4
+0-=E2:=E;AJ /0.3 4/0=EAJ /0.3/D/; 6D=;AJ <+DG+.3; /0.3;/D3 +0-+:3; 93=E2:+; ?+<C=;+2/D2 2015 (13 ) Երկրորդ Լալիշ կառուցել է Միրզե Չոլոն Օգոստոսի3-ին,Հայաստանիեզդիհամայնքի ներկայացուցիչները՝Եզդիներիազգայինմիո ւթ յաննա - խագահԱզիզԹամոյանիգլխավորութ յամբայցել եցին ՀՀԱրմավիրիմարզիԱկնալ իճի եզդիական հոգևոր կենտրոն, ոգեկոչել ուԻրաքու մ«Իսլ ամական պետու- թյան»կողմիցիրականացվողեզդիներիցեղասպանու - թյանմեկտարին ։Եզդիհամայնքիներկայացուցիչները ծաղիկներ դրեցին 20-րդ դարի սկզբին Օսման յան Թուրքիա յու մկոտորված,Մեծեղեռնի100ամ յակին նվիրվածհուշաքարին`1րոպելռութ յամբհարգել ովմեկ տարի առաջ սույն օրը Իրաքի հյուսիսային մասու մ կոտորածիենթարկվածանմեղզոհերիհիշատակը: Եզդիներիազգայինմիո ւթ յաննախագահԱ.Թա - մոյանըլրագրողներիհետզրույցու մնշեց,որեզդիհա- մայնքիհամարայսօրմեծսգիօրէևբոլ որիհամար դժվարէհասկանալ ըայդդաժանոճրագործութ յունը, որըկատարվու մէեզդիներինկատմամբԻրաքիհյու - սիսայինմասու մ: «Եզդիժողովու րդըչնայածբազմաթիվանգամներ էենթարկվելցեղասպանութ յու նների,սակայնկրոնից ամու րկառչել ովևպայքարիուղինընտրել ովկրողացել էմինչևայսօրպահպանելազգայինինքնութ յունը»,– հիշեցրեցԱ.Թամոյանը: ՀոգևորշեխՀասանՀասան յանըաղոթքկարդալ ով անմեղզոհերիհիշատակին,նշեց.«Այսօրիսլ ամիստնե - րըԻրաքու մոչնչացնու մենեզդիժողովրդին,սակայն, բարեբախտաբար,մենքարդենունենքեզդիա կանջո- կատներ,որոնքպայքարու մեննրանցդեմևնրանց հաջողվելէազատագրելՇանգալ իորոշտարածքներ: Մերկանացևերեխաներիննրանքգերութ յանենվե- րցրելևվաճառու մուսպանու մեննրանց:Մենքպայ - քարել ուենք,որպեսզիեզդիժողովրդինկատամբ իրականացվող այս ոճրագործութ յանըվերջտրվի,և երբեքչենքմոռանալ ուանմեղզոհերիհիշատակը»: Մեկ տարվա ընթացքու մ Սիրիա յի և Իրաքի անապատներու մդեգերել ու ցհետոՀայաստանէհա- սելեզդիա կաներկուընտանիք:17ամ յաՖադըլ ըայս մեկտարվաընթացքու մշատծանրապրու մներէունե- ցել.«Երկուամիսառաջզանգահարեցհարսնացու սև ասաց,որիրենվաճառելենևտանու մենՍաուդ յան Արաբիա ,այդօրվանիցհետոնրանիցլու րչունեմ»: Կոտորածից փրկված Ռալլ ա Համոն իր հայրենակիցներինպատմու մէ«Իսլ ամականպետու- թյան»ահաբեկիչներիվայրագութ յու ններիմասին. «Երբևէչեմտեսելայդաստիճանդաժանևայլ ասեր - վածմարդկանց,ինչպեսկարել իէ16տարեկաներե- խայի ձեռքը զենք տալ և ստիպել մարդ սպանել»: Ռալլ աՀամոնպատմու մէ,որսպանու մէինբոլ որտղա- մարդկանցանխտիր,անկախտարիքից,իսկկանանց քշու մ էին սարերը, որից հետո Սաուդ յան Արաբիա: Իրենքփրկվելեն,որովհետևմեքենաուզենքենունե- ցել: «Մի ընտանիքու մտասըտղամարդկար,բոլ որ տղամարդկանցսպանեցին,իսկկանանցտարան,մո - տավորապես3000-իցավելկանանցենգերեվարել», պատմու մէՌալլ աՀամոն: «ՇնորհակալեմԵրևանիայնեզդիընտանիքին,որը մեզհյուրընկալ եց, և ընդհանրապես Հայաստանաբ- նակ եզդիներին, որոնք տարբեր կերպ փորձու մ են հնարավորինչափովաջակիցլինելմեզ,ևայստեղմի- այնեզդիա կանսրբատեղիիգոյութ յանփաստնէլար - դենվկայու մէայնմասին,թեայստեղինչպեսազատ ևանկաշկանդէզգու մմերեզդիհամայնքը,դաևս փաստու մէայն,որայստեղապահովէ»ասու մէՌալ- լաՀամոն: 2014թ.օգոստոսի3-ըհամարվու մէՇանգալ իեզդի- ներիկոտորածներիսկիզբը:Այդօրվանից«Իսլ ամա- կանպետութ յունը»սկսեցԻրաքիՇանգալ իշրջանու մ և հարակից քաղաքներու մ եզդիների սպանդը, ինչի հետևանքովսպանվեցհազարավորեզդիներ,փախս- տականդարձան600.000եզդիներ,իսկ7000-իցավե - լինառևանգվեցինևտարբերտեսակիկտտանքների ենթարկվեցին «ԻՊ» ահաբեկիչների կողմից: Օգոս- տոսի8-ինԱՄՆ-նօդայինհարվածներհասցրեց«ԻՊ» դիրքերին,ինչըհանգեցրեց«ԻՊ»-իդեմմիքանիերկր- ներիպատերազմի: Հայաստանի եզդիները ոգեկոչեցին Շանգալում կոտորածի ենթարկված անմեղ զոՀերի ՀիՇատակը

Ezdikhana N8 - August 2015 (132)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ezdikhana N8 - August 2015 (132)

++00--==EE22::==EE;;AAJJ //00..33����44//00==EEAAJJ��//00..33//DD//;;����66DD==;;AAJJ��<<++DDGG++..33;;

������������������//00..33;;//DD33��++00--++::33;;��9933==EE22::++;;��??++<<CC==;;++22//DD22

2015

� (13 )

����������������������������������������������������������������

���������������� ���������� ������������������ �������� ������������������������������ ��������������������

�������������� ���

Երկրորդ Լալիշկառուցել է

Միրզե Չոլոն

Օգոս�տո�սի� 3-ին,� Հայաս�տա�նի� եզ�դի� հա�մայն�քիներ�կայա�ցու�ցիչ�նե�րը՝�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյան�նա�-խա�գահ�Ա�զիզ�Թա�մոյա�նի�գլ�խա�վո�րու�թյա�մբ�այ�ցե�լե�ցինՀՀ�Ար�մա�վի�րի�մար�զի�Ակ�նա�լի�ճի�եզ�դի�ա�կան�հոգ�ևորկե�նտ�րոն,�ո�գե�կո�չե�լու�Ի�րա�քո�ւմ�«Իս�լա�մա�կան�պե�տու�-թյան»�կող�մից�ի�րա�կա�նաց�վող�եզ�դի�նե�րի�ցե�ղաս�պա�նու�-թյան�մեկ�տա�րի�ն։�Եզ�դի�հա�մայն�քի�ներ�կայա�ցու�ցիչ�նե�րըծա�ղիկ�ներ� դրե�ցին� 20-րդ� դա�րի� սկզ�բին� Օս�մա�նյանԹուր�քի�այո�ւմ� կո�տոր�ված,�Մեծ� ե�ղեռ�նի� 100�ա�մյա�կիննվիր�ված�հու�շա�քա�րին`�1�րո�պե�լռու�թյա�մբ�հար�գե�լով�մեկտա�րի� ա�ռաջ� սույն� օ�րը� Ի�րա�քի� հյու�սի�սային� մա�սո�ւմկոտո�րա�ծի�են�թա�րկ�ված�ան�մեղ�զո�հե�րի�հի�շա�տա�կը:

Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյան�նա�խա�գահ�Ա.�Թա�-մոյա�նը�լրագ�րող�նե�րի�հետ�զրույ�ցո�ւմ�նշեց,�որ�եզ�դի�հա�-մայն�քի�հա�մար�այ�սօր�մեծ�սգի�օր�է�և�բո�լո�րի�հա�մարդժ�վար�է�հաս�կա�նա�լը�այդ�դա�ժան�ոճ�րա�գոր�ծու�թյու�նը,ո�րը�կա�տար�վո�ւմ�է�եզ�դի�նե�րի�նկատ�մա�մբ�Ի�րա�քի�հյու�-սի�սային�մա�սո�ւմ:�

«Եզ�դի�ժո�ղո�վո�ւր�դը�չնայած�բազ�մա�թիվ�ան�գամ�ներէ�են�թա�րկ�վել�ցե�ղաս�պա�նու�թյո�ւն�նե�րի, սա�կայն�կրո�նիցա�մո�ւր�կառ�չե�լով�և�պայ�քա�րի�ու�ղին�ընտ�րե�լով�կրո�ղա�ցելէ�մի�նչև�այ�սօր�պահ�պա�նել�ազ�գային�ինք�նու�թյու�նը»,–հիշեց�րեց�Ա.�Թա�մոյա�նը:

Հոգ�ևոր�շեխ�Հա�սան�Հա�սա�նյա�նը�ա�ղո�թք�կար�դա�լովան�մեղ�զո�հե�րի�հի�շա�տա�կին,�նշեց.�«Այ�սօր�իս�լա�մի�ստ�նե�-րը�Ի�րա�քո�ւմ�ոչն�չաց�նո�ւմ�են�եզ�դի�ժո�ղո�վր�դին,�սա�կայն,բա�րե�բախ�տա�բար,�մե�նք�ար�դեն�ու�նե�նք�եզ�դի�ա�կան�ջո�-կատ�ներ,�ո�րո�նք�պայ�քա�րո�ւմ�են�նրա�նց�դեմ�և�նրա�նցհա�ջող�վել�է�ա�զա�տագ�րել�Շան�գա�լի�ո�րոշ�տա�րա�ծք�ներ:Մեր�կա�նաց�և�ե�րե�խա�նե�րին�նրա�նք�գե�րու�թյան�են�վե�-րց�րել�և�վա�ճա�ռո�ւմ�ու�սպա�նո�ւմ�են�նրանց:�Մե�նք�պայ�-քա�րե�լու� ենք,� որ�պես�զի� եզ�դի� ժո�ղո�վր�դի� նկա�տա�մբ

ի�րա�կա�նաց�վող�այս�ոճ�րա�գոր�ծու�թյա�նը�վե�րջ�տր�վի,�ևեր�բեք�չե�նք�մո�ռա�նա�լու�ան�մեղ�զո�հե�րի�հի�շա�տա�կը»:

Մեկ� տար�վա� ըն�թաց�քո�ւմ� Սի�րի�այի� և� Ի�րա�քիա�նա�պատ�նե�րո�ւմ�դե�գե�րե�լո�ւց�հե�տո�Հայաս�տան�է�հա�-սել�եզ�դի�ա�կան�եր�կու�ըն�տա�նիք:�17�ա�մյա��Ֆա�դը�լը�այսմեկ�տար�վա�ըն�թաց�քո�ւմ�շատ�ծա�նր�ապ�րո�ւմ�ներ�է�ու�նե�-ցել.�«Եր�կու�ա�միս�ա�ռաջ�զան�գա�հա�րեց�հա�րս�նա�ցո�ւս�ևա�սաց,�որ�ի�րեն�վա�ճա�ռել�են�և�տա�նո�ւմ�են�Սաու�դյանԱրա�բի�ա,�այդ�օր�վա�նից�հե�տո�նրա�նից�լո�ւր�չու�նեմ»:

Կո�տո�րա�ծից� փրկ�ված� Ռալ�լա� Հա�մոն� իրհայ�րե�նա�կից�նե�րին�պատ�մո�ւմ�է�«Իս�լա�մա�կան�պե�տու�-թյան»� ա�հա�բե�կիչ�նե�րի� վայ�րա�գու�թյո�ւն�նե�րի� մա�սին.«Երբ�ևէ�չեմ�տե�սել�այդ�աս�տի�ճան�դա�ժան�և�այ�լա�սեր�-ված�մա�րդ�կա�նց,�ինչ�պես�կա�րե�լի�է�16�տա�րե�կան�ե�րե�-խայի� ձեռ�քը� զե�նք� տալ� և� ստի�պել� մա�րդ� սպա�նել»:Ռալ�լա�Հա�մոն�պատ�մո�ւմ�է,�որ�սպա�նո�ւմ�է�ին�բո�լոր�տղա�-մա�րդ�կա�նց�ան�խտիր,�ան�կախ�տա�րի�քից,�իսկ�կա�նա�նցքշո�ւմ� է�ին� սա�րե�րը,� ո�րից� հե�տո� Սաու�դյան� Ա�րա�բի�ա:Իրե�նք�փրկ�վել�են,�ո�րով�հե�տև�մե�քե�նա�ու�զե�նք�են�ու�նե�-ցել:� «�Մի� ըն�տա�նի�քո�ւմ� տա�սը�տղա�մա�րդ� կար,� բո�լորտղա�մա�րդ�կա�նց�սպա�նե�ցին,�իսկ�կա�նա�նց�տա�րան,�մո�-տա�վո�րա�պես�3000-ից�ա�վել�կա�նա�նց�են�գե�րե�վա�րել»,պատ�մո�ւմ�է�Ռալ�լա�Հա�մոն:

«Շ�նոր�հա�կալ�եմ�Եր�ևա�նի�այն�եզ�դի�ըն�տա�նի�քին,�որըմեզ� հյու�րըն�կա�լեց,� և� ընդ�հան�րա�պես�Հայաս�տա�նաբ�-նակ� եզ�դի�նե�րին,� ո�րո�նք� տար�բեր� կե�րպ� փոր�ձո�ւմ� ենհնա�րա�վո�րին�չա�փով�ա�ջա�կից�լի�նել�մեզ,�և�այս�տեղ�մի�-այն�եզ�դի�ա�կան�սր�բա�տե�ղի�ի�գոյու�թյան�փա�ստն�էլ�ար�-դեն�վկայո�ւմ�է�այն�մա�սին,�թե�այս�տեղ�ինչ�պես�ա�զատև�ան�կաշ�կա�նդ� է� զգո�ւմ� մեր�եզ�դի�հա�մայն�քը,�դա�ևսփաս�տո�ւմ�է�այն,�որ�այս�տեղ�ա�պա�հով�է»�ա�սո�ւմ�է�Ռալ�-լա�Հա�մոն:�

2014թ.�օ�գոս�տո�սի�3-ը�հա�մար�վո�ւմ�է�Շան�գա�լի�եզ�դի�-նե�րի�կո�տո�րած�նե�րի�սկիզ�բը:�Այդ�օր�վա�նից�«Իս�լա�մա�-կան�պե�տու�թյու�նը»�սկ�սեց�Ի�րա�քի�Շան�գա�լի�շր�ջա�նո�ւմև� հա�րա�կից� քա�ղաք�նե�րո�ւմ� եզ�դի�նե�րի� սպան�դը,� ին�չիհետ�ևան�քով�սպան�վեց�հա�զա�րա�վոր��եզ�դի�ներ,�փա�խս�-տա�կան�դար�ձան�600.000�եզ�դի�ներ,�իսկ�7000-ից�ավե�-լին�առ�ևա�նգ�վե�ցին�և�տար�բեր�տե�սա�կի�կտ�տա�նք�նե�րիեն�թա�րկ�վե�ցին� «ԻՊ»� ա�հա�բե�կիչ�նե�րի� կող�մից:� Օ�գոս�-տոսի�8-ին�ԱՄՆ-ն�օ�դային�հար�ված�ներ�հա�սց�րեց�«ԻՊ»դիր�քե�րին,�ին�չը�հան�գեց�րեց�«ԻՊ»-ի�դեմ�մի�քա�նի�երկր�-նե�րի�պա�տե�րազ�մի:

Հայաստանի եզդիները ոգեկոչեցին Շանգալումկոտորածի ենթարկված անմեղ զոՀերի ՀիՇատակը

Page 2: Ezdikhana N8 - August 2015 (132)

�2

Օ�գոս�տո�սի�4-ին�ՀՀ�Եր�ևան�քա�ղա�քո�ւմ�տե�ղի�ու�նե�-ցավ� մա�մու�լի� ա�սու�լիս,� որ�տեղ� բա�նա�խո�սո�ւմ� է�ինԱշխար�հի� եզ�դի�նե�րի� ազ�գային� մի�ու�թյան� նա�խա�գահԱզիզ� Թա�մոյա�նը� և� ՀՀ� Ազ�գային� Ժո�ղո�վո�ւմ� մար�դուիրա�վո�ւնք�նե�րի� փոր�ձա�գետ,� ՀՀ� Եզ�դի�նե�րի� ազ�գայինմիու�թյան� ներ�կայա�ցու�ցի�չը� ՀՀ� Նա�խա�գա�հին� կիցազգային� փոք�րա�մաս�նու�թյո�ւն�նե�րի� հա�մա�կար�գողխորհր�դո�ւմ՝�Սի�ա�բա�նդ�Բա�քոյա�նը:�Ա�սու�լի�սո�ւմ�Ա.�Թա�-մոյա�նը�հի�շա�տա�կեց,�որ�օ�գոս�տո�սի�3-ին�լրա�ցավ�Ի�րա�-քի� հյու�սի�սային� մա�սո�ւմ� տե�ղի� ու�նե�ցած� եզ�դի�նե�րիՑե�ղաս�պա�նու�թյան�մեկ�ա�մյա�կը.�«Այն�մեր�բնօ�րա�նն�էր,մեր�հայ�րե�նի�քը,�մու�սո�ւլ�ման�նե�րը�7-րդ�դա�րից�սկ�սած�մի�-նչև�այ�սօր�մեզ�կո�տո�րո�ւմ,�աշ�խար�հի�ե�րե�սից�վե�րաց�նումեն:�21-րդ�դա�րո�ւմ,�աշ�խար�հի�գեր�պե�տու�թյո�ւն�նե�րի,�մի�-ջազ�գային�հե�ղի�նա�կա�վոր�կազ�մա�կեր�պու�թյո�ւն�նե�րի,�ևընդ�հան�րա�պես,�ամ�բո�ղջ�մա�րդ�կու�թյան�աչ�քի�առջև,�ֆի�-զի�կա�պես�բնա�ջն�ջո�ւմ�են,�ու�մի�նչև�օրս�շա�րու�նա�կո�ւմ�ենեզ�դի� ժո�ղո�վր�դի� նկատ�մա�մբ� կի�րա�վող� ցե�ղաս�պա�նա�-կան�գոր�ծո�ղու�թյո�ւն�նե�րը:�Մի�ջազ�գային�ա�տյան�նե�րը�մեզոչն�չով�չեն�օգ�նել�ու�չեն�օգ�նո�ւմ:�Մի�այն�խո�սո�ւմ�են�մար�-դու� ի�րա�վո�ւնք�նե�րի� մա�սին,� սա�կայն� գո�րծ�նա�կա�նո�ւմ

որևէ� հա�տո�ւկ� քայլ� չեն� կա�տա�րո�ւմ,� այդ� կան�խե�լուկապակ�ցու�թյա�մբ:�Մի�ջազ�գային�հար�թակ�նե�րո�ւմ,�ինչ�-պես�տես�նո�ւմ�ենք�հիմ�նա�կա�նո�ւմ�մեր�ի�րա�վո�ւնք�նե�րիպա�շտ�պան�են�կա�նգ�նո�ւմ�հայ�ժո�ղո�վր�դի�ղե�կա�վար�ները՝ի�դեմս�Հան�րա�պե�տու�թյան�նա�խա�գա�հի»:

Նա� նաև� նշեց,� որ� Ի�րա�քի� հյու�սի�սային� մա�սո�ւմգտն�վող� եզ�դի�աբ�նակ� Սին�ջա�րի� շր�ջա�նի� 70� գյու�ղե�րըայժմ�դա�տա�րկ�են.�«�Մի�մա�սին�ֆի�զի�կա�պես�կո�տո�րե�-ցին,�իսկ�մյո�ւս�մա�սը�բռ�նեց�գաղ�թի�դա�ժան�ճա�նա�պար�-հը:�Սին�ջա�րի�լե�ռան�գա�գա�թին�մե�նք�հի�մա�ու�նե�նք�4000զին�վոր,� իսկ� ընդ�հա�նո�ւր� հաշ�վով,� ինչ�պես� ինձ� հետզրույ�ցո�ւմ�պատ�մեց�եզ�դի�նե�րի�զո�րահ�րա�մա�նա�տար�Հեյ�-դար�Շա�շոն,�մե�նք�եզ�դի�նե�րս�ու�նե�նք�մոտ�6000�եզ�դիկա�մա�վոր�մար�տիկ�ներ,�ո�րո�նք�պայ�քա�րո�ւմ�են�հա�նո�ւնեզ�դի�ժո�ղո�վր�դի�փր�կու�թյան�և�հայ�րե�նի�քի�ա�զա�տա�գր�-ման:� �Սա�կայն�պար�տա�դիր�եմ�հա�մա�րո�ւմ�նշե�լու,� որիրա�կա�նո�ւմ� մեր� եզ�դի� մար�տիկ�նե�րին� զին�վո�րա�կանսպա�ռա�զի�նու�թյան�տե�սա�կե�տից�որ�ևէ�մե�ծա�մա�սշ�տաբօգ�նու�թյո�ւն� չի� տրա�մա�դր�վո�ւմ,� նրա�նք� մե�ծա�մա�սա�մբմարտն�չո�ւմ�են�ա�հա�բե�կիչ�նե�րի�դեմ�ի�րե�նց�սե�փա�կանմի�ջոց�նե�րով� գն�ված� «�Կա�լաշ�նի�կով»� տե�սա�կի� ավ�տո�-մատ�նե�րով:�Պե�տք� է� նշել� նաև,� որ�այս�տեղ� մեծ� շահունե�ցավ� Ի�րա�քո�ւմ� Քո�ւր�դիս�տա�նի� ինք�նա�վա�րու�թյանիշխա�նու�թյո�ւն�նե�րը՝�Մահ�սո�ւդ�Բար�զա�նի�ի�ղե�կա�վա�րու�-թյա�մբ:�Այ�սի�նքն�եզ�դի�նե�րի�«պա�շտ�պան�ներ»-ի�ան�վանտակ�աշ�խար�հին�ներ�կայա�նա�լով,�ստա�ցավ�ժա�մա�նա�-կա�կից�սպա�ռա�զի�նու�թյան�գե�րհ�զոր�զին�տեխ�նի�կա,�ո�րըսա�կայն�մի�նչ�այ�սօր�լայ�նա�մա�սշ�տաբ�կեր�պով�չի�օգ�տա�-գոր�ծել�ընդ�դեմ�«Իս�լա�մա�կան�պե�տու�թյան»�ահա�բե�կիչ�-նե�րի:

ա. թամոյան. «ինչո՞ւ է լռում աՇխարՀը»Հայ-եզ դի ա կան հա րա բե րու թյո ւն նե րն ու նեն դա րե րի պատ մու թյո ւն, դրա նց մա սին հի շա -

տա կու թյո ւն է պահ պան վել նույ նի սկ հույն հին փի լի սո փա Քսե նո փո նի մոտ:

Հանդիպում յենայի Համալսարանիուսանողների Հետ

Օ�գոս�տո�սի�12-ին�ՀՀ�Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյանփոխնա�խա�գահ�Խ.�Հա�ջոյա�նը,��Գեր�մա�նի�այի�Ֆրիդ�րիխՇիլ�լե�րի�ան�վան�Յե�նայի�հա�մալ�սա�րա�նի�ար�վես�տի�ֆա�-կու�լե�տի�Կով�կա�սյան�ու�սո�ւմ�նա�սի�րու�թյո�ւն�նե�րի�բաժ�նիու�սա�նող�նե�րի�հետ�ե�ղան�Ար�մա�վի�րի�մար�զի�Ակ�նա�լիճգյու�ղի�եզ�դի�ա�կան�հոգ�ևոր�կե�նտ�րո�նո�ւմ,�որ�տեղ�Խ.�Հա�-ջոյա�նի�կող�մից�ի�րե�նց�ներ�կայաց�վեց�Եզ�դի�ժո�ղո�վո�ւր�դը՝կրո�նով,� ազ�գային� պատ�կա�նե�լու�թյա�մբ,� լեզ�վով,� ազ�-գային� ա�վան�դույթ�նե�րով,� ծի�սա�կա�տա�րու�թյո�ւն�նե�րովհան�դե�րձ:��Հատ�կան�շա�կան�է�նշել,�որ�Ֆրան�սի�այից�ժա�-մա�նած� ֆրան�սի�ա�ցի� եր�գի�չ՝� Յա�նիք� Լոյե�րը� ե�կել� էՀայաս�տան�եզ�դի�ա�կան�ազ�գային�եր�գե�րը�ու�սո�ւմ�նա�սի�-րե�լու�և�սո�վո�րե�լու�հա�մար:�Հան�դիպ�ման�ըն�թաց�քո�ւմ�նանաև�սեր�տել�էր�եզ�դի�ա�կան�հոգ�ևոր�հիմ�նը՝�Շար�ֆա�դինդի�նե�մըյը�(Շար�ֆա�դի�նը�մեր�կրո�նն�է),�ո�րը�կա�տա�րեցան�ձա�մբ�Ե�զի�դի�սո�ւրբ�տա�ճա�րո�ւմ:

Հանդիպում արագածի լեռներում

Եզ�դի�նե�րի�ազ�գային�մի�ու�թյան�նա�խա�գահ�պա�րոն�Ա.Թա�մոյա�նը,�մի�ու�թյան�ներ�կայա�ցու�ցիչ�նե�ր՝�Ֆա�տո�Մի�-

րոյա�նի�և�Խ.�Հա�ջոյա�նի,�ինչ�պես�նաև�եզ�դի�ա�կան�եր�գե�-րը�ու�սո�ւմ�նա�սի�րե�լու�կա�պակ�ցու�թյա�մբ�Հայաս�տան�ե�կածֆրան�սի�ա�ցի�եր�գի�չ՝�Յա�նիք�Լոյե�րի�հետ�մի�ա�սին�եզ�դի�-ա�կան�«Չ�լե�Հա�վի�նե»�տո�նի�առ�թիվ�այ�ցե�լե�ցին�տար�վաայս�շր�ջա�նո�ւմ�Ա�րա�գա�ծի�լեռ�նե�րո�ւմ�բնակ�վող�եզ�դի�նե�-րին:�Պե�տք�է�նշել,�որ�եզ�դի�ա�կան�«Չ�լե�Հա�վի�նե»�տո�նըՀայաս�տա�նաբ�նակ� եզ�դի�նե�րի� մոտ� հիմ�նա�կա�նա�պեսպահ�պան�վել�է�եզ�դի�ա�կան�ո�րոշ�ցե�ղե�րի�կամ�տոհ�մե�րիմոտ,�սա�կայն�նմա�նօ�րի�նակ�հան�դի�պո�ւմ�նե�րի,�ինչ�պեսնաև�մի�ջո�ցա�ռո�ւմ�ներ�ի�րա�կա�նաց�նե�լով,�կար�ծեք�թե�հի�-շեց�նո�ւմ�ենք�չմո�ռա�նա�լու�և�պահ�պա�նե�լու�ազ�գային�տո�-նե�րը,� ազ�գային� ա�վան�դույթ�նե�րը:� Մե�նք՝� եզ�դի�նե�րս,գտն�վե�լով�մեր�հայ�րե�նի�քից�հե�ռու,�գու�ցե�ժա�մա�նա�կի�ըն�-թաց�քո�ւմ� մո�ռաց�վել,� կամ� սկ�սո�ւմ� են� մո�ռաց�վել� ո�րոշավան�դույթ�ներ,�սա�կայն�մեր�կար�ևոր�և�պար�տա�դիր�աշ�-խա�տա�նքն�է�ի�րա�կա�նաց�նե�լու�քայ�լեր�պահ�պա�նե�լու�մերազ�գային�ա�վան�դույթ�նե�րը:�Մեր�կրո�նի�շնոր�հիվ,�հայ�րե�-նի�քից�հե�ռու,�կա�րո�ղա�ցել�ենք�պահ�պա�նել�մեր�ազ�գայինինք�նու�թյու�նը,�չնայած�այդ�ըն�թաց�քո�ւմ�հան�դի�պե�լով�միշա�րք�դժ�վա�րու�թյո�ւն�նե�րի,�սա�կայն�ի�փա�ռս�Հայոց�պե�-տա�կա�նու�թյան,�ո�րը�մեզ�հա�մար�կար�ծես�երկ�րո�րդ�հայ�-րե�նիք� է� դար�ձել,� այ�սօր� մե�նք� Հայաս�տա�նո�ւմզար�գաց�նո�ւմ�ենք�մեր�մշա�կույ�թը�և�որն�ի�րա�պես�քայլառ�քայլ�ա�ռաջ�է�գնո�ւմ:

«եզդիներինվաճառում են 15-200դոլարով».Հացադուլ՝ մակ-իգրասենյակի դիմաց

Եզ�դի�ա�կան�հա�մայն�քի�ներ�կայա�ցու�ցիչ�ներ�Ռո�ւս�տամԲա�քոյա�նն�ու�Սա�շիկ�Սո�ւլ�թա�նյա�նն�այ�սօր�ե�ռօ�րյա�հա�-ցա�դու�լի�են�նս�տե�լ՝�ՄԱԿ-ի�գրա�սե�նյա�կի�դի�մա�ց։�

Ե�րի�տա�սա�րդ�նե�րը�պա�հան�ջո�ւմ�են�կա�ռույ�ցի�ց՝�պատ�-շաճ�ու�շադ�րու�թյո�ւն�դա�րձ�նել�Ի�րա�քի�Սին�ջար�եզ�դի�ա�կանբնա�կա�վայ�րո�ւմ� ի�րե�նց� հայ�րե�նա�կից�նե�րի� նկատ�մա�մբկա�տար�վող�ոտնձ�գու�թյո�ւն�նե�րի�ն։

«Ա�ռա�ջին�պա�հա�նջն�այն�է,�որ�8000-10.000�եզ�դի�-ներ,�ո�րո�նք�գտն�վո�ւմ�են�ծայ�րա�հե�ղա�կան�նե�րի�ձեռ�քո�ւմ՝եզ�դի�կա�նայք,�ե�րե�խա�ներ,�ՄԱԿ-ը�մի�ջամ�տի,�որ�պես�զինրա�նք�վե�րա�դա�րձ�վե�ն։�Նրա�նք�այս�պա�հին�են�թա�րկ�վումեն�ստր�կու�թյան,�վա�ճառ�քի՝�պայ�մա�նա�վոր�ված�տա�րի�-քով,�մաշ�կի�գույ�նո�վ։�Գի�նը�տա�տան�վո�ւմ�է�15-200�դո�լա�-րի� սահ�ման�նե�րո�ւմ»,–� «Ա1+»-ի� հետ� զրույ�ցո�ւմ� նշեց«�Շա�մս»�ՀԿ�ներ�կայա�ցու�ցիչ�Ռո�ւս�տամ�Բա�քոյա�նը։�Ա�սումէ՝�հի�մա�հու�մա�նի�տար�ա�ղետ�է�եզ�դի�ա�կան�ճամ�բար�նե�-րո�ւմ�և�մահ�մե�դա�կան�նե�րի�կող�մից�այս�տեղ�ևս�սպա�նու�-թյո�ւն�ներ�են�տե�ղի�ու�նե�նո�ւմ։�Օ�րա�կան�հի�նգ,�վեց�հո�գիմա�հա�նո�ւմ�է։

«�Կան�600.000�եզ�դի�փա�խս�տա�կան�ներ,�ով�քեր�հա�-ցի�ու�ջրի�խն�դիր�ու�նե�ն։�Մար�դիկ�սպան�վո�ւմ�են�ի�րե�նցէթ�նիկ,�կրո�նա�կան�պատ�կա�նե�լի�ու�թյան�հա�մա�ր։�Հի�մաՄԱԿ-ը�մեզ�ոչն�չով�չի�օգ�նո�ւմ։�Կա�6000-ա�նոց�եզ�դի�ա�-կան�զո�րք,�ո�րը�կռ�վո�ւմ�է։�Բայց�ՄԱԿ-ն�այդ�ու�ժին�օ�ժան�-դա�կու�թյո�ւն� ցույց� չի� տա�լիս»,–� իր� հեր�թին� նշեցՄի�ջէթ�նիկ�և�մի�ջմ�շա�կու�թային�հա�մա�գոր�ծակ�ցու�թյո�ւն�-ների�կե�նտ�րո�նի�ներ�կայա�ցու�ցիչ�Սա�շիկ�Սո�ւլ�թա�նյա�նը�։�

Ե�րի�տա�սա�րդ�նե�րը�եզ�դի�նե�րի�ան�վտան�գու�թյան�մի�-ակ�պայ�մա�նը�տես�նո�ւմ�են�եզ�դի�ա�կան�ինք�նա�վա�րու�թյանստե�ղծ�ման�մե�ջ։

Հի�շեց�նե�նք,� որ� 2014� թվա�կա�նի� օ�գոս�տո�սի� 3-ին«Իս�լա�մա�կան�պե�տու�թյո�ւն»�խմ�բա�վոր�ման�զի�նյալ�նե�րըներ�խու�ժե�ցին�եզ�դի�աբ�նակ�բնա�կա�վայ�րեր�և�հա�զա�րա�-վոր�եզ�դի�նե�րի�սպա�նե�ցին:�Այ�սօր�հա�րյո�ւր�հա�զա�րա�վորեզ�դի�ներ�շա�րու�նա�կո�ւմ�են�փա�խս�տա�կա�նի�կար�գա�վի�-ճա�կով�ա�պաս�տա�նել�այլ�երկր�նե�րո�ւմ։

www.a1plus.am

Page 3: Ezdikhana N8 - August 2015 (132)

�3

Wәхтәке qиза Хәлифе Бәг’дайе һәбу. Хәлифә у Балулбьрае һәв бун. Һ’әвт бьра бун. Кӧр’е Qази Шьро бун. QизаХәлифә дьле wе хортәкида һәбу. Дьле хорт жи ль wе һәбу.Зә’ф һәвдӧ һьз дькьрьн. Хорт чу ба чәнд мәрьве дәwләти,го: ‘’һәр’ьн, го, qиза Хәлифә дьле wе мьда һәйә, мьр’абьхwазьн‘’. Чунә ба Хәлифә, Хәлифә го: ‘’Әз qиза хwәнадьм!‘’ Э, Хәлифе Бәг‘дайейә, к‘е дькарә зоре ле бькә. Го:‘’Щаньм, го, qиза тә у әw хорт һәвдӧ һьз дькьн. Qиза хwәбьдеда, гӧнәнә‘’. Го: ‘’Э, надьм!’’ Һатьн готнә хорт, го:‘’Надә. Го, мә зә‘ф ит‘маз ле кьрийә, мә дахwази ле кьрийә,мә кьрийә-нәкьрийә, дьве: ‘’Э, надьм!‘’. Гәдә ма, чәндмәрьв шандьн, о: ‘’Әм надьн!’’. Хәлифә р‘ожәке от‘ахахwәда руньштибу, дайира wи, щьмә‘та wи р‘уньштибун, го:‘’Пайизе һ‘ьшкийә, сарә, го, к‘е хwә р‘уткә һ‘әйата мьдабьсәнә һ‘әта сьве, әзе qиза хwә бьдьме‘’. Әw хорт р‘абу сәрп‘ийа сәкьни, го: ‘’Әз!’’. Го: щьмә‘т, го, бьра хwә р‘уткәһ‘әйатеда бьсәнә, һәкә мьрийә, чуйә к‘исе хwә, нәмьрийә,го, сьве әзе qиза хwә бьдьм‘’. Щьмә‘т го: ‘’щаньм, гӧнәйә,ав дьqәр‘ьмә, wе бьмьрә‘’. Хорт хwә р‘ут кьр, к‘ьнще wианинә данинә һӧндӧр‘, дәри дадан, ма һ‘әйате һәта сьвә.

Сьвә р‘абу, ‘’ Кӧр‘о, - го, һәр‘ьн к‘ане мьрийә, йансахә?’’ Чун анин һатьн к‘ьнще wи лекьрьн, ‘’го: тә ча тавкьр, тә чь кьр?‘’ Го: ‘’Агьрәк синге Әләгәзе дьшхӧли, мьнһәма дина хwә дайе һ‘әта сьве‘’. ‘’П‘ьһ‘ә, го, надьм. Го, тәхwә бәр егьр гәрм кьрийә‘’. Щьмәте го: ‘’Хәлифә, орт‘аӘләгәзе мәрьв бәр егьр р‘удьне, гәрм навә. Орт‘а Әләгәзевьра һ‘әтани пенщи версти һәйә‘’. Го: ‘’Әз надьм!’’. Э, к‘едькарә зоре Хәлифә бькә? Кьр-нәкьр, нәда. Хорт р‘абу чуба Балул. Чу ба Балули Занә, ‘’Балул, - го, һ‘ал-һ‘ькйате мьнХәлифә һәйә. Го, qиза wи дьле wе мьда һәйә, дьле мьн жиwеда һәйә, го, мьн чәнд щар мәрьве дәwләти, һӧрмәтишандьн, го: Әз надьм‘’. Р‘ожәке готә мьн, го: К‘е хwә

р‘уткә, һ‘әйата мьда бьсәкьнә, го, әзе qиза хwә бьдьме‘’.Мьн рабу хwә р‘ут кьр, һ‘әйата wида әз сәкьним, һ‘әтанисьве. Сьвә бу, к‘ьнщ-мьнще мьн анин данә мьн, го: ‘’Тә чькьр, тӧ ча сәкьнийи?‘’ Мьн го: ‘’Агьрәк Әләгәзе дьшхӧли,мьн һәма дина хwә да wи агьри, һ‘әтани сьвә бу‘’. Го: ‘’Тәхwә бәр егьр гәрм кьрийә, әз надьм!’’.

- Дә, - го, тӧ р’уне’’. Р’абу пәзәкә хwә сәржекьр, һуркьр,кьрә бәрошке у к’ӧләкева дардакьр, тәндура хwә дада у чудиwана Хәлифә. Диwана Хәлифеда дайира wи р’уньштийә,‘’Сьвәхера wә!’’ Щьмә’т т’ьмам р’абу. Дәрбе Балул чәндщара дитьнә, Хәлифә щарке-дӧда һавитийә чуйә.‘’К’әрәмкә Балул, к’әрәмкә‘’.

- ‘’На, - го, Хәлифә, әз р’унанем, го, тӧ дайира хwәвак’әрәмкә, һун меване мьньн’’. - ‘’Балул, го, - т’әйбира тәһазьр буйә?’’ - ‘’Әре, - го, - нане мьн һазьрә, к’әрәмкьн’’.

Р’акьрьн бьр чу р’уньштьн. Сьвә зуйә, тьшт нәхарьнә.Тә’ште дәрбаз бу у тьшт тӧнәйә. Һа Балул те от’ахе, агьртәндуре дадайи гоштжи сәр к’ӧләкейә, кӧләкевадардакьрийә бәрош. ‘’Балул, зукә, - Хәлифә готе, - Балулзукә’’. - Аһан, - го, - бьсәнә, qаски бьсәнә, һазирә’’. Һа:‘’Һазирә’’, бу нивро. Сәһ’әт бу донздә, Хәлифә готе:‘’Кӧр’о, го, дӧ-се һ’әв һәр’ьн, к’ане дар, сәргин тӧнәнә,биньн бьдьнә бьн, һәма гәрм кьн биньн wәрнә, qә әмнахwьн. Һәма гәрмкьн, биньн әм р’авьн’’. Йәк чу дина хwәдайе бәрош кӧләкева дарда кьрийә, тәндур дадайә. Һатзьвьр’и, го: ‘’Хәлифә, мәһәкежи бьсәни, нак’әлә. Һ’ал-һ’әwал һайә’’. Балул һатә оде. ‘’Балул, - го, - Хwәде мала тәхьрав нәкә, го, әм бьрчийа qьр’ бун, тә гошт дардакьрийә,wе чаwавә?‘’ Го: ‘’Хwәде тә чаwа Хwәдейә, го, мәрьв, агьрӘләгәзе бьшхӧлә, һ’әйата теда хwә гәрм кә? Го, тӧ чаwамәрьви? Го, к’ижан вьра р’авә әзе ә’щевәки сери бькьм,һәтани әw гошт нәк’әлә, нәхwьн. Qиза хwә те бьди wи

гәдәйи, йана гошт нак’әлә’’. - ‘’Әре, - го, - Балул, әзебьдьмеда’’. - ‘’Дә, - го, - шех, ньк’һ’а wи бьбьр‘ә’’. Шехньк’һ’а wи бьр’и, qиза wи ле стәнд, гошт дани сәр тәндурек’әлийа, хwарьн, ледан чун.

Балули Занә у Хәлифе Бәг’дайе

Мәрьвәк һәбу, һ’әвт кӧр’е wи һәбун. Рӧжәкер’ожа бав гази һ’әвт кӧр’е хwә дькә, дьве:‘‘Лао, wәрьн әм мала хwә баркьн, һәр’ьнwәлатәки шен, әм һ’алхwәшвьн, ә’мрәкибаш дәрбазкьн, әм ль ве дәре чь дькьн?, вьрмәр’а дәст надә’’. Һ’әр һ’әвт кӧр’ гӧр’а бавехwә дькьн, дьвен: ‘‘Баво, гьлие тәйә’’. Сьвәкер’адьвьн, к’оча хwә бардькьн, п’ьр’ дьчьн-

һьндьк дьчьн, дьчьн дәрдьк’әвнә wәлатәки.Дина хwә дьдьне әw wәлата аха wе, т’әйбәтаwе т’ьмам гәwрә. Чәндәки дьминьн, рожәкебьрае мәзьн гази һ’әр шәш бьре хwә дькәдьве: ‘‘Гәлә бьра мә чь ани сәре хwә, мә малахwә шәwьтанд, һатьн дәрк’әтьнә ви wәлатеинсьзи-динсьз, баве мә мәзьн буйә, аqьлехwә ьндакьрийә, wәрьн әм баве хwәбӧкӧжьн, әм к’оча хwә баркьн, вәгәр’нәwәлате хwә’’. Баве wан сәр һ’ьсәһ’ьсе дьк’әвә,wәки qәлпе кӧр’е wи һатьнә гӧһастьне.Эваре, бав гази һ’әр’ һ’әвт кӧр’е хwә дькәдьве: ‘‘Лао, мьн шашикә мәзьн кьрийә, малахwә, нәфәре хwә ани дәрхьстә ви wәлати,әва wәлата мәр’а дәст надә, әм паждавәгәр’ьн һәр’ьн дәрк’әвнә wәлате хwә’’. Һ’әр’һ’әвт кӧржи бь һәвр’а дьвежьн: ‘‘Әре баво,гьлие тәйә, әм мала хwә баркьн, һәр’ьнwәлате хwә’’. Бар дькьн дьчьн, п’ьр’ дьчьн,һьндьк дьчьн, тен дьгьһижнә wәлате хwә.Тена мала хwә, дьһеwьрьн, дьминьн. Чәндәкдәрбаздьвә, р’ожәке бав гази кӧр’е хwә дькә,дьве: ‘‘Wәрьн әз баве wәмә, мьнр’а р’астбежьн, wә ль wи wәлати чь ишqьл дьхwәстсәре мьн чекьра?’’ Кӧр’е мәзьн дьвежә: ‘‘Бавочь тә вәшерьн, чь Хwәде вәшерьн, wи чахиqәлпе мә хьрав бьбу, мә дьхwәст тӧбӧкӧштайи у щарәкә дьне әм вәгәр’йанабаһатана wәлате хwә’’. Бав дьве: ‘‘Кӧр’е мьнһун нә гӧнәк’арбун, әw wәлате әм чунеда,хwәлйа wи wәлати qәлпбу, а ләма wәдьхwәст баве хwә бӧкӧшта’’.

БАВЕ Һ’ӘВТ КӦР’А(Һ’ькйата щьмә’те)

Жьнәк һәбу, хwәсийа wе зә’ф мәзьнбу. Әв хwәси чь тьштжь бука хwә дьхwазә, бук тьштәки надә хwәсйа хwә.Р’ожәке хwәсийе готә бука хwә: ‘‘Буке, дәлале, әз иронәхwәшьм, һ’але мьн т’ӧнә, һәр’ә нава гӧнд, п’ьр’ти гоштмьнр’а шишедакә, бинә әз бӧхьм’’.

Бук чу, гәр’йа, бәqәк ани шишеда кьр, пә’т, бьр дахwәсийе. Хwәсийе дина хwә дайе бәqә, пьшт хwәва гьртавит.

Хwәси чу р’әмәте, мьр. Wә’дә һат, әw бука мәзьн бу, букһатә бәр дәсте wе. Букәкә т’әмьз, дәлал, баш, хwәсийа хwәп’ьр’ р’ьнд хwәйдькә. У р’ожәке жьньк дьвежә бука хwә,дьве: ‘‘Те бьди хатьре Хwәде, те һәр’и һьнә гошт мьнр’абини’’.

Бук чу маләке, к’ьвавәк, дӧдӧ, гоште деwер р’ьнд ани,жер’а шишер’а кьр, пә’т, ани да хwәсийа хwә. Әw гоштедеwер бәр хwәсийе бу бәq. ‘‘Буке, - го, тә чь анийә, әвабәqә?’’ ‘‘Дайе, - го, мьн һежа жь мала щинара һьлдайә,гоште т’әмьз сава тә анийә’’. Жьньке ль wе дәqе гот: Э, ләмадьвежьн:

Нәкә сәре кәсе-кәса,Бьра нәйе сәре пьсе-пьса.

Mьн дайә, - го, һатийе пешийа мьн, тӧ дьхwази һ’әзаргошти бини дайни бәр мьн, wә’дәда мьн гоште бәqе дайәбәр хwәсийа хwә, ләма тӧ чь гошти тини, бәр мьн дьвә бәq’’.

БУК У ХWӘСИ

Page 4: Ezdikhana N8 - August 2015 (132)

(((������##���#!���*�����'�#"� �"�#"��!�� ����%�)�*����!�� ��#!(((�)�*��&'�"�� #�&$#'��#!

739;+.3D�/B�7D+C+D+63>�/0.3;/D3�8+:;�A?1

C;FD/;��+030�2+9=:+;59,+-3D��5.D�7+@=:+;

2ObRQ�VbKaKbKU`[dW�P�\OaKUKYK]KUc[dRXKWL�

9Ob�VK_cOY��/bfKY�����+bZKU[dYXKc�������bNVKbU����bN�_OYXKU��L]]������� ���

-bKYcWKY�RS`Q������a\KMbKUKY�WKW[dT�a\KeKYKUQ������MSYQ��\KXWKYKMbKXSY�

2ObRQ�a\KMb`[dW�P�HAKWKbUI�A?1a\KbKY[dW

e��/bfKY��6��=dTYOc[d����VO^��������

4

Bi h’ökömê mezinê ÿla h’esinîya- Ûsiv begê H’esen

aga’, ÿzdî t’evî þêr’ dibûn.

Bi k’omekdarî û h’ökömê Ûsiv begê gele siyarê ÿla

h’esinîya nav siyarê mêrxasê milet- Cangîr Ag’adbûn.

Bona siyarê Cangîr ag’a emê paþê binivîsin.

T’arîqa þer’ê Serdarapatê, þer’ê mêrxasîyê nav

e’mirê ermenîada, t’ö cara naê bîrkirinê. Ew þer’ê h’em-

cime’tîêbû.

Þer’ê Serdarapatê azadarîya cime’ta ermenîya û

miletê dinêye ç’ûk, xazma, ÿzdîya bû. Alt’indarîya þer’ê

Sardarapatê derbeke giran gîhande dijminê Piþkavkazê,

mênþêvîkê Görcistanê û mûsafatê Adrbêcanê, ê kö

dixwestin Ermenîstan têk’eve bin destê t’irka.

22-ê gölanê r’ojeke bîrnekirîye çawa bona cime’ta

ermnîya, isa jî- bona ÿzdîxana Ermenîstanê, k’îjan bi

h’alekî çetin-giranda, pey öndakirina cî-misk’enê xwe,

mexberê kal-bava, cîgöhêzî xwelîya Ermenîstana

R’ohlatê bû, destbi e’mrekî t’eze kir, t’eze bîn hatibû ber

wê, t’eze ocaxê xweye döda çêdikirin.

Ÿzdîxana Ermenîstanê, wan r’ojê bavo-bavoda, bi

h’ökömê özivê p’ar’almênta Ermenîstanê- Ûsiv begê H’e-

sen ag’a, r’ex cime’ta ermenîya, ber dijminê xûnxör sek-

inîbû.

Nivîsk’arê ermenîya P. Zêyt’ûnyan 70-salîya þer’ê

Serdara - patêva girêdayî, dinivîse: “Gerekê em bi

k’öbarî bêjin, wekî ÿzdîyê qeza Wanêye mihacir t’evî

ÿzdîyê ÿla h’esinîya, bi serk’arîya Cangîr ag’ayê Xetîv

ag’a, piþta xwe k’ötabûne hev- þer’ dikirin. Em ösa jî

gerekê emekê ÿzdîxana dor-berê Serdarapatê, wan kal-

pîra, jin-zar’a bîr bînin, ê kö nan, þekir, ça, cig’are,

av bona þer’vana dianîn, ösa jî k’omek didane birîn-

dara…” (“Sovêtakan Hayastan”, 22.05.1988).

Ewê r’ojê h’erd alîyê þêr’ hîvîya k’omekê bûn,

mot’acê mêrê çê bûn. Ewê r’ojê bi hewara Andranîk

p’aþa û Ûsiv begê, mêrxasê ÿzdîayî Xwedê jêr’a

k’eremkirî- Cangîr ag’ayê Xetîv ag’a, xwe pêr’a gîhand,

hate hewara birê xwe. H’erd alîya þer’ gör’ dibû.

Þêrê ÿzdîya, E’doyê E’mo, E’doyê Mih’o, Xiþmarê

Îbo, Çerkezê H’emzo, Tosinê Mik’ayîl, Siloyê Dedo,

Esedê E’lo, R’eþîdê Morof, E’- coyê Ûso, Te’lê Cango,

H’iznîê Mîroyê Avdel, E’yîbê Dizo, K’eleþê Îsê, E’lîyê

Îsê, Mih’ê Cango, Ah’medê E’lo, kör’ê Îndoyê Þewêþê

Bava, E’zîzê Ah’medê Se’dê, Mih’ê Qaso û gelekê dinê-

mîna þer’ê Dêrcemedê, Ebexê, R’eh’menqölîyê, deþta

Çöxörê, T’ût’ekê, k’etine nav k’ûraya þêr’.

Ij ÿla Ûsiv begê, hilbet, þer’van gele bûne, lê, te’le-

bextr’a, navê wan þer’vana negihîþtine me.

Þer’ê Serdarapatêda, çawa e’yane, Cangîr ag’a bi 700

siyara þer’dikir, ij wan siyara sed siyar ij ÿla Ûsiv

begê bûn.

Wexta siyarê ÿzdîya dik’evne nav þêr’, dö dîvîzîya

eskerê r’omê, gava e’fatîya siyarê Cangîr aga divînin,

r’ev wan dik’eve.

Bi sozekî, cime’ta ermenîye bi qîmetê mirin-

jîyînê û bi k’omeka ÿzdîya miqabilî eskerê r’omê al-

t’indarîya t’arîqî bir.

Serdarapatê, Qemerlîyê, Qerek’ilîsê û Baþ

Aparanêda cime’ta ermenîya e’fatîke nebînayî nîþan

da. Bi mêrxasîa xwe eskerê Serdarapatê Danîêl bêk

P’îrûmyan, serk’arê partîzana Dolûxanyan, kapîtan

Sêrgo At’anêsyan û Sakîlarî, kapîtan Vardan

Cag’înyan, ösa jî bi seda eskerê siyarî berbiç’e’vbûn.

T’evî þêr’ dibûn gele mêrê yaþê xweda mezin, ê kö

cêr’ibandina wane þer’ê partîzanîyê hebû.

Pêþe’nîya Serdarapatêda Hovhannês Bag’ramyan,

G’ûkas G’ûkasyan, Batîk Batîkyan, Aram Kostanyan,

Arak Vardanyan û gelekê mayîn bi e’gîtî þer’dikirin.

Bona ÿzdîxanê qedrekî mezinbû, wexta sereskerê

pêþe’nîya Serdarapatê-Danîêl bêk, pey þêr’r’a gazî

Cangîr ag’a û çend e’gîtê ÿzdîya dike, diçe r’ûyê Cangîr

ag’a û divêjê:

- Gelî ÿzdîya, hûn virhada birê ermenîyane. We ev

r’oja mirinjîyînêda k’omekeke bîrnekirî da me. Wexta

siyarê we bi hêwirze û r’ingînîya h’espa t’oz-dûman

r’akirin, hatine piþta me, qewata me döcarebû.

Em bona vê r’ojê deyndarê miletê wene.

Bîranîneke xweda mêr - xasê dewleta sovêtîêye dö-

care, marþal Bag’ramyan dinivîse: “Berî hewara siyarê

ÿzdîya, bi serk’arîya Cangîr ag’a, em nav tirs-xofê, bêgö-

manîêdabûn.

Wexta siyarê ÿzdîya xwe mer’a gîhandin, tê bêjî,

r’öh’ê alt’indarîyê cem me pêþda hat. Bi hêwirza

ÿzdîya, þer’kirina wan, gefxwerina ÿzdîya, her þer’-

vanekî me bû þêrekî çargörç’ikî….”

Ev bîranîn marþalê T’ifaqa Sovêtîyê H. Bag’ramyan

mêrxasê T’ifaqa Sovêtîyê Semend Sîabendovr’a

gilîkiribû.

Bona 70-salîya pêþe’nîa Serdarapatê, Qerek’ilîsê û

Baþ Aparanê akadêmîk Gêvorg G’arîbcanyan dinivîse:

“Cangîr ag’a serk’arî k’omê þer’vanê ÿzdîya dikir. Nav

wî þer’ê girandabûn isa jî ÿzdîyê Sîneka h’esinîya- bi

serk’arîya Ûsiv begê. Cangîr ag’a þer’vanê herd alîya

gîhande hev, t’evî þêr’ bû û navê cime’ta xwe t’arîqêda

hiþt.

Bona bîranîna þer’ê Serdarapatê heykel û xasbaxçe

hatine çêki - rinê.

Wexta li Serdarapatê danîna þikilê Cangîr ag’a,

pismamê Gêvorg Çaûþ wira bûne û pirs dane Fetla begê

Cangîr ag’a:

-Gelo, bavê teyî r’e’metî qet derheqa apê me- Gêvorg

Çaûþda gilîkirîye? Çimkî me- sasûnîya, xazma binelîyê

göndê Eþnekê (neh’îa Te’lînê), ij zargotinê, k’ilama

derheqa hevaltîya Cangîr ag’a û Gêvorg Çaûþda gelekî

bihîstîye.

-Bavê minî r’e’metî- Cangîr ag’a, çawa bona fîdayê

ermenîya giþta, ösa jî bona apê Gêvorg Çaûþê Sasûnê,

teyrê deþta Mûþê, gele gilîkirîye. Em divêjin ap,

çimkî ew t’emîya bavê mine. Þikilê apê Gêvorg Çaûþ

r’ex þikilê bavê min, t’evî Andranîk p’aþa û gele fî-

dayê salê 1905-1909-a heye. Wexta þer’ê deþta Mûþêyî

giran bavê min siyarê xweva t’evî wî þer’î dive. Vî

þer’îda dö siyarê ÿzdîya- Bedo û R’izgan, têne köþtinê.

Çiqas tê bîra min, 25 yan 27-ê meha gölanê bûye, apê

Gêvorg birîndardive û tê köþ - tinê.

Fetla beg paþê gilîdike:

-Bavê min digot, wexta t’alanê sê göndê ÿzdîyê deþta

Çöxörê, yekî hûrî bi simêl 100 siyarê xweva

Dêrcemedêda xwe wanr’a digihîne. Wî çaxî, bi gotina

bavê min, Gêvorg Çaûþ Bovadêda bûye, xwe digihîne

Cangîr ag’a, divê, wekî “min bihîstîye, kö h’ersê göndê

te r’omê birîye”.

Gêvorg Çaûþ sala 1915-a 16 t’ivingê mûsênî, xörce

fiþeng dide ag’ê.

Bi gotina, Gêvorg Çaûþ xweyê cöle’tê polabû, ösa zi-

manê r’omê xeverdida, t’irka nikarbû isa xeverda. Navê wî

danîbûn efendî Çaûþ.

Çiqa cîyê çetin hebûn, Andranîk ew diþand, diçû,

ya xwe dikir û vediger’ya.

-Bi gotina bavê min,- Fetla beg divêje,- bona h’eyfa

xalê Sêrob p’aþa hilde, Gêvorg Çaûþ þevekê k’incê os-

manîyê xwedike, diçe, serê þanzde eskerê r’omê jêdike

û tîne, ber Andranîk p’aþa datîne.

Ew yekî bedew bûye, dengbêjê ÿzdîya bûye.

Þer’ê ser Serdarapatê

(p’arek, 1)