LOGO

Лекц №6 “ҮНЗ-н бүртгэл, хуваарилалт, хэлбэлзэл”

Зардал Удирдлагын бүртгэл

Дэд сэдвүүд

ҮНЗ-ын тухай ойголт, хэсэгчлэн хувьсах зардлыг ангилах аргууд1

Үйлчилгээний нэгжийн зардлын хуваарилалт2

3 ҮНЗ-н хэлбэлзлийн шинжилгээ

1. ҮНЗ-ын тухай ойголт, хэсэгчлэн хувьсах

зардлыг ангилах аргууд

Үйлдвэрлэлийн Нэмэгдэл Зардал

ҮНЗ гэдэг нь

“ҮНЗ-д бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхтэй холбогдож гарсан шууд материалын зардал, шууд хөдөлмөрийн зардлаас бусад бүх зардлууд орно”

ҮНЗ нь тогтмол ба хувьсах зардлаас бүрдэнэ. Материалын шууд бус зардал Хөдөлмөрийн шууд бус зардал Бусад шууд бус зардал

ҮНЗ дараах онцлогтой

1.ҮНЗ нь тогтмол, хувьсах, холимог буюу хэсэгчлэн хувьсах зардлаас бүрддэг.

2. Шууд бус шинжтэй зардлуудаас бүрддэг.

3. Үйлдвэрлэлийн нэгжийн ба үйлчилгээний нэгжийн зардлаас бүрдэнэ.

ҮНЗ

Эдгээр ангилал бүртэй холбон ҮНЗардлыг хуваарилж, хяналт тавина.

ҮНЗардлыг бодит хэмжээгээр нь ҮНЗ-ын ХЯНАЛТ дансанд бүртгэдэг.

Үйлдвэрлэлийн Нэмэгдэл Зардлын бодит дүн нь ихэвчлэн тайлант хугацааны эцэст тодорхой болдог. Гэтэл тайлант хугацааны дундуур бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэж дуусгаад бэлэн бүтээгдэхүүний агуулахад шилжүүлэх үед тэдгээрийн нэгжийн өртгийг тооцож дансанд бүртгэх шаардлага гардаг.

¯éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí òºðºë , õýëáýð¿¿ä

1. Òºñºâëºãäñºí: ҮНЗ-ын урьдчилан тооцоологдсон дүн.

2. Бодит: Гүйцэтгэлээр жинхэнэ гарсан ҮНЗ

3.Өртөгт тооцогдсон: Урьдчилан тогтоосон нормоор тооцоологдон бүтээгдэхүүний өртөгт шингээгдсэн ҮНЗ

Үргэлжлэл ...

Çàðäëûã òºñºâëºõ人 ñàéòàð ¿íäýñ ñàéòàé çîõèîãäñîí íîðì íîðìàòèâûã õýðýãëýíý. Òîäîðõîéëîãäñîí íîðì íîðìàòèâààð õóâààðèëàãäàæ á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòºãò øèíãýãäýæ áóé ã¿éöýòãýëýýðõ ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí òîäîðõîé õýìæýýã ºðòºãò òîîöîãäñîí ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë ãýíý.

ҮНЗ-н төрөл

Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýýòýé äàãàí õóâüñàæ áàéäàã ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûí õóâüñàõ ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë ãýíý.

Á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëèéí õýìæýý ººð÷ëºãäºæ áàéõàä õàðüöàíãóé òîãòìîë áàéäàã ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäëûã òîãòìîë ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë ãýíý.

¯éëäâýðëýë ýðõýëäýã àæ àõóéí íýãæ¿¿äèéã äîòîð íü ¿éëäâýðëýëèéí ,¿éë÷èëãýýíèé ãýæ 2 àíãèëíà.

¯éëäâýðëýëèéí íýãæ ãýäýã íü: ØÌ -ûã æèíõýíý áàéãàà áàéäëààñ íü õýëáýð ä¿ðñèéã íü ººð÷ëºí øèíý á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã ºðòºãèéí îáüåêò þì.

¯éë÷èëãýýíèé íýãæ ãýäýã íü: Á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõýä øóóä îðîëöîõã¿é áîëîâ÷ ò¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõýä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ äîòîîä ¿éë÷èëãýý ýðõýëñýí ñàëáàðóóä þì

¯éë÷èëãýýíèé íýãæ íü òîäîðõîé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýëäýãã¿é áóñàä á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ áàéãàà öåõ òàñãóóäûí õýâèéí àæèëëàõ íºõöºëèéã õàíãàõàä ÷èãëýãäñýí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã ó÷ðààñ òýäãýýð íýãæèä ãàðñàí á¿õ çàðäëûã ¿ç¿¿ëñýí ¿éë÷èëãýýíèé õàðüöààãààð òîäîðõîéëæ õîëáîãäîõ ¿éëäâýðèéí íýãæ¿¿äèéí ¯ÍÇ äàíñàíä õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýíý.

¯éë÷èëãýýíèé íýãæèéí çàðäëûã õóâààðèëàõ

¯éë÷èëãýýíèé íýãæèéí çàðäëûã õóâààðèëàõ

1 дүгээрт

2 дугаарт

3 дугаарт

1.Øóóä àðãà

2.¯å øàòíû арга

3. Алгебрийн арга

Жишээлбэл

Цех тасагХуваарилалтын

өмнөх ҮНЗҮзүүлсэн үйлчилгээ

Засварын газар Цайны газар

Оёдол 2 300 000 60% 50%

Эсгүүр 1 800 000 30% 40%

Засварын газар 600 000 10%

Цайны газар 450 000 10%

ДҮН 5 150 000 100% 100%

Шууд арга

¯éë÷èëãýýíèé íýãæèéí çàðäëûã çºâõºí ¿éëäâýðëýëèéí íýãæ¿¿äýä õóâààðèëæ áóñàä ¿éë÷èëãýýíèé íýãæ¿¿äýä çàðäàë õóâààðèëäàãã¿é àðãà þì.

Үе шатны арга

¯éë÷èëãýýíèé ñàëáàðûí çàðäëûã ¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàð òºäèéã¿é ñàëáàðóóäàä òîäîðõîé äýñ äàðààëëûí äàãóó õóâààðèëàõ àðãûã ¿å øàòíû àðãà ãýíý.

Цайны газрын зардлыг хуваарилах даа

Àëãåáðèéí àðãà

Цех тасагХуваарилалтын

өмнөх ҮНЗҮзүүлсэн үйлчилгээ

Засварын газар Цайны газар

Оёдол 2 300 000 60% 50%

Эсгүүр 1 800 000 30% 40%

Засварын газар 600 000 10%

Цайны газар 450 000 10%

ДҮН 5 150 000 100% 100%

¯ é ëäâýðè é í í ýãæ ¯ é ë÷è ëãýýí è é í ýãæ

Î ¸äî ë Ýñã¿¿ð Çà ÖÃ

Õóâààðèëàõ

û í º ì í º õ

¯ Í Ç

2300000 1800000 600000 450000

Õóâààðèëàëò

ÇÃ -ààñ

651515*60%=3

90909

651515*30%=19

5454.5

651515 651515*10%=65151.5

Õóâààðèëàëò

ÖÃ -ààñ

515151*50%=2

57575.5

515151*40%=19

5454.4

515151*10%=51

515.1

515151

ҮНЗ-н хэлбэлзлийн шинжилгээ

Хуваарилах суурийн сонголт, норм тогтоолт

Нийтлэгээр гардаг тул тодорхой обьектын өртөгт хуваарилалтаар шингээдэг.

Хуваарилах даа норм хэрэглэдэг. Норм тогтоохын тулд суурь үзүүлэлт сонгох

хэрэгтэй.ҮНЗ-ын болон суурь үзүүлэлтийн төсөвлөлт

хийх шаардлага бий болдог.Норм тогтоохНормоо хэрэглэн ҮНЗ-ыг хуваарилдаг.

Үйл ажиллагааны суурь сонгох хэмжүүрүүд

Биет бүтээгдэхүүнүүд Шууд материалын зардал Шууд хөдөлмөрийн зардал Шууд хөдөлмөрийн цаг Машин цаг Хүн цаг Ажил гүйлгээний гэх мэт.

Хуваарилах суурийн сонголт, норм тогтоолт

ҮНЗ норм тогтоолт

Илүү, Дутуу тооцсон ҮНЗ

Тооцоолсон ҮНЗ> Жинхэнэ ҮНЗ үед хэлбэлзэл нь хэмнэсэн зардал буюу илүү тооцсон ҮНЗ

Тооцоолсон ҮНЗ< Жинхэнэ ҮНЗ үед хэлбэлзэл нь хэтэрсэн зардал буюу дутуу тооцсон

ҮНЗ

1. Илүү болон Дутуу тооцсон ҮНЗ-ийн зөрүү маш бага буюу материаллаг бус гэж үзвэл ББӨ рүү хаана.

2. Илүү дутуу тооцсон ҮНЗ-н зөрүү бүтээгдэхүүний өртөгт нөлөөлөхүйц материаллаг байвал бараа материал ба ББӨ өртөг рүү пропорциональ хэмжээгээр хаана.

Илүү, дутуу тооцсон ҮНЗ-г хаах бичилт

ҮНЗ хяналт

Èë¿¿ áà äóòóó òîîöîîëîãäñîí ¿éëäâýðëýëèéí íýìýãäýë çàðäàë, ò¿¿íèé

õýëáýëçýë

1.Èë¿¿ áà äóòóó òîîöîãäñîí ¯ÍÇ = ïÍÇ - ªÒ¯ÍÇ /+/ äóò /-/ èë¿¿

2.¯ÍÇ -ûí õýëáýëçýë = Çàðöóóëàëòûí õýëáýëçýë + Аøèãëàãäààã¿é õ¿÷èí ÷àäëûí хэлбэлзэл

3.Çàð õýëáýëçýë = ïÍÇ -ÿéöýòãýëä íîãäîõ òºñºâ

4. ÃÍÒ = Õóâüñàõ ¯ÍÇ íîðì õ ÿéö ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò + Òîãòìîë ¯ÍÇ

5.Àøèãëàãäàõã¿é хүчин ÷àäëûí õýëáýëçýë =ÃÍÒ -ªÒ¯ÍÇ

6.ªÒ¯ÍÇ = ¯ÍÇ íîðì õ ÿéö ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò

7. ¯ÍÇ íîðì = Òºñºâëºãäñºí ¯ÍÇ/Òºñºâëºãäñºí ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò

8.¯ÍÇ íîðì = Õувьсах ¯ÍÇí +Ò¯ÍÇ í

9.Õ¯ÍÇ íîðì = Òºñºâëºãäñºí Õ¯ÍÇ / Òºñºâëºãäñºí ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò

10. Ò¯ÍÇ íîðì = Òºñºâëºãäñºí Ò¯ÍÇ / Òºñºâëºãäñºí ñóóðü ¿ç¿¿ëýëò

 

LOGO