Элсэгчдэд зориулсан мэдээлэл 2012

ҮНЭН МЭДЛЭГ, ОЮУНЫГ ДЭЭДЭЛНЭ


2011-2012


2012 Элсэгчдэд зориулсан мэдээлэл

2

Агуулга

МУИС-ийн эрхэм зорилго ........................................................................................................... 3

МУИС-ийн захирлын мэндчилгээ ............................................................................................... 3

МУИС-ийн тухай .......................................................................................................................... 4

Монгол улсын их сургуулийн Бакалаврын хөтөлбөрт 2012 онд Улаанбаатар хотоос

оюутан элсүүлэх журам ................................................................................................................ 5

Монгол улсын их сургуулийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт 2012 онд оюутан

элсүүлэх журам ........................................................................................................................... 10

Гадаадын оюутан элсүүлэх тухай ............................................................................................. 14

Бакалаврын сургалтын тухай ..................................................................................................... 14

Хичээлийн жилийн үргэлжлэх хугацаа .................................................................................... 14

Суралцах хугацаа ........................................................................................................................ 14

Шалгалт/үнэлгээ.......................................................................................................................... 15

Багц цаг болон хичээл сонголтын тухай ................................................................................... 15

Сургалтын төлбөр, тэтгэлгүүд ................................................................................................... 16

Мэргэжлийн хөтөлбөрүүдийн жагсаалт ................................................................................... 16

Математик, компьютерийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд............................................................ 16

Мэдээллийн технологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .............................................................. 18

Физик электроникийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .................................................................... 23

Химийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ............................................................................................ 28

Биологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ....................................................................................... 33

Газарзүй, геологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ....................................................................... 37

Монгол хэл, монгол-гадаад хэлний мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .............................................. 41

Олон улс судлалын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ......................................................................... 48

Нийгмийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .......................................................... 50

Олон улсын харилцааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ................................................................ 59

Хууль, эрхзүйн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ................................................................................ 60

Эдийн засгийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд ................................................................................. 61

Бизнесийн удирдлагын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд .................................................................. 65

МУИС-ийн номын сан ............................................................................................................... 74

Оюутны дотуур байр .................................................................................................................. 75

Холбоо барих утасны жагсаалт ................................................................................................. 75

Монгол улсын их сургууль 70 жил

3

МУИС-ийн эрхэм зорилго

МУИС-ийн захирлын мэндчилгээ

МУИС нь дээд боловсролын тогтолцоонд

түүхэн хийгээд өнөөгийн байдлаар ч, хамгийн

том байр суурийг эзэлдэг ба дээд боловсролтой

мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх, тэдгээрийг

хөдөлмөрийн зах зээлд нийлүүлэх цар

хүрээгээрээ улсын хэмжээнд манлайлах

байгууллага гэдгээрээ онцлог юм.

Тэртээ 1942 онд өрхөө татаж, үүдээ нээсэн

МУИС өдгөө олон мянган дээд боловсролтой

боловсон хүчин бэлтгэн гаргаж, шинжлэх ухааны бүхий л салбарт шинэ мэдлэг

үйлдвэрлэж, дэлхийн олон орны шилдэг их, дээд сургууль, судалгаа, эрдэм шинжилгээний

байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Бид хөгжиж ирсэн 70 жилийн хугацаанд бэлтгэн

гаргасан төгсөгчдөөрөө, тэдний улсдаа төдийгүй олон улсын түвшинд үзүүлсэн амжилт

бүтээлээр нь бахархал дүүрэн байдаг юм.

Даяаршлын үйл явц гүнзгийрч, шинжлэх ухаан, техник технологи хурдацтай

хөгжиж буй өнөө үед манай хамт олон улс орныхоо эрэлт шаардлагад нийцсэн, дэлхийн

түвшин, олон улсын жишигт хүрсэн мэргэжилтнийг сургаж бэлтгэхийн тулд сургалтын

чанараа улам сайжруулах, хөтөлбөрүүдээ боловсронгуй болгох, хүний нөөцийг

чадавхижуулах, судалгаа шинжилгээний ажлын чанар, үр нөлөөг дээшлүүлэх, гадаад,

дотоодын мэргэжил нэгт нөхөдтэйгээ хамтран ажиллах зэрэг олон талт үйл ажиллагааг

өргөжүүлэн, сургуулиа Азийн төдийгүй дэлхий жишигт хүрсэн тэргүүлэх их

сургуулиудын нэг болгох зорилго тавин уйгагүй, идэвхтэй бас үр дүнтэй ажиллаж байна.

МУИС-ийн багш нарын дийлэнх нь гадаадын хөгжингүй орнуудад эрдмийн зэрэг

хамгаалан, тэдгээр орны эрдэмтэдтэй байнгын холбоо харилцаатай ажилладаг ба МУИС-

ийн гадаад хамтын ажиллагаа жилээс жилд идэвхжиж, багш оюутан солилцох, шинжлэх

ухааны тэргүүлэх салбаруудад хамтарсан судалгаа явуулах зэргээр өргөжин хөгжсөөр

байна. Энэ нь судалгаа-сургалт-үйлдвэрлэл гэсэн МУИС-ийн хөгжлийн үндсэн чиг

баримтлал алхам алхмаар хэрэгжин биелэлээ олоход түлхэц болсоор байгаа билээ.

Өнөөгийн эрин үеийн шилдэг мэргэжилтэн болохыг хүссэн хэн бүхний өмнө

МУИС-ийн үүд хаалга нээлттэй байх болно.

Та бүхний ухаан нь хурц, үг нь мэргэн, үйлс нь өөдрөг байх болтугай.

МУИС-ийн захирал, Доктор, профессор САНЖБЭГЗИЙН ТӨМӨР-ОЧИР

Байгаль, нийгэм, хүмүүнлэгийн болон технологийн салбарт

шинэ мэдлэг бүтээж, түгээн дэлгэрүүлдэг, тогтвортой

хөгжлийн үзэл баримтлал бүхий үндэсний их сургууль

байж улс орны хөгжилд далайцтай хувь нэмэр оруулна.


4

МУИС-ийн тухай

Байгуулагдсан он: 1942 он

Өмчлөлийн хэлбэр: Төрийн өмчит

Магадлан итгэмжлэгдсэн он: Нэг дэх удаад 1999 онд (5 жилээр)

Хоёр дахь удаад 2004 онд (10 жилээр)

Гадаад харилцаа, хос хөтөлбөр: Эдийн засгийн сургуульд NCC Education хөтөлбөр,

Хууль зүйн сургуульд Япон Улсын Нагояагийн ИС, Солонгос Улсын Коокмин ИС-

тай хамтарсан хөтөлбөрөөр сургалт зохион байгуулж байна.

Бакалаврын хөтөлбөрт суралцагсадын тоо: 17019

Багшийн тоо: 962

Оюутны байрны багтаамж, үнэ (2012 оны байдлаар): 1710 өрөө,

жилийн төлбөр 250 000 төг

Нэг кредит цагийн сургалтын төлбөр (2012 оны байдлаар): Суурь хураамжгүйгээр

30233-30833 төгрөг

Байршил /план зураг/:

Холбоо барих утас, Email хаяг: МУИС-ийн Бакалаврын сургалтын алба,

Утас: 318161, 77307730-1124

Сургууль хүрэх автобусны маршрут:

Автобусны

чиглэл

дугаар нэр

Хойноос ¹7 Дэнжийн мянга

Зүүнээс ¹35 Улаанхуаран


5

Баруунаас

¹26 Таван шар

¹6 Өнөр хороолол

¹5 Баянхошуу

¹35 Улаанхуаран

Урдаас

¹33; ¹7 Зайсан

¹22 Нисэх

¹8 Яармаг

Монгол улсын их сургуулийн

Бакалаврын хөтөлбөрт 2012 онд

Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэх журам

1. Ерөнхий зүйл

1.1. МУИС-ийн бакалаврын хөтөлбөрт 2012 онд Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэхэд

БСШУ-ы сайдын 2005/422, 2006/483 тоот тушаалаар баталсан “Оюутан элсүүлэх

үлгэрчилсэн журам“ болон энэхүү журмыг баримтална.

1.2. МУИС-д элсэхээр бүртгүүлэгч, элсэгч болон элсэлтийн комиссын үйл ажиллагааг

зохицуулахад энэ журмын зорилго оршино.

1.3. МУИС-ийн бакалаврын хөтөлбөрт элсэхээр хүсэлт гаргасан иргэнийг “бүртгүүлэгч”,

зохих болзол хангаж элсэлтийн хяналтын тоонд багтсан бүртгүүлэгчийг ”элсэгч”,

элсэлтийн цахим бүртгэлийн системийг “систем” гэнэ. Элсэлтийн үйл ажиллагааг

нэгдсэн байдлаар зохион байгуулахаар томилогдсон комиссыг “элсэлтийн комисс”,

элсэлтийн үйл ажиллагааг зохион байгуулахад оролцох ажилтныг “комиссын

гишүүн” гэнэ.

1.4. МУИС-ийн бакалаврын хөтөлбөрт нийслэл хот болон аймгуудаас элсүүлэх оюутны

хяналтын тоог БСШУЯ тогтооно.

1.5. Бүртгүүлэгч бүртгүүлэхээс өмнө энэхүү журамтай танилцах үүрэгтэй.

1.6. Энэхүү журам болон нэмэлт мэдээллийг http://burtgel.num.edu.mn/docs/ цахим

хуудсанд байрлуулна.

1.7. Элсэлтийн комиссын хаяг, элсэлт авах хөтөлбөр, хуваарь сонгуулах өдөр, цаг, байр

болон бусад мэдээллийг Боловсролын үнэлгээний төвөөс ЕШ-ын дүн, оноо,

жагсаалтыг зарламагц МУИС-ийн төв байрны гаднах электрон самбар болон систем,

www.num.edu.mn цахим хуудсанд байрлуулна.

1.8. Бакалаврын зэрэгтэй иргэнийг зарим мэргэжлээр бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт

элсүүлэн суралцуулах ба бүртгүүлэгчдээс элсэлтийн Ерөнхий шалгалт (ЕШ) өгсөн

байхыг шаардахгүй. Элсэлтийг “МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт 2012

онд оюутан элсүүлэх журам”-аар тусад нь зохион байгуулна.

http://burtgel.num.edu.mn/docs/ цахим хуудас руу хандан журамтай танилцаж болно.

1.9. Бакалаврын зэрэгтэй иргэн өдрийн хөтөлбөрөөр суралцаж, бакалаврын боловсрол

эзэмших хүсэлтэй бол ЕШ өгсөн байна.

1.10. МУИС-д элсэхийг хүссэн гадаадын харьяат иргэдийн асуудлыг тусад нь журмаар

зохицуулна.

1.11. Энэхүү журмаар зохицуулагдахгүй асуудал гарвал МУИС-ийн Захирлын тушаалаар

байгуулагдсан Элсэлтийн комисс шийдвэрлэнэ.

2. Бүртгүүлэгчдэд тавих шаардлага

2.1. Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэх хуваарь дээр нийслэл хотод Ерөнхий

боловсролын сургууль (ЕБС) төгссөн болон байнга оршин суугаа иргэн өрсөлдөх

http://burtgel.num.edu.mn/docs/

http://www.num.edu.mn/



6

эрхтэй. БСШУЯ-наас Багануур дүүрэгт МУИС-ийн бакалаврын хөтөлбөрт оюутан

элсүүлэх хяналтын тоог тусад нь гаргаж баталсан бол энэ дүүрэгт ЕБС төгсөгчид

Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэх хуваарь дээр өрсөлдөх эрхгүй.

2.2. Бүртгүүлэгч элсэхийг хүссэн хөтөлбөрт шаардлагатай хичээлээр 2011 эсвэл 2012 онд

ЕШ өгсөн байна. Шалгалт өгөх хичээлүүдийг хавсралтад заав.

2.3. Бүртгүүлэгч ЕШ-ын оноог ахиулах зорилгоор 2012 онд дахин ЕШ өгсөн тохиолдолд

илүү оноотой зөвхөн нэг батламжаар бүртгүүлнэ.

2.4. Бүртгүүлэгч МУИС-д бүртгүүлэхээс өмнө ЕШ-ийн шалгуулагчийн буланд нэвтэрч

өөрийн хувийн мэдээлэл болон дүнтэй танилцаж, хэрэв асуудал байвал

шийдвэрлүүлсэн байх шаардлагатай.

2.5. Зарим хөтөлбөрийн онцлогоос хамаарч бүртгүүлэгч энэ журмын 4.5-д заасан ур

чадварын нэмэлт шалгалт өгнө. Нэмэлт шалгалтын хуваарийг бүртгэх үед мэдэгдэнэ.

2.6. Бүртгүүлэгч ЕШ-д 60-аас доошгүй хувийн (560) хэмжээст оноо авч МУИС-д

бүртгүүлэхэд тавигдах минимум шаардлагыг хангасан байх ёстой ба хөтөлбөрүүдийн

хувьд бүртгэлийн босго ялгаатай байна (Хавсралт).

2.7. Гадаад оронд ерөнхий боловсрол эзэмшсэн Монгол Улсын иргэн МУИС-д элсэх

хүсэлт гаргахдаа элсэхийг хүсч буй мэргэжлийн чиглэлд өгвөл зохих ЕШ-тай

дүйцүүлж болох шалгалтыг гадаад оронд өгсөн тухай тодорхойлолтыг хавсаргасан

байна.

2.8. Бүртгэлтэй холбоотой төлбөр, тооцоог цахим хэлбэрээр хийнэ.

2.9. Бүртгүүлэгч нь элсэлттэй холбоотой мэдээллийг SMS-ээр хүлээн авах гар утасны

дугаар, цахим шуудангийн хаягийг бүртгүүлнэ.

3. Элсэлтийн бүртгэл

3.1. Элсэлтийн бүртгэлийг зөвхөн цахим хэлбэрээр http://burtgel.num.edu.mn хаягаар

явуулна.

3.2. Бүртгэлийн хугацааг системээр болон www.num.edu.mn цахим хуудсаар жич

зарлана.

3.3. Бүртгүүлэгч системд ЕШ-ийн бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ оруулснаар элсэх

хүсэлтээ гаргана.

3.4. Системд амжилттай нэвтэрсэн үед системээс бакалаврын өдрийн хөтөлбөрт

бүртгүүлэгчийн хувийн болон ЕШ-ийн мэдээллийг дэлгэцэнд харуулах ба асуудал

гарвал Элсэлтийн комисс юмуу Боловсролын үнэлгээний төвд хандаж

шийдвэрлүүлнэ.

3.5. Хувийн мэдээллийг баталгаажуулсны дараа шаардлага хангаж байгаа хөтөлбөрийн

жагсаалтыг системээс харуулах бөгөөд сонирхсон хөтөлбөрийнхөө талаарх

дэлгэрэнгүй мэдээллийг авах боломжтой.

3.6. Бүртгүүлэгч хэдэн ч хөтөлбөрт бүртгүүлж болно. Хөтөлбөр бүрийн бүртгэлийн

хураамж 2000 төгрөг, ижил суурьтай бүлэг хөтөлбөрийн бүртгэлийн хураамж 6000

төгрөг, ур чадварын шалгалтын хураамж 4000 төгрөг байна.

3.7. Бүртгүүлэгч бүртгүүлэхийг хүссэн хөтөлбөрийг сонгосон үед төлбөл зохих нийт

төлбөрийн хэмжээ гарах бөгөөд уг мэдээлэлтэй танилцаад төлбөрийг цахим

хэлбэрээр хийнэ.

4. Элсэгчийг шалгаруулах ба мэдэгдэх

4.1. 2012 оны улсын олимпиадад I-III байрт шалгарсан сурагчийг тухайн чиглэлээр

БСШУЯ–ны шийдвэрээр шууд элсүүлнэ.

4.2. Олон улсын олимпиадад шагналт байр эзэлсэн, байгалийн ухааны чиглэлээр улсын

олимпиадад аймаг, дүүргээсээ шалгаран оролцож, МУИС-д бүртгүүлэхэд тавигдах

минимум шаардлагыг (ЕШ-ын хэмжээст оноо: 560) хангасан ЕБС төгсөгчийг онооны

дараалал харгалзахгүй тухайн чиглэлээр элсүүлнэ.

http://burtgel.num.edu.mn/



7

4.3. МУИС-ийн харъяа гүнзгийрүүлсэн сургалттай “Байгаль-Эх” ахлах сургуулийг

төгсөгч бүртгэлийн босгыг хангасан нөхцөлд хяналтын тоонд багтаан мэргэжлийн

чиглэлээр нь элсүүлнэ.

4.4. Бүртгүүлэгчийн нийт оноог хавсралтад заасан шалгалтуудын харьцааг харгалзан

тооцож гаргана. Тухайлбал, хөтөлбөр хоёр шалгалттай бол хоёр шалгалтын оноог

70:30 харьцаагаар нэмнэ.Өөрөөр хэлбэл, I шалгалтанд авсан оноог 0.7-оор, II

шалгалтанд авсан оноог 0.3-аар үржүүлж нэмнэ.

4.5. Дараах хөтөлбөрүүдээр ур чадварын нэмэлт шалгалт авна. Үүнд:

o Компьютерийн график дизайн, Реклам сурталчилгааны менежмент хөтөлбөрт

элсэгчдээс хар зургийн шалгалт

o Утга зохиол судлал шүүмж, Урлаг судлал, Сэтгүүл зүй хөтөлбөрт элсэгчдээс

бичлэгийн ур чадварын шалгалт.

Нэмэлт шалгалтын оноог Компьютерийн график дизайн, Реклам сурталчилгааны

менежмент, Утга зохиол судлал шүүмж, Урлаг судлал хөтөлбөрийн хувьд 70:30,

Сэтгүүл зүй хөтөлбөрийн хувьд 40:30:30 харьцаагаар нэмж тооцно.

4.6. Хэмжээст оноо тэнцсэн тохиолдолд гүйцэтгэлийн хувиар байр эзлүүлж хуваарь

олгох ба гүйцэтгэлийн хувь тэнцвэл боловсролын гэрчилгээний дундаж оноог

харгалзана.

4.7. Хяналтын тоонд багтсан эсэхийг бүртгэл хаагдсаны дараа тогтоосон хугацаанд

системээр бүртгүүлэгчид мэдэгдэнэ.

5. Элсэх эрх олгох

5.1. Хуваарь сонголт нэг өдөр үргэлжилнэ. Хуваарь сонгуулах өдрийн 09:00-13:00 цагийн

хооронд хяналтын тоонд багтсан бүртгүүлэгчдэд элсэх эрх олгоно. Хяналтын тоонд

багтсан ч өөр хөтөлбөр сонгосон хүнийг жагсаалтаас хасах бөгөөд дараагийн хүнд

хяналтын тоонд багтсан гэсэн мэдэгдлийг SMS-ээр илгээнэ.

5.2. 13:00 цагаас хойш хуваарь үлдвэл мөн өдрийн зарласан цагт бүртгүүлэгч өөрийн

биеэр ирж онооныхоо жагсаалтын дарааллаар хуваарь сонгоно. Зарласан цагт нэрийг

нь дуудахад байхгүй бол онооны дарааллаар дараагийн хүнд сонголтыг шилжүүлнэ.

Хуваарь сонгох үед хоцорсон бүртгүүлэгч ирсэн даруй үлдсэн хуваариас онооны

дарааллаар сонгох эрхтэй.

5.3. Бүртгүүлэгч хуваарь сонгохдоо дараах материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд:

i. Иргэний үнэмлэх эсвэл түүнтэй адилтгах баримт бичиг (төрсний гэрчилгээ,

гадаад паспорт) хуулбарын (ар, өвөр тал нэг нүүрэнд) хамт

ii. Бүрэн дунд боловсролын гэрчилгээ (хэрэв түүнээс дээш шатны боловсрол

эзэмшсэн бол гэрчлэх баримт бичиг)

iii. ЕШ-ын батламж, хуулбарын хамт

iv. Цээж зураг 2 хувь, оюутны үнэмлэхний шаардлагад нийцсэн цээж зураг файл

хэлбэрээр (аль аль нь сүүлийн 3 сард авахуулсан)

Эдгээр материалыг битүүмжлэл сайтай хавтсанд хийсэн байна.

5.4. Элсэх эрх олгох үед бүртгэлийн мэдээллийг эх бичиг баримтуудтай нь тулгаж

баталгаажуулна.

6. Бусад

6.1. Элсэгч хуваарь буцаах тохиолдолд нэг багц цагийн үнэлгээний хэмжээний төлбөр

төлнө.

6.2. Нэг хөтөлбөрөөс нөгөө хөтөлбөрт шилжүүлэн элсүүлэхгүй ба хуваарийг бусдад

шилжүүлэхийг хориглоно.

6.3. Элсэгч бүртгүүлж, эхний улирлын сургалтын төлбөр төлсний дараа элссэн тушаалыг

гаргах бөгөөд тушаал нь гарсан оюутнууд МУИС-ийн мэдээллийн системийг


8

ашиглах хэрэглэгчийн нэр, нууц үгийг цахим шуудангаар хүлээн авна. Бүртгэлийн

хугацааг хуваарь сонгох үед зарлана.

6.4. Хуваарь авсан боловч заасан хугацаанд ирж бүртгүүлээгүй хүнийг суралцахаас

татгалзсан гэж үзэн суралцах эрхийн бичгийг хүчингүйд тооцно.

6.5. Элсэлттэй холбоотой бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдсэн хүнийг МУИС-д

элсүүлэхгүй, элссэн тохиолдолд хасна.

6.6. Элсэлтийг цахим хэлбэрээр явуулахад зориулсан цахим хуудас нь бүтэн жилийн

турш тогтмол ажиллагаатай байж, элсэлтийн талаарх мэдээллээр бүртгүүлэгчдийг

хангана.

6.7. Цахим бүртгэл явагдаж байх үед МУИС-ийн бүрэлдэхүүн сургуулиуд хөтөлбөрүүдээ

танилцуулах, зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагааг утас, мессенжер болон цахим

шуудангаар зохион байгуулна.

Хавсралт

МУИС-ийн бакалаврын өдрийн хөтөлбөрт

Улаанбаатар хотоос оюутан элсүүлэх хөтөлбөр, бүртгэлийн босго оноо,

өгсөн байх ЕШ, нийт оноонд эзлэх харьцаа

Бүлэг Хөтөлбөр Босго

оноо

Элсэлтийн шалгалт

I - 70% II – 30%

1

Математик; Математикийн багш;

Хэрэглээний математик; Хэрэглээний

статистик; Эдийн засаг-математик загварчлал

620

Математик

2

Мэдээллийн систем; Мэдээллийн системийн

менежмент; Компьютерийн программ

хангамж; Математик, программ хангамж

640

3

Мэдээллийн технологи; Компьютерийн

график дизайн1;

Компьютерийн техник, хангамж

630

4

Электроник, автоматик ба Мультимедиа,

холбооны технологи3; Компьютерийн техник

ба Компьютерийн сүлжээ3;

620 Математик Физик

5 Физик 560 Физик

6

Цөмийн технологи; Физик-электроник;

Физикийн багш; Геофизик; Хэрэглээний

геофизик; Сэргээгдэх эрчим хүч; Радио

физик; Физик экологи; Одон орон судлал

560 Физик

Математ

ик

7

Хими (Хими; Хими технологи; Нефтийн

хими; Хүрээлэн буй орчины хими; Хүнсний

хими; Эрдэс материалын хими; Байгалийн

нэгдлийн хими; Нүүрсний хими)3; Химийн

багш; Органик бус хими

560 Хими Физик/Б

иологи

8

Биологи (Амьтан судлал; Ургамал судлал;

Микробиологи; Биофизик; Биохими;

Биоорганик хими; Генетик; Молекул

биологи)3; Биологи (экологи), Экологи,

560 Биологи Математ

ик


9

байгаль хамгаалал; Биологи, биотехнологи

(Ургамлын биотехнологи; Хүнсний

биотехнологи)3; Ой судлал; Биологи-

байгалийн шинжлэлийн багш; Хэрэглээний

биологи (Биоинформатик)

9

Газарзүй; Газар зохион байгуулалтын

менежмент; Газрын кадастр; Байгаль

ашиглалт, хяналт үнэлгээ; Хүрээлэн буй

орчны экологи; Хот ба бүс нутаг төлөвлөлт;

Байгаль орчныг зайнаас тандан судлал ба

газар зүйн мэдээллийн систем; Газар зүй-

байгалийн шинжлэлийн багш

560

Математик Газарзүй

10 Геологи; Шатах ашигт малтмалын эрэл

хайгуул; Геологи, эрдэс баялгийн менежмент 560

11 Цаг уур; Ус судлал 560 Математик Физик

12

Монгол хэл, уран зохиол; Монгол хэл-уран

зохиолын багш; Монгол хэл, эх бичиг судлал;

Утга зохиол судлал, шүүмж1

600 Монгол хэл

13 Урлаг судлал1 560

14

Монгол-англи хэл судлал; Монгол-хятад хэл

судлал; Монгол-япон хэл судлал; Монгол-

солонгос хэл судлал

590 Монгол

хэл

Англи/О

рос хэл

15

Англи-америк судлал2; Герман судлал

2; Франц

судлал2; Орос судлал

2; Хятад судлал

2; Япон

судлал2; Солонгос судлал

2; Турк судлал

2, Слав

(польш) судлал2; Итали судлал

2; Япон хэлний

орчуулга2; Солонгос хэлний орчуулга

2; Хятад

хэлний орчуулга2

660/56

0 Англи/Орос хэл

16 Сэтгүүл зүй

1; Олон улсын сэтгүүл зүй

1;

Англи хэл-сэтгүүл зүй1

610 Монгол

хэл

Англи/О

рос хэл

17

Түүх; Түүх-нийгэм судлалын багш;

Археологи; Археологи-антропологи; Нийгэм

соёлын антропологи; Түүх-археологи

560 Монголын түүх

18

Археологи-хятад хэл; Археологи-япон хэл;

Археологи-солонгос хэл; Түүх-хятад хэл;

Түүх-япон хэл; Түүх-солонгос хэл

560 Монголын

түүх

Англи/О

рос хэл

19

Социологи; Гүн ухаан; Гүн ухааны багш;

Буддын гүн ухаан; Улс төр судлал; Сэтгэл

судлал; Нийгмийн ажил

610

Нийгмийн

тухай

мэдлэг

Англи/О

рос хэл

20 Эрх зүй; Олон улсын эрх зүй;

Бизнесийн эрх зүй 660

Нийгмийн

тухай

мэдлэг

Математ

ик

21

Бизнесийн удирдлага (Нягтлан бодох

бүртгэл; Банкны менежмент; Санхүүгийн

менежмент; Санхүү, эдийн засаг;

Даатгалын эдийн засаг; Санхүүгийн

менежмент-мэдээлэл зүй; Олон улсын

худалдааны менежмент; Маркетингийн

660 Математик


10

менежмент; Бизнесийн менежмент) 3

;

Эдийн засаг (Эдийн засаг, статистик; Хүн

ам зүй; Эдийн засаг; Олон улсын эдийн засаг;

Эдийн засгийн мэдээлэл)3;

Үйлдвэрлэлийн менежмент; Худалдааны

менежмент; Ня-бо, хяналт шалгалт; Ня-бо,

мэдээлэл зүй

22 Олон улсын харилцаа 660 Англи хэл Монгол

ын түүх

23 Олон улсын эдийн засгийн харилцаа 660

Математик Англи

хэл 24

Зочид буудал, зоогийн газрын менежмент;

Реклам сурталчилгааны менежмент1; Аялал

жуулчлалын менежмент; Байгалийн аялал

жуулчлал

580

25 Бизнесийн сэтгэл судлал; Төрийн захиргааны

менежмент; Нутгийн удирдлагын менежмент 580 Математик

Нийгми

йн тухай

мэдлэг

Тайлбар:

1) Энд заасан ЕШ-аас гадна нэмэлт ур чадварын шалгалт өгнө (Энэ журмын 4.5-р заалтыг

үз).

2) 15-р бүлгээр элсүүлэх хяналтын тоог англи, орос хэлээр ЕШ өгсөн нийт хүмүүсийн тоо,

тус бүлэгт бүртгүүлэгчдийн тооны харьцаанд үндэслэн хуваарилах ба бүртгүүлэгчдэд

тухайн үед нь танилцуулна.

3) 4, 7, 8, 21-р бүлэгт налуу үсгээр бичсэн хөтөлбөрүүдийн мэргэжлийн суурь ижил тул

эдгээр хөтөлбөрөөр элсэхийг хүсэгч бүлэг хөтөлбөр сонгон элсч, МУИС-ийн бакалаврын

сургалтын журамд заасны дагуу суралцах явцдаа мэргэших үндсэн чиглэлээ сонгон

суралцана. Жишээ нь, 21-р бүлэг дэх Эдийн засаг (Эдийн засаг, статистик; Хүн ам зүй;

Эдийн засаг; Олон улсын эдийн засаг; Эдийн засгийн мэдээлэл) гэсэн бүлэг мэргэжлийг

сонгосон элсэгч суралцах явцдаа хаалтан доторх мэргэжлүүдээс сонгон мэргэших

боломжтой.

Монгол улсын их сургуулийн бакалаврын

орой, эчнээ хөтөлбөрт 2012 онд

оюутан элсүүлэх журам

1. Ерөнхий зүйл

1.1. Бакалаврын зэрэгтэй иргэнийг МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт зарим

мэргэжлээр элсүүлэхэд БСШУ-ны сайдын 2005/422, 2006/483 тоот тушаалаар

баталсан “Оюутан элсүүлэх үлгэрчилсэн журам“ болон энэхүү журмыг баримтална.

1.2. МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт элсэхээр бүртгүүлэгч, элсэгч болон

элсэлтийн комиссын үйл ажиллагааг зохицуулахад энэ журмын зорилго оршино.

1.3. МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт элсэхээр хүсэлт гаргасан иргэнийг

“бүртгүүлэгч”, зохих болзол хангаж элсэлтийн хяналтын тоонд багтсан

бүртгүүлэгчийг ”элсэгч”, элсэлтийн цахим бүртгэлийн системийг “систем” гэнэ.

Элсэлтийн үйл ажиллагааг нэгдсэн байдлаар зохион байгуулахаар томилогдсон


11

комиссыг “элсэлтийн комисс”, элсэлтийн үйл ажиллагааг зохион байгуулахад

оролцох ажилтныг “комиссын гишүүн” гэнэ.

1.4. МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт элсүүлэх оюутны хяналтын тоог

БСШУЯ тогтооно.

1.5. Бүртгүүлэгч бүртгүүлэхээс өмнө энэхүү журамтай танилцах үүрэгтэй.

1.6. Энэхүү журам болон нэмэлт мэдээллийг http://burtgel.num.edu.mn/docs/ цахим

хуудсанд байрлуулна.

1.7. Элсэлтийн комиссын хаяг, хөтөлбөр, хуваарь сонгуулах өдөр, цаг, байр бусад

мэдээллийг бүртгэлийн хугацаанд МУИС-ийн төв байрны гаднах электрон самбар

болон систем, www.num.edu.mn цахим хуудсанд байрлуулна.

1.8. Энэхүү журмаар зохицуулагдахгүй асуудал гарвал МУИС-ийн Захирлын тушаалаар

байгуулагдсан Элсэлтийн комисс шийдвэрлэнэ.

2. Бүртгүүлэгчдэд тавих шаардлага

2.1.МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт (хавсралтыг үз) бакалаврын зэрэгтэй

иргэнийг элсүүлэх ба Ерөнхий шалгалт (ЕШ) өгсөн байхыг шаардахгүй.

2.2.Хавсралтад зааснаас бусад чиглэлээр хоёр дахь бакалаврын боловсрол эзэмших

хүсэлтэй иргэн “МУИС-ийн бакалаврын хөтөлбөрт 2012 онд Улаанбаатар хотоос

оюутан элсүүлэх журам”-ын дагуу элсэлтийн ЕШ өгч, элсэх болзол хангаж

элсэнэ.Элссэний дараа өмнө нь бакалаврын зэрэг эзэмшихдээ амжилттай судалсан

хичээлээсээ 60 хүртэл багц цагийг шилжүүлэн тооцуулах боломжтой.

2.3.Бүртгүүлэгч бүртгэлтэй холбоотой төлбөр тооцоог цахим хэлбэрээр хийнэ.

2.4.Бүртгүүлэгч нь элсэлттэй холбоотой мэдээллийг SMS-ээр хүлээн авах гар утасны

дугаар, цахим шуудангийн хаягийг бүртгүүлнэ.

3. Элсэлтийн бүртгэл

3.1.Элсэлтийн бүртгэлийг зөвхөн цахим хэлбэрээр http://burtgel.num.edu.mn хаягаар

явуулна.

3.2.Элсэлтийн бүртгэл дараах өдрүүдэд явагдана. Үүнд:

o Эрх зүйн эчнээ хөтөлбөрийн бүртгэл: 2012 оны 3-р сарын 12-22

o Бусад (эрх зүйгээс бусад) эчнээ хөтөлбөрийн бүртгэл: 2012 оны 9-р сарын 1-21

o Оройн хөтөлбөрүүдийн бүртгэл: 2012 оны 5-р сарын 25-наас 6-р сарын 15

3.3.Элсэлтийн тухай товч мэдээллийг бүртгэл эхлэхээс 2-оос доошгүй сарын өмнө олон

нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр зарлаж, МУИС-ийн болон бүрэлдэхүүн сургуулиудын

цахим хуудас, мөн http://burtgel.num.edu.mn цахим хуудсанд байршуулна.

3.4.Элсэгч системд хувийн мэдээлэл болон системд нэвтрэх мэдээллээ (цахим

шуудангийн хаяг, нэвтрэх үгээ) оруулснаар элсэх хүсэлтээ гаргана.

3.5.Бүртгүүлэхдээ бүртгэлийн анкет (тухайн үед тусгай маягтаар бүртгэнэ)-ыг бөглөж,

дараах бичиг баримтуудын эх хувийг сканнердаж цахим хэлбэрээр хавсаргана. Үүнд:

o Өмнө нь эзэмшсэн бакалаврын боловсролын диплом, тэдгээрийн хавсралт

o Иргэний үнэмлэх

o Цээж зураг (сүүлийн 3 сард авахуулсан, 3x4 хэмжээтэй байх)

o Банкны цахим төлбөрийн системээр бүртгэл, шалгалтын хураамж төлнө

(Голомт банк, Төрийн банк, Хас банк, Хадгаламж банк, Капитрон банкны

төгрөгийн цахим гүйлгээ хийдэг, өөрийн эзэмшдэг эсвэл өөр эзэмшигчийн

(эзэмшигчийн зөвшөөрлөөр) картаар төлбөр хийх боломжтой. Мөн Худалдаа

хөгжлийн банк, ХААН банкнаас бусад банкны олон улсын эрхтэй картаар

төлбөр хийж болно).






12

3.6.Бүртгүүлэгч хэдэн ч хөтөлбөрт бүртгүүлж болно. Хөтөлбөр бүрийн бүртгэл,

шалгалтын хураамж нийлээд 6000 ₮ байна.

3.7.Бүртгүүлэхийг хүссэн хөтөлбөрийг сонгосон үед төлбөл зохих нийт төлбөрийн хэмжээ

гарах бөгөөд уг мэдээлэлтэй танилцаж төлбөрийг цахим хэлбэрээр хийнэ.

4. Элсэлтийн шалгалт

4.1.Бүртгүүлэгч нь элсэхийг хүссэн хөтөлбөрт шаардлагатай хичээлээр зохих шалгалтыг

өгнө. Шалгалт өгөх хичээлүүдийг хавсралтад заав.

4.2.Шалгалтыг бүртгэл дууссаны дараах долоо хоногт авах ба шалгалт авах өдөр, цагийг

элсэлтийн бүртгэл эхлэхэд http://burtgel.num.edu.mn цахим хуудсанд байршуулсан

байна.

4.3.Шалгалтанд авбал зохих нийт онооны 60-аас доошгүй хувийг авбал МУИС-д элсэх

болзол хангасан гэж үзэх бөгөөд шалгалтанд авсан нийт оноог дараах байдлаар

тодорхойно. Үүнд:

o Тухайн хөтөлбөрийн хувьд нэг шалгалт авахаар байгаа бол уг шалгалтанд авсан

оноо;

o Тухайн хөтөлбөрийн хувьд хоёр шалгалт авах бол хоёр шалгалтын оноог 70:30

харьцаагаар тооцно. Өөрөөр хэлбэл, I шалгалтад авсан оноог 0.7-оор, II

шалгалтад авсан оноог 0.3-аар үржүүлж нэмнэ.

4.4.Шалгуулагчдыг өгсөн шалгалтын нийт оноогоор (4.3-т заасан аргачлалаар

тодорхойлсон) жагсааж, онооны дарааллаар хяналтын тоонд багтаан элсүүлнэ.

4.5.Хяналтын тоонд багтсан эсэхийг шалгалт дууссаны дараа тогтоосон хугацаанд

системээр мэдэгдэнэ.

5. Элсэх эрх олгох

5.1.Хуваарь сонголт нэг өдөр үргэлжилнэ. Хуваарь сонгуулах өдрийн 09:00-13:00 цагийн

хооронд хяналтын тоонд багтсан бүртгүүлэгчдэд элсэх эрх олгоно. Хяналтын тоонд

багтсан ч өөр хөтөлбөр сонгосон хүнийг жагсаалтаас хасах бөгөөд дараагийн хүнд

хяналтын тоонд багтсан гэсэн мэдэгдлийг SMS-ээр илгээнэ.

5.2.13:00 цагаас хойш хуваарь үлдвэл мөн өдрийн зарласан цагт бүртгүүлэгч өөрийн биеэр

ирж онооныхоо жагсаалтын дарааллаар хуваарь сонгоно. Зарласан цагт нэрийг нь

дуудахад байхгүй бол онооны дарааллаар дараагийн хүнд сонголтыг шилжүүлнэ.

Хуваарь сонгох үед хоцорсон бүртгүүлэгч ирсэн даруй үлдсэн хуваариас онооны

дарааллаар сонгох эрхтэй.

5.3.Бүртгүүлэгч хуваарь сонгохдоо дараах материалыг бүрдүүлнэ. Үүнд:

i. Иргэний үнэмлэх эсвэл түүнтэй адилтгах баримт бичиг, хуулбарын (ар,

өвөр тал нэг нүүрэнд) хамт

ii. Өмнө нь эзэмшсэн боловсролын диплом, хавсралтын хамт

iii. Цээж зураг 2 хувь, оюутны үнэмлэхний шаардлагад нийцсэн цээж зураг

файл хэлбэрээр (аль аль нь сүүлийн 3 сард авахуулсан)

Эдгээр материалыг битүүмжлэл сайтай хавтсанд хийсэн байна.

5.4.Элсэх эрх олгох үед бүртгэлийн мэдээллийг эх бичиг баримтуудтай нь тулгаж

баталгаажуулна.

6. Бусад

6.1.Элсэгч хуваарь буцаах тохиолдолд нэг багц цагийн үнэлгээний хэмжээний төлбөр

төлнө.

6.2.Нэг хөтөлбөрөөс нөгөө хөтөлбөрт шилжүүлэн элсүүлэхгүй ба хуваарийг бусдад

шилжүүлэхийг хориглоно.



13

6.3.Элсэгч бүртгүүлж, эхний улирлын сургалтын төлбөр төлсний дараа элссэн тушаалыг

гаргах бөгөөд тушаал нь гарсан оюутнууд МУИС-ийн мэдээллийн системийг ашиглах

хэрэглэгчийн нэр, нууц үгийг цахим шуудангаар хүлээн авна. Бүртгэлийн хугацааг

хуваарь сонгох үед зарлана.

6.4.Элсэлттэй холбоотой бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдсэн хүнийг МУИС-д

элсүүлэхгүй, элссэн тохиолдолд хасна.

6.5.Элсэлтийг цахим хэлбэрээр явуулахад зориулсан цахим хуудас нь бүтэн жилийн турш

тогтмол ажиллагаатай байж, элсэлтийн талаарх мэдээллээр бүртгүүлэгчдийг хангана.

6.6.Цахим бүртгэл явагдаж байх үед МУИС-ийн бүрэлдэхүүн сургуулиуд хөтөлбөрүүдээ

танилцуулах, зөвлөгөө өгөх үйл ажиллагааг утас, мессенжер болон и-мэйлээр зохион

байгуулна.

Хавсралт

МУИС-ийн бакалаврын орой, эчнээ хөтөлбөрт 2012 онд оюутан

элсүүлэх хөтөлбөр, авах шалгалт, нийт оноонд эзлэх харьцаа

Бүрэлдэхүүн сургууль Хөтөлбөр Элсэлтийн шалгалт

I - 70% II – 30%

Газар зүй, геологийн

сургууль

Орой Геологи Математик Газар зүй

Эчнээ Цаг уур Математик Физик

Математик,

компьютерийн сургууль Орой Мэдээллийн технологи Математик

Хууль зүйн сургууль Орой

Эрх зүй Эрх зүйн ерөнхий мэдлэг Эчнээ

Эдийн засгийн сургууль

Орой

Нягтлан бодох бүртгэл

Математик

Санхүүгийн менежмент

Гадаад худалдаа,

гаалийн менежмент

Маркетингийн

менежмент

Эчнээ


Эдийн засаг, статистик

Гадаад худалдаа,

гаалийн менежмент

Хүн ам зүй

Гадаад хэл, соёлын

сургууль Орой Англи хэлний багш Англи хэл

Нийгмийн шинжлэх

ухааны сургууль Эчнээ

Түүх, архив Монголын түүх

Улс төр судлал Улс төрийн шинжлэх

ухааны үндэс

Худалдааны сургууль

Орой


(2.5 жил)

Математик Нягтлан бодох бүртгэл

(2 жил)

Эчнээ Нягтлан бодох бүртгэл


14

Гадаадын оюутан элсүүлэх тухай

Гадаадын болон харъяалалгүй иргэнийг МУИС-д элсүүлэн суралцуулах асуудлыг

тусгай журмаар зохицуулна. Гадаадын суралцагч нь сургалтанд бүрэн хэмжээгээр

оролцож чадахаар монгол хэл эзэмшсэн байвал зохино. Хэрэв монгол хэлийг зохих

хэмжээнд эзэмшээгүй бол монгол хэлний бэлтгэл ангид суралцуулна. Гадаадын их, дээд

сургуулиудтай байгуулсан хамтын ажиллагааны шугамаар тусгай хичээлүүдийг судлахаар

ирсэн оюутнуудыг хугацаа зааж элсүүлнэ.

МУИС-д суралцах гадаадын иргэн нь "S" буюу суралцах, судалгаа хийх ангиллын виз

авснаар суралцах эрхтэй болно. Виз урилга явуулахад доорхи бичиг баримтуудыг

бүрдүүлэх ёстой.

1. МУИС-ийн элсэлтийн анкет

2. Эрүүл мэндийн анкет

3. ХДХВ/ДОХ-ын шинжилгээний бичиг

4. 5 жилийн хугацаатай паспорт

5. Даатгал

6. Ахлах сургуулийн гэрчилгээ, түүний хуулбар

Бакалаврын сургалтын тухай

Бакалаврын боловсролын зорилго нь бүрэн дунд боловсролтой иргэнд сургалт,

үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарт мэргэжлийн өндөр түвшинд ажиллахад шаардагдах

тодорхой шинжлэх ухааны суурь мэдлэг эззэмшүүлж, цаашид өөрийгөө хөгжүүлэх онол-

арга зүйн мэдлэг, чадвар, соёл төлөвшүүлэхэд оршино. Дипломын боловсрол нь

бакалаврын хөтөлбөрийн ерөнхий болоод мэргэжлийн суурь хэсгийг эзэмшсэн хүнд олгох

бүрэн бус дээд боловсрол юм. МУИС нь бакалаврын сургалтаар байгалийн ухааны

чиглэлээр 59, нийгмийн ухааны чиглэлээр 77 нийт 136 чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэж

байна.

Хичээлийн жилийн үргэлжлэх хугацаа

Хичээлийн жил 3 улиралтай байх ба 9-сарын 1-нд эхэлнэ. Намар, хаврын буюу

үндсэн 1, 2 дугаар улиралд оюутан хичээлд заавал суух бөгөөд тус бүр хичээлийн 16

долоо хоног, шалгалтын 3 долоо хоног, амралтын 3-аас доошгүй долоо хоногтой байна.

Зуны буюу нэмэгдэл улирал нь хурдавчилсан болон нөхөн суралцах, үйлдвэрлэлийн

болон хээрийн дадлага хийхэд зориулагдах бөгөөд хичээллэх хугацаа нь шалгалт авах

хугацааг оролцуулан 8 долоо хоног байна.

Суралцах хугацаа

Оюутны дипломын зэргээр суралцах ердийн хугацаа 3 жил, бакалаврын зэргээр

суралцах ердийн хугацаа 4 жил, дээд хугацаа нь ердийн хугацаанаас 2 жилээр илүү байж

болно. Эхний 5 улирал дараалан бүх хичээлдээ амжилттай дүн үзүүлсэн, 80 -аас дээш голч

оноотой оюутан өөрийн хүсэлтээр үлдсэн хугацаанд 1 улирлыг товчлон суралцаж болно.


15

Эхний 5 улирлын голч оноогоор 85-аас дээш үнэлгээтэй суралцсан өдрийн ангийн

суралцагч хоёр дахь мэргэжлээр давхар суралцаж болно.

Шалгалт/үнэлгээ

Сургалтын төлөвлөгөөн дэх хичээлийн тодорхойлолтын дагуу оюутны эзэмшсэн

мэдлэг, чадварын түвшинг үнэлж дүгнэх гол хэлбэр нь шалгалт байна. Оюутны судалсан

хичээлийн багц цаг нь тухайн суралцагчийн эзэмшсэн мэдлэг, чадварын тоон үнэлгээ

бөгөөд шалгалтын оноо/дүн нь түүний чанарын үнэлгээ болно. Голч дүн нь суралцагчийн

эзэмшсэн мэдлэг, чадварын тоо ба чанарын үнэлгээний нэгдэл юм. Оюутны мэдлэг,

чадварын (шалгалтын) үнэлгээг 5 шатлалтай дүн ба 100 онооны тогтолцоогоор гаргана. F

дүн авсан хичээлийн багц цагийг биелүүлээгүй гэж үзнэ. Оноо, тоон ба үсгэн дүн нь

дараах хүснэгтэд үзүүлсэн харьцаатай байна.

Оноо Тоон дүн Үсгэн дүн

90 ≤ О ≤ 100 4 А

80 ≤ О < 90 3 В

70 ≤ О < 80 2 С

60 ≤ О < 70 1 D

0 ≤ О < 60 0 F

Багц цаг болон хичээл сонголтын тухай

Багц цаг нь боловсролын агуулгын багтаамжийг жиших нэгж бөгөөд оюутны

эзэмшсэн мэдлэг, чадвар, багшийн сургалтын ажлын хэмжээ, сургалтын төлбөрийг тооцох

үндсэн хэмжүүр юм. Нэг багц цагийн хэмжээ нь өдрийн хэлбэрээр суралцаж байгаа

оюутны 7 хоногийн бүтэн ачаалал буюу 40 цагтай тэнцүү байна.

Хичээлийн багц цаг нь хичээлийн агуулгыг харуулах бүхэл тоо байх бөгөөд

хэмжээ нь долоо хоногт тухайн хичээлийг судлах цаг, хэлбэрээс хамаарна. Үүнд 16 долоо

хоногтой улирлын нэг долоо хоногт суралцахад зориулах дараах багц бүрийг нэг багц цаг

гэж тодорхойлно:

• Лекцийн 1 цаг + оюутны бие даан суралцах 2 цаг;

• Семинарын 2 цаг + бие даах 1 цаг;

• Лабораторийн хичээлийн 3 цаг;

• Биеийн тамирын хичээл, үйлдвэрлэлийн дадлага, ангийн болон төгсөлтийн

ажил зэрэг сургалтын бусад хэлбэрээр оюутны сурах үйл ажиллагаанд

зарцуулах 48 цагийг 1 багц цагтай жишнэ.

Биелүүлсэн багц цагийн хэмжээгээр тухайн оюутны суралцаж буй анги тодорхойлогдоно.

Үүнд:

• Нэгдүгээр ангийн оюутан 0 - 30 багц цаг биелүүлсэн

• Хоёрдугаар ангийн оюутан 31 - 60 багц цаг биелүүлсэн

• Гуравдугаар ангийн оюутан 61 - 90 багц цаг биелүүлсэн

• Дөрөвдүгээр ангийн оюутан 91-ээс дээш багц цаг биелүүлсэн байна.


16

Сургалтын төлбөр, тэтгэлгүүд

Сургалтын төлбөр нь судлах хичээлийн багц цагийн төлбөр, сургуулиас оюутанд

үзүүлэх үйлчилгээний хөлсний нийлбэрээр тодорхойлогдоно. Сургалтын төлбөрийн

хэмжээг тусгай журмаар баталгаажуулсан аргачлалаар жил бүр шинэчлэн тогтоож,

Удирдах зөвлөл батлах ба тухайн хичээлийн жилд өөрчлөхгүй.

МУИС-д сайн суралцаж, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажилд амжилт гаргаж буй

оюутнуудын сурах бололцоог хангах, тэднийг дэмжих зорилгоор маш олон байгууллага

хувь хүмүүс төрөл бүрийн тэтгэлэг олгодог юм. Эдгээрээс дурьдвал:

МУИС-ийн эрдмийн зөвлөлийн нэрэмжит тэтгэлэг

“Норовбанзад”сангийн тэтгэлэг

“Еренхий Сайдын нэрэмжит” тэтгэлэг

Олон улсын боловсрол сангийн нэрэмжит тэтгэлэг

Голомт банкны тэтгэлэг

“Алсын хараа-2004” Спирт бал бурам ХХК –ны тэтгэлэг

АПУ” хувьцаат компаны нэрэмжит тэтгэлэг

“Сумитомо” корпорацийн нэрэмжит тэтгэлэг

Нээлттэй нийгэм форумын тэтгэлэг

Монголыг дэмжих нийгэмлэгийн нэрэмжит тэтгэлэг

ОУ-ын Ротаригийн нэрэмжит тэтгэлэг

АНУ-ын Миннесотагийн их сургуулийн проф, Девид Пикаскийн нэрэмжит

тэтгэлэг

БНСУ-ын “Yulrim Scholarship Foundation-ийн нэрэмжит тэтгэлэг

БНСУ-ын Намьяанжү хотын Монголын боловсролыг дэмжих сангийн тэтгэлэг

БОЯ-ны “Их говь” төсөлийн тэтгэлэг

БНСУ-ын Генги муж дахь Монгол улсын өргөмжит консул Ким Хо Ёны нэрэмжит

тэтгэлэг

Тайван Монгол-Төвдийн хорооны тэтгэлэг

БНСУ-ын “Бид ахан дүүс” буддын шашны байгууллагын тэтгэлэг

Монгол улсын Ерөнхийлөгч болон Ерөнхий сайдын нэрэмжит тэтгэлэг гэх мэт

Мэргэжлийн хөтөлбөрүүдийн жагсаалт

¹ Мэргэжил Мэргэжлийн тодорхойлолт

Ажиллах гол салбар

Математик, компьютерийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

1

Математик

(Математик

компьютерийн

сургууль)

Онолын математикч нь дээд

боловсролтой мэргэжилтний

эзэмшвэл зохих суурь мэдлэг,

математик, мэдээллийн

технологи, гадаад хэлийг

мэргэжилдээ бүрэн ашигладаг,

Онолын математикийн

чиглэлээр математикийн

онолын суурь ба хавсрага

чиглэлээр судалгаа хийх

эрдэм шинжилгээний

ажилтан, их дээд

http://undergraduate.num.edu.mn/Tetgelguud/ZG-n%20togtool.pdf


17

бусад мэргэжилд хөрвөх

чадвартай мэргэжилтэн байна.

сургуулийн математикийн

багш, мөн дунд сургуулийн

математикийн багшаар

ажиллана.

2

Математикийн

багш (Математик


сургууль)

Математикийн багш нь

сургалтын болон хичээлийн

хөтөлбөр боловсруулах,

суралцагчийн математик хэл,

сэтгэлгээний чадвар, чадамжийг

төлөвшүүлэх, математик,

мэдээлэл зүйн мэдлэг бүтээх арга

барилтай, мэдээллийн

технологийг, сургалтанд

хэрэглэх чадвартай,

суралцагчдад сэтгэхүйн барил

төлөвшүүлэх, бодлого бодох,

аливаа асуудал шийдэх үйлийн

баримжаа эзэмшүүлэх чадвартай

байна.

Математик, мэдээлэл зүйн

ухааны бакалавр зэрэгтэй

мэргэжилтэн нь хос болон

дагнасан мэргэжлээрээ бүх

шатны сургуульд багшлах,

арга зүйч, удирдах ажилтан,


байгууллагад судлаач, төр

засгийн хийгээд хувийн

хэвшлийн байгууллагад

мэдээллийн технологийн

мэргэжлээр ажиллах

боломжтой.

3

Хэрэглээний

математик (Математик


сургууль)

Хэрэглээний математикч нь дээд



математик, мэдээллийн

технологи, гадаад хэлийг

мэргэжилдээ бүрэн ашигладаг,

бусад мэргэжилд хөрвөх

чадвартай мэргэжилтэн байна.

Эрдэм шинжилгээний

ажилтан, банк санхүү

бизнесийн байгууллагад

эрсдэлийн шинжээч ба

менежер, даатгалын

байгууллагад актуар

математикч, их дээд

сургуульд хэрэглээний


ажиллана.

4


статистик (Математик


сургууль)

Хэрэглээний статистикч нь дээд



магадлалын онол, математик

статистик, стохастик процессын

талаарх суурь

мэдлэг,статистикийн орчин

үеийн арга алгоритм, программ

хангамжийг хэрэглэн байгаль,

нийгэм, эдийн засаг техникийн

асуудлуудад дүгнэлт гаргах

мэдлэг чадвартай мэргэжилтэн

байна.

Улс, хот, аймаг, дүүргийн

статистикийн мэргэжилтэн,

банк санхүүгийн

байгууллагын мэргэжилтэн,

эрсдэлийн мэргэжилтэн,

даатгалын байгууллагын

актуарч, мэргэжилтэн,

судалгааны байгууллагын

судлаач, эрдэм

шинжилгээний ажилтан, их

дээд сургуулийн магадлал

статистик, дээд


ажиллана.

5

Эдийн засаг-

математик

загварчлал

Эдийн засгийн математик

загварчлалын мэргэжилтэн нь

математик, эдийн засгийн

хосолсон мэргэжилээр

мэргэшсэн байх ба

мэдээллийн технологи, гадаад

хэлийг мэргэжилдээ бүрэн

Банк, санхүүгийн салбарт

эдийн засагч, зээлийн

мэргэжилтэн, эрсдэлийн

шинжилгээ, төлөвлөлттэй

холбоотой албан тушаал,

их, дээд сургуульд

математик, эдийн засгийн


18

(Математик


сургууль)

ашигладаг,бусад мэргэжилд

хөрвөх чадвартай байна.

онол, санхүүгийн

математикийн чиглэлээр

багш, хөрөнгийн зах зээл

болон даатгалын салбарын

ажилтанаар тус тус

ажиллах боломжтой.

Мэдээллийн технологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

6

Мэдээллийн

систем (Математик


сургууль)

Мэдээлэлийн системийн

мэргэжилтэн нь дээд

боловсролтой инженерийн

зайлшгүй эзэмшвэл зохих

шинжлэх ухааны ерөнхий суурь

мэдлэг, мэдээллийн системийн

инженерчлэлийн суурь мэдлэг,

програмчлалын орчин үеийн арга

технологийг хэрэглэн програм

хангамжийн систем зохиох

мэдлэг, чадвар, мэдээллийн

системийн менежмент хийх

мэдлэг чадвартай байна.

Төр, засгийн ба хувийн

хэвшлийн байгууллагын

мэдээллийн систем ба

өгөгдлийн сангийн

дизайнер, вэб мастер,

системийн шинжээч,


администратор, эрдэм

шинжилгээний ажилтнаар

болон их дээд, дунд

сургуульд багшаар ажиллах

боломжтой.

7


системийн

менежмент (Математик


сургууль)

Математик, эдийн засаг,

компьютерийн ухаан хосолсон

мэргэжилээр мэргэшсэн,

мэдээллийн системийн

менежмент хийх мэдлэг чадвар,

мэдээллийн технологи, гадаад

хэлийг мэргэжилдээ бүрэн

ашигладаг, бусад мэргэжилд

хөрвөх чадвартай мэргэжилтэн

байна.

Төрийн өмчийн ба төрийн

өмчийн бус байгууллагын

мэдээллийн системийн

менежер, их дээд сургуульд

мэдээллийн менежментийн

багшаар ажиллана.

8

Компьютерийн

програм

хангамж (Математик


сургууль)

Компьютерийн програм

хангамжийн инженер нь төрөл

бүрийн програм хангамжийг

зохиох, програм хангамжийн

төсөл боловсруулах, Вэб сайт

урлан бүтээх, интернэт

технологийг сайн эзэмшсэн

инженер болдог.

Энэ мэргэжлээр суралцагч

нь компьютерийн техник,

сүлжээний мэргэжлийн

суурь хичээлүүдийг үздэг

тул мөн эдгээр чиглэлээр

ажиллаж чадна. Суралцагч

нь компьютерийн техник,

тэдгээрийн программын

талаар онол дадлагын өргөн

мэдлэгтэй төгсөх учир

техник, програм хангамж,

харилцаа холбооны аль ч

чиглэлээр ажиллах

чадамжтай байдаг.

Одоогоор олон төгсөгч

МУИС, ШУТИС, МУБИС

зэрэг их дээд сургуульд

багшилж, шинжлэх ухааны


19

байгууллага болон үйлдвэр,

аж ахуйн газарт, тухайлбал,

Эрдэнэт үйлдвэр, Дулааны

цахилгаан станц, МИАТ,

МЦХК, МШХХГ, MCS

компани, Юнител,

Мобиком зэрэг

байгууллагад мэргэжлээрээ

ажиллаж байна.

9

Математик,

програм

хангамж

(Улаабаатар

сургууль)

Мэргэжилтэн нь салбар шинжлэх

ухааны өмнөх үеийн ололт,

түүхийг сайн мэдэж туршлага,

арга зүйг нь өөрийн ажилдаа

чадамгай ашиглах чадвартай,

орчин үеийн математик аналитик

арга, ассимтот арга, ойролцоо

аргуудыг эзэмшиж өөрийн

мэргэшсэн салбар ухааны

онцлогт тохируулан уян хатан

ашигладаг чадвартай, мэргэшсэн

салбар, ухааны чиглэлээр

хэрэглээний математик загвар

зохиодог байх. Сүлжээ зохион

байгуулж, сүлжээний компьютер

ашиглаж байгаа хэрэглэгчдэд

зориулсан программ бичих

чадвартай болсон байх. Төрөл

бүрийн хэрэглээний программыг

тухайн орчинд зохицуулан

зохиох.

ШУА болон их дээд

сургууль, төрийн бус

байгууллагын дэргэдэх

салбар хүрээлэн

/имформатик, физик

техникийн/ -гүүд, төр

захиргааны байгууллагууд,

үндэсний статистикийн төв,

МИАТ, МҮТВ, МCS,

датаком, зэрэг төрийн

болон төрийн бус

байгууллагад хэрэглээний

математик болон программ

хангамжийн чиглэлээр

ажил эрхлэх боломжтой.

10


технологи

(Мэдээллийн

технологийн

сургууль)

Компьютерийн програм

хангамжийн инженер нь төрөл

бүрийн програм хангамжийг

зохиох, програм хангамжийн

төсөл боловсруулах, Вэб сайт

урлан бүтээх, интернэт


инженер болдог. Энэ мэргэжлээр

суралцагч нь компьютерийн

техник, сүлжээний мэргэжлийн

суурь хичээлүүдийг үздэг тул

мөн эдгээр чиглэлээр ажиллаж

чадна.

Суралцагч нь

компьютерийн техник,

тэдгээрийн програмын

талаар онол дадлагын өргөн

мэдлэгтэй төгсөх учир


харилцаа холбооны аль ч


чадамжтай байдаг.

Одоогоор олон төгсөгч

МУИС, ШУТИС, МУБИС

зэрэг их дээд сургуульд

багшилж, шинжлэх ухааны

байгууллага болон үйлдвэр,

аж ахуйн газарт, тухайлбал,

Эрдэнэт үйлдвэр, Дулааны

цахилгаан станц, МИАТ,

МЦХК, МШХХГ, MCS

компани, Юнител,

Мобиком зэрэг


20

байгууллагад ажиллаж

байна.

11


график дизайн



сургууль)

Компьютерийн график дизайнер

нь мэдээллийн технологийн

нэгэн салбар болон эрчимтэй

хөгжиж, олон нийтийн радио

телевиз, хэвлэл мэдээлэл, соёл

урлаг, боловсрол, шинжлэх ухаан

болон нийгмийн бүхий л салбарт

эрэлт хэрэгцээтэй байгаа

компьютерийн график дизайн,

мултьмедиа мэргэжлийн талаар

нарийн мэдлэг, чадвартай болдог

учир орчин үеийн техник,

технологийг ашиглан хөдөлгөөнт

дүрс, дуу авиа, дүрслэх урлагийн

ур чадвар шаардсан ажлыг хийх

мэргэжилтэн болно.

Мультимедиа салбарт

шаардлагатай байдаг нарийн

мэргэжлийн мэдлэг болох

сүлжээний техник, аудио видео


програмчлал, интернэт

програмчлал, компьютер график,

тэдгээрийг боловсруулах арга

барил, техник технологийг

судалдаг. Мөн дүрслэх урлаг, дуу

авиа, дизайны суурь ойлголтыг

эзэмшсэн байхаас гадна,

тэдгээрийг компьютерээр

боловсруулах мэдлэг, чавдарыг

эзэмшсэн мэргэжилтэн байна.

Энэ чиглэлийн

мэргэжилтэн нь

мэдээлэлжсэн нийгмийн

бүхий л салбарт ажиллах

боломжтой. Эдгээрээс гол

салбар нь мэдээлэл

/мэдээлэл харилцаа холбоо,

нийгмийн шинжлэх ухааны

салбар, зар сурталчилгаа,

бараа бүтээгдэхүүн

үйлчилгээний танилцуулга,

хэвлэл мэдээлэл гэх мэт/,

соёл урлаг /радио телевиз,

кино театрын урлаг, дизайн,

компьютерийн тоглоом гэх

мэт/ юм. Мөн мэдээллийн

зууч, вэб хөтөч, вэб

дизайнер, тоглоом бүтээгч,

интерактив сургалтын

програм зохиогч, дэлгэцийн

дизайнер, хэвлэлийн эх

бэлтгэгч, телевизийн болон

киноны тусгай эффектчин,

график дизайнер, дизайнер,

дуу авиа болон дүрс

боловсруулагч гэх мэт


боломжтой.

12


техник,

хангамж

(Улаанбаатар

сургууль)

Орчин үед мэдээллийн болон

компьютерийн техник үсрэнгүй

хөгжиж, бүх салбарт хэрэглэгдэх

болсон учир энэ мэргэжлээр

сургаж мэргэжилтэн бэлтгэх

зорилт тавив. Компьютерийн

техник, Электроникийн,

мэргэжлээр эрдэм шинжилгээний

байгууллагад ажиллах, их дээд

сургуульд багшлах, электроник,

компьютерийн техник ашигладаг

газруудад инженерийн ажил

хийх чадвартай байна. Аливаа

юмс үзэгдэл, түүний дотоод

гадаад мөн чанар, хоорондын

харилцан холбоо шүтэлцээ

зэргийг үнэн зөв танин мэдэж,

Орчин үед мэдээллийн

болон компьютерийн

техник үсрэнгүй хөгжиж,

бүх салбарт хэрэглэгдэх

болсон учир энэ

мэргэжлээр сургаж

мэргэжилтэн бэлтгэх нь


байгууллагад ажиллах, их

дээд сургуульд багшлах,

электроник, компьютерийн

техник ашигладаг

газруудад инженерийн

ажил хийх чадвартай байх

учраас ажлын байр

хангалттай.


21

зохих түвшингийн үнэлгээ

дүгнэлтийг хийж чаддаг болсон

байх. Уг чиглэлээр судалгаа

хийж, асуудал дэвшүүлэн тавих,

маргаан хэлэлцүүлэг хийх

зэргээр ерөнхийгөөс тусгай руу

чиглэсэн маягаар өөрийн

мэргэжлийн дагуу шинжлэх

ухааны үндэслэлтэй, үнэлэлт

дүгнэлт өгч чаддаг байх. -

Компьютерийн техник,

Электроникийн мэргэжлээр

загварчлах програм хангамж

ашиглаж зохион бүтээх, лекц

унших, эрдэм шинжилгээний

хуралд илтгэл хэлэлцүүлэх,

тодорхой асуудал дээр өөрийн

санал дүгнэлтийг гаргаж чаддаг

байх

13

Электроник,

автоматик



сургууль)

Электроникийн инженер нь

ахуйн автоматжуулалт, дохиолол

хамгаалалт, үйлдвэрлэлийн

автоматжуулалт, эрчим хүч,

харилцаа холбоо, төхөөрөмжийн

интерфейс, робот техник зохион

бүтээх, байгууллагын техник

хангамж, програм хангамжийн

шийдлүүдийг бүрэн хариуцаж,

үйлдвэрийн автомат системийг

зохион бүтээх мэдлэг, чадвартай

инженер болно.

Төгсөгчид нь 100 хувь

ажлын байраар хангагддаг

ба дотоодын үйлдвэр, аж

ахуйн газраас дурьдвал:

МCиЭс, МИАТ, Монголын

Цахилгаан Холбоо,

Юнител, Мобиком,

Скайтел, Жи мобайл гэх

мэт. Гадаад мэргэжлээрээ

ажиллаж байгаагаас зөвхөн

Японы компаниудыг

дурьдвал: Nippon computer,

Kanto Auto Works Ltd,

Keirex Technology Inc,

Kawasaki Microelectronic

Inc гэх мэт. Төгсөгчид нь

гадаадын их дээд

сургуулиудад Жишээлвэл:

Токиогын их сургууль,

Москвагийн их сургууль

болон Сөүлийн их

сургуулиуд Магистар болон

Докторын түвшинд

суралцаж эрдэм

шинжилгээний ажлыг

амжилттай хийж байна.

14

Мультимедиа мэдээлэл, түүнийг

дамжуулах арга технологийг

мэргэжлийн өндөр түвшинд

онол, практик хослуулан

суралцахаас гадна, интернэт

Төгсөгчид нь харилцаа

холбооны техник

технологийг өргөн хэрэглээ

аливаа албан байгууллага,

үйлдвэр, аж ахуйн газарт,


22

Мультимедиа,

холбооны

технологи



сургууль)


инженер болж төгсдөг.

Суралцагч нь холбооны болон

компьютерийн сүлжээний талаар

суралцаж эзэмшихийн зэрэгцээ

орчин үеийн өндөр хурд, өргөн

зурвасын тоон холбооны

хөдөлгөөнт болон суурин

системийн талаар өргөн

мэдлэгтэй болж улмаар түүнийг

зохион бүтээх мэдлэг, чадварыг

эзэмшсэн мэргэжилтэн болж

төгсөнө.

тухайлбал, Монголын


Юнител, Мобиком,

Скайтел, Жи мобайл гэх

мэт компаниудад

мэргэжлээрээ ажиллах

боломжтой. Энэ

мэргэжлээр суралцагч нь

компьютерийн сүлжээ,

компьютерийн програм

хангамж, компьютерийн

техник хангамж

мэргэжлийн суурь

хичээлүүдийг үздэг тул мөн

эдгээр чиглэлээр ажиллах

чадвартай.

15


техник (Мэдээллийн


сургууль)

Компьютерийн болон

микропроцессорын системийн

техник хангамж, програм

хангамж, интернет орчны

талаарх мэдлэгийг эзэмшиж

компьютерийн систем, эмбеддед

төхөөрөмжийн удирдлага,

компьютерийн сүлжээний зохион

байгуулалтын шийдлийг гаргах

чадвартай инженер бэлдэнэ.

Дараах ур чадваруудыг

эзэмшсэн байх тул ажлын

байр хангалттай

o Инженер ба шинжлэх

ухаан (компьютерийн

зохион байгуулалт,


архитектур, электроник,

тоон дизайн, эмбеддэд

систем, програмчлал,

вэб инженерчлэл, гар

утасны програмчлал,

тоглоомын програмчлал,

компьютерийн сүлжээ)

o Бизнес ба эдийн засаг

(тодорхой шийдэл гаргах

ангийн төсөл,

мэргэжлийн болон

үйлдвэрлэлийн дадлага)

o Хэл, харилцааны соёл

(ярианы болон бичгийн

англи хэл, мэргэжлийн

англи хэл)

o Хувь хүний хөгжил ба

нийгмийн харилцаа

(мэдлэгээ чадвар болгох,

асуудлын зөв шийдлийг

олох, багаар ажиллах,

илтгэх, ажил төлөвлөлт

ба хувийн зохион

байгуулалт, инженерийн

ёс суртахуун)

16

Төрөл бүрийн компьютерийн

сүлжээний бүтэц, үйл




23


сүлжээ



сургууль)

ажиллаагааны онцлогийг



суралцахаас гадна, интернэт


инженер болж веб сайт урлах,

түүнийг ажиллуулдаг веб сервер

болоод бусад бүхий л төрлийн

серверийн програм хангамжууд

дээр ажиллах чадвартай

системийн администратор болж

төгсдөг. Суралцагч нь сүлжээ,

холбооны технологийг оновчтой

зохион байгуулах, сервер

системийн болон төрөл бүрийн

төхөөрөмжүүдийн тохиргоог

мэргэжлийн төвшинд

тохируулахаас гадна зарим

төрлийн төхөөрөмжийг техник

болон програм хангамж

хослуулан зохион бүтээх

мэдлэг,чадварыг эзэмшсэн

мэргэжилтэн байна.

ба тэдгээрийн ихэнхи нь


тухайлбал, МИАТ,

Монголын Цахилгаан

Холбоо, МCиЭс ком болон

электроникс, Юнител,

Мобиком, Скайтел, Жи

мобайл, Топнэт, Аствишн,

Азиател, МТ групп, Оюу

толгой ХК зэрэг


ажиллаж байна. Энэ




техник хангамж, холбооны

технологийн мэргэжлийн

суурь хичээлүүдийг нэмж

үздэг тул мөн эдгээр


чадвартай.

Физик электроникийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

17

Физик

(Физик

электроникийн

сургууль)

Байгалийн шинжлэлийн суурь

шинжлэх ухаан болох Физикийн

мэргэжлээр суралцсанаар өндөр

түвшинд ерөнхий физик, хатуу

биеийн физик, онолын физик,

оптик спектр судлалын физикийн

чиглэлүүдээр цогц хичээлүүдийг

үзэж судлан бусад салбарт

хөрвөх чадвартай, онол-

практикийн гүнзгий мэдлэгтэй

мэргэжилтэн болно. Юмс

үзэгдлийн үндсэн зүй тогтол,

тулгуур шинж чанарын талаарх

системтэй мэдлэгийг

эзэмшсэнээр орчин үеийн

судалгааны бүх чиглэлүүдээр

ажиллах боломжтой ба сүүлийн

үеийн тоног төхөөрөмжүүдэд

судалгааны ажил явуулах

чадвартай болно.

Физикийн мэргэжлээр

төгсөгчид нь Физик

Технологийн Хүрээлэн,

Геологийн төв лаборатори,

Мэргэжлийн Хяналтын

Газар гэх мэт судалгаа

шинжилгээний

байгууллагуудад эрдэм

шинжилгээний ажил

эрхлэх, их дээд сургуулиуд,

ЕБС-д багшлах зэргээс

гадна мэргэжлээрээ

гадаадын өндөр

хөгжилтэй орнуудад

магистр, докторын түвшинд

тэнцэн суралцаж, гадаадын

судалгааны институтуудэд

амжилттай ажиллаж байна.

Мөн нийгэм, эдийн засаг,

уул уурхайн салбарт

физикч мэргэжилтэй олон

хүмүүс амжилттай ажиллаж

байгаа нь тус мэргэжлийн

хөрвөх чадварыг


24

илэрхийлэхээс гадна

төгсөгчид 100% ажлын

байраар хангагдах

боломжтойг илтгэж байна.

18

Цөмийн

технологи (Физик


сургууль)

Цөмийн технологийн

мэргэжилтэн нь цөмийн

физикийн суурь судалгаа болон

хэрэглээний хамгийн орчин

үеийн арга зүйг эзэмшиж,

түүнийгээ шинжлэх ухаан

боловсрол, үйлдвэр, хөдөө аж

ахуй, эрчим хүч, геологи

хайгуул, анагаах ухаан, эрүүл

ахуй зэрэг төрөл бүрийн салбарт

ашиглах мэдлэг, ур чадвартай

байна.

Манай төгсөгчид бүх

шатны сургуулиуд, эрдэм


байгууллага, үйлдвэр,

эмнэлэг, хууль хяналтын

болон гааль, гал түймрээс

эсэргүүцэн хамгаалах газар

зэрэг байгууллагад багш,


ажилтан, менежер,

инженерээр ажиллаж

боломжтой. Тухайлбал,

манай төгсөгчид Уулын

баяжуулах

“Эрдэнэт”үйлдвэр, Цөмийн

энергийн газар, түүний

харъяа Цацрагийн

хяналтын лаборатори болон

“Изотоп контор”,

Геологийн төв лаборатори,

Клиникийн нэгдсэн 1-р

эмнэлэгийн цөмийн онош

зүйн тасаг, Хавдар

судлалын үндэсний төвийн

цацрагийн эмчилгээний

тасаг, Мал эмнэлгийн

хүрээлэн, ШУА-ийн Физик

технологийн хүрээлэн,

Одон орон соронзон

судлалын төв, Эрүүгийн

цагдаагийн газрын

магадлан шинжилгээний

лаборатори, Цахилгаан

станцууд, Гаалийн газар,

Гадаадын хөрөнгө

оруулалттай ураны хайгуул,

олборлолтын компаниуд

зэрэгт амжилттай ажиллаж

байна. Мөн ОХУ-ын Дубна

хот дахь олон улсын

Цөмийн шинжилгээний

нэгдсэн институт болон

АНУ, Япон, Солонгос,

Герман, Малайз, Швед,

Канад зэрэг орны шинжлэх

ухаан боловсролын


25

байгууллагуудад

амжилттай ажиллаж,

магистр, докторын түвшинд

сурч байна.

19

Физик-

электроник (Физик


сургууль)

Электроникийн хэлхээ болон

элементүүдийн физик үндэс, үйл

ажиллаагааны онцлогийг



суралцахаас гадна, орчин үеийн

микроэлектроникийн суурь

мэдлэгийг сайн эзэмшсэн

физикч-электроникч болж

электроникийн физик суурь

судалгаа хийх,

микроэлектроникийн хэлхээ

зохион бүтээх, мөн орчин үеийн

электроникийн програм

хангамжууд дээр ажиллах

чадвартай мэргэжилтэн болж

төгсдөг. Суралцагч нь зохион

бүтээх, электрон

төхөөрөмжүүдийн тохиргоог

мэргэжлийн төвшинд

тохируулахаас гадна нарийн

электрон төхөөрөмжүүдийг

оношлох, засварлах чадварыг

эзэмшинэ.





тухайлбал, Харилцаа

холбооны компаниуд

тухайлбал Мобиком,

Ситинет, Монголын


Харилцаа холбоо

зохицуулах хороо зэрэг


ажиллаж байна. Мөн

хувиараа компани

байгуулан ажиллаж буй

бизнесмэнүүд ч олон

бий.МУИС-ийн ФЭС болон

бусад салбар сургуулиудад

магистрантурт

үргэлжлүүлэн суралцахын

зэрэгцээ Сургалтын

инженер, ЭША-аар

ажиллаж байгаа залуучууд

хэд хэд байдаг. Энэ




техник хангамж,

компьютерийн сүлжээ зэрэг




чадвартай.

20

Физикийн багш (Физик


сургууль)

Физик, байгалийн ухааны

чиглэлээр гүнзгийрүүлэн



суралцахаас гадна, дэлхийн

боловсролын шинэ чиг

хандлагыг баримталсан

сургалтын хөтөлбөр, гарын

авлага ашиглан, туршлагатай

эрдэмтэн багш нарын

удирдлагаар төсөл, сургалтанд

хамрагдаж ажиллах бүрэн

боломжтой. Байгалийн ухааны




Монгол улсын нийслэл,

хорин нэгэн аймгийн

боловсролын газар, их дээд

сургууль, коллеж, ерөнхий

боловсролын сургуулиуд,

лицей, албан бус

боловсролын газрууд

тухайлбал, БСШУЯ-

Боловсролын хүрээлэн,

БСШУЯ-Жайка, Монгол


26

хичээлийн дидактик шийдлийг

сайн эзэмшсэн багш болж

төгсдөг. Суралцагч нь сургалтын

үйл явцыг удирдан оновчтой зөв

зохион байгуулах арга барилыг

эзэмшиж, багшийн болон хувь

хүний ёс зүйн хэм хэмжээг

баримталж, сургалтын үйл

ажиллагаанд менежменттэй

хандаж, сурган сэтгэл судлалийн

зөвөлгөө өгч чаддаг, Герман

Япон хэлнээс мэргэжлийн

орчуулга хийж чаддаг болохоос

гадна компьютерийн энгийн

засвар үйлчилгээ хийх,

хэвлэлийн эх бэлтгэл, энгийн

статик вэб хийх, физик,

байгалийн ухааны зарим үзэгдэл,

хууль зарчмыг програм хангамж

ашиглан загвар зохиомжлон

бүтээх чадварыг эзэмшинэ

Улсын Их сургууль,

Шинжлэх Ухаан

Технологийн сургууль,

Техник технологийн

коллеж, Барилгын коллеж,

Хүнсний технологийн

коллеж, Орчлон, Олонлог,

Сант, Шинэ-Монгол, Мон-

Турк, ШУТИС-ийн лицей,

МУИС-ийн лицей зэрэг




сургалтын онол арга зүй,

сурган сэтгэл судлалын




чадвартай.

21

Геофизик (Физик


сургууль)

Геофизикч мэргэжлээр төгсөгч

нь дэлхийн царцдас мандал, усан

мандал, агаар мандалд явагдах

физик үзэгдлүүдийн талаар

болон зайнаас тандан судлал,

астрономи, астрофизикийн цогц

мэдлэгтэй, судалгаа шинжилгээ

хийх бүрэн чадвартай,

инженерийн болон хүрээлэн буй

орчны геофизикийн асуудлууд

болох газар хөдлөл, соронзон

судлал, цэвдэг судлал,

археологийн олдворын эрэл

хайгуул, агаар мандлын

бохирдлын үнэлгээ зэрэг

чиглэлээр ажиллах боломжтой

мэргэжилтнүүд болдог.

Геофизикч мэргэжлээр

төгссөн мэргэжилтнүүд нь

газар хөдлөл, соронзон

судлал, цэвдэг судлал,

астрономи, астрофизик,

агаар мандалд явагдах

физик үзэгдлүүд, агаар

мандлын бохирдол, уур

амьсгал, хүрээлэн байгаа

орчин судлал, байгаль

хамгаалал, геологи-

геофизикийн зураглал,

инженер-геофизик, зайнаас

тандан судалгаа зэрэг

чиглэлээр мэргэжлийн

компаниуд, эрдэм

шинжилгээний болон

үйлдвэрлэл, аж ахуй, төр

захиргааны

байгууллагуудад ажиллах

боломжтой

22


геофизик (Физик


сургууль)

Хайгуулын геофизикийн аргууд

болох хүндийн хүчний,

цахилгаан, соронзон, сейсмийн,

цооногийн, цацраг идэвхжлийн

зэрэг аргуудын онол, практикийг

төгс эзэмшсэн, геологийн цогц

мэдлэгтэй, физик болон

математикийн суурь мэдлэгтэй,

Уул уурхай, ашигт

малтмалын хайгуулын

салбар улам өргөжиж

байгаа өнөө үед төгсөгчид

нь ажлын байраар бүрэн

хангагдаж байна. Төгсөгчид

нь ашигт малтмал, газрын

тосны геофизикийн


27

гадаад хэл болон программ

хангамжийн өндөр чадвартай


хайгуулын чиглэлээр үйл

ажиллагаа явуулдаг

дотоодын болон гадаадын

хөрөнгө оруулалттай

компаниуд, олон улсын

хэмжээний төсөл

хөтөлбөрүүдэд ажиллаж

байна.

23

Сэргээгдэх

эрчим хүч (Физик


сургууль)

Сэргээгдэх эрчим хүчний эх

үүсгэврүүдийн нөөцийг

тодорхойлох, тэдгээрийг хэрхэн

ашиглах талаар онол, практикийн

өндөр түвшинд бүрэн эзэмжинэ.

Суралцагч нь срэгээгдэх эрчим

хүчний системийн загварчлалыг

хийх, тоног төхөөрөмжийн

ашиглалт, хэмжилт, хяналтийг


хийж гүйцэтгэхээс гадна тоног

төхөөрөмжийг программ

хангамжтай хослуулан зохион

бүтээх чадварыг эзэмшсэн

мэргэжжилтэн байна.

Төгсөгчдийн 70 гаруй хувь

нь ажлын байраар

хангагдаж байгаа ба

тэдгээрийн ихэнх нь

үйлдвэр, хувийн

байгууллагад, тухайлбал:

Нарны зай сервис, АСА

групп, STEPSOLAR,

Сэргээгдэх Эрчим Хүчний

Үндэсний Төв, Нарны зайн

Улсын үйлдвэрийн газар,

ШУА-Физик Технологийн

Хүрээлэн, MCS групп зэрэг

байгууллагад мэргэжилтэн,


ажилтнаар ажиллаж байна.

24

Радио физик


сургууль)

Орчин үед холбоо харилцааны

техник үсрэнгүй хөгжиж, радио

физикийн талаас нь судлах,

хяналт тавих зайлшгүй

шаардлага хурцаар тавигдаж

байгааг харгалзан энэ

мэргэжлээр сургаж мэргэжилтэн

бэлтгэх зорилт тавив. Физик,

Электроник, Компьютерийн

техникийн мэргэжлээр эрдэм

шинжилгээний байгууллагад

ажиллах, их дээд сургуульд

багшлах, электроник,



хийх чадвартай байна

Орчин үед холбоо

харилцааны техник

үсрэнгүй хөгжиж, радио

физикийн талаас нь судлах,

хяналт тавих зайлшгүй

шаардлага хурцаар

тавигдаж байгаа юм. Иймд

энэ олон нэвтрүүлэх

станцуудын хүн ам болон

байгаль орчинд

нөлөөлөхийг физик аргаар

судлаж үнэлж дүгнэх

чадвартай мэргэжилтэн аль

ч байгууллагат байх

шаардлагатай юм.

25

Физик экологи


сургууль)

Орчин үед экологийн асуудал

дэлхий нийтийн анхааралд зүй

ёсоор орж, физик техникийн

үсрэнгүй хөгжлийг дагаж шинэ

шинэ асуудлууд гарах болсон нь

физик аргыг хэрэглэн тал талаас

нь судлах, хяналт тавих

зайлшгүй шаардлага гарч байгааг

харгалзан энэ мэргэжлээр сургаж

мэргэжилтэн бэлтгэх зорилт

Орчин үед экологийн

асуудал дэлхий нийтийн

анхааралд зүй ёсоор орж,

физик техникийн үсрэнгүй

хөгжил, ялангуяа уул

уурхайн замбараагүй

олборлолтыг дагаж иончлох

цацрагийн шинэ шинэ

асуудлууд гарах болсон нь

физик аргыг хэрэглэн тал


28

тавив. Физик, Экологи,

Компьютерийн техникийн

мэргэжлээр суурь мэдлэг

эзэмшиж, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад ажиллах, их дээд

сургуульд багшлах, электроник,



хийх чадвартай байна.

талаас нь судлах, хяналт

тавих зайлшгүй шаардлага

гарч байгаа учир ийм

мэргэжилтэн хаа сайгүй

хэрэгтэй байна.

26

Одон орон

судлал


сургууль)

Нарны физикийн судалгаа,

астрометрийн судалгаа, газар

хөдлөлийн судалгаа,

сейсмологийн чиглэлээр газар

хөдлөлтийн голомт үүсэх физик

шинж чанар, газар хөдлөлийн

хагарлын хэмжээ үүсэн хүч

хугацааг тогтоож геодинамикийн

процесстой уялдах шүтэлцээг

тогтоох дадал олох. Монголын

газар хөдлөлтийг бүртгэх

станцуудыг орчин үеийн

электрон багаж төхөөрөмжөөр

тоноглох, газар хөдлөлт судлах

мэдээлийн санг өргөжүүлэх,

газар хөдлөлийн зүй тогтлыг

нарийвчлах, сейсмик долгионы

тархалтаар гүний тогтоцыг

загварчлах арго зүйг

боловсруулах улмаар Байгаль

болон төв Азийн геодинамикийн

процесстой холбох сейсмолог,

сейсмогеолог, инженер

сейсмологийн олон талт

судалгааг хийх.

ШУА-ийн хүрээлэнгүүд,

судалгааны

лабораториудад, цаг уур,

байгалийн ухааны багш,

уул уурхайн лаборатори гэх

мэт

Химийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

27

Хими

(Хими, химийн

инженерчлэлийн

сургууль)

Химийн шинжлэх ухааныг онол,

туршлагатай хослуулсан цэвэр

химич мэргэжилтэн бэлтгэн

гаргана. Судалгааны ажил

төлөвлөх, турших, үр дүнг

боловсруулах, тайлагнах

туршилт судалгааны арга барил

эзэмших, багаар хамтран

ажиллах мэдлэг, чадварыг


Химийн үйлдвэрүүдэд

лабораторын эрхлэгч,

химич, шинжээчээр

ажиллаж болно.

ЕБСургууль, их дээд

сургууль, коллежид

багшлах, мэргэжлээрээ

гадаадын технологийн их

дээд сургууль, коллеж ба


байгууллагад судлаачаар

ажиллаж болно. хил

гаалийн лабораторид


29

шалгагч-мэргэжилтэн хийж

болно.

28

Хими технологи



сургууль)

Орчин үеийн химийн

лабораторын багаж, тоног

төхөөрөмж, үйлдвэрийн техник

хэрэгслийг мэргэжлийн төвшинд

ашиглах, удирдах, бүхий л

химийн үйлдвэрийн тоног

төхөөрөмж, түүнд явагдах

процессийг танин мэдэх, удирдан

жолоодох чадвартай

мэргэжилтэн бэлтгэн гаргана.

Мөн материал судлалын

мэдлэгийг түүнийг шинж

чанартай хослуулсан мэдлэг,

чадварыг эзэмшсэн мэргэжилтэн

байна.

Уг мэргэжлээр төгсөгчид нь

химийн болон уул уурхайн,

металлургийн

үйлдвэрүүдэд инженер

технологичоор,

лабораторуудад

лабораторын эрхлэгч,

химичээр, их дээд

сургуульд багш, эрдэм

шинжилгээний ажилтнаар,

мэргэжлээрээ гадаадын

технологийн их дээд

сургууль, коллеж ба эрдэм



ажиллаж болно. Хүнсний,

цемент, бетоны

үйлдвэрүүдэд химич,

технологичоор ажиллож

болно.

29

Нефтийн хими



сургууль)

Тус сургуульд энэ мэргэжлээр

суралцагсад нь нефтийн

шинжлэх ухааны тухай (нефтийн

хими, нефть боловсруулах

технологи, нефть химийн синтез,

нефть бүтээгдэхүүн ба органик

түүхий эд, бүтээгдэхүүний

анализ, органик синтез) онол,

практикийн цэгцтэй мэдлэг,

чадварыг бакалавр, магистр,

докторын шаталсан сургалтаар

эзэмшинэ.

Шаталсан сургалтаар

бэлтгэгдсэн “Нефтийн

химич” мэргэжил

эзэмшигчид нь эх орныхоо

нефть бүтээгдэхүүнийг

ашигладаг үйлдвэр, аж

ахуйн газрууд, нефть

олборлох, боловсруулах

үйлдвэрүүдэд чанар

шалгагч, химич, судлаач,

технологич, инженер, мөн

нефтийн бүтээгдэхүүний

чанарын хяналтын

лабораториудад шинжээч,

химич-мэргэжилтнээр

ажиллаж болно. Мөн

гадаадын их дээд сургууль,

судалгааны байгууллага,

үйлдвэр, компани, олон

улсын байгууллагуудын

нефтийн хими-технологийн

салбарт ажиллах, цаашид

гүнзгийрүүлэн суралцах

боломжтой.

30

Хүрээлэн буй

орчны хими


суралцагсад нь хүрээлэн буй

орчин, уул уурхайн компанийн,

үйлдвэрүүдийн экологийн

Тус сургуульд энэ

мэргэжлээр төгсөгчид нь

хүрээлэн буй орчин, уул

уурхайн компани,


30



сургууль)

үнэлгээ хийх, хүрээлэн буй

орчны тулгамдсан асуудлуудын

талаар цэгцтэй мэдлэг, чадвар


үйлдвэрүүдийн экологийн

үнэлгээ хийх, тус газруудад

үнэлгээний мэргэжилтэн,

химич, шинжээчээр,

байгаль орчны яамны

химийн бодисын

үнэлгээний албанд ажиллаж

болно.

31

Хүнсний хими



сургууль)

Эх орны хүнс үйлдвэрлэлийн

бүтээгдэхүүн ба түүхий эдийн

тэжээлэг болон эмчилгээний

чанар, импортын хүнсний

хадгалалт, бохирдолт, аюулгүй

байдлыг судлан баталгаажуулах

орчин үеийн зохих мэдлэг,

боловсрол эзэмшсэн хүнсний

химич мэргэжилтэн бэлтгэн

гаргана. Хүнсний химичээр

төгссөн мэргэжилтэн нь эх орны

үйлдвэрийн болон импортын гол

нэр төрлийн хүнсний түүхий эд-

бүтээгдэхүүний химийн бүтэц,

найрлага, тэжээллэг ба

эмчилгээний чанар, бохирдолтыг

шалгах арга зүй, функциональ

хүнс үйлдвэрлэх хаягдалгүй

дэшилтэт технологи эзэмшсэн

байхаас гадна бүх шатны

сургуульд хүнс, эрүүл хүнс, шим

тэжээл судлалын боловсрол

олгох мэдлэг, чадварыг эзэмшсэн


Уг мэргэжилтэн нь дээд

боловсролтой боловсон

хүчин ажиллах жагсаалтанд

тусгагдсан хүнсний химич,

эх орны хүнсний үйлдвэрт

чанар шалгагч, химич,

технологич, мөн хүнсний

чанар ба аюулгүй байдлыг

батлгаажуулагч

байгууллагад шинжээч,

стандартын газар болон

эрүүл ахуй-чанарын

хяналтын албад, хил


шалгагч-мэргэжилтэн,

дотоод ба гадаадын их дээд



байгууллагад багш-

судалгаачаар ажиллах

болно. Гадаадын их дээд





32

Эрдэс

материалын

хими



сургууль)

Эрдэс түүхий эдийн химич,

технологичоор төгссөн

мэргэжилтэн нь барилгын

салбарын эх орны үйлдвэрийн

болон импортын гол

бүтээгдэхүүн болох цемент,

бетоны чанар бүтэц, найрлага,

хими-физикийн ба биологи-

фармакологийн шинж, батжилт,

зууралдлагыг шалгах арга зүйг

сурч эзэмшихээс гадна, эрдэс

түүхий эдийн бүхий л

шинжилгээг хийх чадвар

эзэмшинэ

Уг мэргэжилтэн нь эх орны

эрдэс түүхий эдийн

үйлдвэрлэл, боловсруулалт,

цемент, бетоны үйлдвэрт

химич, технологич, мөн эм,

түүхий эдийн

бүтээгдэхүүний чанар ба

аюулгүй байдлыг

батлгаажуулагч










31


судлаачаар ажиллана.

33

Байгалийн

нэгдлийн хими



сургууль)

Байгалийн нэгдлийн химич-

биотехнологичоор төгссөн

мэргэжилтэн нь эх орны

үйлдвэрийн болон импортын гол

нэр төрлийн эм, эмийн

бэлдмэлийн түүхий эд-

бүтээгдэхүүний хими-

фитохимийн бүтэц, найрлага,

хими-физикийн ба биологи-

фармакологийн шинж,

бохирдолтыг шалгах арга зүй,

хаягдалгүй биотехнологи

эзэмшсэн, мөн бүх шатны

сургуульд эм, фитохими, эмийн

ургамлын биотехнологийн

боловсрол олгох мэдлэг чадвар

эзэмшинэ.

Уг мэргэжилтэн нь эх орны

эм, эмийн бүтээгдэхүүний

үйлдвэрлэл, эм хангамжын

газарт чанар шалгагч,

химич, технологич, мөн эм,

эмийн бэлдмэлийн чанар ба

аюулгүй байдлыг

баталгаажуулагч



эрүүл ахуй-чанарын









34

Нүүрсний хими



сургууль)


суралцагсад нь нүүрсний

шинжлэх ухааны тухай (нүүрс ба

бусад хатуу түлшний хими,

нүүрсийг боловсруулах арга

технологи, кокс-химийн

үйлдвэрлэл, нүүрс ба занар,

хүлрийн техникийн анализ,

органик синтез) онол,

практикийн цэгцтэй мэдлэг,

чадварыг бакалавр, магистр,

докторын шаталсан сургалтаар

эзэмшинэ.

Шаталсан сургалтаар

бэлтгэгдсэн “Нүүрсний

химич” мэргэжил

эзэмшигчид нь нүүрсийг

ашигладаг үйлдвэр, аж

ахуйн газруудын

шинжилгээний лаборатори,

нүүрс олборлох, нүүрсийг

байгаль, хүний эрүүл

мэндэд хоргүй аргаар

боловсруулан утаагүй

түлш, хийжүүлэх,

коксжуулах, шингэрүүлэх

зэрэг үйлдвэр, судалгааны

лабораториудад чанар

шалгагч, химич, судлаач,

технологич, инженер, мөн

хатуу түлшний техникийн

болон чанарын хяналтын


химич-мэргэжилтнээр

ажиллаж болно. Мөн

гадаадын их дээд сургууль,

судалгааны байгууллага,

үйлдвэр, компани, олон

улсын байгууллагуудын

нүүрсний хими-

технологийн салбарт

ажиллах, цаашид


32

гүнзгийрүүлэн суралцах

боломжтой.

35

Химийн багш



сургууль)

Сургалт хүмүүжлийн ажлыг

суралцахуйн сэтгэл судлал,

дидактикийн онолын

үндэслэлтэйгээр зохион

байгуулах, бие даан эрдэм

шинжилгээ судалгааны ажил

төлөвлөх, турших, үр дүнг

боловсруулах, тайлагнах

туршилт судалгааны арга барил

эзэмших, багаар хамтран

ажиллах, ирээдүйдээ

баримжаалан үйл ажиллагаагаа

төлөвлөх, тогтолцооны

сэтгэлгээгээр асуудалд хандах,

шийдвэр гаргах процест оролцох

зэрэг тогтвортой хөгжлийн

боловсролын түлхүүр чадварыг

эзэмших, эх хэл бичгээ бүрэн,

зөв эзэмшсэн мэргэжилтэн байна.

ЕБС-д багшлах, хими болон

байгалийн ухааны сургалт

зохион байгуулах ЕБС-д

удирдах ажилтан хийх

Боловсрол судлалын

чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажил хийх

36

Органик бус

хими


сургууль)

Органик бус химийн онолд

тулгуурлан байгалийн органик

бус бодис, тэдгээрийн нэгдлийн

тухай ойлголтыг химийн

элементүүдтэй холбож, ашигт

малтмал, эрдэс чулуулгын физик-

химийн чанаруудтай танилцаж,

байгалийн хүдэр чулуулагаас

төрөл бүрийн түүхий эд

олборлох, технологийг үзнэ.

Үүнд: эрдэс түүхий эдийг

боловсруулах, ашиглах

уламжлалт ба орчин үеийн

технологуудыг эрдэсийн

нанотехнологи боловсруулах

болон практикт хэрэглэх арга

зүйг аналитик судалгаатай

холбож дадлагажина.

Уул уурхайн төрөл бүрийн

салбарт, эрдэс түүхий

эдийн шинжилгээний

лабораториуд, ГТС, ГОК,

химийн лаборатори, ус ,


судалгааны лабораториуд,

физик, хими, геологийн

хүрээлэнгийн органик бус

бодисийн судалгааны

лаборатори гэх мэт


33

Биологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд 37-4

4

Биологи

Амьтан

судлал

Ургамал

судлал

Микробиолог

и

Биофизик

Биохими

Биоорганик

хими

Генетик

Молекул

биологи

(Биологи,

биотехнологийн

сургууль)

“Биологи”-ийн мэргэжилтэн нь

биологийн шинжлэх ухааны

тулгуур ойлголтыг их

сургуулийн сургалтын

хөтөлбөрийн агуулгын хэмжээнд

эзэмшиж, амьд биесийн бүтэц

зохион байгуулалт, үйл

ажиллагаа, тархалт байршилт,

хувьсал өөрчлөлт, удамшил

хувьсал болон тэдгээрийн

амьдралын орчин хоорондын

харьцааны зүй тогтол, байгалийн

юмс үзэгдлийн мөн чанар,

биологийн макро тогтолцооны

түүхэн хувьсал, бүрэлдэхүүн

хэсэг хоорондын учир шалтгааны

хамаарлын талаар цогц мэдлэг

эзэмшсэн байх.

Биологийн бүх салбар

ухааны чиглэлүүдээр,

тухайлбал: Амьтан судлал,

ургамал судлал, экологи, ой

судлал, микробиологи,

биохими, молекул биологи,

генетик, биофизик г.м.

суурь болон хавсарга

судалгааны салбарын

шинжлэх ухаан, туршилт,

үйлдвэрлэлийн


шинжилгээний ажилтан,

мэргэжилтэн, Мэргэжлийн

хяналтын байгууллага,

эрүүл ахүй, хөдөө аж ахуй,

хүнсний үйлдвэрийн

лабораториуд, амьтны

хүрээлэн, байгалийн

түүхийн музей, хот

цэцэрлэгжүүлэх, ургамал

хамгаалал, хорио цээрийн

байгууллага, байгаль орчны

үнэлгээний компаниудад

мэргэжилтэн, шинжээч,

Байгаль хамгаалал, хөдөө

аж ахуй, ойн аж ахуй, эрүүл

мэнд, уламжлалт анагаах

ухааны чиглэлээр үйл

ажиллагаа явуулдаг төрийн,

төрийн бус, бизнесийн

байгууллагуудад биологич,

судлаач мэргэжилтэн,

Ерөнхий боловсролын,

мэргэжлийн боловсролын

45

Биологи

(экологи)


сургууль)

Экологи нь хүрээлэн байгаа

орчныг танин мэдэх, тэдгээрийн

хувьсал өөрчлөлтийг илрүүлж,

зохистой хэм хэмжээнд байлгах

асуудлыг шийдвэрлэхэд чухал ач

холбогдолтой. Ялангуяа эрин

үеийн экологийн өөрчлөлтийг

нарийвчлан судалснаар

байгалийн тэнцвэрт байдлыг

хадгалж, унаган төрхөөр нь

байлгахад чухал юм.

Экологийн судалгааны

салбараар төгссөн хүн бүр

биологийн шинжлэх

ухааны бүх салбарт

ажиллах бүрэн боломжтой.

Тухайлбал амьтан, ургамал,

агаар мандал, хөрс, усны,

цаг уур гэх мэт.

46 “Экологич”- экологийн систем Төгсөгч нь шинжлэх ухаан,


34

Экологи,

байгаль

хамгаалал

(Биологи,


сургууль)

(бодгаль, түүнээс дээших

биологийн бүтэц зохион

байгуулалтын түвшин), түүнийг

хүрээлэн буй орчны харилцан

уялдаа, үндсэн зүй тогтол,

динамик хөдөлгөөнийг цогцоор

судлахад шаардагдах

мэргэжлийн дээд боловсрол,

мэдлэг, дадал чадварыг

эзэмшсэн, байгаль шинжлэлийн

(биологийн ухааны)

мэргэжилтэн. “Байгаль

хамгааллын биологич”-

Байгалийн нөхцөл, нөөц баялаг,

биологийн төрөл зүйлийг зүй

зохистой ашиглах, хамгаалах,

өсгөн арвижуулах арга ухааныг

эзэмшсэн, энэ чиглэлийн аливаа

үйл ажиллагааг удирдан зохион

байгуулах чадвар, дадлагатай,

дээд боловсролтой мэргэжилтэн.

боловсрол, үйлдвэрлэлийн

дараах салбаруудад

мэргэжилтнээр зориулагдан

бэлтгэгдэнэ. Үүнд:

Биологи, экологийн суурь

болон хавсарга судалгааны

салбарын шинжлэх ухааны



Мэргэжлийн хяналтын

байгууллага, түүний харъяа

байгууллагууд, байгаль

орчны үнэлгээний

компаниудад мэргэжилтэн,

шинжээч, Байгаль

хамгаалал, хөдөө аж ахуй,

ойн аж ахуй, эрүүл мэнд,

байгаль орчны чиглэлээр

үйл ажиллагаа явуулдаг

төрийн, төрийн бус,


экологич, судлаач

мэргэжилтэн, Ерөнхий

боловсролын болон

мэргэжлийн сургууль,

коллеж, бүх нийтийн

экологийн боловсрол

төлөвшүүлэх, мэргэжил

олгох болон давтан бэлтгэх

сургалтын биологи,

экологи, байгаль

хамгааллын багш.


35

47-4

8

Биологи,

биотехнологи

Хүнсний

биотехно

логи

Ургамлын

биотехно

логи

(Биологи,


сургууль)

Биотехнологи гэдэг нь амьд

организм болон тэдгээрийн

бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг ашиглан

биологийн процессийг удирдан

жолоодох зарчмаар хүн

төрөлхтөнд хэрэгтэй

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх аргыг

судалдаг шинжлэх ухаан юм.

Биотехнологич нь амьтан,

ургамал, микроорганизм,

тэдгээрийн эд эсийн өсгөврүүд

болон амьд организмын

нийлэгжүүлдэг бүтээгдэхүүнийг

ашиглан үйлдвэрлэл явуулах,

шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх

молекулын ба эсийн биологи,

биохими, генетик, микробиологи

болон биологийн

инженерчлэлийн арга зүй,

онолын мэдлэгийг эзэмшсэн,

судалгаа шинжилгээний ажлыг

бие даан гүйцэтгэх чадвартай

мэргэжилтэн юм.

Мэргэжилтэн нь хөдөө аж

ахуй, анагаах ухаан,

хүнсний эрдэм


хүрээлэнгүүд болон

биологийн чиглэлээр

судалгаа хийдэг бусад


байгууллагад

биотехнологич, эрдэм


Хүнс, хөдөө аж ахуйн

болон эмийн үйлдвэрүүдэд

биотехнологич, Хүнс,

хөдөө аж ахуйн

бүтээгдэхүүн болон эмийн

шинжилгээ хийдэг улсын

мэргэжлийн хяналтын


байцаагч, Биотехнологийн

чиглэлийн судалгаа,

үйлдвэрлэл явуулдаг аливаа

нэгжид (хүнс болон хөдөө

аж ахуйн жижиг, дунд,

хувийн хэвшлийн

компаниудад) мэргэжлийн

үйл ажиллагаа эрхэлсэн

мэргэжилтэн, Мөн зохих

журмын дагуу бүх шатны

сургалтын байгууллагад

багшилна.

49

Ой судлал

(Биологи,


сургууль)

Ойн аж ахуйн арга хэмжээг

төлөвлөх, явуулах, ойн баялгийг

иж бүрэн ашиглах, зохион

байгуулалтын үндэс,

үйлдвэрлэлийн үр ашиг материал

техникийн хангамжийг

дээшлүүлэх зарчимтай

холбоотой мэдлэг, Ойн амьдрал,

ой модыг өсгөн үржүүлэх, ойн

фондыг бүртгэж тоолох арга, ойн

ба ангийн аж ахуй, мод

бэлтгэлийг зүй зохистой хөтлөн

явуулахтай холбогдолтой мэдлэг,

Цэцэрлэг, ногоон

байгууламжийн төсөл зохиох

үндэслэл, тэдгээрийг байгуулах

технологийн онцлог, гоѐл

чимэглэлийн мод, сөөгний

биологи экологи, ногоон

Ой судлал чиглэлээр

эзэмшсэн мэргэжлийн

онцлогоос хамааран

төгсөгчдийн дийлэнх нь ой

ашиглалт, нөхөн сэргээлт,

хотын ногоон байгууламж,

хотын орчныг ногооруулах,

мод үржүүлэг, уул уурхайн

нөхөн сэргээлт болон

цөлжилттэй тэмцэх,

хээрийн ойжуулалт, ойн

генетик, селекц гэх мэт

олон төрлийн ажлуудыг

хийх боломжтой бүхий л

салбарт үйлдвэрлэл-

технологи, удирдлага

зохион байгуулалтын

мэргэжилтэн болон эрдэм

шинжилгээний болон


36

байгууламжинд хийх арчилгаа,

түүний технологи, ойг хамгаалах

арга хэлбэр түүнийг нэмэгдүүлэх

боломж , Хамгаалалтын ойн

зурвасын төрлүүд тэдгээрийг

байгуулах технологи,

хамгаалалтын үр ашгийг

дээшлүүлэх арга зам, Салбарын

эдийн засаг, үйлдвэрлэлийг

удирдах төлөвлөх, зохион

байгуулах үндэс, хөдөлмөр

хамгаалал, байгаль орчноо

хамгаалах асуудал, хууль эрх

зүй, патент судлал, хөдөлмөрийг

шинжлэх ухааны үндэслэлтэй

зохион байгуулах үндэслэл

төслийн байгууллагад

зориулан судлаач бэлтгэнэ.

50

Биологи-

байгалийн

шинжлэлийн

багш (Биологи,


сургууль)

Амьд биес, тэдгээрийн бүтэц

зохион байгуулалт, дотоод үйл

ажиллагаа болон амьдралын

гадаад орчинд явагдах үзэгдлийн

мөн чанар, зүй тогтлыг

(молекулын түвшнээс

биосферийн түвшинд) судалдаг,

судалгаанд шаардагдах

мэргэжлийн боловсрол, мэдлэг,

чадварыг эзэмшсэн багшлах заах

арга эзэмшсэн биологи, байгаль

шинжлэлийн мэргэжлийн багш.

Ерөнхий боловсролын,

мэргэжлийн боловсролын

болон их дээд сургууль,

коллежид биологи, байгаль

шинжлэлийн багш

51


биологи

(Биоинформати

к)

(Биологи,


сургууль)

Биологи, биоинформатикч

мэргэжил эзэмшигч нь байгаль

шинжлэлийн бүх салбарын суурь

боловсролтой,

биоинформатикийн арга

хэрэгсэлүүд,

тэдгээрийг хэрэглэх, хөгжүүлэх,

орчин үеийн мэдээллийн

технологийг ашиглан шинэ

мэдлэг олж авах, бүтээлчээр,

тасралтгүй бие даан суралцах

чадвар эзэмшсэн байна.

Даяаршлалын нөхцөл дэх

дэлхийн улс төр, нийгэм, эдийн

засгийн өнөөгийн байдал,

хөгжлийн хандлагад бодит

үнэлэлт дүгнэлт өгч чаддаг;

үндэсний болон дэлхий дахины

соѐл, түүх, зан заншил,

уламжлалыг ойлгож хүндэтгэдэг;

өргөн хэрэглээний цахим

техникийг эзэмшиж чаддаг, эх

Биоинформатикч

мэргэшлээр төгсөгч нь

шинжлэх ухаан, боловсрол,

үйлдвэрлэлийн дараах

салбаруудад мэргэжилтнээр

зориулагдан бэлтгэгдэнэ.

Үүнд: Биологи,

биоинформатик,

биофизикийн суурь

судалгааны салбарт эрдэм


Байгаль хамгаалал, Хөдөө

аж ахуй, Ойн аж ахуй,

Эрүүл мэндийн салбарт

биологийн мэдээлэл зүйч

мэргэжилтэн, Ерөнхий

боловсролын болон


коллежид багш


37

хэлний өндөр боловсролтой,

мэргэжлийн мэдээллийг дэлхий

дахинаа түгээмэл гадаад хэлээр

ашиглаж чаддаг байна.

Газарзүй, геологийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

52

Газарзүй

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Байгалийн газарзүйн ерөнхий

онол, салбар ухаануудын онолын

мэдлэг, аргазүйд тулгуурлан

дэлхийн болон улс, орон, бүс

нутгийн түвшинд байгалийн

орон зайн зүй тогтол, хувьсал

өөрчлөлтийг тайлбарлаж чаддаг,

байгаль хамгаалал, нөхөн

сэргээлтийн чиглэлээр

мэргэжлийн үйл ажиллагаа

явуулах бэлтгэлтэй байна.

Үйлдвэрлэлийн технологи, эдийн

засаг, маркетинг, менежментийн

онолын мэдлэгтэй, байршлын

болон нийгэм-эдийн засгийн

газарзүйн салбар ухаануудын

онол аргазүйд тулгуурлан нийгэм

эдийн засгийн орон зайн бүтэц

зохион байгуулалтыг тайлбарлах,

зохих түвшинд судалгаа,

шинжилгээ явуулах чадвартай

байна.

Байрзүй, зурагзүйн уламжлалт

арга технологийн зэрэгцээ агаар

сансрын болон компьютерийн

зураглал, газарзүйн мэдээлэлийн

систем, тандан судалгааны

технологийг зохих түвшинд

эзэмшсэн байна.

Эрдэм шинжилгээ төр, олон

нийтийн болон хувийн



ажилтан, мэргэжилтэн,

экспертээр ажиллахаар

бэлтгэгдсэн байна.

53

Газар зохион

байгуулалтын

менежмент

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Газрын болон экологийн

харилцааны зохицуулалтын эрх

зүй, эдийн засгийн хэм хэмжээ,

механизмыг мэддэг байна. Зах

зээлийн нийгмийн нөхцөлд газар,

үл хөдлөх өмчийн эрхийг

баталгаажуулан зүй ѐсны ашиг

сонирхолыг хамгаалах үндсэн

үйл ажиллагааны арга, арга зүйг

эзэмшсэн байна. Газрын сангийн

төрийн удирдлагын чиг үүргийг

хэрэгжүүлэх тусгайлсан суурь

мэдлэгтэй, уг ажлыг зохион

байгуулах төлөвлөх аргазүйг

Төрийн болон төрийн бус

байгууллагуудад газрын

менежмент, газар зохион

байгуулалт, газрын эдийн

засаг, төлөв байдлын

үнэлгээ-мониторингийн

хүрээнд түшмэл, менежер,

зөвлөх, эксперт, эрдэм


байгууллагад судлаачийн

ажил эрхлэхээр

бэлтгэгдэнэ.


38

эзэмшсэн байна. Газрын нөөцийн

чанар, төлөв байдал, нөлөөллийг

үнэлэх арга зүйг эзэмшиж,

газрын мониторингийг төлөвлөж

зохион байгуулж чаддаг байна.

Газрын менежментийг дэмжих

системийн арга зүйг эзэмшсэн,

тэрхүү системийг төлөвлөж

зохион байгуулах чадвартай

байна.

54

Газрын кадастр

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Газрын нөөцийн хайгуул,

судалгаа, зураглал, төлөвлөлтийн

үеийн геодези, байрзүйн болон

зурагзүйн хэмжилт,

боловсруулалтын ажлын арга

техникийг мэддэг хэрэглэж

чаддаг байна.

Орчин үеийн хөгжингүй техник,

технологийг хэрэглэн газрын

кадастрын хайгуул судалгаа-

зураглалын ажлыг төлөвлөж,

гүйцэтгэж мэдээллийг

боловсруулах чадвар эзэмшсэн

байна. Газар ашиглалт-газрын

бүрхэвчийн судалгаа-зураглалыг

явуулж газар зохион

байгуулалтын төлөвлөлт-зураг

төслийг боловсруулах арга, арга

зүйг эзэмшсэн байна.

Газрын кадастрын төвүүд,

газрын хайгуул-зураглал,

төсөлжүүлэлтийн

байгууллагуудад кадастрын

үйл ажиллагааны инженер,

хөрөнгийн үнэлгээ, үл

хөдлөх эд хөрөнгийн

агентуудад үнэлгээ,

кадастрын хэмжилт, хяналт,

судлаач-шинжээчийн ажил

эрхлэнэ.

55

Байгаль

ашиглалт,

хяналт үнэлгээ

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Байгаль орчны хяналт үнэлгээ,

байгалийн нөхцөл, нөөцийн

үнэлгээг тогтоох, үйлдвэрлэл,

үйлчилгээний салбарын үйл

ажиллагаанд байгаль орчны

менежмент боловсруулах,

Үйлдвэр, үйлчилгээний салбарт

байгаль орчны эдийн засаг,

маркетингийн асуудлыг шийдэх,

байгаль орчны хяналт

үнэлгээний ажлыг зохион

байгуулах, удирдах чадвар

эзэмшинэ.

Төрийн байгууллагад

байгаль орчны шинжээч,



байгууллагад багш, эрдэм


ажиллана.

56

Хүрээлэн

байгаа орчны

экологи

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Дэлхийн биогеосферийн хөгжил,

тогтоц, Монгол орон дахь

хүрээлэн буй орчны асуудлууд,

байгаль орчны судалгааны гол

арга, аргачлалыг эзэмших

Хүрээлэн буй орчинд хяналт,

үнэлгээ хийх, дүгнэлт, тайлбар

гаргах, байгалийн нөхцөл,

Төрийн байгууллагад

байгаль орчны асуудал

эрхэлсэн мэргэжилтэн,



байгууллагад багш, эрдэм


ажиллана .


39

нөөцийг тодорхойлох, нийгэм

эдийн засгийн салбарын үйл

ажиллагааг байгальд ээлтэйгээр

зохион байгуулах, янз бүрийн

байгууллагад ажиллах орчны

болон байгаль орчны асуудал

эрхэлсэн мэргэжилтнээр ажиллах

мэдлэг Орчин үеийн мэдээллийн

техник, хэрэгсэлийг ашиглаж,

мэргэжлийн шийдвэр гаргахад

шаардлагатай мэргэжлийн бүх

төрлийн арга, аргачлалуудыг

эзэмших

57

Хот ба бүс нутаг

төлөвлөлт

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Хот төлөвлөлт, тооцоололд

хэрэглэх математик аргууд;

Монгол орны хот суурингуудын

үндсэн хэв шинж, чиг үүрэг,

нийгэм-эдийн засгийн

тохиромжтой байдлын үнэлгээ,

тооцоолол; Хот төлөвлөлтийн

онол арга зүй, технологи, хотын

экологи, хүрээлэн буй орчныг

хамгаалах, хотын зам тээвэр,

хотын захиргааны байгууллагын

төлөвлөлт, үүргийн бүсчлэлийн

төлөвлөлт, газар ашиглалтын

төлөвлөлтийн аргазүйг эзэмшсэн

байна.

Эрдэм шинжилгээ, төр,

олон нийт болон хувийн


мэргэжилтэн, эксперт,

удирдах ажилтнаар

ажиллана.

58

Байгаль

орчныг зайнаас

тандан судлал

ба газарзүйн

мэдээллийн

систем

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Орчин үеийн шинжлэх ухааны

онолын өндөр мэдлэгтэй,

хэрэглээний болон газарзүйн

мэдээллийн систем, зайнаас

тандан судлалын төрөл бүрийн

программ хангамжууд дээр

ажиллах бэлтгэл дадлагатай,

газарзүйн мэдээллийн системийн

судалгаа, зураг төсөл, анхан

шатны сургалт, судалгаа явуулах

болон удирдлагын чадварыг

эзэмшинэ.

Төрийн болон төрийн бус

байгууллагуудад геологи,

уул уурхай, газрын

менежмент, газар зохион

байгуулалт, кадастрын

удирдлага, үнэлгээ-

мониторингийн хүрээнд

мэргэжилтэн, инженер,

зөвлөх, экспертээр

ажиллана.

59

Газарзүй -

байгаль

шинжлэлийн

багш

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Сурган, сэтгэл судлалын болон

газарзүй заах аргын онолын

бэлтгэлтэй, багшлах ажлын

чадвар, дадал эзэмшсэн байна.

Судалгааны материал бүрдүүлэх,

анализ, дүгнэлт хийх,

судалгааныхаа үр дүнгээр эрдэм

шинжилгээний илтгэл, өгүүлэл

бичиж, нийтлүүлэх чадвар


Ерөнхий боловсролын

сургууль хийгээд

боловсролын салбарын

бусад байгууллагад багш,

мэргэжилтэн болон удирдах

ажилтнаар ажиллах


40

60

Геологи

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Геологийн төрөл бүрийн

масштабын зураг зохиох, ашигт

малтмал эрж олох, хайгуул хийх,

нөөцийг тогтоох, түүнийг

ашиглах технологийг

боловсруулах мэдлэг чадварыг

эзэмшинэ. Дэлхийн геологийн

хөгжил, тогтоц, Монголын

геологийн асуудлууд, хүдэр ба

чулуулгийн эрдэслэг

бүрэлдэхүүн үүсэх нөхцөл

байдал, геологийн судалгааны

гол арга, аргачлалыг эзэмшсэн

байна. Дэлхийн ба Монголын

геологийн зүй тогтоц, томоохон

структурууд, тэдний

геодинамикийн нөхцөл, төрөл

бүрийн ашигт малтмалын

тархалтын зүй тогтол, чулуулаг

ба хүдрийн формаци,

металлоген, ашигт малтмалыг

илрүүлэх судлах төрөл бүрийн

аргууд, техник технологийн

асуудлуудыг боловсруулах арга

зүйг эзэмшсэн байна.

Төрийн байгууллага,


геологийн зураглал, эрэл

хайгуулын компаниудад

геологч, мэргэжилтэн,


ажилтан, удирдах

ажилтнаар ажиллана.

61

Шатах ашигт

малтмалын

эрэл хайгуул

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Шатах ашигт малтмалын гарал

үүсэл, орших хэлбэр, нөхцөл,

дэлхийн болон Монголын ашигт

малтмал агуулагч геологийн

болон тектоникийн томоохон

структурууд дэх шатах ашигт

малтмалыг эрж хайх геохими,

геологи, геоморфологи, сансарын

судалгаа, геофизикийн аргууд,

техник, технологийн талаар

мэдлэг, чадвар эзэмшинэ.

Геологийн болон шатах

ашигт малтмалын эрэл

хайгуул, зураглалын

экспедици, анги, эрдэм


байгууллага, компани,

хувиараа эрхлэх аж ахуйн

нэгжид геологч,

мэргэжилтэн, эрдэм


удирдах ажилтнаар

ажиллана.

62

Геологи, эрдэс

баялгийн

менежмент

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Эрдэс түүхий эдийг нээж

илрүүлэх геологийн суурь

судалгаа явуулах, ашигт

малтмалыг эрж олох, түүний

хайгуулын ажлыг хийж, нөөцийг

нь тогтоох түүн дээр үндэслэн

тухайн ашигт малтмалыг

ашиглах технологийг

боловсруулах, түүний эдийн

засгийн үр ашгийг тооцож гаргах

менежментийн мэдлэг чадварыг


Мэргэжилтэн нь геологи-

эрэл хайгуулын экспедици,

анги, эрдэм шинжилгээний

байгууллага, уул уурхайн

компани, хувиараа эрхлэх

аж ахуй, банк, кадастрын

алба, төрийн захиргааны

алба, агентуудад инженер,

удирдах ажилтан,

менежерийн албыг

хариуцан эрхлэнэ.


41

63

Цаг уур

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Цаг уурын ажиглалтыг зохион

байгуулах, гүйцэтгэх болон

мэдээллийг цуглуулах,

боловсруулах, Хүрээлэн буй

орчны төлөв байдалд нөлөөлөх

цаг уурын хүчин зүйлүүдийг

үнэлэх ба тэдгээрийг зөв тооцох

зөвлөмж боловсруулах,

Барилгын зураг төсөл зохиох

болон нисэх буудал зэрэг онцгой

барилга байгууламжийн

байршлыг тогтооход цаг уурын

үндэслэл гаргах, Хөдөө аж ахуй,

бүх төрлийн тээвэр,

үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд

нөлөөлөх цаг уурын нөхцлийг

үнэлэх болон шаардлагатай

мэдээллээр хангах чадварыг


Ус, цаг уур болон

экологийн чиглэлийн эрдэм


байгууллагуудад инженер,


ажилтанаар ажиллах,

Байгаль орчныг хамгаалах,

ашиглах, судалгаа

шинжилгээ явуулах төрийн

ба төрийн бус болон хувийн

хэвшлийн байгууллагуудад

мэргэжилтэнээр ажиллах

боломжтой.

64

Ус судлал

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Усны горимын ажиглалтыг

зохион байгуулах, гүйцэтгэх

болон мэдээллийг цуглуулах,

боловсруулах Хүрээлэн буй

орчны төлөв байдалд нөлөөлөх

усны горимийн хүчин

зүйлүүдийг үнэлэх ба тэдгээрийг

зөв тооцох зөвлөмж

боловсруулах Барилгын зураг

төсөл зохиох болон нисэх буудал

зэрэг онцгой барилга

байгууламжийн байршлыг

тогтооход усны горимийн

үндэслэл гаргах Хөдөө аж ахуй,

бүх төрлийн тээвэр,

үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд

нөлөөлөх усны горимийн

нөхцлийг үнэлэх болон

шаардлагатай мэдээллээр хангах

чадварыг эзэмшсэн байна.

Ус, цаг уур болон

экологийн чиглэлийн эрдэм


байгууллагуудад инженер,


ажилтанаар ажиллах,

Байгаль орчныг хамгаалах,

ашиглах, судалгаа

шинжилгээ явуулах төрийн

ба төрийн бус болон хувийн


мэргэжилтэнээр ажиллах

боломжтой.

Монгол хэл, монгол-гадаад хэлний мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

65

а) Шаталсан сургалтын

тогтолцоогоор бакалавр,

магистрын зэрэгтэй мэргэжилтэн

бэлтгэнэ. Бакалаврын сургалт 4

жил байна.

Бакалаврын зэрэгтэй

мэргэжилтэн манай орны

Тус салбарын төгсгөгч 100

хувь ажлын байраар

хангагддаг. Үүнд: Их, дээд

болон мэргэжлийн

сургуулийн профессор,

ерөнхий боловсролын дунд

сургуулийн багш,


42

Монгол хэл,

уран зохиол

(Монгол хэл

соёлын сургууль)

боловсрол, шинжлэх ухааны

салбар,

тухайлбал, ЕБС-д монгол хэл-

уран зохиолын багш, заах арга

зүйч, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад эрдэм

шинжилгээний ажилтан, хэвлэл

мэдээллийн болон хүмүүнлэг,

нийгмийн ухааны чиглэлийн

бусад байгууллагад тодорхой

чиглэлийн мэргэжилтнээр

ажиллах чадвартай

болсон байхын зэрэгцээ 1.5-2

жилээр магистрантурт өдөр

болон эчнээ хэлбэрээр суралцаж,

магистрын зэрэг хамгаална.

Магистрын зэрэгтэй

мэргэжилтэн нь тухайн

мэргэжлийн чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажил гүйцэтгэх,

их дээд сургуульд багшлах,

тодорхой чиглэлээр нарийн

мэргэшиж, практик дадлага

эзэмшин, компьютерийн өргөн

хэрэглээний программаар бичиг

баримт боловсруулан ажиллах

чадвартай, хамт олныг удирдан

зохион байгуулах арга барил

эзэмшсэн, мэргэжлийн ном

зохиол, судалгааны материалыг

орос, англи хоёр хэл, эсвэл аль

нэг хэлээр ашиглах чадвартай

болсон байна.

орчуулагч, эрдэм


хэвлэл мэдээллийн

байгууллагын ажилтан,

үйлдвэр аж ахуйн газрын

нарийн бичгийн дарга,

бичиг хэргийн

мэргэжилтэн, архивч,

телевиз, радиогийн хөтлөгч,

найруулагч, редактор, эх

зохиогч, хянагч зэрэг олон

чиглэлээр ажилладаг.

66

Монгол хэл,

уран зохиолын

багш



Бакалаврын зэрэгтэй

мэргэжилтэн манай орны

боловсрол, шинжлэх ухааны

салбар, тухайлбал, ЕБС-д монгол

хэл-уран зохиолын багш, заах

арга зүйч, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад эрдэм

шинжилгээний ажилтан, хэвлэл

мэдээллийн болон хүмүүнлэг,

нийгмийн ухааны чиглэлийн

бусад байгууллагад тодорхой

чиглэлийн мэргэжилтнээр

ажиллах чадвартай болсон

байхын зэрэгцээ 1.5-2 жилээр

магистрантурт өдөр болон эчнээ

хэлбэрээр суралцаж, магистрын

зэрэг хамгаална. Магистрын

Тус салбарын төгсгөгч 100

хувь ажлын байраар

хангагддаг. Үүнд: Их, дээд

болон мэргэжлийн

сургуулийн профессор,

ерөнхий боловсролын дунд

сургуулийн багш,

орчуулагч, эрдэм



байгууллагын ажилтан,

үйлдвэр аж ахуйн газрын

нарийн бичгийн дарга,

бичиг хэргийн

мэргэжилтэн, архивч,

телевиз, радиогийн хөтлөгч,

найруулагч, редактор, эх


43

зэрэгтэй мэргэжилтэн нь тухайн

мэргэжлийн чиглэлээр эрдэм

шинжилгээний ажил гүйцэтгэх,

их дээд сургуульд багшлах,

тодорхой чиглэлээр нарийн

мэргэшиж, практик дадлага

эзэмшин, компьютерийн өргөн

хэрэглээний программаар бичиг

баримт боловсруулан ажиллах

чадвартай, хамт олныг удирдан

зохион байгуулах арга барил

эзэмшсэн, мэргэжлийн ном

зохиол, судалгааны материалыг

орос, англи хоѐр хэл, эсвэл аль

нэг хэлээр ашиглах чадвартай

болсон байна.

зохиогч, хянагч зэрэг олон

чиглэлээр ажилладаг.

67

Монгол хэл, эх

бичиг судлал



МУИС-ийн МХСС-ийн Эх бичиг

судлалын салбар нь суралцагчдад

монгол хэл бичиг, сурвалж

судлаач, багш мэргэжилтэн

бэлтгэж дараах мэдлэг, ур

чадварыг эзэмшүүлнэ. Үүнд,

хэлний хувьд сонгодог монгол

бичгийн хэл ба түүнээс өмнөх

үеийн монгол хэл болон төвд,

манж зэрэг хэлээр бичсэн; үсэг

бичгийн хувьд монгол бичиг

(эртний болон хожуу үеийн тиг

хэлбэрээр барласан, гар бичмэл,

эвхмэл, таталган зэрэг),

дөрвөлжин, тод, соѐмбо, төвд,

манж зэрэг үсэг бичгээрх үлэмж

арвин дурсгалыг судлах дэвсгэр

мэдлэг, чадварыг олгож,

монголчуудын хэл, уран зохиол,

шашин соѐл, түүх, уламжлалт

эрдэм ухааныг сурвалж бичгийн

баримтаар хөөн үзэж, судалгаа

хийх анхны дадал чадварыг

эзэмшүүлнэ. Түүнчлэн монгол

хэлний (авианзүй, хэлзүй, үгийн

сан-утгазүй, найруулгазүй гэх

мэт) бүхий л түвшний судалгаа,

эх хэлний түүхэн болон

харьцуулан хэлшинжлэлийн

судалгааг хийж, ЕБС-ийн

багшийн хэмжээнд эх хэлний

болон уран зохиолын хичээлийг

зааж, багшлах чадвар дадал

эзэмшүүлнэ. Ялангуяа монгол

Эх бичиг судлалын

салбарыг төгссөн хүн

зөвхөн сурвалж судлаач

төдийгүй монгол хэл уран

зохиолын багш, түүхч,

архивч, сэтгүүлч,

орчуулагч, монгол

судлалын олон салбарт


ажилтан болохуйц хөрвөх

чадвартай болж төгсдөг.

Эдүгээ ч тус салбарыг

төгсөгчид дээрх олон

мэргэшлээр үр бүтээлтэй



44

бичгийн хэлийг орчин цагийн

монгол хэлтэй холбон заах

чадвар, найруулан бичих чадвар,

үгийн сангийн мэдлэгийг сайн

эзэмшүүлнэ. Дадлага хийхдээ

номын сангийн хуучин хөмрөг,

улсын архив зэрэг газрын

монгол, төвд, манж бичгээр

байгаа ном судар, албан бичгийн

дурсгалтай танилцаж, эх бичиг

судлалын үүднээс шинжлэн

тайлбарлаж, судлах арга барил

эзэмшихээс гадна монгол

хэлбичгийн хичээл заах багшлах

дадлагын хичээл хийнэ.

68

Утга зохиол

судлал, шүүмж



Монголын нүүдэлчдийн соѐл, зан

заншил, сэтгэлгээний онцлог

зэрэг бичгийн дурсгалд олон

зуун жилээр уламжлагдаж

ирснийг судлах, Монголын

сонгодог уран зохиол, Монгол

ардын аман зохиолын баялаг

өвийг шинжлэх, энэ нь дэлхийн

бусад орны хэл, соѐл, уран

зохиолын хөгжилтэй харьцуулан

судлах, дэлхийн соѐл иргэншилд

монгол нүүдлийн соѐл иргэншил

ямар байр суурьтай болох, ач

холбогдол нь юунд орших,

эдгээрийг судалснаар утга

зохиол, соѐлын тулгамдсан ямар

ямар асуудалд бүрэн дүүрэн

хариулт өгөх зэрэгт гол зорилгоо

чиглүүлжээ. Ийнхүү судалгаа

шинжилгээний ажил хийж,

залгамж, хойч үеэ бэлтгэх нь бас

нэгэн чухал асуудал юм. Мөн

хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдэд

нэн шаардлагатай байгаа утга

зохиолын ажилтан, редактор

бэлтгэх, тэдэнд сэтгүүл зүйн ур

чадвар олгоход голлон

анхаардаг.

Төгсөгчдийн ихэнх нь

хөдөө орон нутаг болон

төвийн хэвлэл мэдээллийн

хэрэгслүүд, их дээд

сургуулиудад ажиллаж

байна. Сүүлийн таван

жилийн байдлаар МУИС,

МУБИС, Утга зохиолын

нийгмийн ажилтны дээд

сургуульд багшилж,

“Өдрийн сонин”,

“Өнөөдөр”, “UB таймс”

зэрэг монголын өдөр

тутмын сонин,

“Оллоо”, “TV 5”, МҮОНР,

“Улаанбаатар” радио зэрэг

радио телевиз,

www.olloo.mn,

www.guren.mn зэрэг цахим

хэвлэл, ардын армийн

“Соѐ мбо” сонин, МCиЭс

электроникс зэрэг

байгууллагад утга

зохиолын ажилтан,

редактораар ажиллаж

байна. Энэ мэргэжлээр

суралцагч нь утга зохиол

судлал шүүмж, сэтгүүл

зүйн мэргэжлийн суурь



чадвартай болж төгсдөг.

69 Төгсөгчид нь 100 хувь


45

Урлаг судлал



Дэлхийн болон өөрийн орны

ардын урлагийн түүхийн ба

онолын цогц мэдлэг эзэмшсэн,

Урлагийн тодорхой төрлийг

өөрийн мэргэшил болгон

эзэмшсэн;

Дэлхийн болоод орчин үеийн

урлагийн уламжлалт ба

уламжлалт бус урсгал, чиглэл,

арга хэлбэрүүдийн үндсийг

эзэмшсэн,

Мэргэжлийн, гоо зүй, философи,

ёс зүй, угсаатны зүй болон сэтгэл

зүйн үүднээс задлан шинжилгээ

хийдэг,

Мэргэжлийн шийдвэр гаргахад

шаардлагатай нийгэм, соёл

судлал болон урлаг судлалын

онол, арга зүйн бүх төрлийн

хичээлүүдийг эзэмшсэн байна.

Өөрийн мэргэшсэн чиглэлийн

дагуу багшлах болон судалгааны

ажил явуулах дадал чадварыг

эзэмшсэн,

Мэргэшсэн урлагийн тодорхой

төрлөөр / ардын дуу, хөгжим,

бүжиг, зураг, гар урлал гэх мэт/

уран бүтээлчийн ажил хийх

чадвар эзэмшсэн,

Соёл ба урлагийн хөгжлийн үе

шатуудад гарч буй аливаа

өөрчлөлт, шинэчлэлтэд урлаг

судлалын шинжлэх ухааны

үндэслэлтэй онолын дүгнэлт

өгөх, түүний хөгжлийн

хандлагыг баримжаалдаг,

Соёл урлагийг сурталчлах,

дэлхийн болон ардын язгуур

урлагийн талаар нэвтрүүлэг

бэлтгэх, соёл урлагийн арга

хэмжээг зохион байгуулах, олон

нийтийн ажлыг удирдан явуулах

практик дадлагыг олж авсан

байх,



соёл, шинжлэх ухааны

байгууллага, салбарын

хүрээлэн, их, дээд сургууль

буюу сургалт, эрдэм




багш /ардын язгуур

урлагийн эх сурвалжийн

судалгаа хийх/ зэрэг

ажлуудыг эрхлэж болно.

“Урлаг судлаач” /багш/

мэргэжлээр төгсөгч нь соёл

урлаг, аймаг, хотын театр,

соёлын ордон, олон

нийтийн байгууллага зэрэгт

багш, арга зүйчээр ажиллаж

болохоос гадна ерөнхий

мэргэжлийн ба тусгай

мэргэжлийн дунд сургууль

ба /коллеж/-д багшлах ажил

хийж болно. Энэ салбарыг

төгсөгчид нь телевиз,

радио, музейд урлаг

судлаачаар болон өөрийн

сонгон суралцсан

мэргэшлийн дагуу ажиллаж

болно

70

Монгол - Англи

хэл судлал



Монгол-Англи хэлийг

мэргэжлийн төвшинд хослуулан

судлахаас гадна монгол болон

англи хэлтэн үндэстний түүх,

соѐ лыг гүнзгийрүүлэн судалж,

судалгааны ном зохиол, цахим

Төгсөгчид монгол-англи

хэл, судлалын мэргэжил

эзэмшсэний хувьд их дээд,

ахлах, дунд сургуульд

монгол, англи хэлний

хичээлийг заахаас гадна,


46

хуудас, телевиз, радио зэрэг эх

сурвалжаас мэргэжлийн дагуух

хэрэглэгдэхүүнийг олж, хичээл,

судалгаандаа ашиглах чадварыг

эзэмшинэ. Түүнчлэн монгол-

англи, англи-монгол хэлнээ

орчуулах чадварыг мэргэжлийн

төвшинд эзэмшинэ. Мөн өөрийн

мэргэжлээр цаашид судалгаа,

эрдэм шинжилгээний ажил хийх

зэрэг хөрвөх чадвартай болно.

төрийн болон хувийн


нарийн бичиг, орчуулагчаар


Мөн энэ чиглэлээр эрдэм


судлаачаар ажиллана. Нийт

төгсөгчдийн судалгаанаас

үзвэл 90 гаруй хувь ажлын

байраар хангагдсаны

зэргэцээ МУИС,

ЭМШУИС, СУИС, Орхон

ИС, Идэр ДС зэрэг улсын

болон хувийн их дээд

сургууль, ахлах болон дунд

сургуульд мэргэжлээрээ

англи болон монгол хэлний

багш, мөн МҮОНТ-

Монголын үндэсний

радиогийн гадаад мэдээний

хэлтэс, СОРОС-ын сан,

“Изнес” авиакомпани,

“Говь”, “Эвсэг”, гадаадын

элчин сайдын яам, ОУ-ын

байгууллагын гадаад

харилцааны хэлтэст

мэргэжлийн дагуу

орчуулагчаар ажиллаж

байна. Мөн төгсөгчдийн 15-

20 хувь нь мэргэжлээрээ

дотоод болон гадаадын их

дээд сургуульд дараагийн

шатны сургалт (MA, Ph.D)

–д хамрагдан суралцаж

байна.

71

Монгол-Хятад

хэл судлал



Монгол Хятад хэлийг

мэргэжлийн түвшинд хослуулан

үзэж, хятад хэлээр хэвлэгдэн

гарсан монголын хэл, соѐ л, түүх,

угсаатны зүй, гүн ухааны зохиол

бүтээлийг зэрэгцүүлэн судалж,

эх хэлээрээ хөрвүүлж , монгол

хэл шинжлэл, түүх , уран зохиол,

эх бичиг, ёс заншил зэрэг монгол

мэдлэгийн зүйлс, төрөл бүрийн

баримт бичиг зэргийг хятад хэл

рүү орчуулах ур чадвар

эзэмшүүлнэ.

Төгсөгчид нь 100% ажлын

байраар хангагддаг ба

ХХААЯ, Мэргэжлийн

хяналтын алба, МУИС,

ЭШ-ний хүрээлэнгүүд,


хэвшлийн байгууллагуудын

гадаад харилцааны

хэлтэс,ОУ-ын

байгууллагууд, хятад хэл

заадаг дунд болон их, дэд

сургуулиуд, монгол

хятадын хамтарсан

компаниуд, орчуулгын

товчоонуудад


47

мэргэжилээрээ ажиллаж

байна. Уг мэргэжлээр

суралцагч нь хэл шинжлэл,

уран зохиол, эх судлал, хос

хэлний орчуулга, заах арга

зүйн хичээлүүд судалдаг

учир эдгээр чиглэлээр

судалгаа, шинжилгээ, аман

болон бичгийн орчуулга

хийх, багшлах чадвартай

төгсдөг.

72

Монгол-Япон

хэл судлал



Монгол Япон хэлний ангид элсэн

суралцсанаар юун түрүүнд хэл ба

хүн хоѐрын хамааралыг мэдэж

авна. Өөрөөр хэлбэл хэл гэдэг нь

хүнээс хамаардаггүй, мод чулуу

адил тусдаа дангаар оршин

байдаг “зүйл” үү, аль эсвэл элэг

бөөр мэт хүний биеийн нэг хэсэг

болон оршиж, хүнийг цогцлоон

бүрдүүлж байдаг “юм” уу

гэдгийг мэдэж ойлгож авна.

Ингэснээр хэл шинжлээч болох

анхны гараагаа эхэлнэ. Дээрх

олж авсан мэдлэг дээрээ

суурилан төрөлх монгол хэлээ

нарийвчлан судалж, цаашлаад

япон хэлтэй хослуулан сурсанаар

хэл гэж юу вэ гэдгийн мөн

чанарыг улам бүр ухаарах

боломжтой. Цаашлаад сурч

судалж буй япон хэлэн дээрээ

суурилан, Японы түүх соѐлтой

танилцан, өргөн дэлгэр мэдээ

мэдээлэл олж авна. Ингэснээр

суралцагч та дан ганц монгол хэл

төдийгүй японы хэл болон

соѐлыг улам бүр гүнзгийрүүлэн

судлах үүд хаалгаа нээх бөгөөд

энэ чиглэлээр мэргэшин ажиллах

боломжтой болно.

Манай салбараас төгсөн

гарагчид нь Японы хөрөнгө

оруулалттай пүүс компанид

ажиллах бүрэн

боломжтойгоос гадна дунд

сургуулиудад монгол хэл

болон япон хэлээрээ

багшлах бүрэн боломжтой.

Түүнчлэн эрдэм

шинжилгээ, судалгааны

байгууллагууд манай

төгсөгчидөөс ажилд авах

сонирхол их байдаг нь тун

бахархууштай. Ер нь

нийгэм хүмүүнлэгийн аль ч

салбарт ажиллах

боломжтой, хөрвөх

чадвартай мэргэжил болно.

73

Монгол-

Солонгос хэл

судлал



Монгол-Солонгос хэлийг

мэргэжлийн төвшинд хослуулан

судлахаас гадна монгол болон

солонгос хэлт үндэстний түүх,

соѐлыг гүнзгийрүүлэн судалж,

судалгааны ном зохиол, цахим

хуудас, телевиз, радио зэрэг эх

сурвалжаас мэргэжлийн дагуух

хэрэглэгдэхүүнийг олж, хичээл,

Төгсөгчид монгол-солонгос

хэл, судлалын мэргэжил

эзэмшсэний хувьд их дээд,

ахлах, дунд сургуульд

монгол, солонгос хэлний

хичээлийг заахаас гадна,



ажилтан, орчуулагчаар


48

судалгаандаа ашиглах чадварыг

эзэмшинэ. Түүнчлэн монгол-

солонгос, солонгос-монгол

хэлнээ орчуулах чадварыг

мэргэжлийн төвшинд эзэмшинэ.

Мөн өөрийн мэргэжлээр цаашид

судалгаа, эрдэм шинжилгээний

ажил хийх зэрэг хөрвөх

чадвартай болно.


Мөн энэ чиглэлээр эрдэм



Олон улс судлалын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

74-83

• Их Британи

судлал -

Америк

судлал

• Герман

судлал

• Франц

судлал

• Орос

судлал

• Хятад

судлал

• Япон

судлал

• Солонгос

судлал

• Турк

судлал

• Слав

(Польш)

судлал

• Итали

судлал

(Гадаад хэл

соёлын

сургууль)

Шинээр элсэн орсон оюутан

нийт 120 багц цагийн

багтаамжтай сургалтын

программыг өөрийн бололцоонд

нийцүүлэн үзэж, тухайн сонгосон

аль нэгэн гадаад хэл, орон

судлалаар дагнан мэргэшиж, 1)

гадаад хэлний мэргэжилтэн (хэл

шинжээч, судлаач2) олон улс

судлалын мэргэжилтэн (олон улс

судлал, олон улсын соёл, бүс

нутаг, орон судлаач, болж

төгсөнө. Оюутан суралцах

хугацаанд дараах мэдлэг, ур

чадвар эзэмшинэ. Үүнд: Тухайн

сонгосон гадаад хэлийг

харилцааны хэрэглүүрийн хувьд

олон улсын хүлээн

зөвшөөрөгдсөн стандартын

түвшинг шалгуур болгон

хэлэхүйн 4 чадвар/ярих, унших,

сонсох, бичих/-ын хүрээнд

эзэмшинэ. Түүнчлэн эх хэлний

онолын мэдлэгт тулгуурлан хэл

шинжлэлийн суурь мэдлэг, хэл

шинжлэлийн судалгааны аргыг

мэргэжлийн хүрээнд эзэмших,

тухайн судалж буй гадаад

хийгээд эх хэлийг харьцуулан,

зэрэгцүүлэн судлах чадвартай

болно. Орчуулгын тухай ойлголт,

орчуулгын төрөл, онолын үндсэн

зарчимд суралцсанаар орчуулга

хийх явцад тохиолдох

бэрхшээлийг даван туулах арга

барил эзэмшин бичвэрийн утга

санааг зөв, бүрэн дүүрэн буулгах

чадвартэй болно. Олон улс

Гадаад хэл, олон улс

судлалаар мэргэшин

төгсөгч нь гадаад хэлийг

сайн эзэмшсэн мэргэжилтэн

хэрэгцээтэй байгаа бүх

салбарын ямарч

байгууллагад ажиллах

бүрэн боломжтой.

Тухайлбал Монгол улсад

байгаа олон улсын

байгууллагууд, дипломат

байгууллагууд, элчин

сайдын яамдууд, гадаадын

хөрөнгө оруулалттай

компаниуд, уул уурхай

болон аялал жуулчлалын

салбарын байгууллага,

компаниуд, ГХЯ, Олон улс

судлалын хүрээлэн, бүх

шатны сургуулиуд, мөн

гадаадын төсөл дээр


Түүнээс гадна гадаадын их

дээд сургуулиудад элсэн

орж суралцах, мөн гадаад

улсын ахисан түвшний

сургалт төдийгүй МУИС-

ын магистрантурт элсэн

суралцах боломжтой.


49

судлал, харьцуулсан соёл,

иргэншил судлал, олон улс

үндэстний соёл, угсаатан, түүх,

сурвалж бичиг судлал, монгол

дахь гадаад судлалын үндсэн

мэдлэг эзэмшинэ.

- Тус хөтөлбөрөөр суралцагч нь

хоёрдох гадаад хэлийг сонгон

суралцаж өдөр тутмын болон

мэргэжлийн үйл ажиллгаандаа

хэрэглэх чадвартай болно.

84-8

6

Гадаад хэлний

орчуулга

Солонгос

хэл

Япон хэл

Хятад хэл

(Улаанбаат

ар сургууль)

Солонгос хэлний ангийн оюутан

4 жилийн турш мэргэжлийн

солонгос хэлний хичээлүүдийг

үзэж судлах бөгөөд солонгос

хэлний мэдлэг эзэмшиж, улмаар

солонгос хэлний хэл зүйн дүрэм,

унших сонсох зохион бичих

дадалуудыг шат дарааллаар нь

энгийнээс гүнзгий рүү өсөх

замаар эзэмшинэ. 2-4-р ангидаа

БНСУ-ийн Сүнь Чонь Хён их

сургуульд хэлний бэлтгэлд

хамрагдах боломжтой.

Солонгос хэлний

сургалттай бүх шатны

сургалтын байгууллага. -

Солонгос хөрөнгө

оруулалттай компани. -

аялал жуулалд орчуулагч,

Музейн тайлбарлагч, ШУА-

д Солонгос судлалын эрдэм

шинжилгээний ажилтан гэх

мэт, телевиз радиогийн

орчуулгын алба, хэвлэл

мэдээллийн байгууллага,

төрийн яам тамгын

газруудын гадаад

харилцааны хэлтэс, элчин

сайдын яамдад ажиллах


Тус мэргэжлээр элсэгчид нь япон

хэлний N2 төвшний хэмжээний

мэдлэгтэй япон хэлээр ярих

өөрийн санал бодлоо бусадтай

чөлөөтэй хуваалцах, унших

бичиг чадварыг бүрэн эзэмшсэн

2500 орчим ханзны мэдлэгтэй

мэргэжлийн ном зохиол судалгаа

шинжилгээний бүтээлдээ япон

хэлний эх хэрэглэгдэхүүнээс

ашиглах бүрэн дүүрэн

боломжтой боловсон хүчин

болон бэлтгэгдэн гарна.

Энэ мэргэжлээр төгсөгчид

нь орчуулгын болон аялал

жуулчлалын компани, япон

хэлний бүх шатны

сургалтын байгууллага,

телевиз радиогийн








Тус мэргэжлээр элсэгчид нь

хятад хэлний HSK төвшний

хэмжээний мэдлэгтэй хятад

хэлээр ярих өөрийн санал бодлоо

бусадтай чөлөөтэй хуваалцах,

унших бичиг чадварыг бүрэн

эзэмшсэн 5000 орчим ханзны

мэдлэгтэй мэргэжлийн ном

зохиол судалгаа шинжилгээний


нь орчуулгын болон аялал

жуулчлалын компани,

Хятад хэлний бүх шатны







50

бүтээлдээ хятад хэлний эх

хэрэглэгдэхүүнээс ашиглах

бүрэн дүүрэн боломжтой

боловсон хүчин болон бэлтгэгдэн

гарна.





Нийгмийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

87

Сэтгүүл зүй,

Олон улсын

сэтгүүл зүй

(Нийгмийн

шинжлэх ухааны

сургууль)

Сэтгүүл зүйн онол арга зүйн цогц

мэдлэгтэй, монголын болоод

дэлхийн сэтгүүл зүйн түүх,

хөгжил төлөвшил, сэтгүүл зүйн

шинжлэх ухааны тулгуур

зарчмуудыг системтэй ойлгосон

байна. Сэтгүүл зүйн янз бүрийн

чиглэл, урсгал, дэг сургуулиудын

талаар мэдлэг төсөөлөлтэй

болно. Олон нийтийн мэдээлэл,

нийтлэл, нэвтрүүлгийн бүх төрөл

зүйлээр бүтээж туурвих,

боловсруулах дадал чадвар

эзэмшсэн байна

Төгсөгч нь эзэмшсэн

мэргэжлийхээ дагуу хэвлэл

мэдээллийн байгууллагад

нийтлэл бичих, нэвтрүүлэг

бэлтгэн явуулах, утга

зохиолын бүтээлч ажил

эрхлэн хийх, мэдээллийн

бус байгууллагуудад

мэдээллийн ажилтан

хэвлэлийн төлөөлөгчөөр

ажиллах зорилгоор

бэлтгэгдсэн байна. Мөн

зохих журмын дагуу

сургалтын болон судалгаа,


байгууллагад ажиллаж

болно.

88

Англи хэл -

сэтгүүл зүй


сургууль)

Монгол улсын сэтгүүл зүйн

салбарын гадаад хэлтэй анхдагч

мэргэжил гэж хэлж болно. Тус

мэргэжлийг эзэмшсэнээр

хэвлэлийн болон радио

телевизийн салбарын хосолсон

удирдлага, чадвар дадал

олгохоос гадна практик чадварыг

түлхүү олгоно.

Хэвлэл мэдээллийн

байгууллага, радио телевиз,

бүх шатны байгууллагын

хэвлэлийн төлөөлөгч,

орчуулагч

89

Түүх

(Нийгмийн


сургууль)

Дэлхийн иргэншлийн түүхийн

үндсэн үеүд түүний

шалгууруудын талаар мэддэг,

хүн төрөлхтний хийгээд бүс

нутгийн түүхэнд улс орныхоо

эзлэх байр суурийг тодорхойлж

чаддаг болсон байна. Соѐлын

хэлбэр, хэв маяг, соёл-түүхийн

үндсэн төвүүд, дэлхийн бүс

нутаг, тэдгээрийн хөгжлийн зүй

тогтол, дэлхийн соѐлын хэв

маягууд, соёл түүхийн эрин

үеүдийн хөгжлийн талаар үндсэн

үзэл баримтлалтай болно.

Төгсөгч нь түүхийн


магистрантурт

бэлтгэлгүйгээр суралцах,

суурь болон тухайлсан

бэлтгэл бүхий байгууллагад

ажиллахаар бэлтгэгдэнэ.

Мөн түүхийн багшаар

ажиллана.

90

Хүмүүнлэгийн болон нийгмийн

шинжлэх ухааны үндсэн

Төгсөгч нь ерөнхий

боловсролын сургууль, их


51

Түүх-нийгэм

судлалын багш (Нийгмийн


сургууль)

сургуулиудтай танилцсан,

нийгмийн шинжтэй үйл явдал,

асуудлыг шинжлэх ухаанчаар

задлан шинжлэх чадвартай

байна. Мөн багшлах ур чадвар,

заах аргын орчин үеийн ололт

амжилтуудаас суралцан

сургалтанд тэдгээрийг хэрэглэх

чадварыг эзэмшсэн байна.

дээд сургуульд багшаар

ажиллана. Мөн эрдэм

шинжилгээ, судалгааны

байгууллагад ажиллана.

91

Археологи

(Нийгмийн


сургууль)

Хүн төрөлхтний эдийн болон

оюуны соѐлын хөгжлийн үечлэл,

түүний үндсэн агуулга,

археологийн дурсгалуудыг

илрүүлэн олох, малталт судалгаа

хийх, хээрийн судалгааны

материалыг тодорхойлон

боловсруулах аргачлалыг

эзэмшинэ. Монголын болон

дотоод Азийн угсаатнуудын

эдийн болон оюуны соѐлын

ижилсэл ба ялгарлын талаар

мэдлэгийг эзэмшинэ.

Төгсөгчид нь ЕБС, их дээд

сургуульд түүхийн багш,


судалгааны хүрээлэн,

музейд лабораторид

судлаач, шинжээч зэрэг

ажлыг эрхэлнэ. Мөн

түүхийн үнэт дурсгалуудыг

сэргээн засварлах,

хамгаалах төсөл

хөтөлбөрүүдэд оролцоно.

92

Археологи-

антропологи

(Нийгмийн


сургууль)

Хүн төрөлхтний эдийн болон

оюуны соѐлын хөгжлийн үечлэл,

түүний үндсэн агуулга,

антропологийн судалгааны арга

зүй, археологийн дурсгалуудыг

илрүүлэн олох, малталт судалгаа

хийх, хээрийн судалгааны

материалыг тодорхойлон

боловсруулах аргачлалыг

эзэмшинэ. Монголын болон

дотоод Азийн угсаатнуудын

эдийн болон оюуны соѐлын

ижилсэл ба ялгарлын талаар

мэдлэгийг эзэмшинэ.

Төгсөгчид нь ЕБС, их дээд

сургуульд түүхийн багш,


судалгааны хүрээлэн,

музейд лабораторид

судлаач, шинжээч зэрэг

ажлыг эрхэлнэ. Мөн

түүхийн үнэт дурсгалуудыг

сэргээн засварлах,

хамгаалах төсөл

хөтөлбөрүүдэд оролцоно.

93

Нийгэм соёлын

антропологи

(Нийгмийн


сургууль)

Антропологи ба угсаатны зүйн

ухааны олон улсын түвшинд

хүрэхүйц мэдлэг эзэмшсэн байна.

Антропологийн онол сэтгэлгээ,

арга зүй, түүх, түүний салбар

ухаануудын талаар ерөнхий

мэдлэг эзэмшинэ. Монгол улс

болон дотоод Ази дахь Монгол

угсаатан тэдний соѐл, зан

заншил, шашин суртахуун, аж

амьдрал бодит болон бодит бус

соёлын өв уламжлалын талаар

цогц мэдлэг эзэмшинэ.

Нийгэм, соёл судлал,

түүхийн чиглэлээр

багшилна. Антропологи,

түүх, Монгол судлал,

нийгмийн судлалын


шинжилгээний ажил хийнэ.

Түүхч- Археологич мэргэжил нь


52

94

Түүх –

археологи


сургууль)

монголд эртний судлал

хурдацтай хөгжиж орчин үеийн

шинэ технологиудыг шаардаж

буй өнөө үед орчин үеийн

хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн

чадварлаг боловсон хүчин

бэлтгэн гаргахад чиглэгдэж

байна. Монголд уул уурхайн

салбар эрчимтэй хөгжиж буй

өнөө үед газрын хөрсөн доор

болон газрын хөрсөн дээр байгаа

эртний монголчуудын үлдээсэн

соёлын элдэв төрлийн

дурсгалуудыг авран хамгаалах,

судалгаа шинжилгээ явуулах

ажилд мэргэжлийн боловсон

хүчин дутагдалтай байгаа

нийгмийн хэрэгцээнд тулгуурлан

МУИС-ийн Улаанбаатарын

сургууль нь Түүхч -Археологич

мэргэжлээр мэргэжилтэн бэлтгэж

байна. Энэ мэргэжлийн гол

онцлог нь дан ганц түүхч

мэргэжилээс гадна археологийн

чиглэлээр давхар мэргэшиснээр

эрдэм шинжилгээ судалгааны

байгууллагуудаас гадна уул

уурхай, барилга байгууламжийн

талбайд үнэлгээ тогтоох,

хайгуул болон малтлага судалгаа

хийх , түүх судлах, түүхийн

чиглэлийн олон салбарт давхар

ажиллах боломжийг бүрдүүлнэ.

ШУА-ийн Түүхийн

хүрээлэн, Археологийн

хүрээлэн, Батлан хамгаалах


хүрээлэн, Үндэсний

түүхийн музей, Цэргийн

музей болон бусад

музейнүүд, Үндэсний

архивын газар болон

түүний салбар архивууд,

ЕБСургуулиуд болон их

дээд сургуулиуд зэрэг

сургалт судалгаа


байгууллагуудаас гадна уул

уурхай барилгын

компаниудад өөрийн

мэргэжлээр ажиллах

боломжтой.

95

Археологи-

хятад хэл


сургууль)

Сургалтын хувьд археологийн

мэргэжлийн хичээл болон

хөтөлбөрийн хүрээнд

мэргэжлийн Хятад хэлний

орчуулагч мэргэжлээр давхар

суралцдаг болно. Дээрхи хэлний

хичээлийг тухайн орны зочин

багш нар урилгаар ирж заадаг нь

оюутнуудад хэл сурахад дөхөм

болдог. Энэ нь бусад

Археологийн чиглэлээр

суралцдаг мэргэжлийн ангиудаас

давуу тал юм. Археологийн

тэнхимийн оюутнууд суралцах

хугацаандаа ШУА-ийн Түүхийн

болон Археологийн хүрээлэнгээс

зохион байгуулдаг Монгол-

ШУА-ийн түүхийн











байгууллагуудаас гадна

өөрийн эзэмшсэн гадаад

хэлний чиглэлийн


боломжтой. орчуулгын



53

Франц, Монгол-Америк,

Монгол-Турк, Монгол-Герман,

Монгол-Солонгос, Монгол-

Казакстан, Монгол-Белги,

Монгол-Оросын зэрэг олон

улсын хамтарсан болон

дотоодын археологийн хээрийн

шинжилгээний ангиудад

идэвхитэй оролцон ажиллаж,

хичээлийн танхимд үзэж мэдсэн

зүйлээ амьдрал практикт

хэрэгжүүлэн бататгаж байдаг.

Мөн Улаанбаатар сургуулийн

захиргаа Археологийн

тэнхимийн үйл ажиллагааг аж

ахуй, удирдлагын талаар туслан

дэмжиж, археологийн хээрийн

шинжилгээний бие даасан

үйлдвэрлэлийн дадлага, хээрийн

шинжилгээний экспидиц зохион

байгуулах нөхцлөөр хангаж

байдаг.

компани, Хятад хэлний бүх

шатны сургалтын

байгууллага, телевиз

радиогийн орчуулгын алба,


байгууллага, төрийн яам

тамгын газруудын гадаад




96

Археологи-япон

хэл


сургууль)




мэргэжлийн Япон хэлний










































орчуулгын болон аялал












54











байдаг.


97

Археологи-

солонгос хэл


сургууль)




мэргэжлийн Солонгос хэлний



































байдаг.







түүний салбар

архивууд,ЕБСургуулиуд

болон их дээд сургуулиуд

зэрэг сургалт судалгаа






боломжтой.


55

98 Түүх-хятад хэл


сургууль)

Монголын түүхэнд холбогдох

хятад хэл дээрх сурвалжуудыг

харьцуулан үзэж судалгаа хийх

дорно дахины хэлтэй

судлаачидын хэрэгцээ

шаардлагад тулгуурлан бий

болсон ба монголын түүхэнд

холбогдох дорно дахины

улсуудын хэл дээр байгаа

сурвалж материалуудыг түүхэн

цаг үетэй харьцуулан үзэж

түүхийн шинжлэх ухааны үндсэн

мэдлэг, онолын зохих түвшинд

судалгааны ажил хийх чадвартай

мэргэжилтэн бэлтгэхэд

чиглэгдэж байна. Тус

мэргэжлийн онцлог нь дан ганц

түүхч мэргэжлээс гадна судалгаа

шинжилгээний ажлын түвшинд

болон өдөр тутмын амьдралд

хэрэглэж чадахуйц хятад хэлтэй

судлаач бэлтгэх юм. Мөн үүний

зэрэгцээ дэлхий дахины хэл

болсон Англи хэлийг 3 жил үзэж

судлахын зэрэгцээ түүхч-архивч,

түүхч-музей судлаач, зэрэг

түүхийн бусад салбар

чиглэлүүдээр мэргэших

боломжтой.
















боломжтой. орчуулгын


компани, Хятад хэлний бүх

шатны сургалтын

байгууллага, телевиз

радиогийн орчуулгын алба,


байгууллага, төрийн яам

тамгын газруудын гадаад




99 Түүх-япон хэл


сургууль)

Монголын түүхэнд холбогдох

Япон хэл дээрх сурвалжуудыг

харьцуулан үзэж судалгаа хийх

дорно дахины хэлтэй

судлаачидын хэрэгцээ
















хэрэглэж чадахуйц Япон хэлтэй


















орчуулгын болон аялал





56

судлаач бэлтгэх юм. Мөн үүний

зэрэгцээ дэлхий дахины хэл

болсон Англи хэлийг 3 жил үзэж

судлахын зэрэгцээ түүхч-архивч,

түүхч-музей судлаач, зэрэг

түүхийн бусад салбар


боломжтой.









100

Түүх- солонгос

хэл


сургууль)

Түүх-Солонгос судлалын

мэргэжил нь Монголын түүхэнд

холбогдох солонгос хэл дээрх

сурвалжуудыг харьцуулан үзэж

судалгаа хийх дорно дахины

хэлтэй судлаачдын хэрэгцээ
















хэрэглэж чадахуйц Солонгос

хэлтэй судлаач бэлтгэх юм. Мөн

үүний зэрэгцээ дэлхий дахины

хэл болсон Англи хэлийг 3 жил

үзэж судлахын зэрэгцээ түүхч-

архивч, түүхч-музей судлаач,

зэрэг түүхийн бусад салбар


боломжтой.
















боломжтой.

101

Социологи

(Нийгмийн


сургууль)

Социологийн суурь

ойлголтуудыг төрөл бүрийн

онол, парадигмуудын үүднээс

харьцуулан шинжлэх, Монголын

нийгмийн түүхэн болон соѐлын

суурь онцлогийн талаар

социологийн шинжилгээний

түвшинд мэргэжлийн ойлгоц,

үнэлгээтэй болсон түүндээ

тулгуурлан өнөөгийн Монголын

нийгмийн бодит байдал,

асуудлуудад дүн шинжилгээ

Төгсөгч нь өөрийн


магистрантурт бэлтгэлгүй

суралцах,

суурь болон тухайлсан

бэлтгэл бүхий социологич-

нийгэм судлалын багш

мэргэжлийн үйл

ажиллагааны бэлтгэлтэй

байх, социологийн болон

нийгмийн ухааны

судалгааны


57

хийх мэдлэг чадвар эзэмшинэ. байгууллагуудад судлаач,


ажилтнаар ажиллахаар

бэлтгэгдсэн байна.

102

Гүн ухаан

(Философи)

(Нийгмийн


сургууль)

Хүмүүнлэгийн болон нийгмийн

шинжлэх ухааны үндсэн

сургуулиудтай танилцсан,

нийгмийн шинжтэй үйл явдал,

асуудлыг шинжлэх ухаанчаар

задлан шинжлэх чадвартай,

эдгээр шинжлэх ухааны

аргуудыг мэргэжлийн болон

нийгмийн янз бүрийн хэлбэрийн

үйл ажиллагаанд хэрэглэх

мэдлэг, чадварыг эзэмшинэ.

Төгсөгч нь ерөнхий

боловсролын сургуульд

багшлах, эрдэм

шинжилгээний байгууллага

хийгээд төрийн болон

төрийн бус байгууллага,


байгууллагад ажиллана.

Мэргэжлийн чиглэлээр

магистрантурт суралцах

боломжтой.

103

Гүн ухааны

багш

(Нийгмийн


сургууль)

Суралцагчийн одоогийн болон

ойрын хөгжлийн бүс (төвшин)-

ийг судлах мэдлэг -Түүнд

нөлөөлөх хүчин зүйлсийн тухай

мэдлэг - Суралцаж буй бие хүний

хөгжил, төлөвшлийн ахиц

өөрчлөлтийн тухай мэдлэг -Түүх,

философи. улс төр судлалын

шинжлэх ухааны судлах зүйл,

агуулгыг эзэмшүүлэх мэдлэг -

Мэдлэг солилцох аргыг хэрэглэх

боловсрол -Суралцагчийн танин

мэдэх үйл явцыг тооцох мэдлэг -

Байгаль, нийгэм, сэтгэхүйн

шинжлэх ухааны боловсролын

шүтэлцээ асуудлыг бие хүний

хүмүүжил, төлөвшилтэй холбож

судлах сургалтын агуулга, арга

зүй-технологийг шинэчлэхэд

чиглэгдсэн шинжлэх ухааны

мэдлэгийн салбар бүрийн

судалгааны аргыг өргөн ашиглах

мэдлэг, дадал, чадвартай

суралцагч бүрийг амьдралын

идэвхтэй үйл ажиллагаанд

чиглүүлэх цогц ур чадвартай,

боловсролын хөгжлийг дэмжих

үүрэг хүлээсэн багш

мэргэжилтэй бэлтгэхэд оршино.

Төгссөн оюутнуудын 90%

нь ажлын байраар

хангагдахаас гадна зах

зээлийн нийгэмд хөрвөх

чадвартай. Тухайлбал: ЕБС-

иудад түүх ,нийгмийн

ухааны багш ,сургалтын

менежер , нийгмийн

ажилтан , улс төрийн

салбарт УИХ- ын туслах,

орон нутагт засаг даргын

тамгын газар гэх мэт

Монгол улсын өнцөг бүр


104

“Буддын судлаач” хүн гэдэг бол

Буддизм хэмээх агуу том соёлын

хүрээнд авч үздэг олон асуудлын

зангилаа тайлал нь болох гүн

ухааны үндэс суурийг нь судлан

Буддын судлаач хүн зөвхөн

Буддын шашин, сүсэг

бишрэлд холбогдолтой

явцуу судалгаа

шинжилгээний ажилд


58

Буддын гүн

ухаан

(Нийгмийн


сургууль)

тайлбарлаж, Буддизмыг шинжлэх

ухаанч байр сууринаас

мэргэжлийн нарийн дүн

шинжилгээ өгдөг судлаач

мэргэжилтэн юм.

оролцохоор

хязгаарладаггүй, Буддын

төвд, монгол, санскрит эх

сурвалж дээр тулгуурлан

Буддын соёл бүхэлдээ

хэрхэн нийгмийн амьдрал,

хөгжил дэвшил, хувь хүний

мэдлэг ухамсар, сэтгэл

ёсзүйд нөлөөлдөг хүчин

зүйлүүдийг сэтгэлзүй,

нийгэм судлал, философи,

түүх, улс төр судлал, тэр ч

бүү хэл эдийн засаг, хууль

эрхзүй, байгалийн ухааны

судалгаанд хамруулан

судалдгаараа эдгээр бүх

салбарын судалгаанд ч

хамтран оролцох

боломжтой ба, өнөөгийн

хүмүүсийн амьдралд сүсэг

бишрэл, шашны учир

холбогдол, ялангуяа

Буддын соёл улам бүр

өссөөр байгаа учраас

Буддын судлаачид нь нэгэн

зэрэг философич, нийгэм

судлаач, түүхч, сэтгэл

судлаач, сурган

хүмүүжүүлэгч, бясалгагч,

байгаль одон орон судлаач

ч байх боломжтой. Өөрөөр

хэлбэл олон шинжлэх

ухааны зааг дээр Буддын

судлаач хүн ажилладаг юм.

105

Улс төр судлал

(Нийгмийн


сургууль)

Улс төрийн ухааны суурь мэдлэг

эзэмшсэн, өөрийн орны болон

олон улсын улс төрийн үйл

явцыг баримжаалах, улс төрийн

онол, сургаал, харьцуулсан улс

төрийн үндсийг эзэмшсэн,

мэргэжлийн шийдвэр гаргахад

шаардлагтай нийгэм

хүмүүнлэгийн хичээлүүдийг

судалсан байна.




суралцах, суурь болон

тухайлсан бэлтгэл бүхий

мэргэжлийн үйл

ажиллагааны бэлтгэлтэй

байж, ерөнхий

боловсролын сургуульд

багшлах, эрдэм


байгууллагад ажилтан

хийгээд төр болон төрийн

бус байгууллагад, хувийн


ажиллана.


59

106

Сэтгэл судлал

(Нийгмийн


сургууль)

Нийгмийн аливаа үзэгдэлд

шинжлэх ухааны үндэслэлтэй

онолын дүгнэлт өгөх, түүний

хөгжлийн чиг хандлагыг

баримжаалах, судалгааны болон

хавсарга, хэрэглээний ажилд

сэтгэл судлалын ажиглалт, сэтгэц

оношилогооны арга, туршилтыг

төлөвлөх, зохион байгуулах,

сэтгэл зүйн хэмжилт үнэлэлт

өгөх зэрэг мэдлэг чадварыг


Төгсөгч нь бүх шатны

сургуулийн онцлогт

тохирсон сэтгэл судлалыг

заах, төр ба төрийн бус

байгууллага, үйлдвэр

үйлчилгээ зэрэг нийгмийн

амьдралын янз бүрийн

хүрээнд хүмүүс хоорондын

харилцан нөлөөллийн

сэтгэл зүйн хүчин зүйлийг

үр дүнтэй зохион

байгуулах, сэтгэл зүйн

аргуудыг хэрэглэх, практик

болон судалгааны үйл

ажиллагаа эрхэлнэ.

107

Нийгмийн ажил

(Нийгмийн


сургууль)

Нийгмийн ажлын түүх, онолын

суурь урсгал, чиглэлүүдийн

талаар мэдлэгтэй болж,

нийгмийн ажлын мэргэжлийн

үйл ажиллагааны болон шинжлэх

ухааны хөгжлийн өнөөгийн чиг

хандлагыг олж харах чадвар

эзэмшинэ. Нийгмийн ажлын

мэргэжлийн туслалцаа авах

үйлчлүүлэгч болон түүний

социаль орчинд нөхцөл байдлын

үнэлгээ хийх, үйлчилгээний

загвар боловсруулах, үйлчилгээг

төлөвлөх, үйлчилгээг хүргэх

буюу интервенц хийх,

үйлчилгээний үр нөлөөг үнэлэх

зэрэг чадвар эзэмшсэн байна.




суралцах, суурь болон

тухайлсан бэлтгэл бүхий

нийгмийн ажилтан буюу

мэргэшсэн чиглэлээрээ

ажиллах бэлтгэлтэй байх,

энэхүү чиглэлээрээ төрийн

болоод төрийн бус олонг

нийтийн байгууллагууд,



байгууллагуудад нийгмийн

ажилтнаар ажиллан

мэргэжлийн нийгмийн

ажлын үйлчилгээ

үзүүлэхэд, түүнчлэн

мэргэжлийнхээ дагуу


шинжилгээний ажил

хийхэд бэлтгэгдсэн байна.

Олон улсын харилцааны мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

108

Олон улсын

харилцаа (Олон улсын

харилцааны

сургууль)

ОУ-ын харилцааны мэргэжилтэн

нь МУ-ын гадаад бодлогыг

боловсруулах, хэрэгжүүлэх, олон

улсын харилцааны үйл явцад дүн

шинжилгээ, үнэлэлт дүгнэлт өгч

чадахуйц мэдлэг чадвартай, ОУ-

ын улс төр, эдийн засаг, эрх зүйн

харилцааны чиглэлээр

мэргэшсэн, гадаад хэлний өндөр

мэдлэгтэй мэргэжилтэн байна.

МУ-ын төрийн болон

төрийн бус байгууллагууд,

хувийн хэвшилд

ажиллахаар тус тус

бэлтгэгдсэн мэргэжилтэн

байна. Мөн зохих журмын

дагуу сургалт, ЭШ-ний

байгууллагуудад ажиллана.


60

109

Олон улсын

эдийн засгийн

харилцаа

(Олон улсын

харилцааны

сургууль)

ОУ-ын эдийн засгийн

харилцааны мэргэжилтэн нь МУ-

ын ЭЗ-ийн гадаад бодлогыг

боловсруулах, хэрэгжүүлэх, олон

улсын харилцааны үйл явцад дүн

шинжилгээ, үнэлэлт дүгнэлт өгч

чадахуйц мэдлэг чадвартай, ОУ-

ын улс төр, эдийн засаг, эрх зүйн

харилцааны чиглэлээр

мэргэшсэн, гадаад хэлний өндөр

мэдлэгтэй мэргэжилтэн байна.

МУ-ын төрийн болон

төрийн бус байгууллагууд,

хувийн хэвшилд

ажиллахаар тус тус

бэлтгэгдсэн мэргэжилтэн

байна. Мөн зохих журмын

дагуу сургалт, ЭШ-ний


Хууль, эрхзүйн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

110

Эрх зүй

(Хууль зүйн

сургууль)

МУИС-ийн Хууль зүйн

сургуульд суралцах хугацаа 5

жил байгаа нь гадаадад хүлээн

зөвшөөрөгддөг.

Суралцагч суралцах хугацаандаа

150-аас доошгүй кредит цагийн

хичээл судалж, 16 долоо

хоногийн үйлдвэрийн дадлагыг

төрийн болон захиргааны

байгууллага, шүүх, прокурор,

өмгөөлөл, хууль сахиулах, олон

улсын байгууллагад хийнэ.

Суралцах хугацаандаа эрх зүйн

орчин үеийн шаардлагад нийцсэн

онолын мэдлэг эзэмшин,

түүнийгээ амьдралд хэрэглэх

дадал, ур чадварт суралцаж,

хуульчийн ѐ с зүйд хүндэтгэлтэй

ханддаг болно.

Эрх зүйч мэргэжлээр төгсөнө.

Төгсөгчид ажлын байраар

бүрэн хангагдах

боломжтой.

Төрийн болон захиргааны

бүх шатны байгууллага,

шүүх, прокурор, хууль

сахиулах бүх шатны

байгууллага, өмгөөлөл,

олон улсын болон бизнес,


байгууллагад хууль зүйн

мэргэжлээрээ ажиллана.

Тухайлбал, шүүгч,

прокурор, хуулийн зөвлөх,

өмгөөлөгч г.м

111

Олон улсын эрх

зүй

(Хууль зүйн

сургууль)

Олон улсын эрх зүйн бакалаврын

өдрийн ангийн сургалтын

төлөвлөгөөний дагуу суралцаж,

олон улсын эрх зүйч мэргэжлээр

төгсөнө.

Төгсөгчид ажлын байраар

бүрэн хангагдах

боломжтой.

Төрийн болон захиргааны

бүх шатны байгууллага,

шүүх, прокурор, хууль

сахиулах бүх шатны

байгууллага, өмгөөлөл,

олон улсын болон бизнес,


байгууллагад хууль зүйн

мэргэжлээрээ ажиллана.

Тухайлбал, шүүгч,

прокурор, хуулийн зөвлөх,


61

өмгөөлөгч г.м

112

Бизнесийн эрх

зүй

(Худалдааны

сургууль)

Эрх зүйн суурь хэм хэмжээ,

онол, үзэл баримтлалын

шинжлэх ухааны ололтыг

үнэлэх, ашиглах, тайлбарлах,

хэрэглэх арга зүйд суралцана.

Эрх зүйн үзэгдэл, харилцааг

задлан шинжлэх, дүгнэлт хийх,

эрх зүйн хэм хэмжээг

тайлбарлах, хэрэглэх арга зүй

эзэмшинэ.

Хэрэг, маргаанд эрх зүйн дүн

шинжилгээ хийх, хууль зүйн

санал дүгнэлт боловсруулах,

шийдвэр гаргах, хууль

тайлбарлах, сонгох, хэрэглэх, эрх

зүйн баримт бичгийн төсөл

боловсруулах, Эрх зүйн

туслалцаа үзүүлэх арга

ажиллагаа эзэмшинэ.

Хууль хяналтын

байгууллагад шүүгч,

прокурор, өмгөөлөгч,

нотариатч төрийн

захиргааны байгууллагад

төрийн албан хаагч,


хуулийн зөвлөх, хүний

нөөцийн менежер

Эдийн засгийн мэргэжлийн хөтөлбөрүүд

113-1

17

111-1

15

• Эдийн засаг

• Олон улсын

эдийн засаг

• Эдийн

засгийн

мэдээлэл

• Эдийн засаг,

Статистик

• Эдийн засаг,

Хүн ам зүй

(Эдийн

засгийн

Экономиксийн мэргэжлээр

төгсөх мэргэжилтэн нь суралцах

хугацаандаа эдийн засгийн төрөл

бүрийн салбарт хамаарах

мэдээллүүдийг нэгтгэн дүгнэж

тайлбарлах түүнд агуулагдсан

гол санаануудаас дүгнэлт,

зөвлөмж гаргах, микро болон

макро түвшний үзүүлэлтүүдэд

тоон болон чанарын судалгаа

хийн харилцан хамаарлыг

тодорхойлох, нийгэм,эдийн

засгийн бодлого боловсруулах,

аж ахуйн нэгж болон макро

түвшний судалгааны арга зүй,

аргачлалыг эзэмшсэн ур чадвар

бүхий мэргэжилтэн болж

төгсөнө. Мөн цаг үе, мэргэжлийн

үйл ажиллагааны шаардлага,

хөгжил, шинэчлэлтэд зохицон

шинэ мэдлэг, дадал, чадвар олж

авах, бүтээлчээр бие даан

суралцах чадвартай болж

төгсдөг.


нь төрийн байгууллага,

олон улсын байгууллага,

яам тамгын газар, хувийн

хэвшлийн байгууллагууд,

төрийн бус судалгааны

байгууллагууд, арилжааны

банкуудад эдийн засагч,

шинжээч, судалгааны

ажилтнаар, сургалт эрдэм


байгууллагуудад багш




Гол ажиллах

байгууллагуудад:

Монголбанк

Үндэсний хөгжил

шинэтгэлийн хороо

Сангийн яам

Үндэсний статистикийн

хороо

Төрийн бус судалгааны

байгууллага

Их дээд сургуулиуд



62

сургууль)


Арилжааны банкууд

Олон улсын эдийн засгийн

мэргэжлээр төгсөх мэргэжилтэн

нь суралцах хугацаандаа микро

түвшинд бизнесийн үйл

ажиллагааны гадаад орчин

нөхцлийг судалж, аж ахуйн

нэгжийн зүгээс түүнд

тохируулан хариу үйлдэл

үзүүлэх стратеги болон бодлого

боловсруулах, макро түвшинд

улс орны гадаад худалдааны

бодлого, стратегийг үнэлж,

шинжилгээ хийх, валютын

ханшны болон төлбөрийн

тэнцлийн бодлогыг

боловсруулах, гадаад худалдааны

гэрээ хэлцэл хийх, аж ахуйн

нэгжийн түвшинд болон макро

түвшний судалгааны арга зүй,

аргачлалыг эзэмшсэн ур чадвар

бүхий мэргэжилтэн болж

төгсөнө.


нь төрийн байгууллага,

олон улсын байгууллага,

яам тамгын газар, хувийн

хэвшлийн байгууллагууд,

төрийн бус судалгааны

байгууллагууд, арилжааны

банкуудад эдийн засагч,

шинжээч, судалгааны

ажилтнаар, сургалт эрдэм


байгууллагуудад багш




Гол ажиллах

байгууллагуудад:

Монголбанк

Үндэсний хөгжил

шинэтгэлийн хороо

Сангийн яам


хороо

Төрийн бус судалгааны


Их дээд сургуулиуд



Арилжааны банкууд

Эдийн засгийн мэдээлэл зүйн

бакалаврын зэргийн

боловсролын агуулга нь

төгсөгчдөд банк, санхүү, татвар,

хяналтын, төв орон нутгийн алба,

сургалт, эрдэм шинжилгээний

байгууллагад эдийн засгийн

математик загварчлалын

аргуудыг ашиглан шинжилгээ

хийхэд шаардлагатай мэдлэг

чадвар, хандлага эзэмшүүлэхэд

чиглэгдэнэ.

Өгөгдлийн сангийн зохион

байгуулалт, веб программчлал,

мэдээллийн технологи,

мэдээллийн систем, эдийн

засгийн математик

загварчлал,эконометрик,

санхүүгийн математик

Бакалаврын түвшний

мэргэжил эзэмшсэн эдийн

засагч нь ерөнхийдөө

дөрвөн түвшний салбарт

ажил үүргийг гүйцэтгэнэ.

Үүнд:

Засгийн газар болон

төсвийн байгууллагад

Банк санхүүгийн болон

бусад салбарт

Аймаг, нийслэлийн ЗДТГ,

банк санхүүгийн

байгууллагад захирал,

зээлийн эдийн засагч, IT-

ийн инженер, теллер аж

ахуйн байгууллагуудад

менежер, их дээд болон ЕБ

сургуулиудад багш гэх мэт

албан тушаалд ажиллаж


63

программчлал, санхүүгийн

математик хичээлүүдийг

судалснаар банк, санхүү

бизнесийн байгууллагын үйл

ажиллагаанд эдийн засгийн

шинжилгээ, прогноз хийх,

үнэлэлт дүгнэлт өгөх,

байгууллагын мэдээллийн

системийг зохион байгуулах

болон удирдах чадварт

суралцдаг.

байна.

Төрийн захиргааны төв

байгууллага, яам, газар, агентлаг,

аймаг, нийслэл, дүүрэг, сумын

тамгын газарт статистик

мэдээлэл хариуцсан

мэргэжилтэн, түшмэл; сургалт

эрдэм-шинжилгээний

байгууллагад багш, судлаач,

эрдэм шинжилгээний ажилтан;

өмчийн бүх хэлбэрийн аж ахуйн

нэгж, бизнесийн байгууллагад

бүртгэл мэдээллийн ажилтан

бэлтгэхэд оршино.

Энэ мэргэжлээр төгсөгч нь

төрийн захиргааны төв

байгууллага, яам, агентлаг,

аймаг, нийслэл, дүүрэг,

сумын тамгын газарт

статистик мэдээлэл

хариуцсан мэргэжилтэн,

яам, агентлагуудын

мэдээлэл, мониторинг

хариуцсан ажилтан,

сургалт, эрдэм


байгууллагад багш,



өмчийн бүх хэлбэрийн аж

ахуйн нэгж, бизнесийн

байгууллагад эдийн засаг,

менежмөнт, маркөтингийн

бодлогыг тодорхойлох,

шинжлэх, удирдах, зохион

байгуулах, биөчлэн

гүйцэтгэх ажлыг эрхэлж,

эдийн засагч, статистикч,

менежер, бүртгэл

мэдээллийн ажилтан зэрэг

ажлын байранд ажиллана.

“Хүн ам зүйч” мэргэжилтэн :

Төрийн ба төрийн бус, бизнесийн

байгууллагуудад эрүүл мэнд,

жендэр, шилжих хөдөлгөөн, хот

төлөвлөлт, байгаль орчин,

экологи, гэр бүл судлал

чиглэлээр ажиллах мэргэжилтэн


“Хүн ам зүйч” мэргэжилтэн

нь хүн ам, эдийн засаг,

статистик, нийгэм,

социологи, улс төр, сэтгэл

зүй, газар зүй, хүн судлал

зэрэг шинжлэх ухааны

салбар байгууллагууд,

төрийн болон төрийн бус

байгууллагууд, их дээд

сургууль, судалгааны

байгууллагууд (хүний

хөгжил, боловсрол,


64

ажиллах хүчин, эрүүл мэнд,

жэндер, шилжих хөдөлгөөн,

хот төлөвлөлт, байгаль

орчин экологи, гэр бүл

судлал гэх мэт), үндэсний

төлөвлөлт, хөгжлийн

байгууллагуудад ажил

эрхлэх бүрэн боломжтой.

Тухайлбал, төрийн

захиргааны төв

байгууллага, яам, агентлаг,

аймаг, нийслэл, дүүрэг,

сумын тамгын газарт хүн

ам, гэр бүл, хөгжлийн

асуудал харицсан

мэргэжилтэн, мөн

статистик мэдээлэл

хариуцсан мэргэжилтэн,

яам, агентлагуудын

мэдээлэл, мониторинг

хариуцсан ажилтан,

сургалт, эрдэм


байгууллагад багш,



өмчийн бүх хэлбэрийн аж

ахуйн нэгж, бизнесийн

байгууллагад судлаач,

бодлого төлөвлөгчөөр

ажиллах боломжтой. Манай

салбарын төгсөгчид

Нийгмийн хамгаалал

хөдөлмөрийн яам,


хороо, Сангийн яам,

МУИС, НҮБ-ын Хүн амын

сан, НҮБ-ын Хөгжлийн

хөтөлбөр, НҮБ-ын

Хүүхдийн сан зэрэг

газруудад, түүнчлэн хувийн

хэвшлийн байгууллагууд

тухайлбал, NewCom

корпораци, ХААН банк,

Unitel корпораци, MСS

групп зэрэгт ажиллаж

байна.


65

Бизнесийн удирдлагын мэргэжлийн хөтөлбөрүүд 118-1

26

• Нягтлан

бодох

бүртгэл

• Банкны

менежмент

• Санхүүгийн

менежмент

• Санхүү,


• Даатгалын


• Санхүүгийн

менежмент-

Мэдээлэл

зүй

• Олон улсын

худалдааны

менежмент

• Маркетинги

йн

менежмент

• Бизнесийн

менежмент

(Эдийн

засгийн

сургууль)

Нягтлан бодох бүртгэлийн

мэдээллийн систем, түүний

бодлого, технологийг

байгууллагын онцлогт

нийцүүлэн боловсруулж мөрдөх

Анхан шатны нягтлан бодох

бүртгэлийг хөтөлж санхүүгийн

тайлан гаргах

Байгууллагын санхүүгийн

тайлан, үйл ажиллагааны явц, үр

дүнд шинжилгээ хийж өнөөгийн

болон хэтийн төлөв байдлыг

тодорхойлон санал, зөвлөмж

боловсруулах

Үйлдвэрлэлийн зардал, өртгийн

тооцоо, удирдлагын бүртгэлийн

шаардлагатай судалгаа, дүгнэлт,

мэдээ тайлан гаргах

Санхүү, удирдлага, татварын

тайланг шалгаж хүлээн авах,

тайлангийн үзүүлэлтүүдийн

хэлбэлзлийн шалтгааныг

шинжилж, дүгнэлт өгөх

Нягтлан бодогч мэргэжил

нь хөдөлмөрийн зах зээлд

хамгийн эрэлттэй

мэргэжлийн нэгд

тооцогддог. Учир нь төрийн

болон бизнесийн бүх аж

ахуйн нэгжүүд нягтлан

бодогчтой байдаг ба

тэдгээр нь тухайн аж ахуйн

нэгжийн үйл ажиллагааны

үр дүн, санхүүгийн

мэдээллийг боловсруулж

удирдлага, олон нийтэд

ойлгомжтой хэлбэрээр

бэлтгэж өгдөг. Энэ

мэргэжлийг эзэмшсэнээр

аж ахуйн нэгжийн нягтлан

бодогч, ерөнхий нягтлан

бодогч, татварын байцаагч,

санхүүгийн менежер зэрэг

ажлуудыг хийж

гүйцэтгэдэг. Мөн банк

болон санхүүгийн салбарт

теллер, эдийн засагч,

нягтлан бодогч, дилер гэх

мэт албан тушаалд ажиллах

боломжтой.

Менежмент, банкны: Орчин

үеийн санхүүгийн шинжлэх

ухааны онол, үзэл баримтлал,

зарчим, арга зүйд суурилан

түүнийг бүтээлчээр хөгжүүлж,

амьдралд хэрэгжүүлэх бодлого,

арга хэрэгсэл, зохион

байгуулалтын арга хэлбэрийг

судлан эзэмшүүлэх, банкны

мэргэжлийн сургалтыг олон

улсын жишигт нийцүүлэхэд

оршино.

Тус мэргэжлээр төгсөгч нь

эзэмшсэн мэргэжлийн

дагуу банкны актив, пассив,

зээл, хадгаламж, хүүгийн

болоод төлбөр тооцооны

удирдлагыг хэрэгжүүлэх,

гүйцэтгэх, санхүүгийн

хяналт, шалгалт хийх

чиглэлээр банкны салбарт

ажиллана. Түүнчлэн дээрх


шинжилгээ, сургалт,

судалгааны байгууллагад

ажиллаж болно. Өөрөөр

хэлбэл арилжааны банкны

тогтолцооны бүх шатанд

ажиллах зээлийн эдийн

засагч, эрсдлийн

мэргэжилтэн, банкны

нягтлан бодогч, хөрөнгө


66

зохицуулалтын

мэргэжилтэн (диллер),

банкны үйл ажиллагааны

автоматжуулалтын

мэргэжилтэн (теллер, ахлах

теллер, төлбөр тооцооны

мэргэжилтэн зэрэг) зэрэг

болно. Төв банкны түвшинд

хянан шалгагч, судалгаа


мэргэжилтэн зэрэг

мэргэжлийн өндөр ур

чадвар бүхий

мэргэжилтэнгүүд байна.

Менежмент, санхүүгийн : Орчин

үеийн компанийн санхүүгийн

менежментийн шинжлэх ухааны

онол, үзэл баримтлал, зарчим,

арга хэрэгслийг судалж эзэмшин,

амьдрал практикт нэвтрүүлж

хэрэгжүүлэх мэдлэг чадвар олгон

улмаар компанийн санхүүгийн

менежментийн сургалтыг олон

улсын жишигт нийцүүлэхэд

оршино.

Энэхүү мэргэжлээр төгсөгч

нь эзэмшсэн мэргэжлийн

дагуу санхүүгийн

удирдлагыг хэрэгжүүлэх,

төсөв төлөвлөгөө зохиох,

тайлан тэнцлийг судалж

шинжилгээ хийх, дүгнэлт

боловсруулах, мөн хөрөнгө

оруулалтын төсөл

боловсруулах, санхүүгийн

арга хэрэгсэлүүдийн

оновчтой хослолыг хангах,

санхүүгийн зах зээл дээр

байгууллагаа төлөөлөн

ажиллах, санхүүгийн

хяналт, шалгалт хийх

чиглэлээр төр, бизнесийн

салбарт ажиллана.

Түүнчлэн дээрх чиглэлээр

эрдэм шинжилгээ, сургалт,



Санхүү, эдийн засаг : Орчин

үеийн санхүүгийн шинжлэх

ухааны онол, үзэл баримтлал,

зарчим, арга зүйд суурилан

түүнийг бүтээлчээр хөгжүүлж,

амьдралд хэрэгжүүлэх бодлого,

арга хэрэгсэл, зохион

байгуулалтын арга хэлбэрийг

судлан эзэмшүүлэх, санхүүгийн

салбарт ажиллах мэргэжилтэн


МУИС-д санхүүгийн дээд

мэргэжилтэй боловсон

хүчин бэлтгэх анхны

мэргэжил нь болж тус

мэргэжилээр 1957 оноос

элсэлт авч эхэлсэн. Санхүү

эдийн засагч мэргэжлийн

агуулга нь төрийн

санхүүгийн бүх хүрээг

хамрахын зэрэгцээ макро

түвшний санхүүгийн

бодлого нь микро эдийн

засгийн салбаруудыг

чиглүүлж зохих бодит


67

шаардлагын үүднээс

үйлдвэр аж ахуйн газар,

компаниудын санхүүг ч

хамран судалж ирсэн.

Зориулалт: Төр засгийн

санхүүгийн бодлого, үйл

ажиллагааг хэрэгжүүлэх

төрийн зохих

байгууллагуудад тухайлбал

Сангийн яам, нийслэл,

аймаг хот дүүргийн

санхүүгийн албад яамдын

санхүүгийн үйл ажиллагаа,

төрийн мөнгөний бодлогын

хүрээнд ажиллахад

чиглэгдэж бэлтгэгдэж

гардаг.

Даатгалын эдийн засаг:

Даатгалын компанийн

санхүүгийн үйл ажиллагаанд

менежмент хийх, үйл

ажиллагааны эрсдэлийг үнэлэх,

хохирлын хэмжээг тодорхойлж,

нөхөн төлөх хохирлын хэмжээг

математик арга, загвараар

урьдчилан тооцоолох чиглэлээр

ажиллах мэргэжилтэн байна.

Даатгалын мэргэжлээр

төгсөгч нь даатгалын

компанийн санхүүгийн үйл

ажиллагаанд менежмент

хийх, үйл ажиллагааны

эрсдлийг тодорхойлох,

үнэлэх, хураамж, нөхөн

төлөх хохирлын хэмжээг

математик арга, загвараар

урьдчилан тооцоолох

чиглэлээр даатгалын

салбарт ажиллана. Мөн

эрдэм шинжилгээ,


энэ чиглэлээрээ ажиллах

мэдлэг, чадвар эзэмшсэн

байна. Энэ мэргэжлээр

төгсөгч нь арилжааны

даатгалын компаниудад

даатгалын менежер,

Нийгмийн даатгалын

байгууллагад даатгалын

мэргэжилтнээр тус тус


Санхүү менежмент-мэдээлэл зүй:

Орчин үеийн санхүүгийн

шинжлэх ухааны онол, зарчим,

арга зүйн мэдлэг олгож, түүнийг

мэдээлэл зүйн хэрэгсэл,

санхүүгийн программтай

хослуулан санхүүгийн зах зээл

дээр ажиллах санхүүч-мэдээлэл

зүйч гэсэн хосолсон мэргэжилтэн

Компаниудад болон

санхүүгийн секторт

санхүүгийн мэдээлэлийн

технологийн үйл

ажиллагааг явуулахад

зориулагдсан

мэргэжилтэнгүүд байх ба

гүйцэтгэх, ахлах, удирдах

ажилтнууд байна.


68

бэлтгэхэд уг хөтөлбөрийн

зорилго оршино.

“Олон улсын худалдаа”

чиглэлээр төгсөгч нь эзэмшсэн

мэргэжлийнхээ дагуу хувийн

өмчийн бүх хэвшлийн аж ахуйн

нэгж, төрийн захиргааны болон

төсвийн байгууллагууд, ашгийн

бус байгууллагуудын гадаад

эдийн засгийн харилцааны

асуудлыг зохион байгуулах,

гадаад худалдааны үйл

ажиллагааг явуулах, олон улсын

эдийн засгийн байгууллагуудын

болон харилцан тохирогч улс

орнуудын эрх зүйн хүрээнд гэрээ

хэлэлцээрийг байгуулах, олон

улсын бараа бүтээгдэхүүний

тээвэрлэлт, төлбөр тооцоо,

даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх,

дэлхийн болон бүс нутгийн

эдийн засгийн хөгжил, хөрөнгө

оруулалт, үнийн болон зах

зээлийн судалгаа шинжилгээний

ажлуудыг гүйцэтгэж олон улсын

аж ахуйн нэгжийн

менежментийн үйл ажиллагааг

зохион байгуулна.

Одоогоор манай

мэргэжлээр төгсөгчид

дараах ажил үүргийг

хариуцан нэр төртэй

ажиллаж байна:

Хувийн хэвшлийн

байгууллагуудад гадаад

худалдааны менежер

Олон улсын хөрөнгө

оруулалттай

байгууллагуудад гадаад

худалдааны менежер

Гадаад худалдаа, хөрөнгө

оруулалтын чиглэлийн

төрийн байгууллагуудад

менежер

Тээвэр зуучлалын

байгууллагуудад менежер

Сургалтын болон судалгаа,


байгууллагад судлаач

Маркетингийн суурь болон

нарийн мэргэжлийн

/маркетингийн

судалгаа, хэрэглэгчийн зан төлөв,

маркетингийн удирдлага,

бизнесийн маркетинг,

үйлчилгээний маркетинг г.м/

шинжлэх ухааны онолын

мэдлэгийг эзэмшин улмаар

практикт хэрэглэх талаар зохих

түвшний чадварыг олж авах

Тухайн байгууллага аж ахуйн

нэгжийн одоогийн болон хэтийн

төлөвт үнэлэлт дүгнэлт өгч, үйл

ажиллагааны төлөвлөгөө

хөтөлбөрийг боловсруулахад

суралцах

Гадаад дотоод зах зээлийн иж

бүрэн судалгаа шинжилгээ хийх

арга барилыг эзэмшин, үнэлэлт

дүгнэлт өгөх, стратеги,

тактикийн зөв сонголт хийхэд

“Менежмент,

маркетингийн” чиглэлээр

төгсөгч нь эзэмшсэн

мэргэжлийнхээ дагуу

хувийн өмчийн бүх

хэвшлийн аж ахуйн нэгж,

төрийн захиргааны болон

төсвийн байгууллагууд,

ашгийн бус

байгууллагуудад

мэргэжлийн дагуу ажиллах

боломжтой. Одоогоор

манай мэргэжлээр

төгсөгчид дараах ажил

үүргийг хариуцан нэр

төртэй ажиллаж байна:

Маркетингийн ерөнхий

менежер

Маркетингийн хэлтсийн

дарга

Харилцагчийн

маркетингийн албаны


69

суралцах

Бараа, үйлчилгээний ангилал, нэр

төрөл, борлуулалтын төлөвлөлт,

зохион байгуулалтын арга

барилд суралцах

Зар сурталчилгаа,

идэвхжүүлэлтийн арга,

технологид суралцах

Барааны үнэ бүрдүүлэх арга

барилыг эзэмшин, зах нийцсэн

зөв стратеги, тактикийн шийдвэр

гаргах чадвар олж авах

Барааны хөдөлгөөн, хуваарилалт,

ложистикийн үйл ажиллагааг

зохион байгуулах, удирдах ур

чадвар эзэмших

-Үйлчилгээний бүх чиглэлийн

байгууллагын онцлогтой

маркетингийн удирдлагын

шийдвэр гаргах ур чадвар

эзэмших г.м.

дарга, менежер /банкинд/

Хэрэглэгчийн


дарга, менежер /банкинд/

Үнийн менежер

Борлуулалтын менежер

Олон нийтийн харилцааны

менежер

Зах сурталчилгааны

менежер

Маркетингийн судалгааны

менежер

Их, дээд сургуульд

маркетингийн багш,

судлаач

Төрийн байгууллагуудын

эдийн засгийн чиглэлийн

хэлтэс тасгуудад

мэргэжилтэн,

хариуцлагатай ажлууд г.м.

Бизнесийн болон бизнесийн бус

ямар нэгэн үйл ажиллагаа

явуулахад шаардлагатай бүх

төрлийн төлөвлөлт хийх;


үйл ажиллагааг удирдан зохион

байгуулах;


үйл ажиллагаанд хяналт тавих,

мониторинг хийх;


үйл ажиллагаа, эрдмийн ажилд

шаардагдах судалгаа, шинжилгээ

хийх.

Тус мэргэжлээр төгсөгч нь

төр засаг, аж ахуйн

нэгжийн аль ч шатны албан

тушаалд мэргэжлээрээ


127

Үйлдвэрлэлийн

менежмент


сургууль)

Үйлдвэрлэлийн менежмент

мэргэжлийн бакалаврын зэрэгтэй

мэргэжилтэн нь үйлдвэрлэл үйл

ажиллагааны удирдлагын үндсэн

асуудал, үйлдвэрлэлийн хүчин

чадал, бүтээгдэхүүний нэр

төрлийн сонголт, тоног

төхөөрөмжийн байршил,

чанарын удирдлага, технологийн

талаархи тодорхой ойлголтуудыг

системтэй судлан, шинжлэх

чадвартай, зах зээлийн нөхцөлд

үйлдвэрлэлийн үндсэн асуудал,

бүтээгдэхүүний хийц загвар,

Төгсөгчид нь үйлдвэр, аж

ахуйн газарт

үйлдвэрлэлийн менежер,

бүтээмжийн менежер,

үйлдвэрийн газрын

төлөвлөлтийн мэргэжилтэн

зэрэг ажлын байранд

ажиллахаас гадна энэ

мэргэжлээр төгссөн

төгсөгчид хүний нөөцийн

менежер, нягтлан бодогч,

маркетингийн менежер

зэрэг ажлын байранд

хөрвөн ажиллах чадвартай


70

үйлдвэрлэлийн процесс дахь

шийдвэрлэх асуудал,

төлөвлөлтүүдийг хийх зэрэг

чадварыг эзэмшдэг.

байдаг. Энэ мэргэжлээр

төгсөгчид нь бизнес,

төрийн байгууллагуудын

удирдах албанд дэвшин

өндөр үр бүтээлтэй

ажиллаж байгаа практик

цөөнгүй байна.

128

Худалдааны

менежмент


сургууль)

Худалдаа, бизнес, маркетингийн

удирдлагын онол арга зүйн

мэдлэг эзэмшихээс гадна

худалдаа, бизнесийн

байгууллагуудыг удирдан зохион

байгуулахад шаардлагатай ур

чадварыг эзэмшинэ.

Аймаг, сум, дүүргийн

худалдаа, үйлчилгээ

хариуцсан мэрэгжилтэн,

бизнесийн байгууллагуудад

худалдаа, борлуулалт,


менежерээр ажиллах

боломжтой.

129

Нягтлан бодох

бүртгэл, хяналт

шалгалт


сургууль)

Ня-бо, хяналт шалгалт нь

байгууллагын хүрээний ажил

гүйлгээг санхүүгийн хувьд

хэмжиж, бүртгэлийн мэдээллийг

данс бүртгэлд тусгах, өмч

хөрөнгийн хөдлөл өөрчлөлт, үйл

ажиллагааны орлого үр дүн,

мөнгөн урсгалын мэдээ тайланг

тогтсон дүрэм журам,

аргачиллын дагуу гаргаж

тайлагнахын зэрэгцээ үр дүн,

гүйцэтгэлд хяналт тавих,

баталгаажуулах, стандарт, хууль

журмын хэрэгжилтэд дотоод

болон гадаад хяналт шалгалтыг

хэрэгжүүлэх, шаардлагатай

мэдээллийг бэлтгэх, хэрэглэгчдэд

хүргэх үйл ажиллагааны

тогтолцоо юм.

Төрийн захиргааны болон

аж ахуйн нэгж

байгууллагуудын дотоод

хяналт, санхүү, татвар,

даатгал зэрэг төрийн

хяналтын алба; төрийн

болон хөндлөнгийн

аудитын байгууллага;

сургалт эрдэм


байгууллагад санхүүгийн

удирдлага, нягтлан бодогч,

байцаагч, мэргэжилтэн,

сургалт, судалгааны

ажилтнаар ажиллана.

130

Нягтлан бодох

бүртгэл

мэдээлэл зүй


сургууль)

Ня-бо, мэдээлэл зүйч нь

байгууллагын хүрээний ажил

гүйлгээг санхүүгийн хувьд

хэмжиж, бүртгэлийн мэдээллийг

данс бүртгэлд тусгах, өмч

хөрөнгийн хөдлөл өөрчлөлт, үйл

ажиллагааны орлого үр дүн,

мөнгөн урсгалын мэдээ тайланг

стандарт, тогтсон дүрэм журам,

аргачиллын дагуу гаргах,

мэдээллийн сан бүрдүүлэх,

програм хангамжийг

боловсронгуй болгох, дүн

шинжилгээ хийх, шаардлагатай

Аж ахуйн нэгж

байгууллагуудын дотоод

мэдээллийн нэгжид; санхүү,

татвар, даатгал зэрэг

төрийн хяналтын албад;

төрийн болон хөндлөнгийн

аудитын байгууллагад,

сургалт эрдэм


байгууллагад нягтлан

бодогч, мэдээллийн

системийн мэргэжилтэн;


удирдлага; сургалт,


71

тайлан мэдээллийг бэлтгэх,

боловсруулах, тайлагнах чадвар

бүхий мэргэжилтэн байна.

судалгааны ажилтнаар

ажиллана.

131

Зочид буудал,

зоогийн газрын

менежмент


сургууль)

Аялал жуулчлал, зочлох

үйлчилгээний байгууллагын үйл

ажиллагааны

онцлог, зохион байгуулалт,

менежмент, маркетинг,

үйлчилгээний технологийг



судлахаас гадна аялал жуулчлал,

зочлох үйлчилгээний захиалга,

мэдээллийн систем, тавилга,

интерьер дизайн, мэргэжлийн

англи хэлний мэдлэг, ур

чадварыг олж авна. Суралцагч нь

удирдлагын орчин үеийн арга

барил, үйлчилгээг зохион

байгуулах, зочид

үйлчлүүлэгчидтэй харилцах үйл

ажиллагааг мэргэжлийн

түвшинд, хуулийн

хүрээнд,бизнесийн ёс зүйтэй

хэрэгжүүлэх чадварыг эзэмшинэ.

Төгсөгчид нь үндсэндээ

ажлын байраар хангагдах

буюу цаашид ахисан

түвшинд гадаад дотоодод

үргэлжлүүлэн суралцдаг.

Тухайлбал, “Улаанбаатар”,

“Баянгол”, “Чингис Хаан”,

“Кемпински Хаан Палас”,

“Сонжин Гранд”, “Палас”,

“White House”, “Puma”,

“Цэцэг” зэрэг зочид

буудлуудад мэргэжлээрээ



аялал жуулчлал, зочлох

үйлчилгээний салбарын

компаниудад дунд шатны

менежер, зочин хүлээн

авагч, зохион байгуулагч

зэрэг ажил, үүргийг

гүйцэтгэх боломжтой.

132

Реклам

Сурталчилгаан

ы менежмент


сургууль)

Маркетинг, менежмент, бизнес

дүрслэх урлаг, дизайны онол арга

зүйн

мэдлэг эзэмшихээс гадна

урлахуйн ухаанд суралцаж, уран

сэтгэж, реклам дизайныг бүтээх

болон маркетинг, рекламын

менежментийн арга ухаан, ур

чадварыг эзэмшинэ. Мөн

компьютерийн програмуудын

онцлогийг мэргэжлийн өндөр

түвшинд онол практик хослуулан

суралцаж эзэмшихээс гадна

видео болон хэвлэлийн реклам

бүтээх ур чадвартай болж

төгсдөг.

Энэхүү мэргэжил нь зах

зээлд хөрвөх чадвартай

бөгөөд маркетинг,

менежмент, дизайн гэсэн

чиглэлээр суралцдаг тул

маркетр, менежерээс гадна

рекламын дизайнераар

ажиллах давхар боломжтой.

Реклам сурталчилгааны

мэргэжлийн 5 карьер

байдаг.

1. Телевиз, радио, сонин

сэтгүүлийн газарт

рекламны мэргэжилтэн

2. Пүүс компани

худалдааны байгууллагад

реклам сурталчилгааны

менежер болон

маркетингийн ажилтан

3. Реклам сурталчилгааны

агентлагийн захирал буюу

менежер

4. Мэргэжлийн дизайны

студид реклам

сурталчилгааны дизайнер


72

5. Гадаад дотоодын

үйлдвэрлэлийн газруудад

брэнд менежерээр ажиллах

боломжтой.

133

Аялал

жуулчлалын

менежмент

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Аялал жуулчлалын аж ахуйн

нэгжийг үүсгэн байгуулах,

удирдах мэдлэг чадвар дадлыг

эзэмшнэ. Аялал жуулчлалын

үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг

зохион байгуулах удирдах, түүнд

нөлөөлөх байгаль, нийгэм, эдийн

засаг, улс төрийн хүчин зүйлийг

тодорхойлох мэдлэг чадвар

эзэмшинэ. Жуулчдын сэтгэлзүйг

судлан шинжлэх арга барил

эзэмшихийн зэрэгцээ судалгааг

социометрийн аргаар хийж

өөрсдийн үйл ажиллагаанд

ашиглах мэдлэг чадвар

эзэмшинэ. Аялал жуулчлалын

нөөц, бүтээгдэхүүнийг судлаж

шинэ нөөц, бүтээгдэхүүнийг

судлаж илрүүлэх сэтгэлгээний,

оюун дүгнэлтийн чадвар дадал

эзэмших

Аялал жуулчлалын

чиглэлийн аж ахуйн нэгж,

хувийн хэвшлийн компани,

төрийн ба төрийн бус

байгууллагад ажиллах

боломжтой байна.

134

Байгалийн

аялал жуулчлал

(Газарзүй

геологийн

сургууль)

Байгалийн аялал жуулчлал

мэргэжил эзэмшигч нь

Байгалийн аялал жуулчлалын

бизнесийг удирдан зохион

байгуулах, хяналт тавих,

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх,

борлуулах, аялал жуулчлалыг

байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй

хэлбэрээр зохион байгуулах

тухай экологи, байгаль

хамгаалалын системтэй мэдлэг

эзэмшсэн, түүнийгээ,

мэргэжлийн ажил үүргээ

гүйцэтгэхдээ ашиглах чадварыг

зохих түвшинд эзэмшсэн.

Даяаршлалын нөхцөл дэх

дэлхийн улс төр, нийгэм, эдийн

засгийн өнөөгийн байдал,

хөгжлийн хандлагад бодит

үнэлэлт дүгнэлт өгч чаддаг;

үндэсний болон дэлхий дахины

соѐ л, түүх, зан заншил,

уламжлалыг ойлгож хүндэтгэдэг;

өргөн хэрэглээний цахим

техникийг эзэмшиж чаддаг, эх

Байгалийн аялал жуулчлал

/экотуризм / мэргэшлээр

төгсөгч нь шинжлэх ухаан,

боловсрол, үйлдвэрлэлийн

дараах салбаруудад

мэргэжилтнээр зориулагдан

бэлтгэгдэнэ. Үүнд: Аялал

жуулчлалын төрийн

гүйцэтгэх байгуулагад

мэргэжилтэн , Аялал

жуулчлалын бизнесийн

салбарт менежер ,

Экотуризмын бизнес

эрхлэгч


73

хэлний өндөр боловсролтой,

экотуризмын мэргэжлийн

мэдээллийг дэлхий дахины

түгээмэл гадаад хэлээр ашиглаж

чаддаг байна.

135

Бизнесийн

сэтгэл судлал


сургууль)

“Бизнесийн сэтгэлзүй” чиглэлээр

төгсөгч нь эзэмшсэн

мэргэжлийнхээ дагуу өмчийн бүх

хэвшлийн аж ахуйн нэгж, төрийн

захиргааны болон ашгийн бус

байгууллагуудын үйл

ажиллагаанд хүмүүсийн

мэдрэмж, зан төрх, туршлагыг

танин мэдэх замаар хүний

нөөцийг шилж сонгох, сургаж

хөгжүүлэх, хамтран ажиллах

түншээ зөв сонгох, өөрийн

ажиллагчдын сэтгэл зүйн

байдалд дүн шинжилгээ хийх,

хөдөлмөр зохион байгуулалтыг

зөв хийх талаар бизнесийн

зөвлөгөө өгөх, зах зээлийн

судалгаа явуулах, хэрэглэгчийн

сэтгэл зүйд нөлөөлөх, реклам

сурталчилгаа явуулах замаар

байгууллагын борлуулалтыг

нэмэгдүүлэх үйл ажиллагааг

зохион байгуулна. Түүнчлэн

сургалтын болон судалгаа, эрдэм

шинжилгээ байгууллагуудад


Бизнесийн зөвлөх, Хүний

нөөцийн сонголт, үйлдвэр,

албан газрын хүний

нөөцийн салбартхүний

нөөцийн зөвлөхөөр


Сургалт хөгжлийн

менежер, зах зээл судлал,

хэрэглэгчдэд чиглэсэн

маркетинг, хэрэглэгчдийн

зан үйлийг судлах, зөвлөх,

Хөдөлмөрийн сэтгэлзүй,

хөдөлмөрийн зохион

байгуулалт, хөдөлмөрийн

аюулгүй ажиллагаа болон

(үйлдвэр, худалдааны

болон албан газрын

ажилчдын) эрүүл ахуйн

зөвлөгөө өгөх.

136

Төрийн

захиргааны

менежмент

(Эдийн засгийн

сургууль)

Монгол улс төрийн захиргааны

өнгөрсөн болоод ирээдүйн чиг

хандлагыг мэргэжлийн түвшинд

судлахын зэрэгцээ чадварлаг

төрийн захиргааны албан хаагч

болоход суралцах ба цаашид улс

орны ирээдүйн чадварлаг

удирдагчийг бэлгэн гаргана.

Төрийн захиргааны бүх шатанд

ажиллах чадвартай боловсон

хүчин бэлтгэнэ.

Төгсөгчид нь зах зээлийн

нийгэмд хөрвөх чадвартай

төгсдөгөөрөө давуу юм.

Тухайлбал: Төрийн бүх

шатны захиргааны

байгууллага, орон нутгийн


137

Нутгийн

удирдлагын

менежмент


сургууль)

“Нутгийн удирдлагын

менежмент” мэргэжлийг

эзэмшсэнээр төрийн чиг үүргийг

орон нутагт хэрэгжүүлэх өдөр

тутмын үйл ажиллагааг зохион

байгуулах мэргэшсэн төрийн

албан хаагч болно. Энэхүү

мэргэжил нь төрийн удирдлагын

Баг, хорооны зохион

байгууллагч, мэргэжилтэн,

- Баг, хорооны Иргэдийн

нийтийн хурлын дарга,

нарийн бичгийн дарга, -

Сум, дүүргийн Иргэдийн

төлөөлөгчдийн хурлын

дарга, нарийн бичгийн


74

мэргэжлийн хүрээнд нутгийн

удирдлагаар гүнзгийрэн

мэргэшдэг онцлогтой. Төрийн

албан хаагчдын дийлэнх нь

нутгийн захиргааны

байгууллагад ажилладаг учраас

төгсөгчид ажлын байраар бүрэн

хангагдах боломжтой.

дарга, - Хурлын

тэргүүлэгчдийн дарга,

нарийн бичгийн дарга, -

Бүх шатны Засаг дарга, -

Засаг даргын Тамгын

газрын дарга, түшмэл, -

Төрийн алба болон

бизнесийн байгууллагын

захиргааны алба гэх мэт

МУИС-ийн номын сан

Монгол улсын их сургуулийн төв номын сан нь манай орны томоохон номын сангуудын нэг

бөгөөд 1942 онд МУИС байгуулагдах үеэс үйл ажиллагаагаа эхлэн эдүгээ болтол эрдэмтэн багш нар,

оютнуудад ном хэвлэлээр үйлчилж байна. Одоо тус номын сан нь 300 000 гаруй боть номтой ба

хичээлийн 2-р байранд үндсэн үйлчилгээний 8 цэг салбар, 27 номын санчтайгаар үйл ажиллагаагаа

явуулж байна. Номын сан нэг жилд давхардсан тоогоор 200000 гаруй уншигчдад үйлчилдэг.

МУИС, Нээлттэй Нийгэм Форум, Дэлхийн Банк, НҮБ хамтран хөгжлийн болон бодлогын тухай

өргөн мэдээллийг олон нийтэд нэг цэгээс шуурхай олж авах боломж бүрдүүлэхийг эрхэмлэн зорьж

"Хөгжлийн Мэдээлэл, Сургалтын Төв"-ийг тус номын сангийн Чөлөөт сонголттой уншлагын танхимд

байгуулан ажиллуулж байна.

Байгалийн шинжлэх ухааны номын уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь хичээлийн 200 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд

монгол, орос хэл дээр хэвлэгдсэн физик, математик, хими, геофизик, геологи, газарзүй, биологи

болон техникийн шинжлэх ухааны чиглэлийн ном, сурах бичиг байх бөгөөд оюутнуудад

уншигчийн болон оюутны үнэмлэхийг үндэслэн үйлчилнэ. Мөн олон хувьтай номыг гэрээр

олгоно. Тус танхимд байхгүй номыг уншигчийн захиалгын үндсэн дээр ЭШФ-оос захиалгаар авч

уншлагын танхимаар олгож үйлчилнэ.

Нийгэм, хүмүүнлэгийн шинжлэх ухааны номын уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь 250 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд монгол, орос хэл

дээр хэвлэгдсэн нийгэм судлал, түүх, эдийн засаг, хууль зүй, соёл урлаг, хэл шинжлэл, утга

зохиол, шашин судлал, гүн ухаан, сэтгэл судлалын шинжлэх ухааны чиглэлийн ном, сурах бичиг

байх бөгөөд оюутнуудад уншигчын болон оюутны үнэмлэхийг үндэслэн үйлчилнэ. Тус танхимд

байхгүй номыг уншигчийн захиалгын үндсэн дээр ЭШФ-оос захиалгаар авч уншлагын танхимаар

олгож үйлчилнэ.

Чөлөөт сонголттой уншлагын танхим

Тус уншлагын танхим нь 60 уншигчийн суудалтай. Энэ танхим нь тус сургуулийн багш , эрдэм

шинжилгээний ажилтан, докторант, магистрант, ажилтануудад цөөн хувьтай номыг ЭШФ-ноос

чөлөөт сонголтын хэлбэрээр, олон хувьтай номыг гэрээр олгож үйлчилнэ. Оюутнуудад гадаад хэл

дээрх номыг чөлөөт сонголтын хэлбэрээр үйлчилнэ.

Тогтмол хэвлэлийн уншлагын танхим

Энэхүү уншлагын танхим нь 50 уншигчийн суудалтай. Тус уншлагын танхимд 1970 оноос хойшхи

монгол сонин сэтгүүл, орос сэтгүүлүүд байх бөгөөд уншигчдад ажлын болон оюутны үнэмлэхийг

үндэслэн үйлчилнэ. 2008 оны байдлаар тус танхим нь дотоодын 48 төрлийн, гадаадын 5 төрлийн

сонин сэтгүүл захиалан уншигчдын хүртээл болгож байна.

Эрдэм шинжилгээний төв фонд

Эрдэм шинжилгээний төв фондод номын сангийн нийт номын 60 гаруй хувь нь байдаг. Мөн

түүнчлэн энд диссертаци, магистрын дипломын ажлууд байдаг. ЭШФ нь тус сургуулийн багш,


75

ажилтан, ажилчид, магистрант, докторант нарт “Чөлөөт сонголттой уншлагын танхим”-аар

дамжуулан цөөн хувьтай номыг уншлагын танхимаар, олон хувьтай номыг гэрээр олгож

үйлчилнэ. Салбар уншлагын танхимуудад байхгүй номыг ЭШФ-оос оюутнуудын захиалгаар

олгоно.

Каталоги, лавлагаа, ном зүй, мэдээллийн тасаг

Энэхүү тасаг нь уншигчдад номын сан, ном зүйн холбоотой мэдээллээр үйлчилдэг. Үүнд: номын

нэр, зохиогчийг тодруулах, хэрэгцээт номоо ямар каталогоосшүүх, тодорхой нэг сэдвийн

холбогдолтой номын тухай, мөн реферат болон дипломын ажилтай холбогдсон материалыг ямар

ном, сонин, сэтгүүлээс олж болох гэх зэрэг асуултанд электрон болон цаасан каталоги, картын

сан, лавлагааны материал ашиглан лавлагаа өгнө. Лавлагааг амаар болон бичгээр авч болно.

Компьютерийн танхим

Уг танхим нь оюутнуудад оюутны үнэмлэхийг үндэслэн интернет, тоефлийн болон төрөл бүрийн

сургалтын холбогдолтой CD, хайлтын систем болон бусад үйлчилгээгээр үйлчилж байна.

Оюутнуудад сургалтын холбогдолтой материалуудыг үнэгүй ашиглуулах ба интернет ашиглах,

материал хэвлэж авах боломжтой.

Оюутны дотуур байр

МУИС нь оюутны таван байртай ба гадаадын 160, дотоодын 1200 оюутан хүлээн авах

багтаамжтай. Дотуур байранд суух оюутны хяналтын тоог байрны хүчин чадалд зохицуулан

сургуулийн захиргаанаас тогтоож, бүрэлдэхүүн сургуулиудад хүргүүлдэг. Дотуур байранд суух,

шинээр элссэн, хөдөө орон нутгийн оюутанг бүртгэхдээ:

Хөгжлийн бэрхшээлтэй

Өнчин болон амьдралын боломж нөхцөл муу оюутны материалыг эхний ээлжинд хүлээн авна.

Шинэ элссэн оюутан бүртгүүлэхээр сургуульдаа ирэхдээ дотуур байранд суух мэдүүлгээ хамт

өгөх боломжтой.

Холбоо барих утасны жагсаалт

МУИС-ийн бакалаврын сургалтын алба:

Утас: 320892, 318161, 77307730-1023,1024

Бүрэлдэхүүний сургуулиудын утас:

Математик, компьютерийн сургууль (МКС) 311443, 325631, 77307730-3102

Физик, электроникийн сургууль (ФЭС) 327330, 329993, 77307730-1303

Мэдээллийн технологийн сургууль (МТС) 324007, 325305, 77307730-3302

Хими химийн инженерчлэлийн сургууль (ХХИС) 327793, 322278, 77307730-1502

Биологи биотехнологийн сургууль (ББТС) 323970, 322608, 77307730-2102

Газар зүй, геологийн сургууль (ГГС) 311809, 322822, 77307730-6102

Монгол хэл, соёлын сургууль (МХСС) 314327, 325435, 77307730-2502

Гадаад хэл, соёлын сургууль (ГХСС) 326305, 322897, 77307730-2702

Нийгмийн шинжлэх ухааны сургууль (НШУС) 319392, 328890, 77307730-2302

Хууль зүйн сургууль (ХЗС) 312600, 321739, 77307730-3503

Эдийн засгийн сургууль (ЭЗС) 350277, 350994, 77307730-4103

Олон улсын харилцааны сургууль (ОУХС) 354618, 354610, 77307730-5102

Худалдаа үйлдвэрлэлийн сургууль (ХҮС) 326748

Улаанбаатар их сургууль (УБС) 456360

Documents

Элсэгчдэд зориулсан мэдээлэл 2012