Upload
numkwan-wongpatum
View
292
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
การสื่อสาร วัฒนธรรม cultural shock
Citation preview
topic• ความหมายของการสอสารขามวฒนธรรม• ระดบความแตกตางทางวฒนธรรม• การศกษาความแตกตางทางวฒนธรรม
ทมผลตอการสอสาร ม 4 ระดบ• แนวคดเกยวกบกทท.วฒนธรรม• ความตระหนกทางวฒนธรรม
การสอสารขามวฒนธรรมคอ ?
• ครสโตเฟอรไรท คอ ขอควรปฏบตของผสอสารขามวฒนธรรม
• Lusting & Koester หมายถง กระบวนการแลกเปลยนและตความสญลกษณและปรบทหนง ๆ โดยบคคลในกระบวนการสอสารนนมความแตกตางทางวฒนธรรมมากพอทจะแสดงใหเหนพฤตกรรมและความคดแตละ กลมสงคม ททำาใหเราสามารถ“ ”ทำานายและคาดเดาไดวาจะมรปแบบใด และเปนไปในลกษณะและทศทางใด
ระดบของความแตกตางทางวฒนธรรม
• กลมสงคมและวฒนธรรมตาง ๆ (Socio-cultural group)- ฐานทางเศรษฐกจ อาชพ / เพศ / ฯลฯ
• กลมชาตพนธตาง ๆ (Ethnic)
• รฐ / ภาค (regional)• ประเทศ (national)• ทวป (continental)
• ซกโลกตะวนออก - ตะวนตก (east - west)
1 )การสอสารระหวางกลมเชอชาต (interracial communication)
ระดบของความแตกตางทางวฒนธรรม อน ๆ
นกกรอยด มองโกรอยด
คอเคซรอยด
2) การสอสารระหวางกลมชาตพนธ (interethnic communication)
แบงเปน 3 กลม2.1 ) กลมเรรอน ผตองเหลอง ในประเทศไทย
2.2) กลมตงถนฐานกงถาวร
ชนเผากลมชน อาศยอยในประเทศพมา
ชนเผานากา (อยตงถนฐานอยบนเทอกเขาในบรเวณตอนเหนอของประเทศพมา ไทย ลาว เวยดนาม ในสวนทเชอมโยงกบตอนใตของประเทศจน
การศกษากลมชาตพนธในปจจบน
แบงตามตระกลภาษาเปนหลก1 )กลมภาษาตระกลไท ไดแก โซง (ไทดำา) ไทลอ พวน ไทใหญ
ฯลฯ2)กลมภาษาตระกลออสโตรเอเชยตก ไดแก ขม ซาไก ญฮกร
มอญ ฯลฯ3)กลมภาษาตระกลจน-ทเบต ไดแก กะเหรยง จนฮอ ลซ อาขา
ฯลฯ4)กลมภาษาตระกลออสโตรเนเซยน ไดแก มาเลย (ยาว) มอ
เกน(มอเกลน) และอรกละโวย 5)กลมภาษาตระกลมง เมยน ไดแก มง และเมยน–
การศกษาความแตกตางทางวฒนธรรม
ทมผลตอการสอสาร ม 4 ระดบ1 )ระดบบคคล Individual level
1.1) Information acquisition คอ การฟง การอาน การเหน การไดสมผส
2 ) ระหวางบคคล (Interpersonal level)
attraction
Source credibility
Immediate feedback
Interpersonal trust
Status relationship
แนวคดเกยวกบการทองเทยวทางวฒนธรรม
วาเรน สมท (Valene Smith) ( อางใน ศร ฮามสโพธ ,๒๕๓๙ : ๖๕-๖๖ ) ไดใหความหมายการทองเทยวประเภทตาง ๆ ไวดงน•การทองเทยวเพอวฒนธรรม (Cultural Tourism)
คอ การทองเทยวเพอสมผสและเขารวมการใชวถชวต แบบดงเดมเกา ๆ ของทองถน เพอใหเกดความเขาใจถงประวตความเปนมาและการดำาเนนชวตทแตกตางจากวฒนธรรมของตน•การทองเทยวเพอชาตพนธ ( Ethnic Tourism )
คอ การทองเทยวเพอการสงเกต การแสดงออกทางวฒนธรรม และแบบแผนการใชชวตประจำาวนของชนตางสงคม ตางเผาพนธ รวมทงการเดนทางไปเยยมเยอนบานเกดเมองนอน
แนวคดเกยวกบการทองเทยวทางวฒนธรรม
• การทองเทยวเพอประวตศาสตร ( Historical Tourism ) คอ การทองเทยวเพอชมพพธภณฑสถานโบราณวตถ โบราณสถาน
ทเนนความรงเรองในอดต***************************************
Sugar (อางในพลอยศร โปราณานนท ๒๕๓๙ : ๙๔ )กลาวถงสวนประกอบทางวฒนธรรมทสามารถดงดดนกทองเทยวในเชงของการทองเทยวทางวฒนธรรม ประกอบดวยเรองราวทางประวตศาสตร งานหตถกรรม กจกรรมทางประเพณ ภาษา อาหาร ศลปะ ดนตร ศาสนา สถาปตยกรรม การศกษา ลกษณะการแตงกาย เทคโนโลยของชมชนทองถน และกจกรรมยามวาง
การทองเทยวเชงศลปะและวฒนธรรม
ศลปะ วฒนธรรม
ไทย ทมศกยภาพในการสงเสรม
การทองเทยวใน
ระดบสากล
• ศลปวฒนธรรมพนบาน ศลปะรวมสมย • ภาพยนตร เอมเนชน • อาหารไทย, มวยไทย • โบราณสถาน โบราณวตถ • กจกรรมและประเพณ
เทศกาลสงกรานต , ปใหม , ลอยกระทง , แหเทยนพรรษา • เสนทางทองเทยวลงโฮ GI และสงครามเอเชยบรพา • เสนทางทองเทยวเชงวฒนธรรม (ลานนา , อสาน ) • การพฒนายานการคาจงหวด
แนวคดการทองเทยวเชงสรางสรรค
แนวคดการทองเทยวเชงสรางสรรคมทมาจากการทองเทยวเชงวฒนธรรมโดยมจดเรมตนจากในแถบทวปยโรปซงจะเนนการทองเทยวเพอเปนประสบการณ และการเพมพนความรRaymondและRichardsซงเปนสมาชกของสมาคมเพอการศกษาการทองเทยวและสนทนาการ (ATLAS) ไดใหคำาจำากดความการทองเทยวเชงสรางสรรคอยางเปนทางการ วาเปนการทองเทยวทเนนการมสวนรวมในวฒนธรรมของชมชนผานทางกจกรรมและประสบการณทไดรบ(Wurzburger,Aagesen,Pattakos,&Pratt,2009)
องคกร UNESCO สนบสนนการพฒนา และสรางเครอขายเมองสรางสรรคซงสงเสรมความรความเขาใจวฒนธรรมอตลกษณของแตละชมชนผานประสบการณ
แบบจำาลองกำารพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรมBywater (1993) ไดแยกประเภทนกทองเทยวเชงวฒนธรรมออก
เปน 3 ประเภท 1.นกทองเทยวตามแรงกระตนทางวฒนธรรม(Culturally
Motivated)หมายถงผทเดนทางทองเทยวดวยเหตผลทางวฒนธรรมนกทองเทยวกลมนมความสนใจทจะเรยนรศกษาวฒนธรรมและมพฤตกรรมทจะพกอยในแหลงทองเทยวเปนระยะเวลานาน
2 .นกทองเทยวตามแรงบนดาลใจทางวฒนธรรมCulturally Inspired)หมายถงผทถกดงดดใจดวยศกยภาพของแหลงทองเทยวทเปนทรจกหรอไดรบการประชาสมพนธผานสอรปภาพโดยนกทองเทยวประเภทนจะใชระยะเวลาทจะพกอยในแหลงทองเทยวนอยกวาประเภทแรกแตมโอกาสทจะเดนทางกลบมายงสถานททองเทยวอกครงในอนาคต
แบบจำาลองการพฒนาการทองเทยวเชงวฒนธรรม
3.นกทองเทยวตามแรงดงดดทางวฒนธรรม(Culturally Attracted) หมายถง ผทมความสนใจในกจกรรมการทองเทยวทเกดขนโดยนกทองเทยวประเภทนจะมระยะเวลาในการทองเทยวนอย อาจจะเปนในลกษณะเยยมชมมากกวาการพกอาศย
Smith(2003) ไดจดประเภทและพฤตกรรมนกทองเทยวในแหลงทอง
เทยวทางวฒนธรรมดงนประเภทนกทองเทยวเชงวฒนธรรม สถานทและกจกรรมทสนใจ
นกทองเทยวแหลงมรดก(Heritage Tourist)
ปราสาท พระราชวง บานโบราณ แหลงโบราณคด อนสาวรย
นกทองเทยวศลปะ(Arts Tourist)
โรงละคร การแสดง คอนเสรต เทศกาล งานประเพณ
นกทองเทยวเชงสรางสรรค(Creative Tourist)
ถายภาพ วาดภาพ เครองป น ทำาอาหาร หตถกรรม
นกทองเทยววฒนธรรมเมอง(Urban Cultural Tourist)
แหลงประวตศาสตร แหลงอตสาหกรรม
นกทองเทยววฒนธรรมชนบท(Rural Cultural Tourist)
การทองเทยวเชงเกษตร ชมชน ฟารม พพธภณฑธรรมชาต ภมทศน
นกทองเทยววฒนธรรมภมปญญาทองถน (In digeneous Cultural Tourist)
ชาวเขา ทะเลทราย เดนปา ศนยวฒนธรรมศลปะและหตถกรรม
นกทองเทยววฒนธรรมทนสมย (Popular Cultural Tourist)
สวนสนก หางสรรพสนคา การแสดงคอนเสรต งานแขงขนกฬา
การทองเทยวญปน• การทองเทยวญปนตงเปาไววาภายใน 2-3 ปขางหนา
จะมนกทองเทยวมาเยอนญปนเพมเปน 10 ลานคน และทางการญปนพยายามแกปญหาการสอสารดานภาษา ทรกนดวาคนญปนสวนใหญพดองกฤษไมคอยได
• นกทองเทยวทมาเยอนญปนจำานวนมากเคยบอกวาสงทนาประทบใจของประเทศนคอความปลอดภย ความสะอาด และสงอำานวยความสะดวกตางๆ ขณะทเรองแยทสดกคอ ภาษาและการสอสารตางๆ ทไมมภาษาองกฤษอธบายเลย
การทองเทยวญปน• ทผานมาคนญปนอาจจะไมจำาเปนตองใชภาษา
องกฤษ เพราะไมไดใชในชวตประจำาวน หากเราตองตอนรบนกทองเทยวทเพมมากขน กตองมสงอำานวยความสะดวกดานภาษาดวย อาท – เรามบรการดานภาษาในรถแทกซ เมอมแขกตางชาต
เรยกรถ หากพดกนไมรเรอง โชเฟอรจะโทรศพทไปทศนยบรการดานภาษา จะมโอเปอเรเตอรพดภาษาองกฤษคอยทำาหนาทเปนลามใหทงสองฝายไดตดตอกน
– ทกวนนมปายบอกสถานท และเสนทางเปนภาษาองกฤษตดไวตามถนนหนทาง อาคารสำานกงาน ศนยการคาตางๆ และสถานรถไฟมากขน เพอใหนกทองเทยวสามารถเดนทางสญจรเองได " ทาจมากลาว
• Petroleum Bath ชวยปองกนโรคขออกเสบและโรคผวหนงเนองจากมกำามะถน
เจอปน การอาบนำาประหลาดนใหบรการบำาบดท สถานพยาบาลใน Naftalan ประเทศอาเซอรไบจาน
• Tomato bathกจกรรมฮตในชวงเทศกาลมะเขอเทศของ โคลอมเบย เปน
วฒนธรรมทมชอเสยง โดยใหผรกการกนมะเขอเทศไดฉำาปอดกลางกองมะเขอยกษ ผสมปนเปกนเปนนำาผกสดวเศษ
• Soil Bathการอาบดน เปนวฒนธรรมทไดรบการนยมมากใน Kyushu
ประเทศญปน การนอนฝงดนนนชวยขบเหงอออกทวรางกาย เปนการพกผอนทงภายนอกและภายใน ใหความรสกสดชน
กฎหมายแปลกทวโลก• หามเดนเคยวหมากฝรงบนถนน ทสงคโปร
ถกบญญตขนในประเทศสงคโปร ตงแตป ค.ศ . 1992 เพอรกษาความสะอาดไมใหบานเมองสง
ปรก
ความตระหนกทางวฒนธรรม (Culture Shock)• Culture Shock เปนศพททใชครงแรกโดยนก
มานษยวทยา ชอ Kalvero Oberg (1960) • ความตระหนกทางวฒนธรรมเกดขนเมอ
–เกดขนอยางฉบพลน ซงเปนผลมาจากการสญเสยสญลกษณบางอยางทคนเคยในการตดตอหรอมปฏสมพนธทางสงคม
– สญลกษณเหลานรวมไปถงวธการปฏบตตนในบรบทตาง ๆ เชน การทกทายและการจบมอ เมอเราเจอคนรจก การใหทป การสงงาน การซอของ การยอมรบหรอปฏเสธคำาเชอเชญ เปนตน หรอสญลกษณเหลานอาจจะเปนคำาพด ทาทาง สหนา ประเพณ บรรทดฐาน
• ความตระหนกทางวฒนธรรมจงเกดขนเมอคนคนหนงตองพบกบอปสรรคของสงเราใหเราเกดการรบรใหม และความตระหนกทางวฒนธรรมเปนผลมาจากสงทเรา คาด“ คด ในวฒนธรรมหนง ๆ ” ไมตรงกบสงทพบเหนจรง ๆ
• โดยทวไป ความเครยดจะสงขนเมอคนเราไมไดพบกบสงทเคยเจอเปนประจำาในวฒนธรรมเกาของตน ไมสามารถสอสาร ไมเขาใจสงตาง ๆ รอบตว ไมเขาใจวาทำาไมคนในวฒนธรรมนนจงประพฤตปฏบตเชนนน
• การตกตะลงทางวฒนธรรมเกดจากการเขามาอยอาศยในวฒนธรรมทไมคนเคยเปนความไมสบายกายและไมสบายใจในการเขามาอยอาศยในโลกทคาดการณไมได รวมทงการสญเสยความสะดวกสบายในสงคมสวนตว ” (งามพศ สตยสงวน , 2542)
• อาการของความตระหนกทางวฒนธรรมแตกตางกนไปแตละคน ทงนขนอยกบความรนแรงของความตระหนก ชวงเวลา ความยดหยนของแตละคน ฯลฯ
• อาการทางกายทพบมกเปนเรองวตกกงวลเกยวกบความสะอาดของอาหาร ทนอน และจานชาม สขภาพ และความปลอดภยของชวต ความกลวในเรองโรคตดตอ การสมผสทางกายกบคนในวฒนธรรมใหม การใชยาและแอลกอฮอล รวมทงอยากจะกนอาหารของชาตตนทถกปากมากกวา
• อาการทางจตใจ ไดแก การนอนไมหลบ ความเหนอยออน ความโดดเดยว และเปลยวเหงาใจ ความรสกไมมพวก ความสนหวง การวพากษวจารณวฒนธรรมใหม ความกระวนกระวายใจ ความสงสยในตนเอง ความหงดหงด ความเสยใจ และความโกรธ
• ผลกระทบของความตระหนกทางวฒนธรรมมอทธพลตอการสอสารตางวฒนธรรมอยางเดนชด และมผลตอประสทธภาพการสอสารตางวฒนธรรม เชน เมอเกดความสนหวงกบการเรยนรวฒนธรรมใหม อาจจะทำาใหถกตความจากคนในวฒนธรรมนน ๆ ไดวาตองการเปนศตรหรอสรางความขดแยงกบพวกเขา เชน ไมเขารวมกจกรรม พยายามหลบหนาคนแปลกหนา
• บางคนมอาการเจบปวยจากความตระหนกมากตองการกลบบานเกดทนท ขณะทบางคนอาจมอาการเพยงเลกนอย และสามารถปรบตวไดในระยะเวลา 4-5 เดอน ทงน ขนอยกบความแตกตางระหวางวฒนธรรมเดมและวฒนธรรมใหม บางคนอาจมความอดทนและมทกษะในการถายทอดเปนพฤตกรรมและทศนคตในการเรยนรทดจนสามารถพจารณาความแตกตางทางวฒนธรรมหรอสถานการณทางสงคมไดด ซงชวยพฒนาทกษะในการสอสารระหวางบคคลได
ความตระหนกทางวฒนธรรมและการปรบตว
Morris Sill เชอวาการเขาสวฒนธรรมใหมบคคลนาจะผานขนตอนตาง ๆ ดงน
• ขน Discovery ความตนเตนและความรสกยนดในถนทไปอยใหม
• ขน Self-Alignment เรมหนมาสนใจกบความแตกตางและสงตาง ๆ ทไมคนเคย
• ขน Participation เรมเขาใจตวเองและควบคมตวเองได พยายามพฒนาทกษะการสอสาร เรมตนผกมตรกบคนในทองถนนน ๆ
• ขน Devolution ปรบตวใหเขากบวฒนธรรมใหมไดโดยสมบรณ
• เมอบคคลเกดความตระหนกทางวฒนธรรม มกจะ–เรมรสกถงความแตกตางทางวฒนธรรม –เรมปรบตว เรมเขาใจในบางอยางทอยรอบตว –เรมเขาใจภาษา ปญหาเลก ๆ นอย ๆ เรมหายไป
กลาดมนำา กลาสมผสกบคนทองถน พยายามอดทนและปลอบตนเองเกยวกบวฒนธรรมและนสยของคนในทองถนทแตกตาง
–เรมเปนเพอนกบคนในทองถน มองพฤตกรรมของคนทองถนดวยความเขาใจ ความวตกกงวลเรมหายไป
รวมทงคดวาไดเรยนรประสบการณใหม ๆ โดยเฉพาะประสบการณการเรยนรขามวฒนธรรมทลกซง ทำาใหเขาใจตนเองมากขนและเขาใจคนอน ๆ ไดมากขน
- รวาควรมพฤตกรรม คานยม ความเชอ ทศนคตอยางไร เขาใจในคานยม ความเชอ ทศนคต วฒนธรรมในทองถนนน สามารถคาดการณความคดและพฤตกรรมการสอสารของบคคลตางวฒนธรรมลวงหนาไดอยางถกทศทางมากขน
Foster Sill Jandit Kim1) Honey moon
1) discovery
1) Initial Euphoria
1) Honey moon
2) crisis 2) self-alignment
2) Irritation &hostility
2) frustration
3) recovery
3) participation
3) Gradual adjustment
3) readjustment
4) adaptation
4) devolution
4) Adaptation or biculturalism
4) resolution
• แมสามารถปรบตวไดอยางดเพอใหเขากบวฒนธรรมใหมได ความตระหนกทางวฒนธรรมอาจจะเกดขนเมอตองการกลบสบานเกด (Reverse Culture Shock) ความตระหนกทางวฒนธรรมนเปนสาเหตใหเกดความทกขและเกดความสบสนอยางมาก และอาจมากกวาการปรบตวในตอนแรกเสยอก ทงนจะเกดขนในกรณทวฒนธรรมบานเกดของตนไมดเทากบวฒนธรรมใหมเมอเทยบในแงทเราประทบใจและชนชมวฒนธรรมใหมหรอเกดจากการคนเคยกบวฒนธรรม
กระบวนการปรบตวทางวฒนธรรมทแสดงไดเปนรปตว W (W-
Shaped Model)• Gullahorn & Gullahorn (1963) ไดเสนอแบบจำาลองทอธบายถงชวงตาง ๆ 7 ชวงของกระบวนการปรบตวทางวฒนธรรมทแสดงไดเปนรปตว W (W-Shaped Model)
HONEY MOON ชวงตนตาตนใจ และอยากรอยากเหน
HOSTILITY
HOMOROUS
IN-SYNC
AMBIVALENCE
RE-ENTRY
RESOCIALIZATION
ADJUSTMENT SATISFACTION
รสกสบสน
รสกเขาทเขาทางมากขน
รสกวาวฒนธรรมใหมเปนเสมอนบานของตนเอง
ปรบตวกลบเขาสวฒนธรรมเดม
รสกใจหายและอาลยวฒนธรรมใหม
รสกวาวฒนธรรมเกาแตกตางไปจากความคาดหวง
• การเขาสวฒนธรรมและเผชญหนากบสงทแตกตางและไมคนเคยนนจะกอใหเกดความเครยด (Kim, 1994)
• ความเครยดกระตนใหเกดความพยายามหาทางออกโดยการเปดรบการเรยนรใหม ๆ และนำาไปสการปรบตว
• การปรบตวนนำาไปสความกาวหนาภายใน (Internal growth) คอความสามารถในการปรบทศทางการปฏบตของตนเองใหเหมาะสมกบหนาททตองปฏบตในวฒนธรรมใหม โดยมสขภาพจตทดดวย
• ทงน ปจจยทง 3 คอ ความเครยด (Stress) การปรบตว (Adaptation) และความกาวหนา (Growth) นน จะมการพฒนาไปในทศทางทเปนวงตอเนองแบบถอยหลงและเดนหนา (Draw-back-to leap) กลาวคอ ถอยหลงเปนการผละออกจากการหลอหลอมเดมชวขณะ เพอปรบพฤตกรรมของตนเอง แลวจงเดนหนาเพอหลอหลอมสวฒนธรรมใหมตอไป
ปจจยทมผลตอระดบความตระหนกทางวฒนธรรมและ
การปรบตว• พนฐาน / ลกษณะสวนบคคล สงทตดตวและเตรยมตวไวลวงหนา (Predisposition)
• สภาพแวดลอมของสงคมและประเทศเจาบาน (Host Environment)
• บทบาทสอมวลชน / กฎหมาย / ศาสนา ฯลฯ
• พนฐาน / ลกษณะสวนบคคล สงทตดตวและเตรยมตวไวลวงหนา (Predisposition)–บคลกนสย–ทศนคต / อคต / การมองแบบเหมารวม (Stereotype)
–ความคาดหวง–ระดบการเตรยมตว / การศกษา / ความร–ความแตกตาง–ทกษะการสอสาร / ทกษะการใชภาษา–ภมหลง
• สภาพแวดลอมของสงคมและประเทศเจาบาน–ลกษณะวฒนธรรม–ความประทบใจแรกพบตอวฒนธรรมเจาบาน–การชวยเหลอสนบสนนจากกลมคนในสงคม–การรบรองอยางเปนทางการของทางราชการ–โอกาส / ความถในการสอสาร
คำาถามทายบท บทท 5• การสอสารขามวฒนธรรม คอ อะไร ?• พจารณาความแตกตางทางวฒนธรรมไดจาก
สงใดไดบาง ? ยกตวอยางประกอบ• การศกษาความแตกตางทางวฒนธรรมมผล
ตอการสอสาร อยางไรบาง ?• ความตระหนกทางวฒนธรรมเกดขนไดอยางไร
บาง ? ยกตวอยางประสบการณทเคยเจอในชวตประจำาวนประกอบ