Монгол орны өрсөлдөх чадварын тайлан 2010

Монгол Улсын дэлхийн өрсөлдөх чадварыг тусгайлан сонгосон 14 оронтой харьцуулахад оршино. Дэлхийн өрсөлдөх чадварын төвийн аргачлалын дагуу статистик тоо баримт болон санал асуулгын дүнгээс бүрдэх 300 гаруй үзүүлэлтийг ашиглан Монгол Улсын өрсөлдөх чадварт шинжилгээ хийлээ. Өрсөлдөх чадварын ойлголтыг нарийвчлах үүднээс эдгээр үзүүлэлтийг Эдийн засгийн тамир тэнхээ, Засаглалын үр ашиг, Бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа болон Дэд бүтэц гэсэн дөрвөн бүлэгт ангилсан. Монголын эдийн засгийн давуу ба сул тал, онцлох гол шинжийг тусган харуулж, тус улсын өрсөлдөх чадварын тодорхойлолтыг боловсруулав.

Тайлангийн зорилго

Дэлхийн улс орнуудтай харьцуулахОйрын 5 жилийн чиг хандлагаСул болон давуу талаа олж мэдэхХүчин зүйлсыг судлах

Жилийн тайланг хэрхэн ашиглах вэ?

1.Ерөнхйи өрсөлдөх чадвар

2.Давуу болон Сул талууд

3.Хамгийн сайн 20 үзүүлэлт

4.Өрсөлдөх чадварын төсөөлөл

5.Статистик мэдээ

ЭЗ-ийн байдал,түүний бүтэц,5 гол бэрхшээл

Үндсэн 4 бүлэг тус бүрийн 10сул,10давуу талууд

Хамгийн өндөр үнэлгээ бүхий 20 үзүүлэлт Хамгийн бага үнэлгээтэй 40

үзүүлэлтийг сонгогдсон 14 орны дундаж үнэлгээгээр орлуулж гарсан дүнг эрэмблэхэд МУ-ын эрэмбэд өөрчлөлт орох үзүүлэлт

МУ-ын үнэлгээ ба эрэмбэ бүхий шалгуур үзүүлэлтийн жагсаалт

Монгол Улсын өрсөлдөх чадварын төлөв байдал

Ерөнхий үзүүлэлтүүд Эрэмбэ

Нийслэл Улаанбаатар -

Нутаг дэвсгэр /мян.км/ 1.564.1 (2009) -

Хүн ам /саяар/ 2.74 (2009) 13

ДНБ /тэрбум доллар/ 4.2 (2009) 15

1 хүнд ноогдох ДНБ/ам.доллар/

1.540 (2009) 15

ДНБ-ний бодит өсөлт -1.6 (2009) 6

Хэрэглээний үнийн инфляци 6.3% (2009) 12

Ажилгүйдлийн түвшин 3.3% (2009) 4

Ажиллах хүч /саяар/ 1.14 (2009) 14

Урсгал тэнцэл -8.1 (2009) 14

Шууд хөрөнгө оруулалт хувьцаа /тэрбум ам.доллар/

1.9 (2008) 15

Бусад /ДНБ-нд эзлэх хувь/ 10.4 (2009) 2

Синга

пур1

Мал

айз2

Катар

3

БНСУ4

Тайл

анд5

Чили

6

Казак

стан

7

ОХУ8

Перу9

Мек

сик1

0

Слова

к11

Слове

ни12

Болг

ар13

Мон

гол1

4

Укра

йн15

10078.935

77.10470.092

62.89262.041

52.75640.933

40.73740.506

38.41137.911

36.504

23.9623.715

Монгол Улсын өрсөлдөх чадварын үнэлгээ 2010

Монгол Улсын өрсөлдөх чадварын үнэлгээ 2010

Монгол орны өрсөлдөх чадварын үнэлгээ 2010

Катар

1

Синга

пур2

Тайл

анд3

Мал

айз 4

Мек

сик

5

БНСУ

6

Чили

7

Перу

8

Слове

ни 9

Казак

стан

10

Болг

ар 1

1

ОХУ 1

2

Мон

гол

13

Слова

к 14

Укра

йн 1

5

86.67583.743

72.95370.37959.466

55.50553.36

48.42935.912

33.603

30.84528.69

11.3139.888

Дотоодын эдийн засгийн макро үнэлгээ

Дотоодын эдийн засгийн макро үнэлгээ

Эдийн засгийн тамир тэнхээ

97.36390.673

68.42264.931

63.97662.602

55.39742.54238.066

24.55220.372

20.21917.629

13.01512.368

Бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагааБизнесийн байгууллагын шинэлэг,үр

ашигтай,хариуцлагатай байдлаар явуулах үйл ажиллгааны цар хүрээ

Синга

пур

1

БНСУ

2

Мал

айз 3

Слове

ни 4

Катар

5

ОХУ 6

Слова

к 7

Казак

стан

8

Укра

йн 9

Чили

10

Болг

ар 1

1

Тайл

анд 1

2

Мек

сик

13

Перу

14

Мон

гол

15

10086.1

65.957.153.852.4

40.638.537.936.634.230.824.4

11.3 10

Бизнесийн хэрэгцээг хангах ШУ,технологи,хүний нөөцийн цар хүрээ

Дэд бүтэц

Монгол Улсын хувьд

Хамгийн сайн стандартчилсан үнэлгээ бүхий 20 үзүүлэлт

Вальютын ханш

Бид юуг судалдаг вэ?

Олон улсын удирдлагын хүрээлэнгээс жил бүр эрхлэн гаргадаг Дэлхийн өрсөлдөх чадварын жилийн тайлан нь улс орнууд болон бизнес эрхлэгчид өөрсдийн чадавхи, чадамжийг ашиглан хэрхэн илүү хөгжил цэцэглэлтэд хүрч буйг судлан эрэмбэлдэг юм. ДӨЧЖТ нь энэ төрлийн судалгааны хамгийн иж бүрэн тайлан бөгөөд 1989 оноос эхлэн тасралтгүй олон нийтийн хүртээл болсоор ирсэн. Энэ тайлан 327 шалгуур үзүүлэлт ашиглан, судалгаанд хамрагдсан 58 орон тус бүрийн өрсөлдөх чадварыг тал бүрээс нь харуулдаг байна. ДӨЧЖТ-д ашигласан өгөгдлийн 2/3 нь статистик тоо баримт 1/3 санал асуулгын мэдээлэлд тулгуурласан байна. Иймээс уг тайлан нь зөвхөн түүвэр судалгаа, эсвэл санал асуулга төдий биш юм.

ДӨЧЖТ-д өрсөлдөх чадварыг онолын хувьд хэрхэн тодорхойлдог вэ?

Улс орнуудын өрсөлдөх чадвар судлал нь ЭЗ-ийн шинжлэх ухааны нэгэн салбар бөгөөд аливаа орны компаниуд нь илүү өндөр ашиг орлоготой, ард түмэн нь илүү чинээлэг, хангалуун амьдралтай байх орчныг бүрдүүлж, хөгжүүлэх талаар бодит байдал, бодлого хоёрыг харьцуулан судалдаг. ДӨЧЖТ-ийн аргачлал нь улс орны өрсөлдөх чадварын орчинг эдийн засгийн тамир тэнхээ, засаглалын үр ашиг, бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа, дэд бүтэц гэсэн 4 хүчин зүйлд хуваан авч үздэг.

ДӨЧЖТ-г хэн ашигладаг вэ? Бизнесийн байгууллагууд нээлттэй, даяаршсан дэлхий ертөнцөд

аливаа улсын газар зүйн байршлын хувьд сонгон үнэлэхдээ Төр, эдийн засгийн байгууллагууд бодлогынхоо хэрэгжилтийг

дүгнэхдээ, түүнчлэн өөрийн орныг бусад улсуудтай харьцуулахдаа Эрдэм шинжилгээний байгууллагууд улс орнууд зөвхөн бизнес

эрхлэгчид бус дэлхийд хэрхэн өрсөлдөж байгааг ойлгож, шинжлэхдээ ДӨЧЖТ-г тус тус ашигладаг юм.

Ямар учраас улс орнуудыг хүн амын тоогоор эрэмбэлдэг вэ?

Өрсөлдөх чадварыг тодорхойлоход тухайн улсын зах зээлийн хэмжээ улам бүр чухал үзүүлэлт болж байгаа нь бидний олон жилийн туршлагаас ажиглагдсан. Судалгааны дүнгээс том орнуудын өрсөлдөх чадвар жижиг орнуудаас ялгаатай байдаг нь тогтоогдлоо. Тиймээс улс орнуудыг 20 саяас их ба бага хүн амтай гэж хуваан үзэх нь тэдгээрийн “өрсөлдөөний талбар” харьцангуй адил байдагтай нь уялдаж өгдөг.

МУ-ын өрсөлдөх чадварыг харьцуулж буй эдгээр орнуудыг ямар шалгуураар сонгосон бэ?

Хуучны социалист системийн орнууд болон байгалийн баялаг ихтэй улсуудыг сонгосон. Мөн түүнчлэн өрсөлдөх чадвараар жишиг тогтоож буй Сингапур гэх зэрэг орныг ч багтаав.

Улс орны өрсөлдөх чадварын тодорхойлтод юу багтдаг вэ?

Нийт чадавхи болон түлхүүр хүчин зүйлсийн хувьсгалыг харуулсан өрсөлдөх чадварын ерөнхий хандлага

Дэд хүчин зүйлсийн судалгаанд үндэслээд өрсөлдөх чадварын давуу болон сул талуудыг тодорхой харуулсан өрсөлдөх чадварын дүр төрх

Газар зүйн байршил болон хүн амын хувьд төстэй бүлэг хийсэн харьцуулалт

Өмнөх жилтэй харьцуулахад хамгийн их сайжирсан болон буурсан үзүүлэлтүүдэд үндэслэн

Түлхүүр хүчин зүйл бүрээр ЭЗ-ийн гол давуу болон сул талуудын харьцуулсан өрсөлдөх чадварын баланс

ЭЗ-ийн өрсөлдөх чадварт нөлөөлөх хүчин зүйлс

ЭЗ-ийн тамир тэнхээ Аливаа орны чинээлэг хангалуун байдал тухайн орны ЭЗ-ийн тамир

тэнхээ хэр байгааг илэрхийлдэг. ЗЗ-ийн хүчин зүйлсээр зохицуулагдсан өрсөлдөөн нь тамир тэнхээг

сайжруулдаг. Дотоодын ЭЗ-т өрсөлдөөн их байх тусам тухайн орны аж ахуйн

нэгжүүдийн гадаад зах зээлд өрсөлдөх сайн байх магадлал өсдөг. Зарим орон ОУ-ын зах зээлд амжилттай байдаг нь дотоодын

компаниудын өрсөлдөх чадвар сайн болохыг харуулдаг Засаглалын үр ашиг Аж ахуйн нэгжүүдийн өрсөлдөх чадварыг дэмжихээс бусад

тохиолдолд бизнесийн орчинд шууд төр оролцохыг аль болох хязгаарлах хэрэгтэй

Төр засаг макро орчны эдийн засаг болон нийгмийн тогтвортой орчинг бүрдүүлж, бизнесийн аливаа үйл ажиллагаанд учирч болох гадаад саад бэрхшээлийг багасгах үүрэгтэй

Төр засгийн бодлого нь гадаад орчны өөрчлөлтөд дасан зохицох чадвартай буюу уян хатан байхыг өнөөгийн цаг үе шаарддаг.

Төр засаг нь нийгэмд шударга ёс, тэгш эрхийг сахиулж, ард иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах ёстой

Бизнесийн байгууллагын ашигт ажиллагаа Бизнес эрхлэгчид компанийнхаа өрсөлдөх чадварыг

сайжруулахын тулд үр ашигтай ажиллах болон өрсөлдөөнт, хувьсан өөрчлөлтгий орчинд зохицох гэсэн хоёр чадварыг түлхүү анхаарах ёстой.

Ур чадвартай ажиллах хүч нь тухайн орны өрсөлдөх чадварыг сайжруулдаг

Бүтээмж бол нэмүү үнэлэмжийг илэрхийлдэг. Ажилчдын ажилдаа хандах хандлага тухайн орны

өрсөлдөх чадварт нөлөөлдөг. Дэд бүтэц Үр ашигтай бизнесийн тогтолцоонуудаас бүрддэг

хөгжингүй дэд бүтэц нь ЭЗ-ийн үйл ажиллагааг дэмждэг. Хөгжингүй дэд бүтэц гэдэгт зөвхөн мэдээллийн

технологийн хөгжлөөс гадна хүрээлэн буй байгаль орчноо хамгаалах тогтолцоо ч хамаарна.

Амьдралын чанар өндөр байх нь тухайн орны урих чадварын нэг хэсэг болно.

Шаардлага хангахуйц чадварлаг, өгөөжтэй боловсролын нөөц нь мэдлэгт тулгуурласан ЭЗ-ийг хөгжүүлэхэд тустай.

Анхаарал хандуулсанд баярлалаа