4
+0-=E2:=E;AJ /0.3 4/0=EAJ /0.3/D/; 6D=;AJ <+DG+.3; /0.3;/D3 +0-+:3; 93=E2:+; ?+<C=;+2/D2 2015 (13 ) Երկրորդ Լալիշ կառուցել է Միրզե Չոլոն Եզդիներիպաշտպանականուժերիհրամանատար Հեյդար Շաշոն հունիսի 17-20-ը գործնական այցով Հայաստանու մէր: Վերջինիսուղեկցու մէինգրողևհետազոտողՀո - շանգ Բրոկան, գիտնականններ, Իրաքի եզդի ներ- կայացուցիչներևայլ ոք: Իրաքիցժամանածեզդիներիպատվիրակութ յունը սույն ամսի 19-ին Ազգային փոքրամասնութ յու նների կենտրոնու մ հանդիպել է Հայաստանու մ եզդիական համայնքիներկայացուցիչներիհետ ՝իդեմսԵզդիների ազգայինմիո ւթ յաննախագահԱ.Թամոյանի,«Շամս» մարդասիրականհասարակականկազմակերպութ յան նախագահ ՝Ռու ստամԲաքոյանի,ՍաշիկՍու լթան յա- նի,լրագրող,«Սինջար»եզդիներիմիավորու մ/հկնա- խագահ Բորիս Մուրազիի, ինչպես նաև Հայաստան ժամանածմիշարքեզդիգործարարների՝Հայաստա - նիեզդիա կանհոգևորկենտրոնիհիմնադիրհովանա- վորՄիրզաՍլոյանի,Ռուսաստանիքաղաքական գործիչԲարիսԼազգիյանի,ՌԴ-իՏվերսկիմարզիճա- նապարհաշինարարութ յանընկերութ յանղեկավար ՓիրԶադոիևայլ ոց: ՀանդիպումըսկսվեցԵզդիներիազգայինմիո ւթ յան նախագահ ՝Ա.Թամոյանիողջույնիխոսքով,որըավա - րտվեց Հեյդար Շաշոյին, իր կատարած ազգանվեր գործիհամարպարգևատրել ով«եզդիներիազգային միո ւթ յանհերոս»-իպատվավորոսկեմեդալ ով:Եզդի հրամանատարըիրհերթինշնորհակալ ութ յու նհայտ- նեցպարոնԱ.Թամոյանին,իրենայդպատվավորկոչ- մանը արժանացնել ու համար, հավել ել ով, որ Շանգալ ու մմարտնչողյուրաքանչ յու րեզդիարժանիէ այսկոչմանը,քանզինրանքնույնպեսջանքուեռանդ եններդնու մեզդիժողովրդիզավակներիևեզդիների հայրենիքիպաշտպանութ յանևազատագրմանսու րբ գործու մ: Եզդիներիազգայինմիո ւթ յաննախագահԱ.Թա - մոյանընաևիրել ույթու մհիշատակեցայն,որՀայաս - տանու մեզդիա կանհամայնքըմշտապեսպատրաստէ իրաջակցութ յունըցուցաբերել ուիրՇանգալ իազգա- կիցներին,ևորմշտապեսդեռևսկոտորածների սկզբիցիրականացրելէմիշարքմիջոցառու մներ,եր - թեր,ցույցերևայլակցիա ներ,որոնցնպատակըեղելէ այդդաժանոճրագործութ յանդատապարտումըևկան- խումը,կոտորածևզանգվածայինտեղահանութ յու ն, որը«Իսլ ամականպետութ յան» ահաբեկիչները իրա- կանացրելենմերազգակիցներինկատմամբ,այդպի- սով տալ ով հազարավոր զոհեր, առևանգվածներ և հար յու րհազարավորփախստականներ: Հանդիպմանժամանակհավաքվածներըքննարկել ենԻրաքու մ,մասնավորապես,Շանգալ ու մտեղիունե - ցողվիճակը,փախստականեզդիներիիրավիճակըև այլհարցեր: Ներկայացնել ովԻրաքու մտեղիու ենցածը՝Հեյդար Շաշոնցավովհայտնելէ,որայնտեղիեզդիներիվիճա - կըշարունակու մէծանրմնալ: Հանդիպմանըներկաեզդիներըքննարկելեննաև, թեինչպեսկարել իէստեղծվելինքնավարութ յու ն,զին - վածուժեր,քաղաքականուժ,որըկկարողանաԻրա - քու մպաշտպանելեզդիժողովրդիշահերը: «Շամս» մարդասիրական ՀԿ-ի նախագահ ՌուստամԲաքոյանըեզդիներիպաշտպանականուժե- րի հրամանատարից հետաքրքրվել է, թե ինչպե՞ ս է պատկերացնու մ նա եզդիների ինքնապաշտպանու- թյունը: «Եզդիներնիրենքպետքէլուծենիրենցհարցերը, ևիրենքպետքէպաշտպանենիրենց:Մենքհույսներս դրելէի նքքրդականփեշմարգայիվրա,որըդավաճա - նեցմեզ»,–հավել եցՀեյդարՇաշոն: Հայաստանում է եզդի Հրամանատար Հեյդար ՇաՇոն

Ezdikhana N7 - August 2015 (131)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ezdikhana N7 - August 2015 (131)

++00--==EE22::==EE;;AAJJ //00..33����44//00==EEAAJJ��//00..33//DD//;;����66DD==;;AAJJ��<<++DDGG++..33;;

������������������//00..33;;//DD33��++00--++::33;;��9933==EE22::++;;��??++<<CC==;;++22//DD22

2015

� (13 )

����������������������������������������������������������������

���������������� ���������� ������������������ �������� ������������������������������ ��������������������

�������������� ���

Երկրորդ Լալիշկառուցել է

Միրզե Չոլոն

Եզ�դի�նե�րի�պա�շտ�պա�նա�կան�ու�ժե�րի�հրա�մա�նա�տարՀեյ�դար� Շա�շոն� հու�նի�սի� 17-20-ը� գո�րծ�նա�կան� այ�ցովՀայաս�տա�նո�ւմ�էր:������

Վեր�ջի�նիս�ու�ղեկ�ցո�ւմ�է�ին�գրող�և�հե�տա�զո�տող�Հո�-շա�նգ� Բրո�կան,� գիտ�նա�կա�նն�ներ,� Ի�րա�քի� եզ�դի� ներ�-կայա�ցու�ցիչ�ներ�և�այ�լոք:�

Ի�րա�քից�ժա�մա�նած�եզ�դի�նե�րի�պատ�վի�րա�կու�թյու�նըսույն� ամ�սի� 19-ին� Ազ�գային� փոք�րա�մաս�նու�թյո�ւն�նե�րիկենտ�րո�նո�ւմ� հան�դի�պել� է� Հայաս�տա�նո�ւմ� եզ�դի�ա�կանհա�մայն�քի�ներ�կայա�ցու�ցիչ�նե�րի�հե�տ՝�ի�դե�մս�Եզ�դի�նե�րիազ�գային�մի�ու�թյան�նա�խա�գահ�Ա.�Թա�մոյա�նի,�«�Շա�մս»մար�դա�սի�րա�կան�հա�սա�րա�կա�կան�կազ�մա�կեր�պու�թյաննա�խա�գա�հ՝�Ռո�ւս�տամ�Բա�քոյա�նի,�Սա�շիկ�Սո�ւլ�թա�նյա�-նի,�լրագ�րող,�«�Սին�ջար»�եզ�դի�նե�րի�մի�ա�վո�րո�ւմ/հկ�նա�-խա�գահ� Բո�րիս�Մու�րա�զի�ի,� ինչ�պես� նաև� Հայաս�տանժա�մա�նած�մի�շա�րք�եզ�դի�գոր�ծա�րար�նե�րի՝�Հայաս�տա�-նի�եզ�դի�ա�կան�հոգ�ևոր�կե�նտ�րո�նի�հիմ�նա�դիր�հո�վա�նա�-վոր� Միր�զա� Սլոյա�նի,� Ռու�սաս�տա�նի� քա�ղա�քա�կանգոր�ծիչ�Բա�րիս�Լազ�գիյա�նի,�ՌԴ-ի�Տվե�րս�կի�մար�զի�ճա�-նա�պար�հա�շի�նա�րա�րու�թյան� ըն�կե�րու�թյան� ղե�կա�վարՓիր�Զա�դոի�և�այ�լոց:

Հան�դի�պու�մը�սկս�վեց�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյաննա�խա�գա�հ՝�Ա.�Թա�մոյա�նի�ող�ջույ�նի�խոս�քով,�ո�րը�ա�վա�-րտ�վեց� Հեյ�դար� Շա�շոյին,� իր� կա�տա�րած� ազ�գան�վերգոր�ծի�հա�մար�պա�րգ�ևատ�րե�լով�«եզ�դի�նե�րի�ազ�գայինմի�ու�թյան�հե�րոս»-ի�պատ�վա�վոր�ոս�կե�մե�դա�լով:�Եզ�դիհրա�մա�նա�տա�րը�իր�հեր�թին�շնոր�հա�կա�լու�թյո�ւն�հայտ�-նեց�պա�րոն�Ա.�Թա�մոյա�նին,�ի�րեն�այդ�պատ�վա�վոր�կոչ�-մա�նը� ար�ժա�նաց�նե�լու� հա�մար,� հա�վե�լե�լով,� որՇան�գա�լո�ւմ�մա�րտն�չող�յու�րա�քան�չյո�ւր�եզ�դի�ար�ժա�նի�էայս�կոչ�մա�նը,�քան�զի�նրա�նք�նույն�պես�ջա�նք�ու�ե�ռա�նդեն�նե�րդ�նո�ւմ�եզ�դի�ժո�ղո�վր�դի�զա�վակ�նե�րի�և�եզ�դի�նե�րիհայ�րե�նի�քի�պա�շտ�պա�նու�թյան�և�ա�զա�տա�գր�ման�սո�ւրբգոր�ծո�ւմ:�

Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյան�նա�խա�գահ�Ա.�Թա�-

մոյա�նը�նաև�իր�ե�լույ�թո�ւմ�հի�շա�տա�կեց�այն,�որ�Հայաս�-տա�նո�ւմ�եզ�դի�ա�կան�հա�մայն�քը�մշ�տա�պես�պատ�րա�ստ�էիր�ա�ջակ�ցու�թյու�նը�ցու�ցա�բե�րե�լու�իր�Շան�գա�լի�ազ�գա�-կից�նե�րին,� և� որ� մշ�տա�պես� դե�ռևս� կոտո�րած�նե�րիսկզբից�ի�րա�կա�նաց�րել�է�մի�շա�րք�մի�ջո�ցա�ռո�ւմ�ներ,�եր�-թեր,�ցույ�ցեր�և�այլ�ակ�ցի�ա�ներ,�ո�րո�նց�նպա�տա�կը�ե�ղել�էայդ�դա�ժան�ոճ�րա�գոր�ծու�թյան�դա�տա�պար�տու�մը�և�կան�-խու�մը,�կո�տո�րած�և�զա�նգ�վա�ծային�տե�ղա�հա�նու�թյո�ւն,որը�«Իս�լա�մա�կան�պե�տու�թյան»�ա�հա�բե�կիչ�նե�րը�ի�րա�-կա�նաց�րել�են�մեր�ազ�գա�կից�նե�րի�նկատ�մա�մբ,�այդ�պի�-սով� տա�լով� հա�զա�րա�վոր� զո�հեր,� առ�ևա�նգ�ված�ներ� ևհա�րյո�ւր�հա�զա�րա�վոր�փա�խս�տա�կան�ներ:

Հան�դիպ�ման�ժա�մա�նակ�հա�վաք�ված�նե�րը�քն�նար�կելեն�Ի�րա�քո�ւմ,�մաս�նա�վո�րա�պես,�Շան�գա�լո�ւմ�տե�ղի�ու�նե�-ցող�վի�ճա�կը,�փա�խս�տա�կան�եզ�դի�նե�րի�ի�րա�վի�ճա�կը�ևայլ�հար�ցեր:

Ներ�կայաց�նե�լով�Ի�րա�քո�ւմ�տե�ղի�ո�ւեն�ցա�ծը՝�Հեյ�դարՇա�շոն�ցա�վով�հայտ�նել�է,�որ�այն�տե�ղի�եզ�դի�նե�րի�վի�ճա�-կը�շա�րու�նա�կո�ւմ�է�ծա�նր�մնալ:�

Հան�դիպ�մա�նը�ներ�կա�եզ�դի�նե�րը�քն�նար�կել�են�նաև,թե�ինչ�պես�կա�րե�լի�է�ստե�ղծ�վել�ինք�նա�վա�րու�թյո�ւն,�զին�-ված�ու�ժեր,�քա�ղա�քա�կան�ուժ,�ո�րը�կկա�րո�ղա�նա�Ի�րա�-քո�ւմ�պա�շտ�պա�նել�եզ�դի�ժո�ղո�վր�դի�շա�հե�րը:

«�Շա�մս»� մար�դա�սի�րա�կան� ՀԿ-ի� նա�խա�գահՌուստամ�Բա�քոյա�նը�եզ�դի�նե�րի�պա�շտ�պա�նա�կան�ու�ժե�-րի� հրա�մա�նա�տա�րից� հե�տա�քրքր�վել� է,� թե� ինչ�պե�՞ս� էպատ�կե�րաց�նո�ւմ� նա� եզ�դի�նե�րի� ինք�նա�պա�շտ�պա�նու�-թյու�նը:

«Եզ�դի�նե�րն�ի�րե�նք�պե�տք�է�լու�ծեն�ի�րե�նց�հար�ցե�րը,և�ի�րե�նք�պե�տք�է�պա�շտ�պա�նեն�ի�րե�նց:�Մե�նք�հույս�նե�րսդրել�է�ի�նք�քր�դա�կան�փեշ�մար�գայի�վրա,�ո�րը�դա�վա�ճա�-նեց�մեզ»,–�հա�վե�լեց�Հեյ�դար�Շա�շոն:

Հայաստանում է եզդի Հրամանատար Հեյդար ՇաՇոն

Page 2: Ezdikhana N7 - August 2015 (131)

�2Շանգալի խեղված ճակատագրերը

Թվում է,�թե 21-րդ դարում նոր ցեղասպանությանմասին խոսելու առիթը չպետք է լիներ,�սակայն,�ցավոք,ցեղասպանություն իրականացվում է նաև այսօր՝ հա-մաշխարհային հանրության ամենաթող աչքի առաջ:Այժմ,�արդեն որերորդ անգամ,�նման ողբերգության զոհեն դառնում հազարավոր եզդի ընտանիքներ:� Հենցեզդիների դեմ իրականացված մերօրյա ցեղասպանու-թյան թեմայով էր օրերս Երևանի ազգային փոքրամաս-նությունների մշակույթի կենտրոնում կազմակերպվածցուցահանդեսը:� Ցուցահանդեսում ներկայացված էրիրաքցի եզդի լուսանկարիչ,�եզդիագետ Լոկման Մահ-մուդի 35�նկար,�որոնք «�պատմում էին»�մոտ մեկ տարիառաջ Իրաքի Շանգալ քաղաքում հարազատ եզդի ժո-ղովրդին պատուհասած ցեղասպանության և դրա հետ-ևանքով փախստական դարձած հազարավոր եզդիընտանիքների մասին:�Ցուցահանդեսի բացմանը ներ-կա էին ՀԿ ղեկավարներ,�եզդի համայնքի ներկայացու-ցիչներ և մեծաթիվ այցելուներ,� ովքեր մտահոգ էիննորօրյա ցեղասպանությունների խնդրով և իրենց ներ-կայությամբ աջակցում էին մեր բարեկամ ժողովրդին:«Առ այսօր շարունակվում է կոտորածը եզդիներինկատմամբ,�ինչի հետևանքով էլ առ այսօր եզդի փա-

խստակաների քարավանները շրջում են ամբողջ աշ-խարհում»,–� բացման արարողության ընթացքում իրխոսքում նշեց Հասան Թամոյանը:�Իր մտահոգություն-ներով կիսվեց նաև «�Շամս»�մարդասիրական հասարա-կական կազմակերպության նախագահ ՌուստամԲաքոյանը,�ում ձեռքը մշտապես հարազատ համայնքիզարկերակին է,�և նա պատրաստակամորեն իր ակտիվմասնակցությունն է ունենում հարազատ ժողովրդի հետկապված ցավոտ խնդիրների լուծմանը:�Հենց նրա նա-խաձեռնությամբ էր ցուցահանդեսը կազմակերպվելՀայաստանում:�Ռ. Բաքոյանն իր խոսքում մասնավորա-պես ասաց.�«�Մեր սրտի վերքը դեռ երկար է արյունա-հոսելու:� Մեր ազգի նկատմամբ բռնություններն ուդրանց աղետալի հետևանքները շարունակվում են նաևայսօր,� երբ ամենուր ակտիվորեն խոսվում է մարդուիրավունքների և հանդուրժողականության մասին:Թերևս հենց սա է ամենացավալին,� որ այս ամենըկատարվում է մեր օրերում՝ գերտերությունների ևմիջազգային հանրության ամենաթող աչքի առաջ»:�Նատեղեկացրեց նաև,�որ նկարների այս ցուցահանդեսըներկայացվել է Թուրքիայի Իզմիր,�Դիարբեքիր,�Տիգ-րանակերտ քաղաքներում,�իսկ հայաստանյան ցուցադ-

րությունից հետո լուսանկարները կցուցադրվեն նաևԻտալիայում,�Ֆրանսիայում,�Գերմանիայում և ԱՄՆ-ում:«�Հայաստանում այս ցուցահանդեսը անցկացնելուառաջարկը եղել է մեր կողմից:�Այստեղ ցուցահանդեսիբացելու նպատակը ոչ միայն այն էր,�որ Հայաստանումխոշոր եզդիական համայնք կա,�այլ այն,�որ մեր եղբայրժողովուրդը ամենից լավը կհասկանա մեր ցավը»:���

Լուսինե ՄարգարյանՀՊՄՀ Գեղարվեստական կրթության ֆակուլտետի

դասախոսՀղում՝ www.aravot.am

ցեղասպանությունը չարիք է բոլոր ժամանակներում և բոլոր ժողովուրդների համար: մենք՝հայերս, ինքներս ենք մեր մաշկի վրա զգացել դրա դաժանությունն ու սարսափելի հետևանք-ները:

Հանդիպում Հոլանդաիայի ուսանողների Հետ

Հու�լի�սի�22-ին�Եր�ևա�նո�ւմ,�ՀՀ�ազ�գային�փոք�րա�մաս�-նու�թյո�ւն�նե�րի�մշա�կու�թային�կե�նտ�րո�նո�ւմ�տե�ղի�ու�նե�ցավհան�դի�պո�ւմ�ՀՀ�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյան�փոխ�նա�-խա�գահ�Խդր�Հա�ջոյա�նի�և�մի�խո�ւմբ�հո�լան�դա�ցի�ու�սա�-նող�նե�րի�մի�ջև:�Վե�րոն�շյալ�խմ�բի�Հայաս�տան�ժա�մա�նե�լուծրա�գի�րը�կոչ�վո�ւմ�է�«Գ�րա�նդ-տո�ւր»�և�կապ�ված�է�Ամս�-տեր�դա�մի� հա�մալ�սա�րա�նի� հետ,� որն� յու�րա�քան�չյո�ւրտարի�ի�րա�կա�նաց�նո�ւմ�է�հան�դի�պո�ւմ�ներ�և�շր�ջա�գայու�-թյո�ւն�ներ�տար�բեր� երկր�նե�րո�ւմ,�այս�տա�րի� ընտ�րե�լովՀայաս�տա�նը�և�Վրաս�տա�նը:�Հան�դիպ�ման�ըն�թաց�քո�ւմմաս�նա�կից�նե�րի� կող�մից� տր�վե�ցին� մի� շա�րք� հար�ցե�ր՝կապ�ված�եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�ա�վան�դույթ�ների,�կրո�նի�ևայլ�նի�շո�ւրջ:�Խ.�Հա�ջոյա�նի�կող�մից�հա�կի�րճ�ներ�կայաց�-վեց�վեր�ջին�շր�ջա�նո�ւմ�Ի�րա�քի�հյու�սի�սային�մա�սո�ւմ�ի�րա�-կա�նաց�ված� և� դե�ռևս� շա�րու�նակ�վող� եզ�դի�նե�րիցե�ղաս�պա�նու�թյու�նը,�եզ�դի�ա�կան�ազ�գային�ա�վան�դույթ�-նե�րը,�մշա�կույ�թը,�կրո�նը�և�այլն:�Հան�դիպ�ման�ըն�թաց�-

քո�ւմ�կող�մե�րը�փո�խա�նակ�վե�ցին�ազ�գային�հու�շան�վեր�-ներով:

«մՇակութայինկամուրջ»

Հու�լի�սի�17-ին�Ջի�նի�շյան�հիմ�նադ�րա�մի�կող�մից�ՀՀԼոռ�վա� մար�զի� Վա�նա�ձոր� քա�ղա�քո�ւմ� տե�ղի� ու�նե�ցավ«Մշա�կու�թային�կա�մո�ւրջ»�խո�րագ�րով�մի�ջո�ցա�ռու�մը:�Մի�-ջո�ցառ�մա�նը�մաս�նակ�ցո�ւմ�է�ին�Հայաս�տա�նո�ւմ�ազ�գայինփոք�րա�մաս�նու�թյո�ւն�նե�րի�հա�մայնք�նե�րը,�հան�ձի�նս�եզդի�-ա�կան�հա�մայն�քի,�ո�րը�ներ�կայաց�վեց�ՀՀ�Եզ�դի�նե�րի�ազ�-գային�մի�ու�թյան�փոխ�նա�խա�գահ�Խդր�Հա�ջոյա�նի,�եզ�դիակ�տի�վի�ստ�ներ� և� ե�րա�ժի�շտ�նե�ր՝� Ռո�ման� Ավ�դոյա�նի,Ռուս�տամ�Ա�լիյա�նի�և�Թեն�գիզ�Մհոյա�նի�կող�մից:�Ելույ�-թի� ըն�թաց�քո�ւմ� Խ.� Հա�ջոյա�նի� կող�մից� ներ�կայաց�վեցհայ-եզ�դի�ա�կան�դա�րա�վոր�բա�րե�կա�մու�թյու�նը�հա�վաս�-տող�պատ�մա�կան�տար�բեր�ի�րա�դար�ձու�թյո�ւն�նե�րը,�ինչ�-պես� նաև� եզ�դի�նե�րի� առ�կա� ցե�ղաս�պա�նու�թյանգերխն�դի�րը,�ո�րը�դե�ռևս�շա�րու�նակ�վո�ւմ�է�Ի�րա�քի�հյու�սի�-սային�մասում:

Ն�մա�նօ�րի�նակ�մի�ջո�ցա�ռո�ւմ�նե�րը�նպաս�տո�ւմ�են�մշա�-կու�թային� բազ�մա�զա�նու�թյան� և� հան�դո�ւր�ժո�ղա�կա�նու�-թյան�ձևա�վոր�մա�նը�ինչ�պես�հայ�ժո�ղո�վր�դի,�այն�պես�էլՀայաս�տա�նո�ւմ� բնակ�վող� տար�բեր� ազ�գային� փոք�րա�-մաս�նու�թյո�ւն�նե�րի�մի�ջև,�քան�զի�ճա�նա�չե�լով�մե�կս�մյու�սիմշա�կույ�թը,�մե�նք,�կար�ծեք�թե,�ա�վե�լի�լավ�ենք�ճա�նա�չումմի�մյա�նց�և�ա�վե�լի�սե�րտ�հա�րա�բե�րու�թյո�ւն�ներ�ենք�կա�-պում�մի�մյա�նց�հետ:

Ֆրանսիայում ստեղծվեց նոր եզդիականՀասարակական կազմակերպություն

Հու�լի�սի�23-ին�Ֆրան�սի�այո�ւմ�տե�ղի�ու�նե�ցավ�մի�ջո�-

ցա�ռո�ւմ�նվիր�ված�նո�րաս�տե�ղծ«Ֆ�րան�սի�այո�ւմ� Եզ�դի�նե�րիՄշա�կու�թային� Ա�սո�ցի�ա�ցի�ա»եզ�դի�ա�կան� հա�սա�րա�կա�կանկազ�մա�կեր�պու�թյան� պաշ�տո�-նա�կան�բաց�մա�նը:�Այդ�առ�թիվՀՀ�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյու�նը�իր�շնոր�հա�վո�րան�քըհղեց�կազ�մա�կեր�պու�թյան�ներ�կայա�ցու�ցիչ�նե�րի�ն՝�ի�դե�մսկազ�մա�կեր�պու�թյան� ղե�կա�վա�ր՝� Բար�ֆո� Թա�մոյա�նին,մաղ�թե�լով�հա�ջո�ղու�թյո�ւն�ի�րե�նց�ակ�տիվ�գոր�ծու�նե�ու�թյանըն�թաց�քում,�մի�ա�ժա�մա�նակ�հայտ�նե�լով�պատ�րաս�տա�-կա�մու�թյո�ւն�օ�ժան�դա�կե�լու�մշա�կու�թային,�հոգ�ևոր�և�միշա�րք�այլ� մի�ջո�ցա�ռո�ւմ�նե�րի� կազ�մա�կե�րպ�ման� և�այլ�նիհա�մար:�ՀՀ�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյու�նը՝�ի�դե�մս�նա�-խա�գահ�Ա.�Թա�մոյա�նի�հա�ջո�ղու�թյո�ւն�է�մաղ�թո�ւմ�նո�րաս�-տե�ղծ� կազ�մա�կեր�պու�թյա�նը,� ո�րի� նպա�տա�կն� է� ճի�շտներ�կայաց�նե�լու�եզ�դի�ժո�ղո�վր�դի�ազ�գային�ա�վան�դույթ�-նե�րը,�մշա�կույ�թը,�կրո�նը�և�լե�զո�ւն,�ո�րը�ևս�բխո�ւմ�է�Եզդի�-նե�րի� ազ�գային� մի�ու�թյան� նպա�տակ�նե�րից,� և� ո�րըկն�պաս�տի�ա�վե�լի�ամ�րա�պն�դե�լու�եզ�դի�նե�րի�մշա�կույ�թը:

Page 3: Ezdikhana N7 - August 2015 (131)

�3E’YDÊ ŸZDÎAYE MILETÎÊ ORDÎXANÊ LEZGÎ

(1958-1997)

ZIMAN HENE

Ziman heye- köl û je’re,

Ne r’êdaye, t’im r’ê dere,

Xweyî dixweze bîne ser r’ê,

Ça jî dike- pê nikare.

Ziman hineka- belaye,

H’emû wexta r’îya xwedaye,

K’ar, zirara xwe r’ind zane,

Jêr’a çi k’ar û çi zyane.

Zimanê hineka þîrine,

Dikare be’ra bimeyîne,

Bigre gör t’ev pêz lev bîne,

H’esin sarî bitewîne.

Zimanê hineka hostaye,

Derge jî ber dadayîve,

Derger’a wê bive mifte,

Dikare veke û hin- dade.

Ziman heye- ze’f hêsîre,

Ew nizane, ew zigûre,

R’ênga r’aste, nêzîk- bere,

T’im nêta wî r’îya dûre.

Zimanê hineka- sêrbaze,

Gilîê xirav jî cem xase:

Mûkî dikare têke çyakî,

Xwe nahêle dilê yekî.

Ziman heye xwe qet’ile,

T’ewra baþe- lê dûrk’eve,

H’emû wexta ew belaye,

T’im qesasê xweyê xweye.

Ziman heye- derewîne,

Tiþtê nebûyî lev tîne,

Xweyê ziman jî hew zane-

Derew cem xelqê hêjane.

Zimanê hineka- dör’ûye,

Gilîê yeqîn cem t’öneye,

Ber divêjin pirs, xeverek,

R’ûê din dike h’ezar û yek.

Cûr’e-cûr’e ziman hene,

Lê her xwezil wî zimanî,

T’im qazinc dike gilîê hêja,

Dor-ber xweþ bê û xweyê xwe.

Mayîna ÿzdîya isa jî r’ê-r’izm, e’yd-e’refat, ser-

hatîyê miletîyêva girêdaîye, k’îjan bi ziyaretî nav

miletda hatine xweykirinê, ewî xweydikin çawa ÿzdî,

çawa cime’t, E’yd-e’refatê miletîê ij dereca civand-

ina cime’tê, pêþdaanîna yektîê ferzbûna mexsûs dis-

tînin. Ew gelekî k’aw, bi heytehol, r’ê-r’izmê h’ewask’ar

têne derbazkirinê. E’ydê isaye miletîê h’ersal r’ojê

k’ivþ têne derbazkirinê. H’ersal pey 13-ê meha sivatêr’a

döþema pêþin qörbanê þerjêdikin, r’ojîa digrin, bona

mirîyê t’eze (berva r’advin), lê r’ojê sêþemê, çarþemê,

pêþemê r’adivne paþîvê û dîsa r’ojî digrin. R’oja

înîyê e’yda Xidir Nevî, Xidir Eylase. H’ersê r’ojê r’o-

jîya þêxek yan p’îrek e’seyî gere her’ne nav mezela, ser

mezela döa’ bikin.

Ÿvara r’oja pêþemê diçine malê t’irêqa- þêx û p’îra,

serê xwe ber ocaxa datînin û xêra xwe didin, bi k’îjanê

têne t’emizkirinê- gönê xwe dadiweþînin.

Ÿvara r’oja pêþemê t’emam þadivin, def, zör’ne têne

lêxistinê, hilbet, h’etanî sivê r’anazên. Ew þev tê

navkirinê “ ”.

Wê þevê zar’a, t’orpe t’êlekîva girêdayî, k’ölekêva

dardadikirin, k’îjan bi mêwa, þîrnaya dihate dagirtinê,

û isa mal-mal diger’yan. Ew tê navkirinê “ ”.

Berî r’ojîya, r’oja le’dêþeva döþemê, seh’eta 4-5-a

r’adivin, dixön, vedöxön, lê kir’kir’ka, k’elema, goþtê

h’erêm naxön. Sive EDEBYET r’onnebûyî r’adizên, h’e-

tanî r’o gewrdive. Pey wê yekêr’a, çaxê te’rî dik’eve

e’rdê, idî dikarin bixön, vexön, þavin.

Çaxê r’ojîne, îzin t’ine bixön, vexön, cig’arê

bik’þînin, benîþt bicûn, k’inca, serê xwe biþon, mêr

sersûrtê xwe hildin.

R’oja pêþin gere pezekê þerjêkin: ÿvarê, çaxê te’rî

hila hê nek’etîye e’rdê. Xöarinê û mêwa pê sinîya divine

malê merivê destteng, çawa xêra Xidirnevî. Lê r’oja

pêþemê nanê mirîya derdixin. Lê çaxê þev r’adivin (sê

þeva) bi wî cûr’eyî nên derdixin- . Paþîva Bapîr

melekê wê r’izmêye. Lê hima wê r’ojê, sivêzû, pê sinîyê

xöarinê û mêwa divne malê cînara, çawa nanê Xidirnevî.

Çaxê ÿvarê döa’dikin, e’detî divêjin: “Qebûlve r’o-

jîya we”.

Þeva leyleqedrê qîz û kör’ê azep totka þör’ dixön,

wekî xewna xweda mêr yan jina xweye axirîyê bivînin.

Ser dîwêr, ar’îka pê ÿr nîþana dikin (nîþanê Xi-

dirnevîne), wekî ew bê, û pêþîa wîda wê her’in.

Zar’, nexweþ ij t’emamîa r’ê-r’izma, wekî wan r’oja

têne kirinê, têne azakirinê. Ew dikarin bixön, vexön,

e’mrê xweyî herr’o derbazkin. R’oja e’ydê, çaxê diçine

malê hev, gere destevala neçin. R’oja înîê e’yda Xi-

dirnevîye. E’yd r’oja þemîê jî dive, tê navkirinê,

wexta k’îjanê e’seyî t’ev þêx û p’îrê xwe, diçine ser

mezela. R’oja le’dê jî e’yde, k’îjan tê navkirinê.

Cime’t divêje: “Bimbarekve e’yda mirî û zêndîa”.

H’ersal pey 13-ê meha nîsanêr’a, r’oja sêþemê, r’ojî

tê girtinêbona r’ojîya Melekî Tawis (û mirîya), lê

r’oja çarþemê e’yda, yanî- sala ÿzdîaye t’ezeye. Wê

r’ojê e’seyî diçine ser mezela.

Ew tê navkirinê. R’oja sêþemê köloç’ekî dipêjin.

Morîkê dikne nav köloç’. Ewî köloç’î r’oja

çarþemê- ser t’emamîa neferê malê kerdikin. Morî p’ara

k’ê bik’eve, ew h’esavdive xwey-xödanê hebûka malê.

R’oja çarþemê isa jî r’oja , ê kö xödanê pêze.

E’yda Melek Tawis Îraqêda, pey 13-ê meha nîsanêr’a,

r’oja çarþemê, bi serk’arîa mîr, t’ev qewala, þêx û

p’îra, Laliþa nûranîda, didine k’ivþê. Wexta vê e’ydê

def û þivêv têne lêxistinê. R’ê-r’izmê ayîna dîn têne

qedandinê. Ew tê navkirinê Çarþema Sor. Wê r’ojê taw-

isê birca mîrda datînin, û ÿzdîyê herçar qölbê dinîayê

hatî p’êxas derda tên, serê xwe ber tawisê datînin,

paþopê dertên û t’ev cime’ta civyayî paþê t’ev e’ydê

divin.

E’ydeke ÿzdîa meha k’anûna pêþin tê k’ivþkirinê.

Pey 13-ê meha k’anûna pêþin, döþema pêþin, r’ojî di-

grin- seva mirîya (berva r’adivin). H’ersê r’oja- sêþemê,

çarþemê, pêþemê, seva , r’ojî digrin.

R’oja înîyê . Wê r’oja ziyaretî, k’îjan e’yda

miletîêye mezine, t’emam, e’seyî- ne destevala, gere

her’ne malê dilþikestîya, merivê dilê wan hevdö mayî

gere lev bên. Ê levneyên, h’esavnavin ÿzdî.

T’emamîya þeva leyleqedrê þadivin. R’oja þemîyê-

e’refatê, diçne ser mezela, þêx û p’îr döa’ dikin.

H’evtêkê pey e’yda Ÿzdîdr’a , wekî isa jî divêjin “

”. R’oja pêþemê r’ojîne.

Page 4: Ezdikhana N7 - August 2015 (131)

(((������##���#!���*�����'�#"� �"�#"��!�� ����%�)�*����!�� ��#!(((�)�*��&'�"�� #�&$#'��#!

739;+.3D�/B�7D+C+D+63>�/0.3;/D3�8+:;�A?1

C;FD/;��+030�2+9=:+;59,+-3D��5.D�7+@=:+;

2ObRQ�VbKaKbKU`[dW�P�\OaKUKYK]KUc[dRXKWL�

9Ob�VK_cOY��/bfKY�����+bZKU[dYXKc�������bNVKbU����bN�_OYXKU��L]]������� ���

-bKYcWKY�RS`Q������a\KMbKUKY�WKW[dT�a\KeKYKUQ������MSYQ��\KXWKYKMbKXSY�

2ObRQ�a\KMb`[dW�P�HAKWKbUI�A?1a\KbKY[dW

e��/bfKY��6��=dTYOc[d����VO^��������

4

DOXTIR Û Ö’LIMDARÊ ŸZDÎYÎ NAV-DENG Simoyê Þemo

(1928-2000)

DAYKA MINR’A

Daê, daê, tö þîrinî,

Tö k’esera dilê lawa,

Tö ji göla göla bînî,

Dijmin ji te dive sawî.

Þevê dirêj û þevê sar,

R’ojê baran, yan r’ojê germ

Bêþîka min herr’o, hercar

Te h’ejandye bêxew û nerm.

Tö girîayî, wexta li min

P’eyda bûne ÿþ û k’eder,

Dilê teda k’izîn boy min,

Dû-dermana ger’yayî her der.

R’aste, te’ve gör’e û geþ,

Lê ne germe ew nola te,

R’aste, göle sore, bînxweþ,

Lê ne omide nola te.

Daê, daê, tö þîrinî,

Tö k’esera dilê lawa,

Tö ji göla göla bînî,

Dijmin ji te dive sawî.

SERK’ARÊ GÖNDÎ SALÊ DIRÊJ

R’izganê Simo ij wan ewledê cime’ta meye deg-

meye, ê kö e’silda doxtire û pisporê p’êþê xweye:

Simoyê Þemoyê bavê wî ne kö t’enê þayîr û

e’frandarkî e’yan bû, lê isa jî- doxtirekî ÿzdîyî

nav û nîþanbû, cefê k’îjanî h’etanî îro jî tê

bîranînê û þêkirandinê…

Hene meriv, ê kö bi emekê xwe seva t’emamîa

cime’tekê dikarin bivne mesele. R’izganê Simo a

hima ij wan ewledê cime’ta meye.

R’izganê Simo sala 1953-a göndê neh’îa Hoktêm-

bêryanêyî (niha- merza CE Armavîrê) Þênavanêda

diya xwe bûye. Pey serfinyaz xilazkirina

mek’tevêr’a înstîtûta R’ewanêye doxtirîê (niha-

zanîngeha R’ewanêye ser navê Mxît’ar Hêrsaîye

doxtirîêye dîwanî) xilazkirîye, p’êþê doxtirê

zar’a dest anîye. Lê pey xilazkirina îdara dox-

tirîêye xwendina bilindr’a întêrnatûra nexweþx-

ana R’ewanêye hejmara 4-aye zar’aye klînîkîêda

ber destê ewledê cime’ta meyî nav û nîþan- doxtir

û e’frandarê nav û deng, doktor, profêsor Seh’îdê

Îvo xwendîye.

Sê salê din serwêrê ambûlatorîa göndê merza

Armavîrêyî Zart’onk’êye doxtirîê bûye. Salê

1984-85-a xizmetk’arîa R’ewanêye alîk’arîa dox-

tirîêye lezda doxtirê zar’ayî novedar xevitîye.

Lê doxtirê zar’ayî cêr’ibandî hila hê salê

xevtê gelekî mêla k’arê ö’lmî û dersbêjîê dikir, a

lema jî sala 1985-ada zanîngeha R’ewanêye ser

navê Mxît’ar Hêrasîye doxtirîêye dîwanîda k’ete

ser xevatê, e’wilçawa laborant, asîstênt, paþê-

sala 1994-a, dosênt.

Sala 1990-î e’mrê ewledê cime’ta ÿzdîayî

ö’lmh’izda ya bîranînêye: ewî t’êza pêþendamîê

xweykir û dereca pêþendamê ö’lmê doxtirîêye

ö’lmî stend, cêrga wan ewledê meye doxtire

kêmjimar t’amkir, ê kö xweyê dereca ö’lmîne.

R’izganê Simo isa jî e’frandarî 25 xevatê

ö’lmî û 4 k’itêvê hînbûnê kirîye.

Saya xevata dersbêjîê û ö’lmîye berbiç’e’v

ewledê cime’ta ÿzdîayî zane layîqî gele

p’êþk’êþ û xelata bûye, mesele, em navê çend h’eva

hildin: mêdala zanîngehêye “Zêr’în”, “Nîþana”

zanîngehêye “P’êsîrêye zêr’în”, hörmetne’me,

wekî sala 2010-2011-aye xwendinêda hatîye

naskirinê dersbêjê herîbaþ. Sala 2010-a ew

layîqî hörmetane’ma wezareta CE-e xwendinê û

ö’lm bûye, sala 2013-a layîqî r’azîne’ma beledîa

þeherê R’ewanê bûye.

Salê 1997-2005-a dewsgirtîê dêkanê fakûltêta

qenckirinê xevitîye.

Xölese, wekî meriv bixweze, dikare gelekî

dirêj derheqa R’izganê Simoda, ê kö ij wan ewledê

cime’ta meye, wekî bi zanebûn û me’rîfeta xwe

dikare seva gele-geleka bive mesela ç’evadyînê û r’ê

veke seva nisila peyhatinê, bêje û gilîke.

Lêbelê, zêde nîne em bêjin, wekî heval û hogirê

R’izganê Simoye xevatê û ö’lmî derheqa zanebûn û

me’rîfata wîye xevetêda gilîê xweþ û pesin-

dayînê gotine û divêjin, k’îjan hörmetê ne kö

t’enê wî, lê isa jî, t’emamîa cime’ta mer’a tînin.

Gere bê gotin, wekî R’izganê Simo isa jî

die’frîne, awa dö e’frandinê wî.

Gele pirs malxê malê û serk’arava girêdayîne. Çaxê,

çawa divên, malxê, serk’ar cîê xwedane, h’emû tiþt

baþ û me’rîfete, û qedrê wan girane. Serk’arekî isa

Wezîrê T’êmûre, ê kö çend dehsalîne, wekî serk’arîê

göndê merza Cimhöryeta Ermenîstanêye Aragasotnêyî

Sorîkê dike. Fe’mdarîye, wekî ew ewledê cime’ta me

saya zanebûn, me’rîfeta xweye, kö ewqa we’de

serk’arîê gönd dike, pirs û pirsgirêkê gönd û binelîê

gönde cûr’e-cûr’e safîdike.

Nav û dengê Wezîrê T’êmûr saya me’rîfeta wîye

serwêrîkirinê û xeyestê wî ne kö t’enê merza Araga-

sotnê, lê isa jî- ij sînorê merzê û Ermenîstanê der

belabûye.

Çaxê meriv p’ir’îhindikî nasîa xwe dide serhatîya

e’mrê Wezîrê T’êmûr, tê ser wê fikirê, wekî ewî

camêrî t’imê cêr’ibandîye zanebûn û xwendina xwe

zêdeke, wekî çawa nav xevatê, isa jîe’mirda-

serfinyazve û bikarve ij h’emû pirsa r’ûspî derk’eve.

Wezîr sala 1948-a göndê neh’îa Te’lînêyî

Sorîkêda diya xwe bûye û 18 salîêda göndê Nêrk’în

Ert’îkêda mek’t’eva ort’e xilazkirîye.

Salekê þönda înstîtûta R’ewanêye ser navê

Xaçatûr Abovyane dersdarîêye dîwanîda hatîye

hildanê, pêr’a jî- mek’t’eva göndê Sorîkêye 8-saleda

dersdarîa dersê t’arîxê kirîye.

Pey sala 1973-a xilazkirina îdara xwendina bilin-

dr’a çûye ordîê û salekê þönda bi dereca zapitîê

qölixa xweye e’skerîê xilazkirîye.

Hima wê salê jî dîsa bûye dersadrê mek’t’eva

Sorîkêyî t’arîxê.

Saya xevata baþbû, wekî deh sala dêpûtatê þêwra

neh’îa Te’lînê bûye û gele û gele pirsada wek’îltî ÿla

ÿzdîyê neh’îa Te’lînêye giran kirîye.

Xwendina dersdarîê, qey tê bêjî, bes nînbû, wekî

ew t’am sere - derîê e’mir û deba gönd bike, a lema jî

sala 1986-a fakûltêta înstîtûta R’ewanêye malhebûna

göndîtîêye malhebûnzanîê xilazkir.

40-salîêda binelîê gönd ît’abara xwe wî anîn,

wekî ew bive serk’arê göndê Sorîkê.

Xevata cavdar û serk’arîkirinê hêsa nîne: wê yekê

her merivek zane, ê kö ew xevat kirîye yan- dike. Lê çi

jî heve, saya xevata baþe, wekî ew layîqî cêrge

pesinne’ma û hörmetne’ma bûye, lê sala 2011-a layîqî

navê mêrxasê ÿzdîayî miletîêyî hörmetlî bûye.