Հին Հայաստանի պետական կարգը

Հայկական պետականությունը ունի 5000 տարվա պատմություն:Առաջինհ պետական կազմավորումը Արատտան էր,որը հիշատակվել է Ք.ա. III-րդ հազարամյակի առաջին կեսին:

1-ին ընդհանուր թշնամու դեմ միավորվել:

2-րդ Բնակչության ազգակից լինելը:

Եղել են 4 տիտղոս` Արքա կամ թագավոր:-Պետության գլուխ

կանգնածին:Մեծ արքա:-Մեծ նվաճումներ ունեցողին:Արքաների-արքա:-Մեծ հաջողությունների

հասածներինԱստված:-Անվանել են Տիգրան Մեծին:

Երկրի ղեկավարը թագավորն էր:Նա երկրը ղեկավարում էր Արքունիքի միջոցով:Արքունիքը կազմված էր գործակալություններից, որը կարելի է համեմատել այսօրվա նախարարությունների հետ:Առաջին գործակալությունը հազարապետությունն էր, որը ղեկավարում էր երկրի տնտեսությունը և շինարարությունը:Մյուս կարևոր գործակալությունը սպարապետությունն էր:Կարևոր էր նաևթագադիր ասեպոտթությունը և արքունի թիկնապահությունը:

Կարևոր հարցերը քննարկելու համար արքան հրավիրում էր Աշխարհաժողով: Կարևոր դեր էր խաղում Քրմապետը:Քրմապետը ղեկավարոււմ էր կրթության գործը և նաև Մեծ դատավորն էր:Նա արքայից հետո ամենամեծ հեղինակությունն ուներ երկրում: Արքունիքին էին ենթարկվում նահանգապետերը, նահանգապետերին` գավառապետերը, գավառապետերին` գյուղապետերը:

ԹագավորԱրքունիք

ԳործակալություններՆահանգապետերԳավառապետերԳյուղապետեր

Հին հայաստանի բանակը

(Ք.ա. XXVII-XXVII դդ.) բանակի մասին վկայում են շումերական արձանագրությունները: Արձանագրությունների մեջ գրված էր, որ շումերները Հայկական բանակից օգնություն են խնդրել:

Հայկական զինուժը հայտնի էր նաև Ք.ա. II հազարամյակում:Հայասա թագավորությունը (Ք.ա. XV-XIII դդ.) մարտադաշտ էր դուրս բերում 700 մարտակառք և 10-հազարանոց հետևակ,որն այդ ժամանակաշրջանում բավականին մեծ ուժ էր:

Վանի համահայկական թագավորության բանակի մասին տեղեկանում ենք սեպագիր արձանագրություններից և հնագիտական պեղումներից:Այն կազմված էր հեծելազորից,հետևակից և մարտակառքերից:

Արտաշեսյանների և Արշակունիների ժամանակաշրջանի զինուժի մասին պատկերացում է տալիս մեզ հասած արքունի կարևոր մի փաստաթուղթ` <<Զորանամակը>>:Դրանում նշվումէ, թե պատերազմի ժամանակ որ իշխանն ինչքան զորք պետք է դուրս բերի մարտադաշտ:Դատելով <<Զորանամակից>> և այլ աղբյուրներից ` Մեծ Հայքի բանակը բաղկացած է եղել շուրջ 120հազար զինվորից:

Հեղինակ` Մեսրոպ ՕնանյանԽորհրդատու ` Հայկազ

Մարգարյան