23
แแแแแแแแ แแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแ (Definition of motive and motivation) แแแแแแแแ (motive) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแ movere แแแแแแแแแแแ "แแแแแแแแแแ (move) " แแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแ 1. แแแแแแแแ แแแแแแแ "แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแ แแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ" (Walters.1978 :218) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแ แแแแแแแแแ แแแแแแแ 2. แแแแแแแแ แแแแแแแ "แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแ" (Loundon and Bitta.1988:368) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแ 2 แแแแแแ แแแ (1) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแ (2) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแ แแแแแแแแแแแแ (motivation) แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแ 1. แแแแแแแแ แแแแแแแ "แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ แแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแแ" (Schiffman and Kanuk. 1991:69)

แรงจูงใจ การจูงใจ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

แรงจูงใจ คือพลังผลักดันให้คนมีพฤติกรรม และยังกำหนดทิศทางและเป้าหมายของพฤติกรรมนั้นด้วย คนที่มีแรงจูงใจสูง จะใช้ความพยายามในการกระทำไปสู่เป้าหมายโดยไม่ลดละ แต่คนที่มีแรงจูงใจต่ำ จะไม่แสดงพฤติกรรม หรือไม่ก็ล้มเลิก การกระทำ ก่อนบรรลุเป้าหมาย

Citation preview

Page 1: แรงจูงใจ การจูงใจ

แรงจู�งใจู การจู�งใจู

ความหมายของแรงจู�งใจูและการจู�งใจู

แรงจู�งใจู ค�อพล�งผล�กดั�นให�คนม�พฤติ�กรรม และย�งก�าหนดัทิ�ศทิางและเป้#าหมายของพฤติ�กรรมน�$นดั�วย คนทิ�%ม�แรงจู�งใจูสู�ง จูะใช้�ความพยายามในการกระทิ�าไป้สู�)เป้#าหมายโดัยไม)ลดัละ แติ)คนทิ�%ม�แรงจู�งใจูติ�%า จูะไม)แสูดังพฤติ�กรรม หร�อไม)ก+ล�มเล�ก การกระทิ�า ก)อนบรรล-เป้#าหมาย

ความหมายของแรงจู�งใจู และการจู�งใจู (Definition of motive and motivation)

แรงจู�งใจู (motive) เป้.นค�าทิ�%ไดั�ความหมายมาจูากค�าภาษาละติ�นทิ�%ว)า movere ซึ่2%งหมายถึ2ง "เคล�%อนไหว (move) " ดั�งน�$น ค�าว)าแรงจู�งใจูจู2งม�การให�ความหมายไว�ติ)างๆ ก�นดั�งน�$

1. แรงจู�งใจู หมายถึ2ง "บางสู�%งบางอย)างทิ�%อย�)ภายในติ�วของบ-คคลทิ�%ม�ผลทิ�าให�บ-คคลติ�องกระทิ�า หร�อเคล�%อนไหว หร�อม� พฤติ�กรรม ในล�กษณะทิ�%ม�เป้#าหมาย"

(Walters.1978 :218) กล)าวอ�กน�ยหน2%งก+ค�อ แรงจู�งใจูเป้.นเหติ-ผล ของการกระทิ�า น�%นเอง

2. แรงจู�งใจู หมายถึ2ง "สูภาวะทิ�%อย�)ภายในติ�วทิ�%เป้.นพล�ง ทิ�าให�ร)างกายม�การเคล�%อนไหว ไป้ในทิ�ศทิางทิ�%ม�เป้.าหมาย ทิ�%ไดั�เล�อกไว�แล�ว ซึ่2%งม�กจูะเป้.นเป้#าหมายทิ�%ม�อย�)นภาวะสู�%งแวดัล�อม" (Loundon and Bitta.1988:368)

จูากความหมายน�$จูะเห+นไดั�ว)า แรงจู�งใจูจูะเก�%ยวข�องก�บองค6ป้ระกอบทิ�%สู�าค�ญ 2 ป้ระการ ค�อ(1) เป้.นกลไกทิ�%ไป้กระติ-�นพล�งของร)างกายให�เก�ดัการกระทิ�า และ(2) เป้.นแรงบ�งค�บให�ก�บพล�งของร)างกายทิ�%จูะกระทิ�าอย)างม�ทิ�ศทิาง

สู)วนการจู�งใจู (motivation) เป้.นเง�%อนไขของการไดั�ร�บการกระติ-�นโดัยม�การให�ความหมายไว� ดั�งน�$

1. การจู�งใจู หมายถึ2ง "แรงข�บเคล�%อนทิ�%อย�)ภายในของบ-คคลทิ�%กระติ-�นให�บ-คคลม�การกระทิ�า" (Schiffman and Kanuk. 1991:69)

2. การ จู�งใจู เป้.นภาวะภายใน ของบ-คคล ทิ�%ถึ�กกระติ-�นให�กระทิ�าพฤติ�กรรมอย)างม�ทิ�ศทิางและติ)อเน�%อง (แอนน�ติ�า อ� ว�ลฟอล6ค Anita E. Woolfolk 1995)

3. การจู�งใจูเป้.นภาวะในการ เพ�%มพฤติ�กรรม การกระทิ�าหร�อก�จูกรรมของบ-คคล โดัยบ-คคลจูงใจู กระทิ�าพฤติ�กรรม น�$นเพ�%อให�บรรล-เป้#าหมายทิ�% ติ�องการ (ไมเค�ล ดัอมแจูน Domjan 1996)

จูาก ค�าอธิ�บายและความหมายดั�งกล)าว จู2งสูร-ป้ไดั�ว)า การจู�งใจู เป้.นกระบวนการทิ�%บ-คคลถึ�ก กระติ-�นจูากสู�%งเร�าโดัยจูงใจู ให�กระทิ�าหร�อดั�$นรนเพ�%อให�บรรล-ว�ติถึ-ป้ระสูงค6บางอย)าง ซึ่2%งจูะเห+น

Page 2: แรงจูงใจ การจูงใจ

ไดั�ว)า พฤติ�กรรมทิ�%เก�ดัจูาก การจู�งใจู เป้.น พฤติ�กรรม ทิ�%ม�ใช้)เป้.นเพ�ยงการติอบสูนองสู�%งเร�าป้กติ�ธิรรมดัา แติ) ติ�องเป้.นพฤติ�กรรมทิ�%ม�ความเข�มข�น ม�ทิ�ศทิางจูร�งจู�ง ม�เป้#าหมายช้�ดัเจูนว)าติ�องการไป้สู�)จู-ดัใดั และ พฤติ�กรรมทิ�%เก�ดัข2$น เป้.นผลสู�บเน�%องมาจูาก แรงผล�กดั�น หร�อ แรงกระติ-�น ทิ�%เร �ยกว)า แรงจู�งใจู ดั�วย

ความสู�าค�ญของการจู�งใจู

การจู�ง ใจูม�อ�ทิธิ�ผลติ)อผลผล�ติ ผล�ติผลของงานจูะม�ค-ณภาพดั� ม�ป้ร�มาณมากน�อยเพ�ยงใดั ข2$นอย�)ก�บ การจู�งใจูในการทิ�างาน ดั�งน�$น ผ��บ�งค�บบ�ญช้าหร�อห�วหน�างานจู2งจู�าเป้.นติ�องเข�าใจูว)าอะไร ค�อแรงจู�งใจูทิ�%จูะทิ�าให�พน�กงานทิ�างานอย)างเติ+มทิ�% และไม)ใช้)เร�%องง)ายในการจู�งใจูพน�กงาน เพราะ พน�กงานติอบสูนองติ)องานและว�ธิ�ทิ�างานขององค6กรแติกติ)างก�น การจู�งใจูพน�กงานจู2งม� ความสู�าค�ญ สูามารถึสูร-ป้ความสู�าค�ญของการจู�งใจูในการทิ�างานไดั�ดั�งน�$

1. พล�ง (Energy) เป้.นแรงข�บเคล�%อนทิ�%สู�าค�ญติ)อการกระทิ�า หร�อ พฤติ�กรรมของมน-ษย6 ในการทิ�างานใดัๆ ถึ�าบ-คคลม� แรงจู�งใจู ในการทิ�างานสู�ง ย)อมทิ�าให�ขย�นข�นแข+ง กระติ�อร�อร�น กระทิ�าให�สู�าเร+จู ซึ่2%งติรงก�นข�ามก�บ บ-คคลทิ�%ทิ�างานป้ระเภทิ เช้�าช้าม เย+นช้าม ทิ�%ทิ�างานเพ�ยง“ ”

เพ�%อให�ผ)านไป้ว�นๆ

2. ความพยายาม (Persistence) ทิ�าให�บ-คคลม�ความมานะ อดัทิน บากบ�%น ค�ดัหาว�ธิ�การน�าความร� �ความสูามารถึ และ ป้ระสูบการณ6ของติน มาใช้�ให�เป้.นป้ระโยช้น6ติ)องานให�มากทิ�%สู-ดั ไม)ทิ�อถึอยหร�อละความพยายามง)ายๆ แม�งาน จูะม�อ-ป้สูรรคข�ดัขวาง และเม�%องานไดั�ร�บผลสู�าเร+จู ดั�วยดั�ก+ม�กค�ดัหา ว�ธิ�การป้ร�บป้ร-งพ�ฒนาให�ดั�ข2$นเร�%อยๆ

3. การเป้ล�%ยนแป้ลง (variability) ร�ป้แบบการทิ�างานหร�อว�ธิ�ทิ�างานในบางคร�$ง ก)อให�เก�การค�นพบช้)องทิาง ดั�าเน�นงาน ทิ�%ดั�กว)า หร�อป้ระสูบ ผลสู�าเร+จูมากกว)า น�กจู�ติว�ทิยาบางคนเช้�%อว)า การเป้ล�%ยนแป้ลง เป้.นเคร�%องหมายของ ความเจูร�ญ ก�าวหน�า ของบ-คคล แสูดังให�เห+นว)า บ-คคลก�าล�งแสูวงหาการเร�ยนร� �สู�%งใหม)ๆ ให�ช้�ว�ติ บ-คคลทิ�%ม� แรงจู�งใจู ในการทิ�างานสู�ง เม�%อดั�$นรน เพ�%อจูะบรรล- ว�ติถึ-ป้ระสูงค6ใดัๆ หากไม)สู�าเร+จูบ-คคล ก+ม�กพยายามค�นหา สู�%งผ�ดัพลาดั และพยายามแก�ไข ให�ดั�ข2$นในทิ-ก ว�ถึ�ทิาง ซึ่2%งทิ�าให�เก�ดัการเป้ล�%ยนแป้ลง การทิ�างานจูน ในทิ�%สู-ดัทิ�าให�ค�นพบแนวทิาง ทิ�%เหมาะสูมซึ่2%ง อาจูจูะติ)างไป้ จูากแนวเดั�ม

4. บ-คคลทิ�%ม�แรงจู�งใจูในการทิ�างาน จูะเป้.นบ-คคลทิ�%ม-)งม�%นทิ�างานให�เก�ดัความเจูร�ญก�าวหน�า และการม-)งม�%นทิ�างานทิ�%ตินร�บผ�ดัช้อบ ให�เจูร�ญก�าวหน�า จู�ดัว)าบ-คคลผ��น� $นม� จูรรยาบรรณในการทิ�างาน (work ethics) ผ��ม�จูรรยาบรรณในการทิ�างาน จูะเป้.นบ-คคล ทิ�%ม�ความร�บผ�ดัช้อบ ม�%นคงในหน�าทิ�% ม�ว�น�ยในการทิ�างาน ซึ่2%งล�กษณะดั�งกล)าวแสูดังให�เห+นถึ2งความสูมบ�รณ6 ผ��ม�ล�กษณะ ดั�งกล)าวน�$ ม�กไม)ม�เวลาเหล�อพอทิ�%จูะค�ดัและทิ�าในสู�%งทิ�%ไม)ดั�

ล�กษณะของแรงจู�งใจู

Page 3: แรงจูงใจ การจูงใจ

แรง จู�งใจูของมน-ษย6ม�มากมายหลายอย)าง เราถึ�กจู�งใจูให�ม�การกระทิ�าหร�อพฤติ�กรรม หลายร�ป้แบบ เพ�%อหาน�$าและ อาหารมาดั�%มก�น สูนองความติ�องการทิางกาย แติ)ย�งม�ความติ�องการมากกว)าน�$น เช้)น ติ�องการความสู�าเร+จู ติ�องการเง�น ค�าช้มเช้ย อ�านาจู และในฐานะทิ�%เป้.นสู�ติว6สู�งคม คนย�งติ�องการม�อารมณ6ผ�กพ�นและอย�)รวมกล-)มก�บผ��อ�%น แรงจู�งใจู จู2งเก�ดัข2$นไดั�จูากป้<จูจู�ยภายในและป้<จูจู�ยภายนอก

แรงจู�งใจูภายใน (intrinsic motives)

แรงจู�งใจูภายในเป้.นสู�%งผล�กดั�นจูากภายในติ�วบ-คคล ซึ่2%งอาจูจูะเป้.นเจูติคติ� ความค�ดัเห+น ความสูนใจู ความติ�$งใจู การมองเห+นค-ณค)า ความพอใจู ความติ�องการ ฯลฯ สู�%งติ)างๆ ดั�งกล)าวมาเหล)าน�$ม�อ�ทิธิ�พลติ)อพฤติ�กรรมค)อนข�างถึาวร เช้)น คนงานทิ�%เห+นค-ณค)าของงาน มองว)าองค6การค�อสูถึานทิ�%ให�ช้�ว�ติแก)เขาและครอบคร�ว เขาก+จูะจูงร�กภ�กดั�ติ)อองค6การ กระทิ�า การติ)างๆ ให�องค6การเจูร�ญก�าวหน�า หร�อในกรณ�ทิ�%บ�านเม�องป้ระสูบป้<ญหาเศรษฐก�จู ในช้)วงเวลาของเศรษฐก�จูขาลง องค6การจู�านวนมากอย�)ในภาวะขาดัทิ-น ไม)ม�เง�นจู)ายค)าติอบแทิน แติ)ดั�วยความผ�กพ�น เห+นใจูก�นและก�น ทิ�$งเจู�าของก�จูการ และพน�กงานติ)างร)วมก�นค�าขายอาหารเล+กๆ น�อยๆ ทิ�$งป้ระเภทิแซึ่นว�ช้ ก>วยเติ�?ยว ฯลฯ เพ�ยงเพ�%อ ให�ม�รายไดั� ป้ระทิ�งก�นไป้ทิ�$งผ��บร�หารและล�กน�อง และในภาวะดั�งกล)าวน�$จูะเห+นว)า พน�กงานหลายราย ทิ�%ไม)ทิ�$งเจู�านาย ทิ�$งเติ+มใจูไป้ทิ�างานว�นหย-ดัโดัยไม)ม�ค)าติอบแทิน ถึ�าการกระทิ�าดั�งกล)าวเป้.นไป้โดัย เน�%องจูากความร� �สู2ก หร�อเจูติคติ�ทิ�%ดั�ติ)อเจู�าของก�จูการ หร�อดั�วยความร�บผ�ดัช้อบในฐานะสูมาช้�กคนหน2%งขององค6การ ม�ใช้)เพราะ เกรงจูะถึ�กไล)ออกหร�อไม)ม�ทิ�%ไป้ ก+กล)าวไดั�ว)า เป้.นพฤติ�กรรมทิ�%เก�ดัจูากแรงจู�งใจูภายใน

แรงจู�งใจูภายนอก (extrinsic motives)

แรงจู�งใจูภายนอกเป้.นสู�%งผล�กดั�นภายนอกติ�วบ-คคลทิ�%มากระติ-�นให�เก�ดัพฤติ�กรรม อาจูจูะเป้.นการไดั�ร�บรางว�ล เก�ยรติ�ยศ ช้�%อเสู�ยง ค�าช้ม การไดั�ร�บการยอมร�บยกย)อง ฯลฯ แรงจู�งใจูน�$ไม)คงทินถึาวรติ)อพฤติ�กรรม บ-คคลจูะ แสูดังพฤติ�กรรม เพ�%อ ติอบสูนองสู�%งจู�งใจูดั�งกล)าว เฉพาะในกรณ�ทิ�%ติ�องการรางว�ล ติ�องการเก�ยรติ� ช้�%อเสู�ยง ค�าช้ม การยกย)อง การไดั�ร�บ การยอมร�บ ฯลฯ ติ�วอย)างแรงจู�งใจูภายนอกทิ�%ม�อ�ทิธิ�พลติ)อพฤติ�กรรม เช้)น การทิ�%คนงาน ทิ�างานเพ�ยง เพ�%อแลกก�บ ค)าติอบแทิน หร�อเง�นเดั�อน การแสูดังความขย�นติ�$งใจูทิ�างานเพ�ยง เพ�%อให�ห�วหน�างานมองเห+นแล�ว ไดั�ความดั�ความช้อบ เป้.นติ�น

ธิรรมช้าติ�ของแรงจู�งใจู

1. ความติ�องการ

ความ ติ�องการ (needs) เป้.นสูภาพทิ�%บ-คคลขาดัสูมดั-ล เก�ดัแรงผล�กดั�นให�บ-คคลแสูดังพฤติ�กรรมเพ�%อสูร�างสูมดั-ลให�ติ�วเอง เช้)น คนทิ�%ร� �สู2กเหน�%อยล�าโดัยการนอน หร�อน�%งพ�ก หร�อเป้ล�%ยนบรรยากาศ เป้ล�%ยนอ�ร�ยาบถึ ดั�หน�งฟ<งเพลง คนทิ�%ถึ�กทิ�$ง ให�อย�)คนเดั�ยว เก�ดัความติ�องการความร�กความสูนใจูจูากผ��อ�%น เป้.นแรงผล�กดั�นให�คนๆ น�$น กระทิ�าการบางอย)าง เพ�%อ

Page 4: แรงจูงใจ การจูงใจ

ให�ไดั�ร�บความร�กความสูนใจู ความติ�องการม�อ�ทิธิ�พลมากติ)อพฤติ�กรรม กล)าวไดั�ว)าสู�%งทิ�%กระติ-�น ให�บ-คคล แสูดังพฤติ�กรรม เพ�%อบรรล-จู-ดัหมายป้ลายทิางทิ�%ติ�องการน�$น สู)วนใหญ)เก�ดัเน�%องมาจูากความติ�องการของบ-คคล ความติ�องการในคนเราม�หลายป้ระเภทิ น�กจู�ติว�ทิยาแติ)ละทิ)าน จูะอธิ�บายเร�%อง ความติ�องการในร�ป้แบบติ)างๆ ก�น แติ)โดัยทิ�%วไป้แล�ว เราอาจูแบ)งความติ�องการพ�$นฐานของมน-ษย6ไดั�เป้.น 2 ป้ระเภทิ ดั�งน�$

1. ความติ�องการทิางกาย (Physical Needs) เป้.นความติ�องการทิ�%เก�ดัจูากธิรรมช้าติ�ของร)างกาย เช้)น ติ�องการก�นอาหาร หายใจู ข�บถึ)ายของเสู�ย การเคล�%อนไหว พ�กผ)อน และติ�องการทิางเพศ ความติ�องการทิางกายทิ�าให�เก�ดัแรงจู�งใจู ให�บ-คคลกระทิ�าการ เพ�%อสูนองความติ�องการดั�งกล)าว เร�ยกแรงจู�งใจูทิ�%เก�ดัจูากความติ�องการทิางกายน�$ว)า แรงจู�งใจูทิางช้�วะภาพ หร�อทิางสูร�ระ (biological motives)

2. ความติ�องการทิางสู�งคม หร�อ ความติ�องการทิางจู�ติใจู (Social or

Psychological Needs) เป้.น ความติ�องการทิ�%เก�ดัจูาก การเร�ยนร� �ทิางสู�งคม เช้)น ติ�องการความร�ก ความม�%นคง ป้ลอดัภ�ย การเป้.นทิ�%ยอมร�บในสู�งคม ติ�องการอ�สูระภาพ ความสู�าเร+จู ในช้�ว�ติ และติ�าแหน)งทิางสู�งคม ความติ�องการทิางสู�งคมหร�อทิางจู�ติใจูดั�งกล)าวน�$ เป้.นเหติ-ให�มน-ษย6แสูดัง พฤติ�กรรม เพ�%อไป้สู�)จู-ดัหมายป้ลายทิางไดั� เพ�%อให�ไดั�มาซึ่2%งความติ�องการดั�งกล)าวค�อ ทิ�าให�เก�ดัแรงจู�งใจูทิ�%เร �ยกว)า แรงจู�งใจูทิางสู�งคม (Social Motives)

2. แรงข�บ

แรงข�บ (drives) เป้.นแรงผล�กดั�นทิ�%เก�ดัจูากความติ�องการทิางกาย และสู�%งเร�าจูากภายในติ�วบ-คคล ความติ�องการ และแรงข�บม�กเก�ดั ควบค�)ก�น ค�อ เม�%อเก�ดัความติ�องการแล�วความติ�องการน�$นๆ ไป้ ผล�กดั�นให�เก�ดัพฤติ�กรรม เราเร�ยกว)า เป้.นแรงข�บนอก จูากน�$นแรงข�บ ย�งหมายถึ2ง สูภาพทิางจู�ติว�ทิยาทิ�%เป้.นผล เน�%องมาจูากความติ�องการทิางกาย เช้)น ความห�ว ทิ�าให�เก�ดัสูภาพทิางจู�ติว�ทิยาค�อ ใจูสู�%น ติาลอย หง-ดัหง�ดั อารมณ6เสู�ย ติ�วอย)างทิ�%เห+นไดั�ช้�ดัในหน)วยงาน เช้)น การเร)งร�อน หาข�อสูร-ป้จูากการป้ระช้-ม ในบรรยากาศทิ�%ผ��เข�าป้ระช้-มทิ�$งห�ว ทิ�$งเหน�%อย แทินทิ�%จูะไดั�ข�อสูร-ป้ทิ�%ดั� บางคร�$งกล�บ ก)อให�เก�ดัป้<ญหาข�ดัแย�ง ไม)ไดั�ร�บผลสู�าเร+จูติามทิ�%ติ�องการ หร�อเพราะดั�วยความห�ว ความเหน�%อย ทิ�าให�ร�บสูร-ป้และติกลง เร�%องงานโดัยขาดัการไติร)ติรอง เพ�%อจูะไดั�ร�บป้ระทิานอาหารและพ�กผ)อน ซึ่2%งอาจูก)อให�เก�ดั ผลเสู�ยติ)องานไดั� แติ)ในบางกรณ� บ-คคลบางคนก+อาจูฉวยโอกาสูของการทิ�%คน ในทิ�%ป้ระช้-มอย�)ในภาวะม�แรงข�บดั�านความห�ว ความเหน�%อย มาเป้.น ป้ระโยช้น6 ให�ลงมติ�บางเร�%องโดัยง)ายและรวดัเร+ว เพ�%อป้ระโยช้น6ติ)องาน

3. สู�%งล)อใจู

สู�%งล)อใจู (incentives) เป้.นสู�%งช้�กน�าบ-คคลให�กระทิ�าการอย)างใดัอย)างหน2%งไป้สู�)จู-ดัม-)งหมายทิ�%ติ�$งไว� จู�ดัเป้.น แรงจู�งใจูภายนอก เช้)น การช้�กจู�งให�คนงานมาทิ�างานอย)างสูม�%าเสูมอ โดัย

Page 5: แรงจูงใจ การจูงใจ

ยกย)องพน�กงาน ทิ�%ไม)ขาดังานให�เป้.นทิ�%ป้รากฏ การป้ระกาศเก�ยรติ�ค-ณ หร�อการ จู�ดัสูรรรางว�ล ในการค�ดัเล�อกพน�กงาน หร�อบ-คคลดั�เดั)นป้ระจู�าป้B การจู�ดัทิ�าเน�ยบ “Top Ten”

หร�อสู�สูาขาดั�เดั)นขององค6การ การมอบโล)รางว�ลแก)ฝ่Dายงาน ทิ�%ม�ผลงานยอดัเย�%ยมในรอบป้B ฯลฯ ติ�วอย)างทิ�%ยกมาเหล)าน�$ จู�ดัเป้.นการใช้�สู�%งล)อใจู มาสูร�างแรงจู�งใจู ในการทิ�างาน ให�เก�ดัแก)พน�กงานขององค6การทิ�$งสู�$น ซึ่2%งจูะเห+นไดั�ว)า สู�%งล)อใจูน�$น อาจูเป้.น ว�ติถึ- เป้.นสู�ญล�กษณ6 หร�อเป้.นค�าพ�ดั ทิ�%ทิ�าให�บ-คคลพ2งพอใจู

4. การติ�%นติ�ว

การติ�%นติ�ว (arousal) เป้.นภาวะทิ�%บ-คคลพร�อมทิ�%จูะแสูดังพฤติ�กรรม สูมองพร�อมทิ�%จูะค�ดั กล�ามเน�$อพร�อมทิ�%จูะเคล�%อนไหว น�กก�ฬาทิ�%อ- )นเคร�%องเสูร+จูพร�อมทิ�%จูะแข)งข�นหร�อเล)นก�ฬา พน�กงานติ�อนร�บทิ�%พร�อมให�บร�การแก)ล�กค�า ฯลฯ ล�กษณะดั�งกล)าวน�$เป้ร�ยบเหม�อนเคร�%องยนติ6ทิ�%ติ�ดัเคร�%องพร�อมจูะทิ�างาน บ-คลากรในองค6การถึ�าม�การติ�%นติ�วในการทิ�างาน ย)อมสู)งผลให�ทิ�างานไดั�ดั�ข2$น แติ)อย)างไรก+ติาม จูากการศ2กษาธิรรมช้าติ� พฤติ�กรรมของมน-ษย6พบว)า การติ�%นติ�วม� 3 ระดั�บ ค�อ การติ�%นติ�วระดั�บสู�ง การติ�%นติ�วระดั�บกลาง และการติ�%นติ�วระดั�บติ�%า ระดั�บทิ�%น�กจู�ติว�ทิยาค�นพบว)าดั�ทิ�%สู-ดัไดั�แก) การติ�%นติ�วระดั�บกลาง ถึ�าเป้.นการติ�%นติ�วระดั�บสู�ง จูะติ�%นติ�วมากไป้จูนกลายเป้.นติ�%นติกใจู หร�อติ�%นเติ�น ขาดัสูมาธิ�ในการทิ�างาน ถึ�าติ�%นติ�วระดั�บติ�%าก+ม�กทิ�างานทิ�างานเฉ�%อยช้า ผลงานเสูร+จูช้�า และจูากการศ2กษาพบว)า ป้<จูจู�ยทิ�%ทิ�าให�บ-คคลติ�%นติ�ว ม�ทิ�$งสู�%งเร�าภายนอก และสู�%งเร�าภายในติ�วไดั�แก) ล�กษณะสู)วนติ�วของบ-คคล แติ)ละคนทิ�%ม�ติ)างๆ ก�น ทิ�$งในสู)วนทิ�%เป้.นบ-คล�กภาพ ล�กษณะน�สู�ย และระบบสูร�ระภายในของผ��น� $น

น�กจู�ติว�ทิยาทิ�%ทิ�าการศ2กษาเร�%องการติ�%นติ�วในเช้�งสูร�ระทิ�%ม�ช้�%อเสู�ยงไดั�แก) เฮบบ6 (Donald

O.Hebb) ซึ่2%งเขไดั�ทิ�า การศ2กษาไว�ติ�$งแติ)ป้B ค.ศ.1955 และค�นคว�าเพ�%มเติ�มติ�ดัติ)อก�นเร�%อยมา ผลงานล)าสู-ดัเทิ)าทิ�%ค�นคว�าไดั�ม�ถึ2ง ค.ศ.1972 เขากล)าวว)า การติ�%นติ�วก�บอารมณ6ของมน-ษย6ม�ความสู�มพ�นธิ6ก�น และในขณะติ�%นติ�วการทิ�างาน ทิางสูร�ระของมน-ษย6 ม�การเป้ล�%ยนแป้ลง เช้)น การเติ�นของห�วใจูจูะแรงข2$น กล�ามเน�$อจูะเกร+ง ระบบป้ระสูาทิอ�ติโนม�ติ� อย�)ในภาวะพร�อม จูะทิ�างานเติ+มทิ�% ซึ่2%งน�กจู�ติว�ทิยาม�กเร�ยก ภาวะพร�อมของคนดั�งกล)าวน�$ว)า ป้ฏ�ก�ร �ยาพร�อมสู�� และพร�อมหน� ซึ่2%งค�ากล)าวน�$ เป้.นการเป้ร�ยบเทิ�ยบอาการติ�%นติ�วของหม�ป้Dา “ ”

ถึ�าม�นจูนม-มม�นก+พร�อมสู��ก�บศ�ติร� ดั�งค�ากล)าวทิ�%ว)า สู-น�ขจูนติรอก แติ)ถึ�าม�นมองเห+น ช้)อง“ ”

ทิางหน� ม�นก+จูะหลบเร�นออกจูากการติ)อสู��น� $น ค�อพร�อมทิ�%จูะทิ�าไดั�ทิ-กร�ป้แบบ

5. การคาดัหว�ง

การคาดัหว�ง (expectancy) เป้.นการติ�$งความป้รารถึนา หร�อการพยากรณ6ล)วงหน�าของบ-คคล ในสู�%งทิ�%จูะเก�ดัข2$นติ)อไป้ ติ�วอย)างเช้)น การทิ�%คนงานคาดัหว�งว)า พวกเขาจูะไดั�ร�บโบน�สูป้ระจู�าป้Bสู�ก 4-5 เทิ)าของเง�นเดั�อน การคาดัหว�งดั�งกล)าวน�$ สู)งผลให�พน�กงาน ดั�งกล)าว กระป้ร�$กระเป้ล)า ม�ช้�ว�ติช้�วา ซึ่2%งบางคนก+อาจูจูะสูมหว�ง และม�อ�หลายคนทิ�%ผ�ดัหว�ง ในช้�ว�ติจูร�ง ของคนเราโดัยทิ�%วไป้ สู�%งทิ�%คาดัหว�ง ก�บ สู�%งทิ�%เก�ดัข2$น ม�กไม)ติรงก�นเสูมอไป้ ช้)วงห)างระหว)างสู�%งทิ�%

Page 6: แรงจูงใจ การจูงใจ

คาดัหว�งก�บสู�%งทิ�%เก�ดัข2$นจูร�ง ถึ�าห)างก�นมาก ก+อาจูทิ�าให�คนงานค�บข�องใจู และ เก�ดัป้<ญหา ข�ดัแย�งอ�%นๆ ติามมา เจู�าของก�จูการ หร�อผ��บร�หารงาน จู2งควรระว�งในเร�%องดั�งกล)าว ทิ�%จูะติ�องม�การสู�%อสูาร สูร�างความเข�าใจู ทิ�%ถึ�กติ�องในก�นและก�น การสูร�างความหว�ง หร�อ การป้ล)อยให�พน�กงาน คาดัหว�งลมๆ แล�งๆ โดัยทิ�%สูภาพความเป้.นจูร�ง ทิ�าไม)ไดั� อาจูจูะก)อให� เก�ดัป้<ญหาย-)งยากทิ�%คาดัไม)ถึ2ง ในเวลาติ)อไป้ ดั�งติ�วอย)างทิ�%เห+นไดั�จูาก การทิ�%กล-)มคนงานของบร�ษ�ทิใหญ)บางแห)ง รวมติ�วก�น ติ)อติ�าน ผ��บร�หาร และ เผาโรงงาน เน�%องมาจูาก ไม)พอใจูทิ�%ไม)ไดั�โบน�สูป้ระจู�าป้Bติามทิ�%คาดัหว�งไว�ว)าควรจูะไดั�

การคาดัหว�งก)อให�เก�ดัแรงผล�กดั�น หร�อเป้.นแรงจู�งใจูทิ�%สู�าค�ญติ)อพฤติ�กรรมอ�กสู)วนหน2%ง ในองค6การ ถึ�าไดั�ม�การกระติ-�น ให�พน�กงาน ทิ�างานโดัยวางแผนและเป้#าหมาย ติ�$งระดั�บของผลงานติามทิ�%ควรจูะเป้.น อาจูเป้.นอ�กป้<จูจู�ยหน2%งทิ�%ช้)วยยกระดั�บ มาติราฐานของผลงาน ของพน�กงาน ซึ่2%งเม�%อไดั�ผลงานดั�ข2$น ผ��บร�หารก+พ�จูารณาผลติอบแทิน ทิ�%ใกล�เค�ยงก�บ สู�%งทิ�%พน�กงาน คาดัว)า ควรจูะไดั� เช้)นน�$น�บว)า ไดั�ร�บป้ระโยช้น6พร�อมก�น ทิ�$งฝ่Dายเจู�าของก�จูการและผ��ป้ฏ�บ�ติ�งาน

6. การติ�$งเป้#าหมาย

การติ�$งเป้#าหมาย (goal settings) เป้.นการก�าหนดัทิ�ศทิางและ จู-ดัม-)งหมายป้ลายทิางของ การกระทิ�าก�จูกรรมใดั ก�จูกรรมหน2%งของบ-คคล จู�ดัเป้.นแรงจู�งใจูจูากภายในของบ-คคลผ��น� $น ในการทิ�างานธิ-รก�จูทิ�%ม-)งเพ�%มป้ร�มาณและค-ณภาพ ถึ�าพน�กงานหร�อน�กธิ-รก�จูม�การติ�$งเป้#าหมายในการทิ�างาน จูะสู)งผลให�ทิ�างานอย)างม�แผน และดั�าเน�นไป้สู�)เป้#าหมาย ดั�งกล)าวเสูม�อนเร�อทิ�%ม�หางเสู�อ ซึ่2%งในช้�ว�ติป้ระจู�าว�นของคนเราน�$นจูะเห+นว)า ม�คนบางคนทิ�%ทิ�าอะไร ก+ม�กป้ระสูบความสู�าเร+จู หร�อไม)สู�าเร+จูดั�งกล)าว อาจูจูะม�หลายป้ระการ แติ)ป้<จูจู�ยทิ�%สู�าค�ญป้ระการหน2%งซึ่2%งม�อ�ทิธิ�พลมากติ)อความสู�าเร+จูในการทิ�างาน ค�อการติ�$งเป้#าหมายในการทิ�างานแติ)ละงานไว�ล)วงหน�า ซึ่2%งเจู�าของก�จูการหร�อผ��บร�หารงาน ควรสูน�บสูน-น ให�พน�กงาน ทิ�างานอย)างม�เป้#าหมาย ทิ�$งน�$เพ�%อความเจูร�ญก�าวหน�าขององค6การ และติ�วของพน�กงานเอง

ทิ�%กล)าวมาทิ�$งหมดัในเร�%องทิ�%มาของแรงจู�งใจู ซึ่2%งไดั�แก) ความติ�องการ แรงข�บ สู�%งล)อใจู การติ�%นติ�ว การคาดัหว�ง และ การติ�$งเป้#าหมาย จูะเห+นไดั�ว)าค)อนข�างยากทิ�%จูะกล)าวอธิ�บายแติ)ละเร�%องแยกจูากก�นโดัยเอกเทิศ ทิ�$งน�$เน�%องจูาก แติ)ละเร�%องม� ความสู�มพ�นธิ6เก�%ยวข�องก�น ติ�วอย)างเช้)น ความติ�องการ ทิ�าให�เก�ดั ภาวะขาดัสูมดั-ล ภายในร)างกาย หร�อ จู�ติใจู มน-ษย6อย�)ใน ภาวะขาดัสูมดั-ลไม)ไดั� ติ�องหาทิางสูนอง ความติ�องการ เพ�%อให�เข�าสู�)ภาวะสูมดั-ล สู)งผลให�เก�ดัแรงข�บหร�อแรงผล�กดั�นพฤติ�กรรม ทิ�าให�มน-ษย6แสูดัง พฤติ�กรรม อย)างม�ทิ�ศทิาง ม-)งไป้สู�)เป้#าหมาย เม�%อบรรล-เป้#าหมายแล�ว แรงผล�กดั�นพฤติ�กรรมก+ลดัลง ภาวะสูมดั-ลก+กล�บค�นมา อ�กคร�$งหน2%ง จูากค�าอธิ�บายดั�งน�$ จูะเห+นไดั�ว)า ทิ�%มาของแรงจู�งใจูหลายเร�%องม� ความสู�มพ�นธิ6เก�%ยวข�องก�น

ร�ป้แบบของแรงจู�งใจู

Page 7: แรงจูงใจ การจูงใจ

บ-คคลแติ)ละคนม�ร�ป้แบบแรงจู�งใจูทิ�%แติกติ)างก�น ซึ่2งน�กจู�ติว�ทิยาไดั�แบ)งร�ป้แบบ แรงจู�งใจูของมน-ษย6ออกเป้.นหลายร�ป้แบบทิ�%สู�าค�ญ ม�ดั�งน�$

1. แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มฤทิธิ�G (Achievement Motive) หมายถึ2ง แรงจู�งใจูทิ�%เป้.นแรงข�บให�บ-คคลพยายามทิ�%จูะป้ระกอบพฤติ�กรรม ทิ�%จูะป้ระสูบสู�มฤทิธิ�ผลติามมาติรฐานความเป้.นเล�ศ (Standard of Excellence) ทิ�%ตินติ�$งไว� บ-คคลทิ�%ม�แรงจู�งใจู ใฝ่Dสู�มฤทิธิ�G จูะไม)ทิ�างานเพราะ หว�งรางว�ล แติ)ทิ�าเพ�%อจูะ ป้ระสูบความสู�าเร+จูติามว�ติถึ-ป้ระสูงค6ทิ�%ติ�$งไว � ผ��ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มฤทิธิ�Gจูะม�ล�กษณะสู�าค�ญ ดั�งน�$

1. ม-)งหาความสู�าเร+จู (Hope of Success) และกล�วความล�มเหลว (Fear of Failure)

2. ม�ความทิะเยอทิะยานสู�ง3. ติ�$งเป้#าหมายสู�ง4. ม�ความร�บผ�ดัช้อบในการงานดั�5. ม�ความอดัทินในการทิ�างาน6. ร� �ความสูามารถึทิ�%แทิ�จูร�งของตินเอง7. เป้.นผ��ทิ�%ทิ�างานอย)างม�การวางแผน8. เป้.นผ��ทิ�%ติ�$งระดั�บความคาดัหว�งไว�สู�ง

2. แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มพ�นธิ6 (Affiliative Motive)ผ�� ทิ�%ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มพ�นธิ6 ม�กจูะเป้.นผ��ทิ�%โอบอ�อมอาร� เป้.นทิ�%ร �กของเพ�%อน ม�ล�กษณะเห+นใจูผ��อ�%น ซึ่2%งเม�%อศ2กษาจูากสูภาพครอบคร�วแล�วผ��ทิ�%ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มพ�นธิ6ม�กจูะเป้.น ครอบคร�วทิ�%อบอ- )น บรรยากาศในบ�านป้ราศจูาก การแข)งข�น พ)อแม)ไม)ม�ล�กษณะข)มข�) พ�%น�องม�ความร�กสูาม�คค�ก�นดั� ผ��ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dสู�มพ�นธิ6จูะม�ล�กษณะสู�าค�ญ ดั�งน�$

1. เม�%อทิ�าสู�%งใดั เป้#าหมายก+เพ�%อไดั�ร�บการยอมร�บจูากกล)ม2. ไม)ม�ความทิะเยอทิะยาน ม�ความเกรงใจูสู�ง ไม)กล�าแสูดังออก3. ติ�$งเป้#าหมายติ�%า4. หล�กเล�%ยงการโติ�แย�งม�กจูะคล�อยติามผ��อ�%น

3. แรงจู�งใจูใฝ่Dอ�านาจู (Power Motive) สู�าหร�บผ��ทิ�%ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dอ�านาจูน�$น พบว)า ผ��ทิ�%ม�แรงจู�งใจูแบบน�$สู)วนมาก ม�กจูะพ�ฒนามาจูาก ความร� �สู2กว)า ตินเอง "ขาดั" ในบางสู�%งบางอย)างทิ�%ติ�องการ อาจูจูะเป้.นเร�%องใดัเร�%องหน2%งก+ไดั�ทิ�าให�เก�ดัม�ความร� �สู2กเป้.น "ป้มดั�วย" เม�%อม�ป้มดั�วย จู2งพยายามสูร�าง "ป้มเดั)น" ข2$นมาเพ�%อช้ดัเช้ยก�บสู�%งทิ�%ตินเองขาดั ผ��ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dอ�านาจูจูะม�ล�กษณะสู�าค�ญ ดั�งน�$

1. ช้อบม�อ�านาจูเหน�อผ��อ�%น ซึ่2%งบางคร�$งอาจูจูะออกมาในล�กษณะการก�าวร�าว2. ม�กจูะติ)อติ�านสู�งคม3. แสูวงหาช้�%อเสู�ยง

Page 8: แรงจูงใจ การจูงใจ

4. ช้อบเสู�%ยง ทิ�$งในดั�านของการทิ�างาน ร)างกาย และอ-ป้สูรรคติ)าง ๆ5. ช้อบเป้.นผ��น�า

4. แรงจู�งใจูใฝ่Dก�าวร�าว (Aggression Motive)ผ�� ทิ�%ม�ล�กษณะแรงจู�งใจูแบบน�$ม�กเป้.นผ��ทิ�%ไดั�ร �บการเล�$ยงดั�แบบเข�มงวดัมากเก�น ไป้ บางคร�$งพ)อแม)อาจูจูะใช้�ว�ธิ�การลงโทิษทิ�%ร-นแรงเก�นไป้ ดั�งน�$นเดั+กจู2งหาทิางระบายออกก�บผ��อ�%น หร�ออาจูจูะเน�%องมาจูากการเล�ยนแบบ บ-คคลหร�อจูากสู�%อติ)าง ๆ ผ��ม�แรงจู�งใจูใฝ่Dก�าวร�าว จูะม�ล�กษณะทิ�%สู�าค�ญดั�งน�$

1. ถึ�อความค�ดัเห+นหร�อความสู�าค�ญของตินเป้.นใหญ)2. ช้อบทิ�าร�ายผ��อ�%น ทิ�$งการทิ�าร�ายดั�วยกายหร�อวาจูา

5. แรงจู�งใจูใฝ่Dพ2%งพา (Dependency Motive) สูาเหติ- ของการม�แรงจู�งใจูแบบน�$ก+เพราะการเล�$ยงดั�ทิ�%พ)อแม)ทิะน-ถึนอมมากเก�นไป้ ไม)เป้Hดัโอกาสูให�เดั+กไดั�ช้)วยเหล�อตินเอง ผ��ทิ�%ม�แรงจู�งใจูใฝ่D พ2%งพา จูะม�ล�กษณะสู�าค�ญ ดั�งน�$

1. ไม)ม� %นใจูในตินเอง2. ไม)กล�าติ�ดัสู�นใจูในเร�%องติ)าง ๆ ดั�วยตินเอง ม�กจูะล�งเล3. ไม)กล�าเสู�%ยง4. ติ�องการความช้)วยเหล�อและก�าล�งใจูจูากผ��อ�%น

การจู�าแนกแรงจู�งใจู (Classification of motives)

แรงจู�งใจู สูามารถึจู�าแนกป้ระเภทิไดั�หลายว�ธิ�ทิ�%ม�ความสู�าค�ญมากไดั�แก) การจู�าแนกป้ระเภทิของแรงจู�งใจูออกเป้.น 5 ล�กษณะดั�งน�$

(1) แรงจู�งใจูทิ�%วไป้ (2) แรงจู�งใจูดั�านร)างกายก�บดั�านจู�ติว�ทิยา (3)แรงจู�งใจูทิ�%ร �บดั)วน (4) แรงจู�งใจูล�าดั�บแรกก�บแรงจู�งใจูล�าดั�บสูอง และ (5) แรงจู�งใจูทิ�%ร� �สู2กติ�วก�บแรงจู�งในทิ�%ไม)ร� �สู2กติ�ว โดัยม�รายละเอ�ยดัดั�งน�$

แรงจู�งใจูทิ�%วไป้ (Generic motives)

ป้กติ�จูะหมายถึ2ง แรงจู�งใจูทิ�%ม�พ�$นฐานมาจูากความห�ว ความกระหาย ความติ�องการทิางเพศการติ)อสู��เพ�%อการดั�ารงช้�ว�ติ ความภาคภ�ม�ใจู ความสูามารถึเข�าสู�งคมไดั� ความอยากร� �อยากเห+น ความกล�วและการป้กป้#องติ�วเอง เป้.นติ�น ว�ธิ�การจู�ดักล-)มของแรงจู�งใจูใดัๆ ป้กติ�ม�กจูะให�ข�อม�ลทิ�%มากกว)า ความเป้.นล�กษณะทิ�%วไป้อย)างง)ายๆ เช้)น การจู�ดักล-)มแรงจู�งใจูเป้.นแรงจู�งใดัดั�านร)างกาย และแรงจู�งใจูดั�านจู�ติว�ทิยา

Page 9: แรงจูงใจ การจูงใจ

แรงจู�งใจูดั�านร)างกาย (Physiological motives)

จูะเป้.นแรงจู�งใจูทิ�%เก�%ยวก�บการทิ�าหน�าทิ�%พ�$นฐานของร)างกายดั�านกายภาพ เช้)น ความห�ว ความกระหาย ความติ�องการทิางเพศ การขจู�ดัของเสู�ยออกจูากร)างกาย การพ�กผ)อน การทิ�างาน และความสู-ขสูบายทิางร)างกาย เป้.นติ�น

แรงจู�งใจูดั�านจู�ติว�ทิยา (Psychological motives)

ค�อ แรงจู�งใจูทิ�$งหลายทิ�%ม�อย�)ในจู�ติใจู (mind) เช้)น ความป้ลอดัภ�ย ความร�ก การบรรล-ความป้รารถึนา ความภาคภ�ม�ใจู การสูร�างช้�%อเสู�ยงให�ก�บติ�วเอง การแสูวงหาสูถึานภาพ การเป้.นทิ�%ยอมร�บของบ-คคลอ�%นๆ ความสู-)ข ความเศร�า และการม�อ�านาจู เป้.นติ�นแม�ว)าแรงจู�งใจูจูะไม)ม�แรงจู�งใจูทิ�%พ�จูารณาในแง)าของการทิ�%ติ�องติอบสูนองทิ�นทิ� ทิ�นใดั หร�อไม)สูามารถึเล�%อนการติอบสูนองออกไป้ไดั� โดัยแรงจู�งใจูทิ�%ร �บดั)วนเป้.นแรงจู�งใจูทิ�%ติ�องม�การติอบสูนองในทิ�นทิ�คอยไม)ไดั� เราไม)อาจูจูะระบ-ช้น�ดัของแรงจู�งใจูทิ�%เป้.นแบบร�บดั)วนไดั� เพราะข2$นอย�)ก�บผ��บร�โภคแติ)ละคนทิ�%แติกติ)างก�นแะในช้)วงของเวลาของบ-คคลแติ) ละคนทิ�%ติ)างก�น ติ�วอย)างเช้)น ความห�วอาจูม�

การจู�าแนกแรงจู�งใจู (Classification of motives)

แรงจู�งใจูม�มากมายหลายอย)าง แติ)พอจูะแบ)งออกไดั�เป้.นสูองป้ระเภทิดั�งน�$

ก. แรงข�บป้ฐมภ�ม� (primary drives)

เป้.นแรงข�บทิ�%ม�ก�าเน�ดัมาจูากความติ�องการทิางร)างกาย และไม)ติ�องอาศ�ยการเร�ยนร� � (unlearned) เช้)น ความห�วและความกระหาย ม�กจูะเร�ยกว)าแรงข�บทิางสูร�รว�ทิยา (physiological drives) นอกจูากน�$นอาจูม�แรงจู�งใจูบางอย)างทิ�%ม�ไดั�เก�ดัจูากการเร�ยนร� �เช้)นก�น แติ)ม�ไดั�เก�%ยวข�องก�บการเป้ล�%ยนแป้ลงทิางสูร�รว�ทิยา เช้)น ความร�ก ความอยากร� �อยากเห+น การกระติ-�นความร� �สู2กจูากการสู�มผ�สู (sensory stimulation) เป้.นติ�น

1. ความห�ว (hunger) ร)างกายติ�องการอาหารเพ�%อการเจูร�ญเติ�บโติ อาหารจู2งเป้.นป้<จูจู�ยสู�าค�ญอย)างหน2%งของช้�ว�ติ ความร� �สู2กห�ว จูะแติกติ)างก�นไป้ในแติ)ละคนและแติ)ละเวลา สูมองบางสู)วนเก�%ยวข�องก�บการควบค-มของความห�วและการก�นอาหาร สู)วนทิ�%สู�าค�ญทิ�%สู-ดัค�อ hypothalamus2. ความกระหาย (Thirst) น�$าเป้.นสู�%งจู�าเป้.นอย)างหน2%งสู�าหร�บร)างกาย น�$าจูะสู�ญเสู�ยไป้จูากร)างกายในล�กษณะติ)างๆ ก�น โดัยเฉพาะอย)างย�%งทิางป้อดั ติ)อมเหง�%อและไติ เม�%อม�การสู�ญเสู�ยน�$าเก�ดัข2$นร)างกาย จู�าเป้.นจูะติ�องร�กษา ความสูมดั-ลย6ของน�$า และอ�เล+กโทิรไลทิ6ให�คงอย�) ความติ�องการในล�กษณะเช้)นน�$จู2งก)อให�แรงข�บของความกระหาย ศ�นย6ควบค-มความกระหายอย�)ทิ�% hypothalamus ซึ่2%งป้ระกอบดั�วยเซึ่ลล6ป้ระสูาทิทิ�%ไวติ)อการสู�ญเสู�ยน�$ามาก3. แรงข�บทิางเพศและความเป้.นมารดัา (Sex and maternal drives) เราเช้�%อว)าแรงข�บทิางเพศและความเป้.นมารดัา (meternal behavior) เป้.นแรงข�บทิางสูร�รว�ทิยา เพราะว)าในสู�ติว6ทิ�%ติ�%ากว)าคน สู�%งเหล)าน�$ข2$นอย�)ก�บฮอร6โมนในเล�อดั androgens ซึ่2%งหล�%งออกมาจูากอ�ณฑะ (testes) ของผ��ช้ายก)อให�เก�ดัความร� �สู2กทิางเพศแบบผ��ช้าย estrogens ซึ่2%งหล�%ง

Page 10: แรงจูงใจ การจูงใจ

ออกมาจูากร�งไข) (ovaries) ของผ��หญ�งก)อให�เก�ดัความร� �สู2กทิางเพศแบบผ��หญ�ง โดัยป้รกติ�ความร� �สู2กทิางเพศในผ��หญ�ง จูะม�มากเม�%อติอนไข)สู-ก และพร�อมทิ�%จูะเคล�%อน หร�อเคล�%อนลงมาแล�วในมดัล�ก เม�%อม�ก�จูกรรมทิางเพศในระยะน�$อาจูม�การติ�$งครรภ6เก�ดัข2$นในช้)วงสู-ดัทิ�ายของ การติ�$งครรภ6จูะม�ฮอร6โมนติ�วอ�%นๆ เข�ามาเก�%ยวข�องการม�ติ�วเดั+ก (fetus) ในมดัล�กกระติ-�นให�ม� prolactin จูากติ)อมป้Hติ�วอ�ทิติาร�% prolactin ดั�งกล)าวจูะกระติ-�นติ)อมนม ทิ�าให�ม�นมหล�%งออกมาสู�าหร�บเล�$ยงทิารก prolaction ย�งม�สู)วนทิ�าให�เก�ดัพฤติ�กรรมของความเป้.นมารดัาในแม)อ�กดั�วย4. อ-ณหภ�ม� (Temperature) ร)างกายติ�องการความอบอ-)นและความหนาวเย+นทิ�%พอเหมาะ กล)าวค�อไม)ร�อนและหนาวจูนเก�นไป้ อากาศร�อนจู�ดัหร�อหนาวจู�ดัจูะก)อให�เก�ดัการป้ร�บติ�วทิางร)างกาย เพ�%อให�อ-ณหภ�ม�คงทิ�%และเก�ดัแรงจู�งใจูในการแสูวงหาเคร�%องน-)งห)ม ติ�วร�บ (receptors) สู�าหร�บอ-ณหภ�ม�อย�)ทิ�%ผ�วหน�ง สู)วนศ�นย6ควบค-มอ-ณหภ�ม�ทิ�%ไฮโป้ทิาลาม�สู5. การหล�กหน�ความเจู+บป้วดั (Avoidance of pain) ความติ�องการทิ�%จูะหล�กหน�ภย�นติรายติ)างๆ เป้.นสู�%งจู�าเป้.นสู�าหร�บการดั�ารงอย�)ของมน-ษย6และสู�ติว6ทิ�$งหลาย6. ความอยากร� �อยากเห+นและการกระติ-�นความร� �สู2กจูากการสู�มผ�สู (Curiosity and

sensory stimulation) ถึ�า เรามองดั�พฤติ�กรรมในแติ)ละว�นทิ�$งของคนและสู�ติว6จูะเห+นว)าสู�%งเหล)าน�$มาจูากแรง ข�บทิางสูร�รว�ทิยาทิ�%เก�%ยวก�บความอยากร� � อยากเห+นและการกระติ-�นความร� �สู2กจูากการสู�มผ�สู ติ�วอย)าง คนเราติ�องใช้�ติามองหลายสู�%งหลายอย)างจูนน�บไม)ถึ�วน : หน�งสู�อ ร�ป้ภาพ หน�งสู�อพ�มพ6 โทิรทิ�ศน6 ทิ�วทิ�ศน6 ภ�เขา การแข)งข�นก�ฬา รถึยนติ6 เสู�$อผ�า และจู-ดัสูนใจูอ�%นๆ บางคร�$งเราติ�องใช้�พล�งงานในก�จูกรรมบางอย)าง เช้)น การออกก�าล�งกาย การเล)นก�ฬา การยกของ การเย+บเสู�$อผ�า การเดั�นทิาง และอ�%นๆ การจู�งใจูม�สู)วนเข�ามาเก�%ยวข�อง ม�ฉะน�$นคนเราจูะไม)ทิ�าสู�%งเหล)าน�$ แติ)แรงจู�งใจูในกรณ�เหล)าน�$ม�ไดั�เป้.นเร�%องทิางสูร�รว�ทิยาโดัยติรง7. ก�จูกรรมและการจู�ดัแจูง (Activity and manipulation) แรงจู�งใจูบางอย)างม�ก�จูกรรมทิางร)างกายและการจู�ดัแจูงเป้.นเป้#าป้ระสูงค6 ทิ�$งสู�ติว6และมน-ษย6ติ�องเสู�ยเวลามากทิ�เดั�ยว ในการเดั�นไป้เดั�นมาโดัยไม)ม�เหติ-ผลช้�ดัเจูน สู�ติว6บางอย)างเช้)นหน�ถึ�บจู�กร จูะติ�องถึ�บจู�กรให�มน-ษย6อย�)เร �%อย สู�ติว6ช้� $นสู�งหร�อคนช้อบว- )นวายหร�อจู�ดัแจูงสู�%งของบางอย)าง เช้)น เดั+กเล)นง)วนอย�)ก�บของเล)น บางคนก+ช้อบจู�บฉวย หย�บโน)นจู�บน�%8. แรงจู�งใจูเก�%ยวก�บความสูามารถึ (Competence motive)ถึ�า เราแสูวงหาหล�กการในการศ2กษา เร�%องของความอยากร� �อยากเห+น และก�จูกรรมติ)างๆ เราอาจูสูร-ป้ไดั�ว)า ม�แรงจู�งใจูทิ�%วไป้อย)างหน2%งแฝ่งอย�)เบ�$องหล�ง สู�%งน�$ค�อแรงจู�งใจูสู�าหร�บความสูามารถึ (motive for

competence) ทิ�$งคนและสู�ติว6จูะถึ�กจู�งใจูโดัยแรงข�บอ�นน�$ให�ร� �จู�กศ�กยภาพ (potentialities) ของตินเองอย)างเติ+มทิ�% และการกระทิ�าดั�งกล)าว ก+ก)อให�เก�ดัความพอใจูดั�วย

ข. แรงข�บทิ-ติ�ยภ�ม� (secondary drives)

เป้.นแรงข�บทิ�%สูล�บซึ่�บซึ่�อนมากกว)าแรงข�บป้ฐมภ�ม� สู)วนใหญ)เก�ดัจูากการเร�ยนร� � แติ)บางทิ�ก+ไม)ใช้) แรงข�บทิ-กอย)างถึ�กเป้ล�%ยนแป้ลงไดั� (modified) โดัยการเร�ยนร� �ทิ�านองเดั�ยวก�บแรง

Page 11: แรงจูงใจ การจูงใจ

ข�บป้ระเภทิแรก บางทิ�เร�ยกว)าแรงจู�งใจูทิางสู�งคม (social motives) หร�อแรงข�บทิางจู�ติใจู (psychological drives) Morgan แบ)งแรงจู�งใจูทิางสู�งคมออกเป้.น

1. ความร�กและความเก�%ยวเน�%อง (Affection and affiliation) แรงจู�งใจูทิ�$งสูองอย)างน�$ม�ความเก�%ยวเน�%องก�นอย)างใกล�ช้�ดั แติ)ก+พอจูะแยกออกจูากก�นไดั� อ�นแรกค�อความป้รารถึนาทิ�%จูะร�กคนอ�%น โดัยเร�%มติ�นก�บแม)ของตินเอง อ�นหล�งเป้.นแรงจู�งใจูทิ�%จูะอย�)ก�บคนอ�%น เน�%องจูากมน-ษย6เป้.นสู�ติว6สู�งคม ความร�กและความเก�%ยวเน�%องผ�กพ�นก�บคนอ�%นจู2งเป้.นสู�%งจู�าเป้.น แรงจู�งใจูเช้)นน�$จูะติ�องม�ติ)อผ��อ�%นดั�วย นอกเหน�อจูากพ)อแม)และพ�%น�องของติน ม�การติอบสูนองความติ�องการซึ่2%งก�นและก�นในดั�านติ)างๆ 2. การยอมร�บและการยกย)องทิางสู�งคม (Social approval and esteem) เม�%อ คนเราเป้.นหน)วยหน2%งของสู�งคมก+จูะติ�องม�ความร� �สู2กว)าคนไดั�ร�บการยกย)องทิาง สู�งคม สู�%งน�$ย�งรวมไป้ถึ2งแรงจู�งใจูเก�%ยวก�บสูถึานภาพ (status) ติ�าแหน)ง (rank) ช้�%อเสู�ยง (prestige)

และอ�านาจู (power)

3. ความสู�มฤทิธิ�G (Achievement) แม�น�กจู�ติว�ทิยาจูะยอมร�บว)าการยกย)องตินเอง (self-

esteem) เป้.นแรงจู�งใจูทิ�%สู�าค�ญอย)างหน2%ง แติ)แรงจู�งใจูทิ�%ม�การศ2กษาก�นอย)างกว�างขวางทิ�%สู-ดักล�บเป้.นความติ�องการของ ความสู�มฤทิธิ�G (need for achievement)

4. ความก�าวร�าว (Aggression) บางคนค�ดัว)าความก�าวร�าวจู�ดัอย�)ในพวกแรงจู�งใจูทิางสู�งคม เน�%องจูากความร-นแรง ความก�าวร�าว และสูงคราม เป้.นเร�%องทิ�%ม�มาติ�$งแติ)สูม�ยโบราณจูนกระทิ�%งทิ-กว�นน�$ คนสู)วนมากจู2งม�กค�ดัว)าความก�าวร�าวเป้.นเร�%องของสู�ญช้าติญาณมากกว)า อย)างไรก+ติามจูากการศ2กษาเป้.นจู�านวนมาก พอจูะสูร-ป้ไดั�ว)าความก�าวร�าวเป้.นการติอบสูนองติ)อสูถึานการณ6บางอย)าง ติ�วอย)างเช้)น เม�%อเราแย)งของเล)นมาจูากเดั+กทิ�นทิ�ทิ�นใดั เดั+กจูะแสูดังความโกรธิออกมา จูากการศ2กษาของ Dollard และพรรคพวก (1939) ติอนแรกพบว)า ความค�บข�องใจูจูะน�าไป้สู�)ความก�าวร�าวเสูมอ แติ)ติอนหล�งพบว)าป้รากฏการณ6เช้)นน�$ไม)“

เป้.นความจูร�งเสูมอไป้ ความค�บข�องใจูทิ�าให�เก�ดัผลทิ�%ติามมาเป้.นอย)างอ�%นไดั� ทิ�$งน�$ข2$นอย�)ก�บบ-คคลและสูถึานการณ6 นอกจูากน�$นสูาเหติ-ของความก�าวร�าวย�งม�ผลติามมาเป้.นอย)างอ�%นไดั�ข2$นอย�)ก�บ บ-คคลและสูถึานการณ6

การจู�ดัล�าดั�บข�$นของความติ�องการในทิ�ศนะของมาสูโลว6 (Maslow’s Hierarchy of needs)

Abraham Maslow ซึ่2%งเป้.นผ��น�าทิ�%สู�าค�ญคนหน2%งของน�กจู�ติว�ทิยาแนวมน-ษยน�ยม ไดั�จู�าแนกแรงจู�งใจูของคนเราอ�กทิ�ศนะหน2%ง โดัยม�การจู�ดัล�าดั�บข�$นของแรงจู�งใจูจูากความติ�องการพ�$นฐานทิางช้�วภาพ (basic biological needs) ซึ่2%งม�มาติ�$งแติ)เก�ดัไป้ จูนกระทิ�%งถึ2งแรงจู�งใจูทิางจู�ติใจูทิ�%ซึ่�บซึ่�อนมากกว)า แรงจู�งใจูป้ระเภทิหล�งน�$ จูะม�ความสู�าค�ญก+ติ)อเม�%อ

Page 12: แรงจูงใจ การจูงใจ

ความติ�องการพ�$นฐานไดั�ร�บ การติอบสูนองจูนเป้.นทิ�%พอใจูแล�ว

ร�ป้ การจู�ดัล�าดั�บข�$นของความติ�องการในทิ�ศนะของ Maslow

Maslow ไดั�จู�ดัล�าดั�บข�$นของความติ�องการไว�ดั�งน�$1. ความติ�องการทิางสูร�รว�ทิยา (physiological needs) : ความห�ว ความกระหาย เป้.นติ�น2. ความติ�องการทิางความป้ลอดัภ�ย (sefty needs) : การร� �สู2กม�%นคงป้ลอดัภ�ย ป้ราศจูากอ�นติราย 3. ความติ�องการทิางความเป้.นเจู�าของและความร�ก (Belongingness and love

need) : การผ�กพ�นก�บคนอ�%น การไดั�ร�บการยอมร�บและการเป้.นเจู�าของ 4. ความติ�องการทิางการยกย)อง (esteem needs) : การบรรล-ผลสู�าเร+จู การม�ความสูามารถึ การไดั�ร�บการยอมร�บและการร� �จู�กจูากคนอ�%น 5. ความติ�องการทิางการร� � (cognitive needs) : การร� � การเข�าใจูและการสู�ารวจู 6. ความติ�องการทิางสู-นทิร�ยภาพ (aesthetic needs) : สูมมาติร ความม�ระเบ�ยบและความงาม 7. ความติ�องการทิางความจูร�งแทิ�แห)งติน (self-actualization needs) : การพบความสู�าเร+จูแห)งตินและการเข�าใจูศ�กยภาพของตินม�ความเห+นว)าอย)างน�อยทิ�%สู-ดัความติ�องการในระดั�บติ�%าจูะติ�องไดั�ร�บการติอบสูนอง จูนเก�ดัความพอใจูเสู�ยก)อน ความติ�องการในระดั�บทิ�%สู�งข2$นมา จู2งสูามารถึกลายเป้.นแหล)งก�าเน�ดัอ�นสู�าค�ญของการจู�งใจูไดั�

ทิฤษฎี�ความติ�องการ (Need Theories)

Page 13: แรงจูงใจ การจูงใจ

1. ทิฤษฎี�ล�าดั�บความติ�องการ (Hierachy of Needs Theory)

เป้.น ทิฤษฎี�ทิ�%พ�ฒนาข2$นโดัย อ�บราฮ�ม มาสูโลว6 (Abrahum Maslow) น�กจู�ติว�ทิยาแห)งมหาว�ทิยาล�ยแบรนดั�สู6 เป้.นทิฤษฎี�ทิ�%ร� �จู�กก�นมากทิ�%สู-ดัทิฤษฎี�หน2%ง ซึ่2%งระบ-ว)าบ-คคลม�ความติ�องการเร�ยงล�าดั�บจูากระดั�บพ�$นฐานทิ�%สู-ดัไป้ย�งระดั�บ สู�งสู-ดั กรอบความค�ดัทิ�%สู�าค�ญของทิฤษฎี�น�$ม�สูามป้ระการ ค�อ

1. บ-คคลเป้.นสู�%งม�ช้�ว�ติทิ�%ม�ความติ�องการ ความติ�องการม�อ�ทิธิ�พลหร�อเป้.นเหติ-จู�งใจูติ)อพฤติ�กรรม ความติ�องการทิ�%ย�งไม)ไดั�ร�บการสูนองติอบเทิ)าน�$นทิ�%เป้.นเหติ-จู�งใจู สู)วนความติ�องการทิ�%ไดั�ร �บการสูนองติอบแล�วจูะไม)เป้.นเหติ-จู�งใจูอ�กติ)อไป้

2. ความติ�องการของบ-คคลเป้.นล�าดั�บช้�$นเร�ยงติามความสู�าค�ญจูากความติ�องการพ�$นฐาน ไป้จูนถึ2งความติ�องการทิ�%ซึ่�บซึ่�อน

3. เม�%อความติ�องการล�าดั�บติ�%าไดั�ร�บการสูนอบติอบอย)างดั�แล�ว บ-คคลจูะก�าวไป้สู�)ความติ�องการล�าดั�บทิ�%สู�งข2$นติ)อไป้

มา สูโลว6 เห+นว)าความติ�องการของบ-คคลม�ห�ากล-)มจู�ดัแบ)งไดั�เป้.นห�าระดั�บจูากระดั�บติ�%าไป้ สู�ง เพ�%อความเข�าใจูม�กจูะแสูดังล�าดั�บของความติ�องการเหล)าน�$ โดัยภาพ ดั�งน�$

ภาพ แสูดังล�าดั�บความติ�องการของมน-ษย6ติามแนวค�ดัของมาสูโลว6

ความติ�องการทิางร)างกาย (Physiological Needs)

เป้.น ความติ�องการล�าดั�บติ�%าสู-ดัและเป้.นพ�$นฐานของช้�ว�ติ เป้.นแรงผล�กดั�นทิางช้�วภาพ เช้)น ความติ�องการอาหาร น�$า อากาศ ทิ�%อย�)อาศ�ย หากพน�กงานม�รายไดั�จูากการป้ฏ�บ�ติ�งานเพ�ยงพอ ก+จูะสูามารถึดั�ารงช้�ว�ติอย�)ไดั�โดัยม�อาหารและทิ�%พ�กอาศ�ย เขาจูะม�ก�าล�งทิ�%จูะทิ�างานติ)อไป้ และการม�สูภาพแวดัล�อมการทิ�างานทิ�%เหมาะสูม เช้)น ความสูะอาดั ความสูว)าง การระบายอากาศทิ�%ดั� การบร�การสู-ขภาพ เป้.นการสูนองความติ�องการในล�าดั�บน�$ไดั�

ความติ�องการความป้ลอดัภ�ย (Safety Needs)

เป้.น ความติ�องการทิ�%จูะเก�ดัข2$นหล�งจูากทิ�%ความติ�องการทิางร)างกายไดั�ร�บการติอบสูนอง อย)างไม)ขาดัแคลนแล�ว หมายถึ2งความติ�องการสูภาพแวดัล�อมทิ�%ป้ลอดัจูากอ�นติรายทิ�$งทิางกายและจู�ติใจู ความม�%นคงในงาน ในช้�ว�ติและสู-ขภาพ การสูนองความติ�องการน�$ติ)อพน�กงานทิ�าไดั�หลายอย)าง เช้)น การป้ระก�นช้�ว�ติและสู-ขภาพ กฎีระเบ�ยบข�อบ�งค�บทิ�%ย-ติ�ธิรรม การให�ม�สูหภาพแรงงาน ความป้ลอดัภ�ยในการป้ฏ�บ�ติ�งาน เป้.นติ�น

ความติ�องการทิางสู�งคม (Social Needs)

Page 14: แรงจูงใจ การจูงใจ

เม�%อ ม�ความป้ลอดัภ�ยในช้�ว�ติและม�%นคงในการงานแล�ว คนเราจูะติ�องการความร�ก ม�ติรภาพ ความใกล�ช้�ดัผ�กพ�น ติ�องการเพ�%อน การม�โอกาสูเข�าสูมาคมสู�งสูรรค6ก�บผ��อ�%น ไดั�ร�บการยอมร�บเป้.นสูมาช้�กในกล-)มใดักล-)มหน2%งหร�อหลายกล-)ม

ความติ�องการเก�ยรติ�ยศช้�%อเสู�ยง (Esteem Needs)

เม�%อ ความติ�องการทิางสู�งคมไดั�ร�บการติอบสูนองแล�ว คนเราจูะติ�องการสูร�างสูถึานภาพของติ�วเองให�สู�งเดั)น ม�ความภ�ม�ใจูและสูร�างการน�บถึ�อตินเอง ช้�%นช้มในความสู�าเร+จูของงานทิ�%ทิ�า ความร� �สู2กม�%นใจูในติ�วเองแลเก�ยรติ�ยศ ความติ�องการเหล)าน�$ไดั�แก) ยศ ติ�าแหน)ง ระดั�บเง�นเดั�อนทิ�%สู�ง งานทิ�%ทิ�าทิาย ไดั�ร�บการยกย)องจูากผ��อ�%น ม�สู)วนร)วมในการติ�ดัสู�นใจูในงาน โอกาสูแห)งความก�าวหน�าในงานอาช้�พ เป้.นติ�น

ความติ�องการเติ�มความสูมบ�รณ6ให�ช้�ว�ติ (Self-actualization Needs)

เป้.น ความติ�องการระดั�บสู�งสู-ดั ค�อติ�องการจูะเติ�มเติ+มศ�กยภาพของตินเอง ติ�องการความสู�าเร+จูในสู�%งทิ�%ป้รารถึนาสู�งสู-ดัของติ�วเอง ความเจูร�ญก�าวหน�า การพ�ฒนาทิ�กษะความสูามารถึให�ถึ2งข2ดัสู-ดัยอดั ม�ความเป้.นอ�สูระในการติ�ดัสู�นใจูและการค�ดัสูร�างสูรรค6สู�%งติ)างๆ การก�าวสู�)ติ�าแหน)งทิ�%สู�งข2$นในอาช้�พและการงาน เป้.นติ�น

มาสูโลว6 แบ)งความติ�องการเหล)าน�$ออกเป้.นสูองกล-)ม ค�อ ความติ�องการทิ�%เก�ดัจูากความขาดัแคลน (deficiency needs) เป้.นความติ�องการระดั�บติ�%า ไดั�แก)ความติ�องการทิางกายและความติ�องการความป้ลอดัภ�ย อ�กกล-)มหน2%งเป้.นความติ�องการก�าวหน�าและพ�ฒนาตินเอง (growth needs) ไดั�แก)ความติ�องการทิางสู�งคม เก�ยรติ�ยศช้�%อเสู�ยง และความติ�องการเติ�มความสูมบ�รณ6ให�ช้�ว�ติ จู�ดัเป้.นความติ�องการระดั�บสู�ง และอธิ�บายว)า ความติ�องการระดั�บติ�%าจูะไดั�ร�บการสูนองติอบจูากป้<จูจู�ยภายนอกติ�วบ-คคล สู)วนความติ�องการระดั�บสู�งจูะไดั�ร�บการสูนองติอบจูากป้<จูจู�ยภายในติ�วบ-คคลเอง

ติาม ทิฤษฎี�ของมาสูฌลว6 ความติ�องการทิ�%ร �บการติอบสูนองอย)างดั�แล�วจูะไม)สูามารถึเป้.นเง�%อนไขจู�งใจูบ-คคล ไดั�อ�กติ)อไป้ แม�ผลว�จู�ยในเวลาติ)อมาไม)สูน�บสูน-นแนวค�ดัทิ�$งหมดัของมาสูโลว6 แติ)ทิฤษฎี�ล�าดั�บความติ�องการของเขา ก�เป้.นทิฤษฎี�ทิ�%เป้.นพ�$นฐานในการอธิ�บายองค6ป้ระกอบของแรงจู�งใจู ซึ่2%งม�การพ�ฒนาในระยะหล�งๆ

2. ทิฤษฎี� ERG ของแอลเดัอร6เฟอร6 (ERG Theory)

เคลย6 ติ�น แอลเดัอร6เฟอร6 (Claton Elderfer) แห)งมหาว�ทิยาล�ยเยล ไดั�ร�บป้ร�บป้ร-งล�าดั�บความติ�องการติามแนวค�ดัของมาสูโลว6เสู�ยใหม) เหล�อความติ�องการเพ�ยงสูามระดั�บ ค�อ

1. ความติ�องการดั�ารงช้�ว�ติอย�) (Existence Needs) ค�อความติ�องการทิางร)างกายและความป้ลอดัภ�ยในช้�ว�ติ เป้ร�ยบไดั�ก�บความติ�องการระดั�บติ)อของมาสูโลว6 ...ย)อโดัย E

Page 15: แรงจูงใจ การจูงใจ

2. ความติ�องการความสู�มพ�นธิ6 (Relatedness Needs) ค�อความติ�องการติ)างๆ ทิ�%เก�%ยวเน�%องนก�บความสู�มพ�นธิ6ระหว)างบ-คคล ทิ�$งในทิ�%ทิ�างานและสูภาพแวดัล�อมอ�%นๆ ติรงก�บความติ�องการทิางสู�งคมติามแนวค�ดัของมาสูโลว6 ย.. )อโดัย R

3. ความติ�องการเจูร�ญเติ�บโติ (Growth Needs) ค�อความติ�องการภายใน เพ�%อการพ�ฒนาติ�วเอง เพ�%อความเจูร�ญเติ�บโติ พ�ฒนาและใช้�ความสูามารถึของติ�วเองไดั�เติ+มทิ�% แสูวงหาโอกาสูในการเอาช้นะความทิ�าทิายใหม)ๆ เป้ร�ยบไดั�ก�บความติ�องการช้�%อเสู�ยงและการเติ�มความสูมบ�รณ6ให�ช้�ว�ติติามแนวค�ดั ของมาสูโลว6....ย)อโดัย G

ม�ความแติกติ)างสูองป้ระการระหว)างทิฤษฎี� ERG และทิฤษฎี�ล�าดั�บความติ�องการ ค�อ

ป้ระการ แรก มาสูโลว6ย�นย�นว)า บ-คคลจูะหย-ดัอย�)ทิ�%ความติ�องการระดั�บหน2%งจูนกว)าจูะไดั�ร�บการติอบสูนองแล�ว แติ)ทิฤษฎี� ERG อธิ�บายว)า ถึ�าความติ�องการระดั�บน�$นย�งคงไม)ไดั�ร�บการติอบสูนองติ)อไป้ บ-คคลจูะเก�ดัความค�บข�องใจู แล�วจูะถึดัถึอยลงมาให�ความสูนใจูในความความติ�องการระดั�บติ�%ากว)าอ�กคร�$งหน2%ง

ป้ระการ ทิ�%สูอง ทิฤษฎี� ERG อธิ�บายว)า ความติ�องการมากกว)าหน2%งระดั�บอาจูเก�ดัข2$นไดั�ในเวลาเดั�ยวก�น หร�อบ-คคลสูามารถึถึ�กจู�งใจูดั�วยความติ�องการมากกว)าหน2%งระดั�บในเวลาเดั�ยวก�น เช้)น ความติ�องการเง�นเดั�อนทิ�%สู�ง (E) พร�อมก�บความติ�องการทิางสู�งคม (R) และความติ�องการโอกาสูและอ�สูระในการค�ดัติ�ดัสู�นใจู (G)

3. ทิฤษฎี�สูองป้<จูจู�ยของเฮ�ร6ซึ่เบ�ร6ก (Two-Factor Theory)

เฟรดัเดัอร�ค เฮ�ร6ซึ่เบ�ร6ก (Frederick Herzberg) ไดั�ดั�ฒนาทิฤษฎี�การจู-งใจูซึ่2%งเป้.นทิ�%น�ยมแพร)หลาย ค�อ ทิฤษฎี�สูองป้<จูจู�ย โดัยแบ)งเป้.นป้<จูจู�ยอนาม�ย และป้<จูจู�จูจู�งใจู

ป้<จูจู�ยอนาม�ย (hygiene factors) ไดั�แก)สูภาพแวดัล�อมของการทิ�างาน และว�ธิ�การบ�งค�บผบ�ญช้าของห�วหน�างาน ถึ�าหากไม)เหมาะสูมหร�อบกพร)องไป้ จูะทิ�าให�บ-คคลร� �สู2กไม)พอใจูในงาน ซึ่2%งถึ�าม�พร�อมสูมบ�รณ6ก+ไม)สูามารถึสูร�างความพอใจูในงานไดั� แติ)ย�งคงป้ฏ�บ�ติ�งานอย�) เพราะเป้.นป้<จูจู�ยทิ�%ป้#องก�นความไม)พอใจูในงานเทิ)าน�$น ไม)ใช้)ป้<จูจู�ยทิ�%จูะสู)งเสูร�มให�คนทิ�างานโดัยม�ป้ระสู�ทิธิ�ภาพหร�อผลผล�ติมากข2$นไดั� ติ�วอย)างป้<จูจู�ยเหล)าน�$ ไดั�แก) นโยบายของหน)วยงาน สูภาพแวดัล�อมการทิ�างาน ความสู�มพ�นธิ6ระหว)างเพ�%อนร)วมงาน แบบการบร�หารงาน เง�นเดั�อน สูว�สูดั�การติ)างๆ ความม�%นคง ความป้ลอดัภ�ย เป้.นติ�น

ป้<จูจู�ยจู�งใจู (motivating factors) ไดั�แก)ป้<จูจู�ยทิ�%เก�%ยวเน�%องก�บเน�$อหาของงาน และทิ�าให�ผ��ป้ฏ�บ�ติ�ม�ความพอใจูในงาน ใช้�ความพยายามและความสูามารถึทิ-)มเทิในการทิ�างานมากข2$น เช้)น ความสู�าเร+จู การไดั�ร�บการยกย)อง ไดั�ร�บผ�ดัช้อบในงาน ล�กษณะงานทิ�%ทิ�าทิาย เหมาะก�บระดั�บความสูามารถึ ม�โอกาสูก�าวหน�าและพ�ฒนาตินเองให�สู�งข2$น เป้.นติ�

Page 16: แรงจูงใจ การจูงใจ

การ สูร�างแรงจู�งใจูแก)ผ��ป้ฏ�บ�ติ�งานจู2งม�สูองข�$นติอน ค�อ ติอนแรกห�วหน�างานหร�อผ��บร�หารติ�องติรวจูสูอบให�ม� %นใจูว)าป้<จูจู�ยอนาม�ยไม)ขาดั แคลนหร�อบกพร)อง เช้)น ระดั�บเง�นเดั�อนค)าจู�างเหมาะสูม งานม�ความม�%นคง สูภาพแวดัล�อมป้ลอดัภ�ย และอ�%นๆ จูนแน)ใจูว)าความร� �สู2กไม)พอใจูจูะไม)เก�ดัข2$นในหม�)ผ��ป้ฏ�บ�ติ�งาน ในติอนทิ�%สูองค�อการให�โอกาสูทิ�%จูะไดั�ร�บป้<จูจู�ยจู�งใจู เช้)น การไดั�ร�บการยกย)องในความสู�าเร+จูและผลการป้ฏ�บ�ติ�งาน มอบความร�บผ�ดัช้อบติามสู�ดัสู)วน ให�โอกาสูใช้�ความสูามารถึในงานสู�าค�ญ ซึ่2%งอาจูติ�องม�การออกแบบการทิ�างานให�เหมาะสูมดั�วย การติอบสูนองดั�วยป้<จูจู�ยอนาม�ยก)อน จูะทิ�าให�เก�ดัความร� �สู2กเป้.นกลาง ไม)ม�ความไม)พอใจู แล�วจู2งใช้�ป้<จูจู�ยจู�งใจูเพ�%อสูร�างความพอใจู ซึ่2%งจูะสู)งผลให�ผ��ป้ฏ�บ�ติ�งานทิ-)มเทิในการทิ�างานอย)างม�ป้ระสู�ทิธิ�ผลมากข2$น

เฮ�ร6ซึ่เบ�ร6ก ไดั�ลดัความติ�องการห�าข�$นของมาสูโลว6เหล�อเพ�ยงสูองระดั�บ ค�อ ป้<จูจู�ยอนาม�ยเทิ�%ยบไดั�ก�บการสูนองติอบติ)อความติ�องการระดั�บติ�%า (ความติ�องการทิางกาย ความติ�องการความป้ลอดัภ�ย และความติ�องการทิางสู�งคม) สู)วนป้<จูจู�ยจู�งใจูเทิ�ยบไดั�ก�บการสูนองติอบติ)อความติ�องการระดั�บสู�ง (เก�ยรติ�ยศช้�%อเสู�ยง และความสูบ�รณ6ในช้�ว�ติ)

4. ทิฤษฎี�ความติ�องการจูากการเร�ยนร� � (Learned Needs Theory)

เดั ว�ดั ซึ่� แมคเค�ลแลนดั6 เป้.นผ��เสูนอทิฤษฎี�ความติ�องการจูากการเร�ยนร� �ข2$น โดัยสูร-ป้ว)าเคนเราเร�ยนร� �ความติ�องการจูากสู�งคมทิ�%เก�%ยวข�อง ความติ�องการจู2งถึ�กก)อติ�วและพ�ฒนามาติลอดัช้)วงว�ว�ติของแติ)ละคน และเร�ยนร� �ว)าในทิางสู�งคมแล�ว เราม�ความติ�องการทิ�%สู�าค�ญสูามป้ระการ ค�อ

ความติ�องการความสู�าเร+จู (need for achievement) เป้.นความติ�องการทิ�%จูะทิ�างานไดั�ดั�ข2$น ม�ป้ระสู�ทิธิ�ภาพมากข2$น ม�มาติรฐานสู�งข2$นในช้�ว�ติ ม�ผ��ความติ�องการความสู�าเร+จูสู�งจูะม�ล�กษณะพฤติ�กรรม ดั�งน�$

* ม�เป้#าหมายในการทิ�างานสู�ง ช้�ดัเจูนและทิ�าทิายความสูามาถึ* ม-)งทิ�%ความสู�าเร+จูของงานมากกว)ารางว�ล หร�อผลติอบแทินเป้.นเง�นทิอง* ติ�องการข�อม�ลย�อนกล�บในความก�าวหน�าสู�)ความสู�าเร+จูทิ-กระดั�บ* ร�บผ�ดัช้อบงานสู)วนติ�วมากกว)าการม�สู)วนร)วมก�บผ��อ�%น

ความติ�องการอ�านาจู (need for power) เป้.นความติ�องการทิ�%จูะม�สู)วนควบค-ม สูร�างอ�ทิธิ�พล หร�อร�บผ�ดัช้อบในก�จูกรรของผ��อ�%น ผ��ม�ความติ�องการอ�านาจูจูะม�ล�กษณะพฤติ�กรรม ดั�งน�$

* แสูวงหาโอกาสูในการควบค-มหร�อม�อ�ทิธิ�พลเหน�อบ-คคลอ�%น* ช้อบการแข)งข�นในสูถึานการณ6ทิ�%ม�โอกาสูให�ตินเองครอบง�าคนอ�%นไดั�* สูน-กสูนานในการเช้�ญหน�าหร�อโติ�แย�ง ติ)อสู�)ก�บผ��อ�%น

Page 17: แรงจูงใจ การจูงใจ

ความติ�องการอ�านาจูม�สูองล�กษณะ ค�อ อ�านาจูบ-คคล และอ�านาจูสูถึาบ�น อ�านาจูบ-คคลม-)งเพ�%อป้ระโยช้น6สู)วนติ�วมากกว)าองค6กร แติ)อ�านาจูสูถึาบ�นม-)งเพ�%อป้ระโยช้น6สู)วนรวมโดัยทิ�างานร)วมก�บคนอ�%น

ความติ�องการความผ�กพ�น (need for affiliation) เป้.นความติ�องการทิ�%จูะร�กษาม�ติรภาพและความสู�มพ�นธิ6ระหว)างบ-คคลไว�อย)างใกล� ช้�ดั ผ��ม�ความติ�องการความผ�กพ�นม�ล�กษณะ ดั�งน�$

* พยายามสูร�างและร�กษาสู�มพ�นธิภาพและม�ติรภาพให�ย� %งย�น* อยากให�บ-คคลอ�%นช้�%นช้อบติ�วเอง* สูน-กสูนานก�บงานเล�$ยง ก�จูกรรมทิางสู�งคม กละการพบป้ะสู�งสูรรค6* แสูงหาการม�สู)วนร)วม ดั�วยการร)วมก�จูกรรมก�บกล-)ม หร�อองค6กรติ)างๆ

สู�ดั สู)วนของความติ�องการทิ�$งสูามน�$ ในแติ)ละคนม�ไม)เหม�อนก�น บางคนอาจูม�ความติ�องการอ�านาจูสู�งกว)าความติ�องการดั�านอ�%น ในขณะทิ�%อ�กคนหน2%งอาจูม�ความติ�องการความสู�าเร+จูสู�ง เป้.นติ�น ซึ่2%งจูะเป้.นสู)วนทิ�%แสูดังอ-ป้น�สู�ยของคนคนน�$นไดั�

ทิฤษฎี�แรงจู�งใจู Motivation Theory

แนวความค�ดัของการจู�งใจูม�ไดั�หลายแง)หลายม-ม ดั�งน�$นจู2งม�ทิฤษฎี�ติ)างๆ ทิ�%พยายามอธิ�บายสูภาวะ ของอ�นทิร�ย6เช้)นน�$และ พอจูะแบ)งออกไดั�เป้.น

1. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บสูมดั-ลยภาพและแรงข�บ (Homeostasis and drive theory)

พ�$นฐานเก�%ยวก�บ มโนภาพของแรงข�บ ค�อ หล�กการของสูมดั-ลยภาพ (homeostasis) ซึ่2%งหมายถึ2ง ความโน�มเอ�ยงของร)างกาย ทิ�%จูะทิ�าให�สู�%งแวดัล�อมภายในคงทิ�%อย�)เสูมอ ติ�วอย)าง คนทิ�%ม�สู-ขภาพดั�ย)อมสูามารถึ ทิ�าให�อ-ณหภ�ม�ใน ร)างกายคงทิ�%อย�)ไดั�ใน ระดั�บป้รกติ�ไม)ว)าจูะอย�)ในอากาศร�อนหร�อหนาว ความห�ว และความกระหาย แสูดังให�เห+นถึ2งกลไกเก�%ยวก�บ สูมดั-ลยภาพเช้)นก�น เพราะว)าแรงข�บดั�งกล)าว จูะไป้กระติ-�นพฤติ�กรรม เพ�%อก)อให�เก�ดัความสูมดั-ลย6ของสู)วนป้ระกอบหร�อสูารบางอย)างในเล�อดั ดั�งน�$นเม�%อเรามองในทิ�ศนะของสูมดั-ลยภาพ ความติ�องการเป้.นความไม)สูมดั-ลย6ทิางสูร�รว�ทิยา อย)างหน2%งอย)างใดัหร�อเป้.น การเบ�%ยงเบนจูากสูภาวะทิ�%เหมาะสูม และการเป้ล�%ยนแป้ลงทิางสูร�รว�ทิยาทิ�%เก�ดัติามมาก+ค�อแรงข�บ เม�%อความไม)สูมดั-ลทิางสูร�รว�ทิยา ค�นสู�)ภาวะป้กติ� แรงข�บจูะลดัลงและการกระทิ�า ทิ�%ถึ�กกระติ-�นดั�วยแรงจู�งใจูก+จูะหย-ดัลงดั�วยน�กจู�ติว�ทิยาเช้�%อว)า หล�กการของสูมดั-ลยภาพม�ไดั�เป้.นเร�%องของสูร�รว�ทิยาเทิ)าน�$น แติ)ย�งเก�%ยวข�องก�บจู�ติใจูดั�วย กล)าวค�อความไม)สูมดั-ลย6ทิางสูร�รว�ทิยา หร�อ ทิางจู�ติใจู (physiological or psychological imbalance) ม�สู)วนจู�งใจูพฤติ�กรรม เพ�%อทิ�าให�ภาวะสูมดั-ลย6กล�บค�นมาเช้)นเดั�ม

2. ทิฤษฎี�ของความติ�องการและแรงข�บ (Theory of needs and drives)

Page 18: แรงจูงใจ การจูงใจ

เม�%อทิฤษฎี�ของสู�ญช้าติญาณซึ่2%งจูะไดั�กล)าวติ)อไป้น�$นไดั�ร�บความน�ยมลดัลง ไดั�ม�ผ��เสูนอแนวความค�ดัของแรงข�บข2$นมาแทิน แรงข�บ (drive) เป้.นสูภาพทิ�%ถึ�กย�%วย-อ�นเก�ดัจูากความติ�องการ (need) ทิางร)างกายหร�อเน�$อเย�%อบางอย)าง เช้)น ความติ�องการอาหาร น�$า ออกซึ่�เจูน หร�อการหล�กหน�ความเจู+บป้วดั สูภาพทิ�%ถึ�กย�%วย-เช้)นน�$จูะจู�งใจูอ�นทิร�ย6ให�เร�%มติ�นแสูดังพฤติ�กรรม เพ�%อติอบสูนองความติ�องการทิ�%เก�ดัข2$น เช้)น การขาดัอาหารก)อให�เก�ดัการเป้ล�%ยนแป้ลงทิางเคม�บางอย)างในเล�อดั แสูดังให�เห+นถึ2งความติ�องการสู�าหร�บอาหาร ซึ่2%งติ)อมาม�ผลทิ�าให�เก�ดัแรงข�บ อ�นเป้.นสูภาพของความย�%วย-หร�อความติ2งเคร�ยดั อ�นทิร�ย6จูะพยายามแสูวงหาอาหารเพ�%อลดัแรงข�บน�$ และเป้.นการติอบสูนองความติ�องการไป้ในติ�วดั�วย บางคร�$งความติ�องการและแรงข�บอาจูถึ�กใช้�แทินก�นไดั� แติ)ความติ�องการม�กจูะหมายถึ2ง สูภาพสูร�รว�ทิยาของการทิ�%เน�$อเย�%อขาดัสู�%งทิ�%จู�าเป้.นบางอย)าง สู)วนแรงข�บหมายถึ2งผลทิ�%เก�ดัติามมาทิาง สูร�รว�ทิยาของความติ�องการ ความติ�องการและแรงข�บเค�ยงค�)ก�น แติ)ไม)เหม�อนก�น

3. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บเหติ-กระติ-�นใจู (Incentive theory)

ในระยะติ)อมาค�อ ราว ค.ศ. 1950 น�กจู�ติว�ทิยาหลายทิ)านเร�%มไม)พอใจูทิฤษฎี�เก�%ยวก�บการลดัลงของแรงข�บ (drive-reduction theory) ในการอธิ�บายการจู�งใจูของพฤติ�กรรมทิ-กอย)าง จูะเห+นไดั�ช้�ดัว)าสู�%งเร�าจูากภายนอกเป้.นติ�วกระติ-�นของพฤติ�กรรมไดั� อ�นทิร�ย6ไม)เพ�ยงแติ)ถึ�กผล�กดั�นให�เก�ดัก�จูกรรมติ)าง ๆ โดัยแรงข�บภายในเทิ)าน�$น เหติ-กระติ-�นใจูหร�อเคร�%องช้วนใจู (incentives) บางอย)างก+ม� ความสู�าค�ญในการย�%วย-พฤติ�กรรม เราอาจูมองการจู�งใจูไดั�ในฐานะเป้.นการกระทิ�าระหว)างก�น (interaction) ของว�ติถึ-ทิ�%เป้.นสู�%งเร�าในสู�%งแวดัล�อมก�บสูภาพทิางสูร�รว�ทิยาของอ�นทิร�ย6อย)าง หน2%งโดัยเฉพาะ คนทิ�%ไม)ร� �สู2กห�วอาจูถึ�กกระติ-�น ให�เก�ดัความห�วไดั� เม�%อเห+นอาหารทิ�%อร)อยในร�านอาหาร ในกรณ�น�$เคร�%องช้วนใจูค�อ อาหารทิ�%อร)อยสูามารถึกระติ-�นความห�วรวมทิ�$งทิ�าให�ความร� �สู2กเช้)นน�$ลดัลง สู-น�ขทิ�%ก�นอาหารจูนอ�%ม อาจูก�นอ�กเม�%อเห+นสู-น�ขอ�กติ�วก�าล�งก�นอย�) ก�จูกรรมทิ�%เก�ดัข2$นม�ไดั�เป้.นเร�%องของแรงข�บภายใน แติ)เป้.นเหติ-การณ6ภายนอก พน�กงาน พอไดั�ย�นเสู�ยงกร�%งโทิรศ�พทิ6ก+ร �บยกห�ข2$นพ�ดั ดั�$งน�$นจู2งกล)าวไดั�ว)าพฤติ�กรรมทิ�%ม�การจู�งใจู อาจูเก�ดัข2$นภายใติ�การควบค-มของสู�%งเร�า หร�อเหติ-กระติ-�นใจูมากกว)าทิ�%จูะเก�ดัจูากแรงข�บ

4. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บสู�ญช้าติญาณ (Instinct theory)

สู�ญช้าติญาณค�อแรงทิางช้�วภาพทิ�%ม�มาแติ)ก�าเน�ดั และเป้.นติ�วผล�กดั�นให�อ�นทิร�ย6แสูดังพฤติ�กรรมอย)างหน2%งอย)างใดัออกมา พฤติ�กรรม ของสู�ติว6 สู)วนใหญ)เช้�%อว)าเป้.นเร�%องของสู�ญช้าติญาณ เพราะสู�ติว6ไม)ม�ว�ญญาณ สูติ�ป้<ญญาหร�อเหติ-ผล เช้)น มน-ษย6 William

McDougall กล)าวว)าความค�ดัและพฤติ�กรรมทิ�$งหมดัของคนเราเป้.นผลของสู�ญช้าติญาณในหน�งสู�อ Social psychology ติ�พ�มพ6ในป้B ค.ศ. 1908 ทิ)านไดั�จู�าแนกสู�ญช้าติญาณติ)างๆ ไว�ดั�งน�$

- การหล�กหน� (flight)

- การข�บไล) (repulsion)

Page 19: แรงจูงใจ การจูงใจ

- ความอยากร� � (curiosity)

- ความอยากติ)อสู�� (pugnacity)

- การติ�าหน�ตินเอง (self-abasement)

- การเสูนอตินเอง (self-assertion)

- การสู�บพ�ช้พ�นธิ-6 (reproduction)

- การรวมกล-)ม (gregariousness)

- การแสูวงหา (acquisition)

- การก)อสูร�าง(construction)

จูะเห+นว)าทิฤษฎี�เก�%ยวก�บสู�ญช้าติญาณ ไม)ค)อยจูะสูมเหติ-ผลน�กในทิ�ศนะของน�กจู�ติว�ทิยาหลายทิ)าน

 5. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บจู�ติไร�สู�าน2ก (Theory of unconscious motivation)

ฟรอยดั6ม�ความเช้�%อว)าพฤติ�กรรมของมน-ษย6ถึ�กก�าหนดัโดัยพล�งพ�$นฐานสูองอย)างค�อ สู�ญช้าติญาณแห)งช้�ว�ติ (life instincts) ซึ่2%งแสูดังออกมา เป้.นพฤติ�กรรมทิางเพศ และสู�ญช้าติญาณแห)งความติาย (death instincts) ซึ่2%งผล�กดั�นให�เก�ดัเป้.นพฤติ�กรรมก�าวร�าว สู�ญช้าติญาณ ทิ�$งสูองอย)างน�$เป้.นแรงจู�งใจูทิ�%ทิรงพล�งอย)างย�%งและอย�)ภายในจู�ติไร�สู�าน2ก บ)อยคร�$งคนเราม�กจูะไม)ร� �ว)าอะไรค�อ แรงจู�งใจู หร�อเป้#าป้ระสูงค6 ทิ�%แทิ�จูร�ง เขาอาจูให�เหติ-ผลทิ�%ดั�บางอย)างสู�าหร�บพฤติ�กรรมของเขา แติ)เหติ-ผลเหล)าน�$ม�กไม)ถึ�กติ�อง ติามความเป้.นจูร�งอย�)เสูมอ

6. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บการร� � (Cognitive theory)

การร� � (cognition) มาจูากภาษาลาติ�น แป้ลว)าการร� �จู�ก (knowing) ทิฤษฎี�น�$เน�นเก�%ยวก�บความเข�าใจูหร�อการคาดัคะเนเหติ-การณ6ติ)างๆ โดัยอาศ�ยการก�าหนดัร� � (perception) มาก)อน อาจูรวมทิ�$งการค�ดัค�นและการติ�ดัสู�นใจู เช้)น ในกรณ�ทิ�%ติ�องม�การเล�อกสู�%งของทิ�%ม�ค-ณค)า ใกล�เค�ยงก�น การกระติ-�นก+ดั�หร�อพฤติ�กรรมทิ�%ก�าล�งดั�าเน�นไป้สู�)เป้#าป้ระสูงค6 (goal-seeking

behavior) ก+ดั�เก�ดัจูากความร� � ทิ�%เคยพบมาเป้.น ติ�วก�าหนดั นอกจูากน�$นย�งติ�องอาศ�ยเหติ-การณ6ในอดั�ติ สู�%งแวดัล�อมในป้<จูจู-บ�นและความคาดัหว�งในอนาคติFestinger (1957) ไดั�อธิ�บายเก�%ยวก�บความข�ดัแย�งหร�อความไม)ลงรอยก�นของการร� � (cognitive dissonance) ซึ่2%งม�ผลทิ�าให�เก�ดั แรงจู�งใจู ในการเป้ล�%ยนพฤติ�กรรม บางอย)างไดั� เช้)น คนทิ�%ติ�ดับ-หร�% สู�บบ-หร�%จู�ดัเม�%อทิราบข)าวว)า การสู�บบ-หร�%ม�สู)วนทิ�าให�เก�ดัเป้.น มะเร+งของป้อดั เก�ดัความข�ดัแย�งระหว)างพฤติ�กรรมของการสู�บบ-หร�%ก�บข)าวใหม) เขาจูะติ�องเล�อกเอา อย)างใดัอย)างหน2%ง เพ�%อลดัความข�ดัแย�ง ทิ�%เก�ดัข2$น ถึ�าเขาติ�ดัสู�นใจูเล�กสู�บบ-หร�%ความข�ดัแย�งจูะลดัลงไป้โดัยการเล�กความเช้�%อเดั�มทิ�% ว)าสู�บบ-หร�%แล�วจูะป้ลอดัภ�ย รวมทิ�$งความอยากทิ�%จูะสู�บอ�กดั�วย

7. ทิฤษฎี�เก�%ยวก�บจู�ติว�ญญาณ (Spiritual theory)

Page 20: แรงจูงใจ การจูงใจ

เป้.นทิฤษฎี�ทิ�%เก�%ยวก�บกฎีแห)งกรรมในพ-ทิธิศาสูนา จู�าลอง ดั�ษยวณ�ช้ (2545) ไดั�อธิ�บายความหมายของค�าว)าจู�ติว�ญญาณ ไว�ดั�งน�$ "จู�ติว�ญญาณ หมายถึ2ง ภว�งคจู�ติ (the life

continuum) ในพ-ทิธิศาสูนา หร�อจู�ติไร�สู�าน2ก (the unconscious) ในจู�ติว�เคราะห6 " จู�ติว�ญญาณ ซึ่2%งเป้.นสู)วนล2กภายในจู�ติใจูของมน-ษย6ม�แรงจู�งใจูทิ�%ทิรงพล�งอย)างหน2%งค�อ" กรรม"

กรรมเป้.นการกระทิ�าของคนเรา ไม)ว)าจูะเป้.นทิางใจู ทิางวาจูา หร�อทิางกาย ถึ�ากระทิ�ากรรมดั�ก+จูะสู)งผลไป้ในทิางทิ�%ดั� ถึ�ากระทิ�ากรรมช้�%วก+จูะสู)งผลไป้ในทิางทิ�%ไม)ดั� ทิ�ากรรมเช้)นใดั ย)อมไดั�ผลเช้)นน�$น สูมดั�งค�ากล)าวว)า "ทิ�าดั�ไดั�ดั� ทิ�าช้� %วไดั�ช้� %ว" พล�งกรรมและผลของกรรมถึ�อว)า เป้.นแรงจู�งใจู ทิ�%สู�าค�ญอย)างหน2%ง ในช้�ว�ติป้ระจู�าว�นของคนเรา และถึ�กเก+บสู�%งสูมไว�ในจู�ติไร�สู�าน2ก ความสู-ขจูะเก�ดัข2$นไดั�เพราะ เป้.นผลของการ กระทิ�ากรรมดั� แติ)ในทิางติรงก�นข�ามความทิ-กข6จูะเก�ดัข2$น เน�%องจูากผลของการกระทิ�ากรรมทิ�%ไม)ดั�