Эрэлт, нийлүүлэлтийн мэдрэмж /орлогын мэдрэмж, солбисон мэдрэмж

0

Микро Эдийн Засаг хичээлБагш А.Гэлэгжамц

2008 он А.Гэлэгжамц http://www.gelegjamts.blogspot.com Микро Эдийн Засаг

1

2


Мэдлэгийн агуулга:

Мэдрэмж гэж юу вэ? Мэдрэмжийг хэрхэн ашигладаг вэ?

Эрэлтийн үнийн мэдрэмж гэж юу вэ? Эрэлтийн муруйтай хэрхэн холбогддог вэ? Орлого болон зарлагатай хэрхэн холбогддог вэ?

Нийлүүлэлтийн мэдрэмж гэж юу вэ? Нийлүүлэлтийн муруйтай хэрхэн холбогддог вэ?

Эрэлтийн орлогын болон нийт үнийн мэдрэмж гэж юу вэ?


МЭДРЭМЖ

Мэдрэмжийн хэмжигдэхүүн гэдэг нь нэгхэмжигдэхүүний өөрчлөлт нөгөө нэгхэмжигдэхүүнийг хэрхэн өөрчилж байгаагаартайлбарлагддаг.• Таны орлого нэмэгдэхэд таны хэрэглээнийсагсан дахь бүтээгдэхүүний хэрэглээ хэрхэнөөрчлөгдөж байгаагаар тайлбарлагдана.

Тухайлбал: Мэдрэмж нь гол төлөв Qd юм уу Qs –ийн тоон хэмжээгээр тодорхойлогдож байдаг.


Эрэлтийн үнийн мэдрэмж

Эрэлтийн үнийн мэдрэмж: P –ийн өөрчлөлт нь Qd -г хэрхэн өөрчлөж байгааг хэмждэг.

Эрэлтийн үнийн мэдрэмж =

Qd дэх өөрчлөлтийн хувь

P дэх өөрчлөлтийн хувь

Үнэ нэмэгдэхэд худалдан авалт хэрхэн өөрчлөгдөжбайгаагаар эрэлтийн үнийн мэдрэмж тодорхойлогдохболомжтой юу? Яагаад?

P%Q% ΔΔ

=E



P

Q

D

Q2

P2

P1

Q1

P 10%-аар өсөхөд

Q 15%-аар буурч байвал

15%10%

= 1.5

Жишээ нь:





Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь

P ₮

Q

D

250

8

B

200

12

A

Таны зайрмагны эрэлт

Өөрчлөлтийн (%) хувийг тооцоолох стандарт арга :

Өөрчлөг.үнэ – анхны үнэАнхны үнэ

x 100%

Үнэ А-аас В цэг рүү өөрчлөгдөхөд:

(250₮–200₮)/200₮ = 25%

8



P

Q

D

250₮

8

B

200₮

12

A

Таны зайрмагны эрэлт

Хүндрэл:Стандарт аргаар тооцоолоход тааль үнийг нь эхлэлийн үнэболгон авснаас шалтгааландараах үр дүн гарч байдаг:

А-аас В болсон гэвэл, P 25%-аар өсч Q 33%-аар буурвал,мэдрэмж = 33/25 = 1.33

В-ээс А болсон гэвэл, P 20%-аар буурч Q 50%-аар өсөхөд, мэдрэмж = 50/20 = 2.50



Дундаж цэгийн аргыг ашиглавал: /үнийн/

Өөрчлөг.үнэ – анхны үнэДундаж үнэ

x 100%

%100)( 212

112 ×

+−

PPPP



Дундаж цэгийн аргыг ашиглавал: /тоо хэмжээний/

Өөрчлөг.тоо – анхны тооДундаж тоо

x 100%

100)( 212

112 ×

+−

QQQQ



Дундаж цэгийн арга:

P –ийн тэнцвэр дэх өөрчлөлтийн хувь250₮ – 200₮

225₮x 100% = 22.2%

Q –ийн тэнцвэр дэх өөрчлөлтийн хувь

12 – 810

x 100% = 40.0%

13

Мэдрэмжийн график


Тоо хэмжээ

₮

250

225

200

180

160

0

D

B

A

8 10 12

C (дундаж цэг)

A болон B-ийн эрэлтийн мэдрэмж нь = 1.8

14



)PP(PP

)QQ(QQ

P%Q% E

2121

12

2121

12

+−+−

=ΔΔ

=

8.122.040.0

)200250(250200

)128(128

21

21

=−

=

+−+−

=DE

16

Эрэлтийн муруйн хэлбэр

Эрэлтийн муруйн хэлбэрээрмэдрэмжийг тодорхойлох боломжтойбайдаг.

Эрэлтийн муруйг бид хэрхэн унших вэ?

Яагаад эрэлтийн муруй гэж...



Q1

P1

D

“Төгс мэдрэмжгүй эрэлт”

P

Q

P2

P 10%-аар буурахад

Q дэх 0%-ийн өөрчлөлт

0%

10%= 0Эрэлтийн үнийн

мэдрэмж =Q дэх өөрчлөлтийн хувь

P дэх өөрчлөлтийн хувь=

Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:

D-ийн муруй:

Мэдрэмж нь:

Босоо

0

0


D

“Мэдрэмжгүй эрэлт”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q 10%-аас бага хувиар өсөхөд

< 10%

10%< 1Эрэлтийн үнийн





D муруй:

Мэдрэмж:

Босоодуу

Бага

< 1


D

“Нэгж мэдрэмжтэй эрэлт”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q 10%-аар нэмэгдэх

10%

10%= 1Үнийн эрэлтийн





Мэдрэмж:

ижил

1

D муруй:Тэгш хэмтэй

20


D

“Мэдрэмжтэй эрэлт”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q 10%-аас илүү нэмэгдэх

> 10%

10%> 1Эрэлтийн үнийн

мэдрэмж = Q дэх өөрчлөлтийн хувь




D муруй:

Мэдрэмж:

Хэвтээдүү

Их

> 1


D

“Төгс мэдрэмжтэй эрэлт”

P

Q

P1

Q1

P 0%өөрчлөгдөхөд

Q их % өөрчлөгдөж байвал

их %

0%= хязгааргүй

Q2

P2 =Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:

D муруй:

Мэдрэмж:Хязгааргүй

Хэвтээ шулуун

Туйлын их


Q дэх өөрчлөлтийн хувь



Эрэлтийн муруй дээрх мэдрэмж

Үнэ

₮10987654321

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Тоо хэмжээ

Ed = 1

Ed = 0

Ed < 1

Ed > 1

Ed = ∞


Эрэлтийн муруй дээрх мэдрэмжүүд

Эрэлтийн муруйн налалт тогтмол байсан ч

мэдрэмж нь тийм

байдаггүй.

200%40%

= 5.0E =

P

Q

300₮

200

100

00 200 400 600

67%67%

= 1.0E =

40%200%

= 0.2E =


Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого

Хэрвээ эрэлт мэдрэмжтэй бол эрэлтийн үнийн мэдрэмж > 1

Q дэх өөрчлөлтийн % > P дэх өөрчлөлтийн %

Орлого = P x Q




26



Мэдрэмжтэй эрэлт(мэдрэмж = 1.8) P

Q

D200₮

12

Хэрвээ P = 200₮, Q = 12 байхад TR = 2400₮.

D мэдрэмжтэй бол үнэ өсөх нь орлого өсөх шалтгаан болдог.

250₮

8

Хэрвээ P = 250₮, Q = 8 болболTR = 2000₮.

Орлогын бууралт

(Q)

Өссөн орлого (P)



Хэрвээ эрэлт мэдрэмжтэй бол эрэлтийн үнийн мэдрэмж < 1

Q дэх өөрчлөлтийн % < P дэх өөрчлөлтийн %

Орлого = P x Q





Үнийн мэдрэмж ба нийт орлогоМэдрэмжгүй эрэлт:

(мэдрэмж = 0.82)

P

Q

D

200₮

12

Хэрвээ P = 200₮, Q = 12 бол TR = 2400₮. 250₮

10

Хэрэв P = 250₮, Q = 10 болболTR = 2500₮.

D мэдрэмжгүй бол үнэ нэмэгдэх нь орлого өсөх

шалтгаан болдог.

Орлогын бууралт

(Q)

Өссөн орлого (P)

30


A

Нэгж мэдрэмжтэй эрэлтE = 1

TR тогтмол

C

0 6

Үнэ

Тоо хэмжээ

10₮

8

6

4

2

1 2 3 4 5 7 8 9

B

E Бууралт

FОрлогын өсөлт

TRE= 4₮x6=24₮TRF= 6₮x4=24₮


31


A

Үнэ

Мэдрэмжгүй эрэлтE < 1

Тоо хэмжээ

10₮

8

6

4

2

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Энд үнэ нэмэгдэхэд TR өснө

CH

G

Бууралт Орлогын өсөлт

TRG = 1₮ x 9 = 9₮

TRH = 2₮ x 8 = 16₮

B


32

33

C

B


A

Үнэ

Мэдрэмжтэй эрэлтE > 1

Тоо хэмжээ

10₮

8

6

4

2

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Энд үнэ нэмэгдэхэдTR буурна.K

J

Бууралт

Орлогын өсөлт

TRJ = 8₮ x 2 = 16₮TRK = 9₮ x 1 = 9₮


34

Нийт орлого ба эрэлтийн хамаарал

Мэдрэмжтэй ED > 1

ED = 1

Мэдрэмжгүй ED < 1

Тоо хэмжээ0

0Тоо хэмжээ

Ний

т ор

лого

Q0

Q02008 он А.Гэлэгжамц http://www.gelegjamts.blogspot.com Микро Эдийн Засаг


Шийдэл1:

Үнэ

Тоо хэмжээ

S1

S2D1

P1

Q1

P2

Q2

Нэмэгдэл

Бууралт


Шийдэл 2:

Үнэ

Тоо хэмжээ

D1S

P1

Q1

D2

P2

Q2

Бууралт

Шинэ байдал


Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж: P –ийн өөрчлөлт нь Qs

-г хэрхэн өөрчлөж байгааг хэмждэг.

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж =

Qs дэх өөрчлөлтийн хувь


Нийлүүлэгчдийн нийлүүлэлт үнийг хэрхэнмэдрэж байгааг тайлбарлана.

Мөн дундаж цэгийн аргаар өөрчлөлтийн хувийгтооцоолно.

38


Q2

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмжийн тэнцвэр

P

Q

S

P2

Q1

P1

P 8%-аар өсөхөд

Q 16%-аар нэмэгдэж байвал

16%8%

= 2.0

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж =

Qs дэх өөрчлөлтийн хувь


Жишээ нь:


Мэдрэмжийн график

Нийлүүлэлтийн A болон B цэгийн хоорондох мэдрэмж= 0.18

Ажилчдын тоо

6.005.505.004.504.003.503.00

0

CB

A

470

(дундаж цэг)

480 490

Мян.төг


Мэдрэмжийг тооцоолох нь

)PP(PP

)QQ(QQ

P%Q% E

2121

12

2121

12

+−+−

=ΔΔ

=


S

“Төгс мэдрэмжгүй”

P

QQ1

P1

P2

Q-ий өөрчлөлт 0%

0%

10%= 0Нийлүүлэлтийн

үнийн мэдрэмж =Q дэх өөрчлөлтийн %

P дэх өөрчлөлтийн %=

P 10%-аар нэмэгдэхэд

Нийлүүлэгчийн үнийг мэдрэх чадвар:

S муруй:

Мэдрэмж:

Босоо /900/

0

0


S

“Мэдрэмжгүй”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q нь10%-аас бага байх

< 10%

10%< 1Нийлүүлэлтийн





S муруй:

Мэдрэмж:

Босоодуу

Бага

< 1

44


S

“Нэгж мэдрэмжтэй”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q нь10%байна

10%

10%= 1Нийлүүлэлтийн





S муруй:

Мэдрэмж:

Босоодуу /450/

Мэдрэх чадвартай

= 1


S

“Мэдрэмжтэй”

P

QQ1

P1

Q2

P2

Q нь10%-аас илүү хэмжээгээр нэмэгдэнэ

> 10%

10%> 1Нийлүүлэлтийн





S муруй:

Мэдрэмж:

Хэвтээдүү

Мэдрэмтгий

> 1


S

“Төгс мэдрэмжтэй”

P

Q

P1

Q1

P 0%байхад

Q нь% хязгааргүйгээр өөрчлөгдөх.

их %

0 %= хязгааргүйНийлүүлэлтийн



Q2

P2 =Нийлүүлэгчийн үнийг мэдрэх чадвар:

S муруй:

Мэдрэмж:

Хэвтээ

Төгс мэдрэмтгий

Хязгааргүй

Шийдэл 3:

48

Үл хөдлөх хөрөнгө (мэдрэмжгүй нийлүүлэлт):

P

Q

D1 D2S

Q1

P1 A

B

Q2

P2


Шийдэл 4:

49

Шинэ машин(мэдрэмжтэй нийлүүлэлт):

P

Q

D1 D2

S

Q1

P1A

Q2

P2B


50


S

Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж хэрхэн өөрчлөгддөг вэ?

P

Q

Гол төлөв Qнэмэгдэх тутам мэдэрэмж багасаж байдаг.

15

525

12

500

3100

4

200

мэдрэмж> 1

мэдрэмж< 1


Бусад мэдрэмжүүдЭрэлтийн орлогын мэдрэмж: Хэрэглэгчийн орлогоөөрчлөгдсөний улмаас худалдан /хэрэглэх/ бүтээгдэхүүн,үйлчилгээний /Qd/ тоо хэмжээний өөрчлөлтийг хэмжинэ.

Эрэлтийн орлогын мэдрэмж =


Орлого дох өөрчлөлтийн хувь

Өмнөх хичээлүүдтэй уялдвал: Хэвийн бүтээгдэхүүний хувьд орлого нэмэгдэх нь тус бүтээгдэхүүний эрэлтийг нэмэгдүүлэх шалтгаан болдог.

Хэвийн бүтээгдэхүүн бол орлогын мэдрэмж > 0

Дорд бүтээгдэхүүн бол орлогын мэдрэмж < 0

53

Бусад мэдрэмжүүдЭрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж нэг бүтээгдэхүүнүнэ өөрчлөгдөхөд өөр нэг бүтээгдэхүүний эрэлтийн тоохэмжээнд хэрхэн нөлөөлж байгааг хэмжинэ.

Эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж =

1-р бүт.ий Qd дэх өөрчлөлтийн хувь

2-р бүт.ий үнийн өөрчлөлтийн хувь

Өмнөх хичээлүүдтэй уялдвал:

Бие биеэ орлодог бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж > 0Хослон хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж < 0 Хоорондоо ямарч хамааралгүй бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж = 0


54

55

56

57


А.Бакей “Микро эдийн засгийн ухаан” 2009 он УБ хотВ.Норжванчиг “Эдийн засгийн ухаан” 2005 он УБ хотБ.Баяраа, Д.Гансүлд “Микро эдийн засаг” 2006 он УБ хотС.Авирмэд “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хотЦ.Цэцэгмаа “Жижиг үйлдвэрийн эдийн засаг, менежмент” 2004 он УБ хотД.Энх-Амгалан “Микро эдийн засаг гарын авлага” 2002 он УБ хотМ. Фогил “Микро эдийн засаг” 2002 он УБ хотБ.Алтанцэцэг ба бус “Микро экономикс” 2001 он УБ хотЛ. Г.Рейнольдс “Микро эдийн засгийн ухаан” 1992 он УБ хотБ.Баярдаваа “Микро экономикс” 2005 он УБ хотБ.Батбаяр “Микро эдийн засаг” 2005 он УБ хотТ.Нарантуяа Микроэкономикс сэдэвчилсэн тайлбар толь” 2006 он УБ хотС.Алтангэрэл “Микро эдийн засгийн ухаан” 2007 он УБ хотКэмпбелл Р.Макконнелл, Стэнли Л.Брю “Экономикс” 2005 он УБ хот N.Gregory Mankiw “Essentials of economics” 2004 Hal R. Varian “Intermediate Microeconomics” Sixth EditionWalter Nicholson “Microeconomic Theory”William A. McEachern “Microeconomics”Robert S. Pindyck, Daniel L. Rubinfeld “Microeconomics” 5th EditionJeffrey Perloff “Microeconomics” 5th Edition 2008Joseph Nellis, David Parker “Principles of Business Economics” 2006Saul Estrin, Laidler David, Michael Dietrich “Microeconomics” 2008Hugh Gravelle, Ray Rees “Microeconomics” 3th Edition 2004Krister Ahlersten “Essentials of Microeconomics: Exercises” 2008R.Preston McAfee, J. Stanley Johnson “Introduction to Economic Analysis” 2005David A.Dilts “Introduction to Microeconomics” 2003Ariel Rubinstein “Lecture Notes in Microeconomic Theory” 2006Guoqiang Tian “Lecture Notes on Microeconomic Theory” 2008Nolan H. Miller “Notes on Microeconomic Theory” 2006Libby Rittenberg, Timothy Tregarthen “Principles of Microeconomics” 2009ГЭХ МЭТ ...

Ашигласан ном, сурах бичгийн жагсаалт

Technology

Эрэлт, нийлүүлэлтийн мэдрэмж /орлогын мэдрэмж, солбисон мэдрэмж