/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

1

โรคพยาธิ�ตัวกลม• เป็�นป็�ญหาในล�กสั�ตว์�

( อาย�น�อยกว์ า 6 เด!อน ) เช่ น– พยาธิ�เสั�นด�าย– พยาธิ�ไสั�เด!อน(ล�กกระบื!อ )– พยาธิ�ป็ากขอ เป็�นต�น

• สั ว์นใหญ ต�ดจากการก�นพยาธิ�ต�ว์อ อนที่()อย� ใน ที่� งหญ�า นอกจากน(+ต�ว์อ อนพยาธิ�ต�ว์กลมบืาง

ช่น�ดสัามารถไช่เข�าที่างผิ�ว์หน�ง หร!อบืางช่น�ดอาจต�ดผิ านที่างรกและน/+านมแม สั�ตว์�

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

2

การรกษา• ใช่�ยากล� มBenzimidazoles เช่ น Fenbendazole,

Oxfendazole หร!อ ยา Levamisole หร!อIvermectin เป็�นต�น

• ยาที่()แนะน/าให�ใช่�โดยกรมป็ศุ�สั�ตว์�ค!อยาที่()ราคาถ�กมาก แต สัามารถใช่�ยาถ ายพยาธิ�ต�ว์กลมที่�)ว์ไป็ที่()ม(ขายในที่�องตลาดได�

โปรแกรมการถ่�ายพยาธิ�ตัวกลมในล�กโค (กรมปศุ�สัตัว�)• ช่ ว์งอาย� 3 อาที่�ตย�แรกให�ถ ายพยาธิ�ไสั�เด!อนด�ว์ยยาPiperazine หร!อPyrantel tartrate สั ว์นในล�กกระบื!อให�ถ ายพยาธิ�

หล�งจากคลอด 2 อาที่�ตย�• ช่ ว์งอาย� 10 อาที่�ตย�ให�ถ ายพยาธิ�ซ้ำ/+าอ(กคร�+งด�ว์ยยาThiabendazole

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

3

การควบค�มและป�องกนโรค• 1. ถ ายพยาธิ�ล�กสั�ตว์�ก อนป็ล อยลงแป็ลงหญ�า

อย างน�อย 2 อาที่�ตย�และถ ายตามโป็รแกรมที่() เหมาะสัมก�บืสัภาพพ!+นที่() หร!อ ป็3ละอย างน�อย 2

คร�+งในโคที่()โตเต4มที่()• 2. ก/าจ�ดอ�จจาระและของเสั(ย

ในฟาร�มไม ให�เป็�นแหล งเพาะพ�นธิ��โรค

• 3. ก/าจ�ดพาหะน/าโรค• 4. ด�แลไม ให�สั�ตว์�ขาดอาหาร

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

4

โรคพยาธิ�ตัวตั ด• สั ว์นพยาธิ�ต�ว์ต!ด (Moniezia spp.)

อาจเป็�นป็�ญหาในบืางพ!+นที่()ที่()ม(ไร ในที่� งหญ�าเป็�นพาหะน/าโรค

แต จะเป็�นป็�ญหาน�อยกว์ าพยาธิ�ที่()ด�ดเล!อด ยกเว์�นแต การม(พยาธิ�จ/านว์นมากและเป็�นพยาธิ�ที่()ม(ขนาดใหญ ที่/าให�ที่าง

เด�นอาหารอ�ดต�นได� อาจที่ราบืได�จากการที่()พบืต�ว์พยาธิ�หร!อป็ล�องสั�กของพยาธิ�ป็นออกมาก�บือ�จจาระ

• การร�กษาใช่�ยาในกล� ม Benzimidazoles เช่ นAlbendazole, Oxfendazole เป็�นต�น ยาน(+สัามารถใช่�ถ ายพยาธิ�ได�ที่�+งพยาธิ�ต�ว์กลมและพยาธิ�ต�ว์ต!ดที่()มาภาพ Taira et al., 1995 A Color Atlas of

Clinical Helminthology of Domestic Animals.

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

5

• เชื้ %อบ�ด ค!อพยาธิ�ช่น�ดโป็รโตซ้ำ�ว์ ม�กเป็�นในล�กสั�ตว์�อาย� หลายอาที่�ตย�จนถ7งหลายเด!อน ระบืาดมากในฤด�ฝน เก�ด

จากการก�นเช่!+อที่()อย� ใน ด�น ที่/าให�เก�ดอาการที่�องเสั(ยเป็�น ม�กเล!อด ม(กล�)นคาว์จ�ด สั�ตว์�จะ

แสัดง อาการป็ว์ดที่�องย!นโก งหล�งอาการ จะร�นแรงมากในล�กสั�ตว์� ที่/าให�ถ7ง

ตายได�การรกษา

ให�ยาSulfadimethoxine ก�น ขนาด100, 50, 50 mg/kg BW ก�นต�ดต อก�น

3 ว์�น

เช่!+อ Eimeria zuernii และEimeria bovis (ใหญ สั�ด)

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

6

โรคพยาธิ�ใบืไม�ในต�บืระบาดว�ทยา• เป็�นพยาธิ�ที่()สั/าค�ญในโค กระบื!อ อาย�มากกว์ า 8 เด!อน

รว์มที่�+ง แพะ แกะ ( หร!อหล�งจากสั�ตว์�ก�นหญ�าป็ระมาณ 3 เด!อน ) และม(การระบืาดในพ!+นที่()ที่()ม(หนองน/+า โดยม(หอยช่น�ดหน7)งเป็�นพาหะน/าโรค

• ในป็ระเที่ศุไที่ยม(การระบืาดที่�กภาค เฉล()ยป็ระมาณ 10 % (0-80%)

การตั�ดตั�อ• โดยการก�นระยะต�ดต อ (metacercaria) ซ้ำ7)งอย� ที่()

หญ�า

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

7

การตรว์จอ�จจาระพบื ไข พยาธิ�ใบืไม�ในต�บื

(40X)

ฝาป็<ด

โค> 8 เด!อน จะ ป็=ว์ยเป็�นโรค ซ้ำ7)ง

บืางต�ว์จะแสัดง อาการที่�องเสั(ย

และเหน!)อยง าย

อาการของโรคพยาธิ�ใบไม(ในตับ

8พ!+นที่()ที่()ม(การระบืาดจะม(น/+าที่ ว์มข�งเป็�นป็ระจ/าและเป็�นเว์ลานาน

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

9

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

10

ระยะต�ว์อ อนของพยาธิ�~ 6-8 wk

ระยะต�ว์แก ของพยาธิ� ~ 8-12 wk

ว�การพยาธิ�ใบไม( ในตับโค

(Fasciola gigantica)

ที่()มาภาพ Taira et al., 1995 A Color Atlas of Clinical Helminthology of Domestic Animals.

/ โรคขาดอาหารและพยาธิ�

11

การรกษา ม(ที่�+งการให�ยาก�น เช่ น Albendazole

Triclabendazole และ ยาฉ(ดเช่ น Nitroxynil

แต สั ว์นใหญ ไม เหมาะจะให�ในโคร(ดนมจะต�องให�ยาตาม

โป็รแกรม อย างน�อยป็3ละ2 คร�+ง

การควบค�มโรค1. ก/าจ�ดอ�จจาระไม ให�ม(ไข พยาธิ�ลงไป็ในน/+า

2. ถมแหล งที่()ล� มข�งน/+า

3. ไม เล(+ยงสั�ตว์�ให�ก�นหญ�าบืร�เว์ณแหล งน/+าที่()ม(การระบืาดของโรค

4. ก/าจ�ดหอย: ที่างตรงค!อ ก/าจ�ดพ!ช่น/+าในคลอง สั ว์น ที่างอ�อม เช่ น เล(+ยงเป็�ด