มนาคม 2559 l ปท 2 ฉบบท 2CHATHAM HOUSE การวางแผนดานนวตกรรมของจนทมงสความส าเรจดานสงแวดลอม

BROOKINGS จนในฐานะผลงทนรายใหญของโลก

World Think Tank Monitor

ปท 2 ฉบบท 10 พฤศจกายน 2559

Ü อนเดยคดอยางไรกบ One Belt One Road

บทเรยนจากการเลอกตงอเมรกา

กบหนงสอเพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตยไทย

ฤาทรมปจะฟนฟความสมพนธตรก – สหรฐ

โมเดลการขจดความยากจนของจน : การกระจายอ านาจสทองถน

สงทตองรทามกลางการเปลยนผานในราชวงศไทย

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

บทบรรณาธการ

สวสดคะทานผอาน ในชวงเวลาทคนไทยยงอยในหวงความอาลยอยนน สถานการณระหวางประเทศกยงคงเปลยนผนไปมากมายเชนเคย ทจบตากนมากทสดหนไมพนการเลอกตงประธานาธบดสหรฐอเมรกา ทผลออกมาชนดทท าลายความคาดหมายของทกส านกโพล ทกนกวชาการ โดนลด ทรมป กลายเปนวาทประธานาธบดสหรฐคนใหม ชยชนะของทรมปคราวนยงตอกย ากระแสเฟองฟของฝายขวาในการเมองของตะวนตก ตอเนองจาก Brexit ของสหราชอาณาจกรเมอไมกเดอนกอนหนา สอดคลองกบกระแสบรพาภวตนซงเปนความสนใจหลกของสถาบนคลงปญญาฯ ทวาตะวนออกรงเรอง ในขณะทตะวนตกเสอมถอย ทงทางเศรษฐกจการเมองและสงคม

World Think Tank Monitor ฉบบนจงตดตามเรองนยยะหลงการเลอกตงอเมรกาเปนหลก ซงนอกเหนอจากการน าเสนอการวเคราะหผลกระทบจากผลการเลอกตงสหรฐกบภมภาคตางๆ ของสถาบนคลงความคดชนน าอยาง Brookings, Carnegie Endowment for International Peace, แลว สถาบนคลงปญญาฯ มความภมใจน าเสนอ หนงสอ เพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตยไทย ของ ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน ประธานสถาบนฯ ซงเปนการทบทวนความเขาใจเกยวกบประชาธปไตยเสยใหมวามใชตองตามตะวนตกทเปนอดมคตเทานน แตเปนเชน ระบอบการเมองอนๆ ของสงคมมนษย ทตองพฒนาปรบปรงไปตามกาลเทศะ ตามยคสมยและสงคมดวย พรอมกนนไดกวาดตาดแนวทางปฏรปประชาธปไตยทเกดขนในสวนตางๆ ของโลก เพอหาทางออกในการปรบปรงประชาธปไตยของไทยใหมคณภาพตอไป

ยวด คาดการณไกล

บรรณาธการ

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

สารบญ

หนา บทบรรณาธการ

CHATHAM HOUSE สงทตองรทามกลางการเปลยนผานในราชวงศไทย 1 BROOKINGS INSTITUTION โมเดลการขจดความยากจนของจน : การกระจายอ านาจสทองถน 4 BROOKINGS INSTITUTION ความคดเหนจากนกวชาการของ Brookings ภายหลงผลการเลอกตงสหรฐ 7 BROOKINGS INDIA อนเดยคดอยางไรกบ One Belt One Road 10 CARNEGIE ENDOWMENT FOR INTERNATIONAL PEACE ฤาทรมปจะฟนฟความสมพนธตรก – สหรฐ? 12

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต บทเรยนจากการเลอกตงอเมรกา กบหนงสอเพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตยไทย 15

1

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

CHATHAM HOUSE

สงทตองร

ทามกลางการเปลยนผานในราชวงศไทย

เมอวนท 1 พฤศจกายน ทผานมา สถาบน Chatham House โดย Dr. Nigel Gould-Davies ไดเผยแพรบทความซงวเคราะหถงอนาคตของป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ภ า ยห ล ง ก า ร ส ว ร ร ค ต ข อ งพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระมหากษตรยล าดบทเกาแหงราชวงศจกร โดย

ปจจบนยงไมเปนทชดเจนนกวาการเปลยนผานครงนจะเปนอยางไร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 เปนกษตรยทครองราชยมานานถง 70 ป ตลอดรชสมยไดเกดการเปลยนแปลงตางๆ ขนมากมาย ทงดานเศรษฐกจ การเมอง ตลอดจนความขดแยงใน

2

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ภมภาค พระองคมบทบาทในการพฒนาประเทศอยไมนอย โดยเฉพาะการสรางคณภาพชวตทดข นของคนไทยในถนทรกนดาร จนไดรบการขนานนามวา “บดาของชาตไทย” (Father of the Nation) ผ เ ปนสวนส าคญในการน าพาประเทศไทยสความทนสมย ดวยเหตดงกลาว พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท

9 จงมไดมฐานะเปนเพยงสถาบนเชงสญลกษณส าหรบคนไทยเทานน แตยงมพระบารมและคณความดดานศลธรรมทสงผลใหพระองคมบทบาทเหนอกวาทรฐธรรมนญก าหนดไว คนไทยจ านวนมากเทดทนและจงรกภกดตอสถาบนพระมหากษตรย ซงขอบเขตของอ านาจดงกลาวยงคงไมชดเจนและไมเปนทคนเคยในสายตาโลกตะวนตก อยางไรกด หลงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 สวรรคต สมเดจพระบรมโอรสาธร าช เ จา ฟ ามหาวชร าล งกรณ สยามมกฎราชกมาร ซงไดรบการแตงตงเปนมกฎราชกมารตงแต พ.ศ.2515 กยงมไดทรงขนรบต าแหนงกษตรยพระองคใหมโดยทนท แตมรบสงขอเวลาสกระยะเพอแสดงความเสยใจรวมกบประชาชนชาวไทยกอน โดยพลเอกเปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตร ขนเปนเปนผส าเรจราชการแทนพระองคชวคราวระหวางรอการขนครองราชย ผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจ

มผสงเกตการณจ านวนไมนอยกงวลเกยวกบความโศกเศราอยางใหญหลวงทจะเกดกบคนไทยจากการสญเสยกษตรยอนเปนทรก แตคนไทยทวทงประเทศกรวมแสดงความอาลยและไวทกขอยางสงบ สวนทโดดเดนทสดในสายตาของ Chatham House คงไมพนประเดนเรองการแสดงออกของคนรนใหมซงมสายสมพนธกบรชกาลท 9 เบาบางกวาคนรนกอนทไดเหนพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 ประกอบพระราชกรณยกจและปรากฎ

พระองคตอหนาสาธารณชนอยบอยครง แตกลบมคนหนมสาวจ านวนมากมารวมสงเสดจในพธเชญพระบรมศพ สง เหลาน สะทอนใหเหนถงการผสมผสานทดของสงดงเดมกบความทนสมยในสงคมทเปลยนแปลงอยางรวดเรวในปจจบน ทวา ในบางกรณกมคนจ านวนหนงทขมขคกคามผทไมไวทกขหรอดหมนสถาบนพระมหากษตรย ซงรฐบาลไดออกมาตอตานการกระท าละเมดสทธมนษยชนดงกลาว ส าหรบดานเศรษฐกจ กจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ ยงคงด าเนนไปตามปกต ยกเวนธรกจบางประเภททเกยวของกบความบนเทงและการโฆษณาทจ าเปนตองระงบหรอถายทอดอยางจ ากดในชวงทมการไวทกข

แนวโนมอนาคตของประเทศไทยบนเสนทางแหงการเปลยนผาน ทามกลางความไมแนนอนทมาพรอมกบความสญเสยครงใหญของประเทศไทย Dr. Nigel Gould-Davies ไดตงขอสงเกตถงแนวโนมการเปลยนแปลงท จ ะ เ ก ด ข น ภ า ย ห ล ง ก า ร ส ว ร ร ค ต ข อ ง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชกาลท 9 ไว 3 ประเดน ดงตอไปน 1. การประกาศใชรฐธรรมนญฉบบใหมของไทยทเพงไดรบการเหนชอบจากการลงประชามตโดยประชาชนเมอเดอนสงหาคมทผานมาจะมผลอยางเปนทางการเมอมการน าขนกราบบงคมทลตอสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร เพอทรงลงพระนามาภไธย ซงคาดวาจะเกดขนภายในเดอนพฤศจกายน 2. การเลอกตงครงใหมทจะน าพาประเทศไทยกลบคนสความเปนประชาธปไตย ไดถกก าหนดไวคอนขางแนนอนแลววาจะเกดขนในชวงปลายป 2017

3

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

3. การกลบสภาวะปกตของการเมองไทยถอเปนการทดสอบความสามารถของกลมการเมองขวตรงขามรฐบาลอกครง ในชวงของการไวทกข กลมการเมองตางๆ ไดระงบการเคลอนไหวลงเปนการชวคราว แตอยางไรกด ฝายการเมองของกลมคนเสอแดงกไดเตรยมความพรอมส าหรบการเลอกตงและกจกรรมทางการเมองอนๆ ทจะเกดขนภายหลงประเทศมรฐธรรมนญฉบบใหมในปหนา

เอกสารอางอง Nigel Gould-Davies. What to Know About Thailand’s Royal Transition. Chatham house. ออนไลน https://www.chathamhouse.org/expert/ comment/what-know-about-thailand-s-royal-transition

4

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

BROOKINGS INSTITUTION

สถาบน Brookings ไดเผยแพรผลงานเรอง

Ending poverty : What should we learn and not

learn from China? วาดวยเรองของการขจดความ

ยากจนของโลกโดยมจนเปนตวอยาง ซงจนถอเปน

ประเทศทประสบความส าเรจมากทสดในโลกในการ

ก าจดความยากจน โดยจนเพยงประเทศเดยว

สามารถลดความยากจนคดเปนสดสวนได 3 จาก 4

สวนของโลก ในเวลาเพยง 1 ชวอายคน สามารถ

เปลยนตนเองจากประเทศสงคมนยมลาหลง ทจนกวา

บงคลาเทศและชาด (ประเทศในแอฟรกา) ในป 1980

ใหกลายเปนประเทศท มขนาดเศรษฐกจใหญเปน

อนดบ 2 ของโลกไดในปจจบน แตกเปนความจรงทวา

จนยงคงมความเหลอมล าอกมาก อกหลายชวตไมได

ไมไดรบผลประโยชนจากการเจรญขนของจน แตอยาง

โมเดลการขจดความยากจนของจน : การกระจายอ านาจสทองถน

5

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

นอยทสดการทสามารถยกระดบใหคน 700 ลานคน พน

จากความยากจนได กถอเปนความส าเรจอนยงใหญท

ไมมใครเคยท าไดมากอนแลว

อยางไรกตาม แมจนจะประสบความส าเรจดาน

การขจดความยากจน แตประชาคมโลกกไมเตมใจและ

ไมสนใจทจะน าบทเรยนความส าเรจของจนมาใชนก

เหตผลหลกเพราะจนปกครองโดยระบอบเผดจการ ซง

ชาตตะวนตกมองวาผดปกตในระบอบโลกท เ ปน

ประชาธปไตยและทนนยมตะวนตกน แตจะเปนสงทนา

เสยดายมากหากเราไมศกษาประสบการณครงยงใหญ

ของจน และในการศกษาบทเรยนจากจน เราตองรวา

อะไรควรศกษาเปนเยยงอยางและอะไรไมควรทจะท า

ตาม

งานชนน ไดน าเสนอสงทควรและไมควรเรยนรจากจน โดยสงทไมควรเรยนร คอ ประเทศก าลงพฒนาไมควรใชรปแบบการปกครองแบบเผดจการเหมอนจน เผดจการนนดในการท าบางอยางใหส าเรจ (สามารถท าไดอยางรวดเรว) เพราะผน าสามารถตดสนใจไดทนท แตถาตดสนใจพลาด อาจน าไปสหายนะได

สวนสงทเราควรเรยนรจากบทเรยนของจน คอ

ภายใตภาพลกษณเผดจการทคนทวโลกตางหวาดกลว

จนมการปรบตวและความคดสรางสรรคทยงใหญ ซง

มกจะซอนอยในสาขาของพรรคคอมมวนสตจนระดบ

ทองถน และในสงคมชนรากหญา การท างานเปนแบบ

ลางขนบน(Bottom-up) ไมใชท าจากสวนกลาง นคอสง

ทท าใหจนหลดพนจากความยากจนได

ในขณะทคนทวไปมกมมมมองวาประเทศจนเปนเผดจการ แตตรงกนขาม จนเปนประเทศทมการกระจายอ านาจมากทสดในโลก ประธานาธบดจะมหนาทสรางวสยทศน มองภาพในมมกวาง

ในขณะทผทลงมอท าและพฒนาจรงๆ จะอยในระดบทองถน ซงคนในพรรคคอมมวนสตในระดบทองถนจะเปนผทมปฏสมพนธโดยตรงกบประชาชนและนกลงทน

หวใจหลกของโมเดลการใชพนทท างานน คอ

เจาหนาททองถนและผประกอบการทมความ

กระตอรอรนทจะพฒนาระบบตลาด และเพอทจะให

เขาใจ เราตองยอนไปดประวตศาสตร ในอดตทผาน

มาของเมองชายฝ งทะเลทร ารวยของจน ทวนนเมอง

เหลานสามารถหลดพนความจนมาไดน น จนใช

วธการเรมสรางกรรมสทธในทรพยสนอยางเปน

ทางการ ก าจดการทจรต และจางเจาหนาทดาน

เทคนค เชนเดยวกบในสงคโปร หรอไม? ค าตอบคอ

ไม จนไมไดท าแบบนน แตสงทจนท าคอเรมพฒนา

โดยการใชทรพยากรทมในขณะน นอยางดทสด

โดยเฉพาะทรพยากรคน ดงนน เจาหนาทของพรรค

คอมมวนสตจะถกสงออกไปเหมอนผงงานเพอเสาะ

แสวงหานกลงทน และเมอเศรษฐกจทองถนโตขน

เปาหมายการพฒนากเปลยนไป จากตองการนก

ลงทนจ านวนมาก กลายเปนตองการนกลงทนทม

คณภาพเทานน

กลาวอกนยหนง ระบบตลาดไมจ าเปนตองเกด

จากการสรางการปกครองแบบธรรมาภบาลตาม

ความหมายของตะวนตกเสมอไป ประเทศจนไมได

เรมพฒนาประเทศโดยสรางระบอบการปกครองแบบ

ธรรมาภบาลตามแบบตะวนตก ทมหลกส าคญอยท

การปกครองแบบประชาธปไตยแบบตะวนตก โปรงใส

ตรวจสอบได แตพฒนาตามแบบฉบบของตน ท าให

เกดระบบตลาดและสามารถพฒนาประเทศของตนได

6

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ซงบทเรยนนไมไดน าเสนอเพอใหประเทศอนๆ ลอกเลยนวธการเตบโตของจน แตประเดนอยทวาประเทศทยงประสบปญหาความยากจน จะตองรจกใชประโยชนจากคณสมบตของตนทไมเหมอนคนอน เพอเรมพฒนาไปตามวถทเหมาะสมกบตน มากกวาการท าตามแบบฉบบประเทศทร ารวยแลว

นอกจากประเทศจนแลว ยงมประเทศอนๆ ทผประกอบการทองถนเ ปนผลงมอท าให เกดการเปลยนแปลง เชน ในไนจเรย ผสรางภาพยนตรทองถนใชประโยชนจากการละเมดลขสทธเปนชองทางการจดจ าหนาย ท าใหภาพยนตรของพวกเขาขายไดอยางรวดเรว และในอนโดนเซย เกดธรกจทองถนชอวา Hail-a-ride (ธรกจการคมนาคมขนสง) ซงไดรบการตอบรบอยางดจากเมองทขาดการจดการดานการขนสงคมนาคมทด

ประเทศยากจนยงมอกมาก ความยากจนนนอาจเกดจากการมสถาบนทไมด มการทจรตและมรฐบาลทออนแอ แตสงทเราตองท าความเขาใจคอ เราจะประสบความส าเรจไดอยางไรภายใตสภาวะไมดทเผชญ เราจะพลกวกฤตใหเปนโอกาสไดอยางไร และเราจะมวธอยางไรในการยกระดบความรในทองถนเพอตอสกบความทาทายทก าลงเผชญ

Yuen Yuen Ang. Ending poverty: What should

we learn and not learn from China? Brookings

Institution. https://www.brookings.edu/blog/future-

development/2016/11/07/ending-poverty-what-

should-we-learn-and-not-learn-from-china/

7

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

BROOKINGS INSTITUTION

หลงจากผลการเลอกตงของสหรฐอเมรกาออกมาวานายโดนลด ทรมป เฉอนชนะ นางฮลลาร คลนตน ไปแบบเฉยดฉว นกวชาการของสถาบน Brook-ings ทเชยวชาญทางดานตางๆ กไดออกมาแสดงความคดเหนมากมาย แตสถาบนคลงปญญาฯ จะขอน าเสนอเฉพาะความคดเหนทเกยวกบเอเชย ดงน

Richard Bush ผอ านวยการของศนยนโยบายเอเชยศกษา และ John L, Thronton นกวชาอาวโส

ดานนโยบายตางประเทศของศนยจนศกษา ไดออกมาแสดงความคดเหนเกยวกบเรองนวา อนดบแรก ผน าของประ เทศ ตางๆ ในภมภาค เอ เชย ควรสรา งความสมพนธสวนตวกบทรมปและคณะทปรกษาของเขา ผน าทรจกกนยอมเขาใจการก าหนดนโยบายตอฝ งตรงขาม ถาผน าประเทศในเอเชยเขาใจแนวคดของทรมปและคณะทปรกษาของเขา จะรวาควรสรางความรวมมอกนอยางไรและมจดใดทตองระวง ซงจะชวยท าใหไมเกด

ความคดเหนจากนกวชาการของ Brookings

ภายหลงผลการเลอกตงสหรฐ

8

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ปญหาในอนาคตและจะมรากฐานส าหรบความสมพนธอนดดวย

พวกเขายงบอกอกวา เกาหลเหนอเปนกรณทนากงวลใจทสด สหรฐ จน เกาหลใต และญปน ควรรวมมอกนเพอเตรยมรบมอและเตรยมการตอบโตกบสงทอาจเกดในอนาคต หากไมมการตระเตรยมทด จะสงผลใหการก าหนดทศทางของพฤตกรรมของเกาหลเหนอในอนาคตเ ปนไปไดอย างยากล าบากและอาจเกดสถานการณล าบากใจระหวางสหรฐ จน เกาหลใต และญปนมากขน

ด าน David Dollar นกวช าการอ าว โ สด านเศรษฐกจโลกและการพฒนาของศนยจนศกษา และ John L, Thronton ไดแสดงความคดเหนวา ทรมป ควรจะฟนฟความสมพนธระหวางสหรฐและประเทศเอเชยแปซฟก การผงาดขนมาของจนเปนเหตการณทส าคญมากในประวตศาสตรชวงน ซงสหรฐสามารถเลอกแนวทางการด าเนนนโยบายไดสองทาง อยางแรก คอด าเนนความสมพนธแบบ win-win-win ระหวางสหรฐ จน และประเทศทก าลงเจรญขนมา หรออยางทสอง คอใชระบบพนธมตร และสถาบนทางเศรษฐกจและระเบยบเศรษฐกจโลกแบบทนนยมอนๆ ทสหรฐสรางขนหลงสงครามโลกครงท 2 เปนเครองมอในการก าหนดผลลพธใหเปนไปในทศทางทสหรฐตองการ

การเลอกตงครงนมการโตเถยงกนอยางมาก วาสหรฐควรจะแบกรบภาระการเปนผคมครองโลกตอไปหรอควรจะใหประเทศทไดร บการปกปองจากสหรฐเรมรบผดชอบตนเองบางไดแลว นอกจากน ยงมค าถามเกดขนอกวา สหรฐยงควรทจะเปนผด ารงรกษาระบอบการคาเสรอยอกตอไปหรอไม ซงในเอเชยแปซฟกเรมม

การพดกนอยางหนาหวาสหรฐจะถอนตวออกจากเศรษฐกจและภาระหนาทตางๆ ในโลก ซง David Dol-lar แ ล ะ John L, Thronton ม ค ว า ม ค ด เ ห น ว าประธานาธบดคนใหมของสหรฐไมควรจะทงเอเชย และการเดนทางเยอนครงแรกส าหรบทรมปในเอเชยควรมเปาหมายเพอสนบสนนความเปนพนธมตรกบญปน เกาหลใตและสงคโปร เพอท าใหประเทศเหลานม นใจวาสหรฐจะไมถอนตวออกจากเอเชยทงในดานความมนคงทางการทหารและเศรษฐกจ

สหรฐควรสรางความรวมมออยางลกซงกบประเทศเอเชยแปซฟกและยโรปทมแนวคดทางดานเศรษฐกจเหมอนกน ทผานมา TPP ถกประชาสมพนธไปในทศทางทผดและคงยากมากถาจะดงกลบมาท าใหม แตถงอยางนน สหรฐควรสรางกรอบความรวมมอทมลกษณะคลาย TPP ขนมาใหม โดยเนนทางดานการลงทน รฐวสาหกจ แรงงาน และสงแวดลอม เพอเปนการกระตนใหจนตองเรงปฏรปและยกระดบมาตรฐานของตนใหเทากบมาตรฐานทสหรฐตงไว

พวกเขาไดเสนอทางออกส าหรบสหรฐวา การทสหรฐใชการก าหนดก าแพงภาษทสงลวเปนเครองมอในการท าสงครามการคากบจน รวมไปถงการทตราหนาจนวาเปนประเทศทชอบควบคมคาเงนนนเปนสงทไมนาท า การท าแบบนอาจสงผลเสยตอเศรษฐกจสหรฐ หากสหรฐตองการทจะรบมอกบการเตบโตขนของจนไดอยางด สหรฐตองสรางพนธมตรทางการทหารและรวมกลมทางเศรษฐกจทแนนแฟนกบประเทศทมแนวคดทางเศรษฐกจทไปในทศทางเดยวกน ผลลพธนาจะออกมาในทศทางทดกวาแนนอน

9

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

เอกสารอางอง

Daniel L. Byman, Dany Bahar, Sarah Yerkes, Pavel K. Baev, Dhruva Jaishankar, Richard C. Bush, Dan Arbell, David Dollar, Elizabeth Ferris, Ranj Alaaldin, Beverley Milton-Edwards, Federica Saini Fasanotti, Bruce Riedel, Robert L. McKenzie, Matteo Garavoglia, Natan Sachs, Kemal Kirisci, Ted Pic-cone, Philippe Le Corre, and Jessica Brandt. Ex-perts weigh in: What this election means for U.S. foreign policy and next steps. Brookings Institu-tion. https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2016/11/09/experts-weigh-in-what-this-election-means-for-u-s-foreign-policy-and-next-steps/

10

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

BROOKINGS INDIA

ในยคบรพาภวตนทเอเชยรงเรองขนมาน เอเชยม

การสรางโครงการเชอมโยง (Connectivity) ขนานใหญ

ในภมภาคมากมาย ไมวาจะเปนโครงสรางกายภาพ

สถาบน กฎหมายขอระเบยบตางๆ ไมวาจะเปนทาเรอ

ทางรถไฟ ถนน สะพาน ไมวาจะตอเชอมดนแดนหรอ

นานน า ซงยทธศาสตร Connectivity หลกของเอเชยนน

กหนไมพน One Belt One Road ของจนทเชอมโยง

ทางบกจากจน สเอเชยกลาง ตะวนออกกลาง และเอเชย

ใต ไปยงยโรป สวนทางทะเลเชอมจากมหาสมทร

แปซฟก มหาสมทรอนเดย ตอไปยงยโรป และเลยไป

จนถงชายฝ งแอฟรกาตะวนออก

เมอเดอนมนาคม 2559 ทผานมา Brookings

Institution India ไดเผยแพรบทความเรอง

What India thinks about China’s One Belt, One

Road initiative (but doesn’t explicitly say) โดย

Tanvi Madan กลาวถงมมมองทอนเดยมตอมหา

ยทธศาสตร One Belt One Road ของจน โดยดจาก

ค ากลาวของบคคลระดบสงในวงการตางประเทศของ

อนเดยในวาระตางๆ ไดแก รฐมนตร รฐมนตรชวยวา

การ และปลดกระทรวงตางการประเทศอนเดยซงแม

ไมไดออกมาตอตานหรอปฏเสธโครงการ OBOR

โดยตรง แตกแสดงใหเหนมมมองทางการของอนเดยท

ไมไวใจและระแวดระวง OBOR ของจน

ถงปจจบน แมอนเดยไมไดออกมาสนบสนนหรอ

เขารวมกบยทธศาสตร OBOR เตมตวอยางเปน

ทางการ แตกไมไดตอตานอยางเปนทางการเชนกน

เพราะอนเดยเองเขาเปนประเทศสมาชกกอตง

อนเดยคดอยางไรกบ One Belt One Road

11

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ธนาคาร AIIB สถาบนทางการเงนทมารองรบการก อ ส ร า ง One Belt One Road ขอ ง จน เ ช น กน อยางไรกด อน เดยกไมมแนวโ นมทจะออกมาสนบสนน OBOR อยางเ ปนทางการในเรววนน เหตผลหนงทส าคญคอ เพราะอนเดยมความกงวลตอ OBOR โดยเฉพาะอยางยงระเบยงเศรษฐกจจน -ปากสถาน ซงเปนสวนส าคญของยทธศาสตร OBOR ทเชอมจนกบมหาสมทรอนเดยผานดนแดนของปากสถาน และผานสวนหนงทเปนดนแดนทอนเดยอางสทธ นอกจากน อนเดยกลาววาจนท า OBOR ไปในทางทไมปรกษาประเทศอนๆ เทาทควร กลายเปนโครงการแบบตดสนใจฝายเดยว (Unilateral) เปนโครงการของจนมากกวาทจะปรกษารวมกนประเทศทเกยวของ และระแวงวาจนจะใช OBOR เปนเครองมอเพมอ านาจทางภมรฐศาสตร-ภมเศรษฐกจในภมภาคมากกวาแคเพอสรางความเชอมโยงในภมภาค อยางไรกตาม แมในทางการตางประเทศ อนเดยจะแสดงความระแวงระวงวาจนจะใช OBOR มาครอบง าเอเชยและโลก แตในอนเดยเองกมความตระหนกกนมากขนเรอยๆ วา การจะโนมนาวให

ประเทศอนๆ ออกหางจาก OBOR ไดนน อนเดยจ าตองมโครงการทางเลอกหรอขอเสนออนอนเปนรปธรรมมาทดแทนโอกาสทประเทศอนๆ จะไดรบจาก OBOR ดวย การใหแตเพยงตวเลอกทเปนกรอบคดนามธรรม เชนกลาววา อนเดยใชแนวทางทเปดกวางตอการมสวนรวมมากกวา (จน) ในการเดนกรอบความรวมมอพหภาคนนคงไมพอ

เอกสารอางอง

Tanvi Madan. What India thinks about

China’s One Belt, One Road initiative (but

doesn’t explicitly say). Brookings India.

ออนไลน https://www.brookings.edu/blog/order-

from-chaos/2016/03/14/what-india-thinks-about-

chinas-one-belt-one-road-initiative-but-doesnt-

explicitly-say/

12

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

CARNEGIE Endowment

for International Peace ฤาทรมปจะฟนฟความสมพนธตรก – สหรฐ?

แมวาผลการเลอกตงประธานาธบดสหรฐครง

ลาสดไดสรางความหวนวตกแกชาตตางๆ ในกลม

NATO อยางมาก เนองจากวาทประธานาธบด โดนล

ทรมป เปนผน าทมภาพลกษณขดแยงกบวฒนธรรม

ประชาธปไตยในหลายประเดนกลบถกเลอกสรรผาน

ระบบประชาธปไตยในประเทศทยดถอระบอบ

ประชาธปไตย แตส าหรบตรกแลวนเปนโอกาสอนดท

ท าใหพวกเขาเกดความมนใจในรปแบบการเมองการ

ป ก ค ร อ ง ข อ ง ต น ม า ก ข น เ พ ร า ะ ต ร ก ถ ก

วพากษ วจารณจากสหรฐมาตลอดว า ไม เ ปน

ประชาธปไตย แตสหรฐเองกลบมผน าทไมเคารพ

คานยมประชาธปไตยเชนกน ตรกยงประเมนดวยวา

“ประชาธปไตย” และ “หลกนตร ฐ” จะกลายเปน

ประเดนทสหรฐหยบยกมาพาดพงกจการภายในของ

ตนนอยลง อกทง ใหความรวมมอในการสงตว

ฟตฮลลอฮ กเลน ผทถกทางการตรกกลาวหาวาอย

เบองหลงการกอรฐประหารเมอเดอนกรกฎาคมท

ผานมากลบเขาสกระบวนการยตธรรมตามกฎหมาย

ของตรก และสดทายยอมรบบทบาทของตรกในฐานะ

ผ เ ส รมสราง เสถยรภาพให เกดขน ในภมภาค

ตะวนออกกลางซงเ ปนภมภาคทอย ในภาวะไร

ระเบยบมาโดยตลอด อยางไรกตามหากวาการ

13

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ประเมนทงสามประเดนจะเปนไปตามทคาดการณ

แตความสมพนธระหวางทงสองชาตจะยงคงมความ

ตงเครยดอยไมนอยดวยปจจยความสมพนธทขดแยง

ในภมภาคตอไปน

ระเบยบความมนคงของ NATO และภาคพน

แอตแลนตก

นบตงแตสงครามโลกครงท 2 เปนตนมาสหรฐ

ขยายอทธพลทางทหารของตนไปทวโลก โดยใน

ภมภาค NATO และภาคพนแอตแลนตกนนสหรฐม

ความโดดเดนมากทสด แตแนวนโยบายตางประเทศ

ซงวาทประธานาธบด โดนล ทรมป ไดชขนเพอหา

เสยงมาตลอด คอการปลกตวจากการยงเกยวกจการ

ภายนอกและหนมาเสรมสรางความมนคงภายใน

หาก ทรมป ไดด าเนนนโยบายตามทไดหาเสยงไว

นอกจากจะท าให NATO สญเสยความมนคงโดยตรง

แลว ยงมแนวโนมวาจะน ามาสความแตกแยกแบงฝก

แบงฝาย เนองจากการลดบทบาทของสหรฐอาจ

ละเมด มาตรา 5 แหงสนธสญญา NATO ทระบวา

ชาตสมาชกตองรวมเสรมสรางความมนคงของกน

และกน ท าใหชาตสมาชกอนไมมนใจวาจะไดร บ

ความชวยเหลอเมอยามจ าเปน ดวยเหตน จงไมม

ผลประโยชนใดทจะตองใหความรวมมอกบ NATO

อก นอกจากน ความตงเครยดทมตอรสเซยใน

ประเดนอาวธนวเคลยรและแควนไครเมยไดสะทอน

วาอทธพลของ NATO ไดถดถอยลงไปมากอยแลว

และหากรสเซยจะขยายอ านาจมายงภมภาคยโรป

ตะวนออกอก NATO ในยคทสหรฐลดบทบาทยอม

ไมอาจตานรสเซยไดแนนอน

อหราน

อหรานยนยอมตอแผนปฏบตการรวมแบบ

เบดเสรจ (JCPOA) ดวยการลดศกยภาพของ

โครงการนวเคลยรของตนใหเหลอเพยงดานพลงงาน

เทานน ซงร ฐบาลโอบามาไดชความส าเรจน เปน

ผลงานส าคญของนโยบายตางประเทศของสหรฐ

แตทรมปเคยหาเสยงในหลายวาระดวยกนวา

แผนปฏบตการนจะถกทบทวนใหม ซงหากแผนนถก

ลมเลกไปยอมมความเสยงวาอหรานอาจเพม

ศกยภาพนวเคลยรเพอผลตอาวธอกครง แนนอนวา

ความตงเครยดทางทหารจะเกดขนกบสหรฐเอง

รวมถงอสราเอลและกลมรฐ GCC (รฐรอบอาว

เปอรเซย) ทมความขดแยงตออหรานในประเดนอน

อยแลวดวย ท าใหตรกในฐานะทเปนแนวหนาของ

ประเทศซนนยอมไมนงเฉยกบอหรานทกอความ

ขดแยงทงโดยตรงและโดยออม ซงภาพอนาคต

เหล าน จ ะไม เกดขนหากสหรฐจะยงยนยนใน

แผนปฏบตการเบดเสรจรวม ฉะนน ตรกยอมไม

พอใจอยางมากหากสหรฐจดชนวนทก าลงจะดบนอก

ครง

อสราเอล

ปญหาอนซบซอนของภมภาคตะวนออกกลาง

อาจปะทหนกขนจากการท ทรมป ประกาศสนบสนน

อสราเอลอยางไรขดจ ากด และรบรองเยรซาเลมใน

ฐานะเมองหลวงของอสราเอลดวยการยายสถานทต

สหรฐฯ ประจ าอสราเอลจากกรงเทลอาวฟมายง

เยรซาเลม ทส าคญไปกวานนเขายงชนโยบายยกเลก

แนวทางรฐคขนาน (two-state solution) อน

14

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

หมายถงการทสหรฐ รบรองท งอส ราเอลและ

ปาเลสไตน ทกระทรวงตางประเทศสหรฐฯ ยดเปน

จดยนมาตลอด หากอสราเอลด าเนนนโยบายทแขง

กราวทเปนผลสบเนองจากนโยบายของทรมป ยอม

น ามาสวงจรความขดแยงทมตอฮามาสหรอฮส

บลลอฮทเกดขนและสงบลงเปนระยะ ฉะนน เลยง

ไมไดทร ฐบาลตรกภายใตพรรค AKP ซงมจดยน

สนบสนนปาเลสไตนอยางหนกแนนจะไมพอใจตอ

อสราเอลรวมถงสหรฐดวย

บทสรป

อยางไรกตามการวเคราะหภาพอนาคตโดยยด

ตามกรอบซงวาทประธานาธบด ทรมป เคยหาเสยง

ไวนนยงไมมความแนนอนเทาใดนก เพราะทายทสด

แลวแนวนโยบายตางประเทศสหรฐฯ ยงขนอยกบผ

ก าหนดนโยบายกลมอ นๆ เชน คณะรฐมนตร

โ ดย เ ฉพา ะห ากปร ะ ธ านาธบ ด เ ป นผ ท ข า ด

ประสบการณในเรองนโยบายตางประเทศแลว ยอม

ถกชน าจากขอเสนอของผมบทบาทในกระทรวงการ

ตางประเทศและกระทรวงความมนคงแหงมาตภมได

งาย ฉะนน การกาวสต าแหนงของผมบทบาทในทง

สองกระทรวงนยอมมความส าคญตอการก าหนด

นโยบายตางประเทศสหรฐเปนอยางมากดวย

เอกสารอางอง

Sinan Ülgen. Is Trump Good for the Turkey-U.S. Relationship?. Carnegie Endowment for International Peace. ออนไลน : http://carnegieeurope.eu/2016/11/12/is-trump-good-for-turkey-u.s.-relationship-pub-66122

15

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต

บทเรยนจากการเลอกตงอเมรกา

กบหนงสอเพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตยไทย

“เดมนน โลกคดวามแตประเทศประชาธปไตยเกดใหม ซงสวนใหญอยในเอเชย ละตนอเมรกา และแอฟรกาเทานน ทตองปรบเปลยน ปรบปรง หรอปฏรปประชาธปไตยของตน สวนประชาธปไตยทพฒนามาถงขนของตะวนตกแลว ถงจะมปญหาอย างไรก ไมต อ งห ว งไปแก ไขปรบปร ง เท า ไ ร ประชาธปไตยตะวนตกนนแกไขตวเองได ผเลอกตงจะหยอนบตรลมรฐบาลทผลงานไมด แลวเลอกผลงานใหมทผลงานนาจะดกวาเขามาไดเสมอหรอในเวลาไมนานนก อยางไรกด ในชวง 5-10 ปหลงมาน เรมจะยอมรบกนวาประชาธปไตยตะวนตกอาจจะแกไข

ตวเองไมได เชนเดยวกบเศรษฐกจระบบตลาดหรอระบบทนนยมแบบตะวนตกกอาจแกไขตวเองไมไดเชนกน”

น คอ เน อหาบางส วนจากหนงสอ เร อง เพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตย หนงสอเลมลาสดของ ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน ตพมพเมอตนป 2559 ขอความนนาจะมหลกฐานยนยนชดเจนม าก ข น ภ า ยหล ง ท เ ร า ไ ด เ ห น ก า ร เ ล อ ก ต งประธานาธบดสหรฐอเมรกาทเพงผานพนไป และชยชนะของโดนลด ทรมป

16

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

แมจะพดกนมานานแลววา ประชาธปไตยของประเทศทยกตนเปน “ตนแบบ” เปนคร และสงออกประชาธปไตยทวโลก อยางสหรฐอเมรกานนมปญหา แตกคงไมมครงใดทจะชดเจนเทาครงน เ พ ร า ะ ค ณ ภ าพ ข อ ง ผ ท า ช ง ต า แ ห น งประธานาธบดทงคลนตนและทรมปน นถกตงค าถามกนมากยงกวาครงใด ทงคตางพวพนไปด ว ย ข อ ค รห า แ ล ะท ส า คญท ง ค ต า ง อ อ นประสบการณทางการ เมอง ทางสาธารณะ ทางการบรหารชาตบานเมอง กอนทจะลงสมครต าแหนงประธานาธบดฮลลารคออดตสตรหมายเลข 1 ทเขามาด ารงต าแหนงรฐมนตรตางประเทศเพยง 4 ป สวนทรมปคอนกธรกจ

อยางไรกด คณภาพตวบคคลไมใชเรองเดยว เพราะยงยอมรบกนมากขนเรอยๆ วา ปญหาการเมอง รวมถงเศรษฐกจของสหรฐนนเปนปญหาเชงโครงสรางดวย กลาวโดยรวบรดคอ การเมองอเมรกาในปจจบนเปนเรองระหวางเดโมแครตและรพบลกน ซงทงสองพรรคตางถกครอบง าไปดวยทน กลมผลประโยชน กลมธรกจ ทมอทธพลในการก าหนดทศทางของสหรฐมากมายมหาศาล กลมทนเหลานค าจนพรรคการเมองและผสมครประธานาธบดอยางอนหนาฝาคงทงสองฝาย ท าใหนโยบายหรอรางกฎหมายใดไมวาจากฝายบรหารหรอ นตบญญตทข ดผลประโยชนของกลมทน กยากเหลอเกนทจะปฏบตหรอผานออกมาบงคบใชไดส าเรจ จงไมผดทจะกลาววา ผทมอ านาจมากกวาประธานาธบดสหรฐ คอนายทนนนเอง

นอกจากปญหาเชงบคคล และทนครอบง าแลว เมอน ามาใชในความเปนจรง ระบอบประชาธปไตย (Democracy) ของสหรฐ รวมทงของหลายประเทศตะวนตกและประเทศทรบเอาระบอบประชาธปไตยแบบตะวนตกมาใช ยงก ล า ยสภ าพ เ ป น ร ะบอบ ค า น อ ธป ไ ต ย (Vetocracy) คอ เปนระบอบประชาธปไตยแบบแบงฝาย ในการเลอกตงมฝายทชนะกบฝายทแพ (ซงหลายครงแพชนะกนไมเทาใด) เมอฝายชนะขนบรหารประเทศ ฝายทแพกจะคานเสมอไป เชน ในสหรฐ หากรพบลกนไดบรหารประเทศ จะออกนโยบาย เสนอรางกฎหมายอะไร เดโมแครตกจะคานทกสง เชนเดยวกนเมอเดโมแครตเปนรฐบาล รพบลกนกจะคานแทบทกอยาง ผลคอ ไมวาใครขนมาบรหารประเทศกบรหารประเทศไมไดราบรน ผลกดนอะไรไมเปนผล สถานการณน คนไทยเขาใจไดไมยาก จากวกฤตทพรรคการเมองสองพรรคใหญของเรา และมวลชนทสนบสนน ตางออกมาคานทกสงทรฐบาลฝายตรงขามท า โดยไมค านงถงประโยชนของสาธารณะ

ภายใตวกฤตของระบอบประชาธปไตยน เพงประชาธปไตยโลก พศประชาธปไตยไทย ชวนผอานหาทางออกในการปรบปรงแกไขระบอบประชาธปไตย โดยการเปดมมมอง ทบทวนความเขาใจตอระบอบ “ประชาธปไตย” เชน ความจรงวาประชาธปไตยไมไดเปนระบอบทตะวนตกผกขาดเปนเจาของเพยงอยางเดยว แตยงมพฒนาการมาในสงคมอนๆ ของโลกดวย สงคมทไมใชตะวนตกจงไมไดมปมดอยทจะใชประชาธปไตยไมไดหรอไดผลนอยกวาใน

17

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ตะวนตก นอกจากนย งไดส ารวจแนวทางการปฏรปประชาธปไตยในสงคมตางๆ ของโลก เพอน ามาปรบปรง ชดเชยขอบกพรองของการใชร ะ บ อ บ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย แ บ บ ต ว แ ท น (Representative Democracy) เพยงอยางเดยว เชน การใชระบอบ Civic Republicanism ในสเปน การสรางประชาธปไตยแบบ Consociational มาแทนแบบ Partisan Democracy ในหลายประเทศ กระแสความคดเรองประชาธปไตยแบบขงจอ และ Intelligent Democracy เปนตน เพอเปนแนวทางในการคดปฏรประบอบประชาธปไตยของไทยตอไป

18

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต วทยาลยรฐกจ มหาวทยาลยรงสต

ทปรกษา: ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน บรรณาธการ: คณยวด คาดการณไกล เรยบเรยง: นางสาวจฑามาศ พลสวสด นางสาวปลายฟา บนนาค นายปาณท ทองพวง นายอสมาน วาจ ภาพปก: http://www.chinausfocus.com/wp-content/uploads/2016/09/G20-bridge.jpg ปทเผยแพร: พฤศจกายน 2559

ดรายละเอยดเพมเตมไดท www.rsu-brain.com

ทอย สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต อาคารพรอมพนธ 1 ชน 4 637/1 ถนนลาดพราว เขตจตจกร กทม. 10900 โทรศพท 02-930-0026 โทรสาร 02-930-0064