Embed Size (px)
Citation preview
เม��อคว�นไฟจากนรก ไหม�ลามส��สรวงสวรรค�ดร. น�าช�ย ช�วว วรรธน�[email protected]
ว�นเสาร�ท�� 20 ม�.ค. 2553 ท��ผ"านมา ประเทศไอซ�แลนด� (Iceland) ซ1�งเป3นเกาะขนาดใหญ"ในทว�ปย:โรปท��คนไทยจ=านวนมากคงน1กไม"ออกว"า ต�?งอย@"ตรงไหนก�นแน"บนแผนท��โลก กBตกเป3นข"าวใหญ" เมC�อภ@เขาไฟชC�ออ"านออกเส�ยงยากว"า เอเอ�ยเฟ"ยจลาจอคล� (Eyjafjalljökull volcano) เกGดประท:ข1?นมาอ�กคร�?ง หล�งจากสงบเง�ยบมานานเกCอบ 2 ศตวรรษ การประท:ของภ@เขาไฟน�?ส"งลาวา (lava) ข1?นไปบนฟากฟJาส@งหลายรKอยเมตร และท=าใหKเกGดรอยแยกยาวราว 1 กGโลเมตร พรKอมก�บม�อาการส��นไหวเบาๆ ของแผ"นดGน ชวนใหKหวาดหว��นว"าจะไปท=าใหKภ@เขาไฟ ค�ทลา (Katla volcano) ท��อย@"ห"างออกไปราว 25 กGโลเมตรเกGดประท:ตามข1?นมา ด�งท��เคยเกGดข1?นมาในอด�ต และน�กวGทยาศาสตร�กBคาดการณ�ว"า หากเกGดการระเบGดตามมาของภ@เขาไฟค�ทลา กBน"าจะส"งผลกระทบร:นแรงกว"ามาก และอาจส"งผลไปท��วโลกไดK
ข"าวรKายส=าค�ญกBคCอ เท"าท��ม�การบ�นท1กก�นไวK ท:กคร�?งท��ม�การระเบGดของภ@เขาไฟ Eyjafjalljökull จะตามตGดมาดKวยการระเบGดของภ@เขาไฟ Katla เสมอ!
ธารน?=าแขBง Gígjökull ใกลKยอดภ@เขาไฟ Eyjafjalljökull (ซKาย) และธารน?=าแขBงขนาดใหญ"ชC�อ Mýrdalsjökull ท��ปกคล:มส"วนหน1�งของยอดภ@เขาไฟ Katla ไวK (Wikipedia)
การประท:ต�วของภ@เขาไฟ Eyjafjalljökull ในคราวน�? ท=าใหKตKองอพยพชาวไอซ�แลนด�ราว 500 คนออกจากพC?นท��ใกลKเค�ยงก�บภ@เขาไฟล@กด�งกล"าว ผ@Kอย@"ในเหต:การณ�รายหน1�งเล"าว"า เถKาถ"านภ@เขาไฟตกอย"างหนาแน"นจนพวกเขาไม"อาจจะออกจากรถยนต�ไดK อ�นท��จรGงแลKว ม�การระเบGดของภ@เขาไฟล@กต"างๆ มาตลอดประว�ตGศาสตร�ของประเทศเกาะแห"งน�? เพราะต�วเกาะต�?งอย@"ในแนวส�นเปลCอกโลกกลางมหาสม:ทรแอตแลนตGก (Mid–Atlantic Ridge)
โดยม�กจะเก�ดข��นตามหล�งการเคล� อนต�วของเปล�อกโลก อ�นเป%นผลจากแรงผล�กของบรรดาห�นหน�ด (magma) ใต-พ�ภพ
ส�วนหน=�งของหายนภ�ยในวงล�อประว�ต ศาสตร�คร�?งล"าส:ดท��ภ@เขาไฟ Eyjafjalljökull ระเบGดกBคCอ ปX พ.ศ. 2364 (ค.ศ. 1821) ในคราวน�?นการประท:กGน
วงกวKางราว 160 ตารางกGโลเมตร แมKว"าจะเกGดข1?นอย"างชKาๆ และไม"ไดKประท:ร:นแรงมากน�ก แต"กBเกGดข1?นอย"างต"อเนC�องยาวนานถ1ง 2 ปXดKวยก�น เนC�องจากภ@เขาไฟล@กด�งกล"าวม�ธารน?=าแขBงอย@"ใกลKก�บยอดเขา จ1งเกรงก�นว"า
1 / 6
หากลาวาเคลC�อนท��ไปทางฝ^_งธารน?=าแขBงเส�ยแลKว หายนะใหญ"จากการเกGดน?=าท"วมฉ�บพล�นจากน?=าแขBงละลาย กBคงยากจะหล�กเล��ยงไดK
ภาพถ"ายดาวเท�ยมของภ@เขาไฟ Eyjafjallajökull ในว�นท�� 24 ม�.ค. 2553 โดยถ"ายจากดาวเท�ยม EO-1 (Earth Observing-1) ของ NASA (NASA)
การเกGดน?=าท"วมฉ�บพล�นจากน?=าแขBงละลายจะก"อความเส�ยหายไดKมากมายเพ�ยงใด?ขKอม@ลเก��ยวก�บการประท:ของภ@เขาไฟ Katla ในปX พ.ศ. 2461 (ค.ศ. 1918) คงจะแสดงใหKเหBนภาพใน
เรC�องน�?ไดKเป3นอย"างด� ในคราวน�?นเกGดกระแสน?=าหลากขนาดกวKางใหญ"ไล"เร��ยก�บขนาดของแม"น?=าแอมะซอน (Amazon) ลงมาท"วมทKนหม@"บKานและทKองถนนท��อย@"รายรอบ กKอนหGนขนาดใหญ"ท��กระแสน?=าพ�ดพามาดKวย บางกKอนม�ขนาดใหญ"เท"าๆ ก�บบKานท�?งหล�ง
ท��ส�าค�ญนF�าท�วมด�งกล�าวเก ดข=Fนภายหล�งการประทGของภ�เขาไฟเพ�ยง 1 ช��วโมงเท�าน�Fน!
โลกาภว ตน�ของหายนภ�ยไม"เพ�ยงแต"ประชาชนท��อาศ�ยอย@"บนเกาะไอซ�แลนด�เท"าน�?นท��อาจไดKร�บผลกระทบ ทว�ปย:โรปท�?งทว�ป
หรCอโลกท�?งใบกBอาจไดKร�บผลกระทบไดKเช"นก�น ประว�ตGศาสตร�ย:คใกลK ยKอนกล�บไปไม"นานน�กคCอ ในปX พ.ศ. 2326 (ค.ศ. 1783) เมC�อคราวท�� ภ�เขาไฟลาก (Laki volcano) ในประเทศไอซ�แลนด�น�?ประท:ข1?น ม�นไดKปล"อยพวยกlาซออกมาอย"างมหาศาล จนเกGดเป3นหมอกคว�น (smog) ปกคล:มทKองฟJาไปท��วทว�ปย:โรป ม�ชาวอ�งกฤษส"วนหน1�งท��เส�ยช�วGตจากกlาซพGษด�งกล"าวน�?ดKวย ผลผลGตดKานการเกษตรในทว�ปย:โรปฝ^_งตะว�นตกลดฮวบฮาบลง จนก"อใหKเกGดภาวะขาดแคลนอาหารไปท��ว
ฤด@หนาวปXต"อมาจ�ดไดKว"าเป3นฤด@หนาวท��หนาวเหนBบและยCดยาวท��ส:ดคร�?งหน1�งในประว�ตGศาสตร�ของทว�ปอเมรGกาเหนCอ ร�ฐนGวเจอร�ซ�ของประเทศสหร�ฐอเมรGกาไดKพบก�บสถGตGใหม"ของช�?นหGมะหนาท��ปกคล:มไปท��ว แมKแต"แม"น?=ามGสซGสซGปปXในร�ฐนGวออร�ล�นส�กBย�งจ�บต�วกลายเป3นน?=าแขBง อ�นท��จรGงแลKว น�กวGชาการบางคนย�งเสนอแนวคGดท��ว"าความอดอยากยากแคKนจากหายนภ�ยในคราวน�? ม�ส"วนผล�กด�นในทางอKอมใหKเกGดการปฏGว�ตGฝร��งเศสในอ�ก 6 ปXต"อมาดKวยซ?=าไป
ภ�เขาไฟระเบ ดจ=งอาจจะเข�ามเก��ยวพ�นก�บเร��องทางการเม�องได�อย�างไม�น�าเช��อ!
2 / 6
ต=าแหน"งของภ@เขาไฟล@กต"างๆ (สามเหล��ยม) และแนวการวางต�วของภ@เขาไฟท��ย�งม�พล�ง (active volcano) ของประเทศไอซ�แลนด� (Wikipedia)
ม�จGตรกรหลายคนในศตวรรษท�� 18 ซ1�งไดKร�บแรงบ�นดาลใจจากภาพทKองฟJาขณะหรCอภายหล�งการประ
ท:คร�?งใหญ"ของภ@เขาไฟหลายๆ ล@ก และไดKบ�นท1กภาพลงไวK จนกลายมาเป3นหล�กฐานส=าค�ญในภายหล�ง เช"น ภาพการระเบGดของ ภ�เขาไฟว ซ�เว�ยส (Vesuvius) อ�นโด"งด�งฝXมCอของ โจเซฟ ไรท� ในราวปX ค.ศ. 1774
ภาพวาดการระเบGดของภ@เขาไฟ Vesuvius ฝXมCอศGลปqน โจเซฟ ไรท� (Joseph Wright) คาดก�นว"าภาพน�?น"าจะเข�ยนข1?นในราวปX ค.ศ. 1774–6 (Wikipedia)
ท�านายการเก ดภ�เขาไฟระเบ ดได�หร�อไม�?การท=านายการเกGดประท:ของภ@เขาไฟกBย�งเรC�องท��วGทยาศาสตร�สม�ยใหม"ท=าไดKอย"างไม"เท��ยงตรงมาก
น�ก ไม"ต"างอะไรก�บการท=านายเรC�องการเกGดแผ"นดGนไหว อ�นท��จรGงแลKว ในกรณ�ของภ@เขาไฟระเบGดในประเทศไอซ�แลนด�ในคราวน�? เกGดแผ"นดGนไหวในบรGเวณด�งกล"าวข1?นเป3นช:ดๆ อย"างต"อเนC�องก"อนการระเบGดของภ@เขาไฟ โดยการส��นไหวเรG�มต�?งแต"ตKนเดCอนม�นาคม ราวก�บจะเป3นด��งส�ญญาณเตCอนว"าจะเกGดการประท:ของภ@เขาไฟในไม"ชKา
3 / 6
น�กธรณ�วGทยาจากมหาวGทยาล�ยไอซ�แลนด� แมXกน�ส ก�ดมGนด�ส�น (Magnus Gudmundsson) ไดKข1?นบGนส�งเกตการณ�เหนCอภ@เขาไฟ Eyjafjalljökull ในว�นเสาร�ท�� 20 ม�นาคม 2553 ต�?งแต"การประท:ย�งไม"ปรากฏช�ดน�ก และการส��นไหวของแผ"นดGนกBไม"อาจตรวจจ�บไดKดKวยอ:ปกรณ�ทางธรณ�วGทยา แต"เมC�อใชKกลKองตรวจจ�บความรKอนและเรดาร�ช"วย กBท=าใหKร@Kแน"ช�ดว"าไดKเกGดการประท:ของภ@เขาไฟล@กน�?ข1?นแลKว และสามารถระบ:ไดKดKวยว"าแนวการไหลของลาวา ไม"ไดKไหลไปทางฟากน?=าแขBงท��ปกคล:มภ@เขาไฟอย@"
แต�กว�าท��การประทGจะปรากฏช�ดเจนจนร�บร��ก�นได�ท��วไป กXล�วงเข�าว�นจ�นทร�ท�� 22 ม�.ค. 2553 แล�วน��นเอง
ภาพถ"ายฟJาผ"าท"ามกลางเศษเถKาถ"านและหGนรKอนท��พ:"งส@"ฟากฟJาจากการระเบGดของภ@เขาไฟ Eyjafjallajökull ในว�นท�� 20 เม.ย. 2553 (Marco Fulle)
เม��อผ�นฟ_าหาความปลอดภ�ยไม�ได�อาจม�ผ@Kสงส�ยว"าเถKาถ"านภ@เขาไฟม�อ�นตรายต"อเครC�องบGนมากเพ�ยงใด เพราะผลกระทบจากการระเบGด
ของภ@เขาไฟ Eyjafjallajökull ในคร�?งน�?ท��เหBนไดKช�ดเจนท��ส:ดกBคCอ การหย:ดบGนของเท��ยวบGนในทว�ปย:โรปเป3นเวลานานน�บส�ปดาห�
ค=าตอบกBคCอ เถKาถ"านภ@เขาไฟท��ลอยข1?นส@"ทKองฟJาม�ฤทธGrก�ดกร"อนเป3นอย"างยG�ง และก"อความเส�ยหายใหKก�บใบพ�ดไอพ"นไดKมากอย"างไม"น"าเชC�อ เช"น ในปX พ.ศ. 2532 (ค.ศ. 1989) เมC�อเครC�องบGนโดยสารของสายการบGน KLM ท��จะไปย�งอะลาสกา ตKองบGนผ"านเถKาถ"านจากภ@เขาไฟร�เดาท� (Redoubt) ท=าใหKเครC�องยนต�ไอพ"นท�?ง 4 เครC�องเส�ยหายและหย:ดท=างาน จนน�กบGนตKองพย:งใหKเครC�องร"อนไถลลงมาจากความส@งราว 4,000 เมตร ก"อนท��จะท=าใหKเครC�องยนต�ท=างานไดKอ�กคร�?งหน1�ง และลงจอดไดKอย"างปลอดภ�ย รายงานความเส�ยหายจากหน"วยงานท��เก��ยวขKองระบ:ว"า เครC�องบGนเส�ยหายราว 800 ลKานเหร�ยญสหร�ฐฯ ในเหต:การณ�ด�งกล"าว ซ1�งกBครอบคล:มรายจ"ายส=าหร�บการเปล��ยนเครC�องยนต�ไอพ"นท�?ง 4 เครC�องดKวย ด�งน�?น ในแวดวงการบGนจะใหKความส=าค�ญก�บการหล�กเล��ยงเถKาถ"านภ@เขาไฟเป3นอย"างยG�ง ท�?งจากเหต:ผลเรC�องความปลอดภ�ยและเหต:ผลทางเศรษฐศาสตร�ด�งกล"าว
อาจกล�าวได�ไม�ผ ดเลยว�า เราย�งไม�ม�ข�อม�ลเลยว�าเคร��องยนต�ของเคร��องบ นต�างๆ สามารถทนต�อเถ�าถ�านภ�เขาไฟได�มากน�อยเพ�ยงใด
4 / 6
การระเบGดของภ@เขาไฟ Eyjafjallajökull ในคราวน�? กBอาจน�บไดKว"าเป3นคร�?งแรกๆ ท��จะไดKม�การตรวจสอบผลกระทบก�นอย"างจรGงๆ โดย สภาว จ�ยส �งแวดล�อมแห�งชาต สหราชอาณาจ�กร (UK National Environment Research Council) ไดKใชKเครC�องบGนบรรท:กอ:ปกรณ�ตรวจสอบข1?นบGนใกลKก�บเถKาถ"านตลอดท�?งส�ปดาห�เพC�อเกBบขKอม@ล เช"นเด�ยวก�บสายการบGนบรGตGชแอร�เวย� (British Airways) กBน=าเครC�องโบอG?ง 747 ข1?นบGนเป3นเวลา 3 ช��วโมง ก"อนจะน=าเครC�องกล�บลงมา เพC�อถอดชG?นส"วนออกตรวจสอบความเส�ยหาย
ภาพถ"ายดาวเท�ยมในว�นท�� 15 เม.ย. 2553 แสดงใหKเหBนถ1งเถKาถ"านภ@เขาไฟจากประเทศไอซ�แลนด� (บนซKาย) ท��ก=าล�งเคลC�อนไปย�งดKานเหนCอของเกาะอ�งกฤษ (AP Photo/ NEODAAS/ University of Dundee)
ระด�บมาตรฐานของความเขKมขKนของเถKาถ"านภ@เขาไฟท�� CAA (UK Civil Aviation Authority) ซ1�ง
ร�บผGดชอบและควบค:มการบGนของสหราชอาณาจ�กร ก=าหนดไวKกBคCอ ต�องม�ความเข�มข�นไม�เก�น 0.002 กร�มท��ระด�บความส�งท��ใช�บ�นตามปกต� หากเกGนกว"าน�?จะไม"ยGนยอมใหKเครC�องบGนตKองบGนผ"านโดยเดBดขาด
ด@เหมCอนว"าแมKมน:ษย�จะร@Kจ�กและค:Kนเคยก�บเรC�องภ@เขาไฟระเบGดมานานน�บพ�นน�บหมC�นปX แต"เรากBย�งม�ความร@Kเก��ยวก�บม�นไม"มากน�ก และน��กBเป3นอ�กคร�?งหน1�งท��แสดงใหKเหBนว"า พล�งแห�งธรรมชาต น�Fนย �งใหญ�น�ก และส�งผลกระทบต�อมนGษย�ได�อย�างมากมายเก นจ นตนาการถ=งได�เสมอ!
5 / 6
เร�ยบเร�ยงจาก1. http://en.wikipedia.org/wiki/Eyjafjallaj%C3%B6kull2. http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/europe/8578576.stm3. http://www.examiner.com/x-25803-Natural-Disasters-Examiner~y2010m3d27-Erupting-
Iceland-volcano-imaged-by-NASA-satellite4. http://www.msnbc.msn.com/id/35988484/5. http://www.newscientist.com/article/dn18802-engine-stripdowns-establish-safe-volcanic-ash-
levels.html6. http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=iceland-volcano-jets
หาข�อม�ลและชมภาพเพ �มเต มได�จาก1. http://en.wikipedia.org/wiki/Volcano 2. http://www.boston.com/bigpicture/2010/04/icelands_disruptive_volcano.html
6 / 6
