Содржина

  Дефиниција

  Криминализација

Историја

  Природно – правна теорија

  Обележја

  Типови

o Класификација на делата во САД

  Криминалните дела во меѓународното право

  Религијата и криминалот

  Воени надлежности и вонреднa состојбa

  Криминал извршен од страна на вработени

  Видете исто така

  Белешки

  Наводи

  Надворешни врски

1

ВОВЕД

Криминал е акт од страна на физичко или правно лице кое свесно постапува

(постапило) во спротивност со законите и Уставот на територијата на која се

наоѓа, и кое ја продолжува таа активност во сопствена полза.

Во историјата се познати многу криминални дела. Дури до толку што не е

можно да се споменат сите тука дури и да постои волја. Да спомнеме само

неколку општопознати примери: трговија и шверц со луѓе, шверц на дрога и

други недозволиви супстанци, црн пазар, црна економија, итн.

Мора да се напомене дека криминално дело е секое дело кое сериозно ги

нарушува законите и Уставот на територијата во која е предизвикано, и не мора

да биде продолжено. Оттука можеме да заклучиме дека паркирање на

автомобил на погрешно место не е криминално дело, но носење марихуана

преку македонска граница е.

Општеството го дефинира криминалот како кршење на едно или повеќе

правила или закони за коишто некоја управна власт или сила на крај може да

пропише казна.

Зборот криминал потекнува од латинското crimen (генитив criminis), од

латинскиот корен cernō и грчкиот κρινω, со значење судам. Во првобитна

смисла значело „пријава (во правото), вина, обвинение“.

Кога општеството смета дека неформалните односи и санкции се недоволни за

да се создаде и одржи посакуваниот општествен ред, тоа може да резултира

во поставување повеќе формални системи на општествена контрола од страна

на владата, или пошироко од страна на државата. Со институционалните и

правните машинерии ставени на располагање, државните службеници можат

да ги принудат поединците да ги почитуваат кодексите на однесување и да ги

казнат оние кои не ги почитуваат.

2

Власта користи разни механизми за да го регулира однесувањето, вклучувајќи

правила кодифицирани во закони, ги контролира луѓето за да осигура дека тие

ги почитуваат тие закони, како и други приципи и практики наменети за

спречување на криминалот. Покрај тоа постојат правни лекови и санкции, кои

заедно го сочинуваат кривично-правниот систем. Сепак, не сите повреди на

законот, на пример, непочитување на договор или обврска и други граѓанско-

правни престапи, се сметаат за криминал.

3

Дефиниција

Една нормативна дефиниција го смета криминалот за девијантно однесување

кое ги крши постоечките норми (види правна норма) – културните стандарди

кои пропишуваат како нормално треба да се однесуваат луѓето. Овој пристап

смета дека сложената реалност којашто го опкружува концептот за

криминалното дело и бара да се сфати како променливите општествени,

политички, психолошки и економски услови може да влијаат врз тековните

дефиниции за криминалното дело и врз формата на правните одговори,

одговорите на спроведувањето закон и казнените одговори од страна на

општеството.

Оваа структурална реалност продолжува да се менува често предизвикувајќи

несогласувања. На пример, како што културите и политичката околина се

менуваат, општествата може да ги смета за незаконски или не, одредени

однесувања, коишто директно влијаат врз статистичките криминални стапки, го

утврдуваат распределувањето на средствата за спроведувањето вакви закони,

како и влијанието врз општото јавно мислење.

Слично, промените во собирањето и/или пресметувањето податоци за

криминални дела може да влијае врз перцепцијата на јавноста за големината

на кој било даден „криминален проблем“. Сите вакви прилагодувања на

статистиката за криминалните дела, поврзани со искуствата на луѓето во

секојдневниот живот, ги оформуваат однесувањата за тоа кој закон треба да се

примени за да се спроведе некоја посебна општествена норма. Постојат многу

начини преку кои може да се контролира однесувањето без да се искористи

кривично-правниот систем.

Навистина, во оние случаи во кои не постои јасна согласност за дадена норма,

примената на кривичното право од страна на владејачката група да се забрани

однесувањето на друга група може да се смета за несоодветно ограничување

на слободите на друга група, и обичните општествени членови може да изгубат

4

почит на законите во целост, без разлика дали законот којшто е во прашање е

активно спороведен или не.

Законодавците донесуваат закони коишто ги дефинираат дела, наречени mala

prohibita (зло затоа што е забрането со закон) кои ги кршат општествените

норми. Овие закони варираат одвреме-навреме и од место до место: на

пример, забележете дека постојат варијации во законите за регулирање

кокцање. Другите дела се нарекуваат mala in se ( дела кои сами по се себе се

зла) и тие се речиси универзално противзаконски, како убиство, кражба и

силување.

Криминализација

• Некој може да ја сфати криминализацијата како постапка со намера да се

спречи некој да преземе штетна активност, средство да се намали штетата,

применувајќи ја заканата на казна како одвратување на оние коишто

намераваат да се однесуваат така и да предизвикаат штета. Државата се

вмешува затоа што тие веруваат дека трошоците за некриминализирање (т.е

да се дозволи повредите да продолжат нестивнати) ги надминуваат трошоците

за криминализирање на истите (т.е ограничување на индивидуалната слобода

со цел да се сведе на минимум штетата врз другите).

• Криминализацијата може да обезбеди намалување на повредите во иднина,

дури и по кривично дело, тргнувајќи од тоа дека оние коишто се во затвор за

сторување криминални дела имаат поголема шанса да предизвикаат штета во

иднина.

• Криминализацијата може да се сфати како начин потенцијалните криминалци

да платат за нивните дела. Во овој случај, криминализацијата е начин да се

постави цената којашто еден мора да ја плати (на општествтото) за одредени

активности коишто се сметаат за штетни за општеството како целина. Во оваа

смисла криминализацијата не може да се смета за ништо друго, туку за

одмазда на државата во вид на санкција.

Државата го контролира процесот на криминализација бидејќи:

• Иако жртвите ја признаваат сопствената улога како жртви, тие можеби немаат

средства да истражуваат и бараат правда за нанесените повреди:

5

спроведувачите формално именувани од страна на државата имаат

и експертиза и средства .

• Жртвите можеби сакаат само компензација за нанесените повреди, додека се

индиферентни кон можната желба за одвратување (погледнете кај Полински и

Шавел (Polinsky & Shavell(1997) за основните разидувања меѓу приватното и

општественото мотивирање при примена на правниот систем).

• Стравот од одмазда може да ги одврати жртвите или сведоците на

криминални дела од преземањето каква било акција. Дури и во контролираните

општества, стравот може да спречи пријавување или соработка при судење.

• На самите жртви може да им недостига скалеста економија која ќе им

овозможи да управуваат со казнениот систем, да им дозволи сами да собираат

парични казни доделени од страна на суд(погледнете кај Полински (1980)

(Polinsky) за спроведувањето парични казни). Гарупа и Клерман(2002) (Garoupa

& Klerman) предупредуваат дека владите кои манипулираат

со економијата имаат примарен мотив да ги зголемат приходите итн., ако

престапниците имаат доволно богатство, ваквата влада ќе делува поагресивно

во спроведувањето закони против полесни кривични дела (вообичаено со

утврдени казни како прекршоци за паркирање и рутински сообраќајни

прекршоци), но поопуштена во спроведувањето закони против сериозни

случаи, отколку владите коишто бараат максимално да се обезбеди економска

помош за лицата кои имаат потреба од неа.

• Како резултат на криминалното дело, жртвите може да го загубат животот или

да бидат онеспособени нормално да живеат или да ги извршуваат работните

обврски.

Историја

Идејата за криминалот има долга историја. [1] Некои религиозни општини

(види општина) го сметаат гревот за криминал; некои дури потенцираат дека

криминалното дело грев има легендарно и митолошко потекло – забележете

поврзаност меѓу приказната за Адам и Ева и теоријата за првобитниот грев.

Она што една група го смета за криминално дело може да предизвика или

разгори војна или конфликт. Сепак, најраните цивилизации (види цивилизација)

6

имале правни законици, коишто содржеле и граѓански и казнени правила, иако

не биле секогаш во пишана форма.

Сумеријците биле првите кои создале пишани законици кои опстанале.[1]

Додека е познато дека Урукагина имал законик којшто не опстанал,

подоцнежниот крал, Ур-наму го оставил најраниот законик којшто се уште

постои, Законикот на Ур-наму, со којшто се пропишува формален систем на

казни за специфични случаи во 57 членови. Сумеријците подоцна издаваат

други законици, вклучувајќи го и „законикот на Липит- Иштар“. Овој законик, кој

датира од 20-тиот век п.н.е, содржи околу 50 членови, и бил ресоздаден

вршејќи споредба меѓу повеќе извори .

Длабоко во себе, Сумеријците биле свесни за личните права и го презирале

секое газење врз тие права, без разлика дали ги газел нивниот крал, нивниот

претпоставен или нивни сограѓанин. Не е чудно што Сумеријците биле првите

кои создале право и правни законици.[2]

Успешните правни закони во Вавилон, вклучувајќи го и Хамурабиевиот законик,

го отсликуваат верувањето на месопотамиското општество дека правото

потикнува од желбата на боговите (видетеВавилонско право).[3] Многу држави

во тоа време функционирале како теократии (видете теократија), чиишто

законици за однесување во голема мера биле религиозни по потекло и по

содржина.

Сер Хенри Мејн (1861) ги проучувал античките законици кои во тоа време биле

достапни, и не пронашол никакво кривично право во „актуелна“ смисла на

зборот. Додека актуелните системи разликуваат престапи против „државата“

или „заедницата“, и престапи против „индивидуата“, т.н. казнени системи на

старите заедници не се справувале со „криминални дела“ (од лат. crimina) туку

со „ неправди/деликти“ (од лат. delicta). Така, грчките закони [4] ги регулираат

сите форми на кражба, напад, силување, и убиство како приватни неправди, и

акцијата за спроведувањето правда им била оставена на жртвите и нивните

спасувачи. На најраните системи им недостасувале формални судови.

Римјаните (види Римска империја) го систематизирале правото и го рашириле

низ целата римска империја. Повторно, првичните правила на римското право

го сметаат нападот како предмет на приватна компензација. Најзначајното

7

римско право вклучувало авторитет да се владее, да се контролира,

dominion. [5]. Pater familias или таткото на фамилијата ја поседувал целата

фамилија и нејзината сопственост (вклучувајќи ги и робовите); таткото ги

спроведувал работите поврзани со мешањето во каква било сопственост.

Коментарите на Гај за 12-те таблици ја сметале кражбата за прекршок. Слично,

нападот и насилниот грабеж кои вклучувале незаконско влегување на имотот

на таткото (како на пример, силување на робинка, може да стане предмет на

компензација за таткото со оглед на тоа што било незаконски влезено на

неговиот „имот“), и повредата на ваквите закони создавала vinculum

juris (обврска на правото) што само исплата на парична компензација (во

актуелна смисла : обештетување или отштета) може да ја надополни. Слично,

утврденото тевтонско право на германските племиња [6], вклучувало сложен

систем на парични обештетувања за она што судовите сега го сметаат за

целосна низа кривични дела против лицето, односно против животот и телото,

од убиство па натаму.

Иако Рим ги напуштил британските провинции некаде околу 400-тата година

п.е, германските воени платеници – кои во голем дел станеле инструмент за

спроведувањето римско правило воБританија – стекнале сопственички права

на тамошната земја и продолжиле да применуваат мешавина од римско

теутонско право, кое во поголем дел е запишано во времето на раните англо-

саксонски кралеви.[7]Но, токму тогаш кога поцентрализираната англиска

монархија се споила по нормандиската инвазија, и англиските кралеви се

обиделе да го вратат правото над нивната земја и луѓето, се родил модерниот

концепт, имено на кривичното дело не се гледа само како на престап против

„индивидуата“, туку и како престап против „државата“.[8]

Идејата произлезе од обичајното право, и најраното зачнување на идејата за

криминалното дело вклучува настани од такво големо значење што „државата“

морала да ги земе во свои раце, иако немала право, вообичаените функции на

граѓанските судови, и да диригира специфично право или privilegium против

сторителот. Сите најрани англиски криминални судења вклучувале целосно

невообичаени и произволни судови без никакво право кое треба да се

примени, додека граѓанското (прекршочно) право функционирало на

високоразвиен и постојан начин (со исклучок на тоа кога Кралот сакал да се

8

здобие со пари при продавањето нова форма на налог (види образец)).

Развојот на идејата дека „државата“ ја обезбедува правдата во суд, се појавува

паралелно со или по појавувањето на концептот за суверенитет.

Во континетална Европа, римското право опстојувало, но со посилно влијание

од црквата.[9]Поврзано со пораспространетата политичка структура базирана на

помали државни единици, станувале познати различните правни традиции,

коишто продолжиле цврсто да пуштаат корени во римската правна наука

модифицирана да излезе во пресрет на доминантната политичка клима.

Во Скандинавија, влијанието на римското право не било очигледно се до 17-

тиот век, и судовите се раѓале од народните собранија. Луѓето решавале за

случаите (вообичаено доминантните сопственици). Овој систем подоцна

постепено се претворил во систем на кралски судија кој во својот одбор

именува дел од најценетите мажи во парохијата, коишто ја исполнуваат

дамнешната функција „народот“.

Од грчкиот систем па наваму, политичките причини за барање обештетување

за сторените лоши дела вклучувале избегнување на долгогодишните кавги

меѓу клановите и фамилиите.[10]Ако обештетувањето може да ги смири

чувствата на фамилиите, би можело да помогне и во одржувањето на мирот.

Од друга страна, заканата од феудална војна не се сметаше за премногу

значајна поради воведувањето заклетви. И во стара Грција и во средновековна

Скандинавија, обвинетиот бил ослободуван ако можел да најде доволен број

машки роднини кои ќе потврдат дека е невин. Ова може да се спореди

со Советот за безбедност на ООН каде правото на вето на одредени членови

осигура дека организацијата нема да западне во криза тогаш кога не може да

ги спроведе своите одлуки.

Ова значи дека ограничувачките приватни кавги не фукционирале секогаш, и

понекогаш го спречувале исполнувањето правда, додека во најрано време,

државата не обезбедувала секогаш самостојна полиција.

Така, кривичното/казнено право произлегло од она што денес претставува

прекршок, во вистинска смисла, многу дела и испуштања класифицирани како

кривични дела всушност се преклопуваат со граѓанско-правните концепти.

9

Развојот на социолошката мисла од 19-тиот век, па наваму, охрабрувала да се

постават на сцена нови гледишта за криминалните дела и криминалитетот, и ги

негувала почетоците на криминологијата како наука за кривичните дела во

едно општество. Ниче забележал врска меѓу криминалните дела и

креативноста – во Раѓањето на трагедијата јасно изјавил :

„Најдоброто и најсветлото што еден човек може да го стекне мора да го стекне

преку криминал“

Во 20-тиот век, Мишел Фуко во Дисциплина и казна (Discipline and Punish),

направил истражување за криминализацијата како метод на државна контрола

со примена на закана за сила.

Природно – правна теорија

Оправдувајќи ја примената насила од страна на државата за да се изнуди

почитување на законите се докажало како постојан теоретски проблем. Едно од

најраните оправдувања ја вклучувало природна-правната теорија. Ова

предлага дека природата на светот или на човековите суштества е основа за

создавање или градење на моралните стандарди. Тома Аквински рече:

„правилото и мерката за човековите дела е причината, којашто го преставува

првиот принцип на човековите дела“

( Аквински, ST I-II, Q.90, A.I), со други зборови, бидејќи луѓето по природа се

разумни суштества, во морална смисла е соодветно тие да се однесуваат на

начин кој е во согласност со нивната разумна природа. Така, за да биде

важечки, секој закон мора да е во согласност со пририодниот закон и

присилувањето луѓе да се согласуваат со тој закон од морална гледна точка е

прифатливо.Вилијам Блекстоун (1979: 41) ја опишува тезата :

„ Овој закон на природата, со тоа што постои со појавата на човештвото и е

диктиран од самиот Бог, секако е супериорен во поглед на обврзувањето на кој

било друг закон. Тој е обврзувачки низ целата планета, во сите земји, и во

секое време: доколку е спротивно на ова, ниту еден човечки закон не е

важечки; и оние кои се важечки ја црпат сета сила, сиот авторитет, индиректно

или директно, од овој оригинал“.

10

Но, Џон Остин, ран позитивист, го применил

[утилитарианизмот|http://en.wikipedia.org/wiki/Utilitarianism] при прифаќањето на

преметливата природа на човековите суштества и постоењето на објективен

морал, но го негира тоа дека правната важност на една норма зависи од тоа

дали нејзината содржина е во согласност со моралот. Така, според Остин,

моралниот код може објективно да утврди што треба луѓето да прават, законот

може да претстави кои норми законодавството смета дека се потребни за да се

постигне општествена корист, но на секоја индивидуа и се дава слобода да

избере што тој или таа ќе направи. Слично, Харт (1961) увидел дека правото

како еден аспект на суверенитетот, со законодавците способни да донесат

каков било закон, е начин да се стигне до морален крај.

Така, условите неопходни и доволни за еден предлог - закон да биде вистинит

биле едноставни, тргнувајќи од тоа дека самото право е логично и постојано, и

државните службеници ја применуваат државната моќ со

одговорност. Дворкин (2005) ја отфрла Хартовата теорија и тврди дека

фундаментално меѓу политичките права е правото на секоја индивидуа да биде

подеднакво почитувана и згрижена од оние кои ја водат. Тој нуди теорија на

согласување неодминувајќи ја теоријата на учитво почитување (должност на

граѓанинот е да го почитува правото) и теорија на спроведување, којашто ги

определува законодавните цели на спроведувањето правда и казна.

Законодавството мора да се согласува со теоријата за легитимитет, која што ги

опишува околностите под кои одредено лице или група се овластени да

создаваат право, и со теоријата за законската правда, којашто го опишува

правото за кое се овластени или обврзани да го создаваат.

Навистина, и покрај сé, најголемиот дел природно-правни теоретичари ја

прифатиле идејата за спроведување на доминантниот морал како примарна

функција на правото. Овој став не го заобиколува проблемот којшто го прави

невозможен кој било морален критицизам на правото така што, ако

согласувањето со природното право претставува неопходен услов за правна

законодавност, целото важечко право мора, по дефиниција, да е морално

правно. Така, во контекст на овој начин на размислување, правната

законодавност на нормата неопходно ја вклучува и моралната правда.

11

Некој може да го реши овој проблем признавајќи одреден степен на [морален

релативизам|http://en.wikipedia.org/wiki/Moral_relativism] (види Роналд Дворкин)

и прифаќајќи дека нормите може со тек на времето да се развијат и, тогаш,

некој може да го критикува постојаното спроведување стари закони, земајќи ги

предвид тековните норми. Правото може да биде прифатливо но примената на

државната моќ да ги присилува граѓаните да делуваат во согласност со него не

е морално оправдано. Во повеќето модерни концепии за теоријата,

криминалните дела се карактеризираат како кршење индивидуални права.

Бидејќи општеството смета дека многу права се природни (оттука терминот

„право“) отколку направени од човекот, она што едно дело го прави криминално

е исто така природно, споредено со законите (кои се направени од човекот).

Адам Смит го опишува овој став, велејќи дека еден шверцер би бил одличен

граѓанин, „...ако законите на неговата земја не го претвориле во криминално

дело она за коешто природата немала таква цел.“

Последователно, природно-правната теорија разликува „криминалитет“ (којшто

произлегува од човековата природа) и „незаконски дела“ (кои произлегуваат од

интересите на оние кои се на власт).Адвокатите понекогаш ги изразуваат овие

два концепта со malum in se и malum prohibitum. Едно дело се смета за malum

in se затоа што тоа дело само по себе, по својата природа преставува злодело;

додека едно дело се смата за malum prohibitum (фразата оди вака) само затоа

што правото го прогласило тоа дело за такво. Овој став води до очигледен

[парадокс|Paradox|http://en.wikipedia.org/wiki/Paradox]: едно дело може да биде

незаконско и да не е злосторство, додека едно криминално дело може да биде

совршено законско. Многу мислители од периодот на Просветителството,

како Адам Смит и татковците-основачи на американскиот устав до одредена

мера го прифатија овој став, кој продолжи да привлекува внимание кај т.н.

[класични либерали|http://en.wikipedia.org/wiki/Liberalism#classical_liberalism] и

либертаријанци (приврзаници на политичка философија којашто предлага само

минимална интервенција на државата во животот на граѓаните).

Обележја

Владите го сметаат за незаконско противопштественото однесување – и го

вбројуваат во систем на престапи против општеството – со цел да го оправдаат

12

спроведувањето казна. Властите прават низа обележја врз основа на

пасивниот субјект на кривичното дело (жртвата), или повредениот интерес, и

разликуваат кривични дела против:

• Државата • Правата и слободите на човекот и граѓанинот • Јавната

администрација • Правосудството • Религиозното убедување и вера • Јавниот

ред • Јавните финансии, индустријата и трговијата • Јавниот морал • Животот и

телото и честа и угледот • Татковината

Или кривичните дела може да се категоризираат зависно од соодветната казна

пропишана во согласност со тоа колку сериозно е сфатен престапот, и тоа со

парични казни и казни кои не вклучуваат притворање за полесни прекршоци, и

(во некои земји) смртна казна за најтешките престапи.

Типови

Научниците и мислителите може да ги класифицираат крвичните дела во

категории, вклучувајќи криминалитет на насилство, криминалитет против

имотот и криминалитет против јавниот ред.

Класификација на делата во САД

Во САД од 1930-та година па наваму, Федералното биро за истрага (FBI-

Federal Bureau of Investigation) на годишно ниво ги подредува Постојаните

извештаи за криминални дела ([Uniform Crime Reports-

UCR|http://en.wikipedia.org/wiki/Uniform_Crime_Reports]) од податоците за

кривични дела доставени од службите за спроведување правда низ САД[11].

Службениците ги собираат овие податоци на градско, општинско, и државно

ниво во Постојаните извештаи за кривични дела. Тие го класифицираат

кршењата на законот кои произлегуваат од обичајното право како криминални

дела кои влегуваат во Дел I (индекс) од извештите, понатаму класифицирани

во кривични дела на насилство и кривични дела против имотот. Кривичните

дела на насилство од Дел I вклучуваатубиство без умисла, убиство со

умисла, силување, тежок физички напад, и грабеж; додека кривичните дела

против имотот од Дел I вклучуваат провала, подметнување

пожар, кражба, кражба на моторно возило. Сите други дела се вбројуваат во

криминалните дела од Дел II.

13

Аналитичарите може да ги групираат криминалните дела и според строгоста,

па некои категории термини вклучуваат:

• Престап (САД и претходно Велика Британија) • Тешки кривични дела (Велика

Британија) • Прекршоци (САД и претходно Велика Британија) • Полесни

кривични дела (Велика Британија)

Ваквите списоци вообичаено вклучуваат и деликти, иако во САД тие може да

не се вбројат во областа на кривичното право, туку во граѓанското.

Криминалните дела во меѓународното право

Кривичните дела утврдени со договор како кривични дела против

меѓународното право вклучуваат:

• кривични дела против мирот • водење војна или агресија • кривични дела

на апартхејдот • пиратерија • геноцид • воени злосторства • трговија со робови

Од гледна точка на правото во чиј центар се наоѓа државата, невообичените

постапки (вообичаено водени од меѓународни судови) може да гонат вакви

дела. Забележете ја улогата наМеѓународниот кривичен суд во

Хаг (види Хашки трибунал), Холандија.

Актуелното мислење често го поврзува меѓународното право со концептот за

спротиствавувањето на тероризамот – кое се смета за кривично дело различно

од војна.

Религијата и криминалот

Општествено прифатениот или наложен религиозен морал влијаел врз

[секуларни]те јурисдикции за прашања кои инаку ја загрижуваат свеста на

индивидуата. Активностите кои понекогаш се сметаат за незаконски врз

религиозна основа вклучуваат (на пример): (забрана за) конзумирање

алкохол, абортус и истражување матични клетки. Во различни историски и

сегашни општества, утврдените религии(види религија) основале системи на

земска правда којашто ги казнува делата против божјата волја и против

специфични религиозни, организациони и други правила од спефифични

закони, како исламското канонско право или римокатоличкото канонско право.

14

Воени надлежности и вонреднa состојбa

Во воената област, властите може да гонат и редовни злосторства и

специфичи дела (како што е бунт или дезертација) во рамки на воено-правните

закони коишто или ги надополнуваат или ги прошируваат граѓанските закони во

време на војна.

Многу устави содржат одредби за да ги ограничат слободите и од друга страна

ги сметаат за незаконски дозволените однесувања за време на вонредна

состојба. Ваквите непосакувани активности може да вклучуваат собир на

улици, прекршување полициски час или поседување оружје.

Криминал извршен од страна на вработени

Постојат два вообичаени типови на криминал извршен од страна на

вработени: проневера и саботажа. Сложеноста и анонимноста на компјутерите

може да им помогне на криминално настроените вработени да ги прикријат

своите злодела. Жртвите на најскапите измами вклучуваат банки, брокерски

куќи, осигурителни компании, и други големи финансиски институции.Повеќето

луѓе виновни за проневера немаат криминална историја. Вообичаено е тие да

имаат жалби против нивниот работодавец, финансиски проблеми, или

едноставно не можат да му одолеат на искушението овозможено од една дупка

во законот којашто ја откриле. Проверка како претрес, па дури и проверка на

перспективни вработени можат да помогнат; сепак, многу закони прават некои

видови проверки тешки, па дури и незаконски за изведување. Отпуштени или

незадоволни вработени понекогаш ги саботираат компјутерските системи на

компанијата како еден вид на „одмазда“.[11]Оваа саботажа може да биде во

форма на логичка бомба, компјутерски вирус, или создаваат општ неред.

Некои работодавци развиле мерки во обид да се изборат и да го спречат

криминалот кој го вршат вработени. Тие понекогаш спроведуваат безбедносни

мерки како што се камерите, снимањето отпечатоци на вработени, и проверка

на минатото. Иако застапниците на приватноста ги разгледувале ваквите

методи, кристејќи ги, тие им служат на интересите на компаниите. Не само што

помагаат да се спречи криминалот извршен од страна на вработени, овие

методи ги заштитуваат компаниите од казни и/или тужби за невнимателно

вработување

15

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

1. ↑  Oppenheim, A. Leo (and Reiner, Erica as editor). (1964). Ancient Mesopotamia: Portrait of a Dead

Civilization. Revised edition (15 септември, 1977). Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-

63187-7

2. ↑  Kramer, Samuel Noah. (1971). The Sumerians: Their History, Culture, and Character.

Chicago: University of Chicago. ISBN 0-226-45238-7

3. ↑  Driver, G. R. & Mills, John C. (1952-55). The Babylonian Laws. 2 Vols. Oxford: Oxford University

Press. ISBN 0-19-825110-6

4. ↑  Garner, Richard. (1987). Law and Society in Classical Athens. London: Palgrave Macmillan. ISBN 0-

312-00856-2

5. ↑  Daube, David. (1969). Roman Law: Linguistic, Social and Philosophical Aspects.

Edinburgh: Edinburgh University Press. ISBN 0-85224-051-1

6. ↑  Guterman, Simeon L. (1990). The Principle of the Personality of Law in the Germanic Kingdoms of

Western Europe from the Fifth to the Eleventh Century. New York: P. Lang. ISBN 0-8204-0731-3

7. ↑  Attenborough, F. L. (ed. and trans.) (1922). The Laws of the Earliest English Kings.

Cambridge: Cambridge University Press. Reprint March 2006. The Lawbook Exchange, Ltd. ISBN 1-

58477-583-1

8. ↑  Kern, Fritz. (1948). Kingship and Law in the Middle Ages. Reprint edition (1985), Westport, Conn.:

Greenwood Press.

9. ↑  Vinogradoff, Paul. (1909). Roman Law in Medieval Europe. Reprint edition (2004). Kessinger

Publishing Co. ISBN 1-4179-4909-0

10. ↑  10.^ The concept of the pater familias acted as a unifying factor in extended kin groups, and the later

practice of wergild functioned in this context

16

11. ↑  Sara Baase, "A Gift of Fire: Social, Legal, and Ethical Issues for Computing and The Internet. Third

Ed. 'Employee Crime'" (2008)

12. ↑  Therolf, Garrett; Jack Leonard (2008-07-15). "L.A. County failed to act on employee crime checks at

King-Harbor: Inaction on medical workers with past offenses could result in discipline". Los Angeles

Times (Los Angeles).

17