بهداشت و نظافت محيط ) اصول بهداشت محيط بيمارستان(

میالد بیمارستان بهداشت واحدکاشان

هاي عفونت ايجاد در مهمي نقش بيمارستان در محيط . شامل بيمارستان محيط كند مي بازي مرتبط بيمارستان . مستقيم تاثير اجزاء اين از بسياري باشد مي زيادي ا اجزبخش طراحي شامل كه دارند بيمارستان هاي عفونت در

مواد غذا، آب، تامين هوا، كيفيت عمل، اتاق تسهيالت و ها. باشد مي رختشويخانه و زائد

استفاده ) ، كردن جارو نظير خدماتي هاي فعاليت برخيملحفه ) ( ( دادن تكان يا خشك پارچه يا شوي زمين تي ازممكن كه درآورده آئروسل صورت به را ذرات تواند مي . زمين يا تي بنابراين باشند ميكروارگانيسم حاوي است

. شود مي داده ترجيح مرطوب شوي

در ساكن افراد تعداد به اتاق هواي در موجود هاي ارگانيسم تعداد. دارد بستگي هوا تبادل جبران و آنها فعاليت مقدار اتاق

بيماران كه مناطقي و نواحي كردن عفوني ضد و كردن تميزصدا و سر بدون و كامل سكوت در بايد اند بستري و دارند حضور

. حداقل با كامل سكوت در كار انجام باشد مزاحمت ايجاد وبه احترام اداي به ملزم خدمات پرسنل و شده انجام مزاحمت

. كنند گفتگو و صحبت آنها با نبايد ولي هستند بيماران

مختلف مناطق و نواحي كاري تميز دفعات تعداد فهرستبيمارستان

روز در راهروها و ها اتاق كف كشيدن تي دفعات تعداد مثال برايها شو تي داخل در هفته در ها پنجره و در كردن تميز دفعات يا و

. واحد همان نظافت به موظف واحد هر كاركنان شود نصبهستند.

در سنگين وسايل و اثاثيه و اسباب بازآرايي انتقال، و نقل. شود انجام مزاحمت ايجاد و صدا و سر بدون بيمارستان

گذاري عالمت صحيح طور به بايد كننده پاكيزه و عفوني ضد مواد تمامدرج برچسب روي بر آن از استفاده چگونگي و محصول ونام شده

گردد.

مشاهده قابل ترتيب و نظم داراي و تميز V كامال بايد شو تي هاي اتاقباشند

لوازم ساير و كوتاه و بلند دسته جاروهاي شو، تي هاي سطل تي، برس،باشند آلودگي ازهرگونه عاري و بوده تميز هميشه بايد خدمات نياز مورد

بهداشتي، هاي سرويس فرعي، و اصلي هاي راهرو ها، اتاق تمامي كفيا جرم كه شوند تميز اي گونه هابه پله راه و شوها تي آسانسورها،

. نشود مشاهده آنها كنار و گوشه در آلودگي

آنها پاكيزگي و شده تميز ساختمان محيطي سطوح و تجهيزات تمام . باشد مشخص

باشد مناسب وضع و سر و تميز ها لباس نظافت هنگام

بايد خدمات پرسنل از يك جفت 2هر يك باشند داشته دستكش جفتمانند دارند بيشتر آلودگي كه هايي مكان و وسايل نظافت براي

كه وسايلي نظافت براي جفت يك و ديوارها بهداشتي، هاي سرويساز را نظافت و ها كمد الكرها، ها، ماننديخچال دارند كمتري آلودگي

ترين آلوده با و شروع يخچال مثال دارند كمتري آلودگي كه وسايلياز آخر در و رسانيده اتمام به بهداشتي هاي سرويس مانند ها قسمت

. شوند خارج اتاق از و كشيده تي اتاق باالي

هاي سرويس نظافت شامل روتين نظافت كاري شيفت ابتداي درتي و زباله هاي سطل ها، يخچال ها، كمد الكرها، بهداشتي،

نظافت اتاق يك روز هر در آخر ساعات در و داده انجام را كشيدنو شيشه در، تلويزيون، سقف، زير از ديوارها نظافت شامل كليزير از بهداشتي هاي سرويس بيمار، تخت همراه، صندلي پنچره،

و تميز روزانه شوي شست با كه هايي قسمت گيري جرم و سقفشوند، نمي براق

سرويس داخل در ها تخت كنار كمدهاي و الكرها شستشوي. شود انجام بهداشتي

پیشبند پوشیدن فردی حفاظت رعایت ذکراست به الزمچکمه و شود, ودستکش رعایت ماسک

ماه يك طول در بخش قسمتهاي تمام صورت اين در. هستند تميز هميشه و شده واشينگ

اي هفته و شده شسته شوينده پودر و آب با بايد ها اتاق كفژاول آب هاي محلول با آلودگي مشاهده محض به و بار يك

. شوند عفوني ضد پركلرين ياشوينده مواد و آب با ها بخش كف بايد V حتما عفوني ضد از قبل

. بايد كننده عفوني ضد مواد و آب محلول باشند شده تميز. شود تعويض بايد شدن كدر محض به و باشند شفاف و تميز

و شوند عفوني ضد و نظافت جداگانه بايد ايزوله هاي اتاقبراي نبايد ايزوله هاي اتاق در شده استفاده هاي محلول

شود استفاده بخش ديگر هاي قسمت

ها تي و شوها تي V حتما عفوني ضد يا و روزانه نظافت اتمام از بعد. شوند نگهداري شدن خشك براي مناسبي مكان در و شده شسته

. نبريد فرو شو تي داخل عنوان هيچ به را مخاط يا خون به آلوده هاي تيبا سپس و آب با ابتدا گذاشته ثابت شوي تي راداخل تي مواقع اين در

مواد يا و پركلرين وايتكس ژاول، آب مانند كننده عفوني ضد مواديا تميز آن با را كف گيري آب از بعد و كرده تميز ديگر كننده ضدعفوني

. كنيد عفوني ضد

مواد محلول با را تي يكبار قسمت هر عفوني ضد يا نظافت اتمام از بعدهاي گوشه كارهميشه اين با نموده آغشته كننده عفوني ضد يا شوينده

. بود خواهد تميز ديوار

. اين براي كنيد خودداري اتاق داخل وسايل با تي تماس از االمكان حتيكف ، برده اتاق يكسمت به را خود چرخدار يا حمل قابل وسايل ابتدا كار

. دهيد قرار خود جاي در را آنها و كرده عفوني ضد يا تميز را

بدن آلوده مواد و خون شدن پاشيدهمحيط در

مانند موادي شدن ريخته دنبال به آلودگي احتمال دليلدترجنت ماده يك و آب با محل آن كردن پاك ، غذا يا ادرار

هاي ارگانيسم حاوي ، ترشحات اگر ولي است كافي معموالكرد استفاده زدا گند ماده يك از بايد باشند خطرناك .بالقوه

مطمئن آنها آلودگي از كه ترشحاتي كردن پاك براياگر و پوشيد مصرف بار يك دستكش هميشه بايد هستيم

آپرون از بايستي دارد وجود نيز لباس آلودگي خطرگردد ) ( . استفاده مصرف بار يك پالستيكي

در خون به آلوده ومايعات خون شدن پاشيده صورت درمانند ) خون راه از منتقله زا بيماري عوامل به محيط

HIV)..و

كه شود مي : توصيه

-1. شود پوشيده ها محافظ ساير لزوم صورت در و دستكش

پاك 2- و آوري جمع مصرف بار يك حوله با آلوده ومواد خونشده .) ساخته يا و كاغذي دستمال به مصرف بار يك حوله شودقرار استفاده مورد بار يك فقط كه شود مي گفته پنبه الياف از

) رود مي بين از ها زباله ديگر همانند سپس و گرفته

-3. شود ) ( شسته صابون دترجنت و آب با نظر مورد محل

وايتكس ) ( 4- ، خانگي ژاول آب سديم هيپوكلريت محلول با % رقت . از باشد صاف شده آلوده سطح اگر شود گندزدايي

1(10000 ) و خلل داشتن صورت در و دارد دسترس قابل كلررقت از ( PPM 1000%) 10فرج ماده دارد دسترس قابل كلر

شود مي استفاده گندزدا

به آلوده مايعات يا خون زياد مقدار كه صورتي درشده ريخته محيط در از( خون يا ) 30بيشتر سي سي

با شكسته شيشه محتوي ، مايعات ساير و خون اگربايد : باشند تيز نوك ء اشيا

پوشاند .1- را موضع و نمود پهن آن روي مصرف بار يك حوله

رقت 2- با سديم هيپوكليريت محلول آن و % 10روي ريختكرد 10حداقل صبر دقيقه

-3. كرد جمع را آن مصرف بار يك حوله با

نمود .4- تميز و پاك را محل دترجنت و آب با

انجام ) ( 5- گندزدايي ژاول آب سديم هيپوكلريت محلول با) قبلي) شرح مانند شود

سطوح : ساير

تهيه تازه دترجنت محلول يك با روزانه بايد كمدها رويشود ك پا مصرف بار يك دستمال و لزوم . شده صورت در

ها . قفسه شوند پاك روش همين به نيز اثاثيه ساير بايستيگردگیری مرطوب بادستمال مرتب طور به بايد ها طاقچه و

نظافت زمان مدت یابد می تجمع ان روی واگرگردوخاک. شود نزدیکتر

:اينكه توجه مگر باشد نمي سطوح اين گندزدايي به نيازيشده آلوده عفوني بالقوه مواد ساير و بدن عفوني مايعات با

باشند.

ها : دست شستن محل و سينکها

پرسنل توسط روزانه بصورت حداقل بايستي دستها شستشوي محلگردد تميز روتين. خدمات نظافت براي دترجنت مواد از استفاده

بايستي نيز اتصاالت و آالت شير كليه شستشو هنگام Vدر ضمنا كافيست ( شير از آب خروج محل شده انجام هاي بررسي طبق شود شستشو

) داشته سودومونا به نسبت را آلودگي بيشترين

يا و مقاوم هاي ارگانيسم به مبتال يا عفوني بيمار كه مواردي دراستفاده كننده ضدعفوني ماده از بايستي باشد، زا مشكل هاي ارگانيسم

سديم هيپوكلريت همان مناسب عفوني ضد ماده ، .5شود باشد/. % مي

از استفاده اثر در سطوح به رساندن آسيب احتمال كه مواردي دردست شستشوي مخصوص هاي سينگ دارددر وجود سديم هيپوكلريت

. شوند بسته درپوش با آنها سوراخ نبايد

حمام : بهداشتي مقاصد جهت حمام خاص( ) از مقاصد يا ،پرسنل بيماران

در ( : فيزيوتراپي و بازتواني پوست، بيماريهاي سوختگيها، مثل شتستشو. ) ميگردد استفاده شكن وسنگ شنا استخرهاي

لژيونالو( پاتوژنها آئروجينوزاو پسودوموناس ، ها حمام در عفونت اصلي عاملشد قارچي عفونتهاي انگلي عفونتهاي با ، می روزانه طور به كردن پاك براي

يا . عفوني بيماران بعدازاستحمام است كافي دترجنت ماده يك از استفادهكه نمود گندزدايي را حمام بايد دارند باز زخم كه بيماراني استحمام از قبل

توان مي باشد نداشته خورندگي خاصيت كه دار كلر ازتركيبات كار اين براي. نمود استفاده

( ( حمام كردن پاك براي شود خشك سريعا كه نايلوني برس يك از توان ميكركي . ) ) و مويي هاس برس يا تي جاذب اي پنبه شوي زمين از كرد استفاده

. كرد استفاده نبايد

باز زخم كه بيماراني استحمام ا قبل يا عفوني بيماران استحمام از بعدكرد . گندزدايي را حمام ،بايد دارند

نمود. استفاده توان مي دار كلر تركيبات از اينكار براي

ها : پرده شستشوی دستورالعمل

متفاوت آن نوع حسب بر بخش هر هاي پرده شستشويماه . است سه هر V معموال اي پارچه هاي پرده شستشوي

هاي پرده شستشوي و است كافي رجنت دت آب با يكبارگرد دترجنت محتوي دستمال يك با يكبار هفته دو هر كركره

با كامل بطور يكبار ماه سه هر و شود برطرف آن غبار و. شوند نصب سپس و شود شسته دترجنت و آب

بيماران عفوني ترشحات با ها پرده شدن آلوده صورت در گيرد انجام نيز گندزدايي بايد

يخچال: نظافت

از شود دقت بايد و شوند تميز هفتگي بصورت بايد يخچالهاشود خودداري يخچال داخل سياه پالستيك .گذاشتن

وسايل از بايد يخچال نظافت جهت استفاده مورد پارچه. باشد مجزا قسمتها ساير نظافت

تلويزيون و ها عکس قاب نظافت

شود گردگيري هفتگي صورت به مرطوب دستمال .با

زباله های سطل شستشوی دستورالعمل در پايان هر شيفت كاري كه زباله ها تخليه مي شود بايستي سطلهاي زباله با آب داغ و

دترجنت ) مواد پاك كننده ( شستشو شود و به صورت وارونه نگهداري شود تا خشك شود و سپس كيسه زباله جديد با رنگ مناسب كشيده شود.

صابون از استفاده دستورالعملمايع :

ظرف اطراف مايع صابون از استفاده هنگام كه صورتي درهاي صابون ، گرديد صابون قطرات به آلوده دستشويي

. گردد پاك اضافي

ظرف در موجود صابون اتمام از پس و تميز روزانه بايدپس V حتما و كرده خودداري آن مجدد پركردن از مايع، صابون

نمائيد آن كردن پر به اقدام ظرف، كردن خشك و شستشو ازكردن پر يا و مزبور ظرف اطراف در ها آلودگي ماندن باقيباكتري رشد باعث نمودن، خشك و شستشو بدون آن، مجدد

. شود مي مايع صابون در بيمارستاني هاي

ادرار ظرف عفوني ضد و شستشوباتل) ( يورين

دستگاه از استفاده ظروف اين عفوني ضد و شستشو برايتوصيه V اكيدا حرارت با همراه كننده عفوني ضد و شستشو

ميشود .

V حتما باشند نشده عفوني ضد حرارت با كه ادراري ظروفتماس از پس دستها و گردند تلقي آلوده ظروف بعنوان بايستي

شود شسته V حتما آن 0با

لوله نيست شوي لگن كه بيمارستان شيفت در هر پايان در هاوايتكس محلول قفسه 1/10در در و شود عفوني ضد

و لوله تحويل هنگام V ضمنا و شود خشك تا داد قرار مخصوصهفته يك از بعد و شود زده تاريخ آن پشت بخش به انبار از لگن

شود خارج رده از

لگن ) ( بدپن عفوني ضد و شستشو

يا و استفاده از پس عفونت انتقال از جلوگيري برايشسته ) ( ها دست بايستي V حتما لگن بدپن جابحايي . باشد تميز V ظاهرا نظر مورد ظرف اگر حتي شوند

و شستشو لگن شستشوي ماشين در بايستي ها لگن . بايستي حرارت توسط عفوني ضد گردد عفوني ضد

حرارت درجه به رسيدن باقي 90با و سانتيگراد درجهيك ) زمان حداقل براي حرارت درجه اين در ماندن

. صورت ( به بايستي سيكل اين پذيرد انجام دقيقهاطمينان درجه اين به رسيدن از و شده چك منظم

. دستگاه وجود عدم يا خرابي صورت در گردد حاصلاز توان مي جايگزين بصورت بخش در شستشو

سديم محلول . % 10هيپوكلريت نمود استفاده

ها تی از استفاده دستورالعمل بصورت بايد تي نخ ها، سطل قبيل از نظافت به مربوط وسايل

آويزان . هميشه بايد ها تي شود نگهداري مناسب محل در و خشك. شوند نگهداري آزاد هواي در امكان صورت در و باشند

با براحتي زيرا بوده الزم زمين كننده تميز وسايل نمودن خشكبه موقت بصورت آلودگي و شوند مي آلوده منفي گرم هاي باسيل

. شود مي منتقل زمين سطح

مي مشخص دسته رنگ نوع سه با ها تي بخش هر در است بهترشوند :

پرسنل ) 1- اتاقهاي و- ) ( 2سفيد بيماران اتاقهاي آبي يا سبزراهرو (

ايزوله ( )3 - اتاق زرد

شوند تعويض بايد يكبار روز 15هر تي نخ

سيار دستگاه با روزانه شستشوي

و شوينده پودر و آب با را مخزن يكسپس كنيد پر تميز آب با را ديگر مخزن

تميز آب مخزن داخل را كثيف تي V مجددا بعد و كرده گيري آب فروبرده،

فرو شوينده مواد و آب مخزن داخل. كنيد تميز را كف و نموده آبگيري ، برده

تي از استفاده با كف عفوني ضدسيار شوي

روزانه نظافت از بعد و آلودگي مشاهده محض به يا و بار يك روزانه ها بخش كف عفوني ضد. شود) ( مي انجام شوينده وپودر آب با كف شستشوي

: كار پر روش تميز آب با را ديگر مخزن و عفوني ضد مواد و آب با را مخزن يكو. نموده آبگيري ، برده فرو كننده عفوني ضد محلول داخل را تميز تي كنيد

كنيد تميز را اتاق كف از آب 0نيمي مخزن داخل را كثيف تي سپسفرو كننده عفوني ضد محلول حاوي مخزن داخل و كرده آبگيري ، تميزفروبرده

. كنيد راتميز اتاق كف ديگر نيم و نموده آبگيري ، برده

شود نگهداري مناسب محل در و خشك بصورت بايد تي نخ و ها سطل قبيل از تي 0وسايلي. باشند آويزان هميشه بايد ها

شوند نگهداري آزاد هواي در امكان صورت در الزم 0و زمين كننده تميز وسايل نمودن خشكموقت بصورت آلودگي اين ولي شوند مي آلوده منفي گرم هاي باسيل با راحتي به زيرا بوده

. كند نمي ايجاد جدي مشكل و شده منتقل زمين سطح به

هر تي شوند 15نخ تعويض بايد يكبار .0روز شود كشي تي مارپبچي بصورت زمين كف سطوح

: انبار گردگيري انظافت مرطوب دستمال با هفته هر بايد نبارها. شود خودداري V جدا انبار در كارتن گذاشتن از و شود

: تلفن الكل نظافت با روز هر پايان .70در شود % عفوني ضد

: شيو هاي ماشين مصرف نظافت يكبار نوع از V معموالجداكردن از پس موزر ماشين دستگاه از استفاده هنگام ولي هستندعفوني ضد سوالرسيت اسپري با آن موهاي كردن تميز و آن قطعات

.شود

: دارو و پانسمان ترالي پايان نظافت و كار انجام از قبلالكل با ترالي روي بايستي كاري شيفت عفوني % 70هر و ضد شود

الكل با سپس و كرده پاك را آن ابتدا باشد ترالي روي آلودگي اگر . با روزانه بايد ترالي هاي چرخ و پايه شود دقت شود عفوني ضد

. شود تميز جداگانه دستمال

تراشه .لوله باشد مصرف يكبار نوع از

زمان فيلترها مدت گذشت از بعد و باشد مصرف يكبار نوع از. گردند تعويض آن مصرف

و سنج فشار دستگاه نظافتگوشي

الكل با بايد فشارسنج % 70گوشي . در فشارسنج دستگاه كاف شود ضدعفوني

. شود شسته و خارج بايد آلودگي صورت

پانسمان هاي ست شستشوي مراحل

( اليه دو دستكش حفاظتي وسايل از حتمأ كار انجام هنگامروي و گان ، بلند ساقه چكمه ، چشم محافظ عينك ، كارگري

و شود استفاده ماسك و شستشو قابل ضدآب پيشبند آن : زير صورت به كار روند

1. شوند- تميز كامأل برس و سرد آب با ابتدا وسايل

به- 2 مجددأ و شوند شسته خوبي به صابون مايع و آب با سپس. شوند آبكشي خوبي

مدت- 3 به كننده ضدعفوني محلول در آن از دقيقه 20-15پسشوند آبكشي كامأل سپس و شوند ور غوطه

فلزي- 4 سبدهاي داخل آبگيري جهت آبكشي آخرين از پس. شوند داده قرار

تحويل- 5 مخصوص سبدهاي داخل كامل شدن خشك از پس. شوند مركزي استريليزاسيون

تاريخ- 6 داراي بخش استريل وسايل ساير و پانسمان هاي ستدر كه استريلي وسايل و ها ست كه شود دقت و كاغذ باشند

دارند قرار پاك 72 -48گراف وسايل ، و ها ست و ساعتاليه دو هاي پارچه در باشند 10-7شده مي استفاده قابل روز

لطفأ انقضاء تاريخ رسيدن سر و استفاده عدم صورت درمركز سازي استريل .CSRجهت شود فرستاده به مجدد

: شود رعايت بايد كه مهمي نكات ساير

سازي رقيق جهت كه استريلي سالين نرمال هاي سرمروز همان در حتمأ شوند مي استفاده ساكشن يا دارواستفاده حين در و باشند داشته تاريخ شوندو مصرف

. باشد بسته صورت به سيستم و باشند سرپوش داراي

حتمأ كننده ضدعفوني مواد بطري درب شدن باز تاريختاريخ آن از پس هفته دو كه شود دقت و شود درج آن روي

باشند مي استفاده قابل .غير

كليه سطوح و كد ترالي و بيماران الكر سطح و داخلو گردگيري ابتدا روزانه قلب نوار دستگاه و ها دستگاه

شود . گندزدائي مخصوص بااسپري سپس

از پس ها آمبوبگ به متصل هاي ماسك و ها رابط كليه لطفأهاي باتل و اكسيژن هاي فلومتر و آمبوبگ از جداسازي

استفاده از پس بالفاصله الرنگوسكوپ هاي تيغه و ساكشنبا خوبي به ابتدا بار دو اي هفته استفاده عدم صورت در و

مدت به سپس شده داده شستشو صابون ومايع تا 15آبشده 20 سازي ور غوطه مناسب گندزداي محلول در دقيقه

جهت خود جاي در شدن خشك از پس آبكشيده سپسها آمبوبگ خارجي سطوح و شوند داده قرار بعدي استفاده

با آمبوبگ به متصل ماسك و ها رابط ازگندزدائي پس نيزشود گندزدائي حتمأ مخصوص اسپري

. باشند آب فاقد شوند نمي استفاده كه اكسيژني فلومترهاي

واحدها مسئولين و ها بخش سرپرستاران كليهباشند مي خود واحد و بخش پسماند مديريت مسئول

رعايت به ملزم و

به بخش هر در عفوني غير از عفوني هاي زباله تفكيك. شود انجام درستي

تعيين و برچسب داشتن بدون نبايد زباله محتوي كيسه هيچ. شود خارج بخش از كيسه محتواي نوع

برچسب زباله حاوي مشكي و زرد هاي كيسه رويعنوان تحت نوع مخصوص ، توليد تاريخ ، بخش نام

آماده زباله زباله اتاقك به انتقال براي و شود نوشتهشود.

کاربرد مواد گندزد و ضد عفونی کننده

- بهداشت محیط بیمارستان و مراکز درمانی 1

ج�راحي وديگ�ر وس�ايل وملزوم�ات م�ورد اس�تفاده دراق�دامات اب�زارآالت

، بهدا�ش�تي � درم�ان�ي وآم�اده� س�ازي م�ج�دد ا�ين اب�ز�ارآالت وتجه�يزات

گن�دزدایی سطوح �، ضدعفونی� دست جرا�حان و .�..

- گندزدایی آب آشامیدنی و استخر های شنا : 2

اس�تفاده از کل�ر و ترکیب�ات کل�ره ، ازن و .... در گن�دزدایی آب آش�امیدنی

3 : منcازل در میوجcات و سcبزی گنcدزدایی از - اس�تفاده

ترکیبات کلره ، یون نقره و ...

- اسcتفاده از گنcدزداهها در دیگcر امcاکن عمcومی و .......4

کلیدی تعاریف

گندزداییDisinfection

ميكروارگانيسم هاي حذف تعداد زياد يا همهپاتوژني كه بر روي اشياء بيجان وجود دارند بجز

اسپور باكتريها

کردن تمیز یا پاکسازیcleaning

تمام مواد خارجي از روي اشياء كه بطور زدودنمعمول بصورت فيزيكي و با استفاده از آب ،

صابون مايع ، دترجنت يا محصوالت آنزيمي انجام مي شود.

سازی سترونStrilization

حذف يا نابودي كامل تمام انواع ميكروبهااسپور باكتريها منجمله

گندزدا مادهDisinfectant

كه براي سطوح و اشياء بيجان بكار رفته تركيباتي.شوند مي و منجر به گندزدائي

کننده ضدعفونی ماده كاهش بكار رفته ومنجر بهماده ميكروارگانيسمهاي موجود زمينه اي مي

شود.

سپتیک آنتیAntiseptic

ماده اي كه بازدارنده فعاليت ارگانيسم هااز روي بافت هاي زنده است.

ژرمیسید كه هم بر روي موجودات زنده و هم تركيباتي

اشياء بيجان اثر مي كنند.

. غلظت ضدعفونی کننده و گندزداها 1انتخاب رقت ، متناسب با هدف ضدعفونی

ضدعفونی کننده ها در غلظت های بیشتر مؤثرترند . اما مخاطرات آنها نیز افزایش می یابد.

روش های مورد استفاده .2استفاده از برس

اسپریغوطه ور کردن لوازم در ضدعفونی کننده

گازدهی

کاربرد خصوص در توجه مورد نکاتها کننده ضدعفونی و گندزدا

ضدعفونی خصوص در توجه مورد نکاتها کننده

. زمان تماس یا اثرگذاری ضدعفونی کننده و گندزداها3 ضدعفونی کننده ها از نظر مدت زمان مورد نیاز جهت اثر گذاری بسیار

متغیراند.

محل های مورد نظر میبایست به طور کامل با ضدعفونی کننده پوشیدهشود تا از خشک شدگی زودهنگام جلوگیری به عمل آید.

دقیقه روی سطوح باقی بماند.10گندزداها میبایست حداقل به مقدار

پایداری و ذخیره سازی ضدعفونی کننده ها. 4 .بعضی از ضدعفونی کننده ها به نور و گرما حساس اند

ترکیبات معدنی کلر در مقابل تابش نور اثر خود رو از دستمی دهند

ضدعفونی خصوص در توجه مورد نکاتها کننده

5 .: ایمنی ایجاد منظور به احتیاطی اقدامات

شخصی حفاظت لوازم از استفاده با پرسنل کامل ایمنی رعایت

مناسب سازی ذخیره اصول رعایت

روشهای و ها کننده ضدعفونی کردن مخلوط صحیح نحوه در آمادگی ایجادآنها کاربردی

ها کننده ضدعفونی انتخاب هنگام به اقتصادی مالحظات و هزینه

ضدعفونی . 6 برنامه از : و گندزداییهدف

پیشگیری از بروز یک بیماری عفونی یا کنترل بیماری

ضدعفونی خصوص در توجه مورد نکاتها کننده

7 .: آلی مواد میزان مهم بسیار ضدعفونی از قبل آلی مواد تمامی پاکسازی و برداشت

است.

. است مؤثر ضدعفونی برنامه یک کارائی روی موجود آلی مواد مقدار

می کاهش آنها اثر آلی مواد حضور در ها کننده ضدعفونی از بعضی) ها.) فنل یابد

8 .: سطوح توپوگرافی وضعیت. میباشند صاف سطوح ضدعفونی برای آل ایده سطوح

خاکی و چوبی سطوح خصوص به ناصاف ، متخلخل سطوح. دارند نگه خود در را اجرام میتوانند

ضدعفونی خصوص در توجه مورد نکاتها کننده

ارزش و بهاء لوازم و تجهیزاتی که میبایست .12ضدعفونی شوند.

. بهداشت ،ایمنی و محیط زیست13.برخی از آنها برای بهداشت انسان و دام مخاطرات جدی دارند

عوامل محیطی نظیر هدایت جریان آب به داخل نهرها و رودخانهها میبایست در انتخاب ضدعفونی کننده در نظر گرفته شود.

خیلی از مواد به عنوان تهدیدکنندگان گیاهان و زندگی آبزیشناخته شده اند.

ضدعفونی خصوص در توجه مورد نکاتها کننده

9 .: حرارت درجه در را خود اثر بهترین ها کننده ضدعفونی درجه 20بیشتر

. دارند سانتیگراد کاهش را ها کننده ضدعفونی تماس زمان میتواند دما افزایش

دهد. کاهش را مواد این اثربخشی است ممکن پائین حرارتهای درجه

دهد.

10: آب. سختی ویا فعال غیر را خاصی های کننده ضدعفونی میتواند آب سختی

) ( ها فنل دهد کاهش را آنها کارائی

11 .PH: تأثیر تحت ها کننده ضدعفونی از برخی .PHفعالیت دارند قرار در در PH >7گلوتارآلدئید آمونیوم چهارتایی ترکیبات PH 10-9و

مؤثراند.

سازي مراحل اصلي آماده

1 cآلودگي رفع2c (پاكسازي )تميز كردن يا سازي c سترون3

سطح باال گندزدايي

مرحله اول : رفع آلودگي

ب�ا خ�ون ي�ا ديگ�ر وس�ايل V و اب�زاري را ك�ه احتم�اال، مايع���ات و ترش���حات ب���دن تم���اس داش���ته ان�د

دقيق�ه در 10بالفاص��له پس از اس�تفاده ، بم��دت اين اق�دام ،درص�د قراردهي��د 0/5کل�ر محل�ول

و اطمين�ان را غ�ير فع�الH.I.V ,H.B.Vويروس�هاي تم�اس ب�ا اين اب�زار را درپرس�نلي ك�ه در مرحل�ه

ب�ا آنه�ا س�رو ك�ار ( پاكس�ازي ي�ا تم�يز ك�ردن)بع�دي( محلول كلر W.H.O )سازمان بهداشت جهانيدارند ،افزايش مي دهد.

% را براي رفع آلودگي وسايل قبل از تميز 0/5كردن توصيه مي كند .

) : تميز كردن( پاكسازي مرحله دوم

درآماده سازي تجهيزات و وسايل مطمئن و اين مرحله ، فاقد آلودگي ، مرحله اي بسيار مهم است.

ميكروارگانيسم ها مي توانند در بقاياي خشك شده موادارگانيك (مثل خون ،مايعات وترشحات بدن( باقي مانده

ودر معرض اثرات مرحله سوم آماده سازي( قرارنگيرند، HLDاستريليزاسيون و)

ضمن آنكه مواد ارگانيك مي توانند بطور نسبي گندزداهابنابراين ابزار وتجهيزات را ،را غير فعال يا كم اثر نمايند

دراين مرحله بوسيله شستشو با آب وصابون مايع يا V از مواد ارگانيكي بزداييد. دترجنت ، بطور فيزيكي كامال

: موارد استفاده ست شوی

ابزار جراحی - - ابزار مورد استفاده در بخش های

مراقبت های ویژه - وسایل مورد استفاده در بیهوشی

-ست ها و ابزارهای مختلف دندانپزشکی - تجهیزات آندوسکوپی

- کفش و دمپایی مورد استفاده در اتاق عمل - وسایل شیشه ای مورد استفاده در آزمایشگاه

48

www.hospitalhealth.blogfa.com

سازی سترون روشهای

خشك حرارتفور يا

مرطوب حرارت) اتوكالو)

پالسما گاز

اتيلن اكسايد

كمي كالو

موادشیمیایی کننده سترون

49

www.hospitalhealth.blogfa.com

روشهای گندزدایی

زداها وگند شیمیایی مواد

پرتوي فرابنفش

ي هاگندزداطبيعي

50

www.hospitalhealth.blogfa.com

روش استفاده اش آسان •باشد.

 استفاده همزمان آنها با مواد •پاك كننده ميسر باشد.

ثبات در مراحل انبارسازی با•باشد . در خالل مراحل

انبارداری و استفاده تمایلی به ته نشین شدن و یا جامد شدن

نداشته باشد . سمي نباشد. • ارزان باشد. • خاصيت خود را در مقابل •

مواد آلي مثل خون، خلط، ادرار و مدفوع حفظ كند.

ویژگیهای یک ماده گندزدای

مناسب

گستره اثر وسيع داشته •

باشد.

 در آب محلول باشد. •

 براي پوست، چشم و •

تنفس محرك نباشد.

 ارگانيسم ها به آن مقاوم •

نباشند.

دگي فلزات ن باعث خور•

نشود. به پارچه و وسايل

پزشكي آسيب نرساند

 به سرعت اثر كند. •

 فاقد بوي زننده باشد. •

51

www.hospitalhealth.blogfa.com

سطوح گندزدایی

I.L.DI.L.D L.L.DL.L.DH.L.D

High Level Disinfectant

اين مواد گندزدا باعث كشته شدن تمام ارگانيسم ها

یجزتعداد بهاسپورها مي

شوند

Intermediate Level Disinfectant

اين مواد گندزدا باعث كشته شدن

همه ارگانيسم رویشی از هاي جمله

مايكوباكتريوم توبركلوزيس مي

 شوند

low levelDisinfectant

مواد گندزداي سطح پايين 

باعث حذف خيلي از باكتري هاي

قارچ ها رویشی و ويروس ها

مي شوند

52

www.hospitalhealth.blogfa.com

طبقه بندی انواع مواد گندزدا

High Level LOW Level

o پراکسید

هیدروژن

oپراستیک اسید

oگلوتارآلدئید

oفرمالدئید

کلر و ترکیبات •

کلره

ید و ترکیبات ید•

الکلها•

فنل و ترکیبات

فنلی

ترکیبات

آمونیوم کواترنر

) گروه

سورفکتانتها(

Intermediate Level

www.hospitalhealth.blogfa.com53

مقاومت و حساسيت ارگانيسم ها به مواد گندزدا

ميكروارگانيسم ها بر حسب

ساختمانشان، نسبت به مواد

گندزدا حساسيت ومقاومت

متفاوت نشان . مي دهند

مایکو باکتریهااسپورهای باکتریایی

ویروس های پوشش دار

باکتریهای گرم مثبت

بدون پوشش

ویروس های بزرگ بدون

پوشش

قارچ هاباکتری های گرم منفی

بدون اسپورویروس های کوچک

بدون پوششکیست های انگلی

54

www.hospitalhealth.blogfa.com

سالم سازی وسایل و ابزار

وسccايل و ابccزار را از نظccر حساسccيت و نيccاز بccه روش و نccوع عفcونتزدايي به سه دسته تقسيم كرده است:

اين ه�ا ل�وازمي هس�تند ك�ه (: c Critical devices لcوازم خطcير يcا حسcاس )1وارد ب�افت ه�اي اس�تريل ياسيس�تم ع�روقي مي ش�وند مث�ل: س�وزن ه�ا، كاتتره�اي

عروقي، لوازم جراحي، كاتترهاي ادراري و غيره.

اين ه�ا ل�وازمي هس�تند ك�ه ب�ا ( : c Semicritical devices لcوازم نيمcه خطcير )2غشاءهاي مخاطي تماس پيدا مي كنند. مثل: آندوسكوپ ها، لوله تراشه و غيره.

اين ه�ا ل�وازمي هس�تند ك�ه ب�ا ( : c Noncritical devices لcوازم بي خطcر )3پوس�ت س�الم تم�اس پي�دا مي كنن�د. مث�ل: گوش�ي معاين�ه، ك�اف فشارس�نج، الكتروده�اي

ECG.و غيره

لوازم خط�ير را حتم�ا باي�د س�ترون ك�نيم. ل�وازم نيم�ه خط�ير را ح�تي المقدورس�ترون عف�ونت زدايي مي ك�نيم، و ل�وازم بي خط�ررا ب�ا آب H.L.Dو اگ�ر ميس�ر نب�ود در ح�د

عفونت زدايي مي نماييم.L.L.Dو صابون يا مواد گندزدا در حد

گندزداهای مصرف دستورالعملدربیمارستان

سارفوسپتII: . دارد ،کاربرد سطوح گندزدايی برای محلول اين

غلظت در محلول ( 10%)1اين است استفاده قابل درليتر سی سیمدت در تواند کند .5ومی اعمال خودرا اثر دقيقه

( روز يک حداکثر بمدت شده رقيق ( 24محلول حفظ را خود اثر ساعتسازی آماده وتاريخ ،غلظت شده رقيق محلول تهيه از پس لذا کند میبيش تهيه از نماييدو قيد مربوطه ظرف روی برچسب راتوسط محلول

. شود خودداری جدا گندزدا اين محلول روزانه موردنياز اندازه از

( برای ووسايل سطوح روی از وکثافات اجرام زدودن گندزدايی، از قبل. ضروريست ( ميکروبها برروی گندزدا محلول تاثير افزايش

: وايتکس / ژاول آب: محلول اين غلظت خونی 250در ترشحات گندزدايی برای ليترآب يک در سی سی غلظت های 50در ولوله ظروف گندزدايی برای ليترآب يک در سی سی

آزمايشگاه غلظت سطوح 25در گندزدايی برای ليترآب يک در سی سی

روشوئيها توالتها، کف،ديوار،حمامها، غلظت در ها 10و البسه گندزدايی برای ليترآب يک در سی سی غلظت در آشپزخانه 2.5و ظروف گندزدايی برای ليترآب يک در سی سی مدت در تواند ومی است استفاده کند .30تا 15قابل اعمال خودرا اثر دقيقه

روز يک حداکثر بمدت شده رقيق ( 24)محلول کند ساعت می حفظ را خود اثرراتوسط محلول سازی آماده وتاريخ ،غلظت شده رقيق محلول تهيه از پس لذاروزانه موردنياز اندازه از بيش تهيه از نماييدو قيد مربوطه ظرف روی برچسب

. شود خودداری جدا گندزدا اين محلول

( افزايش برای ووسايل سطوح روی از وکثافات اجرام زدودن گندزدايی، از قبل. ضروريست ( ميکروبها برروی گندزدا محلول تاثير

ساید 54دکونکس اسپور

مدت در تواند می محلول اثرمیکروبی 60-10اين دقيقه. کند اعمال خودرا گندزدائی واسپورکشی

سطوح روی از وکثافات اجرام زدودن گندزدايی، از قبلميکروبها) ( برروی گندزدا محلول تاثير افزايش برای وسايل

. ضروريست شستشو بمدت محلول از روز 28اين پس لذا کند می حفظ را خود اثر

محلول از را ووسايل ابزار الزم زمان مدت گذشت از پس تهيه. گردند وآبکشی شستشو باآب و کرده خارج

درجه :70الکل

پوست ضدعفونی جهت اينکه بر عالوه محلول اينوابزار وسايل سطوح گندزدايی برای شود، می استفاده

ها،الستيک ،گوشي ترمومترها انواع قبيل از پزشکی آالتدر پزشکی آالت ابزار وساير دارو ويالهای درب روی

. دارد نيزکاربرد وفوری، اورژانسی مواقع

غلظت در محلول الکل 730%)70اين سی % 96سی( 270در ومی است استفاده قابل مقطر »ب آ سی سی

. کند اعمال خودرا اثر ثانيه چند در تواند

،استفاده از بعد بالفاصله محلول اين حاوی بطری درب. شود بسته حتما

ومد هل

از مراقبت ووسايل ابزار گندزدايی برایمحلولهای در وری غوطه قابل که بيماران

باشند می گندزدا

آب 20غلظت ليتر يک در سی سیدقيقه 15

استفاده زمان بار 14مدت بيست يا روزاستفاده

وماسک دستکش از استفاده با مصرف وظرف دما در ونگهداری ساخت تاريخ ثبت

بدار در مناسب

استریلیزاسیون روشهای

بخار با استریلیزاسیون

اتوکالو

زمان حرارت درجه دستگاه نوع دقیقه 30-15 125-121گراویتی خالی دقیقه 4- 3 135-132پیش

اکساید اتیلن با استریلیزاسیون پراکسید پالسما با ستریلیزاسیون

هیدروزن اسید پراستیک با ستریلیزاسیون

مکانیکی : اندیکاتورهای استریلیتی چرخه حرارت درجه زمان دما ثبتاندیکاتورشیمیایی تست جراحی tst گذاشتن های ست هر داخل بیولوزیکی اندیکاتورهای نقطه سه در استئاترومفیلوس اسپور تست انجام

هفته هر اتوکالو دستگاه

تشکر با