تحلیل نظری و تجربی ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت با رویکرد اقتصاد دانش بنیان در ایران

1گزارش شماره

پژوهشکده آینده پژوهی - دانشگاه علوم پزشکی کرمان

اردیبهشت ماه 26-25گردهمایی معاونین تحقیقات و فناوری دانشگاه های علوم پزشکی کشور، 92

اقتصاد دانش بنیان: نقش فراگیر دانش در رقابت

های صنعتی و توسعه پایدار

مشارکت دانشگاه و صنعت پدیده ایست که از نظر گستره، ماهیت، ساختارهای پشتیبان و نهادهای واسط در

سه دهه گذشته در کشورهای در حال توسعه افزایش یافته است.

،همکاری دانشگاه، صنعت و دولت برای توسعه فناوریفرایند نوآوری و تجاری سازی تحقیق و توسعه بسیار مهم

است. بر همین اساس، نظریه های متعددی با هدف مدل سازی

ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت معرفی شده است.

( گان>ه س>ه م>ارپیچ رایج Triple Helixمدل از یکی )ت>رین الگوه>ا در خص>وص تعام>ل دانش>گاه، ص>نعت و دولت ش>ناخته می ش>ود ک>ه در بس>یاری از کش>ورها مبن>ای ط>راحی س>یتم ه>ای ملی ن>وآوری ق>رار گرفت>ه

است.

University

Knowledge Production

Industry

Innovation

Government

Investment, Legislation

Government

UniversityIndustry

مGGدلد• این نقش هGGا و مGGأموريت هGGای سGGه نهGGاد دولت، دانشGGگاه و ر

صنعت دارای تداخل و هم پوشانی بسيار است.

دانشGگاه عالوه بGر آمGوزش و پGژوهش بGه کGارآفرينی نGيز می پردازد،•

بخش صGنعت در کنGار توليGد کاالهGا و خGدمات بGه خلGق و انتشGار دانش •

اقدام می کند

و دولت هم بGه سGرمايه گذاری هGای دارای ريسGک در حGوزه هGای خلGق •

دانش، نوآوری، فناوری و توليد کاال و خدمات می پردازد.

Triple Helix Model

Tripleمدل مارپیچ سه گانه )Helix در کشورهای توسعه )

یافته و در حال توسعه

INDIA

INDONESIA

JAPAN

FRANCE

RUSSIA

UK* ITA

LY

CANADA USA

BRAZIL

NERHER

LANDS

SOUTH

KOREA

SOUTH

AFRICA

CHINA(CAS as U

)

GERMANY

-120

-100

-80

-60

-40

-20

0

TH distribution for the various countries in 2011

Globalization National Integration

IUG relations in USA during 1971-2010 IUG relations in China during 1971-2010

در Triple Helixپیاده سازی مدل کشور

مقایسه وضعیت ایران با دیگر کشورها

TH distribution between Iran and various countries in 2011

Globalization National Integration

1971-1975 1976-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000 2001-2005 2006-20100

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

UIG

Num

ber o

f Pub

licati

on

Publication out put of Iran in terms of U, I and G; 1971-2010

1971-1975 1976-1980 1981-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000 2001-2005 2006-20100

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

UIG

Num

ber o

f Pub

licati

on

Adjusted publication output of Iran in terms of U, I and G; 1971-2010

USA

China

Iran

نتیجه گیری:

در بسیاری از کشورهای مورد مطالعه، دارای رشد THتوزیع شاخص مثبت است.

میزان تغییرات این شاخص در ایران نسبتا ثابت بوده است.

الگوی انتشار مقاالت علمی در ایران مشابه دیگر کشورها نیست و این مدل به طور خام نمی تواند نشان دهنده وضعیت واقعی کشور

باشد.

توصیه می شود تا این مدل بر اساس الگوهای انتشار مقاالت در داخل کشور بومی سازی شود تا بتوان دید

واقعی تری ازشرایط حاکم بر تعامالت دانشگاه، صنعت و دولت در کشور داشت.

ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت در دانشگاه های غیر پزشکی

برگزاری کنفرانس های سالیانه ارتباط دانشگاه و صنعت در 1.خصوص نهادینه سازی این رویکرد در کشور

تحوالت ساختاری و غیر ساختاری در زمینه برقراری ارتباط 2.دانشگاه با صنعت

طرح ایجاد ساختار تحقیقاتی یکپارچه )بین دانشگاه ها، مراکز 3.تحقیقاتی و صنعت( به منظور تکمیل چرخه از ایده تا محصول در

تمامی دانشگاه هاساختار پشتیبان فرایند توسعه فناوری و شبکه های همکاری در 4.

سطح کشورساختارهای واسط و فصل مشترک بین دانشگاه و صنعت5.ایجاد مراکز تجاری سازی دانش و فناوری در دانشگاه ها6.قانون مالکیت معنوی در دانشگاه ها7.طرح امتیاز و تخفیف مالیاتی مراکز تجاری سازی در دانشگاه ها8.مشارکت صنایع در برنامه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها9.

انجام تحقیقات کاربردی و مشترک با صنعت 10.

فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی در صنعت11.

چالش های ارتباط دانشگاه، صنعت و دولت در دانشگاه فقدان تعریف یکسان از صنعت در بین دانشگاهیان•های علوم پزشکی

اش>تیاق ان>دک ص>نایع ب>رای همک>اری ب>ا دانش>گاه و احس>اس بی نی>ازی ص>نایع نس>بت ب>ه نت>ایج •تحقیقات دانشگاهی )بازارهای انحصاری کاال و خدمات سالمت(

انگیزه ضعیف اعضای هیئت علمی برای تعامل ناشی از:•

دسترس>>ی آس>>ان اعض>>ای ه>>یئت علمی ب>>ه من>>ابع م>الی دانش>>گاه جهت ت>>امین هزین>>ه ه>>ای •پژوهش و دشواری تعامالت مالی با صنایع

حمایت ناکافی دانشگاهها از پروژه های مشترک•

فقدان مسیر مستقیم برای انتقال هزینه های پژوهش از صنعت به اعضای هیئت علمی•

مقررات دست و پاگیر در دانشگاه و صنعت برای نظارت بر قراردادها•

)انگیزانن>ده ه>ای م>الی، کس>ب امتی>از ارتق>ا و نی>از ب>ه تعام>ل در ب>رخی از رش>ته ه>ای تخصص>ی، •اصلی ترین عوامل انگیزشی در یافته های مطالعه حاضر بودند.(

عدم تعریف نقش رابط در صنایع و دانشگاه ها •

عدم توس>>عه کاناله>>ای ارتب>>اطی در نتیج>>ه پنه>>ان ک>>اری اعض>>ای ه>>یئت علمی در انتش>>ار •اطالعات مربوط به فرصت های همکاری با صنایع به دالیلی نظیر:

رقابت اعضای هیئت علمی برای تصاحب فرصت های اندک همکاری با صنایع •

عدم تمایل به پرداخت هزینه های بروکری به دانشگاه •

ناآش>نایی ب>ا ق>وانین تس>هیل گ>ر همک>اری اعض>ای ه>یئت علمی ب>ا ص>نایع و بخش خصوص>ی •)شرکت های دانش بنیان و قراردادهای همکاری(

پیشنهادات:

تش>کیل ک>ارگروه تخصص>ی دف>اتر ارتب>اط ب>ا ص>نعت در 1.خص>وص بررس>ی چ>الش ه>ای موج>ود و ارائ>ه راه ک>ار ه>ای عملی در زمین>ه ارتق>ای تع>امالت بین ص>نعت و

دانشگاه

نیازه>ای Triple Helixبومی س>ازی م>دل 2. ب>ر اس>اس ب>ومی و منطب>ق ب>ا زی>ر س>اخت ه>ای توس>عه پ>ژوهش

و فناوری در داخل کشور

عل>وم 3. ح>وزه در موج>ود ه>ای پتانس>یل از اس>تفاده پزشکی و با رویکرد صنعت ارائه خدمات سالمت