ANTARKTİKA GÜNCESİ(1967-1968)

Atok Karaali adına Artemis Karaali

Kasım 1967 Robert Kolej Elektronik Muhendisliği Bölümü’nden

1966 yılında aldığı lisans derecesini takiben Atok Karaali, A.B.D. de STANFORD Üniversitesi’nde M.S. çalışmasına başlamış, ve bu süreçte, bu üniversitenin Elektronik Mühendisliği Bölümü’nün “Radioscience” laboratuar-larında da eşzamanlı olarak çalışma şansını yakalamıştır.

Bu dönemde Bölümünün NSF (National Science Foundation) tarafından desteklenen “VLF (very low frequency) araştırmaları projesi” nin ekibine dahil edilerek, üç arkadaşı ile birlikte bir yıl Antarktika’da çalışmak üzere düzenlenen bir kontratla ve Amerikan Donanması’nın aracılığı ile Yeni Zelanda üzerinden bu kıtaya gönderilmiştir..

Proje hakkında bilgiler Dahil oldukları proje, ABDnin

USARP(United States Antarctic Research Programı) kapsamında, US Navy ve NSF (National Science Foundation) tarafından desteklenen ve geçmişi 1957 yılına dayanan “Operation Deepfreeze” kod adlı projenin devamı niteliğinde..

“Operation Deepfreeze”, epey uzun soluklu, çok disiplinli bir proje. Bu disiplinler:

-Jeoloji  -Meteoroloji -Glasiyoloji -Klimatik Fizyoloji -Biyoloji -Auroral studies* -Geomanyetik araştırmalar

“Auroral studies” Aurora: Özellikle kutuplara yakın bölgelerde gözlenen, iyonosfer tabakasındaki

magnetosferik partiküllerin çarpışmasıyla azotun elektron alarak iyonize olması ve sonra da excited state’den ground state’e geçmesiyle gözlenen foton emisyonları

Auroral studies: İyonosferik verileri analiz ederek radio komünikasyon ve surveyans amaçlı kullanımı

için teknoloji geliştirmek amaçlı çalışmalar”******************* Atok Karaali bu projedeki rolünü babasına yazmış olduğu bir mektupta şöyle

özetlemiş: “Yapacağım iş, suni peyk üzerinden komünikasyon, yüksek atmosferde

radio dalgaları propogation; tetiklenen emisyonlar ve çok alçak frekans araştırmaları”

Ancak orada sadece veri kaydetmek zamanını tam dolduramadığından ayrıca gözlem cihazlarını çalıştırmak için gerekli elektriği sağlayan, çıkardığı  ısı ile istasyonu ısıtan, aynı zamanda egzoz sıcaklığıyla erittiği buzlardan kullanma ve içme suyu veren iki jeneratörü sırayla çalıştırmak ve cihazların bakımlarını yapmak görevlerini de o üstlenmiş.

Bir arkadaşının blog’undan:

‘……. Atok Karaali was in charge of the upper atmosphere study. This consisted of instrumentation that would transmit a wide spectrum of radio frequency energy up into the polar atmosphere and then immediately receive what bounced back. Postulates could then be made as to the reflective nature of the polar ionosphere and stratosphere.

  I believe that this study and ones like it

on the Antarctic continent very likely laid the foundation for what later became the discovery in the tear of the ozone layer in the Antarctic atmosphere”.

   

Ön hazırlıklar Yola çıkmadan önce tüm adaylar Oakland Naval

Hospital’da iki gün tepeden tırnağa sağlık incele-mesinden geçirilirler.

Atok, oradayken çürümesi muhtemel olan dişleri doldurulduktan ve yine orada sorun çıkarabilecek bademcikleri alındıktan sonra, bu hastaneden “buzdolabında bile yaşayabilir” mealinde bir rapor alır.

Bu tetkikler onun fazladan 2.6 litrelik akciğer kapasitesi olduğunu da ortaya çıkarır ki bu bulgu sonraki yıllarda (malesef) hiç rahatsız olmadan hergün 2 paket sigara içebilmesine yol açmıştır.

Ekip Stanford’lu arkadaşlarının

yanısıra, araştırma ekibinde U.S. Army Natic Laboratuarları’ndan iki meteorolog, ve C&GS ESSA’dan bir sismolog/jeolog da bulunmaktadır.

Bu altı kişi Antarktika’daki Plateau Station’a doğru bir askeri uçakla (kızaklı iniş takımları monte edilmiş Hercules C-130) - bir sonraki tarifeli seferin ancak bir yıl sonra olacağı bilgisiyle - yola çıkarlar.

Plateau Station Ekibi

Antarktika’da yaşam

Antarktika’da “toprak”, volkanik küllerden oluşmuş, Etrafta hiç bitki yok, havada hiç nem yok, kupkuru, çöl gibi,

ayağınızın altında tonlarca donmuş su var oysa.. Burunlar hep kupkuru..

Kar ve buzullardan başka etrafta sadece bir kaç hangar ve silindirik yakıt tankları var..

Güneş şubata kadar hiç batmıyor sonra nisana kadar normal gece gündüz siklusu var, ama nisandan sonra bu sefer de hiç gündüz olmuyor, hep gece.. Bu da hazirana kadar sürüyor..

Antarktika’da yaşam 8 x 25 m. boyutunda ve hangar

şeklindeki prefabrik bir yapıda yaşıyorlar. Onlara dışarı çıktıklarında derin nefes almamaları öğütlenmiş; çünkü derin nefes almaları halinde nefes borularının donma ihtimali var.

Kendilerine misyon tamamlan-dığında verilen sertifikada orada bulundukları sürede yaşadıkları en düşük sıcaklığın - 123°F (- 86°C) olduğu bildirilmiş. Bulundukları yükseklik de sertifikalarında 11800 feet (3596 m) olarak belirtiliyor.

Antarktika’da yaşam Dışarı çıkmak istendiğinde giyilmek üzere çok özel

giysileri var:

Orada aynı kişilerle bir tek hangar içerisinde altı ay gece altı ay gündüz gerçeğini yaşamak elbette bu araştırıcılarda bazı yaşamsal değişiklikleri beraberinde getirmiş.

Traş olma mecburiyeti ortadan kalkınca saç ve sakallar bırakılmış..Ta ki dönünceye kadar bu sürüyor..

Yine arkadaşının blog’undan.. “……We encountered our first real

honest-to-goodness wintered-over person. Tall, dark, with a full beard and shoulder length hair and granny glasses. He bore a striking resemblance to what could be described as a cross between John Lennon and Gregory Rasputin. He was standing outside the door of one of the buildings watching all the excitement while philosophically puffing on his cigarette. He was wearing blue jeans, a Pendleton shirt ( the thick kind), no gloves, no hat and house slippers. Jesus, he wasn't even cold!. He cordially introduced himself as Atok Karaali and welcomed us to the station.

  Atok was working on his masters degree

in electrical engineering at Stanford University. He had previously gotten his bachelors at American University in Istanbul. Rumors were that he was the Turkish runner up bridge champion at school and not too bad of a chess player either. ‘

Özel bir takdir belgesi:Başkan Lyndon B. Johnson’dan mektup

Anlamlı bir diğer teşekkür

Antarktika'da, Marie Byrd Land’deki Matikonis tepesi’nin 5 deniz mili (9 km) doğusunda yer alan ve çoğunlukla karlarla kaplı Coulter Tepelikleri’nin Doğu tarafındaki küçük kayalıklara, Antarktika Yer İsimleri Danışma Kurulu (USACAN) tarafından, Plato İstasyonu’nda görevli iyonosfer fizikçisi Atok Karaali’ye ithafen "Karaali Rocks (75°22'S ;137°55'W)" yani Karaali Kayalıkları adı verilmiştir (1968).

7 Mart 1943 tarihinde Adana'da doğdu. Annesi fizik doçenti Selma Karaali, babası matematik öğretmeni Naci Karaali'dir.1961 yılında Galatasaray Lisesi'nden mezun olarak, Robert Kolej Yüksek Okulu, Mühendislik Fakültesi, Elektrik Mühendisliği Bölümü'ne girdi ve 1966 yılında "Elektrik Mühendisi" ünvanıyla mezun oldu. Yüksek lisans derecesini (M.S. in Electronics) A.B.D.de Stanford Üniversitesinden 1969 yılında aldı.

ATOK KARAALİ

GS’61

RC’66

Aynı yıl Türkiye'ye dönerek askerlik görevini K.K.K. Mamak Muhabere Okulu'nda yedek subay olarak tamamladı. 1 970 yılında kimya mühendisi Artemis Tuncer (Prof. Dr. Artemis Karaali) ile hayatını birleştirdi. Dide ve Gizem adlı iki kızı , Kartal, Reyhan ve Altay adlı 3 torunu var. Askerlik görevinden sonra,TÜBİTAK Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü (MBEAE)'de 1987 yılına kadar çalıştı.Daha sonra bir süre Teletaş Telekomünikasyon A.Ş.'deki çalışmalarının ardından tekrar TÜBİTAK-MAM’a dönerek bu kez de Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE)'de 2004 yılının sonuna kadar görevini sürdürdü.

Antarktika'ya muhtemelen ayak basanilk Türk bilim insanı olan Atok Karaali,12 Haziran 2005 tarihinde aramızdanayrıldı.

Atok Karaali'nin mesleki çalışmalarının bazıları:

TÜBİTAK MBEAE'deki Çalışmaları:

• PTT Genel Müdürlüğü için 30 Kanallı PCM Santralı çalışmaları

• Çeşitli Analog ve Dijital Sistem tasarımları,

• Askeri amaçlı kontrol ve ölçme sistemi tasarımları,

• Mikroişlemcilerin askeri ve sivil amaçlı sistemlerde kullanımı.

TELETAŞ'taki Çalışmaları:

• 34 Mbit/s ve 140 Mbit/s Fiber Optik Haberleşme Sistemi'nin tasarım ve üretimi,

• Ericsson 565 Mbit/s Fiber Optik Haberleşme Sistemi'ne teknik destek.

Antarktika’da çalışacak tümTürk bilim insanlarına başarıdileklerimizle, teşekkürler..