Upload
jonah-henson
View
65
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
بار بیماریهای غیر واگیر برنامه آموزشی کارشناسان بهداشت حرفه ای کارخانجات تبریز دکتر شعربافی رئیس گروه کارشناسان پیشگیری و مراقبت بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت استان - مهر 1390. در ايران روزانه 850-800 نفر فوت ميكنند. 89% آنها ناشي از 5 علت زیر فوت مي كنند :. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
2
بار بیماریهای غیر واگیربرنامه آموزشی
کارشناسان بهداشت حرفه ای کارخانجات تبریز
دکتر شعربافیرئیس گروه کارشناسان پیشگیری و مراقبت بیماریهای غیر واگیر
1390مرکز بهداشت استان - مهر
3
به علت بیماریهای قلبی و عروقی46%
به علت سوانح و حوادث17%
به علت سرطان ها14%
به علت بیماریهای حول و حوش تولد6%
به علت بیماریهای تنفسی6%
نفر فوت 800-850در ايران روزانه مي كنند.
كنند : علت زیر فوت مي5 آنها ناشي از 89%
توزیع فراوانی و فراونی نسبی علتهای اصلی )علت هاي كلي(
1386مرگ و میر استان آدربایجان شرقی در سال
علت مرگ
1386سال
تعداد درصد
قلبی - عروقی 8474 41/35
سرطان ها 3074 15/00
حوادث غیر عمدی 2048 9/99
تنفسی 1548 7/55
حول تولد 1397 6/82
غدد 705 3/44
ادراری -تناسلی 507 2/47
گوارشی 470 2/29
ناهنجاریهای مادرزادی 446 2/18
عصبی 413 2/024
5
گذر اپیدمیولوژیک بیماریها
% کل مرگ ها به 10در ابتدای قرن بیستم حدود •بیماریهای قلب و عروق بود.
کنترل بیماریهای واگیر و افزایش طول عمر باعث •بروز بیماریهای مزمن و مشکالت رفتاری و زیست
محیطی شد.
در انتهای قرن بیستم مرگ و میر ناشی از •% رسید25بیماریهای قلب و عروق به
% 60 تا 35 به 2025 و پیش بینی می شود در سال •برسد.
6
Changes of Mortality Causes in Iran from 1972 to 2002 during 30 years
Disease Mortality rate in 100000 population
1350 1380
Upper Respiratory Tract Infection 62 5/4
Diarrhea & Vomiting 46 0/7
Meningitis & Encephalitis 12 1
Tuberculosis (Pulmonary & Extra pulmonary) 10 0/9
Measles 5 0/02
Tetanus (all ages) 2/5 0/03
Small Pox 2/5 0
Diphtheria 1 0/01
Cardiovascular Accidents 42 105
Accidents (Intention & Non intentions) 51 58/1
7
سن
سال مرد زن مرد زن0 82.50 80.00 33.12 33.011 81.84 79.36 34.07 33.955 77.95 75.38 36.59 36.4610 72.99 70.40 37.62 37.4715 68.02 65.41 36.99 36.8020 63.08 60.44 35.24 35.0225 58.17 55.47 32.78 32.5330 53.27 50.51 29.92 29.6235 48.38 45.57 26.86 26.5040 43.53 40.64 23.74 23.3245 38.72 35.77 20.66 20.1750 33.99 30.99 17.69 17.1255 29.37 26.32 14.87 14.2160 24.83 21.81 12.22 11.4865 20.44 17.50 9.75 8.9570 16.20 13.58 7.48 6.6975 12.28 10.17 5.46 4.7780 8.90 7.45 3.76 3.2785 6.22 5.24 2.45 2.1290 4.25 3.54 1.53 1.3095 2.89 2.31 0.94 0.76100 2.00 1.46 0.57 0.42
زندگی به امید مرگ ازاي به عمر رفته دست از سالهايازسنين هريك در
از دست رفته عمر وتعداد سالهاي جدول عمر استانداردبه ازاي مرگ درهريك ازسنين
8
بار جهانی بیماریهای غیر واگیر :
2005% بار بیماریها در سال 43مسئول •2005 میلیون مرگ در سال 35•
2020% بار بیماریها در سال 60مسئول • را باعث خواهند شد 2020 میلیون مرگ در سال 58•
% تمامی موارد مرگ73بعبارتی
% بار 85در کشورهای با درآمد کم و متوسط •بیماریها
% موارد مرگ 79یعنی •
9
نسبتي از DALYs كه
هريك از گروهها
ي كوچك بيماري وآسيب درهر دو جنس به
خود اختصاص مي دهند ؛ بر پايه اطالعات
سال 1381
17
9
6
5
4
4
4
4
3
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
Traffic injuries
Ischemic Heart Diseases
Depressive disorders
Osteoarthritis
Diabetes mellitus
Cerebrovascular events
Falls
LBW&prematurity
Substance abuse
Other unintentional injuries
Infertility
Psychotic disorders
Rheumatoid arthritis
Asthma
Burns
Cataract
Self-inflicted intentional injuries
Epilepsy
Bipolar disorders
COPD
Leukemia
Iodine deficiency
Stomach cancer
Congenital heart diseases
Hypertention
10
نسبتي DALYsاز
ناشي از
بيمار25ي
وآسيب اول در مردان
؛ بر پايه اطالعا
ت سال 1381
25
9
5
4
4
4
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
0 5 10 15 20 25 30
Traffic injuries
Ischemic Heart Diseases
Substance abuse
Other unintentional injuries
Falls
LBW& prematurity
Cerebrovascular events
Depressive disorders
Psychotic disorders
Diabetes mellitus
Infertility
Asthma
Self-inflicted intentional injuries
Cataract
Burns
COPD
Epilepsy
Leukemia
Bipolar disorders
Stomach cancer
Osteoarthritis
Congenital heart diseases
Violence injuries
Rheumatoid arthritis
Hypertention
11
Depressive disorders
Osteoarthritis
Ischemic Heart Diseases
Traffic injuries
Diabetes mellitus
Cerebrovascular events
Rheumatoid arthritis
LBW& prematurity
Infertility
Falls
Burns
Asthma
Cataract
Bipolar disorders
Epilepsy
Iodine deficiency
Self-inflicted intentional injuries
Other unintentional injuries
Psychotic disorders
Hypertention
Congenital heart diseases
Leukemia
Stomach cancer
COPD
CNS cancers
0 2 4 6 8 10 12
10
9
8
7
6
4
4
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
نسبتي DALYsاز
ناشي از
بيمار25ي
وآسيب اول
درزنان ؛ بر پايه اطالعا
ت سال 1381
12
وضعیت کشوری بیماریهای غیرواگیر و عوامل خطرساز بروز آن ها
13
(( در مقايسه با منطقه DALYبار بيماري ها در ايران مديترانه شرقي
2003-2000
بيماريهاي واگير، عوارض حول و حوش
تولد
بيماري هاي غيرواگير حوادث0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
9344
10642
37055722
12535
2894
3040
12359
5971
EMR-2000 EMR-2001 Iran-2003
تا 2000پيش بيني روند بروز سرطان ها از سال 2030
14
هزار مورد سرطان جديد 70در ايران ساالنه اتفاق مي افتد
ميليون نفر
203023
200812.7
200010.1
-1386 سرطان شايع در ايران سال هاي 10بروز 1385
15
تس پو
ستانپ
دهمع
كتالور
ول ك
نهمثا
ازسون خ
اهتك
دسمري
تستا
رو پ
ريه
يدروئ
تي0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2006 2007
وضعيت ناهنجاري هاي ژنتيك و مادرزادي در ايران
تولد 1000 در هر 40در ايران شيوع اختالالت ژنتيك و مادرزادي استزنده
16
ناهنجاري هاي مادرزادي ماژور; 30
اختالالت كروموزوم
3.2ي;
اختالالت 7تك ژني;
تولد 1000 در هر 40سهم انواع اختالالت ژنتيك و مادرزادي از كل زنده در ايران
17
Rural Urban 0
500,000
1,000,000
1,500,000
2,000,000
2,500,000
3,000,000
3,500,000
4,000,000
4,500,000
5,000,000
560,500
2,005,000
804,800
4,310,100
ساله مبتال به ديابت 20-79پيش بيني جمعيت به تفكيك مناطق شهري و روستايي
2025 تا 2007سال هاي
20072025
18
Male Female 0
500,000
1,000,000
1,500,000
2,000,000
2,500,000
3,000,000
3,500,000
4,000,000
4,500,000
1,762,800
2,351,900
3,117,500
4,018,000
ساله مبتال به 20-79پيش بيني جمعيت اختالل تحمل گلوكز به تفكيك جنس سال هاي
2025 تا 2007
20072025
19
EMME IRAN 0
1,000,000
2,000,000
3,000,000
4,000,000
5,000,000
6,000,000
7,000,000
3,195,799
459,796
6,191,714
877,240
عوارض اقتصادي ديابت در ايران در مقايسه تا 2007با منطقه مديترانه شرقي سال هاي
2025
20072025
20
ميليون نفر در ايران از بيماري ديابت رنج مي برند.5/1حدود
عxxوارض متعxxدzد ، جxxدzي و نxxاتوان كننxxده و هزينxxة بxxاالي بيمxxاري از مشكالت مهمz اين بيماري مي باشد.
در كشورهاي غربي پنجمين علzت مرگ ، بيماري ديابت مي باشد.
بxxا افxxزايش وزن و عxxدم تحxxرك رابطxxه 2 بxxروز بيمxxاري ديxxابت نxxوع مستقيم دارد.
21
های عوامل خطر مرتبط با سبك زندگي در بیماریغیرواگیر
بیماریهای
غیرواگیر
رژيم غذايي ناسالم
چاقي
مصرف الكل
مصرف دخانيات
كم تحركي
1385-1388وضعيت استعمال دخانيات در كشور:
22
1010.210.410.610.811
11.211.411.611.812
10.96
11.39
11.13
10.82
15-64درصد مصرف كنندگان روزانه سيگار در گروه سني سال
1388 1387 1386 1385
متوسط سن شروع مصرف سيگاربه سال
كل زن مرد سال
21.1 24 20 85سال
19.6 21.66 18.9 86سال
20.6 26.2 19.5 87سال
20.2 21 19.7 88سال
متوسط سالهاي مصرف سيگار
كل زن مرد سال
15.4 23 12.6 85سال
18.1 26.7 14.9 86سال
16.5 25 14.8 87سال
17.6 28.3 13.5 88سال
متوسط تعداد نخ سيگار مصرفي در روز
كل زن مرد سال
15.5 21.3 13.3 85سال
12.5 15.2 11.4 86سال
14.3 13.9 14.3 87سال
16 21.1 14.1 88سال
1385-1388وضعيت مصرف ميوه وسبزي در كشور:
261
1.05
1.1
1.15
1.2
1.25
1.3
1.35
1.4
1.45
1.5
1.22
1.4
1.44
1.32
ميانگين مصرف واحد ميوه در روز
2009 2008 2007 2006
1
1.05
1.1
1.15
1.2
1.25
1.3
1.35
1.4
1.45
1.5
1.25
1.4 1.4
ميانگين مصرف واحد سبزيجات در 1.45 روز
2009 2008 2007 2006
درصد افرادي كه كمتر از پنج واحد ميوه يا سبزي در روز مصرف مي كنند
كل زن مرد سال
91.6 88 95.3 85سال
81.5 79.9 83.2 86سال
91.1 88.5 93.5 87سال
87.2 84.5 89.9 88سال
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
30.85
35.21
38.138.97
درصد افراد با فعاليت بدني كم
2009 2008 2007 2006
1385-1388وضعيت فعاليت بدني در كشور:
28
ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام كار روزیک در
كل زن مرد سال
0 0 10 85سال
0 0 2.1 86سال
0 0 0 87سال
0 0 25.7 88سال
ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام رفت روزیک و آمد در
كل زن مرد سال
17.1 8.6 20 85سال
20 17.1 25.7 86سال
17.1 10 21.4 87سال
17.1 17.1 22.9 88سال
ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام روزیک تفريح در
كل زن مرد سال
0 0 0 85سال
0 0 8.6 86سال
0 0 0 87سال
0 0 2.9 88سال
HDL- C (5-3 %)افزايش –LDL-C (6-3%)كاهش –TG (7-2%)كاهش –سيستولي )– فشار (6/2 4/7كاهشدياستولي ) – فشار (8/1 8/6كاهشانسولين – به مقاومت كاهشتيپ – ديابت بروز احتمال IIكاهشمناسب – وزن حفظ يا وزن كاهشسيگار – مصرف كاهش يا قطع
زندگي بي حركـت و ساكن از عـلل اصلـي مرگ ، بيماري و ناتواني است.
] ميليـون مـرگ در سال به عـدم تحرك بدني نسبت داده مي شود.2 حدودا
ك زمينه ساز پنج عامل از ده عامـل مرگ و ناتواني در جهان مي باشد. bزندگـي بـدون تحـر (WHO)
عوامل روي ورزش اثراتديگر خطر
33
ك و پوكي استخوان zعدم تحر
تخوان 10حدودxوكي اسxه پxان بxر در جهxون نفxميلي ميليون مرد (.2 ميليون زن و 8مبتال هستند )
ميليون نفر كاهش توده استخواني دارند18 بيش از
دودxاالنه حxراد 20 سxراقبت از افxرف مxارد دالر صxميلي مبتال يا در معرض خطر پوكي استخوان مي شود.
االنهxوكي 5/1 سxر پxتخواني دراثxتگي اسxون شكسxميلي استخوان بوقوع مي پيوندد.
BMI (kg/m2)ميانگين شاخص توده بدني
كل زن مرد سال
25.16 26 85سال 24.35
25.63 26.35 24.92 86سال
25.74 26.13 25.37 87سال
25.43 26.35 24.53 88سال
( BMI ≥ 25 kg/m2) درصد افراد با اضافهوزن يا چاق
كل زن مرد سال
46.1 53.5 38.9 85سال
49.9 55.2 44.7 86سال
49.2 52 46.5 87سال
48.4 56.1 41 88سال
(BMI ≥ 30 kg/m2) درصد افراد چاق
كل زن مرد سال
16.2 22.8 9.8 85سال
18.9 26.7 11.3 86سال
20.5 21.5 19.6 87سال
15.6 22.8 8.6 88سال
(cmميانگين دور كمر )
كل زن مرد سال
84.9 84.9 84.8 85سال
86.38 85.5 87.1 86سال
86.6 84.8 88.3 87سال
86.1 86.1 86.2 88سال
جهاني بهداشت سازمان
افسردگی رابحران بهداشت جهانی آینده اعالم کرد.•
بxxه تنهxxايي 2030 بطxxوري کxxه افسxxردگي در سxxال •بزرگxترين بxار بهداشxتي را بxر جامعxه تحميxل خواهxد
کرد.
با اين حxال بيشxتر کشxورهاي در حxال توسxعه کمxتر از •دو درصxxد بودجxxه ملي خxxود را صxxرف سxxالمت روان
کنند ميسxنین • تxا و دارد بیشxتری پایxداری ایxران افسxردگی
منطقxه کxل در صxورتیکه در دارد داوم سxالمندی پایxxان در آن نمxxودن فxxروکش شxxرقی مدیترانxxه
میانسالی مشهود است
هxا • ایxرانی بین مشxکالت سxالمت در افسxردگی رتبxه بxروز مxیزان ولی اسxت مشxابه DALYsوامریکاییهxا
متفاوت است •
38
: های بیماری در افسردگی شیوع
%27-9دیابت •مغزی • %50-22سکته %39-18کانسر •• MI 15 -19%روماتوئید • %13آرتریت%37-10پارکینسون •
: باال خون فشار اپیدمیولوژی
سال از امریکا در بررسی یک افراد 1994تا 1988در 74تا 20درکه : شد مشخص
24% و پوست% 19مردان سفید زنان35% و . 34مردان دارند% باال فشارخون پوست سیاه زنان
و% 25حدود باالی% 21مردان فشارخون جیوه 140/90زنان متر میلیدارند.
تهران در مطالعه یک باالی% 24در .20افراد داشتند باال خون فشار سال داده تشخیص باال فشارخون با افراد سوم یک که شود می بینی پیش
. هستند موثر درمان تحت آنها چهارم یک فقط و شده
خاورميانه كشورهاي در باال فشارخون .17تا 10شيوع مي باشد درصد
: باال فشارخون انواع
• : اولیه هیچ% 95حدود فشارخون و شده شامل را موارد. شود نمی یافت آن افزایش برای جسمی دلیل
• : ثانویه یک% 5حدود فشارخون و شده شامل را موارد (. بیماریهای باشد می آن عامل ارگانیک یا جسمی عاملغددی بیماریهای کورتن، و بارداری ضد داروهای کلیوی،
چون عروقی انسدادی علل آکرومگالی، و کوشینگ چونو ...( حاملگی آئورت، کوارکتاسیون
: است یکی نوع دو هر عوارض• )... ( )... ( ، و نارسایی کلیوی ، و سکته نارسایی، قلبی عوارض
( عروقی) ...( عوارض اندامها در عوارض ، و سکته مغزیو ...( اندامها
خون فشار عوارض به ابتال عدم در ها توصیه:) ثانویه) پیشگیری باال
منظم • داروی مصرف و درمان شروعزندگی )• شیوه (9تا 8تعدیل کاهش جیوه متر میلی• ( تا لبنیات و سبزی و میوه پر غذایی رژیم متر 11مصرف میلی
) کاهش جیوه• ( وزن وزن 5تا 4کاهش کاهش جیوه 4تا 3کیلو متر میلی
کاهش(روی) • پیاده (45تا 30ورزش روز در دقیقهنمک • مصرف محدودیتکم • شده اشباع چربیسیگار • ترکو....•
درصد افراد با فشارخون باال(SBP ≥ 140 and/or DBP ≥ 90 mmHg)
كل زن مرد سال
23.9 24.2 23.5 85سال
18.9 26.7 11.3 86سال
19.5 21.4 17.6 87سال
20.6 20.9 20.3 88سال
درصد افراد با فشارخون باال(SBP ≥ 170 and/or DBP ≥ 100 mmHg)
كل زن مرد سال
10.2 12 8.5 85سال
7.2 10.1 4.2 86سال
7.2 9.5 5 87سال
7.4 9.6 5.3 88سال
تركيب عوامل خطر:
روزانه سيگار كشيدن•كمتر از پنج واحد ميوه يا سبزي مصرف •
كردنفعاليت جسماني كم•
<(600 MET –minutes/week)(BMI ≥ 25 kg/m2 )چاقي يا اضافه وزن•فشار خون باال•
( SBP ≥ 140 and/or DBP ≥ 90 mmHg)
1385-1388 عامل خطر در كشور: 3وضعيت وجود حداقل
4619.5
20
20.5
21
21.5
22
22.5
23
20.58
22.21
22.47
21.64
عامل خطر 3درصد وجود حداقل سال15-44درافراد
2009 2008 2007 200647
48
49
50
51
52
53
54
49.09
52.29
50.15
52.87
عامل خطر 3درصد وجود حداقل سال45-65درافراد
2009 2008 2007 2006
درصد افراد كم خطريك از عوامل خطر ) افرادي كه هيچ
فوق را ندارند(
كل زن مرد سال
2 3.1 1 85سال
5.2 5.2 5.2 86سال
2.4 2.1 2.7 87سال
3.6 4.9 2.4 88سال
48
فشار خون باال
(140/90 ) میلیمتر جیوه و بیشتر
اضافه وزن و چاقی
) نمایه توده و 25بدنی
بیشتر(
مصرف روزانه دخانیات
سطح پائین فعالیت
بدنی
مصرف نا کافی میوه و سبزی 5)کمتر از
سهم در روز(
تا 15افراد سال با 44
خطر باال )دارای سه عامل خطر(
تا 45افراد سال با 64
خطر باال )دارای سه عامل خطر(
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
16.1
43.9
10.8
38.9
88.2
21.6
52.8
درصد توزیع عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در 1388 سال در کشور 15-64جمعیت
49
چاقی و اضافه وزن19%
فشار خون باال15%
کم تحرکی13%
کلسترول خون باال11%
مصرف دخانیات
4%
قند خون باال2%
مصرف ناکافی میوه و سبزی
1%
سایر عوامل36%
27نسبت بار عامل خطر از کل بار عوامل خطربیماری ها ) عامل خطر(مطالعه ملی
بار بیماری ها و آسیب ها در کشور
50
چه باید کرد؟
شناسایی عوامل خطر اولیه •
پیشگیری و کنترل عوامل خطر •اولیه
اجزاء اصلي استراتژي جهاني مقابله با بيماري هاي غيرواگير
استراتژي جهاني مقابله با
بيماري هاي غيرواگير
مراقبت از بيماران براي پيشگيري از
عوارض
پيشگيري اوليه براي كاهش
مواجهه با عوامل خطر
مراقبت و ارزيابي عوامل خطر بيماري هاي
غيرواگير51
52
تقويت هماهنگي بين بخشي در مراقبت عوامل خطرساز بيماري هاي غيرواگير از طريق:
فرهنگ سازي و نهادينه كردن شيوه زندگي سالم در جامعه از طريقرسانه ملي و مطبوعات، شهرداري ها و نهادهاي فرهنگي
آموزش و اطالع رساني بهبود شيوه زندگي براي نوجوانان توسطآموزش و پرورش
حفظ امنيت و سالمتي مواد غذايي سالم از طريق هماهنگي وزارتجهاد كشاورزي و صنايع غذايي، وزارت بهداشت
ترويج فعاليت بدني مناسب و متناسب با تاكيد بر ورزش همگاني ازطريق سازمان تربيت بدني، وزارت بهداشت و وزارت كشور
پيشگيري از استعمال دخانيات و مصرف الكل: وزارت صنايع ومعادن، وزارت دادگستري، وزارت بازرگاني و وزارت بهداشت
همكاري با انجمن هاي علمي و پژوهشي براي پايش و ارزشيابيبرنامه هاي مداخله اي مؤثر
حمايت از سازمان هاي مردم نهاد براي ترويج شيوه زندگي سالم
نقش سایر سازمان ها در پيشگيري از بيماريهاي غيرواگير