëñûí Èõ Õóðëààñ çîõèîí áàéãóóëàõ åðºíõèé õÿíàëòûí, òºñâèéí õÿíàëòûí, òîìèëãîîíû ñîíñãîëä òóõàéí àñóóäàë ýðõýëñýí Áàéíãûí, äýä, ò¿ð õîðîîíû ãèø¿¿äèéí îëîíõ íü îðîëöîõ áºãººä óã øààðäëàãûã õàíãààã¿é çîõèîí áàéãóóëñàí ñîíñãîëûã õ¿÷èíã¿éä òîîöíî.

18.6.Óëñûí Èõ Õóðëààñ çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëä õîëáîãäîõ àëáàí òóøààëòàí ñîíñãîëûí àñóóäëààð õàðèó òàéëáàð ãàðãàæ ºãººã¿é áóþó ìýäýãäýë õ¿ðã¿¿ëñýýð áàéõàä õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíã¿éãýýð ñîíñãîëä èðýýã¿é áîë ò¿¿íèéã Óëñûí Èõ Õóðëûã ¿ë õ¿íäýòãýñýí õýìýýí ¿çýæ õóóëüä çààñíû äàãóó õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýíý.

18.7.Õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí, åðºíõèé õÿíàëòûí, òºñâèéí õÿíàëòûí, òîìèëãîîíû ñîíñãîëûí íàðèéâ÷èëñàí æóðìûã ýíý õóóëü áîëîí Õóóëü òîãòîîìæèéí òóõàé õóóëüä íèéö¿¿ëýí Óëñûí Èõ Õóðàë, çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé ñîíñãîëûí íàðèéâ÷èëñàí æóðìûã ýíý õóóëü áîëîí Çàõèðãààíû åðºíõèé õóóëüä íèéö¿¿ëýí Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

18.8.Ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð ñîíñãîë ÿâóóëàõ òàëààðõ õ¿ñýëò ãàðãàõ, õ¿ñýëòèéã øèéäâýðëýõ, ñîíñãîëûí òîâûã çàðëàí ìýäýýëýõ, îðîëöîã÷èä, çîõèîí áàéãóóëàõ ¿éë ÿâö, á¿ðòãýë, ñîíñãîëûí òýìäýãëýë, ñîíñãîëûí èðö, ¿å øàò, ñîíñãîë äàðãàëàã÷èéã ñîíãîõ, ò¿¿íèé ýðõ ¿¿ðýã, ñîíñãîëûí äýãòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã íàðèéâ÷ëàí çîõèöóóëíà.

19 ä¿ãýýð ç¿éë.Ñîíñãîëûí òýìäýãëýë

19.1.Ñîíñãîëûí òýìäýãëýëä ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëñàí îãíîî, áàéðëàë, ýõýëñýí äóóññàí öàã, ñîíñãîë äàðãàëàã÷, îðîëöîã÷äûí îâîã, ýöãèéí íýð, ººðèéí íýð, õàÿã, ñîíñãîëûí èðö áîëîí îðîëöîã÷èä ýðõ, ¿¿ðãèéã òàéëáàðëàñàí áàéäàë, îðîëöîã÷èéí òàéëáàð, áàðèìòûã øèíæèëñýí òàëààð áè÷íý.

19.2.Ñîíñãîë äóóññàí ºäðººñ õîéø 3 õîíîãèéí äîòîð òýìäýãëýëèéã áýëýí áîëãîõ áà ò¿¿íä ñîíñãîë äàðãàëàã÷ ãàðûí ¿ñýã çóðíà.

19.3.Õààëòòàé çîõèîí áàéãóóëñíààñ áóñàä ñîíñãîëûí òýìäýãëýë íýýëòòýé áàéõ áºãººä óã òýìäýãëýëèéã òóõàéí áàéãóóëëàãûí àëáàí ¸ñíû öàõèì õóóäñàíä áàéðëóóëíà.

20 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîëûí òîâ

20.1.Ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷ ñîíñãîëûã çîõèîí áàéãóóëàõ òîâûã òîãòîîíî.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1577

20.2.Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä ñîíñãîëûã àæëûí áóñ ºäºð ÿâóóëæ áîëíî.

20.3.Ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷ ñîíñãîëûí òîâûã äàðààõ õóãàöààíä íèéòýä çàðëàíà:

20.3.1.õóóëü òîãòîîìæèéí òºñëèéí ñîíñãîëûã Áàéíãûí õîðîîíû õóðàëäààíû àíõíû õýëýëö¿¿ëãýýñ ºìíº; 20.3.2.åðºíõèé õÿíàëòûí, òºñâèéí áîëîí òîìèëãîîíû ñîíñãîëûã òóõàéí õ¿ñýëòèéã ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà õýëýëöýí, òîâëîñíîîñ õîéø äîëîî õîíîãèéí äîòîð;

20.3.3.çàõèðãààíû õýì õýìæýýíèé ñîíñãîëûã õîëáîãäîõ õóóëüä çààñàí õóãàöààíä.

20.4.Ñîíñãîëûí òîâûã òîãòîîñíû äàðàà òîâûã çàéëøã¿é õîéøëóóëàõ øààðäëàãàòàé áîë òóõàéí ñîíñãîëûí òîâûã íèéòýä çàðëàñàí àðãà õýðýãñëýýð äàõèí çàðëàíà.

20.5.Àëáàí òóøààëòàí õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíã¿éãýýð ñîíñãîëä èðýýã¿é íü ñîíñãîëûã õîéøëóóëàõ ¿íäýñëýë áîëîõã¿é.

21 ä¿ãýýð ç¿éë.Ñîíñãîëûã íèéòýä çàðëàõ

21.1.Ñîíñãîëûí òîâûã îëîí íèéòèéí òåëåâèç, ðàäèî áîëîí ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷èéí öàõèì õóóäàñ, ºäºð òóòìûí õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñëýýð äàìæóóëàí 14-ººñ äîîøã¿é õîíîãèéí ºìíº ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð òîãòîîñîí äàâòàìæ, àðãà õýðýãñëýýð îëîí íèéòýä ìýäýýëíý.

21.2.Òºðèéí àëáàí òóøààëòàíä ñîíñãîëûí çàðûã áè÷ãýýð áóþó áóñàä íîòëîãäîõ áîëîìæòîé àðãà õýðýãñëýýð õ¿ðã¿¿ëíý.

21.3.Îðîí íóòàãò çîõèîí áàéãóóëàõ ñîíñãîëûí çàðûã îðîí íóòãèéí õýâëýë, ìýäýýëëèéí õýðýãñýë, òóõàéí çàñàã çàõèðãàà, íóòàã äýâñãýðèéí íýãæèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûí ãàçàð áîëîí õ¿í àì îëíîîð ¿éë÷ë¿¿ëäýã ñî¸ëûí áà ¿éë÷èëãýýíèé ãàçðóóäûí çàðûí ñàìáàðò áàéðëóóëíà.

21.4.Ñîíñãîëûí òîâûí çàðä ñîíñãîë ÿâóóëàõ îãíîî, öàã, áàéðëàë, ñîíñãîë ÿâóóëàõ àñóóäëûí òàëààðõ ìýäýýëýë, ¿íäýñëýë, á¿ðòã¿¿ëýõ õóãàöààíû òóõàé ìýäýýëëèéã áàãòààñàí áàéíà.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1578

22 äóãààð ç¿éë.Ñîíñãîëä îðîëöîõ õ¿ñýëò ãàðãàõ, îðîëöîã÷èéã á¿ðòãýõ

22.1.Ñîíñãîëä àæèãëàã÷ààð îðîëöîõ èðãýí, õóóëèéí ýòãýýä ñîíñãîë áîëîõîîñ àæëûí òàâààñ äîîøã¿é õîíîãèéí ºìíº Èðãýäýýñ òºðèéí áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòàíä ãàðãàñàí ºðãºäºë, ãîìäëûã øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éëä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàñàí õ¿ñýëòèéã ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷èä õ¿ðã¿¿ëíý.

22.2.Ñîíñãîëä àæèãëàã÷ààð îðîëöîõ õ¿íèé òîî, á¿ðòãýë äóóñãàâàð áîëîõ õóãàöàà, ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû æóðìûã ýíý õóóëèéí 18.7-ä çààñàí æóðìààð íàðèéâ÷ëàí çîõèöóóëíà.

23 äóãààð ç¿éë.Øèíæýý÷, îð÷óóëàã÷, õýëìýð÷èéã îðîëöóóëàõ

23.1.Ñîíñãîë äàðãàëàã÷ øèíæýý÷, îð÷óóëàã÷, õýëìýð÷èä ìýäýãäýõ õóóäñûã õ¿ðã¿¿ëíý.

23.2.Ìýäýãäýõ õóóäñàíä äàðààõ ç¿éëèéã çààâàë òóñãàíà:

23.2.1.õ¿ëýýí àâ÷ áàéãàà ýòãýýä; 23.2.2.ñîíñãîë õèéõ àñóóäëûí ñýäýâ; 23.2.3.ñîíñãîëûí òîâ.

23.3.Øèíæýý÷, îð÷óóëàã÷, õýëìýð÷ õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíã¿éãýýð ñîíñãîëä õ¿ðýëöýí èðýýã¿é, òîãòîîñîí æóðìûã çºð÷ñºí áîë õîëáîãäîõ õóóëüä çààñàí õàðèóöëàãûã íîãäóóëíà.

23.4.Ìýðãýæëèéí øèíæýý÷ õ¿íäýòãýí ¿çýõ øàëòãààíààð ñîíñãîëä õ¿ðýëöýí èðæ òàéëáàð ºãºõ áîëîìæã¿é, ýñõ¿ë õýò ºíäºð çàðäëààð èðýõ òîõèîëäîëä øèíæýý÷èéí ä¿ãíýëòèéã áè÷ãýýð ãàðãàæ áîëíî.

24 ä¿ãýýð ç¿éë.Ñîíñãîëûã õîéøëóóëàõ

24.1.Ñîíñãîëûí ¿åýð ìýðãýæëèéí øèíæýý÷ ñîíñãîëûã õîéøëóóëàõ øàëòãààí, õóãàöààã òîäîðõîé äóðäàæ, ýíý òóõàé õóðàëäààíû òýìäýãëýëä òóñãóóëàí ñîíñãîëûã ñîíñãîë äàðãàëàã÷ ¿íäýñëýëòýé ãýæ ¿çâýë íýã óäàà õîéøëóóëæ áîëíî.

24.2.Õîéøëóóëàõ ¿íäýñëýë, øàëòãààíààñ õàìààðàí õîéøëóóëàõ õóãàöàà àæëûí òàâààñ èë¿¿ã¿é ºäºð áàéíà.

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2015 îí ¹29/890/

1579

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃÁÓÑÀÄ Ç¯ÉË

25 äóãààð ç¿éë.Õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷èä õ¿ëýýëãýõ õàðèóöëàãà

25.1.Ñîíñãîë çîõèîí áàéãóóëàã÷ íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæèéã çºð÷ñºí èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäýä õîëáîãäîõ õóóëü òîãòîîìæèä çààñàí õàðèóöëàãûã íîãäóóëàõ õ¿ñýëòèéã ¿íäýñëýë á¿õèé òàéëáàðûí õàìò ø¿¿õýä ãàðãàíà.

25.2.Ýíý õóóëèéã òºðèéí àëáàí òóøààëòàí çºð÷ñºí áîë õîëáîãäîõ õóóëüä çààñíû äàãóó õàðèóöëàãà íîãäóóëíà.

26 äóãààð ç¿éë.Õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëîõ

26.1.Ýíý õóóëèéã 2016 îíû 01 ä¿ãýýð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ç.ÝÍÕÁÎËÄ

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÕÓÓËÜ

2015 îíû 07 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 08-íû ºäºð õîò

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÒÓÕÀÉ ÕÓÓËÜÄ ÍÝÌÝËÒ ÎÐÓÓËÀÕ ÒÓÕÀÉ

1 ä¿ãýýð ç¿éë.Ìîíãîë Óëñûí Èõ Õóðëûí òóõàé õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëä äîîð äóðäñàí àãóóëãàòàé 7.1.27 äàõü çààëò íýìñ¿ãýé:

1/7 äóãààð ç¿éëèéí 7.1.27 äàõü çààëò:

“7.1.27.Íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó íèéòèéí ñîíñãîëûã ÿâóóëàõ õ¿ñýëò ãàðãàõ.”

2 äóãààð ç¿éë.Ýíý õóóëèéã Íèéòèéí ñîíñãîëûí òóõàé õóóëü õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ ýõëýí äàãàæ ìºðäºíº.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ç.ÝÍÕÁÎËÄ