บทท�� 9ต้�นทนมาต้รฐาน

(Standard Cost)

91. ความหมายของต้�นทุ�นมาต้รฐาน (Standard Cost)

ต้�นทนมาต้รฐาน เป็�นต้�นทนท��กำ�าหนดขึ้��นล่�วงหน�าอย่�างม�หล่�กำเกำณฑ์! ณ กำ�าล่�งกำารผล่#ต้หน��งภาย่ใต้�สถานกำารณ!ท��กำ�าหนดไว� (ณ กำ�าล่�งกำารผล่#ต้ป็กำต้#)

คำ�าว�ามาต้รฐาน อาจแบ�งเป็�น มาต้รฐาน 2 ป็ระเภทด�วย่กำ�นคำ-อ

1. มาต้รฐานด้�านปร�มาณ (Quantity Standard)เป็�นมาต้รฐานเกำ��ย่วกำ�บจ�านวนหน�วย่กำารใช้�

2. มาต้รฐานเกี่��ยวกี่�บราคาหร�ออ�ต้รา (Price or Rate Standard)

เป็�นมาต้รฐานด�านจ�านวนเง#น

9.2 ประโยชน ของต้�นทุ�นมาต้รฐาน (The Utility of Standard Cost)

9.2.1 กำารล่ดแล่ะคำวบคำมต้�นทน 922. . กำารคำ#ดต้�นทนขึ้องคำงคำล่�ง

923 กำารวางแผนโดย่งบป็ระมาณ 924 กำ�าหนดแนวทางในกำารต้��งราคำาขึ้าย่ 925 ส�งเสร#มแล่ะว�ดสมรรถภาพกำารผล่#ต้

93. ความแต้กี่ต้"างระหว"างต้�นทุ�นโด้ยประมาณและต้�นทุ�นมาต้รฐาน

931 ต้�นทนโดย่ป็ระมาณ 932. . ต้�นทนมาต้รฐาน

9.4 กี่ารกี่$าหนด้มาต้รฐาน (Setting Standard Cost)

9.4.1 ว�ต้ถุ�ด้�บมาต้รฐาน (Material Standard)1. กี่ารต้�&งปร�มาณว�ต้ถุ�ด้�บมาต้รฐาน (Setting

Material Quantity Standard) กำ . กำารศึ�กำษาต้ามหล่�กำว#ศึวกำรรม (Engineering

Study)ขึ้ . กำารว#เคำราะห!ป็ระสบกำารณ!เกำ��ย่วกำ�บกำารใช้�ว�ต้ถด#บใน

อด�ต้คำ . กำารทดสอบ (Test)

2. กี่ารต้�&งราคาว�ต้ถุ�ด้�บมาต้รฐาน (Setting Material Price Standard)

9.4.2 ค"าแรงมาต้รฐาน (Labour Standard Cost)

1. กี่ารต้�&งมาต้รฐานทุ��ใช�ในกี่ารผล�ต้ (Setting Labour Time Standard)

1. โดย่กำารใช้�ขึ้�อม3ล่ท��บ�นท�กำกำารป็ฏิ#บ�ต้#งานในอด�ต้

2. โดย่กำารทดสอบกำารผล่#ต้ภาย่ใต้�เง-�อนไขึ้ป็กำต้# 3. โดย่กำารศึ�กำษากำารเคำล่-�อนไหวแล่ะเวล่า

(Motion & Time Study)4. โดย่กำารป็ระมาณอย่�างม�หล่�กำเกำณฑ์!

2. กี่ารต้�&งมาต้รฐานอ�ต้ราค"าแรง (Setting Labour Rate Standard)

ต้ารางทุ�� 9.1 กี่ารกี่$าหนด้ค"าแรงมาต้รฐานเปร�ยบเทุ�ยบกี่�บค"าแรงทุ��จ่"ายจ่ร�ง

ระด้�บพน�กี่งาน ค"าแรงทุ��จ่"ายจ่ร�ง ค"าแรงมาต้รฐาน1

2

3

4

5

1.50

1.60

1.70

1.90

2.00

1.74

6

7

8

9

10

2.2

2.4

2.6

2.8

3.0

2.60

11

12

13

3.2

3.5

3.7

3.47

ต้�วอย"างทุ�� 91. ถ�าโรงงานแห�งหน��งม�กำารกำ�าหนดมาต้รฐานคำ�าแรงต้ามต้ารางท�� 9. 1 แล่ะในกำารป็ฏิ#บ�ต้#งานต้�องใช้�คำนงาน หล่าย่ระด�บ จากำขึ้�อม3ล่ ต้ามต้าราง

จะหาผล่ต้�างคำ�าแรงได�ด�งน��

ต้ารางทุ�� 92 ผลต้"างอ�ต้ราค"าแรง จ่ากี่กี่ารปฏิ�บ�ต้�งานของคนงานหลายระด้�บ

จากำต้ารางจะเห5นว�าผล่ต้�างในอ�ต้ราคำ�าแรงขึ้องงวดน�� =

12,290 – 12,754

= 156 บาท

ระด้�บ จ่$านวนช��วโมง ค"าแรงจ่"ายจ่ร�ง ค"าแรงมาต้รฐาน1

5

6

10

11

13

700

500

500

1,200

1,000

800

1,050

1,000

1,100

3,600

3,200

2,960

1,218

870

1,300

3,120

3,470

2,776

รวม 4,200 12,910 12,754

943. . กี่ารต้�&งค"าใช�จ่"ายโรงงานมาต้รฐาน (Setting Factory Overhead Standard)

ระด�บกำ#จกำรรมท��ใช้�โดย่ท��วไป็ม� 3 ระด�บ คำ-อ 1. ระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้ท��คำาดไว� (Expected

Capacity)2. ระด�บกำ�าล่�งท��พอป็ฏิ#บ�ต้#ได� (Practical or

Physical Capacity)3 ระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้ถ�วเฉล่��ย่หร-อระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้ป็กำต้#

(Average or Normal Capacity)

โดย่ท��วไป็แล่�วอ�ต้ราโสห�ย่กำารผล่#ต้ จะกำ�าหนดโดย่ใช้�ช้��วโมงแรงงานทางต้รงเป็�นหล่�กำ

ต้�วอย"างทุ�� 92.

ระด�บกำ#จกำรรม ช้��วโมงแรงงานทางต้รงคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได�ระด�บท��ผล่#ต้ท��คำาดไว� 100000, 400000,ระด�บผล่#ต้ท��ป็ฏิ#บ�ต้#ได� 125000, 500000,ระด�บผล่#ต้ป็กำต้# 120000, 480000,

จากำขึ้�อม3ล่จะได�ว�าอ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาจรฐาน ในแต้�ล่ะระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้จะเป็�นด�งน��ระด้�บกี่$าล�งผล�ต้ทุ��คาด้ไว� = = 4 บาทุต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง

ระด้�บกี่$าล�งผล�ต้ทุ��ปฏิ�บ�ต้�ได้� = = 4 บาทุต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง

ระด้�บกี่$าล�งผล�ต้ถุ�วเฉล��ย = = 4 บาทุต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง

จ่ะเห.นได้�ว"า อ�ต้ราค"าใช�จ่"ายโรงงานแปรผ�น จ่ะไม"ม�ผลกี่ระทุบต้"อระด้�บกี่$าล�งผล�ต้

000,120

000,480

000,125

000,500

000,100

000,400

ส�าหร�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��คำงท��น� �นจะขึ้��นอย่3�กำ�บระด�บกำารผล่#ต้ขึ้องกำ#จกำรรม สมมต้#ว�าคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท��น��เป็�น 320000, บาท ถ�าใช้�ระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้ด�งกำล่�าวจะได�ผล่ขึ้องอ�ต้ราโสห�ย่กำารผล่#ต้คำงท��ด�งน��

ระด�บกำ�าล่�งผล่#ต้ท��คำาดไว� = = 3.20 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

ระด�บกำ�าล่�งกำารผล่#ต้ท��ป็ฏิ#บ�ต้# = = 2.56 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

ระด�บกำ�าล่�งกำารผล่#ต้ถ�วเฉล่��ย่ = = 2.67 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

120,000320,000

125,000320,000

100,000320,000

95. บ�ต้รต้�นทุ�นมาต้รฐาน 96 กี่รว�เคราะห ผลต้"างของต้�นทุ�นมาต้รฐาน

(Variance Analysis)9.6.1 กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างว�ต้ถุ�ด้�บทุางต้รง

(Direct Material Variance Analysis) 1. ผล่แต้กำต้�างด�านราคำา (Price Variance)

P.V. = (PS - PA) QA

เม-�อ P.V. = Material Price VariancePS = Standard Material Price

PA = Actual Material Price

QA = Actual Material Quantity

ต้�วอย"างทุ�� 93. สมมต้�ว"ากี่ารซื้�&อว�ต้ถุ�เลขทุ�� P1-35 ม�ข�อม1ลด้�งน�&ป็ร#มาณซื้-�อ 5000, หน�วย่ราคำาว�ต้ถจ�าย่จร#ง 250. บาทต้�อหน�วย่ราคำาว�ต้ถมาต้รฐาน 275 บาทต้�อหน�วย่

แทนคำ�า ผล่แต้กำต้�างด�านราคำา (P.V.) = (2.75 – 2.50) 5,000

P.V. = 1,250 บาท (Favorable หร-อน�าพอใจ)

ผล่แต้กำต้�างในเร-�องราคำาส�าหร�บกำารซื้-�อว�ต้ถ P 1-35 น��เป็�นท��น�าพอใจขึ้องกำ#จกำาร เพราะราคำาขึ้าย่จร#งต้��ากำว�าราคำามาต้รฐาน แต้�ถ�าคำ�าผล่แต้กำต้�างในเร-�องราคำาท��ได�น��ต้#ดล่บ แสดงว�าราคำาจ�าย่จร#งส3งกำว�ามาต้รฐานผล่แต้กำต้�างย่�อมไม�น�าพอใจ (Unfavorable)

2. ผลแต้กี่ต้"างด้�านปร�มาณ (Material Visage Variance)

Q.V. = (QS - QA ) PS

เม-�อ Q.V. = Material Quantity Variance

QS = Standard Material Quantity

QA = Actual Material Quantity

PS = Standard Material Price

ต้�วอย"างทุ�� 94. สมมต้�ว"ากี่ารซื้�&อว�ต้ถุ�เลขทุ�� P1-35 ม�ข�อม1ลด้�งน�&ป็ร#มาณว�ต้ถท��ใช้�จร#ง 5000, หน�วย่ป็ร#มาณว�ต้ถมาต้รฐานท��คำวรใช้� 4800, หน�วย่ราคำาว�ต้ถมาต้รฐานต้�อหน�วย่ 275. บาท

แทนคำ�า ผล่แต้กำต้�างด�านราคำา (Q.V.)= (4,800 – 5,000) 2.75

Q.V. = 550 หน�วย่ (Unfavorable หร-อไม�น�าพอใจ)

ผล่แต้กำต้�างด�านป็ร#มาณส�าหร�บกำารว�ต้ถราย่กำาร P 1-35 น��ไม�เป็�นท��น�าพอใจ เพราะจ�านวนว�ต้ถท��ใช้�จร#งส3งกำว�ามาต้รฐานท��ต้� �งไว�

962. . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างแรงงานทุางต้รง (Direct Labour Variance Analysis)

1. ผล่ต้�างเน-�องจากำอ�ต้ราคำ�าแรง (Labour Price Variance)

P.V.= (PS - PA) QA

เม-�อ P.V. = Labour Price VariancePS = Standard Labour l Price

PA = Actual Labour Price

QA = Actual Labour Quantity

ต้�วอย"างทุ�� 95 จ่ากี่ต้�วอย"างงานเลขทุ�� P 2-46 ในบ�ต้รต้�นทุ�นมาต้รฐาน อ�ต้ราค"าจ่�างมาต้รฐานเทุ"ากี่�บ 7 บาทุ สมมต้�ว"าใช�เวลา ผล�ต้ 2000, ช��วโมง โด้ยเส�ยค"าแรงจ่"ายจ่ร�งช��วโมงละ 725. บาทุ กี่ารค$านวณเป2นด้�งน�&

P.V. = (PS – PA) QA

P.V. = ( 7 - 7.25) 2,000

ผล่แต้กำต้�างด�านอ�ต้ราจ�าง = -500 (Unfavorable หร-อไม�น�าพอใจ)ผล่แต้กำต้�างด�านอ�ต้ราจ�างน��ไม�เป็�นท��พอใจเพราะคำ�าแรงท��จ�าย่จร#งส3งกำว�ามาต้รฐานท��ต้� �งไว�

2. ผลแต้กี่ต้"างเน��องจ่ากี่เวลา (Labour Quantity Variance)

Q.V. = (QS - QA ) PS

เม-�อ Q.V. = Labour Quantity VarianceQS = Standard Labour Quantity

QA = Actual Labour Quantity

PS = Standard Labour Price

ต้�วอย"างทุ�� 96 จ่ากี่ต้�วอย"างงานเลขทุ�� P 2-46 ใช�ช��วโมงกี่ารทุ$างานจ่ร�งไป 2000, ช��วโมง ในขณะทุ��ระด้�บ มาต้รฐานกี่$าหนด้ให�ใช� 1890, ช��วโมง จ่ะสามารถุค$านวณผลแต้กี่ต้"างด้�านประส�ทุธิ�ภาพ แรงงานได้�ด้�งน�&

Q.V. = (QS – QA) PS

P.V. = ( 1,890 – 2,000) 7

ผล่แต้กำต้�างเน-�องจากำเวล่า = 770 ช้��วโมง (Unfavorable หร-อไม�น�าพอใจ)ผล่แต้กำต้�างด�านเวล่าน��ไม�เป็�นท��พอใจ เพราะจ�านวนช้��วโงท�างานจร#ง ส3งกำว�าท��กำ�าหนดไว�ในมาต้รฐาน

9 .6 .3 กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างค"าใช�จ่"ายโรงงาน

(Factory Overhead Cost Standard Variance Analysis)

งบประมาณค"าใช�จ่"ายโรงงานแผนกี่ผล�ต้ทุ�� 1

ประจ่$าป5 2540

ระด�บกำารผล่#ต้ 40% 60 % 8 0 % 1 0 0 % 120%

ป็ร#มาณกำารผล่#ต้ (หน�วย่) 4000, 6000,8000, 10000, 12000,

ช้��วโมงแรงงานทางต้รง 2000, 3000,4000, 5000, 6000,

ค"าใช�จ่"ายโรงงานเปล��ยนแปลงได้�ต้"อช��วโมง

โรงงานทุางต้รงแรงงานทางอ�อม 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 0.50

ว�ต้ถทางอ�อม 800 1,200 1,600 2,000 2,400 0.40

ว�สดส#�นเป็ล่-อง 400 600 800 1,000 1,200 0.20

คำ�าซื้�อมแซื้ม 280 420 560 700 840 0.14

คำ�ากำ�าล่�งแล่ะแสงสว�าง 100 150 200 250 3000.05

รวมคำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน- 2,580 3,870 5,160 6,450 7,740 1.29

ท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได�

ค"าใช�จ่"ายโรงงานคงทุ��ห�วหน�าคำนงาน 1000, 1000, 1200 1200,1200,คำ�าเส-�อมราคำาเคำร-�องจ�กำร 700 700 800 800

800

คำ�าป็ระกำ�นภ�ย่ 250 250 300 300

300

ภาษ�ทร�พย่!ส#น 200 200 200 200

200

คำ�ากำ�าล่�งแล่ะแสงสว�าง 350 350 400 400

400

คำ�าซื้�อมแล่ะบ�ารงร�กำษา 300 300 300 300

300

รวมคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท�� 2800, 2800, 3200, 3200,3200,

รวมคำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน 5380, 6670, 8360, 9650,10940,

สมมต้#ว�าเล่-อกำระด�บกำารผล่#ต้ ณ % 80 เป็�นระด�บกำารผล่#ต้ป็กำต้# (Normal Capacity Production Level) จะสามารถคำ�านวณอ�ต้ราโสห�ย่กำารผล่#ต้มาต้รฐานได�ด�งน��

= = 2.09 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

งานทางต้รงช้��วโมงแรงหมดโรงงานท��งคำ�าใช้�จ�าย่

ช้��วโมง 4,000บาท 8,360

ซื้��งแบ�งอ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐานน��ออกำเป็�นอ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได�แล่ะอ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท��ด�งน��

อ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� = = 1.29 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท�� = = 0.80 บาทต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง

จากำงบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��ย่-ดหย่�นได� เม-�อแย่กำอ�ต้ราคำ�านวณงบป็ระมาณจะต้�องแย่กำส�วนหน��งเป็�นคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท�� 3200, บาท ซื้��ง บวกำ กำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได�อ�กำ 129. บาท แล่ะผล่คำ�านวณขึ้องคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��ได�น�� จะเร�ย่กำว�า คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามงบป็ระมาณ (Budget Overhead Cost)

4,0005,160

ช้��วโมง 4,000บาท 3,200

กำารคำ�านวณคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามงบป็ระมาณในระด�บต้�าง ๆ จะท�าได�ด�งน��

ช��วโมงโรงงานทุางต้รง ค"าใช�จ่"ายโรงงานต้ามงบประมาณ รวม ต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง

คงทุ�� อ�ต้รา เปล��ยนแปลง2 ,000 2 ,800 1.29 2,580 5,3802.69 บาท 3,000 2 ,800 1.29 3,870 6,6702.22 บาท 4,000 3 ,200 1.29 5,160 8,3602.09 บาท 5,000 3 ,200 1.29 6,450 9,6501.93 บาท 6,000 3 ,200 1.29 7,740 10,9401.82 บาท

กี่ารค$านวณค"าใช�จ่"ายโรงงานต้ามมาต้รฐานช��วโมงแรงงงานทุางต้รง ต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง รวม ( ทุ��กี่$าล�งผล�ต้ปกี่ต้� )2000, 209 4180, บาท3000, 209. 6270, บาท4000, 209. 8360 บาท5000, 209. 10450,บาท6000, 209. 12540,บาท

จะเห5นได�ว�าเกำ#ดคำวามแต้กำต้�างระหว�างคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามงบป็ระมาณ ในระด�บกำารผล่#ต้ต้�าง ๆ กำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามอ�ต้รามาต้รฐาน แล่ะเม-�อกำารป็ฏิ#บ�ต้#งานจร#งเกำ#ดขึ้��นกำ5จะม�คำวามแต้กำต้�างขึ้องคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานเกำ#ดขึ้��นอ�กำ โดย่สรป็แล่�วคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานจะม� 3ล่�กำษณะคำ-อ

1 . คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามงบป็ระมาณ (Budget Overhead Cost) 2. คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้ามมาต้รฐาน (Standard Overhead Cost) 3. คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง ( Actual Overhead Cost)

กำารว#เคำราะห!เป็ร�ย่บเท�ย่บผล่แต้กำต้�างขึ้องคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานม� 4 ว#ธี� คำ-อ

1 . กี่ารว�เคราะห แบบ 1 ทุาง (One Way Method)เป็�นกำารว#เคำราะห!ผล่ต้�างสทธี# (Net Factory Overhead Variance)

2. กี่ารว�เคราะห แบบ 2 ทุาง (Two Variances Method)กำ . ผล่ต้�างท��คำวบคำมได� (Controllable Variance)ขึ้ . ผล่ต้�างป็ร#มาณกำารผล่#ต้ (Volume Variance)

3. กี่ารว�เคราะห แบบ 3 ทุาง (Three Variances Method)กำ . ผล่ต้�างจากำงบป็ระมาณ (Spending or Budget Variance)ขึ้ . ผล่ต้�างอ�นเกำ#ดจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ท��ว�างเป็ล่�า (Idle Capacity Variance)คำ . ผล่ต้�างสมรรถภาพ (Efficiency Variance)

4. กี่ารว�เคราะห แบบ 4 ทุาง (Four Variances Method) กำ . ผล่ต้�างจากำงบป็ระมาณ (Spending or Budget Variance) ขึ้ . ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� (Variable Efficiency Variance) คำ . ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��คำงท�� (Fixed Efficiency Variance) ง . ผล่ต้�างอ�นเกำ#ดจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ท��ว�างเป็ล่�า (Idle Capacity Variance)

ต้�วอย"างทุ�� 97. จ่ากี่งบประมาณค"าใช�จ่"ายโรงงานของแผนกี่ทุ�� 1 ป5 2540 ทุ��กี่ล"าวมาแล�วน�&น สมมต้�ว"าม�ช��วโมงทุ��ผล�ต้จ่ร�ง 3700, ช��วโมง แต้"ช��วโมงมาต้รฐานทุ��กี่$าหนด้ควรจ่ะเป2น 3500, ช��วโมง และค"าใช�จ่"ายโรงงานทุ��เกี่�ด้ข6&นจ่ร�งเป2น 8000, บาทุ จ่งค$านวณหาผลต้"างค"าใช�จ่"ายโรงงานในแต้"ละว�ธิ�

กี่ารค$านวณ เล่-อกำระด�บกำารผล่#ต้ท�� 80% เป็�นระด�บผล่#ต้ป็กำต้# โดย่อ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานต้�อช้��วโมงแรงงานทางต้รง ณ ระด�บ กำารผล่#ต้ป็กำต้#เป็�น 209. บาท

1. กี่ารว�เคราะห แบบ 1 ทุาง (One Way Method)

ผล่ต้�างระหว�างคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#งกำ�บต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน จะเป็�นด�งน��คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง = 8,000 บาทต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน = ช้��วโมงแรงงานมาต้รฐาน อ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่มาต้รฐาน

= 3,500 2.09

= 7,315 บาทผล่ต้�างสทธี# = คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง ต้�นทนคำ�า–ใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน

= 8,000 – 7,315

= 685 บาท (Unfavorable)

2. กี่ารว�เคราะห แบบ 2 ทุาง (Two Variances Method)

กี่ .ผลต้"างทุ��ควบค�มได้� (Controllable Variances)คำ�าใช้�จ�าย่ท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง = 8,000 บาทงบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน = คำ�าใช้�จ�าย่คำงท�� + คำ�าใช้�จ�าย่ผ�นแป็รท�� 3500, ช้ม.

= 3,200 + (3,500 1.29)= 3,200 + 4,515= 7,715 บาท

ผล่ต้�างท��คำวบคำมได� = คำ�าใช้�จ�าย่ท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง - งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน

= 8,000 – 7,715= 285 บาท (Unfavorable)

ข . ผลต้"างปร�มาณกี่ารผล�ต้ (Volume Variance)

งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน = 7,715 บาทต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน = 7,315 บาท

ผล่ต้�างป็ร#มาณกำารผล่#ต้ = งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน – ต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน= 7,715 - 7,315= 400 บาท (Unfavorable)

รวมผล่ต้�างระหว�างคำ�าใช้�จ�าย่ท��เกำ#ดขึ้��นจร#งแล่ะต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน ผล่ต้�างท��คำวบคำมได� (Controllable Variance) = 285 บาท ผล่ต้�างป็ร#มาณกำารผล่#ต้ (Volume Variance) = 400 บาทผล่ต้�างสทธี# = 685 บาท

3. กี่ารว�เคราะห แบบ 3 ทุาง (Three Variances Method)กี่ .ผลต้"างจ่ากี่งบประมาณ (Spending or Budget Variance)

คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง = 8,000 บาท งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง = คำ�าใช้�จ�าย่คำงท�� + คำ�าใช้�จ�าย่ผ�นแป็รท�� 3700 ช้ม.

= 3,200 + (3,700 1.29)= 3,200 + 4,773= 7,973 บาท

ผล่ต้�างงบป็ระมาณ = คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เกำ#ดขึ้��นจร#ง งบ–ป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง =8,000 – 7,973

= 27 บาท (Unfavorable)

ข . ผลต้"างอ�นเกี่�ด้จ่ากี่ป7จ่จ่�ยกี่ารผล�ต้ทุ��ว"างเปล"า (Idle Capacity Variance) งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่ส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง = 7,973 บาท คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง = 3,700 2.09

= 7,733 บาท ผล่ต้�างอ�นเกำ#ดจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ท��ว�างเป็ล่�า = 7,973 – 7,733

= 240 บาท (Unfavorable)

ค . ผลต้"างสมรรถุภาพ (Efficiency Variance)คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง = 7,733 บาทต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน = 7,315 บาท

ผล่ต้�างสมรรถภาพ = คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานส�าหร�บช้��วโมงผล่#ต้ท��ท�าจร#ง – ต้�นทนคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐาน

= 7,733 - 7,315= 418 บาท (Unfavorable)

รวมผล่ต้�างท��ง 3 ช้น#ด = ผล่ต้�างงบป็ระมาณ + ผล่ต้�างอ�นเกำ#ดจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ท��ว�างเป็ล่�า + ผล่ต้�างสมรรถภาพ = 27 + 240 + 418

ผล่ต้�างสทธี# = 685 บาท

4.กี่ารว�เคราะห แบบ 4 ทุาง (Four Variances Method)

ข .ผลต้"างสมรรถุภาพเกี่��ยวกี่�บค"าใช�จ่"ายโรงงานทุ��เปล��ยนแปลงได้� (Variable Efficiency Variance)

ช้��วโมงผล่#ต้ท��แท�จร#ง = 3,700 ช้��วโมงช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน = 3,500 ช้� �วโมง ผล่ต้�าง = 200 ช้� �วโมง

ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� = ผล่ต้�าง อ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได�

= 200 1.29 บาท= 258 บาท

(Unfavorable)

ค .ผลต้"างสมรรถุภาพเกี่��ยวกี่�บค"าใช�จ่"ายโรงงานทุ��คงทุ�� (Fixed Efficiency Variance)

ช้��วโมงผล่#ต้ท��แท�จร#ง = 3,700 ช้��วโมงช้��วโมงผล่#ต้มาต้รฐาน = 3,500 ช้� �วโมง ผล่ต้�าง = 200 ช้� �วโมง

ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� = ผล่ต้�าง อ�ต้ราคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท��

= 200 0.8 บาท= 160 บาท

(Unfavorable)

ผล่ต้�างสมรรถภาพ = ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� + ผล่ต้�าง

= 258 + 160

= 418 บาท

964. . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างผสม (Mixed Variance Analysis)1. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านว�ต้ถุ�ด้�บ (Material Variance Analysis)

กี่ . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างผสม (Material Mixed Variance)

MMV = SIM – ( SQO ) ( SMR )เม-�อ MMV = Material Mixed Variance

SIM = Standard Input Material CostSQO = Standard Quantity Output

MaterialSOM= Standard Output Material

Cost

ข . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างจ่ากี่ทุ��คาด้หว�ง (Material Yield Variance)

MYV = [ AQO – SQO ] SMRเม-�อ MYV = Material Yield Variance

AQO= Actual Quantity Output Material

SQO = Standard Quantity Output Material

SMR = Standard Material Rate

2. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านแรงงาน (Labour Variance Analysis)กี่ . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านค"าแรง (Labour Rate Variance)

LRV = ALC – ( AH ) ( SHLR )เม-�อ ALC = Actual Labour Cost

AH = Actual HourSHLR = Standard Hour

Labour Rate

ข . กี่ารว�เคราะห สมรรถุภาพแรงงาน (Labour Efficiency Variance)

LEV = ( SH – AH ) ( SHLR)เม-�อ LEV = Labour Efficiency Variance

SH = Standard HourAH = Actual HourSHLR = Standard Hour

Labour Rate

ค . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างจ่ากี่ทุ��คาด้หว�ง (Labour Yield Variance)

LYV = [ AQO – SQO ] (SLR)เม-�อ LYV = Labour Yield Variance

AQO = Actual Quantity Output Material

SQO = Standard Quantity Output Material

SLR = Standard Labour Rate

3. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านค"าใช�จ่"ายโรงงาน (Factory Overhead Variance Analysis)

กี่ . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านงบประมาณ (Spending Variance)

SV = AFOH – (FC + AH SRV)เม-�อ SV = Spending Variance

AFOH = Actual Factory Overhead Variance)

FC = Fixed CostAH = Actual HourSRV = Standard Rate Variance

ข . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างอ�นเกี่�ด้จ่ากี่ป7จ่จ่�ยกี่ารผล�ต้ว"างเปล"า (Idle Capacity Variance)

ICV = ( SHL – AHL ) SRFเม-�อ ICV = Idle Capacity Variance)

SHL = Standard Hour – LabourAHL = Actual Hour – LabourSRF = Standard Rate Fixed Cost

ค . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านประส�ทุธิ�ภาพทุ��คาด้หว�ง (Efficiency Yield Variance)

EV = ( SH – AH ) SRเม-�อ EV = Efficiency Yield Variance

SH = Standard HourAH = Actual HourSR = Standard Rate

ง . กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างด้�านค"าใช�จ่"ายโรงงานทุ��คาด้หว�ง (Overhead Yield Variance)

FOHYV = ( AQO – SQO ) SFRเม-�อ FOHYV = Factory Overhead Yield Variance

AQO= Actual Quantity Output Material

SQO = Standard Quantity Output Material

SFR = Standard Factory Overhead Rate

ต้�วอย"าง 9 .8 บร�ษั�ทุ เนสทุ เล" อาเซื้�ยน (ประเทุศไทุย ) จ่$ากี่�ด้ ทุ$ากี่ารผล�ต้ผล�ต้ภ�ณฑ์ คร�มเทุ�ยม (Non – Dairy Creamer) โด้ย ม�ข�อม1ลในกี่ารผล�ต้ด้�งน�&

กี่ .ปร�มาณและราคาของว�ต้ถุ�ด้�บมาต้รฐาน

บ�นทุ6กี่กี่ารใช�ว�ต้ถุ�ด้�บประจ่$าเด้�อนมกี่ราคม 2539

แล่ะได�ผล่#ต้ภ�ณฑ์!ท��งหมด 220000, ป็อนด!

ปร�มาณ (ปอนด้ ) ราคา ( บาทุ / ปอนด้ )

ต้�นทุ�น (บาทุ)

นมผงเนย่

ไขึ้ม�นป็าล่!ม

1,000600400

0.500.250.25

500150100

Total Input Materials

2,000 0.375 750

Total Output Product

1,500 0.500 (ต้�นทนต้�อหน�วย่ผล่#ต้ภ�ณฑ์!)

ว�ต้ถุ�ด้�บต้�นงวด้ ซื้�&อระหว"างงวด้ ว�ต้ถุ�ด้�บคงเหล�อปลายงวด้

นมผง 10,000 150,000 15,000

เนย่ 30,000 50,000 5,000

ไขึ้ม�นป็าล่!ม 25,000 50,000 20,000

ข. แรงงานทุางต้รง- คำ�าแรงทางต้รงมาต้รฐาน 5 บาทต้�อช้��วโมง- เวล่ามาต้รฐานในกำารผล่#ต้ 1,500 ป็อนด!เป็�น 30 ช้��วโมง- ช้��วโมงแรงงานทางต้รงท��ใช้�ในกำารผล่#ต้จร#ง ป็ระจ�าเด-อนมกำราคำม

เป็�น 3,800 ช้��วโมง

ค. ค"าใช�จ่"ายโรงงาน- คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานจร#งในเด-อนมกำราคำม เป็�น 9,000 บาท- งบป็ระมาณคำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน ณ ระด�บกำารผล่#ต้ป็กำต้# ป็ระจ�าเด-อนมกำราคำมเป็�นด�งน��

งบประมาณค"าใช�จ่"ายโรงงานเด้�อนมกี่ราคม

ป็ร#มาณกำารผล่#ต้ (หน�วย่) 200,000

ช้��วโมงแรงงานทางต้รง 4,000

ค"าใช�จ่"ายโรงงานเปล��ยนแปลงได้�ต้"อช��วโมงแรงงานทุางต้รง

แรงงานทางอ�อม 2,000 0.50

ว�ต้ถทางอ�อม 1,600 0.40

ว�สดส#�นเป็ล่-อง 800 0.20

คำ�าซื้�อมแซื้ม 560 0.14

คำ�ากำ�าล่�งแล่ะแสงสว�าง 200 0.05

รวมคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� 5,160 1.29

ค"าใช�จ่"ายโรงงานคงทุ��ห�วหน�าคำนงาน 1,200

คำ�าเส-�อมราคำาเคำร-�องจ�กำร 800

คำ�าป็ระกำ�นภ�ย่ 300

ภาษ�ทร�พย่!ส#น 200

คำ�ากำ�าล่�งแล่ะแสงสว�าง 400

คำ�าซื้�อมแล่ะบ�ารงร�กำษา 300

รวมคำ�าใช้�จ�าย่คำงท�� 3,200

รวมคำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน 8,360

ต้�นทุ�นมาต้รฐานทุ��กี่$าหนด้ว�สด 0.50 บาท / ป็อนด!แรงงาน 0.10 บาท / ป็อนด!คำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน 0.03 บาท / ป็อนด!รวม 0.63 บาท / ป็อนด!

กี่ารค$านวณ

1. ผลแต้กี่ต้"างด้�านว�ต้ถุ�ด้�บ (Material Variance)ป็ร#มาณว�ต้ถด#บท��ใช้� = ว�ต้ถด#บต้�นงวด + ซื้-�อระหว�างงวด ว�ต้ถด#บคำงเหล่-อป็ล่าย่–งวดป็ร#มาณนมผง = 10,000 + 150,000 – 15,000 = 145,000

ป็อนด!ป็ร#มาณเนย่ = 30,000 + 50,000 – 5,000 = 75,000ป็อนด!ป็ร#มาณไขึ้ม�นป็าล่!ม = 25,000 + 50,000 – 20,000 = 55,000ป็อนด!รวม = 275,000 ป็อนด!ต้�นทนว�ต้ถด#บมาต้รฐาน = ป็ร#มาณว�ต้ถด#บท��ใช้� ราคำามาต้รฐานต้�นทนนมผงมาต้รฐาน = 145,000 0.50 = 72,500บาทต้�นทนเนย่มาต้รฐาน = 75,000 0.25 = 18,750บาทต้�นทนไขึ้ม�นป็าล่!ม = 55,000 0.25 = 13,750บาทรวม = 105,000 บาทป็ร#มาณผล่#ต้ภ�ณฑ์!ท��คำวรจะได�เม-�อใช้�ว�ต้ถด#บมาต้รฐาน 275000, ป็อนด! คำ-อ

275,000 ป็อนด!

= 206,250 ป็อนด!ป็ร#มาณผล่#ต้ภ�ณฑ์!ท��ผล่#ต้ได�จร#ง = 220,000 ป็อนด!

2,0001,500

กี่ . Material Mixed Varianceจากำ MMV = SIM – ( SQO ) ( SMR )

= 105,000 – ( 206,250 ) ( 0.5 )= 1,875บาท (Unfavorable)

ข . Material Yield Varianceจากำ MYV = [ AQO – SQO ] SMR

= [ 220,000 – 206,250 ] 0.5 = 6,875บาท (Favorable)

2. ผลแต้กี่ต้"างด้�านแรงงาน (Labour Variance)ต้�นทนแรงงานท��จ�าย่จร#ง = 19,152 บาทช้��วโมงกำารผล่#ต้ท��ท�าจร#ง = 3,800 ช้��วโมงอ�ต้ราต้�นทนแรงงานมาต้รฐาน = 5 บาทต้�อช้��วโมง= =

0.1 บาท/

ป็อนด!

ช้� �วโมงกำารท�างานมาต้รฐาน = = 4,125 ช้��วโมง

กี่ . Labour Rate Varianceจากำ LRV = ALC – ( AH ) ( SHLR )

= 19,152 – ( 3,800 ) ( 5 )= 152 บาท (Unfavorable)

ข . Labour Efficiency Varianceจากำ LEV = ( SH – AH ) ( SHLR )

= ( 4,125 – 3,800 ) ( 5 )= 1,625 บาท (Favorable)

1,500530

1,500206,250 30

ค .Labour Yield Varianceจากำ LYV = ( AQO – SQO ) SLR

= ( 220,000 – 206,250 ) 0.1= 1,375 บาท (Favorable)

3.ผลแต้กี่ต้"างด้�านค"าใช�จ่"ายโรงงาน (Factory Overhead Variance)คำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��จ�าย่จร#ง = 9,000 บาทคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท�� = 3,200 บาทช้��วโมงกำารท�างานจร#ง = 3,800 ช้��วโมงคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานมาต้รฐานคำ#ดต้ามช้��วโมงแรงงานทางต้รง = 2.09 บาทต้�อช้��วโมง =

= 0.0418 บาท / ป็อนด!- คำ�าใช้�จ�าย่คำงท�� = 0.8 บาทต้�อช้��วโมง- คำ�าใช้�จ�าย่เป็ล่��ย่นแป็ล่งได� = 1.29 บาทต้�อช้��วโมงช้��วโมงแรงงานทางต้รง ณ กำ�าล่�งผล่#ต้ป็กำต้# = 4,000 ช้��วโมง

1,500302.09

กี่ .Spending Varianceจากำ SV = AFOH – ( FC + AH SRV )

= 9,000 – ( 3,200 + 3,800 1.29 )= 898บาท (Unfavorable)

ข . Idle Capacity Varianceจากำ ICV= ( SHL – AHL ) SRF

= ( 4,125 – 3,800 ) 0.8= 260บาท (Unfavorable)

ง .Factory Over Head Yield Variance จากำFOHYV = ( AQO – SQO ) SFR

= ( 220,000 – 206,250 ) 0.0418= 412.5 บาท (Favorable)

ต้ารางทุ�� 9.3 แสด้งแบบต้"าง ๆ ของกี่ารว�เคราะห ต้�นทุ�นมาต้รฐาน

กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"าง ผลกี่ารว�เคราะห ทุ��น"าพอใจ่

1. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างว�ต้ถุ�ทุางต้รง - ผล่แต้กำต้�างด�านราคำา - ผล่แต้กำต้�างด�านป็ร#มาณ2. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างแรงงานทุางต้รง - ผล่แต้กำต้�างเน-�องจากำอ�ต้ราคำ�าแรง - ผล่แต้กำต้�างเน-�องจากำเวล่า3. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างค"าใช�จ่"ายโรงงาน - ผล่ต้�างท��คำวบคำมได� - ผล่ต้�างป็ร#มาณกำารผล่#ต้ - ผล่ต้�างขึ้ากำงบป็ระมาณ - ผล่ต้�างอ�นเกำ#ดจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ว�างเป็ล่�า - ผล่ต้�างสมรรถภาพ - ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานแป็รผ�น - ผล่ต้�างสมรรถภาพเกำ��ย่วกำ�บคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานคำงท�� - ผล่ต้�างสทธี#

+-

+-

--------

ต้ารางทุ�� 9.3 แสด้งแบบต้"าง ๆ ของกี่ารว�เคราะห ต้�นทุ�นมาต้รฐาน (ต้"อ)

กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"าง ผลกี่ารว�เคราะห ทุ��น"าพอใจ่

4. กี่ารว�เคราะห ผลแต้กี่ต้"างผสม - ด�านว�ต้ถด#บ • ผล่แต้กำต้�างผสม • ผลแต้กี่ต้"างจ่ากี่ทุ��คาด้หว�ง - ด�านแรงงาน • ผล่แต้กำต้�างเน-�องจากำอ�ต้ราคำ�าแรง • ผล่แต้กำต้�างด�านสมรรถภาพ • ผล่แต้กำต้�างจากำท��คำาดหว�ง - ด�านคำ�าใช้�จ�าย่โรงงาน • ผล่แต้กำต้�างด�านงบป็ระมาณ • ผล่แต้กำต้�างจากำป็;จจ�ย่กำารผล่#ต้ว�างเป็ล่�า • ผล่แต้กำต้�างจากำป็ระส#ทธี#ภาพท��คำาดหว�ง • ผล่แต้กำต้�างด�านคำ�าใช้�จ�าย่โรงงานท��คำาดหว�ง

-+

-++

--++

THE END