05 Morfologija Izdanka i Anatomija Stabla 2009

cvetTemeni pupoljak

Nodus ili cvorinternodija

Bocni pupoljakTemeni pupoljak

Lisna drskaLisna plocaList

Osovinski koren

Bocni korenovi

Sistem Izdanaka

Korenov sistem

Stablo

IZDANAK (stablo sa listovima i pupoljcima)

TEMENI PUPOLJAK

BOČNI PUPOLJAK

NODUS (čvor)

INTERNODIJA (članak)

LIST

PUPOLJAK

A. TEMENI PUPOLJAK

B. BOČNI ILI PAZUŠNI PUPOLJAK

C. ZIMSKI PUPOLJAK

ADVENTIVNI PUPOLJCI

Vegetaciona kupa stabla se sastoji od:

Protoderm (epidermis); Osnovni meristem (parenhim);

Prokambijum (provodna i mehanička tkiva)

Apikalni meristem stabla (Vegetaciona kupa izdanka)

DUGI I KRATKI IZDANCIKRATAK

IZDANAK

DUGI IZDANAK

DUGI I KRATKI IZDANCI ARIŠA

DUGI I KRATKI IZDANCI

Cedrus spp., kedar Pinus nigra, crni bor

GRANANJE

3. 2.

Monopodijalno grananje

Simpodijalno grananje

Picea omorica, Pančićeva omorika

Quercus sp., hrast

Apikalni (primarni) meristemi izdanka (u pupoljcima)

Lateralni meristemi (felogen i kambijum)

Apikalni (primarni)meristemi korena

Kako biljke rastu ?

Apikalni meristem

Protoderm

Osnovni meristem

Prokambijum

Primarni meristemi

epidermisprimarna korasrž

Provodni snopić

Lisni trag

floemkambijum

Primarni ksilem

Stablo primarne građe

ANATOMIJA STABLA

OBLIK STABLA NA POPREČNOM PRESEKU

KSILEM

FLOEM

KOLENHIM

PARENHIM KORE

SRŽNI ZRACI

TIP STABLA SA PROVODNIM SNOPIĆIMA

I EPIDERMIS

II PRIMARNA KORA

III CENTRALNI CILINDAR

PERICIKL

Aristolochia sp.

Primarna građa stabla A. Tip stabla sa provodnim snopića

Echinacea sp.

Sklerenhimske kape

Primarna građa stabla

B. Tip stabla bez provodnih snopića

I Epidermis

II Primarna kora

III Centralni cilindar

Atropa belladona, velebilje

Tip stabla bez

provodnih snopića

Ocimum basilicum,

bosiljak

Zea mays, kukuruzPrimarna građa stabla

biljaka klase

Liliopsida(Monocotyledones)

Zatvoreni kolateralni provodni snopići su uvek razbacani

Ruscus sp., kostrika

Raspored provodnih snopića u stablu:

• biljake klase Liliopsida (Monocotyledones)

• biljake klase Magnoliopsida (Dicotyledones)

2

1

epidermis

floem

kambijum

ksilem

sržkora

KAKO STABLO DEBLJA

ILI

SEKUNDARNI RAST STABLA

KOD GOLOSEMENICA

I DRVENASTIH DIKOTILA

Formiranjem kambijalnog prstena I periderma

KAKO NASTAJE SEKUNDARNO POKORIČNO

TKIVO PERIDERM epidermis

parenhim

felogen

pluta

epidermis

parenhim

parenhim

felogen

ostaci epidermisa

1. Srž

2. Ksilem

3. Lenticela2

2

3

STABLO SEKUNDARNE GRAĐE

I Kora

II Sekundarno drvo

III Srž

Lenticela

SEKUNDARNA GRAĐA STABLA

I. KORA

II. SEKUNDARNO DRVO

III. SRŽ

ksilem

floem

kambijum

Taxus baccata, tisa

Sekundarna građa stabla

KAKO IZGLEDA MRTVA KORA ?

DRVO KORA

KAMBIJUM

SEKUNDARNA GRAĐA STABLA ČETINARA

God

Delovi sekundarne građe stabla čeitinara:

smoni kanali u kori i u drvetu

Primarna građa stabla

sa provodnim snopićima

Primarna građa korena

Sekundarna građa korena

Sekundarna građa stabla

METAMORFOZE NADZEMNOG IZDANKA

Listoliko stablo

Ruscus hypoglosum L.

Voluminozno stablo

predstavnici fam. Cactaceae,

kaktusi

IZDANCI PREOBRAĆENI U TRNOVE

Gleditschia sp., gledičija

IZDANCI

PREOBRAĆENI U

RAŠLJIKE

STOLONI kod jagode, Fragaria vesca

METAMORFOZE PODZEMNIH IZDANKA

RIZOM

Zingiber officinale Rosc., đumbir

Solanum tuberosum L., krompir

KRTOLA

Krtola krompira je poreklom od podzemnog izdanka a krtola ledinjaka od korena i to su ANALOGNI organi (imaju istu funkciju ali su različitog porekla).

Ficaria verna,

ledinjak

Metamorfoza bočnih koenova u

korenske krtole

LUKOVICA

Allium cepa L., crni luk

Gagea sp., baloće

Urginea maritima, primorski luk sa najvećom lukovicom u Evropi

REPASTO ZADEBLJALO STABLO

Brassica oleraceae var. gongyloides, keleraba

POLJE RAZNOBOJNIH ZUMBULA SA LUKOVICAMA