บทท 5 การเดนสายไฟฟาในอาคาร

วตถประสงคทวไป 1. เขาใจ การเดนสายไฟฟาในอาคาร 2. เขาใจ การเดนสายไฟฟาในโรงงาน

วตถประสงคเชงพฤตกรรม 1. อธบายการเดนสายไฟฟาในอาคาร

2. อธบายการเดนสายไฟฟาในโรงงาน

เนอหาสาระ วธการการตดตงไฟฟาประกอบดวยการเดนสาย การตดตงอปกรณทวไป รวมถงการตดตงอปกรณปองกน การตดตงไฟฟาแบงออกเปน 2 แบบคอ แบงตามวธการเดนสายไฟฟาและแบงตามวธการตดตงดงนเดนสายไฟฟาในอาคารและในโรงงาน 1. แบงตามวธการเดนสายแบงออกเปน 2 ประเภทคอ ก. แบบเปด เรยกอกอยางหนงวาแบบเดนลอย การเดนสายวธนสามารถมองเหนสายไฟฟา ไดอยางชดเจน เชน การเดนสายดวยเขมขดรดสาย เปนตน ข. แบบปด สายไฟฟาจะถกซอนไวอยางมดชด เปนการปองกนการกระแทกจากภายนอก ไดแก การเดนสายในทอ ในรางเดนสาย (wire way) และรางเคเบล (cable tray) เปนตน 2. แบงตามวธการตดตง แบงออกเปน 2 ประเภทคอการตดตงไฟฟาในอาคาร – ในโรงงานและ การตดตงไฟฟานอกอาคาร 5.1 การเดนสายไฟฟาในอาคารและในโรงงาน การเดนสายไฟฟาในอาคารหมายถงการตดตงอปกรณและเดนสายไฟฟาภายในตวอาคารเรมตงแต แผงจายไฟรวมเรอยมาถงอปกรณไฟฟาแตละตว ไดแก การเดนสายไฟฟาดวยเขมขดรดสายการเดนสายไฟฟา ในทอรอยสาย เปนตน ส าหรบการตดตงในโรงงาน สวนใหญจะเดนสายในทอรอยสาย รางเดนสาย (wire way) แล ะรางเคเบล (cable tray) เปนตน 5.1.1 การเดนสายไฟฟาดวยเขมขดรดสาย โดยทวไปจะใชสายแบนแกนคหรอทเรยกวาสาย VAF มฉนวนหม 2 ชน สามารถดดโคงงอและยดหยนไดด อายการใชงานยาวนานเกน 10 ป การเดนสายไฟฟาน ไมเหมาะท จะใชตดตงภายนอกอาคาร เนองจากแสงแดดจะท าใหฉนวนเสอมคณภาพกอนเวลาอนควร เมอฝนตก จะท าใหลดวงจร ขอดการเดนสายไฟฟาดวยเขมขดรดสาย 1. ตดตงงายรวดเรว 2. ซอมแซมหรอแกไขไดงาย 3. คาแรงงานถก รายละเอยดการเดนสายไฟฟาดวยเขมขดรดสาย สรปไดดงน 1. สายไฟฟา จะตองรขนาดของสายไฟฟา (บอกเปนตารางมลลเมตร (มม.)2) และจ านวนสายกเสน ถาหากใชสายเลกเกนไป จะท าใหสายรอนจนฉนวนละลาย

2. เขมขดรดสาย เมอทราบขนาดและจ านวนสายไฟฟาทจะเดนไปยงจดตางๆ ชางเดนสายไฟฟาจะตองเลอกเขมขดรดสายใหพอด เพอความรวดเรวขณะปฏบตงาน เมองานเสรจสมบรณจะมองดสวยงาม มหลกปฏบตงายๆ ดงน 2.1 กรณเดนสายเสนเดยว ควรเลอกขนาดเขมรดสายใหพอดกบขนาดของสายไฟฟา 2.2 กรณเดนสายตงแต 2 เสนขนไป เชนสายจ านวน 3 หรอ 4 เสน ถาหากสามารถรดดวยเขมขดรดสายเพยงตวเดยวจะท าใหปฏบตงานใหเรวขน แตควรพจารณาถงความแขงแรงในการยดระหวางสายไฟกบผนงอาคาร 3. ตะป อาคารทเปนไมจะใชตะปขนาด 1/2 นว สวนอาคารคอนกรตฉาบปนจะใชขนาด 5/16 นว หรอ 3/8 นว โดยทวไปชางเดนสายไฟฟาจะท ากลองไมส าหรบจดเกบตะป เขมขดรดสาย ลกษณะดงรป

รปท 5.1 การเดนสายไฟฟาในอาคารและในโรงงาน 4. การตเสน เมอทราบต าแหนงทจะเดนสายไฟฟา ชางจะท าการตเสนดวยบกเตา ขอดของการตเสนมดงน 4.1 รต าแหนงการตอกตะป 4.2 ไมเสยเวลาเลงแนว เมอจะตอกตะปตวถดไป 4.3 กรณทเดนสายในระยะกงกลางเสา แนวสายจะตองวางใหอยกงกลางพอดถาเปนอาคารคอนกรตการรอตะปเพอตอกใหมจะท าใหเสามรมากขนหรอท าใหเสาแตกไมสามารถตอกตะปบรเวณดงกลาวไดอก 4.4 สามารถปฏบตงานไดเรวขนและมความภมใจตอผลงานของตนเอง 5. ระยะเขมขดรดสาย ระยะหางระหวางเขมขดรดสายหรอทเรยกวาคลป ในทางปฏบตหางกน ประมาณ 10-12 ซม. แตไมกน 20 ซม. ดงรป ในบางชวงทตองการเดนสายหลายๆ เสน อาจตอกตะป ใหถมากขนเพอใหสามารถรบน าหนกของสายไฟฟาและใหสายแนบชดกบผนงในทางปฏบตจะวดระยะดวยความยาวของหวคอนเดนสายไฟฟาเพอความรวดเรวทส าคญคอตองหนหวเขมขดรดสายไปในทศทางเดยวกน

รปท 5.2 ระยะหางเขมขดรดสาย

6. การคลสายไฟฟา โรงงานผผลตจะขดสายซอนทบกนไว ความยาวขดละ 100 เมตร ถาหากคลสาย ถกวธ สายจะตรง ไมตองเสยเวลารดสาย ตรงกนขามการดงสายไฟฟาออกจากขดโดยตรงจะท าใหสายงอบดเปนเกลยว ตองเสยเวลา กบการรดสายในภายหลง วธการคลสายมดงน 6.1 แกะพลาสตกทหอหมสายไฟฟาออก ระวงอยาใหของมคมเชน มด คทเตอร เฉอนหรอปาดฉนวนของสายไฟฟา

6.2 ยกมวนสายไฟฟาขน สอดแขนทงสองขางเขาไปในมวนสาย 6.3 วางปลายสายดานนอกลงกบพน จากกนนกมตวลงเลกนอย หมนคลายสายออกจากขดพรอม กบเดนถอยหลงไปเรอยๆ จนไดความยาวตามตองการ 7. การรดสายไฟฟา กอนจะรดสายไฟฟาตองรดสายใหตรงไมใหบดหรองอ เมอน าไปเดนบนผนงจะไดแนบชดกบผนงอาคารมองดสวยงามวธการรดสายมหลกปฏบตงานๆดงน 7.1 วางสายไฟฟาลงบนเขมขดรดสาย ถาหากมสายไฟฟาหลายเสนตองจดใหสายเรยงชดกนกอน 7.2 กดสายไฟฟาใหแนน ใชมออกขางหนงจบปลายเขมขดรดสายสอดเขากบรทอยบนหวของเขมขดรดสาย 7.3 ดงปลายเขมขดรดสายใหตงจากนนพบสายกลบไปทศทางเดม 7.4 ใชคอนเคาะเบาๆ เพอใหรอยพบเรยบสนทกบสายไฟฟา 8. การเดนสายไฟฟาในแนวดง เมอจบสายไฟฟาแนบชดกบผนงสายจะหอยลงสพนดานลางตามแรงดงดดของโลกดงนน จงตองเรมรดสายจากดานลนลงสดานลางซงจะท าใหการรดสายไฟฟาสะดวกยงขน วธการเดนสายไฟฟา ในแนวดงมดงน 8.1 ใชผารดสายใหตรง (ระยะประมาณ 20-50 cm.) จดสายใหเรยงชดกน กรณเดนสายตงแต 3 เสนขนไปใหสายเสนทมขนาดใหญทสดอยดานนอก 8.2 ผทถนดขวาใหใชมอซายจบปลายสายดานบนไว โดยใชหวแมมอกดสาย ใหแนบชดกบผนง สวนมอขวาจบปลายของเขมขดรดสายสอดเขากบรทอยบนหวของเขมขดรดสายจากนนรดสายใหตงประมาณ 2-3 ตว ดงรปท 5.3 ขณะนสายไฟฟาจะถกจบยดไวกบผนงจงสามารถปลอย มอออกไดแตถาสงเกตดการจบยด ยงไมแขงแรงอาจจะรดสายเพม อก 1-2 ตว ส าหรบผถนดซายใหเปลยน มอสลบกน

รปท 5.3 การเดนสายไฟฟาในแนวดง

8.3 เลอนมอซายลงมากดไวทเขมขดรดสายตวสดทาย ซงรดสายไวแลว ตามขอ 8.2 สวนมอขวาจบเศษผารดสายทละเสนใหตรง ถาเปนสายใหมจะรดงายประมาณ 1-2 ครงแตถาหากใชสายเกาทผานการใชงานมาแลว อาจตองใชเวลามากขน 8.4 ใชนวกลาง นวช และหวแมมอบบสายใหเรยงชดกน จากนนรดสายใหแนนตงตาม วธการ ในขอท 7.1-7.3 8.5 เลอนมอขวาต าลงมาเพอท าการรดสายตวตอไปอกประมาณ 2-3 ตว ขณะนระยะสาย ทเรยงไว ตามหวขอท 8.1คอระยะ 20-50cm. จะถกรดจนหมดยงคงเหลอเฉพาะสวนดานลางลงไปอกซงสาย สวนน ยงไมไดรด 8.6 ปฏบตซ า ๆ ตงแตขอท 8.3 เรอยไปจนเสรจสนตามเปาหมาย 8.7 ใชคอนเคาะเบาๆ เพอใหรอยพบเรยบสนทกบสายไฟฟาอยางไรกตามเมอชางมประสบการณ

อาจจะมเทคนคเฉพาะตวอนๆ เขาชวยท าใหการเดนสายไฟฟาเสรจเรวยงขน 9. การเดนสายไฟฟาในแนวระดบ การเดนสายไฟฟาในแนวระดบจะยงยากกวาการเดนสายไฟฟาในแนวดง เนองจากน าหนกสายจะหยอนลงสดานลาง ตามแรงดงดดของโลก ดงนนจงแกปญหาดวยการใชตะปตอกเขากบผนง (ทงอาคารไมและอาคารคอนกรตฉาบปน) หางจากจดทก าลงรดสายประมาณ 50-100 cm.จากนนน าสายไฟฟาพาดไวกบตะป ดงกลาวเพอปองกนตะปตอกเขมขดรดสายหลดออกจากผนงอนเนอง จากน าหนกของสายไฟฟานนเอง ดงรป

รปท 5.4 การตอกตะปรบน าหนกสายเมอเดนสายไฟฟาในแนวระดบ 10. การเดนสายไฟฟาบนเพดาน ตวอยางการเดนสายไฟฟาบนเพดานไดแก การตดตงหลอดฟลออเรสเซนต ทบรเวณกลางหอง การตดตงพดลมเพดาน เปนตน สวนมากจะเดนสายในระยะสนประมาณ 1-3 เมตร วธการเดนสายไฟฟาบนเพดานจะเหมอนกบ การเดนสาย ในแนวดงและแนวระดบ 11. การเดนสายหกมม ภายในอาคารหรอบานเรอนทวไปจะมรปทรงเปนสเหลยมผนผา เมอตองเดนสายผานบรเวณดงกลาวตองหกมมโคงไปตามผนงหรอมมของตนเสาระยะหางระหวางเขมขดรดสายตวสดทาย กบรศมความโคง ตองใหมระยะหางพอสมควร อยาใหใกลหรอหางจนเกนไปจ าท าใหสายไมเรยบ โดยจะสงเกต เหนแสงลอดผานใตสายไฟฟา ตวอยางเชน สาย VAF ขนาด 2 × 2.5 (มม.)2 ตองใชรศมความโคง ไมต ากวา 25.5 เซนตเมตร ดงรป

รปท 5.5 การหกมมโคง สาย VAF ขนาด 2 × 2.5 (ตร.มม.)

ถาหากหกมมโคงของสายหลาย ๆ เสน อาจจะตองเพมเขมขดรดสายตามมมโคงอกหนงตวเพอใหการจบยดใหแขงแรงมากขนดงรป

รปท 5.6 การตดตงเขมขดรดสายตามมมโคงเมอตองโคงสายหลายๆเสน

12. การเดนสายไฟฟาบนอาคารไมและอาคารคอนกรตฉาบปน วธการเดนสายไฟฟาดวยเขมขดรดสายบนอาคารไมและอาคารคอนกรตฉาบปน มหลกปฏบตดงน 12.1 เลอกตะปใหเหมาะสม กลาวคอตอกไมใชขนาด ½ นว , 3/8 นว และตอกบนคอนกรตฉาบปนใชขนาด 5/16 นว 12.2 หงายดานมคมขนและตองหนหวเขมขดรดสายใหในทศทางเดยวกน 12.3 เมอจ าเปนตองเดนสายไฟฟาบนคาน ควรเดนชดขอบของคาน จะเดนชดขอบบน

หรอขอบลางกไดตามความเหมาะสม 12.4 วางแผนกอนเดนสายไฟฟา หมายถงตองส ารวจกอนวาจะใหสายเสนใดอยดานลาง อยกลางหรออยดานบน เพราะจะท าใหสายไขวกนหรอสายทบกน ซงผดหลกการเดนสายไฟฟา 12.5 อาคารคอนกรตฉาบปน ตองใชเหลกน าศนย หรอทเรยกวาเหลกตอกน า ตอกน ากอน จะตอกตะปเขาไป เปนการปองกนไมใหตะปงอ 13. การตอวงจรหลอดไฟฟา วงจรหลอดไสเปนวงจรพนฐานทแสดงการท างานของหลอดไฟฟาทวไป เนองจากสามารถ เปลงแสงออก มาทนททมแรงดนตกครอมไสหลอด ดงรป แสดงแหลงจายแรงดนไฟฟากระแสสลบ สายทมไฟเรยกวาสายไลน (Line หรอ L)สายทไมมไฟเรยกวาสายนวตรอน (Neutral หรอ N)

รปท 5.7 การตอหลอดไส ควบคมดวยสวตช วงจรดงรป สามารถตรวจอบการเดนสายไฟฟาไดงาย ไมซบซอน เรยกวาไวนรงไดอะแกรม (wiring diagram) สวนรป แสดงรายละเอยดการเดนสายไฟฟาของรป เรยกวาสคมเมตกไดอะแกรม (schematic diagram) และรปท 5.9 แสดงการเดนสายไฟฟาทใชกบงานตดตงไฟฟาเรยกวาวนไลนไดอะแกรม (online diagram) งผทอานแบบประเภทนจะตองมความรความเขาใจเรองการอานแบบด พอสมควร จงจะสามารถ แยกแยะและตอวงจรไดถกตอง

รปท 5.8 schematic diagram ของวงจรในรปท 5.7

รปท 5.9 online diagram

14. การตอวงจรแสงสวางและวงจรก าลง วงจรแสงสวาง (Lighting) ไดแกการตดตงหลอดไฟฟาชนดตางๆ ภายในอาคารบานเรอน หรอส านกงาน โดยทวไป จะใชสวตชควบคมการปด-เปด สวนวงจรก าลง(Power) หมายถงการตดตงเตารบ (ปลกตวเมย) หรอการตดตงเซอรกตเบรกเกอร (CB) เพอรองรบการใชพลงงานไฟฟาอาทเชนเตารด หมอหงขาว โทรทศน และอน ๆ ซงมปรมาณการใชกระแสไฟฟามากกวาวงจรแสงสวาง โดยทวไปเตารบกบสวตชมกจะตดตงคกนเพอประหยดแปนรอง ซงไดแกแปนไม และแปนพลาสตก วงจรทตออยภายในแปนรองจงมสองลกษณะคอวงจรแสงสวางและวงจรก าลงดงรป (ก) จะตอรวมกน ทงวงจรแสงสวางและวงจรก าลงสวนรป (ข) จะแยกกน

(ก) ใชสายเมนรวมกน (ข) ใชสายเมนแยกกน

รปท 5.10 การตอวงจรแสงสวางและวงจรก าลง

ขอดของการแยกวงจรแสงสวางออกจากวงจรก าลง 1. แตละวงจรเปนอสระซงกนและกน ดงนนจงชวยปองกนไฟดบพรอมกนทงบานไดอกทางหนง 2. เมอจ าเปนตองซอมแซมหรอตดตงอปกรณเพมเตม ไมจ าเปนตองดบไฟทงหมด 15. การตอวงจรสวตชสามทาง สวตชสามทางเรยกอกอยางหนงวาสวตชบนไดใชควบคกการปด-เปดหลอดไฟฟาได ต าแหนง สวนมากจะตดตงบรเวณทางขน-ลงบนได กลาวคอตดตงชนบน 1 ตว และชนลางอก 1 ตวดงรป

รปท 5.11 การใชสวตชสามทางควบคมหลอดฟลออเรสเซนต

16. การตดตงอปกรณไฟฟาประกอบดวยการตดตงหลอด โคมไฟ แปนรองสวตช ปลก แผงคทเอาท และการตดตงมอเตอรไฟฟา เปนตน 16.1 การตดตงแปนไมรองสวตชและแผงสวตชควบคม จะตองใหสงจากพนประมาณ120 – 150 Cm. 16.2 การตดตงปลกในอาคารส านกงาน จะตองสงจากพนไมเกน 30 cm. 5.1.2 การเดนสายไฟฟาในทอรอยสาย ในบรเวณทสายไฟฟาอาจจะถกกระทบกระแทกมความชน สารเคมหรอมความเปนกรด เชน ภายในโรงงานอตสาหกรรม อาคารขนาดใหญ จะนยมการเดนสายไฟฟาในทอรอยสายเนองจากมความปลอดภยเมอเกดประกายไฟ หรอเกดการอารค นอกจากนยงใชทอโลหะเปนตวน าในการตอลงดนอกดวย แตตองมนใจวารอยตอตาง ๆ มความตอเนอง มนคงและแขงแรง 1. วธการเดนสายในทอ วธทนยมใชในปจจบนมหลายอยางดงน 1.1 เดนในทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลางและทอโลหะบาง ผลตจากเหลกอาบสงกะสยาวทอนละ 3 เมตร ทอโลหะหนาและทอโลหะหนาปานกลางสามารถท าเกลยวได ใชงานทดแทนกนได นอกจากน ยงใชฝงดนไดอกดวย 1.2 เดนในทอโลหะออน หรอทเรยกวาทอเฟลกซเบล (flexible metal conduit) มลกษณะ

เปนแกนโลหะออน พนซอนทบกน นยมใชในบรเวณทมการสนสะเทอน เชนเชอมตอระหวางรางเดนสายกบเครองจกร แตหามใชฝงดน 1.3 เดนในทอโลหะออนกนของเหลว หรอทเรยกวาทอเอมเฟลก (MFLEX) ประกอบดวยโลหะขนรป ขดกนเปนเกลยว มเชอกคนระหวางรองโดยมฉนวนพวซหอหม เพอปองกนการรวของสายไฟฟา 1.4 เดนในทออโลหะแขง ทใชงานทวไปไดแกทอพวซ และ พอ ทอพวซไมคงทนตอแสงอลตราไวโอเลต ดงนนเมอตากแดดเปนระยะเวลานานจะกรอบและแตกเปนขย สวนทอพอจะตดไฟงาย ดงนนทอชนดนจงเหมาะส าหรบตดตงในทโลง เดนซอนในผนง พนหรอเพดาน 2. วธการดดทอ เครองมอดดทอหรอทเรยกวาเบนเดอร (bender) แตละชนดเหมาะส าหรบทอแตละประเภทดงน ทอโลหะบาง จะใช EMT. Bender ทอโลหะหนาปานกลาง จะใช IMC. Hickey ทอโลหะหนา จะใช rigid bender หรอทดดทอไฮดรอลกส อยางไรกตามควรจะเลอกขนาด bender ใหพอดกบขนาดของทอรอยสายไฟฟา ถาหากใช bender ขนาดใหญเกนไป อาจจะท าใหทอแบน สงผลใหพนทหนาตดภายในทอลดลง ท าใหการรอยสายท าไดล าบาก ดงนนการดดทอจะตองระมดระวงไมให ทอเสยรปทรง เสนผานศนยกลางภายในทอจะตองเทาเดมหรอลดลงนอยทสด องคประกอบทส าคญอกอยางหนงคอรศมความโคง โดยจะวดจากจดศนยกลางความโคงถงขอบดานในของทอทโคง โดยทวๆ ไปรศมความโคงของทอทดดจะตอง ไมต ากวา 6 เทาของเสนผานศนยกลางของทอ ส าหรบงานภาคสนามสวนใหญจะมคาประมาณ 6-8 เทา หรอมากกวา ดงตารางท 5.1ตารางท 5.1 รศมความโคงของทอขนาดตาง ๆ

ขนาดท (นว) รศมความโคงต าสด (นว) ½ 4 ¾ 5 1 6 1 8 1 10 2 12 2 15 3 18 3 21 4 24 4 27 5 30 6 36

การดดทอแบงออกเปน 2 วธคอ วธท 1 ใชเบนเดอรในการดดทอ วธการคอน าทอสอดเขากบเบนเดอร วางลงบนพนราบใชเทาเหยยบ เบนเดอรและอกขางหนงเหยยบทใหแนนกบพน จากนนใชมอดงเบนเดอรเขาหาล าตว

วธท 2 ใชแรงกด วธการคอตงเบนเดอรใหอยกบท น าทอสอดเขากบเบนเดอร จากนนกดทอ ลงดานลาง 2.1 ระยะความสงของเบนเดอรดดทอ เบนเดอรส าหรบดดทอจะมระยะความสง (take up ) ดงตารางท 5.2 ซงเปนระยะททอถกดดใหโคงงอ ดงรปท 5.12 ใชเบนเดอร1/2 นว ดดทอ1/2 นว โคงท ามม 90 องศา ระยะ take up เทากบ 5 นว ตารางท 5.2 ระยะ take up ของเบนเดอร

ขนาดเบนเดอร (นว) ระยะ take up (นว) 1/2 5 3/4 6 1 8

รปท 5.12 แสดงการดดทอและวดระยะ take up

2.2 การค านวณความยาวจากปลายทอ เชนตองการดดทอขนาด ¾ นวใหสงจากพน 38 นว วธการคอใชระยะความสงลบดวยระยะ take up (6 นว) ดงนนหวลกศรบนเบนเดอรจะตรงกบระยะ 2นว(วดจากปลายทอ) เมอดบเปนมม 90 องศา จะวดระยะความยาวจากปลาย ทอเทากบ 38 นวพอด ดงรป

รปท 5.13 การค านวณความยาวของทอ ¾ นว

3. การดดทอรปตวย (U) วธการคอดดทอทปลายดานหนงใหโคงงอ 90 องศา ล าดบตอไปวดและท าเครองหมาย (mark) บนทอจากจทอยกบท (จดX) ไปยงจดทตองดดทอ (จด Y) โดยใหจด Yตรงกบต าแหนง B บนเบนเดอร จากนนคอยๆ ดดทอใหโคงท ามม 90 องศา จะไดทอ รปตวยดงรป

รปท 5.14 แสดงการดดทอรปตวย (U)

4. การดดคอมา เรยกอกอยางวาการท าออฟเซต (OFF SET) หมายถง การยกระดบความสงของทอใหสงขนและโคงงอเทากนแตกระท าในทศทางตรงกนขาม วตถประสงคของ การท า OFF SET คอ 1. เพอตอเขากบกลองตอสาย กลองสวตช/ปลก 2. เพอดดทอขามสงกดขวาง (ท า OFF SET จ านวน 2 ครง) การดดทอคอมาเรมจากการดดทอใหโคงพอประมาณ เมอเสรจแลวใหถอดเบนเดอรออกพลกทอกลบใหอย ในทศ ทางตรงกนขาม จากนนจงดดทออกครงหนงจนกระทงปลายทอทงสองดานขนานกนพอด เมอดดเสรจเรยบรอยจะมลกษณะ ดงรปท 5.15 ส าหรบการดดทอขามสงกดขวางจะตองดดออฟเซต จ านวน 2 ครง หรอการดด 3 ต าแหนงลกษณะดงรปท 5.16 (ก) และ(ข)

รปท 5.15 การดดคอมา (OFF SET) (ก) ท าออฟเซต 2 ครง (ข) การดด 3 ต าแหนง รปท 5.16 การดดทอขามสงกดขวาง 5. การดดทอเพอการแกไข 5.1 การดดกลบคน ถาหากดดทอมากเกนไปสามารถแกไขดวยการใชทอทมขนาดใหญกวา เลกนอยหรอดาม เบนเดอร สวมลงในทอนน จากนนจงคอยๆ ดนใหทอกลบคอ ดงรป (ก) 5.2 การแกไขเมอทอบม จะใชเหลกกระทงทผวดานในดงรป ดงรป (ข)

(ก) การดดกลบคน (ข) แกไขเมอทอปม)

รปท 5.17 การดดทอเพอการแกไข

6. การตดตงทอโลหะรอยสาย หลงจากท าการดดทอรอยสายเสรจเรยบรอยจะตองน ามาประกอบตอ เชอมขาดวยกนใหมความแขงแรงดงรป 7. การรอยสายเขาทอ เครองมอทใชรอยสายไฟฟาเขาไปในทอเรยกวาฟสเทป (fish tape) ท าจากเหลกท มความเหนยวและทบรเวณปลายฟสเทปจะท าเปนหวงคลองเขากบสายไฟฟาเพอปองกน สายหลดขณะทก าลงรอยสายลกษณะดงรปท 5.19 การรอยสายควรปฏบตงานอยางนอยสองคนกลาวคอ คนหนงสงสายและอกคนหนงดงสายบางครงอาจจะตองใชสารลดความฝดแตตองไมเปนอนตรายกบฉนวน ของสายไฟฟา

รปท 5.18 แสดงการประกอบทอ EMT

รปท 5.19 การรอยสายเขาทอ 8. ขอควรระวงในการตดตงทอโลหะรอยสายการเดนสายไฟฟาในทอรอยสาย จะประกอบดวย ขนตอนการดดทอ การตดทอ การประกอบทอ การรอยสายไฟฟาและการตดตงอปกรณ 8.1 การดดทอ 1. มมในการดดทอส าหรบการรอยสายหนงจดตองไมเกน 360 องศา ถามากกวานจะท าใหล าบากในการรอยสาย 2. เลอกเบนเดอรใหมขนาดพอดกบทอทจะดดและระวงอยาใหทอบมหรอแบน 8.2 การตดทอ 1. การตดทอทกครงควรใชคทเตอรตดทอ หรอเลอยตดเหลก ยกเวนทอโลหะออน (flexible) ใหใชคมตด 2. บรเวณปลายทอทตดตองลบคมทกครงดวยรมเมอรหรอวสดอนๆ 8.3 การประกอบทอ 1. ตองยดกบโครงสรางของอาคารอยางแขงแรง 2. ตองจบยดดวยอปกรณจบยดและมความตอเนองทางไฟฟา เชน คปปลงคอนเนคเตอร ลอคนท บชชง เปนตน 8.4 การรอยสายไฟฟา 1. ตองปฏบตงานอยางนอยสองคนคนหนงดงฟสเทปสวนอกคนหนงสงสายและระวงอยาใหฉนวนถลอก 2. ถาหากสายขาดขณะรอยสาย ตองเปลยนใหมและหามตอสายภายในทอ

3. ควรรอยสายพรอมกดครงเดยว การรอยสายทละเสนจะท าไดล าบาก 4. ควรจดสายใหเรยบรอยกอนทจะดงสายเขาไปในทอ และบางครงอาจจะตองใชสารลดความฝด 8.5 การตดตงอปกรณ 1. ควรเผอสายไฟฟาพอประมาณ โดยการขดไวรอบๆ กลองตอสาย ทงนเพอความสะดวกในการซอมบ ารงหรอตอเตมในอนาคต 2. ตองจบยดอปกรณ เชนสวตช ปลก กลองตอสาและอนๆ ใหแขงแรงและสวยงาม 9. การดดทอพวซ ประกอบดวยการตอทอเขาดวยกนและการดดทอใหงอ 9.1 การตอทอ 1. เตรยมเตาใหรอน อาจจะใชเตาไฟฟาหรอเตาถานกได 2. น าทอไปลนไฟ พยายามใหรอนสม าเสมอทวบรเวณทจะตอทอ โดยการหมนทอไปรอบ ๆ จนพลาสตกออนตว 3. น าไปสวมเขากบทอ หากยงไมแนน ใหน าออกมาลนไฟอก จนสามารถสวมไดความลกไมต ากวา 1 นว 4. ทากาวรอบ ๆ รอยตอ 9.2 การดดทอ ปกตทอพลาสตกจะมของอส าหรบเดนสายเลยวโคง เชนของอ 90 องศา เปนตน วธการดดทอพวซมดงน 1. เตมทรายเขาไปในทอและหาเศษวสดอดปลายทอใหแนน 2. น าไปลนไฟพลกไปมา จนสงเกตเหนทอออนตว จากนนคอยๆ ดดจนไดรศมความโคงตามตองการ 3. การดดทอตองกระท าในขณะททอออนตวเทานน 5.13 การเดนสายไฟฟาในรางเดนสาย รางเดนสายหรอทเรยกวาไวรเวย (wire way) ผลตจากเหลกแผนพบขนรป พรอมกบฝาปดมทงแบบเจาะรระบายอากาศและแบบปดทบ จะปองกนสนมดวยการพนส ชบสงกะสหรอการเคลอบผวแบบอนเชน polyester, thermoplastic ความหนา 1 มลลเมตร ความสง 50 – 200 มลลเมตร ดงนนจงสามารถเดนสายไดจ านวนหลาย ๆ เสนในรางอนเดยวกน 1. ขอก าหนดเบองตนเกยวกบรางเดนสายไฟฟา 1.1 ตองตดตงในทเปดโลงเทานน ถาตดตงภายนอกอาคารตองเปนชนดกดฝนและตองมความแขงแรงเพยงพอทจะ ไมเสยรปภายหลงการตดตง 1.2 หามใชรางเดนสายในบรเวณทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพในบรเวณทมไอทท าใหผกรอน หรอในสถานทอนตราย นอกจากจะระบไวเปนอยางอน 1.3 พนทหนาตดของตวน าและฉนวนทงหมดรวมกนตองไมเกน 20% ของพนทหนาตดภายในรางเดนสาย 1.4 จดปลายรางเดนสายตองปด 1.5 ตองจบยดอยางมนคง แขงแรงทกระยะ 1.5 เมตร สงสดไมเกน 3 เมตร 1.6 หามตอรางเดนสายตรงจดทผานผนงหรอพน 1.7 การตอสายท าไดเฉพาะในสวนทสามารถเปดออกและเขาถงไดสะดวกตลอดเวลาเทานน และพนทหนาตดของตวน าและฉนวนรวมทงหวตอสายรวมกนแลวตองไมเกน 75 % ของพนทหนาตดภายในของราง

เดนสาย ณ จดตอสาย 1.8 หามใชรางเดนสายเปนตวน าส าหรบตอลงดน

2. ลกษณะของรางเดนสายไฟฟาแสดงดงรป

รปท5.20 แสดงลกษณะรางเดนสายไฟฟาแบบตางๆ

5.14 การเดนสายไฟฟาในรางเคเบล รางเคเบลหรอทเรยกวาเคเบลเทรย (cable tray) ใชตดตงระบบไฟฟาในและอาคารซงนยมใชในโรงงานอตสาหกรรมเนองจาก การตดตงท าไดรวดเรว ไมยงยาก และสามารถใชงานกบระบบไฟฟาก าลง ระบบแสงสวาง ระบบสอสาร วดคม การตดตงหรอเปลยนแปลงขนาดสายเคเบลท าไดสะดวก รางเคเบลแบงออกเปน 3 แบบ คอ 1. แบบรางมชองระบายอากาศ 2. แบบบนได หรอทเรยกวา Ladder 3. แบบดานลางทบ

ปจจบนนยมใชเฉพาะแบบรางมชองระบายอากาศและแบบบนไดโครงสรางรางเคเบลผลตจากโลหะ เคลอบผวดวย การชบกลปวาไนซ (hot dip galvanize) หรอการเคลอบผวแบบอนเชน Epoxy, Polyester, thermoplastic หรอสงกะส ขนาดความกวาง มาตรฐาน 200, 300, 400, 500, 600 และ 800 มลลเมตร ความยาวมาตรฐานทอนละ 3 เมตร

รางแบบมชองระบายอากาศ แบบบนได แบบดานลางทบ

รปท 5.21 รางเคเบลแบบตาง ๆ