3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 29 ∆εκεμβρίου 2013 • Αρ. φ. 1183 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Θ. Μιχόπουλος: O άγιοςΒασίλης είναι σκέτη... λέρα!Κρύο ή αιθαλομίχλη; ∆ιαλέξτε τοντρόπου θα πεθάνετε... σελ. 3

...Χ. Γεωργούλας:Αποχαιρετώντας τη ΒάρκιζαΤι μπορεί να σημαίνεικαι τι απειλεί μια μεγάληεκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ σελ.4

...Γ. Αλμπάνης: Αλλάζειο συσχετισμόςτων πολιτικών δυνάμεωνΟ ΣΥΡΙΖΑ περνάει μπροστάκαι οι μνημονιακοί οργανώνουντην άμυνά τους σελ. 5

...Τ. Μαστρογιαννόπουλος:Η «πλούσια»Κοινοβουλευτική ΟμάδαΟρισμένες σκέψεις με αφορμήτο «πόθεν έσχες» αριστερώνβουλευτών σελ. 10

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Γιώργος Φουρτούνης:Ο κόσμος θέλεινα ξανακερδίσειτη χαμένη του αξιοπρέπειαΟ καθηγητής του Παντείου μιλάγια την Ελλάδα και την προοπτικήτης αριστερής αλλαγής. Σελ. 6-7

...Φώτης Μπενλισόι: Εμφύλιοςστον τουρκικό κρατικόμηχανισμόΗ εξέγερση του Γκεζί είναισε ευθεία σχέση με τις ραγδαίεςεξελίξεις στην Τουρκία σελ. 11

...Μ. Μπαρσέφσκι: Πλούσιοτο οπλοστάσιο της φρίκηςΟ ρατσισμός και η βίαως σκαλοπάτι νομιμοποίησηςτης καταστολής σελ.23

...Μ. Χαρτουλάρη:Το Μουσείο του ΑπαρτχάιντΌποιος τολμά ας το μιμηθεί,όποιος αντέχειας το διορθώσει σελ.16-17

...Ν. Βαλαβάνη:Ένα «αντεστραμμένο»κουτί της ΠανδώραςΓια το βιβλίοτου Κ.Κατζουράκη σελ.18-19

Π. Φερέρο:Το κίνημα

των ∆ικράνωνκαι η ιταλική ΑριστεράΟ Γραμματέας της Κομμουνι-στικής Επανίδρυσης γράφειγια τις αντιφάσειςτων Φορκόνι αλλά καιτης αριστεράς. Σελ. 12-13

Της Σούλας Παναρέτου

Κυριολεκτικά έχουμε ζαλι-στεί με το χορό των εκα-

τομμυρίων που στροβιλίζονταιγύρω μας: μίζες, διασπάθιση

του δημόσιου χρήματος, δια-φθορά. Όσο και να το υπο-πτευόμαστε, δεν θα μπορού-σαμε να φανταστούμε το βά-θος των συνεπειών από την ύ-παρξη του συστήματος των

πελατειακών σχέσεων και τηςρεμούλας. Κρίσιμοι αρμοί τουπολιτικού συστήματος είναιδιάτρητοι ηθικά. Και ίσως εκείπρέπει να αναζητήσουμε τιςαιτίες του πώς φτάσαμε έως ε-δώ, στις συνθήκες παράδοσηςτης χώρας σε ξένα αφεντικά.Το όργιο της αυθαιρεσίας, η α-συλία και η ατιμωρησία των ε-νόχων υπονόμευσαν τα θεμέ-λια της ελλειμματικής δημο-κρατίας.

Ιδιαίτερα η προκλητική φο-ροαποφυγή και φοροδιαφυγήτου πλούτου, η εντυπωσιακήδιαπλοκή πολιτικής και οικο-νομικής εξουσίας, συνεπικου-ρούντων και των κυρίαρχωνμίντια δημιούργησαν γκρίζεςζώνες στο δημόσιο βίο, παγί-δες στη δημοκρατι-

κή οργάνωση.Η καταπολέμηση της δια-

φθοράς αναδεικνύεται πλέονσε κορυφαίο ζήτημα πολιτι-κής, που θα έχει να αντιμετω-πίσει ως προτεραιότητα μια ε-ναλλακτική κυβέρνηση τηςΑριστεράς. Ή θα νικήσει τοτέρας ή αυτό θα την καταπιείπάραυτα. Να το πούμε διαφο-ρετικά: υπάρχει ανάγκη χρη-στής διακυβέρνησης. Αν κρί-νουμε με βάση τα διεθνή δεδο-μένα, η διαφθορά πλήττει τηνκαρδιά της δημοκρατίας, απο-τελεί τεράστια στρέβλωση στηθεσμική-κοινωνική οργάνωση.∆ημιουργεί στεγανά, αδιαπέ-ραστα από τον κοινωνικό έ-λεγχο, εχθρικά στην αξιοκρα-τία, στον υγιή ανταγωνισμό.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Πίσω από την κακοσμία των σκανδάλων

AYTO∆ΙΟΙΚΗΣΗΝα κάνουμε τη Λέσβοπάλι το κόκκινο νησίΜιλάνε στην «Εποχή»ο υποψήφιος δήμαρχος,Σ. Γεωργούλας και οιΓ.Πάλλης και Χ.Ζωγράφου Σελ

. 8

Τρίγωνασκάνδαλα!

Τελικά το κουβάρι της διαπλοκής άρχισε να ξετυλίγεται προ-καλώντας μια κοινωνία που ζει στη φτώχεια και την ανέχεια, μετην ευκολία που άλλαζαν χέρια δισεκατομμύρια. Η απολογίατου Αντ. Κάντα αποκάλυψε ότι οι μίζες δεν δίνονταν μόνο σεγραφεία ή μέσω off-shore αλλά και σε περιβόλους εκκλησιών –δεν έγινε γνωστό αν άναβαν, στη συνέχεια, και κανένα κεράκι!Εμπλεκόμενοι, όπως υποστηρίζει ο πρώην αναπληρωτής διευ-θυντής Εξοπλισμών του υπουργείου Άμυνας, ο πρώην πρωθυ-πουργός Κ. Μητσοτάκης, υπουργοί ακόμα και αρχηγός κόμμα-

τος. Κατηγορίες, όμως, που δεν στηρίζονται σε συγκεκριμέναστοιχεία όπως μας τόνισε δικαστική πηγή. Με ονόματα, ποσάκαι λογαριασμούς ο Αντ. Κάντας αποκαλύπτει όχι μόνο τουςδρόμους που ακολουθούσαν οι μίζες, αλλά και το δικομματικόχαρακτήρα της διαπλοκής, δηλαδή της Ν∆ και του ΠαΣοΚ.

Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Κάντα, ύποπτες προμή-θειες υπήρξαν όχι μόνο την εποχή, που δωροδοκήθηκε ο ίδιος,επί υπουργίας Τσοχατζόπουλου, αλλά και επί Γιάννου Παπαν-τωνίου. (Αναλυτικά στην ιστοσελίδα της Εποχής).

∆ΙΚΟΜΜΑΤΙΚΗ Η ∆ΙΑΠΛΟΚΗ ΑΠΟ Ν∆ ΚΑΙ ΠΑΣΟΚ

Το Γκεζίείναι

ζωντανόΤα μεγάλα σκάνδαλα

διαφθοράς, η οικονομικήπολιτική που εφαρμόζει

αλλά και οκατασταλτικός τρόπος

που αντιμετωπίζει τακοινωνικά κινήματα

διαμαρτυρίας,διογκώνουν την πίεση

στον Τούρκοπρωθυπουργό, Ταγίπ

Ερντογάν. Οιδιαδηλώσεις στους

δρόμους των τουρκικώνπόλεων θυμίζουν κάτι

από Γκεζί και παρά τονανασχηματισμό της

κυβέρνησης ησύγκρουση αναμένεται

να ενταθεί τις επόμενεςμέρες.

22 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Ακαδημίας 62, 5ος όροφος,Αθήνα 106 79

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702, 3619513 -3619514 • FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240

• Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR

3801107200000072038528658ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση:epohigr@gmai.com

www.epohi.grΚωδικός εντύπου: 3341

Ο Κύριος Βενιζέλος μίλησε,όπως λέει, με την ιστορία, αλλάτις φωνές τους τις άκουσε όλος οκόσμος.Ακόμα και η ΚΕ του ΠΑΣΟΚ τονάκουσε, την ώρα κατηγορούσετον ΣΥΡΙΖΑ για «προσπάθειαεκτσογλανισμού του δημόσιουβίου». Είναι προφανές ότι ως υπουρ-γός των Εξωτερικών ξέρει απ’έξω τις προκλητικές και προ-σβλητικές λέξεις, τουλάχιστοντων γειτόνων μας. Η λέξη τσογλάνι, τούρκικηςκαταγωγής, χρησιμοποιείται γιαχαρακτηρισμό κάποιου ωςπαλιόπαιδο, αλήτη, καθίκι. Ο τσόγλανος ή ο τσογλαναράςείναι καθίκια σε μεγέθυνση καιυπερμεγέθυνση, όχι στο σώμααλλά στο χαρακτήρα. «Λέγε με παλιόπαιδο, λέγε μεαλήτη, λέγε με ξενύχτη, μέχρι καιληστή», θα αφιέρωνε στον Μπένυο Στράτος ∆ιονυσίου. Όπως θα έλεγε ο Καραγκιόζης«μπουγιουρούμ πολυχρονεμένεμου εφέντη»Εδώ που τα λέμε, ο Βενιζέλος καιόχι ο Τούρκογλου, που οικακεντρεχείς λένε ότι είναι τοαληθινό όνομά του, γνωρίζειάριστα την έννοια των λέξεωντουρκικής προέλευσης που έχουνεξελληνιστεί. Μ’ αυτές τις λέξεις μπορεί νασυνθέσουμε ολόκληρες βενιζελο-ειδείς προτάσεις, οθωμανικής κα-ταγωγής.Το ντέρτι του Βενιζέλου, στονταβαντούρι του ΠΑΣΟΚ, είναιπου τον θεωρούν γρουσούζη,γιατί πήρε ένα κόμμα εδώ και δύοζαμάνια και το άφησε μεκουσούρι, όταν έγινεκολαούζος της Ν∆. Στο τέλοςέπαθαν κοτζάμ χουνέρι με ταζαρζαβατικά που τουςέριχναν. Μια και μιλάμε για ζαρζα-βατικά, πρέπει να σημει-ώσουμε μια αποτυχία τουοικονομικού επιτελείουτης κυβέρνησης. Οιτιμές τους πολλαπλα-σιάστηκαν, αν και ο συ-νολικός τιμάριθμος κι-νείται σε πολύ χαμηλάεπίπεδα. Αντίθετα, στιςεπιτυχίες τηςκυβέρνησης, όπωςείπε ο υπουργός,

πρέπει να πιστωθεί η πάταξη τουλαθρεμπορίου καυσίμων. Ο Γ. Στουρνάρας ευτυχώς στά-θηκε βράχος αμετακίνητος στουςλαϊκιστές, που πρότειναν να μει-ωθεί ο φόρος κατανάλωσης τουπετρελαίου θέρμανσης, για ναμειωθεί, πέραν των άλλων, η επι-κινδυνότητα από «το νέφος τωνφτωχών». «Αν μειωθεί ο φόρος, τότε θαωφεληθούν όσοι έχουνθερμαινόμενες πισίνες, φώναξεως νέο-γιακωβίνος των μηθερμαινόμενων πισινών. ∆υστυχώς, μάλλον αγνοεί,γιατί διαφορετικά θα μας το τρα-γούδαγε από πάνω το τραγούδιτων Loccomondo «∆εν κάνει κρύοστην Ελλάδα, κρύο δεν έκανεποτέ».Κρύο μπορεί να μην κάνει στηνΕλλάδα, ιδιαίτερα από τον Απρίληως τον Οκτώβρη, αλλάκαταγράφονται υψηλέςμετρήσεις μιζο- χιονοθύελλας. Ο τέως αναπληρωτής γ. γ. εξο-πλισμού Αντώνης Κάντας παρου-σίασε στον ανακριτή 26 συμβό-λαια μίζας.Μήπως υπάρχουν και άλλα, τονρώτησε ο ανακριτής; «Πήρα τόσεςπολλές μίζες, που δεν τιςθυμάμαι όλες», απάντησεστενοχωρημένος. Αντίθετα, στην Τουρκία πουείναι υποανάπτυκτη, στο πρό-σφατο σκάνδαλο εμπλέκονταιάτομα για μίζες μόνο 1,5 εκατομ-μυρίων ευρώ.Εδώ, μόνο ο Κάντας, με όσα μέχριτώρα του έχουν βρει, έφαγετουλάχιστον 16

εκατομμύρια. Ακόμα και στις μεθόδους χρη-ματισμού βρίσκονται 35 χρόνιαπίσω. Έδιναν τα λεφτά σε κουτιάπαπουτσιών. Σιγά το εύρημα. Στο χωριό μου οδήμαρχος, που ήταν καιπαπουτσής, μοίραζε αυγοτάραχακαι χέλια σε κουτιά παπουτσιών,στο τέλος της δεκαετίας του ’70. Πρέπει να τα βρούμε με τουςΤούρκους. Για να εκσυγχρονί-σουμε το πρωτόκολλο της μίζας. Θα αλλάξει προς το λιγότεροαιμοβόρικο και το αδελφοκτόνοτραγούδι της ΜαρίαςΠενταγιώτισσας «τον αδελφό σουσκότωσες τον Τούρκο για ναπάρεις». Τώρα που έπιασαν τον Τομπού-λογλου και όχι τον Τούρκογλουστα πράσα, όλοι κάνουν πως δεντον γνωρίζουν. Ακόμα και αυτοί, όπως λένε στην

πιάτσα, που μαζί τα γλένταγανστα μπουζούκια και στα πολυτελήξενοδοχεία. Και ο Άδωνις δεν τον ήξερε,ούτε φυσικά τον διόρισε. Ευτυχώς που υπάρχουν ταγιαουρτάκια. Το περασμένοΠάσχα, ο Μπουμπούκος, ηΜανωλίδου και ο Τομπούλογλουέτρωγαν μαζί σε γνωστό στέκιτης Νέας Φιλαδέλφειας, μέχριπου τους πήραν είδησηΣΥΡΙΖαίοι(;) και τους πέταξανκοκτέιλ γιαουρτιού καιμουστάρδας. Άντε και του χρόνου,Μπουμπούκο… Για λόγους ιστορικά προφητι-

κούς θα πρέπει να κλεί-σουμε με τα κάλαντα τηςΚΝΕ:

«…Μ’ αριστερήκυβέρνηση, του ΣΥΡΙΖΑαπάτη,θέλουνε να στηρίξουνε,τον κεφαλαιοκράτη…»

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Γεράσιμος ο Αλιεύςalieys@hotmail. gr

Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιάμες στην αιθαλομίχλη τη βαθιάκι αρχή καλός μας χρόνοςτα τσογλάνια έφτασαν να σας πετάξουν απ’ το θρόνο.

Ο Λιάπης έρχεταικαι δε μας καταδέχεται,από τη Μαλαισίαμε μια αρχόντισσα κυρία.

Ο Βενιζέλος έγραφετη μοίρα του την έλεγεσ’ ένα ΠΑΣΟΚ που έμοιαζεσαν υποβρύχιο που έγερνε (δις)

Εί ναι έ να α πό τα προ βλή μα τα που ε πι κρέ μα νται πά νω α -πό τις κοι νω νίες και έ νας ση μα ντι κός λό γος της δυ σπι -στίας και α πέ χθειας των πο λι τών προς την πο λι τι κή τηςκα ταρ ρά κω σης του κύ ρους των πο λι τι κών, της α-πο λι τι -κής διά θε σης.

Τι ση μαί νει χρη στή διοί κη ση; Πρώ τα α πό ό λα, δια φά -νεια των θε σμών και α πο λο γι σμός. Έπει τα, υ πευ θυ νό -τη τα των κρα τού ντων και α ντα πό κρι ση της πο λι τι κήςστις α νά γκες των πο λι τών. Ενθάρ ρυν ση της συμ με το χήςτων τε λευ ταίων στη δια χεί ρι ση των κοι νών. Κρά τος δι- καίου, α νε ξάρ τη τη δι καιο σύ νη και προ στα σία των αν- θρω πί νων δι καιω μά των. Μια κα λή δια κυ βέρ νη ση α να -γνω ρί ζε ται α πό τις ά ο κνες και συ νε χείς προ σπά θειες γιατη μείω ση έως ε ξά λει ψη της φτώ χειας, για την προ στα -σία του πε ρι βάλ λο ντος, την ι σό τη τα των φύ λων, τη βιώ- σι μη α νά πτυ ξη. Επί σης, ση μα το δο τεί ται α πό τον τρό ποπου οι εκ φρα στέςτης συ μπε ρι φέ ρο -νται στις διε θνείςσχέ σεις. ∆ια κρί νε -ται, α κό μη, α πό τηνάρ νη ση του μι λι τα -ρι σμού και την κα- τά φα ση της ει ρη νι -κής δι πλω μα τίαςκαι της φι λίας α νά -με σα στους λα ούς.

Η κα τα πο λέ μη σητων φαι νο μέ νωνδια φθο ράς, ι διαί τε -ρα της φο ρο δια φυ -γής, χρειά ζε ται α -σφα λώς θε σμούς.Αλλά, ε πί σης, καικα τάλ λη λο κοι νω -νι κό πε ρι βάλ λον,που δεν θα κά νει α -νε κτά φαι νό με νακλε πτο κρα τίας, ι -διο ποίη σης του δη- μό σιου πλού του καιξε που λή μα τος τηςδη μό σιας πε ριου -σίας. Θε σμούς έ -χου με: Πέ ραν τηςΕπι τρο πής Θε σμών και ∆ια φά νειας της Βου λής, έ χουν ε -ξαγ γελ θεί κα τά και ρούς Σ∆Ο Ε, οι κο νο μι κοί ει σαγ γε λείς,Αρχή κα τά του ξε πλύ μα τος χρη μά των, ει σαγ γε λέ ας δια- φθο ράς και, ε σχά τως ο Εθνι κός Συ ντο νι στής κα τά τηςδια φθο ράς. Να συ νυ πο λο γί σου με και τις εκ θέ σεις τουΓε νι κού Επι θεω ρη τή ∆η μό σιας ∆ιοί κη σης, πλευ ρές τωναρ μο διο τή των του Συ νη γό ρου του Πο λί τη, τη μη κυ βερ -νη τι κή ∆ια φά νεια-Ελλάς και πά ει λέ γο ντας. Τώ ρα πούτέ μνο νται ό λες αυ τές οι δρα στη ριό τη τες και πώς συ ντο -νί ζο νται, εί ναι έ να ε ρώ τη μα.

Όσον α φο ρά τον Εθνι κό Συ ντο νι στή, στις αρ μο διό τη -τές του εί ναι ο σχε δια σμός πο λι τι κής και ο συ ντο νι σμόςό λων των μη χα νι σμών σε πο λι τι κό, διοι κη τι κό, δι κα στι -κό ε πί πε δο, που έ χουν ως α ντι κεί με νο τη διε ρεύ νη ση καιτι μω ρία των σκαν δά λων δια φθο ράς. Προ χθές, μά λι στα,διορ γα νώ θη κε η με ρί δα με θέ μα: «Ο ρό λος της κοι νω νίαςστην α ντι με τώ πι ση της δια φθο ράς», με σκο πό να γνω- στο ποιη θεί ευ ρύ τε ρα ο θε σμός και οι στό χοι του. Έως ε -δώ ου δείς ψό γος. Όμως, πλη ρο φο ρη θή κα με ό τι η ό ληδιορ γά νω ση προ σο μοία ζε πε ρισ σό τε ρο σε κο σμι κή εκ- δή λω ση, πα ρά σε ε νη με ρω τι κή η με ρί δα. Θέ λεις κά τι ηλου σά τη αί θου σα, θέ λεις τα α κρι βά, πο λυ τε λή αυ το κί -νη τα, θέ λεις η δε ξίω ση με τα πλού σια ε δέ σμα τα, χτύ πη -σε ά σχη μα το ό λο κλί μα, που πα ρα πέ μπει σε ε πο χές α λό- γι στης ευη με ρίας. Θα μας προ σά ψουν λαϊκι σμό, αλ λάδεν μπο ρού με να μη σχο λιά σου με την α ντί θε ση α νά με σαστο γεν ναιό δω ρο μπου φέ και τις ου ρές των πο λι τών γιαμία με ρί δα φα γη τού, που μας έ χου νε στοι χειώ σει…

Άλλω στε, πέ ραν α πό την εκ φώ νη ση, ο κα λύ τε ρος κή- ρυ κας και δια φη μι στής μιας α νε ξάρ τη της Αρχής με βα- ρύ νου σα ση μα σία εί ναι το έρ γο της κα θαυ τό. Όταν αυ τόυ πάρ χει, οι πο λί τες ξέ ρουν να το δια κρί νουν, να το ε κτι -μή σουν και, φυ σι κά, να το στη ρί ξουν. Προς το πα ρόν,δεν έ χου με δει κά ποια ε πι στρο φή κλα πέ ντων στο δη μό -σιο τα μείο, για να μην κο πεί το Ε ΚΑΣ. Πώς το λέ νε; Λά -δι πο λύ και α πό τη γα νί τα τί πο τα!

Πίσω από τηνκακοσμία των σκανδάλωνΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Η καταπολέμησητης διαφθοράςαναδεικνύεταιπλέον σε κορυφαίοζήτημα πολιτικής,που θα έχει νααντιμετωπίσει ωςπροτεραιότητα μιαεναλλακτικήκυβέρνηση τηςΑριστεράς. Υπάρχειανάγκη χρηστήςδιακυβέρνησης.

“Τα κάλαντατης τσογλανοπαρέας

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Οι στό χοι της συ γκυ βέρ -νη σης, ό πως και τωνκομ μά των που την α -

παρ τί ζουν –Ν∆ και ΠαΣοΚ-, έ -χουν ξε κα θα ρί σει. Το Μα ξί μουυ πο στη ρί ζει ό τι μέ χρι τις ευ- ρωε κλο γές δεν έ χει πλέ ον κα νέ -να δύ σκο λο νο μο σχέ διο να φέ -ρει προς ψή φι ση στη Βου λή:πλει στη ρια σμοί και φό ρος α κι -νή των πέ ρα σαν, ό πως και η ε ξε -τα στι κή για τα υ πο βρύ χια και ηπρό τα ση δυ σπι στίας που κα τέ -θε σε ε να ντίον της ο ΣυΡι ζΑ.

Τώ ρακαι «α ντι τρόι κα»…

Τις α πώ λειες που κα τά γρα ψε[Θ. Τζά κρη, Β. Πο λύ δω ρας] τιςθεω ρεί «ε λεγ χό με νες», αν καιπροέρ χο νται και α πό τα δύοκόμ μα τα και δεν εί ναι μο νο σή -μα ντης πο λι τι κής κα τεύ θυν σης.Πα ράλ λη λα, ό μως, ει σέ πρα ξε α -πό τους βου λευ τές της και έ ναση μα ντι κό μή νυ μα: «∆εν μπο- ρού με να κυ κλο φο ρή σου με στιςπε ρι φέ ρειές μας. ∆εν μπο ρού μενα ψη φί σου με κα νέ να άλ λο μέ -τρο, ού τε για έ να ευ ρώ. Κα λύ τε -ρα να πά με σε ε κλο γές, πα ρά ναπέ σει η κυ βέρ νη ση στη Βου λή».

Πώς σκέ φτε ται το Μα ξί μουνα προ χω ρή σει; Ιδίως ό ταν γνω- ρί ζει ό τι μπο ρεί να μην προ σθέ -σει ού τε έ να νέο μέ τρο –του λά -χι στον για έ να ε ξά μη νο- αλ λά ο -ποιο δή πο τε «πα λιό», ψη φι σμέ -νο, μέ τρο ό ταν τί θε ται σε ε φαρ -μο γή ε κλαμ βά νε ται α πό τουςπο λί τες ως και νούρ γιο; Ο Αντ.Σα μα ράς ε πεν δύει ε πι κοι νω νια -κά στο δί πο λο τρόι κα –α ντι τρόι -κα, α νε ξάρ τη τα αν εί ναι η τρόι -κα που έ χει τον τε λευ ταίο λό γογια ό λα τα νο μο σχέ δια και τηνπο λι τι κή που εκ πο ρεύε ται α πότο Μα ξί μου –πο τέ δεν υ πήρ ξεμο νο με ρής νο μο θε τι κή ρύθ μι σηγια κα νέ να θέ μα.

Τοπίοστην αιθαλομίχλη

Ο Αντ. Σα μα ράς στη ρι ζό με νοςα πό σχε δόν ό λα τα, κα τ’ ευ φη -

μι σμό, μέ σα ε νη μέ ρω σης -πουπρο βάλ λουν την πα ρα πο λι τι κήπε τώ ντας την μπά λα στην ε ξέ -δρα- ε πεν δύει στον α ντι τρόι καπό λο, θυ μί ζο ντας τα Ζάπ πειο Ι,Ζάπ πειο ΙΙ, κ.λπ., δη μιουρ γώ -ντας έ τσι σύγ χυ ση σε κοι νω νίααλ λά και σε α ντι μνη μο νια κέςδυ νά μεις. Κερ δί ζει πο λι τι κόχρό νο, χω ρίς, ό μως, να μπο ρείνα δώ σει λύ σεις στα κοι νω νι κάπρο βλή μα τα, ι δίως στη δια χεί -ρι ση της φτώ χειας ως α πο τέ λε -σμα της πο λι τι κής των μνη μο -νίων. [Χα ρα κτη ρι στι κό του α -διε ξό δου εί ναι ό τι το Mega φαι- νό ταν να ε πι χαί ρει την Πέ μπτη,για τί έρ χε ται κα κο και ρία και θαδιώ ξει την αι θα λο μί χλη! ∆η λα -δή, δια λέ γε τε θά να το: ή α πόκρύο ή α πό αι θα λο μί χλη…]

Ψά χνουν ρύθ μι σητου χρέ ους

Το Μα ξί μου, που ου σια στι κάχρη σι μο ποιεί ως σά κο του μποξτον Γ. Στουρ νά ρα [πα ρε μπι πτό -ντως ο Χρ. Λα ζα ρί δης διέ ψευ σετην εί δη ση ό τι σπά ει το υ πουρ -γείο Οι κο νο μι κών στα δύο καιό τι ει σέρ χε ται στην κυ βέρ νη σηως υ πουρ γός Οι κο νο μι κών καιο κ. Στουρ νά ρας α να λαμ βά νειμό νον τις δια πραγ μα τεύ σεις μετην τρόι κα], ευελ πι στεί μέ χριτέ λος Μαρ τίου με αρ χές Απρι- λίου να έ χει ρυθ μί σει το θέ ματης βιω σι μό τη τας του ελ λη νι -κού χρέ ους.

Ου σια στι κά, ό τι θα συμ φω νή -σουν οι Γερ μα νοί να υ πάρ ξειρύθ μι ση πριν α πό τις ευ ρωε -κλο γές. Ο Β. Σόι μπλε, ό μως, ναε πι μέ νει ό τι «στα μέ σα του 2014θα δού με εάν θα πρέ πει να στη- ρί ξου με εκ νέ ου την Ελλά δα,με τά την εκ πνοή του πα ρό ντοςπρο γράμ μα τος στο τέ λος του2014, ε φό σον έ χει ε κτε λέ σει τιςυ πο χρεώ σεις της» [συ νέ ντευ ξηστην Bild, 18.11.13].

Το Μα ξί μου ε πι μέ νει ό τι ανσυμ φω νή σει η Α. Μέρ κελ θαμπο ρέ σει να βγει στις α γο ρές, α -νε ξάρ τη τα αν θα α γο ρά σουν α -κρι βά το δα νει κό χρή μα –υ πο -λο γί ζουν το ε πι τό κιο γύ ρω στο

4%. Και θα δια φη μί σει, μα ζί βέ- βαια με τους υ πό λοι πους ευ ρω -παίους νε ο φι λε λεύ θε ρους, λί γοπριν τις ευ ρωε κλο γές, ό τι δεν υ -πάρ χει νέο μνη μό νιο, ό τι η Ελ-λά δα βγή κε α πό το μνη μό νιο, ό -πως η Ιρλαν δία και η Πορ το γα -λία, α πο σιω πώ ντας ό τι οι μνη- μο νι κές πο λι τι κές θα ε ξα κο λου -θούν να τα λαι πω ρούν την κοι- νω νία για πολ λά χρό νια. Άλλω -στε, στη συ ζή τη ση για τον προ-ϋπο λο γι σμό ο Χρ. Σταϊκού ραςτό νι σε ό τι η κυ βέρ νη ση «προω -θεί το μη χα νι σμό ώ στε να βγειστις α γο ρές η χώ ρα» το β’ ε ξά -μη νο του 2014 –το πο σό που θαχρεια στεί εί ναι α πό 1,5 δισ. ευ -ρώ που υ πο στη ρί ζει η κυ βέρ νη -ση, έως 2 δισ. ευ ρώ που λέει ητρόι κα.

Φυ τώ ριοδια πλο κής

Ο Αντ. Σα μα ράς ε κτι μά ό τι μετη ρύθ μι ση για το χρέ ος στο χέ -ρι, την «ε πι στρο φή» στην κοι- νω νία [έν στο λους και συ ντα -ξιού χους] μέ ρους του «πρω το -γε νούς πλε ο νά σμα τος», πε ρί τα700 εκ. ευ ρώ [λε πτο μέ ρειες,σελ. 5], θα μπο ρέ σει να δια χει -ρι στεί προς ό φε λός του τις ευ- ρωε κλο γές. Πλη ρο φο ρίες, μά- λι στα, α να φέ ρουν ό τι έως τιςευ ρωε κλο γές και άλ λα μέ λη τηςΧρυ σής Αυ γής θα πε ρά σουν τοκα τώ φλι των φυ λα κών Κο ρυ -δαλ λού –α νά με σά τους και οΗλ. Κα σι διά ρης. Κι αυ τό για τί ηδι κα στι κή έ ρευ να φέρ νει στοφως ση μα ντι κά α πο δει κτι κάστοι χεία ε να ντίον τους, ό χι, ό -μως, και σε τέ τοιο βαθ μό πουνα μπο ρεί να τε θεί ε κτός νό μουη ΧΑ. Στη Ν∆, ό μως, ε κτι μούνό τι α πό τους χει ρι σμούς τουςστο θέ μα της ΧΑ θα εισ πρά ξουνο φέ λη στις κάλ πες. Στε λέ χητης, ω στό σο, αμ φι βάλ λουν ωςπρος τα ε κλο γι κά κέρ δη λό γωΧΑ και θυ μί ζουν τις ι στο ρίεςτων Μ. Λιά πη και Χ. Το μπού λο -γου, που, πα ρά τις δια γρα φές,δεί χνουν ευ κρι νώς τη Ν∆ ως«φυ τώ ριο δια πλο κής».

Το ΠαΣοΚ βαί νει συ νε χώς

μειού με νο. Μπο ρεί οι ε ορ τές ναλει τουρ γούν ως μια κα λή ευ και -ρία προ κει μέ νου να κα τα κα θί -σει ο ε σω τε ρι κός «κουρ νια -χτός», ό μως εί ναι φα νε ρό ό τιπλέ ον δεν λει τουρ γεί ως κόμ μα.Οι δη μο σκο πή σεις το δεί χνουνμε τα ξύ φθο ράς και α φθαρ σίας,ε νώ η υ πό θε ση της κε ντρο α ρι -στε ράς με τους «58» -«α πο λει -φά δια του εκ συγ χρο νι σμού»τους α πο κά λε σε πρώην υ πουρ -γός του ΠαΣοΚ- δεν προ χω ρά.Χον δρι κά το ΠαΣοΚ εί ναι χω ρι -σμέ νο στα δύο: ό σοι συ ντάσ σο -νται με τους «58» και ό σοι βλέ- πουν πε ρισ σό τε ρο προς ΣυΡι ζΑκαι ∆η μΑρ [π.χ. Σα χι νί δης,Σκαν δα λί δης, Μω ραΐτης, κ.ά].

Πάνεγια νέο κόμμα

Η α ντι πα ρά θε ση, άλ λω στε,στην πρό σφα τη κε ντρι κή ε πι -τρο πή ή ταν α πο κα λυ πτι κή: «Τοκί νη μά μας θα πά ει στα βρά χια,αν δεν αλ λά ξου με πο ρεία» [Θ.Μω ραΐτης], ε νώ γρα πτή δέ σμευ -ση ό τι δεν θα συ νερ γα στεί τοΠαΣοΚ με τη Ν∆ ζή τη σε ο Κ.Σκαν δα λί δης, και ο Μ. Καρ χι μά -κης κά λε σε τον Ευ. Βε νι ζέ λο ναπει «ποιους υ πη ρε τεί και μεποιους συ γκρούε ται» τοΠαΣοΚ, κ.λπ. Ορι σμέ να, μά λι -στα, στε λέ χη που πρό σκει νταιστον πρώην πρω θυ πουρ γό Γ.Πα παν δρέ ου, δεν δι στά ζουν ναδουν ως μό νη λύ ση τη δη μιουρ -γία ε νός νέ ου κόμ μα τος με πυ- ρή να πρώην στε λέ χη της ε πιρ -ροής Γ. Πα παν δρέ ου με τη συμ- με το χή και του Α. Λο βέρ δου.Βλέ πουν, μά λι στα, θε τι κά τηστά ση του Φ. Κου βέ λη και της∆η μΑρ που δεν μπή καν σε κα -μία κου βέ ντα με τους «58».

Θό δω ρος Μι χό που λος

** Τίτ λος ται νίας στην ο -ποία ο Αι Βα σί λης, ε κτόςτων άλ λων, λη στεύει ε μ-πο ρι κά κέ ντρα μα ζί με τονμε ταμ φιε σμέ νο σε τά ραν -δο, συ νέ ται ρό του!

ΚΡΥΟ Ή ΑΙ ΘΑ ΛΟ ΜΙ ΧΛΗ; ∆ΙΑ ΛΕ ΞΤΕ ΤΟΝ ΤΡΟ ΠΟ ΠΟΥ ΘΑ ΠΕ ΘΑ ΝΕ ΤΕ…

Ο ά γιος Βα σί ληςεί ναι σκέ τη... λέ ρα!

Ο Αντ. Σα μα ράς στη ρι ζό με νος α πό σχε δόν ό λα τα, κα τ’ευ φη μι σμό, μέ σα ε νη μέ ρω σης -που προ βάλ λουν τηνπα ρα πο λι τι κή πε τώ ντας την μπά λα στην ε ξέ δρα- ε -πεν δύει στον α ντι τρόι κα πό λο, θυ μί ζο ντας τα Ζάπ πειοΙ, Ζάπ πειο ΙΙ, κ.λπ., δη μιουρ γώ ντας έ τσι σύγ χυ ση σεκοι νω νία αλ λά και σε α ντι μνη μο νια κές δυ νά μεις. Κερ -δί ζει πο λι τι κό χρό νο, χω ρίς, ό μως, να μπο ρεί να δώ σειλύ σεις στα κοι νω νι κά προ βλή μα τα, ι δίως στη δια χεί -ρι ση της φτώ χειας ως α πο τέ λε σμα της πο λι τι κής τωνμνη μο νίων.

“

Και μιαο μο λο γία

Η ο μο λο γία της Α. Μέρ- κελ στα «ψι λά». Η γερ μα νί -δα κα γκε λά ριος δή λω σε ό -τι «αν η Ελλά δα εί χε βγεια πό το ευ ρώ, θα βγαί να μεό λοι», σύμ φω να με τη LeMonde. «Συ ζη τή σα με», εί -πε α να φε ρό με νη στη Σύ νο -δο Κο ρυ φής [19.12.13],«προ κει μέ νου να μά θου μεεάν η Ελλά δα θα έ πρε πε ναφύ γει α πό τη ζώ νη του ευ -ρώ και πι στεύω πως εάναυ τό εί χε συμ βεί, θα έ πρε -πε ό λοι μας να ε γκα τα λεί -ψου με [την Ο ΝΕ] σε με τα -γε νέ στε ρο χρό νο».

44 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Αποχαιρετώντας τη ΒάρκιζαΤι μπορεί να σημαίνει και τι απειλεί μια μεγάλη εκλογική νίκη τον ΣΥΡΙΖΑ

Το προ ε τών σύ ν θη μα σεκά ποιους τοί χους τηςΑθή νας α να γ γέ λ λει: «Τέ -

ρ μα η Βά ρ κι ζα». Εκεί νος που τοέ γρα φε, ω στό σο, μά λ λον δενφα ντα ζό ταν –ού τε α πο δε χό τανί σως την πι θα νό τη τα– ό τι θα γί -νει τό σο σύ ντο μα και με τέ τοιοτρό πο ε πί και ρο.

Συ ν θή μα τα τέ τοιου τύ που δενκα τα γρά φουν με α παι τή σεις ε -πι στη μο νι κής α κρί βειας τηνπρα γ μα τι κό τη τα· α να λο γίες ε πι -χει ρούν να δια τυ πώ σουν. Η α -λή θεια, πά ντως, εί ναι ό τι γιαπρώ τη φο ρά με τά την ή τ τα τηςα ρι στε ράς στον ε μ φύ λιο τί θε ταιγι’ αυ τήν, εκ των πρα γ μά τωνκαι ό χι βο λο ντα ρι στι κά, ζή τη μαα νά λη ψης της κυ βε ρ νη τι κής ε -ξου σίας. Και το πα ρά δο ξο εί ναιό τι τί θε ται σε μια στι γ μή ι δε ο -λο γι κής κυ ρια ρ χίας του νε ο φι -λε λευ θε ρι σμού, που οι δυ νά μειςπου τον ε κ προ σω πούν ή θε λαννα πι στεύουν ό τι δεν χρειά ζο -νται πια «ό πλα» –και μά λι σταξέ να– για να α πο τρέ ψουν έ νατέ τοιο ε ν δε χό με νο.

Μή πως, ό μως, εί ναι α σύ γ γνω -στη ε πι πο λαιό τη τα να κά νου μετέ τοιους πα ρα λ λη λι σμούς; Τό τεκρι νό ταν ποιος θα ο ρί ζει την τύ -χη αυ τού του τό που, και η μά χηδιε ξα γό ταν με πρα γ μα τι κά πυ- ρο βό λα ό πλα. Τώ ρα;

Ο Γιά ν νης φο βά ταιτο θε ριό, ή το θε ριότον Γιά ν νη;

Η ι στο ρι κή ε μπει ρία και γνώ -ση θα έ πρε πε να μας εί χαν δι δά -ξει, ε κτός των ά λ λων, ό τι δεν εί -ναι τό σο τα υ λι κά μέ σα με τα ο -ποία διε ξά γε ται έ νας α γώ ναςπου κρί νουν το α πο τέ λε σμα, ό -σο ο συ σχε τι σμός δύ να μης πουα πο τυ πώ νε ται στη χρή ση τωνμέ σων. Και, ε πί σης, ό τι δεν υ -πά ρ χει ί σως πιο ι σχυ ρό ό πλο α -πό τη –δε δη λω μέ νη και στα θε -ρή– θέ λη ση της λαϊκής πλειο -ψη φίας, ι δίως αν σ’ αυ τή πε ρι -λα μ βά νε ται και το ση μα ντι κό τα -το μέ ρος της μι σθω τής ε ρ γα -σίας. Τώ ρα, για το αν σή με ρακρί νε ται ποιος θα ο ρί ζει την τύ -χη αυ τού του τό που, δεν θα έ -πρε πε να υ πά ρ χει α μ φι βο λία: α -ντι πα ρα τί θε νται δύο α λ λη λο α -πο κλειό με να πο λι τι κά σχέ διακαι η α ντι πα ρά θε σή τους αυ τήέ χει α ντί κτυ πο και ε κτός συ νό -ρων. Το «ε μείς, ή αυ τοί» δεν εί -ναι α πλώς έ να ευ ρη μα τι κό σύ ν -θη μα.

Εί ναι, λοι πόν, πο λύ πι θα νό ε -μείς, οι ά ν θρω ποι της α ρι στε -ράς, να μη βλέ που με τις α να λο -γίες, ε πει δή νιώ θου με πό σο δύ- σκο λο εί ναι να α πει λη θεί μιακυ ρια ρ χία δε κα ε τιών και μά λι -στα σ’ έ να δυ σμε νές διε θνές καιευ ρω παϊκό πε ρι βά λ λον. Όμωςοι α ντί πα λοι της α ρι στε ράς πρα -γ μα τι κά α νη συ χούν, κα θώς βλέ- πουν πια να δια μο ρ φώ νε ται έ ναπλειο ψη φι κό ρεύ μα στην κοι- νω νία, που θεω ρεί θε μι τή ε πι -δίω ξη τη διε κ δί κη ση της κυ βέ ρ -νη σης α πό την α ρι στε ρά –και εί -ναι δια τε θει μέ νο να στη ρί ξει αυ -τή τη διε κ δί κη ση α πο βά λ λο νταςδι στα γ μούς, φό βους, πρα γ μα τι -κούς ή κα λ λιε ρ γού με νους, α πο -

κρούο ντας α κό μα και α πει λές. Και ε πει δή μια τέ τοια με τα -

στρο φή στο πε δίο των πο λι τι -κών και κοι νω νι κών συ σχε τι -σμών, με α ντι κεί με νο μά λι στατην ε πι λο γή α νά με σα σε δύοδια με τρι κά α ντί θε τες και α λ λη -λο α πο κλειό με νες σε με γά λοςβα θ μό πο λι τι κές προ τά σεις-ε πι -λο γές, μπο ρεί να ση μαί νει με γά -λες α να τρο πές, γι’ αυ τό οι κρα- τού σες (α λ λά με υ πο χώ ρη ση α -πει λού με νες) δυ νά μεις δεν μπο- ρούν να την α ντι με τω πί σουν καινα την α πο δε χθούν σαν μια συ- νη θι σμέ νη «α λ λα γή φρου ράς».Εί ναι φα νε ρό ό τι θα ε πι χει ρή -σουν και να την πα ρου σιά σουνκά ποια στι γ μή ως τέ τοια, και νατην υ πο νο μεύ σουν σαν ου το πι -κή και α νέ φι κτη (α λ λά και ε πι -κί ν δυ νη), πλην ό μως στο ε πι -κοι νω νια κό πε δίο, ό χι ε πί τηςου σίας.

Έτσι μπο ρεί να ε ξη γη θεί καιη πλή ρης και α πό λυ τη ά ρ νη σητου πο λι τι κοοι κο νο μι κού καιμι ντια κού συ μπλέ γ μα τος ναπαί ξει σαν χα ρ τί δι κό του την ά -νο δο του ΣΥ ΡΙ ΖΑ. Τη βιώ νουνσαν εν δυ νά μει σο βα ρή, ί σωςκαι α πο φα σι στι κή το μή και ρή -ξη. Μό νο που αυ τή τη φο ρά, τονα μας ζη τή σουν να πα ρα δώ -σου με τα ό πλα, θα σή μαι νε ό τιέ χουν α πο φα σί σει να κα τα ρ γή -σουν και τυ πι κά τους δη μο κρα -τι κούς θε σμούς.

Τι ζη τά ει ο κό σμοςα πό τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ

Κι αυ τός ο κό σμος, που τεί νεινα δια μο ρ φώ σει με την ί δια τημε τα στρο φή του τους νέ ους συ- σχε τι σμούς, πώς τη βιώ νει; Σεση μα ντι κό βα θ μό α κό μα υ πά ρ -χει α νά με σα σ’ αυ τόν και στο (ε -πι θυ μη τό ή δη γι’ αυ τόν) ε ν δε χό -με νο ε πι κρά τη σης του ΣΥ ΡΙ ΖΑμια σχέ ση α νά θε σης: κά ποιοι ά -λ λοι, στο πο λι τι κό ε πί πε δο, θαα να λά βουν τη διε κ πε ραίω σητης ε ντο λής που θα τους δο θεί.Ωστό σο, η συ νει δη το ποίη ση σεμι κρό τε ρο ή με γα λύ τε ρο βα θ μότου γε γο νό τος ό τι α κό μα και ημε τα στρο φή της ε κλο γι κής συ -μπε ρι φο ράς αυ τών των α ν θρώ -πων εί ναι μια υ λι κή πρά ξη συ μ -με το χής σε μια δια δι κα σία μι- κρό τε ρης ή με γα λύ τε ρης α να -τρο πής, εί ναι πι θα νό να τουςκα θι στά και τους ί διους, α κό μηκαι στον ε λά χι στο βα θ μό, συ μ -με τέ χο ντες σ’ έ να ε γ χεί ρη μα,που δεν α παι τεί α πλώς μια συ- νη θι σμέ νη ε κλο γι κή με τα κί νη -ση. Κι αυ τό πρέ πει να βρει τρό- πους ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ να το α να βα θ μί -σει σε έ μπρα κτη υ πο στή ρι ξηκαι ά με ση συ μ με το χή στην πε ρι- πέ τεια της α ρι στε ράς.

Συ ζη τώ ντας το τε λευ ταίο διά- στη μα με νεό τε ρους (ό χι η λι κια -

κά) ψη φο φό ρους του ΣΥ ΡΙ ΖΑ,δια πι στώ νου με ό λοι νο μί ζω ό τιδεν δια τη ρούν αυ τα πά τες για τοπό σο δύ σκο λο ή εύ κο λο εί ναινα υ λο ποιη θεί το πρό γρα μ μάτου. Όμως δεν ζη τούν α πό αυ -τόν να το ε γκα τα λεί ψει, να τοκά νει πιο «ρε α λι στι κό». ∆ια φο -ρε τι κά δεν θα τον προ σέ γ γι ζαν.Θα ε πέ λε γαν ά λ λες προ τά σεις,της ∆Η ΜΑ Ρ, για πα ρά δει γ μα.

∆εν τον ε πι λέ γουν, πά ντως,μό νο και μό νο ε πει δή αυ τόςπρα κτι κά μπο ρεί να α πο τρέ ψειτην ε πα νε κλο γή της Ν∆ και τησυ νέ χι ση της μνη μο νια κής πο- λι τι κής. Γι’ αυ τό και ε ν δια φέ ρο -νται ό χι μό νο για την α πα λ λα γήα πό τη νε ο φι λε λεύ θε ρη πο λι τι -κή, α λ λά και για το συ γκε κρι μέ -νο πε ριε χό με νο του α ντι πα ρα -θε τι κού σχε δίου που ο ΣΥ ΡΙ ΖΑε πα γ γέ λ λε ται.

∆ύο πρά γ μα τα α κού με κυ ρίωςνα ζη τούν α πό αυ τό ν: πρώ το ν,να α πο φεύ γει να προ κα λεί συ γ -χύ σεις για κε ντρι κά ζη τή μα τατης πο λι τι κής του στον κό σμοπου τεί νει να τον ε πι λέ ξει, καιδεύ τε ρον να κά νει πιο σα φείς,πιο εύ λη πτες και πιο τε κ μη ριω -μέ νες τις πο λι τι κές προ τε ραιό -τη τές του, που α πο τε λούν τοβα σι κό πο λι τι κό σχέ διο α νά σχε -σης της μνη μο νια κής πο λι τι κής,και πιο πει στι κές τις προ τά σειςτου για τη με θο δι κή προ σπά -θεια οι κο νο μι κής α νά κα μ ψης

και πα ρα γω γι κής και κοι νω νι -κής α να συ γκρό τη σης.

Ενιαίο στρα τη γι κό σχέ διο

Η σύ ν θε ση ό λων αυ τών των α -παι τή σεων ο δη γεί στην α νά γκηύ πα ρ ξης ε νός (και μό νο) κα λάε πε ξε ρ γα σμέ νου στρα τη γι κούσχε δίου*, το ο ποίο θα κα θι στάδυ να τή την α πό κρου ση τωνσκλη ρών ε πι θέ σεων που θα υ -πο στεί ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ με ό λα τα μέ -σα, προ κει μέ νου να μη φτά σεινα γί νει κυ βέ ρ νη ση. Αλλά θαπεί θει και τη με γά λη πλειο ψη -φία των λαϊκών τά ξεων ό τι εί ναισε θέ ση με στα θε ρή γρα μ μή, μεμα χη τι κή και ρι ζο σπα στι κή διά- θε ση, με με λε τη μέ νους ε λι γ -μούς, με προω θη τι κούς συ μ βι -βα σμούς να φέ ρει σε πέ ρας τηνα να τρε πτι κή του α πο στο λή, ε -ξου δε τε ρώ νο ντας τα σχέ δια τωνα ντι πά λων και κι νη το ποιώ νταςκά θε φί λια δύ να μη και α ξιο -ποιώ ντας κά θε συ μ μα χι κή δυ να- τό τη τα.

Εύ κο λο να πε ρι γρά φε ται αυ τόσε γε νι κές γρα μ μές, α λ λά δύ- σκο λο να πρα γ μα το ποιη θεί, καιμά λι στα σε συ ν θή κες πρω τό -γνω ρες, που η ε ξέ λι ξή τους εί -ναι σε θέ ση να α να τρέ ψει καιτους πιο προ νο η τι κούς σχε δια -σμούς. Για τί ε νώ α παι τεί ται αυ -τό το σχέ διο να εί ναι ό σο γί νε -ται πιο συ γκε κρι μέ νο, ώ στε ναεί ναι πε ρι σ σό τε ρο πει στι κό,χρειά ζε ται ταυ τό χρο να να δια- θέ τει και τους α πα ραί τη τους δη- μο κρα τι κούς μη χα νι σμούς ε πα -νε κτί μη σης και α να θεω ρή σεων,που θα το κα θι στούν βιώ σι μοι,χω ρίς να το α κυ ρώ νουν στηνου σία.

Εί πα με, για τα δύ σκο λα χρεια -ζό μα στε τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ. Αν ή τανγια τα εύ κο λα, βρί σκα με κι ά λ -λους.

Χ. Γεω ρ γού λαςΣΗ ΜΕΙΩ ΣΗ

* Θα πρέ πει σι γά σι γά να συ νει δη -το ποιού με ό λοι ό τι έ να ε πα ρ κώς ε -πε ξε ρ γα σμέ νο στρα τη γι κό σχέ διοδεν έ χει α νά γκη α πό πα ρα ρ τή μα τα μεπρο θέ μα τα τύ που Α΄ ή Β΄ή Γ΄. Και ό τι ηα πο τυ χία του δεν μπο ρεί να με τα -φρα στεί κα τά ο ποιο δή πο τε τρό πο σεψευ δώ νυ μη νί κη ε νός ε να λ λα κτι κούε φε δρι κού σχε δίου. Η α πο τυ χία τουδι κού μας στρα τη γι κού σχε δίου ση- μαί νει ε πι τυ χία του α ντί πα λου, ό πωςκι αν τη βα φτί σου με. Απλώς, θα πρέ- πει και σ’ αυ τή την πε ρί πτω ση ν’ α ρ -χί σου με τους α γώ νες μας πά λι α πόμια νέα α ρ χή.

Ηεκρηκτική αύξηση της αιθαλομίχληςαυτές τις ημέρες αναδεικνύει τόσο τιςτρομερές επιπτώσεις στο περιβάλλον

και την υγεία των ανθρώπων της οικονομικήςκρίσης που προκαλούν οι μνημονιακές πολιτι-κές, όσο και την αδιέξοδη ενεργειακή, οικι-στική και αναπτυξιακή μεταπολεμική στρατη-γική. Η αιθαλομίχλη, προϊόν καύσης βιομάζαςκαι χημικά επεξεργασμένης ξυλείας επιβαρύνειπεραιτέρω την ήδη βεβαρυμένη ατμοσφαιρατων πόλεων και έχει άμεσες και μακρόχρονεςεπιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπινου πληθυ-σμού. Ο δραματικός πολλαπλασιασμός των αέ-ριων ρύπων αποτελεί σημαντικό κίνδυνο καιαπαιτεί άμεσα και δραστικά μέτρα. Οι άμεσαευάλωτες ομάδες πληθυσμού είναι οι πάσχον-τες από αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσή-ματα καθώς και όσοι ζούν σε ακραίες κοινωνι-κοοικονομικές συνθήκες (ήδη καθημερινά ανα-φερονται θάνατοι από ασφυξία και εμπρησμό οιοποίοι καθορίζονται από την αδυναμία θέρμαν-σης). Εκτός όμως από τις άμεσες και ακραίεςεπιπτώσεις, υπάρχουν και ιδιαίτερα σημαντι-κές επιπτώσεις από τη μακρόχρονη έκθεση

στην αέρια ρύπανση. Την ίδια την αιθαλομίχλη αποτελούν σωματίδιαπου έχουν καρκινογόνο δράση, της οποίας τααποτελέσματα θα γίνουν αντιληπτά μετά απόλίγα χρόνια. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητονα τονιστεί ότι στη διαδικασία της καρκινογέ-νεσης δεν υπάρχουν ασφαλή όρια έκθεσης. Μεβαση τα παραπάνω θεωρούμε επιτακτική τηλήψη των αναγκαίων μέτρων που θα δώσουντη δυνατότητα άμεσης θερμανσης με βάση τηνυπαρχουσα κατά περίπτωση οικιακή υποδομή(πετρέλαιο, αέριο, ηλεκτρικό).Παραλληλα θεωρουμε ότι η σημερινή κρίσηαναδεικνύει ως αμεση προτεραιότητα τηνανάγκη διαμόρφωσης ολοκληρωμένου αειφο-ρικού στρατηγικού σχεδιασμού για την αντιμε-τώπιση τόσο των επιτακτικών αναγκών οικια-κής θέρμανσης όσο και την προστασία του πε-ριβάλλοντος στις πόλεις.

Ιωάννης ∆. Παντής, Καθηγητής Οικολογία ΑΠΘΑλέξης Μπένος, Καθηγητής Υγιεινής,

Κοινωνικής Ιατρικής & ΠρωτοβάθμιαςΦροντίδας Υγείας ΑΠΘ

Ακόμα και η μεταστροφή της εκλογικήςσυμπεριφοράς αυτών των ανθρώπωνείναι μια υλική πράξη συμμετοχής σε μιαδιαδικασία μικρότερης ή μεγαλύτερηςανατροπής. Κι αυτό πρέπει να βρειτρόπους ο ΣΥΡΙΖΑ να το αναβαθμίσει σεέμπρακτη υποστήριξη και άμεσησυμμετοχή στην περιπέτεια τηςαριστεράς.

“

Οι σοβαρές επιπτώσεις της αιθαλομίχλης

Του

∆ημ

ήτρη

Πετ

σετί

δη

Η ΕΠΟΧΗ 6 Οκτωβρίου 2013 33ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ηπο λι τι κή πα λά ντζα γέρ νει υ πέρ του ΣΥ- ΡΙ ΖΑ. Πολ λές φο ρές στο πα ρελ θόν έ χεικα τα γρα φεί έ να ο ρια κό ση μείο, με τά το

ο ποίο ο συ σχε τι σμός των πο λι τι κών δυ νά μεωναλ λά ζει κα τά τρό πο α νε πί στρε πτο. Φαί νε ται ό -τι η ψή φι ση των νο μο θε τη μά των για το φό ρο α -κι νή των και τους πλει στη ρια σμούς ση μα το δο τείέ να τέ τοιο ο ρια κό ση μείο, με τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ να περ- νά ει μπρο στά α πό τη Νέα ∆η μο κρα τία. Τη δια- φο ρά δεν την κά νουν τό σο οι δη μο σκο πή σεις οιο ποίες στο σύ νο λό τους α πο τυ πώ νουν προ βά δι -σμα της α ξιω μα τι κής α ντι πο λί τευ σης. Από τηστιγ μή που πα ρα πά νω α πό το 40% των ε ρω τώ -με νων δεν δί νει α πα ντή σεις, εί ναι προ φα νές ό τιοι δη μο σκο πή σεις, (α κό μα και οι πιο άρ τιες ε πι -στη μο νι κά) μπο ρούν να δώ σουν μό νο α δρές εν- δεί ξεις των κοι νω νι κών τά σεων, και ό χι να α πο -τε λέ σουν λε πτο με ρή α πο τύ πω σή τους.

Τη με γά λη δια φο ρά την κά νουν, α πό τη μια με -ριά, αυ τό που θα λέ γα με η γε νι κή αί σθη ση τηςσυ γκυ ρίας, και α πό την άλ λη, οι πραγ μα τι κέςπιέ σεις που α σκού νται στους βου λευ τές της συ -μπο λί τευ σης α πό τους ψη φο φό ρους τους. Η γε- νι κή αί σθη ση εί ναι, λοι πόν, ό τι ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ θα εί -ναι ο νι κη τής στις ευ ρωε κλο γές. Στη δε Βου λήδεν εμ φα νί ζε ται ού τε έ νας βου λευ τής της συ μ-πο λί τευ σης να υ πε ρα σπί ζε ται έν θερ μα την α κο -λου θού με νη πο λι τι κή. Η κρι τι κή στον Γ. Στουρ- νά ρα α πό τους βου λευ τές της Ν∆ και του ΠΑ -ΣΟΚ τεί νει πλέ ον να γί νει ο κα νό νας, ό χι η ε ξαί -ρε ση.

Η συρ ρί κνω ση της ε πιρ ροής της κυ βέρ νη σηςΣα μα ρά δεν ο φεί λε ται μό νο στη συσ σώ ρευ σητων μνη μο νια κών δει νών για ό σους έ χουν ή δηπέ σει θύ μα τα της πο λι τι κής της «ε σω τε ρι κής υ -πο τί μη σης». Εξί σου ση μα ντι κό εί ναι το ό τι με τηφο ρο λό γη ση των α κι νή των και το ά νοιγ μα τουπα ρα θύ ρου για τους πλει στη ρια σμούς, η κυ βέρ -νη ση έρ χε ται σε ευ θεία σύ γκρου ση με πα ρα δο -σια κά συ ντη ρη τι κά α κρο α τή ρια, τα ο ποία μέ χριτώ ρα τη στή ρι ζαν σχε τι κά. Όλα δεί χνουν ό τιβρι σκό μα στε μπρο στά σε νέα δια δι κα σία άρ σηςσχέ σεων πο λι τι κής εκ προ σώ πη σης των με σαίωνστρω μά των, α νά λο γη με αυ τή πριν ε νά μι σι χρό -νο με τα α σθε νέ στε ρα οι κο νο μι κά. Όπως και να‘χει, ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ έ χει αέ ρα νί κης, πράγ μα που ό λοικα τα λα βαί νουν.

Τα τρία στοιχήματα

Ο Σα μα ράς ε πεν δύει σε πα ρο χές, δια τά ρα ξητης συ νο χής του ΣΥ ΡΙ ΖΑ, ε νί σχυ ση άλ λων α ρι -στε ρών ψη φο δελ τίων. Το ό τι έ χει αρ χί σει η α ν-τί στρο φη μέ τρη ση για την κυ βέρ νη ση, επ’ ου δε -νί ση μαί νει ό τι ο Σα μα ράς και οι άν θρω ποί τουθα πε ρι μέ νουν πα θη τι κά το μοι ραίο. Φαί νε ται ό -τι το Μα ξί μου ρί χνει τα λε φτά του (που δεν εί ναικαι πολ λά, ε δώ που τα λέ με) σε τρία στοι χή μα τα.Το πρώ το, εί ναι ό τι γύ ρω στον Απρί λιο οι τροϊ-κα νοί θα α πο δε χτούν την ύ παρ ξη πρω το γε νούςπλε ο νά σμα τος. Αυ τό, υ πο τί θε ται, ό τι θα ε πι τρέ -ψει στην κυ βέρ νη ση να μοι ρά σει πε ρί που 700 ε -

κα τομ μύ ρια σε έν στο λους και συ ντα ξιού χους.Πα ράλ λη λα, η κυ βέρ νη ση ευελ πι στεί ό τι οι τροϊ-κα νοί θα δώ σουν κά ποιο σή μα για τη ρύθ μι σητου χρέ ους, που θα μπο ρέ σει να το χρη σι μο -ποιή σει στην προ ε κλο γι κή πε ρίο δο. Εννο εί ται ό -τι δεν μι λά με για πραγ μα τι κό κού ρε μα, αλ λά γιαευ κο λίες πλη ρω μής -για πα ρά δειγ μα, διε τές πά- γω μα πλη ρω μής το κο χρε ο λυ σίων.

Η δεύ τε ρη κί νη ση του Μα ξί μου εί ναι να ε νι -σχύ σει αυ τές που το ί διο θεω ρεί φυ γό κε ντρεςδυ νά μεις μέ σα στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ. Ο τρό πος που έ χειε πι λε χτεί για να διαρ ρη χθεί η συ νο χή του ΣΥ ΡΙ -ΖΑ, εί ναι να πα ρου σιά ζε ται η η γε σία του κόμ μα -τος α να ξιό πι στη, υ πο κρι τι κή κι εν σω μα τω μέ νηστο μνη μο νια κό πλαί σιο. Εί ναι χα ρα κτη ρι στι κότο δη μο σίευ μα του «Βή μα τος» πε ρί δή θεν συν- διαλ λα γής Τσί πρα-Ρεν -στο ί διο μυ θι στο ρη μα τι -κό άρ θρο πε ρι γρά φο νταν και διά λο γοι στε λε χώντου ΣΥ ΡΙ ΖΑ με ευ ρω παίους α ξιω μα τού χους σε«συ να ντή σεις» που ό μως δεν πραγ μα το ποιή θη -καν πο τέ. Το Μα ξί μου πι στεύει ό τι αν πα γιω θείη ει κό να μιας δε ξιάς με τα τό πι σης της η γε σίαςτού ΣΥ ΡΙ ΖΑ, η Αρι στε ρή Πλατ φόρ μα αρ γά ή γρή- γο ρα θα ο δη γη θεί σε α πο χώ ρη ση α πό το κόμ μα!

Η τρί τη κυ βερ νη τι κή κί νη ση εί ναι η ε νί σχυ σητων α ρι στε ρών σχη μα τι σμών που λει τουρ γούν α -ντα γω νι στι κά στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ και θα μπο ρού σαν νατου κό ψουν ψή φους. Γι’ αυ τό οι Ηρα κλείς τουΜνη μο νίου, ό πως ο Γεωρ γιά δης, ε ξά ρουν τη συ- νέ πεια και το ή θος του ΚΚΕ, γι’ αυ τό και η υ περ- προ βο λή του Αλα βά νου α πό τα δια πλε κό με ναΜΜΕ.

Όμως το Αρι στε ρό Ρεύ μα έ χει ση μα ντι κή συμ- βο λή στη δη μιουρ γία και την ε νό τη τα του ΣΥ ΡΙ -ΖΑ, ε νώ ο δη μο ψη φι σμα τι κός χα ρα κτή ρας τωνευ ρωε κλο γών πε ριο ρί ζει εκ των πραγ μά των τηνδυ να μι κή α ρι στε ρών σχη μα τι σμών, ε κτός ΣΥ ΡΙ -ΖΑ. Το πο λι τι κό μέλ λον του Σα μα ρά ε να πό κει -ται λποι πόν στην κα λή διά θε ση των τροϊκα νών.Οι κυ βερ νώ ντες δεν εί ναι βέ βαια α φε λείς. Γνω- ρί ζουν ό τι με το πρω το γε νές πλεό να σμα και μιαυ πό σχε ση για το χρέ ος δεν κερ δί ζο νται ε κλο γέςπου πραγ μα το ποιού νται σε μια κα τα στραμ μέ νηχώ ρα. Γι’ αυ τό και το σα μα ρι κό antinews έ χει ή -δη αρ χί σει το «μα σάζ» στον κό σμο της Ν∆ με άρ -θρα που υ πο βαθ μί ζουν την πο λι τι κή ση μα σίατου α πο τε λέ σμα τος των ευ ρωε κλο γών. Πι- στεύουν ό τι αν η δια φο ρά α πό τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ κρα- τη θεί σε «λο γι κό» ε πί πε δο (π.χ. κά τω του 3%),θα θεω ρη θεί α να στρέ ψι μη κι ε πο μέ νως δεν θα υ -πάρ χει χώ ρος αμ φι σβή τη σης του πρω θυ πουρ -γού.

Μνη μο νια κή κυ βέρ νη ση χω ρίς Σα μα ρά. Ανε- ξάρ τη τα α πό το τι ε πι διώ κει ο πρω θυ πουρ γόςκαι το πε ρι βάλ λον του, τμή μα τα του μνη μο νια -κού πο λι τι κού προ σω πι κού α περ γά ζο νται άλ λασχέ δια. Μια με γά λη ήτ τα της κυ βέρ νη σης Σα μα -ρά δεν συ νε πά γε ται αυ το μά τως προ σφυ γή σεβου λευ τι κές ε κλο γές. Εί ναι πια προ φα νές ό τι σεπε ρί πτω ση συ ντρι πτι κής ήτ τας Σα μα ρά στις ευ-

ρωε κλο γές, θα ε πι διω χτεί σχη μα τι σμός κυ βέρ -νη σης α πό την υ φι στά με νη Βου λή. Μια μνη μο -νια κή κυ βέρ νη ση χω ρίς τον Σα μα ρά στην πρω- θυ πουρ γία, κα τά το πρό τυ πο της κυ βέρ νη σηςΠα πα δή μου, θα μπο ρού σε να συ μπε ρι λά βει τμή- μα τα της ∆Η ΜΑ Ρ, την Α ΝΕ Λ, κα θώς και των α -νε ξαρ τη το ποιη μέ νων βου λευ τών. Εί ναι εν δει κτι -κές άλ λω στε οι δη λώ σεις της Ντό ρας Μπα κο -γιάν νη.

«Πολιτική ανωμαλία»

Το σε νά ριο της νέ ας κυ βέρ νη σης χω ρίς Σα μα -ρά μπο ρεί να δια σφα λί ζει την α πρό σκο πτη ε μ-πέ δω ση του Μνη μο νίου, ε ντού τοις α ντι με τω πί -ζει δύο πο λύ σο βα ρά προ βλή μα τα. Το πρώ το εί -ναι ό τι αν οι μνη μο νια κοί έ χουν συ ντρι βεί στιςευ ρωε κλο γές, ο ποια δή πο τε μνη μο νια κή κυ βερ -νη τι κή λύ ση θα στε ρεί ται κοι νω νι κής νο μι μο -ποίη σης με α πο τέ λε σμα να δι καιού ται ο ΣΥ ΡΙ ΖΑνα μι λά ει για δια στρέ βλω ση της λαϊκής βού λη -σης και κα μα ρί λα. Το δεύ τε ρο πρό βλη μα εί ναι ηα ντί δρα ση του ί διου του Σα μα ρά. Ήδη ο πρω θυ -πουρ γός στη συ νέ ντευ ξή του στην «Κα θη με ρι νή»χα ρα κτη ρί ζει σχέ διο πο λι τι κής α νω μα λίας ο ποι-α δή πο τε άλ λη κυ βέρ νη ση α πό τη ση με ρι νή Βου -λή, χω ρίς τον ί διο στον πρω θυ πουρ γι κό θώ κο.Επο μέ νως, δεν εί ναι κα θό λου βέ βαιο ό τι θα συ- ναι νέ σει σε ο ποια δή πο τε προ σπά θεια που θα ο -δη γεί στην πο λι τι κή πε ρι θω ριο ποίη σή του.

Με τα ξύ κοι νω νι κής α πό γνω σης και α δυ να μίαςτου κι νή μα τος. Αν η γε νι κευ μέ νη κοι νω νι κή κα- τα στρο φή που προ κα λεί το Μνη μό νιο ο δη γείστην άρ ση των σχέ σεων πο λι τι κής εκ προ σώ πη -σης και την α πί σχναν ση της κυ βέρ νη σης, η προ- φα νής α δυ να μία των κι νη μά των δί νει στους μνη- μο νια κούς με γά λα πε ρι θώ ρια ε λιγ μών. Λαμ βά -νο ντας υ πό ψη την έ κτα ση της κοι νω νι κής ε ρή -μω σης που προ κα λεί το Μνη μό νιο, η κυ βέρ νη σηθα έ πρε πε να μας εί χε α φή σει χρό νους προ πολ- λού. Από τη στιγ μή ό μως που οι δρό μοι εί ναι ά -δειοι και η κοι νω νι κή α γα νά κτη ση δεν παίρ νειτη μορ φή του γε νι κού ξε ση κω μού, οι μνη μο νια -κοί μπο ρούν α κό μα να δια χει ρί ζο νται την ε ξαι -ρε τι κά δυ σχε ρή θέ ση τους, και να κά νουν σχέ διαγια με τά τις ευ ρωε κλο γές. Ακό μα και αν πέ σουντον Μάη, εί ναι πραγ μα τι κά τρο μα κτι κό το πό σοζη μιά μπο ρούν να προ κα λέ σουν στην κοι νω νίααυ τούς τους πέ ντε μή νες.

Το να α νοί ξει η δίο δος ώ στε η λά βα της κοι- νω νι κής α γα νά κτη σης να ε κρα γεί στο πο λι τι κόπρο σκή νιο εί ναι α πο λύ τως α να γκαίο για να στε- νέ ψουν α σφυ κτι κά τα πε ρι θώ ρια των μνη μο νια -κών. Όσο η πο λι τι κή διε ξά γε ται μό νο στο πε δίοτων θε σμών και της ε πι κοι νω νίας, οι δυ νά μειςτου Μνη μο νίου θα δια τη ρούν με γά λο μέ ρος τηςδυ να τό τη τάς τους να ε λίσ σο νται πο λι τι κά.

Γιάν νης Αλμπά νης

H κυ βέρ νη ση έρ χε ται σε σύ γκρου -ση με πα ρα δο σια κά συ ντη ρη τι κά α -κρο α τή ρια, τα ο ποία μέ χρι τώ ρα τηστή ρι ζαν. Όλα δεί χνουν ό τι βρι -σκό μα στε μπρο στά σε νέα δια δι κα -σία άρ σης σχέ σεων πο λι τι κής εκ -προ σώ πη σης των με σαίων στρω -μά των, α νά λο γη με αυ τήν πριν ε νά -μι σι χρό νο με τα α σθε νέ στε ρα οι -κο νο μι κά.

“

Αλλάζει ο συσχετισμόςτων πολιτικών δυνάμεωνΟ ΣΥΡΙΖΑ περνάει μπροστά - Oι μνημονιακοί οργανώνουν την άμυνά τους

66 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΙΩΡΓΟ ΦΟΥΡΤΟΥΝΗ

Ο κόσμος θέλει να ξανακερδίσειτη χαμένη του αξιοπρέπειαTη συ νέ ντευ ξη πή ρανοι Αδά μος Ζα χα ριά δηςκαι Παύ λος Κλαυ δια νός

∆ύο με γά λα κόμ μα τα, η Ν∆και το ΠΑ ΣΟ Κ, με ση μα ντι κήλαϊκή βά ση, χά νουν το κοι νω νι -κό τους έ ρει σμα, αλ λά δεί χνουννα μην κα τα νοούν αυ τή τη δια- δι κα σία και να μην μπο ρούν ναα ντι δρά σουν, έ στω και για λό- γους αυ το συ ντή ρη σης. Πως ε -ξη γεί ται αυ τό;

Μια πρώ τη ερ μη νεία εί ναι ό τιδεν κα τα νοούν α κρι βώς το εγ- χεί ρη μα στο ο ποίο έ χουν ε μπλα- κεί, κα θώς αυ τό α φο ρά μια πο- λι τι κή την ο ποία δεν έ χουν συλ- λά βει οι ί διοι, αλ λά εί ναι στηνπραγ μα τι κό τη τα οι διεκ πε ραιω -τές της. Ενδε χο μέ νως να μηνμπο ρούν να συλ λά βουν την εμ- βέ λεια αυ τού του πει ρά μα τος.Με αυ τή την έν νοια α δυ να τούννα συ νει δη το ποιή σουν ό τι η κοι- νω νία που δια μορ φώ νε ται σή- με ρα, εί ναι ε ντε λώς δια φο ρε τι -κή α πό αυ τήν της προ η γού με -νης πε ριό δου. Ίσως δεν μπο- ρούν να συλ λά βουν το γε γο νόςό τι δεν υ πάρ χει πλέ ον αυ τό πουέ τρε φε τα δύο αυ τά κόμ μα τακαι τη σύ γκλι σή τους, ο «μυ θι -κός» με σαίος χώ ρος. Αυ τό εί ναιτο πρό βλη μα και σε εγ χει ρή μα -τα τύ που «πρω το βου λία των 58»αλ λά και της ∆Η ΜΑ Ρ, θα έ λε γα:ε πι χει ρούν να κα λύ ψουν πο λι τι -κά έ ναν χώ ρο που δεν υ πάρ χεικοι νω νι κά ή έ χει με τα σχη μα τι -σθεί δρα μα τι κά.

Πώς δεν «δρα πε τεύουν» α πότην πα γί δα αυ τή; ∆εν έ χουν κα- θό λου αυ το νο μία;

∆εν εί μαι κα θό λου σί γου ρος.Από την άλ λη, να δρα πε τεύ σουνγια να πά νε που; Εί ναι τό σοπρο σκολ λη μέ νοι στην υ πό θε σηαυ τή, τό σο «κα μέ νοι» πο λι τι κά,που δεν έ χουν πολ λές ε πι λο γές.Το α διέ ξο δο μιας τέ τοιας «δρα -πέ τευ σης» νο μί ζω ό τι α πο τυ πώ -νε ται κα θα ρά στην πε ρί πτω σητης ∆Η ΜΑΡ. Θέ λει να α πο κτή -σει μια αυ το νο μία α πό αυ τό τοπο λι τι κό σχέ διο, αλ λά δεν υ -πάρ χει χώ ρος.

Το πείραμακαι η αξιοπρέπεια

Οι Ευ ρω παίοι δεν υ πο λο γί -ζουν ό τι οι α ντο χές και της κοι- νω νίας και του πο λι τι κού συ- στή μα τος δεν εί ναι α πε ριό ρι -

στες; Θεω ρώ ό τι αυ τό έ χει να κά νει

με την πει ρα μα τι κή διά στα ση ό -σων συμ βαί νουν στην Ελλά δα.Αυ τό που δο κι μά ζε ται εί ναι η ε -γκα θί δρυ ση ε νός ρι ζι κά δια φο -ρε τι κού «πα ρα δείγ μα τος» κοι- νω νι κής και πο λι τι κής ζωήςστις ευ ρω παϊκές χώ ρες. Έναπα ρά δειγ μα που, στην ο λο κλή -ρω σή του, δεν μπο ρού με α κό μανα το φα ντα στού με. Εί ναι η α να- τρο πή του με τα πο λε μι κού, του- λά χι στον, κοι νω νι κού συμ βο -λαίου και ταυ τό χρο να η ε μπέ -δω ση κοι νω νι κών και πο λι τι -κών συν θη κών που πα ρα πέ -μπουν ο ρια κά α κό μα και στονκα πι τα λι σμό του 19ου αιώ να.Άρα, ό ταν α να ρω τιό μα στε γιατις α ντο χές της ελ λη νι κής κοι- νω νίας, πρέ πει πρώ τα να α να -λο γι στού με για ποια κοι νω νίαμι λά με. Το ε ρώ τη μα, δη λα δή, έ -χει να κά νει με το αν διε ρευ νούντα ό ρια των α ντο χών μέ σα στιςο ποίες η ελ λη νι κή κοι νω νίαμπο ρεί να δια τη ρή σει τη συ νο χήτης ως μια κοι νω νία δυ τι κού τύ -που ή αν α να ζη τούν α κρι βώςτην ε λεγ χό με νη υ πέρ βα ση αυ -τών των α ντο χών και το πέ ρα -σμά της σε μια ε ντε λώς δια φο -ρε τι κή κοι νω νι κή κα τά στα ση.Μια δεύ τε ρη εκ δο χή της ε ξή γη -σης του για τί τε ντώ νουν τό σο τοσχοι νί εί ναι ό τι μπο ρεί να έ χουνπά ρει α πό φα ση ό τι θα υ πάρ ξειπο λι τι κή αλ λα γή, έ τσι κι αλ- λιώς, και ε πι χει ρούν να πε ρά -σουν ό σα πε ρισ σό τε ρα μέ τρα γί- νε ται τώ ρα. Μια πο λι τι κή δη μι-ουρ γίας τε τε λε σμέ νων και συ νε -πώς δυ σκο λό τε ρης α ναί ρε σήςτους.

Τα οι κο νο μι κά μέ τρα έρ χο -νται πα κέ το και με τη δη μο κρα -τι κή πε ρι στο λή. Με δε δο μέ νο ό -τι υ πάρ χει πα ρά δο ση δη μο κρα -τίας στην Ευ ρώ πη, πώς αυ τό θαγί νει τε λι κά α νε κτό;

Αυ τό το δια φο ρε τι κό πα ρά -δειγ μα για το ο ποίο μι λά με, εί -ναι τό σο συ νο λι κό που προ φα -νώς πε ρι λαμ βά νει και το ζή τη -μα της δη μο κρα τίας. Την α να -θεώ ρη ση δη λα δή του δη μο κρα -τι κού κε κτη μέ νου της Ευ ρώ -πης. Πι στεύω ό τι έ να α πό τα δε- δο μέ να της ε πο χής εί ναι η κα- τάρ ρευ ση ε νός με γά λου μύ θου:του μύ θου ό τι α γο ρές και κα πι -τα λι σμός πά νε μα ζί με τη δη μο -κρα τία. Αυ τό πλέ ον κα ταρ ρί -πτε ται πα τα γω δώς. Η αλ του σε -ρια νή έν νοια της α στάθ μη τηςσυ νά ντη σης μπο ρεί να βο η θή σειε δώ. Η δη μο κρα τία, ως πρό ταγ -μα και ι στο ρι κό εγ χεί ρη μα, συ- να ντή θη κε ι στο ρι κά με την ά νο -δο του κα πι τα λι σμού. Η συ νά -ντη σή τους δη μιούρ γη σε κα τα -στά σεις α μοι βαίας προ σαρ μο -γής, αλ λά αυ τό δεν ση μαί νει ό τιεί ναι ου σιω δώς φτιαγ μέ να το έ -να για το άλ λο. Έτσι, εκ πί πτουνκαι ο ρι σμέ νοι αυ το μα τι σμοί τηςα ρι στε ρής σκέ ψης, ό πως γιαπα ρά δειγ μα η ευ κο λία με την ο -ποία η Γαλ λι κή Επα νά στα ση α -νά γε ται α πλά και μό νο σε μια«α στι κή» ε πα νά στα ση. Ξέ ρου μετώ ρα ό τι ο κα πι τα λι σμός μπο ρείνα κά νει χω ρίς δη μο κρα τία: αυ -τού του τύ που η α πο σύν δε σηαρ χί ζει ή δη να παίρ νει σάρ κακαι ο στά σε κοι νω νίες δυ τι κούτύ που.

Από την άλ λη πλευ ρά, ό μως,αυ τό ση μαί νει ό τι μπο ρεί να υ -πάρ ξει και δη μο κρα τία χω ρίςκα πι τα λι σμό. Εν ο λί γοις, έ χο -ντας πά ντα ε νερ γή την προο πτι -κή του σο σια λι σμού, θεω ρώ ό τιέ να α πό τα πράγ μα τα που έ χου -με να κά νου με ως Αρι στε ρά, εί -ναι και η υ πε ρά σπι ση της δη μο -κρα τίας, η εκ νέ ου ε νερ γο ποίη -ση του δη μο κρα τι κού προ τάγ -μα τος. Πι στεύω ό τι μια α ρι στε -ρή κυ βέρ νη ση ο φεί λει, με τα ξύάλ λων, να α κο λου θή σει και μια

ε -πι-

θε τι κή πο λι τι κή δη μο κρα τι κήςε πέ κτα σης. Χρειά ζε ται μια διαρ- κής προ σπά θεια, για τί η δη μο -κρα τία αν δεν γί νε ται ο λοέ νακαι πε ρισ σό τε ρο δη μο κρα τι κή,αν δεν «εκ δη μο κρα τί ζε ται»διαρ κώς, πε θαί νει.

Τώ ρα, σχε τι κά με το αν θα γί -νει αυ τή η δη μο κρα τι κή πε ρι -στο λή α πο δε κτή. Υπάρ χουν α -παι σιό δο ξα μη νύ μα τα. Για πα- ρά δειγ μα, η α πο δο χή εκ μέ ρουςτων ευ ρω παίων πο λι τών της με- τα βί βα σης υ πε ρε ξου σιών σε υ -πε ρε θνι κά όρ γα να, πέ ραν κά θεδη μο κρα τι κού ε λέγ χου. Επί σης,το φαι νό με νο της ε κτε τα μέ νης«α πο λι τι κο ποίη σης». Με γά λομέ ρος των ευ ρω παϊκών κοι νω -νιών κρα τά ει α πό το ευ ρω παϊκόμο ντέ λο τις στε νά α το μι κές ε -λευ θε ρίες και α δια φο ρεί για τασυλ λο γι κά και πο λι τι κά δι καιώ -μα τα. Αυ τό δη μιουρ γεί έ ναν α -το μι κό τρό πο ζωής, ου σιω δώςμη-πο λι τι κό. Πρό κει ται για τά- σεις με τις ο ποίες θα έ χου με ναα να με τρη θού με.

Η αριστερή προοπτική

Πώς θα α ντι με τω πι στεί ο«κίν δυ νος» να έρ θει η α ρι στε ράκαι συ γκε κρι μέ να ο ΣΥ ΡΙ ΖΑστην κυ βέρ νη ση;

Πι στεύω ό τι το ρε περ τό ριοτους δεν έ χει ε ξαν τλη θεί. Μπο- ρεί να δού με ως τις ε κλο γές ταπά ντα, α κό μα και προ βο κά -τσιες. Μια τά ση που βλέ πω τε- λευ ταία, σε συν δυα σμό βέ βαιαμε άλ λες, εί ναι ό τι με την ε ξάν -τλη ση της κιν δυ νο λο γίας καιτης ρη το ρι κής πε ρί α κραίων,προω θούν πλέ ον τη ρη το ρι κήτης ε ξο μοίω σης. Λέ νε δη λα δή:«Μα αυ τοί εί ναι σαν και ε μάς».Προ σπα θούν να βά λουν τονΣΥ ΡΙ ΖΑ στο κά δρο της φθο ράς.Εκεί που λέ γα νε ό τι ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ

εί ναι το ε πι κίν δυ νο «άλ λο» τουπο λι τι κού συ στή μα τος, τώ ραλέ νε ό τι ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ εί ναι μέ ροςαυ τού του συ στή μα τος, συ νέ νο -χο ό λων των α μαρ τη μά των του.Νο μί ζω ό τι ε κεί ε ντάσ σο νται τό -σο τα πε ρί «πα σό κων» που έ -χουν βρει κα τα φύ γιο στον ΣΥ ΡΙ -ΖΑ ό σο και οι α θλιό τη τες με τα«πό θεν έ σχες» των βου λευ τώντου.

Υπάρ χει και το ό πλο του φό -βου, που παί χτη κε πο λύ στιςπε ρα σμέ νες ε κλο γές, με το «δί -λημ μα» δραχ μή – ευ ρώ. Βλέ πε τεκά ποιο άλ λο δί πο λο που μπο ρείνα παί ξει μέ σα στο πλαί σιο τουφό βου;

Το βλέ πω δύ σκο λο, ε πει δή οφό βος πλέ ον σχε τί ζε ται πε ρισ -σό τε ρο με τη συ νέ χι ση αυ τήςτης κα τά στα σης. Ο κό σμος δενξέ ρει τι του ξη με ρώ νει αύ ριο καιαυ τό εί ναι που φο βί ζει. ∆εν νο- μί ζω πως εί ναι εύ κο λο να παι- χτεί ξα νά με την ί δια ε πι τυ χία τοδί πο λο στα θε ρό τη τα και α σφά -λεια έ να ντι «τυ χο διω κτι σμού»και δια κιν δύ νευ σης.

Εκεί νο ό μως που προ κα λείεν στά σεις σε έ να κό σμο, εί ναιτο ά γνω στο. Αυ τό πώς μπο ρείνα αρ θεί;

Πρό κει ται για δί κο πο μα χαί -ρι. Γα τί α πό τη μία εί ναι σω στόαυ τό που λέ τε, α πό την άλ λη ό -μως, αν ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ δεν εί ναι κα -τά κά ποιο τρό πο κά τι το «ά γνω -στο», ση μαί νει πως εί ναι μια απ’τα ί δια. Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ πρέ πει νακαλ λιερ γεί τη διά στα ση ό τι ηδια κυ βέρ νη σή του θα εί ναι κά τιπρω τό γνω ρο, κά τι και νούρ γιο.Ο κα τευ να σμός του φό βου πρέ- πει να συν δυά ζε ται με την ελ πί -δα μιας το μής. Επι πλέ ον, σεσχέ ση με την εύ λο γη α παί τη σηγια α πο σα φή νι ση των κυ βερ νη -τι κών βη μά των μας, που προ- φα νώς χρειά ζε ται, πρέ πει ναμην ξε χνά με ό τι κα νείς δεν μπο- ρεί να δώ σει έ ναν πλή ρη ο δι κόχάρ τη, έ να σε νά ριο. Θα έ χου μενα κά νου με με μια ι στο ρι κώνδια στά σεων σύ γκρου ση, ό πουκα νείς δεν μπο ρεί να προ δια -γρά ψει τις πε ρι στά σεις και τιςσυν θή κες που θα προ κύ ψουν.Αυ τό εί ναι μια «τε χνι κο ποίη ση»της πο λι τι κής, μια τε χνο κρα τι -κή πλά νη. Αυ τό που μπο ρεί ναεγ γυη θεί ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ εί ναι οι προ- τε ραιό τη τές του. Αυ τές θα κα- θο ρί σουν και τη δια κυ βέρ νη σήτου. Η σύ γκρου ση ό μως, ως τέ-

Ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου,Γιώργος Φουρτούνης, μιλά στην «Εποχή» για το

πείραμα που εκτυλίσσεται στην Ελλάδα και αφοράτην εγκαθίδρυση ενός ριζικά διαφορετικού

«παραδείγματος» κοινωνικής και πολιτικής ζωήςστις ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, αναλύει τις

σκέψεις του για τον «μεσαίο χώρο» αλλά και για τιςκινήσεις της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ

Αυ τό που δο κι μά ζε ται εί ναι η ε γκα θί δρυ ση ε νός ρι ζι κάδια φο ρε τι κού “πα ρα δείγ μα τος” κοι νω νι κής και πο λι τι κήςζωής στις ευ ρω παϊκές χώ ρες. Ένα πα ρά δειγ μα που, στηνο λο κλή ρω σή του, δεν μπο ρού με α κό μα να το φα ντα στού -με. Εί ναι η α να τρο πή του με τα πο λε μι κού, του λά χι στον,κοι νω νι κού συμ βο λαίου και ταυ τό χρο να η ε μπέ δω ση κοι- νω νι κών και πο λι τι κών συν θη κών που πα ρα πέ μπουν ο -ρια κά α κό μα και στον κα πι τα λι σμό του 19ου αιώ να.

“

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 77ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ησκιά του Ρό μπερτ Μί χε λς βα ραί νειπά ντα ό ταν μι λά με για τις ορ γα νώ -σεις, έ στω και τις νέες. Λί γοι έ χουν

μπει στον κό πο να δια βά σουν αυ τόν τον ο ξυ -δερ κή, τό τε, σο σιαλ δη μο κρά τη. Σε μια α πο -στρο φή του λό γου του γρά φει με πο λύ σκλη -ρό τρό πο, το 1911: «Η ορ γά νω ση εί ναι η μή -τρα της κυ ριαρ χίας των ε κλεγ μέ νων ε πί τωνε κλο γέων, των ε ντο λο δό χων ε πί των ε ντο λο -δο τών, των α ντι προ σώ πων ε πί των α ντι προ -σω πευο μέ νων. Η γέ νε ση ο λι γαρ χιών στουςκόλ πους των ποι κί λων μορ φών δη μο κρα τίαςεί ναι ορ γα νι κή, α πο τε λεί δη λα δή τά ση στηνο ποία υ πό κει ται κα τ’ α νά γκη κά θε ορ γά νω -ση, χω ρίς να ε ξαι ρεί ται ού τε η σο σια λι στι κή,ού τε καν η α ναρ χι κή».1 Ο α κα τά σχε τος φορ- μα λι σμός του Μί χε λς έ χει αμ φι σβη τη θεί πο -λύ και σω στά. Όμως, υ πεν θυ μί ζει ε νο χλη τι -κά κα τα στά σεις που στους ορ γα νω μέ νους εί -ναι πραγ μα τι κό τη τες που τις έ χουν δει να ε -πι τε λού νται.

Η συν διά σκε ψη των νέων του ΣΥ ΡΙ ΖΑ δεθα μπο ρού σε εύ κο λα να α ντι στοι χεί σε κά τιτέ τοιο. Η νέα ορ γά νω ση εί ναι στη δια δι κα σίατης γέν νας. Η συν διά σκε ψη, ως κο ρυ φαίαμέ χρι στιγ μής δια δι κα σία της νε ο λαίας ΣΥ ΡΙ -ΖΑ, δεν φτά νει το α νώ τε ρο ορ γα νω τι κό ε πί -πε δο ε νός συ νε δρίου και ά ρα η δια δι κα σίαεί χε άλ λες μέ ρι μνες.

Οι α ριθ μοί

• Η συν διά σκε ψη διήρ κη σε 4 μέ ρες. • Συμ με τεί χαν 522 α ντι πρό σω ποι που προ-

έρ χο νταν α πό 128 ορ γα νώ σεις. • Η δια δι κα σία της ψη φο φο ρίας για το Κε -

ντρι κό Συμ βού λιο της ορ γά νω σης πε ριε λάμ -βα νε τέσ σε ρις λί στες υ πο ψη φίω ν: 1) Ιδρυ τι -κή ∆ια κή ρυ ξη-Ανα σύν θε ση [47,3%, 32 έ -δρες]. 2) Αρι στε ρή Πλατ φόρ μα Νε ο λαίας[15,2%, 10 έ δρες]. 3) Αρι στε ρή Κί νη ση[35,11%, 24 έ δρες] 4) Κομ μου νι στι κή Πλατ- φόρ μα [2,2.%, 1 έ δρα].

• Τέσ σε ρα μέ λη του Κε ντρι κού Συμ βου -λίου θα διο ρι στούν α ρι στίν δη ν: ∆ύο α πό τηνΑ ΝΑ ΣΑ και δύο α πό το Κόκ κι νο ∆ί κτυο.

• Η Πο λι τι κή ∆ια κή ρυ ξη υ περ ψη φί στη κεα πό τους α ντι προ σώ πους της Ανα σύν θε σης.Η Αρι στε ρή Πλατ φόρ μα κα τα ψή φι σε, ε νώλευ κό ψή φι σε η Αρι στε ρή Κί νη ση, η ο ποίαεί χε κα τα θέ σει νω ρί τε ρα τρο πο λο γία στη

«Χάρ τα ∆ι καιω μά των της Νε ο λαίας», που α -πορ ρί φτη κε με τά α πό ψη φο φο ρία.

• Η α νά δει ξη γραμ μα τείας και γραμ μα τέαμε τα τί θε ται για τις 5 Ια νουα ρίου, στην πρώ -τη συ νε δρία ση του ΚΣ.

Οι στιγ μές

Το Cine Κε ρα μει κός φι λο ξέ νη σε μια ζω ν-τα νή και σί γου ρα ει λι κρι νή δια δι κα σία, κά τιπου δεν εί ναι αυ το νό η το. ∆ια τυ πώ θη καν κα- θα ρά θέ σεις, εμ φά σεις και δια φω νίες α πό ό -λες τις πο λι τι κές με ριές. Οι α ντι πρό σω ποι υ -περ θε μά τι σαν στην α να ζή τη ση μιας ορ γά νω -σης ρι ζο σπα στι κής, χρή σι μης και πρω το πό -ρας. Ανα λύ θη καν το σύ νο λο της πο ρείας τουΣΥ ΡΙ ΖΑ, τα κι νή μα τα των τε λευ ταίων ε τών,η πο λι τι κή συ γκυ ρία, η εν δε χό με νη κυ βέρ νη -ση της Αρι στε ράς και η θέ ση της νε ο λαίας σεαυ τή. Πολ λή κου βέ ντα έ γι νε για την α νερ γία,τα ταυ το τι κά χα ρα κτη ρι στι κά της νέ ας συλ- λο γι κό τη τας, τη με τα νά στευ ση των νέων καιτα ορ γα νω τι κά ζη τή μα τα.

Τα συ μπε ρά σμα τα

Η νε ο λαία ΣΥ ΡΙ ΖΑ εκ κι νεί με α πο σκευέςτης τις προ η γού με νες συ γκρο τή σεις των με -λών της, οι ο ποίες και την ε πι κα θο ρί ζουν.Όμως, η δυ να τό τη τα για μια νε ο λαία της α ρι- στε ράς που ό μοια της δεν έ χει υ πάρ ξει εί ναιε δώ. Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ εί ναι μια πο λι τι κή κλη ρο νο -μία που μπο ρεί να α ξιο ποιή σει η νε ο λαία. Θαστα θεί στο ύ ψος που της πρέ πει για τουςκαι ρούς μας;

Μπο ρεί να συ γκε ντρώ σει και να κα τα νεί μειδη μιουρ γι κά δυ νά μεις για την κοι νω νι κή χει- ρα φέ τη ση. Άλλω στε, η νε ο λαία ή ταν ε κεί νηπου τρα βού σε το μπα στού νι της ρι ζο σπα στι -κό τη τας σε ό λο το προ η γού με νο διά στη μα,την πε ρίο δο του ΣΥ ΡΙ ΖΑ των συ νι στω σών.Στον ΣΥ ΡΙ ΖΑ των με λών, η νε ο λαία του χρει-ά ζε ται να μπο ρεί να τολ μά. Και η τόλ μη δενσυ μπλέ κε ται εύ κο λα με την πει θαρ χία.

Ο Laclau σε μια άλ λη συ γκυ ρία εί χε πει,προ σθε τι κά στα προ η γού με να: «Η συ νάρ -θρω ση ε νός ρι ζο σπα στι κού δη μο κρα τι κού ε -ναλ λα κτι κού προ τάγ μα τος για τον 21ο αιώ ναα παι τεί α να ρίθ μη τες ρη μα τι κές πα ρεμ βά -σεις, που κυ μαί νο νται α πό την πο λι τι κή –μετην τρέ χου σα ση μα σία του ό ρου- ως τα οι κο -νο μι κά και α πό την αι σθη τι κή ως τη φι λο σο -φία. ∆ε μπο ρεί πα ρά να α πο τε λέ σει το έρ γομιας ο λό κλη ρης γε νιάς για τα ε πό με να χρό- νια»2.

Κά τι τέ τοιο εί ναι μάλ λον βα ρύ, αλ λά και ό -μορ φο κα θή κον.

Βα σί λης Ρόγ γας

1 Ρό μπερτ Μί χε λς, «Κοι νω νιο λο γία τωνπο λι τι κών κομ μά των στη σύγ χρο νη δη μο -κρα τία», Εκδ. Γνώ ση, σ. 542

2 Ernesto Laclau, «Για την ε πα νά στα ση τηςε πο χής μας», Εκδ. Νή σος, σ. 15.

Έχοντας πάντα ενεργή την προοπτικήτου σοσιαλισμού, θεωρώ ότι ένα από ταπράγματα που έχουμε να κάνουμε ωςΑριστερά, είναι και η υπεράσπιση της δη-μοκρατίας, η εκ νέου ενεργοποίηση τουδημοκρατικού προτάγματος. Πιστεύω ότιμια αριστερή κυβέρνηση οφείλει, μεταξύάλλων, να ακολουθήσει και μια επιθε-τική πολιτική δημοκρατικής επέκτασης.Χρειάζεται μια διαρκής προσπάθεια,γιατί η δημοκρατία αν δεν γίνεται ολοένακαι περισσότερο δημοκρατική, αν δεν“εκδημοκρατίζεται” διαρκώς, πεθαίνει.

“

Ήταν μια ζω ντα νή και σί γου ραει λι κρι νής δια δι κα σία, κά τι πουδεν εί ναι αυ το νό η το. ∆ια τυ πώ- θη καν κα θα ρά θέ σεις, εμ φά- σεις και δια φω νίες α πό ό λεςτις πο λι τι κές με ριές.

“

Η νε ο λαία χρειά ζε ταινα μπο ρεί να τολ μάΟλο κλη ρώ θη κε η ι δρυ τι κή Συν διά σκε ψη νέων του ΣΥ ΡΙ ΖΑ.Εκλο γή γραμ μα τείας και γραμ μα τέα στις 5 Ια νουα ρίου.

τοια, εί ναι α πρό βλε πτη. Εί ναι ι -δε α λι στι κό το σχή μα που λέει ό -τι μπο ρού με να έ χου με έ να πλά -νο της ι στο ρίας.

Ο κό σμος φαί νε ται να έ χει α -πο δε χτεί το γε γο νός ό τι θα υ -πάρ ξουν συ γκρού σεις και δεντο φο βά ται. Τα γκά λοπ δη λα δήαυ τό δεί χνουν.

Αυ τό έ χει με γά λη ση μα σία ε -νό ψει της συμ με το χής του κό- σμου την ε πό με νη η μέ ρα των ε -κλο γών. Εί ναι α πα ραί τη το νασπά σει η λο γι κή της α νά θε σης.Και δεν α να φέ ρο μαι μό νο στονπα ρα δο σια κό τρό πο της αυ στη -ρά πο λι τι κής στή ρι ξης μιας κυ- βέρ νη σης, αλ λά και στην ε νερ -γή συμ με το χή σε μια προ σπά -θεια που θα έ χει στοι χεία ε πο -ποιίας. Η α νά τα ξη της χώ ρας μεα ρι στε ρό πρό ση μο θα έ χει τέ- τοια στοι χεία και ε πο μέ νωςχρειά ζε ται τη λαϊκή κι νη το -ποίη ση και συμ με το χή, α κό μακαι με τρό πους που σή με ρα δενέ χου με α κό μα φα ντα στεί. Έναστοι χείο που μπο ρεί να κι νη το -ποιή σει σε αυ τή τη κα τεύ θυν ση,πέ ραν της α πο τρο πής της κοι- νω νι κής κα τα στρο φής, εί ναικαι το στοι χείο της α ξιο πρέ -πειας. Ο κό σμος θέ λει να ξα να -κερ δί σει τη χα μέ νη του α ξιο -πρέ πεια.

Αναγκαία η ιδεολογικήηγεμονία

Από την άλ λη υ πάρ χει το ζή- τη μα της ι δε ο λο γι κής η γε μο -νίας. Πο λύ πιο εύ κο λα κά ποιοςμπο ρεί να δε χτεί την οι κο νο μι -κή πρό τα ση του ΣΥ ΡΙ ΖΑ απ’ ό,τιτις α πό ψεις του σε κοι νω νι κάζη τή μα τα. Για πα ρά δειγ μα, τομε τα να στευ τι κό ή τα πο λι τι κάκαι κοι νω νι κά δι καιώ μα τα.

Έτσι εί ναι. Και δεν χρειά ζε ταινα πά ει κα νείς σε «δύ σκο λα»θέ μα τα, ό πως αυ τά που α να φέ -ρα τε. Ένα τε ρά στιο ι δε ο λο γι κόε μπό διο εί ναι η βα θιά ε μπε δω -μέ νη ι δε ο λη ψία σχε τι κά με τοδη μό σιο, ό πως π.χ., τα πε ρί τουυ δρο κε φα λι σμού του ή του εγ- γε νούς «πα ρα σι τι σμού» των δη- μο σίων υ παλ λή λων. Η πρό τα σητου ΣΥ ΡΙ ΖΑ για το δη μό σιο έρ- χε ται σε α ντί θε ση με μια κυ- ρίαρ χη α ντί λη ψη, που έ χει ε μ-πε δω θεί υ πό την η γε μο νία τουνέ ο φι λε λευ θε ρι σμού. Στην Ελ-λά δα εί ναι τό σο μι κρό το διά- στη μα των αλ λα γών, θε τι κώνκαι αρ νη τι κών, που εί ναι αρ κε -τά πρόω ρο να πε ρι μέ νου με ή ναα παι τού με α πό την α ρι στε ρά ναέ χει προ ε τοι μά σει ε παρ κώς αυ -

τήν την η γε μο νία. Από την άλ ληπλευ ρά, αυ τή κα θαυ τή η ε κλο -γι κή ε πιρ ροή του ΣΥ ΡΙ ΖΑ δη μι-ουρ γεί ό ρους ι δε ο λο γι κής με τα -τό πι σης: μό νο και μό νο η «χει -ρο νο μία» του να δη λώ σει, και α -κό μα πε ρισ σό τε ρο να ψη φί σει,το κόμ μα της ρι ζο σπα στι κής α -ρι στε ρά κά ποιος με τε λείωςδια φο ρε τι κή πο λι τι κή προέ λευ -ση συ νι στά πέ ρα σμα ε νός ι δε ο -λο γι κού «Ρου βί κω να» και α φή -νει σο βα ρή πα ρα κα τα θή κη γιατο μέλ λον. Βέ βαια, ο φεί λου μενα πού με ό τι κά τι α νά λο γο, μεδια με τρι κά α ντί θε το πρό ση μο,ι σχύει και στην πε ρί πτω ση πουκά ποιος ψη φί ζει Χρυ σή Αυ γή:ί σως η με γα λύ τε ρη ζη μιά της α -νό δου της ΧΑ να εί ναι η α πό-ε -νο χο ποίη ση της φι λο-να ζι στι -κής στά σης. Όλα αυ τά συ νε πά -γο νται έ να τε ρά στιο ι στο ρι κόκα θή κον που αυ τή τη στιγ μή εκτων πραγ μά των έ χει α να λά βει οΣΥ ΡΙ ΖΑ. Πρέ πει να έ χου με, α νάπά σα στιγ μή, πλή ρη ε πί γνω σηαυ τής της ευ θύ νης: αν ο ΣΥ ΡΙ -ΖΑ δεν τα κα τα φέ ρει, η υ πό θε -ση της Αρι στε ράς, ό χι μό νοστην Ελλά δα αλ λά και στην Ευ- ρώ πη, έ χει τε λειώ σει για τα ε -πό με να σα ρά ντα-πε νή ντα χρό- νια.

Η προ σφυ γή στις ε θνι κές λύ- σεις, α κό μα και στην Αρι στε ράδεί χνει πά ντως να φυ τρώ νει.

Έτσι εί ναι και για αυ τό χρειά -ζε ται να αλ λά ξου με την πρόσ- λη ψη της τρέ χου σας κα τά στα -σης. Μια ε πι φα νεια κή πρόσ λη -ψη της σύ γκρου σης που ζού μεεί ναι με ό ρους «ξέ νων» και «Ελ-λή νων». Και για αυ τό ευ δο κι -μούν α να λύ σεις πε ρί νέ ας κα το -χής, δο σί λο γων, προ δο τώνκ.ο.κ. Πρέ πει να α να δει χθεί ό τιη πραγ μα τι κή σύ γκρου ση εί ναιμε τα ξύ «α γο ρών» και δη μο κρα -τίας. Η κοι νω νι κή α ντί θε ση κε- φα λαίου – ερ γα σίας λαμ βά νεισή με ρα την κυ ρίαρ χη μορ φήτης σύ γκρου σης α γο ρών - δη μο -κρα τίας. Από την άλ λη πλευ ρά,η «α ντι-κα πι τα λι στι κή» εκ δο χήε θνι κής α να δί πλω σης, ε νώ α να -γνω ρί ζει τη στρα τη γι κή εμ βέ -λεια του συ ντε λού με νου πει ρά -μα τος για τις κυ ρίαρ χες δυ νά -μεις της Ευ ρώ πης, πα ρα γνω ρί -ζει την ε ξί σου στρα τη γι κή, α να -τρε πτι κή ση μα σία της α νά σχε -σης αυ τής της ε πί θε σης σε ευ- ρω παϊκό α κρι βώς ε πί πε δο. Θέ- λο ντας και μη, η μά χη εί ναι ευ- ρω παϊκή, και ως α ρι στε ρά δενμπο ρού με πα ρά να τη δώ σου -με.

•

88 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΑΥΤΟ∆ΙΟΙΚΗΣΗ

Τη συ νέ ντευ ξή πή ρε η Τζέ λα Αλι μπρά ντη

Για τί στη ρί ζε τε τη δη μο τι κή κί νη σητου Άλλου ∆ρό μου;

Γιώρ γος Πάλ λης: Εί ναι μια ε πι λο γήπου έ χει να κά νει με το στό χο. Ο στό χοςπου θέ του με στη Λέ σβο, αλ λά και γε νι κάστον ΣΥ ΡΙ ΖΑ, εί ναι η με γα λύ τε ρη δυ να τήευ ρύ τη τα στις αυ το διοι κη τι κές ε κλο γές,θεω ρώ ντας τις ως κομ βι κό ση μείο γιατην ε φαρ μο γή της πρό τα σης της Αρι στε -ράς για πα ρα γω γι κή α να συ γκρό τη ση καιστή ρι ξη της κοι νω νίας σε ζη τή μα τα α ν-τι φα σι σμού και κοι νω νι κής αλ λη λεγ -γύης. Ως ε πι κε φα λής της πα ρά τα ξης Αλ-λα γή Πο ρείας, έ θε σα τον ε αυ τό μου στησυλ λο γι κό τη τα που πρέ πει να οι κο δο μή -σου με για να ξε πε ρά σει τα ό ρια του ΣΥ- ΡΙ ΖΑ και να προ χω ρή σου με σε μια ευ ρείαπο λι τι κή κί νη ση της Λέ σβου, ώ στε να γί -νει πά λι το κόκ κι νο νη σί.

Πώς προέ κυ ψε η υ πο ψη φιό τη τά σαςγια δή μαρ χος;

Στρα τής Γεωρ γού λας: Η υ πο ψη φιό τη -τα αυ τή ή ταν α πο τέ λε σμα μιας κι νη μα τι -κής δια δι κα σίας που λάμ βα νε χώ ρα ε δώκαι αρ κε τό και ρό στη Λέ σβο. Στις πλα- τείες, στις πο ρείες συ γκε ντρω θή κα μεκό σμος που μοι ρά ζε ται τις ί διες α νη συ -χίες. Απο τέ λε σμα αυ τών των δρά σεων ή -ταν να βρε θού με αρ χές ∆ε κεμ βρίου σε έ -να κοι νό χώ ρο, να κα τα λή ξου με σε έ νακεί με νο πρό σκλη ση, στον ε πι κε φα λήςκαι να συ νε χί σου με αυ τήν τη δια δι κα σίαπου μας ε νώ νει. Συ γκε κρι μέ νες προ τά -σεις, δη λα δή, για ά με ση δη μο κρα τία α πότα κά τω, λαϊκή συν διοί κη ση του δή μουκαι εκ πό νη ση του προ ε κλο γι κού μαςπρο γράμ μα τος.

Σε α να κοι νώ σεις σας προ βάλ λε ται έ ν-το να ο α ντι μνη μο νια κός χα ρα κτή ρας τηςδη μο τι κής κί νη σης, βά σει αυ τού συ γκε -ντρω θή κα τε;

Σ.Γ.: Θεω ρού με πως οι αυ το διοι κη τι -κές ε κλο γές του 2014 δεν μπο ρούν να εί -ναι α πο κομ μέ νες α πό το ευ ρύ τε ρο πο λι -τι κό το πίο. Από τους α γώ νες ε νά ντια στομνη μό νιο και τις κυ βερ νή σεις της τρόι- κας. Να συ μπλη ρώ σω και τον α ντι καλ λι -κρα τι κό χα ρα κτή ρα του χώ ρου, α φούστη Λέ σβο έ χου με υ πο στεί τις συ νέ πειεςαυ τού του νό μου στη χει ρό τε ρη μορ φήτους: Εί ναι ο με γα λύ τε ρος σε έ κτα ση δή -μος της Ελλά δας, συ νε νώ θη καν 13 δή -μοι.

Ο πα ρά γο ντας της Αρι στε ράς ποιονρό λο έ χει στην κί νη ση, υ περ βαί νει τον α -ντι μνη μο νια κό και α ντι καλ λι κρα τι κό χα- ρα κτή ρα;

Σ.Γ.: Ο πα ρά γο ντας της Αρι στε ράς σεό λη αυ τήν την κι νη μα τι κή δρά ση ή τανπά ντα μπρο στά, αυ τός ή ταν ο ρό λος της,δεν θα στα μα τή σει να τον έ χει. Ο α ντι -μνη μο νια κός χα ρα κτή ρας δεν εί ναι ου δέ- τε ρος ι δε ο λο γι κά και πο λι τι κά. Εί ναι συ -γκε κρι μέ νος, σ’ αυ τήν τη συ γκε κρι μέ νηκα πι τα λι στι κή κοι νω νία. ∆εν μπο ρού μενα τον ξε χά σου με αυ τόν το ρό λο.

Από την ε μπει ρία σας στο δη μο τι κόσυμ βού λιο, ποια πι στεύε τε ό τι εί ναι ταμε γα λύ τε ρα προ βλή μα τα της Λέ σβου;

Γ.Π.: Υπάρ χουν λει τουρ γι κά προ βλή -μα τα στο δή μο Λέ σβου με τά τον Καλ λι -κρά τη στο κομ μά τι της δια χεί ρι σης τουδή μου. Υπάρ χουν ση μα ντι κές ελ λεί ψειςστις υ πο δο μές. Εί ναι χα ρα κτη ρι στι κόπως σε πολ λές πε ριο χές οι κά τοι κοι πί- νουν νε ρό α πό δί κτυα με α μία ντο. Το Πα- νε πι στή μιο υ πο λει τουρ γεί, ε νώ πρό κει -ται να δη μιουρ γη θεί στρα τό πε δο συ γκέ -ντρω σης με τα να στών. Πι στεύω, ό μως,πως το με γα λύ τε ρο πρό βλη μα εί ναι η το- πι κή αρ χή και οι ευ θύ νες της. Η δη μο τι -κή αρ χή ντύ θη κε στις προ η γού με νες ε -κλο γές α ντι καλ λι κρα τι κό και α ντι μνη -μο νια κό μαν δύα, στε λε χω μέ νη α πό πρό- σω πα του πα λαιού δι κομ μα τι σμού και εί -ναι ο κα λύ τε ρος υ πη ρέ της των μνη μο -νια κών κυ βερ νή σεων. Το ζή τη μα, λοι- πόν, εί ναι η α να τρο πή αυ τής της πο λι τι -κής που εί ναι χτι σμέ νη στο μο ντέ λο προ- η γού με νων χρό νων και κα τέ τρω γε χρή- μα τα.

Οι αρ μο διό τη τες της το πι κής αυ το -διοί κη σης αρ κούν για την ε πί λυ ση τωνπρο βλη μά των;

Γ.Π.: Χρειά ζε ται να αλ λά ξει ο συ γκε -ντρω τι κός χα ρα κτή ρας της καλ λι κρα τι -κής διοί κη σης, με τον ο ποίο δεν μπο ρείέ νας κοι νο τάρ χης να αλ λά ξει ού τε μία

λά μπα. Ενώ προ βλέ πο νται αυ ξη μέ νεςαρ μο διό τη τες α πό τον Καλ λι κρά τη δενέρ χο νται και οι α ντί στοι χοι πό ροι. Εμείςζη τά με να λαμ βά νο νται πο λι τι κές α πο -φά σεις μέ σω λαϊκών συ νε λεύ σεων. Εί ναιμια άλ λη α ντί λη ψη για το τι ση μαί νει αυ- το διοί κη ση. Τώ ρα πρό κει ται για το πι κήδιοί κη ση που α σκεί ται οι κο νο μι κά α πότο πα ρα τη ρη τή ριο του υ πουρ γείου Οι κο -νο μι κών και της τρόι κας ε πι βάλ λο νταςτον προϋπο λο γι σμό του δή μου. Κα θώςκαι α πό α νί κα νους πο λι τευ τές του πα- ρελ θό ντος με ρου σφε το λο γι κές πο λι τι -κές. Πι στεύου με, ό μως, πως με μία άλ ληπο λι τι κή, με τη συν διοί κη ση του δή μουμε το λαό, α κό μα και με τα πε νι χρά χρή- μα τα του δή μου, μπο ρεί να βελ τιω θεί ση- μα ντι κά η κα θη με ρι νή ζωή των πο λι τών.

Ποιοι εί ναι οι στό χοι σας για τη Λέ σβο;Σ.Γ.: Κα ταρ χάς δί νου με βά ση στη με-

γά λη κοι νω νι κή α νά γκη για αλ λα γή, α να- τρο πή και πα ρα γω γι κή α να συ γκρό τη ση.Στό χος εί ναι η α να τρο πή των πο λι τι κώνδο μών που εκ φρά στη καν ως τώ ρα σε βά -ρος των φτω χών, των α νέρ γων, των χα- μη λο συ ντα ξιού χων, των με τα να στών.Στην πρώ τη α νοι χτή συ νέ λευ ση προ τά -ξα με συ γκε κρι μέ να ση μεία και ζη τή σα μεα πό τον κό σμο να συμ με τά σχει στη δια- δι κα σία πα ρα γω γής του προ γράμ μα τος.Μι λά με για έ να δή μο λαϊκής ε ξου σίας,πό λου α ντί στα σης των μνη μο νια κών πο- λι τι κών, α ντι φα σι σμού και υ πε ρά σπι σηςτων αν θρω πί νων δι καιω μά των α νε ξάρ -τη τα φύ λου, φυ λής και κοι νω νι κής τά -ξης. Συ γκε κρι μέ να θέ λου με α νά πτυ ξηκαι ε πέ κτα ση των δο μών αλ λη λεγ γύης,πρό νοιας, υ γείας, εν θάρ ρυν ση και στή ρι -ξη του πο λι τι σμού και αυ το δια χεί ρι ση.Πρέ πει να στη ρί ξου με την πρω το βάθ μιαυ γεία και να ορ γα νώ σου με δί κτυ α σφα -

λείας για τους μη έ χο ντες συ ναν θρώ πουςμας, ό πως κοι νω νι κό ια τρείο και φαρ μα -κείο.

Για τον το μέα της οι κο νο μίας ποιες εί -ναι οι προ τά σεις σας;

Σ.Γ.: Αυ τή τη στιγ μή στη Λέ σβο ο του- ρι σμός έ χει πα ρα με λη θεί και έ χει ο δη γη -θεί σε λά θος α νά πτυ ξη. Ταυ τό χρο να, λό -γω των ευ ρω παϊκών και κυ βερ νη τι κώνπο λι τι κών, ο πρω το γε νής το μέ ας έ χει με- γά λη πτώ ση. Εμείς δεν μι λά με για α νά -πτυ ξη γε νι κό λο γα, ού τε με τους ό ρουςαυ τής της κυ βέρ νη σης. Μι λά με για πα- ρα γω γι κή α να συ γκρό τη ση προς ό φε λοςτων πολ λών και ό χι κά ποιων συ γκε κρι -μέ νων συμ φε ρό ντων. Αυ τό μπο ρεί να γί -νει μέ σα α πό δρά σεις κοι νω νι κής α γο -ράς, ή πιες μορ φές α νά πτυ ξης ε νέρ γειας,μέ σω γυ ναι κείων συ νε ται ρι σμών, που έ -χου με και α νά πτυ ξη του πλού του μαςστον πρω το γε νή το μέα. Όπως ε πί σηςχρειά ζε ται η α να δια μόρ φω ση του του ρι -σμού με νέες μορ φές και σε σύν δε ση μετα πα ρά λια α πέ να ντι.

Το ζή τη μα του του ρι σμού συν δέε ταικαι με το α κτο πλοϊκό πρό βλη μα που α ν-τι με τω πί ζει η Λέ σβος;

Σ.Γ.: Το πρό βλη μα δεν εί ναι μό νο α -κτο πλοϊκό. Ο κό σμος της Λέ σβου έ χει α -ντι με τω πί σει σο βα ρές συ νέ πειες α πό ταμο νο πώ λια των με γά λων ε ται ρειών. Με -τά α πό δε κά δες χρό νια δεν έ χου με κα θη -με ρι νή σύν δε ση με τον Πει ραιά και ηΟλυ μπια κή πρό σφα τα κα τήρ γη σε εξ ο -λο κλή ρου τις πτή σεις της για Λέ σβο. Τοζή τη μα της σύν δε σης με Αθή να και Θεσ- σα λο νί κη το έ χου με κα ταγ γεί λει και έ -χου με θέ σει το πλαί σιο ε πί λυ σης, αλ λάπιο συ γκε κρι μέ νες α πο φά σεις θα λη- φθούν α πό τη λαϊκή συ νέ λευ ση. ∆εν εί- μα στε προ φή τες που θα α να κοι νώ νουν ι -δέες και θα τις ε πι βάλ λουν στον κό σμο.

Εστιά ζε τε πο λύ στο ζή τη μα της δη μο -κρα τίας α πό τα κά τω, πως μπο ρεί να γί -νει πρα κτι κά αυ τό;

Σ.Γ.: Με α νοι χτές λαϊκές συ νε λεύ σειςτό σο προ ε κλο γι κά, ό σο και με τε κλο γι κά,οι ο ποίες θα έ χουν ρό λο πα ρα γω γής συ -γκε κρι μέ νου ε ξει δι κευ μέ νου πο λι τι κούπρο γράμ μα τος, κοι νω νι κής λο γο δο σίαςκαι ε λέγ χου. Λαϊκός έ λεγ χος των πο λι τι -κών, του προϋπο λο γι σμού και των δα πα- νών.

«Να κάνουμε τη Λέσβοπάλι το κόκκινο νησί»Μιλάμε με τον Γιώργο Πάλλη και τον Στρατή Γεωργούλα, επικεφαλής του Άλλου ∆ρόμου

Μιλάμε για ένα δήμολαϊκής εξουσίας, πόλουαντίστασης τωνμνημονιακών πολιτικών,αντιφασισμού καιυπεράσπισης τωνανθρωπίνωνδικαιωμάτωνανεξάρτητα φύλου,φυλής και κοινωνικήςτάξης. Μιλάμε γιαπαραγωγικήανασυγκρότηση προςόφελος των πολλών.

“

Μέλη της νέας δηµοτικής κίνησης Άλλος ∆ρόµοςµε τον επικεφαλής, καθηγητή του Πανεπιστηµίου Αιγαίου, Στρατή Γεωργούλα.

“Να ξεπεράσουμε το φόβο”Αν υπάρχει μια μικρή ελπίδα κάτι να κάνουμε για τη Λέσβο, αλλά και γενικότερα για

τη χώρα, είναι να αρχίσουμε να κινούμαστε πάλι οι άνθρωποι με αισιοδοξία και πίστηστη συλλογικότητα. Είναι αυτονόητο ότι θα στηρίξουμε την προσπάθεια του Άλλου∆ρόμου, τις υγιείς δυνάμεις με τους καθαρούς ανθρώπους. Ο Σ. Γεωργούλας είναι πολύδυναμικός αλλά ταυτόχρονα σεμνός άνθρωπος, πράγμα σπάνιο στον καιρό μας. Οπότεκαι εγώ θέλω όπου μπορώ να βοηθήσω σε αυτό. Η φιλοσοφία αυτής της παράταξηςείναι ότι δεν υπάρχουν σοφοί που θα σώσουν το λαό. Στην πρώτη γενική συνέλευση γε-μίσαμε το αμφιθέατρο με ανθρώπους που θέλουν να συμμετάσχουν και να δράσουν. Ανοι άνθρωποι ξεπεράσουμε το φόβο μας και κινητοποιηθούμε υπάρχει ελπίδα. ∆ενμπορώ να βάλω υπογραφή ότι θα υπερβούμε τη λογική της ανάθεσης, αλλά τα σημάδιαπου είδα ήταν πολύ θετικά.

Χρυσούλα Ζωγράφου,παιδίατρος, πρώην τοπική σύμβουλος Παλαιοχωρίου

Έναν Άλλο ∆ρόμοπροσπαθούν να χαράξουν γιατη Λέσβο ο υποψήφιοςδήμαρχος ΣτρατήςΓεωργούλας και άνθρωποιαπό την ευρύτερη Αριστερά,όπως ο επικεφαλής τηςπαράταξης Αλλαγή Πορείας,Γιώργος Πάλλης και ηπαιδίατρος ΧρυσούλαΖωγράφου. Οισυμμετέχοντες του Άλλου∆ρόμου μιλούν στην «Εποχή»για τα προβλήματα ενός απότους μεγαλύτερους δήμους,που παρόλ’ αυτά έχει σχεδόναποκλειστεί από τηνυπόλοιπη Ελλάδα, καιδιαμορφώνουν με ανοιχτέςγενικές συνελεύσεις τοπρόγραμμα επίλυσής τους.

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 99ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΡΜΙΝΑ ΚΥΠΡΙΑΝΙ∆ΟΥ: ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Η κυβερνητική πλειοψηφίαδεν αντέχει για πολύΤη συνέντευξη πήρε η Στέλλα Βρεττού

Η κυβέρνηση έχει μείνει πλέον με 152βουλευτές. ∆ημοσκοπικά φαίνεται ότι οΣΥΡΙΖΑ έχει σταθεροποιηθεί στην πρώτηθέση. Πώς βλέπετε τις πολιτικές εξελί-ξεις στο αμέσως επόμενο διάστημα;

Σε κάθε περίπτωση το επόμενο 6μηνοείναι εξαιρετικά κρίσιμο, έως καθορι-στικό των εξελίξεων. Από την άποψηαυτή και ετοιμότητα και εγρήγορσηαπαιτείται από τις δυνάμεις μας για κάθεενδεχόμενο. Ακόμη και για 3πλό εκλο-γικό σκηνικό τον Μάιο. Χρονιάρες μέρεςκαι η κυβερνητική ρητορική περί ‘’ανά-καμψης μέσα στο 2014’’με εξακουλου-θητική λιτότητα και ανεργία-χάνεταιμέσα στην τοξική ομίχλη των πιο θλιμ-μένων εορτών των τελευταίων δεκαε-τιών. Βαυκαλίζονται οι της μνημονιακήςσυγκυβέρνησης ότι μπορεί να κερδίζουνσυνέχεια χρόνο,μέχρι το 2016. Γνωρί-ζουν όμως καλύτερα από τον καθένα, ότιοι κοινοβουλευτικές τους ομάδες δεν αν-τέχουν σκηνικό επανάληψης των ψηφο-φοριών, όπως του φόρου στα ακίνητακαι των πλειστηριασμών-την στιγμή πουέρχονται οι ομαδικές απολύσεις,νέαμέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομι-κού καινούργια την 2ετία 2014-2016(10δίς ευρώ).

Ο περιορισμός της κυβερνητικής πλει-οψηφίας στη βουλή,διαλυτικά φαινό-μενα και ευρεία αμφισβήτηση των επι-λογών τους,πολιτικός και ηθικός ξεπε-σμός στελεχών τους,τα δημοσκοπικά δε-δομένα που πιστοποιούν ότι δυναμώνεικαι σταθεροποιείται ένα ρεύμα ανατρο-πής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη θέση ευ-θύνης:Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι ο πο-λιτικός χρόνος μετρά πια αντίστροφακαι το 2014 θα είναι η χρονιά της ολικήςανατροπής. Άλλωστε δεν έχουν να περι-μένουν τίποτα από μια ‘’ελληνική προ-εδρία κατά Σαμαρά’’υποταγής στα μνη-μόνια της λιτότητας- και στις επικείμε-νες εκλογές για Αυτοδιοίκηση και Ευρω-βουλή θα έρθουν αντιμέτωποι με την

οργή της κοινωνίας και την τιμωρία της.Κατά τη γνώμη μου ο ΣΥΡΙΖΑ με ενό-

τητα ,αίσθηση ευθύνης,αλληλεγγύη καισαφές σχέδιο,είναι ανάγκη να προετοι-μάζεται για την ‘’επόμενη μέρα’’. Αυτόπρώτα απ’ όλα σημαίνει να ενισχύσει τηναξιοπιστία του,την προγραμματική τουεπάρκεια,τη σχέση εμπιστοσύνης μετους πολλούς που πλήττονται,τη λαϊκήεγρήγορση για σήμερα,αλλά και για ταδύσκολα αύριο. Οι επιθέσεις εναντίονμας δεν θα λείψουν,ειδικά στο επίπεδοτης ηθικής αξιοπιστίας μας,του αντιπα-ραδείγματος που μπορούμε να δώσουμε,κόντρα στο ‘’όλοι ίδιοι είναι’’.

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούνταιφυγόκεντρες τάσεις από βουλευτέςάλλων κομμάτων. Αυτού του είδους οιδιεργασίες αφορούν τον ΣΥΡΙΖΑ;

Μας αφορούν ακριβώς γιατί καταδει-κνύουν τα πολιτικά αδιέξοδα,την κινητι-κότητα και ρευστότητα στο πολιτικόσκηνικό,με βάση πολιτικές που δεν είναιπλέον υπερασπίσιμες απόκανέναν,έναντι μιας κοινωνίας που βρί-σκεται σε απόγνωση και όταν έρθει ηώρα θα είναι αμείλικτη.

Είστε η υπεύθυνη εκ μέρους της Πολι-τικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ για τη νε-ολαία. Είστε ευχαριστημένη από τις δια-δικασίες της συνδιάσκεψης που ολο-

κληρώθηκε και ποια κοινωνικά και πο-λιτικά μέτωπα καλείται να ανοίξει η νε-ολαία του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα;

Η συγκρότηση νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ μέσαστο 2013 ήταν συνεδριακή δέσμευση καιπαράλληλα ένα οργανωτικό και πολιτικόστοίχημα. Στοίχημα που σφραγίζεταιαπό την ιστορική ευθύνη της συγκυρίαςγια μια νεολαία στην πρωτοκαθεδρία τηςμεγάλης πλειοψηφικής κοινωνικής συμ-μαχίας,που θα κάνει πράξη την ανα-τροπή και θα ανοίξει νέους ιστορικούςορίζοντες-συμπυκνώνοντας από τηνσκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνατα αιτήματα και τα οράματα των νέωνανθρώπων. Από την άποψη αυτή έκλεισεένας πρώτος δύσκολος κύκλος:η νεο-λαία ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον γεγονός,έχειΙδρυτική ∆ιακήρυξη και Σχέδιο Αρχώνλειτουργίας σαν αυτόνομη οργάνωση νε-ολαίας,έχει μια πρώτη δομή,εξέλεξε τοΚεντρικό της Συμβούλιο. Άρα το πρώτοβήμα έγινε,βήμα καθοριστικό,όχι όμωςτο οριστικό. Απαιτούνται πολλά ακόμαγια την οικοδόμηση ενός νεολαιίστικουρεύματος(γιατί αυτό είναι το κρίσιμο)πολυδιάστατου και πολυεπίπεδου,γιαένα κίνημα έμπνευσης,συσπείρωσης,συμμετοχής, που θα εμπλέκει και θα κι-νητοποιεί χιλιάδες νέους ανθρώπους. Κί-νημα ανατροπής σήμερα και ανασυγκρό-τησης αύριο,που θα συναντηθεί με το νε-ολαιίστικο ριζοσπαστισμό, με νέες μορ-

φές νεανικής έκφρασης και διεκδίκη-σης,κόντρα στην ανάθεση,στην απογοή-τευση,στον ατομικισμό. Θα δώσει φρέ-σκες απαντήσεις στη σχέση των νέων μετην πολιτική,μια νέα κουλτούρα συλλο-γικότητας,αλληλεγγύης και δημιουρ-γίας,μια κουλτούρα αντιφασισμού.

Η Ιδρυτική ∆ιακήρυξη περιγράφει μεσαφή πολιτικό τρόπο,το κομβικό σημείοπου βρίσκεται σήμερα η νεολαία,με συσ-σωρευμένες δεξιότητες,γνώσεις ,ικανό-τητες,μπροστά σε ένα δυσοίωνο όμωςμέλλον. Αυτή ακριβώς είναι και η αντί-φαση. Η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν θασυνεχίσει να διαμορφώνεται,υπερβαί-νοντας τις αντιφάσεις,όσο η δράση τηςθα τέμνεται με την νεανική ριζοσπαστι-κότητα,όσο θα επεξεργάζεται βαθύτερακαι θα αναλύει την κατάσταση που βιώ-νουν σήμερα οι νέοι άνθρωποι,όσο θασυγκεκριμενοποιεί τις μορφές και τουςχώρους παρέμβασης και δράσης,όσο θαυλοποιεί μια μεγάλη εξώστρεφη καμπά-νια για την αποφασιστική μαζικοποίησητης οργάνωσης. Όλα τα άλλα είναιμικρά-δεν μας αντιστοιχούν-είναι περιτ-τές και ανούσιες εικόνες από το παρελ-θόν που είναι υποχρεωμένοι οι νέοι μαςσ/φοι, σ/σες να αφήσουν οριστικά πίσωτους, ανοίγοντας δρόμους ενότητας,αγώνων, δημιουργίας και έμπνευσης.

•

“O ΣΥΡΙΖΑ με ενότητα ,αίσθηση ευθύνης,αλληλεγγύη και σαφέςσχέδιο,είναι ανάγκη να προετοιμάζεται για την ‘’επόμενημέρα’’.Αυτό πρώτα απ’όλα σημαίνει να ενισχύσει την αξιοπιστίατου,την προγραμματική του επάρκεια,την σχέση εμπιστοσύνηςμε τους πολλούς που πλήττονται,την λαϊκή εγρήγορση γιασήμερα, αλλά και για τα δύσκολα αύριο.”

“

Η προγραμματική διακήρυξη του ∆ικτύου Αλληλεγ-γύης ΗΛΙΟΥ-Πόλις για την οργάνωση της κοινωνικήςαλληλεγγύης: «Είμαστε κάτοικοι της Ηλιούπολης. Αι-σθανόμαστε το βάρος των μνημονιακών πολιτικών καιαντιδρούμε: στεκόμαστε απέναντι τους ενωμένοι καιαλληλέγγυοι. Η αλληλεγγύη μας δεν είναι μια δράσηφιλανθρωπίας ή ελεημοσύνης που επιδιώκει να υπο-καταστήσει την υπό διάλυση κρατική πρόνοια. Η αλ-ληλεγγύη μας είναι πράξη συνείδησης, ενότητας καιαξιοπρέπειας για να πάρουμε τις ζωές μας στα χέριαμας. Κανείς δεν πρέπει να αισθανθεί ότι είναιμόνος απέναντι στην βαρβαρότητα των νεοφιλελεύ-θερων και αυταρχικών πολιτικών. Γι’ αυτό οργανώ-νουμε ένα δίκτυο έμπρακτης αλληλεγγύης με άξονες:

Την συλλογή και την δωρεάν διανομή τροφίμων σεόλους όσους τα χρειάζονται.

Την διάδοση εναλλακτικού εμπορίου με απευθείαςσχέσεις παραγωγών και καταναλωτών, χωρίς μεσά-ζοντες.

Την συλλογή φαρμάκων και την διανομή τους.Την οργάνωση μαθημάτων διδακτικής στήριξης,

μουσικής, κ.α.Την ίδρυση κοινωνικού ιατρείου γενικής ιατρικής.Την δημιουργία χώρου εναλλακτικής ψυχαγωγίας.Την παροχή νομικής υποστήριξης στις δράσεις της

κοινωνικής οικονομίας.Στο δίκτυο αλληλεγγύης είναι όλοι απαραίτη-

τοι (άνδρες-γυναίκες,νέοι-γέροι, ντόπιοι-ξένοι). Στοδίκτυο αλληλεγγύης είναι ευπρόσδεκτη οποιαδήποτε

προσφορά. Ενα κουτί γάλα, ένα αντιυπερτασικό ή μιαώρα δράσης, θα είναι πολύτιμες συμβολές επιβίωσηςόλων όσοι δεχόμαστε την ανάλγητη μνημονιακή επί-θεση. Η λειτουργία του δικτύου στηρίζεται σε δύο βα-σικές αρχές: Εφαρμόζουμε την αλληλεγγύη από όλουςγια όλους, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Λει-τουργούμε με αποφάσεις των ίδιων των ανθρώπωνπου συμμετέχουν και σηκώνουν το βάρος της αλλη-λέγγυας δράσης.»

Η πλούσια σε δραστηριότητες και μαζικές κινητο-ποιήσεις ∆ημοτική Κίνηση «ΗΛΙΟΥ-πόλις, ανθρώπινηπόλη» παίζει πρωτοποριακό ρόλο στην οργάνωση τηςκοινωνικής αλληλεγγύης στην Ηλιούπολη στην πε-ρίοδο της κρίσης. Το ∆ίκτυο Αλληλεγγύης ΗΛΙΟΥ-Πόλις είναι η κυριότερη έκφραση αυτής της μεγάληςπροσπάθειας.

Συγκεντρώνουμε τρόφιμα

Μ’ αυτό το σύνθημα κινητοποιήθηκαν πάρα πολλοίσυμπολίτες και ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ∆ι-κτύου Αλληλεγγύης ΗΛΙΟΥ-Πόλις, την Τετάρτη 27/11στο Άλσος «∆ημήτρης Κιντής» για μια μουσική βραδιάμε ελεύθερη είσοδο και μοναδική προϋπόθεση την συ-νεισφορά μιας τσάντας με τρόφιμα για τις δεκάδες οι-κογένειες που πλήττονται από την κρίση. Τη μαγευ-τική ατμόσφαιρα δημιούργησαν ο Ηλίας Λιούγκος, ηΚαλλιόπη Βέτα, η Ερωφίλη, η ∆ανάη Παναγιωτοπού-λου, ο Παντελής Ραβδάς και τα μέλη των Encardia :

Κώστας Κωνσταντάτος, Μιχάλης Κονταξάκης και Να-ταλία Κοτσάνη. Όλοι οι καλλιτέχνες συμμετείχαν εθε-λοντικά. Κατά την έναρξη της εκδήλωσης ο επικεφα-λής της ∆ημοτικής Κίνησης «ΗΛΙΟΥ-Πόλις, ανθρώπινηπόλη» Χρήστος Κοκοτίνης και ο συντονιστής του ∆ι-κτύου Αλληλεγγύης ∆ημήτρης Ασβεστάς τόνισαν ότιοι δημοτικοί εντολοδόχοι της κυβερνητικής πολιτι-κής της λιτότητας και της ανεργίας μέσω επιδοτού-μενων από την ΕΕ ΜΚΟ κάνουν πολιτική «αλληλεγ-γύης» με προεκλογικό χαρακτήρα και χαιρέτησαν τηνενεργοποίηση των φίλων που με την παρουσία τουςσυνέλλεξαν κυριολεκτικά «ένα φορτηγό τρόφιμα».

Την Κυριακή 15 ∆εκεμβρίου αυτά τα ∆ίκτυα Κοινω-νικής Αλληλεγγύης οργάνωσαν την ΚυριακάτικηΑγορά Αλληλεγγύης - αγορά τροφίμων απευθείας απότους παραγωγούς, στο δημοτικό χώρο όπου γίνεται ηβιολογική λαϊκή στην πλατεία του ΙΚΑ. Από τις 9.00 τοπρωί ως τις 2.00 το μεσημέρι πουλήθηκαν 4 - 4,5 τόνοιτροφίμων, ενώ οι παραγωγοί παραχώρησαν κάποιεςποσότητες τροφίμων στα δύο ∆ίκτυα Αλληλεγγύης γιατην ενίσχυση της δράσης τους. Αξίζει να σημειωθείότι τα δυο δίκτυα κάλεσαν τους φίλους και υποστηρι-κτές τους την Πέμπτη 5 ∆εκεμβρίου στη συνεδρίασητου δημοτικού συμβουλίου Ηλιούπολης για να ανα-τρέψουν «την απόφαση του δήμου για διάθεση τροφί-μων χωρίς μεσάζοντες την ίδια μέρα με την 1η Κυρια-κάτικη Αγορά Αλληλεγγύης» που οργάνωσαν τα δυοδίκτυα στις 15 ∆εκεμβρίου. Και νίκησαν!

Θανάσης Τσακίρης

ΗΛΙΟΥ-πόλις: Αλληλεγγύη στην πράξη κι όχι στα λόγια

1100 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το ζή τη μα που α νέ κυ ψε πρό σφα ταμε τα πε ριου σια κά στοι χεία ο ρι -σμέ νων βου λευ τών του ΣΥ ΡΙ ΖΑ έ -

θε σε μια σει ρά α πό ε ρω τή μα τα στα ο ποίαδό θη καν πολ λα πλές α πα ντή σεις. Εί ναισχε δόν βέ βαιο ό τι α πα σχό λη σαν, και δι- καίως, το κόμ μα, α πό τη βά ση μέ χρι τηνκο ρυ φή, και ό χι μό νο για τί ο α στι κός Tύ -πος και τα social media α σχο λή θη καν υ -πέρ με τρα και με με γά λες δό σεις κα κε -ντρέ χειας με το ό λο ζή τη μα.

Θέ μα σαν αυ τό α σφα λώς δεν εμ φα νί -ζε ται για πρώ τη φο ρά. Όσο πε ρίερ γο καιαν φαί νε ται, προ βλή μα τα αυ τού του εί- δους έ χουν α πα σχο λή σει το ορ γα νω μέ νοσο σια λι στι κό κί νη μα σχε δόν α πό ταπρώ τα του βή μα τα. Ο Ένγκε λς σε μια ε -πι στο λή του στον Εντ. Μπερν στάιν, τονΜάρ τιο του 1883, α πα ντού σε σε α νά λο -γα ε ρω τή μα τα: «Αφή στε το α τυ χές άρ θροτου Jahrbuch ν’ α να παυ θεί εν ει ρή νη. ∆ι- καιο λο γού σε τους χρη μα τι στές. Αλλά θαμπο ρού σε κα νείς να εί ναι κάλ λι στα χρη- μα τι στής ο ί διος και ταυ τό χρο να σο σια -λι στής, και συ νε πώς να μι σεί και να πε- ρι φρο νεί την τά ξη των χρη μα τι στών. Μή -πως θα μου πε ρά σει πο τέ α πό το μυα λόνα δι καιο λο γη θώ ε πει δή ή μουν ε πί σηςκά πο τε associι (μέ το χος) ερ γο στα σίου;Όποιος με κα τη γο ρού σε γι’ αυ τό θα α ν-τι με τω πι ζό ταν κα τάλ λη λα. Και αν ή μουνσί γου ρος ό τι θα μπο ρού σα αύ ριο να κερ- δί σω στο χρη μα τι στή ριο και να θέ σω έ -τσι στη διά θε ση του κόμ μα τος στην Ευ- ρώ πη και στην Αμε ρι κή έ να με γά λο χρη- μα τι κό πο σό, θα πή γαι να α μέ σως στοχρη μα τι στή ριο».

Επι τρο πές κοι νές για Κ.Ο.και κόμ μα

Το ζή τη μα δεν βρί σκε ται, λοι πόν, στηνοι κο νο μι κή κα τά στα ση των βου λευ τών -α σφα λώς βρί σκε ται και ε κεί- αλ λά στοπώς η Κ.Ο του ΣΥ ΡΙ ΖΑ, σή με ρα πε ρισ σό -τε ρο α πό κά θε άλ λη φο ρά, σε συν θή κεςκρί σης του πο λι τι κού συ στή μα τος καιεκ φυ λι σμού του κοι νο βου λευ τι σμού, θαα πο δεί ξει ό τι δεν α πο τε λεί μέ ρος ε νός α -πο νο μι μο ποιη μέ νου συ στή μα τος, ό τι δεν

βρί σκε ται στο κά δρο της πο λι τι κής α πα -ξίω σης.

Η Κ.Ο. της δι κής μας α ρι στε ράς δεν έ -χει, δεν πρέ πει να έ χει, τί πο τα κοι νό μετις α ντί στοι χες ο μά δες των συ ντη ρη τι -κών α στι κών και σο σιαλ δη μο κρα τι κώνκομ μά των. Ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ ό φει λε και ο φεί λεινα δεί ξει στο κοι νο βού λιο, και μά λι σταα πό τη θέ ση της α ξιω μα τι κής α ντι πο λί -τευ σης, ό τι δεν εί ναι μια πα ραλ λα γή τωνκομ μά των του δι κομ μα τι σμού. Οι βου- λευ τές μας δεν έ πρε πε, κα τά τη γνώ μημου, να α πο δε χθούν το σύ νο λο των προ- νο μίων του κα νο νι σμού της Βου λής. ∆ενέ πρε πε να πά ρουν αυ το κί νη το (υ πάρ -χουν πάμ φθη να με τα χει ρι σμέ να αυ το κί -νη τα). ∆εν έ πρε πε να α πο δε χθούν να έ -χουν α στυ νο μι κή προ στα σία -α πό τι τουςπρο στα τεύουν άλ λω στε. ∆εν χρειά ζο -νται, ού τε το κόμ μα χρειά ζε ται, ό λουςτους α πο σπα σμέ νους. Και βέ βαια ό σοιχρειά ζο νται δεν πρέ πει να προέρ χο νταια πό τους δο κι μα ζό με νους χώ ρους τηςπαι δείας και της υ γείας.

Οι ε πι στη μο νι κοί συ νερ γά τες πρέ πεινα α νή κουν στο σύ νο λο τους σε ε πι τρο -πές κοι νές για την Κ.Ο. και το κόμ μα, σεά με ση σύν δε ση με τις θε μα τι κές και κλα- δι κές ε πι τρο πές, ό που αυ τές υ πάρ χουν.Μό νο με αυ τόν τον τρό πο θα συν δε θεί ηκοι νο βου λευ τι κή πρα κτι κή με τη δρά σητου μα ζι κού κι νή μα τος. Η ε πε ρώ τη ση

στο κοι νο βού λιο, ως πο λι τι κή πα ρέμ βα -ση, α πό μό νη της εί ναι α νε παρ κής αν δενεί ναι συν δυα σμέ νη με την πα ρέμ βα σημας στο μα ζι κό κί νη μα.

Η δη μιουρ γία ε νός υ πέ ρο γκου γρα φει-ο κρα τι κού μη χα νι σμού, βα σι σμέ νου σε ε -παγ γελ μα τι κά στε λέ χη -α σφα λώς καιδεν εί μαι ε γώ που θα αρ νη θώ την α νά γκηε παγ γελ μα τι κών στε λε χώ ν- δεν μπο ρείνα α ντι κα τα στή σει τη ζωο γό νο και α νι -διο τε λή συμ με το χή των με λών και των υ -πο στη ρι κτών του κόμ μα τος και, βέ βαια,δεν μπο ρεί να συ γκρο τή σει τον ΣΥ ΡΙ ΖΑτης νέ ας ε πο χής.

Όλα για την Αλλη λεγ γύη

Άφη σα για το τέ λος τις κά θε εί δους α -μοι βές των βου λευ τών. Οι α πο δο χές τωνβου λευ τών, κα λώς ή κα κώς, ο ρι σμέ νεςφο ρές μά λι στα με δό ση υ περ βο λής, βρί- σκο νται ε πί σης στο στό χα στρο της κοι- νω νίας -μια α κό μα έκ φρα ση της κρί σηςτου συ στή μα τος ε ξου σίας. Και σε αυ τότο ση μείο πρέ πει να εί μα στε δια φο ρε τι -κοί. Η πρό τα ση του προέ δρου για την α -νά γκη -ε κτός της πα ρα κρά τη σης του20% της βου λευ τι κής α πο ζη μίω σης γιατο κόμ μα- και της ε πι πλέ ον κα τα βο λήςτου 20% των α πο δο χών των βου λευ τώνστην Αλλη λεγ γύη ή ταν και πα ρα μέ νει ε -ντε λώς α πα ραί τη τη. Έχω την ά πο ψη ό τι

για ο ρι σμέ νους βου λευ τές μας, χω ρίς οι- κο νο μι κά προ βλή μα τα, θα έ πρε πε να δί- νε ται το με γα λύ τε ρο μέ ρος ή α κό μα καιτο σύ νο λο των α πο δο χών τους στο κόμ -μα και την Αλλη λεγ γύη -κυ ρίως σ’ αυ τή.Μια πρά ξη αυ τού του εί δους α πο τε λείμια έ μπρα κτη α πά ντη ση, ό χι μό νο στουςε τσι κι αλ λιώς κα κο προ αί ρε τους α ντι πά -λους μας, αλ λά, κυ ρίως, στα μέ λη, τουςυ πο στη ρι κτές και τους ψη φο φό ρους τουκόμ μα τος μας που ζη τούν α πό ε μάς, πουε παγ γε λό μα στε τις με γά λες αλ λα γές καια να τρο πές, να εί μα στε ε ντε λώς δια φο -ρε τι κοί, να βρι σκό μα στε έ ξω α πό το κά -δρο της κά θε εί δους α πα ξίω σης.

Η α πά ντη ση σε κά θε πε ρί πτω ση δεν εί -ναι δύ σκο λη.

Τά κης Μα στρο γιαν νό που λος

Η «πλούσια»Κοινοβουλευτική Ομάδα

Με διώξανεκαι είχαν λόγοΜεγάλωσα γιος εύπορων γονιών.Οι γονείς μου μού φόρεσαν κολάροκαι με συνήθισαν να με υπηρετούνΚαι μου δίδαξαν την τέχνη να δια-τάζω. Όμως,Όταν είχα μεγαλώσει πιακαι κοίταξα γύρω∆εν μου άρεσαν οι άνθρωποιτης τάξης μουΟύτε να διατάζω ούτε να με υπηρε-τούν.Κι εγκατέλειψα την τάξη μου καιπήγα Με τους κατώτερους ανθρώπους.Έτσι λοιπόν, ανάστησαν έναν προ-δότη, τον δίδαξανΤα κόλπα τους, κι αυτόςΤους προδίδει στον εχθρό.Ναι, φανερώνω τα μυστικά τους.Στον λαόΕξηγώ πώς τον εξαπατούν, και προ-λέγω τι θα έρθει, γιατίΞέρω τα σχέδιά τους.Μεταφράζω τα λατινικάτων πουλημένων παπάδων τους Λέξη προς λέξη στη γλώσσα τουλαού,κι αποδείχνονται ανοησίες. Κατε-βάζωτη ζυγαριά της δικαιοσύνης τουςκαι δείχνω τα κάλπικα σταθμά.Και οι χαφιέδες τους αναφέρουν Ότι κάθομαι με τους εξαπατημένους,ότανΣχεδιάζουν την εξέγερση.

Μπέρτολτ Μπρεχτ

Ηαποχώρηση από την Κεντρική Επιτροπή τουΠΑΣΟΚ Μ. Χρυσοχοΐδη εκστομίζοντας τη φράση«προφανώς υπηρετείτε άλλους στόχους, δεν

είναι σώμα αυτό» πέρασε στα ψιλά, αλλά δεν ήταν άνευπολιτικής σημασίας. Προηγουμένως ο υπουργός Με-ταφορών είχε υποστηρίξει ότι «χρειάζεται το ΠΑΣΟΚτης αλλαγής, όχι ένα κλουβί στιγματισμένων, ένα συ-νονθύλευμα ηττημένων». Τόνισε δε, ότι από το 2010και μετά, «συμμετέχουμε στην κυβέρνηση για την πα-τρίδα», λαμβάνοντας αποστάσεις από την υπερασπι-στική γραμμή της πολιτικής Ε. Βενιζέλου.

Και αυτό το περιστατικό όπως και η γενική συζή-τηση στην ΚΕ, επιβεβαίωσαν για ακόμα μια φορά, τουςλόγους για τους οποίους θεωρείται το ΠΑΣΟΚ ως ο πιοαδύναμος κρίκος της συγκυβέρνησης, δημιουργώνταςακόμα μεγαλύτερα προβλήματα στην ήδη επιβαρυμένησυνοχή της. Εμφανίστηκε μια ηγεσία που δεν έχειστρατηγική, ακολουθεί μια κατεύθυνση χωρίς προ-οπτική. Οι διαφωνίες, οι πολλαπλά διαφορετικές καιαποκλίνουσες προσεγγίσεις σε κεντρικά προβλήματαδεν φαίνεται να μπορούν να αντιμετωπιστούν συλλο-γικά και αποτελεσματικά από την ηγεσία του. Η πρό-ωρη, ωστόσο, προσφυγή στις κάλπες που θα σηματο-δοτούσε η προσπάθεια των διαφωνούντων να αντι-δράσουν πιο δυναμικά και οργανωμένα στην πολιτικήτης ηγεσίας του Βενιζέλου, κάνει πιο διστακτική τηνόποια κίνησή τους. Μια τέτοια κίνηση, θα ισοδυνα-

μούσε σχεδόν με την εκλογική εξαφάνιση του άλλοτεκραταιού κόμματος. Αυτό υποστήριξε και ο ένας απότους έντεκα, Φ. Σαχινίδης, ενώ ο Θ. Μωραΐτης υπερ-θεμάτισε: «Το αφήγημα δεν βγαίνει και το ΠΑΣΟΚ κιν-δυνεύει να πάει στα βράχια, αν δεν αλλάξουμε πορεία».

Η προσκόλληση του ΠΑΣΟΚ και του Ε. Βενιζέλουστους «58» δεν επιτρέπει ιδιαίτερη αισιοδοξία, αφούπερισσότερα προβλήματα προκαλεί, παρά επιλύει. ∆ενείναι μόνο τα φθαρμένα πρόσωπα, όπως ο Κ. Σημίτης ήο Βενιζέλος, αλλά κυρίως, η αδυναμία να απαντηθείπειστικά με ποια πολιτική θα γίνει η αναγέννηση τηςχώρας, για παράδειγμα αυτήν των μνημονίων ή όχι. Μετι ιδέες, σε ποιο πολιτικό πλαίσιο;

Ο Β. Βενιζέλος εμφανίστηκε να είναι δικαιωμένοςγια όλες τις έως τώρα επιλογές, ιδίως, αφού ξεπέρασετις δύσκολες κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες της κρί-σιμης εβδομάδας… Η γραμμή Βενιζέλου είναι σαφής:πετύχαμε και σύντομα θα φανεί η επιτυχία. «…η εικόναενός ΠΑΣΟΚ που αγωνίζεται (…) θρυμματίζεται με επι-κοινωνιακά ασύμμετρο τρόπο…», τόνισε φωτογραφί-ζοντας στελέχη της αντιπολίτευσής του.

Κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ο Ε. Βενιζέλος,για μια ακόμα φορά επιτέθηκε με σφοδρότητα στον ΣΥ-ΡΙΖΑ, μιλώντας ως και για «εκτσογλανισμό» της κοι-

νωνίας, χαρακτηρισμός που επικρίθηκε από πολλέςπλευρές: «Λένε με ευκολία ότι θέλουν σκληρότερηδιαπραγμάτευση, θέλουν κόκκινες γραμμές, αλλά κατάβάθος τρομάζουν...» υποστήριξε. Και πρόσθεσε, δανει-ζόμενος την κριτική Σαμαρά: ή φοβούνται ότι όταν ηχώρα πετυχαίνει στη διαπραγμάτευση αυτή, οι ίδιοιχάνουν το λόγο ύπαρξής τους, γιατί επενδύουν, στο σε-νάριο της καταστροφής».

Η εσωκομματική αντιπολίτευση

Επιτέθηκε φυσικά και στην εσωκομματική αντιπολί-τευση που ασκεί κριτική για τη χαμένη αυτοτέλεια τουΠΑΣΟΚ, θεωρώντας αυτονόητη την πολιτική συνεργα-σίας με τη Ν∆. Η εσωκομματική αντιπολίτευση από τηνπλευρά της παρουσιάστηκε με αιχμές χωρίς όμωςπρόταση εξόδου και συνεκτικό λόγο αναμένοντας ένανεπόμενο γύρο σύγκρουσης. Η εμφάνισή της τελευταίαμέσω του κειμένου των έντεκα μελών της ΚΕ (ανά-μεσά τους οι βουλευτές Φ. Σαχινίδης, Θ. Μωραΐτης, Γ.Ντόλιος) που προκάλεσε την έντονη δυσαρέσκειαόσων βρίσκονται γύρω από τον Βενιζέλο δεν είχε ανά-λογη συνέχεια. Όσο για τον Κ. Σκανδαλίδη έθεσε θέμαχρονοδιαγράμματος σχετικά με τη συνέχιση της συ-νεργασίας με τη Ν∆.

Στάθης Κουτρουβίδης

Αποκλίνουσες απόψεις στο ΠΑΣΟΚδιαμορφώνουν εκρηκτικό μείγμα

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 1111∆ΙΕΘΝΗ

Τη συ νέ ντευ ξη πή ρεη ∆α νάη Ψω μο πού λου

Εί ναι η κοι νω νι κή δια μαρ τυ ρία τωντε λευ ταίων η με ρών συ νέ χεια του κι νή- μα τος του Γκε ζί και τι εκ φρά ζει πέ ραντης δια μαρ τυ ρίας για το ζή τη μα τηςδια φθο ράς;

Η ε ξέ γερ ση του Γκε ζί προ κά λε σεμια έ ντο νη πο λι τι κο ποίη ση, η ο ποίαμπο ρεί να μην εί ναι αι σθη τή στο κε ν-τρι κό πο λι τι κό σκη νι κό, αλ λά στο κοι- νω νι κό πε δίο εί ναι πα σι φα νές το μέ- γε θος της ρι ζο σπα στι κο ποίη σης.Υπάρ χει μια αι σθη τή α να νέω ση τηςαυ το πε ποί θη σης του κό σμου και μίαδιά θε ση για έ ντα ξη σε κοι νω νι κούς α -γώ νες και σε κι νη μα τι κές δια δι κα σίες.Σε αυ τό παί ζει ρό λο και ό τι στις τε- λευ ταίες α πο κα λύ ψεις πε ρί δια φθο -ράς ε μπλέ κο νται ά με σα θέ μα τα που ηε ξέ γερ ση έ φε ρε στο προ σκή νιο: Ο τα- ξι κός χα ρα κτή ρας του ε ξευ γε νι σμού(gentrification) του α στι κού χώ ρου, ηπε ρί φρα ξη και ε μπο ρευ μα το ποίη σητου δη μό σιου χώ ρου, ο στρα τη γι κόςρό λος του το μέα των οι κο δο μών στηνκυ ρίαρ χη στρα τη γι κή συσ σώ ρευ σηςτου κε φα λαίου, οι κο λο γι κές κα τα -στρο φές που προ κα λούν η γι γα ντο μα -νία των με γά λων έρ γων α νά πλα σηςκτλ. Οπό τε υ πάρ χει έ να πο λύ ευ νοϊκόκλί μα για διεύ ρυν ση και κλι μά κω σητων κι νη το ποιή σεων. Με την κρί σηστους κόλ πους της κυ βέρ νη σης και τησκλη ρή δια μά χη στο ε σω τε ρι κό τουπα λιού μπλοκ ε ξου σίας εί ναι ε φι κτόνα δη μιουρ γη θεί έ να πο λύ δυ να τό κί- νη μα κα τά της δια φθο ράς και του πο- λι τι κού συ στή μα τος γε νι κά. Το ζή τη -μα ε δώ εί ναι αν η α ρι στε ρά θα κα τα -φέ ρει να δη μιουρ γή σει έ να νέο κέ ντροκοι νω νι κής και πο λι τι κής αμ φι σβή τη -σης που θα εί ναι α νε ξάρ τη το και α πότις δύο πλευ ρές της ε ντός της ε λίτ σύ -γκρου σης.

Τι πραγ μα τι κά κρύ βει η εν δοϊσλα μι -κή σύ γκρου ση με τα ξύ Ερντο γάν καιΓκιου λέν και τι εκ προ σω πεί το κά θερεύ μα;

Το τάγ μα του Γκιου λέν α να πτύ χθη -κε α πό τη δε κα ε τία του 1980 στα θε ράκαι δη μιούρ γη σε με το χρό νο έ να αρ- κε τά ι σχυ ρό δί κτυο μέ σα στους μη χα -νι σμούς του κρά τους και τη γρα φειο -κρα τία. Ο Ερντο γάν συμ μά χη σε με τοτάγ μα την πε ρίο δο της σύ γκρου σηςτου με το στρα τό και τους Κε μα λι -κούς. Οι Γκιου λε νι κοί προ σέ φε ρανστον Ερντο γάν το δί κτυο τους στο δι- κα στι κό σώ μα, στην α στυ νο μία –γιατη διευ θέ τη ση των με γά λων α στυ νο μι -κών και δι κα στι κών ε πι χει ρή σεων κα -τά των στρα τιω τι κών - κε μα λι κών. Τοδί κτυο των ΜΜΕ και η αρ κε τά ι σχυ ρήδια νό η ση που πρό σκει ται με τον έ νανή τον άλ λο τρό πο στο τάγ μα, βοή θη σεστη νο μι μο ποίη ση της σκλη ρής στά- σης του Ερντο γάν στη σύ γκρου ση τουμε το στρα τό. Έτσι το τάγ μα κα τά φε -ρε να α πλώ σει το δί κτυο του σε ό λοτον κρα τι κό μη χα νι σμό έ χο ντας τηνεγ γύη ση της κυ βέρ νη σης. Η συμ μα χίααυ τή, ό μως, άρ χι σε να ρα γί ζει με τις ό -λο και πιο έ ντο νες διεκ δι κή σεις τουτάγ μα τος, που τώ ρα προ σπα θού σε ναε λέγ ξει και τη τουρ κι κή ΚΥΠ (ΜΙΤ). Ηπρο σπά θεια του Ερντο γάν να μειώ σειτην ι σχύ του Γκιού λεν, κλεί νο ντας τοαρ κε τά α νε πτυγ μέ νο σχο λι κό δί κτυοτου τάγ μα τος, ή ταν το έ ναυ σμα για α -νοι χτή πλό εν σύ γκρου ση. Πα ρα κο -λου θού με, δη λα δή, μια σύ γκρου ση μεδια κύ βευ μα ποιος και με ποιό τρό ποθα ε λέγ χει βα σι κούς κρα τι κούς μη χα -νι σμούς.

Η κυ βέρ νη ση Ερτο γάν πα ρου σιά ζεισκλη ρή στά ση α πέ να ντι στις Η.Π.Α.Υπάρ χει γεω πο λι τι κή διά στα ση στηνκρί ση των τε λευ ταίων η με ρών;

ΟΙ Η ΠΑ έ χουν σί γου ρα ε δώ και και -ρό θο ρυ βη θεί α πό τις κι νή σεις του

Ερντο γάν στη Μέ ση Ανα το λή. Η ά τυ -πη συμ μα χία του Ερντο γάν με δυ νά -μεις που σχε τί ζο νται με την Αλ Κάι νταστη Συ ρία, η ά πλε τη στή ρι ξη που πα- ρέ χει στους Μου σουλ μά νους Αδερ- φούς στην Αί γυ πτο, οι δια φω νίες μετην κε ντρι κή κυ βέρ νη ση του Ιρά κ, οιε ξαγ γε λίες πε ρί στρο φής προς Ρω σίακαι Κί να σί γου ρα ε νο χλούν τις Η ΠΑ.∆εν εί ναι μυ στι κό στην Τουρ κία πωςοι Η ΠΑ θέ λουν μια πιο ε λεγ χό με νηκαι μα ζε μέ νη κυ βέρ νη ση με ή χω ρίςτον Ερντο γάν. Ακό μα και ο ί διος κά -νει τέ τοιες έμ με σες α να φο ρές πε ρίδιε θνούς συ νω μο σίας. Ο φι λο κυ βερ -νη τι κός Τύ πος δεν δι στά ζει να στο χο -ποιεί τον πρέ σβη των Η ΠΑ. ∆εν εί ναιυ περ βο λή να θεω ρή σει κά ποιος πως οΕρντο γάν πια εί ναι έ να καμ μέ νο χαρ τίγια τις Η ΠΑ. Εί ναι πο λύ πι θα νό οι Η -ΠΑ να δώ σα νε πρά σι νο φως στις α -στυ νο μι κές ε πι χει ρή σεις κα τά της δια- φθο ράς. Το ό τι έ χει διαρ ρεύ σει πωςστον ει σαγ γε λι κό φά κε λο α να φέ ρο -νται και σχέ σεις κυ βερ νη τι κών στε λε -χών με τον τα μία της Αλ Κάι ντα καιξέ πλυ μα χρή μα τος σε συ ναλ λα γή μεΙράν εί ναι εν δει κτι κό της γεω πο λι τι -κής διά στα σης.

Πα ρα τη ρού με ό τι, τό σο στο κί νη ματου Πάρ κου Γκε ζί ό σο και τώ ρα, η κυ- βέρ νη ση α ντι με τω πί ζει τον κοι νω νι κόα να βρα σμό με έ ντο νη κα τα στο λή.Επι πλέ ον, υ πάρ χει σο βα ρό ζή τη μα μετην ε λευ θε ρία του Τύ που. Πώς το σχο- λιά ζεις αυ τό;

Ο Ερντο γάν φαί νε ται στρι μωγ μέ νος.Το κόμ μα του ρα γδαία χά νει τα χα ρα -κτη ρι στι κά ε νός κε ντρώου πο λι τι κούσχη μα τι σμού και υιο θε τεί το λό γο τουπα ρα δο σια κού ισ λα μι κού χώ ρου. Η α -ξιω μα τι κή α ντι πο λί τευ ση α πό τηνπλευ ρά της φλερ τά ρει με το τάγ μα καιμε το χώ ρο της πα ρα δο σια κής κε ντρο- δε ξιάς. Εί ναι πρώ τη φο ρά με τά α πόδέ κα χρό νια που πα ρα τη ρού με τη δη-

μιουρ γία ε νός ι σχυ ρού ε ναλ λα κτι κούμπλοκ ε ξου σίας. Με αυ τό συμ μα χεί υ -πό γεια και έ να με γά λο μέ ρος των πα- ρα δο σια κών τζα κιών της τουρ κι κής α -στι κής τά ξης, που τους ε νο χλούν η ό -λο και με γα λύ τε ρη αυ το πε ποί θη ση ο -πα δών του Ερντο γάν και η αυ ταρ χι κήκαι α λα ζο νι κή κυ βέρ νη ση, που θεω -ρούν ό τι θέ τει σε κίν δυ νο τη θέ ση τηςΤουρ κίας στο διε θνές πο λι τι κό σύ στη -μα.

Εί μα στε ε νώ πιον ε νός εμ φυ λίου πιαε ντός του κρα τι κού μη χα νι σμού.Αστυ νο μι κοί κα τά α στυ νο μι κών, ει- σαγ γε λείς κα τά ει σαγ γε λέων. Όλαπαί ζο νται. Η συμ μα χία που εί χε δη μι-ουρ γή σει ο Ερντο γάν κα ταρ ρέει.Πρώην υ πουρ γοί και βου λευ τές δια- γρά φο νται, υ πουρ γοί πα ραι τού νται,στε λέ χη του κόμ μα τος ε πι τί θε νταιστον Ερντο γάν. Ο πρό ε δρος Γκιουλμέ σα σε αυ τή τη δια μά χη α να βαθ μί ζειτη δύ να μη του και εί ναι πο λύ πι θα νόνα παί ξει ρυθ μι στι κό ρό λο στο ά με σομέλ λον.

Στα τουρ κι κά υ πάρ χει έ να ρη τό πουλέει ό τι «ό ταν πα λεύουν οι ε λέ φα ντεςτσα λα πα τιού νται τα χορ τά ρια». Το ζή- τη μα εί ναι τι α πο τέ λε σμα θα έ χει γιαμας αυ τός ο κρα τι κός εμ φύ λιος. Η σύ -γκρου ση εί ναι με τα ξύ δύο αυ ταρ χι κώνγραμ μών που θέ λουν να ε λέγ χουν α -πό λυ τα το γρα φειο κρα τι κό μη χα νι -σμό. Όποιος κι αν βγει κερ δι σμέ νοςθα ση μά νει την αρ χή μιας αυ ταρ χι κήςστρο φής. Για αυ τό εί ναι καί ριο, ο λαϊ-κός πα ρά γο ντας και η α ρι στε ρά με α -να βαθ μι σμέ νο το η θι κό με τά το κί νη -μα Γκε ζί να ε πέμ βουν. Εί ναι μάλ λον έ -να κλι σέ αλ λά για πρώ τη φο ρά μπο- ρού με να ελ πί ζου με στη δη μιουρ γία ε -νός τρί του πό λου στους δρό μους.Πρέ πει να τολ μή σου με. Εξάλ λου δενέ χου με και άλ λη ε πι λο γή.

•

ΡΩΣΙΑ: ∆ιπλήστόχευση πίσω απότην κίνηση ΠούτινΗ αποφυλάκιση των Pussy Riotsκαι οι επιδιώξειςτου Βλάντιμιρ Πούτιν σελ. 14

ΙΤΑΛΙΑ: Οι Forconiκαι η ιταλική αριστερά Ο Πάολο Φερέρο γράφειγια το κίνημα των ∆ικράνωνκαι την αμηχανία της ιταλικήςαριστεράς σελ. 12-13ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Εμφύλιος στον τουρκικόκρατικό μηχανισμόΟ Φώτης Μπενλισόι, ακτιβιστής στην Αντικαπιταλιστική ∆ράση μιλά στην Εποχή

“Είναι καίριο, ολαϊκός παράγονταςκαι η αριστερά μεαναβαθμισμένο τοηθικό μετά τοκίνημα Γκεζί ναεπέμβουν. Είναιμάλλον ένα κλισέαλλά για πρώτηφορά μπορούμε ναελπίζουμε στηδημιουργία ενόςτρίτου πόλουστους δρόμους.Πρέπει νατολμήσουμε.Εξάλλου δενέχουμε και άλληεπιλογή.

Η εξέγερση του Γκεζί είναι σε ευθείασχέση με τις ραγδαίες εξελίξεις στοντουρκικό κρατικό μηχανισμό και τηνκρίση στους κόλπους της κυβέρνησης.«Η ριζοσπαστικοποίηση που προκάλεσεστο κοινωνικό πεδίο είναι πασιφανής»τονίζει στην «Εποχή» ο ακτιβιστής,μέλος της Αντικαπιταλιστικής ∆ράσης,ενός δικτύου ακτιβιστών πουδραστηριοποιείται στα τουρκικάκοινωνικά κινήματα, Φώτης Μπενλισόι.Καλός γνώστης και αναλυτής τωνδεδομένων που στοιχειοθετούν τηνπολιτικο-κοινωνική κατάσταση στηγείτονα χώρα, ο Μπενλισόι επισημαίνει:«Το ζήτημα είναι αν η αριστερά θακαταφέρει να δημιουργήσει ένα νέοκέντρο κοινωνικής και πολιτικήςαμφισβήτησης που θα είναι ανεξάρτητοκαι από τις δύο πλευρές της εντός τηςελίτ σύγκρουσης». «Να παραιτηθεί η κυβέρνηση» απαιτούν οι διαδηλωτές.

1122 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013∆ΙΕΘΝΗ

www.solidarity-greece.blogspot.be

Αλληλεγγύη στονελληνικό λαό

Κάλεσμα για μια μεγάληδιαδήλωση στις

Βρυξέλλες στις 14 Ιανουαρίου,στα εγκαίνια της ελληνικήςπροεδρίας, κάνουν Βέλγοιαλληλέγγυοι, ενώνοντας τιςφωνές τους με αυτήν τουελληνικού λαού για να σταλείτο μήνυμα προς την ελληνικήκυβέρνηση και την ΕυρωπαϊκήΈνωση ότι η πολιτική τηςλιτότητας δεν θα περάσει.Όπως αναφέρουν, η ελληνικήπροεδρία συμβολίζει τοναυταρχισμό και την κοινωνικήβαρβαρότητα των οικονομικώνελίτ που επιτίθενται στιςκοινωνικές κατακτήσεις καιστα δικαιώματα, και έχουνκάνει την δημοκρατία μια λέξηχωρίς νόημα.

www.facua.org

Κέρδη μέσαστην κρίση

Η ιδιωτικοποίηση τηςκρατικής επιχείρησης

ηλεκτρισμού στην Ισπανία έχειαυξήσει την τιμή τουηλεκτρικού ρεύματος κατά 78%την τελευταία δεκαετία,σύμφωνα με την οργάνωσηFacua (καταναλωτές σε δράση).Από την αρχή της κρίσης οιιδιωτικές εταιρείες έχουναυξήσει τα κέρδη τους κατά21,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώπριν λίγες ημέρες η επιτροπήανταγωνισμού κάτω από τηνμεγάλη κοινωνική πίεσηπάγωσε την νέα αύξηση κατά11,5% που ζητούσαν οι εταιρίεςγια το πρώτο τρίμηνο του 2014.

www.silvesterzumknast.nos-tate.net

Πρωτοχρονιά στιςφυλακές

Όπως κάθε χρόνο, έτσικαι φέτος ακτιβιστές της

ριζοσπαστικής αριστεράς καιτης αυτονομίας δίνουνραντεβού για δράσειςαλληλεγγύης σε διάφορεςγερμανικές φυλακές το βράδυτης πρωτοχρονιάς. Σε μιακοινωνία όπου οι νόμοιαντανακλούν τις σχέσειςεξουσίας, η πρωτοβουλίαπροσπαθεί για μιααπελευθερωμένη κοινωνίαχωρίς φυλακές, αφού βασικόςσκοπός των φυλακών είναι ναπείσουν τους ανθρώπους ότι oμοναδικός αποδεκτός τρόποςδράσης είναι αυτός που βοηθάειτο σύστημα να παραμένειζωντανό.

∆ημήτρης Γκιβίσηςgivisisdim@yahoo.gr

στα

δίκτ

υα τ

ου κ

όσµο

υ Για να χτυ πη θεί ο α να γεν νώ με -νος φα σι σμός μέ σα στην ορ γα νι -κή κρί ση της Ιτα λίας, δεν υ πάρ -χει άλ λος δρό μος α πό το να εί -μα στε πιο α πο τε λε σμα τι κοί α πόαυ τούς στην οι κο δό μη ση της α -ντί θε σης με το νε ο φι λε λευ θε -ρι σμό –και με ό ποιον τον εκ -προ σω πεί- προ τεί νο ντας και οι -κο δο μώ ντας μια δη μο κρα τι κήκαι α ρι στε ρή διέ ξο δο α πό τηνκρί ση.

“Του Πά ο λο Φε ρέ ρο

Οι ε κτι μή σεις της α ρι στε ράς για τοκί νη μα των δι κρά νων ή ταν καιεί ναι πο λύ δια φο ρε τι κές. ∆η λα -

δή, υ πάρ χουν αυ τοί που ι σχυ ρί στη καν ό -τι ε πρό κει το για έ να φα σι στι κό κί νη μακαι αυ τοί που ι σχυ ρί στη καν ό τι πρό κει -ται για έ να γνή σιο κί νη μα ε ξέ γερ σης ε -νά ντια στο νε ο φι λε λευ θε ρι σμό. ∆εν συμ- φω νώ με αυ τές τις ερ μη νείες.

Πρώ τα απ’ ό λα θεω ρώ α να γκαία μιαμε θο δο λο γι κή πα ρα τή ρη ση: α πέ να ντι σεσύν θε τα κι νή μα τα, που α νή κουν σε μιαφά ση κι νη μα τι κού πο λέ μου ε ντός του ο -ποίου τα πά ντα κι νού νται τα χύ τα τα, εί -ναι α πο λύ τως α πα ραί τη το να δια χω ρί -ζου με τα κοι νω νι κά φαι νό με να α πό ταπο λι τι κά φαι νό με να και να δια κρί νου μεστο ε σω τε ρι κό τους τις α ντα γω νι στι κέςπο λι τι κές συ μπε ρι φο ρές α πό τις συ μπε -ρι φο ρές της θε σπι σμέ νης ε ξου σίας.

Τι εί ναι το «κί νη ματων ∆ι κρά νων»

Οι διορ γα νω τές του κι νή μα τος των ∆ι- κρά νων δεν εί ναι έ να ε νιαίο σώ μα και έ -χουν στο ε σω τε ρι κό τους ση μα ντι κές δυ- νά μεις της δε ξιάς. Έχου με το πραγ μα τι -κό κί νη μα των ∆ι κρά νων, με κα θο δη γη -τή τον Φέ ρο, κα θώς και κά ποιες ο μά δεςφορ τη γατ ζή δων, α γρο τών ή βιο τε χνών.Έχου με και τη Forza Nuova και τις συγ- γε νείς μ’ αυ τήν ο μά δες, που παί ζουν ση- μα ντι κό ρό λο, κα θώς και άλ λες ο μά δεςτης δε ξιάς, αρ χί ζο ντας α πό την CasaPound, οι ο ποίες δη λώ νουν την πα ρου -σία τους στην ορ γά νω ση του κι νή μα τος.Σε κά ποιες πε ριο χές υ πάρ χει πα ρου σίατων το πι κών ε γκλη μα τι κών ορ γα νώ -σεων, που βοή θη σαν ση μα ντι κά την ορ- γά νω ση των μπλό κων, του το πι κού ε λέγ- χου, του αυ ταρ χι κού και αρ σε νι κού χα- ρα κτή ρα διά φο ρων δρά σεων.

Το κί νη μα δεν ή ταν το ί διο σε ό λη τηνΙτα λία, συ γκέ ντρω σε ό μως έ ναν ευ ρύβαθ μό συ ναί νε σης. Πολ λοί, α κό μη κι α -πό αυ τούς που έ κα ναν σκλη ρή κρι τι κήστο κί νη μα λό γω των χα ρα κτη ρι στι κώντου, ε πι σή μα ναν ό τι συμ με ρί ζο νται ως έ -να βαθ μό τις αι τίες της δια μαρ τυ ρίας:δεν α ντέ χου με άλ λο. Σε πολ λούς νο μούςοι πρω το βου λίες δεν προ χώ ρη σαν πέ ραα πό τη φτω χο ποιη μέ νη με σαία τά ξη καιτο νε α νι κό προ λε τα ριά το στις χί λιες δια- φο ρο ποιή σεις του. Σε άλ λες πε ρι πτώ -σεις, δη μιούρ γη σε την ευ και ρία ώ στε ση- μα ντι κοί κοι νω νι κοί το μείς να εκ φρά -σουν το θυ μό τους κι έ τσι α πέ κτη σε χα- ρα κτη ρι στι κά ε νός α λη θι νού κοι νω νι κούκι νή μα τος.

Η πε ρί πτω ση του Το ρί νο

Από αυ τή την πλευ ρά εί ναι ε ξαι ρε τι κάση μα ντι κή η πε ρί πτω ση του Το ρί νο, τηςπιο φτω χο ποιη μέ νης πό λης της Βό ρειαςΙτα λίας. Η α περ γία των κα τα στη μά τωντης 9ης ∆ε κέμ βρη υ πήρ ξε σχε δόν κα θο -λι κή. Πλάι στους κα τα στη μα τάρ χες,στους α γρό τες, στους με τα φο ρείς καιστους βιο τέ χνες υ πήρ ξε μια πα ρου σίατου μη πο λι τι κο ποιη μέ νου νε α νι κούπρο λε τα ριά του (τό σο των φοι τη τών ό σοκαι των α νέρ γων και των ε πι σφα λώς ερ- γα ζο μέ νων). Νο μί ζω πως μπο ρώ να πωό τι η δια μαρ τυ ρία στην πε ριο χή του Το- ρί νο εί χε ε νερ γή συμ με το χή του λά χι -στον 10.000 α τό μων, αλ λά και μια ευ ρύ -τα τη κοι νω νι κή συ ναί νε ση, που άρ χι σενα μειώ νε ται με τά τη ∆ευ τέ ρα, α πό τιςδυ σκο λίες που υ πήρ ξαν λό γω των μπλό- κων και α πό τη βαθ μιαία μείω ση της μα- χη τι κής διά θε σης των κα τα στη μα ταρ -χών.

Το κί νη μα υ πήρ ξε ε πο μέ νως μια ευ- και ρία έκ φρα σης ε νός συσ σω ρευ μέ νουθυ μού και ο βαθ μός συ μπά θειας που εκ- φρά στη κε σε σχέ ση με τα αί τια της ε ξέ -γερ σης ή ταν -και πα ρα μέ νει- πο λύ υ ψη -λός.

Όσον α φο ρά τη συ μπε ρι φο ρά τωνκρα τι κών μη χα νι σμών, η ε πι λο γή τηςκυ βέρ νη σης ή ταν αρ χι κά να μην κα τα -στεί λει το κί νη μα, πράγ μα που άλ λα ξεστη συ νέ χεια. Η Forza Italia στην αρ χήστή ρι ξε το κί νη μα και πρό τει νε μια συ- νά ντη ση με τους διορ γα νω τές. Όταν ό -μως το κί νη μα άρ χι σε σι γά-σι γά να φυλ- λο ρο εί, ο Μπερ λου σκό νι α πέ φυ γε τη συ- νά ντη ση. Ένα άλ λο ση μείο που πρέ πεινα υ πο γραμ μι στεί, εί ναι ο με γά λος βαθ- μός συ ναί νε σης που συ νά ντη σε το κί νη -μα στις τά ξεις της α στυ νο μίας. Για πα- ρά δειγ μα, την Πέ μπτη, στη δια δή λω σητων φοι τη τών της Ρώ μης και του Το ρί -νο, έ γι ναν πε ρισ σό τε ρες συλ λή ψεις α πόό σες έ γι ναν τις προ η γού με νες τρεις μέ -ρες σε ο λό κλη ρη την Ιτα λία. Το να πού -με ό τι χρη σι μο ποιή θη καν δύο μέ τρα καιδύο σταθ μά εί ναι ευ φη μι σμός.

Οι στό χοι της δια μαρ τυ ρίας νο μί ζω ό -τι μπο ρούν να χω ρι στούν σε δύο ο μά δες.Πρώ τα απ’ ό λα τα αι τή μα τα των με μο -νω μέ νων κα τη γο ριών που προώ θη σαντη δια μαρ τυ ρία (με τα φο ρές, ε μπό ριο, α -γρό τες, βιο τέ χνες): κυ ρίως η μείω ση τηςφο ρο λο γίας. Αυ τό το θέ μα ε πε κτει νό τανσε πο λι τι κό ε πί πε δο στην άρ νη ση τουευ ρώ, της Ευ ρώ πης και κυ ρίως της κυ- βέρ νη σης. Τη στιγ μή που η μείω ση τωνφό ρων α πο τε λού σε το συν δι κα λι στι κόστοι χείο που υ πήρ χε στις κι νη το ποιή -σεις, η αμ φι σβή τη ση της κυ βέρ νη σηςκαι το αί τη μα της πα ραί τη σής της, η κρι-

Το κί νη μα των ∆ι κρά νων και η ι τα λι κή α ρι στε ρά

Τι ήταν το κίνημα τωνForconi (∆ίκρανα) που

εμφανίστηκε στην Ιταλία;Με μια αρχικά αγροτική

καταγωγή, εξ΄ ου και ηονομασία του από το

γνωστό αγροτικόεργαλείο, σε αυτόσυνέρρεαν πολλοί

μικροεπαγγελματίες,οδηγοί φορτηγών

εσωτερικών μεταφορών,λιγότερο εργάτες,

πάντως γενικά θύματατης κρίσης. Οι αριστεροί

αναλυτές δεν ήτανενιαίοι στις απόψεις τουςσχετικά με το φαινόμενο.

Το εύρος των απόψεωνξεκινούσε από το ότι

είναι ένα κίνημαφασιστικό ότι συνιστά

ελπίδα. Ούτε το ένα,ούτε το άλλο ισχύει λέει

ο Πάολο Φερέρο, εώςπρόσφατα γραμματέας

της ΚομμουνιστικήςΕπανίδρυσης. ∆εν κρύβει

όμως την ανησυχία τουγια τις εξελίξεις στην

Ιταλία, στην οποία εάν ηκρίση προχωρήσει και

ενταθεί, υπάρχουν όλεςοι προϋποθέσεις να

γεννηθεί ένα μεγάλοφασιστικό κόμμα.

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 1133∆ΙΕΘΝΗ

τι κή στα κόμ μα τα, στο συν δι κά το και ηταύ τι ση με τη ση μαία α πο τε λού σαν τοπο λι τι κό δε δο μέ νο, που ε νο ποιού σε τομέ τω πο στο ε σω τε ρι κό του και ταυ τό -χρο να οι κο δο μού σε το έ δα φος συ ναί νε -σης προς τα έ ξω. Το αι τή μα μιας προ- σω ρι νής στρα τιω τι κής δι κτα το ρίας –που ε ξέ φρα σαν κά ποιοι η γέ τες του κι- νή μα τος- δεν χα ρα κτή ρι σε το ί διο το κί- νη μα. Για πα ρά δειγ μα η Forza Nuovaπρό τει νε ά με σες πρόω ρες ε κλο γές με α -πλή α να λο γι κή.

Η στά ση των 5 Αστέ ρω ν

Η συ μπε ρι φο ρά του Κι νή μα τος 5Αστέ ρω ν α πέ να ντι στην ε ξέ γερ ση ή τανμια προ σπά θεια να εμ φα νι στεί ως εκ- πρό σω πος του κι νή μα τος. Σε γε νι κέςγραμ μές νο μί ζω ό τι μπο ρώ να πω ό τι τοΚί νη μα 5 Αστέ ρων έ χει μια βα σι κή συμ- φω νία με το κί νη μα, αλ λά βρί σκε ται σεδύ σκο λη θέ ση, ε πει δή το Κί νη μα 5Αστέ ρων συ νι στά ου σια στι κά έ να φαι- νό με νο πο λι τι κής εκ προ σώ πη σης μιαςχώ ρας ορ γι σμέ νης αλ λά πα θη τι κής. Στομέ τρο που ο κό σμος κα τε βαί νει στοδρό μο, το Κί νη μα 5 Αστέ ρων βρί σκε ταισε δύ σκο λη θέ ση, για τί κά θε μορ φήκοι νω νι κού πρω τα γω νι σμού (α νε ξάρ τη -τα α πό τη μορ φή και α πό τα πε ριε χό με -νά του) συ νι στά έ να εί δος ε νό χλη σηςγια έ να κόμ μα που ζη τά α πλά και μό νονα ψη φι στεί, ώ στε να α πο κτή σει το 51%της συ ναί νε σης. Απ’ αυ τή την ά πο ψη τοΚί νη μα 5 Αστέ ρων, δεν εί ναι τό σο έ ναπραγ μα τι κό κόμ μα της κρί σης, ό σο φαί- νε ται να εί ναι έ να εί δος παρ κα ρί σμα τοςψή φων για μια εν διά με ση φά ση της κρί- σης. Όταν ο κό σμος εί ναι ορ γι σμέ νοςκαι α πο γο η τευ μέ νος αλ λά δεν κι νη το -ποιεί ται α κό μη, το Κί νη μα 5 Αστέ ρων α -σκεί ά ρι στα τη λει τουρ γία του. Όταν ό -μως ο κό σμος αρ χί ζει να κι νη το ποιεί -ται, το Κί νη μα 5 Αστέ ρων βρί σκε ται σεδύ σκο λη θέ ση. Αυ τό δεν ση μαί νει ό τι τοΚί νη μα 5 Αστέ ρων α σκεί μια θε τι κή λει- τουρ γία συ γκρά τη σης για να α πο φευ -χθεί «η έ λευ ση της Χρυ σής Αυ γής». Ση- μαί νει ό τι α νοί γει το δρό μο σε άλ λεςμορ φές κοι νω νι κής ρι ζο σπα στι κο ποίη -σης με λαϊκι στι κά και μη δη μο κρα τι κάχα ρα κτη ρι στι κά. ∆εν γί νε ται α τι μώ ρη ταέκ κλη ση στον α πό μη χα νής θεό σε και- ρούς κρί σης!

Το θέ μα της κοι νω νι κής ε ξέ γερ σηςπου αυ τό το κί νη μα ε πα νέ φε ρε στην η -με ρή σια διά τα ξη, βα σί ζε ται σε έ να δο- μι κό γε γο νός. Μέ χρι τη στιγ μή που ε -ντός του δη μο κρα τι κού πλαι σίου υ πήρ -χε μια ι σορ ρο πία ε ξου σιών με τα ξύ α φε -ντι κών και ερ γα τών, η κύ ρια μορ φή τηςκοι νω νι κής σύ γκρου σης ή ταν η δια- πραγ μά τευ ση. Στη δεύ τε ρη με τα πο λε μι -κή φά ση και μέ χρι τα τέ λη της δε κα ε -τίας του ‘70 συ νέ βαι νε το ε ξής: σύ ντα ξημιας πλατ φόρ μας, α γώ νας και συμ φω -νία που ε πι κύ ρω νε μια κα τά κτη ση. Απότην ε πο χή που η πα γκο σμιο ποίη ση δη- μιούρ γη σε μια τε ρά στια α νι σό τη ταστους συ σχε τι σμούς δύ να μης με τα ξύτων τά ξεων, αυ τό το σχή μα ε ξέ λι πε καιοι α γώ νες δεν πα ρή γαν πλέ ον α πο τε λέ -σμα τα, το πο λύ-πο λύ στα μά τη σαν ή ε -πι βρά δυ ναν χρο νι κά την ε πί θε ση. Μέ σασ’ αυ τό το πλαί σιο –έ να πλαί σιο κα τα -κερ μα τι σμού της τά ξης και α δυ να μίας ήα χρη στίας των ορ γα νώ σεών της – η δια- μαρ τυ ρία ξα να πο κτά τη μορ φή της ε ξέ -γερ σης, της α νταρ σίας.

Ας ση μειω θεί ό τι η τά ση για ε ξέ γερ σηεί ναι το άλ λο πρό σω πο της κά θε τηςκρί σης της πο λι τι κής και γε νι κά τωνπο λι τι κών και συν δι κα λι στι κών δυ νά -μεων που οι κο δό μη σαν τον κοι νω νι κό

τους ρό λο πά νω στην εκ προ σώ πη ση.Σύμ φω να με το μα ζι κό κοι νό αί σθη μα,αν το ι τα λι κό κρά τος δεν κά νει κά τι κα -λό για το λαό, σε τι χρειά ζε ται η πο λι τι -κή; Με τα τρέ πε ται στη λει τουρ γία- α πλάπα ρα σι τι κή- μιας κά στας, η ο ποία, χω -ρίς να έ χει κα μία χρη σι μό τη τα, θέ λει ναδια τη ρή σει τα προ νό μιά της. Η νε ο φι -λε λεύ θε ρη πα γκο σμιο ποίη ση, α φαι ρώ -ντας προο δευ τι κά νό η μα α πό την α ντι -προ σω πευ τι κή δη μο κρα τία, θέ τει τιςδο μι κές προϋπο θέ σεις για την κρί σητης πο λι τι κής και για την ο πι σθο δρό -μη ση της κοι νω νι κής σύ γκρου σης καιτη με τα τρο πή της σε ε ξέ γερ ση. Το θέ μαπου τί θε ται α πό την τα ξι κή α ρι στε ρά,εί ναι πώς θα πε ρά σου με μέ σα α πό τηνε ξέ γερ ση έ χο ντας την ι κα νό τη τα να α -νοι κο δο μή σου με τη συμ με το χι κή δη μο -κρα τία.

Η με σαία τά ξη

Αν η με σαία τά ξη που βρί σκε ται σεδια δι κα σία φτω χο ποίη σης, ή ταν η κοι- νω νι κή ρα χο κο κα λιά αυ τού του κι νή μα -τος, πρέ πει να α να ρω τη θού με ποια εί -ναι η πο λι τι κή της κουλ τού ρα, τα ο ρά -μα τά της. Πι στεύω ό τι η πιο δια δε δο μέ -νη πο λι τι κή κουλ τού ρα εί ναι δια πο τι -σμέ νη με φι λε λευ θε ρι σμό και, ό σον α -φο ρά τα στρώ μα τα της νε ο λαίας, χα ρα -κτη ρί ζε ται α πό την α που σία ο ποιασ δή -πο τε ι στο ρι κής μνή μης ή τα ξι κής έν- νοιας. Η ι στο ρι κή μνή μη για τους ε νή -λι κες εί ναι το «φιά σκο» που τους κά νεινα λέ νε ό τι ό λοι εί ναι ί διοι. Όσον α φο -ρά τη φτω χο ποιη μέ νη με σαία τά ξη ήτους νεό πτω χους, βρι σκό μα στε μπρο- στά σε κοι νω νι κούς το μείς που η κα τά -στα σή τους και ο τρό πος ζωής τους έ -

χει αμ φι σβη τη θεί ρι ζι κά α πό τις νε ο φι -λε λεύ θε ρες πο λι τι κές, που ό μως α ντι -δρούν χρη σι μο ποιώ ντας φι λε λεύ θε ρασλό γκαν. Ενώ γί νε ται έκ κλη ση για τηνπα ρέμ βα ση της κυ βέρ νη σης – για πα ρά -δειγ μα στα α γρο τι κά ε πι δό μα τα – προ- τεί νο νται μέ τρα που μειώ νουν το βά ροςτου κρά τους στην οι κο νο μία. Τη στιγ μήπου δο κι μά ζο νται πά νω στο πε τσί τουςοι κα τα στρο φές της ε λεύ θε ρης α γο ράς,δια μαρ τύ ρο νται λες και η α γο ρά λει- τουρ γεί τέ λεια και το μό νο πρό βλη μαεί ναι η πα ρου σία του κρά τους. Η κυ- ρίαρ χη ι δε ο λο γία κα τέ λα βε τα μυα λάτων Ιτα λών δη μιουρ γώ ντας την ε νιαίασκέ ψη, που στέ κε ται όρ θια α κό μη καιό ταν δεν λει τουρ γεί. Από αυ τή τη σύγ- χυ ση ε πω φε λή θη κε πρώ τα ο Μπερ λου -σκό νι και με τά ο Γκρί λο.

Το ση μείο που θέ λω να υ πο γραμ μί σωεί ναι ό τι α πέ να ντι σ’ αυ τή τη σύγ χυ ση,που υ πάρ χει κίν δυ νος να ε νι σχύ σει τιςνε ο φι λε λεύ θε ρες πο λι τι κές και την κα- τα στρο φή του κοι νω νι κού κρά τους, δεναρ κεί να οι κο δο μη θεί η σύ γκρου ση, αλ -λά εί ναι α πό λυ τα α να γκαία μια πο λι τι -κή και πο λι τι στι κή μά χη για να ε ξη γη -θούν τα αί τια της κρί σης και στη συ νέ -χεια ο κα θο ρι σμός των στό χων. Η οι κο -δό μη ση μιας σχέ σης με αυ τά τα στρώ- μα τα της φτω χο ποιη μέ νης μι κρο α στι -κής τά ξης έ χει α πο φα σι στι κή ση μα σία,ώ στε οι α γώ νες να πά ρουν το δρό μο τουκοι νω νι κού με τα σχη μα τι σμού και της ε -νό τη τας με τον κό σμο της μι σθω τής ερ- γα σίας, α ντί για το δρό μο της α πό γνω -σης και της ο πι σθο δρό μη σης.

Η πα ρου σία των φα σι στώ ν

Η πα ρου σία των φα σι στώ ν υ πήρ ξεση μα ντι κή και ε ντε λώς κα μου φλα ρι -σμέ νη. Μό νο σε ε λά χι στες πε ρι πτώ σειςβγή καν προς τα έ ξω αυ τά που πραγ μα -τι κά έ χουν στο νου τους (στρα τιω τι κήδι κτα το ρία, α ντι ση μι τι σμός, ο μο φο βία,κλπ). Η ί δια η α που σία των δε ξιών λά- βα ρων και η χρή ση της ι τα λι κής ση- μαίας α πο δει κνύει μια με γά λη ορ γά νω -ση και μια με γά λη προ ε τοι μα σία αυ τήςτης πρω το βου λίας. Εκτός αυ τού, οι συ -γκε κρι μέ νοι φα σί στες δεν χα ρα κτη ρί -ζο νται α πό μια νο σταλ γι κή κουλ τού ρα,αλ λά αυ το χα ρα κτη ρί ζο νται ως ε πα να -στά τες, για την α κρί βεια συ ντη ρη τι κοίε πα να στά τες. Οι μύ θοι τους βρί σκο νταιστις ρί ζες της ρι ζο σπα στι κής δε ξιάς τηςδη μο κρα τίας της Βαϊμά ρης, στην ι δέαό τι δεν υ πάρ χει δε ξιά και α ρι στε ρά, αλ -λά μό νο η ε νό τη τα ό σων εί ναι «ε να -ντίον». Εί ναι η δε ξιά ε νά ντια στον α στι -σμό που χα ρα κτη ρί ζει την «ε πα να στα τι -κή» φά ση του να ζι σμού και ό χι τό σο τουφα σι σμού, που αυ το προ βάλ λε ται ως ηέκ φρα ση του λα ού, του λαϊκού πνεύ μα -τος (σ’ αυ τό η κοι νή ά πο ψη με τον Γκρί -λο εί ναι εμ φα νής). Οι ι τα λι κές ση μαίεςδεν εί ναι οι ση μαίες της α πε λευ θέ ρω -σης, αλ λά μιας ορ γα νι κής κοι νό τη τας υ -πό σχη μα τι σμό, που θέ λει να πε τά ξειστη θά λασ σα τους με τα νά στες. Οι φα- σί στες, ό σο πε ρισ σό τε ρο κα μου φλα ρι -σμέ νοι εί ναι τό σο πιο ε πι κίν δυ νοι γί νο -νται. Για να χτυ πη θεί ο α να γεν νώ με νοςφα σι σμός μέ σα στην ορ γα νι κή κρί σητης Ιτα λίας, δεν υ πάρ χει άλ λος δρό μοςα πό το να εί μα στε πιο α πο τε λε σμα τι κοία πό αυ τούς στην οι κο δό μη ση της α ντί -θε σης με το νε ο φι λε λευ θε ρι σμό –και μεό ποιον τον εκ προ σω πεί- προ τεί νο νταςκαι οι κο δο μώ ντας μια δη μο κρα τι κή καια ρι στε ρή διέ ξο δο α πό την κρί ση.

Από δο ση Τό νια Τσί τσο βι τς

Το κί νη μα των ∆ι κρά νων και η ι τα λι κή α ρι στε ρά

Τι να κά νου με;Από αυ τή την α νά λυ ση πρέ πει να προέλ θει η ορ γά νω ση της πο λι τι κής μας δρά-

σης, α πο φεύ γο ντας τις α πλο ποιή σεις που τεί νουν να βλέ πουν αυ τό το κί νη μα ωςκα θα ρά α ντι δρα στι κό ή ως την αρ χή της ε πα νά στα σης. Η μά χη ε νά ντια στο φι λε -λευ θε ρι σμό πρέ πει να συν δυα στεί για μας με συ γκε κρι μέ νες προ τά σεις διε ξό δουα πό τις πο λι τι κές λι τό τη τας και με την οι κο δό μη ση μιας α ντι φα σι στι κής κουλ- τού ρας. Πρέ πει να α πο φύ γου με να ε ντα χθού με ά κρι τα στο κί νη μα, ό πως ε πί σης ναδη μιουρ γή σου με α ντι φα σι στι κά μέ τω πα που να ε μπε ριέ χουν τους φι λε λεύ θε ρουςκαι αυ τούς που ε να ντιώ νο νται στον φι λε λευ θε ρι σμό. Το ση μείο εκ κί νη σής μαςεί ναι ο α ντι πο λι τευ τι κός α γώ νας και μέ σα σ’ αυ τό το α ντι πο λι τευό με νο μέ τω ποπρέ πει να δώ σου με μια πο λι τι κή μά χη με στό χους, πο λι τι κή κουλ τού ρα, δη μο -κρα τία. Το να ε γκα τα λεί ψου με έ να α πό αυ τά τα στοι χεία ση μαί νει ό τι δεν εί μα στεσε θέ ση να έ χου με πο λι τι κή πρω το βου λία. Μπο ρού με και πρέ πει να το κά νου μεέ χο ντας συ νει δη το ποιή σει ό τι δεν έ χου με χρό νο, αλ λά ό τι υ πάρ χει χώ ρος για μιαπο λι τι κή δρά ση των κομ μου νι στών.

Εκφρά ζω αυ τή την ά πο ψη, ε πει δή πι στεύω ό τι αυ τό το κί νη μα δεν θα ο δη γή -σει σε έ να πρα ξι κό πη μα και ό τι η κυ βέρ νη ση δεν θα λύ σει το πρό βλη μα της κρί- σης. Πι στεύω ε πί σης ό τι αυ τό το κί νη μα – με ό λες τις α ντι φά σεις που προ α νέ -φε ρα – α ντι προ σω πεύει σε κά θε πε ρί πτω ση έ να σκίρ τη μα, μια πέ τρα στα λι μνά -ζο ντα νε ρά, που κά νει εμ φα νείς τις α ντι φά σεις, τις α νη συ χίες και το θυ μό α πότον ο ποίο πρέ πει να ξε κι νή σου με για να ορ γα νώ σου με μια πο λι τι κή δου λειά πουθα θέ τει ως στό χο την οι κο δό μη ση ε νός μα ζι κού κι νή μα τος ε νά ντια στις νε ο φι -λε λεύ θε ρες πο λι τι κές και το ο ποίο θα ε μπλέ κει το σύ νο λο των κοι νω νι κών υ πο- κει μέ νων που έ χουν πλη γεί α πό την κρί ση. Όλα αυ τά μπο ρούν να γί νουν εάν ε γ-κα τα λεί ψου με α μέ σως ό λες τις αυ το κα τα στρο φι κές συ μπε ρι φο ρές, που εί ναι ε -πι κε ντρω μέ νες μό νο στο γε γο νός ό τι ό λα αυ τά συ νέ βη σαν ε πει δή ε μείς δεν κά- να με τί πο τα. ∆εν εί ναι α λή θεια. ∆εν εί ναι α λή θεια ό τι δεν κά να με τί πο τα, κά να μεπράγ μα τα σω στά και πράγ μα τα λαν θα σμέ να. Το θέ μα εί ναι ό τι χά σα με. Όμως η ήτ -τα δεν εί ναι ο λο κλη ρω τι κή: εί μα στε ζω ντα νοί και πρέ πει να χρη σι μο ποιή σου μετο γε γο νός ό τι υ πάρ χου με – χω ρίς να χά νου με χρό νο σε α ντε γκλή σεις και χω ρίςνα κλαί με τη μοί ρα μας – για να θέ σου με α μέ σως τις βά σεις μιας πο λι τι κής δου- λειάς που θα μας ο δη γή σει αυ τό που θεω ρού με ι στο ρι κό μας κα θή κο ν: να εί μα στετο κόμ μα που δεί χνει το δρό μο της διε ξό δου α πό την κρί ση και ερ γά ζε ται για ναδια μορ φώ σει έ να μέ τω πο α ντι κα πι τα λι στι κού α γώ να γύ ρω α πό το ε ναλ λα κτι κόσχέ διο.

1144 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013∆ΙΕΘΝΗ

Για τις Βρυ ξέλ λες προέ χει η λι τό τη ταΗ τρα πε ζι κή έ νω ση μπο ρεί να πε ρι μέ νει για το 2025

Στην πρό σφα τη Σύ νο δο Κο ρυ φήςστις Βρυ ξέλ λες ση μειώ θη κανδια φω νίες στα ζη τή μα τα της ά -

μυ νας και των συμ φώ νων α ντα γω νι -στι κό τη τας. Ωστό σο, ε πι τεύ χθη κε κά -ποιος συμ βι βα σμός στο ζή τη μα τηςτρα πε ζι κής έ νω σης, που ή ταν α ντι κεί -με νο δια πραγ μά τευ σης ε δώ και αρ κε -τό χρο νι κό διά στη μα.

Με ρι κοί αρ μό διοι, ό πως ο υ πουρ γόςΟι κο νο μίας της Γαλ λίας Πιερ Μο σκο -βι σί, μί λη σαν για μια «ι στο ρι κή συμ -φω νία». Η οι κο νο μι κή ε φη με ρί δα «ΛαΤρι μπιούν» ση μειώ νει πως «ο συμ βι -βα σμός αυ τός για την α μοι βαιό τη τα α -ντι με τώ πι σης της εν δε χό με νης κρί σηςδιέ πε ται α πό τη λο γι κή ό τι θα αρ χί σεινα λει τουρ γεί το 2025. Προς το πα ρόν,ε ντεί νο νται οι προ τρο πές για τη συ νέ -χι ση της λι τό τη τας». Και η ε φη με ρί δασυ νε χί ζει: «Εάν αυ τή η α πό φα ση δενερ χό ταν με τά α πό τρία χρό νια κρί σης,της πιο με γά λης ύ φε σης με τά τον πό -λε μο και των ε ξώ φθαλ μων α νε παρ -κειών της ση με ρι νής αρ χι τε κτο νι κήςτης Ευ ρώ πης, θα ή ταν για γέ λια».

Με την α πό φα ση αυ τή οι 17 υ πουρ -γοί Οι κο νο μι κών συμ φώ νη σαν ό τι οΕυ ρω παϊκός Μη χα νι σμός Στα θε ρο -ποίη σης θα μπει σε μια δια δι κα σία γιανα λει τουρ γή σει ως μη χα νι σμός γιατην α μοι βαία α ντι με τώ πι ση των κιν δύ -νων που α ντι με τω πί ζουν οι τρά πε ζες,Στην ου σία ό μως πρό κει ται για μια αυ -τα πά τη. Για τί προς το πα ρόν οι υ πουρ -γοί α πο φά σαν την πρώ τη πε ρίο δο,που θεω ρεί ται με τα βα τι κή, να δη -

μιουρ γή σουν το Τα μείο για την α ντι με -τώ πι ση των κρί σεων. Αυ τή η δια δι κα -σία θα αρ χί σει α πό την πρώ τη Ια νουα -ρίου του 2016 και θα ο λο κλη ρω θεί στοτέ λος του 2025. «Στη διάρ κεια αυ τώντων δέ κα χρό νων η ευ ρω ζώ νη α πο φά -σι σε… να μην α πο φα σί σει για τί πο τα»,σύμ φω να με το δη μο σίευ μα της «ΛαΤρι μπιούν». Σε πε ρί πτω ση τρα πε ζι κήςκρί σης, οι τρά πε ζες θα πρέ πει ναστρα φούν στα Εθνι κά Τα μεία (που θαπρέ πει να δη μιουρ γη θούν) ή να προ -σφύ γουν στο Ευ ρω παϊκό Τα μείο Στα -θε ρο ποίη σης, για να υ πο στούν τις συ -νέ πειες των γνω στών «προ γραμ μά τωνπρο σαρ μο γής».

Το ε ρώ τη μα που τί θε ται με τά απ’ ό -λα αυ τά εί ναι: Τι θα γί νει με το εν δε -

χό με νο ε νός τρα πε ζι κού κιν δύ νου ήκαι δη μό σιου χρέ ους; Τον ε πό με νοχρό νο με το stress-test και την ε πί βλε -ψη της Ε ΚΤ θεω ρεί ται σχε δόν σί γου ροό τι θα έρ θουν στην ε πι φά νεια τα προ -βλή μα τα των τρα πε ζών, για τα ο ποίαδεν υ πάρ χουν κοι νές λύ σεις. Οι τρά πε -ζες δεν θα έ χουν άλ λη ε πι λο γή πα ράνα πε ριο ρί σουν α κό μα πε ρισ σό τε ροτην πα ρο χή πι στώ σεων. Η πο λι τι κήαυ τή θα ε πι δει νώ σει α κό μα πε ρισ σό -τε ρο την κα τά στα ση, ό πως συμ βαί νειτώ ρα στις χώ ρες της πε ρι φέ ρειας.

Η λι τό τη τα θα συ νε χι στεί

Μια άλ λη συ νέ πεια αυ τής της κα τά -στα σης θα εί ναι η συ νέ χι ση της λι τό -τη τας, του λά χι στον για δέ κα χρό νια. Ηαρ χι κή ι δέα για την τρα πε ζι κή ε νό τη ταή ταν να μην πέ σουν τα βά ρη στους πο -λί τες μέ σω των δη μό σιων οι κο νο μι -κών, για την ε πα να χρη μα το δό τη σητων τρα πε ζών. Αυ τή ή ταν μια με γα λε -πή βο λη ι δέα που ε γκα τα λεί φθη κε.Έτσι ό σοι προ σφύ γουν ή ό χι στο Ευ -ρω παϊκό Τα μείο Στα θε ρο ποίη σης(MES) για την ε πα να χρη μα το δό τη σητων τρα πε ζών, θα πρέ πει να υ πο στούντο πρό γραμ μα λι τό τη τας.

Πρό σφα το πα ρά δειγ μα εί ναι αυ τότης Σλο βε νίας, η ο ποία, για να α πο φύ -γει το MES, δα νεί στη κε για να κα λύ ψειτις τρά πε ζές της 4,8 δισ. ευ ρώ, με πο -λύ υ ψη λό ε πι τό κιο ε φαρ μό ζο ντας ταυ -τό χρο να το δι κό της πρό γραμ μα λι τό -

τη τας. Έτσι η Λιου μπλιά να μπή κε γιαμια με γά λη πε ρίο δο λι τό τη τας που δενδια φέ ρει σε τί πο τα α πό τα προ γράμ -μα τα των χω ρών υ πό ε πι τή ρη ση.

Βο γιά ροι και μου ζί κοι

Μια τέ τοια τρα πε ζι κή έ νω ση μοιά ζειμε φάρ σα που η λο γι κή της εί ναι προ -φα νής: να μη δο θεί κα μία δυ να τό τη ταστις χώ ρες που εί ναι α ντι μέ τω πες μετην κρί ση, να πα ρεκ κλί νουν και ναμην προ χω ρή σουν στις «δο μι κές» με -ταρ ρυθ μί σεις. Οι χώ ρες αυ τές σύμ φω -να με μια γερ μα νι κή έμ μο νη ι δέα, δενθα πρέ πει να χα λα ρώ σουν, για τί υ πάρ -χει ο κίν δυ νος να μην πρά ξουν το «κα -θή κον τους». Με την α μοι βαιό τη τα καιτην αλ λη λεγ γύη εί ναι υ παρ κτός ο κίν -δυ νος αυ τός, και τό τε η Γερ μα νία θακλη θεί, σε τε λευ ταία α νά λυ ση, να πλη -ρώ σει το λο γα ρια σμό. «Η ι δέα και τοσε νά ριο που κυ κλο φο ρούν στο Βε ρο -λί νο α πό τους ορ θό δο ξους οι κο νο μο -λό γους, ό πως ο Χα νς Βέρ νε ρ-Σιν, προ -κα λεί α νη συ χίες. Οι κύ ριοι αυ τοί σκέ -πτο νται ό πως στη Ρω σία την ε πο χήτων βο γιά ρων και των μου ζί κων. Σή -με ρα εί ναι οι [κα κοί μα θη τές- μου ζί -κοι] της ευ ρω ζώ νης, οι ο ποίοι δεν κα -τα λα βαί νουν πα ρά μό νο με το κνού -το». Συ νε πώς, εί ναι λο γι κό γι’ αυ τούςνα με τα τε θεί γι’ αρ γό τε ρα η α μοι βαιο -ποίη ση… Τώ ρα προέ χει η λι τό τη τα.

Μ. Κ.

Του Νίκου Σερβετά

Σε μία δυναμική ενέργεια, με στόχο τον απο-προσανατολισμό της διεθνούς κοινής γνώμηςκαι χειραγώγησης της ρωσικής, προέβη αυτήτην εβδομάδα ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντί-μιρ Πούτιν. Με ευκαιρία την επέτειο 20 χρό-νων από τη θέσπιση του νέου συντάγματος τηςχώρας, έδωσε χάρη στους φυλακισμένουςτριών χαρακτηριστικών υποθέσεων, που οισυντελεστές τους είχαν στραφεί προσωπικάεναντίον του.

Κατά τη διάρκεια τετράωρης συνέντευξηςΤύπου, που έδωσε στις αρχές της εβδομάδαςστη Μόσχα, ανακοίνωσε την απονομή χάριτος,

από το υπόλοιπο της ποινής τους, στον πρώην ολι-γάρχη και πρόεδρο της εταιρείας Yukos, ΜιχαήλΧοντορκόφσκι, σε ορισμένους από τους κατηγορού-μενους της υπόθεσης Μπολότναγια καθώς και στατρία μέλη του συγκροτήματος Pussy Riot. Ο Χον-τορκόφσκι δεν έχαιρε εκτίμησης ούτε στην ίδια τουτη χώρα και αρχικά η φυλάκιση του μπορεί να προ-κάλεσε κάποιες αντιδράσεις στη ∆ύση αλλά τηνανάμειξη ενός επιχειρηματία, τέτοιου βεληνεκούς,στην πολιτική -θέμα για το οποίο ουσιαστικά κατη-

γορήθηκε και φυλακίστηκε- δεν την ήθελαν ούτε οιισχυροί δυτικοί παράγοντες. Η υπόθεση Μπολότνα-για δεν είχε πάρει ποτέ ιδιαίτερες διαστάσεις. Πρό-κειται για ομάδα αντικαθεστωτικών που διοργά-νωνε τακτικές διαδηλώσεις στην πλατεία Μπολότ-ναγια, απ’ όπου πήρε και το όνομα της, και κατηγο-ρήθηκε για τον μισό ποινικό κώδικα. Κανένας, που-θενά στον κόσμο δεν θέλει να αναδεικνύονται ανά-λογα θέματα.

Εκκλησία και διπλωματία

Παρατηρητές και στη Μόσχα αλλά και σε άλλεςπρωτεύουσες κρατών επιρροής της, θεωρούν ότι οΠούτιν έκανε «πακέτο» την απονομή χάριτος τωντριών υποθέσεων, προκειμένου να μη δοθεί βάροςστο θέμα των μελών των Pussy Riot, το οποίο όχιμόνο έχει πάρει μεγάλη δημοσιότητα διεθνώς, αλλάοι δυτικοί μηχανισμοί ενημέρωσης δεν το αφήνουννα ξεχαστεί. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι κινηματο-γραφική ταινία με θέμα τη δράση του συγκροτήμα-τος έχει μπει στον κατάλογο των υποψηφίων για ταβραβεία Όσκαρ, ενώ επρόκειτο να σταλεί στο Κρεμ-λίνο, κείμενο που έχει την υπογραφή πάνω από 100καλλιτεχνών του μουσικού χώρου, αναγνωρίσιμωνπαγκοσμίως, και μέσω του οποίου ζητείται η απο-φυλάκιση των μελών του συγκροτήματος.

∆ύο θεωρούνται ως βασικοί λόγοι της κίνησηςτου Πούτιν: Ο πρώτος είναι να θέσει όσο μπορεί σεδεύτερη μοίρα, κυρίως στα μέσα μαζικής ενημέρω-σης, τις πολιτικές-διπλωματικές κινήσεις που κάνειτο τελευταίο διάστημα: Από την εγκατάσταση πυ-ραύλων Iskander στο Καλίνιγκραντ έως την ανά-μειξη του Κρεμλίνου στην ευρωπαϊκή πολιτική τηςΟυκρανίας και από τη μεταφορά του όποιου χημικούοπλοστασίου της Συρίας έως τις δυναμικές κινή-σεις επηρεασμού στις εξελίξεις στην ευρύτερη πε-ριοχή της Μέσης Ανατολής και της Νοτιοανατιλι-κής Μεσογείου.

Ο δεύτερος, και σημαντικότερος λόγος, στοχεύειστο εσωτερικό μέτωπο. Μετρήσεις έχουν δείξει ότι

από τότε που δημιουργήθηκε το θέμα με τις PussyRiot, η αντιπάθεια των Ρώσων προς την Εκκλησίαέχει αυξηθεί σε ποσοστό που ξεπερνά το 10%. Η Εκ-κλησία πέρα από σημαντικός σύμμαχος του Πούτινσε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις που τον έφε-ραν να ηγείται του Κρεμλίνου, θεωρείται και το ση-μαντικότερο μέσον που διαθέτει ώστε να περάσει ηπολιτική του στο ρωσικό λαό. Η Ρωσική Εκκλησίαόχι μόνο δεν έχει πάρει θέση σε μείζονα ζητήματα,όπως είναι τα δικαιώματα κοινωνικών μειονοτή-των ή της ελευθερίας της έκφρασης και της διακί-νησης ιδεών –σημαντικό θέμα γύρω από την υπό-θεση του συγκροτήματος Pussy Riot– αντίθετα έχειυποστηρίξει επιλογές τις οποίες δεν θα μπορούσενα επιβάλει ο Πούτιν μόνο με πολιτικά μέσα.

Ο σημαντικότερος λόγος γιατην απονομή χάρης στις PussyRiot από τον Πούτιν είναι ηενίσχυση της ΡωσικήςΕκκλησίας. Μετρήσεις έχουνδείξει ότι από τότε πουδημιουργήθηκε το θέμα με τηφυλάκιση των μελών τουσυγκροτήματος, η αντιπάθειατων Ρώσων προς τηνΕκκλησία έχει αυξηθεί σεποσοστό πάνω από 10%.

“∆ιπλή στόχευση πίσω από την κίνηση ΠούτινΑπονομή χάρης σε τρεις ηχηρές περιπτώσεις κρατουμένων για αποπροσανατολισμόΗ φυλάκισητων PussyRiot έχειπάρει διε-θνείς δια-στάσεις.

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 1155∆ΙΕΘΝΗ

Του ∆η μή τρη Σμυρ ναίου, Βε ρο λί νο

∆εν ξέ ρου με αν η Ανγκέ λα Μέρ κελέ χει ή δη έ τοι μο το πρω το χρο νιά -τι κο μή νυ μά της, το ο ποίο λο γι -

κά δεν θα α πευ θύ νε ται μό νο στους συ -μπα τριώ τες της αλ λά θα πε ριέ χει εν- δια φέ ρου σες α να φο ρές και για τους υ -πό λοι πους Ευ ρω παίους. Αλλά δεν εί ναικαι πο λύ δύ σκο λο να φα ντα στού με τιςβα σι κές ι δέες, που θα το δια τρέ χουν.Άλλω στε, η γερ μα νί δα κα γκε λά ριος ή -ταν ι διαί τε ρα σα φής στην τε λευ ταίασύ νο δο κο ρυ φής της ΕΕ σε σχέ ση καιμε τις α νη συ χίες και ε πι θυ μίες της.

Στο ευ ρω παϊκό συμ βού λιο, η Ανγκέ -λα Μέρ κελ ε πέ μει νε για μία α κό μα φο -ρά ό τι η κρί ση δεν έ χει ξε πε ρα στεί, τοευ ρώ πα ρα μέ νει στον αέ ρα και πρό τει -νε για πολ λο στή φο ρά να γί νουν ό λοι“Γερ μα νοί” και να α κού σουν τις προ- τρο πές για σφι χτή πο λι τι κή και α κό μαπε ρισ σό τε ρη λι τό τη τα. Η στά ση, μά λι -στα, του Βε ρο λί νου στο θέ μα της τρα-

πε ζι κής έ νω σης ε πι βε βαίω σε την α νυ -πο χω ρη τι κό τη τά του και την άρ νη σήτου να δε χτεί μια πιο πο λι τι κή διευ θέ -τη ση, ό πως ε πι θυ μού σαν αρ κε τές α πότις χώ ρες του Νό του. Αντί θε τα, το μή- νυ μα που έ στει λε η γερ μα νι κή κυ βέρ -νη ση ή ταν σα φές: ο κα θέ νας θα εί ναιαρ μό διος για τις τρά πε ζές του και ταπρο βλή μα τά του. Στην ου σία, η Γερ μα -νία παί ζει για μια α κό μα φο ρά το ρό λοτου διοι κη τή που θέ λει να δια τάσ σει,αλ λά αρ νεί ται να α να λά βει τις ευ θύ νεςτης διοί κη σής του.

Η κ. Μέρ κελ δεν εί ναι α φε λής καιπρο φα νώς έ χει κα τα λά βει ό τι Γάλ λοι,Ιτα λοί και Ισπα νοί, ο κα θέ νας ί σως γιατους δι κούς του λό γους δεν ε πι θυ μούνκαι δεν μπο ρούν να γί νουν ό λοι Γερ μα -νοί. Για τί τό τε αυ τή η γερ μα νι κή α διαλ -λα ξία, ει δι κά μά λι στα ό ταν οι ί διοι οιΓερ μα νοί πα ρα δέ χο νται ό τι η κα τά στα -ση στην Ευ ρω ζώ νη εί ναι ε κρη κτι κή καιμπο ρεί γρή γο ρα να με τα βλη θεί σε μη ε -λεγ χό με νη; Και ε δώ ξε γυ μνώ νε ται η α -

φέ λεια ε κεί νων που πί στευαν ό τι με τάτις γερ μα νι κές ε κλο γές τα πράγ μα ταθα χα λα ρώ σουν. Εδώ βλέ που με να συμ- βαί νει α κρι βώς το α ντί θε το. Το Βε ρο -λί νο εί ναι α πο φα σι σμέ νο να τρα βή ξειπλέ ον το σκοι νί α παλ λαγ μέ νο α πό βρα- χυ πρό θε σμες ε σω πο λι τι κές σκο πι μό -τη τες. Αυ τό που εν νο εί η κ. Μέρ κελ καιο κ. Σόι μπλε, ό ταν μι λούν για “πε ρισ -σό τε ρη Ευ ρώ πη” εί ναι ε ντε λώς δια φο -ρε τι κό α πό ε κεί νο που εν νοούν οι “ορ -μα τι στές” στις χώ ρες του Νό του. Ηγερ μα νι κή η γε σία γνω ρί ζει ό τι πι θα νώςκά ποιες χώ ρες, ό πως η Αυ στρία, η Φιν- λαν δία, η Ολλαν δία θα εί ναι, αν το θε- λή σουν, σε θέ ση να α κο λου θή σουν. Καικά ποιες άλ λες που θα α ντι με τω πί σουνέ τσι κι αλ λιώς νέα σο βα ρά προ βλή μα -τα χρη μα το δό τη σης, θα ε ξω θη θούν α -να γκα στι κά σε α κραίες λύ σεις. Ακού- γε ται σαν σε νά ριο διά σπα σης της Ευ- ρω ζώ νης και εί ναι τέ τοιο αν μεί νει κα- νείς στα δε δο μέ να και α φή σει στην ά -κρη τις ε πι θυ μίες του και τους “ι δε α λι -

σμούς”. Μπο ρεί ο συ ντη ρη τι κός Τύ ποςτης Γερ μα νίας να πε ρι φέ ρει το “ε πι τυ -χη μέ νο” πα ρά δειγ μα της Ιρλαν δίας, αλ -λά ό λοι γνω ρί ζουν το μυ στι κό που κρύ- βε ται πί σω α πό τη βι τρί να. Μια κοι νω -νία δια λυ μέ νη και μια α νερ γία που δεί- χνει τά σεις ύ φε σης ε πει δή οι μι σοί σχε- δόν ά νερ γοι έ χουν στο με τα ξύ με τα να -στεύ σει. Κοι νό μυ στι κό α πο τε λεί και τογε γο νός ό τι η Ελλά δα θα χρεια στεί έ νανέο κού ρε μα και ί σως μά λι στα ό χι μό νοαυ τή. Αλλά και αυ τό το α γκά θι α ντι με -τω πί ζε ται με τη δο κι μα σμέ νη μέ θο δοτης χρο νο τρι βής. Ίσως, αν α ντέ ξουν κιαυ τοί κι ε μείς, η συ ντα γή αυ τή να συ- νε χι στεί μέ χρι τις ευ ρωε κλο γές.

Όλα αυ τά δεν θα μας τα πει έ τσι ω μάη γερ μα νί δα κα γκε λά ριος με θαύ ριο στομή νυ μά της. Αλλά κι αυ τή κι ε μείς γνω- ρί ζου με ό τι το 2014 δεν θα εί ναι σαν τιςάλ λες χρο νιές για την Ευ ρώ πη. Κι ού τεη Ευ ρώ πη θα μοιά ζει στο τέ λος του πο -λύ με αυ τή που γνω ρί σα με μέ χρι τώ ρα.

Τι περιμένει η Μέρκελ από το 2014

Το μήνυμα που έστειλε η γερμανική κυβέρνηση ήταν σαφές: οκαθένας θα είναι αρμόδιος για τις τράπεζές του και ταπροβλήματά του. Στην ουσία, η Γερμανία παίζει για μια ακόμαφορά το ρόλο του διοικητή που θέλει να διατάσσει, αλλάαρνείται να αναλάβει τις ευθύνες της διοίκησής του.

“

Εκατοντάδες νεκροί, τουλάχιστον 90.000 εκτο-πισμένοι που καταφεύγουν σε καταυλισμούςτου ΟΗΕ και μια εντεινόμενη ανθρωπιστική

κρίση, είναι οι μέχρι τώρα συνέπειες των εμφύλιωνσυγκρούσεων στη νεότερη χώρα του κόσμου, τοΝότιο Σουδάν, μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεωντου προέδρου Σάλβα Κιίρ και ενόπλων υποστηρι-κτών του πρώην αναπληρωτή προέδρου ΡιέκΜαχάρ.

Εθνοτικές συγκρούσεις

Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν στις 15 ∆εκεμβρίου,όταν ο Κιίρ που ανήκει στην πολυπληθέστερη φυλήτης χώρας, Ντίνκα, κατηγόρησε τον Μαχάρ (τηςφυλής Νουέρ), τον οποίο είχε καθαιρέσει τον Ιούλιο,οτι σχεδίαζε πραξικόπημα. Ο Μαχάρ, με τη σειράτου, κατηγόρησε τον Κιίρ ότι «υποκινεί διαμάχη με-ταξύ των φυλών και διχάζει την χώρα» και πως τοκυβερνών κόμμα Λαϊκό Κίνημα για την Απελευθέ-ρωση του Λαού του Σουδάν (SPLM) και το στρατιω-τικό του σκέλος SPLA μπορούν να βάλουν τέλοςστη θητεία του προέδρου, ενώ φέρεται να δήλωσεότι θα συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις μόνονόταν αποφυλακιστούν οι πολιτικοί υποστηρικτέςτου. Ο πρόεδρος Κιίρ σε μήνυμά του καταδίκασε τιςδολοφονίες με εθνοτικά κίνητρα και προέτρεψε τονλαό να μην απελπίζεται, παρότι τα φετεινά Χρι-στούγεννα ήταν «πολύ θλιβερά» για τη χώρα. Εθνο-

τικές χαρακτηρίζουν τις συγκρούσεις και διεθνήΜΜΕ λόγω της διαφορετικής φυλετικής καταγωγήςτων δύο πολιτικών και ιδιαίτερα μετά από πληρο-φορίες για ανακάλυψη μαζικού τάφου με 75 πτώ-ματα Ντίνκα στην επαρχία Γιούνιτι και μαρτυρίες γιαεκτελέσεις 200 ανθρώπων της φυλής Νουέρ απόκυβερνητικές δυνάμεις, στην πρωτεύουσα Τζούμπα.Εκπρόσωπος του SPLA απέδωσε τις δολοφονίες σεπρόσωπα που δεν ανήκουν στον επίσημο στρατό. ΗΑποστολή του ΟΗΕ στο Νότιο Σουδάν (UNIMISS) αρ-νείται την ύπαρξη του ομαδικού τάφου, αναφέρει οτιπρόκειται για 15 (και όχι 75) θύματα μάχης και δη-λώνει οτι ερευνά αναφορές για εκτελέσεις χωρίςδίκες σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η UNIMISSεγκαταστάθηκε στην χώρα τον Ιούλιο 2011 με σκοπό«την εδραίωση της ειρήνης και της ασφάλειας καιτην δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης», όταν τοΝότιο Σουδάν ανεξαρτοποιήθηκε από το Σουδάν μεδημοψήφισμα. Είχαν προηγηθεί διαπραγματεύσεις,μετά το τέλος του 2ου πολυετούς εμφυλίου πολέ-μου το 2005.

Έκκληση για διάλογο

Σε ειρήνευση, έναρξη διαλόγου και πολιτική λύσηστην διαμάχη, προέτρεψε ο γ.γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν, ενώ σε μήνυμά του προς τους κατοίκους τηςχώρας τόνισε οτι: «Γνωρίζουμε οτι πολλοί απο σαςυφίστανται φρικιαστικές επιθέσεις. Αθώοι πολίτεςστοχοποιούνται εξαιτίας της εθνικής καταγωγήςτους. Αυτό αποτελεί σοβαρή παράβαση των ανθρω-πίνων δικαιωμάτων». Ο Πάπας Φραγκίσκος στηνΧριστουγεννιάτικη ομιλία του στο Βατικανό απηύ-θηνε έκκληση για «κοινωνική αρμονία στο ΝότιοΣουδάν, όπου οι τρέχουσες εντάσεις έχουν ήδη προ-καλέσει πολυάριθμα θύματα και απειλούν την ειρη-νική συνύπαρξη εντός του νέου κράτους». Ο ειδικόςαπεσταλμένος της Ρωσίας στην Αφρική ΜιχαήλΜαργέλοφ, χαρακτήρισε τα γεγονότα «τραγικά καιεπικίνδυνα» και το υπουργείο Εξωτερικών προ-έτρεψε τους ρώσους πολίτες να μην ταξιδέψουνστη χώρα μέχρι να εξομαλυνθεί η κατάσταση, ανα-

φέρει το πρακτορείο ITAR-TASS. Η ΑφρικανικήΈνωση, η ∆ιακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη(IGAD) στην Ανατολική Αφρική, αλλά και το Συμβού-λιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κάλεσαν την Τετάρτη σεάμεση παύση των εχθροπραξιών και επείγουσαέναρξη του διαλόγου. Επίσης, το Συμβούλιο Ασφα-λείας ενέκρινε την παραμονή των Χριστουγέννωντην αύξηση των δυνάμεων της UNMISS σε 12.500άτομα (από 7.000) και των διεθνών αστυνομικών δυ-νάμεων σε 1.323, μετά από επίθεση στη βάση τηςαποστολής στις 19 ∆εκεμβρίου, όπου τρία μέλη απότην Ινδία σκοτώθηκαν. ∆ύο μέρες μετά, αντικυβερ-νητικές δυνάμεις έπληξαν δύο αμερικανικά στρα-τιωτικά αεροπλάνα με αποτέλεσμα τον τραυματισμότριών ατόμων.

Ανησυχούν για το πετρέλαιο!

Την περασμένη Πέμπτη, επισκέφθηκε το ΝότιοΣουδάν ο πρόεδρος της Κένυας και πρόεδρος τηςΚοινότητας Ανατολικής Αφρικής (EAC) ΟυχούρουΚενιάτα και μαζί με τον πρωθυπουργό της ΑιθιοπίαςΧαϊλεμαριάμ Ντεσαλέν, τον απεσταλμένο της ΕΕστην Αφρική Αλεξάντερ Ρόντος και αποστολές απότην Ουγκάντα, τις ΗΠΑ, την Κίνα και μέλη του Συμ-βουλίου Ασφαλείας, ξεκίνησαν συνομιλίες με τονπρόεδρο Σάλβα Κιίρ, για την κρίση στην χώρα.

Οικονομικοί και επιχειρηματικοί κύκλοι πάντωςφαίνεται να ανησυχούν περισσότερο για τις επι-πτώσεις των συγκρούσεων στην παραγωγή πετρε-λαίου, στην τρίτη σε αποθέματα χώρα της υποσαχά-ριας Αφρικής. Σύμφωνα με τους Financial Times, εκ-πρόσωποι των ξένων πετρελαϊκών εταιριών πουλειτουργούν στην χώρα, δήλωσαν οτι αν οι συγ-κρούσεις συνεχιστούν, θα διακοπεί η άντληση σε κά-ποιες από τις εγκαταστάσεις, θα μειωθεί η παρα-γωγή των 250.000 βαρελιών ημερησίως και δεδο-μένης της μειωμένης παραγωγής σε Νιγηρία καιΛιβύη, αναμένεται αύξηση των τιμών.

Ελισάβετ Πετρίδου

ΝΟΤΙΟ ΣΟΥ∆ΑΝΑναζητείται πολιτική λύση στην εμφύλια διαμάχηΈρευνες του ΟΗΕ για εκτελέσεις χωρίς δίκες

Οι εμφύλιες συγκρούσεις, πουξεκίνησαν από τις 15 ∆εκεμβρίου,ήδη αριθμούν εκατοντάδεςνεκρούς και 90.000 εκτοπισμένουςσε καταυλισμούς του ΟΗΕ.

“

1166 ΘΕΜΑTA Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013

Της Μικέλας Χαρτουλάρη

Εκα τόν εί κο σι μια θη λιές για κρε μά -λα αγ γί ζουν σχε δόν το κε φά λι σου,μια για κά θε ε κτε λε σμέ νο πο λι τι κό

κρα τού με νο. Προ χω ράς μέ σα σε με ρι κέςα πό τις πιο με λα νές σε λί δες της ι στο ρίαςτου και ρού μας. Μπρο στά σου μια κί τρι νηαύ ρα με ξε ρα μέ να αί μα τα στη μά σκα της,πιο πέ ρα πλή θος κα τα σχε μέ να αυ τό μα ταό πλα και ερ γα λεία βα σα νι σμού, και μια σι- δε ρέ νια πόρ τα απ’ ό που μπαί νεις στηντρύ πα της α πο μό νω σης. Συ να ντάς έ πει ταέ ναν στε νό διά δρο μο ό που το μά τι σουσκο ντά φτει σε μια σει ρά α πό πι να κί δες ε -ξω φρε νι κών φυ λε τι κών α πα γο ρεύ σεων(πρό σβα σης στις τουα λέ τες, ξε κού ρα σηςστα πα γκά κια κ.ο.κ.), και βρί σκε σαι σε έ -ναν λα βύ ριν θο με τοί χους α πό σι δε ρέ νιοπλέγ μα και δω μά τια σαν κε λιά, που σε κα- τα πί νει. ∆εν μπο ρείς να τρα βή ξεις τοβλέμ μα σου α πό τις φω το γρα φίες, τις α -φί σες, τα φιλ μά κια, τα πα νό με τις προ- σω πι κές μαρ τυ ρίες ή την α να φο ρά κομ βι -κών γε γο νό των, ού τε θέ λεις να κλεί σειςτα α φτιά σου στα τρα γού δια των φυ λα κι -σμέ νων, στους ύ μνους της ε ξέ γερ σης,στους πο λι τι κούς λό γους που α κούς α πότα με γά φω να. Το τα βά νι εί ναι χα μη λό, ηπε ρί με τρος κτι σμέ νη με πέ τρες και τού- βλα, ο φω τι σμός υ πο βλη τι κός. «Αι σθά νε -σαι» την α σφυ ξία, κι αυ τό το μείγ μα φό -βου και θάρ ρους που σφρά γι ζε την κα θη -με ρι νό τη τα στα χρό νια του Απαρτ χάι ντ. Κιό ταν ξα να βγαί νεις στο φως και φεύ γει α -πό το πε τσί σου η α να τρι χί λα, τό τε θέ λειςνα τα ξα να σκε φτείς ό λα α πό την αρ χή.Τον φυ λε τι κό ρα τσι σμό, την κλη ρο νο μιάτου, την α νά δυ ση της «νε γρο σύ νης», τιςα πο σιω πη μέ νες πτυ χές του α παρτ χάι ντ,και το «έ θνος του ου ρά νιου τό ξου» με τιςέ ντε κα γλώσ σες του και τα α νεκ πλή ρω ταο ρά μα τά του.

Το «ξε χνώ» και το «συγ χω ρώ»

Ναι. Θα ή θε λα πά ρα πο λύ να ξα να πάωστο Μου σείο του Απαρτ χάι ντ με τά τον θά-

να το του Νέλ σον Μα ντέ λα, τώ ρα που ο κυ- ρίαρ χος λό γος έ χει ρί ξει το λευ κό σε ντό νιτης λή θης πά νω στα ρι ζο σπα στι κά τουνιά τα, πά νω στους άλ λους ή ρωες του α ντι-α παρτ χάι ντ κι νή μα τος, πά νω στις διεκ δι -κή σεις μιας κοι νω νι κής με ταρ ρύθ μι σηςπου συν δέ ο νταν με τον α γώ να ε νά ντιαστις φυ λε τι κές δια κρί σεις. Και θα ή θε λανα πά ρω μα ζί μου τους κα θη γη τές τηςΣύγ χρο νης ελ λη νι κής Ιστο ρίας με τουςφοι τη τές τους, και να συ ζη τή σου με ε κείγια την πε ρίο δο 1929-1989, α πό τον βε νι -ζε λι κό νό μο για το Ιδιώ νυ μο και τη δι κτα -το ρία του Με τα ξά μέ χρι το κά ψι μο τωνφα κέ λων της Ασφά λειας. ∆ιό τι σ’ αυ τό τομου σείο μπο ρείς να συ ζη τή σεις με α πτάπα ρα δείγ μα τα τις πο λι τι κές δια χεί ρι σηςτης μνή μης, και να κα τα λά βεις πό σο δύ- σκο λη υ πό θε ση εί ναι η δια μόρ φω ση ε νόςβα σι κού α φη γή μα τος που να εί ναι δί καιοα πέ να ντι στο πα ρελ θόν (στις πολ λές εκ- δο χές του πα ρελ θό ντος) αλ λά να ι κα νο -ποιεί και την α νά γκη οι κο δό μη σης ε νόςκοι νού μέλ λο ντος. ∆εν εί ναι τυ χαίο ό τι οΜα ντέ λα έ λε γε «Συγ χω ρώ αλ λά δεν ξε -χνώ» (I forgive but I don’ t forget), ο ΛουίςΣε πούλ βε δα λέει για την πρό σφα τη ι στο -ρία της Χι λής «∆εν ξε χνώ, δεν συγ χω ρώ»ε νώ η ελ λη νι κή Πο λι τεία έ χει ε φαρ μό σειτο «Συγ χω ρώ, ξε χνώ και ξε πλέ νω»…

Το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ ά νοι ξε το2001, ε πτά μό λις χρό νια με τά α πό τιςπρώ τες δη μο κρα τι κές (πο λυ φυ λε τι κές) ε -κλο γές στη Ν. Αφρι κή (1994) που έ δω σανκαι την προ ε δρία της χώ ρας για πρώ τηφο ρά σε έ ναν μη λευ κό, τον Νέλ σον Μα ν-τέ λα. Κτί σθη κε σε σχέ δια του νο τιο α φρι -κα νού Νί ρο Γουλφ (Noero Wolff), στηντο πο θε σία ε νός πα λιού ο ρυ χείου, δί πλα σεέ να πάρ κο ε μπο ρι κής δια σκέ δα σης, δε κα -πέ ντε λε πτά με το αυ το κί νη το α πό το κέ ν-τρο του Γιο χά νε σμπουρ γκ και ει κο σι πέ ντεα πό το Σο βέ το, το προά στιο των 4 ε κα -τομ μυ ρίων κα τοί κων σή με ρα, που έ γι νε ηση μαία της α ντι ρα τσι στι κής ε ξέ γερ σης το’70. Όταν περ νάς την πύ λη του, κά νειςσλά λομ α νά με σα σε γυά λι να πα νό με φω- το γρα φίες ση με ρι νών πο λι τών της Ν.

Αφρι κής, μαύ ρων και λευ κών, σε φυ σι κόμέ γε θος (ε κεί και ο έλ λη νας δι κη γό ροςτου Μα ντέ λα, Τζορτζ Μπί ζος με την εγ γο -νή του), ό που κα θρε φτί ζε σαι κι ε σύ. Μό -λις ό μως προ χω ρή σεις, α ντι με τω πί ζειςκαι ο ί διος τον φυ λε τι κό δια χω ρι σμό, μεσυμ βο λι κό φυ σι κά τρό πο, προ κει μέ νου ναμπεις στο πνεύ μα του μου σείου. ∆ιό τι κα- λεί σαι να δια λέ ξεις έ να καρ τε λά κι που

γρά φει, «Μαύ ρος» ή «Λευ κός» και να α -κο λου θή σεις α πό δια φο ρε τι κές δια δρο μέςπου τε λι κά ταυ τί ζο νται, την πα ρου σία σητης ι στο ρίας του α παρτ χάι ντ.

Η «στρογ γυ λή» κοι νή μνή μη

«Όταν ήρ θαν οι Ευ ρω παίοι», λέ νε οιΑφρι κα νοί, «εί χαν τη Βί βλο και εί χα με τηγη. Τώ ρα έ χου με τη Βί βλο και έ χουν τηγη».

Ο ε πι σκέ πτης του μου σείου βλέ πει αυ -τήν την ε ξέ λι ξη ό πως βλέ πει και ό τι οι φυ-

λε τι κές δια κρί σεις εί χαν ε δραιω θεί πο λύνω ρί τε ρα α πό την ε πί ση μη κή ρυ ξη του κα- θε στώ τος του Απαρτ χάι ντ το 1948. Εί χανφρο ντί σει γι αυ τό οι άγ γλοι α ποι κιο κρά -τες, οι ολ λαν δοί α γρό τες και οι χρυ σο θή -ρες που οι κειο ποιή θη καν την α φρι κα νι κήγη. Ήδη α πό το 1904 οι Ινδοί και οι Μαύ- ροι ερ γά τες στε ρή θη καν το δι καίω μα νακα τοι κούν στο κέ ντρο του Γιο χά νε -

σμπουρ γκ, και με το πρό σχη μα μιας ε πι -δη μίας πα νού κλας ε ξα να γκά στη καν ναμε τα κο μί σουν στα προά στια (απ’ ό που α -κό μα δεν υ πάρ χει συ γκοι νω νία προς τοκέ ντρο). Και το 1910, ό ταν ι δρύ θη κε ηΝο τιο α φρι κα νι κή Ένω ση, δεν τους α να -γνω ρί στη καν ε κλο γι κά δι καιώ μα τα. Στησυ νέ χεια οι α πα γο ρεύ σεις θα μπουν στηνι διω τι κή τους ζωή, και με νό μο θα τους α -πα γο ρευ τούν οι σε ξουα λι κές σχέ σεις μετους λευ κούς. Και ό ταν η Νό τια Αφρι κήθα α πο χω ρή σει α πό την Κοι νο πο λι τεία καιθα γί νει α νε ξάρ τη το κρά τος στις αρ χέςτου ‘60, θα έ χουν πια κα τα ντή σει πα ρίες.Κά τι που η πα ροι κία των 120.000 Ελλή -νων οι ο ποίοι προ σπα θού σαν να κά νουν ε -κεί την τύ χη τους, θα το βρί σκει πο λύ φυ- σιο λο γι κό… Η νο μπε λί στα Να ντίν Γκόρ ν-τι μερ το εί χε πε τά ξει ευ θέως στον έλ λη ναπρό ξε νο Τά κη Σαρ ρή, τον Φε βρουά ριο του2007: «Λυ πά μαι που το λέω, αλ λά οι μό -νοι Έλλη νες που βοή θη σαν στον α γώ να ε -νά ντια στο Απαρτ χάι ντ ή ταν ο Μπί ζος, ηΛού λη Κα λί νι κος και έ νας-δυό α κό μα.»

Ωστό σο, τού τες τις μέ ρες οι κο δο μεί ταιγύ ρω α πό τον θά να το του Μα ντέ λα μιακοι νή μνή μη …στρογ γυ λή. Εί ναι μια μνή -μη που «ε πι κε ντρώ νε ται στην συμ φι λιω τι -κή πο λι τι κή του δρά ση με τά την α πο φυ -λά κι σή του το 1990» ό πως ε πι ση μαί νει ηι στο ρι κός Αι μι λία Σαλ βά νου σε πρό σφα τοάρ θρο της στο η λεκ τρο νι κό πε ριο δι κόΧΡΟ ΝΟΣ (www.chronosmag.eu). Μιαμνή μη που σχε δόν ξε χνά τη «ρι ζο σπα στι -κή ε να ντίω σή του α πέ να ντι σε έ να έ ντο ναδι χα στι κό κα θε στώς α νι σό τη τας και εκ με -τάλ λευ σης», ό πως ή ταν το κα θε στώς τουΑπαρτ χάι ντ. Στο Μου σείο α ντί θε τα, ο Μα -ντέ λα δεν πα ρου σιά ζε ται τό σο στρογ γυ λε -μέ νος, ε νώ α να δει κνύε ται και η ό λο καισφο δρό τε ρη α ντι πα ρά θε ση με τα ξύ του κα- θε στώ τος και των πο λέ μιών του: οι δια δη-

λώ σεις, η α νά δυ ση της λαϊκής α νυ πα κοής,οι πρά ξεις α ντί στα σης, ο πα ρά νο μος α γώ -νας, η έ νο πλη πά λη.

Το ε πί ση μο α φή γη μα για τα α φρι κα νι κάπέ τρι να χρό νια α να δει κνύει τη σφα γή στηΣάρπ βιλ με τις α θρό ες συλ λή ψεις δια δη -λω τών το 1960, το μή νυ μα του Μα ντέ λα α -πό την πα ρα νο μία ό τι ε γκα τα λεί πει τον ει- ρη νι κό α γώ να («στα ό πλα α πα ντά με με ό -

πλα»), τα σα μπο τάζ που προ κά λε σαν οστρα τιω τι κός βρα χίο νας του ANC (SIZWE)και το PAC ( Πα να φρι κα νι κό Κον γκρέ σο),τη σύλ λη ψη του Μα ντέ λα το 1963 μα ζί μεάλ λους α γω νι στές και την πε ρί φη μη 4ω -ρη α πο λο γία του (την ο ποία εί χε ‘χτε νί σει’με προ τρο πή του Μπί ζου, η Γκόρ ντι μερ)στη δί κη της Ρι βόρ νια, ό ταν κα τα δι κά στη -κε σε ι σό βια. Ανα δει κνύε ται ε πί σης η ε ξέ -λι ξη του κι νή μα τος ό σο ο Μα ντέ λα ή τανστη φυ λα κή: κυ ρίως η φο βε ρή διε τία1976-78 που προ κά λε σε και τη με τα στρο -φή της διε θνούς κοι νό τη τας. Ο ε πι σκέ -πτης πα ρα κο λου θεί την ει ρη νι κή δια δή -λω ση των μα θη τών και φοι τη τών (για ναμην ε πι βλη θούν τα α φρι κάα νς στη δευ τε -ρο βάθ μια εκ παί δευ ση) ό που πυ ρο βο λή θη -κε έ νας 13χρο νος, τη μα τω μέ νη ε ξέ γερ σητου Σο βέ το ό που πυρ πο λή θη καν δη μό σιακτί ρια και έ χα σαν τη ζωή τους 200 έ φη βοιτις πρώ τες μέ ρες, και τη δο λο φο νία του α -κτι βι στή φοι τη τή Ια τρι κής Στιβ Μπί κοπου ή ταν η ψυ χή του κι νή μα τος της Μαύ- ρης Υπε ρη φά νειας (πο τέ μέ λος του ANC)και το άλ λο με γά λο σύμ βο λο του α γώ να.Ακο λου θεί η σκλή ρυν ση του κα θε στώ τοςμε τα ξύ 1985-1990 με τον στρα τιω τι κό νό -μο, τα βα σα νι στή ρια, τους 30.000 κρα τού -με νους χω ρίς δί κη, και στη συ νέ χεια η κα- τάρ ρευ σή του. Στο τέ λος της δια δρο μήςεί ναι η α πε λευ θέ ρω ση του Μα ντέ λα το1990, η α πο φυ γή του Εμφυ λίου, οι ε κλο -γές του 1994, η σύ στα ση της Επι τρο πήςΑλή θειας και Συμ φι λίω σης.

Το Μου σείο και το πο λι τι κό τουδια κύ βευ μα

Ο ε πι σκέ πτης βγαί νει συ γκλο νι σμέ νος,πα ρά το γε γο νός ό τι το α φή γη μα που πα- ρα κο λού θη σε εί ναι με ρο λη πτι κό προς τοκυ ρίαρ χο κόμ μα, το ANC, που εί χε πρω το-

ε κλε γεί με το 62,7% των ψή φων. Το Μου- σείο του Απαρτ χάι ντ δεν φω τί ζει ε παρ κώςτη δρά ση των μι κρό τε ρων α ντι-α παρτ χάι -ντ ορ γα νώ σεων αλ λά ού τε και των χι λιά -δων λευ κών με λών του ANC. Επί σης α πο -σιω πά την ε σω τε ρι κή α ντι πο λί τευ ση στοANC, και σε με γά λο βαθ μό τον ρό λο, α πότη μια των μαύ ρων που συ νερ γά στη καν μετο κα θε στώς του Απαρτ χάι ντ, κι α πό τηνάλ λη του Κομ μου νι στι κού Κόμ μα τος (πουεί χε ι δρυ θεί το 1921). Η Αι μι λία Σαλ βά νουπρο σθέ τει ό τι το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ«α πο τε λεί μέ ρος μιας δια δι κα σίας ε πα -νεκ παί δευ σης του πλη θυ σμού στη δη μο -κρα τι κή κοι νω νία». Και ως τέ τοιο, ε ντάσ -σε ται σε έ να ευ ρύ τε ρο α φή γη μα που «υ πα -κούει στην κε ντρι κή πο λι τι κή ε πι τα γή τηςε πο χής (μας) για μια ε πα να δια πραγ μά τευ -ση των τραυ μα τι κών και δι χα στι κών πα- ρελ θό ντων στη βά ση της α πο λο γίας καιτης συμ φι λίω σης, και ό χι της δι καιο σύ -νης».

Απο λο γία του ρα τσι στι κού κα θε στώ τοςδεν κα τα γρά φε ται στο συ γκε κρι μέ νο μου- σείο. ∆ια κρί νει ό μως κα νείς μια τά ση α πο- πο λι τι κο ποίη σης του πα ρελ θό ντος, που α -νή κει κι αυ τή στις κυ ρίαρ χες ε πι τα γές τηςε πο χής μας. Ενώ πα ρου σιά ζο νται τα γε γο -νό τα που ο δή γη σαν στην πτώ ση του κα θε -στώ τος των δια κρί σεων, δεν πα ρου σιά ζο -νται ε παρ κώς οι ι δέες που τα τρο φο δό τη -σαν, ού τε η δια δι κα σία εν δυ νά μω σης τηςμαύ ρης συ νεί δη σης. Εί ναι χα ρα κτη ρι στι κόό τι υ πο τι μά ται α κό μα και η ση μα ντι κή ε -να ντίω ση πολ λών συγ γρα φέων στοΑπαρτ χάι ντ, α πό τους ο ποίους μά λι στα ο -ρι σμέ νοι α πα γο ρεύ τη καν .

Σή με ρα γνω ρί ζου με πως η με τά-το-Απαρτ χάι ντ-Νό τια Αφρι κή δεν έ χει α κό μακα τα φέ ρει να για τρευ τεί α πό τις πλη γέςτης. Tα ξι κός ρα τσι σμός λευ κών και μαύ- ρων, φτώ χεια, AIDS, δια φθο ρά των πο λι -τι κών, ε μπό ριο ό πλων, κά νουν τα πράγ μα -τα α κό μα πιο δύ σκο λα. Τί πο τα ω στό σοαπ’ ό λα αυ τά δεν μειώ νει τη ση μα σία τουΜου σείου του Απαρτ χάι ντ. Στην Ελλά δαέ να Μου σείο του Εμφυ λίου στου Ρέ ντη, α -πέ να ντι α πό τα Village cinemas και τοAllou fan Park, σε ί ση α πό στα ση α πό τοΣύ νταγ μα και α πό το Χαϊδά ρι, με καρ τε -λά κια ει σό δου που να γρά φουν «∆ε ξιός» ή«Αρι στε ρός» και να σε ο δη γούν στην ι στο -ρία των νι κη τών και σε ε κεί νην των ητ τη -μέ νων, θα ξε περ νού σε τα ό νει ρα και τηςπιο τρε λής φα ντα σίας. Αρκεί αυ τή η σκέ -ψη για να α ντι λη φθεί κα νείς πό σο τολ μη -ρή ή ταν η σχε τι κή πρω το βου λία της κυ- βέρ νη σης του Αφρι κα νι κού Εθνι κού Κο γ-κρέ σου (ANC) με πρό ε δρο τό τε τον Τά μποΜ’Μπέ κι. Πό σο τολ μη ρή αλ λά και πό σοκρί σι μη πο λι τι κά. ∆ιό τι το Μου σείο τουΑπαρτ χάι ντ, κι αν α κό μα α πλου στεύει ό -σα προ σπα θεί να πε ρι γρά ψει με τρό πο πε- ρι λη πτι κό, πά ντως δεν τα αρ νεί ται, δεν ταπα ρα ποιεί, δεν τα υ πο νο μεύει, ού τε τα ρί- χνει στο πη γά δι της λή θης. Ίσως θα ά ξι -ζε να το ε πι σκε φθούν και οι συ ντά κτεςτου βι βλίου Ιστο ρίας της ΣΤ’ ∆η μο τι κούπου έ χουν ε πι λέ ξει να μην ε ξη γή σουνστους μα θη τές τα αρ νη τι κά στοι χεία της ι -δέ ας του να ζι σμού…

Και κά τι που θα μπο ρού σε να εί ναι δι δα- κτι κό: το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ αν μητι άλ λο κα θι στά σα φές στον ε πι σκέ πτηπως η προ σπά θεια οι κο δό μη σης μιας…δη μο κρα τι κής δη μο κρα τίας, πα ρα μέ νειμια δια δι κα σία α νοι κτή.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ

Όποιος τολμά ας το μιμηθεί,όποιος αντέχει ας το διορθώσει

Η νομπελίστα ΝαντίνΓκόρντιμερ το είχεπετάξει ευθέως στονέλληνα πρόξενο ΤάκηΣαρρή, τον Φεβρουάριοτου 2007: “Λυπάμαι πουτο λέω, αλλά οι μόνοιΈλληνες που βοήθησανστον αγώνα ενάντια στοΑπαρτχάιντ ήταν οΜπίζος, η ΛούληΚαλίνικος και ένας-δυόακόμα.”

“

Ο επισκέπτης τουμουσείου βλέπει αυτήντην εξέλιξη όπωςβλέπει και ότι οιφυλετικές διακρίσειςείχαν εδραιωθεί πολύνωρίτερα από τηνεπίσημη κήρυξη τουκαθεστώτος τουΑπαρτχάιντ το 1948.

“

1177ΘΕΜΑTAΗ ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013

Της Μικέλας Χαρτουλάρη

Εκα τόν εί κο σι μια θη λιές για κρε μά -λα αγ γί ζουν σχε δόν το κε φά λι σου,μια για κά θε ε κτε λε σμέ νο πο λι τι κό

κρα τού με νο. Προ χω ράς μέ σα σε με ρι κέςα πό τις πιο με λα νές σε λί δες της ι στο ρίαςτου και ρού μας. Μπρο στά σου μια κί τρι νηαύ ρα με ξε ρα μέ να αί μα τα στη μά σκα της,πιο πέ ρα πλή θος κα τα σχε μέ να αυ τό μα ταό πλα και ερ γα λεία βα σα νι σμού, και μια σι- δε ρέ νια πόρ τα απ’ ό που μπαί νεις στηντρύ πα της α πο μό νω σης. Συ να ντάς έ πει ταέ ναν στε νό διά δρο μο ό που το μά τι σουσκο ντά φτει σε μια σει ρά α πό πι να κί δες ε -ξω φρε νι κών φυ λε τι κών α πα γο ρεύ σεων(πρό σβα σης στις τουα λέ τες, ξε κού ρα σηςστα πα γκά κια κ.ο.κ.), και βρί σκε σαι σε έ -ναν λα βύ ριν θο με τοί χους α πό σι δε ρέ νιοπλέγ μα και δω μά τια σαν κε λιά, που σε κα- τα πί νει. ∆εν μπο ρείς να τρα βή ξεις τοβλέμ μα σου α πό τις φω το γρα φίες, τις α -φί σες, τα φιλ μά κια, τα πα νό με τις προ- σω πι κές μαρ τυ ρίες ή την α να φο ρά κομ βι -κών γε γο νό των, ού τε θέ λεις να κλεί σειςτα α φτιά σου στα τρα γού δια των φυ λα κι -σμέ νων, στους ύ μνους της ε ξέ γερ σης,στους πο λι τι κούς λό γους που α κούς α πότα με γά φω να. Το τα βά νι εί ναι χα μη λό, ηπε ρί με τρος κτι σμέ νη με πέ τρες και τού- βλα, ο φω τι σμός υ πο βλη τι κός. «Αι σθά νε -σαι» την α σφυ ξία, κι αυ τό το μείγ μα φό -βου και θάρ ρους που σφρά γι ζε την κα θη -με ρι νό τη τα στα χρό νια του Απαρτ χάι ντ. Κιό ταν ξα να βγαί νεις στο φως και φεύ γει α -πό το πε τσί σου η α να τρι χί λα, τό τε θέ λειςνα τα ξα να σκε φτείς ό λα α πό την αρ χή.Τον φυ λε τι κό ρα τσι σμό, την κλη ρο νο μιάτου, την α νά δυ ση της «νε γρο σύ νης», τιςα πο σιω πη μέ νες πτυ χές του α παρτ χάι ντ,και το «έ θνος του ου ρά νιου τό ξου» με τιςέ ντε κα γλώσ σες του και τα α νεκ πλή ρω ταο ρά μα τά του.

Το «ξε χνώ» και το «συγ χω ρώ»

Ναι. Θα ή θε λα πά ρα πο λύ να ξα να πάωστο Μου σείο του Απαρτ χάι ντ με τά τον θά-

να το του Νέλ σον Μα ντέ λα, τώ ρα που ο κυ- ρίαρ χος λό γος έ χει ρί ξει το λευ κό σε ντό νιτης λή θης πά νω στα ρι ζο σπα στι κά τουνιά τα, πά νω στους άλ λους ή ρωες του α ντι-α παρτ χάι ντ κι νή μα τος, πά νω στις διεκ δι -κή σεις μιας κοι νω νι κής με ταρ ρύθ μι σηςπου συν δέ ο νταν με τον α γώ να ε νά ντιαστις φυ λε τι κές δια κρί σεις. Και θα ή θε λανα πά ρω μα ζί μου τους κα θη γη τές τηςΣύγ χρο νης ελ λη νι κής Ιστο ρίας με τουςφοι τη τές τους, και να συ ζη τή σου με ε κείγια την πε ρίο δο 1929-1989, α πό τον βε νι -ζε λι κό νό μο για το Ιδιώ νυ μο και τη δι κτα -το ρία του Με τα ξά μέ χρι το κά ψι μο τωνφα κέ λων της Ασφά λειας. ∆ιό τι σ’ αυ τό τομου σείο μπο ρείς να συ ζη τή σεις με α πτάπα ρα δείγ μα τα τις πο λι τι κές δια χεί ρι σηςτης μνή μης, και να κα τα λά βεις πό σο δύ- σκο λη υ πό θε ση εί ναι η δια μόρ φω ση ε νόςβα σι κού α φη γή μα τος που να εί ναι δί καιοα πέ να ντι στο πα ρελ θόν (στις πολ λές εκ- δο χές του πα ρελ θό ντος) αλ λά να ι κα νο -ποιεί και την α νά γκη οι κο δό μη σης ε νόςκοι νού μέλ λο ντος. ∆εν εί ναι τυ χαίο ό τι οΜα ντέ λα έ λε γε «Συγ χω ρώ αλ λά δεν ξε -χνώ» (I forgive but I don’ t forget), ο ΛουίςΣε πούλ βε δα λέει για την πρό σφα τη ι στο -ρία της Χι λής «∆εν ξε χνώ, δεν συγ χω ρώ»ε νώ η ελ λη νι κή Πο λι τεία έ χει ε φαρ μό σειτο «Συγ χω ρώ, ξε χνώ και ξε πλέ νω»…

Το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ ά νοι ξε το2001, ε πτά μό λις χρό νια με τά α πό τιςπρώ τες δη μο κρα τι κές (πο λυ φυ λε τι κές) ε -κλο γές στη Ν. Αφρι κή (1994) που έ δω σανκαι την προ ε δρία της χώ ρας για πρώ τηφο ρά σε έ ναν μη λευ κό, τον Νέλ σον Μα ν-τέ λα. Κτί σθη κε σε σχέ δια του νο τιο α φρι -κα νού Νί ρο Γουλφ (Noero Wolff), στηντο πο θε σία ε νός πα λιού ο ρυ χείου, δί πλα σεέ να πάρ κο ε μπο ρι κής δια σκέ δα σης, δε κα -πέ ντε λε πτά με το αυ το κί νη το α πό το κέ ν-τρο του Γιο χά νε σμπουρ γκ και ει κο σι πέ ντεα πό το Σο βέ το, το προά στιο των 4 ε κα -τομ μυ ρίων κα τοί κων σή με ρα, που έ γι νε ηση μαία της α ντι ρα τσι στι κής ε ξέ γερ σης το’70. Όταν περ νάς την πύ λη του, κά νειςσλά λομ α νά με σα σε γυά λι να πα νό με φω- το γρα φίες ση με ρι νών πο λι τών της Ν.

Αφρι κής, μαύ ρων και λευ κών, σε φυ σι κόμέ γε θος (ε κεί και ο έλ λη νας δι κη γό ροςτου Μα ντέ λα, Τζορτζ Μπί ζος με την εγ γο -νή του), ό που κα θρε φτί ζε σαι κι ε σύ. Μό -λις ό μως προ χω ρή σεις, α ντι με τω πί ζειςκαι ο ί διος τον φυ λε τι κό δια χω ρι σμό, μεσυμ βο λι κό φυ σι κά τρό πο, προ κει μέ νου ναμπεις στο πνεύ μα του μου σείου. ∆ιό τι κα- λεί σαι να δια λέ ξεις έ να καρ τε λά κι που

γρά φει, «Μαύ ρος» ή «Λευ κός» και να α -κο λου θή σεις α πό δια φο ρε τι κές δια δρο μέςπου τε λι κά ταυ τί ζο νται, την πα ρου σία σητης ι στο ρίας του α παρτ χάι ντ.

Η «στρογ γυ λή» κοι νή μνή μη

«Όταν ήρ θαν οι Ευ ρω παίοι», λέ νε οιΑφρι κα νοί, «εί χαν τη Βί βλο και εί χα με τηγη. Τώ ρα έ χου με τη Βί βλο και έ χουν τηγη».

Ο ε πι σκέ πτης του μου σείου βλέ πει αυ -τήν την ε ξέ λι ξη ό πως βλέ πει και ό τι οι φυ-

λε τι κές δια κρί σεις εί χαν ε δραιω θεί πο λύνω ρί τε ρα α πό την ε πί ση μη κή ρυ ξη του κα- θε στώ τος του Απαρτ χάι ντ το 1948. Εί χανφρο ντί σει γι αυ τό οι άγ γλοι α ποι κιο κρά -τες, οι ολ λαν δοί α γρό τες και οι χρυ σο θή -ρες που οι κειο ποιή θη καν την α φρι κα νι κήγη. Ήδη α πό το 1904 οι Ινδοί και οι Μαύ- ροι ερ γά τες στε ρή θη καν το δι καίω μα νακα τοι κούν στο κέ ντρο του Γιο χά νε -

σμπουρ γκ, και με το πρό σχη μα μιας ε πι -δη μίας πα νού κλας ε ξα να γκά στη καν ναμε τα κο μί σουν στα προά στια (απ’ ό που α -κό μα δεν υ πάρ χει συ γκοι νω νία προς τοκέ ντρο). Και το 1910, ό ταν ι δρύ θη κε ηΝο τιο α φρι κα νι κή Ένω ση, δεν τους α να -γνω ρί στη καν ε κλο γι κά δι καιώ μα τα. Στησυ νέ χεια οι α πα γο ρεύ σεις θα μπουν στηνι διω τι κή τους ζωή, και με νό μο θα τους α -πα γο ρευ τούν οι σε ξουα λι κές σχέ σεις μετους λευ κούς. Και ό ταν η Νό τια Αφρι κήθα α πο χω ρή σει α πό την Κοι νο πο λι τεία καιθα γί νει α νε ξάρ τη το κρά τος στις αρ χέςτου ‘60, θα έ χουν πια κα τα ντή σει πα ρίες.Κά τι που η πα ροι κία των 120.000 Ελλή -νων οι ο ποίοι προ σπα θού σαν να κά νουν ε -κεί την τύ χη τους, θα το βρί σκει πο λύ φυ- σιο λο γι κό… Η νο μπε λί στα Να ντίν Γκόρ ν-τι μερ το εί χε πε τά ξει ευ θέως στον έλ λη ναπρό ξε νο Τά κη Σαρ ρή, τον Φε βρουά ριο του2007: «Λυ πά μαι που το λέω, αλ λά οι μό -νοι Έλλη νες που βοή θη σαν στον α γώ να ε -νά ντια στο Απαρτ χάι ντ ή ταν ο Μπί ζος, ηΛού λη Κα λί νι κος και έ νας-δυό α κό μα.»

Ωστό σο, τού τες τις μέ ρες οι κο δο μεί ταιγύ ρω α πό τον θά να το του Μα ντέ λα μιακοι νή μνή μη …στρογ γυ λή. Εί ναι μια μνή -μη που «ε πι κε ντρώ νε ται στην συμ φι λιω τι -κή πο λι τι κή του δρά ση με τά την α πο φυ -λά κι σή του το 1990» ό πως ε πι ση μαί νει ηι στο ρι κός Αι μι λία Σαλ βά νου σε πρό σφα τοάρ θρο της στο η λεκ τρο νι κό πε ριο δι κόΧΡΟ ΝΟΣ (www.chronosmag.eu). Μιαμνή μη που σχε δόν ξε χνά τη «ρι ζο σπα στι -κή ε να ντίω σή του α πέ να ντι σε έ να έ ντο ναδι χα στι κό κα θε στώς α νι σό τη τας και εκ με -τάλ λευ σης», ό πως ή ταν το κα θε στώς τουΑπαρτ χάι ντ. Στο Μου σείο α ντί θε τα, ο Μα -ντέ λα δεν πα ρου σιά ζε ται τό σο στρογ γυ λε -μέ νος, ε νώ α να δει κνύε ται και η ό λο καισφο δρό τε ρη α ντι πα ρά θε ση με τα ξύ του κα- θε στώ τος και των πο λέ μιών του: οι δια δη-

λώ σεις, η α νά δυ ση της λαϊκής α νυ πα κοής,οι πρά ξεις α ντί στα σης, ο πα ρά νο μος α γώ -νας, η έ νο πλη πά λη.

Το ε πί ση μο α φή γη μα για τα α φρι κα νι κάπέ τρι να χρό νια α να δει κνύει τη σφα γή στηΣάρπ βιλ με τις α θρό ες συλ λή ψεις δια δη -λω τών το 1960, το μή νυ μα του Μα ντέ λα α -πό την πα ρα νο μία ό τι ε γκα τα λεί πει τον ει- ρη νι κό α γώ να («στα ό πλα α πα ντά με με ό -

πλα»), τα σα μπο τάζ που προ κά λε σαν οστρα τιω τι κός βρα χίο νας του ANC (SIZWE)και το PAC ( Πα να φρι κα νι κό Κον γκρέ σο),τη σύλ λη ψη του Μα ντέ λα το 1963 μα ζί μεάλ λους α γω νι στές και την πε ρί φη μη 4ω -ρη α πο λο γία του (την ο ποία εί χε ‘χτε νί σει’με προ τρο πή του Μπί ζου, η Γκόρ ντι μερ)στη δί κη της Ρι βόρ νια, ό ταν κα τα δι κά στη -κε σε ι σό βια. Ανα δει κνύε ται ε πί σης η ε ξέ -λι ξη του κι νή μα τος ό σο ο Μα ντέ λα ή τανστη φυ λα κή: κυ ρίως η φο βε ρή διε τία1976-78 που προ κά λε σε και τη με τα στρο -φή της διε θνούς κοι νό τη τας. Ο ε πι σκέ -πτης πα ρα κο λου θεί την ει ρη νι κή δια δή -λω ση των μα θη τών και φοι τη τών (για ναμην ε πι βλη θούν τα α φρι κάα νς στη δευ τε -ρο βάθ μια εκ παί δευ ση) ό που πυ ρο βο λή θη -κε έ νας 13χρο νος, τη μα τω μέ νη ε ξέ γερ σητου Σο βέ το ό που πυρ πο λή θη καν δη μό σιακτί ρια και έ χα σαν τη ζωή τους 200 έ φη βοιτις πρώ τες μέ ρες, και τη δο λο φο νία του α -κτι βι στή φοι τη τή Ια τρι κής Στιβ Μπί κοπου ή ταν η ψυ χή του κι νή μα τος της Μαύ- ρης Υπε ρη φά νειας (πο τέ μέ λος του ANC)και το άλ λο με γά λο σύμ βο λο του α γώ να.Ακο λου θεί η σκλή ρυν ση του κα θε στώ τοςμε τα ξύ 1985-1990 με τον στρα τιω τι κό νό -μο, τα βα σα νι στή ρια, τους 30.000 κρα τού -με νους χω ρίς δί κη, και στη συ νέ χεια η κα- τάρ ρευ σή του. Στο τέ λος της δια δρο μήςεί ναι η α πε λευ θέ ρω ση του Μα ντέ λα το1990, η α πο φυ γή του Εμφυ λίου, οι ε κλο -γές του 1994, η σύ στα ση της Επι τρο πήςΑλή θειας και Συμ φι λίω σης.

Το Μου σείο και το πο λι τι κό τουδια κύ βευ μα

Ο ε πι σκέ πτης βγαί νει συ γκλο νι σμέ νος,πα ρά το γε γο νός ό τι το α φή γη μα που πα- ρα κο λού θη σε εί ναι με ρο λη πτι κό προς τοκυ ρίαρ χο κόμ μα, το ANC, που εί χε πρω το-

ε κλε γεί με το 62,7% των ψή φων. Το Μου- σείο του Απαρτ χάι ντ δεν φω τί ζει ε παρ κώςτη δρά ση των μι κρό τε ρων α ντι-α παρτ χάι -ντ ορ γα νώ σεων αλ λά ού τε και των χι λιά -δων λευ κών με λών του ANC. Επί σης α πο -σιω πά την ε σω τε ρι κή α ντι πο λί τευ ση στοANC, και σε με γά λο βαθ μό τον ρό λο, α πότη μια των μαύ ρων που συ νερ γά στη καν μετο κα θε στώς του Απαρτ χάι ντ, κι α πό τηνάλ λη του Κομ μου νι στι κού Κόμ μα τος (πουεί χε ι δρυ θεί το 1921). Η Αι μι λία Σαλ βά νουπρο σθέ τει ό τι το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ«α πο τε λεί μέ ρος μιας δια δι κα σίας ε πα -νεκ παί δευ σης του πλη θυ σμού στη δη μο -κρα τι κή κοι νω νία». Και ως τέ τοιο, ε ντάσ -σε ται σε έ να ευ ρύ τε ρο α φή γη μα που «υ πα -κούει στην κε ντρι κή πο λι τι κή ε πι τα γή τηςε πο χής (μας) για μια ε πα να δια πραγ μά τευ -ση των τραυ μα τι κών και δι χα στι κών πα- ρελ θό ντων στη βά ση της α πο λο γίας καιτης συμ φι λίω σης, και ό χι της δι καιο σύ -νης».

Απο λο γία του ρα τσι στι κού κα θε στώ τοςδεν κα τα γρά φε ται στο συ γκε κρι μέ νο μου- σείο. ∆ια κρί νει ό μως κα νείς μια τά ση α πο- πο λι τι κο ποίη σης του πα ρελ θό ντος, που α -νή κει κι αυ τή στις κυ ρίαρ χες ε πι τα γές τηςε πο χής μας. Ενώ πα ρου σιά ζο νται τα γε γο -νό τα που ο δή γη σαν στην πτώ ση του κα θε -στώ τος των δια κρί σεων, δεν πα ρου σιά ζο -νται ε παρ κώς οι ι δέες που τα τρο φο δό τη -σαν, ού τε η δια δι κα σία εν δυ νά μω σης τηςμαύ ρης συ νεί δη σης. Εί ναι χα ρα κτη ρι στι κόό τι υ πο τι μά ται α κό μα και η ση μα ντι κή ε -να ντίω ση πολ λών συγ γρα φέων στοΑπαρτ χάι ντ, α πό τους ο ποίους μά λι στα ο -ρι σμέ νοι α πα γο ρεύ τη καν .

Σή με ρα γνω ρί ζου με πως η με τά-το-Απαρτ χάι ντ-Νό τια Αφρι κή δεν έ χει α κό μακα τα φέ ρει να για τρευ τεί α πό τις πλη γέςτης. Tα ξι κός ρα τσι σμός λευ κών και μαύ- ρων, φτώ χεια, AIDS, δια φθο ρά των πο λι -τι κών, ε μπό ριο ό πλων, κά νουν τα πράγ μα -τα α κό μα πιο δύ σκο λα. Τί πο τα ω στό σοαπ’ ό λα αυ τά δεν μειώ νει τη ση μα σία τουΜου σείου του Απαρτ χάι ντ. Στην Ελλά δαέ να Μου σείο του Εμφυ λίου στου Ρέ ντη, α -πέ να ντι α πό τα Village cinemas και τοAllou fan Park, σε ί ση α πό στα ση α πό τοΣύ νταγ μα και α πό το Χαϊδά ρι, με καρ τε -λά κια ει σό δου που να γρά φουν «∆ε ξιός» ή«Αρι στε ρός» και να σε ο δη γούν στην ι στο -ρία των νι κη τών και σε ε κεί νην των ητ τη -μέ νων, θα ξε περ νού σε τα ό νει ρα και τηςπιο τρε λής φα ντα σίας. Αρκεί αυ τή η σκέ -ψη για να α ντι λη φθεί κα νείς πό σο τολ μη -ρή ή ταν η σχε τι κή πρω το βου λία της κυ- βέρ νη σης του Αφρι κα νι κού Εθνι κού Κο γ-κρέ σου (ANC) με πρό ε δρο τό τε τον Τά μποΜ’Μπέ κι. Πό σο τολ μη ρή αλ λά και πό σοκρί σι μη πο λι τι κά. ∆ιό τι το Μου σείο τουΑπαρτ χάι ντ, κι αν α κό μα α πλου στεύει ό -σα προ σπα θεί να πε ρι γρά ψει με τρό πο πε- ρι λη πτι κό, πά ντως δεν τα αρ νεί ται, δεν ταπα ρα ποιεί, δεν τα υ πο νο μεύει, ού τε τα ρί- χνει στο πη γά δι της λή θης. Ίσως θα ά ξι -ζε να το ε πι σκε φθούν και οι συ ντά κτεςτου βι βλίου Ιστο ρίας της ΣΤ’ ∆η μο τι κούπου έ χουν ε πι λέ ξει να μην ε ξη γή σουνστους μα θη τές τα αρ νη τι κά στοι χεία της ι -δέ ας του να ζι σμού…

Και κά τι που θα μπο ρού σε να εί ναι δι δα- κτι κό: το Μου σείο του Απαρτ χάι ντ αν μητι άλ λο κα θι στά σα φές στον ε πι σκέ πτηπως η προ σπά θεια οι κο δό μη σης μιας…δη μο κρα τι κής δη μο κρα τίας, πα ρα μέ νειμια δια δι κα σία α νοι κτή.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ

Όποιος τολμά ας το μιμηθεί,όποιος αντέχει ας το διορθώσει

Ένας κόσμοςευημερίας και αρμονίαςΤι αποφάσισε η συνδιάσκεψη ιθαγενικών λαών

Τον περασμένο Νοέμβρη πραγματοποιήθηκεστην Κολομβία συνδιάσκεψη ιθαγενικών λαώντης αμερικανικής ηπείρου με συμμετοχή 4.000

περίπου εκπροσώπων από 40 εθνότητες και 17χώρες. Η συμμετοχή νεολαίας και γυναικών ήτανπολυπληθής, ουσιαστική και ιδιαίτερα μαχητική1 .Στο επίκεντρο των συζητήσεων που διήρκεσαν μίαβδομάδα, βρέθηκαν η αντίθεση στο κυρίαρχο νεοφι-λελεύθερο οικονομικό μοντέλο και η οικοδόμηση

μιας κοινωνίας - παράδειγμα για τους λαούς, που θα βασίζεται στο ευ ζην (buen vivir),τα δικαιώματα της μητέρας γης (Pachamama), την πολυεθνότητα, την ισορροπία καιτην αρμονία. Επίσης, δεσμεύτηκαν ομόθυμα να εδραιώσουν την ενότητα των ιθαγε-νικών λαών της ηπείρου και να ενδυναμώσουν την αντίστασή τους: «συλλογικοί αγώ-νες απέναντι στον ιστορικά κοινωνικό αποκλεισμό μας και στη συστηματική παρα-βίαση των δικαιωμάτων μας».

Η λεηλασία των φυσικών πόρων

Οι μεγάλης κλίμακας εξορυκτικές δραστηριότητες και τα μεγαεπενδυτικά προ-γράμματα, που προωθούν όλο και περισσότερο οι κυβερνήσεις στις χώρες που ζουν,συνθέτουν το αποκαλούμενο εξορυκτικό οικονομικό μοντέλο. Ένα μοντέλο που, προ-κειμένου να αναπαράγεται ο καπιταλισμός, επιβάλλει πολιτικές λεηλασίας των κοι-νών αγαθών στις περιοχές τους μέσω μηχανισμών όπως οι Συμφωνίες ΕλεύθερουΕμπορίου (TLC), οι ∆ιμερείς Επενδυτικές Συμφωνίες (TBI) και οι συμφωνίες κυβερ-νήσεων με πολυεθνικές εταιρείες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως επισημάνθηκε,η συμφωνία της κυβέρνησης του Εκουαδόρ με τη γνωστή εταιρεία πετρελαίου Che-vron- Texaco και η σημαντική συμβολή της τελευταίας στη μόλυνση του περιβάλ-λοντος, στο σοβαρό «τραυματισμό» της βιοποικιλότητας και στα οξυμένα κοινωνικά,εδαφικά και πολιτισμικά προβλήματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί στην Αμαζονία.

Ιδιαίτερα μαχητικοί/ές ήσαν εκπρόσωποι ιθαγενικών εθνοτήτων της Χιλής, Κο-λομβίας, Παραγουάης και του Εκουαδόρ, που αγωνίζονται και επείγονται να φρενά-ρουν το οικονομικό εξορυκτικό μοντέλο στις χώρες τους.

Στη συνδιάσκεψη τονίστηκε ότι, αν και το μοντέλο λεηλασίας και ανορθολογικήςεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων έχει θέσει σε κίνδυνο τη ζωή όλων των όντωντου πλανήτη, οι κυβερνήσεις δεν χαράσσουν πολιτικές ούτε στρατηγικές αντιμετώ-

πισης των καταστροφικών συνεπειών του νε-οφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου.

Στο ζήτημα, τέλος, της όλο και διευρυνόμε-νης χρήσης μεταλλαγμένων σπόρων που επη-ρεάζει πια όλον τον πλανήτη, επικεντρώθη-καν πολλές τοποθετήσεις, ιδιαίτερα τωννέων (κοριτσιών και αγοριών) και των γυναι-κών.

∆ικαιώματα της Μητέρας Γης

Μια από τις αποφάσεις της συνδιάσκεψηςήταν να ζητηθεί από τον ΟΗΕ να διαμορφώ-σει, στην επόμενη ∆ιάσκεψή του το 2014, Οι-κουμενική ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωμάτων τηςΠατσαμάμα (μητέρα γη). Μια άλλη σημαντικήαπόφαση είναι ο ορισμός της 12ης Οκτω-βρίου ως ημέρας αντίστασης στην αμερικα-νική ήπειρο «ενάντια στον εξορυκτικό καπι-ταλισμό και τη λεηλασία των αγαθών τηςφύσης από τις μεγάλης έκτασης εξορυκτικές

δραστηριότητες, την εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου και των με-καεπενδυτικών σχεδίων». Στην τελική διακήρυξη της συνδιάσκεψης, μεταξύ άλλων,στάλθηκε μήνυμα ελπίδας στους λαούς της Κολομβίας για τον τερματισμό της50χρονης ένοπλης σύγκρουσης και την ειρήνευση στη χώρα. Εκφράστηκε, επίσης,στήριξή και αλληλεγγύη στον κουβανικό λαό «για την ιστορική του πάλη κατά τουανήθικου οικονομικού αποκλεισμού που επιβάλλει η αυτοκρατορία των ΗΠΑ».

«Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η Μητέρα Γη μας προσκαλεί να συνεχίσουμε νατην υπερασπιζόμαστε σε όλα τα μήκη και πλάτη της Abya Yala (αμερικανική ήπειρος)και εμείς δεν μπορούμε να είμαστε κατώτεροι αυτής της πρόσκλησης - πρόκλησης».2

Αντί επιλόγου

Ούτε μήνας δεν είχε περάσει από τη συνδιάσκεψη και η κυβέρνηση του Εκουαδόρ(4.12.2013) έθεσε εκτός νόμου, με προσχηματικές και κοινότοπες αιτιάσεις, τοίδρυμα - ΜΚΟ Πάτσα Μάμα, που λειτουργεί εδώ και 16 χρόνια με έδρα το Κίτο καιέχει ως καταστατικούς στόχους την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ιθαγενικώνλαών και την προστασία της φύσης. Ο αυταρχικός και κατασταλτικός χαρακτήραςαυτής της απόφασης, προβλημάτισε οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα για το αναυτή η κίνηση είναι η απαρχή της καταστολής και των μη ιθαγενικών συλλογικοτή-των, που εναντιώνονται και παλεύουν μαζί με τους ιθαγενείς για την ακύρωση τουμεγαεξορυκτικού προγράμματος κυβέρνησης- Chevron- Texaco στην Αμαζονία.

Γεωργία Ντούσια

1 . Η συνδιάσκεψη ήταν ουσιαστικά προπαρασκευαστική της 1ης Παγκόσμιας ∆ιάσκεψης του ΟΗΕ για τη∆ιακήρυξη των ∆ικαιωμάτων των Ιθαγενικών Λαών, που θα διεξαχθεί το 2014.

2 . Φερνάντο Αρίας, εκπρόσωπος της Εθνικής Οργάνωσης των Ιθαγενών της Κολομβίας.

Μια από τις αποφάσειςτης συνδιάσκεψης ήταννα ζητηθεί από τον ΟΗΕνα διαμορφώσει, στηνεπόμενη ∆ιάσκεψή τουτο 2014, Οικουμενική∆ιακήρυξη των∆ικαιωμάτων τηςΠατσαμάμα (μητέρα γη)

“

1188 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Της Νά ντιας Βα λα βά νη

Όποιος πι στεύει ό τι η αρ χι τε κτο- νι κή με λέ τη α νά πλα σης μιαςπλα τείας εί ναι κά τι «ου δέ τε ρο»,ας σκε φτεί το κα λο καί ρι του2013 στην Τουρ κία, με α φορ μήτη σύ γκρου ση που ξε κί νη σε απ’το Πάρ κο Γκε ζί. Κι ας ε φαρ μό- σει, α πέ να ντι στο κυ ρίαρ χο πρό- τυ πο μιας Τουρ κίας που ο λο κλή- ρω σε το «πρό γραμ μα» του ∆ΝΤκαι καλ πά ζει προς το μέλ λον κα- βά λα στο ά τι ψη λών πο σο στών α -νά πτυ ξης με το λά βα ρο των ι διω- τι κο ποιή σεων ν’ α νε μί ζει, σαν ιπ- πό της του Τζορτ ζό νε σε πί να κεςτου Κυ ριά κου Κατ ζου ρά κη, τομε θο δο λο γι κό «δι πλό τα μπλό»για τη ζωή και την τέ χνη στο βι- βλίο του «Τά ξη στο χά ος».

Oψη πρώ τη: «Όταν ψά χνεις τηνι στο ρία ε νός τό που και τωναν θρώ πων που τον κα τοι κούν,

πρέ πει να μά θεις ν’ α κούς τη σιω πή.…Για τί η σιω πή εν τέ λει δεν εί ναι ά -δεια: Κα τοι κεί ται… (Κι) η πί στη τωνδη μιουρ γών εί ναι ε πο μέ νως υ πέρ βα -ση των πρά ξεων κι άλ μα στο μέλ λον».Και ε νίο τε, θα πρό σθε τα ε γώ, η κα τοι- κη μέ νη σιω πή ε κρή γνυ ται. Ή μας μι- λά ει μέ σα α πό μια ε κρη κτι κή α πο συ -μπίε ση του ά φω νου λό γου. Γι’ αυ τό ηι στο ρία κι ο πο λι τι σμός, ό πως κι η ι -στο ρία της τέ χνης και του πο λι τι σμούκι η ί δια η καλ λι τε χνι κή δια δι κα σία,δεν ε ξε λίσ σο νται γραμ μι κά, αλ λά μεα συ νέ χειες, ο πι σθο χω ρή σεις, άλ μα τακαι ρή ξεις.

Ενώ ό ποιος θεω ρεί ό τι μπο ρεί να υ -πάρ ξει έρ γο τέ χνης «κα θα ρό» α πόκοι νω νι κές, πο λι τι κές και ι δε ο λο γι -κές σκο πι μό τη τες και «α πο στει ρω μέ -νο» στη σχέ ση του με την ι στο ρία, δη- λα δή υ πα γο ρευό με νο κυ ρίως α πό αι- σθη τι κές χω ρο χρο νι κές α νά γκες τηςσυ γκυ ρίας, ας α να πο δο γυ ρί σει το τα -μπλό σε α να ζή τη ση της πί σω ό ψης:«Η κα τα γω γή των πραγ μά των εί ναιφυ σι κός πλού τος και η ο μορ φιά τουέρ γου τέ χνης εί ναι να μην κρύ βει τηνκα τα γω γή του. Ο καλ λι τέ χνης δενμπο ρεί να δη μιουρ γεί απ’ το τί πο τα.Τα ερ γα λεία, η σκέ ψη, η έ μπνευ σητου ε ξαρ τώ νται απ’ τον κοι νω νι κό πε- ρί γυ ρο. Πα ρ’ ό λα αυ τά, η τέ χνη έ ζη σεα νέ κα θεν το δι χα σμό: Η τέ χνη για τηντέ χνη ή η τέ χνη μέ σα και σε σχέ ση μετην κοι νω νία. Ο καλ λι τέ χνης, ο ποιοσ- δή πο τε καλ λι τέ χνης, έ χει να δια λέ ξεια νά με σα στην η συ χία του –προ κει μέ -νου να δη μιουρ γή σει το «α γνό» έρ γοτου– και στην α πο δο χή της πραγ μα τι -

κό τη τας. «Αγνό» έρ γο τέ χνης δεν υ -πάρ χει. Ίσως η ελ πί δα βρί σκε ταιστην ορ μή μας ν’ αλ λά ξου με τον κό -σμο».

Τέ χνη και κοι νω νι κή α να τρο πή

Ο Κυ ριά κος στο βι βλίο του δια κα -τέ χε ται α πό το φό βο της τα κτο ποίη -σης του καλ λι τε χνι κού έρ γου, και μά- λι στα πριν α κό μα αυ τό πραγ μα το -ποιη θεί, σε «συρ τά ρια» «-ι σμών», πουθα το δε σμεύ σουν α νε πα νόρ θω τα σεό λη τη δια δρο μή του: Από την καλ λι -τε χνι κή πα ρα γω γή του και, μέ σω τηςερ μη νείας του α πό ε παγ γελ μα τίες cu-rators (κα τε ξο χήν δια με σο λα βη τι κό ε -πάγ γελ μα την ε πο χή της πλή ρους ε μ-πο ρευ μα το ποίη σης της τέ χνης), στην«κα τα νά λω ση» του –αν αυ τή υ πάρ -ξει– α πό «συλ λέ κτες - ε πεν δυ τές» καιέ να ευ ρύ τε ρο, κα τά βά ση α στι κό, φι- λό τε χνο κοι νό.

Ίσως ο Κατ ζου ρά κης να μη συ νει -δη το ποιεί ό τι το ί διο το βι βλίο του εί -ναι έ να με γά λο «κου τί» κά θε άλ λο πα -ρά μο νο σή μα ντο: Σφύ ζει α πό χι λιά -δες ι δέες κι α πό ψεις για τη ζωή καιτην τέ χνη, τους αν θρώ πους και τουςκαλ λι τέ χνες, προ ερ χό με νες α πό αυ τόπου ο νο μά ζει «η προ σω πι κή μου έ -ρευ να για τη σχέ ση της τέ χνης με τηνκοι νω νι κή α να τρο πή». Και το «κου τί»«κρύ βει» ε κα το ντά δες «συρ τα ρά κια»:Το πε ριε χό με νο τους α πο τυ πώ νουν οιτρο με ροί τίτ λοι του –κά ποιοι απ’ αυ- τούς τό σο αυ θύ παρ κτοι, που θα μπο- ρού σαν να μη συ νο δεύουν κεί με νο–σε αυ τό το ε ξαι ρε τι κό ε φεύ ρη μα μιαςμορ φής λό γου σύ ντο μων, αυ το τε λώνμε τα ξύ τους (αλ λά με ι διαί τε ρη ε σω -τε ρι κή δια κει με νι κή συ νο χή): «Ση -μειώ σεων», σύμ φω να με το συγ γρα -φέα τους. Μι νι μα λι στι κών κει μέ νωνμε δο κι μια κή λει τουρ γία χω ρίς να εί -ναι δο κί μια, θα έ λε γα ε γώ. Εφεύ ρη μαμιας μορ φής λό γου ε νός τε χνί τη ό χικα τ’ ε ξο χήν του λό γου, αλ λά ε νός ει- κα στι κού καλ λι τέ χνη: Που ό μως πει- ρα μα τί στη κε, μ’ ε ξαι ρε τι κά α πο τε λέ -σμα τα, ε πί σης με το θέ α τρο και τονκι νη μα το γρά φο –κι ό χι μό νο ή κυ ρίωςσκη νο γρα φι κά–, αλ λά και με τον ί διοτο λό γο, α φη γη μα τι κό, δο κι μια κό,ποιη τι κό.

Βι βλίο «στά σεων»

Το βι βλίο «Τά ξη στο χά ος» δεν εί -ναι αυ το βιο γρα φι κό, κι ας πε ριέ χειτέ τοια θραύ σμα τα. Εί ναι κυ ρίως βι- βλίο ι δεών, κι οι ι δέες πά ντα εί ναι καιδεν εί ναι αυ το βιο γρα φι κές: Χα ρα κτη -ρί ζουν βε βαίως τον τρό πο σκέ ψης –

αλ λά και τον τρό πο ζωής του φο ρέατους, για ό σους εί ναι τυ χε ροί να τασυν δυά ζουν αυ τά, ό πως ο Κατ ζου ρά -κης. Αλλά στη δια σύν δε ση τους με τοπριν και το με τά, με τις ι δέες ό σωνπροϋπήρ ξαν –και, προ πα ντός, με τοκαλ λι τε χνι κό έρ γο ό σων προϋπήρ ξαν,κα θώς ο Κατ ζου ρά κης ερ μη νεύει τοδι κό του και πολ λών άλ λων, ελ λή νωνκαι ξέ νων, κλασ σι κών, μο ντέρ νων,με τα μο ντέρ νων και «συγ χρό νων» του,καλ λι τε χνι κό έρ γο. Με κρι τή ρια συ νά- φειας με την πραγ μα τι κό τη τα της κοι- νω νίας και της κοι νω νι κής, πο λι τι κήςκαι ι δε ο λο γι κής δια πά λης ό χι μό νοως «φό ντο» ε νός έρ γου τέ χνης, αλ λάκαι στην α ντα νά κλα ση τους στην ε -σω τε ρι κή του αλ λη λου χία, πε ρισ σό -τε ρο ή λι γό τε ρο φα νε ρή.

Το βι βλίο κά νει φα νε ρή τη δια δρο -μή και τη με τε ξέ λι ξη στο έρ γο και στησκέ ψη του καλ λι τέ χνη: Από την προ- τρο πή του δα σκά λου του στην Α ΣΚΤΜό ρα λη, στα Ιου λια νά του ’65, «ναβά λει την πο λι τι κή του δρά ση στο έρ -γο του» –μια ε πο χή που ο νε α ρός καλ- λι τέ χνης θεω ρού σε α κό μα ζωή και τέ -χνη χω ρι στές σφαί ρες κοι νω νι κής συ- νεί δη σης– στο δη μιουρ γό του «Τέ -μπλου» και του «∆ρό μου προς τη ∆ύ -ση». Γι’ αυ τό εί ναι ί σως λι γό τε ρο έ ναβι βλίο ι δεών και πε ρισ σό τε ρο έ να«βι βλίο στά σεων», που πα ρα κι νούνσε σκέ ψη και σε δρά ση: Σε πα ρέμ βα -ση στη συ γκρό τη ση και συ νά φεια τηςκαλ λι τε χνι κής δη μιουρ γίας και ταυ- τό χρο να στη ζωή –με μια γεν ναιό τη τακα τά προ τε ραιό τη τα σή με ρα α να -γκαία και χρή σι μη. Την ί δια που δεί- χνει η Κά τια –ό πως γνώ ρι σα και τουςδύο αυ τά τα τε λευ ταία χρό νια, πουμοι ρα στή κα με κοι νές ε μπει ρίες καιδρά ση ε πί σης στο πλαί σιο της κί νη -σης καλ λι τε χνών «Μα ζί ε νά ντια στηβαρ βα ρό τη τα».

Γι’ αυ τό και εί ναι ε ξαι ρε τι κά δια φω- τι στι κή η α πο στρο φή του Κατ ζου ρά -κη στο βι βλίο: «Η αμ φι σβή τη ση εί ναικα θή κον του καλ λι τέ χνη και του δια- νοού με νου, ό σο κι αν τον κα τα τάσ σειστα «κα κά παι διά» και δυ σκο λεύειτην ή δη δει νή θέ ση του. Για τί βρί σκε -ται σε πο λύ δει νή θέ ση… Οι με γά λεςδυ σκο λίες εί ναι: η α δρά νεια, η πα ρά -δο ση στον α ντί πα λο, η ο λι γω ρία, ηδυ σκαμ ψία του νου, η η μι μά θεια, ηέλ λει ψη τε χνι κής κα τάρ τι σης, η πα- θη τι κό τη τα α πέ να ντι στα προ σω πι κάα διέ ξο δα, η ξε νο φο βία, το αί σθη μαπρο δο σίας, ο πα νι κός της φτώ χιας, οια πει λές πο λέ μου, η διάρ ρη ξη του κοι- νω νι κού ι στού, η α βε βαιό τη τα για τομέλ λον, ο ευ τε λι σμός της κα θη με ρι -νής ζωής. Και μια α κό μη, που τη θεω -

ρώ ί σως τη ση μα ντι κό τε ρη: η σχε τι -κό τη τα των α ξιών, που μας κά νει ναμην πα λεύου με για ό σα πι στεύου με.»Πράγ μα τι, αν δεν πι στεύεις ου σια στι -κά και βα θιά σε κά τι ή του λά χι στονστη με γά λη ει κό να, δεν μπο ρείς ναπα λέ ψεις στα θε ρά, ου σια στι κά, σεβά θος χρό νου και α κού ρα στα γι’ αυ -τό.

Η Παν δώ ρα, οι τέ χνεςκαι το δώ ρο της γνώ σης

Ανοί γο ντας το βι βλίο, ό ποια κι ανεί ναι η πρόσ λη ψη του α να γνώ στητου, ι δέες, α πό ψεις και στά σεις ξε χύ -νο νται α συ γκρά τη τες. Κι εί ναι α δύ να -το να ε πι στρέ ψουν στην, πριν την α -πε λευ θέ ρω ση τους, α φά νεια.

Το βι βλίο του Κατ ζου ρά κη, συ να -ντώ ντας κι ε πι χει ρώ ντας με με γά ληδύ να μη ν’ α πα ντή σει σε δι κούς μου ε -πί σης προ βλη μα τι σμούς, μου δί νειτην ε ντύ πω ση ε νός α ντε στραμ μέ νου«κου τιού της Παν δώ ρας». Αυ τό, πουμε το ά νοιγ μα του μυ θο λο γι κού κου- τιού α πε λευ θε ρώ θη κε α νε πα νόρ θω τα,ή ταν το δώ ρο της γνώ σης: Για τον κό -σμο και για τους αν θρώ πους. Σύμ φω -να με τη μυ θο λο γία, αυ τό το α νε πί -στρε πτο τέ λος μιας ε πο χής αν θρώ πι -νης α θωό τη τας, κα τα δί κα σε το αν-

Ένα «αντεστραμμένο» κουτί της Πανδώρας

Η αμφισβήτηση είναι καθήκον του καλλι-τέχνη και του διανοούμενου, όσο κι αν τονκατατάσσει στα «κακά παιδιά» και δυσκο-λεύει την ήδη δεινή θέση του. Γιατί βρί-σκεται σε πολύ δεινή θέση…

“

Το βιβλίο του Κ. Κα-τζουράκη είναι ένα με-γάλο «κουτί» κάθεάλλο παρά μονοσή-μαντο: Σφύζει από χι-λιάδες ιδέες κι από-ψεις για τη ζωή καιτην τέχνη, τους αν-θρώπους και τουςκαλλιτέχνες, προερχό-μενες από αυτό πουονομάζει «η προσω-πική μου έρευνα για τησχέση της τέχνης μετην κοινωνική ανα-τροπή».

“

Για το βιβλίο του Κυριάκου Κατζουράκη “Τάξη στο χάος”(Καλειδοσκόπιο, 2013)

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 1199ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ένα «αντεστραμμένο» κουτί της Πανδώρας θρώ πι νο γέ νος στην αιώ νια δυ στυ χία:Ό,τι και να κά νει ο άν θρω πος, δεν μπο- ρεί πο τέ πια να «ε πι στρέ ψει» στο Χα μέ -νο Πα ρά δει σο της Πρό τε ρης Άγνοιας –αυ τόν που ο Κυ ριά κος το πο θε τεί χρο νι -κά, α να φο ρι κά με τη δι κή του ζωή, έωςτην ε πι βο λή της δι κτα το ρίας. Πα ρα μέ -νει κα τα δι κα σμέ νος να ζει γνω ρί ζο ντας.

Το «Τά ξη στο χά ος» ε πι χει ρεί να βά -λει τά ξη ό χι μό νο στο χά ος του προ σω -πι κού καλ λι τε χνι κού και υ παρ ξια κούσύ μπα ντος του Κατ ζου ρά κη, αλ λά καιστο χά ος των δια δι κα σιών προ σέγ γι σηςτης γνώ σης της ζωής και της κοι νω νι -κής πραγ μα τι κό τη τας, της ε πι στή μηςκαι της τέ χνης ως ει δι κές μορ φές κοι- νω νι κής συ νεί δη σης, τις ο ποίες εί μα στεό λοι κα τα δι κα σμέ νοι να α πο κτού με ζώ -ντας. Έτσι ώ στε ο ερ γα ζό με νος και σκε- πτό με νος άν θρω πος και ως καλ λι τέ -χνης (κι ό χι ως σκε πτό με νος καλ λι τέ -χνης –ό πως πα ρα τη ρεί ει ρω νι κά ο Κατ -ζου ρά κης, οι καλ λι τέ χνες σκέ φτο ντανκαι πριν την conceptual art) να μπο ρέ -σει κά πο τε ν’ α πε λευ θε ρω θεί: Όχι πα- ρα κά μπτο ντας αυ τή τη γνώ ση με «ε πι -στρο φή» σε σφαί ρες ψευ δούς συ νεί δη -σης –εί τε αυ τή δια μορ φώ νε ται α πό τηθρη σκεία και τους δια φό ρων ει δών α -νορ θο λο γι σμούς εί τε α πό την πο λι τι κήε ξου σία εί τε α πό διά φο ρες «α κα δη μίεςτε χνών»–, αλ λά χρη σι μο ποιώ ντας τηνως ερ γα λείο δρά σης και δη μιουρ γίαςγια την α να τρο πή του υ πάρ χο ντος καιτο ρι ζι κό με τα σχη μα τι σμό της πραγ μα -τι κό τη τας.

Η πραγ μα τι κό τη τα της τέ χνης, μαςλέει το α ντε στραμ μέ νο κου τί της Παν- δώ ρας που εί ναι το βι βλίο του Κατ ζου -ρά κη, μας βο η θά να ο νει ρευό μα στε έ νατέ τοιο δρό μο ό χι ως ό νει ρα - κα τα φύ γιοα πό μια πραγ μα τι κό τη τα ε χθρι κή καιξέ νη, που μας βο η θούν να βυ θι στού μεμέ σα τους σαν έ να εί δος ε σω τε ρι κής ε -ξο ρίας α πο κτώ ντας την ι δε α τή «α νο -σία», που χα ρί ζει η α δρά νεια α πέ να ντιστην πραγ μα τι κό τη τα. Αλλά ως ό νει ρα,απ’ αυ τά που ο Λέ νιν ο νό μα ζε «χρή σι -μα»: Σε φα ντα σια κό ε πί πε δο ζω ντα -νεύουν και σε βο η θούν να συλ λά βεις ό -χι ως ου το πία αλ λά ως δυ νη τι κή πραγ- μα τι κό τη τα χει ρα φέ τη σης, μια ζωή καιμια κοι νω νι κή συμ βίω ση που ε πι τρέ πει

σε ό λους, κι ό χι μό νο σε μια χού φτα αν- θρώ πους, να πραγ μα τώ νουν την αν θρώ -πι νη τους ι διό τη τα. Αυ τό κά νει την τέ -χνη εν δυ νά μει ε πα να στα τι κή και α πο -τυ πώ νε ται στο έρ γο τέ χνης. Αυ τό δί νειτο δι καίω μα στον Κυ ριά κο Κατ ζου ρά κη,απ’ τους ση μα ντι κό τε ρους σή με ρα έλ- λη νες δη μιουρ γούς, να δια τυ πώ νει σ’αυ τό το ε ξαι ρε τι κό βι βλίο, που α πο τε -λεί ερ μη νευ τι κή του έρ γου του, τη θέ σηό τι δεν μπο ρεί να βά λει ού τε μια πι νε -λιά, αν δεν πι στεύει ό τι αυ τή μπο ρεί ν’αλ λά ξει τον κό σμο.

Τέ χνη κοι νω νι κά ση μα ντι κή

Μια μό νο πα ρα τή ρη ση, στη ριγ μέ νηστο α ντε στραμ μέ νο «κου τί της Παν δώ -ρας» –ως προς την ι στο ρι κή σχέ ση τωνκι νη μά των της πρω το πο ρίας και τουμο ντέρ νου με αυ τό που ζού με στη σύγ- χρο νη τέ χνη και χώ ρα σή με ρα:

Η πρω το πο ρία των αρ χών του 20ούαιώ να εμ φα νί στη κε κυ ρίως ως α ντί δρα -ση στην κυ ρίαρ χη, κα τά το 19ο αιώ να,τά ση της τέ χνης προς ό λο και με γα λύ -τε ρη αι σθη τι κή αυ το νο μία. Η δια δι κα -σία «α πε λευ θέ ρω σης» της τέ χνης α πόκά θε πρα κτι κή α παί τη ση που δεν πη γά -ζει απ’ την ί δια, πριν απ’ ό λα α πό τις α -παι τή σεις της πραγ μα τι κό τη τας, ο δη γείμοι ραία στην αι σθη τι κή αυ το ε πι κέ -ντρω ση: Σύμ φω να με τον Burger, «κά -νει α να γνω ρί σι μη την άλ λη πλευ ρά τηςαυ το νο μίας, την έλ λει ψη κοι νω νι κήςση μα ντι κό τη τας της τέ χνης». Έτσι η «ι -στο ρι κή πρω το πο ρία» εμ φα νί ζε ται ωςε νό τη τα κι νη μά των, που δια κρί νο νταια πό την α ντί θε ση τους α πέ να ντι στηνκυ ρίαρ χη ρο πή της τέ χνης προς τον ερ- μη τι σμό, αλ λά και α πό την άρ νη ση τουςνα υ πη ρε τή σουν μια κοι νω νι κά α σή μα -ντη τέ χνη.

Κρί σι μο ση μείο για την εμ φά νι ση τηςπρω το πο ρίας α πο τε λεί, ω στό σο, το γε- γο νός ό τι η τέ χνη συ νε χί ζει να πο ρεύε -ται έ τσι σε μια συ γκε κρι μέ νη ι στο ρι κήσυ γκυ ρία: Στη νεω τε ρι κό τη τα, που αρ -χές του 20ού αιώ να συν δυά ζει την έ ντο -νη κοι νω νι κή α να τα ρα χή με μια συ γκλο- νι στι κή οι κο νο μι κο τε χνι κή ε πα νά στα -ση. Η καλ λι τε χνι κή πρω το πο ρία α να -

πτύσ σε ται ως α πο τέ λε σμα του «σοκ»που υ φί στα νται νέ οι, κυ ρίως, καλ λι τέ -χνες: Σε μια ε πο χή που δυ να μώ νει έ ντο -να η α νά γκη για έ να εγ χεί ρη μα με τα -σχη μα τι σμού των νέων κοι νω νι κοϊστο -ρι κών ε μπει ριών σε σύγ χρο νους αι σθη -τι κούς ό ρους, ο ε στε τι σμός αρ νεί ταιπει σμα τι κά να σχε τι στεί με ο ποια δή πο -τε προ σπά θεια γε φύ ρω σης της α πό στα -σης τέ χνης και ζωής.

Σε α ντί θε ση με τις πα λιό τε ρες ου το -πι κές εκ δο χές της, η «ι στο ρι κή πρω το -πο ρία» κα τε βά ζει βίαια την τέ χνη στηγη, στο ε πί πε δο του κα θη με ρι νού. Κα- τα στρέ φο ντας τις ω ραιο ποιη τι κές δο -μές της και προ κει μέ νου να υ πο νο μεύ -σει την ψευ δαι σθη σια κή λει τουρ γίατης, διε ρευ νά για και νούρ γιες καλ λι τε -χνι κές μορ φές α νά με σα στα «σκου πί διατης νεω τε ρι κό τη τας», στο πε ρι θω ρια κό,το γκρο τέ σκο, το πα ρα μορ φω μέ νο, τοε γκα τα λειμ μέ νο. Έτσι η πρω το πο ρίαδη μιουρ γεί έ να πρό γραμ μα α πο αι σθη τι -κο ποίη σης και πα ρά γει μια νέα (α ντι-)αι σθη τι κή του ά σκη μου, του θρυμ μα τι -σμέ νου, του χα ο τι κού. Προ πα ντός, ό -μως, του και νούρ γιου.

Σε μια τέ τοια προ γραμ μα τι κή βά ση α -να δύ θη καν η ρω σι κή πρω το πο ρία πρινκαι κυ ρίως με τά την Οκτω βρια νή Επα- νά στα ση και οι νε α ροί καλ λι τέ χνες κομ- μου νι στι κού προ σα να το λι σμού στη ∆η- μο κρα τία της Βαϊμά ρης. Ανα ζη τώ νταςνέες μορ φές κοι νω νι κής και καλ λι τε -χνι κής συλ λο γι κό τη τας, και προ πα ντόςε νό τη τας θεω ρίας και πρά ξης, τέ χνηςκαι ζωής, θα προ σπε ρά σουν γρή γο ρα τολε γό με νο «κοι νω νι κό πε ρι θώ ριο» καιθα στρα φούν στην ερ γα τι κή τά ξη καιστην προ σπά θεια δια μόρ φω σης ε νόςνέ ου και ταυ τό χρο να νε α ρού, α παί δευ -του και γι’ αυ τό με λι γό τε ρες προ κα τα -λή ψεις και πε ρισ σό τε ρο α νοι χτού στοκαι νούρ γιο, κοι νού, δια φο ρε τι κού τα ξι -κά κι αι σθη τι κά απ’ το κλα σι κό καλ- λιερ γη μέ νο α στι κό φι λό τε χνο κοι νό.Ση μα ντι κά ερ μη νευ τι κά ερ γα λεία γι’ αυ -τό που ο νο μά ζουν «μη χα νι σμός» (τηςτέ χνης) και για το α ντι πά λαι μα του, δια- μορ φώ θη καν α πό τον Μπρε χτ και τονκύ κλο των φί λων του κα τά το δεύ τε ρομι σό της δε κα ε τίας του ’20.

Ανα τρε πτι κή λει τουρ γίατης τέ χνης

Βα σι κή θέ ση στην κρι τι κή προ σέγ γι -ση της πρω το πο ρίας στο θε σμό της τέ- χνης, α νε ξάρ τη τα απ’ τις δια φο ρές α νά -με σα στα κι νή μα τα, α πο τε λεί η αυ το -κρι τι κή α να γνώ ρι ση ό τι με τη στα δια κήα πό σπα ση της τέ χνης α πό τη ζωή –μέ -ρος μιας ευ ρύ τε ρης δια δι κα σίας, που οΜαξ Βέ μπερ α πο κά λε σε «ορ θο λο γι κο -ποίη ση» στη σύγ χρο νη κοι νω νία– εν δυ -να μώ νε ται η «κα τα φα τι κή» λει τουρ γίατης τέ χνης, δη λα δή η α νώ δυ νη εν σω μά -τω ση της ό ποιας δια μαρ τυ ρίας στη στα- θε ρο ποίη ση του status quo. H αυ το νο -μία απ’ την κοι νω νι κή πραγ μα τι κό τη ταέ χει, ω στό σο, συ νέ πειες: Όταν η τέ χνηγί νε ται δε κτή ως κα θα ρά «φα ντα σια κή»δια δι κα σία, το ο ποιο δή πο τε κοι νω νι κόή πο λι τι κό πε ριε χό με νο του έρ γου τέ- χνης ου δε τε ρο ποιεί ται.

Άρα η πρω το πο ρία προω θεί μια μορ -φή τέ χνης, της ο ποίας κε ντρι κός στό- χος γί νε ται η «ε πα νεν σω μά τω ση της τέ- χνης στη ζωή» (Ruckfuehrung der Kunstin Lepenpraxis) και συγ χρό νως η πα ρα -γω γή ε νός πρα κτι κό τε ρου εί δους τέ- χνης με α διαμ φι σβή τη τη κοι νω νι κή ση- μα σία: Επι χει ρού σαν να δη μιουρ γή σουν

μια νέα τέ χνη, μέ σω της ο ποίας θα γι- νό ταν δυ να τή η σύλ λη ψη και η προώ -θη ση μιας ρι ζι κά νέ ας βά σης κοι νω νι -κής πρα κτι κής.

Φυ σι κά α παι τεί ται ση μα ντι κός βαθ- μός α φαί ρε σης, κα θώς ο μο ντερ νι σμόςστις τέ χνες δεν α ντι προ σω πεύει ού τε ε -νο ποιη μέ νο ό ρα μα ού τε ε νο ποιη μέ νηκοι νω νι κή πρα κτι κή –ό χι τυ χαία: Απο- τέ λε σε τμή μα μιας τα ραγ μέ νης, με τα -σχη μα τι στι κής πε ριό δου της ευ ρω -παϊκής ι στο ρίας και εν σω μά τω σε τη συ- ναί σθη ση ταυ τό χρο να της με τα βα τι κό -τη τας και της κρί σης. Ενώ ο ρι σμέ να απ’τα ση μα ντι κό τε ρα έρ γα του δη μιουρ γή -θη καν την πε ρίο δο του Με γά λου Πο λέ -μου 1914-1918, ε ξέ φρα σε την α να τα ρα -χή και τις κρί σεις των χρό νων του με σο- πο λέ μου.

Στην Ελλά δα, ο μο ντερ νι σμός βιώ θη -κε μάλ λον μο νο με ρώς: Εί τε ως εξ πρε -σιο νι σμός –και μά λι στα κα θυ στε ρη μέ -να, σε μια πε ρίο δο που η ρω σι κή πρω- το πο ρία και οι καλ λι τε χνι κές εκ φρά -σεις στη Γερ μα νία της Βαϊμά ρης εί χανα να πτυ χθεί και ως α ντί δρα ση α πέ να ντιτου. Εί τε ως υ περ ρε α λι σμός/σου ρε α λι -σμός –ως α ντί δρα ση στις α να ζη τή σειςτων πα ρα πά νω τά σεων για μια νέα συλ- λο γι κό τη τα.

ΌρκοςΜ’ επίκεντρο τη στάσητου καλλιτέχνη, ο Κυριά-κος Κατζουράκης παρου-σιάζει ένα «σκοτεινό»,«αφηγηματικό» κι «επί-καιρο» πίνακα του 1975 μετίτλο «Όρκος», όπου φι-γουράρει και ο δημιουρ-γός:«Ορκίστηκα ότι θα πολε-μάω σε όλη μου τη ζωήτην αδικία. Έβαλα το κα-πέλο μου και σήκωσα ταρολά να μπουν κάποιοιπου περίμεναν έξω στην

ύποπτη γαλήνη της νύχτας και ήταν όλοι φίλοι μου. Μια μητέρα, που έκλαιγεαπαρηγόρητη γιατί σκότωσαν το γιο της, μια μελαχρινή κοπέλα με αντρικόσακάκι και το σήμα του ΕΑΜ στο πέτο που τη στήριζε, και δυο νεαρά παιδιά.Έφυγα και πήγα στην αποθήκη του μαγαζιού. Εκεί με περίμεναν πέντε νεαροίάντρες, φασίστες ντυμένοι στα μαύρα, να με πείσουν ότι ο θάνατος είναι πα-ρηγοριά για έναν αγωνιστή σαν κι εμένα. ∆ίλημμα: ή έπρεπε να τους εξουδε-τερώσω δια της ζωγραφικής και να τους αφήσω μαρμαρωμένα αγάλματα πα-γωμένους, να τους βρίζουν και να μην μπορούν να μιλήσουν, ή να φύγω σαννα μην τους είδα. ∆ιάλεξα το πρώτο.»

Μοντερνισμόςκι ελληνικότητα

Ηδιερεύνηση της σχέσηςμοντερνισμού-ελληνικότητας (ελληνικής

παράδοσης) στην ελληνική τέχνη,συνιστά κεντρικό στοιχείοπροβληματικής στο βιβλίο:∆ιακόπηκε βίαια απ’ τη δικτατορία,όπως μας εξηγεί ο Κατζουράκης,όταν ξανακυριάρχησε πέρα για πέραμια ελληνοχριστιανική κιεθνικιστική εκδοχή της«ελληνικότητας». Στη συνέχεια και στην Ελλάδακυριάρχησε το μεταμοντέρνο: Η«πολιτισμική λογική του ύστερουκαπιταλισμού» (Φρέντρικ Τζέιμσον),με ειδοποιό στοιχείο ότι ο ίδιος οπολιτισμός έχει ενσωματωθεί στηνεμπορευματική παραγωγή, στηδιαφήμιση και στο κυνήγι τηςκατανάλωσης. Προσφέροντας σεαισθητικό επίπεδο μια ψευδήαίσθηση συμφιλίωσης κι άμβλυνσηςτων πραγματικών αντιθέσεων καισυγκρούσεων, δηλαδή μια καθαράψευδαισθησιακή ή «αισθητική»ικανοποίηση πραγματικών αναγκών.Η κυριαρχία του μεταμοντέρνουεπί τρεις δεκαετίες απέτρεψε απ’τη συνέχιση αυτής τηςδιερεύνησης. Με αποτέλεσμασήμερα, που λεηλατείται η ζωή τωνανθρώπων σε μια Ελλάδα -πειραματικό εργαστήρι, που τοθέμα της διαλεκτικήςελληνικότητας - ευρωπαϊκότητας -διεθνισμού τίθεται από τη ζωή μετους εκρηκτικούςκοινωνικοπολιτικούς όρους 1,5εκατ. ανέργων, ναπολλαπλασιάζονται οι δυσκολίεςστις αισθητικές επισημάνσεις του. Ο Κατζουράκης στο βιβλίο τουπερικλείει εξαιρετικά θραύσματαανάλυσης της ενότητας και πάληςαυτών των αντιθέτων. Με τοναπλούστερο δυνατό καισυγκλονιστικό τρόπο «συνθέτει»όμως την αντίθεση ένας τίτλος:«Ονειρεύτηκα τη χώρα μου κιάρχισα να την αγαπάω.»

2200 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΘΕΜΑΤΑ

Tου Γιώργου Μ. Χατζηστεργίου*

Ηάγρια τομή που συντελείται μετάτο μνημόνιο στην οικονομική καικοινωνική ζωή της Ελλάδας – με

την ολοκλήρωση της οποίας «τίποτα δενθα μοιάζει με το πριν» – συνδυάζεται μεμία ευρεία εκστρατεία ποδηγέτησης τουπληθυσμού, με τη χρήση ενός ηθικισμούτύπου Κατηχητικών των δεκαετιών του’50 και του ’60. Σύμφωνα μ’ αυτόν, «εί-μαστε όλοι ένοχοι» και επομένως πρέπειαδιαμαρτύρητα να δεχτούμε κάθε είδουςτιμωρία.

Το λαμογιακό σύμπαν

Το υπόβαθρο αυτής της παραλυτικήςγια το ηθικό αλλά και για κάθε είδουςπροσπάθεια ανασύνταξης της κοινωνίαςεκστρατείας είναι ότι οι Έλληνες έχουνπερίπου στο DNA τους τη «λαμογιά» καιτην «ανηθικότητα». Έχει, μάλιστα, εν-διαφέρον ότι τα παπαγαλάκια αυτής τηςψευδοθεωρίας αντλούν τα παραδείγματααυτής της κατάπτωσης από την εποχήτης Μεταπολίτευσης του 1974 ή έστωτου Ανδρέα Παπανδρέου του 1981 καιμετά. Εδώ, βεβαίως, είναι χρήσιμο νααξιοποιήσουμε την παρατήρηση τουΝόαμ Τσόμσκι, ότι δηλαδή κρίσιμη τε-χνική της εξουσιαστικής προπαγάνδαςείναι «να πιάνει το έργο από τη μέση,αποσιωπώντας την αρχή».

Πότε, λοιπόν, ξεκίνησε αυτό το σύ-στημα εξουσίας και διαχείρισης της κοι-νωνίας που ευνόησε τη «λαμογιά» καιτην «ανηθικότητα», το σύστημα που

τώρα υποτίθεται ότι ξεχαρβαλώνουναυτοί οι ίδιοι που το έστησαν; Μα, το σύ-στημα αυτό προέκυψε μέσα από το κα-μίνι των εξελίξεων του Β΄ ΠαγκόσμιουΠολέμου και της αμέσως κατοπινήςφάσης. Κι ενώ η Κατοχή στην Ελλάδασημαδεύτηκε από ένα πρωτοφανούς έν-τασης και μαζικότητας κίνημα αντίστα-σης κατά των κατακτητών, σε συντονι-σμό με τη δράση των Συμμάχων κατά τουΆξονα, το μεταπολεμικό σύστημα εξου-σίας στη χώρα μας θεμελιώθηκε στο «κυ-λώνειο άγος» της φυσικής εξόντωσηςαυτών που αντιστάθηκαν ή στο στραπα-τσάρισμα του φρονήματός όσων κατά-φεραν να επιζήσουν.

∆ύναμη διάθεσης

Κι εδώ ακριβώς έρχεται το βιβλίο «Νέ-κυιαι Ωδαί» του Μανώλη Γλέζου (Εκδό-σεις «Σοφία», Αθήνα 2013) να αναδείξειέναν κόσμο ριζικά διαφορετικό από το«λαμογιακό σύμπαν» του πελατειακούκράτους και των θαλασσοδανείων, τωνκρατικοδίαιτων βιομηχανιών και ξενο-δοχείων, των λιστών Χριστοφοράκου ήτων λιστών Λαγκάρντ. Αυτή η ποιητικήσυλλογή, «απόσταξη πόνου και οδύνης»όπως την αποκαλεί ο συγγραφέας είναιαφιερωμένη στις νέες και νέους πουεκείνη την περίοδο αψήφησαν το θά-νατο, προκειμένου να συμβάλλουν στηναπελευθέρωση της χώρας από τους κα-τακτητές της. «Σ’ αυτούς που δεν παρα-κάλεσαν, ούτε αναζήτησαν το θάνατο,γιατί ήξεραν πως η ζωή είναι γλυκιά.Αλλά τον αντιμετώπισαν». Σ’ αυτούς που

η προσφορά της ζωής τους, αποτελείθυσία του εαυτού τους για το σύνολο …

Όμως παρά το γεγονός της συμφοράς,αυτή η ποιητική δημιουργία δεν είναιθρήνοι, μοιρολόγια, κλάματα. Ο Γλέζοςξεκινάει σαν τον Οδυσσέα στη διαδικα-σία της Νέκυιας τελετής όπου κατεβαί-νει στον Άδη να επικοινωνήσει με τιςψυχές των νεκρών δικών του, με τη δια-φορά ότι αυτός δεν θεωρεί σαν την“Οδύσσεια” ότι οι χαμένοι δεν είναιπαρά “ένα νέφος σκιών, φαντάσματαπου δεν μπορούν να μιλήσουν… ότι οινεκροί αναπαριστούν το χάος…” όπωςσχολιάζει ο ελληνιστής Jean-Pierre Ver-nant, σπουδαίος αντιστασιακός στη Γαλ-λία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αντί-θετα, ο Γλέζος αποσκοπεί με κάθε ποί-ημα, με κάθε ωδή να αντλήσει από τιςδυνάμεις των νεκρών συντρόφων τηνενέργειά τους που δεν πρόλαβε ολό-κληρη να ξοδευτεί, από τα οράματα πουτους ενέπνευσαν να αντιμετωπίσουν σταίσα τον θάνατο. Μια συγκλονιστική δύ-ναμη διάθεσης για μία μεστή και πλού-σια σε ιδανικά ζωή αναβλύζει από τηδιαδικασία αυτή, καθώς μάλιστα τα πε-ρισσότερα ποιήματα είναι γραμμένα τιςώρες που ο άνθρωπος ο οποίος κατέ-βασε μαζί με τον Λάκη Σάντα τη σημαίαμε τη σβάστικα από την Ακρόπολη αντι-μετώπιζε ο ίδιος τον θάνατο ή τον εγ-κλεισμό, τη στέρηση της ελευθερίας του.

Με αυτή την έννοια, το βιβλίο ποιημά-των του Γλέζου συνδέεται με το άλλο με-γάλο έργο του Ομήρου, την “Ιλιάδα”, καιτον Αχιλλέα, τον πολεμιστή ήρωα με τησφοδρή ορμητικότητα και την απαρά-μιλλη ανδρεία. Πρόκειται για το εναλλα-

κτικό σε σχέση με τον Οδυσσέα πρότυπογια τους Έλληνες, αυτό που αποκαλούν“βραχύ βίο”. Κατά τον Vernant, “η επι-λογή αυτής της ζωής… που εκτίθεταιδιαρκώς στον κίνδυνο και της οποίας τονήμα κόβεται απροσδόκητα… μιας ζωήςπου θα χαθεί στο άνθος της ηλικίας, στοαπόγειο της ομορφιάς και της νιότης…συνδέεται με τον ηρωικό θάνατο… καιμαζί μ’ αυτόν με “κλέος άφθιτον” κατάτους Έλληνες, την αθάνατη δόξα…”. Καιόπως συμπληρώνει μία άλλη μεγάληγαλλίδα ελληνίστρια, η Jaquelin de Ro-milly, αυτός ο ηρωισμός δεν συμβαδίζειμε τυφλές πεποιθήσεις. “Ο ελληνικόςηρωισμός είναι διαφορετικός. Οι ήρωεςδεν πέθαιναν χωρίς πρώτα να μετρή-σουν, να αντιπαρατεθούν στο ιδεώδεςστο όνομα του οποίου δρούσαν…”

Εμπνευσμένη συλλογικότητα

Το ευρετήριο ονομάτων αγωνιστώνστους οποίους αφιερώνεται το βιβλίο,συμπεριλαμβάνει νεκρούς σε μάχες, δια-δηλώσεις, στα εκτελεστικά αποσπά-σματα, που πέθαναν στη φυλακή ή δο-λοφονήθηκαν, αλλά και εκείνους μετους οποίους ο συγγραφέας έκανε μαζίφυλακή ή εξορία, καθώς τέλος καιόσους γνώρισε στους κοινούς αγώνες γιατην Εθνική Ανεξαρτησία, ∆ημοκρατίακαι Κοινωνική ∆ικαιοσύνη. Στα πλαίσιατων «Νέκυιων Ωδών», το ευρετήριο συν-δέει όλους αυτούς που αγωνιζόμενοι χά-θηκαν πριν την ώρα τους, δείχνονταςθάρρος και αυταπάρνηση που δεν αφο-ρούσε στενά τους εαυτούς τους, αλλάήταν δράση υπέρ του συνόλου. Αυτή ηεμπνευσμένη συλλογικότητα, μέσα απότην ποιητική γραφή, κάνει αυτούς τουςανθρώπους να λάμπουν όλοι μαζί σαν τααστέρια στο νυχτερινό ουρανό, φωτίζον-τας τους αγώνες που συνεχίζονται σή-μερα και αύριο…

Η ποιητική συλλογή «Νέκυιαι Ωδαί»του Μιχάλη Γλέζου δεν είναι ένα συνηθι-σμένο βιβλίο. Πρόκειται για ένα έργουψηλοτάτου φρονήματος, πολύτιμο έργογια όλους εμάς που ζητάμε να εμπνευ-στούμε για να αντιμετωπίσουμε τον βαρύχειμώνα που έρχεται: δεν είμαστε μόνοιμας και δεν ερχόμαστε από το πουθενά…

* Ο Γ. Μ. Χατζηστεργίου είναι πολιτικόςμηχανικός και συγγραφέας. Τα βιβλία του

“Έξοδος” “Σου έχει μείνει καθόλου περι-ουσία;” Και “Η Γή τρέμει!” κυκλοφορούν

από τις εκδόσεις “Αλεξάνδρεια”.

Σε όσους αψήφησαντο θάνατο για την απελευθέρωση

Αυτή η ποιητική συλλογή δεν είναι ένασυνηθισμένο βιβλίο. Πρόκειται για ένα πολύτιμοέργο για όλους εμάς που ζητάμε να εμπνευστούμεγια να αντιμετωπίσουμε τον βαρύ χειμώνα πουέρχεται.

“ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΟΙ “ΝΕΚΥΙΑΙ Ω∆ΑΙ” ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΓΛΕΖΟΥ

«Ευτυχώς που υπάρχουν και οιγιορτές». Αυτό διαπιστώνουνπολλοί εργαζόμενοι αλλά και

ελεύθεροι επαγγελματίες, που στην Ελ-λάδα της κρίσης, τους δίνεται η δυνατό-τητα μόνο για εποχιακή απασχόληση καιεισόδημα. Το εισόδημα αυτό φυσικά δεναρκεί για να καλύψει τις ανάγκες τουςγια όλη τη χρονιά. Οι εργαζόμενοι τωνγιορτών μιλούν στην «Εποχή» για τηναναγκαιότητα και τις δυσκολίες του χρι-στουγεννιάτικου μεροκάματου.

Στα εποχιακά μαγαζιά με χριστουγεν-νιάτικα είδη παρατηρείται μια μικρή αύ-ξηση της κίνησης στην αγορά, σε σύγ-κριση με την περσινή χρονιά. Ωστόσο, ηάνοδος αυτή δεν μπορεί να θεωρηθείικανοποιητική. Η Αλεξάνδρα Πανταβού,ιδιοκτήτρια εποχιακού μαγαζιού, αναφέ-ρει. «Φέτος βλέπουμε ότι ο κόσμος βγαί-νει πάλι στις αγορές να ψωνίσει. Καιπάλι όμως μιλάμε για μια μικρή άνοδο σεσχέση με την περσινή χρονιά, η οποίαήταν η χειρότερη των τελευταίων ετών».Ο Σωκράτης, φοιτητής, εργαζόμενος σεεποχιακό μαγαζί για τρίτη συνεχόμενηχρονιά επισημαίνει: «Φέτος πάμε αρκετάκαλύτερα σε σχέση με την περσινή χρο-

νιά. Η αγορά όμως και πάλι είναι πε-σμένη». Ο δεκαεννιάχρονος Σωκράτηςδουλεύει στο μαγαζί από τις 9 το πρωίμέχρι τις 10 το βράδυ και αμείβεται με 30ευρώ την ημέρα. Τον υπόλοιπο χρόνο ερ-γάζεται σε καφετέριες.

«Το κέντρο της Αθήνας ερημώ-νει, ενώ τα νοίκια παραμένουν πανά-κριβα και απαγορευτικά. Τα Χριστού-γεννα είναι μια ευκαιρία να μαζευτούμεδιάφοροι σχεδιαστές και μικροεπιχειρή-σεις και να συνεργαστούμε προκειμένουνα είμαστε στο κέντρο που έχει τον πε-ρισσότερο κόσμο και να διαθέσουμε ταπροϊόντα μας», λέει η κ. Λένα στην«Εποχή» και εξηγεί πως δημιουργήθηκετο χριστουγεννιάτικο μπαζάρ στην οδόΚολοκοτρώνη. ∆ημιουργοί ενδύματος,κοσμημάτων, καλλυντικών και άνθρω-ποι που είδαν τις επιχειρήσεις τους νακλείνουν συνεταιρίζονται τις μέρες τωνεορτών νοικιάζοντας ένα χώρο και ναστεγάσουν για λίγο τα προϊόντα τους.«Φτιάχνουμε κοσμήματα, μπεγλέρια καιδιάφορα χειροποίητα αντικείμενα. Αυτάμπορούμε να τα διαθέσουμε μόνο σε έναγιορτινό μπαζάρ. Τον υπόλοιπο χρόνοδουλεύουμε με φίλους και γνωστούςμόνο. ∆υστυχώς τα έξοδα για ένα μαγαζίείναι πάρα πολλά και δεν έχουμε αυτήντην δυνατότητα» συμπληρώνουν δύοαπό τους εκθέτες οι κκ. Μαίρη καιΣοφία. «Το ΤΕΒΕ είναι πανάκριβο οπότεστο σπίτι μου έχω μετατρέψει ένα χώροσε εργαστήριο κατασκευής κοσμημάτωνκαι μέσα στο χρόνο δουλεύω με γνω-στούς, αλλιώς σε μπαζάρ. Γενικά όμωςέτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα ηαγοραστική δύναμη έχει πέσει πολύ,όπως και η διάθεση των ανθρώπων καιείναι δύσκολο να καλύψεις τα προς τοζην» επισημαίνει η κ. Γιώτα.

Μειωμένη η ζήτησηγια έλατα - Ανήσυχοι οι παραγωγοί

Ο Χρήστος ήρθε από το ορεινό χωριό

της Χαλκιδικής, τον Ταξιάρχη, στηνΑθήνα για να πουλήσει τα έλατα, ταοποία καλλιεργεί ο ίδιος. «Μόνο με ταέλατα ασχολούμαστε στον Ταξιάρχη. ∆ενυπάρχουν άλλες δουλειές να κάνουμε.Παλιότερα ασχολούμασταν και με την οι-κοδομή. Τώρα όμως βρίσκεται και αυτήσε μεγάλη πτώση». Τις πρώτες ημέρεςείχε πουλήσει μικρό ποσοστό από τα συ-νολικά 150 δέντρα που έφερε στηνΑθήνα. Η δυνατότητα να πουλήσει ταέλατα σε αγοραστή που θα είχε ως στόχοτην μεταπώληση, δεν υπήρχε φέτος.«Είναι μεγάλο πλέον το ρίσκο να αγορά-σεις από τον παραγωγό για να το πουλή-σεις».

«Παλιότερα βγάζαμε τη χρονιά με τηνπώληση των ελάτων. Τώρα δεν συμφέρειοικονομικά αυτή η δραστηριότητα. Ο κό-σμος παραπονιέται ότι είναι ακριβά ταέλατα παρότι έχουμε ρίξει τις τιμές».αναφέρει ο ∆ημήτρης Μαλανδρινός, πα-ραγωγός ελάτων. Κατάγεται και αυτόςαπό τον Ταξιάρχη, όπου παράγεταιπάνω από το 70% των ελάτων στην Ελ-λάδα. Βρίσκεται στην Αθήνα - στο Πε-δίον του Άρεως - από τις 5 ∆εκεμβρίουγια να πουλήσει περίπου 600 έλατα.«Πέρυσι είχα φέρει 650 και τα πούλησα.

Φέτος όμως φοβήθηκα να φέρω τόσα.Τα έξοδα είναι μεγάλα. Τα δέντρα θέ-λουν ποτίσματα. Οι γεωτρήσεις δου-λεύουν με πετρέλαιο και η τιμή του πε-τρελαίου βρίσκεται στα ύψη. Τα μετα-φορικά έχουν υψηλό κόστος.»

24ωρο ωράριο και ύπνοςσε τροχόσπιτο

Οι δύο υπάλληλοι του ∆ημήτρη Μα-λανδρινού βρίσκονται στο χώρο της πώ-λησης των ελάτων όλο το εικοσιτετρά-ωρο. Μένουν σε τροχόσπιτο για 20 ημέ-ρες και αμείβονται με 60 ευρώ τηνημέρα. Ο ένας από τους δύο, ο Μηνάς το-νίζει ότι η πώληση των ελάτων κινείταισε επίπεδα κατώτερα του αναμενόμενου.«Περιμέναμε πιο πολλά πράγματα αυτέςτις ημέρες. Ο κόσμος δεν ανταποκρίνε-ται παρόλο που έχουν πέσει οι τιμές.Υπάρχει μεγάλη μείωση σε σχέση με πέ-ρυσι . Πρέπει να πληρώσουμε ενοίκιοστο δήμο. Ίσα- ίσα παλεύουμε για το με-ροκάματο».

Τζέλα Αλιπράντη,Αλέξανδρος Μαυρογένης

Αναγκαίο αλλά ανεπαρκέςτο χριστουγεννιάτικο μεροκάματο

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 2211ΘΕΜΑΤΑ

Ο δεκαεννιάχρονοςΣωκράτης δουλεύει στομαγαζί από τις 9 το πρωίμέχρι τις 10 το βράδυ καιαμείβεται με 30 ευρώτην ημέρα. Τον υπόλοιποχρόνο εργάζεται σεκαφετέριες.

“Του Νίκου Τσαγκρή

Περπατώ στην εορταστικήοδό Ερμού, ανάμεσα σεόλο εκείνο το πλήθος

των ανθρώπων που περπατούνστην εορταστική οδό Ερμού. Οώμος της βιαστικής κυρίας μετη γούνα που με σπρώχνει γιανα περάσει, η πλάτη του νεαρούμε το δερμάτινο μπουφάν και τοξυρισμένο κεφάλι που βαδίζειμπροστά μου, το γελαστόκαστανόξανθο κοριτσίστικοκεφαλάκι δίπλα μου, που αρκείνα απλώσω το χέρι για να τοχαϊδέψω, το κουρασμένοπρόσωπο πίσω απ’ τη μάσκα τουΑϊ Bασiλη με το χάρτινοέλκηθρο, τα υγρά μάτια τωνπαιδιών μιας ορχήστρα τουδρόμου, όλο αυτό το πλήθος,που συνιστά ένα ρευστόανθρώπινο σύνολοστριμωγμένο στον μακρύπεζόδρομο, ανάμεσα στιςλουσάτες χριστουγεννιάτικεςβιτρίνες των καταστημάτωνδεξιά κι αριστερά, μου προκαλείμια σπάνια τρυφερότητα.

Είναι μια τρυφερότητα που,υποθέτω, γεννιέται από εκείνοτο καστανόξανθο κοριτσίστικοκεφαλάκι δίπλα μου, εκείνο τοπαιδικό χεράκι που κρατώ μέσα

στο χέρι μου και με τραβολογάιδρωμένο, από εδώ και απόεκεί. Και τοποθετώ, τουςπάντες (και τα πάντα!) γύρωμου, μέσα σ’ αυτήν τηντρυφερότητα.

Μα αν είναι έτσι, πώςεχώρεσε μέσα σε μια μοναχική,μελοδραματική και αστεία ίσως,τρυφερότητα, αυτός οσυρφετός προσώπων καιπραγμάτων: οι δεσποινίδες πουξεσπούν σε γέλια και χαρούμεναξεφωνητά καθώς ο ΤσάρλιΤσάπλιν της Ερμού τους κλείνειπονηρά το μάτι, οι χοντρέςκυρίες που ασθμαίνουνφορτωμένες με τα ψώνια, τααγόρια με τα αθλητικάπαπούτσια και τα άνορακ πουπεριφέρονται άσκοπαεπιδεικνύοντας τον έφηβοναρκισσισμό τους. Και οξεχασμένος κόσμος πίσω τους,πίσω απ’ τις λαμπρές βιτρίνεςτης Ερμού, κόσμος μυρίωναισθηματικών, αισθητικών καιυλικών, βεβαίως, ελλειμμάτων·o κόσμος της ανέχειας, τηςδιαφθοράς, της βίας και τωνβιασμών. Πώς χώρεσε, λοιπόν,αυτός ο κόσμος σε μια μικρούλατρυφερότητα που τηνπροκάλεσε το καστανόξανθοχαμόγελο ενός παιδιού, που

πιάνεται απ’ το χέρι μου καιπερπατά μαζί μου στονκατάμεστο χριστουγεννιάτικοπεζόδρομο…

«Είναι απλώς κάποιοιάνθρωποι», θα σχολίαζε μεσυγκατάβαση, αν μας έβλεπε, οΦερνάντο Πεσόα: «Περπατούνστον δρόμο με τη συμπεριφοράεκείνη που χαρακτηρίζει τηνενσυνείδητη κατάσταση κι όμωςδεν έχουν συνείδηση κανενόςπράγματος, γιατί δεν έχουνσυνείδηση ότι έχουνσυνείδηση». Ωστόσο, έχω τησυνείδηση ότι αυτή ητρυφερότητα που μεκατακλύζει καθώς περπατώστον εορταστικό πεζόδρομοείναι μεν ασυνείδητη, αλλάαποτελεί προϊόν μιαςενσυνείδητης κατάστασηςπου,στιγμιαία, βιώνω: ναι, είναιη τρυφερότητα που μουπροκάλεσε το αγαπημένοκοριτσάκι δίπλα μου, το παιδικόχεράκι που κρατώ στο χέρι μουκαι με τραβολογά, ιδρωμένο,από εδώ κι από εκεί. Μια επαφήπου, αναπόφευκτα, με ενώνεισυναισθηματικά με όλους τουςανθρώπους, τα πράγματα, τονκόσμο γύρω μου: όλοι στο ίδιοκαζάνι βράζουμε!..

•

Η Οδός Ερμούτων Χριστουγέννων

2222 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Στα τέ λη της δε κα ε τίας του ’70, σε έ -να με γά λο Λύ κειο Αρέ νω ν(!) στηΘεσ σα λο νί κη τα παι διά ή ταν πολ λά

κι οι αί θου σες δεν ε παρ κού σαν. Κά ποια«φω τει νά» πνεύ μα τα α πο φά σι σαν να λύ- σουν το πρό βλη μα χω ρί ζο ντας έ να γυ μνα -στή ριο σε δύο αί θου σες, με μο να δι κό ε ξα- ε ρι σμό κά τι μι κρούς φεγ γί τες. Με τη σκό -νη μό νι μα ο ρα τή με γυ μνό μά τι και έ χο -ντας ζω ντα νό μέ σα μας τον α πό η χο τηςμε τα πο λί τευ σης, α πο φα σί σα με να κά νου -με την πρώ τη μας α πο χή. Κι ό ταν ε πι σκέ -φτη κε το σχο λείο α ντι προ σω πεία της ΕΛ -ΜΕ, μια ψι λό λι γνη μορ φή μας έ κα νε ε ν-τύ πω ση. Ήταν ο πρόω ρα γκρι ζα ρι σμέ νος,μια α πό τις ε που σιώ δεις πα ρά πλευ ρες α -πώ λειες των φυ λα κών της χού ντας, Τρια -ντά φυλ λος Μη τα φί δης. Από τό τε, αυ τή ηχα ρα κτη ρι στι κή μορ φή δεν α που σία ζε α -πό κα μιά δια δή λω ση, κοι νω νι κή δια μαρ -τυ ρία και μι κρή ή με γά λη κι νη το ποίη ση.Με τη στο χο προ σή λω ση του τρο τσκι στήκαι με κυ ρίαρ χη τη διά θε ση της προ σφο -ράς, τον έ βρι σκες πά ντα μπρο στά σου.Μέ χρι που έ φτια ξε, αν και φι λό λο γος, μιαι διο κα τα σκευή πί να κα δια νο μής η λεκ τρι -

κού ρεύ μα τος, που θα ζή λευαν φτα σμέ νοιη λεκ τρο λό γοι, την ο ποία χρη σι μο ποιού -σαν ό λα τα κι νη μα τι κά και νε ο λαιί στι καφε στι βάλ που γι νό ντου σαν στην πό λη.

Ο Τρια ντά φυλ λος η γή θη κε της πα ρά τα -ξης «Θεσ σα λο νί κη - Ανοι χτή Πό λη» πουστή ρι ξε ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ στις πε ρα σμέ νες δη μο -τι κές ε κλο γές. Εκλέ χθη κε δη μο τι κός σύμ- βου λος κι α νέ δει ξε έ να δια κρι τό, στι βα ρόα ρι στε ρό στίγ μα, σε έ να πε ρι βάλ λον πουκυ ριαρ χού σε η λάι φ-στάιλ α ντι συμ βα τι -κό τη τα του Μπου τά ρη κι έ να νε ο συ ντη -ρη τι κό μείγ μα ΠΑ ΣΟ Κ-∆Η ΜΑΡ σε συ νερ -γα σία με τα νέα τζά κια των κο λε γίων τηςπό λης. Στις δη μο τι κές ε κλο γές της ά νοι -ξης του 2014 οι συν θή κες θα εί ναι πο λύδια φο ρε τι κές, για τί με τον ΣΥ ΡΙ ΖΑ α ξιω -μα τι κή α ντι πο λί τευ ση και στα πρό θυ ρατης ε ξου σίας, εί ναι πο λύ πι θα νόν να κυ- ριαρ χή σουν τα γνω στά στε ρεό τυ πα του α -στι κού δι κομ μα τι σμού: οι το πι κές ε κλο -γές θα α πο τε λέ σουν ε πι κοι νω νια κό πρό- κρι μα των βου λευ τι κών ε κλο γών καιπρώ τι στος στό χος των δύο με γά λων κομ- μά των θα εί ναι η νί κη στους με γά λους δή- μους της χώ ρας. Αν μπει ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ σε αυ -

τή τη λο γι κή κι ε πι λε γεί κά ποιος υ πο ψή -φιος ευ ρύ τε ρου α κρο α τη ρίου, η υ πο ψη -φιό τη τα του Τρια ντά φυλ λου θα πε ρά σεισε δεύ τε ρη μοί ρα. Κά τι τέ τοιο φαί νε ται νακυο φο ρεί ται στο γει το νι κό ∆ή μο Θέρ μηςκι αυ τό θα μας α πα σχο λή σει σε ε πό με νοκεί με νο. Το ζή τη μα για τη Θεσ σα λο νί κηεί ναι αν θα θυ σια στεί, στο βω μό της σκο- πι μό τη τας, η υ πο ψη φιό τη τα ε νός συ ντρό -φου που α πο τε λεί τη ζω ντα νή ι στο ρία τουα ρι στε ρού κι νή μα τος στην πό λη α πό τηχού ντα μέ χρι σή με ρα. Βέ βαια δεν ξέ ρου -με τη διά θε ση του Τρια ντά φυλ λου για μιανέα υ πο ψη φιό τη τα, ο φεί λου με ό μως νακα τα θέ σου με ό τι η λο γι κή «ο σκο πός α -γιά ζει τα μέ σα» δεν ται ριά ζει στην α ρι -στε ρά. Και δεν θα μπού με στη λο γι κή τωνη χη ρών ο νο μά των και των ε πι κοι νω νια -κών υ πο ψη φιο τή των. Μας εκ προ σω πεί ηι στο ρία κι η διαρ κής κι νη μα τι κή στρά τευ -ση του Τρια ντά φυλ λου Μη τα φί δη κι αςμην εί ναι αρ κε τή, σε μια συ ντη ρη τι κή πό -λη, για να πά ρου με τον ∆ή μο.

Ο δι κη γό ρος του δια βό λου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Η διαρκής κινηματικήστράτευση του Τριαντάφυλλου

Υποχρεωτικήάδεια στουςεργαζόμενουςτης ΕΛΒΟ

∆εν έχει τέλος οεμπαιγμός τωνεργαζομένων της

Ελληνικής ΒιομηχανίαςΟχημάτων (ΕΛΒΟ), καθώς μετάαπό τρεις και πλέον μήνεςδιαβουλεύσεων με τηνκυβέρνηση και την τρόικα, ηδιοίκηση τούς ανακοίνωσε τη∆ευτέρα ότι τίθενται σευποχρεωτική περίοδο άδειας,μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίομε τις αμυντικές βιομηχανίες.Το αρχικό σχέδιο τηςκυβέρνησης προέβλεπεοριστικό λουκέτο της ΕΛΒΟ καιδιατήρηση ενός μικρού αριθμούεργαζομένων στη Θεσσαλονίκη,για κάλυψη αναγκών της ήδηυπάρχουσας παραγωγής. Οιεργαζόμενοι δεν έχουν νεότεραγια την επιχείρηση, ενώ ησυνδικαλιστική τους ηγεσίααμφισβητείται έντονα.Φαίνεται, πάντως, πωςπροκρίνεται λύση ανάλογη μετα ΕΑΣ, με αναστολή τουολοκληρωτικού κλεισίματος γιαένα χρόνο, εκκαθάριση ενλειτουργία, που θα οδηγήσει σεπεριορισμό τωνδραστηριοτήτων της,απολύσεις τουλάχιστον τουμισού προσωπικού με τοκάλυμμα της «εθελούσιας» καιμε πολύ μικρότερες απολαβές.Ανάλογα, αναμένεται ναεφαρμοστεί ο νόμος πουψηφίστηκε για εκκαθάριση τωνδημόσιων επιχειρήσεων χωρίςαποζημιώσεις για τιςαπολύσεις.Στην πραγματικότητα οριστικέςαποφάσεις δεν αναμένονταιμέχρι την άνοιξη, ενώ τοεργοστάσιο δεν μπορεί ναλειτουργήσει λόγω έλλειψηςχρηματοδότησης. Οιεργαζόμενοι βρίσκονταν σεεπίσχεση εργασίας μέχρι τις 6∆εκεμβρίου, όταν, και έπειτααπό προτροπή του σωματείου,συμβιβάστηκαν με τηνκαταβολή 2 μισθών από τουςσυνολικά 7 που τους χρωστάειη επιχείρηση. Τα χρήματα αυτάείναι και τα τελευταία που έχειεκταμιεύσει το Yπουργείο, μεαποτέλεσμα να μην μπορεί ναλειτουργήσει πλέον τοεργοστάσιο. Έτσι ηυποχρεωτική άδεια δόθηκεγιατί δεν υπάρχουν χρήματα γιατα λεωφορεία που μεταφέρουντους εργάτες στο εργοστάσιο!Η ΕΛΒΟ θα ανοίξει, λοιπόν, στις7 Ιανουαρίου και για μιαεβδομάδα. Στη συνέχεια δεν θαυπάρχει δυνατότητα μεταφοράςτων εργαζομένων και άρα δενθα είναι υποχρεωτική ηπαρουσία των εργαζομένωνστην ΕΛΒΟ και μετά τις 15Ιανουαρίου θα συζητηθεί τομέλλον της επιχείρησης.Σύμφωνα με όσα λένε οιεργαζόμενοι, το πρόβλημαμπορεί να λυθεί αν τοΥπουργείο εκταμιεύσει χρήματααπό παραδοτέα καιτιμολογημένα έργα ύψους 1,5εκατ. ευρώ, χωρίς να δίνεταιβέβαια οριστική λύση στο θέμα.

•

Το λιμάνι της Θεσσαλονίκηςβγαίνει στο ξεπούλημα

Αν δεν ιδιωτικοποιήσουμε το λιμάνιθα καταστραφούμε, δήλωσε ο στενόςσυνεργάτης του Ευάγγελου Βενιζέλουκαι πρόεδρος του Οργανισμού Λιμέ-νος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) ΣτέλιοςΑγγελούδης, κατά τη διάρκεια γεύ-ματος εργασίας με δημοσιογράφουςεν όψει των εορτών των Χριστουγέν-νων. Επίσης δήλωσε ότι η ιδιωτικο-ποίηση θα ξεκινήσει με το μοντέλοτων παραχωρήσεων, ενώ αν δεν προ-χωρήσει μια τέτοια λύση στα επόμενα6 - 7 χρόνια, η Θεσσαλονίκη θα μετα-τραπεί σε ένα μικρό περιφερειακό λι-μάνι. Όλα αναμένεται να κριθούν τοπροσεχές τρίμηνο, καθώς το ΤΑΙΠΕ∆δεν μπορεί να καθυστερήσει περισ-σότερο από τον προσεχή Μάρτη όσοναφορά στην προκήρυξη του σχετικούδιαγωνισμού.

Το μοντέλο των παραχωρήσεων,πέρα από νομικά ζητήματα πουπροκύπτουν, μειώνει το τίμημα της

ιδιωτικοποίησης και επιτρέπει να «σπά-σει» σε τμήματα η περιουσία του ΟΛΘ.Βέβαια ο κ. Αγγελούδης, αν και πρόεδροςτου ΟΛΘ, φαίνεται να αγνοεί τα στοιχείακαι τους αριθμούς και να επιχειρεί μεκάθε τρόπο να πουλήσει το λιμάνι. Έτσιυπερασπίστηκε την επιλογή να παραχω-ρηθούν οι αποθήκες στη Village, διότι

είναι ικανοποιητικό το τίμημα, τη στιγμήπου δεν είναι λίγοι όσοι κάνουν λόγο γιασκάνδαλο μεγατόνων και δωράκι τουκολλητού του, Ευάγγελου Βενιζέλου στονΚοντομηνά.

Για τη φετινή χρονιά είπε ότι θα είναιεφάμιλλη του 2012 που ήταν μια από τιςκαλύτερες στην ιστορία της εταιρείας απότότε που έγινε Α.Ε. Αυτό πρακτικά σημαί-νει πως ο κύκλος εργασιών του 2013 θακυμανθεί στα περίπου 53 εκατ. ευρώ (λίγοπάνω ή λίγο κάτω), με ένα αποτέλεσμα τοοποίο θα προσεγγίσει τα 16 εκατ. ευρώ,μετά από τους φόρους.

Αντίστοιχα ήταν και τα ήδη ανακοινω-μένα κέρδη της εταιρείας: Κύκλο εργα-σιών 24,83 εκατ. ευρώ και κέρδη 11,73εκατ. ευρώ κατέγραψε στο πρώτο εξά-μηνο του 2013 η ΟΛΘ Α.Ε., που παρου-σιάζει αξιοσημείωτη αντοχή στις αρνητι-κές οικονομικές εξελίξεις της χώρας.

Παράλληλα και πέρα από την κερδοφο-ρία, η διοίκηση του ΟΛΘ αποκρύπτει έναμάλλον σημαντικό στοιχείο. Τα αποθεμα-τικά του λιμανιού είναι της τάξης των 100εκατ. ευρώ, τη στιγμή που το τίμημα εξα-γοράς του συνόλου σχεδόν των δραστη-ριοτήτων του λιμανιού προσδιορίζεται πε-ρίπου στο ίδιο πόσο. Έτσι η εταιρεία ή οιεταιρείες που αποτελούν τους στρατηγι-κούς επενδυτές, κάνουν απόσβεση απότην πρώτη ημέρα και μένουν και με χρή-

ματα στο ταμείο.Σε κάθε περίπτωση, έως το καλοκαίρι η

υπόθεση της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΘθα έχει μπει στην τελική ευθεία, προκει-μένου να ξεκινήσουν οι συνέργειες με τηνΤΡΑΙΝΟΣΕ, αλλά και η ανακατασκευήπροβλητών και τμημάτων του λιμανιού.Για τη σιδηροδρομική σύνδεση του λιμέναμε τα Σκόπια και τη Σόφια, από τον προ-σεχή Μάρτιο, σε συνεργασία με τον ΟΣΕκαι την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ο κ. Αγγελούδης γνω-στοποίησε ότι μετά τις γιορτές θα γίνεισυνάντηση με τους ομολόγους του στιςδύο σιδηροδρομικές εταιρείες για να συ-ζητήσουν για τα τιμολόγια και να στήσουνκάποια ελκυστικά πακέτα, ώστε να προ-σελκύσουν έργο που αυτή τη στιγμή είτεδιενεργείται μέσω φορτηγών, είτε μέσωάλλων λιμανιών της περιοχής. «Αν ταδρομολόγια αυτά τα υποστηρίξουν οι το-πικοί πράκτορες, οι γραμμές είναι βιώσι-μες», επισήμανε χαρακτηριστικά και υπο-στήριξε πως υπάρχει έργο για διακίνησηπου δικαιολογεί τουλάχιστον 2-3 δρομο-λόγια την εβδομάδα.

Τέλος, ο κ. Αγγελούδης αναφερόμενοςστο τοξικό φορτίο της Ελληνικός Χρυσός,αφού επικαλέστηκε ψευδώς την έκθεσητης Περιφέρειας για τα επίπεδα τοξικό-τητας, τόνισε ότι δεν μπορεί να μεταφέ-ρουμε μόνο φρούτα!

•

Τα αποθεματικά του λιμανιού είναι τηςτάξης των 100 εκατ. ευρώ, τη στιγμήπου το τίμημα εξαγοράς του συνόλουσχεδόν των δραστηριοτήτων τουλιμανιού προσδιορίζεται περίπου στοίδιο πόσο...

“

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 2233ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ενώ πολ λα πλα σιά ζο νται οι ε πώ νυ μες κα ταγ γε λίεςγια πα ρά νο μες και ε πι κίν δυ νες «ε πα να προω θή -σεις» προ σφύ γων και με τα να στών στα σύ νο ρα,

που μά λι στα συ νο δεύο νται α πό την ά σκη ση ά γριας βίαςως μέ σο κα τα να γκα σμού, γί νε ται ό λο και πιο σα φές τιεν νοού σαν τα στε λέ χη της κυ βέρ νη σης, α κό μη και ο ί -διος ο πρω θυ πουρ γός, ό ταν μι λού σαν για «α να κα τά -κτη ση των πό λεων α πό τους λα θρο με τα νά στες», ή γιαπο λι τι κές α πο τρο πής των προ σφυ γι κών ροών που δη -μιουρ γούν οι πό λε μοι στον πλα νή τη και στην ευ ρύ τε -ρη πε ριο χή της Με σο γείου.

Και τι δεν έ χει ο «μπα χτσές» του ο πλο στα σίου τηςα πο τρο πής: ξυ λο δαρ μούς αν θρώ πων κά θε η λι κίας, α -να γκα στι κή ε πι βί βα ση σε ά κρως ε πι σφα λή μέ σα με τα -φο ράς, ε γκα τά λει ψη με κίν δυ νο ναυα γίων, α φαί ρε σησω στι κών μέ σων, α κό μη και βια σμούς α πό «όρ γα να τηςτά ξης». Τα α πο τε λέ σμα τα έ χουν υ πάρ ξει σε αρ κε τέςπε ρι πτώ σεις μοι ραία. Η κυ βέρ νη ση «κω φεύει» στιςκα ταγ γε λίες ορ γα νώ σεων ό πως η ∆ιε θνής Αμνη στίακαι η Pro Asyl, με τον ί διο τρό πο που «κώ φευε» στιςκα ταγ γε λίες για τις ε πι θέ σεις της «Χρυ σής Αυ γής» σεβά ρος με τα να στών, α ρι στε ρών ή ο μο φυ λό φι λων. Μάλ -λον για τί δεν χρειά ζε ται να τις α κού σει, α φού τις ξέ ρεικα λά, α πό «πρώ το χέ ρι». Επει δή αυ τές τις πρα κτι κέςτις ε παγ γέλ λο νται «δι κοί της άν θρω ποι»:

Τα α κρο δε ξιά «μπου μπού κια»

Όπως ο αρ χη γός της ΕΛ.ΑΣ., Ν. Πα πα γιαν νό που λος,που ζή τη σε σε ο μι λία του προς α στυ νο μι κούς να κά -νουν «το βίο α βίω το» στους με τα νά στες που συλ λαμ -βά νουν. Ή ό πως ο Θ. Πλεύ ρης, πρώην βου λευ τής τουΛΑ ΟΣ, νυν στέ λε χος της Ν.∆. και συ νερ γά της του Α.Γεωρ γιά δη, που σε εκ δή λω ση του νε ο να ζι στι κού πε -ριο δι κού Patria (στην ο ποία ε ξάλ λου συμ με τεί χε και οΜ. Βο ρί δης, σε άλ λο ό μως «τρα πέ ζι») εί χε πει ό τι πρέ -πει να υ πάρ χουν νε κροί στα σύ νο ρα και ό σοι με τα νά -στες γλυ τώ νουν να πε θαί νουν α πό πεί να, ή α πό στέ ρη -ση ο ποιασ δή πο τε πρό σβα σης στα νο σο κο μεία, ώ στε να

στέλ νουν στις χώ ρες τους το μή νυ μα ό τι ε δώ περ νούνα κό μη χει ρό τε ρα α πό ε κεί.

Η κυ βέρ νη ση «κω φεύει» με τον ί διο τρό πο που ο υ -πουρ γός του ΠΡΟ.ΠΟ., Ν. ∆έν διας, αλ λά και οι προ κά -το χοί του, «κώ φευαν», κρα τώ ντας ε πί χρό νια μέ σα σεσυρ τά ρια τους φα κέ λους των ε πι θέ σεων της «Χρυ σήςΑυ γής». Για τί το να γί νε ται ο βίος των με τα να στών «α -βίω τος» εί ναι με τα χεί ρι ση που ε πι φυ λάσ σε ται κα θη -με ρι νά σε ό σους κρα τού νται στα α στυ νο μι κά τμή μα τακαι τα ει δι κά «προ α να χω ρι σια κά» κέ ντρα, ό που για με -γά λα χρο νι κά δια στή μα τα «φι λο ξε νού νται», με διά φο -ρα τε χνά σμα τα, α κό μη και πρό σφυ γες που προ στα -τεύο νται α πό το διε θνές δί καιο.

Ανα γκαία η υ πε ρά σπι ση

Η πο λι τι κή της γε νι κευ μέ νης κοι νω νι κής ε ξα θλίω -σης που προω θούν τα μνη μό νια και οι κυ βερ νώ ντες,για να μπο ρέ σει να δια τη ρη θεί, χρειά ζε ται να συ μπλη -ρω θεί α πό την κα τά πτω ση των η θι κώ ν/δη μο κρα τι κώνα ξιών. Γι’ αυ τό στα πρό σω πα των με τα να στών και των

προ σφύ γων α να ζη τού νται οι «α πο διο πο μπαίοι τρά γοι»που θα συ σκο τί σουν τα αί τια της οι κο νο μι κής κρί σηςκαι θα διαρ ρή ξουν τον κοι νω νι κό ι στό, συ σπει ρώ νο -ντας τους φτω χούς ε νά ντια στους πιο φτω χούς, τουςα δύ να μους ε νά ντια στους πιο α δύ να μους. Ο ρα τσι σμόςκαι η α προ κά λυ πτη ά σκη ση βίας στους με τα νά στες καιτους πρό σφυ γες εί ναι α να γκαίο «σκα λο πά τι» για τη νο -μι μο ποίη ση της φρί κης ως θε μι τό μέ σο ά σκη σης πο λι -τι κής. Για την ε ξοι κείω ση της κοι νω νίας με το μέ χριπριν α πό λί γο «α δια νό η το», την πλή ρη κα τα πά τη ση κά -θε εί δους δι καιω μά των.

Για την Αρι στε ρά, η α ντι με τώ πι ση των με τα να στευ -τι κών και προ σφυ γι κών ζη τη μά των α πό τη σκο πιά τηςαλ λη λεγ γύης, στην εγ χώ ρια αλ λά και την ευ ρω -παϊκή/διε θνή διά στα σή της, δεν εί ναι μό νο (αυ το νό η -το και α να γκαίο) α ξια κό πρό ταγ μα. Αφο ρά ε πί σης στηναυ το προ στα σία των κοι νω νιών α πό τις α κρο δε ξιές ε -πι λο γές «δια χεί ρι σης» της ό ξυν σης των διευ ρυ νό με -νων τα ξι κών α ντι θέ σεων που πυ ρο δο τεί η δο μι κή κρί -ση του κα πι τα λι σμού, την ο ποία βιώ νου με.

Mά νια Mπαρ σέφ σκι

Πλούσιο το οπλοστάσιο της φρίκης

Ο ρατσισμός και η απροκάλυ-πτη άσκηση βίας στους μετα-νάστες και τους πρόσφυγεςείναι αναγκαίο “σκαλοπάτι” γιατη νομιμοποίηση της φρίκηςως θεμιτό μέσο άσκησης πολι-τικής.

“

Βίαιες και παράνομεςεπαναπροωθήσεις προσφύγωνΚλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στον Έβρο για να εξακριβώσει τις καταγγελίες

Ενώ οι καταγγελίες για βίαιες καιπαράνομες επαναπροωθήσεις με-ταναστών χωρίς χαρτιά πληθαί-

νουν, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΣερρώνΑφροδίτη Σταμπουλή πραγματοποίησεπεριοδεία στον Έβρο προκειμένου ναέχει εικόνα για όσα περιγράφουν μετα-νάστες αλλά και οργανώσεις για την υπε-ράσπιση των δικαιωμάτων των μετανα-στών. Θυμίζουμε ότι, σύμφωνα με τηνΎπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, στις 12 Νο-εμβρίου «χάθηκαν» τα ίχνη 139 μετανα-στών, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά,που είχαν περάσει τα σύνορα και κρα-τούνταν από αστυνομικές δυνάμεις στονΈβρο. Συγγενείς των εξαφανισθέντωνκαι κάτοικοι του χωριού Πραγγί είχανκαταγγείλει πως οι πρόσφυγες είχανφτάσει σε ελληνικό έδαφος και την επό-μενη μέρα εξαφανίστηκαν. Επιπλέον,έχουν καταγραφεί καταγγελίες για βά-ναυση μεταχείριση των μεταναστώνακόμα και με τη χρήση ηλεκτροφόρου

όπλου. Στις 14 Νοεμβρίου, η Εφημερίδατων Συντακτών αποκάλυψε την περί-πτωση 65 ακόμα προσφύγων που κακο-ποιήθηκαν από αστυνομικούς στην Ορε-στιάδα και επαναπροωθήθηκαν παρά-νομα στην Τουρκία. Όπως κατήγγειλανοι πρόσφυγες, η παράδοσή τους στιςτουρκικές αρχές έγινε στο ποτάμι αφούπρώτα τους χτύπησαν τόσο άσχημα πουένας άντρας έπαθε έμφραγμα.

Κλιμάκιο του ΣΥΡΙΖΑ επισκέφτηκε τηνπερασμένη βδομάδα το Κέντρο Κράτη-σης Μεταναστών Φυλακίου, το ΚέντροΠρώτης Υποδοχής Φυλακίου, τα αστυ-νομικά τμήματα Ορεστιάδας και Αλεξαν-δρούπολης, καθώς και τον εισαγγελέαΟρεστιάδας. Σε συνέντευξη Τύπου πουπαραχώρησαν μόλις ολοκληρώθηκε ηπεριοδεία, η βουλευτής Αφροδίτη Σταμ-πουλή κατήγγειλε τη βίαιη επαναπρο-ώθηση μεταναστών χωρίς χαρτιά χωρίςνα έχουν καταγραφεί, χωρίς να τους έχειπαρασχεθεί καμία βοήθεια, χωρίς νατους έχει επιτραπεί να ασκήσουν το νό-μιμο δικαίωμά τους να αιτηθούν άσυλο.«Είναι απαράδεκτη αυτή η πρακτική»,δήλωσε και υπογράμμισε ότι οι καταγγε-λίες τεκμηριώνονται με δεδομένα αφούυπάρχουν καταγεγραμμένες κλήσεις τωνμεταναστών σε ελληνικό έδαφος, καθώςκαι σε τουρκικό μετά τη βίαιη επανα-προώθησή τους. Ακόμα, τόνισε, ότι ηκράτηση των μεταναστών επί μακρόνείναι αυθαίρετη καθώς «οι άνθρωποιαυτοί δεν έχουν υποπέσει σε κανένα αδί-κημα και η απέλασή τους είναι παρά-νομη και αδύνατη». Η δικηγόρος καιμέλος του τμήματος ∆ικαιωμάτων τουΣΥΡΙΖΑ, Έφη Τελλή, σημείωσε ότι μετην περιοδεία τους θέλουν να κάνουνγνωστό στις αρχές ότι γνωρίζουν τις κα-

ταγγελίες και ότι πρέπει να αποδοθούνευθύνες. «Ελπίζουμε ότι θα βρεθούν άν-θρωποι που θα καταγγείλουν τις παρά-νομες επαναπροωθήσεις. Για να γίνειαυτό, όμως, πρέπει πρώτα να αποκτή-σουν νομιμοποιητικά έγγραφα, αλλιώςθα συλληφθούν και θα απελαθούν».Όπως τόνισε η Έ. Τελλή η 18μηνη κρά-τηση στους υπηκόους τρίτων χωρών πουδεν έχουν χαρτιά εφαρμόζεται κατάκόρον, παρότι ο νόμος την επιτρέπει σεεξαιρετικές περιπτώσεις. «Όμως ο κ.∆ένδιας από το βήμα της Βουλής έχειδώσει αυτή την εντολή για παραδειγμα-

τισμό όλων όσοι προσπαθήσουν ναμπουν παράνομα στη χώρα». Η περιο-δεία θα συνεχιστεί το επόμενο διάστημαμε στόχο να μιλήσουν και στους κατοί-κους της περιοχής προκειμένου να τουςενθαρρύνουν να καταγγείλουν τα όσαείδαν, καθώς ο εισαγγελέας αποφάσισενα κρατήσει την υπόθεση ανοιχτή.

Την παραμονή των Χριστουγέννωνυπήρξαν και νέες καταγγελίες για εξα-φάνιση Σύρων προσφύγων από τη Μυτι-λήνη, οι οποίες ακόμα διερευνώνται.

Ιωάννα ∆ρόσου

Ανενόχλητος ο αρχηγός της ΕΛΑΣΤο ηχητικό ντοκουμέντο με τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ αντιστράτηγο ΝίκοΠαπαγιαννόπουλο να προτρέπει τους υφιστάμενούς του να κάνουν το βίο αβίωτοστους συλληφθέντες μετανάστες έκανε το γύρο του διαδικτύου. Όμως, δεναποτέλεσε πρώτο θέμα στις ελληνικές ειδήσεις ούτε στις αστικές εφημερίδες.Μάλιστα, το υπουργείο ∆ημόσιας Τάξης φαίνεται να αμφισβητεί τη γνησιότητατου ηχητικού αποσπάσματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε σχετική ερώτηση στη Βουλή, ηοποία αναμένεται να απαντηθεί από τον αρμόδιο υπουργό με το νέο έτος. Θαπρέπει, όμως, να σημειώσουμε ότι ο κ. ∆ένδιας ακόμα δεν έχει απαντήσειπροηγούμενες σχετικές αναφορές όπως αυτή που είχε καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ τονπερασμένο Ιούλιο και κατήγγειλε τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στακρατητήρια της Αθήνας και του Πειραιά που είχαν διαπιστώσει βουλευτές μεεπιτόπιες επισκέψεις. Η κυβέρνηση επιλέγει συστηματικά να αγνοεί τιςκαταγγελίες όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και επίσημων φορέων όπως ο Συνήγοροςτου Πολίτη, η Εθνική Επιτροπή για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπου, η ΠανελλήνιαΟμοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων, ακόμα και τις εκθέσεις των ευρωπαίωνΕπιτρόπων για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα (Ν. Μουίζνιεκς και τ. Χαμάρμπεργκ).Υπενθυμίζουμε δήλωση του κ. Χαμάρμπεργκ κατά την επίσκεψή του στον Έβρο(Εποχή, 13/10/2012), που σημείωνε για την ελληνική κυβέρνηση «ό,τι τηνενδιαφέρει είναι να στέλνει μήνυμα στις χώρες προέλευσης ότι οι συνθήκεςδιαβίωσης των προσφύγων δεν είναι καλές, ώστε να μην έρχονται στην Ελλάδα».Και στην περίπτωση του Ν. Παπαγιαννόπουλου επιλέγει να σιωπήσει.

2244 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Χριστούγεννα αλληλεγγύηςΟ Αλέξης Τσίπραςστην Παιδόπολη “Άγιος Ανδρέας”

«Φέτος περνάμε ίσως τα πιο δύσκολα Χριστούγεννα των τελευ-ταίων δεκαετιών. Τα Χριστούγεννα είναι γιορτή της ελπίδας,της αγάπης και της αλληλεγγύης. Πρέπει να ανακαλύψουμε εκ

νέου τις αξίες της αλληλεγγύης και της συλλογικότητας για να βγούμεαπό την κρίση». Αυτά δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπραςκατά την επίσκεψη του, την παραμονή των Χριστουγέννων, στο ΊδρυμαΠαιδόπολη «Άγιος Ανδρέας», στον Άλιμο. «Να μην μείνει κανένας μόνοςστην κρίση. Κυρίως όλοι όσοι χρειάζονται την παρουσία μας να έχουναυτή τη συμβολή για να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε μια διαφορετικήκοινωνία. Η κρίση ήταν πρώτα αξιακή και μετά οικονομική» συμπλήρωσεο Αλέξης Τσίπρας.

Η Παιδόπολη «Άγιος Αντρέας» αποτελεί παράρτημα του Ιδρύματος «Μη-τέρα» και φιλοξενεί 32 παιδιά από 5-12 ετών. Παρά τις σημαντικές ελ-λείψεις προσωπικού επιτελείται ιδιαίτερα σημαντικό κοινωνικό έργο.«Μοναδικός σκοπός είναι η αποκατάσταση των παιδιών σε προγράμματααναδοχής και υιοθεσίας αν προκύψουν στην πορεία. Τα παιδιά είναι τα-λαιπωρημένα από δύσκολες συνθήκες. Παίρνουμε την επιμέλεια με δικα-στικές αποφάσεις για να διαχειριστούμε μετά την αποκατάσταση τους»εξηγεί στην «Εποχή» ο Ανδρέας Κασκανιώτης, κοινωνικός λειτουργός τουΙδρύματος. Ο ίδιος τονίζει ότι ο Άγιος Ανδρέας αποτελεί τη μοναδική πι-στοποιημένη δομή αποκατάστασης και φροντίδας των παιδιών η οποίαλειτουργεί σε ακμαιότητα. Για να συνεχίσει όμως να προσφέρει τις ιδιαί-

τερα σημαντικές και απαιτητικές της υπηρεσίες, η Παιδόπολη χρειάζεταιτην στήριξη του κράτους. «Έχουμε μεγάλη έλλειψη στο προσωπικό. Είναιπερίπου δέκα άτομα σε μόνιμο προσωπικό και χρειάζονται πολύ περισσό-τερα. Είμαι ο μόνος κοινωνικός λειτουργός. Θα έπρεπε να υπάρχουν άλλοιτρεις κοινωνικοί λειτουργοί και δύο ψυχολόγοι. Έχουν λήξει οι συμβά-σεις τους από τον Ιούνιο. Αυτό δημιουργεί ένα σωρό προβλήματα.» επι-σημαίνει ο Ανδρέας Κασκανιώτης. «Υπάρχουν πολλοί εθελοντές αλλάυπάρχουν κομμάτια στα οποία δεν μπορείς να λειτουργείς εθελοντικά.∆εν γίνεται να υπάρχει εθελοντής γιατρός στο ΕΣΥ ή εθελοντής καθηγη-τής σε σχολείο» εξηγεί ο ίδιος την αναγκαιότητα ενίσχυσης του προσω-πικού. Όσον αφορά τη διαδικασία των αναδοχών επισημαίνει ότι δεν υπάρ-χει γραφειοκρατία. Ακολουθούνται πολύ προσεκτικές διαδικασίες για τηναξιολόγηση των γονιών. «Κάνουμε δυνατή αξιολόγηση όσο μπορούμε. Γί-νονται πολλές συνεδρίες και επισκέψεις στο σπίτι. Τα παιδιά και με τηβοήθεια τη δική μας προσαρμόζονται. Το σημαντικό όμως είναι οι γονείςνα φέρονται ως γονείς. Τότε το παιδί θα νιώσει ότι είναι παιδί τους.»

Κατά την διάρκεια της επίσκεψής του ο Αλ. Τσίπρας τόνισε: «Ήρθαμεσήμερα σε μια δομή η οποία όπως όλες οι δομές φροντίδας έχει παράπολλά προβλήματα. Είναι στίγμα στον πολιτισμό μας να μην μπορούμε ναδώσουμε τα ελάχιστα τα οποία απαιτούνται στα παιδιά που το έχουνανάγκη αλλά και στους άνεργους, τους άστεγους και τους ανθρώπουςχωρίς δικαιώματα. Εκεί όπου το κράτος απουσιάζει οι δομές αλληλεγ-γύης και η ανθρωπιά του καθενός και της καθεμιάς μπορούν να δώσουνπολλά. Ας ευχηθούμε αυτά να είναι τα τελευταία σκοτεινά και σκούρα Χρι-στούγεννα για να μπορέσουμε να ξαναχτίσουμε λιθαράκι-λιθαράκι μια κα-λύτερη προοπτική για τον τόπο».

Η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα και των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ ΝάντιαςΒαλαβάνη, Χαράς Καφαντάρη, Παναγιώτη Κουρουμπλή, Αλέξη Μητρόπου-λου και Στάθη Παναγούλη στον «‘’Αγιο Ανδρέα», γέμισε χαρά τα παιδιά πουτους υποδέχτηκαν με θέρμη. Ωστόσο δεν αρκούν αυτές οι σημαντικές συμ-βολικής σημασίας εκδηλώσεις για να λυθούν τα σημαντικά προβλήματατων δομών φροντίδας.

Αλέξανδρος Μαυρογένης

Ο Άγιος Ανδρέας αποτελεί τη μοναδικήπιστοποιημένη δομή αποκατάστασης καιφροντίδας των παιδιών η οποία λειτουργείσε ακμαιότητα. Για να συνεχίσει όμως ναπροσφέρει τις ιδιαίτερα σημαντικές καιαπαιτητικές της υπηρεσίες, η Παιδόποληχρειάζεται την στήριξη του κράτους.

“

Πε ρισ σό τε ροι α πότους 2 στους 10 α -μεί βο νται με πο σάπου δεν εί ναι ι κα -νά να τους κα λύ -ψουν ού τε τιςστοι χειώ δεις α νά -γκες.

“2014: Αγοράεργασίας τέλοςΤου Νά σου Χατ ζη τσά κου

Μια α γο ρά ερ γα σίας ι σο πε δω μέ νη α -πό τα μνη μο νια κά μέ τρα α φή νει το2013 πί σω του, με το «success story»

που έ τα ζε το Μέ γα ρο Μα ξί μου -και φαί νε ταινα φα ντά ζε ται μό νο ο υ πουρ γός Οι κο νο μι -κών Γιάν νης Στουρ νά ρας- μοιά ζει με έ να ά -κρως ε κνευ ρι στι κό, πι κρό χο λο α στείο για τησυ ντρι πτι κή πλειο νό τη τα των ε να πο μει νά -ντων α πα σχο λου μέ νων.

Ενδει κτι κό εί ναι ό τι α πό το σύ νο λο των ερ- γα ζο μέ νων, πε ρισ σό τε ροι α πό τους 2 στους10 α μεί βο νται με πο σά που δεν εί ναι ι κα νάνα τους κα λύ ψουν ού τε τις στοι χειώ δεις α -νά γκες. Την ί δια στιγ μή, πε ρί που το 50%των α πα σχο λου μέ νων πλη ρώ νο νται με κα θυ- στέ ρη ση 3 έως 4 μη νών μ.ο. Μά λι στα, πε ρί -που 230.000 α πό το σύ νο λο των μι σθω τών ε -κτι μά ται ό τι θα «κλεί σουν» το τρέ χον έ τοςχω ρίς να έ χουν α κό μη πά ρει το ε πί δο μα α -δείας του κα λο και ριού. Συ γκε κρι μέ να, α πότην α νά λυ ση των στοι χείων της Ελλη νι κήςΣτα τι στι κής Αρχής (ΕΛ ΣΤΑΤ) και του συ στή- μα τος «Εργά νη» του υ πουρ γείου προ κύ πτειό τι του λά χι στον 781.106 μι σθω τοί με σχέ- σεις ερ γα σίας ι διω τι κού δι καίου, στο σύ νο λοτων 3,63 ε κατ. α πα σχο λου μέ νων (με κά θεμορ φή) α μεί βο νται κά θε μή να με πο σά πουκυ μαί νο νται α πό πε ρί που… 200 έως και –στην κα λύ τε ρη πε ρί πτω ση- 800 ευ ρώ, κα θα -ρά! Σε ε τή σια βά ση, οι υ πο α μει βό με νοι ερ- γα ζό με νοι με σχέ ση μι σθω τής α πα σχό λη σηςλαμ βά νουν α πό 2.800 μέ χρι και 11.200 ευ ρώ,ό ταν το ό ριο της φτώ χειας στην Ελλά δα γιατο 2013 υ πο λο γί ζε ται ό τι κυ μαί νε ται στις6.951 ευ ρώ. Άρα, α πό τους 781.106 υ πο α -μει βό με νους α πα σχο λου μέ νους, οι πε ρισ σό -τε ροι δεν μπο ρούν, αν και ερ γά ζο νται, πλέ -ον να κα λύ ψουν ού τε τις βα σι κές, κα θη με ρι -νές α νά γκες. Σε αυ τή την κα τη γο ρία, φυ σι -κά, δεν λαμ βά νο νται υ πό ψη χι λιά δες ερ γα -ζό με νοι με «μπλο κά κι» οι ο ποίοι, ως ε πί τοπλεί στον, παίρ νουν κά θε μή να πε ρί που 500με 600 ευ ρώ μι κτά, δη λα δή α πό 200… «κά τι»έως και… 300 «κά τι» ευ ρώ.

Οι μεγάλες «πληγές»της αγοράς εργασίας

Συ νο λι κά, α πό το σύ νο λο του 1,37 ε κατ.των α πα σχο λου μέ νων με σχέ σεις ερ γα σίας ι -διω τι κού δι καίου:

1) 277.532 ά το μα ερ γά ζο νται με σχέ σειςμε ρι κής ή εκ πε ρι τρο πής ερ γα σίας (έως και4 ώ ρες την η μέ ρα, θεω ρη τι κά ή λι γό τε ρο α -πό 5 η μέ ρες την ε βδο μά δα, α ντί στοι χα) καιλαμ βά νουν, μη νιαίως πο σά της τά ξης των

200 έως και 300 ευ ρώ κα τά μέ σο ό ρο, κα θα -ρά.

2) 105.401 ά το μα με, θεω ρη τι κά, πλή ρη ο -κτάω ρη α πα σχό λη ση α μεί βο νται κά θε μή ναμε 501 έως και 600 ευ ρώ το μή να, μι κτά.

3) 105.523 ά το μα με πλή ρη α πα σχό λη σηδι καιού νται α πό 601 έως και 700 ευ ρώ τομή να, μι κτά.

4) 106.271 ά το μα πλή ρους α πα σχό λη σηςδι καιού νται α πό 701 έως και 800 ευ ρώ τομή να, μι κτά.

5) 97.690 ά το μα παίρ νουν α πό 801 έως και900 ευ ρώ το μή να, μι κτά.

6) 88.689 ά το μα πλή ρους α πα σχό λη σης α -μεί βο νται με πο σά α πό 901 έως και 1.000 ευ -ρώ το μή να μι κτά, δη λα δή έως και λί γο πε- ρισ σό τε ρο α πό 800 ευ ρώ το μή να, κα θα ρά.

Αντι θέ τως, πά νω α πό 1.000 ευ ρώ το μή να,μι κτά, λαμ βά νουν οι υ πό λοι ποι 590.344 α πότο σύ νο λο των 1,37 ε κατ. μι σθω τών. Μά λι -στα, πε ρισ σό τε ρα α πό 2.000 ευ ρώ το μή ναμι κτά (έ να πο σό, προ Μνη μο νίου, λο γι κό ει- δι κά για ά το μα με πε ρισ σό τε ρα α πό 15 έ τηπροϋπη ρε σία) λαμ βά νει μό λις το 10,84% τουσυ νό λου! Αμοι βές πά νω α πό 3.000 ευ ρώ τομή να μι κτά, ή δη χα ρα κτη ρί ζο νται σαν «ρε τι -ρέ»: τέ τοιες α μοι βές παίρ νει α κό μη μό λις το3,84% του συ νό λου των μι σθω τών, δη λα δήκυ ρίως στε λέ χη τα ο ποία α να λαμ βά νουν ναμειώ σουν τους μι σθούς των υ φι στα μέ νωντους…

Όσοι πλη ρώ νο νται χω ρίςκα θυ στέ ρη ση θεω ρού νται «τυ χε ροί»

Οι ε πι πτώ σεις των μνη μο νια κών μέ τρων -«γκι λο τί να» στους ερ γα ζο μέ νους του ι διω τι -κού το μέα δεν στα μα τούν ε δώ… Βα σι κό ζη- τού με νο για έ ναν πο λί τη που ε ξα κο λου θεί ναέ χει την τύ χη να ερ γά ζε ται, δεν εί ναι μό νο το«πό σα παίρ νει» αλ λά και το… «πό τε πλη ρώ -νε ται».

Πιο α να λυ τι κά, με τα στοι χεία του υ πουρ -γείου Εργα σίας και της ΕΛ ΣΤΑ Τ κα θώς καιτης ει κό νας που προ κύ πτει α πό την –υ πό συ- νε χή κα τάρ ρευ ση- ελ λη νι κή α γο ρά ερ γα σίας,πε ρί που 2 στους 3 α πό τους 1,37 ε κατ. μι- σθω τούς που έ χουν α πο μεί νει (α πό 1,9 ε κατ.μι σθω τούς πριν α πό 3 χρό νια!) παίρ νουν μεκα θυ στέ ρη ση 3 έως 4 μη νών μ.ο. το μη νιά -τι κο. Υπάρ χουν δε και πε ρι πτώ σεις που η α -να μο νή ξε περ νά τους… 12 μή νες!

Ει δι κό τε ρα, α πό πε ρί που 690.000 ερ γα ζό -με νους στον ι διω τι κό το μέα που ε δώ και και -ρό α μεί βο νται με έ να ντι, του λά χι στον ο έ ναςστους 3 δεν έ χει α κό μη λά βει το ε πί δο μα α -δείας και, ό πως ό λα δεί χνουν, πολ λοί εξ αυ -τών δεν θα το πά ρουν πο τέ! Στην κα τη γο ρίααυ τή υ πο λο γί ζε ται ό τι α νή κουν πε ρί που230.000 ά το μα, εκ των ο ποίων δεν πή ραν ού -τε το δώ ρο Χρι στου γέν νων, αλ λά δέ χθη κανυ πό πίε ση να υ πο γρά ψουν ό τι τους κα τα -βλή θη κε, α φού δια φο ρε τι κά οι εκ πρό σω ποιτων ε πι χει ρή σεων στις ο ποίες α πα σχο λού -νται θα πή γαι ναν αυ τό φω ρο και οι ί διοι, σανποι νή, θα έ βλε παν την πόρ τα της ε ξό δου α -πό την ερ γα σία τους.

•

Στη μνήμη Στη μνήμη της Ντίνας Γεωργίας – Θωμά-

κου που πέθανε σε ηλικία 45 ετών προ-σφέρω στην Εποχή 50 ευρώ

Θόδωρος Μιχόπουλος

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 2255ΘΕΑΤΡΟ

Τι σας έ κα νε να α πο φα σί σε τε τη δη μι-ουρ γία μιας πα ρά στα σης που θα πε ριο -δεύει σε σχο λεία;

Η έν νοια του θεά τρου αλ λά ζει, λέ γο -ντας θέ α τρο, συ χνά, δεν εν νοού με το χώ -ρο, αλ λά το δρώ με νο. Θέ α τρο γί νε ται καιστο δρό μο, σε πλα τείες, σε φυ λα κές. Κά- ποια α νά γκη κα λύ πτει. Απ’ τα υ λι κά τηςCommedia του 16ου αιώ να, φτιά χτη κε ησύγ χρο νη κω μω δία. Απ‘ τις ζυ μώ σεις τηςκρί σης, κά τι δια φο ρε τι κό προ κύ πτει. Οτό πος θε α τρι κής δρά σης έ χει βέ βαια ση- μα σία, αλ λά ο τρό πος έ χει με γα λύ τε ρη.Το κοι νό εί ναι δια φο ρε τι κές η λι κίες, σεό λες το έρ γο πρέ πει να ε πι κοι νω νεί ά ψο -γα. Το κό στος ε νός θε α τρι κού έρ γου, δενεί ναι εύ κο λο πια, τό σο στο κοι νό, ό σο καιστους συ ντε λε στές πα ρα γω γής. Αυ τά μαςω θούν να πε ριο δεύου με στο χώ ρο τουκοι νού. Χω ρίς να χά νου με, βέ βαια, την ε -πα φή μας με την πη γή.

Τι δια φο ρές έ χει α πό μια πα ρά στα σηπου προο ρί ζε ται για τα κτι κές πα ρου σιά -σεις σε έ να θέ α τρο; Τι δυ σκο λίες σας δη- μιουρ γεί;

Η δια φο ρά, να πη γαί νεις στο θέ α τρο,με το να έρ χε ται το θέ α τρο σ’ ε σέ να εί ναιαυ τή: σα να πί νεις νε ρό απ’ την πη γή καινα στο προ σφέ ρει κά ποιος στο πο τή ρι.Κα θο ρι στι κός εί ναι βέ βαια ο ποιο τι κόςπα ρά γο ντας (η κα θα ρό τη τα και των δύο).Όταν το θέ α τρο πη γαί νει, προ σαρ μό ζε -σαι στη συν θή κη που υ πάρ χει, δεν προ-

σπα θού με να αλ λά ξου με την ε νέρ γεια τουχώ ρου, αλ λά να του δώ σου με και μία δια- φο ρε τι κή δυ να μι κή. Αυ τό έ χει εν δια φέ -ρον. Αν το δει κά ποιος ευέ λι κτα, δεν έ χειι διαί τε ρες δυ σκο λίες. Η ε πι κοι νω νία γί- νε ται μ’ έ ναν πο λύ ά με σο τρό πο, δια φή -μι ση εί ναι η ί δια η δου λειά και η σύ στα σητης που κυ κλο φο ρεί με με γά λη τα χύ τη τα.

Το παι δι κό θέ α τρο στην Ελλά δα εί χεφτά σει σε κα λά ε πί πε δα –μο λο νό τι υ πήρ -χαν πά ντα οι εκ με ταλ λευ τές του εί δους.Ποια προ βλή μα τα δη μιούρ γη σε η κρί ση;Τι γί νε ται με τη θε α τρι κή παι δεία παι διώνκαι ε φή βων;

Το ε πί πε δο θε α τρι κής παι δείας τωννέων δεί χνει κα λό, τα παι διά ε κτι μούν τοθέ α τρο, ε ντάσ σο νται, δη μιουρ γούν, υ πάρ- χει με γά λος α ριθ μός ο μά δων που λει- τουρ γούν α πο τε λε σμα τι κά. Βέ βαια, ε κλεί- πει πολ λές φο ρές το ά νοιγ μα της το πι κήςαυ το διοί κη σης στην κοι νω νία. Και η θε- σμι κή κα το χύ ρω ση –η ε πί σκε ψη στο θέ α -τρο δεν μπο ρεί να εί ναι προ αι ρε τι κή, μίαφο ρά το χρό νο. Απα ραί τη τα εί ναι τα Μα- θη μα τι κά, α πα ραί τη το και το Θέ α τρο.Χρειά ζε ται πιο συ χνά. ∆εν ε κλεί πουν, ευ- τυ χώς, οι πρω το βου λίες παι δα γω γών πουμυούν τα παι διά στον κό σμο αυ τό. Έτσι ηκρί ση, μέ χρι στιγ μής, φα νε ρώ νει δύο τά- σεις: απ’ τη μία κλει δω νό μα στε στο βιο- πο ρι σμό κι απ’ την άλ λη, γι νό μα στε πιοε πι λε κτι κοί σε ω φέ λι μες ε πι λο γές. Τοδεύ τε ρο α να γκά ζει και τους καλ λι τέ χνες

να προ σφέ ρου με ω φέ λι μο έρ γο, ν’ α φή -σου με πί σω τη μι ζέ ρια και την πα θη τι κό -τη τα, να μι λά με για το «θέ α τρο στην κρί -ση», ό χι για την «κρί ση στο θέ α τρο».

Για τί δια λέ ξα τε τη «Βα σί λισ σα του χιο- νιού» ως θέ μα της πα ρά στα σής σας;

Στο παι δα γω γι κό μέ ρος, απ’ τη «Βα σί -λισ σα του χιο νιού» του Άντερ σεν α να δύε -ται η α νά γκη να ξα να δού με σο βα ρά τηδια δρο μή ε νός παι διού προς την ε νη λι -κίω ση, οι κίν δυ νοι που συ να ντούν τα παι- διά αλ λά ζουν ο λοέ να μορ φή. Οι ε νή λι -κες, α δυ να τού με πολ λές φο ρές να τουςκα τα νοή σου με, και να τα θω ρα κί σου με έ -τσι, με τα κα τάλ λη λα α ντι σώ μα τα. Μέ σααπ’ τον κό σμο των πα ρα μυ θιών με τα φέ -ρου με συμ βο λι κές α να πα ρα στά σεις τουσύγ χρο νου κό σμου, ως ψυ χο λο γι κές εγ- γρα φές, σε ζη τή μα τα που θα συ να ντή -σουν.

Πώς α ντι με τω πί ζε τε τις τε χνι κές δυ- σκο λίες –π.χ. με τα φο ρά των σκη νι κών.Πώς υ πο δέ χε ται η σχο λι κή κοι νό τη τα –ταπαι διά ι δίως– το θέ α τρο στο σχο λείοτους;

Οι τε χνι κές δυ σκο λίες α ντι με τω πί ζο -νται εύ κο λα. Το κλί μα εί ναι θε τι κό, ταπαι διά χαί ρο νται που φι λο ξε νούν μια θε- α τρι κή πα ρά στα ση, συμ με τέ χουν ε νερ γά,ε μείς παίρ νου με α νά δρα ση ι σχυ ρή, ε ξε -λίσ σου με την τέ χνη μας και ο δρό μος εί -ναι μα κρύς.

•

Το θέ α τρο πά ει σχο λείο

Απ’ τα υλικά τηςCommedia του16ου αιώνα,φτιάχτηκε η σύγ-χρονη κωμωδία.Απ’ τις ζυμώσειςτης κρίσης, κάτιδιαφορετικόπροκύπτει. Οτόπος θεατρικήςδράσης έχει βέ-βαια σημασία,αλλά ο τρόποςέχει μεγαλύτερη.

“

ΣΥ ΝΕ ΝΤΕΥ ΞΗ ΜΕ ΤΟΝ Η ΘΟ ΠΟΙΟ ΚΑΙ ΣΚΗ ΝΟ ΘΕ ΤΗ ΝΙ ΚΟ ∆ΡΟ ΣΑ ΚΗΓΙΑ ΠΑ ΡΑ ΣΤΑ ΣΕΙΣ ΦΤΙΑΓ ΜΕ ΝΕΣ ΓΙΑ ΣΧΟ ΛΕΙΑ

ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Π

ΛΕΥΡ

Α ΤΟ

Υ Θ

ΕΑΤ

Η

Το θέ α τρο εί ναι και πρέ πει να εί ναια να πό σπα στο κομ μά τι της εκ παί- δευ σης παι διών και ε φή βων. Οι

εκ παι δευ τι κοί χρη σι μο ποιού με –άλ λο τεσυ νει δη τά και με γνώ ση, άλ λο τε α συ νεί- δη τα– πολ λές θε α τρι κές με θό δους κα -τά τη δι δα σκα λία. Μια α πό τις ω ραιό τε- ρες ε μπει ρίες για το μα θη τή εί ναι ναπά με ό λοι μα ζί –παι διά και δά σκα λοι–στο θέ α τρο, αν γί νει σω στά: να δια λέ- ξου με το έρ γο, να μι λή σου με γι’ αυ τό, ναπρο ε τοι μα στού με ψυ χι κά και σω μα τι κά,να συ γκε ντρω θού με ό λοι μα ζί και μα ζίνα φτά σου με στη θε α τρι κή αί θου σα. Ναπα ρα κο λου θή σου με μα ζί την πα ρά στα -ση, μα θαί νο ντας τι ση μαί νει πα ρα κο λου -θώ και ό χι α πλώς βλέ πω μια πα ρά στα -ση, να μά θου με τους κώ δι κες συ μπε ρι- φο ράς και συμ με το χής. Αν μά λι στα α κο- λου θή σει μια συ ζή τη ση με τους συ ντε- λε στές, α κό μα κα λύ τε ρα. Αν αυ τό δενεί ναι δυ να τό, μπο ρεί να γί νει την ε πό με -νη στο σχο λείο. Εί ναι ση μα ντι κό για ταπαι διά και τους ε φή βους να μά θουν να

νιώ θουν βα θιά και ου σια στι κά αυ τό πουσυμ βαί νει πά νω στη σκη νή, αλ λά και τηνά σκη ση της κρι τι κής που ση μαί νει το δι- καίω μα να μη μου α ρέ σει αυ τό που βλέ -πω. Το θέ α τρο εί ναι μια ο λο κλη ρω μέ νησυλ λο γι κή ε μπει ρία τέ χνης.Τα τε λευ ταία χρό νια άρ χι σε μια α ντί- στρο φη κί νη ση: το θέ α τρο πη γαί νει στοσχο λείο. Θία σοι δη μιουρ γούν πα ρα στά- σεις με τρό πο ώ στε να μπο ρούν να πα- ρα στα θούν σε χώ ρους σχο λείων, α κό μακαι δύ σκο λους χώ ρους σχο λείων. ΤοΕθνι κό υ πήρ ξε α πό τους πρω τερ γά τεςμε την πο λύ κα λή «Αντι γό νη» σε σκη νο- θε σία Τά κη Τζα μαρ γιά. Η κρί ση και η α -νερ γία στο θε α τρι κό χώ ρο έσ πρω ξεπολ λούς δη μιουρ γούς που δυ σκο λεύο ν-ται να πλη ρώ σουν ε νοί κιο για να έ χουνέ να χώ ρο πα ρου σία σης της δου λειάςτους να κα τα φύ γουν σε μια τέ τοια λύ ση.Από την άλ λη, εί ναι και μια πρό κλη ση.Υπάρ χουν κι άλ λα θε τι κά, ό πως ό τι δενυ πάρ χει κό στος με τα κί νη σης για τουςμα θη τές, το ει σι τή ριο εί ναι χα μη λό τε ρο,

η δρα στη ριό τη τα συλ λο γι κό τε ρη, τοσχο λείο α να νο η μα το δο τεί ται και πλου- τί ζε ται. Φυ σι κά το ό λον θέ λει προ σο χήκαι ε δώ δά σκα λοι και κα θη γη τές ε πω- μί ζο νται μια ευ θύ νη με την ε πι λο γήτους.Ο Νί κος ∆ρο σά κης εί ναι νέ ος η λι κια κάη θο ποιός και σκη νο θέ της αλ λά έ χει ή δηέ να πλού σιο βιο γρα φι κό (συμ με το χή σεπολ λές πα ρα στά σεις, σκη νο θέ της τουντο κι μα ντέρ «Οι μι κροί άλ λοι» για ταπαι διά με τα νά στες, συγ γρα φέ ας καισκη νο θέ της του «Κα θρέ πτη», μια αλ λη- γο ρία πά νω στην ί δια την έν νοια του πα- ρα μυ θιού). Ήθε λε να σπου δά σει παι δα- γω γι κά, α σχο λή θη κε με το θέ α τρο, συ- νε νώ νει τις δυο του α γά πες στο παι δι κόθέ α τρο (τον α πα σχο λεί θεω ρη τι κά καικαλ λι τε χνι κά το πα ρα μύ θι) και με τηνευ και ρία της πα ρά στα σης «Βα σί λισ σατου χιο νιού» του Χ.Κ. Άντερ σε ν, που α -πευ θύ νε ται στα σχο λεία, του ζη τή σα μενα μας μι λή σει για το θέ μα.

•

Θέατρο VAULT (Μελενίκου 26 , Βοτανικός, τηλ.213 0356472 και 694 5993870)

Θεατρική επιτυχία του off-Broadway, το έργο«Ιraq – 9 τόποι επιθυμίας» ανεβαίνει για

πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αποτελεί εξιστόρησητης ζωής εννέα ιρακινών γυναικών, με φόντοτους δύο πολέμους στον Κόλπο ερευνώντας τίσημαίνει να είσαι γυναίκα, σε μια χώρα πουεπισκιάζεται από το καθεστώς του πολέμου. Ησυγγραφέας προσπαθεί να σκιαγραφήσει τηνπραγματικότητα των ιρακινών γυναικών σήμερα.Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μπροντγουέιτον Αύγουστο του 2003 και έπειτα ταξίδεψε σεόλο τον κόσμο με επιτυχία και βραβεύσεις. ΣτηνΕλλάδα ανεβαίνει σε μετάφραση ΠέπηςΜοσχοβάκου, σκηνοθεσία Μαρίας Τσαρουχά καιερμηνεύεται από τις ηθοποιούς: ∆ήμητραΒαμβακάρη, Χριστίνα ∆ενδρινού Στέλλα∆ρογγίτη, Έφη Μεράβογλου, Χάρις Συμεωνίδου,∆ήμητρα Σύρου, Έλενα Τυρέα.Παραστάσεις: Κάθε Πέμπτη και Παρασκευή, στις9.30μ.μ. και κάθε Σάββατο, στις 6.30μ.μ.

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

«Ιraq -9 τόποιεπιθυμίας»της ΧέδερΡάφο

Παρασκευάς Καρασούλος,«Τρεις τελείες»Μικρή Άρκτος

Το 2013 κυκλοφόρησε ,από τη «Μικρή Άρκτο»,

ένα τριπλό βιβλίο-cd με τίτ-λο «Τρεις τελείες», μια συλ-λογή με τραγούδια που έχειγράψει ο Παρασκευάς Κα-ρασούλος στο τέταρτο τουαιώνα που έχει διαρκέσει ηκαριέρα του μέχρι σήμερα.«Τρεις τελείες», τρεις κυ-ρίαρχες «δημιουργικές εμ-μονές» του στιχουργού που λειτούργησαν ως άξονεςέμπνευσης και δημιουργίας: ο τόπος, ο χρόνος και τοπρόσωπο, αυτές καθόρισαν την επιλογή των τραγου-διών. Με μουσική που έγραψαν οι :Γιώργος Ανδρέου,∆ήμητρα Γαλάνη, Θέμης Καραμουρατίδης, ΣτέφανοςΚορκολής, Νίκος Κυπουργός, ∆ημήτρης Μαραμής,Θοδωρής Οικονόμου, Nicola Piovani, Μάριος Φραγ-κούλης και ερμηνεύουν οι: ∆ήμητρα Γαλάνη, Μαρία∆ημητριάδη, Μάριος Φραγκούλης, Παντελής Θεοχα-ρίδης. Επίσης συμμετέχουν οι: Ελευθερία Αρβανιτά-κη, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Στέφανος Κορκολής, Γιώρ-γος Νταλάρας, Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Μόρφω Τσαϊ-ρέλη, Τάνια Τσανακλίδου, Ελένη Τσαλιγοπούλου.

Ελένη Καραϊνδρου,«Concert in Athens»ECM New Series 2220

Στον κατάλογο τηςδισκογραφίας

που κοσμεί, μέσω τηςγερμανικής ECM τουΜάνφρεντ Άιχερ, τιςδιεθνείς δισκοθήκεςπροστέθηκε ο δέκα-τος κατά σειρά δί-σκος της Ελένης Κα-ραΐνδρου. Τα κομμά-τια του δίσκου «Con-cert in Athens» προ-

έρχονται από τη ζωντανή ηχογράφηση που πραγματο-ποιήθηκε το Νοέμβριο του 2010 στο Μέγαρο ΜουσικήςΑθηνών, στο πλαίσιο των συναυλιών της συνθέτριας.Με τους κορυφαίους διεθνείς ερμηνευτές, οι Jan Gar-barek: τενόρο σαξόφωνο και Kim Kashkashian: βιόλα,αλλά και οι μόνιμοι συνεργάτες της, οι εξαίρετοι σολί-στες: Βαγγέλης Χριστόπουλος: ομποε, Sergiu Nastasa:βιολί, Renato Ripo: βιολοντσέλο, Στέλλα Γαδέδη: φλά-ουτο, Marie-C cile Boulard: κλαρινέτο, Sonia Pisk: φαγ-κότο, Βαγγέλης Σκούρας: γαλλικό κόρνο, ΣωκράτηςΆνθης: τρομπέτα, Maria Bildea: άρπα, Ντίνος Χατ-ζηιορδάνου: ακορντεόν, Άρης ∆ημητριάδης: μαντολίνο.Τους πλαισιώνει η Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων τηςΜουσικής, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου ΑλέξανδρουΜυράτ.

2266 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013MOYΣΙΚΗ

IANNIS XENAKIS «Zyia - Sixchansons grecques - Psappha –Persephassa», Saphir productions,

2011 / LVC 1168

Σε πρώ τηπα γκό σμια

δι σκο γρα φι κήεμ φά νι ση τέσ- σε ρα έρ γα ε -νός «στο χα -στή» της μου- σι κής και α πότους πιο πρω- το πο ρια κούςσυν θέ τες του

20ού αιώ να, του Έλλη να Γιάν νη Ξε νά κη.Ανά με σα στα πε ρί που 130 έρ γα του πε ρι- λαμ βά νο νται και τα: «Ζυ γιά», «Έξι ελ λη νι κάτρα γού δια» Ψάφ πα» και «Περ σέ φασ σα» στιςαυ θε ντι κές τους εκ δο χές. Το έρ γο «Zyia»(Ζυ γιά), για με σό φω νο, φλά ου το και πιά νο,ερ μη νεύε ται ι δα νι κά α πό την Αγγε λι κή Κα- θα ρίου, την Cécile Daroux και τον ∆η μή τρηΒα σι λά κη. Η γε μά τη η χο χρώ μα τα και με α -βία στη εκ φρα στι κό τη τα φω νή της Αγγε λι- κής Κα θα ρίου α νοί γει διά πλα τα την πόρ ταγια την κα τα νό η ση του λυ ρι κού Ξε νά κη καισυγ χρό νως μας αιχ μα λω τί ζει στο μου σι κότου σύ μπαν. Τα «Έξι ελ λη νι κά τρα γού δια»για πιά νο, α πο δί δει ο πια νί στας Νί κος Σα- μαλ τά νος, γνω στός και αυ τός για τις υ ψη- λές ε πι δό σεις του στο σύγ χρο νο ρε περ τό- ριο. Τα έρ γα: «Psappha» (Σαπ φώ, στην αιο -λι κή διά λε κτο) και «Persephassa» (η κα τάτον Αι σχύ λο Περ σε φό νη), έρ γα για κρου στάπου α πο δί δει ο Daniel Ciampolini και ο λο- κλη ρώ νουν έ να μου σι κό ά κου σμα που α πο- τε λεί λα μπρό στοι χείο του μου σι κού μαςπο λι τι σμού.

ΓΙΩΡ ΓΟΣ ΤΟ ΣΙ ΚΙΑΝ «Mosaic», GT 1067 P&C 2013, MOTIVO

Eνα μου σι κόμω σαι κό

α πό έρ γα σύγ- χρο νων συν- θε τών τηςκλα σι κής κι- θά ρας που α -νή κουν σεδια φο ρε τι- κούς πο λι τι- σμούς και

μου σι κές πα ρα δό σεις. Οι με λω δι κές ψη φί- δες αυ τού του μω σαϊκού προέρ χο νται α πότην Αρμε νία, την Περ σία, την Ελλά δα, τηνΜι κρά Ασία, το Ισραήλ και τα Βαλ κά νια, ε δώ,ο τα λα ντού χος ερ μη νευ τής τις α πο δί δει, μετο α νά λο γο ύ φος και ευαι σθη σία, α να δει- κνύει τους ι διαί τε ρους χρω μα τι σμούς, το- νί ζει τους δια φο ρε τι κούς ρυθ μούς και δη- μιουρ γεί έ να αρ μο νι κό και ευ χά ρι στο ά κου- σμα. Αναμ φι σβή τη τα έ νας ξε χω ρι στός δί- σκος για τους φί λους της κι θά ρας και τηςκα λής μου σι κής.

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

lianam@otenet.gr

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Κρί ση στη δι σκο γρα φία αλ λά ό χι και στην καλ λι τε χνι κή δη μιουρ γία. Τη χρο νιά που πέ ρα σε, πα ράτο κλεί σι μο πολ λών δι σκο πω λείων και τη διά λυ ση της ι στο ρι κής δι σκο γρα φι κής ε ται ρείας «Λύ -ρα», αλ λά και την υ πο λει τουρ γία ό λων των άλ λων, οι καλ λι τέ χνες βρί σκουν διε ξό δους και α νοί- γουν μο νο πά τια, εί τε σε ξέ νες ε ται ρείες εί τε σε μι κρές ι διω τι κές. Απο τέ λε σμα αρ κε τοί ση μα ντι- κοί δί σκοι να έ χουν κυ κλο φο ρή σει και να α πο τε λούν δείγ μα πο λι τι σμού και α ντί στα σης. Επι λέ ξα -με κά ποιους, κα τά τη γνώ μη μας, ε ξαι ρε τι κά ση μα ντι κούς και σας τους προ τεί νου με ως δώ ρο τωνη με ρών.

Κώ στας Γρη γο ρέ ας,«Soundtracksfor ideal movies»Timbro

Οκα τα ξιω μέ νοςσο λί στ αλ λά και

σπου δαίος δά σκα λος,με μα θη τές δια κε κρι -μέ νους μου σι κούς,έρ χε ται να υ πη ρε τή -σει την κι θα ρι στι κήτέ χνη και ως συν θέ -της δη μιουρ γός. Οιμε λω δίες του, με τιςχρω μα τι κές τους ε -ναλ λα γές ο δη γούν τησκέ ψη του α κρο α τή

σε συ σχε τι σμούς με δι κές του, κά ποιες «ι δα νι κές» στιγ- μές και αυ τό μα τα το ά κου σμα γί νε ται οι κείο. Ιδα νι κοίκαι οι: Χά ρης Λα μπρά κης με το νέι του, ο ∆ιο νύ σης Βερ- βι τσιώ της με το βιο λί του, ντουέ το με την κι θα ρί σταΜπέσ συ ∆ια γό μα, ο φλα ου τί στας Νί κος Κα τριτ ζι δά κιςστο διά λο γο του με τον κι θα ρί στα Παύ λο Κα νελ λά κη, οσα ξο φω νί στας Θεό φι λος Σω τη ριά δης με τον κι θα ρί σταΆγγε λο Μπό τση, αλ λά και πο λύ πο λύ ι δα νι κό το ντουέ -το του Κώ στα Γρη γο ρέα με την πια νί στα Έφη Αγρα φιώ -τη στο πιο συλ λε κτι κό τρακ του δί σκου το «The night»,α φιε ρω μέ νο στον Μά νο Χατ ζι δά κι. Με αυ τή τη συλ λο γήο Κώ στας Γρη γο ρέ ας χα ρί ζει στην κι θα ρι στι κή ερ γο -γρα φία έρ γα α ντά ξια με ε κεί να του διε θνούς ρε περ το -ρίου και στους α κρο α τές υ πέ ρο χες στιγ μές με τον ι δα -νι κό ή χο της κι θά ρας.

Στο σπά νιο σεποιό τη τα υ λι κό

αυ τού του η χο γρα -φή μα τος συ νυ πάρ -χουν δύο με γά λεςοι κου με νι κές προ- σω πι κό τη τες τουΕλλη νι σμού, ο Κα- βά φης και ο Μη- τρό που λος. Ο Μη- τρό που λος εί ναι οπρώ τος έλ λη ναςσυν θέ της που με λο -ποίη σε Κα βά φη. Έχου με, λοι πόν, τις πε ρί φη μες «14Invenzioni» του 1925 πά νω σε ε ρω τι κή ποίη ση του Κα- βά φη για φω νή και πιά νο και μά λι στα την πα γκό σμιαπρώ τη η χο γρά φη ση στην ο λο κλη ρω μέ νη της μορ φή.Με ε παρ κή θη τεία στο σύγ χρο νο ρε περ τό ριο, η με σό -φω νος Αγγε λι κή Κα θα ρίου προ βαί νει σε μια ερ μη νείατολ μη ρή μιας παρ τι τού ρας υ ψη λών α παι τή σεων καιπρο τάσ σει τα οι κεία η χο χρώ μα τα της φω νής στις α συ- νή θι στες μου σι κές με τρι κές ε ναλ λα γές του Μη τρό -που λου. Με την κα τα λυ τι κή συμ βο λή του σπου δαίουπια νί στα Θο δω ρή Τζο βα νά κη. Σε αυ τόν το δί σκο έ χου -με ε πί σης σε πα γκό σμια πρώ τη η χο γρά φη ση τα κομ- μά τια για φω νή και πιά νο «Αφρο δί τη Ου ρα νία» (1924)και ο «Παν» (1924) του ∆η μή τρη Μη τρό που λου, σεποίη ση Άγγε λου Σι κε λια νού, ε νός άλ λου με γά λου ποι-η τή. Πε ρι λαμ βά νο νται ε πί σης η πε ρί φη μη «Passaca-glia, Intermezzo e Fuga» του 1924 κα θώς και το «Κομ -μά τι» του 1926, αλ λά και οι «Τέσ σε ρεις Κυ θη ραϊκοίΧο ροί» της ί διας χρο νιάς για σό λο, πιά νο. Εδώ, ο Θο- δω ρής Τζο βα νά κης ε πι δί δε ται σε έ να ρε σι τάλ ερ μη -νείας.

∆η μή τρης Μη τρό που λος,«Ο πρω το πο ρια κός συν θέ της»Εκδό σεις Θυ μέ λη, Ιό νιο Πα νε πι στή μιο,Γεν νά δειος Βι βλιο θή κη

ΗΕθνι κή Λυ ρι κή Σκη νή συ νε χί ζει τον ι διαί τε ραε πι τυ χη μέ νο θε σμό των κυ ρια κά τι κων συ-

ναυ λιών στο φουα γιέ με ε λεύ θε ρη εί σο δο. Τοπρό γραμ μα των συ ναυ λιών αρ θρώ νε ται σε τρειςθε μα τι κούς κύ κλους: Τον κύ κλο Όπε ρας, τον κύ -κλο Οπε ρέ τας και τον κύ κλο φι λο ξε νού με νουσυν θέ τη. Εί ναι γε γο νός ό τι τα τε λευ ταία χρό νιαστο ρε περ τό ριο της ελ λη νι κής ο πε ρέ τας, τηςναυαρ χί δας του ελ λη νι κού μου σι κού θεά τρου, έ -χουν αρ χί σει να ε πα νέρ χο νται έρ γα α δί κως ξε χα -σμέ να για δε κα ε τίες. Η ΕΛΣ προ τεί νει, υ πό μορ φήα να λο γίου την ο πε ρέ τα που ά φη σε ε πο χή και πουα ξί ζει να ξα να θυ μη θού με, τη θρυ λι κή «Ρι ρί κα

μας» (1930) του Στά θη Μά στο ρα σε λι μπρέ τοΓιάν νη Πρι νέα. Η Ρι ρί κα μας, πα ρου σιά ζε ται με τησυμ με το χή κα τα ξιω μέ νων μο νω δών της ΕΛΣστους σπαρ τα ρι στούς ρό λους και σε μου σι κή δι-εύ θυν ση του Γιώρ γου Νιάρ χου. Το έρ γο α νή κειστα πιο γο η τευ τι κά έρ γα ελ λη νι κής ο πε ρέ τας μεμου σι κο θε α τρι κή δύ να μη, δια κρι τι κή κοι νω νι κήκρι τι κή και σπαρ τα ρι στούς χα ρα κτή ρες. Ο συν θέ -της του, που ε κτε λέ στη κε στην Κρή τη α πό τουςΓερ μα νούς κα τά τη σφα γή της Βιάν νου το 1943, υ -πήρ ξε έ νας α πό τους ά δι κα ξε χα σμέ νους πρω τα -γω νι στές της δεύ τε ρης γε νιάς συν θε τών της ελ- λη νι κής ο πε ρέ τας που πρω τα γω νί στη σαν στα τέ -

λη της δε κα ε τίας του 1920 και στη δε κα ε τία του1930 στο ε λα φρό μου σι κό θέ α τρο, δί πλα στους ή -δη κα τα ξιω μέ νους Θεό φρα στο Σα κελ λα ρί δη καιΝί κο Χατ ζηα πο στό λου. Στους ρό λους: Ρι ρί κα -Μά ρα Θρα συ βου λί δου, Ελέ νη - Βά για Κω φού, Ευ- κο λία - Αλε ξάν δρα Ματ θαιου δά κη, Τό λης - Φί λιπ -πος ∆ελ λα τό λας, Eυά ρε στος - Χρή στος Αμβρά ζης,Πα να γιώ της - Παύ λος Μα ρό που λος, Μα χα ρα γιάς- Νί κος Τσα ού σης. Την Κυ ρια κή 29 ∆ε κεμ βρίου,στις 6μ.μ., στο φουα γιέ του Θεά τρο Ολυ μπιά(Ακα δη μίας 59-61). Εί σο δος ε λεύ θε ρη.

•

ΑΑπποογγεεύύµµαατταασσττοο φφοουυααγγιιέέττηηςς ΛΛυυρριικκήήςς

Στις εορτές των Χριστουγέννων ημνημόνευση του Παπαδιαμάντη α-ποτελεί παράδοση, ασχέτως αν αυ-

τό μπορεί να εκληφθεί ως έμμεση απο-δοχή της αναχρονιστικής άποψης πουτον όριζε κάποτε Άγιο των Γραμμάτωνμας. Αν, μάλιστα, η μνημόνευση συνδυά-ζει τον Παπαδιαμάντη με τον Καβάφη,του οποίου το Έτος, λόγω αργοπορημέ-νου ζήλου, θα επεκταθεί στο Νέον Έτος,καθίσταται και επίκαιρη. Αλλά, σε ένακειμενάκι του Ex Libris, τι να πρωτομνη-μονεύσεις; Τα κοινά τους σημεία; Τα ση-μεία σύμπτωσης, που απρόσμενα παρου-σίασαν τα επετειακά τους έτη, 2011-2013; Ή την απίθανη συνάντησή τουςστη γειτονιά, όχι των αγγέλων, αλλά τωνμπλόγκερ; Τη λύση μας την έδωσε τοφθινοπωρινό τεύχος του κυπριακού πε-ριοδικού «Μικροφιλολογικά», με τα κεί-μενα που τους αφιερώνει. Κάποια, μάλι-στα, από τα θέματα, που αυτά εμμέσωςαγγίζουν, προσφέρουν την ευκαιρία μίαςαναφοράς, έστω και επί τροχάδην, σεδυο κοινωνικά φαινόμενα, διαφορετικήςμεν φύσεως, αλλά αμφότερα καθοριστι-κά για την πολιτιστική φυσιογνωμία τουσημερινού Έλληνα. Πρόκειται για τηναυξανόμενη σε βάρος της φιλανθρωπίαςφιλοζωία, ιδίως την κυνοφιλία, και τηνολοένα μεγαλύτερη απομάκρυνση απότους κλασικούς, Έλληνες και Λατίνους.

Περί κυνοφιλίας

Ξεκινούμε από την τόσο διαδεδομένηκυνοφιλία. Τον τελευταίο καιρό, στηνΑθήνα, ο ρυθμός εξανθρωπισμού τωνσκύλων έχει πάρει εντυπωσιακές δια-στάσεις. Καθημερινά εμφανίζεται καιμία διαφορετική έκφανση αυτής της, α-πό ένα σημείο και πέρα, αφύσικης εξο-μοίωσης. Πρώτα καταργήθηκαν τα σκυ-λίσια ονόματα και στη θέση τους εμφα-νίστηκε ολόκληρο το χριστιανικό και αρ-χαιοελληνικό φάσμα των ανθρώπινων,μετά προβιβάστηκαν στις ταμπέλες τωνιατρείων για μικρά ζώα από κατοικίδιασε συντροφιάς, στη συνέχεια ήρθε ο τρό-πος που οι κάτοχοί τους αναφέρονται ήαπευθύνονται σε αυτούς. Από πλευράςστοργής και τρυφερότητας, τους συμπε-ριφέρονται όπως στα παιδιά τους καιτους συντρόφους τους. Ζουν με αυτούς,καλύπτοντας τηλεφωνικώς τις επαφέςμε φίλους και γνωστούς. Στον περίπατο,περιμένουν υπομονετικά μεσοστρατίς ήστο παρτέρι του αλσύλλιου να ολοκλη-ρώσουν την αφόδευσή τους, φορούν ταπλαστικά γάντια που κουβαλούν απα-ραιτήτως μαζί τους - από την εποχή τηςδημαρχίας Νικήτα Κακλαμάνη, που ταπρόσφερε δωρεάν εντός ειδικών θηκώντοποθετημένων στις εισόδους των δημό-σιων κήπων - και μαζεύουν τα περιττώ-ματα χωρίς ίχνος από γκριμάτσα αηδίας.Αν, παραδίπλα, συνάνθρωπος αναζητάτροφή στον κάδο απορριμμάτων απο-στρέφουν το βλέμμα μετά βδελυγμίας.Με αυτούς κάνουνε τζόκινγκ ή κάθονταιστην καφετέρια. Το διαχωριστικό φράγ-μα έπεσε ολοσχερώς με τη φραστική ε-ξομοίωση. ∆εν είναι ουδέτερου γένους -έχουν όνομα - και πεθαίνουν αντί να ψο-φάνε. Οι κυνοτρόφοι στέκονται κέρβε-ροι στο παραμικρό lapsus linguae, πουθίγει την υπόσταση των προσφιλών τουςυπάρξεων. Παράδειγμα, ένα περιστατικόαπό το λογοτεχνικό πεδίο.

Λεξιλογικά

Στο “μικροφιλολογικό” για τον Παπα-διαμάντη, ο Ν. ∆. Τριανταφυλλόπουλοςαφηγείται σχετικό πάθημά του. Σε πρό-σφατο “γραφτό” του “χρησιμοποίησε τηλέξη κυνέρωτες και στενοχώρησε καλή(του) φίλη, που έχει ιδιαίτερη αδυναμίαστα τετράποδα του πρώτου συνθετικού.”∆εν κατονομάζει την “καλή φίλη”, παρό-

λο που δεν υπάρχει την σήμερον μεγα-λύτερη φιλοφρόνηση από το να σε απο-καλέσουν φιλόζωο, πόσω μάλλον κυνό-φιλο, αντί για το επαίσχυντο κυνόφοβος,αντίστοιχο του ακόμη αθησαύριστου νε-ολογισμού ομοφοβικός. Συμπληρώνειπως “αμύνθηκε λέγοντας ότι την έχειχρησιμοποιήσει και ο Παπαδιαμάντης,το αποτέλεσμα όμως ήταν να δεχθεί κι ε-κείνος την ίδια μομφή.” Πώς είναι ποτέδυνατόν να αποδίδουμε στα σκυλιά ερω-τικές συμπεριφορές ανθρώπων; Αντι-στράφηκαν τα πράγματα. Πάλαι ποτέ ή-ταν οι άνθρωποι που προσβάλλονταν ό-ταν τους εξομοίωναν με τους σκύλους,τώρα είναι οι κυνοτρόφοι που θίγονται,όταν παρομοιάζουν τις ενστικτώδειςπράξεις των “συντρόφων” τους με τις η-δονοθηρευτικές των ανθρώπων.

Ο μελετητής, αντί να θυμώσει, απολο-γείται. Προσπάθησε να εντοπίσει το πα-παδιαμαντικό δάνειο σε Liddell-Scott,∆ημητράκο και Κουμανούδη, αλλά ειςμάτην. Οπότε και συμπεραίνει: “Είναι,λοιπόν, πάρα πολύ πιθανό ότι η άσπλα-χνη λέξη έχει πλαστεί από τον Παπαδια-μάντη.” Απορούμε πως ένας “ανίατα λε-ξικομανής” και δη παπαδιαμαντιστής,δεν έχει ακόμη αντιληφθεί ότι τα εν λό-γω λεξικά καλύπτουν μέρος μόνο τουφάσματος της ελληνικής γλώσσας. Οτρόπος κατάρτισής τους αδυνατεί να συ-μπεριλάβει τον λαϊκό λόγο παλαιότερωνεποχών, από τα τοπικά ιδιώματα μέχριτους ελευθεριάζοντες νεολογισμούς.Οπότε καταλήγει στο αξίωμα, “κάθε μηλεξικογραφημένη λέξη είναι το πιθανό-τερο πλασμένη από τον Παπαδιαμάντη”.Πέραν αυτού, φαίνεται να μη λαμβάνειυπόψη τις πλασμένες από τους λοιπούςλογοτέχνες και παραμυθάδες λέξεις.

Και ερχόμαστε στην επίμαχη λέξη, που“η μνήμη του τον παρέκρουε” πως απα-ντάται στο κείμενο «Οιωνός» του Παπα-διαμάντη, καθώς σε αυτό υπάρχει ο“τολμηρός” παραλληλισμός της συμπε-ριφοράς ωραίας και πλουσίας κόρης μεεκείνης “μεγάλης, λευκής, υπερήφανηςσκύλας”. Καλή ώρα, όπως και στην πα-ροιμία, “Αν δεν κουνήσει η σκύλα τηνουρά της, ο σκύλος δεν πάει κοντά της”,την οποία αποθησαυρίζει ο Μπαμπινιώ-της, αλλά θα πρέπει στην επόμενη έκδο-ση να την αποσύρει ομού μετά των υπο-λοίπων που παραβαίνουν κατάφωρα τοτρέχον πολιτικώς ορθό απέναντι στηζωοφιλία. Τελικά, ο Παπαδιαμάντης“την σφήνωσε στο αναφές «Όνειρο στοκύμα»”. Μόνο που δεν “σφήνωσε τη λέ-ξη” αλλά την έκφραση “τας λυκοφιλίαςκαι τους κυνέρωτες”. Παροιμιακή φρά-ση, που ήταν σε ευρεία χρήση παλαιότε-ρα. Όπου το πρώτο συνθετικό του κυνέ-ρωτες δεν αναφέρεται ευθέως στους κύ-νες, αλλά μέσω των κυνικών φιλοσό-φων. Έτσι φθάσαμε στους Έλληνεςκλασικούς. Οι παλαιότεροι θα θυμούνταιτον Κράτη, μαθητή του ∆ιογένη, που,

καίτοι “άσχημος και κυφός”, τον ηρά-σθη, χάρις στο λέγειν του, ευγενής κόρηκαι του ζητούσε επιμόνως γάμο. Αυτό, ό-μως, σήμαινε παράβαση των φιλοσοφι-κών του αρχών. Τελικά ενέδωσε, αλλάγια να διασκεδάσει τις ενοχές του, απο-καλούσε την παντρειά του κυνογαμία ήκαι κυνογάμια. Το δάνειο, λοιπόν, απότους Έλληνες θα μπορούσε να είναι τακυνογάμια, που μετατράπηκαν από τουςσεμνότυφους Νεοέλληνες, επί το κο-σμιότερο αλλά και λογιότερο, σε κυνέ-ρωτες.

Στο κείμενό του, ο Τριανταφυλλόπου-λος αναφέρει και άλλες αθησαύριστεςλέξεις από το «Παπαδιαμαντικό λεξιλό-γιο». ∆ύο προέρχονται από το ίδιο διήγη-μα. Επίθετα που περιγράφουν το “άντρο,όπου ενίοτε κατήρχετο η Μοσχούλα” ως“κογχυλόστρωτο και νυμφοστόλιστο”.Το πρώτο είναι τύποις μόνο αθησαύρι-στο, καθώς υπάρχουν τα κογχυλιοκέντη-τος και βοτσαλόστρωτος. Ενώ, το δεύ-τερο υπάρχει στου Κουμανούδη. Μία τρί-τη λέξη, από «Τα Ρόδιν’ ακρογιάλια», εί-ναι το βαθυγόνατος, με το οποίο ολο-κληρώνεται η περιγραφή του Αγάλλου:“ορθός εις την πλώρην της βάρκας, υψη-λός, επιβλητικός, βαθυγόνατος”. Ο με-λετητής προτείνει να μεταφραστεί “μα-κρυπόδαρος” κατά τα αποθησαυρισμέ-να, βαθυγένειος, βαθύκομος ή και βαθύ-μαλλος. Υπάρχει, όμως, και το αποθη-σαυρισμένο βαθυκνήμις, “ο φέρων υψη-λάς περικνημίδας”, που έρχεται στο νου,δεδομένου ότι την περιγραφή του Αγάλ-λου ακολουθεί η παρενθετική φράση,“με τα υποδήματα έως άνω σχεδόν ειςτους βουβώνας”, παραπλήσια της φρά-σης, “με τα υποδήματα μέχρι των μη-ρών”, στο διήγημα «Το σπιτάκι στο λιβά-δι». Κατά αντιστοιχία με το βαθυκνήμις,το βαθυγόνατος θα μπορούσε να σημαί-νει τον φέροντα υψηλάς περιγονατίδες.Τέλος, ο μελετητής αναφέρει το υπαι-θριάζω από το διήγημα «Το κουκούλω-μα», γραμμένο πριν το 1907. Αυτό θαμπορούσε να είναι σκωπτικός νεολογι-σμός του Παπαδιαμάντη, προς διακω-μώδηση της πρόσφατης τότε μεταλλα-γής της σημασίας του παραθερίζω πουξεκινά από το: θερίζω τα πλευρικά τουχωραφιού και καταλήγει στο γνωστό: ξε-καλοκαιριάζω.

Καβαφικά μυστήρια

Τον εξανθρωπισμό των κυνών ακο-λούθησαν τα έτερα κατοικίδια του ά-στεως, οι γαλείς. Το τρέχον πολιτικώςορθό προστατεύει τους κατόχους τους α-πό τα ειρωνικά σχόλια που θα μπορού-σαν να επισύρουν οι προς αυτές διαχύ-σεις. Ποιος θα τολμούσε σήμερα να θυ-μίσει πως ο Ιουβενάλης υποστήριζε ότι“η πρώτη θέση εν τη καρδία γυναικός ή-τις ουδέ τον εραστή, ουδέ τον σύζυγόντης αγαπά, κατέχεται πάντοτε υπό

ζώου”. Κι όμως, ο 23ετής Καβάφης τοτολμά σε ένα πρώτο ειρωνικότατο άρθροτου, με τίτλο, «Οι απάνθρωποι φίλοι τωνζώων». Αλλά τα τρία “μικροφιλολογικά”εστιάζουν σε άλλες πλευρές του, όπου έ-να εμπλέκει τους Λατίνους κλασικούς.Πριν έρθουμε σε αυτό, να σημειώσουμεπως η Λένα Αραμπατζίδου, συγγραφέαςενός από αυτά, αμφισβητεί τη φιλολογι-κή αρτιότητα των “μικροφιλολογικών”,ορίζοντας “τη νανομονάδα” ως “το όριομεγέθους αρτιότητας ενός άρθρου ή ακό-μη ενός σχολίου”, χωρίς να αναφέρει ανερεύνησε ως εναλλακτικό μέγεθος αυτότης πικομονάδας. ∆υστυχώς, το νανοάρ-θρο της γύρω από το ενδεχόμενο συγγέ-νειας της καβαφικής ποίησης με την αγ-γλική, δεν διαφωτίζει περί του νέου το-μέα της “νανοφιλολογίας”. Η φήμη, πά-ντως, από τις γιγαμελέτες και τα νανο-άρθρα της καθηγήτριας του Αριστοτε-λείου έχει εντυπωσιάσει τους Αθηναίους,πριν ακόμη φτάσουν οι 500σέλιδες μελέ-τες της στο κλεινόν άστυ.

Τα άλλα δυο “μικροφιλολογικά” είναιτης Μ. Καραμπίνη-Ιατρού, καταγραφέατης Βιβλιοθήκης Καβάφη και συγγραφέατου προ δεκαετίας ομώνυμου βιβλίου.Και τα δύο αναφέρονται στα “μικρά μυ-στήρια” που προκάλεσε η Βιβλιοθήκητου. Το πρώτο αφορά τον αλληλογράφοΚαβάφη. ∆υο συλλογές διηγημάτων καιμια μελέτη, με συγγραφέα τον Μ. Βισ-σάνθη, την παρακίνησαν να ερευνήσει ταβιογραφικά του, καθώς μάλιστα, στη μιασυλλογή υπάρχει θερμή αφιέρωση στονΚαβάφη. Μια διαδυκτιακή αναζήτηση ο-δηγεί στο Αρχείο του καθηγητή στοΏστεν του Τέξας Γ. Γεωργιάδη-Αρνάκη,όπου εντοπίστηκαν τρεις σύντομες ευχα-ριστήριες επιστολές Καβάφη προς Βισ-σάνθη της δεκαετίας του 1920. Την πα-ρουσίασή τους συμπληρώνει επίμετρο μεστοιχεία για τον Βισσάνθη, ψευδώνυμοτου Μιχαήλ Χάτσου, και περιγραφή τωντριών τευχών του περιοδικού, «Η Σύγ-χρονη Σκέψη», που εξέδιδε στο Σικάγο.Το περιοδικό ήταν γνωστό από τη Βι-βλιογραφία Καβάφη, αλλά χωρίς ανα-φορά στον εκδότη. Από αυτές τις τυπι-κές επιστολές, η μελετήτρια βγάζει τοέωλο συμπέρασμα πως “ο Καβάφης δενείναι μεγάλος αλληλογράφος”. Στη μο-νοτονική μεταγραφή των επιστολών, α-τύχησε ο Γεράσιμος Κολαΐτης, καταλή-γοντας από Μέμας σε Μεμάς.

Στο δεύτερο “μικροφιλολογικό”, η Κα-ραμπίνη απαντά στο ερώτημά, “τι γύρευεστη βιβλιοθήκη του Καβάφη ένα βιβλίοαρχαιολογικού περιεχομένου, το «Nimes,Arles, Orange, Saint-Remy. Ouvrage ornede 93 gravures (Les villes d’ art celebres)»,Paris, 1929, του Roger Peyre”. Σε αυτήντην περίπτωση δεν χρειάστηκε έρευνα.Την απορία την απάντησε η αλληλογρα-φία Καβάφη-Φόρστερ, που εκδόθηκεπρόσφατα. Το βιβλίο το είχε στείλει οΦόρστερ. Ο λόγος ήταν η επιγραφή σεμια σαρκοφάγο, που θύμισε στον ίδιοκαι τον Γάλλο μεταφραστή Charles Mau-ron ποιήματα του Καβάφη. Ο μεταφρα-στής της αλληλογραφίας, Peter Jeffreys,παραθέτει σε υποσελίδια σημείωση τημεταγραφή της λατινικής επιγραφής, ό-πως δίνεται στο βιβλίο, και τη μετάφρα-σή της μέσω της γαλλικής του βιβλίου.Ωστόσο, ο Φόρστερ στην επιστολή τουπαρατηρεί: “δεν νομίζω ότι έχει μετα-γραφεί σωστά, και η μετάφραση είναι μεβεβαιότητα εσφαλμένη”. Ο μεταφραστήςπαρακάμπτει την παρατήρηση, χωρίςσχολιασμό. Η Καραμπίνη αναφέρει τοπεριεχόμενο της επιστολής του Φόρστερκαι την εν λόγω παρατήρηση, χωρίς πε-ραιτέρω διευκρίνιση. Σχολιάζει μόνο ότιη επιγραφή της είχε θυμίσει το ποίημα«Εν τω μηνί Αθύρ» του Καβάφη. Σκέφτη-κε πως το εμπνεύστηκε από το βιβλίο,αλλά σκόνταψε στις χρονολογίες. Τοποίημα γράφτηκε το 1917 και το βιβλίοεκδόθηκε το 1929. Λησμόνησε πως οΚαβάφης ζούσε στη χώρα με τις μνημει-

Παπαδιαμάντης - Καβάφης

1034 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 2277ΒΙΒΛΙΟ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

Η ταινία του Γ. Τσεμπερό-πουλου, «Ο εχθρός μου», α-φορά στην ιστορία μιας μι-κροαστικής οικογένειαςστη σύγχρονη Αθήνα, στοσπίτι της οποίας, ένα βρά-δυ, εισβάλλει μια συμμορίαληστών, η οποία αποτελεί-ται από ημεδαπούς και αλ-λοδαπούς. Η συμμορία λη-στεύει το σπίτι και βιάζειτην κόρη της οικογένειας.Ο πατέρας θα βρει το βια-στή, θα τον σκοτώσει αλλάστο τέλος θα σωθεί από τονή, σωστότερα, «την» υποτι-θέμενη «εχθρό» του: τηΡουμάνα γυναίκα του βια-στή.

Οτόπος στον οποίο εκτυ-λίσσεται η δράση είναι ηΑθήνα. Πιο συγκεκριμέ-

να, όμως, αφηγηματικά πριμο-δοτείται ο ιδιωτικός χώρος τηςοικίας. Όχι ως ο χώρος δράσηςτων ηρώων, αλλά ως η έννοια ε-κείνη που έχει τον πρωτεύονταρόλο, αφού είναι ο ιδιωτικόςχώρος εκείνος που παραβιάζε-ται. Όπως και στους Απέναντι

(1981) του ίδιου σκηνοθέτη, ό-που, όχι βέβαια με τον ίδιο τρό-πο, ο ιδιωτικός χώρος της οι-κίας είναι ένας εκ των πρωτα-γωνιστών της αφήγησης, έτσικαι εδώ.

Όπως φαίνεται, ήδη από ταπρώτα λεπτά της ταινίας, τοσπίτι είναι ο χώρος που το βρά-δυ συναντιέται η οικογένεια. Οχώρος αυτός, όμως, έχει πλέονμολυνθεί για χάρη του ο πατέ-ρας γίνεται από θύμα θύτης. Οχώρος αυτός κινδυνεύει εκ νέ-ου, από την παρέα και την οικο-γένεια του δολοφονημένου βια-στή. Ο βιασμός της κόρης τουθα συμβολίσει και το βιασμότου χώρου του. Έτσι, ο χώροςτης οικίας από καταφύγιο θα γί-νει μαρτύριο. Στο χώρο της οι-κίας, αλλά αυτή τη φορά αλλού,σε ένα χώρο αμόλυντο και κα-θαρό, στο χωριό, θα καταφύγειη οικογένεια όταν κινδυνεύει.

Η «αποκατάσταση» του χώ-ρου της οικίας θα αποκτήσει,λοιπόν, τον πρωτεύοντα ρόλοστη συνείδηση του πατέρα. Γι’αυτό και αρχίζει να ξενυχτάειστον καναπέ με ένα παλιό όπλο

που βρήκε στην αποθήκη.Στους Απέναντι, αφού ο πρωτα-γωνιστής κάνει έρωτα στο σπίτιτου με την απέναντι γυναίκαπου παρακολουθούσε, ξεκολλά-ει τα χαρτιά από τα τζάμια γιανα μπει φως και ο χώρος «ανοί-γει». Αντίθετα, στον Εχθρό μου,ο χώρος κλείνει κυριολεκτικάκαθώς μπαίνουν πόρτες ασφα-λείας και παράθυρα με κάγκε-λα, για να ακολουθήσει ένα εν-τοιχισμένο δράμα. Ο χώρος θαχρησιμοποιηθεί με τον τρόποαυτό αφηγηματικά για να δείξειότι βιώνεται εξίσου σαν ένα σω-ματικό όριο που χρησιμοποιεί-ται όπως και τα άλλα όρια1: ό-ταν κλείνουν οι χώροι, κλείνουνκαι οι άνθρωποι ή, όπως χαρα-κτηριστικά γράφει ο Στίβεν Κιν-γκ στη Λάμψη: «inhuman placemakes human monsters».

Το κριτικό στοιχείοκαι η κρίση

Ο χώρος, όμως, στην ταινίατου Τσεμπερόπουλου θα παίξεικαι έναν άλλο πιο αφανή και

περισσότερο συμβολικό ρόλο.Πρόκειται για την αντιπαράθε-ση του «έξω» με το «μέσα» στοπεδίο του δημόσιου λόγου καιτης ατομικής πρακτικής. ∆ενπρόκειται απλά για την αγωνιώ-δη προσπάθεια του πατέρα νακρύψει το βιασμό της κόρηςτου, ακόμα και από την αστυνο-μία, να καταστήσει δηλαδή ταεν οίκω μη εν δήμω, αλλά γιακάτι που έχει να κάνει με την ί-δια την εσωτερικότητα του χα-ρακτήρα. Πιο συγκεκριμένα,πρόκειται για τη σχέση ανάμεσασε αυτό που λέγεται δημόσια,σε αυτό που υποστηρίζεται δη-μόσια ήτοι σε φίλους, σε πα-ρέες, στη δουλειά, κ.ο.κ και σεαυτό που λέει και πράττει κα-νείς, ιδιωτικά, στον ιδιωτικότου χώρο. Γιατί μπορεί κάποιοςνα υποστηρίζει δημόσια τα δι-καιώματα διάφορων ομάδωνκαι μειονοτήτων, αλλά όταν συ-ναναστραφεί, για διάφορουςλόγους, με τις ομάδες αυτές, ό-ταν έρθει πρόσωπο με πρόσωποβιωματικά με συγκεκριμένεςσυνθήκες, τα πράγματα, για πο-λλούς, δεν είναι τόσο απλά, όσοοι λόγοι που εκφέρονται με σχε-τική ευκολία για προσωπικό εν-τυπωσιασμό ή δημόσια κατανά-λωση. Από την άλλη πλευρά, οιαπαντήσεις στα ερωτήματα πουταλανίζουν πολλούς ανθρώ-πους δεν είναι ούτε αυτές τόσοεύκολες -ποτέ δεν ήταν- πόσομάλλον όταν αφορούν σε μιακοινωνία σε μόνιμη πια κρίση.Και μια κοινωνία σε κρίση, τομόνο που δεν μπορεί να παρά-γει, είναι το κριτικό στοιχείο,για να θυμηθούμε και τον Θ. Αν-τόρνο, σε ένα κείμενό του με τοχαρακτηριστικό τίτλο, «Μέσα κιέξω».2 Ίσως, άλλωστε, αυτόςνα είναι ένας από τους μείζονεςλόγους που μια κοινωνία βρί-σκεται σε κρίση.

Πόσο απέχει το μέσα από τοέξω

Πηγαίνοντας ακόμα πιο πέρα,νομίζω πως ο ιδεολογικός πυ-ρήνας της ταινίας εστιάζει σεαυτήν ακριβώς την ασυνέπειακαι τη δυσαρμονία που χαρα-κτηρίζει, σύμφωνα με τον Πα-ναγιώτη Κονδύλη, τη νοοτροπίακαι τον τρόπο ζωής στη σημερι-

νή μαζική δημοκρατία, όπου α-νάμεσα στην υιοθέτηση μιας α-ξίας από ένα άτομο και στηνπρακτική συμπεριφορά του αν-τίστοιχου ατόμου, δεν δημιουρ-γείται μια δεσμευτική σχέση,δεν απαιτείται δηλαδή μια δε-σμευτικότητα στην ιδιωτικήσφαίρα.3 Ο προοδευτικός πατέ-ρας, ο παλιός ροκάς, ο ευαίσθη-τος που φροντίζει τα λουλούδιασαν τα παιδιά του, ο ρομαντικόςγεωπόνος, που ακόμα θέλει ναβοηθήσει εκεί που τον έχουν α-νάγκη, θα μεταμορφωθεί σε εκ-δικητή δολοφόνο, ανατρέπο-ντας τα πάντα και δείχνοντας ό-τι τελικά ο «εχθρός μας είναι ε-ντός μας», είναι μέσα μας, όπωςάλλωστε και η μοναξιά μας.

Καθώς δεν τον περίμενε έξωαπό την αστυνομία κανείς, ούτεφίλοι ούτε η οικογένειά του -θεωρώ πως στην ταινία υπάρχειέμμεση κριτική στο θεσμό τηςοικογένειας ή, τουλάχιστον, σα-φής προβληματισμός γύρω απότη λειτουργία της4- ο ήρωας,που βγαίνοντας από την ανά-κριση μοιάζει σαν να μπαίνει σεαυτήν, θα καθίσει στο διάζωματης Λ. Αλεξάνδρας. Σοκαρισμέ-νος και πολύ μόνος ανάμεσα σεδεκάδες αυτοκίνητα, σε ένα«δρόμο» που καθώς η κάμερα α-πομακρύνεται φαίνεται η διπλήτου κατεύθυνση, συνειδητο-ποιώντας ότι ίσως να ήταν πά-ντα έτσι, θυμίζοντάς μας, παρά-λληλα, τους στίχους του γνω-στού τραγουδιού του ∆. Σαββό-πουλου.

Εδώ, το μέσα και το έξω θαταυτιστούν.

Θεμιστοκλής Ανδριόπουλος,δρ Ε.Μ.Π.

Σημειώσεις

1. Σταύρος Σταυρίδης, «Η συμ-βολική σχέση με το χώρο», Αθή-να: Κάλβος, 1990, σελ.73.2. Theodor Adorno, «Minima Mo-ralia», Αθήνα: Εκδοτική Ομάδα,1984, σελ. 753. Παναγιώτης Κονδύλης, Η πα-ρακμή του αστικού πολιτισμού,Αθήνα: Θεμέλιο, 1991, σελ. 2644. Συνέντευξη του Γ. Τσεμπερό-πουλου στην Μαρία Κατσουνάκη,στην εφημερίδα «Καθημερινή»,στις 18 Νοεμβρίου 2013.

2288 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Παπαδιαμάντης - Καβάφης

ώ δεις ε νε πί γρα φες σαρ κο φά γους, φτιαγ μέ νεςαιώ νες πριν α πό ε κεί νες της Προ βη γκίας.

Σχε τι κά με την ε πι γρα φή, μέ νει η α πο ρία κα -τά πό σο εί χε δί κιο ο Φόρ στερ. Σύμ φω να μεπρό σφα τη α πο κα τά στα ση της σαρ κο φά γου,πράγ μα τι στη με τα γρα φή της λα τι νι κής ε πι -γρα φής υ πάρ χουν λά θη, ση μα ντι κό τε ρα στουςτρεις πρώ τους στί χους. Σε αυ τούς, ο ε πι γρα -φο ποιός στη ρί ζε ται στην ά πο ψη του Βερ γί -λιου, α πό το τέ ταρ το κε φά λαιο των «Γεωρ γι -κών», το πε ρί με λισ σών, πως αυ τές τρέ φο νταια πό τα νε κρά σώ μα τα. Η με τά φρα ση της διορ- θω μέ νης με τα γρα φής εί ναι: “Εσύ που γνω ρί -ζεις γράμ μα τα, διά βα σε τη συμ φο ρά και μά θετον ο δυρ μό μας / Πολ λοί α πο κα λούν αυ τό μιασαρ κο φά γο που πε ριέ χει ο στά / Αλλά αυ τό έ -χει γί νει κα τοι κία α νίε ρων με λισ σών...” Κα τάτα άλ λα, η με λε τή τρια σχο λιά ζει τη σχέ ση Κα- βά φη-Έλιο τ, το νί ζο ντας το πό σο βοή θη σε οΦόρ στερ και ό τι “η δια φω νία του με τον Έλιοτεί χε δυ σμε νείς ε πι πτώ σεις στη διά δο ση της κα- βα φι κής ποίη σης”. Στη βι βλιο πα ρου σία ση τηςΑλλη λο γρα φίας («Η Επο χή», 30.6.2013), δεί- χνα με πως πα ρό μοια συ μπε ρά σμα τα ε λά χι σταευ στα θούν.

Όπως και να έ χει, α πό τους Κυ νι κούς καιτον Βερ γί λιο ό λο και α πο μα κρυ νό μα στε.

Όπως α πο μα κρυ νό μα στε και α πό την ε πο χήτου Πα πα δια μά ντη και του Κα βά φη. Ενδει κτι -κό έ να α κό μη πα ρά δειγ μα α πό τις α πο ρίες τηςΚα ρα μπί νη: “Ακό μα δεν μπο ρού με να βρού μεμια πει στι κή ε ξή γη ση για τί χρεια ζό ταν ο Κα βά- φης τα βι βλία ε νός ξε χα σμέ νου σή με ρα θε α -τρι κού συγ γρα φέα, του Arthur W. Pinero, πουπιά νουν έ να ρά φι της βι βλιο θή κης.” Μια πρώ -τη α πά ντη ση έ δω σε η Βελ γί δα κα θη γή τρια τουΠα νε πι στη μίου της Φλώ ρι δας Gonda vanSteen, σε α να κοί νω σή της, με τίτ λο «Cavafy thedramatist», στο Συ μπό σιο, που διορ γα νώ θη κεστο Georgia State University, στις 28-29 Οκτ.Στη ρι ζό με νη σε πέ ντε ποιή μα τα “του κα νό να”,α πο φάν θη κε ό τι η ε πί δρα ση του Πι νέ ρο στηνκα βα φι κή ποίη ση υ πήρ ξε ση μα ντι κή. Ίσως έ -τσι να δι καιο λο γού νται οι 14 τό μοι Πι νέ ρο τηςΒι βλιο θή κης του. Να θυ μί σου με, πά ντως, ό τι οΠι νέ ρο ξε κί νη σε ως η θο ποιός και συγγραφέαςστο Λί βερ πουλ και το Λον δί νο, την ε πο χή πουε κεί κα τοι κού σαν ο Κα βά φης και η μη τέ ρατου. Της Χα ρί κλειας Κα βά φη της ά ρε σε το θέ- α τρο. Για τί ό χι, τα δρά μα τα και οι κω μω δίεςτου Πι νέ ρο, που φη μί ζο νταν για τις ι σχυ ρέςπρο σω πι κό τη τες των η ρωί δων, με τίτ λους ό -πως «The notorious Mrs Ebbsmith» ή «The Sch-oolmistress».

Μ. Θε ο δο σο πού λου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

Στον Εχθρό μου, ο χώρος κλείνει κυριολεκτικάκαθώς μπαίνουν πόρτες ασφαλείας καιπαράθυρα με κάγκελα, για να ακολουθήσει έναεντοιχισμένο δράμα. Ο χώρος βιώνεται εξίσουσαν ένα σωματικό όριο που χρησιμοποιείταιόπως και τα άλλα όρια: όταν κλείνουν οι χώροι,κλείνουν και οι άνθρωποι.

“Ο εχθρός μου είναι εντός μουΟ χώρος ως όριο και πεδίο ατομικής πρακτικής, με αφορμή την ταινία του Γ. Τσεμπερόπουλου

Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης

Στην περίφημη Γουόλ Στριτ της Νέ-ας Υόρκης χτυπά η καρδιά του κα-πιταλισμού. Εκεί σχεδιάζονται όλα

τα «κόλπα» της παγκόσμιας οικονομικήςελίτ, από τα οποία εξαρτώνται οι ζωές ε-κατομμυρίων ανθρώπων σε όλα τα πλά-τη και τα μήκη της γης. Αυτά ως εισαγω-γή έστω και απλοϊκή, αλλά απολύτως α-ληθινή. ∆εν χρειάζονται περισσότερες ε-ξηγήσεις για να περιγραφεί η κατάστασηπου βιώνεται καθημερινά ως αποτέλε-σμα της παγκόσμιας οικονομικής κρί-σης. Άλλωστε υπάρχουν αρμοδιότεροι ε-μού για κάνουν κάτι τέτοιο και σε άλλοχώρο της «Εποχής».

Σίγουρα, όμως, δικαιούται να το κάνειένας από τους μεγαλύτερους –εάν όχι ομεγαλύτερος– εν ζωή σκηνοθέτες, οΜάρτιν Σκορσέζε. Όχι φυσικά ως οικο-νομολόγος αλλά ως κινηματογραφικόςδημιουργός, χρησιμοποιώντας την τέχνητου.

Βασισμένος σε αληθινά γεγονότα, «Ολύκος της Γουόλ Στριτ» (The wolf of WallStreet), η νέα ταινία του Σκορσέζε, αφη-γείται μια ιστορία η οποία καταδεικνύειτη σαπίλα του καπιταλισμού και μπαίνειστην καρδιά του πυρήνα που γέννησετην οικονομική κρίση. Η ταινία είναι με-ταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματοςπου έγραψε ο Τζόρνταν Μπέλφορτ καιαναφέρεται στην ίδια του τη ζωή. Είναιμια ιστορία οικονομικής διαφθοράς στηΓουόλ Στριτ, στην οποία εμπλέκονταιτράπεζες, κερδοσκόποι και μαφία η εμ-πλοκή στην οποία στοίχησε στον Μπέλ-φορτ 20μηνη φυλάκιση. Πρωταγωνιστήςενός από τα μεγαλύτερα οικονομικάσκάνδαλα στη Γουόλ Στριτ, καταδικά-στηκε για απάτες, ξέπλυμα χρήματος καικατάχρηση από τους πελάτες του ενόςποσού που υπερέβαινε τα 200 εκατ. δο-λάρια.

Καθεστώς... ελευθερίας

Βέβαια, επειδή ζούμε σε καθεστώς ε-λευθερίας, ο κομπιναδόρος συγγραφέαςτου βιβλίου άρα και πρωταγωνιστικόςχαρακτήρας της ταινίας, κυκλοφορεί α-νάμεσά μας και μάλιστα μέσω της ιστο-σελίδας που διαθέτει στο διαδίκτυο, πα-ρέχει επιχειρηματικές συμβουλές, ήτοισυμβουλές κερδοσκοπίας καθότι πάνωαπ’ όλα οι δημοκρατικές ελευθερίες…της αγοράς!

Κάπως έτσι, λοιπόν, χάρη στη δράσηκάποιων Μπέλφορτ οι οποίοι επένδυσανστις χρηματιστηριακές «φούσκες» απο-κομίζοντας τεράστια κέρδη, υπονομεύ-τηκε η οικονομία και οδηγηθήκαμε στηνπαγκόσμια οικονομική κρίση. Τώρα, εάν

το κοινωνικό και οικονομικό σύστημαχρησιμοποιεί άλλες δικαιολογίες για ναδικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, αυτόείναι «άλλου παπά ευαγγέλιο». Γιατί εάνπαραδεχτεί από μόνο του τις αντιφάσειςκαι τη σαπίλα επάνω στην οποία έχει οι-κοδομηθεί, τότε θα ενοχοποιηθεί ολό-κληρο το ιδεολόγημα του νεοφιλελευθε-ρισμού. Και ο καπιταλισμός - καζίνο, οοποίος μας έχει καθίσει στο σβέρκο, θαπρέπει να παραδεχτεί πως αποτελεί ενάλάθος, κάτι που δεν συμφέρει, όπως εί-ναι φυσικό, την παγκόσμια οικονομικήτάξη.

Ο Μάρτιν Σκορσέζε, λοιπόν, κάνει ει-κόνες το βιβλίο του Μπέλφορτ και αυτόσημαίνει πως ο απλός θεατής μπορεί εύ-κολα να αντιληφθεί που βρίσκονται οιαιτίες της κρίσης και ποιοι είναι οι υπεύ-θυνοι.

Ο μάστορας Σκορσέζε

Στην ταινία παρακολουθούμε μερικές,ίσως σοκαριστικές σκηνές, ακολασίαςμε ναρκωτικά και σεξ, οι οποίες μάλισταενόχλησαν κάποιους στις ΗΠΑ. Μάλισταμια 75χρονη ηθοποιός, η Χόουπ Χόλι-ντεϊ, η οποία είδε την ταινία όταν προ-βλήθηκε για τα μέλη της ΑμερικανικήςΑκαδημίας Κινηματογράφου, έγραψε:«Σήμερα ήταν βασανιστικά στην Ακαδη-μία, τρεις ώρες βασανιστηρίων, οι ίδιεςανοησίες ξανά και ξανά. Πολλοί από ε-μάς δεν μείναμε για τη συζήτηση. Την μί-σησα». Ο ίδιος ο Σκορσέζε πάντως έχειπει για την ταινία: «∆εν ξέρω αν θα θεω-ρήσουν όλοι ότι είναι του γούστου τους –δεν νομίζω ότι θα είναι. ∆εν είναι φτιαγ-

μένη για 14χρονα».Πάντως, παρά τις όποιες αντιδράσεις,

ο μέγας αμερικανός σκηνοθέτης χτίζει έ-ναν συναρπαστικό κόσμο που τον «α-πλώνει» σε 180 ολόκληρα λεπτά κινημα-τογραφικής απόλαυσης. Κι επειδή είναιμάστορας, κατορθώνει να χαλιναγωγή-σει το χρόνο έτσι ώστε να μην κουράζειτο θεατή αλλά αντίθετα να τον κρατάπροσηλωμένο στα όσα συμβαίνουν επίτης οθόνης. Και τέλος, το δράμα γίνεταιμάθημα οικονομίας, πληροφορία, γνώ-ση. Αυτό είναι το μεγαλείο του σινεμά,κάτι που υπάρχει σε όλες τις ταινίες τουΜάρτιν Σκορσέζε, να μιλάει για πολύ σο-βαρά χωρίς να απολέσει ούτε στιγμή τηναπόλαυση που προσφέρει η παρακολού-θηση μια κινηματογραφικής ταινίας.

Μια πλούσια παραγωγή την οποία οσκηνοθέτης εκμεταλλεύεται χωρίς –πωςθα μπορούσε να γίνει διαφορετικά– ναπέσει θύμα της. Κι αυτό επειδή δεν ελέγ-χεται από την παραγωγή, αλλά η παρα-γωγή χρησιμοποιείται από αυτόν. Με αυ-τόν το συνδυασμό κερδισμένος βγαίνει οθεατής ο οποίος απολαμβάνει την κινη-ματογραφική του έξοδο και ταυτόχροναλαμβάνει και τροφή για σκέψη.

Στην πέμπτη κατά σειρά συνεργασίατου με το Σκορσέζε, ο Λεονάρντο ΝτιΚάπριο «λάμπει» με την ερμηνεία του. Ηπαρουσία του είναι πληθωρική, κρατάσχεδόν όλο το βάρος της ταινίας στηνπλάτη του και τα καταφέρνει περίφημα,αποδεικνύοντας πως έπαψε προ πολλούνα είναι εκείνο το όμορφο και γλυκό α-γόρι που ξέραμε, αλλά έχουμε να κάνου-με με έναν ηθοποιό ώριμο και με τερά-στιες υποκριτικές ικανότητες.

Τελειώνω με τις ευχές μου για ευτυχι-σμένο και ανατρεπτικό 2014, με υγεία!

strakersan@gmail.com,kersanidis.wordpress.com

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 2299ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Εκτός από το Λύκο της Γουόλ Στριτ, προβάλλονται ακόμη οιπαρακάτω τρεις ταινίες:

«Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι» ( The secret life of WalterMitty)του Μπεν Στίλερ: Ο Γουόλτερ Μίτι είναι διευθυντήςσε ένα φωτογραφικό περιοδικό. Αυτό που τον χαρακτηρίζειείναι πως ζει διαρκώς βυθισμένος μέσα στα όνειρά του.Όταν ένα αρνητικό φιλμ χάνεται, ο Γουόλτερ θα αναγκαστείνα μπει σε μια αληθινή περιπέτεια που ξεπερνά ακόμη καιτα όνειρά του. Ευχάριστη κωμωδία με τον Μπεν Στίλερ νακρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο μαζί με εκείνον του σκη-νοθέτη. Η ταινία αποτελεί ριμέικ της ομώνυμης ταινίας του1947 που είχε σκηνοθετήσει ο Νόρμαν Ζ. ΜακΛέοντ, μεπρωταγωνιστή τον Ντάνι Κέι. Οι κακές γλώσσες λένε πωςη ταινία του Στίλερ απέχει παρασάγγας από την αντίστοιχητου Μακ Λέοντ, σε βάρος του Στίλερ, βεβαίως, βεβαίως…

«Justin Bieber’s believe» του Τζον Μ. Τσου: Ένα τυχαίο βίν-τεο στο youtube έγινε η αιτία για να τον ανακαλύψουν. Σή-μερα κατατάσσεται, ανάμεσα στους σημαντικότερους, αλλάκαι πιο επιδραστικούς, καλλιτέχνες των ημερών μας, σα-ρώνοντας τις πρωτιές διεθνώς και προκαλώντας φρενί-τιδα ενθουσιασμού στους εκατομμύρια πιστούς θαυμαστέςτου. Η ταινία ακολουθεί τον Τζάστιν Μπίμπερ, το νεαρότραγουδιστή από τον Καναδά, στην παγκόσμια περιοδείατου με τίτλο «Believe». Στιγμιότυπα από τη σκηνική του πα-ρουσία, προσωπικές στιγμές, συνεντεύξεις από άτομα πουβρίσκονται κοντά του, συνθέτουν το παζλ αυτού του μουσι-κού ντοκιμαντέρ. Εντυπωσιακό οπτικό υλικό μιας από τιςπιο εκρηκτικές περιοδείες και αποκλειστική πρόσβασηστους θεατές της ταινίας στις πιο ιδιαίτερες στιγμές τηςπροετοιμασίας της. Στην ταινία μπορούμε, επίσης, να δούμεένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του Τζάστιν Μπίμπερ, ότανσβήνουν τα φώτα και το μουσικό φαινόμενο μετατρέπεταισε αγόρι της διπλανής πόρτας.

«47 Ronin» του Καρλ Έρικ Ρινς: Μια από τις διαχρονικότε-ρες ιστορίες - θρύλους αυτοθυσίας και εκδίκησης της ια-

πωνικής παράδοσης του 18ου αιώνα, εκείνη των 47 Ronin,των 47, δηλαδή, σαμουράι που στερούνται τον αρχηγό τους.Μία ομάδα εξόριστων Σαμουράι επιδιώκουν να αποκατα-στήσουν την τιμή τους και να εκδικηθούν τον προδότη πουευθύνεται για το θάνατο του δασκάλου τους. Ο Κάι είναι οσυμπολεμιστής τους, που θα τον αμφισβητήσουν, ειδικάόταν ερωτευτεί την Μίκα, την κόρη του αφέντη τους. Ηταινία ακολουθεί την αποστολή των Ronin που θα δοκιμά-σουν το κουράγιο τους, το θάρρος τους, την ψυχή τους,αλλά και τη μεταξύ τους εμπιστοσύνη σε μια προσπάθειαανάκτησης της χαμένης τους γης και κατάκτησης της αι-ωνιότητας. Μια επική περιπέτεια, στην οποία εμπλέκονταικαι διάφορα υπερφυσικά όντα. Γεμάτη δράση και ένταση, μετον Κιάνου Ριβς στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Σινεφίλ

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ

«Ο ΛΥΚΟΣ ΤΗΣ ΓΟΥΟΛ ΣΤΡΙΤ»

Η σαπίλα του καπιταλισμού

«Η κρυφήζωή τουΓουόλτερΜίτι»

3300 Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013I∆ΕΕΣ

Tης Αθη νάς Αθα να σίου

Εκεί νο που δια κυ βεύε ται σε τού -τη την κρί ση, μα ζί με την ε κ -ποίη ση των δη μό σιων α γα θών

και των δη μο κρα τι κών α ξιών, εί ναι ηβίαιη ρύ θ μι ση του νοή μα τος, τουβιώ μα τος, της ε πι θυ μίας, της προ σ -δο κίας και κά θε πτυ χής της κοι νω νι -κής υ πο κει με νι κό τη τας. Στο ε πί κε -ντρο αυ τής της ρυ θ μι στι κής βίας βρί- σκε ται η πα ρα γω γή, δια χεί ρι ση και ο -ριο θέ τη ση της τρω τό τη τας. Αυ τή ηδια δι κα σία φυ σι κο ποίη σης της κρί- σης με ό ρους κλι νι κής έ κτα κτης α νά -γκης, που στις μέ ρες μας α σκεί ται μεό ρους υ γειο νο μι κής πε ρι χα ρά κω σης,α γ γί ζει κα τε ξο χήν το α ξια κό ε ρώ τη -μα της πο λι τι κής: ποιος/α α νή κει, υ -πό ποιους ό ρους και με τι κό στος,ποιων οι φω νές α κού γο νται καιποιων ό χι, ποιες ζωές «με τρά νε» καιποιες α πλώς με τριού νται. Το τι εί- δους κρι τι κές ε πι στη μο λο γίες πα ρα -λεί πο νται ή α πο κλείο νται α πό τη«με γά λη α φή γη ση» της κρί σης συ ν -δέε ται ά με σα και ά ρ ρη κτα με α γω -νιώ δη ε ρω τή μα τα ό πως: Πά νω σεποιες α πο σιω πή σεις οι κο δο μεί ται τοκυ ρία ρ χο α φή γη μα της κρί σης; Και τιεί ναι αυ τό που ε πι τρέ πει και ο ρί ζειτην α πο σιώ πη ση σε συ ν θή κες κρί- σης; Αλλά και πώς ο α πο σιω πη μέ νοςπό νος διε κ δι κεί δη μό σιο λό γο; Πώςη διε κ δί κη ση μιας υ φα ρ πα γ μέ νης α -ξιο πρέ πειας δύ να ται να α λ λά ξει τουςό ρους αυ τής της κοι νω νι κής μη χα νι -κής;

Η α θέ α τη κοι νω νι κή α δι κίατης ντρο πής καιτης τα πεί νω σης

Αν, λοι πόν, το ση με ρι νό κα θε στώςτης κρί σης εί ναι ταυ τό χρο να και ρύ -θ μι ση του πώς να ζού με και να ε ν σα -ρ κώ νου με την κρί ση, πώς να συ μ μο -ρ φω νό μα στε στις νό ρ μες της, το βι-

βλίο της Κα τε ρί νας Μά τσα συ νι στάγνω σιο θεω ρη τι κή ρή ξη με αυ τό τοκα θε στώς αυ τα ρ χι σμού και ω μό τη -τας. Αλλά ζει το πώς στε κό μα στε μέ -σα στην κρί ση, και παί ρ νει θέ ση α πότην ο ποία στέ κε ται κρι τι κά –και μαςκα λεί να στε κό μα στε κρι τι κά- α πέ να -ντι στην κρί ση. Η θέ ση που παί ρ νειεί ναι με τους τσα κι σμέ νους και τα- πει νω μέ νους. Με αυ τούς που χά νουντη δου λειά τους, που δεν έ χουν πρό- σβα ση στο σύ στη μα υ γείας, που ε ξα -ρ τώ νται α πό τη φι λα ν θρω πία, που υ -φί στα νται τη βία της φτώ χειας καιτων να ζι στι κών τα γ μά των ε φό δου,που δια πο μπεύο νται δη μό σια ως ο -ρο θε τι κές που α πει λούν να μο λύ νουντους «α νυ πο ψία στους» οι κο γε νειά ρ -χες (ό πως με τη δίω ξη των 27 γυ ναι -κών την ά νοι ξη του 2012 με βά ση τηνυ γειο νο μι κή διά τα ξη Λο βέ ρ δου), πουπρο πη λα κί ζο νται α πό τα σώ μα τα α -σφα λείας για να «βε λ τιω θεί η ει κό νατης πό λης» (ό πως με το πο γκρόμ ε -να ντίον των τρα νς γυ ναι κών στη Θε -σ σα λο νί κη). Η θέ ση της, τέ λος καικυ ρίως, εί ναι στο πλευ ρό ε κεί νωνπου κα τα φεύ γουν στις ου σίες, και ει- δι κό τε ρα στο πλευ ρό των θε ρα πευο -μέ νων του 18 Α ΝΩ.

Η θέ ση της εί ναι με ε κεί νους πουβρί σκο νται σε μια κα τά στα ση α μ φί -βο λης ε πι βίω σης ή εν δυ νά μει θα νά -τω σης, ό χι τυ χαία α λ λά α πό συ γκε -κρι μέ νες συ ν θή κες κοι νω νι κού θα νά- του. Με ό λους αυ τούς που η ο δύ νητους πα ρα μέ νει α θέ α τη και δεν α να -γνω ρί ζε ται καν ως βία ή α δι κία. Αυ τήεί ναι ά λ λω στε η υ πέ ρ τα τη μο ρ φή α -δι κίας και κοι νω νι κής ο δύ νης: στηβία της α δι κίας προ στί θε ται και η υ -φα ρ πα γή της δυ να τό τη τας για ε πί -κλη ση αυ τής της βίας εκ μέ ρους τωνυ πε ξού σιων υ πο κει μέ νων. Στην υ φα -ρ πα γή των μέ σων δια βίω σης προ στί -θε ται και η υ φα ρ πα γή της γλώ σ σας,η κα τα πά τη ση της α ξιο πρέ πειας καιη κα τά σχε ση του ί διου του δι καιώ μα -τος στην α ντί στα ση. Εκεί έ γκει ται ά -

λ λω στε το πρα γ μα τι κά ο δυ νη ρό βίω -μα των ε ξου σια στι κών σχέ σεω ν: στοό τι η ε ξου σία α ποι κί ζει τον χώ ρο τηςδια μα ρ τυ ρίας με τα τρέ πο ντας την ε -ξέ γε ρ ση σε αυ το κα τα στρο φή. Απέ να -ντι σ’ αυ τή τη δι τ τή α-δυ να τό τη ταπαί ρ νει θέ ση το βι βλίο αυ τό και δί νειλό γο στις θε ρα πευ τι κές δια στά σειςτης α ντί στα σης, της με του σίω σηςτης ντρο πής σε αυ το προ σ διο ρι σμόκαι διε κ δί κη ση α ξιο πρέ πειας.

Η τρέ χου σα κρί ση που υ πο φέ ρου -με (ά λ λοι πε ρι σ σό τε ρο, ά λ λοι λι γό τε -ρο και ά λ λοι κα θό λου) πα ρά γει α πε -γνω σμέ νους και τα πει νω μέ νους α ν -θρώ πους, α λ λά και ταυ τό χρο να φυ- σι κο ποιεί αυ τή την κοι νω νι κή α δι κία,α πο κρύ πτει τους ό ρους ε πι με ρι σμούτης κοι νω νι κής ο δύ νης. Η α πό δο σηα το μι κής ευ θύ νης α πο βλέ πει στη νο- μι μο ποίη ση της σκλη ρής λι τό τη ταςκαι των σκλη ρών κοι νω νι κών α νι σο -τή των. Η νε ο φι λε λεύ θε ρη λο γι κή,διά των συ ντε λε στών και δια χει ρι -στών της, λέει ε πι τα κτι κά στα υ πο -κεί με νά της: σώ σε τον ε αυ τό σου, ανδεν τα κα τα φέ ρεις, φταις ε σύ, δεν α -ξί ζεις τί πο τα, σου α ξί ζει αυ τό πουπα θαί νεις. Η πε ρι φρό νη ση και η τα- πεί νω ση εί ναι η φυ σι κή α πό ρ ροιατης δι κής σου α το μι κής α δυ να μίαςκαι α πο τυ χίας, της δι κής σου μη-α -ντα πο δο τι κής και μη-α ντα γω νι στι -κής α το μι κό τη τας.

Στην Ελλά δα της κα τά στα σης έ -κτα κτης α νά γκης, η α πο γύ μνω ση τηςπο λι τι κής α πό κά θε δη μο κρα τι κό νό -η μα και λό γο α σκεί ται κα τε ξο χήν ωςα πο γύ μνω ση των κα τα πιε σμέ νων υ -πο κει μέ νων α πό την η θι κο πο λι τι κήτους υ πο κει με νι κό τη τα. Το κα θε -στώς της κρί σης στι γ μα τί ζει, α πο ξε -νώ νει, συ ν θλί βει, πλη γώ νει τον αυ το- σε βα σμό, στε ρεί την α ξιο πρέ πεια καιτη γλώ σ σα, υ πά γει τους ευά λω τουςα ν θρώ πους ό χι μό νο στην ω μό τη τατης ε ξα θλίω σης και της α το μι κής ευ- θύ νης και σω τη ρίας, α λ λά και στηβα ναυ σό τη τα της α πα ξίω σης και αυ -το-α πα ξίω σης.

Κοι νω νι κή α πο γύ μνω σηκαι μα ρ τυ ρίες α ντί στα σης

Αυ τή η κοι νω νι κή α πο γύ μνω ση έ -χει το κα νο νι στι κό σχή μα της ντρο- πής, μιας ντρο πής που συ νι στά κοι- νω νι κό συ ναί σθη μα α λ λά και ταυ τό -χρο να έ να α πό τα πιο ε ξα το μι κευ τι -κά, α πο ξε νω τι κά συ ναι σθή μα τα. Ρι-

ζώ νει στις πιο μύ χιες πτυ χές του αι- σθή μα τος του ε αυ τού, α λ λά πε ρ νά ειμέ σα α πό το δι κα στή ριο του ά λ λου,ε κτί θε ται στο α μεί λι κτο κοι νω νι κόβλέ μ μα και ε γ γρά φε ται στις κυ ρία ρ -χες κοι νω νι κές και η θι κές νό ρ μες.Έτσι, α κρο βα τώ ντας στο με ταί χ μιομε τα ξύ α το μι κού και συ λ λο γι κού,ψυ χι κού και κοι νω νι κού, α πο τε λείβου βή δια μα ρ τυ ρία για την ο δύ νηπου προ κλή θη κε και δεν α να γνω ρί -στη κε, για τον κοι νω νι κό θά να το πουδεν ή ταν δυ να τό ή δεν ε πι τρά πη κε ναπε ν θη θεί. Η ντρο πή γί νε ται πε δίο κυ- ρια ρ χι κής ε ξου σίας α λ λά και α σφυ -κτι κή συ ν θή κη αυ το-κα θυ πό τα ξης.

«Η ντρο πή δεν εί ναι τί πο τε λι γό τε -ρο α πό το θε με λια κό συ ναί σθη μα τουνα εί σαι υ πο κεί με νο», γρά φει ο Τζόρ- τ ζιο Αγκά μπεν στο βι βλίο του Απο- μει νά ρια του Άου σβι τς. Ωστό σο, ανκαι η ντρο πή α να φέ ρε ται στην α πο -γυ μνω μέ νη ο ντο λο γία του υ πο κει μέ -νου, του κά θε υ πο κει μέ νου, εί ναι καιέ να πε δίο ιε ρα ρ χι κής δια βά θ μι σηςτης υ πο κει με νι κό τη τας: κά ποια υ πο -κεί με να α πό μας γί νο νται/γι νό μα στεπε ρι σ σό τε ρο ευά λω τα στην κα τα λυ -τι κή ε πί δρα ση της ντρο πής.

Η νε ο φι λε λεύ θε ρη κοι νο το πία πουκα θι στά κά ποιες φω νές α νή κου στες,κά ποιες ζωές αό ρα τες και κά ποιουςθα νά τους βο λι κούς, πα ρά γει μια σμα -τι κούς πα ρίες, α πό βλη τους και μη-υ -πο κεί με να των ο ποίων η «φυ σι κή»θέ ση εί ναι η ντρο πή και η τα πεί νω -ση: μια κοι νω νι κή ο δύ νη που πα ρα -μέ νει χω ρίς α να γνώ ρι ση και χω ρίςσε βα σμό, χω ρίς λό γο και χω ρίς λο γο- δο σία, δη λα δή χω ρίς α μοι βαιό τη τα.Μια και η τα πεί νω ση στο χεύει στηνε κ μη δέ νι ση της υ πο κει με νι κό τη ταςκαι την πα ρά λυ ση της αυ τε νέ ρ γειαςκαι της κρι τι κής ε πι θυ μίας, γί νε ται ε -ρ γα λείο κα τα στο λής και κοι νω νι κούε λέ γ χου. «Η ντρο πή εί ναι πα ντού καιμας βλέ πει», λέει η Κυ βέ λη (σ. 54).

Σ’ αυ τές τις συ ν θή κες κοι νω νι κήςε ρή μω σης και α πο γύ μνω σης, η α ξιο -πρέ πεια α να δύε ται ως πο λι τι κή καιποιη τι κή της α ντί στα σης ε νά ντιαστην α κραία βία της τα πεί νω σης.Στην πε ρί πτω ση ό λων ό σων ο δη γού -νται στο θά να το α πό τη δο μι κή βίατης πα ρα μέ λη σης ή της στο χο ποίη -σης, ο α γώ νας για ε πι βίω ση και α ξιο- πρέ πεια εί ναι πο λι τι κή πρά ξη. Έτσι,η α πο γύ μνω ση δεν α πο τε λεί διό λουμια α-πο λι τι κή κα τά στα ση, α λ λά συ -ν θή κη της ε ξε γε ρ μέ νης υ πο κει με νι -

Όταν η υ φαρ παγ μέ νη α ξι ο πρέ πεια διεκ δι κεί δη μό σιο λό γο

Αυ τό που δε σμεύει η θι κά, ε πι στη μο νι κά και πο λι τι κά το εγ χεί ρη ματης Κα τε ρί νας Μά τσα εί ναι η δυ να τό τη τα των αν θρώ πι νων υ πάρ- ξεων χω ρίς δυ να τό τη τες ύ παρ ξης. Τα υ πο κεί με να της α φή γη σηςδεν εί ναι στα τι στι κή, δεν εί ναι πο σο τι κό δείγ μα. Εί ναι δρώ ντα υ πο- κεί με να των ο ποίων η ο δύ νη δεν εί ναι α πο στέ ρη ση δρά σης, αλ λάβιω μέ νη δυ να τό τη τα ε πα ν-ι διο ποίη σης και με τα στοι χείω σης τωνσυν θη κών α δυ να μίας. Η κοι νω νι κή ο δύ νη γί νε ται, έ τσι, έ να πε δίο ε -γκα θί δρυ σης του θε ρα πευ τι κού αλ λά και του κοι νω νι κού δε σμού.

Για το βι βλίο της Κα τε ρί να Μά τσα, Τα πεί νω ση και Ντρο πή: Γυ ναί κες το ξι κο μα νείς (Άγρα 2013).

“Η Κατερίνα Μάτσα, επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας ΑπεξάρτησηςΤοξικομανών ΨΝΑ – 18 Άνω και εκδότρια του περιοδικού Τετράδια Ψυ-χιατρικής, μας προσφέρει το πέμπτο βιβλίο της από τις εκδόσεις Άγρα,μετά από τα: Ψάξαμε ανθρώπους και βρήκαμε σκιές: Το αίνιγμα της τοξι-κομανίας (2002), Η περίπτωση Ευρυδίκη: Κλινική της τοξικομανίας (2006),Ψυχοθεραπεία και τέχνη στην απεξάρτηση (2008), Το αδύνατο πένθος καιη κρύπτη: Ο τοξικομανής και ο θάνατος (2012). Το βιβλίο Ταπείνωση καιΝτροπή: Γυναίκες τοξικομανείς είναι ένα ακόμη γενναίο βιβλίο: ένα βιβλίογια την ταπείνωση, τη ντροπή και την αξιοπρέπεια, όπως βιώνονται απόγυναίκες τοξικομανείς στις συνθήκες της κρίσης.

Η ΕΠΟΧΗ 29 ∆εκεμβρίου 2013 3311I∆ΕΕΣ

κό τη τας. Η ί δια η ντρο πή α πο τε λεί τημα ρ τυ ρία του α γώ να του υ πο κει μέ νουνα κρα τή σει την υ πο κει με νι κό τη τά του,να κρα τη θεί α πό την υ πο κει με νι κό τη τάτου, α ντι στε κό με νο στη με τα τρο πή τουσε α δρα νές και πει θή νιο α ντι κεί με νοτραυ μα τι σμού και α πα ξίω σης. Το ε γ χεί -ρη μα της Κα τε ρί νας Μά τσα ε μπνέε ταικαι ζωο γο νεί ται α πό αυ τή τη μα ρ τυ ρίαα ντί στα σης: ε μπνέε ται, δη λα δή, α πότον α γώ να να μα ρ τυ ρη θεί, να με τα τρα -πεί σε δη μό σιο και κοι νω νι κό λό γο, αυ -τό το «μη λε κτό», το ά ρ ρη το, το α νεί -πω το ή το α κα τα νό μα στο. Το βι βλίο δί -νει το λό γο σ’ αυ τή τη σκο τει νή και α -νυ πό φο ρη πλευ ρά της γλώ σ σας, που εί -ναι το τραυ μα τι κό βίω μα και η μα ταιω -μέ νη συ μ βο λο ποίη σή του.

Σε μια στι γ μή ε ντα τι κο ποίη σης τηςκοι νω νι κής ο δύ νης, που το σύ στη μα δη- μό σιας υ γείας συ ρ ρι κνώ νε ται και οι θε- ρα πευ τι κές δο μές α πε ξά ρ τη σης βρί σκο -νται στο ό ριο της ε πι βίω σης, τού το τοβι βλίο ε κ κι νεί α πό τα κοι νω νι κά ε ρεί -πια της κρί σης και κα τα δύε ται στηνκρύ πτη του ψυ χι σμού και στα συ ντρί μ -μια της μνή μης, ε κεί που φω λιά ζουν ε -σω τε ρι κευ μέ να τα βιώ μα τα του τραυ μα -τι σμού και οι δια δρο μές της ντρο πής,αυ τά που μας κά νουν να υ πο φέ ρου με κιό μως προ τι μά με να πε θά νου με πα ρά ναμι λή σου με γι’ αυ τά, ό πως λέει ο Λα κάνα λ λά και ο Μπο ρίς Συ ρου λ νίκ (Boris

Cyrulnik, Mourir de dire: La honte).Αυ τά τα μυ στι κά, οι σιω πές, οι ε νο χές

και τα α νε πι τέ λε στα πέ ν θη σφρα γί ζουντην ι στο ρία των υ πο κει μέ νων ε πα νο ρ -γα νώ νο ντας τον ψυ χι σμό τους στη βά -ση μιας βου βής μα ρ τυ ρίας και μιας α νο- μο λό γη της, μα ταιω μέ νης α φή γη σης. Τατραυ μα τι σμέ να υ πο κεί με να μπο ρούν,μπο ρού με, ταυ τό χρο να να εί μα στε καινα μην εί μα στε ε κεί: στο έ λε ος της τά -ξης του λό γου και ταυ τό χρο να ε γκλω βι -σμέ νοι/ες στην α νε λέ η τη βία της α πο -σιώ πη σης.

Σ’ αυ τό το διά κε νο α κρο βα τούν και οιι στο ρίες ζωής των ε ξα ρ τη μέ νων γυ ναι -κών που βρί σκο νται στα προ γρά μ μα ταα πε ξά ρ τη σης του 18 Α ΝΩ, θέ το ντας εκνέ ου, ξα νά και ξα νά, τα α μεί λι κτα ε ρω -τή μα τα: Πώς ο μο λο γού με ή πώς μα ρ τυ -ρού με τη ντρο πή μας, πώς μοι ρα ζό μα -στε έ ναν α νεί πω το πό νο, πώς α φη νό μα -στε στον ά λ λον και στην ά λ λη, πώς ξα- να θέ του με τον ε αυ τό μας στην ι σό τι μηδιά θε ση των ά λ λων; Πώς α να πλά θε ταιο κό σμος εν ό ψει της α πώ λειας του ε -αυ τού και του κό σμου; Και πώς το έ ρ γοτου πέ ν θους βρί σκει τη θέ ση του στηνε πα ν-ο ρ γά νω ση του κό σμου;

Η ντρο πή ως «γυ ναι κείο»κοι νω νι κό συ ναί σθη μα

Το βι βλίο ε πι κε ντρώ νει ι διαί τε ρα στις

πτυ χές της ντρο πής που δια πε ρ νά κα- τα λυ τι κά τη ζωή το ξι κο μα νών γυ ναι -κών. Αγγί ζει, δη λα δή, τους τρό πους μετους ο ποίους το φύ λο γί νε ται έ νας ε πίπλέ ον πα ρά γο ντας κα τα τρε γ μού, σε μιαε πο χή που η “κρί ση” λει του ρ γεί στε ρε-ω τι κά και στα θε ρο ποιη τι κά των έ μ φυ -λων δια κρί σεων, κοι νω νι κών στε ρε ο τύ -πων και σχέ σεων ε ξου σίας. Όπως έ δει -ξε ο η θι κός πα νι κός για τα μο λυ σμα τι -κά, γυ ναι κεία «ξέ να σώ μα τα» που «μο -λύ νουν την ε λ λη νι κή οι κο γέ νεια», τοκα θε στώς της νε ο φι λε λεύ θε ρης κρί σηςγί νε ται πρό σφο ρο έ δα φος για την α νά -δυ ση έ μ φυ λων βιο πο λι τι κών κα θε στώ -των, α λ λά και για την πε ραι τέ ρω ε δραί-

ω ση των ε μπε δω μέ νων στην ε λ λη νι κήκοι νω νία δια κρί σεων και ιε ρα ρ χιών πουα φο ρούν το φύ λο. Η Ελευ θε ρία λέει:«Πρέ πει να κα τα λά βω ό τι το να εί σαιθη λυ κό δεν εί ναι κά τι κα κό. ∆εν ση μαί -νει ό τι εί ναι α δυ να μία» (σ. 32). Και με ταλό για της Κυ βέ λης: «[Η ντρο πή] εί ναιβα ρύ μά τι και μά λ λον γυ ναι κείο. Θέ λωνα του πω να μην κοι τά ει τό σο έ ντο νακαι να ξε κου ρα στεί, για τί εί ναι κου ρα -σμέ νο και έ χει γί νει κό κ κι νο» (σ. 55).

Η Αθη νά Αθα να σίου εί ναι Ανα πλη ρώ τριαΚα θη γή τρια Κοι νω νι κής Ανθρω πο λο γίας

στο Πά ντειο Πα νε πι στή μιο και Αντι πρό ε -δρος του Ινστι τού του Νί κος Που λα ντζάς

Όταν η υ φαρ παγ μέ νη α ξι ο πρέ πεια διεκ δι κεί δη μό σιο λό γοΓια το βι βλίο της Κα τε ρί να Μά τσα, Τα πεί νω ση και Ντρο πή: Γυ ναί κες το ξι κο μα νείς (Άγρα 2013).

Θε ρα πευ τι κή συ μ μα χία και η δυ να τό τη ταα λ λα γής των συ ν θη κών α δυ να μίας

Αυ τό που δε σμεύει η θι κά, ε πι στη μο νι κά και πο λι τι κά το ε γ χεί ρη μα της Κα τε -ρί νας Μά τσα εί ναι η δυ να τό τη τα των α ν θρώ πι νων υ πά ρ ξεων χω ρίς δυ να τό τη -τες ύ πα ρ ξης. Επι κα λεί ται τις α φη γή σεις των γυ ναι κών με α να λυ τι κή τό λ μη καιε ν συ ναί σθη ση, «ό χι σαν το λη στή που κλέ βει τη φω νή του ά λ λου, α λ λά σαν κά- ποια που βά ζει τον ε αυ τό της ε νέ χυ ρο στα λό για κά ποιου ά λ λου», ό πως γρά φειη α ν θρω πο λό γος Veena Das. Τα υ πο κεί με να της α φή γη σης δεν εί ναι στα τι στι -κή, δεν εί ναι πο σο τι κό δεί γ μα. Εί ναι δρώ ντα υ πο κεί με να των ο ποίων η ο δύ νηδεν εί ναι α πο στέ ρη ση δρά σης, α λ λά βιω μέ νη δυ να τό τη τα ε πα ν-ι διο ποίη σης καιμε τα στοι χείω σης των συ ν θη κών α δυ να μίας. Η κοι νω νι κή ο δύ νη γί νε ται, έ τσι, έ -να πε δίο ε γκα θί δρυ σης του θε ρα πευ τι κού α λ λά και του κοι νω νι κού δε σμού.Όπως γρά φει στο ε ξαι ρε τι κό του ε πί με τρο ο Σά β βας Μι χαή λ: «Ο κοι νω νι κός δε- σμός πλέ κε ται εκ νέ ου. Ένας πρα γ μα τι κά α ν θρώ πι νος δε σμός κι ό χι μια α πά ν -θρω πη δέ σμη, το τυ ρα ν νι κό fascio των φα σι στών» (σ. 152).

Η Κα τε ρί να Μά τσα, μα ζί με τις θε ρα πευό με νες συ νο μι λή τριές της, συ νά πτο -ντας μια ι σχυ ρή θε ρα πευ τι κή συ μ μα χία μα ζί τους, ει σέ ρ χε ται στη ζώ νη τηςντρο πής και της τα πεί νω σης ξα να γρά φο ντας τη σχέ ση α νά με σα στον πό νο καιτη γλώ σ σα. Έτσι, μέ σα α πό αυ τό το μοί ρα σμα της συ γκί νη σης, παί ρ νου με μια ι -δέα, μια πο λύ τι μη ι δέα, για το πώς μπο ρεί να α λ λά ξει ο κό σμος εν ό ψει της α -πώ λειας και της κοι νω νι κής ο δύ νης.

Η νε ο φι λε λεύ θε ρη κοι νο το πία που κα θι στά κά- ποιες φω νές α νή κου στες, κά ποιες ζωές αό ρα τεςκαι κά ποιους θα νά τους βο λι κούς, πα ρά γει μια- σμα τι κούς πα ρίες, α πό βλη τους και μη-υ πο κεί με -να των ο ποίων η “φυ σι κή” θέ ση εί ναι η ντρο πήκαι η τα πεί νω ση: μια κοι νω νι κή ο δύ νη που πα ρα- μέ νει χω ρίς α να γνώ ρι ση και χω ρίς σε βα σμό, χω -ρίς λό γο και χω ρίς λο γο δο σία, δη λα δή χω ρίς α -μοι βαιό τη τα.

“