Ho bieu chanh doan tinh

Ðo n tình 1 www.hobieuchanh.com

Ðo n Tình Bi u Chánh

Ch ng 1

ng lu n ng i Vi t Nam, ng i Pháp hay ng i Tàu, ai có xe h i th yu bi t hãng "Thu n Hòa" Sài Gòn, t i ng Phan Thanh Gi n. Hãng

y choán tr n m t dãy ph 5 c n: c n u thì bán v ru t cùng các ph tùng xei; c n k ó thì chia phòng cho ông Ch hãng v i m y th y cô làm vi c gi y; còn

ba c n chót thì ch a m i m y cái xe h i m i tinh bán, l n có nh có, th nàong p.

phía sau l i còn có m t cái x ng r ng l n, trong y có máy s n xe vàti n ho c úc các ph tùng theo máy móc xe h i.

Th y th trong hãng ông y, mà khách t i mua , coi xe ho c s a xe c ngm n p, tr c hãng th ng có ôi ba chi c xe h i u luôn luôn.

t bu i chi u, Thu n là ch hãng, mình m c áo s mi c t tay, i qua i l it mình trong phòng làm vi c, b nh suy ngh m t vi c gì quan h l m v y.

Thu n m i 28 tu i, l i nh h i nh có t p luy n th thao nhi u, nên vai ng c nnang, tay chân c ng c i, t ng m o coi r t m nh m . Thu n không a nói nhi u,song a suy ngh . G ng m t nghi m ngh mà ôn Hòa vui v , làm cho ai ngó th y

ng bi t li n là ng i chân ch t mà quy t oán. Chuông n tho i reo reng reng.Thu n b c l i ng d a bàn vi t, m t tay th c vào túi qu n tây, m t tay n m ngdây thép nói k vào tai mà nghe r i nói: "A lô!... Ph i, ây là hãng Thu n Hòa... Ph itôi.... Còn tôi c hân h nh mà nghe ai nói ó?.. À! Tôi kính chào ngài... À... c,

c l m... Ngài nói ch nào?... Ð ng Qu n H t s 1, ch Gò Ðôi? Tôi bi t, tôi bi t,ng i Tây Ninh, kh i ngã ba Bà Ði m m t chút ó mà... Ð c, tôi s bi u i li n,

xin ngài an tâm... Chào ngài".Thu n gác ng nói r i b c ra ngoài c a phòng kêu th y hai T nh, là ng i

tr ng tu i, làm Qu n lý trong hãng, mà nói:- Th y Hai, ông c t 1 Hu nh kêu dây nói cho tôi hay r ng xe c a ông ch t

máy n m trên ng i Tây Ninh, t i ch Gò Ðôi, và ông c y hãng cho xe lên kéo vmà s a cho ông. Th y làm n bi u d i x ng cho m t cái xe i li n k o t i.

Ông H i ng Bính Gò công, lúc y ông ng b c xu ng xe h i mà vôhãng. Thu n quen bi t nhi u, nên l t t i ra c a ti p ón.

- Ông m i lên? X a rày lâu g p ông d ...- Tôi lên h i tr a. M y tháng nay không có vi c chi nên tôi không có i Sài

Gòn.- Ông mua xe h i m i mà i, xe c a ông c r i, i coi x a quá.- Thôi, b nào c ng ti ng "có xe h i", m i c ng c ng v y; xe m i nhi u ti n

1 bác s

- Ông i thì tôi tính giá nh cho.- Không. Cái xe c a tôi hên l m. Tôi em lên tính c y hãng s n l i cho m i

mà thôi.- c. Xe ông c quá. Ph i s n cho th ng k o thùng b sét r i m c h t.- Xe tôi n c s n còn t t l m mà. Tôi gi k l m, h i v thì tôi bi u r a

chùi lau s ch s r i b mùng xu ng bao trùm h t, b i cát không óngc, b i v y 4 n m nay tôi không s n mà v n còn t t. S n xe c a tôi ó

giá bao nhiêu?- Ông mu n s n c hay là s n máy?- n c là s n cách nào?- n tay... S n máy t t h n.- y thì s n máy.- n máy thì m c h n.- Bao nhiêu?- Ông ng lo giá c mà. Hãng tôi không bao gi tính m c âu. Xin ông

c l i ây r i th y hai tính giá cho.Thu n d t ông h i ng Bính l i giao cho th y hai T nh r i i vô phòng. Th y

có hai phong th trên bàn vi t, Thu n li n ng i xé bao th m th ra mà c. B cth u là th c a ông Võ Ð i Ð , n ch Ô Môn, h i mu n i xe c l y xe m i và

i ph i bù cho hãng bao nhiêu. Còn b c th sau là th c a th y n m Thi n, d icoi ru ng cho Thu n d i Cái Bè g i cho hay ru ng n c l n quá, ã ng p lúa haingày r i, s mùa n y th t nhi u và h i có nên ra lúa cho tá n m n n n a hay làph i ng ng l i.

Thu n ng i ch ng tay n i trán mà suy ngh m t h i lâu r i b c ra ngoài ahai b c th cho th y hai T nh và d y tr l i li n v i ông Võ Ð i Ð , xin ông em xe

c a ông lên cho hãng xem r i m i nh giá c c; còn v i th y n m Thi n thìbi u th y c phát lúa cho tá n m n n nh th ng, n u mùa n y r i th t, hkhông tr c, thì cho h thi u ó, ch n u t2 lúa n, thì tá n t n l c h t, r imùa t i còn ai mày cày c y. Thu n d n vi t não và bi u ánh máy ký tên g i trongbu i chi u y, r i Thu n i xu ng x ng mà xem xét công vi c c a th làm.

t tr i g n l n, Thu n tr lên phòng làm vi c. Cô Nh , là ng i ánh máytrong hãng, ánh hai b c th tr l i v a xong, nên c m vào cho Thu n ký tên. Thu n

c m i b c th , ký tên r i trao l i cho cô Nh , tuy cô m i 21 tu i, g ng m t sáng, m t h u tình, mi ng h u duyên nh ng mà Thu n không ngó cô và c ng khôngt ti ng chi cho vui lòng cô ng ch i.

Cô Nh b c ra thì th y hai T nh li n vào nói:- Chín Sung s a xe c a ông huy n H i m i r i nó em ra ch y th máy r i

cán m t thi m x m trên ng Hai m i. B y tr m i v nói cán n ng l m.Thu n ng d y nói:- Chín Sung k l ng l m mà; t i sao ch y xe l i cán ng i ta kìa?- p r i ro, bi t làm sao c.- tôi lên ó tôi coi th coi. Cán trên ng Hai m i mà l i nào?

2 t, h t

- y tr nói ngang xóm lao ng.- Tôi i... N u tr thì tôi v luôn trong nhà.Thu n l y áo b n, l i ng ngay cái g ng mà ch i tóc s a cravate3 i ra

ng leo lên cái xe riêng c a mình c m bánh mà ch y qua ng Verdun, ng lênng hai m i. Lên t i xóm lao ng, không th y gì h t. Thu n bèn ng ng xe

ngang m t cái quán mà h i th m. m y ng i ó ch ch xe cán cho Thu n coi, nóii t i thi m x m4 ch không ph i t i s p-ph b i vì thi m gánh n c i m t bên

ng thì ph i l m ch ng xe h i t i g n, thi m v t b ng ngang qua l , s p-phkhông th tránh hay là ng ng k p, t nhiên ph i ng thi m. H l i nói xe h i chthi m x m v i ch ng thi m vào nhà th ng Ch R y r i.

còn ngh lu n v s xe h i cán. Có ng i nói: "H nghe có tai n n xe h ithì ai c ng nh l i t i xe, b i vì xe ch y mau nên m i cán ng i ta. Song tôi th ngth y nhi u ng i i ng h k l m: có ng i h i gi a l , ch không ch u i m tbên, có ng i h mu n âm ngang qua l thì h âm i không thèm ngó tr c ngósau. Còn có b n i ba b n ng i, h i d ng ngang bít ng h t, xe kéo la, ho c xemáy reo chuông, h không thèm tránh. Ði ng nh v y không b ng, không bcán sao c. Tôi t ng Sài Gòn n y nhà n c nên ra l nh cho m y th y i gác

ng ph i gia công mà d y cách i b m i c hay là nhà n c l p lu t nh cáchi b ai i sái lu t thì ph t cho h th t n ng, th i may m i b t tai n n v xe d ng xe

cán". Thu n nghe nh ng l i y thì chúm chím c i. Vì ph i i ri t vô nhà th ng màth m b nh tình thi m x m th nào, nên Thu n xin m y ng i trong quán n u cò bótcó òi, thì làm ch ng giùm cho công bình, r i leo lên xe i Ch L n.

Vô nhà th ng g p chín Sung h i l i, thì chín Sung c ng thu t vi c r i ro ynh l i c a m y ng i trong quán ngang xóm lao ng nói h i nãy.

c t khám b nh thi m x m r i nói thi m g y h t m t cái x ng ng chântrái, có l ph i n m nhà th ng m t tháng m i m nh.

Thu n li n óng ti n nhà th ng m t tháng cho thi m x m, l i a 10 ngc cho chú khách ch ng thi m x m, mà nói:

- l y ti n ây ng i xe ra vô th m v . Ð mai s p-ph lên nhà n tínhtoán, ng có i th a cò bót th t công.

Không bi t chú khách n y vì ngh xe ng l i t i v chú, hay là vì th y 2 t mgi y b c 5 ng mà choá m t, mà chú l y b c r i chú c i ng n ngo n nói:

- ! Ð c mà, hông có sao... Th a cò bót làm chi.Chín Sung nói:- i ng r i ó có th y Ð i l i biên s xe, biên tên h c a tôi, th y bi t tôi

làm trong hãng Thu n Hòa, nên không b t tôi, bi u tôi ch thi m x m vônhà th ng mà thôi.

Thu n g t u bi u chín Sung em xe v hãng. Thu n lên xe riêng mà ch yth ng v nhà.

3 cà v t4 ph n ng i Tàu

i chi u hay tin lúa b ng p, bây gi l i thêm v xe cán thi m x m n a.Trong m t bu i chi u mà x y ra t i hai vi c h i, th thì vui làm sao c, b i v yThu n c m tay bánh cho xe ch y mà trí l l ng không an.

Ch ng 2

Nhà riêng c a Thu n trong ng Cây Quéo, thu c t nh Gia Ð nh. M t toànhà l u c t ki u t i tân, gi a m t cái v n r ng rãi. Ð ng xe vô nhà d n tr ch quabên phía tay ph i b i v y tr c nhà còn nguyên m t kho ng t r ng l n. Tronghàng rào úc s n rào d c theo l Cây Quéo, mà i v i c a cái trong nhà ngay bót,thì có cây xoài th t l n, g c c ôm, tàn ch n v n, lá xum xuê, d i g c cây c th ycó m t cái b ng á, lúc chi u mát, ho c tr ng trong, ng i mà h ng gió. Sân thì x

ng ngang ng d c, dài theo m i ng thì p l thành li p, r i phân r ikho ng tr ng h ng, kho ng tr ng m (?), kho ng tr ng chu i n c5 kho ng tr ng

m nhung. Dài theo ng xe vô và trong m y vuông t tr c sân trì tr ng mít t, sa bô chê6, mãng c u xiêm, lu-cu-ma7, tuy cây còn nh nên ch a có trái, song nh

có gi ng ào t i g c rào, n c có s n cho gia inh t i hàng ngày, nên cây lên s n s ,t m m nh m .

Còn trong nhà, t ng d i, mà phía tr c, thì tr n làm phòng ti p khách,phía trong, mà chính gi a là phòng n c m, bên tay m t là phòng khách àn bà, bêntay trái là phòng c sách. Phía sau n a, m t bên là phòng r a m t, còn m t bên làphòng t m, hai phòng n y có t máy n c kim th i.

ng trên l u, phía tr c d n ch th ông bà, phía sau dùng làm bu ng ng ,tr c sau u kho ng khoát mát m .

Cu c p r ng rãi n y, Thu n m i t o ra v a m t n m nay mà thôi, vmua t, v c t nhà, t n g n 40 ngàn ng b c. Thu n thu c v h ng tân h c, có chílàm n l n. Cách 6 n m tr c, Thu n h c bên Pháp thi u b ng Bác v t8 r i tr v

p hãng xe h i và c i v , thì quy t dùng h t ngh l c và trí não mà tranh l i quy nch không tính h ng mùi sung s ng c a ti n b c. Nh cu c làm n càng ngàycàng thêm th nh phát, ti n b c d d nhi u. Thu n th y v con m n nhà ngoàiSài Gòn ch t h p, n c n i, nên m i t o cu c n y cho v con vui h ng chút thanhnhàn h nh ph c, ng mình an lòng mà tranh u trong tr ng th ng m i kngh v i thiên h .

Hôm nay Thu n v nhà ã quá 7 gi r i t i r i, m t trí nh c lòng c ngày,tính s hi p v i v con ng vui thú gia ình mà t m quên các vi c lo l ng. Thu ncho xe ch y th ng vô nhà sau mà c t. Th ng bé H u là con c a v ch ng Thu n, n mnay ã c 4 tu i, ng ch y ch i trên cái sân g ch phía sau, có con x m giràng theo m t bên mà coi ch ng, nó th y xe c a ba nó v thì l ng x ng ch y l i kêu:"Ba... Ba..." inh i, con x m ph i n m tay mà ng ng b t nó l i, Thu n c t xe r i b cra. Bé H u a l i ôm chân cha mà m ng, tóc bay ph t ph , mi ng c i h t h t. Thu ncúi xu ng ôm con mà hôn m y cái r i b ng luôn i l i c a sau mà vô nhà.

5 t lo i ki ng c bi t mi n Nam6 (sapotier), gi ng cây c nh p t Java, trái chín ng t m7 (lékima), lo i cây du nh p t Java8 s

c a Thu n là cô Hòa n m nay ã c 25 tu i. Vì có thai nghén h n 5tháng, nên không trang m, cô m c qu n l a tr ng v i áo pyjama9 l a màu h ng,nghe ch ng v thì cô ra ng d a c a sau mà ch .

Thu n b ng con xâm xâm b c lên th m, ngó th y v thì th m mong v nóit vài câu vui v mà t ý thân thi t ái ân, ng mình quên h t nh ng n i m t nh c.

Trái v i s m c c a ch ng, cô Hòa ã không gi i phá dùm n i lo cho Thu n, màcô l i cau mày qu u qu nói:

- Ði âu mà ch ng n y m i v , ng i ta nhà i ch ói b ng mu n rãru t. Mu n ta bà ( i ch i rày ây mai ó) thì ít n a c ng ph i nói tr c chong i ta bi t ch .y l i trách cay ng y l t vào tai Thu n ch ng khác nào m t thùng n c

nh x i vào tâm can, b i v y Thu n th dài m t cái con ng xu ng g ch mà nói:- y tr s a xe r i cho ch y th máy, r i ng ng i ta g y chân, tôi ph i

lo i u ình v y cho êm ch i âu. nhà ói b ng sao không nm tr c i, ch làm chi.

Cô Hòa d ng nh không mu n ý t i v ch ng nói ó, cô không h i th m,mà cô l i kêu ng i nhà b o d n c m cho mau.Thu n c i áo máng trên giá r i vô phòng r a m t mà g i r a cho mát m . Ch ngThu n tr ra thì th y cô Hòa ã ng i t i bàn n mà n tr c m t mình, g ng m t

m nhiên. Thu n không bi t ói b ng h t mu n n c m, i th ng ra c a tr cng ngó mông, trong lòng bàng hoàng, ngoài m t l l ng.

Bé H u i theo, vói níu tay cha mà h i:- Sao ba không i n c m v y ba? Má n kia, ba vô n v i má i.Thu n chúm chím c i và v u con mà áp:- ba ngh chút r i ba s n. Con n c m r i hay ch a?- Con n r i h i chi u.- Con mu n n thêm hay không?- Không. Con no l m.- Con bu n ng hay ch a?- Ch a.- Thôi, con vô ây coi ba má n ch i.Thu n n m tay d t con tr vô bàn n, con ng i trên cái gh t i u bàn, r i

mình ng i ngang m t v mà n, con ng i chính gi a.Ðèn khí10 chi u trong nhà sáng tr ng làm cho cái quang c nh có v r t p

mà c ng r t m m. Trong nhà bàn gh r c r , l i thêm v ch ng v i con sum hi pt bàn, c nh h nh phúc nào b ng c nh gia ình phong phú hòa hi p n y. Ti c thay

ngoài thì là v y, vì cô Hòa không vui r i làm Thu n c ng không vui, b i v y cáinh phúc gia ình c a Thu n ã dày công t o nó v n ph ng ph t l m , ch không

hi n ra t rõ c.Thu n ang ng i n mà trong lòng l nh ng t, thình lình nghe ti ng xe h i

ch y vô sân r i ng ng. Không hi u xe ai n, v ch ng Thu n ch m chú ngó ra c a.

9 áo ng10 ý nói èn n

ch ng giáo s Ki m là b n h c c a Thu n h i bên Ba Lê11 c vô. Giáo sKi m th y v ch ng Thu n ng n c m thì la l n: "Ng i ta m i 8 gi r i d ti c

ám c i mà sao l i lén n c m v y?" ch ng Thu n buông a ng d y chào m ng khách và m i ng i.

Thu n b ng nói:- Ma-pham (ma femme, v tôi) có nghén không i ám c i c, còn moa

thì công vi c a oan m t quá, nên h i s m m i moa ã có vi t th choTh m mà cáo t r i.

Giáo s Ki m l c u nói gi ng qu quy t:- Không c, không c! Anh em ã nh t nh không ai c tr n nhà.

Ma-ph m Thu n có thai nghén có l c vi n c y mà cáo t , tuy bây gin tân h c chúng ta không c ch p m y t c l d oan h b i ó n a. Còn

ph n toa thì toa không c phép ki m c mà tr n anh em. Th m m iám c i nó có nói: B n tân h c chúng ta bên Pháp tr v x , ai c ng

c lo ch c nghi p, nên ít có d p h i nhau mà àm lu n vui ch i. Nhân li c a nó, nó ki m m i anh em h t th y ng h i nhau vui ch i m t

êm. Nó r c ban nh c Ma-Ní (Manille, ý nói ban nh c Phi Lu t Tân) tài tình;nó l i còn kêu b n x m khiêu v Th ng Hãi, n u ng xong r i chúngta nh y m ch i t i sáng. Nó có cái h o ý v i chúng ta nên m i s p tnh v y ó, anh em ai c ng h a i h t th y, sao toa l i th i thác khôngmu n i? Toa tính phân r b n x a mà ch i riêng h ? Ð ng có làm nh

y anh em phi n. Toa thay cho mau ng i v i moa, k o tr .Cô Hòa h i Ki m:- Ông Th m làm ám c i mà ãi ti c âu?- Ðãi ti c trong Ch L n, t i t u l u "Ti u Ð a Võng".- Nhà tôi có nói v i tôi s ông Th m m i ám c i, song tôi không nh m i

a nào. Ph n tôi có mang nên không th i c, tôi t ng nhà tôi i m tmình, ch tôi có dè cáo t âu.

- Thôi ma- am nhà, Thu n i v i tôi nghe hông.- Nhà tôi ph i i ch , tr n nhà coi sao c.Ki m day qua nói v i Thu n:- Thu n, ta-pham12 c ng x toa ph i i, toa có nghe hay không? i thay

i cho mau, a lê!Thu n ã chán c nh gia ình bu n hiu h i nãy, r i nghe nh ng lý lu n c a

Ki m tr ng ra mà ép i, l i còn th y ý v mu n thôi thúc mình n a, b i v y chàngã xiêu lòng, song còn g ng mà cãi v i Ki m:

- Anh em bày t bu c ph i b n áo dài, b t kh n en. Moa không có kh nen áo dài nên moa i không c.

- Ph i, anh em ngh b n lão thành th c u h khinh b nhóm thanh niên tânc chúng ta, h th ng chê chúng ta h c theo Âu Tây r i vong b n. Anh

em mu n ph n i l i chê kh kh o y, nên nh t nh h trong nhóm

11 (Paris), th ô Pháp12 (ta femme), v anh

thanh niên tân h c chúng ta mà có l quan hôn tang t , thì chúng ta ph igi l nghi c a n c nhà, chúng ta ph i m c qu c ph c, kh n en áo dài

àng Hòang. Tuy anh em nh nh v y, song mình không s n kh n en áodài, mình mua s m không k p, thì mình m c Âu ph c ch bi t làm sao. Toathay Tây mà i, moa c ng m c tây ây v y.

- Moa m t quá nên không mu n i. Moa tính n c m r i thì ch y xe m tvòng h ng mát và gi i trí ng ng cho kho .

Ki m a hai tay n m vai Thu n mà xô mà nói:- A-Lông13, a-lông! Ði thay cho mau, ng có nhi u chuy n n a. N u toa

còn d d n a, thì moa d b t trói toa mà b lên xe r i moa ch toa i a.Cô Hòa ti p l i:- Mình ph i thay i v i ông giáo s ch . Ch ng nên v ng m t mà làm

cho anh em phi n.Thu n rùn vai r i i lên l u mà thay y ph c.Cô Hòa m i v ch ng Ki m u ng trà và h i Ki m:- Không bi t ông Th m c i v âu v y?- i con m t v th ng gia ngoài Sài Gòn.- Ch c bên v ông giàu l m h ?- nhiên. B n thanh niên i nay h ngh n u c i v nghèo là em cái

ho l n vào nhà, còn c i v x u thì ph i ch u ti ng nh o báng tr n i,i v y ai c ng ph i ráng mà ki m v giàu, v p.

- u v y con gái nghèo v i con gái x u làm sao có ch ng cho c?Ki m rùn vai ti p:- làm sao c thì h làm, h i nào mình lo cho h .Bà Ki m ti p l i:- i nay h có ti n nhi u d u không có s c p c ng d l y ch ng, ch

không có ti n, d u có s c hay có h nh c ng không mong có ch ng c.Ki m l t t k t lu n câu chuy n:- Nói tóm l i, thì i n y gi y x ng14 quý h n tài, s c, c, h nh h t th y!Ba ng i c i xoà.Thu n thay r i trên l u lon ton i xu ng, chân mang giày da láng ng i,

mình m c b x n tung th t khéo, c th t n en àng hoàng. V ch ng Ki mng d y thúc Thu n ra xe mà i li n. Cô Hòa a ra sân, xe ch y ã lâu mà cô v n th th n hoài, không ch u i ngh .

Vô t i t u l u "Ti u Ð a Võng", Ki m u xe sát trong l ng, khoá máy kng, kéo ng qu n s a bâu áo, r i d t v và Thu n lên l u; nh c ánh r p rình.

Lúc lên thang Thu n a ng h tay ra mà coi r i nói v i Ki m:- Ðã 8 gi 40 r i. Mình i tr m t chút.Ki m day l i mà áp:- Thi p m i 8 gi 30 mình n 8 gi 40 mà tr n i gì?- Tr 10 phút, ch sao l i không tr .

13 (allons), chúng ta i14 (cent=100), gi y b c 100 ng

- Toa quê mùa quá. Theo l nghi c a Vi t Nam bây gi , ti c m i 8 gi 30,u mình n úng gi thì mình là nhà quê. Ng i sang tr ng th ng l u

ph i 9 gi r i s n. Ð lên l u r i toa s bi t, mình n ây s m h nng i ta nhi u.

- nghi gì mà k v y! Khách m i ông ng i, ch không ph i m t mìnhmình. N u mình i tr ng i ta ch i thì mình th t l quá.

- y! B c sang tr ng thì ph i làm nh v y, ph i cho ng i ta ch i, r iói b ng h h i còn ch ai n a, ng cho ch ti c nói: "Còn ch ông

y, còn thi u ông kia", làm th y m i có danh, hi u ch a?- Danh gì v y?... danh th t giáo h ?- Không. H tính làm qu ng cáo cho tên tu i c a h ch .- m quá!- Còn nhi u cái g m h n n a kia ch !Y nh l i c a Ki m oán tr c, lên t i phòng ti c th t qu Thu n ch a th y

t b n nào h t.Th m m c qu c ph c v a th y Thu n v i v ch ng Ki m thì l t t ch y ra

a m i vào. Th m nói v i Thu n:- i s m mai moa c th toa ki u t , moa gi n lung l m. N u chi u nay

không có m t toa, thì moa s tuy t giao v i toa. Toa vô ây là may l m.Thôi, ng i u ng r u khai v mà ch anh em.

Ki m nói:- Thu n tính tr n. Moa ghé nhà moa b t nên m i i v i moa ó.Thu n g t u c i.Thu n ng ngó cùng kh p trong phòng ti c, th y d n hai bàn song song, bàn

nào c ng ch ng bông r c r , c ng có r u ê h , song m t bàn thì khách ng i g n, còn m t bàn thì còn tr ng tr n, ch a có ai ng i h t. Ð u ngoài, g n ch nh c, l i

có d n thêm m t cái bàn ngang cho àn bà ng i, bàn y c ng có khách r i, cóbà già, có àn bà, có con gái, ng i nào y ph c c ng xinh p.

Th m c t ngh a cho Thu n v i v ch ng Ki m hi u r ng khách ng i m t bàndài v i m t bàn ngang là àng gái, còn cái bàn ch a ai ng i là bàn c a khách àngtrai.

Thu n li c th y h àng gái có vài ng i Pháp, có viên quan Vi t Nam, có ít vi ng, có vài v thi v n s , còn bao nhiêu u là th ng gia có tên tu i trong xã

i Sài Gòn. Trong ám khách y ch có m t ông già m c qu c ph c, còn bao nhiêuu m c Âu ph c.

Thu n v i Ki m th y h àng trai ch a t i nên không ch u ng i, d t nhau rangoài ng ngó xu ng ng ch i, m c cho Th m thong th mà s p t cu c ti pkhách.

Quá 9 gi , h àng trai m i l n l t n, có ng i d t v , song ph n nhi u thìi m t ng i, mà h u h t là h ng thanh niên tân h c, duy có vài v m c Âu ph c,

còn g n 30 v b t kh n en, m c áo dài, c ng nh chàng r .Hai h ng i riêng, nên không ai chào ai, b i v y tuy h i chung m t phòng, hai

bàn cách nhau ch ng vài th c, mà c ng nh có vách t ng phân r hay là có ngng c n ng n.

y v m c qu c ph c bu c m y v m c Âu ph c ph i ng i riêng m t kho ngi ph n , cho h ng gi l x a ng i chung v i nhau.

Thu n không làm theo ph n ông nên trong lòng ái ng i, song th m ngh bànbên kia c a h àng gái u m c y ph c nh mình, thì ch c mình không n n i th t

.Khách ng i v a yên thì b i b ng r u m i khai v . M y v tân h c m c qu c

ph c, v nào c ng bi u rót r u m nh th t m, r i c ng ly v i nhau. Ban u còn cóth t , câu chuy n nghe êm ái. U ng c vài tu n r i, không hi u vì b ông menhành, hay vì là nh l ngh a quen thu nay, mà m i v u l n ti ng om sòm, ai c ngnói h t th y, tuy ai không thèm nghe ai, k nói ng i la, ch ng khác nào trong sân ábanh, thiên h nh n nhao lúc banh l t vô l i v y.

Thu n th y thái hai bàn khác nhau, m t bên n ào m t bên tr m t nh, thìtrong lòng khó ch u, ra d u v ch ng Ki m b o ra v . Ki m chau mày suy ngh , có lth m tính thoát thân. May ti c g n mãn m y ông qu c ph c bây gi mu n khiêu v ,nên xin m y bà ng i cái bàn ngang ng d y ng lo d n cho tr ng ch mà nhãy.Bàn khiêng i r i, b i ch a k p quét, mà h ã c nh c ánh lên, r i có ông thì c p

àn bà, có ông thì c p anh em b n mà nh y.Có m t u r t t c c i, là có hai ông ôm nhau nh y r i té l ng cù ùng, gây

t tr n c i cho b n t u b o chi-na15. Còn m t u áng t c c i h n n a, là cót v tân h c m c áo bà ba tr ng qu n16 m t ph n mà nh y, s c m t hân hoan

nh th ng, không dè vi c mình làm ó là m t vi c nh c nhã, nh c nhã cho mình,nh c nhã cho u khiêu v là cái u ch i thanh nhã c a ng i Âu châu.

Nh có khiêu v l n x n, nên Thu n m i kêu v ch ng Ki m mà r v , r i d tnhau i êm, không thèm giã t ai h t, d ng nh ch y tr n cho kh i cái ch n nh cnhã g m ghi c y.

Ki m cho xe ch y lên ng Bình Hòa, tính v ngã L ng Cha C , ng hónggió m t chút. Thu n ng i m t bên Ki m, cái quang c nh t i t d dáy h i nãy cònchàng ràng tr c m t, làm cho trong lòng khó ch u, nên bu n hiu không nói chi h t.

Ch ng xe ra t i ng tr ng, Ki m m i nói v i Thu n:- i l n th nh t moa th y ti c c i nh v y ó. N u moa bi t tr c, d u

Th m nó l y mà m i, moa c ng không thèm i. Moa xin toa tha cái t i moaép bu c toa i v i moa ó. Ma- am Thu n nhà th t là may l m.

Bà Ki m ng i m t mình phía sau, mà t c gi n quá, d n lòng không cnên bà nói l n:

- Kh n n n h t s c! Tôi th t rày s p lên tôi không d ti c v i nh ng ng iy n a. H không bi t l ngh a gì h t, không ph i Tây mà c ng không ph i

Vi t Nam.Thu n day l i nói v i bà Ki m:- Bà gi n áng l m, b i vì ng i ta th t l v i ph n nhi u. Mà hai anh em

chúng tôi ây thu c trong b n tân h c, chúng tôi còn gi n nhi u h n n a. làm nh c lây c b n chúng tôi h t th y.

15 (China), Trung qu c16 a t i a lui

- Ph i, h làm x u chung cho c b n.- Ch chi trong ti c duy có b n chúng tôi mà thôi, thì h mu n vui ch i cách

nào c ng c. Ng t vì trong ti c có c tr m ng i, có àn bà, có ng isang tr ng t t , có m y ng i Pháp, có m t ám t u b o, r i ây nh ngng i y h s bình ph m v nhân cách, v giáo d c c a b n chúng tôi m ilà kh . Thu nay b n chúng tôi th ng khoe khoang: "Thanh niên tân h clà hy v ng c a n c nhà, là hoa th m c a non sông". Ch c t rày ng i ta

l y quang c nh b a ti c n y làm b ng c mà nói: "Non sông có nh ngám hoa nh v y coi d ch không p; n c nhà có thanh niên tân h c

nh v y t th t v ng ch không hy v ng". H nói nh v y r i chúng tôilàm sao mà cãi v i h ?

Ki m li n th ra mà áp v i Thu n:- May trong b n tân h c còn nhi u ng i khác n a ch ch ng ph i bao

nhiêu ó.- Nói ngay ra thì anh em h phi n, ch moa coi trong b n mình có nhi u

ng i không k luân lý không bi t giáo d c gì h t, h ch trù ngh ph ngch c làm cho có ti n, d u ph i dùng ph ng pháp nào c ng c, có ti ncho nhi u ng h ng, ng sung s ng xác th t, ng loè lo t b ngoài,

không k gì n m ng v n c a nhà n c, n luân lý c a xã h i, nquy n l i c a ch ng t c.

- Toa nói trúng l m. Moa c ng th y nh toa v y. Moa l i th y cái làn sóngvô luân lý, vô giáo d c n y nó càng lên m nh thêm hoài; n u không ai tìmph ng mà ng n c n, thì nó s tràn kh p trong n c r i cái xã h i Vi tNam, khi x a tôn tr ng o c nên c cao th ng c ng c i, s thành ra

t xã h i h n n tham lam, nên ph i th p hèn y u t. N n luân lý x aa chúng ta ã xiêu ngã, bây gi c n ph i b i p l i cho mau, ph i t p

cho ng i mình có cái óc t n th cho c ng c i, có cái chí l p gia ình chong ch c, có lòng ái qu c n ng nàn, thì ho may m i kh i h v i thiên h .

- Toa làm giáo s , toa có thiên ch c giáo d c. Ðó là ph n s c a toa.- t mình moa mà ch ng muôn xe sao n i?- Toa c ng ph i ráng, ch ng nên th i chí.Câu chuy n m i t i ó thì xe ã t i nhà Thu n, nên ng ng. Thu n t giã v

ch ng Ki m r i m c a rào i vô, ng kia n o n ng n ngang trong trí.

Ch ng 3

Th ng ngày cô Hòa ng n 7 gi cô m i th c d y. Mà b a nào c ng v y, hcô d y thì cô th y Thu n ã d y tr c r i, khi i th th n ngoài sân mà xem bông,khi thì lui cui xách n c t i ki ng, khi thì d t con i lên xu ng ngoài l .

a nay úng 7 gi cô c ng th c d y, nh ng mà cô th y Thu n v n còn n mng im lìm. Vì h i hôm Thu n v cô không hay, cô t ng n ti c r i khiêu v ch i

n g n sáng, nên m i ng tr a nh v y, b i v y cô i nh xu ng l u, có ý mu n êm cho Thu n ngh . Cô coi cho b i l c cà phê, n ng bánh mì, so n h t gà, ngcho Thu n th c d y có s n mà m tâm.

Quá 8 gi Thu n m i d y.Th y Thu n xu ng l u, cô Hòa m i h i:- Th khi g n sáng m i v hay sao nên ng tr a d v y?- Không. H i hôm tôi v nhà m i 11 gi 10. Vì tôi phi n quá, nên n m tr n

tr c hoài, g n 4 gi tôi m i ng c, nên sáng m t, d y không n i.- Phi n ai?- Anh em d ti c ám c i h tr ng gi n i b i, làm x u h c b n h t

th y. Tôi cáo t không ch u i thì hay quá, t i anh Ki m c i, nên tôi m ith y vi c kh n n n nh v y.

- làm sao mà phi n mình?- tôi có r nh r i tôi s thu t l i cho mình nghe.Cô Hòa không h i n a, cô m máy l nh mà l y b l t, b ng th t ùi heo ra,

kêu b i bi u lu c h t gà, pha cà phê, r i kêu bé H u l i ng n lót lòng v i cha m .Thu n ngó ng h , th y ã 8 gi 30, nên n ri t ng thay mà ra hãng. Ch ngThu n s a so n ra l y xe mà i, cô Hòa bèn nói:

- Ch Vân g i th nói ch lên ch i v i tôi ít b a, song t khi mình c t nhài t i nay ch không có lên, ch không bi t mình ch nào, nên ch bi u tôi

11 gi tr a n y ra ga xe l a ón ch . Ch ng 10 gi mình bi u s p-ph emxe v cho tôi i c không?

- c ch , h tôi ra t i Sài Gòn, tôi bi u em xe v li n.- Thôi mình i t i 10 gi tôi i m t l t v i mình.- Tôi ph i ra tr c ngoài hãng coi có vi c gì hay không, nh t là ph i lo tính

xe ng thi m x m.- Mình mu n i g p thôi thì i i.Thu n ra i. Cô Hòa phi n, vì cô th m ngh trong trí mà cho s ch ng i tr c

ó là c ý không mu n i chung v i mình. Tuy v y mà cô không l s phi n y chong i trong nhà bi t, cô v n coi cho m y a quét nhà, lau gh chùi t , d n d pnh m i ngày.

Ch a t i 9 gi 30 mà s p-ph ã em xe v r i. Cô Hòa kêu con x m mà bi um g i và thay cho bé H u r i cô lên l u s a so n ng i Sài Gòn. Vì có thai

nghén nên cô không m c màu, cô m c m t b tr ng m i may, cô d i ph n thi t

khéo, cô 17 u thi t láng, r i cô eo h t xoàn vô n a, nên d u t ng m o c a côkhông có dáng thanh nhã, song c ng có cái v sang tr ng.

Quá 10 gi cô d t bé H u lên xe, bi u con lên ng i phía tr c v i s p-ph ,i d n xe ch y ra nhà ga xe l a M Tho. Ra t i ga th y còn d th i gi nhi u, cô bèn

xu ng xe i dài theo m y ti m, bi u con x m b ng bé H u i ch i, coi bán ch i.Cô mua cho con cô m t cái kèn, m t trái banh, l n qu n i g n 11 gi cô m i tr l inhà ga, bi u con x m mua gi y r i d t nhau vô trong vòng ch xe u mà ón côVân.

Nghe síp-lê18 m t chút r i ngó th y xe l a r n r n ch y t i. Bé H u m ng rnên ng v tay la om sòm. Xe u yên r i, hành khách tuôn xu ng. Cô Hòa ki mth y cô Vân còn ng yên trên xe, ló u ra c a s mà ngóng, thì cô ngo c và kêu.Cô Vân c i r i l y ng xu ng xe. Cô Hòa d t con l i ng t i c a xe mà ch .Cô Vân tay c m dù, tay ôm choàng mà xu ng xe, anh cu-ly xách va-ly theo sau, chem g p nhau vui k không xi t.

Cô Vân ngó b ng cô Hòa và h i:- Ch có thai n a à? Có ph c quá! Ð c m y tháng ây?- n n m tháng.- Tôi m ng cho ch .Cô Vân l i th y bé H u n m tay ng bên cô Hòa thì h i:- Cháu ây ph i không?- Ph i.- Hai n m nay tôi không g p, bây gi cháu tr ng c y19. D th ng quá.Cô Vân ôm m t bé H u mà hôn r i ch em d t nhau i ra c a, bi u ng i cu-ly

xách va-ly cho cô Vân i theo.Cô Vân là ch em b n h c c a cô Hòa h i tr c, c ng ng th i m t tu i v i

cô Hòa. Vì cô Hòa có ch ng nên thôi h c tr c, cô Vân l i h c thêm, cách hai n mã thi u ng thành chung20, nên v nhà v i m là bà ch Hào, m t bà s ng

ph giàu có d i K S n, thu c t nh Tân An.Cô Vân hình vóc ch c ch n m nh m , b i ng g n gàng b t thi p, n c da

tr ng, g ng m t tròn, v n nói bãi buôi, t cách thanh nhã. Cô m c áo màu n cbi n, áo may khéo, l i màu h p v i n c da nên làm cho dáng p cô càng p h n

a. Khi ra t i ng, cô Vân th y xe h i thì c i và nói:- Ch s m xe t t quá.

lên xe xong r i, cô Vân m i h i cô Hòa:- m ngoái ch g i th nói ch ã v nhà m i ng Cây Quéo,- Cây Quéo là ch nào?- Nhà quê quá! Ð ng Cây Quéo trong Gia Ð nh.- À! Nãy gi quên h i coi anh m nh gi i th nào?- Cám n. Nhà tôi m nh luôn luôn.

17 ch i18 (siffler), kèn xe l a19 n i20 ng trung h c theo ch ng trình c c a Pháp

- Có nh21 nhà hay không?- Có ch , song ban ngày ngoài hãng xe h i.- Hãng c a nh ng Phan Thanh Gi n ph i không? Tôi ch a bi t hãng.

Thôi, mình l i ó ng th m nh và coi hãng ch i m t chút r i s v ckhông?

- c. L i ó r i tôi r c c nhà tôi v luôn th .Hai ch em lên xe r i bi u s p-ph ch y l i hãng, ch ng xe ng ng cô Vân b cxu ng th y tr c hãng có t m b ng ch l n: “Thu n Hòa Hãng xe h i” thì cô

i và nói:- Hai ông bà l y tên mình mà t hi u cho hãng th t hay quá. Thu n Hòa

hai ch song song... Hai ông bà kh ng khít v i nhau mà l i có con s m, ththì hãng ph i v ng b n, mà r i ây s có chi nhánh thêm n a.

Cô Hòa nghe khen thì vui lòng, nên chúm chím c i và nói:- Tôi c u chúc cho l i ch nói ó có y nh v y.Hai ch em song song b c vô nhà gi y c a hãng, con x m d t bé H u theo

sau.Th y hai T nh th y bà ch hãng thì l t t ng d y ti p chào, m y th y làm

vi c trong hãng c ng ng d y h t th y.Cô Hòa không th y ch ng, thì h i th y hai T nh:- Nhà tôi âu, th y Hai?- Ông ch ng coi th trong phòng. M i bà i th ng vô trong.

Cô Hòa i l i cái c a gió, a tay xô cánh c a mà dòm vô phòng, thì th y Thu n m cáo s mi ng ng i t i bàn vi t mà ký tên. Có cô Nh th ký ánh máy ng m tbên. Cô Hòa ng kh ng l i và châu mày, không b c vô.

Thu n ng c m t lên ngó th y v thì c i và h i:- Mình có r c cô Vân hay không?Cô Hòa áp:- Có ch . Tôi d t ch 22 l i th m mình ây.Thu n nghe nói nh v y thì buông cây vi t, a gi y t cho cô Nh , r i ng

y b c l i c a phòng mà ti p khách. Cô Nh cúi u chào cô Hòa và cô Vân r im gi y t i ra ngoài. Thu n chào cô Vân và m i vô phòng, l ng x ng nh c gh

cho v và cho cô Vân ng i tr c bàn vi t, r i nói v i cô Vân:- Cô lâu lên ch i quá, nhà tôi nh c cô hoài. Bà d i nhà m nh?- Cám n anh. Má em m nh. Ðã hai n m nay em không có i Sài Gòn.- Tôi nh lúc cô thi u, cô ra tr ng ch i v i nhà tôi m t b a, r i t y

n nay tôi không có g p cô n a, ph i không?- Th a ph i. T ngày em thi u r i v t i nay em không có lên trên n y

a.- hông! D i Tân an lên ây là bao xa, sao không lên ch i. Cô d i

ru ng thét r i thành gái nhà quê cho mà coi.

21 anh y22 ch y

- Ph n em có hai m con mà thôi. N u em i ch i thì má em nhà tiu hiut mình, s má em bu n, vì v y em không mu n i âu h t. Còn em m i

má em i ch i v i em, thì má em nói lên Sài Gòn xe c r n r n, má em m tm, nên không ch u i. T i nh v y ó, nên em thành gái nhà quê thi t.

Em quê, h i xa em s quá, nên em m i g i th tr c mà xin ch Hòa raga r c dùm em.

Cô Hòa n y gi ng i l ng thinh, song cô li c m t ngó cùng trong phòng nh tlà ngó cái gh "canapé"23 d a vách t ng, ch Thu n máng áo. Ch ng nghe côVân nói t i tên cô, thì cô m i nói:

- Tôi c th c a ch nói ch mu n lên ch i v i tôi ít ngày, thì tôi m ngquá. Ch ph i ch i v i tôi có mau l m là m t tháng, ch tôi không cho ch

s m âu.Cô Vân c i và áp:- lâu s không c. Tôi nói v i má tôi ch ng n m b a tôi v .Chuông n tho i reo reng reng. Hai cô day l i ngó. Thu n v i l y ng nói k

vào tai mà nghe r i nói: "A lô... Ph i, ây là hãng Thu n Hòa... Ph i.... Tôi... còn tôihân h nh mà ti p chuy n v i ai ó? A! Bonjour Tho i... Cám n moa m nh luôn, còntoa?.. Có vi c chi v y? H i làm gì?... Ch ng nào?... T i nay... t i nay không c, mà

i b a nào c ng không c h t th y. Moa b n vi c l m, không th i h i gì ct... Ph i, moa làm vi c cho t i ban êm n a... Anh em ai mu n nói th nào moang ch u h t... Thây k ... Moa không c n... Au revoir".

Thu n buông ng nói mà nh có s c gi n. Thình lình nghe phía ngoài có kènth i te te. Thu n h i v , m i hay có con ngoài thì c i, r i ng d y nói v i v :

- Thôi, mình r c cô Vân v trong nhà ng cô ngh , cô i xe l a ã m t r i.Cô Vân nói:- Em mu n i xem hãng c a anh m t chút, anh cho phép hay không?Thu n áp:- c l m, c l m, tôi d t i.Thu n bèn d t hai cô ra phòng làm vi c gi y, th y con x m b ng bé H u

ng ng coi cô Nh ánh máy, thì b m b b c l i ôm con mà hôn, r i b ngluôn con mà i v i hai cô. D t coi nh ng xe h i m i y ba c n, r i d t qua coich bán ph tùng, i n âu cô Vân c ng u th y cách s p t có th t , nên côtr m tr khen ng i không ng t. Thu n m c a sau ch cho hai cô th y cái x ng s axe ng r n r , mà không ch u d t xu ng ó, vì ngh ch y d u m b i b m, shai cô xu ng ó d áo d qu n.

Ði coi cùng h t r i Thu n m i a hai cô ra xe. Cô Hòa nói:- n 12 gi r i thôi thì mình v luôn mà n c m, ch còn l i hay sao?Thu n coi ng h tay, th y ã 11 gi 45 thì g t u áp v i v : " , thôi,

tôi v luôn th . Mình ch tôi vô l y áo d n th y hai m t chút r i tôi v v i".Thu n bé H u lên xe, r i tr vô hãng. Cách m t lát Thu n tr ra v a i v a

n áo. Thu n b o con x m kéo gh trong mà ng i. Thu n b c lên c m tay bánh bé H u ng i m t bên, còn s p-ph ng i bên kia, r i m máy ch y v Cây Quéo. Lúc

23 tr ng k

xe quanh vô c a, cô Vân th y v n hoa p , nhà l u nguy nga, thì cô nói l n, c ýcho Thu n ng i phía tr c nghe:

- Ô! Anh ch s m ch xinh p quá! Em không dè chút nào h t. T t quá,ban ngày anh i lo vi c th ng m i công ngh , ban êm v sum h p v i

n i c nh n y thì vui l m, h nh phúc nh v y còn h nh phúc nào h n.Thu n ng ng xe t i c a tr c, ngó v mà c i, m c a xe cho v v i cô Vân

xu ng, d y s p-ph coi em vô nhà, r i ch y xe vô nhà xe mà c t.Bé H u vô nhà bi u con x m a cái kèn r i th i te te, b c ý l m. Cô Vân

ngó v ch ng Thu n r i ngó bé H u mà c i, trong lòng r t m ng cho ng i b nyêu c h ng gia ình h nh phúc.

Cô Hòa kêu b i b p mà d y d n c m, r i m i cô Vân i th ng lên l u, nóing ã d n phòng riêng cho khách t ng trên.

Thu n bi u con x m thay cho bé H u r i Thu n i r a m t.Ch ng hai cô tr xu ng thì th y Thu n v i H u, hai cha con ng h t trái

banh l n qua l n l i ngoài hàng ba, con la om sòm, cha c i ng ng n24, c nh coithu n hòa m m l m.

m d n r i, b n ng i ng i l i n, hai cô ng i m t bên.Cô Vân c ngó Thu n và ngó bé H u mà c i hoài l i khen H u gi ng Thu n

nh m t khuôn. Cô Hòa h i ch ng:- i n y ngoài hãng có ai kêu dây nói m i mình i h i gì ó ph i không?- , mông-x Tho i m i t i nay nhóm t i nhà hàng C u Long ng bàn tính

gom h t b n thanh niên trí th c mà l p m t h i ái h u. Tôi xin ki u, khôngdám h i hi p v i m y bác ó n a. M y bác ó l p h i ng n u ng say

a làm vi c t i b i, ch ph i l p h i ng lo công ích gì hay ho mà theo.- Mình làm trái ý anh em, r i h t y chay mình ch .- Ô... T h i hôm tôi ã nh t nh t y chay h r i, mình kh i lo h t y chay

tôi.- i sao mình ngh ch v i anh em d v y?- Ch chi h i hôm có mình i d ti c ám c i thì mình c ng ngh ch nh

y... Kh n n n, x u h l m... Thôi ng có k thanh niên trí th c gì n a.u x Vi t Nam, d u bên Tàu, hay là bên Tây c ng v y, nh ng l

quan hôn tang t là l tr ng. Mình i d m y ti c y, thì ph i m c y ph ccho trúng l , ng i n mình ph i gi l cho h n hòi, s t n không c

a mi ng ngon, nói chuy n ph i l a l i, không c kêu nói vói. Cách ítm nay tôi có i m t ám c i, th y có m t nhóm th tháo25 gia h n ti c h m c y ph c c ng nh i á banh hay là ánh tennis v y, ch ng

ng i, h l t áo r i m c s -mi lòi cánh tay c ng nh ng i n theo m y quánchung quanh ch . H i hôm n y nhóm thanh niên trí th c d ti c ám c i

m c y ph c trúng l , song ch ng ng i n h l t kh n en r i dùng ng mà n, h v t l n rách c áo dài, r i ch ng khiêu v h m c áo bà ba mà

nh y. Ðó, t n b v n minh là v y ó!... Tôi ngán quá... Thôi, tôi làm dã

24 ng nghiêng, l l i25 th thao

man cho kh i h . T rày tôi c lo làm n, có r nh thì tôi vui ch i v i v conmà thôi, tôi không dám bè b n v i ai h t.

Cô Vân c i mà nói :- Anh l p tâm nh v y thì ch Hòa và cháu H u h u h nh, còn xã h i thì vô

ph c l m.Thu n suy ngh m t chút r i áp:- Sanh nh m i h n n, n u ai lo gi thân danh c a mình cho v n toàn,

thì ng i y là th ng trí.n c m r i Thu n lên l u ngh tr a. Hai cô vào phòng khách àn bà n m nói

chuy n. G n ba gi Thu n th c d y t m g i r i thay mà i ra hãng.

Ch ng 4

n gi r i chi u, m t tr i tr ch xu ng khu t ng n cây, h t d i n ng vàon hoa n a. Gió ch ng th i loa xao xô lá cây lúc l c, l i a h i n ng h i tr a i

t h t.Cô Hòa m i cô Vân ra tr c sân mà xem cây tr ng, nh t là th ng hoa n

ch i cho mát. Hai cô d t nhau i dài theo m y li p bông, lúc cúi xu ng ng i bôngng v a ch m n , khi ng tr m tr bông c m nhung t i t t. Mùi hoa pha l n

i mùi th m c a hai cô, làm cho quang c nh r c r l i th m tho bát ngát.Ði t i cây xoài l n d a rào, hai cô bèn ng i xu ng cái b ng d i g c cây xoài,

day m t vô nhà. Tr c m t m t cái sân hoa n các màu pha l n nhau. Ngó xa vôa thì m t toà nhà nguy nga p . Cô Vân ng m c nh m t h i, cô sanh c m trong

lòng nên cô day qua nói v i b n:- Ch có ph c l m. Tôi th y ch c nh v y th t tôi m ng bi t ch ng

nào. Ng i ta nói m y ông h c bên Tây, n u h v x mà h l p gia ình,thì ch ý ki m ti n cho nhi u ng n ch i sung s ng. Anh Thu n khôngcó ý ó, anh l p gia th t ng lo làm n, làm n cho có ti n ng b i p

n h nh phúc cho v con h ng. àn bà con gái có ch ng nh v y thì phnguy n r i. Tôi m ng cho ch l m.

Cô Hòa chau mày l ng thinh m t chút r i th ng th ng áp:- i ch ng có h nh phúc nào mà c hoàn toàn bao gi , h c cái n y

thì m t cái kia...- Ch khó quá! V y ch ch còn mu n th nào m i g i là hoàn toàn h nh

phúc?- Tôi có mu n gì âu? th nào tôi c ng b ng lòng h t th y... Nh ng mà tôi

ngh h nh phúc gia ình ch nào ch không ph i nh nhà p, xe t t, nngon sung s ng, b c ti n y dãy, mà gây ra c. Có ng i l y ch ng

i trong m t cái chòi tranh mà h còn vui v h n nhi u...Nghe m y l i y, cô Vân l y làm l , nên ngó s ng b n r i h i nho nh :- Anh Thu n không th ng ch hay sao?- Th ng ch , v ch ng v i nhau h n 5 n m ã có con có cái, sao l i

không th ng.- y thì sao ch l i nói nh có ý phi n anh? Anh có khinh r ch hay không?- Không, tr ng tôi l m ch .- À, n u v y thì tôi không hi u ý ch r i.- th ng th ng r i tôi nói vi c nhà c a tôi cho ch hi u.- c. Mà tôi mu n hi u li n bây gi , b i vì tôi th ng ch nh ru t th t,

u ch bu n tôi ch u không c.- Không, tôi ch a n n i bu n.... Tôi m i không c vui mà thôi.- Không vui thì là bu n ch gì.Cô Hòa chúm chím c i, r i không mu n nói vi c riêng c a mình n a, nên

xoay câu chuy n mà h i Vân:- Ch thi u v nhà ã hai n m r i, sao ch ch a ch u l y ch ng?

Cô Vân c i ng t mà áp:- Ch ng không ch u c i thì tôi làm sao mà l y ch ng c?- Sao l i không ch u c i?- không ch u c i, ngh a là không ch u c i ch có sao âu?- Ch nói khó hi u quá. ch c gi u c t hoài. Nói rõ cho tôi nghe nào.- Tâm s c a ch thì ch mu n gi u, ch không ch u nói th t cho tôi bi t, sao

ch l i ép tôi ph i nói tâm s c a tôi cho ch nghe? Ch nói th t chuy n c ach tr c i, r i tôi s nói chuy n c a tôi.

- Chuy n c a tôi nh m n, không có gì áng nghe. Chuy n c a ch là quantr ng, ch ph i nói tr c.

- Có gì âu mà quan tr ng. Ch ng nói r i nó h i, nó không thèm c i.- Chuy n nh v y mà ch nói không quan tr ng, v y ch còn i sao n a?- Quan tr ng l m hay sao? Tôi cho là vi c nh m n, tôi không ý chút nào.

Ch mu n bi t thì tôi nói cho ch bi t... Trong làng c a tôi có m t v h ngch c có ít m u ru ng, cày c y n, ch không ph i nhà giàu. Nh ng màông có m t ng i con trai tên là Toàn, h c gi i, m i 20 tu i ã thi u tútài, trong làng ai c ng khen gi i. Toàn mu n i qua Tây mà h c thêm n a,ng t vì cha m không s c ch u t n hao, nên Toàn bu n l m. Lúc y tôi

i 19 tu i ng h c trên Sài Gòn. Má tôi nghe chuy n Toàn mu n ic n a mà không ti n, thì m i cha m Toàn xu ng nhà h i th m, r i nóiu hai ông bà h a làm sui thì má tôi s ra ti n cho toàn i h c, ch ng nào

thành danh tr v r i s làm l c i tôi. Hai ông bà m ng nên h a làm suili n. Cách ít ngày, nhân d p l ngh h c, tôi v th m nhà. Má tôi cho cha

Toàn hay, r i hai ông bà d t Toàn xu ng nhà tôi ng cho tôi v i Toànbi t nhau. Trong ít b a sau ó, má tôi a m t ngàn ng b c cho Toàn iTây. T ngày ra i, m i tháng Toàn u có g i m t b c th v mà th m mávà tôi, th g i ngay cho má, và vi t th c ng kêu má tôi b ng má nh con

v y. Toàn h c y khoa, m i b c th u nói s h c cho má tôi bi t. Má tôith ng Toàn lung l m, h tôi v nhà thì má tôi a h t th c a Toàn chotôi coi, r i khen ng i Toàn và khuyên tôi ph i ráng mà h c cho gi i, ráng

p rèn công, dung, ngôn, h nh, ng ngày sau làm v m t v Ð c-t chong áng. Trong 5 n m tr ng, h vài ba tháng thì má tôi a 300 ngc cho ông già Toàn ng g i qua cho Toàn n h c. N m ngoái g i th v

nói ã u thi b ng Ð c-t c r i, song còn ph i ráng h c thêm n a,c chuyên môn v b nh m t. Má tôi l y làm vui lòng nên c ng c a b cng g i cho Toàn hoài. Thình lình hôm tháng ch p n m ngoái, ông già

Toàn xu ng nhà a m t b c th c a Toàn cho má tôi coi, trong th Toànnói vì l th ng cô m, n v i nhau ã c m t m t con, không th

t c, nên c y cha m xin l i dùm v i má tôi và khuyên tôi ng trôngi, b i vì Toàn không th v c i tôi c!

Cô Hòa nghe thu t chuy n t i ó thì cô n i gi n, d n lòng không c, cô v tnói:

- Ng i gì mà vong ân b i ngh a quá nh v y?Cô Vân v vai cô Hòa c i mà áp:

- Ng i Vi t Nam ch ng i gì. Ng i thanh niên trí th c i nay ó.- Kh n n n, kh n n n l m, không có luân lý gì h t! Thu t chuy n nh v y

mà ch c i c, th t tôi không hi u ch là ng i gì!- Tôi c ng là ng i Vi t Nam ch ng i gì?- Sao ch không n i gi n.- Gi n ai? Gi n Toàn hay là gi n ng i Toàn yêu?- Gi n h t th y.- Ch nóng n y quá. Trai h có cái óc m i, thì mình c ng ph i có cái óc m i

nh h v y ch , gi n làm chi. Tôi c i, ch tôi không gi n. Ch ngh k l icoi. Toàn rèn t p theo cách giáo d c ki m n, thì t nhiên trí não tánh tìnhnh v y, có gì l . Mình có gi n thì gi n cách giáo d c ki m n ó, chkhông nên gi n Toàn. Còn ng i Toàn yêu và yêu Toàn ó, thì h có bi tmình âu mà mình gi n h .

- Ng i ta gi t ch ng ch mà ch nói nghe nh ch i...- Ch ch b o tôi ph i khóc, ph i la hay sao?- Ph i làm sao, ch êm m sao c.- Ng i ta không c i thì thôi, ch làm sao bây gi ? Tôi ch c t i tôi không

có duyên n v i Toàn, nên tr i khi n nh v y ó a ch . Mà tôi kh i k tduyên v i Toàn có l ó là cái may c a tôi, bi t ch ng âu.

Cô Hòa ng i tr m ngâm suy ngh m t h i r i nói:- Tôi hi u r i, m t ch ng mà ch không t c gi n, y là t i ch không có tình

i Toàn, ch không ph i là duyên n hay là t i c nào khác ph i không?Cô Vân g t u áp:- Có l ch nói trúng.Cô Hòa v i l y m t nhánh cây khô c m mà v trên cát r i h i ti p:- Bây gi ch tính l nào? Thôi, l y ch ng khác ph t i, k o h t ng h h

không c i thì ch ch ng.- Ch ng âu mà l y? Mà l y ch ng có ích gì hay sao, nên ch khuyên tôi

ph i l y ch ng? L tr i và t c ng i u bu c con gái l n lên thì ph i l ych ng. Tôi ã vâng theo l tr i và t c ng i r i; n u ng i ta không c ithì l i t i ng i ta ch không ph i t i tôi. Tr n h ng tr n theo ph n gái

ã xong r i, bây gi tôi c thong th mà h c v h c n, t p làm thich i, kh i lo ph i làm m i ng i ta n a, thì tôi vui l m v y.

- Ch nói nh v y mà tôi ch c b nào r i ây ch c ng ph i l y ch ng. Ch an a v a ngâm thì t nhiên ch s n có cái tâm h n lãng m n, thì dm ái tình lôi cu n, r i d u ch không mu n, ch c ng ph i có ch ng.

- Thu nay tôi ch a bi t ái tình là cái gì, mà d u tình y có phát ra, tôi c ngki m th xa lánh, ch tôi không cho nó làm l y cái t do c a tôi.

- Ch không ch u l y ch ng mà sao ch th y có ch ng có con, ch l i khen tôicó ph c?

- i ý ch khác h n ý tôi; ch thích gia ình h n t do. Nay ch c h nggia th t m m, thì tôi m ng cho ch ch sao. À, h i nãy tôi khen ch có

nh ph c gia ình thì ch nói h nh ph c y không hoàn toàn, t i sao

y? Tôi t tâm s c a tôi r i bây gi ch ph i nói vi c nhà c a ch cho tôinghe m t chút.

- Vi c c a tôi khó nói ra c... Mà vi c c ng không áng nói nên ch ch ngn bi t làm chi.

- Ch c gi u hoài! Chuy n tuy không áng nói mà tôi mu n nghe. v y chph i nói... Anh ch i b i hay mèo chu t nên ch ghen ch gì, ph i nh v ykhông?

Cô Hòa cúi u l ng thinh không ch u áp.Cô Vân ch a ch c l i mình nói ã trúng ý b n, cô mu n d lòng thêm n a nên cô nóiti p: "Ð i nay àn ông h r ng ng giao thi p, nh t là b c trí th c có anh emnhi u, d u không mu n ch i b i, mà c ng ph i ép lòng i ch i v i anh em. Làm ànbà ch ng nên c ch p thái quá; ph i cho ch ng thong th , mi n h gi tr n olàm ch ng thì thôi. Tôi t ng v ch ng n u ng i n y có qu y chút nh, ng i kiaph i nh m m t, ng thèm ngó, thì gia o m i hòa thu n v ng b n.

Cô Hòa châu mày mà nói:- Ch ch a có ch ng, ch không hi u tình v ch ng là th nào, nên ch m i

nói d nh chuy n ch i. Ð ch ng ch có ch ng r i ch s bi t. Có nhi u cáinó làm cho mình mu n iên, mu n ch t a ch .

Bây gi cô Vân bi t mình ã r nh m ch au c a b n r i, b i v y cô c ing t mà h i:

- Ch ghen l m h ? Ch b ch ng ghen hèn chi ch không vui. Mà ch bi tch c anh có v bé hay là có mèo âu không mà ch ghen?

- u tôi bi t thì tôi phanh thây nó li n, tôi có yên âu mà nói.- Ch không bi t mà ch ghen n i gì?- i không bi t nên m i t c ch ?- u ch không bi t thì ph i l p th ng bi t, r i ch ghen m i có c ch .

Tôi khuyên ch ng nói chi h t, ch c vui v nh th ng mà d d m.Ch ng nào ch bi t anh có tình v i ai r i, ch s to nh mà khuyên l n anh.Theo con m t tôi th y, thì anh là ng i bi t tr ng gia ình, ch không ph ilà ng i hoang àng. N u r i anh có l i ch i l m ng qu y, ch êm áimà c t ngh a cho anh nghe, tôi ch c anh s b li n, ch ch ng c n ph i ômp s phi n não trong lòng ch .

- tôi nh t i s ó, thì tôi b c t c sùng s c trong lòng, không vui cthì làm sao mà êm ái.

- Mà c ch c a anh th nào nên ch ghen nh v y?- Tôi nói th t v i ch , nhà tôi i v i m con tôi thì úng l m, tôi không có

ch nào mà trách c. Tôi phi n có m t u là c i hoài, b m con tôitiu hiu nhà nh vãi gi chùa, i t i ngày, có khi còn i thâm t i ban êm

a. Tôi bu n là bu n ch ó.- nh làm ch hãng, t nhiên anh ph i b n thân qu n xu t. N u anh l m

nhà hoài, không xem xét vi c trong hãng, thì cu c làm n h h i còn gì.Ch trách nh v kho n ó tôi e quá áng.

- Nói ra ngoài hãng. Mà tôi có bi t ra ó hay là i âu?

- Ch nghi quá v y sao c. V ch ng ph i tin b ng nhau thì i v inhau m i c ch .

- Tôi bi t b ng tôi, ch làm sao tôi bi t b ng nhà tôi c mà tin.- ! Cái nhi t v s ghen c a ch cao quá! Ch ph i ngu i b t, ch ph i

n xu ng ch .- Tôi d n h t s c a ch . N u tôi không d n thì có còn v ch ng gì n a âu.

Nh h i tr a mình ghé ngoài hãng ó, ch th y hay không?- Th y vi c gì?- i hai ch em mình xô c a vô phòng làm vi c c a nhà tôi ó, ch không

th y gi ng gì hay sao? Có con ánh máy nó trong phòng v i nhà tôi ó.- Ng i ph s em vô cho ch ký tên, y là s th ng, có l gì âu.- n ng i ph s mà m n àn bà con gái chi v y, thi u gì m y th y

sao không m n?- Cha ch ! Ch ghen t i k ph s c a nh à? Ch ý t i ch ó thì tôi s

nh danh giá cho nh.- Ch nào tôi c ng ý, mà d u ai tôi c ng ghen h t th y. Ng i giúp vi c

thì m n con gái; trong phòng làm vi c l i có s m gh "canapé", làm nhy bi u ng n i xung sao c. Tôi nói thi t v i ch , gia o c a tôi

ng i ngoài dòm vô ai c ng cho là có ph c h t th y. Nh ng mà tôi bu nm. Tuy nhà l u i xe h i, eo h t xoàn, mu n v t chi c ng có, song tôi

không bi t vui chút nào h t. Tôi s m t ngày kia tôi ph i t v n mà ch t,ng không ch t thì tôi c ng iên.

Cô Hòa nói t i ây thì s c m t cô r t bu n b c. Cô Vân th y b n au n nhy, thì cô không dám gi u c t n a, cô nghiêm s c m t mà nói:

- Ch Hòa, ch b b nh ghen n ng quá. Tôi bi t vì ch th ng ch ng nhi unên ch m i ghen. Nh ng mà b nh ghen là cái h a l n trong gia ình. V yph i làm th nào mà tr cho g p, n u dây d a s nó phá gia ình r i rã.Nay tôi bi t ch ng b nh c a ch r i, không l tôi làm l , cho gia ình chxào xáo. Thôi, mai m t tôi th a d p nào anh Thu n r nh, tôi s t bày

i phi n não c a ch cho anh hay bi t, ng anh li u ng làm ch h tghen. Ch cho phép tôi nói thi t v i anh không?

Cô Hòa do d m t chút r i m i áp:- Có l nhà tôi ã d bi t n i bu n c a tôi; song mu n nh v y cho tôi

ch t ng c i v khác!- ! Sao ch coi anh Thu n r quá v y? anh là ng i bi t tr ng gia ình, nên

tuy m c lo làm n, song c ng s m nhà c a t t ng v con cho sungng. Ng i có ý t t nh v y, l nào l i có cái ý x u nh v y.

- Thôi ch mu n nói thì nói, nói th coi nhà tôi áp th nào?- Ch cho phép ph i không?- Tôi cho.- Mà tôi nói chuy n v i nh, tôi s ch ghen t i tôi n a!Cô Vân nói câu n y r i c i ng t. Cô Hòa c ng c i mà áp:- Tôi v i ch th ng nhau nh ru t th t. Có l nào ch ành gi t ch ng tôi

hay sao mà tôi ghen.

Hai cô c i xoà.Thu n ngoài hãng v , ng ng xe tr c th m nhà. Bé H u ng ch i phía

sau ch y ra m ng cha, r i cha con ôm nhau mà hôn.Cô Hòa v i cô Vân ng d y th ng th ng i vô nhà.Thu n ngó v mà nói:- i 6 gi 15, thay i ch i m t vòng, ch ng 7 gi 30 s n c m. Ði ng

cho cô Vân h ng gió m t chút.Hai cô thay r i d t bé H u lên xe. Thu n c m tay bánh cho xe ch y qua

phía Gò V p.

Ch ng 5

Qua ngày sau...n 3 gi chi u, Thu n s a so n lên xe i ra hãng. Cô Hòa kêu ch ng mà d n

ra t i hãng r i thì bi u s p-ph em xe v li n n cô v i cô Vân i Sài Gòn mua, úng 5 gi cô s l i hãng r c Thu n i Th Ð c n nem ch i m t b a. Thu n

làm y theo l i v d n.Coi ng h ã 5 gi , Thu n r a m t ch i u r i b n áo ra ngoài ng nói

chuy n v i th y hai T nh, m t c ngó ch ng ngoài ng, có ý trông xe l i, ng ich i m t vòng. Ð i n 5 gi r i c ng ch a th y xe l i, Thu n l y làm l , bèn b cra ngoài c a i lên i xu ng mà ch . Ch hoài không th y, bây gi Thu n b t u lo,vì không bi t có s r i ro chi hay không. Ð n 6 gi , Thu n nóng n y quá, không thch n a c bèn tr vô hãng d n th y hai T nh, n u có xe cô Hòa l i thì nói Thu nch không c, nên ã v trong nhà r i. D n xong thu n m i vô trong x ng l y

t cái xe c mà v Cây Quéo, th m tính n u v nhà mà không g p v thì s ch y ramà ki m.

Xe vô t i sân, Thu n li n th y cô Vân ng n m tay d t bé H u i dài theoy li p bông mà ch i. Thu n h t lo n a, song không hi u t i duyên c nào mà v

th t c, nên v a b c xu ng xe v a h i cô Vân:- n 5 gi l i hãng r c tôi mà, tôi ch hoài không th y, tôi lo quá, không

bi t có g p vi c r i ro gì hay không. Nhà tôi không có i Sài Gòn v i côhay sao?

Cô Vân c i r t h u duyên mà áp:- Xin anh tha l i cho ch Hòa. Thi t c ng vì có m t s r i nên ch Hòa m i

th t c v i anh nh v y ó.- A! R i sao ó?- i x xe tr v , hai ch em tôi s a so n i Sài Gòn mua ch i. Ch em tôi

ch a k p i, thì có m t ng i em th c a ch hai trong R ch Cát nói chhai b nh và m i ch Hòa vô nói chuy n. Ch Hòa d c d c mu n sángmai s i. Em nói chuy n mình i ch i không quan h gì, b a nay i không

c thì mai s i, ch còn ch hai có b nh ã sai ng i ra kêu, n u khôngi li n thì l i l m v y. Em ép ch Hòa ph i i R ch Cát nên m i l i h n v i

anh ó.- À, mà có i R ch Cát thì ghé hãng nói cho tôi hay m t chút r i s i; không

thèm nói tr c; làm cho tôi lo quá.- Ch c ch Hòa g p i nên không k p nói, xin anh ch phi n... Em quen v i

ch Hòa thu nay mà em ch a có d p g p ch hai l n nào. Không bi t chhai b nh sao ó?

- Ch hai c a nhà tôi trái tim y u l m, nên hay m t. Thu nay có ch ng b nhó mà u ng thu c hoài không d t c.

- nh ó hi m nghèo l m.- Ph i. Ðau tim thì không c gi n, không nên lo.

Bé H u th y con x m trong nhà i ra, li n kêu mà bi u d t i ra ng ch i.Thu n bi u b i nh c m t cái bàn nh v i hai cái gh gi a hoa viên r i em n c

á, n c cam ra u ng ch i cho mát. Thu n m i cô Vân ng i, rót n c cam m i côVân u ng.

Cô Vân vui v h i Thu n:- Ch hai g c Ch L n. V y ch ng ch g c R ch Cát hay sao nên ch ph i

R ch Cát mà ?- Không. nh g c C n Ð c. nh t nhà máy xay g o trong R ch Cát,

nên v ch ng ph i v tr ng26 mà . nh tên N m Quy n.- Ch ng tên Quy n, v tên Quý, r i l p nhà máy t hi u là "Quy n Quý"

ng nh anh t hi u "Thu n Hòa" cho hãng c a anh ó ch gì.- Ph i. H i tôi l p hãng, nhà tôi b t ch c theo cách c a anh hai ch hai tôi,

nên bi u tôi t hi u nh v y ó.- u v y thì ch Hòa v i ch Quý ch c tình ý gi ng nhau l m, ph i không?- Cái ó tôi không hi u c, b i vì tôi ít g n g i v i ch hai tôi, nên tôi

không bi t tánh ý ch .- Tuy em ch a bi t ch hai, mà ch c ch ghen lung l m.- i sao cô dám nói ch c nh v y?- Tôi c ng không bi t có b nh ghen hay không. Mà anh làm ch nhà máy

n, anh lo b c u, có ch i b i chi c âu mà ch ghen. Ghen là m tch ng b nh, h ai mang ch ng b nh y thì ghen t nhiên, ch không ph i

i ch ng ch i b i m i ghen.Thu n ng m ngh m t chút r i c i mà h i:- i sao cô oán tình ý nhà tôi gi ng tình ý ch hai, r i cô l i nghi ch hai

Quý có b nh ghen? Tuy cô nói vòng ngoài, song c ng làm cho tôi hi ung, cô t ý chê nhà tôi có b nh ghen, ph i nh v y hay không.

Cô Vân l c u, áp:- Không. L i anh nói ó trúng có phân n a thôi. Anh nói em bi t ch Hòa

ghen thì trúng, còn anh nói em chê ch Hòa ghen thì không trúng. B nhghen là b nh chung c a các àn bà có ch ng, tr ra ai có ch ng mà khôngth ng ch ng thì m i kh i ch ng b nh y. y v y d u em bi t ch Hòaghen em c ng không phép chê ch . Ch th ng anh, nên ch m i ghen, ththì làm sao mà em chê ch c.

- Ph i. Ðàn bà vì th ng nên m i ghen, b i v y thói quen có th dung chc. Nh ng mà, không hi u àn bà ghen h có bi t r ng nhi u khi h

làm cho ch ng bu n b c chán ngán l m hay không?- u v ghen mà ch ng bu n, thì ch ng không bi t ph ng pháp nào làm

cho v kh i ghen hay sao?- Ph ng pháp nào?- Mình ng làm nh ng vi c gì có c cho v ghen c.

26 trong y

- ch ng ph i tin b ng nhau thì gia ình m i c m m. N u m i giâyphút u ph i chú tâm v s v ghen, ng c lo mà tránh, thì i ng

t t do, làm n h t ph n ch n, r i gia ình c ng h t vui v .- Em h i thi t anh, v y ch anh có bi t ch Hòa ghen hay không?- Có l nào tôi không bi t.- u anh bi t thì anh ph i làm sao, ch không l ch ghen, ch phi n não,

anh b c b i tr n i hay sao?- Bi t làm sao bây gi ...?Thu n than m y ti ng r i chau mày ng i bu n hiu.Cô Vân ã h a ki m ph ng th g m i s u dùm cho b n, nay g p c h i n y

cô mu n t tâm h n c a cô Hòa cho Thu n hi u, r i khuyên Thu n ph i s a i cáchi x ng cho gia o bình an, mà cô t l không bi t ph i m u nói th nào cho

kh i mang ti ng thày lay27. Thu n ng c m t ngó mông ngoài ng r i th dài mànói:

- Tôi thu c v h ng tân h c. N u tôi c i v , y là t i tôi không có tính hamch i b i nh chúng b n, tôi quy t l p gia ình ng có s n cái c s v ngch c, an n trong, r i ph n chí tranh u v cu c làm n ngoài. Tôi

ng t ngày tôi c i v cho t i bây gi tôi ch ng h có m t chút l i gìtrong o làm ch ng. Th mà v tôi nó không hi u b ng tôi, nó c ng mng m ghen tuông hoài, nhi u khi nó làm cho tôi chán ngán h t mu n làmn, h t vui v i s s ng n a. Bây gi tôi m i hi u cái h nh phúc gia ình

thi t khó t o, d u mình có chí mu n tràn tr , d u mình có b c ti n y dãy,mình c ng không d mua cái h nh phúc y c. Tôi ã th y cái i c atôi h ng r i. N u tôi s ng, y là vì l tr i nên ph i s ng, s ng ng làm tôi

i cho i nh tri u c ng i khác, ch không có vui v gì mà mong.- Anh ch ng nên th i chí; bây gi anh ti c s anh c i v hay sao?- Ngó ra ng tr c m t bu n hiu, làm sao mà không th i chí cho c!

Nh t i s m c thì nó nh gi c m ng, làm sao mà kh i n n n chútnh.

- Cha ch ! Em không dè ch Hòa ghen n n i làm cho anh chán ngán quánh v y. Em xin t thi t v i anh, em lên ch i hai b a rày, em nói chuy n

i ch Hòa, em dòm th y ch vì b nh ghen nên trong lòng không c vui.Em d ý ch thì em hi u ch phi n là t i anh ham lo làm n h n là a vui

i v con, ch ch ng có c chi khác. Phi n nh v y c ng d dãi, chkhông ph i khó. Em xin anh hãy vì gia ình mà s a i b c x l i m tchút, ng anh h ng h nh phúc cho hoàn toàn.

- Tôi ph i óng c a hãng, ng làm n n a, ng nhà v i v con hay sao?- Không c n ph i thôi làm n. Em t ng anh m n m t ng i làm t ng lý

coi hãng th cho anh, r i m i b a anh ra hãng ch ng m t vài gi ng xemxét c ng c, ch ng c n ph i t i ngày ngoài hãng.

- Ai cho b ng mình c mà mình dám phó thác.

27 làm tài khôn gánh vác vi c ng i

- Ðã bi t nh v y, song xin anh hãy ngh l i, d u hãng có th t l i bao nhiêui n a nh m c ng ít h i h n là gia ình xào xáo.

- nhiên. Nh ng mà s làm vi c là cái thú vui c a tôi, n u tôi khôngch c là tôi h t vui.

- Anh c ng làm vi c ch , song làm nhà.- Làm ng i mà câu thúc nh v y thì s s ng có thú vui gì âu.- Xin anh nh , i ph i có c c m i có vui. Ph i tìm mà mua cái vui, ch có

bao gi ng i ta em cái vui d ng cho mình âu.- Cô lu n ng l m, mà tôi ra làm ch hãng, tôi ch u c c thân nh c trí h t

c, ng cho v con c sung s ng, công c a tôi ó không mua vuic hay sao?

- i ng i bán cái vui cho anh h không ch u giá ó, h i giá khác, n uanh mu n mua thì anh theo ý ng i bán m i mua c ch .

- Ng i ta nói ch n d ng tr n là kh i, ngh thi t trúng l m, ph i khôngcô?

- Ph i. Mà mình ki m th qua cho kh i bi n kh m i gi i ch . Em còn mu n v i anh m t chuy n n a, song em s nói ra anh phi n.

- Cô c nói, ng ng i chi h t.- Em coi ý ch Hòa không v a lòng v s anh m n àn bàn con gái giúp

vi c trong hãng.- ! V tôi ghen n ng i b h c a tôi n a à?- Em ã nói ghen là m t ch ng b nh mà. Nh m n gh , d u ch nào nó m c

ng c, ch không ph i nó l a trên m t ho c trên vai nó m i m c.- Cô Nh ánh máy ch trong hãng là em gái c a m t ng i b n thi t c a

tôi. B n tôi suy s p nên hôm tháng tr c em em l i hãng xin v i tôi em ph s trong hãng ng m i tháng có ít ch c ng l ng mà nuôi s

ng. Vì v y nên tôi ph i cho vào làm, ch nào ph i tôi có ý x u nên m ncon gái âu. Không c, không c, ghen n th thì nh c cho tôi quá.

- Th y không, h i nãy em có nói tr c, em s là h nói ra thì anh phi n, té ranói tr c mà c ng không kh i.

Bây gi tr i ã t i r i, tuy m t tr ng ã m c lên h ng ông, nh ng còn bcây áng nên hoa viên v n l m ch a c sáng.

Thu n ng d y i qua i l i, không nói chuy n n a. Cô Vân th y Thu nbu n thì ái ng i, t ng Thu n ã mu n d t câu chuy n, nên cô c ng ng d y tính

i vô nhà. Ý Thu n mu n l u cô l i, nên nói:- Cô là b n thân thi t v i nhà tôi. Nhà tôi tin b ng cô l m nên m i t tâm s

cho cô bi t ó. Tôi ch c trong lúc nói chuy n, nhà tôi phi n trách tôi nhi um ph i không ?

Cô Vân ng ngó trân Thu n mà áp:- Có. Ch Hòa có trách anh. Mà ch trách là trách anh ham lo b làm n, còn

ít a vui thú v ch ng ch không có trách anh u chi khác. y v y n uanh s a tánh ý m t chút, thì v ch ng s thu n Hòa vui v , không có chikhó.

- Ng i có h c ai c ng có ch tr ng riêng. M i ng i u eo i theochí h ng c a mình, ph n ch n làm cho t c m c ích, ng v a lòngph d . Mình ng h m h i trong m t cái ng mình vui thích ó,bây gi ng i ta bu c mình ph i ng ng l i, r i b t mình ph i qua con

ng khác là con ng mình không ham không m : mình g p cái hoànnh nh v y t nhiên ph i l l ng chán ngán. Ti c ng c , chê ng

i, th thì làm sao mà vui c. Ch chi ng i v hi u tánh ý c a mình,i s a i tâm h n mà theo m t chí h ng v i mình, thì vui bi t ch ng

nào... Cô Vân, cô th ng nhà tôi không?- Trong b n ch em b n h c, có m t mình ch Hòa em th ng nhi u h n h t.- u cô có th ng nhà tôi, thì xin cô làm n khuyên dùm nhà tôi s a i

tánh n t l i, ph i tin cái tình c a tôi, ng nghi ng n a, ph i bi t vui vi ctôi vui, ph i bi t bu n ch tôi bu n. Cô làm thành c vi c tôi c y ó thìtôi mang n cô l m.

- Vâng. Em h a ch c s h t lòng khuyên gi i ch Hòa ng ch làm cho anhvui. Mà em xin anh c ng nh ng b m t chút, ki m th làm cho ch Hòa

t nghi ng , ng h t bu n b c. Anh ch u nh n l i xin hay không?Thu n cúi m t ngó xu ng t mà suy ngh m t chút r i nói v i gi ng qu

quy t.- Tôi s ráng làm cho v a lòng v tôi.- Em cám n anh. N u c v y thì em vui l m.- tôi ki m ng i tôi c y làm T ng lý trong hãng ng tôi r nh mà vui v i

con. Tôi ngh l i t ngày tôi có v thì tôi m c ham làm n r i tôi ph các l i. B t u t sáng mai ây tôi s cho ti n r i bi u cô Nh i ki m s

khác làm. Tôi s t n tâm làm cách cho nhà tôi h t có c mà ghen, r i coicòn phi n trách chi tôi hay không.

- Nghe l i anh nói em ngh anh gi n l y. N u nh anh gi n l y nên anh icách c x , thì s s a i y k t qu không hay ho gì h t.

- Không. Không ph i tôi gi n l y. Vì tôi có cái óc tr ng gia ình, vì tôi n nglòng th ng v con tôi l m, nên tôi m i nh t nh nh v y ch . Cô có bi t

i c nào mà tôi tr ng gia ình, vì ý gì mà tôi th ng v hay không?- Ch c là t i anh c m nhi m gia ình giáo d c; tuy theo h c th c m i song

n tr ng luân lý x a, nên anh m i yêu gia ình nh v y.- Có l c ng t i nh v y. Mà cái duyên c l n nh t là th n y: Ngày tôi h c

thành công r i tôi tr v x , tôi th y xã h i mình tôi chán ngán, h t mu nlo vi c khai hoá. Cô ngh l i coi, i n y có nhi u ng i ngh l c y u t,tinh th n v ng hoe, b c th ng l u trí th c thì ch m lo c u quy n, nh t làch m lo ki m ti n ng n ch i cho thân sung s ng; b c trung l u thì híha hí h ng nh k không h n, còn b c h l u thì v t v l , ai bi u âu

i ó, không bi t nh c vinh, không hi u l i h i chi h t. gi a m t xã h inh v y, thì vui s ng ch nào âu? Vì v y nên tôi chán ngán, tôi quy t

p gia ình ng tôi vui thú gia ình, tôi quy t l p cu c làm n ng tôichú tâm vào ó, cho tôi kh i bu n kh i t c vì xã h i. Tôi tr ng gia ình, tôi

ham làm n là t i nh v y ó. Hai c nh y là ch cho tôi tránh mà kéodài s s ng, cô hi u ch a?

- Em hi u r i, em hi u r i. Em không dè anh b cái tâm h n b t mãn nó làmcho anh ph i kh n kh v ph n trí n th . Anh có t ni m riêng y cho chHòa hi u hay không?

- Tôi có t nhi u l n, mà dòm th y nhà tôi không hi u... ho c không mu nhi u.

Cô Vân chau mày th dài. Li n khi y th y ánh èn xe h i r i sáng ngoàing r i v i vô sân. Cô Vân nói:

- Xe ch Hòa v .Thi t qu xe ng ng, cô Hòa b c xu ng.Thu n h i v :- Ch Hai au sao ó?- ng b nh c , trái tim y u nên m t. Ð c t bi u ch ph i i Long H i mà

nh d ng ít tu n l . Ch cho kêu tôi v ng r i v i ch .- Ch ng nào ch i?- Sáng mai.- Mình có h a i v i ch hay không?- Không. Tôi nói tôi có khách. Tôi khuyên ch i tr c r i ít b a tôi s ra

th m. B a nào có r nh mình a tôi v i ch Vân i Long H i c không?- c. Mình nh t nh b a nào i thì mình nói tr c ng tôi s p t công

vi c trong hãng r i tôi i v i.Ba ng i d t nhau vô nhà.

Ch ng 6

Vì ã nh t nh tr c r i, nên sáng b a ch nh t c nhà Thu n u th c d ym, ng s a so n i Long H i th m cô Quý.

Thu n thay r i tr c, dòm cô Hòa v i cô Vân còn trang m, coi th c gia s p t hành lý c ng ch a xong, Thu n bèn l y xe ch y ra Sài Gòn. Cô Hòa nghe

xe ch y thì h i:- a! Ði âu ó v y kìa?Cô Vân s b n phi n nên nói b a:- Ch c anh Thu n x ng thêm hay là ra hãng l y ch gì.- i hôm có nói x ng y r i mà.- u v y thì ch c nh i l y gì ó... Ch th y không. B a hôm tôi m i

nói s s a, mà nh ã i ý b n r i. nh h a v i tôi anh s i cô ánhmáy, thi t qua b a sau nh i li n. Hôm qua nh l i nói nh ngki m ng i mà phú quy n T ng lý trong hãng ng anh r nh rang mà locho v con. nh i ãi v i ch nh v y ó thì th y nh yêu ch lung

m. V y ch ch ng nên phi n trách nh n a mà nh bu n.- Tôi c m n ch nhi u l m. Nh có ch nói nên b a rày m i c nh v y

ó, ch h i tr c coi b nh quên v con h t.- i nh m c ch m chú v cu c làm n, nh không ý t i vi c khác. Ch có

ch nào không vui thì ch t thi t cho nh hay bi t. N u ch phi n màkhông ch u nói ra thì nh bi t ng a ch nào mà gãi.

- Nói làm chi. Ng i có h c th c, t nhiên bi t phân bi t ch ph i ch qu y,ng i thi t có lòng th ong v con, t nhiên lo cho v con luôn luôn, c n gìph i nh c!

- ch ng ph i ng tâm, ng chí, ng ý, ng tình, thì gia o m ithu n hòa, làm n m i ph n ch n. V y tôi xin ch c ng ph i i tánh, h cóvi c chi không v a lòng, thì nh nh mà t v i nh, ch ng h n mátgi n l y r i ôm p phi n não trong lòng.

- Tánh tôi khác h n ng i ta l m, tôi phi n, tôi không mu n nói ra.- i thiên h thì không h i gì, ch i v i v ch ng mà ch phi n ch không

ch u nói ra, thì v ch ng làm sao vui v mà i v i nhau cho c. Màbây gi ch còn phi n nh v ch nào n a hay không nè?

- Không. Bây gi tôi không còn phi n n a.- , n u c v y thì tôi m ng l m. T rày s p v sau h có phi n thì nói

ngay ra cho nh bi t.Hai cô s a so n r i, con x m thay cho bé H u c ng v a xong, thì xe c a

Thu n tr v t i.Thu n vô nhà c i ng n ngo n và h i:- a so n ã xong r i hay ch a? B y gi r i, i s m cho kh i b n ng.Cô Hòa áp:- Ch em tôi xong r i h t. T i mình còn i ta bà nên tr , ch có ph i t i ch

em tôi âu.

- Tôi ch y ra Sài Gòn mua bánh mì s t em theo ra Long H i n. H i hômtôi th y h p mình mua ít quá, nên tôi ph i mua thêm, ch ch i ôi ba

a mà mua có m y h p, n sao ?- Mình tính ch i lâu hay sao?- ý mình, mu n ba b n b a c ng c.- y tôi t ng ra ch i m t b a r i sáng mai v , tôi có dè âu. ba b n b a

i mình b hãng ai coi?- Tôi d n th y hai T nh r i h t, th y th cho tôi c. Còn nh có vi c gì

quan h thì th y kêu dây thép nói cho tôi hay.- u c nh v y thì ti n l m. ch i v i ch hai vài ba b a cho ch vui.Bây gi cô Hòa h t qu u n a, cô kêu b i b p mà d n coi nhà, r i h i cô Vân

i. B i v i p-ph 28 em va ly lên xe. Thu n s p con x m ng i tr c v i s p ph ,còn Thu n ng i phía sau v i v con và cô Vân.

Xe ra kh i nhà, Thu n kêu s p ph mà d n:- a, ch y cho k l ng, nghe không. Cô m y có b u ng có ch y mau

m.Cô Vân ngó cô Hòa c i và nói:- Anh Thu n bi t lo cho v l m ch .Thu n c i mà áp:- y là ph n s c a ng i ch ng, có chi l âu.Cô Hòa ng i l ng thinh, ch ng lo cho cô mà coi bô cô không c m tình chút nào

t.Vì xe ch y ch m nên 9 gi r i m i ra t i Long H i. Xe ghé vô nhà mát Minh

Nguy t, là ch cô Quý m n h ng gió.Cô Quý ra c a chào m ng. Cô Hòa ti n d n cô Vân cho ch bi t. Cô Quý vui

ti p khách, ôm bé H u mà hôn, r i m i h t vô nhà; câu chuy n hàn huy n nói v axong, thì ba cô sang qua câu chuy n qu n áo, coi th khó d t. Thu n không c n ph ibi t ti m nào bán hàng r , th nào may áo khéo, b i v y ng ngáo m t h i r i inón d t bé H u ra bãi bi n i ch i cho n 11 gi . Cô Hòa sai con x m i kêu, chacon m i ch tr v n c m tr a.

n 4 gi chi u, n c l n, gió ngoài kh i th i vô lao xao cu n m t bi n thànhng29 r t nhau t p lên bãi r i rã tan phun b t tr ng xoá. Nam thanh n tú, t p 5p 3, d t nhau i d c theo bãi mà ch i, ng i nói c i c i, k ki m cua ki m c màng có ng i ng im lìm ngó mông ra bi n, d ng nh mu n tính coi tr i caoy , bi n r ng m y ngàn.

Thu n bèn r m y cô xu ng bãi i h ng gió, Thu n d t bé H u i tr c ba côth ng th ng theo sau. Xu ng t i mé n c, bé H u mu n ch y theo h t b t mà ch i.Thu n bi u con X m l t h t qu n áo gi y v c a con, r i thong th cho gi n v i

c, c i theo coi ch ng, ng cho nó ra ngoài sâu mà thôi.

28 ng i lái xe, tài x29 lu ng, ch c p cao và dài n m song song v i nhau: cu c v ng, p v ng, v ng khoai

Tr c m t sóng b a lao xao, bên mình gió ph t mát m . Thu n v i ba cô ich i, trong lòng kho kho n, ngoài m t t i c i. Ði c m t h i b ng g p Ð c tHu nh. Thu n quen nên b t tay chào và h i:

- Xe c a ông s a r i, bây gi máy ch y êm không?- Êm l m, không có c d c30 n a. Tôi cám n ông.- Ông ra ngoài n y h i nào?- Tôi ra h i hôm.

c t Hu nh nói chuy n mà m t ngó cô Vân trân trân. Ông là m t ng i vui, l i có tánh a nói chuy n v i àn bà con gái, b i v y ông xin Thu n làm n ti nn ba cô cho ông bi t, Thu n li n trình di n ch và v . Ch ng t i cô Vân, Thu n nói:

- Cô Vân ây là ch em b n h c v i nhà tôi; 31 d i Tân An lên th m, r inhà tôi m i ra ngoài n y h ng gió ch i ít b a.c t Hu nh cúi u chào t cô. Ch ng t i cô Vân, ông nghe Thu n ti n d n

nh v y, thì ông c i mà nói v i cô Vân:- Tôi l y làm may m n mà c bi t cô. Xin l i cô, không bi t cô Tân an

y cô t i ch hay là trong làng?- , th a em d i K s n.- S n... K S n là ch nào mà tôi không bi t?- Th a K S n theo ng Tham Nhiên, cách Châu Thành Tân An 5 cây

.- Ch c ông nhà là n ch , nên cô m i trong ru ng nh v y ch gì.- Th a em không có ông nhà nào h t.- A, xin l i cô tôi oán l m. Tôi không dè cô ch a có ch ng.- Th a, ông có l i chi âu mà xin. Theo i nay m y ông có h c th c u bu

ch n th thành h t th y. Ông nghe em trong ru ng r y, t nhiên ôngng ch ng c a em là ông ch nhà quê, ngh không l gì.

- Tôi t ng l m, mà tôi m ng l m ó cô!- Xin ông cho em bi t coi t i sao ông l m mà ông l i m ng.- Tôi m ng là vì t ng m o thanh nhã nh cô r i có ch ng d i ru ng thì

ng l m v y.- Theo lý thuy t c a ông, thì ng i ru ng không c phép c i v thanh

nhã hay sao?- Tôi nói "u ng", ch không ph i nói "không c phép".- âu c ng có k khôn ng i d i, ch không ph i ng i ru ng u d i

t, hay là thành th u khôn h t. Em xin ông ng khinh b ng i ru ng t i nghi p cho h .

- Cô binh v c m y c u nhà quê quá! Tôi ch c cô s l y ch ng nhà quê.- Lu n nhân v t là m t vi c, còn l y ch ng là m t vi c khác n a. Hai vi c y

không dính líu gì v i nhau h t.- u v y thì tuy cô binh v c ng i nhà quê, song l y ch ng thì s ch n

ng i trí th c ph i không?

30 tr c tr c31 y

- l y ch ng em ch a ngh t i, mà ch c d u n ch ng nào em c ngkhông ngh t i làm chi.

- Cô tính tu hay sao?- Có l .- ng l m, u ng l m!- Ông nói nh v y em l y làm t i nghi p cho ông.- i sao mà cô t i nghi p cho tôi?- Ông là m t v bác s , ông ng vào hàng th ng l u trí th c. Nghe em t ý

mu n b c vào chánh o, l thì ông ph i nâng cao trí d c lòng dùm choem, làm nh v y ông m i x ng áng v i a v c a ông, ch nghe em t ýnh v y, r i ông than u ng ngh a là ông c n tr , th thì ông thi u o cnhi u l m. Em t i nghi p cho ông là nh v y ó.

Thu n v vai ông Hu nh c i và nói:- Cô Vân tuy ru ng, song cô có h c th c, ch không ph i gái quê. Ông cãi

không l i âu.Ba cô cúi u chào ông Hu nh r i d t nhau i t i tr c.Ông Hu nh n m tay Thu n kéo l i, hai ng i ng nói chuy n m t chút r i

th ng th ng i theo sau xa xa, ch không i chung v i ba cô.Ông Hu nh nói v i Thu n:- Cô Vân ã có s c p, mà v n nói l i khôn ngoan n a. B cô tr ng tu i r i,

mà sao ch a có ch ng?- Cô m c lo h c, m i thi u v nhà ch ng vài n m nay?- Thi u tr ng nào?- Cô thi u b ng thành chung.- Chà chà! Hèn chi cô nói chuy n lanh quá. Mà thi u hai n m r i sao ch a

y ch ng?- Tôi nghe nhà tôi nói h i tr c bà già cô có h a g cô cho m t anh h c sinh

nào ó không bi t, r i bao anh qua Pháp h c thêm. Anh h c xong r i anhi m, b i v y cô Vân l duyên r i chán ngán không mu n l y ch ng.

- i nghi p d không! Th khi cha m cô giàu l m hay sao nên bao chong i i h c ng sau g con?

- Cô Vân m côi cha, cô còn bà m , mà không có anh em chi h t. Bà già cô làbà ch gì ó không bi t nghe nói giàu l n, nhà tôi bi t ch tôi không hi urõ.

- Con m t c a nhà giàu l n, mà l i có h c th c có nhan s c n a thì quý bi tch ng nào. Anh h c sanh nào ó sao l i b ng i ta, kh quá. V tôi ch t

y n m nay, tôi tính c i v khác, nh ng ch a th y ch nào v a cont... Tôi mu n c i cô n y ph t cho xong... Thi t bà già cô giàu hay

không?- Cái ó không dám ch c. Nhà tôi bi t, ch thi t tôi không hi u.- Ông làm n h i th m ma am l i cho ch c th coi bà già cô Vân có c

bao nhiêu ru ng t.- r i tôi h i l i nhà tôi.- Ví nh tôi xin c i, ông ngh th coi cô Vân ch u hay không?

- Cái ó tôi bi t sao c.- Ông d tr c ý cô th coi, c không?- c. Ð t i nay ho c ngày mai tôi th ý cô r i tôi s cho ông bi t.- Ông c ng nh d dùm bà già cô có ng b ru ng t c bao nhiêu

nhé.- Tôi nh . Tôi s h t lòng giúp ông.- Cám n. Ông còn ngoài n y ít b a ch ?- Ph i. Th ba ho c th t tôi m i v .- Tôi c ng t i sáng m t m i v . Thôi, tôi t giã ông. Xin ông nh d giùm

i chi u mai chúng ta ra ây g p nhau, ông s nói l i cho tôi rõ.- Vâng.Hai ng i b t tay t giã nhau r i Thu n i theo ba cô, mi ng chúm chím c i.Cô Hòa th y ch ng theo k p thì h i:- Th ng cha dê ó có chuy n gì mà nói dai d v y?- Sao mà mình kêu ng i ta là "th ng cha dê".- p àn bà thì li c ngó, r i ki m l i mà trêu hoa gh o nguy t, ng i àn

ông nh v y thì là dê ch gì.- Theo l ngh a i nay h àn ông g p àn bà thì ph i gh o ch c nh v y

i trúng cách l ch s v xã giao. Ông Ð c t Hu nh noi theo l ngh a y,ch ph i dê âu.

- Thi t l nghi c a m y ông là v y ó hay sao?- Ph i.- Mình c ng thu c v hàng trí th c, té ra mình c ng ph i n theo l ngh a

ó hay sao?- tôi làm chi. Tuy tôi c ng trong hàng trí th c, song tôi thu c phe trí

th c nhà quê, nên trong giao thi p tôi không bi t làm nh m y ông.Cô Quý nói:- ng ba âu có n k c c nh h v y. Tôi coi i nay ng i có h c h

không k phong hoá gì n a h t, h làm nhi u vi c t i b i quá ch ng. Ðànông nói chuy n v i àn bà thì h l ng l gh o ch c mà àn bà g p àn ông

c ng thong th nói c i. T i nh v y ó nên bây gi m i có nhi u nhàho c ch ng b v , ho c v b ch ng, con cái b v , gia ình tan rã. Tôi

ng ch ng ít n m n a, trong n c mình, hai ch "v ch ng" không cóngh a lý gì n a.

Cô Vân g t u nói:- i ch hai nói ó th t úng l m. Ng i mình bây gi có h c th c nhi u,

ti c vì s h c c a ng i mình không gi ng v i s h c c a ng i khác.Ng i ta h c ng m mang trí th c, h c ng m t c thu n phong, h c

ng c i l ng nghi p ngh . Còn mình h c là h c nói chuy n nghe cholanh l i, h c ng m c y ph c ng i xe h i cho kh i quê, h c ng ki mti n mà n ch i cho sung s ng. T i h c sai ng nh v y nên phong hoásuy i r i, mà nay mai ây gia ình c ng s tiêu tan n a. Ch hai nóitrúng l m.

Cô Hòa nói:

- i! H làm sao m c k h , h i nào mà lo bao ng32; mi n mình gi ph nmình cho xong thì thôi.

Thu n áp:- u mình có lo c ng không b ích chút nào; b i vì ph n ông ng i ta cho

cái t i b i là cái cao th ng, th thì mình có cãi l cho h t n c mi ng ia, ng i ta c ng chê mình nói b y. Nh h i nãy ông Hu nh nói chuy ni tôi, ng (ông y) th l v i tôi nhi u câu thô b quá ch ng, nh ng mà

ng nói t nhiên, không r t rè ái ng i chi h t. Tôi l y làm h th n cho ngt s c, nh ng mà tôi ngh nh ng l i ng t v i tôi ó, muôn ngàn ng i

khác c ng nói in nh ng v y ch không ph i m t mình ng, th thì tôi cãilàm sao c, b i v y tôi gi ngu ng lóng tai nghe, không thèm cãi.

Cô Hòa h i:- ng h i gi ng gì?- Dài l m, v nhà tôi s thu t l i cho mà nghe.- Ch c ng c y mình làm mai ch Vân cho ng ch gì.- Mình oán l m, song không trúng chánh...Thu n m i nói t i ó, k con x m d t bé H u l i, r i bé H u níu m ôm cha

nói l ng líu làm câu chuy n b t ngang. Tr i ã ch ng v ng t i. Cô Quý than l nh,nên m y ng i d t nhau tr v nhà mát.

32 m ru ng, vô ích

Ch ng 7

n c m t i r i, m t tr ng lên ã cao, r i nh ng l n sóng ngoài bi n sáng loà.Thu n m i m y cô xu ng bãi i ch i. Cô Quý s l nh, cô Hòa than m i chân,

nên không ch u i. Thu n bèn kêu b i bi u nh c gh ngoài tr c sân ng m y công gió ngó tr ng, nhìn tr i xem n c. Cô Quý n m trên cái gh b phía trong.

Còn Thu n v i cô Hòa và cô Vân ng i phía ngoài. Gió th i hiu hiu, tr ng soi v ngc, c nh mát m n y làm cho m i ng i th th i33 trong lòng.

Cô Hòa v t h i ch ng:- i chi u mình nói ông Ð c t Hu nh c y mình làm mai. V y ch ông nói

sao âu mình thu t l i nghe th coi.Cô Vân v vai cô Hòa mà nói:- Thôi mà! Thu t chuy n ó làm chi. Chuy n không áng nghe, nên anh

Thu n không mu n nói l i, ch không th y hay sao?Thu n chúm chím c i mà nói:- Không. Chuy n c ng áng nghe l m ch . Mà d u không áng nghe tôi

ng ph i nói, b i vì ông Hu nh c y tôi nên tôi không nói không c.Cô Hòa mu n nghe, nên h i ri t t i:- ng c y sao, mình nói ph t cho tôi nghe m t chút. Không l ng m i g p

ch Vân r i ng c y làm mai li n.- Ban u ng khen cô Vân có nhan s c mà thêm khôn ngoan, r i ng h i t i

sao cô Vân coi b tr ng tu i mà ch a có ch ng. Tôi t thi t cu c c n duyên d c a cô Vân cho ng nghe. ng h i tôi v y ch bác d i giàu l m

hay sao nên dám bao cho r qua Tây mà h c. Tình thi t tôi t thi t, tôi nóitôi nghe bác giàu, song tôi không hi u bác giàu n b c nào.

- ng tính t c a ng i ta hay sao, nên h i ng i ta giàu b c nào?- ng suy ngh m t chút r i ng nói v ng ch t ã lâu r i. ng mu n ch p

i, song m y n m nay ch a th y ai v a con m t. Nay g p cô Vân, ngnghe chuy n c a cô ng c m, nên mu n c i cô, song không bi t cô nghay không. ng c y tôi h i chuy n th nh t là d dùm coi Bác d i nhà

ng b c bao nhiêu ru ng t, th nhì d ý cô Vân coi nh ng xini, cô Vân ng hay không.

Cô Quý nghe nh v y thì cô c i l n:- ng c y d ng hai vi c, mà c y có ng n l m. Ph i d coi ru ng t nhi u

hay ít ã. Nh ít thì thôi, còn nh nhi u thì s d thêm ý cô Vân coi c nghay không. Sao d ng l i nói luôn hai kho n m t l t?

Cô Hòa gi n nên la l n:- Th ng m!Cô Vân can cô Hòa:- Xin ch ng có gi n. Ng i ta h i àng hoàng, mình ph i tr l i àng

hoàng. Ng i ta mu n bi t mình s gì mà gi u. Em xin anh Thu n nh cóp ông Ð c t Hu nh, thì anh làm n tr l i t kho ng cho rành r . V

33 khoan khoái, không b n r n

kho n th nh t, thì anh nói má em ng b trên 5 tr m m u ru ng, ru ng trong t nh Tân An h t th y, ru ng th ng h ng v i h ng nh t, ch

không ph i ru ng Tháp M i. Huê l i m i n m má em góp trên 20 ngàngi lúa. Em là con m t, nên ru ng t y ngày sau s v em h ng h t.Còn v kho n th nhì, thì anh nói em cám n ng có tình chi u c , song emkhông th ng ng c. Em không ng là t i em nh t nh không l ych ng, ch không ph i em dám chê ng. Em xin anh nói l i v i ng cho

àng hoàng rành r nh v y.Cô Quý nói:- ng ba nói l i nh v y, tôi s ông Hu nh nghe r i ng mang b nh ho

lao. Mà ông la thì ông ch u, ch ng c y d giùm, bây gi d ng không tcho ng bi t sao c.

Thu n chau mày nói:- Tôi xin cô Vân ng phi n, cô ph i suy ngh l i, ch ng nên tr l i g p v

kho n th nhì.Cô Vân c i mà áp:- i sao mà anh khuyên em ph i suy ngh ? Ng i có cái óc tham ti n ê

ti n nh v y, d u em mu n l y làm ch ng i n a, em c ng không th ngc, c n gì ph i suy ngh .

- Ông Hu nh ham ti n th t. Mà i nay ai c ng ham ti n, ch có ph i m tmình ng âu. Nh ng l i ông Hu nh nói thì nghe thô b th t, nh ng màtrong ch thô b y nó có cái ý can m, l i có cái nét thành th t. Ng i ta

ng ham ti n nh ông Hu nh, song ng i ta nhút nhát, s thiên h chêi, nên ph i gi d i, làm m t quân t ng che y cái óc ti u nhân. Ông

Hu nh c ng c i, không s ai chê c i, không ch u gi d i, ng nói ngay ra,u cô có nhi u ru ng thì ng s xin c i, cái thái c a ng nh v y

không ph i h n ng i ta hay sao?- Anh là tr ng s hay d ! Sao h i tr c anh không h c lu t khoa, l i h c

ngh bác v t làm chi?- Không ph i tôi bào ch a cho ông Hu nh, tôi l y tâm lý mà lu n nhân tình

ch . Cô ph i suy ngh l i.- Em nh t nh r i, kh i suy ngh n a.- u cô chê ông Hu nh v kho n nào khác thì tôi không dám cãi. Còn n u

cô chê ng tham ti n thì tôi không ch u. Tôi ã có nói i n y ai c ng thamti n h t th y, mà ai c ng c i v c h t, có ai b àn bà con gái chê nên

i v không c, ph i ch u ph n cô thân tr n i âu. Sanh i nàoph i theo i n y. Nh ng ph n i nay ai c ng có ch ng tham ti n h tth y, có ai chê ai c mà cô ph i ái ng i.

- Ch Hòa c ng m c ch ng tham ti n n a hay sao?- Ph i. Ð i n y là i kim ti n, ai c ng m c ch ng b nh tham ti n h t th y,

nhà tôi l y ch ng thì làm sao mà ch y kh i ng i ch ng tham ti n c.- Tr i i! Anh Thu n là ng i tham ti n, v y mà m y n m nay tôi có dè âu!- Tôi c ng tham ti n nh h v y, song tôi tham theo cách c a tôi.

- Em không a cái cách tham ti n c a ông Hu nh. Em cho phép anh l p yi nói c a em l i cho ng nghe.

- Vi c tr m n m c a cô thì t ý cô quy t nh. Tôi lu n nhân tình th thái màch i ó thôi, ch tôi âu dám ép cô. Song tôi khuyên cô ph i suy ngh ,trong ít b a, ho c ph i d tánh tình ông Hu nh cho k r i s quy t nh.Chuy n n y không g p gì.

Cô Vân l ng thinh, không cãi n a.Cô Hòa nói:- Nhà tôi nói ph i l m. Ch Vân ph i suy ngh l i.Cô Vân li n ng d y v a c i v a nói:- Ng quá! Em lên th m ch i, bây gi anh ch mu n b t em mà g hay sao?Ai n y u t c c i.Thu n t m t u thu c mà hút, r i th ng th ng i m t mình xu ng bãi

bi n. Ba cô nói chuy n ch i m t h i n a r i cô Hòa v i cô Quý than bu n ng nên nhau i ng . Thu n i qua i l i d i bãi m y vòng r i tr lên nhà th y có m t

mình cô Vân n m trên cái gh b thì h i:- Ch hai v i nhà tôi i âu r i?- Hai ch bu n ng nên i ng nãy gi .- Ng s m quá. Gió mát tr ng t , c nh nh v y ph i th c mà h ng, sao l i

ng i.- Ch Hai trong mình không c m nh gi i, còn ch Hòa có b u t nhiên

t m i, nên bu n ng s m.Thu n vô nhà rót n c u ng, r i tr ra kéo gh ng i ngay tr c m t cô Vân

mà nói:- lên Ðà L t thì ban êm tôi ng s m l m, n c m t i r i i ra i vô m t

lát thì tôi ng li n. Còn h ra Long H i ho c Nha Trang mà h ng gió bi n,u g p êm có tr ng thì tôi th c hoài, không bi t bu n ng .

- i anh thích thanh phong minh nguy t, g p c nh nh v y anh sanh c mtrong lòng, nên không bu n ng ch gì.

- Có l ... Th y gió mát tr ng trong, r i trong lòng th thái vui v , quên h tcác chuy n lo l ng i.

- Em c ng v y, tánh em c ng a tr ng l m. d i nhà em, trong m y êmtr ng t , em nh c gh n m ngoài sân mà ch i n khuya em m i vô.

- Cô d i ru ng v i bác, không có ch em ng nói chuy n ch i, ch c côbu n l m h ?

- Ph i. Nhi u khi em ng c m t ý gì l , mà không có ng i cho em bày, thì em bu n thi t. Anh bi t em bu n r i em làm sao không?

- Không.- Em bu n r i em h c n, em t p v , em t p làm thi em ch i. Ðêm khuya

thanh v ng m t mình, n m mà n vài bài, ti ng n to nh , r r , nó d ttâm h n mình lên trên mây xanh, ho c ch i v i vào ch n non cao n cbi c, làm cho lòng mình thanh nhàn an n không bi t ch ng nào. Mìnhth y m t c nh p làm cho mình sanh c m, mình mu n l u cái c nh ytrong trí, thì mình h a nó ra trên gi y r i lúc bu n mình l y ra mà ng m,

làm nh v y c ng cho mình th thái h t bu n. Mình th y m t vi c gìnó làm cho mình c m xúc trong lòng, mình t ra thành m t bài thi ngâmnga ch i, thi t là thú l m. Nh em làm nh v y nên em ít bu n.

- Tâm h n m thu t!- Anh là ng i ham làm n, ngh a là ng i a th c hành, anh th y tâm h n

m ng c a em nh v y ch c anh ghét l m h ?- Không. M i ng i u có ý trí riêng, mà ý trí c a cô là ý trí cao th ng, tôi

nghe tôi kính ph c l m ch . Tôi th y có nhi u ng i h có cái tâm h n mthu t mà vì nghèo nên ph i i làm c c xác ng có ti n mà nuôi s s nghàng ngày. Song ban êm r nh rang, h còn l m th c mà n, ho c v ,ho c vi t v n ch i cho tho thích ý nguy n. Cô ã có gi r nh, l i kh i lonuôi s s ng, n u cô trao d i m thu t, thì s ch i c a cô thanh nhã và

u ích quá. Tôi r t ti c ph n trong x mình h không ch u ch i nh côy, h c ánh bài, ho c cá ng a, ho c khiêu v , ho c ng i nhà hàng, h

làm cho ch ng ph i bu n, mà có nhi u khi còn làm cho gia ình nghiêngng n a.

- u h không ch i nh em thì có l t i cha m ho c t i ch ng h khôngmu n cho h ch i cách ó.

- Không ph i cha m hay là ch ng mu n c. S a thích c a ng i ta dgì mà ép u ng c âu cô.

- Hay là t i gia ình giáo d c?- Ph i. Trí ý ta ngày nay sa ngã vào nh ng ch ch i ê ti n, y là t i thi u

gia ình giáo d c. Con ng i h i nh không ai t p luy n giùm tánh tìnhcho cao th ng, l n r i làm sao mà t p luy n cho c.

- u v y trong n c mình c n ph i l p nhi u tr ng luy n t p con gáicho có tánh tình cao th ng, cho bi t tôn tr ng gia ình, cho bi t ngph i mà i, ng qu y mà tránh m i c.

- Tôi ao c s y l m. Con gái c a mình ph i vào nh ng nhà tr ng y màrèn t p trí não, thì ngày sau có ch ng m i có th xây p n n h nh phúccho gia ình c. Mà ai x ng lên l p nhà tr ng y bây gi ...? Ph ing i có chí và có ti n thì m i làm c...

Cô Vân n m l ng thinh, trong trí suy ngh .Thu n ng d y, i qua i l i m t h i r i nói ti p:- Ch chi cô l y ch ng, thì có l cô làm s y c?- i sao em ph i l y ch ng em m i làm c?- p nhà tr ng nh v y ph i l p Sài Gòn. Cô không có ch ng thì cô ph i

d i K S n, làm sao mà l p c.- i anh nói ó em s sai l m. H em có ch ng thì m t quy n t do, có th

nào em làm theo ý em mu n c. Có ch ng thì ph i c ng i ch ngng tâm ng chí kia. Mà bao gi có ch ng c nh v y mà mong. Em

có ti n, h em l y ch ng thì ch ng em nó bu c em ph i ti n cho nó xài,ch nó có ch u cho em làm vi c công ích mà nó không c h ng âu.

Thu n chau mày, trong trí công nh n l i nói c a cô Vân là chánh áng, nênkhông ph n i c.

Cô Vân nói ti p:- Anh bi u ch Hòa x ng ra làm i.Thu n rùn vai, tr môi, mà áp:- Không có cái chí nh v y thì làm sao c.Thu n bu n hiu, không nói chuy n n a, c cúi m t xu ng t i qua i l i

hoài. Cô Vân b cái v n khó kh n y nó làm cho trí cô ph i ngh ng i, nên cô c ngt vui. Cô n m l ng thinh mà ngó tr ng m t h i r i i vô nhà mà ng .

Thu n c th th n tr c sân, n 2 gi khuya r i m i ch u d p gh óng c amà ngh .

Sáng b a sau ba cô ng i xe h i i qua Ph c H i ki m cá ngon mà mua.Thu n xu ng bãi bi n th th n m t mình, h nh t i nh ng câu chuy n nói v i côVân h i hôm qua thì th dài r i ng ngó mông ra ngoài kh i, mi ng chúm chím

i, mi ng c i mà c p m t có cái v bu n lo t rõ. Ch ng ba cô v , Thu n c ngkhông ch u tr vô nhà mát, d ng nh mu n xa lánh m i ng i ng trí thong thmà ngh ng i vi c riêng.

n tr a s p-ph ph i i ki m Thu n m i v dùng c m, Thu n m i ch u v .Mà b a nay Thu n tr m t nh, ít nói ít c i, ch không ph i h n h s t s ng nh m yngày tr c. Cô Hòa vô ý, nên không th y s thay i thái c a ch ng, còn cô Vânlà ng i có tánh a quan sát t nhiên b i v y ng i n c m thì cô li n th y tâm h n

a Thu n ã khác, nên cô c li c ngó Thu n, ý mu n hi u th u ch kín áo c a tâmn y. Mà Thu n v n gi c ch tr m t nh ch ng bao gi ngó cô Vân, n c m r i

ki m th ng ng i riêng m t mình, làm cho cô Vân th t v ng, vì không hi u sbu n lo c a Thu n ch nào.

Bu i chi u Thu n c ng d t m y cô ra bãi bi n i ch nh b a tr c. G p ôngHu nh, Thu n li n tách ra mà i nói chuy n v i ông. M y cô không hi u hai ng inói chuy n gì, mà nói n t i hai ng i m i phân r .

Ngày sau không th y m t ông Hu nh n a. Thu n ch i t i b a th t r ii tr v Sài Gòn v i v con và cô Vân.

Ch ng 8

Long H i tr v nhà m y b a rày, m i ngày Thu n i ra hãng m t l n thôi,ho c i bu i m i, ho c i bu i chi u, mà i l n nào c ng ch ng m t vài gi r i v ,ch không tr n bu i nh tr c n a.

Mà h nhà thì Thu n ho c lo s n sóc hoa viên ho c t p con nói chuy n, chkhông ch u àm lu n v i v và cô Vân, nh t là có ý tránh m y vi c ph i m t mình

i di n v i cô Vân.t b a, ng ng i n c m t i, cô Hòa h i ch ng:

- Ngày mai mình có c n dùng cái xe hay không?- Xe i ra ngoài hãng v y thôi, ch có c n dùng làm vi c gì khác n a âu.

Mình h i chi v y? Mình mu n i âu hay sao?- Ch Vân tính sáng nay ch v . Tôi mu n l y xe a ch và luôn d p i

xu ng K s n ch i cho bi t nhà ch .- c l m. Mình l y xe mà i nhà tôi có i âu thì tôi l y xe c ngoài

hãng tôi i c ng c. Mà sao cô Vân không ch i, l i tính v g p v y?Cô Vân ngó ngay Thu n v a c i v a áp:- Em h a v i má em ch c ch n em i ch i ch ng n m b a em v . Em lên

ch i v i anh ch ã g n hai tu n l r i, em s má em nhà trông, nên emkhông dám n a.

Bây gi Thu n m i ngó cô Vân, hai c p m t g p nhau h n hòi, không ai ch utr n tránh ai.

Cô Hòa nói:- Có ch Vân ây h m nay tôi vui quá. Tôi mu n c m ch ch i ít tu n

a. Ng t s bác trông nên tôi không dám ép. Mà ch có h a ch ng tôisanh s lên ch i lâu. Ð tôi xu ng d i tôi xin phép tr c v i bác.

Cô Vân nghiêm nét m t mà nói:- Tôi h a ch c mà. Ch ng ch sanh ch cho tôi hay, tôi s lên ch i m t

tháng mà giúp ch . Mà ch ph i sanh cho tôi m t a em gái nghe không,sanh em gái ng tôi hi p v i ch mà d y d nó cho nó thành m t ph ncó t cách mà ch ng ch i v i th i i kim ti n h n n n y.

Cô ng ng m t chút r i ngó Thu n mà nói ti p:- Em xin m i anh Thu n nhân d p n y i v i ch Hòa xu ng nhà em ch i

t l n ng bi t má em. Anh ch xu ng ch i ch c má em m ng l m.Thu n chau mày d d m t chút r i m i áp:- Cám n cô. Tôi c ng mu n xu ng th m cho bi t bác, ng t vì lúc n y ngoài

hãng có vi c nhi u c n ph i có tôi nhà, v y m t mình nhà tôi i, ph ntôi xin ình l i d p khác.

- Em ngh anh không mu n i, ch không có vi c gì h t. Anh nói ngoài hãngcó vi c nhi u, mà sao h m rày m i ngày anh ra có vài gi mà thôi. Nhanh mu n i thì sáng mai anh ra ghé hãng s p t m t chút r i i, chi u v

anh ghé m t chút n a c ng c. Ðây xu ng K s n mà xa xôi gì, xe ch ych ng m t gi thì t i.

- Xin cô tha l i. Tôi li u i không ti n. Ð khi khác r i tôi s i.- Anh nói ch c không?- Ch c.- Anh ph i nh l i h a. Mà sau anh v i ch Hòa có i thì ph i xu ng ch i

có mau l m ít n a là m t ngày v i m t êm nghe không.- c.- em li u lúc nào có tr ng t , em s lên em m i.Cô Hòa nói:- Ch v d i ru ng bu n ch t. Thôi, chi l y ch ng r i v Sài Gòn ng

ch em g n nhau ch i cho vui, ch Vân.- Ch ng âu mà l y?- ng ông Ð c t Hu nh cho r i i.- Cám n... Mình b ng lòng làm v ng i nào thì tr c h t mình ph i kính

ph c tài c, ph i yêu m n tánh tình c a ng i y, r i mình m i b nglòng c. Tôi tuy ch a bi t ông Hu nh, nh ng mà theo nh ng l i anhThu n thu t cái cách ng mu n c i tôi, thì cho mình th y nhân ph m

a ng r t t m th ng, tài c ch a cho mình kính tr ng, tánh tìnhkhông áng cho mình yêu m n, th thì tôi làm b n tr m n m v i ng sao

c. V ch ng mà không kính, không th ng nhau thì làm thù ch chnào ph i v ch ng. Gia ình mà v khinh b tánh ch ng, ch ng c p gi t

a v , y là cái c nh a ng c, ho c ch n s n tr i, có vui v gì mà mongo l p. Mà có ch ng r i l i ích gì sao ch c theo gi c tôi l y ch ng hoàiy.

- y ch ng ng ch em mình g n nhau, ng có con nuôi cho vui.- tôi v tôi c má tôi mua m t chi c xe h i. Có xe h i s n thì tôi lên

th m ch th ng th ng c ng c, ch ng c n ph i l y ch ng. Còn con thìn có con c a ch ó, ho c tôi s xin con nhà nghèo tôi nuôi, ng tôi loy d c ng c, ch ng c n ph i có con riêng làm chi.

- Ph n s c a àn bà con gái là giúp v i àn ông con trai mà l p gia ình.Tôi không hi u t i sao mà ch l i có ý mu n tr n lánh cái ph n s c a tr i

t s p t cho b n mình ó.- Hôm tr c tôi ã có c t ngh a v i ch m t l n r i, ch quên hay sao? C ng

nh các ch em khác, tôi ã vâng theo m ng tr i và t c ng i mà lãnh ch c"v " m t l n r i. Có l t i tr i ph t th ng tôi, không mu n b t tôi làm tôi

i àn ông nên ân xá cho tôi. y v y n qu n thoa tôi ã tr r i, tôi cógi y chu n mi n rành r , ch không phép bu c tôi n a c. Bây gi tôi lonuôi m già, có gi r nh tôi t nh tâm d ng chí. Ch ng nào má tôi tr mtu i già r i thì có l tôi s hi n thân cho xã h i ph n . Tôi t ng ch ongtrình v s s ng c a tôi nh v y d u không r c r b ng ch ng trình c ach em, song c ng không n n i lem lu c danh d c a oàn ph n .

Nghe cô Hòa v i cô Vân àm lu n. Thu n ng i t l không mu n chen vô màcãi ng phán oán ai nói ph i, ai tính qu y.

Thình lình cô Hòa h i ch ng:- Mình nghe ch Vân nói ó hay không? Ch quy t c thân i, không

thèm l y ch ng. Theo ý mình, ch Vân tính nh v y ph i hay là qu y.Thu n nghiêm ch nh áp:- Cô Vân l p cái ch ng trình cho s s ng c a cô nh v y thì có ý ngh a cao

th ng l m, cao th ng n n i s trong oàn ph n i nay không cót ai nói t i, mà c ng s cô Vân không ngh l c can m mà tán thành

cái hy v ng c a cô c. Tôi còn lo m t n i n y n a: eo i theo cái chngh a phi th ng, khó kh n quá nh v y, tôi s cái i c a cô Vân ch ngkh i ph i ch u th ng kh lung l m, mà th ng kh v tâm h n nó càng au

n b ng m i th ng kh xác th t. Tôi khuyên cô Vân nên suy ngh l i.Theo ý tôi, thì cô Vân ph i l y ch ng, y là cái ng thu n ti n d i h n

t.Cô Vân v i vã áp:- a! Hai ông bà ng tâm hi p ý quá! Anh mu n ép em ng ông Hu nh

ph i không?- Không. Cô t do ch n l a, nên ng ai thì cô ng. Tôi khuyên cô l y ch ng,

ch không ph i tôi bu c cô ph i ng ông A hay ông B nào h t.- Em hi u ý anh r i... anh s em nói hay mà làm không hay, r i hóa ra d

... Cám n anh... Em có c tin v ngh l c c a em. Mà ví d u ngh l c ykhông s c ch u n i cái ch ngh a t i cao kia, có ph i m (ngã) gi a

ng i n a, thì em s l p th mà c u v t cái thân danh c a em, emkhông nó sa ngã âu mà anh s .

- Tôi mong l m, ng t s s mong y không thành.- Anh ph i ráng giúp em mà làm cho thành m i hay.- Tôi s quá...- Sao mà s ?... i ng s gi ng gì h t ch .- Tôi s mênh mông, không bi t s gi ng gì mà nói.Thu n buông a thôi n r a tay và u ng n c r i ra ngoài hoa viên i th n

th m t mình.Cô Vân nói lén v i cô Hòa:- Lên ch i hai tu n nay tôi kh o c u tâm h n c a anh Thu n r t k l ng.

nh là ng i chán ngán cu c i, ch không ph i nh không th ng vcon. N u ngày tr c nh c i ng i nào khác ch không c i ch , thì cch c a nh c ng gi ng nh v y. Ch ph i b tánh ghen, ráng làm cho anhThu n bi t yêu cu c i h t chán ngán n a, thì gia ình c a ch vui v l m.Anh Thu n giáo d c hoàn toàn h c r ng, chí cao, ch không ph i nh ámtrí th c l m x m kia v y âu.

Cô Hòa g t u áp:- Cám n ch , nh ch lên ch i m y hôm nay mà gia ình tôi h t bu n nh

i tr c. Xin ch r nh lên ch i cho th ng ng làm trung gian giùm chotôi v i nhà tôi c hòa thu n. Tôi trông c y ch l m.

Cô Vân c i ng t và áp:

- Tr i i, tôi ngh giùm ch b t mãn c a hai ông bà ng th y mà lo ph ngmà ch a cho h t nghi k nhau, ch tôi hoài trên n y v i ch sao c.Thôi, tôi xin má tôi mua xe h i r i tôi s lên th ng.

Thu n b c vô l y thu c t mà hút, làm cho hai cô ph i ng ng câu chuy nriêng.

Sáng b a sau, Thu n thay r i xu ng l u h a h ra t i hãng thì bi u s pph c m bánh xe em v li n ng hai cô i K S n. Thu n th y cô Vân y ph c oantrang, ng ng m t mình t i bàn n, thì ngó cô trân trân r i nói:

- Cô v d i m nh gi i. Tôi kính l i th m bác.Cô Vân c i và áp:- Cám n anh, h ch Hòa sanh thì anh ph i cho em hay li n nghe không?Thu n gi không nghe, nên không tr l i, xây l ng i li n ra nhà sau l y xe mà

i, cô Vân l i c a sau ng ngó theo, mi ng chúm chím c i, mà trong lòng bângkhuâng d ng nh có vi c chi b t mãn.

Ch ng 9

Cô Hòa sanh ã c hai ngày r i, cô sanh a con gái ph ng phi ngngh nh, t i Vi t Nam Y Vi n ngoài Sài Gòn.

Bu i s m m i, Cô Quý ra t i y vi n th m em. Cô th y cô Hòa kho kho n,th y em nh c ng cát thì cô m ng, r i cô nói:

- Em ã c hai a con r i; còn ch ch a có a nào h t. ch chi ch cóc m t a con gái nh v y thì ch vui l m.

Cô Hòa c i mà áp:- Ch không ch u , làm sao mà có con c.- Sao l i không ch u? T i không bi t làm sao. Ch t ng có con hay là

không con u là s m ng, ch nào ph i mu n thì c, còn không mu nthì không c sao.

- Em nói cho ch gi mình, n u ch không ch u , kh i anh c i v bécho mà coi.

- Ðâu dám! L p l ng ch phanh thây i ch .- Anh c i lén, ch làm sao mà bi t c.- Không dám âu... Em n m trong n y ban êm d ng ba có vô v i em

hay không?- Không. Có ng i nuôi h v i em, ch b t nhà em thì có ch âu mà

ng .- u ch sanh thì ch b t anh hai em ph i nuôi ch , ch ch không ch u ai

nuôi h t.- Anh m c công vi c làm n, anh nuôi sao c.- h t, làm vi c gì c ng ph i b .- Ch khó quá. Ch s anh nhà anh i ch i ph i không?- ch ng ph i ch u c c, ch không ph i s h nhà r i h ta bà. Mà

àn ông h có tánh x u l m, trông v ng h thong th , mình c ngph i ng a ch ó.

- Ch nói ph i. Ðàn ông h có cái t t ó d ghét l m. Mà bình th ng mìnhkhông gi h c, n ch ng n m co m t ch , thì làm sao mà gi .

Cô Hòa nói t i ó r i s c m t bu n hiu.Cô Quý b c l i g n cái nôi, v t mùng lên mà dòm em nh r i nói:- ng ba ham con không?- Em bi t sao c. H vô thì d mùng dòm r i thôi, có nói gì âu.- ng không b ng m hay sao?- Không.- Ch th y àn ông h h v thì h b ng con nòng nòng trên tay, coi b

m ng l m.- Nói l t tay l t chân b ng không c.- u v y thì ch c d ng n y không ham con. Mà sao coi b d ng c ng bé

u l m mà.- Làm b ch c ng gi ng gì.

Hai ch em nói chuy n t i ó thì Thu n xô c a b c vô. Thu n th y cô Quýli n h i:

- Em chào ch hai. Ch ra h i nào?- Ra nãy gi . H m nay anh s p ph vô cho hay, ch không c kho , nên

không dám i li n. B a nay kho kho n, nên ch ráng ra th m m t chút. con nó gi i ch m ng l m.

- Nhà em sanh l n n y, nh chuy n b ng mau nên ít m t h n l n tr c. Emi g p ông Ð c t , ng nói kho nh th ng, không có chi l h t.

- Tuy v y mà d ng c ng ph i vô th m cho th ng cho con ba nói vui,ng b nó n m m t mình nó bu n.

- Em vô hoài ch , m i b a em vô hai ba l n.- Ch c sanh con gái d ng ít m ng h .- Con nào c ng là con, con trai hay là con gái c ng v y.Cô Hòa h i ch ng:- Mình trong nhà ra hay ngoài hãng v ?- Tôi ngoài hãng v .- Sao h i s m mai mình i mình không em bé H u ra ây nó ch i, nó

nhà m t mình ch c nó bu n l m.- i s m mai tôi i s m, n u em nó ra ây nó làm om mình ngh không

c. Tôi m i bi u xe v r c nó r i.- i nghi p quá! N u không mu n em nó ra ây thì d t dùm nó ra ngoài

hãng... Ð nó nhà có m t mình, tôi lo quá, làm sao tôi n m yên c.- Ngoài hãng ng i ta r n r n, l n xôn, em nó ra ó sao c.- Có con x m choi ch ng nó mà h i gì.Thu n rùn vai r i b c l i c a s ngó ra sân.Con x m d t bé H u b c vô phòng. Bé H u th y m n m trên gi ng thì

ch y ri t l i ôm m ng nói l ng x ng.Cô Hòa bi u con:- Con l i th a dì hai kia con.Bé H u l i ng ngay tr c m t cô Quý r i khoanh tay cúi u mà chào. Cô

Quý ôm mà hun r i n m tay nó l i cái nôi ch em nh mà h i:- Con th ng em hay không?- Con th ng l m. Ch ng nào bi t i, con d t em i ch i. Con d t em i ra

Sài Gòn con mua bánh cho em n.Thu n ng ngó hai a con, mi ng chúm chím c i.Cô Quý nói:- Hai a nh có m t m t, gi ng d ng ba nh khuôn úc.Bé H u kéo tay em nh mà hôn, làm cho Thu n c m xúc h t s c.Cô Quý ch i m t chút r i t giã v ch ng Thu n lên xe mà v .Thu n nói v i v bé H u ây ch i ng Thu n xu ng hãng d u nói

chuy n m t lát r i Thu n s tr l i mà r c. Thu n ra i ch a c bao lâu thì conm b c vô phòng nói v i cô Hòa:

- Có cô hai l i.- Cô hai nào?

- Cô hai d i ch gì mà m y tháng tr c lên nhà mình ch i r i cô l y xea v ó.

- Ch Vân ph i không?- , ph i, ph i... cô Vân.Cô Vân ng ngoài c a dòm vô phòng, th y con x m v i bé H u thì ch ng

còn nghi ng i gì n a, nên x c vô la l n:- Ch Hòa ch sanh h i nào? Tôi ã d n ch mà sao ch không cho tôi hay?Cô Hòa ch a k p tr l i, thì cô Vân ã ôm bé H u mà hôn và h i l ng x ng:- Cháu nh dì hay không? Em cháu âu? Trai hay gái?Cô Hòa c i mà áp:- Con gái.- t quá! V a ý tôi mu n l m r i. Ðâu tôi coi con gái tôi ra sao.Cô Vân vén mùng b ng em nh ra mà nhìn. Cô r tay r chân, d m ra mà

coi u coi tai cùng h t r i nói:- Con ph i l n cho mau nghe không, l n ng má v i dì d y con h c, làm

cho con tr nên m t ph n Vi t Nam ng n các ph ng di n.Cô Hòa vui v nói:- Ch gi i l m. Có bé H u là con trai cho anh Thu n d y r i, thì ph i sanh

con gái cho ch em mình d y ch . Tôi m ng quá. Mà ch sanh c m ya r i, sao ch không cho tôi hay?

- Tôi sanh h i 2 gi tr a hôm kia. Sanh r i tôi có nh c nhà tôi ánh dây thépcho ch hay, mà ch không c dây thép hay sao?

- Không. Tôi có ng th hay là dây thép gì âu?- Ch c h em dây thép tr ch gì.- u ánh giây thép bu i chi u hôm kia thì ngày hôm qua tôi ph i c.

Mà sao t i s m mai n y tôi c ng ch a th y gì h t.- u ch a c dây thép mà sao ch hay ch lên ây?- Tôi lên thình lình, tôi có dè âu. Tôi i xe l a lên t i tôi kêu xe kéo ch y

th ng vô nhà. Tôi h i, b i nó nói ch sanh, xe h i m i v r c cháu H u,i nó ch ch tôi m i bi t mà ra ây.

- Té ra ch i thình lình mà g p, thi t là may.- May l m... Ch sanh l n n y n c m có bi t ngon và nghe trong mình có

kho hay không?- Tôi n ngon l m, trong mình kho nh th ng. T i ông Ð c t c m, ông

không cho ng i, ch bây gi tôi ng i d y tôi i c ng c.- Ý! Không nên âu ch . Ð ng có s c, ch ph i n m, ch ng nào Ð c t cho

phép ch m i ng i d y.- Tôi nói cho ch hi u s c m nh c a tôi ch tôi âu dám cãi Ð c t . Ch coi

con nh nó gi ng ai v y ch ? H i nãy ch hai tôi nói nó gi ng cha nó. Chcoi nó có gi ng tôi chút nào hay không.

Cô Vân kéo bé H u l i ng g n, cô nhìn m t hai a nh mà so sánh m t h ii nói:

- ng m t nó gi ng h t cháu H u, ngh a là gi ng anh Thu n. Nh ng màbàn tay bàn chân v i cái càm nó gi ng ch .

- Ch c hay không?- Ch c ch . Ch không tin thì i ít b a ch ng i d y r i ch coi. Anh t tên

gì ây?- Ch a khai sanh. Tôi mu n t tên theo Tây, mà nhà tôi không ch u tính

t tên Vi t Nam.- Mình Vi t Nam thì l a tên Vi t Nam mà t ph i h n.- Tên Vi t Nam bây gi bi t t ch gì?- th ng th ng tôi ki m. Ð t tên quan h l m, ph i l a tên cho t t và có ý

ngh a mà t thì sau n y nó m i phát t, m i thanh nhã.- Ch ki m tên giùm i r i nói cho nhà tôi bi t mà khai sinh.- Bi t anh Thu n cho phép hay không. Ðàn ông h có quy n làm cha m nh

m.- Sao l i không cho. Tôi làm m tôi c ng có quy n v y ch . Tôi nh ng

quy n t tên cho ch a.Cô Vân ngó em nh mà c i và nói:- c. Ð tôi ki m tên cho t t mà t cho con tôi.Cô em nh n m êm ái l i trong nôi, kéo mùng kín áo r i ng ngó cùng

trong phòng.Cô Hòa m i kéo gh l i ng i ng nói chuy n ch i.Cô vân li n nh c gh khít bên gi ng mà ng i, bé H u lên ng i trong

lòng cô, r i cô h i cô Hòa:- Ch sanh con gái, ch c anh Thu n m ng l m h ?- Coi b không m ng gì.- Sao v y? Té ra hai ông bà ch a h t nghi k nhau hay sao?- Lúc ch lên ch i, nh ch khuyên l n, nên nhà tôi i tánh chút nh.

Ch ng ch v r i, thì tánh c tr l i l n l n, c ng nh ch không có nói gìt.

- ! Anh n y k d không kìa!- y tháng nay, nhi u khi tôi bu n, tôi mu n l y xe i xu ng d i ch

ng xin phép bác m i ch lên ch i v i tôi lâu lâu. Mà tôi ngh bác có m tmình ch , n u ch i ch i thì bác nhà tiu hiu, t i v y nên tôi mu n mà tôikhông dám làm. Ch chi ch có xe h i, ch lên xu ng th ng, thì ch giúpích cho tôi không bi t ch ng nào. Xe m i xe c ngoài hãng thi u gì, tôi bi uch coi chi c nào v a ý thì l y mà dùng. T i sao ch không ch u không bi t.

- Không ph i tôi không ch u. T i má tôi không mu n s m xe h i ch . Hômch xu ng nhà tôi ch i, ch nói chuy n ó, má tôi tr l i g t quá, ch khôngnh hay sao? Má tôi nói không ph i s t n ti n, ng t vì i xe h i s r i roquá, nên má tôi không mu n.

- Thiên h i xe h i h t th y, có sao âu mà s .- y bà già nhát l m. B n ó ch v r i tôi c h t s c, mà má tôi c ng

không ch u.- Ch lên tôi m ng quá. M y tháng nay không g p c ch tôi bu n d , có

nhi u chuy n không bi t nói v i ai.

- y tháng nay m c giúp má tôi thâu góp lúa ru ng nên không i âuc. M i r nh m y b a nay nên tôi tính ch y lên tr c th m coi ch ng

nào ch sanh, sau h i th m anh Thu n m t vài công chuy n c a tôi.- Ch ph i ch i v i tôi lâu lâu.- Cha ch , tôi h a v i má tôi ngày m t tôi s v , lâu không ti n.- Ch vi t th g i v xin phép v i bác ng ch i. Ch có h a h tôi sanh ch

lên nuôi tôi m t tháng. Hôm xu ng d i nhà tôi c ng ã xin phép báci. Bây gi ch v có c âu.

Cô Vân ng i l ng thinh suy ngh .Cô Hòa nói ti p:- Tôi m c n m ây, mà nhà tôi c i ra hãng, b th ng nh nhà b v ,

bu n h t s c. Ch ch i, ng nhà giùm v i th ng nh , cho tôi an lòngt chút. Tôi mu n ch l y xe ch y v d i th a cho bác hay r i tr lên.

Ðây xu ng ó, i ít gi ng h , ch xa xôi gì. Ch ây ch i, i nhà tôitr l i r c vô trong nhà n c m r i ch l y xe ch i.

Cô Vân là ng i b t thi p, mà nghe m y l i c a cô Hòa nh v y thì b i r i,không bi t ph i nh t nh l nào. Cô ng d y b c l i g n cái nôi mà dòm em nh ,tính l p th suy ngh r i s trã l i.

Bé H u ng ng m t bên cô, v t la l n: "Ba".Thu n b c vô phòng, th y cô Vân thì ch ng h ng, nên nói c có hai ti ng:

"cô Vân".Cô Vân chúm chím c i và nói:- Em m ng cho anh c h nh phúc hoàn toàn, có con trai con gái h t.Thu n c ng chúm chím c i, ch không cám n mà c ng không h i cô Vân

lên h i nào.Cô Hòa h i ch ng:- Tr a hôm kia sanh r i, tôi nh c mình ánh dây thép cho ch Vân hay. Mình

có ánh hay không mà ch nói ch không có c dây thép:Thu n ú áp:- Tôi... quên.Cô Hòa chau mày mà trách ch ng:- Hay d ! Trí mình m c t ng vi c gì âu không bi t mà tôi c y có m t

chút ó c ng không nh mà làm!- Mình bi u ánh dây thép. Tôi ngh chuy n không g p gì nên tôi tính

vi t th c ng c. Té ra l n x n r i tôi quên l ng. Mà cô Vân ã lên âyi thì vi c c ng xong.

Cô Vân mu n cho v ch ng d t cãi nhau, nên cô nói v i Thu n:- Anh nói ph i, vi c ã xong r i thì không c n trách anh làm chi. Anh quên

ánh dây thép cho em, thì b t quá anh m t m t d p lãnh l i cám n c a emmà thôi, ch không quan h chi ó, ph i không?

- Cô trách th nào tôi c ng vâng ch u h t th y. Mà tôi quên cho cô hay, v ych t i sao cô hay nên lên th m ây.

- Em v i ch Hòa là b n ng thinh ng khí. B i v y ch Hòa có vi c thì tráitim c a em nó mách cho em hay, ch không nh ai h t. Thôi chuy n ó b

i. Bây gi em th a cho anh hay, ch Hòa ã phú cho em tr n quy n l atên mà t cho em nh . Anh có l i gì ng n c n xin nói ngay ra.

- Nhà tôi mu n th nào c ng c, tôi ng n c n làm chi.- u v y anh c ng cho phép em n a hay sao?- Tôi c ng cho phép.- Cám n. Theo t c th ng h con trai thì t theo tên cha, còn con gái thì

t theo tên m . Anh tên Thu n, sanh con trai t tên H u, thì ph i l m. tên Hòa, bây gi ch sanh cón gái, thì t nó tên H o. Ð t nh v y thì

bên phe nam "Thu n H u", bên phe n "Hòa H o", anh ngh th coi chay không?

- c l m, c l m.- Còn ch Hòa? Ch ch u hay không?Cô Hòa g t u mà ch u.Cô Vân l y làm c ý nên cô vui v mà nói:- Trong gia ình mà c thu n h u, hòa h o, thì có chi quý b ng. Sáng mai

khai sanh cho em i.Con x m b c vô t i nói v i cô Vân: "Anh kéo xe m n tôi h i cô coi anh ph i

ch cô n a hay là em vô".Cô Vân g t u bi u ph i ch .Cô Hòa ch ng h ng h i cô Vân:- Ch neo xe n y gi hay sao?- Ph i. Ð nó ch ...- Có xe nhà, còn bi u nó ch làm chi? Tr ti n cho nó i i, r i i xe h i mà

trong nhà.- Tôi còn va ly trên xe kéo.- a! H i nãy vô trong nhà sao không va ly tr ng, l i ch theo ra ây

làm chi?- m t chút r i tôi i n a.- Ch i âu?- Tôi i có chuy n riêng.- Không c. D u có i âu thì c ng em vô trong nhà n c m và ngh

tr a r i x mát l y xe mà i, ch i âu bây gi .- Cô Vân b ng , không bi t l i gì mà cãi n a.- Cô Hòa nói ti p:- Ch lên ây thì ph i t i nhà tôi ch không c phép ch khác. Ch

ng coi ch ng giùm bé H u cho tôi ch .Cô v a nói v a thò tay d i g i l y m t ng b c a cho x m bi u ra tr ti n

xe kéo r i xách c a cô Vân em qua xe h i.Cô Vân nghe gi ng bu n c a cô Hòa thì ng lòng, nên c n không cho con

m l y ti n, r i b n thân cô ra ng tr ti n xe kéo và bi u con x m xách va ly lên xe h i c a Thu n.

Lúc y, trong phòng, cô Hòa nói v i Thu n:

- Có ch Vân lên tôi m ng quá. Ch lên thình lình mà thi t là may. Ch nóich không dè nên không có nói tr c v i bác mà lâu c. Mình ráng

m ch l i nghe không.- Mình c m, ch tôi làm sao mà c m c c.- Tôi có nói r i, mà ch còn d c d c ch a nh t nh.- không nói tr c, n u mình c m c l i, s d i bà già c trông nh .- Bu i chi u nay mình có r nh hay không?- Mình h i chi v y?- Tôi mu n n u mình có r nh thì x mát mình l y xe i v i ch xu ng K

n xin phép v i má ch ng c y ch dùm trên nhà mình ch i v i tôi,ch ng tôi c ng cáp r i ch s v .

- Tôi i không ti n.- Tôi c y mình vi c gì c ng không c h t th y. Ng quá! Không bi t t i

sao mà không ch u làm cho tôi vui lòng m t chút.Thu n chau mày suy ngh m t chút r i áp:- Tôi m c h n l v i ông h i ng d i B c Liêu, bu i chi u nay ph i nhà

ng nói chuy n v i ng. Thôi tôi bi u s p ph a cô Vân v d ing c cho bà già c hay r i tr lên c không?

- u mình i c thì quý h n. Nh mình có vi c thì bi u s p ph a chi c ng c.

- tôi nói v i c r i bi u s p ph a i.- Ch có mu n d t bé H u i theo ch i, thì bi u con x m s a so n cho em r i

i v i nó.Cô Hòa th y cô Vân tr vô li n nói:- Ch Vân nè, tôi tính x mát r i nhà tôi l y xe h i i v i ch v d i nhà

ng th a v i bác cho phép ch tr lên v i tôi ít ngày. R i nhà tôi m cvi c nên i không c. Thôi, s p ph a ch i nghe không. Ch d tbé H u i v i ch .

Cô Vân ái ng i áp:- Cha ch , lúc n y tôi có vi c, s ch i v i ch không ti n.- Ch h t th ng tôi r i hay sao?- Ch h i k quá! Sao l i h t th ng?- Ch th ng tôi, mà sao tôi mu n có m t chút ó, ch l i d c d c, ki m th

ch i? Mà vi c ó ch ã có h a tr c v i tôi, nên tôi m i dám y34 ch .Tôi nói thi t, n u ch không ch u trên n y ít ngày, tr c nói chuy n ch icho vui, sau coi ch ng giùm bé H u, thì tình ch em s d t, b i vì ch cóth ng tôi âu mà tôi dám làm ch em v i ch n a.

- Tôi mu n tôi th m ch m t chút r i tôi v ; khi nào ch v nhà r i tôi slên ch i lâu lâu.

- Tôi c n có ch bây gi ây ch . N m trong n y bu n quá, ph i có ch vô ranói chuy n ch i tôi m i vui.

Cô Vân ngó ngay Thu n mà h i:

34 nh , m n ng i khác giúp mình

- Ch Hòa ép tôi ph i ch i v i ch , mà anh Thu n b ng lòng hay không?Thu n xây m t ch khác mà áp:- u c v y thì tôi mang n cô l m, sao l i không b ng lòng.Ti ng chuông nhà th vang rân. Cô Hòa nói v i ch ng:- i hai gi r i. Thôi mình r c ch Vân v i em v n c m i k o ói

ng. Ch Vân x mát l y xe i v i bé H u v K s n nghe không. Th ai bác r i ch tr lên ghé cho tôi hay tr c ng tôi m ng.

Thu n t giã v , d n ng i nuôi lo d n c m cho v n, r i m i ra xe mà vCây Quéo v i cô Vân và bé H u.

i b p d n c m r i Thu n m i cô Vân i n. Trong lúc n c m Thu n ít nóichuy n, mà coi b nh có vi c gì làm cho trí Thu n lo ra. Ch ng n c m r i, Thu nthan m t, nên xin l i cô Vân ng lên l u mà ngh li n. Ðúng hai gi r i Thu n tính

y xe mà i, h a v i cô Vân h ra t i hãng s bi u s p ph em xe v li n ng cô i S n v i bé H u.

Cô Vân h i:- Em i m t l t v i anh, ra hãng anh xu ng r i bi u s p ph a em i K

n không c hay sao, nên ph i b t xe ch y ra ch y vô nhi u b n?- Cô i bây gi còn n ng l m.- Xe mui mà n ng gi ng gì, i s m ng v s m.- Cô mu n i m t l t c ng c.Cô Vân bi u con x m thay cho Bé H u r i d t nhau lên xe mà i m t l t.

n 6 gi chi u cô Vân i K S n và ghé Vi t Nam Y Vi n, cô Hòa v a th yn v i con b c vô phòng, li n h i:

- Ch v K S n m i tr lên ph i không?- Ph i. Tôi m i lên t i ây.- Bác có vui lòng cho phép ch trên n y ch i v i tôi không?- Bà già cho, song d c d c l m.- i sao bác d c d c?- Má tôi nói ch m c n m trong nhà th ng, tôi nhà m t mình v i anh

Thu n thì coi không c.- y bà già x a g t v phong hóa quá. Con trai v i con gái không c

trao cho nhau trên tay, không c ng i chung m t chi c chi u, khôngc n chung m t mâm c m.

- Theo phong hoá x a thì v y ó. Mà trong làng ph n nhi u h c ng còngi chính ch n l m ch .

- Chúng ta h c theo m i, nên quen theo phong hoá m i, chúng ta không knh ng t c x a n a. Ch i m t xe, ch m t nhà v i ch ng tôi, r i sao màkhó coi? Ch là b n thi t c a tôi, l i n trong nhà tôi, ch ng tôi là ng icó h c th c, d u cho có máu dê tràn tr trong trái tim i n a, c ng không

dám ch c gh o ch . Ch có c t ngh a cho bác hi u hay không?- Có ch . Má tôi nói nh v y, ch không có c n.- , c... Tôi nói riêng cho ch bi t: Tôi n n n xin ch trên n y ch i là có

ý mu n ch gi ng ngh a giùm cái o làm ch ng cho nhà tôi bi t mà itánh l i. Chuy n tr c ch nói s qua mà coi có k t qu b n. L n n y ch

lâu, ch nói nhi u, ch c nhà tôi h t làm cho tôi c c lòng n a. Ch nhà m tmình, ch nói ti n l m. Xin ch làm n ráng nói giùm, m i b a ch nói m tchút, ch c nhà tôi nghe.

- Tôi s h t lòng làm cho v a ý ch .- Tôi cám n l m. Thôi, ch d t bé H u v trong nhà mà ngh . Nhà tôi có ghé

i nãy, ã v tr ng r i, ch c i ch v n c m.Cô Vân l i cái nôi mà dòm em nh , r i d t bé H u ra Cây Quéo.Thu n m c mát i th th n trong hoa viên, ngó th y xe cô Vân, l t t

c ra chào r i hi p nhau i vô nhà.

Ch ng 10

Bé H u yêu cô Vân. H i tr a nó nghe nói s c i v i cô xu ng K S nch i, thì r n r c trong lòng, ng tr a không c. n c m t i r i nó li n bu n ng ,nên nó kêu thi m x m bi u em nó lên l u ng nó ng .

Thu n kêu con nh bi u nó lo gi ng mùng trong phòng khách t ng d icho s n ng cô Vân ngh b i vì i lên i xu ng K s n hai l n ch c cô m t, nên ph ingh s m. Thu n l i m c có vi c ph i i Sài Gòn m t chút, r i xin l i v i cô Vân lênxe mà i.Cô Vân nhà có m t mình cô bu n, nên bi u b i óng c a r i cô vô phòng c sách

a Thu n mà ng i xem nh t báo. Ng i lâu m i l ng, nên nghe ng h gõ 10 gi ,cô bèn t t èn vô mùng n m r i ng quên. Thu n v h i nào cô không hay.

Sáng b a sau, lúc n m tâm, cô Vân h i Thu n:- i hôm anh i t i m y gi anh m i v ?- Tôi v h i 12 gi .- Anh có ghé ngoài Vi t Nam Y Vi n hay không?- Có. Tôi ra nói chuy n ch i v i nhà tôi trót gi .- i hôm em có ý ch anh v ng em h i ý ki n anh v m t vi c em

ng tính mà làm. Té ra em n m ng quên, anh v em không hay.- Cô mu n h i vi c chi?- Không g p gì mà v i. Thôi, t i nay anh có r nh r i em s nói cho anh

nghe.- c... Tôi s xe riêng c a tôi nhà. B t lu n gi nào, cô mu n ra y vi n

mà th m nhà tôi hay là mu n i âu, thì cô bi u s p ph c m bánh cho côi.

- Còn anh, xe âu anh i?- Tôi có xe khác, xe c ngoài hãng thi u gì.

n r i Thu n l y xe c mà i. Cô vân bi u thi m x m thay cho bé H u r icô c ng d t nó lên xe m i mà ra Y Vi n th m cô Hòa.

Bu i s m mai hôm ó ã v y, mà bu i chi u c ng v y, cô Hòa th y cô Vâni bé H u thì cô vui v vô cùng, m con m ng nhau, ch em trò chuy n v i nhau

không d t.i b a y, n c m r i, cô Vân th y Thu n c ng s a so n nh b a tr c,

ng nh mu n i âu thì cô h i:- Anh mu n i âu hay sao?Thu n d d m t chút r i áp:- Tôi mu n i m t vòng ra Sài Gòn.- Ðêm nào anh c ng i, n u ch Hòa hay, ch c ch s ghen cho mà coi.Thu n chau mày suy ngh .Cô Vân c i nói ti p:- Em tính t i nay em h i th m anh m t vi c, té ra anh m c i thì thôi.Thu n kéo gh ng i và h i:- Cô mu n h i th m vi c gì?

- Vi c n y ph i nói dài l m, mà có l ph i cãi, ph i bàn tính, b i v y n u ítgi thì nói không ti n.

- Vi c quan h l m hay sao?- Quan h l m.- Tôi i ch i, ch không có vi c gì g p. N u cô mu n nói chuy n, thì tôi s

nhà, không h i chi.- u anh b ng lòng nhà, thì anh thay mát cho thong th , r i em s nói

cho anh nghe.Thu n ngó cô Vân mà th dài, r i i thay mát.Cô Vân qua phòng c sách mà ng i có ý mu n Thu n c ng vô ó ng àm

lu n thong th .Thu n thay r i, trên l u i xu ng dòm th y cô Vân ng ng i trong

phòng khách, nét m t nghiêm ngh làm cho t ng m o thanh nhã xinh p càngthêm kh ái, thì chau mày r i d d không mu n b c vô. Thu n l y m t gói thu c

i m t h p qu t ra c a ng t thu c mà hút d ng nh c n ph i nh tâm nhtrí m t chút r i m i ng35 tr vô.

Cô Vân ch cái gh d a bàn vi t mà m i Thu n ng i ngay tr c m t cô, ngnói chuy n cho ti n.

Thu n ng i ngó cô Vân r i nghiêm ch nh h i:- Cô có chuy n chi âu nói ph t (nói li n ra ngay) cho tôi nghe th coi.Cô Vân tr m ngâm m t chút, a tay vu t mái tóc xem r t d u dàng, nhích

mi ng mà tr m t n c i r t h u duyên r i ch m rãi nói:- c chân vào th cu c ai c ng ph i v m t cái ng tr c cho s n noi

theo ó mà i, n u may nh m ng b ng th ng, hay là r i g p ngchông gai, c ng ph i ráng i cho cùng cho t t. Ph n em là gái, lúc nh ph itùng quy n cha m , b i v y cách n m n m tr c má em nh c n duyêncho em, ngh a là v s n con ng i cho em b c t i, kh i ph i nh clòng tìm ki m. Em nói thi t, d u em không có tình gì v i ng i h a hôncùng em, nh ng mà c n duyên c a m nh, thì em ph i ghi tâm kh c c t,

i v y trót 5 n m tr ng em kh c trong trí hình dáng ng i y là b ntr m n m c a em, em rèn lòng t p tính ng làm v ng i cho x ng áng.Ch ng dè cách m t n m nay ng i y g i th xin h i h n!... Vì em khôngcó tình tr c, nên s h i hôn không ng tâm lo n trí em c. Tuy v ymà s m t ng c a em thình lình v tan, c nh gia ình em toan s p ttr c thình lình s p nát, r i ph n em c ng nh chi c thuy n ra gi a bi nmà g y bánh lái, cái ng i c a em c ng nh ã bít ngang. Anh ngh

ó mà coi cái kh v ph n trí c a em n b c nào!... May em có h c th c,mà l i không nhi m ái tình c a ng i h a hôn; may em t p tìm xu h ng

m thu t, không k n gia ình n a, nên m t n m nay em m i cvui v i s s ng mà lo báo hi u cho m già. Nh ng mà có êm em ng i óngió tr ng mà suy ngh , thì em th y i c a em, tuy th thái, song tr ng

ng. i ph i làm cho s s ng có ý ngh a, ph i làm vi c gì cho có ích,

35 m h , s t s ng

ch mà s ng mà h ng gió vui tr ng, s ng ng n ngon ng kho , thìng làm gì, cái i c a ch Hòa có m c ích rõ ràng: ch s ng ng làm

vui cho ch ng, s ng ng nuôi con cho khôn l n mà duy trì xã h i. Còn cáii c a em có m c ích gì âu?

Nãy gi Thu n ch m chú ngó cô Vân mà nghe cô nói. Ch ng nghe t i ó thìcúi m t xu ng bàn, ch ng tay lên trán mà th ra.

Cô Vân ngó ngay Thu n mà nói ti p:- u khi nào em bu n là bu n ch ó, bu n mà không bi t t v i ai c.

Má em già c , có hi u tâm h n em c âu mà em nói... Ðêm n ngoàiLong H i, em c àm lu n vi c i v i anh. Trong lúc nói chuy n anhcó than r ng i n y con gái x mình ham s giáo d c v trí th c, mà thi ugiáo d c v gia ình, b i v y ch ng có ch ng không bi t xây n n móngcho h nh phúc gia ình v ng b n. Anh c ao ng i có ti n có chí x ngra l p nhà tr ng chuy n d y con gái cho tánh tình cao th ng, cho bi ttôn tr ng gia ình, cho bi t ng ph i mà i, ng qu y mà tránh. Anh

i t ý mu n cho em ra làm vi c y, anh nh hay không?Thu n g t u, áp:- Tôi nh . Cô c nói ti p i.- a rày v nhà, em suy ngh l i, thi t l p nhà tr ng mà d y nh v y, là

t u h u ích nh t trong bu i n y. Làm vi c ó là xây n n h nhphúc cho t ng lai m i gia ình. M i nhà u có m t ng i v hi nchuyên lo giúp vui, gi i bu n, tr ng chí cho ch ng, chuyên lo nuôi d ng

c sóc, d y d con, cho ch ng r nh trí mà c nh tranh v i thiên h ngoài,u gia ình h t th y u c nh v y, phong hoá m i thu n m , xã h ii t n phát. Em có t vi c y má em nghe, r i em xin phép cho em l p

th m t nhà tr ng t i Sài Gòn ng em giúp ích cho i và làm cho sng c a em có ý ngh a. Má em vui lòng cho phép em r i. Em m ng l m.

Em lên ây là có ý c y anh giúp em tán thành vi c y. Anh ph i giúp emki m mà mua ho c m n nhà hay là ph , ch nào mát m thanh t nh

nhà tr ng, anh c ng ph i giúp em s p t cái ch ng trình giáo d ccho có th th c rành r và c n ích ng i cho kh i l c ng. Ph i có anhgiúp s c thì em m i làm c. V y ch anh s n lòng giúp em hay không?

Thu n bi n s c, ng d y i t i i lui trong phòng, không dám ngó cô Vân,mà c ng không bi t ph i tr l i th nào. Cách m t h i lâu Thu n m i ng l i mà

i:- Cô ã có t s cô tính ó cho nhà tôi nghe ch a?- Không. Ch Hòa không a lo vi c bao ng, mà lúc n y ch m c sanh, n u

nói cho ch bi t thì r n trí ch ch không ích gì. Em mu n tính riêng v ianh mà thôi, ch ng nào xong r i s cho ch Hòa hay, ngh không mu n gì.

Thu n t thu c mà hút r i i t i i lui n a, s c m t có v lo l ng l m.Cô Vân b c ra ngoài mà u ng n c r i rót b ng vô m t tách n c trà nóng

cho Thu n u ng. Th y Thu n l l ng thì cô h i:- anh không s t s ng giúp em. T i sao v y?Thu n ngó ngay cô mà áp:

- Cô không hi u t i c nào mà tôi không s t s ng hay sao?- Không. Anh nói cho em nghe th coi.- Xin cô ng bu c tôi ph i nói... Tôi s tôi không có th giúp cô c, nói

bao nhiêu ó thì r i.Cô Vân c i mà nói:- Em ã nh t nh r i. D u anh không ch u giúp em c ng làm. H em làm

i thì t nhiên anh ph i ch b o, ch không l anh làm l c.Thu n rùn vai l c u mà nói:- Khó h t s c! Xin cô tôi suy ngh m t vài b a r i tôi s tr l i. Nói d t l i

Thu n li n b c ra ngoài r i i th ng ra sân, d ng nh mu n tìm cáikhông khí khác ng kho trí, mu n nhìn cái quang c nh khác ng nhlòng.

Trong ba ngày sau, Thu n c l p th mà lánh không dám ngó cô Vân, màng không mu n nói chuy n v i cô. Ð n b a n, ph i ng i chung, thì Thu n ép con

lên ng i ng ch c con nói hoang àng cho kh i ph i àm lu n v i cô Vân v câuchuy n mình không mu n ng n n a.

t êm, trong nhà v ng hoe, trên d i im lìm, mà Thu n n m tr n tr c hoài,không ng c. Thu n khoác mùng chun ra, t thu c mà hút r i nhè nh xu ngthang l u, tính xu ng phòng c sách ki m m t cu n sách lên xem ng d gi c ng .Ch ng dè xu ng phòng c sách l i th y cô Vân ng ng i t i bàn vi t mà vi t, cái

èn ng, bao ch p màu xanh, trên bàn r i m t cô sáng r . Thu n ng d dngoài c a, d ng nh mu n th i lui; mà r i không bi t Thu n ngh th nào màThu n chau mày h m h b c nh u vô và ng d a bàn, g n m t bên cô Vân mà

i:- Khuya r i sao cô ch a ng ? Cô còn vi t gi ng gì ó?Cô Vân ngó lên, th y Thu n thì c i mà áp:- Em tính t cái ch ng trình giáo d c cho nhà tr ng c a em. Anh không

ch u giúp em thì em làm m t mình. Ð em s p t xong r i em c choanh nghe và c y anh bình ph m. D u anh không giúp song anh c ng bìnhph m chút nh ch , ph i không?

Thu n không tr l i, b c l i v n cái èn plafond36 b t cháy lên sáng loà r ing i t i cái divan có lót n m xanh d a vách t ng mà ngó cô Vân trân trân.

Cô Vân h i:- h i hôm t i bây gi anh ã ng hay ch a?- Ch a.- Sao anh bi t em còn th c mà anh xu ng ây? S l p nhà tr ng nó làm

n trí em ng không c. H i 10 gi , em nghe trên l u im lìm, em t nganh ã ng r i, nên em lén vô ây v n cái èn nh mà t th ch ngtrình. Em không dè anh còn th c.

- Ðêm nay tôi ng không c, tính xu ng ki m m t cu n sách mà cng gây gi c ng . Tôi c ng không dè cô còn th c.

36 tr n nhà

- Anh mu n u ng ca ph không? Ð em kêu con nh ây n u n c r i emlàm cà phê cho anh u ng.

- Thôi ng kêu cho nó ng . Tôi có èn n u n c, tôi l y mà n u c ngc.

Thu n ng d y b c ra ngoài phòng n, m t r u l y l p c p.Cô Vân ng ngó cùng trong phòng c sách. Cô m c m t b mát b ng l a

tr ng, vì l a m ng nên nó t bày cái hình vóc y u u kh ái c a cô càng thêm rõràng, vì áo bâu nh nên nó cho th y c , cái ót c a cô tr ng trong m m m i.

Cái phòng c sách c a Thu n d n c ng thi t p, làm cho c nh v i ng ing nhau vô cùng. Phòng r ng rãi, phía trong cái bàn vi t; phía ngoài mà i

di n v i bàn y, thì lót cái divan ngh tr a. D i c a s , bên tay m t có m t cáibàn bát giác th p v i hai cái gh xích u ng n m lúc l c mà gi i trí. Trên vách

ng phía sau bàn vi t có treo m t cái khuôn hình l n, v b ng d u, v hình giaquy n c a Thu n; cô Hòa ng i ôm bé H u trong lòng; Thu n ng sau l ng cô, tay

n gh mi ng chúm chím c i, t v b o h cho v con luôn luôn.Cô Vân ng ng mà xem t gi y cô ã vi t, thì Thu n tr vô, tay b ng

t mâm có bình cà phê, bình ng, èn n u n c, ve n c v i hai cái ly l c càphê. Thu n mâm trên bàn bát giác d i c a s r i qu t h p qu t t èn n u

c. Cô Vân b c l i ng m t bên và nói:- Anh s m h t.- Ban êm tôi hay th c khuya c sách. Tôi s m s n ng làm cà phê,

ho c n u trà mà u ng, kh i ph i kêu a làm m t gi c ng c a nó.- a nay anh em làm cho.Cô Vân dành rót n c l nh vào m mà t lên cái èn. Cô ra ngoài l y cái

kh n bàn mà lau ly; cô làm l ng x ng, ch n c sôi ng ch cà phê. Thu n l i divanmà ng i, ch ng tay trên g i, m t ngó cô Vân; vóc cô thanh nhã g n gàng m t cô sáng

vui v , tay cô d u nhi u tr ng trong; hình dung p y trong th phòng thanhnhã n y, làm cho r c r . Ngó ng i, ngó c nh lòng Thu n ng n ng , l i thêm êmkhuya v ng v im lìm gây ra không khí ch a chan tình t , nên Thu n ng n ng r i

m xúc, Thu n nh có nhi u êm Thu n c ng ng i t i ây mà c sách, cô Hòang vô ây r i khi thì ng i, khi thì ng mà nói chuy n v i Thu n, nh ng mà

ch ng có l n nào Thu n c m xúc nh bây gi , v a vui v v a bu n b c, ng n ngangtr m m i trong lòng, mu n nói ra, nói không c, mu n xa lánh, xa không n .

c sôi, cô Vân xúc cà phê vô ly l c r i ch n c vô, m t ch m chú ngó,tay dãnh m y ngón, c p m t r t h u tình, ngón tay nh r c. Làm xong, cô ngng m nghía r i kéo m t cái gh phô t i l i ngay tr c m t Thu n và nói:

- cà phê xu ng r i em s b ng l i cho anh u ng.Thu n l ng thinh.Cô Vân tr l i bàn bát giác, cúi dòm hai cái ly coi cà phê nh u thông hay

không và nói ti p:- Ch Hòa v n phi n anh hoài. Ch than v i em n a. Em xin anh ph i th ng

ch . N u anh c l l ng, làm cho ch không th a mãn v o v ch ng thìem bu n l m v y.

Thu n c ng c l ng thinh.

Cô Vân th y cà phê xu ng g n y ly, cô m i b ng m t ly em l i trên ghphô t i, tr c m t Thu n, r i l i l y bình ng v i cái mu ng r i h i:

- Anh mu n m y mi ng ng?Cô th y Thu n ng c m kh n mu soa mà ch m n c m t, thì cô ch ng

ng, ng ngó Thu n mà h i:- Có chuy n chi mà b a nay anh bu n d v y?Thu n c ch m n c m t, không tr l i.Cô Vân bình ng d a bên ly cà phê cho Thu n, r i xây l ng i l i bàn

bát giác, v a i v a nói: " i vi c nào nó c ng có th làm cho mình chán ngánc h t th y. Mình ph i l y c p m t hi n tri t mà khinh th nó, mình ph i l y lòng

o c mà phân x nó, thì mình m i kh i bu n".- Anh bu n v vi c làm n hay bu n v vi c nhà?Bây gi Thu n m i th dài mà áp:- vi c làm n thì tôi c ý l m, có chi âu bu n. Tôi bu n là bu n v vi c

nhà, vì nó không làm cho tôi vui s ng ch nào h t.Cô Vân day l i h i:- Té ra anh c ng còn phi n ch Hòa n a hay sao?- Tôi không phi n ai h t. Tôi bu n v m ng s c a tôi mà thôi.- Anh bu n v kho n nào? Anh có t cho ch Hòa bi t hay không?- làm chi? Nhà tôi có hi u tâm h n c a tôi âu mà ph i t .- ch ng v i nhau ã có hai m t con, l nào ch Hòa không hi u tánh ý

anh.- Thi t nhà tôi không hi u tâm h n c a tôi, ho c không mu n hi u. Cô lên

ch i m i vài l n mà có l cô hi u h n.- Ph i. Em hi u l m. Em t ng ch Hòa còn hi u nhi u h n em ch .- Không. Không ph i v y âu. Cô hi u tôi, ch nhà tôi không hi u.- Em hi u anh, v y thì anh bu n v ch nào anh t cho em nghe m t chút.- Khó nói l m.Cô Vân b ng ly cà phê l i g n ly c a Thu n r i cô nh c m t cái gh phô t i

a em tr c divan mà ng i và nói:- i ch Hòa không ch u b cái thói ghen, nên anh c c lòng ph i không?Thu n b vài mi ng ng vô ly cà phê, mà c m mu ng v a khu y v a áp:- Thói ghen ã làm cho tôi b c mình r i, mà c ng còn nhi u thói khác n a,

ch không ph i ghen mà thôi.- Ch còn làm sao n a?- Tôi ã t v i cô hôm n , tôi là ng i chán i. Tôi ph i m n c nh gia

ình v i cu c làm n mà làm ch tr n ng kéo dài s s ng. Cô nhhay không?

- Em nh l m. Em c ng hi u t i nh v y nên anh h t tâm chí vào cu clàm n ng kh i suy ngh v vi c khác; t i nh v y nên anh lo xây n n

nh phúc gia ình ng vui h ng mà quên h t vi c khác.- Rõ ràng cô hi u, còn nhà tôi không hi u, b i không hi u nên c theo c n

nh n v s tôi ham làm n, c theo phi n trách ng.

Thu n b ng ly cà phê u ng, cô Vân a tay lên vu t mái tóc mà suy ngh , r inói gi ng r t bu n:

- i giáo d c b t ng, tâm chí b t hi p nên m i ra nh v y ó.- Ph i. Cô nói ph i l m. Giáo d c ã khác, mà tâm chí c ng khác, b i v y

tuy v ch ng v i nhau ã có hai m t con, mà không c m t d p nàovui v h t. Ch chi nhà tôi nó có giáo d c nh cô, có tâm chí nh cô, thìhân h nh sung s ng bi t ch ng nào.

- c n duyên anh ch ng nên n n n.- Nói thi t cho cô nghe, ch không ph i n n n. Trong o v ch ng, g p

may thì nh , g p r i ph i ch u, n n n sao c. Hu ng chi ã có con lòngthòng r i, r t b sao ành mà n n n.

- Khó quá! G p ch Hòa thì nghe ch trách anh; g p anh thì nghe anh tráchch Hòa. Em bi t li u th nào bây gi ; em ph i g n, em m i gi i lòng nghi

cho hai ông bà c. V y thì anh giúp em l p nhà tr ng cho mau i,ng em v Sài Gòn em , r i em l p th làm cho hai ông bà thu n Hòa.

Thu n l c u:- Xin cô ng nh c t i vi c ó... Vi c ó là vi c tôi lo s lung l m.- Sao v y...? Anh s n i gì...?- Cô g n tôi thì tôi càng bu n nhi u h n n a.Cô Vân ng b ng ly cà phê mà u ng, cô nghe Thu n nói nh v y, thì cô l y

làm l , nên cô ngó Thu n trân trân.Thu n t thu c hút và h i:- Cô có hi u t i c nào mà tôi không mu n g n cô hay không?- Không...- Ðêm ngoài Long H i, cô àm lu n vi c i v i tôi, cô làm cho tôi th y rõ

cô c ng là m t ng i chán i nh tôi, cô c ng có cái tâm h n gi ng h tnh tôi. Cô v i tôi thi t là ng tâm ng chí. Nghe cô nói chuy n r i tôisanh m i c m tình trong lòng. T i s c m tình y mà tôi lo s , không mu n

n cô, cô hi u hay không?- Cô Vân bi n s c, ng c m t ngó ngay Thu n, Thu n c ng ngó cô. Hai

ng i nhìn nhau r i d ng nh h th n, nên Thu n ng d y mà i trongphòng, cô Vân thì cúi m t, l y cái mu ng khu y cà phê mà suy ngh .

Thu n i qua i l i m t h i r i nói: "Cô nh l i mà coi, t êm y tr v sau,tôi không dám ng i m t mình v i cô, tôi không dám àm lu n v i cô n a. Hi u tâm

n nhau, mà không t ni m riêng v i nhau c thì ng i chung v i nhau r t khóch u, àm lu n v i nhau r t hi m nguy. Th y hình d ng cô, nghe câu chuy n cô nói

nhiên tôi ph i so sánh trong trí. H so sánh thì qu y l m, h i l m cô hi u không?...Tôi s l m, tôi lo l m, b i tôi s , tôi lo, nên l n tr c tôi nài n xin cô l y ch ng... Côcó ch ng, thì ho c may tôi m i yên lòng yên trí c. Bây gi cô hi u c ý tôich a? Tôi lo s nên hôm cô lên l n n y tôi không vui; mà h m nay tôi c tránh cô, tôikhông dám nói chuy n, tôi không mu n cho cô l p nhà tr ng, y là t i nh v y ócô hi u ch a...?

Cô Vân xây gh l i ng i ngó Thu n mà h i:

- Anh có bi t nh ng l i anh nói v i em nãy gi nó làm em bu n nhi u l mhay không?

- Tôi bi t l m ch . Tuy bi t mà tôi ph i nói, y là vì tôi mu n cho cô hi u rõtâm h n c a tôi, ng chúng ta li u ph ng tránh cho kh i cái ho tan nát

a nhà h h i danh d .- Em ph i làm sao bây gi ?...- Tôi c ng không hi u tôi ph i làm sao!... Ph i chung ch v i ng i không

ng tâm ng chí, còn ph i xa lánh ng i ng giáo d c, ng tâm h n,ng v i c nh i nh v y, thì có thú v gì mà s ng! Có l ch t là m t

ph ng gi i thoát hay nh t...- Anh Thu n, anh ng có ngh nh v y ch . Anh quên hai a con c a anh

hay sao?- Tôi nh l m ch . B i tôi nh , nên thà tôi ch u th ng kh v tâm h n nh

y ây ch tôi không dám th ng ng i tôi th ng. Cô còn mu n cho tôiph i làm gì n a?

- Em mu n anh coi em nh em ru t c a anh: anh ng nuôi ý gì khác.- Tôi c ng mu n nh v y l m, ng t vì cái b nh ái tình nó l m vào trái tìm tôi

i, làm sao mà em ra c.Cô Vân b i r i trong trí quá, nên r ng r ng n c m t.Thu n chau mày mà nói ti p:- Tôi v i cô là m t c p v ch ng m i ph i. T i sao tr i l i khi n bà già h a

cô cho ng i vô tình b t ngh a ng ngày nay cô th t chí chán i. T isao h i tôi bên Tây v , tr i khi n tôi l t t c i v làm chi, nên tôi ph ich u c nh i vô v ? Ông tr i vô ý l m! N u ông h u ý, ông bi t th ngloài ng i, thì ông l a c p ng tâm ng chí nh tôi v i cô ây mà cho

t tóc tr m n m, thì c nh i vui v bi t ch ng nào! Ban ngày tôi ra ngoàilo c nh tranh cùng thiên h , cô nhà lo nuôi con lo d y con, lo s p t vi cnhà cho thanh th n, ng chi u tôi v tôi có s n c nh vui v mà th ngth c cho h t m t trí nh c lòng. Ban êm ho c ng i chung v i nhau trongphòng, r i tôi c sách cho cô nghe, cô ngâm thi cho tôi h ng, v ch nglu n àm th s bình ph m nhân tình, ho c d t nhau ra hoa viên mà h nggió xem tr ng, r i cô n m t hai bài cho tôi nghe, tôi b vài óa hoa màth ng cô gi a ám hoa th m, ch ng mê m n thú ái ân, d i bóng tr ng

, v nh to l i o ngh a. Gia ình nh v y là gia ình xu t chúng. C nhi nh v y là c nh i th n tiên, T i sao mà ông tr i không cho chúng ta

p gia ình y, không cho chúng ta h ng i y? T c l m! T c l m!Cô Vân là gái a tình a c m, nghe nh ng l i lãng m n nh v y thì cô d n

lòng không c, nên cô kêu l n:- Anh Thu n, nín i ng có nói n a!Thu n ngó s ng cô r i bi n tình lai láng trong lòng, không còn k ph i qu y gì

a, nên v i vã b c l i ng m t bên cô mà nói:- c quá, không th nín c! Ðã không c làm v ch ng v i nhau bây

gi nói chuy n cho h h i c ng không c phép hay sao?

Cô Vân xúc c m quá nên không nói c n a, cô ng i ngo o u nh m m tmà gi t l chan hòa.

Thu n c ng v a khoan khoái, v a c m ng, v a dan díu, v a mê m n, nênng im lìm, không nói m t ti ng nào n a h t.

Cách m t h i lâu, cô Vân m m t ra, ch t th y cái khuôn hình gia ình c aThu n treo trên vách, th y hình cô Hòa ng i ôm con trong lòng mà c p m t ngó côtrân trân, thì cô v a kinh kh ng, v a h th n, tái m t run tay, cô l t t xô Thu ndang ra xa, r i ch khuôn hình v a khóc v a nói:

- Ch t, ch t, còn gì, anh Thu n!... ch Hòa ng i ngó chúng ta kia kìa...! Nhnhu c l m, x u h l m!

Thu n c ng ng c m t nhìn khuôn hình, th y c nh gia ình c a mình sumy, thì b n r n tay chân, r i lo n tâm th n, nên ng ch n ng n nh ng i m t trí.

Cô Vân ng d y b c l i bàn vi t r i l y kh n lau n c m t và nói:- Chúng ta ã qu y nhi u l m r i. Anh nên lên trên l u mà ngh i... Sáng

mai em v li n, không th n a c... Chúng ta ph i xa nhau; t ràychúng ta ph i tránh nhau, n u còn g n nhau n a s ch ng kh i mang taiho .

Thu n chau mày suy ngh , mà hai hàng n c m t nh u ròng ròng, ch c làtrong lòng t c gi n mà l i au n l m. Suy ngh m t h i lâu r i Thu n day l i mànói qu quy t:

- a rày tôi t ng m t mình tôi c m m n tánh tình tâm chí cô mà thôi, chtôi không dè cô c ng c m nh tôi v y. Hôm nay chúng ta bi t c tình

a nhau r i, th thì chúng ta ph i nuôi m i thâm tình y, d i gì ph i tr nlánh mùi tri k tri âm, ng mang mãi n i s u n i th m.

- Anh Thu n, ng nói qu y n a, anh quên gia ình, anh quên hai a cona anh hay sao?

- Gia ình!... Con!... Tôi mu n b h t c nh i c mà l p c nh i m i chothích h p v i tâm h n c a tôi, ng tôi h t c c lòng nh c trí n a.

- Anh iên r i hay sao? Hai a nh là máu th t c a anh. Ch Hòa là ng ianh h a h n tr m n m. Anh không c phép khinh r . Em không choanh ph m u b t ngh a y. Em khuyên anh có can m mà n tình v iem i. Ð o ngh a và phong hoá u bu c anh ph i làm nh v y. C ch

a chúng ta h i nãy ã trái o ngh a, ã ph m luân lý nhi u l m r i. Ð ii ch Hòa em ã h th m không bi t ch ng nào. T rày em h t dám ngó

ngay ch n a. N u anh có chút c m tình v i em, thì xin ráng gi cho cáitình y cao th ng, xin anh tránh cho danh d c a em v n toàn, ngcho th p hèn, ng làm danh d c a em lem lu c. Chúng ta ph i quy t

nh n tình c a chúng ta li n bây gi , n tình ng làm v ng giaình c a anh, n tình ng b o h danh d c a em. N u chúng ta d cc không ành xa nhau, thì anh s l i o v ch ng, em s ph ngh a ch

em: mà r i còn gây t i ho khác n a, là gia ình anh nát tan danh giá emnghiêng ng . Vì em th ng anh l m, nên em m i khuyên anh nh v y.

u anh th ng em, thì anh ph i nghe l i em.Thu n ng tr m ngâm m t chút r i g c g t u mà áp:

- Tôi r t cám n cô v m y l i chánh áng cô m i nói ó. Th tôi iên, iênvì tình, nên tôi không k ph i qu y chi h t. Cô nói ph i, chúng ta khôngnên g n nhau, g n nhau t ch ng kh i tai ho . X a rày tôi lo s h t s c, màlo s r i c ng không kh i. H i nãy vì d n lòng không u nên tôi bày tni m riêng c a tôi, r i làm cho cô c m ng mà ph i h th m, h v i tìnhngh a ch em mà c ng h v i danh d nhi n . Tôi xin cô tha l i cho tôi...Thi t, tôi không c phép ánh danh d cao th ng c a cô. V y tôivâng l i mà n tình, n li n bây gi ... Nh ng mà... tr c khi t bi tnhau, tôi xin t thi t cùng cô, vì gia ình, vì danh d nên tôi ph i n tìnhtri k ; song tôi s ôm ch t kh i tình y trong lòng tôi cho t i gi tôi th h icu i cùng, tôi c ng ôm theo xu ng c u tuy n, không ai làm sao mà g ra

c.Nghe nh ng l i a tình au n y, cô Vân c m xúc h t s c, nên cô ch y n c

t mà áp nho nh .- Em c ng v y.Thu n ngó ngay cô mà nói: "Cám n". Nói có hai ti ng y, r i Thu n cúi u

xây l ng th ng th ng b c ra kh i phòng mà i l i thang l u.Cô Vân ngó theo, m ng vì gi v n danh d , mà au vì n m i chung tình,

i v y cô ngao ngán trong lòng, r i tuôn r i gi t l y.Sáng b a sau. Cô Vân th c d y thì Thu n ã i ra ngoài hãng bao gi r i cô

không hay. Cô th y bé H u x n b n m t bên thì cô ôm nó mà hôn, mà vì hôn n y làhôn t bi t, nên cô a n c m t.

Cô thâu x p y ph c b vào va ly, n lót lòng r i cô d n thi m x m nhà coiem, cô m i kêu s p ph bi u em xe a cô ra Vi t Nam Y Vi n.

Vì h th m nên v a b c vô th m thì cô li n nói v i cô Hòa r ng cô m i ti pc th d i nhà cho hay bà già cô có b nh và bi u cô ph i v li n, nên cô ra t

giã cô Hòa ng i xe l a v . Cái tin quan h y là m t c làm cho cô Hòa h t dámm c, b i v y cô Hòa nh n l i th m, song bu c cô Vân ph i xe h i a cô K S n cho mau, ch không ch u cho cô i xe l a.

Cô Vân nh n l i r i t giã mà i. Song ra t i c a phòng cô l i d d m t chúti tr vô nói v i cô Hòa.

- Tôi v s b n vi c nhà r i lên n a không c. V y tôi chúc ch v i haicháu trên n y m nh gi i. Tôi khuyên ch ph i ráng l y tính hòa nhã mà

i ãi v i anh Thu n, ch ng nên ghen tuông phi n trách mà làm cho nhbu n. nh là ng i ng n, ch ng tr ng chi h n gia ình, ch ng th ngai h n v con. Ch ng nghi k n a.

Cô Hòa g t u mà c i, làm cho cô Vân h th m, nên l t t ra i, không k phôn em H o n m loi nhoi trong nôi.

Ch ng 11

Ngày l n tháng qua, trót h n m t n m r i cô Vân không dám lên Sài Gòn, vì g p m t cô Hòa thì ph i th n lòng h m t, nh t là s g p Thu n, r i Thu n khêui l a tình ph ng lên l n n a, mà sanh chuy n lôi thôi. Cô c x n b n nhà, h ng

ngày ch m lo th m ng phôi pha cái v t th ng tâm, canh khuya cô bu n thìn thú c m thi mà nâng cao tình t .

Tuy nh ng l i than th c a Thu n hôm n nó còn v ng v ng bên tai cô hoài,tuy cái c nh dan díu v i Thu n v n c ng còn ph ng ph t trong trí cô hoài, nh ng tngày n tình ng cách bi t nhau, Thu n ã không g i th l i c ng không làmcách gì t ý th y m t cô n a.

Hôm tháng tr c, nhân d p n thôi nôi cho bé H o, cô Hòa có g i th m i vàtrong th có trách cô Vân v s l t l o tình ch em, không ch u lên ch i n a. Cô Vân

i âm, trong th cô m n c b n vi c nhà nên không th i c.Ðo n tình ng ch ng v ng gia ình cho Thu n là ng i yêu, n tình ng

gi v n danh d cho mình là gái có h c th c. Nh t i hai ý ngh a cao th ng y, thìcô Vân th ng c chí tho lòng, m ng th m ã tránh kh i nhu c nh , mà l i cònlàm c m t vi c i ngh a. Bây gi tâm h n cô Vân an n bình t nh, tâm h n yphát ra làm cho gi ng n c a cô trong veo, làm cho câu v n c a cô thanh nhã.

t bu i chi u cô th y tr i trong gió mát, cô m i b c ra hàng ba37 r i n mtrên gh xích u d a c a nhà ngó ra sân. Chim bay v kêu nhau chéo chét; gió th i

u nhành lay lá ph t ph . M t tr i chen l n nhu m m y c m cây h ng tây ramàu h ng h ng, ao sen n c y, a nh ng oá hoa lên trên cao nên coi l x .

Cô Vân n m ng m c nh r i ng tình. Cô vô trong nhà l y cây n kìm ôm ra,i n m mà n khúc "Ðo n tình", là khúc cô t ra trong êm tr c. Cô v a na ngâm nho nh nh cô không mu n cho ng i khác nghe. Khúc n tình cô

ngâm nh v y:

Bi n ái v a xao ng,Gi t mình em n tình,Ki p tr n d u gi c m ng,Em kh i th n g ng trinh.Bi n ái v a xao ng,

n lòng anh n tình,n d n im l n sóng,

Anh ch ng v ng gia ình.Gia ình, danh d u tròn,Tâm h n th thái, n c non rõ ràng,Ti ng ngâm v i gi ng n to nh ,Xét lòng em r t vui lòng.

37 ph n tr c nhà, d i mái nh ng không có vách

Cô Vân ngâm v a t i ó, thì có ng i tr m làng th ng b a i phát th , b clên th m mà trao cho cô m t t nh t báo v i m t phong th l n và n ng. Cô t l icám n, mi ng chúm chím c i r t h u duyên.

Ng i tr m xây l ng tr xu ng sân, v a i v a nói:- a nay ai g i th cho cô mà dán cò nhi u d .- Th n ng nên ph i dán cò nhi u ch sao.Ng i tr m nói t nhiên, ch không có ý mu n bi t th c a ai làm chi. Cô Vân

ng áp t nhiên, cô ch a hi u th c a ai, và th nói chuy n gì mà vi t nhi u, nênng quá l th ng nh v y. Ng i tr m i r i, cô li n d ng cây n d a cánh c ai c m bao th mà coi. Cô th y tu ng ch bao, l i th y con d u óng trên cò là

con d u c a nhà th Sài Gòn, thì cô nghiêm s c m t, nghi trong lòng, nên th ngth ng m bao th r t k l ng.

Trong bao có m t b c th vi t dày hai tr ng gi y v i m t t p gi y nh óngbìa p b ng gi y màu khói nhang. Lúc y tr i ã ch ng v ng t i, nh ng mà côxem b c th thì th y rõ ràng ch Thu n vi t và ký tên, còn t p gi y nh thì ngoài bìa

b n ch "Ðo n tình nh t ký".Cô chau mày ng m ngh . Có l cô nghi b c th và t p nh t ký n y có ch a

nhi u câu chuy n làm m t s an n bình t nh c a cô hay sao, nên cô suy ngh r i x pmà út h t vô bao l i, cô không ch u c. Cô bao y trong lòng r i cô v i l y cây

n mà n n a, n ng quên b t lo l ng.Tr i t i, trong nhà t èn ã lâu r i mà cô c n m hoài. Bà ch Hào, là m cô

Vân, b c ra h i:- a nay tr m ã phát nh t trình r i hay ch a? Sao con không c cho má

nghe?Ch ng y cô Vân m i ch u thôi n và l y cái bao th v i t nh t trình mà i

vô nhà.a c a s bên tay trái có lót m t ván c m lai38, tr c b ván có cái gh

ghi39 tr u n c cho bà ch dùng. Ban ngày bà ch th ng ng i t i ó; ban êm bàch c ng n m t i ó mà nghe con c nh t trình hay là c truy n.

Cô Vân i th ng vào phòng riêng c a cô mà cái bao th trên bàn vi t r im t nh t báo tr ra. Th y m n m s n trên b ván c m lai, l i c ng có s n cái èn

trên gh nghi, cô m i i l i ó ng i c nh t trình cho m nghe.Bà ch ch a c 50 tu i, s c còn kho m nh, tóc còn en huy n. Bà n m

nghe con c, m t ngó con m t vui v ôn hòa, b không lo bu n v vi c gì h t.Cô Vân c h t m c th i s r i qua ti u thuy t. Bà ch th y con c mà trí

ng nh lo ra, bà t ng con m t, nên bi u thôi, sáng mai s c ti p. Bà u ngc r i bà i vô phòng mà ngh . Cô Vân kêu ng i óng c a r i cô b ng cái èn

em vô phòng riêng c a cô mà trên bàn vi t. Th y phong th cô c m lên a g nèn mà xem ngoài bao th n a. Xem bao mà cô không ch u m ra mà c th , cô bi trên bàn, v n èn lu lu, r i qua gi ng n m, gác tay qua trán, c p m t lim dim.

38 t lo i "bàn" th p n m ho c ng i b ng g quí39 m t lo i bàn nh , cao h n bàn th ng, dùng khai tr u hay món n

Bây gi trong nhà v ng teo. Ch ngoài ng có ti ng d gáy réo r t, và àngxóm có ti ng chó s a xa xa mà thôi. Cô Vân trong trí b t r t khó ch u, b i v y cô

m m t h i r i cô v t ng d y i l i bàn vi t ng i v n èn sáng loà và m nh d nrút b t th và t p nh t ký trong bao kính th ra.

Cô xem b c th tr c, th vi t nh v y:Cô Vân ôi!

c th n y t i tay cô thì tôi xa cách quê h ng ã ngàn d m r i, d u cô cói nghi p cho gia ình c a tôi, hay là cô có lo s v b c phiêu l u c a tôi,

cô c ng không bi t làm sao mà c n ng tôi c.i sao mà tôi ph i b v con lìa x s ?

Tâm s c a tôi dài l m, khó vi t ra cho h t c. ngày ôi ta quy t nh ph i phân ly ng b o toàn danh d , ch ng v ng

gia ình, thì tôi li n m m t t p "Ðo n tình nh t ký" ghi chép ni mriêng c a tôi, khi nào trong lòng tôi c m xúc. Nay tôi g i t p y l i ây chocô. Cô xem r i thì cô s th u hi u tâm h n c a tôi trong kho ng m t n mnay, mà cô c ng s rõ bi t t i c nào tôi n tình n ngh a.

Cô Vân ôi, êm n cô v a l m le h nh phúc cho tôi th y r i cô li n l y l imà khuyên tôi hai u: 1. Ph i tr ng danh d . 2. Ph i yêu gia ình. Tuy tôiau n lung l m, nh ng vì tôi tr ng cô, tôi yêu cô quá nên tôi ph i ép lòng

mà vâng l i cô li n.Danh d thì tôi ã lo tròn, gi cho cô, mà c ng gi cho tôi n a.

Còn gia ình.... Là cái g c c a xã h i, là m c ích c a luân lý, là cái tôi kínhtr ng t lúc còn th ngây mà c ng là cái tôi ã phí nhi u công phu m i gây

ng ra c, có l nào tôi l i ành xô cho nó s p ngã. Ng t vì c nh giaình c a tôi nó ngh ch tình ngh ch ý thái quá, tôi ráng ã h t s c r i, không

còn th gi gìn cho v ng ch c n a c, b i v y tôi ph i ch u th t c v icô. Tôi xin cô tha l i cho tôi. Tôi ã xét k r i, tôi không làm theo l i côkhuyên c, ch ng ph i là l i t i n i tôi, mà chính là t i ng i b n n i tr

a tôi, thi u gia ình giáo d c, không bi t o làm v , nên ã không làmcho tôi h ng h nh phúc mà, l i còn làm cho tôi ph i ch u phi n não êmngày.

Ðêm ôi ta àm lu n v i nhau ngoài mé bi n, cô ã công nh n ph n c ac ta ph n nhi u thi u gia ình giáo d c, r i cô t ý mu n l p nhà

tr ng chuyên d y v khoa y, d y cho nhi n Vi t Nam bi t o làm v ,bi t o làm m , ng ch ng xu t giá thì có tài c mà xây d ng n n

nh phúc cho gia ình, làm cho gia ình v ng b n, vui v . Tôi c trông công i cái h o ý y, cô ráng th c hi n các lý t ng mà cô ã bày t v i tôim ngoái, c nh v y thì sau n y gia ình nh l m, xã h i nh nhi u.

Thôi, tôi vi t m y hàng n y l i cho cô, g i là l t bi t nhau, t bi t màtrong trí tôi ch ng bao gi quên hình d ng cô, ch ng bao gi h t kính m ncô, là b n tri âm tri k tr m n m c a tôi.

Thu n kính th .

Ban êm tr i mát, nh ng mà cô Vân c th r i thì cô toát m hôi.Gia ình c a anh Thu n ã tan nát r i! Anh Thu n i âu? Ch Hòa li u th

nào? Hai a nh ra làm sao? y là m y câu cô Vân t h i th m trong trí, h i màkhông áp ng40, ch nhìn ng n èn, n c m t ch y ròng ròng.

Theo l i nói trong th , thì t i v ch ng không ng tâm hi p ý, nên gia ìnhi tan rã. Nh ng mà v ch ng v i nhau ã n m, sáu n m, ã có hai m t con, vì

gì anh Thu n ành n tình ch ng v , ành d t ngh a cha con nh v y? Cô Vânsuy ngh r i mu n bi t cái duyên c y nên cô lau n c m t và d t p "Ðo n tìnhnh t ký" c a Thu n ra mà c:

Ðo n Tình Nh t Ký10. Mars- M y b a tr c l n sóng tình d n d p m m, nung n u trong tâm

can tôi, nó làm cho tôi n m hay ng i c ng c bâng khuâng t l , khó ch u h t s c.Ðêm hôm qua, ch u không c n a, tôi m i m ph t nh t41 kín y cho r i. Mayquá! Nh cô Vân có di u thu t, cô s n có thu c tr b nh tình c a tôi, cô li n âmnh hai hoàn linh d c mà r c vào cái v t th ng tâm c a tôi. Hai hoàn linh d c ycô t hi u m t hoàn là "gia ình", m t hoàn là "danh d ".

Thu c thi t là hay! thu c r c r i, tuy v t th ng tâm ch a lành li n c, songau n ã tiêu h t. B a nay lòng tôi an t nh, trí tôi th thái vô cùng, ngó v bi t

vui nhìn con bi t c m.Gia ình!... Danh d !...

ng trong cái i thiên h u tr ng kim ti n h n luân lý, u ham s vuing h n mùi o c. S ng trong cái bu i thiên h u lo tranh u mà t choc kim ti n, mua s vui s ng, giày p h t th y o c luân lý d i chân.

Th y i nh v y, tôi chán ngán quá, tính ki m ch mà tr n, ng kh i nghe nh ngvi c trái tai kh i g p nh ng u gai m t. Tôi suy ngh k l ng r i, tôi nh t nhgây d ng gia ình vui v i v con mà d p m i bu n riêng. L p cu c th ng m i

h i trí ng h t nh các vi c nào khác.Ái tình quý báu gì, hay ho gì mà say mê, nó d t ng cho mình i, r i nó

làm mình g n ph i sa ng !Ti t trinh v i trung tính là hai c l n c a àn bà con gái. Ph n mà thi u

hai c y thì ch ng có giá tr gì h t. Cô Vân bi t gi ti t trinh c a cô, bi t gi trungtín v i b n, rõ ràng cô là gái cao th ng.

Hôm qua cô l y l i chánh áng mà khuyên tôi. Tôi ch u nghe theo, thi t làmay l m. N u tôi ái tình b ng lên; nó chà p o ngh a, thì th p hèn h n cô Vânnhi u l m v y.

Tôi r t cám n cô Vân v ch dùm con m t cho tôi th y ng ph i mà i. Màtôi c ng m ng cho tôi bi t d ng tr c, kh i l c vào n o qu y.

40 tr l i41 ch ung thúi

rày tôi ch ng dám quên cô Vân, tôi ph i nh cô luôn luôn, nh ng kínhc c a cô, nh ng v ng chí c a tôi.

15 Avril- H i chi u tôi ng i d i bóng cây xoài l n mà ng m xem k hoa ua trong v n. Ng n gió hiu hiu, mùi hoa ngào ng t, làm cho tôi c m xúc. Tôi nhi n m ngoái, c ng m t bu i chi u nh v y, tôi ng i nói chuy n v i cô Vân t i

n hoa n y. Nh ng l i cô khuyên tôi ph i i tánh ý ng v ch ng hòa thu n,n còn v ng v ng bên tai tôi. Gi ng cô nói nó thanh cao làm sao, dáng cô ng i nóp bi t ch ng nào, bây gi tôi t ng t ng l i mà trong lòng tôi vui v vô cùng.

Tôi ng sung s ng c nh hoa th m gió mát, tôi ng suy ni m câu ý vcao thâm, r i tâm h n tôi mê m n d ng nh thoát kh i cõi tr n. V tôi trong nhà

i ra h i nào tôi c ng không hay, thình lình kêu tôi mà nói l n: „Mình! C m d n r inãy gi , sao không ch u vô mà n, ngu i l nh h t„. M y l i y làm tôi gi t mình,

i gi c m ng khoái l c c a tôi v tan... Cô Vân bi n m t... U ng h t s c!2. Mai.- B a nay chúa nh t, tôi nhà.Trí r nh rang, r i sinh bu n b c khó ch u quá.

i chi u tôi ra hoa viên xách n c t i cây ch i, ng gi i mu n. V tôi ng itrên th m c a, tay b ng bé H o mà n ng n u, l i có bé H u ôm b p v ng m tbên, m hôn con, con c i ng ng n, c nh xem ph i c m xúc.

Tôi ng ngó vào c nh m con dan díu y, t nhiên tôi b i h i trong lòng. Tôimu n chung h ng chút nh cái mùi gia ình, thân ái, nên th ng th ng tôi i vô, r itay tôi v n vai v tôi, mi ng tôi chúm chím c i, tôi cúi xu ng mà hôn bé H o.

tôi chau mày không vui, r i l i l y tay mà xô cái u tôi dang ra và nói: „Ê!Làm gi ng gì v y nào! Hôn con nh s gò mà cho mà coi. „

y l i y làm cho s vui c a tôi hoá ra bu n li n, ch ng khác nào thùngc vào ng n l a m i phát cháy. May lúc y nh có bé H u ch y l i ôm cánh tay

tôi mà nói: "Ba hôn con n a ch ". Tôi l t t b ng bé H u mà hôn tr tr t, m n tìnhcha con n ng nàn th cho tình v ch ng l t l t.

i sao v tôi không mu n cho tôi h ng chút mùi h nh phúc trong gia ình?Tôi ph i tìm h nh phúc khác mà h ng hay sao?Ng i nh t ký vi c n y, tôi a n c m t?

ng s gì mà mu n vui v l i không th vui v c.5. Juin.- Ðêm nay tr i m a r r t h i m i èn. Tôi ng i trong th phòng

mà xem xét l i m y cu n s thâu xu t c a hãng tôi ã em v h i t i. Tôi ngch m ch dò m y hàng s . V tôi b c vô. Tôi hay, nh ng vì trí m c ch m lo côngvi c tôi ng làm, nên tôi không l u tâm n. V tôi i l i cái gh xích u mà n m.

Thình lình v tôi h i: „M y tháng nay ch Vân không n nhà mình n a, t isao, mình?“ Tôi ch ng h ng, ng c m t lên mà áp: „Sao mình l i h i tôi?“

„Tôi ch c mình hi u, nên tôi m i h i ch sao? „. „Làm sao mà tôi hi u c. „„ Thi t mình không hi u hay sao? „ „... Không“

tôi ng d y ngó tôi, th y tôi c xem xét s sách, thì b i ra, mà s c m tm m. T i sao v tôi l i h i tôi v s cô Vân m y tháng nay không n nhà? V

tôi ghen v i cô Vân hay sao? N u ghen thì t i sao trong ba tháng nay không nói ngn cô Vân, i t i bây gi m i h môi? M y a trong nhà k v ch hay sao? Hay

là h i s m mai ch Quý ra th m r i t u sao ó?

Juin.- Ba b a rày trí tôi không an... N u v tôi ghen cô Vân, thì nh c cho thái cao th ng c a cô l m.

Cô Vân ã kh tâm lo ch ng v ng gia ình cho tôi. N u cô không cth ng công, mà l i còn ph i mang ti ng x u, thì t i nghi p cho cô, mà c ng h chotôi l m.

Không c. Tôi không cho ai c phép nói nh c cô Vân, là ng i tôi tr ng,mà ai c ng ph i kính.

9 Juin.- Không th ôm p cái u nghi ho c trong lòng c n a, nên t i naytôi th y v tôi n m m t mình trong phòng khách àn bà, tôi bèn h i: „ T i sao cô Vânkhông lên ch i n a, mà b a h m mình l i h i tôi?“ V tôi ng i d y, r i c i l t mà

áp: „Tôi h i mình là vì tôi nghi hôm tôi sanh, ch Vân lên ch i v i tôi, mình ch cgh o ch , làm cho ch phi n nên ch không lên n a ch gì. Ph i v y hay không?“„Mình coi giá tr c a tôi r quá.“ „Th àn ông th y àn bà con gái c ng nh b m

m th y ng n èn, c bu vô, k gì là ph i qu y.“ „Té ra mình s p tôi theo h ng hu kia, th y ai c ng ve h t th y h ?“ „H l u hay là th ng l u c ng v y.“ „Cha

ch ! Bây gi mình ngh tôi k t tình v i cô Vân n a à?“ „Không. Mình làm sao k ttình v i ch Vân c mà tôi nghi. Tôi làm ch em v i ch thu nay, tôi bi t rõ tánhch , nên tôi tin ch l m, tôi có nghi b y nh v y âu. Tôi nghi là nghi mình tr tài dê

i ch , mình làm cho ch bu n nên ch không thèm t i nhà ta n a ch .“ „Nh c tôiquá“ „Nh c ch nào?... Tôi h i mình, v y ch mình có b ng mu n ch Vân haykhông mình nói thi t i. „

tôi h i câu ó mà chong m t ngó tôi l m l m.Tôi b i r i h t s c, không bi t ph i tr l i th nào. N u tôi ch i, thì tôi là ng i

ch ng gi d i. N u tôi ch u thi t tôi yêu cô Vân thì ni m v ch ng s ra làm sao?Tôi chau mày l ng l . V tôi h i thúc: „Tôi m i h i mình có b ng mu n ch

Vân hay không? Tr l i i. „ Tôi nghiêm s c m t mà áp: „Không ph i tôi mu n côVân. Vì tôi là ng i có giáo d c hoàn toàn, cô ng tâm hi p ý v i tôi, nên tôi yêu cô,yêu mà tôi kính, ch không ph i tôi mu n.“ V tôi nói: „H ! Th àn ông thúi, th yai c ng mu n h t. Mu n t i ch Vân, kh i b ch m ng mà mang x u.“ Tôi rùn vai

i b i qua th phòng.n t c kh i tri h ng h c chí!42

18 Aout.- Trót hai tháng nay, tuy v tôi không nh c t i cô Vân n a. Song cghen gió ghen mây, theo ki m chuy n gây g v i tôi hoài, gây chuy n quá vãng43 r igây h chuy n t ng lai, làm cho gia ình bu n tanh, bu n n n i tôi th t chí, h tmu n lo vi c th ng m i n a.

nh i nh v y có thú v gì âu mà quy n luy n.Hôm nay sao trong trí tôi n y ra cái ý mu n ho c ch t ph t cho r i ng thoát

kh i cái vòng kh não v tâm h n, ho c c o u i tu ng xa các thói ê ti n tr nc. Tôi ngh nh v y mà tôi th y hai a con c a tôi còn ngây th , thì t i nghi p cho

chúng nó quá, nên tôi không ành ch t, mà c ng không n i tu.

42 „nh ng loài y n t c bi t âu chí h ng“. Ý nói ng i có ý chí th p th i không th hi u c ng i có chí cao43 quá kh

Tôi bu n quá cô Vân ôi! Cái i c a tôi thu nay tôi h ng h nh phúc có m tvài phút ng h mà thôi, là lúc ôi ta phát bi u ái tình cùng nhau êm n trong thphòng ó. H ng h nh phúc c bao nhiêu ó, ngh thi t là ít l m.

Cô Vân ôi, tôi kh tâm l m, cô có bi t giùm cho hay không?... Vì gia ình, vìdanh d mà tôi ph i ch u au n bu n th m nh v y... Cái giá c a thái thanhcao thi t là m c, mu n mua cho c nó, ph i t n không bi t bao nhiêu n c m t,ph i m t không bi t bao nhiêu gi c ng .

Tôi bu n r u, ch chi có ng i tri k g n mà khuyên gi i, có l khuây lãngc. Ng t vì ng i tri k c a tôi, tôi không g n c... Mà thi t không nên g n, b i

vì h g n nhau thì ch c ph i mang ti ng nh , không làm sao tránh kh i. Kh l m!15 Octobre- V tôi c ng v n gi thói ghen hoài. Kh kh o quá! Ðàn bà n u

mu n cho ch ng th ng tr n m t mình, ng th ng ng i nào khác n a, thì ph igia tâm làm th nào cho ch ng vui v i mình. Không th nh ai khác; ch ghen làmchi, ghen r i nói b y làm cho ch ng bu n, khi n trí nó t ng t i ng i khác, làm saohi u th u.

tôi càng ghen bao nhiêu, thì tôi càng yêu cô Vân b y nhiêu. V tôi có bi tc cái tâm h n c a tôi nh v y âu. Mà có l cô Vân c ng không bi t.

Cô Vân bi t hay là không bi t c ng không quan h gì. Tôi yêu cô, tôi bi t thì r i, vì yêu cô ng b t s bu n v gia ình, yêu nhau mà ch ng làm l y nhau, thì

không ph m danh ph m ngh a chi ó mà s .Không c yêu v ph n xác, thì yêu v ph n trí, ai ng n c n tôi c, ai bi t

c mà chê c i.8 Décembre.- H i tr a, có m t ng i b n h c ghé th m tôi. Ng i y thu t

cho tôi nghe m t chuy n h t s c l . Hai nhà trí tr c thân thích v i nhau l m, th ngi lui ch i v i nhau, nhi u khi ng i n y d t v ng i kia i xem hát, ho c ng i

kia i hóng gió v i v ng i n y. Cách c x nh v y ã không h p luân lý r i, màhai nhà trí th c y g n g i nhau, thì l y v nhau còn luân lý gì n a mà nói!

Ng i ta có m t i, m i ngày thêm m t v n minh, mà k thi t m i ngày m tthoái hoá, tr l i dã man, h không hay, b i vì thêm v n minh v hình th c, còn tr

i dã man v phong t c.i nh v y thì còn gì là danh d , còn chi là gia ình. giáo d c trí th c, thi u giáo d c luân lý, xã h i m i hoá ra nh th .

Chán ngán quá...!8 Janvier- Có m t quy n ti u thuy t m i xu t b n. Tôi bu n quá nên mua mà

c ch i ng gi i trí. Tr i i! Ð c quy n ti u thuy t y tôi r n óc t ng h i.m quá!

Tác gi t m t ng i trai tân th i. Ð i v i cha m thì nói r ng vì cha m hamvui mà sanh mình ra nên ch ng có n ngh a gì; t m t cô gái có ch ng r i b ch ng itheo trai, l i nói r ng trái tim t do không ai c phép ki m ch ! Kh n n n c c

m!i d ng y có áng cho mình quy n luy n hay không?

14 Fevrier- Cô Vân ôi! Theo ái tình c a b c cao th ng thì th ng t ng nhau,yêu m n nhau trong trí c ng ch ng c n ph i chung nhà tuy v y mà ng i caoth ng c ng có máu th t c ng có ru t gan nh h ng bình dân, b i v y nhi u khi

ng bi t au n v s th ng mà không c g n v s nh , mà không c nóira.

Vì tr ng luân lý mà ph i th ng kh nh v y.Cô th u hi u hay không, cô Vân?25 Mars- Ngày nay tôi th y rõ gia ình c a tôi là c nh a ng c. N u lân la

ó hoài, thì kh thêm hoài. V y tôi ph i gi i thoát cái vòng kh n n n y, d u ý tôikhông mu n và d u cô Vân không vui.

Gi i thoát cách nào?Trí tôi còn l m , ch a nh t nh.5 Avril- B a nay tôi quy t nh cái ng t ng lai c a tôi r i. Tôi s b h t

mà b c qua ng y. Vì gia ình c a tôi bu n b c, nên tôi ph i lo làm n chomuôn ngàn gia ình khác ngày sau c m m thu n hòa.

Vì luân lý c a xã h i suy b i, nên tôi ph i lo làm sao mà thu n m luân lý yi. Vi c tôi tính làm ây d u thành hay là không thành nó c ng làm cho tôi quên

c nh ng n i bu n vì gia ình vô ph c, vì ái tình b t mãn c a tôi.

Cô Vân c d t t p "Ðo n tình nh t ký" c a Thu n r i thì cô ng n ng , tronglòng càng c m ng h n là c b c th h i n y n a. T b v ng v , tr c ng n èn

u leo lét, gi t l y t m tã tuôn r i.Cô Vân áo não là vì bi t tr n m t n m nay Thu n kh tâm lung l m, kh tâm

vì gia ình b t hòa, mà c ng kh tâm vì ái tình b t mãn. Cô ã lo gi giùm cho giaình c a cô Hòa c b n v ng, té ra chung cu c r i c ng ph i rã r i. Cô ã gi

danh ti t c a cô c v n toàn, mà r i Thu n ph i kh tâm th t chí! Cô t nh n cô cói ít nhi u trong s r i rã gia o c a b n, m c d u ti t n nhi c a cô v n thanh cao,

tình b ng h u c a cô kh i h th n.Anh Thu n ã b nhà c a v con i r i! Ði âu? Anh nói anh i lo làm cho gia

ình t ng l i c m m, và lo làm cho luân lý xã h i c thanh cao. Anh làmcách nào? Trí vi n v ng c a anh s làm cho anh c th a mãn, hay là s làm choanh th t chí n a? B c phiêu l u s a anh n c nh an nhàn, hay là s d t anh vào

i kh não khác?Còn anh Thu n i r i, bây gi ch Hòa v i hai a nh ra làm sao? Ch Hòa có

bu n r u ch ng? Hai a nh nh cha hay không? Hãng "Thu n Hòa" ai ch huy s nxu t?

Cô Vân áo não v nh ng n i y, mà cô khóc m t h i r i cô l i t c gi n. AnhThu n còn th p trí, còn y u tánh quá, vì th p và y u nên m i cái ti t nh è trênti t l n c. Gia ình là m t c quan tr ng h . Anh bi t nh v y, nên anh ã dàycông gây d ng gia ình. Mà sao anh l i không bi t ngó l nh ng cái b t hòa nhnhen trong gia o, sao anh l i không bi t àn áp m m ái tình b t ngh a trong thâmtâm, mà báo thù gia ình, th t chí v ch b t hòa c a v và b t mãn v ch caokhi t c a tình, r i xô ngã c gia ình, c cu c làm n, c m t i s ng ch a chan h a

n.! D l m!

Cô Vân b t r t, không ng i yên c n a. Cô ng d y m c a s mà ngó ran. Ngoài v n im lìm. Cây c s ng s , d ng nh lóng nghe ti ng cô Vân th

than, r i ch i cô x trí. Cô ng ngó vào c nh l m m t h i r i cô quy t nhph i lên Sài Gòn, lên coi gia o c a Thu n tr ra th nào, nh t là lên ng an i vàgiúp cô Hòa, m c d u cô không hi u mà ngh cho tình c a mình c ng c.

Ðã quy t nh r i, cô Vân m i óng c a, b th t c a Thu n vào h c t , r ilên gi ng mà n m, nh trí ý thanh cao, nên l ng tâm an t nh.

Ch ng 12

Qua b a sau...Vì nhà ng i anh d i ch Tham Nhiên có ám k c m, nên s m mai bà

ch H o ng i xe ng a xu ng ó mà n gi .Cô Vân ph i nhà coi nhà. Cô ch a k p phân tr n vi c cô Hòa cho m rõ.

nhà m t mình cô bu n, nên vô phòng riêng ng i c l i b c th c a Thu n m t l na.

Cách m t h i, cô nghe d ng nh có ti ng xe h i ng ng ngoài ngõ, nh ng vìtrí cô m c ch m ch v nh ng câu c a Thu n vi t trong th , nên cô làm bi ng b c racoi. Con nh b c vào phòng mà nói:

- Th a cô, có cô ba xu ng.Cô Vân ch ng h ng, h i g n gàng:- Cô ba nào?- Cô ba trên Sài Gòn, n m ngoái có a xe h i cô v d i n y ó.Cô Vân bi n s c, l t t ng d y i ra ngoài.Cô Hòa ng b c lên th m, c p m t hoe, s c m t bu n nghi n, mình

c en, không son ph n chút nào h t, sau l ng l i có con x m d t bé H u và convú b ng bé H o i theo.

Cô Vân v a ngó th y thì la l n:- Ch Hòa!...Cô Hòa vô ngó cô Vân trân trân và nói:- Tôi t ng không có ch nhà.- Tôi nhà luôn, ít i âu l m.Cô Vân b c l i hôn bé H u vài cái, r i a tay mà b ng bé H o và nói:- Con tôi ã tr ng c y r i.Cô Hòa ng i trên m t cái gh , l y kh n lau n c m t và h i:- Bác i âu v ng?- Má tôi i n gi d i ch Tham Nhiên. M i i h i nãy ây.- Bác m nh h ?- nh, cám n ch .Cô Vân mu n d ý cô Hòa, nên làm tu ng nh không hay bi t vi c Thu n. Cô

ng bé H o ng i m t bên cô Hòa và h i:- Có chi mà coi b ch bu n d v y?Cô Hòa áp:- Nhà tôi b m con tôi mà i m t r i.- !... anh i âu?- Tôi có bi t i âu mà nói.- i sao anh b v con mà i? Ch bi t không?- Nói v i tôi bu n b c ch u không n i, nên ph i i. Ðiên l m! Hôm qua tôi

có c th g i v ây. Ð tôi a cho ch xem.Cô Hòa m bóp l y ra m t phong th mà a cho cô Vân.

Cô Vân trao bé H o l i cho vú. R i ng d y m i cô Hòa i vô phòng riênga mình mà nói chuy n cho ti n. Vô phòng r i, cô Vân kéo gh m i cô Hòa ng i

tr c bàn vi t. Cô m bét c a s cho sáng s a, r i m i ng i ngay cô Hòa, m phongth ra c.

Mình i!Tôi vi t b c th n y mà t bi t mình và t bi t hai a nh .

Tôi ph i n tình v ch ng, n tình cha con. Tôi ph i b c nh gia ình, b cu cth ng m i, mà t ch n phiêu l u trong th gi i, y là vì tôi th ng kh v tâm h n nhi uquá không th ch u c n a, nên tôi m i quy t nh phân ly nh v y.

Tôi th ng kh là t i v ch ng giáo d c b t ng, tâm tánh b t hi p, nó làm cho giaình ã không c vui s ng nh c nh thiên àng, mà l i còn hoá bu n b c nh mi n a

ng c.Có l mình c ng th y m y n m nay trong gia ình, tôi mu n vui h t s c mà không

bao gi vui c, tôi c ng h t s c lo làm cho mình vui, mà mình c ng không th vui. Ni m ch ng nh v y thì kéo dài ra n a không ích gì, thà d t ph t bây gi là hay h n.

Tôi vi t th n y trí tôi bình t nh, không phi n trách mình chút nào h t. Tôi xin mìnhng ng phi n trách tôi. Ngày nay v ch ng ta ph i r i rã, l i y không ph i t i mình, màng không ph i t i tôi. Tôi th y rõ r i, l i t i phong hoá c a xã h i c ch m lo làm con

ng i vui s ng v hình th c, không ch u lo b i p n n luân lý, cho luân lý suy s p, r ilôi kéo luôn gia ình ph i ngã theo. Con ng i n u không bi t tôn tr ng gia ình thì có thnào mà làm cho gia ình v ng ch c c.

Tr c khi tôi ph gia ình c a tôi, lo em luân lý t i cho xã h i, thì tôi ã s p tvi c nhà rành r r i h t.

Tôi ã s m s n nhà c a p ch c ch n cho mình v i con.Tôi ã khai kh n xong s ru ng d i Cái Bè cho mình thâu huê l i tuy không nhi u

m, song c ng cho mình nuôi con n h c.Còn hãng "Thu n Hòa" thì cu c th ng m i v n t n phát nh th ng, m i n m d u

th nào c ng có l i t n m t i m i ngàn ng. Tôi có l p t t i Nô Te mà giao quy n chomình làm ch hãng. Tôi c ng có l p t phú quy n T ng Lý trong hãng cho th y hai T nh,th y lãnh l ng m i tháng, mà cu i n m th y còn c h ng huê h ng tính 15 ph n tr mtrong s l i, làm nh v y ng th y t n tâm lo cho hãng. Th y hai T nh ã thông th o mà l itrung tín n a. Ng i ó áng tin c y. Mình t do mu n sang hãng cho ng i khác hay làmu n làm luôn, có th y hai T nh qu n xu t cho c ng c, s y tôi mình thong thmà li u nh.

Ra i tôi l y em theo có 20 ngàn ng b c mà thôi, còn tôi h t s s n l i cho mình, có trên 100 ngàn. Tôi xin mình ráng gi gìn s nghi p y mà nuôi con.

Tôi giao h t hai a con cho mình d y d . Bé H u là trai, ch ng nó l n khôn, xinmình ráng ép nó h c ng m mang trí th c, mà c ng ph i h c ng tôn tr ng luân lý n a

i c. Còn bé H o là gái, d u giáo d c trí th c thi u sót i n a c ng ch ng h i gì, chgiáo d c luân lý c n ph i hoàn toàn nh t là tr c khi g nó l y ch ng, mình ph i xem xét l icho k n u nó bi t o làm v bi t o làm m rành r r i mình s g .

Tôi còn xin mình hãy nh hai u chót n y n a:

1) ng nghi ng i tình c a tôi v i cô Vân vì tình y là tình tri k cao th ng, chkhông ph i tình theo s c d c ê ti n nh tình c a thiên h .

2) ng t p rèn hai a con tôi ch ng l n khôn chúng nó oán h n tôi, vì con oáncha là u i ác.

Thôi tôi khuyên mình hãy quên tôi i ng thèm k t i th ng ch ng vô tình b t ngh alà tôi n a.

Thu n kính th .

Cô Vân c th , th y Thu n tuy không oán h n cô Hòa, song c ng không có m t chút tình nào v i cô Hòa h t, thì cô l y làm t i nghi p cho duyên ph n c an, b i v y khi c d t r i, cô ng c lên th y s c cô Hòa o não, thì cô ng lòng,

nên cô a n c m t. Cô b c l i n m cánh tay cô Hòa mà nói:- Tôi bi t c tâm h n c a anh Thu n thì tôi lo s cho cu c tr m n m c a

ch h t s c, mà lo s r i c ng không c u ch a c! Tai ho ã t i r i, bâygi ch tính l nào?

Cô Hòa ng d y choàng tay ôm ngang mình cô Vân mà khóc và nói:- Tôi bây gi ch ng khác nào nh chi c thuy n linh inh ngoài kh i, mà l i

sóng gió d n d p. Tôi b i r i, không còn trí mà tính vi c gì c, l ing không bi t ai mà c y tính giùm, b i v y tôi xu ng ây nh ch li u

giùm cho tôi.Cô Vân th y b n còn yêu m n tin t ng mình, ch không ló mòi nghi ng , thì

cô càng thêm c m xúc, nên cô h i:- Ch không nghi tôi có t tình v i anh Thu n hay sao?- Trong m t n m nay thi t tôi có lòng nghi chút nh. Hôm qua tôi ti p c

th c a nhà tôi, ban u tôi nghi nhà tôi vì th ng ch nên b tôi; tôi ch cã d t ch i r i, i ra kh i x ng l p c nh i khác v i ch . Tôi xu ngây thi t có ý mu n d coi s tôi nghi ó có nh m hay không. Ch ng dè tôip ch nhà, tôi r t h th m v s tôi ngh qu y. Xin ch tha l i cho tôi.

Cô Vân dang ra, r i kéo gh ng i m t bên cô Hòa. Cô ngó ngang qua c a s ,th y ngoài v n n ng d i ng n cây sáng tr ng, gió th i tàu chu i lúc l c. Cô suyngh m t chút, r i ch m rãi nói v i cô Hòa:

- Anh Thu n là ng i chán i. Anh có nói v i tôi m y l n, anh l p gia th tlà c ý mu n tìm s vui v i v con gi i b t n i bu n vì xã h i. nh l pcu c th ng m i là c ý mu n em h t trí não mà ch m lo v s y, ngkh i nh t i cách c x ê ti n c a thiên h . nh nh ng i có b nh, n uch bi t cách u tr , thì t nhiên b nh c a nh s d t. Tôi ã c khuyên chph i l p th làm cho nh vui lòng luôn luôn: h nh vui lòng thì gia o

ng b n, ch kh i lo u chi khác. Có l t i ch quên l i tôi d n ch ãkhông làm cho nh vui, mà ch còn ghen tuông hoài, nên nh não n cu ngtrí r i nh b h t mà i ch gì.

- Ch nói ph i. T i tôi không nghe l i ch nên gia o tôi m i xào xáo nhy. Ch ng b nh ghen thi t là kh n n n. Tôi bi t tôi ghen, tôi làm cho nhà

tôi bu n b c lung l m. Tôi mu n b cái thói y h t s c, mà không hi u t isao tôi b không c, trong trí c ghen ng m ng m hoài, c lo s nhà tôi

th ng ng i khác mà b m con tôi. Ch nói ph i l m. T i tôi ghen tôi làmcho nhà tôi b c lòng cu ng trí, nên m i ph i h t mà i. Tôi kh n n n l m.Ðã bi t vì th ng ch ng nên m i ghen. Mà th ong ch ng l i làm choch ng bu n r u, cách th ng nh v y thi t là d i quá. Ch Vân ôi, bây gitôi m i bi t tôi có l i v i nhà tôi nhi u, tôi n n n lung l m. N m, sáu n mnay nhà tôi làm c c kh h t s c m i s m c nhà c a t t , m i có cáihãng phát t. T i tôi mà bây gi nhà tôi ph i b h t, không thèm h ng,

em thân l u l c x ng i, au m không ai nuôi, nghèo nàn không aigiúp. Tôi nh t i n i y, thì tôi mu n ch t ph t cho r i, ch s ng ngsung s ng t m thân, còn nhà tôi thì b v n i h i ngo i thì s ng làm sao

c.- a ch a n thì ph i lo ng n ng a tr c. Mà h ng n ng a không c,

ho n r i, thì ph i t nh trí v ng lòng mà m ng, ch ng nên não th t chí. Thôi, bây gi ch ng nên bu n r u làm chi, ch ph i ráng bình

tâm nh trí mà lo qu n xu t vi c nhà, lo nuôi d ng s p nh . Trong thanh Thu n không có nói rõ i âu và i làm vi c gì. V y mà ch có ngheanh tính i âu hay không?

- Tr a hôm qua tôi ti p c th r i, tôi b n r n tay ch n. Tôi ch y ra ngoàihãng mà h i th y hai T nh v i m y th y, thì ai n y u ch ng h ng khôngdè chuy n gì h t. H nói cách ba ngày tr c nhà tôi than m t, d n th y hai

nh coi hãng ng nhà tôi ra Long H i ngh ít b a. T b a ó nhà tôikhông có ra ngoài hãng n a. Mà trong ba b a tr c nhà tôi c trong nhà

i tôi, ch không có i Long H i. S m mai hôm qua m i i, nói i rahãng. Ð n tr a thì tôi c th . Tôi không c i âu.

- Ch có h i th m coi bu i s m mai hôm qua có tàu ch y i Tây hay không?- Có. Tôi nghe nói h i 8 gi sáng hôm qua có hai chi c tàu ò i qua Pháp.

Tôi qua Xóm Chi u coi s hành khách i hai tàu ó, thì không có tên nhàtôi, mà tôi h i S M t Thám, thì nhà tôi c ng không có xin gi y thônghành.

- u v y thì anh i ng b , ch c anh ra Hà N i.- Hôm qua tôi có c y m t th y ký trong hãng l y xe ch y ra Long H i, N c

Ng t, V ng Tàu mà ki m. H i khuya th y v th y nói ki m không có. Tôing có c y hai th y khác m t th y i Ðà L t, m t th y i Hà N i mà ki ma. T i nay h s i.

- Tôi t ng ki m không ích gì. Anh Thu n ã quy t i, nên anh s p t côngvi c nhà rành r h t. D u m y ng i i ki m có g p anh i n a, ch c hkhông tài gì mà nói cho anh tr v c.

- ng ph i ki m cho bi t i âu ch .Cô Vân suy ngh m t chút r i cô ch m rãi nói:- u không ki m; r i ây anh Thu n c ng s v .- Th ã nói qu quy t, l i s nghi p ã giao h t cho tôi, b i v y tôi s

không v âu.

- v . Tôi ch c nh v , là vì nh th ng con và yêu gia ình. Lúc cu ng trí,không ai an i, nên nh làm li u. R i ây nh nh con, nh s n n n h i

n mà tr v .- Tôi vái cho l i ch nói ó s có y nh v y. Mà t hôm qua tôi c th r i

thì trong lòng tôi bu n r u lo s quá.- Anh Thu n là m t ng i có tài ngh , có trí th c, l i có giáo d c hoàn toàn.

Tôi ch c d u n x nào nh c ng kh i v t v c c kh , mà d u làm côngvi c gì nh c ng không ch u nh c nhã thanh danh. V y ch ch ng c nph i lo cho ph n nh. Mà d u ch mu n lo, ch c ng có ph ng th lo

c. Tôi xin ch ph i trí mà lo s p t vi c nhà. Nh ng vi c nh phúthác cho ch ó, ch tính làm th nào mà tán thành theo ý nh mu n? Ch

y d hai cháu cách nào? Ch hãng mà cai qu n hay là ch ph i bán.- Tôi bây gi nh ng i không có h n, tôi không tính vi c chi c h t. Tôi

xin ch th ng tôi ch tính giúp giùm cho tôi. Vi c c a tôi c ng nh vi ca ch . Ch li u coi ph i làm th nào thì tôi s theo ý ch nh.

Cô Vân n m tay cô Hòa và ngó ngay m t mà h i:- Ch tin b ng tôi l m sao?- u tôi không tin ch , thì còn bi t tin ai.- Ch có bi t anh Thu n có tình v i tôi, mà tình y n ng l m hay không?- Tôi ã nói tôi nghi.- Ch ph i tin ch c ch ng có nghi n a. Thi t anh Thu n có tình v i tôi

ng l m. Có tình mà vì nh tr ng gia ình c a nh, nh tr ng danh da tôi nên nh không g n tôi c. S ghen tuông c a ch ã làm cho nh

bu n, mà s tôi gieo tình còn làm nh bu n thêm n a, nên nh ch u khôngi nh m i i i. Vì ch tin tôi, nên tôi ph i t thi t v i ch . Gia ình c a

ch r i rã, tôi ngh l i tôi c ng có t i m t ph n trong ó.Cô Hòa ch ng h ng, ng i ngó cô Vân s ng s t r i nói:- Có l nào mà có chuy n k c c nh v y. Ch mu n ch c cho tôi phát iên

hay sao ch .Cô Vân b c l i kéo h c t bàn vi t mà l y ra b c th v i t p nh t ký c a

Thu n, r i a h t cho cô Hòa và nói.- Chi u hôm qua tôi c ng có ti p c th c a anh t bi t. Ch coi thì ch s

bi t tôi nói thi t hay là ph nh ph .Cô Hòa m th ra ng i c.Vân lên gi ng n m r i kéo m n y m t mà khóc.Bé H u bi u con x m d t nó ra ngoài v n hái i cho nó n, nói c i nói om

sòm, không dè cha nó ã cách xa d m ngàn, m nó ng u s u nát ru t.Cô Hòa ng i ch m ch c r t k l ng, c b c th r i c luôn t p nh t ký.

Ch ng c d t r i cô th y cô Vân n m trên gi ng, cô d cái m n ra v a khóc v anói:

- Ch Vân, theo th v i l i nh t ký c a nhà tôi g i cho ch ó, thì ch có l i gìâu. Ch cao th ng l m, ch h t lòng ch ng v ng giùm gia ình cho tôi.

i tôi kh kh o nên phá ho i; y l i t i n i tôi mà thôi, ch nào ph i t ich . Tôi cám n n t t t c a ch , tôi kính ph c thái c a ch l m. Ð c t p

nh t ký c a nhà tôi r i, tôi càng th y l i c a tôi rõ h n n a, tôi càng n n nnhi u h n n a. Tr c kia ch ã th ng tôi, thì bây gi ch còn ph ith ng tôi nhi u h n n a. Ngày nay tôi nh ng i té d i gi ng, l c trong

ng, xin ch kéo giùm tôi lên, xin ch ch ng cho tôi ra. N u ch b tôithì ch c tôi ph i ch t.

Hai cô n m tay nhau mà khóc.Cô Vân nói:- Nhìn m t ch tôi h th n quá...!- i sao v y?- Tôi c bi t anh Thu n có tình v i tôi r i, thì tôi c ng có tình v i nh

a. Tuy tôi n tình c, song tôi c ng có l i v i ch .- Có tình mà r i ch n tình c, thì có l i gì âu mà h th n. Ðo n tình

c nhiên au n l m, mà ch có can m làm nh v y, thì ch caoth ng l m, ít ai sánh k p.

- Thi t ch không trách tôi hay sao?- Ch có l i ch nào mà tôi trách c. Tôi kính ph c ch l m ch . Xin ch

ng ái ng i n a. Ch ng i ây mà tính giùm coi tôi ph i làm sao bây gi .Cô Vân ng i d y. Hai cô lau n c m t.Cô Hòa nói:- Trong b n ch em thu nay, tôi tin b ng ch h n h t, tin h n ch hai tôi

a. Thi t tôi tin không l m. Ch chi tôi c g n ch , nh ch ch b ohàng ngày thì ch c ngày nay v ch ng tôi kh i r i rã nh v y.

- Cái ó không ch c....!Cô Hòa ng bu n r u, mà nghe m y l i n y thì cô chúm chím c i.Cô Vân l l ng nói ti p:- g n nhau hi m nghèo l m, b i v y tôi s , nên h n m t n m nay tôi lánh

t, không dám lên th m ch n a, n ngày n thôi nôi cho bé H o ch g ith m i, mà tôi c ng không dám lên.

- Cám n ch ... Cha ch , n u ch không th ng tôi, ch ánh úp44 v i nhà tôi,thì ch c tôi t v n ch t li n.

- Ch th y hay không...?- nh ghen d t n l m, ch à.- Bây gi ch b t ghen hay ch a?- Còn gì n a mà ghen!...- Ch c không?- Ch c. Ch làm n tính giùm vi c nhà cho tôi.- Tính l nào...? Anh Thu n b v con nhà c a mà i, d u nh không nói rõ,

mà anh giao h t s nghi p cho ch tr n quy n làm ch , thì cho mình th y ýnh không mu n tr v . Tuy v y mà tôi t ng, bây gi nh ng bu n trí

nên nh n tình v ch ng, n ngh a cha con mà i, ch m t ngày kiaho c nh tr ng tu i r i i tánh, ho c nh g p hoàn c nh làm cho nh nh

i v con, thì có l nh s tr v . Hu ng chi nh có nói nh i ng anh

44 chi m l y

làm cho các gia ình khác c thu n hòa m m, lo làm cho luân lý c axã h i c thu n m rõ ràng. N u nh không tr v , thì nh làm sao mà

t c cái m c ích y c a nh. V y xin ch d n lòng an ph n. Tôi tinch c ch ng s m thì mu n, th nào nh c ng v .

- Tôi vái van cho l i ch nói ó s có y nh v y.- có. V y tôi khuyên ch ph i g ng chí mà gi gìn cho b n v ng cái s

nghi p c a nh sáng t o, ng ngày nh tr v ch kh i h v i nh.- Nhà c a ru ng t thì tôi ch c gi v ng, duy có cái hãng khó quá, tôi s lo

không kham.- Sao mà ch s ? N u v y àn bà không làm n i nh ng vi c l n lao hay sao?- Ph i có ch giúp s c v i tôi, thì cai qu n hãng m i c. Thôi, ch hùn v n

vô, r i ch ng cai qu n th cho tôi.- Ý tôi mu n lo làm vi c khác.- Vi c gì?- Trong th anh Thu n g i cho tôi anh có khuyên tôi l p nhà tr ng

chuyên d y nhi n a v khoa gia ình giáo d c. Ð i n y ng i ta ham tríth c giáo d c thái quá, ham n n i b d p gia ình giáo d c, b i v y gia

ình không có luân lý làm g c, nên không v ng b n, không vui v . Giaình c a ch mà b r i rã ây, y c ng t i thi u giáo d c nên m i ra nhy. S l p nhà tr ng ó tôi ã có ý mu n làm t h i n m ngoái. Má tôing ã cho phép tôi r i. Tôi ch a làm là t i tôi s g n anh Thu n, nên tôi

ph i ình s y l i. Bây gi không còn cái s ó n a, có l tôi s lên SàiGòn mà l p tr ng d y tr em gái hi u o làm v , hi u o làm m , ngxây n n h nh phúc gia ình, cho xã h i h ng ngày sau. Làm nh v y cóba u ti n l i: m t là t c cái m c ích c a tôi ham mu n thu nay,hai là vâng theo l i khuyên c a anh Thu n, ba là g n ch ng giúp s ccho ch cai qu n hãng "Thu n Hòa" c th nh l i luôn luôn, và giúp s ccho ch d y d hai a nh cho chúng nó ngày sau tr nên ng i ng

n, trai có tánh ngh a dõng, gái có ti t trung trinh, trai và gái u bi t tôntr ng gia ình, bi t gi gìn danh d .

- Ch tính hay quá! Tôi m ng l m. Ð bác v ch th a cho bác hay r i ch ili n v i tôi lên Sài Gòn mà tác thành vi c y.

- i ch ch i, i x mát má tôi v , tôi th a l i v i má tôi r i tôi s i v ich .

- Cám n. Tôi cám n ch lung l m.- Ch kh i cám n. Vì tình tri k nên tôi ph i ráng mà lo.- Tôi không c n bi t ch vì cái gì, tôi ch bi t tr c kia ch có lòng lo nâng

gia ình tôi, bây gi ch l i lo c u v t tôi lúc tôi ng nguy ng p, nên tôicám n ch .

- Ch ng ghen n a nghe hôn.- Ch vì tôi mà n tình, l nào tôi không vì ch mà b ghen.Hai ng i nhìn nhau mà c i, r i i ra ngoài ch i v i hai a nh .

n x bà ch Hào v th y m con cô Hòa thì bà r t vui m ng. Vì ít con cháunên g p bé H u v i bé H o thì bà nâng n u hoài. Cô Hòa d y con, bi u kêu b ng bàngo i, thì bà càng vui lòng thêm n a.

Cô Vân thu t chuy n cô Hòa b ch ng b l i cho m nghe và xin phép i lênSài Gòn ít ngày ng tr c an i cô Hòa, sau ki m nhà l p tr ng h c luôn th . Bàch b ng lòng cho phép li n.

Cô Hòa v i cô Vân t giã bà ch , b ng hai a nh lên xe, tình thân ái tràn tr ,trí ti n th h ng hái.

Xe h i phát ch y, ch theo hai kh i tình, tuy tánh ch t khác nhau, mà c ngng nàn nh m t.

Ch ng 13

t n m ã qua.

Cô Hòa nh cô Vân an i, khuyên l n và giúp , nên cô ã b t bu n n ich ng b , l i h ng hái lo cho hãng "Thu n Hòa" th nh phát nh th ng, và lo d y dnuôi d ng hai a con, a nào c ng s n s ng ngh nh.

Bé H u t nh ã yêu m n cha, nên nó th ng nh và nh c cha. M i l n nói cha nó i âu, thì cô Hòa l nh ng t trong lòng; cô ki m cách nói g t con cho d t

câu chuy n, mà c p m t cô t r t. H nghe con nh c, thì cô n n n, cô t nh n t icô mà con ph i xa cha, ch ng ph i l u l c. R i cô i ki m cô Vân mà t l i h i h n,

nghe nh ng câu an i c a b n ng v ng chí b n lòng.Còn cô Vân bây gi cô qu n xu t m t nhà tr ng l n g n ch Tân Ð nh,

tr ng y tên là "Vi t N H c Ð ng" chuyên d y n h nh n công, g n 10 c n l u,ch a n hai tr m r i n sanh viên. Hai h ng th ng l u và trung l u L c t nh,vì ái m tôn ch c a tr ng, và nh t là kính m n dung h nh c a ng i sáng l p, nênai c ng xin g i con gái h c, quy t em l i cho gia ình cái tinh th n chân chánhthanh cao thay th cho nh ng thói v t d c gian tà, ê ti n trót m y n m ã trànlan trong xã h i. Ð c lòng tín nhi m c a công chúng, cô Vân r t hài lòng mà c ng

t lo s , b i v y ngày êm cô ph i au u v i cái thiên ch c " ào t o ng i vhi n, v i bà m lành cho gia ình Vi t Nam".

Tuy nhi m v c a cô Vân r t n ng n , nh ng mà cô còn ph i lo gi gìn tinhth n cho cô Hòa và lo qu n xu t giùm cho hãng "Thu n Hòa" b n v ng n a. M ingày cô ph i g p cô Hòa m t l n, n u cô Hòa không ghé tr ng, thì cô vô Cây Quéo.

t bu i chi u chúa nh t, cô Hòa m i cô Vân vô nhà cô n c m ng nóichuy n ch i cho vui.

Lúc tr i ch ng v ng, hai cô ng i gi a hoa viên, bé H u r t b t con chó xi, cònbé H o i l m m tr c m t cô Vân mà ch i. Thình lình có xe h i ng ng ngoài ngõ,

i m t ng i àn ông và m t ng i àn bà xu ng xe i vô.Vì tr i ã l m , khó th y rõ c, nên cô Hòa ng d y, có ý trông khách l i

n ng xem cho bi t. Ch ng cô th y rõ ràng hai v ch ng ông giáo s Ki m cô v amu n c t ti ng chào m ng thì ông Ki m la l n: "May d ! Có madame Thu n nhà

ây!"Cô Hòa chào khách, ti n d n cô Vân cho v ch ng ông Ki m bi t, r i m i h t

vô nhà.Ông Ki m c n mà nói: "Khoan. Tôi xin madame cho phép tôi h i m t câu ã.

n tôi là mông x Thu n b nhà mà i h n m t n m nay, madame có gi n haykhông?“ Câu h i l lùng làm cho cô Hòa ch ng h ng. Cô chau mày, d d r i th ngth ng áp:

- Nhà tôi gi n nên b m con tôi, ch tôi có gi n âu.- Té ra madame không gi n mông x Thu n.- Th a không.- Ví nh mông x Thu n tr v . Madame có vui hay không?

Cô Hòa chúm chím c i, ch không tr l i.Ông Ki m li n day m t ra ngoài ng mà kêu lên: "Ê! Thu n, v b n không

có gi n b n. V y b n vô ây" Cô Hòa và cô Vân nhìn nhau ch ng h ng.Bà Ki m ngó hai cô mà c i.Thi t qu Thu n xu ng xe th ng th ng i vô sân.Bé H u v a th y d ng cha, thì ch y ri t ra ón và ôm cha mà m ng. Thu n

cúi xu ng b ng con v a hôn v a i vô.nh cha con m ng nhau làm cho ai n y u c m xúc, nên ng l ng l mà

ngó, không ai nói chi h t.Thu n vô t i, ngó th y bé H o ng i l m m bé H u xu ng, r i a

tay m bé H o. Tuy cách bi t cha con ã h n m t n m r i, song bé H o d ng nhcó tình máu th t mách b o, nên không nhát cho Thu n b ng, l i ngó Thu n mà

i ng n ngo n.Cô Hòa c m ng quá, d n lòng không c vói tay v n vai cô Vân, mà n c

t tuôn d m d .Thu n b c t i nói v i v : "Tôi làm mình ph i bu n r u c c nh c h n m t

m nay, tôi l i v i mình nhi u l m. N m ngoái tôi iên, nên tôi i l c ng xa giaình r i tôi m i th y ch qu y c a tôi. Không th b d t v con c, nên tôi ph i

tr v ây, xin mình tha l i cho tôi".Cô Hòa úp m t vào ng c ch ng mà khóc.Thu n quay qua nói v i cô Vân:- Tôi r t cám n cô Vân, nhà h t lòng b o b c cho gia o c a tôi.Cô Vân c i mà áp:- Tôi bi t anh s tr v mà cái b nh ái tình c a anh ó, anh ã tr c hay

ch a?- Thu n g t u áp:- Tôi tr ã d t r i, t rày cô là em gái quý c a tôi.- Cô Vân h i cô Hòa:- Còn ch Hòa ã tr b nh ghen c a ch d t r i hay ch a?Cô Hòa c ng c i áp:- Tôi h a tôi s b d t tánh c , mà làm cho ch ng vui thú gia ình mãn i.Ông Ki m v tay la l n:- Hay l m! Hay l m! Tôi m ng cho ch ng v thu n hòa, cha con sum hi p.

Ê! Trong nhà ã d n c m xong r i kìa, thôi vô n c m chung v i nhau màng ngày phu thê tái h i nè.

Thu n m t tay b ng bé H o, m t tay d t bé H u i tr c còn m y ng i kiai theo sau mà vô nhà, c nh nhà vui v èn t sáng tr ng.

Ho bieu chanh doan tinh

Documents

Ho bieu chanh con nha giau

Ho bieu chanh bo vo

Ho bieu chanh ai tinh mieu

Ho bieu chanh day oan

Ho bieu chanh vi nghia vi tinh

Ho bieu chanh cay dang mui doi

Ho bieu chanh song thac voi tinh

Ho bieu chanh chua tau kim quy

Ho bieu chanh mot doi tai sac

Ho bieu chanh khoc tham

Ho bieu chanh cu kinh

Ho bieu chanh tai toi

Ho bieu chanh y va tinh

Ho bieu chanh tien bac bac tien

Ho bieu chanh ai lam duoc

Ho bieu chanh nang ganh cang thuong

Ho bieu chanh lac duong

Ho bieu chanh hai khoi tinh

Ho bieu chanh nam cuc tinh huy

Ho bieu chanh cuoi guong