Embed Size (px)
Citation preview
รายงานสรปผลการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness”
ณ International Institute of Leadership – Histadrutเมอง Kfar Sava รฐอสราเอล
ระหวางวนท ๑3 – ๓๐ กนยายน ๒๕๕๙
โดยนายวโรจน มสงเนน
เจาพนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยปฏบตการสถานดบเพลงบางโพ กองปฏบตการดบเพลง ๓สานกปองกนและบรรเทาสาธารณภย
สารบญ
เรอง หนาสวนท ๑ ขอมลทวไป ๑สวนท ๒ ขอมลทไดจากการฝกอบรม ๓สวนท ๓ ความคดเหนของผบงคบบญชา ๒๗ภาคผนวก ๒๘
- ภาพกจกรรมการฝกอบรม ๒๘
~๑~
รายงานผลการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness”
ณ International Institute of Leadership – Histadrut เมอง Kfar Sava รฐอสราเอล ระหวางวนท ๑3 – ๓๐ กนยายน ๒๕๕๙
สวนท ๑ ขอมลทวไป
บทน า การฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness” ณ International Institute of Leadership – Histadrut เมอง Kfar Sava รฐอสราเอล ซง Israel’s Agency for International Development Cooperation (MASHAV) เปนผสนบสนนคาใชจายและผจดการฝกอบรมหลกสตรน เพอถายทอดความรและประสบการณการเตรยมความพรอมในการจดการสถานการณฉกเฉน ซงเปนการชวยชวตประชาชน และเปนการรกษาความมนคงทางเศรษฐกจ การเมองและสงคม โดยจดขนส าหรบสถาบน องคกรและผเชยวชาญดานการจดการสถานการณฉกเฉนจากทวโลก
ผเขารวมการฝกอบรม ผเขารวมการฝกอบรมจากประเทศตางๆ 15 ประเทศ รวม 26 คน ดงน 1 ประเทศเบลซ 1 คน 2 ประเทศเคนยา 6 คน ๓ ประเทศแองโกลา ๒ คน ๔ ประเทศคอสตารกา ๑ คน ๕ ประเทศกานา ๒ คน ๖ ประเทศมาซโดเนย ๑ คน ๗ ประเทศไอวอรโคส ๒ คน ๘ ประเทศเนปาล 3 คน 9 ประเทศเปร 1 คน 10 ประเทศปานามา 1 คน ๑๑ ประเทศเอกวาดอร ๑ คน ๑๒ ประเทศจอเจยร ๒ คน ๑๓ สาธารณรฐอซเบก ๑ คน ๑๔ สาธารณรฐเบลารส ๑ คน ๑๕ ประเทศไทย ๑ คน
ผเขารวมการฝกอบรมในนามกรงเทพมหานคร ประเทศไทย นายวโรจน มสงเนน ต าแหนงเจาพนกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยปฏบตการ
สถานดบเพลงบางโพ กองปฏบตการดบเพลง ๓ ส านกปองกนและบรรเทาสาธารณภย
ขอมลทวไปของรฐอสราเอล รฐอสราเอล (State of Israel) เปนประเทศในตะวนออกกลาง ชายฝงตะวนออกเฉยงใตของทะเล
เมดเตอรเรเนยน มพนทรวม 20,770 ตร.กม. มภาษาราชการ คอภาษาฮบรและภาษาอาหรบ ปกครองในระบอบสาธารณรฐแบบมรฐสภา มพรมแดนทศเหนอตดเลบานอน ทศตะวนออกเฉยงเหนอตดซเรย ทศตะวนออกตดจอรแดนและเวสตแบงก ทศตะวนตกเฉยงใตตดอยปตและฉนวนกาซา และทศใตตดอาวอกาบา
~๒~
ในทะเลแดง และมภมลกษณทางภมศาสตรหลากหลายภายในพนททคอนขางเลก กฎหมายพนฐานของอสราเอลจ ากดความวา อสราเอลเปนรฐยวและประชาธปไตย และเปนรฐทมชาวยวเปนประชากรสวนใหญประเทศเดยวในโลก
เมองเยรซาเลมเปนเมองหลวงและเปนนครทมประชากรมากทสดของประเทศ ขณะทศนยกลางทางการเงนของอสราเอลอยทเมองเทลอาวฟ อสราเอลใชสกลเงน นวเชเกลอสราเอล (ILS) ประชากรอสราเอล ตามทนยามโดยกรมสถตกลางอสราเอล ประเมนไวเมอ พ.ศ. 255๘ อยท 8,๒3๘,๓00 คน ในจ านวนน 5,985,100 คน เปนชาวยว ชาวอาหรบเปนกลมชาตพนธใหญทสดเปนอนดบสองของประเทศ โดยมประชากร 1,638,500 คน รวมทงดรซและเบดอน ชาวอาหรบอสราเอลสวนใหญเปนมสลมทตงถนฐาน โดยมสวนทนอยกวาแตยงถอวามจ านวนมากเปนชาวเบดอนเนเกฟและครสตศาสนกชนอาหรบทกงตงถนฐาน (semi-settle) ชนกลมนอยอนยงมเชอชาตและนกายเชอชาต-ศาสนาอกเปนจ านวนมาก
อสราเอลปกครองในระบอบประชาธปไตยแบบมผแทน โดยมระบบรฐสภา การมผแทนตามสดสวนและสทธออกเสยงเลอกตงทวไป นายกรฐมนตรเปนหวหนารฐบาล และเนสเซทเปนองคการบรหารอ านาจนตบญญตสภาเดยวของอสราเอล อสราเอลมความคาดหมายการคงชพสงสดประเทศหนงในโลก อสราเอลเปนประเทศพฒนาแลว อสราเอลมมาตรฐานการครองชพสงสดในตะวนออกกลางและสงสดเปนอนดบสามในทวปเอเชย และมความคาดหมายการคงชพสงสดประเทศหนงของโลก
ภาพท ๑ ทตงรฐอสราเอล ภาพท ๒ แผนทรฐอสราเอล
ภาพท ๓ ธงชาตรฐอสราเอล ภาพท ๔ ตราแผนดนรฐอสราเอล
~๓~
สวนท ๒ ขอมลทไดจากการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness” ณ International Institute of Leadership – Histadrut เมอง Kfar Sava รฐอสราเอล
๒.๑ วตถประสงค ของการฝกอบรม มดงน เพอศกษาการเตรยมความพรอมในการจดการสถานการณฉกเฉน ซงเปนการชวยชวต
ประชาชน และเปนการกษาความมนคงทางเศรษฐกจ การเมองและสงคมในทกประเทศ
๒.๒ เนอหา(สรปโดยยอ) เนอหาหลกของการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness” ไดแก การ
เตรยมความพรอมของประชากร การปองกนโครงสรางพนฐานส าคญ การจดการเหตการณการกอการรายทางสารเคมและชวภาพ การเตอนภยลวงหนาเพอบรรเทาภาวะวกฤต การสรางการปรบตวภายในชมชน การปฏบตการการแพทยฉกเฉน ในการรบมอภยพบต องคการภาวะฉกเฉนของรฐอสราเอล การตอบสนองและการเตรยมความพรอมในการจดการวตถอนตราย ระบบบญชาการเหตการณ มเนอหาดงน
๒.๒.๑ การเตรยมความพรอมของประชากร การเตรยมความพรอมของประชากรตอสถานการณฉกเฉนนน ประชากรจะตองมความรพนฐาน
ดานสาธารณภย เปนการสรางระบบการเตรยมความพรอมและแนวทางปฏบตในการรบมอกบสาธารณภยทจะเกดขน ดงน
ภาวะฉกเฉน (Emergency) คอ เหตการณทเกดขนทนททนใด โดยไมไดมการคาดคดมาลวงหนา โดยเหตฉกเฉน ไมมใครรลวงหนาวาอบตภยตางๆ จะเกดขนเมอใด บางครงอบตภยหนงๆ กเกดขนอยางรวดเรวและสรางความเสยหายอยางรนแรงโดยทไมมการแจง เตอนลวงหนาใดๆ หรอมสงบงชลวงหนาใหทราบเพยงเลกนอย ท าใหเกดการเสยชวต บาดเจบ และเกดความเสยหายตอทรพยสน
สาธารณภย (Disaster) หมายถง ภยหรออนตราย ทท าใหเกดความสญเสยทงชวต ทรพยสนและสงอน ๆ อยางรนแรง ประกอบดวยลกษณะดงน 1 ภยทเกดขนกบคนหมมาก 2 อาจเกดขนไดทกเวลาหรอทกสถานทอยางกะทนหนหรอคอย ๆ เกดขน 3 เปนอนตรายตอชวตและรางกายของประชาชน 4 เกดความเสยหายแกทรพยสนของประชาชนหรอรฐ 5 เกดความตองการในสงจ าเปนพนฐานอยางรบดวนส าหรบผประสบภย
สาธารณภย แบงตามลกษณะการเกดหรอสาเหตไดเปน 2 ประเภท คอ สาธารณภยธรรมชาต และสาธารณภยจากมนษย ไดแก
สาธารณภยธรรมชาต (Natural Disaster) เปนสาธารณภยทเกดขนเองตามธรรมชาต มกเกดขนตามฤดกาลเปนสวนใหญ แตบางครงอาจเกดขนโดยกะทนหน กอใหเกดความเสยหายแกชวต รางกาย จตใจ ทรพยสนและสงแวดลอมตาง ๆ ซงไดแก 1 อทกภย เปนภยอนเกดจากภาวะน าทวมจากพาย ฝนตกหนก พายหมน การท าลายปา การทรดตวของดน ลกษณะอาจเปนน าทวมเฉยบพลนหรอแบบคอยเปนคอยไป 2 วาตภย คอภยทเกดจากแรงลมและพาย สามารถแบงลกษณะของวาตภยไดตามความเรวลม สถานททเกดวาตภย เชน พายฟาคะนอง พายดเปรสชน พายโซนรอน พายไตฝน 3 อคคภย คอภยทเกดจากเพลงไหม เปนภยทกอใหเกดความสญเสยทงชวต และทรพยสน
~๔~
4 อากาศหนาวผดปกต ซงพบวาในบางปของฤดหนาวจะมอณหภมต ามาก 5 ภยแลง เปนภยทท าใหเกดความอดอยาก ขาดแคลน เนองจากการขาดน า มกเกดจากขาดฝน ความแหงแลงของพนทกอใหเกดผลเสยในการผลตผลทางการเกษตร 6 แผนดนถลม มกพบแผนดนถลมเกดขนเนองจากมฝนตกหนกมาก เกดจากดนบรเวณภเขาอมน าไวจนเกดการอมตว และไมสามารถอมน าไวไดอกจงพงทลายลงมา ซงสวนมากจะเกดพรอมกบอทกภย 7 การระบาดของโรค เชน อหวาตกโรค โรคฉหน 8 ภยจากฝงสตวและแมลง
สาธารณภยจากมนษย (Man Made Disaster) เปนสาธารณภยทเกดจากการกระท าของมนษย โดยอาจเกดจากสงประดษฐของมนษย ทประดษฐเพอความสขสบาย หรอเพอประหตประหารกน เชน 1 ภยจากการจราจร ไดแก ทางอากาศ ทางบก ทางน า ทางราง 2 ภยจากการประกอบอาชพ ทงภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรม เชน อบตเหตจากการใชเคร องมอเครองจกร อบตเหตจากความรอน อบตเหตจากการตกจากทสง อบตเหตจากความไมเปนระเบยบ เปนตน 3 ภยจากความไมสงบของประเทศ เชน การจลาจล การปฏวต การกอวนาศกรรม การกอการราย สงคราม ซงผลทท าใหเกดสาธารณภยจากสงคราม จะรนแรงหรอไมขน อยกบผลรายของอาวธทน ามาประหตประหารกน เชน นวเคลยร เชอโรค หรอสารเคม เปนตน 4 ภยจากไฟฟา อคคภย ท าใหเกดการบาดเจบ สญเสยชวตจากแผลไหม ความรอน ควนไฟ การขาดอากาศ 5 ภยจากวตถอนตราย ไดแก ภยจากวตถอนตรายทใชในอตสาหกรรม การเกษตร สาธารณสข อปโภคและบรโภค 6 ภยจากความเจรญทางเทคโนโลย ความเจรญกาวหนาดงกลาว จะมความเสยงสงมากขน เมอเกดสาธารณภย เชน เมอเกดไฟไหมของอาคารสง ระบบการเคลอนยายยอมมความลาชา และมความยงยากซบซอนกวาอาคารปกต รวมทงเกดพษจากสารเคมทใชกบเฟอรนเจอรของอาคาร หรอแมกระทงเครองใชประจ าส านกงาน เชน คอมพวเตอร ฯลฯ การมมาตรการความปลอดภยทด กอาจจะเปนความเสยงเมอเกดสาธารณภย เชน ประตทใชระบบเปดปดอตโนมต หรอลฟตทขดของ
สรปไดวา สาธารณภย หมายถง ภยหรออนตรายทเกดขนกบคนหมมาก ในทกเวลาหรอทกสถานท อาจเกดขนอยางกะทนหนหรอคอย ๆ เกดขนกได มทงภยทเกดขนเองตามธรรมชาต และเกดขนจากมนษย เมอเกดขนแลวท าใหเกดความสญเสยทงชวต ทรพยสน และสงอน ๆ อยางรนแรง เกดความตองการในสงจ าเปนพนฐานอยางรบดวนส าหรบผประสบภย
แผนงานในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย มการแบงกระบวนการออกเปน 3 ระยะของการจดการสาธารณภย ดงน
ระยะกอนเกดสาธารณภย มาตรการการปองกนและลดผลกระทบ เปนการปรบระบบการบรหารจดการสาธารณภย
ใหมขดความสามารถในการเตรยมการเผชญสาธารณภยตางๆ ไวลวงหนากอนเกดภยเปนการลดความรนแรงและลดความสญเสยจากสาธารณภยทมตอประชาชนในพนทใหมความเสยงใหมนอยทสด ไดแก
1 การปองกนสาธารณภยโดยใชมาตรการดานโครงสราง 2 การจดการระบบขอมลสารสนเทศดานการบรหารจดการสาธารณภย เพอจดท าฐานขอมลดาน
สาธารณภยใหสมบรณ ทนสมย สามารถเชอมตอระบบขอมลไดระหวางหนวยงานทเกยวของ
~๕~
มาตรการในการเตรยมความพรอม เปนการสรางระบบการเตรยมความพรอมและแนวทางปฏบตในการรบมอกบสาธารณภยทจะเกดขน เพอลดภาระในการใหความชวยเหลอของภาครฐเมอเกดสาธารณภย ไดแก
1 การจดท าแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทกระดบ 2 การพฒนาระบบการพยากรณและการแจงเตอนภย 3 การพฒนาศกยภาพของระบบสอสาร 4 การฝกซอมแผนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทกระดบ 5 การเตรยมปจจยสเพอชวยเหลอผประสบภย 6 การเตรยมสนบสนนดานทรพยากรและพลงงาน เพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย 7 การเตรยมบคลากรเพอการปองกนและบรรเทาสาธารณภย 8 การเสรมสรางความพรอมของทองถนในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย
ระยะระหวางเกดสาธารณภย มาตรการการจดการในภาวะฉกเฉน เปนการเตรยมการทจ าเปนใหสามารถเผชญและ
จดการสาธารณภยทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ รวดเรว และเพอใหการปฏบตการในภาวะฉกเฉนเปนไปอยางมระบบ ชดเจน ไมสบสน และลดความสญเสยจากสาธารณภยใหมนอยทสด ไดแก
1 การจดตงศนยอ านวยการเฉพาะกจ 2 การเชอมโยงระบบตดตอสอสารระหวางหนวยงานใหใชงานไดขณะเกดภย 3 การสนธก าลงเขาชวยเหลอและควบคมสถานการณ โดยเนนการปฏบตการคนหาและชวยชวต
และการจดตงศนยขอมลผประสบภย รวมทงการซอมแซมฉกเฉน 4 การรกษาพยาบาลผประสบภย โดยการจดระบบการแพทยและการสาธารณสขฉกเฉนอยางม
ประสทธภาพ 5 การจดการศพ โดยการจดเตรยมสถานทและอปกรณเกบรกษาศพ และการตรวจพสจน
เอกลกษณบคคล 6 การประชาสมพนธ โดยการจดตงศนยประชาสมพนธ และจดท าขาวสถานการณภยพบตท
ถกตอง เผยแพรใหสาธารณชนทราบทกระยะ เพอลดความตนตระหนก
ระยะหลงจากเกดสาธารณภย มาตรการในการจดการหลงเกดภย เพ อบรรเทาทกขข นตนแกผ ประสบภยโดยเร ว
ตอเนอง และมประสทธภาพ รวมทงใหการสงเคราะหชวยเหลอผประสบภย และฟนฟบรณะพนทประสบภยใหกลบสสภาพปกตโดยเรว ไดแก
1 การใหความชวยเหลอและสงเคราะหผประสบภย 2 การฟนฟสภาพจตใจผประสบภย 3 การฟนฟดานพช ปศสตว ประมง 4 การบรณะสงสาธารณปโภคและสาธารณปการทเสยหาย 5 การฟนฟโครงสรางพนฐานทเสยหาย 6 การจดการสภาพแวดลอมในพนทประสบภย ใหกลบคนสสภาพปกต ปลอดภยและนาอย 7 การรายงานและตดตามประเมนผล โดยการจดท ารายงานความเสยหายจากสาธารณภย และ
ตดตามประเมนผลการสงเคราะหผประสบภยและการฟนฟบรณะพนทประสบภย
~๖~
2.2.2 การปองกนโครงสรางพนฐานส าคญ โครงสรางพนฐานเปนปจจยหนงทมความส าคญตอการพฒนาประเทศในดานตางๆ เชน เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และความมนคงของประเทศ โดยเปนโครงสรางซงรองรบชมชน หรอความเจรญของชมชน อาท เชน ทอยอาศย ระบบคมนาคม การสอสารหรอโทรคมนาคม ระบบไฟฟาและประปา เปนตน นอกจากนนแลวโครงสรางพนฐานกไมไดจ ากดอยเพยงการกอสรางในเขตชมชนเทาน น ตวอยางโครงสรางพ นฐานดงกลาว เชน เข อน ระบบขนสง (ถนน ทางรถไฟ) ระบบปองกนอทกภย ระบบชลประทาน ระบบผลตกระแสไฟฟา หรอ พลงงาน เปนตน ซงสงผลตอการพฒนาประเทศ การปองกนภยคกคามตอโครงสรางพนฐานจงมความส าคญอยางยง โดยเฉพาะภยคกคามดานไซเบอร ปจจบนภยคกคามดานไซเบอรไมไดมผลเฉพาะตอระบบสารสนเทศทเชอมโยงผานระบบเครอขาย หรอออนไลนอกตอไป แตยงสงผลกระทบตอระบบโครงสรางพนฐานตางๆ ทส าคญในทกภาคสวน รวมถงในระดบชาต รฐบาล หนวยงานราชการ ผประกอบการภาครฐ และเอกชนจงจ าเปนตองมความตนร และตระหนกถงภยดงกลาว แมระบบตาง ๆ ทใชในการด าเนนงานจะเปนระบบปด ออฟไลน แตกไมอาจสามารถไววางใจในเร องดงกลาวได ดงกรณศกษาตาง ๆ ทไดเกดขนมาเปนระยะ อาท เหตภยคกคามทางไซเบอรทเปนขาวครกโครม ไดแก เหตการณในป พ.ศ. 2553 (ค.ศ. 2010) เวรม Stuxnet ซ งม งการโจมตไปยงระบบคอมพวเตอรท ต ดต งภายในโรงงานอตสาหกรรม หรอโรงไฟฟา/โรงไฟฟานวเคลยร และเปนสวนหนงของระบบ SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) อนมหนาทในการควบคมกระบวนการตางๆ ภายในโรงงานอตสาหกรรม หรอ เหตการณ Night Dragon ในป พ.ศ. 2552 – 2554 ซงเปนการเจาะระบบและโจรกรรมขอมลจากบรษทพลงงานและปโตรเคมของชาตตะวนตก 5 แหง หรอ เหตการณในป พ.ศ. 2552 ซงสถาบนการเงนของประเทศเกาหลใตถกโจมตดวย DD0S จนไมสามารถท าธรกรรมทางการเงนได และอกครงในป พ.ศ. 2556 ถกไวรสโจมตสถานโทรทศนและธนาคารและลบขอมลจนเปนเหตใหตองหยดการใหบรการ เปนตน การใชคอมพวเตอร โทรศพทเคล อนท อนเทอรเนต ในการตดตอส อสารหรอการท าธรกรรมตางๆ ทงในภาครฐและเอกชนนบวนยงมแนวโนมเพมสงขน จงท าใหมการกระท าความผดทอาศยกลไกความกาวหนาทางเทคโนโลยในการสรางความเสยหาย ไมวาจะในรปแบบการกอการรายหรอการกระท าทมผลกระทบตอความมนคงของรฐ การกระท าทมผลตอโครงสรางพนฐานของประเทศ รวมถงการสรางความตนตระหนกกบประชาชนหรอภยคกคามตอสทธความเปนสวนตว
ดงนน แนวทางการปองกนการถกจโจมจาก cyber attack ตอโครงสรางพนฐานส าคญ (Critical Infrastructures Protection) ไดแก
1 สงเสรมการน ามาตรฐานระดบสากลเขามาใชส าหรบหนวยงานภาครฐและเอกชน ๒ สรางความตระหนกใหกบประชาชนโดยการจดใหมหลกสตรมาตรฐาน ๓ สงเสรมการพฒนาบคลากรใหเปน ICT Security Professional ๔ สรางความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน ๕ ผลกดนใหมผบรหารทเกยวของกบดาน ICT Security ๖ สนบสนนแนวทางการใหความเปนสวนตวของประชาชนโดยใหมดลยภาพระหวางความเปนสวน
ตวและความมนคง ๗ สงเสรมใหเกดการประสานงานกบหนวยงานในตางประเทศในการเขาถงขอมลของ cyber
attack ๘ ผลกดนใหเกดการแกกฎหมายเพอใหมประสทธภาพมากยงขน ใหมหนวยงานทมอ านาจทาง
กฎหมายในการตอบสนองตอภยทาง cyber ไดอยางมประสทธภาพ
~๗~
๙ ผลกดนใหหนวยงานทเกยวของเกดการวจยและพฒนาเทคโนโลยทเกยวของกบความมนคงปลอดภยดานเทคโนโลยสารสนเทศในการปองกนประเทศ
๑๐ การด าเนนการเพอสรางความตระหนกใหกบประชาชนและเยาวชนของชาต ๑๑ การจดตงหนวยงาน cyber security incident responses ทสามารถประสานงานเชอมโยง
กบหนวยงานทเกยวของได ๑๒ การสนบสนนใหสถาบนการศกษาจดท าหลกสตรดาน ICT Security โดยแบงเปนระดบทให
Certificate ส าหรบ ICT Professional และส าหรบบคคลทวไป เปนตน
สรปไดวา หนวยงานของรฐและองคกรทกองคกร โดยเฉพาะอยางย งองคกรในกลมโครงสรางพนฐานส าคญ จ าเปนตองตระหนกถงการบรหารจดการดานความมนคงปลอดภยไซเบอรเปนส าคญ ซงตองมาจากวสยทศนและภาวะผน าของผบรหารระดบสงขององคกร (Top Management’s Vision and Leadership) ทตองใหเตรยมพรอมรบมอ ดงค าทวา “ปองกนไวกอน ดกวามาแกกนทหลง” ดวยการมองหาแนวทางและโอกาสในการปรบปรง (Opportunities for improvement: OFI) โดยการด าเนนการปองกนไวกอนในรปแบบลกษณะเกราะกนภย จากกรอบการด าเนนงานทน ามาปฏบตใชงานไดอยางจรงจงและตอเนอง ไมใชมเกราะกนภยแตปลอยไวไมใชงานหรอใชบางไมใชบาง หรออาจตองมาตามแกไขจากภยคกคามและความเสยงทเกดขน ทงทรและไมร (Known and Unknown Threats/Risk) โดยควรค านงถง Zero Day Attack อยเสมอ เพราะการปองกนทด ยอมท าใหพรอมทจะรบมอและแกไขไดอยางเหมาะสมทนทวงท
ภาพท ๕ การศกษาดงานศนยฝกอบรมดานความมนคงปลอดภยไซเบอร ; แฮกเกอร ย (HackerU)
~๘~
2.2.3 การจดการเหตการณการกอการรายทางสารเคม สารชวภาพ และสารกมมนตรงส การจดการเหตการณการกอการรายทางสารเคม สารชวภาพ และสารกมมนตรงส ผระงบเหต
ฉกเฉนเบ องตนจ าเปนตองทราบขอมล เพ อประเมนสถานการณท สงสยวาผ กอการรายใชสารเคม สารชวภาพ หรอวตถกมมนตรงส (CBRN) เพอชวยใหการกอการราย ขอมลตอไปนแสดงสงบงชทสามารถสงเกตไดวามการใชสาร CBRN
ความแตกตางระหวางสารเคม สารชวภาพ และสารกมมนตรงส สารเคม สารชวภาพและสารกมมนตรงสสามารถแพรไปในอากาศทเราหายใจไปสแหลงน าดมบน
พนผวทเราสมผส วธการแพรกระจายจะเปนวธงายๆ เพยงแคเปดภาชนะบรรจออกหรอใชอปกรณพนสารเคม (แบบทใชในสวน) หรออาจเปนวธทซบซอนจนถงการจดระเบดจากระเบด
อบต ภยท เก ยวของกบสารเคม จะเหนไดจากระยะเวลาท อาการทางสขภาพอยางรวดเรว (ระยะเวลาไมถงนาทถงหลายชวโมง) และตรวจสอบรองรอยไดงาย (สจากสารเคมทหลงเหลออย ตนไมตาย กลนเหมน สตวและแมลงตาย)
อบตภยท เก ยวของกบสารชวภาพ จะเหนไดจากระยะเวลาทเกดอาการทางสขภาพทเกดข นภายในหลายชวโมงหรอหลายวน โดยทวไปจะไมสามารถสงเกตเหนความผดปกตได เนองจากสารชวภาพไมมสและไมมกลน และอาการจะเกดขนภายหลงรบสมผสสารเปนเวลานาน ดงนน พนททไดรบผลกระทบจากสารชวภาพจงอาจมขนาดใหญกวาพนททไดรบผลกระทบจากสารเคม เนองจากผตดเชอมการเคลอนทและน าพาเอาสารไปตดตอผอนได
อบตภยทเกยวของกบสารกมมนตรงส จะเหนไดจากระยะเวลาทเกดแสดงอาการ (ถาม) เกดขนในระยะเวลาหลายวนจนถงหลายสปดาหหรอนานกวานน โดยทวไปจะไมสามารถตรวจหารองรอยไดเนองจากสารกมมนตรงสมกไมมสและไมมกลน และตองใชอปกรณพเศษในการตรวจสอบขนาดของพนททไดรบผลกระทบ และตรวจประเมนระดบความเขมขนของสารกมมนตรงสวาอยในระดบทเปนอนตรายตอสขภาพแบบเฉยบพลนหรอแบบเรอรง และจากการทตองใชอปกรณพเศษในการบงชพนททไดรบผลกระทบ พนททไดรบผลกระทบอาจมขนาดใหญเนองจากมการเคลอนทของไดรบรงส
ระดบกมมนตรงสทปลดปลอยออกมาจากแหลงก าเนดทอาจพบไดทวไปมกอยในระดบทไมสงพอทจะท าใหผไดรบเสยชวตหรอบาดเจบรนแรง ในขณะทอบตภยทเกยวของกบสารกมมนตรงสทเกดจาก "ระเบดรงส" หรอ Radiological Dispersal Device (RDD) ใชการจดระเบดของวตถระเบดชวยในการแพรกระจายของกมมนตรงส โดยอนตรายหลกมาจากการระเบด อยางไรกตาม สารกมมนตรงสบางชนดทแพรกระจายไปในอากาศสามารถปนเปอนกนพนทเปนบรเวณกวาง กอใหเกดความวตกกงวลและตองใชงบประมาณสงในการขจดการปนเปอน
ตวบงชเหตการณทอาจเกดจากสารเคม 1 สตวตาย ไมใชแคสตวถกรถชนตายบนถนนเปนครงคราว แตพบการตายของสตว (สตวปา และ
สตวเลยง ทงขนาดเลกและขนาดใหญ) นก และปลาในบรเวณเดยวกนเปนจ านวนมาก ๒ การขาดแคลนแมลงในธรรมชาต หากพบวาแมลงในแหลงตางๆ เชน พนดน อากาศ แหลงน า ม
ปรมาณนอยลง ใหตรวจหาซากของแมลง ในน าผวดน น าใตดน และบรเวณชายฝง หากใกลแหลงน าใหคนหาซากปลาและนกน าดวย
~๙~
๓ กลนทไมสามารถระบได กลนอาจเปนกลนหอมของผลไม หรอดอกไม หรอดอกไมหรออาจมกลนฉนของกระเทยม กลนอลมอนด กลนพช กลนหญา กลนฟางตดใหม สงส าคญทตองระลกไวเสมอคอกลนเหลานจะไมเขากบสงแวดลอมในพนท
๔ มคนตาย หรอคนปวยจ านวนมาก พบผปวยทมอาการ เชน คลนไส สบสน หายใจล าบาก ชกกระตก เหงอออก เยอตาขาวอกเสบ (ตาแดง อาการเนองจากไดรบสารทมผลกระทบตอระบบประสาท) ผวหนงเปนผน (แดง เนองจากสารทท าใหผวหนงพพอง) และตาย
๕ รปแบบการตาย ผเสยชวตมแนวโนมจะอยในทศทางใตลม หรอถาอยในตวอาคารจะเกดโดยผารระบบหมนเวยนอากาศ
๖ ตมหรอผน คนจ านวนมากเปนตมน าใสทไมสามารถอธบายทมาได เปนตม (คลายผงตอย) หรอเปนผนคน
๗ การปวยในพนทอบอากาศ อตราการตายทแตกตางกบส าหรบผทท างานในอาคารขนอยกบวาสารเคมนนถกปลอดปลอยบรเวณใด
๘ หยดของเหลวแปลกปลอม บนพนผวหลายแหงมหยดหรอแผนฟลมมนๆ หรอพนผวน าหลายจดมแผนฟลมน ามนปรากฏอย (โดยไมมฝนตกในระยะเวลาใกลเคยง)
๙ พนทดเปลยนไป ไมใชแคการตายของกลมวชพช แตพบการตายหรอเปลยนสหรอเหยวเฉาของตนไม พมไม พชทใชเปนอาหาร หรอทงหญา โดยไมมปรากฏการณความแหงแลงมากอน
๑๐ เมฆลอยในระดบต า ลกษณะคลายเมฆหมอก ลอยต า ซงมลกษณะไมสอดคลองกบลกษณะรอบขาง
๑๑ เศษซากโลหะแปลกปลอม วตถทมลกษณะคลายระเบดหรออาวธสงครามทไมสามารถอธบายทมาได โดยเฉพาะอยางยงวตถนนมของเหลวบรรจอย
ตวบงชเหตการณทอาจเกดจากสารชวภาพ ๑ คน สตว ปวยหรอตายจ านวนมาก อาจเกดอาการในรปแบบตางๆ กน โดยอาจเกดการเสยชวต
ในระยะเวลาหลายชวโมงจนถงหลายวน หลงจากเกดเหตการณระยะเวลาทจะสงเกตเหนอาการขนอยกบสารชวภาพทใช
๒ การฉดพนสเปรยแบบผดปกตหรอนอกแผนการด าเนนงาน โดยเฉพาะอยางยงในทโลงแจง ตอนกลางคน
๓ อปกรณฉดพนสเปรยทถกทงไว อปกรณอาจไมมกลนผดปกต ตวบงชเหตการณทอาจเกดจากสารกมมนตรงส ๑ สญลกษณสารกมมนตรงส ภาชนะบรรจอาจมลกษณะ "ใบพด 3 แฉก" ทแสดงถงความสามารถ
ในการแผรงสตดอย ๒ เศษซากโลหะแปลกปลอม วตถทมลกษณะคลายระเบดหรออาวธสงครามทไมสามารถอธบาย
ทมาได ๓ วตถทปลดปลอยความรอน วตถทรอนหรอดเหมอนจะปลดปลอยความรอนไดโดยไมพบวาม
แหลงใหพลงงานความรอน ๔ วตถทสองประกาย สารกมมตรงสบางชนดสามารถปลดปลอยหรอท าใหเกดการเปลงแสงได ๕ คน สตวเจบปวย ในสถานการณทไมนาเปนไปไดแตพบวามประชาชนหรอสตวเจบปวยเปน
จ านวนมาก ผบาดเจบ เสยชวตอาจเกดขนภายในระยะเวลาไมกช วโมงหรอหลายวนหรอหลายสปดาห
~๑๐~
หลงจากเกดเหต โดยระยะเวลาทเกดอาการขนอยกบชนดของสารกมมนตรงสและปรมาณรงสทไดรบ อาการแสดงทพบรวมถงการเกดผนแดงและอาเจ
การพจารณาเรองความปลอดภยสวนบคคล เมอเขาไปอยในเหตการณทมสารเคม สารชวภาพ (CB agent) หรอสารกมมนตรงสมาเกยวของ สง
ส าคญทสดทควรค านงถง คอ ความปลอดภยของตวเองและเจาหนาทตอบโตเหตฉกเฉนคนอนๆ ดงนนการสวมใสชดปองกนสวนบคคลและเครองปองกนระบบทางเดนหายใจทเหมาะสมกบสถานการณนนๆ จงเปนสงจ าเปนในขณะเดยวกนควรตระหนกไวเสมอวาอาจไมสามารถพสจนไดวาอบตภยนนเกยวของกบควรตระหนกไวเสมอวาอาจไมสามารถพสจนไดวาอบตภยนนเกยวของกบสารเคม สารชวภาพ (CB agent) หรอสารกมมนตรงสหรอไม โดยเฉพาะอยางยงในกรณของสารชวภาพหรอสารกมมนตรงส ทงน มาตรการทสามารถใชกบอบตภยทเกยวของกบสารเคม สารชวภาพและสารกมมนตรงส มดงตอไปน (เปนค าแนะน าแบบทวไปทอาจไมครอบคลมทงหมดและการน าไปใชควรมการประเมนเปนรายกรณไป)
กลยทธการเขาพนทและการตอบโตเหต ใหปองกนตนเองและเขาพนทดวยวธทปลอดภย (ลดเวลาในการรบสมผสสารใหนอยทสด อยหางจากสงทจะเปนอนตรายใหไกลทสด ใชทก าบงเปนการปองกน สวมชดปองกนสารเคม และอปกรณปองกนระบบหายใจ) ระบและประเมนอนตรายโดยใชตวบงชเหตการณดงกลาวขางตน กนบรเวณเกดเหตแยกผประสบภยและท าการลดการปนเปอนผ ปวยใหเรวท สดเทาทสามารถท าได ส าหรบอบตภยเกยวกบสารเคม การลดลงของกลนสารเคมไมไดหมายความวาไมมสารอยในบรเวณนน
ถาหากมขอบงชวาพนทดงกลาวอาจมการปนเปอนสารกมมนตรงส เชน พบการระเบดทไมใชอบตเหต เจาหนาทปฏบตการฉกเฉนควรเตรยมอปกรณตรวจสอบสารกมมนตรงสทสามารถแจงเตอนหากเขาไปในพนททมการปนเปอนสารกมมนตรงสและควรไดรบการฝกอบรมการใชอปกรณดงกลาว อปกรณตรวจสอบการปนเปอนสารกมมนตรงสควรออกแบบใหสามารถแจงเตอนเจาหนาทปฏบตการฉกเฉนหากระดบความเขมขนของรงส หรอปรมาณรงสในบรรยากาศสงเกนระดบปลอดภย
มาตรการตอบโตเบองตน หากเปนไปไดทจะเกดเหตกอการรายทเกยวกบสาร CBRN ๑ หลกเลยงการใชโทรศพท วทย ฯลฯ ภายในรศม 100 เมตร (300 ฟต) ของวตถตองสงสย ๒ แจงใหต ารวจทองททราบ ๓ ตงศนยบญชาการบรเวณเหนอลมและอยในทสง ๔ หามจบตองหรอเคลอนยายวตถหรอภาชนะบรรจวตถตองสงสย ๕ ใหระมดระวงอนตรายจากวตถดดแปลง (เชน วตถระเกดทดดแปลง) ๖ หลกเลยงการปนเปอน ๗ จ ากดการเขาพนท โดยอนญาตเพยงผทเขาชวยเหลอผปวยหรอการประเมนวสดหรออปกรณท
ตองสงสย ๘ อพยพและกนแยกผทอาจไดรบสมผสกบสารอนตราย ๙ กนแยกพนทปนเปอนและปองกนการเขาพนทเพอวเคราะหวตถตองสงสย
มาตรการขจดการปนเปอน เจาหนาทระงบเหตฉกเฉนควรท าตามขนตอนการขจดการปนเปอนทเปนมาตรฐาน (ฉดน า ถอดเสอผาออก ลางอกครงหนง) การขจดการปนเปอนควรท าโดยเรวทสดเทาทสามารถท าได โดยถอดเสอผาออกและลางดวยสบและน า ถาสารชวภาพเกยวของในอบตภยใหลางท าความสะอาดดวยความระมดระวงและใชแปรงขด จะท าใหเกดผลดมากขน ถามสารเคมในเหตการณ การขจด
~๑๑~
การปนเปอนตอไปดวยสารไฮโปคลอไรต 0.5% (0.5 % Hypochlorite) (สารฟอกขาว (Bleach) 1 สวน ผสมน า 9 สวน ) ถามสารชวภาพในเหตการณตองลางดวยสารละลายดงกลาวเปนเวลา 10-15 นาท กอนลางออกดวยน า สารละลายน สามารถใชไดกบบาดแผลบนเนอเยอออนแตไมสามารถใชไดกบตา หรอบาดแผลเปดบนชองทอง หนาอก สมอง และกระดกสนหลง
ส าหรบผทไดรบสมผสกบสารกมมนตรงส ใหยายผปวยไปอยในบรเวณทมปรมาณรงสนอยลง ถอดเส อผาออก และน าไปใสในภาชนะทปดมดชด เชน ถงพลาสตกและตดสญลกษณใหชดเจนเพอการตรวจสอบในภายหลง ใหใชวธขจดการปนเปอนตามทอธบายไวขางตน แตหลกเลยงการท าใหผวหนงฉกขาด เชน การโกนผมหรอขน การขดถอยางรนแรง การไดรบสมผสกมมนตรงสทบรเวณผวหนงภายนอกมกเปนปรมาณรงสทสงไมพอทจะกอใหเกดอนตรายตอผท ไดรบรงสหรอเจาหนาทปฏบตการฉกเฉนระดบเบองตน ดวยเหตน (ยกเวนในกรณพเศษ) ผทไดรบบาดเจบและไดรบสมผสกมมนตรงสตองรกษาอาการใหคงท ดแลใหมการลดขอบเขตการปนเปอนไปยงพนทอนกอนเรมกระบวนการขจดการปนเปอนตอไป
ภาพท ๖ เหตการณการกอการรายทางสารเคม สารชวภาพ และสารกมมนตรงส
ภาพท ๗ การจดการเหตการณการกอการรายทางสารเคม สารชวภาพ และสารกมมนตรงส 2.2.4 การเตอนภยลวงหนาเพอบรรเทาภาวะวกฤต สถานการณสงครามเตมรปแบบของอสราเอล ท าใหตองมการเตอนภยลวงหนาในสถานการฉกเฉน
อยางมประสทธภาพ กองก าลงบญชาการรบสวนหนาอสราเอล ไดเปนผออกแบบสถานการณรบจ าลอง เกดขนในกรณทหากเมองเทลอาวฟถกโจมตจากขาศกดวยมสไซลจ านวน 230,000 ลก โดยในแผนการจากการประเมน เชอวาครงหนงของทงหมดจะมาจากกลมตดอาวธฮซบลลอฮ และโดยในสถานการณรบทอาจเกดขนนน คาดวา 95% ของมสไซลทถกยงเขามาจะเปนมสไซลประเภทพสยใกล รวมไปถงจรวดแกรด (Grad) หลายระยะ พรอมกบการโจมตขนาบพรอมจากปนใหญ ซงในสถานการณจ าลองเหลานยงระบวา
~๑๒~
กระสนเหลานมาพรอมกบระเบดน าหนก 10 กก. ในขณะทอก 5% ของจรวดมสไซลคาดวาจะเปนมสไซลประเภทพสยไกล กองทพอสราเอลยงคาดวา 1% ของจรวดมสไซลทงหมดจะตรงเขาท าลายบานเรอน ทจากสถานการณจ าลองรบระบถงยอดความเสยหายจะอาจสงถง 400 คน
ในแผนการของกองทพอสราเอล ไดปรบเปลยนระบบเตอนภยฉกเฉนใหม ซงพบวาพนทไดรบการเตอนภยมจ านวนเพมมากขนจาก 265 แหง เพมเปน 3,000 แหง ผลมาจากการปรบปรงความแมนย าของระบบ ซงเวลาเตอนลดลงจาก 1 นาท ไปอยท 30 วนาท และจ านวนพลเรอนทไดรบการเตอนสงขน 2 ใน 3 ของทงหมด
นอกจากน อสราเอล ยงมแอพพลเคชนเตอนภยการโจมตดวยจรวดทถกยงขามพรมแดนเขามา แอพพลเคชนเตอนภยยอดนยมไดแก Red Alert มยอดดาวนโหลดทางโทรศพทเคลอนทเกอบ 500,000 คร ง เปนการเตอนภยเสรมชองทางหลกอยางไซเรนและการแจงทางวทย นอกจากน ยงชวยใหทราบสถานการณทเกดขนในจดอนของประเทศ ขณะทแอพพลเคชน Secure Spaces จะบอกสถานทหลบภยใกลทสดบนแผนทกเกล เชน บลอกคอนกรตรมถนน ลานจอดรถใตดน เปนตน
ภาพท ๘ แอพพลเคชน Red Alert จะแจงเตอนภยการโจมตดวยจรวด
ภาพท ๙ แอพพลเคชน Secure Spaces จะบอกสถานทหลบภยใกลทสด
~๑๓~
2.2.5 การสรางการปรบตวภายในชมชน การปรบตวภายในชมชนเพอความพรอมรบมอกบสถานการณฉกเฉน ผทประสบภยจะรอ
รบบรการอยางเดยวไมไดเพราะมผเดอดรอนจ านวนมาก และในบรรดาผเดอดรอนมระดบทแตกตางกน มทงผทชวยตนเองไมได ผทชวยตนเองไดซงพรอมทจะชวยคนอนไดดวย ชมชนจงเปนดานแรก ทจะไดรบผลกระทบ ในขณะทการจดการภยพบตทมาจากศนยกลาง ไมสามารถตอบสนองตอการแกปญหาและความตองการของชมชนไดทงหมด รวมทงอาจละเลยศกยภาพทรพยากรและภมปญญาทมอยแลวในชมชน ดงนน การจดการความเสยงโดยชมชนเอง จงเปนทางเลอกหลกในการเตมชองวางดงกลาว
การปรบตวของชมชน ท าใหมสมาชกเครอขายอาสาสมครมากมาย พรอมรบมอกบ สถานการณฉกเฉนตลอด 24 ชม. มเครองมอ วสดอปกรณครบและทนสมย มการใชแอพพลเคชนในการแจงเหตททนสมย โดยทศนยวทยสอสารสามารถทราบต าแหนงทเกดเหตและมองเหนเหตการณจากกลองของโทรศพทของผแจงเหตไดทนท อกทงมการออกตรวจพนท ตามจดเสยงตางๆของชมชน เพอใหสามารถเขาถงทเกดเหตไดทนทวงท กอนทหนวยงานทรบผดชอบโดยตรงจะเขามาด าเนนการ ไดแก หนวยงานดบเพลง รถพยาบาล และต ารวจ ในสถานการณฉกเฉนจะใชเปนศนยบญชาการณเหตการณ และเปนศนยรวบรวมขอมลเพอการตดสนใจของผบญชาการณเหตการณ ซงมอยหลายแหง สามารถเปลยนไปใชศนยอนไดหากไดรบความเสยหายจากกาโจมตในรปแบบตางๆ เปนตน
ภาพท ๑๐ การด าเนนงานของศนยบญชาการณเหตการณ ณ เมอง Ra’anana
~๑๔~
ภาพท ๑๑ รถลาดตระเวน มเครองมอ วสดอปกรณครบและทนสมย
ภาพท ๑๒ เครองมอ วสดอปกรณ พรอมใชงานเมอมสถานการณฉกเฉน การปรบตวของโรงเรยน เพอความพรอมรบมอกบสถานการณฉกเฉนและลดความเสยงจากการ
โจมตในรปแบบตางๆ โรงเรยนจงตองมการปรบตวโดยยบรวมโรงเรยนเขาดวยกน ใหนกเรยนจากพนทใกลเคยง เดนทางมาเรยนโดยรถโรงเรยน เพอใหสะดวกในการรกษาความปลอดภย และไดมการกอสรางอาคารเรยนทกหลงใหเปนทหลบภย(Shelter) มความแขงแรง ทนตอแรงระเบดหากตองรบการโจมตจากจรวด อกทงทหลบภยยงสามารถปองกนแกสพษไดดวย
อาคาร ทพกอาศย จะตองมทหลบภยทกหลง(Shelter) อกทงพนทสาธารณะกตองมทหลบภย เชน ปายรถเมล สวนสาธารณะ เปนตน เพอพรอมรบมอกบสถานการณฉกเฉนไดตลอดเวลา
ภาพท ๑๓ ศกษาดงานโรงเรยน Sderot อยตดแนวชายแดนฉนวนกาซา (Gaza Strip)
~๑๕~
ภาพท ๑๔ ทหลบภย(Shelter) เมอง Sderot ซงอยตดแนวชายแดนฉนวนกาซา (Gaza Strip)
ภาพท ๑๕ อาคาร Moshe Aviv Tower
อาคาร Moshe Aviv Tower ตงอยเมองเทลอาวฟ เปนตกสง 68 ชน สงทสดในอสราเอล สง 235 m (771 ft) และยงเปนตกทแขงแรงตดอนดบโลก ระบบรกษาความปลอดภยททนสมย ผนงตกสรางดวยคอนกรตเสรมเหลก หนา 70 cm. ปองกนการโจมตจากจรวดได
~๑๖~
2.2.6 การปฏบตการการแพทยฉกเฉน ในการรบมอภยพบต หนวยงานการปฏบตการการแพทยฉกเฉน ในการรบมอภยพบต จะตองมความพรอมในดานตางๆ
ในการรบมอภยพบต ไดแก การจดระดบความตองการของทรพยากรและการบรการทจ าเปนตามระดบความรนแรงของสถานการณภยพบตในแผนของหนวยงานแตละระดบ
การเตรยมความพรอมในการประเมนความเสยงของพนท มความส าคญอยางยงในการเตรยมตวเพอรบมอภยพบตทอาจจะเกดขน อกทงความพรอมของสงปลกสราง การวางแผน เตรยมการเพอรบสถานการณทคาดไมถง ในเหตภยพบต มการเตรยมการส าหรบสงปลกสรางใหมๆ การวางขอบงคบ มการวางแผน มกฎระเบยบในการสรางตก สงปลกสราง ใหสามารถรองรบสถานการณฉกเฉนได
ภาพท ๑๖ โรงพยาบาล กาลล (Galilee Medical Center)
โรงพยาบาล กาลล (Galilee Medical Center) เปนโรงพยาบาลขนาดใหญขนาด 700 เตยง และเปน 1 ใน 16 โรงพยาบาลของรฐบาลอสราเอล ใหบรการประชากรกวา 600,000 คนในพนททางตอนเหนอของประเทศ ตงอย ใกลแนวชายแดนเลบานอน เคยไดรบผลกระทบจากการโจมตโดยจรวดมากมาย โรงพยาบาลนมสวนใตดน ทสามารถใชเปนโรงพยาบาลใตดน สามารถอพยพผปวยและอปกรณลงมาทนทเมอเกดสงคราม มความแขงแรงปลอดภยสงมาก และยงสามารถปองกนแกสพษได
~๑๗~
2.2.7 องคการภาวะฉกเฉนของรฐอสราเอล (HFC, NEMA, Fire Service, EMS)
Home Front Command (HFC) รฐอสราเอลไดแบงเขตความรบผดชอบดานภาวะฉกเฉนออกเปน 3 เขต ไดแก เขตทางตอนเหนอ
เขตทางตอนใต และเขตตอนกลาง มวตถประสงคเพอก าหนดมาตรการทจ าเปนทงหมด เพอปกปองพลเรอนจากการโจมตของศตรในรปแบบตางๆ โดนเนนการชวยชวตเปนหลก
ภาพท ๑๗ ตรา Home Front Command (HFC)
N.E.M.A. : Israel's National Emergency Management Authority N.E.M.A เปนหนวยงานอสระ ภายใตการดแลของกระทรวงกลาโหม มเปาหมายหลกของ
หนวยงาน คอ การเตรยมความพรอมทจะเผชญกบสถานการณฉกเฉน โดยท าหนาทประสานงานกบหนวยงานทองถนและหนวยงานอนทเกยวของกบ N.E.M.A โดยมการจดล าดบความรนแรงของเหตการณทเกดขน และยงมการประสานงานกบศนยบรหารจดการฉกเฉนแหงชาต (N.E.M.C.) เพอวเคราะหและประเมนสถานการณแบบทนทวงท (Real Time)
ภาพท ๑๘ ตรา N.E.M.A. : Israel's National Emergency Management Authority
Fire and Rescue Authority หนวยงานดบเพลงของรฐอสราเอล เปนหนวยงานทมหนาทความรบผดชอบในการปองกนและ
บรรเทาสาธารณภย ซงจะตองด าเนนภารกจดานการปองกน ระงบเหตและฟนฟใหการสงเคราะห มภารกจเพอชวยเหลอชวตและทรพยสนใหเกดความเสยหายนอยทสด โดยการระงบอคคภย ปองกนการตดตอลกลาม
~๑๘~
ภาพท ๑๙ ตรา Israel Fire and Rescue Authority
โครงสราง หนวยงานดบเพลงของรฐอสราเอล
บคลากรของหนวยงานดบเพลง ประกอบดวย
สถานดบเพลง 120 สถาน จ านวนบคลากรของหนวยงานดบเพลง ทงหมด ๒,๔๔๓ คน นกดบเพลง 1,900 คน เจาหนาทปองกนและตรวจสอบหาสาเหต 208 คน ทมเชยวชาญพเศษ การเกบกสารเคมและวตถอนตราย 10 ทม ทม เกบกสารเคมและวตถอนตราย ๑๔ ทม หนวยดบเพลงอากาศยาน 14 หนวย เจาหนาทผหญง 271 คน นกดบเพลงผหญง 18 คน นกดบเพลง ปฏบตหนาท ชวงเวลาละ 500 คน
~๑๙~
สถต การเกดเหตของหนวยงานดบเพลงของรฐอสราเอล
National Fire and Rescue Academy National Fire and Rescue Academy เปนศนยฝกอบรมนกดบเพลง สรางขนในป ค.ศ.
1979 ในเมอง Rishon Letzion มพนท 1,050 ตร.ม. ประกอบดวยหอพก หองเรยนและโรงอาหาร รวมทงสถานทฝกภาคสนาม หองจ าลองสถานการณและหองคอมพวเตอร
National Fire and Rescue Academy ยงเปนศนยบญชาการเหตการณในภาวะฉกเฉน และนอกจากการฝกอบรมแกนกดบเพลงแลว ยงใหหนวยงานภายนอกเขารบการฝกอบรมอกดวย ขณะนมการกอสรางอาคารเรยนเพมเตม และเพมศนยบญชาการเหตการณใตดน จะแลวเสรจในป พ.ศ.2561
ภาพท ๒๐ National Fire and Rescue Academy
~๒๐~
ภาพท ๒๑ National Fire and Rescue Academy
ภาพท ๒๒ Fire Station เมอง Kfar Saba
~๒๑~
Emergency Medical Service (EMS) Emergency Medical Service (EMS) เปนองคกรอสระทใหบรการทางการแพทยเปนหลก การ
เตรยมความพรอมในดานทรพยากรและบคลากรทจะใหบรการรกษาพยาบาลทางการแพทยแกผปวยทไดรบบาดเจบหรอเจบปวยฉกเฉนทงนอกและในโรงพยาบาล การรกษาในหองฉกเฉนของแตละโรงพยาบาลมกเปนแนวตงรบ กลาวคอ ใหการรกษาแกผปวยทมอาการและมาถงโรงพยาบาลแลว แตในบางครงผปวยมอาการเฉยบพลนนอกโรงพยาบาล ซงถาใหการรกษาตงแตทบานหรอ ณ ทเกดเหตกยอมสามารถใหการชวยชวตหรอการรกษาเบองตนทดไดกอนทจะมอาการลกลามรนแรงมากแลวเมอมาถงโรงพยาบาล
การชวยเหลอผปวยกอนมาถงโรงพยาบาลไดรบการพฒนาขนอยางเปนระบบ พฒนาโครงขายทงการสอสารและหนวยกชพอยางกวางขวางเพอใหการรกษาพยาบาลแกผปวยนอกโรงพยาบาลไดอยางมประสทธภาพ
วตถประสงคของระบบบรการการแพทยฉกเฉนนอกโรงพยาบาล 1. เพอคมครองบคคลทประสบภาวะอนตรายตอชวตและอยในสถานการณวกฤตทมความส าคญ
ตอโอกาสการรอดชวต หรอการรกษาการท างานของอวยวะส าคญตอการมชวต จากการไมไดรบการดแลทไดมาตรฐานอยางทนทวงท โดยเฉพาะเมออยในสถานะทดอยโอกาส ใหไดรบการดแลอยางทวถงเทาเทยมและมประสทธภาพ อนจะน าไปสโอกาสการลดภาวะแทรกซอนและการรอดชวตทสงขน
2. เพอคมครองบคคลทชวยเหลอดแลผเจบปวยฉกเฉนทปฏบตการฉกเฉนอยางสจรตจากการถกกลาวหาวาปฏบตโดยมชอบ
3. เพอคมครองสงคมใหมการใชทรพยากร (บคลากร หนวยบรการ และเครองมอ) ของระบบรวมกนอยางมประสทธภาพ
ภาพท ๒๓ ศกษาดงานท MDA Paramedics Control Center.
~๒๒~
ภาพท ๒๔ ศกษาดงานท MDA Paramedics Control Center. ระบบคดกรองผปวย (Triage)
“Triage” มาจากภาษาฝรงเศสทวา“trier”แปลวา to “sort”or “choose” ถกใชครงแรกในกองทพในสงคราม เปนระบบในการจ าแนกผปวยตามล าดบความรนแรงของโรค ซงไดมการรเรมมาตงแตสมยสงครามโลกครงท 1 โดยนายแพทยชาวฝรงเศส ชอ Dominique Jean Larrey ในสมยนนการจ าแนกไดกระท าโดยการ “เดา” เปนหลก และเนนคดกรองเพอใหไดรบการรกษาอยางรวดเรวมากกวาความแมนย า
ล าดบการคดกรองผปวย (Triage)
~๒๓~
กระบวนการคดกรองผปวย (Triage)
ปายคดกรองผปวย (Evacuation Tag)
~๒๔~
2.2.๘ ระบบบญชาการเหตการณ (Incident Command System: ICS)
ระบบการบญชาการเหตการณ คอ ระบบทใชเพอการส งการ ควบคม และประสานงานความรวมมอของแตละหนวยงานในการบรหารสถานการณฉกเฉน ระบบดงกลาวเปนระบบปฏบตการเพอการระดมทรพยากรไปยงท เกดเหต เพ อบรหารจดการเหตฉกเฉนใหสามารถปกปองชวต ทรพยสนและสงแวดลอมไดอยางบรรลเปาหมายและมประสทธภาพ
ระบบบญชาการเหตการณ หมายถงแนวคดท เปนมาตรฐานหน งเดยวท สามารถใชร บมอกบเหตการณหรอภาวะฉกเฉนในทเกดเหตไดทกชนด และยงสามารถบรณาการโครงสรางองคกรในการจดการกบเหตการณทงทมความซบซอน โดยมองขามเสนแบงขอบเขตอ านาจหนาทของแตละหนวยงาน ดงนน ICS จงมจดเดนส าคญกลาวคอ
1. เปนกรอบแนวคดมาตรฐานในการปฏบตเพอจดการเหตการณทกประเภททงทเป นเหตการณทเกดขนกะทนหน ฉกเฉน หรอเหตการณในภาวะปกต
2. เปนระบบท สนบสนนการใหขอมลท แมนย า มการวางแผน และค านวณคาใชจายท มประสทธภาพ และมการสนบสนนการกภย
3. เปนระบบทสามารถปรบเปลยนการจดองคกรแบบบรณาการใหเหมาะสม สอดคลองกบความซบซอนของเหตการณทเกดขน กลาวคอเปนองคกรชวคราว ไมมโครงสรางหรอการบรหารแบบถาวร (Modular Organization) ดงนน โครงสรางองคของระบบ ICS จงมลกษณะทยดหยน ไมตายตวสามารถปรบเปลยนไดตามความเหมาะสมของแตละเหตการณ
4. เปนโครงสรางองคกรในการจดการกบสาธารณภย ทสามารถน าเอาทกษะความสามารถดานเทคนคเฉพาะทางผสมผสานอยภายใตองคกร ICS ไดอยางลงตว
5. ICS ถกใชเปนพนฐานในการกภยซงเปนภารกจประจ า รวมทงสามารถใชกบภาวะฉกเฉนทส าคญอนๆไดดวย
6. ในชวงเวลาเหตฉกเฉน ภายใตระบบ ICS เจาหนาทจะปรบบทบาทหนาทต าแหนง “ทปฏบตประจ า” และไปปฏบตหนาทภายใตโครงสรางองคกร ICS ตามทไดรบมอบหมาย
7. เปนโครงสรางทผสมผสานทรพยากรทกชนดเขาดวยกนทงเครองมอ อปกรณ หรอแมแตก าลงคนจากหนวยตางๆ ไมวาจะเปนหนวยต ารวจ ทหาร หนวยการแพทย ผเชยวชาญทางเทคนค NGOs ฯลฯ
เปาประสงคของการใชระบบบญชาการเหตการณ การใชระบบบญชาการเหตการณมเปาประสงคทเปนหวใจส าคญ 3 ประการ ประกอบดวย 1 ความปลอดภยทงผปฏบตงานและผอน 2 บรรลวตถประสงคเชงกลยทธ หรอยทธวธ 3 มการใชทรพยากรอยางคมคา และมประสทธภาพ
ประโยชนของระบบ ICS 1 ระบบ ICS ตอบสนองความตองการในการจดการเหตการณฉกเฉนไดทกรปแบบ 2 เจาหนาทจากหลากหลายองคกร/หนวยงานสามารถท างานรวมกนไดอยางเปนระบบและ
รวดเรว ภายใตโครงสรางการจดการเหตการณแบบเดยวกน (Common Management Structure) 3 เปนระบบซงใหการสนบสนนแกเจาหนาทในการปฏบตงาน 4 กอใหเกดการท างานทมประสทธภาพ และประหยด (Cost Effective) อนเนองจากไมมการ
ท างานทซ าซอน
~๒๕~
การบญชาการ (Command Structure) โครงสรางการบญชาการเพอบรหารจดการสถานการณฉกเฉนตามระบบ ICS มอยดวยกน 2
รปแบบ กลาวคอ 1 การบญชาการเดยว (Single Command) เปนโครงสรางการบญชาการพนฐานท ผบญชาการเหตการณจะรบผดชอบบรหารจดการเหตการณทงหมดโดยล าพง 2 การบญชาการรวม (Unified Command) หมายถงการจดการเหตการณทหลายหนวยงาน ม
หนาทรบผดชอบทแตกตางกน หรอแมแตมาจากหลายขอบเขตพนทรบผดชอบ สามารถประสานแผน การท างานในทเกดเหตรวมกนภายใตวตถประสงค และกลยทธการท างานเดยวกนไดอยางมประสทธภาพได การบญชาการรวมจะท าใหผบญชาการเหตการณสามารถตดสนใจภายใตโครงสรางการบญชาการเดยวได (Single Command Structure) ถงแมวาผใตบงคบบญชาจะมาจากหลากหลายหนวยกตาม ซงนนหมายความวาผ ใตบงคบบญชาเหลาน นจะตองรกษาไวซ งเอกภาพในการบงคบบญชา (Unity of Command) โดยจะตองรบมอบหนาทความรบผดชอบตอหวหนาเพยงผเดยวเชนกน
ภาพท ๒๕ รปแบบการก าหนดขอบเขตพนทรบผดชอบในการจดการสาธาณภย
ภาพท ๒๖ รปแบบ หนาทรบผดชอบในการจดการสาธารณภย
~๒๖~
ภาพท ๒๗ การก าหนดรปแบบ ต าแหนง และหนาทรบผดชอบในการจดการสาธารณภย
๒.๓ ประโยชนทไดรบ ประโยชนตอหนวยงาน ความรและประสบการณดานการเตรยมความพรอมในการจดการสถานการณฉกเฉน การใชเทคโนโลย
สารสนเทศมาประยกตใช ในการปฏบตราชการ สามารถน ามาประยกตให เหมาะสมกบบรบทของกรงเทพมหานคร
ประโยชนตอตนเอง ๑. ผเขารบการฝกอบรมเกดความรความเขาใจในการเตรยมความพรอมในการจดการสถานการณ
ฉกเฉนของรฐอสราเอล ๒. ผเขารบการฝกอบรมมเครอขายจากหนวยงานทด าเนนงานดานการจดการสถานการณฉกเฉน
รวมถงเครอขายจากผเขารวมการฝกอบรมจากหลายประเทศ ๓. ผเขารบการฝกอบรมไดแลกเปลยนขอมลและความคดเหนระหวางผเขารวมการฝกอบรมจากหลาย
ประเทศ เพอแลกเปลยนความร และประสบการณดานการจดการสถานการณฉกเฉนในบรบทตางๆ
ปญหาและอปสรรค การฝกอบรม มเนอหาการฝกอบรมเปนจ านวนมาก ซงสวนใหญผบรรยายไมมเอกสารประกอบการ
บรรยายใหแกผรบการฝกอบรม ท าใหการเรยนรไมเตมประสทธภาพ
ขอเสนอแนะ ผรบการอบรมมขอเสนอแนะใหส านกปองกนและบรรเทาสาธารณภย พฒนาการการใชงาน
แอพพลเคชนเตอนภย เพอใหประชาชนใชแจงเหตฉกเฉนเสรมชองทางหลก แอพพลเคชนควรมประสทธภาพในการแจงเหตททนสมย โดยทศนยวทยสอสารสามารถทราบต าแหนงทเกดเหตและมองเหนเหตการณจากกลองโทรศพทของผแจงเหตไดทนท เพอใหเจาหนาทสามารถประเมนสถานการณเบองตนและสามารถแนะน าผประสบภยขนตนไดทนทและมประสทธภาพในการแกไขสถานการณมากยงขน เปนตน
~๒๗~
สวนท ๓ ความคดเหนของผบงคบบญชา จากการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness” ณ International Institute
of Leadership – Histadrut เมอง Kfar Sava รฐอสราเอล ผเขารบการฝกอบรมไดศกษา เรยนรการเตรยมความพรอมในการจดการสถานการณฉกเฉน ซงเปนการชวยชวตประชาชน และเปนการรกษาความมนคงทางเศรษฐกจ การเมองและสงคม ซงสามารถเปนตนแบบในการพฒนาการปฏบตงานรบใชประชาชนและน าขอเสนอแนะทไดจากการฝกอบรมของ ขาราชการดงกลาวมาประยกตใชกบการปฏบตราชการของส านกปองกนและบรรเทาสาธารณภยตอไป
(……………………..………………………) (นายณฐธวช สภจนต)
หวหนาสถานดบเพลงบางโพ กองปฏบตการดบเพลง ๓ ส านกปองกนและบรรเทาสาธารณภย
ผประสานงาน ชอ-นามสกล: นายวโรจน มสงเนน โทรศพท: ๐-๖๒-๖๑๙-๖๑๙๒ E-mail : [email protected]
~๒๘~
ภาคผนวก
ภาพกจกรรมการฝกอบรม
~๒๙~
บรรยากาศการฝกอบรม ณ International Institute of Leadership – Histadrut
การน าเสนอในหวขอ “Emergency Situation Preparedness in Thailand”
~๓๐~
ศกษาดงาน ณ แนวชายแดน อสราเอล-ฉนวนกาซา
ศกษาดงาน ณ แนวชายแดน อสราเอล-เลบานอน
พธปดการฝกอบรมหลกสตร “Emergency Situation Preparedness”
