Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 17 Iουλίου 2016 • Eτος 8ο • Aρ. φύλλου 407 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy | €2,00 (Βασική) €3,90 (Πλήρης)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

Φόρος τιμής Εν μέσω δύο τραγικών επετείων σή-μερα, θεωρούμε χρέος να αποτίνουμεφόρο τιμής σε εκείνους που προάσπι-σαν την Κύπρο, στο πραξικόπημα καιτην εισβολή. Σε εκείνους που έδωσαντη ζωή τους σε μία άνιση αναμέτρησημε το εμφύλιο μίσος και τη χούντα,καθώς και με τη λαίλαπα της τουρκικήςεισβολής. Ωστόσο, 42 χρόνια μετά, θε-ωρούμε και έχουμε ισχυρή προς τούτοάποψη, ότι διπλά προδομένες είναι οιοικογένειες των αγνοουμένων της κυ-πριακής τραγωδίας. Πλάσματα πουπλανήθηκαν και πλανώνται ακόμα καισήμερα ανάμεσα σε σκιές θανάτουκαι αγωνίας και που δυστυχώς, κι αυτόείναι το μέγα αίσχος, έγιναν αντικείμεναεκμετάλλευσης πολιτικών, αλλά καιβορά στην κρεατομηχανή μιας άθλιαςκαι χρονοβόρας γραφειοκρατίας, πουθεώρησε και θεωρεί ότι μπορούν νακατακρατούνται ως απόρρητα, στοιχείαγια αγνοούμενους. Τα αρχεία του οποι-ουδήποτε στρατού (βλ. τουρκικού)δεν ανοίγουν με διακηρύξεις ούτε όμωςκαι με διχαστικές προγραφές.

Σ H M E PA

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΕΝΘΕΤΟ «ΖΩΗ»

ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο ανατρεπτικόςLarry Gus στην «Κ»Πώς ένας μουσικός ή έστω ένας οποιοσδήποτε άν-θρωπος αγαπάει την αποτυχία και μάλιστα εμπνέε-ται από αυτήν; Ο κατά κόσμον Παναγιώτης Μελίδηςκαι για τους φαν Larry Gus μάς εξηγεί γιατί αγαπάεινα αποτυγχάνει… πετυχαίνοντας τον στόχο του.

ΚΡΙΤΙΚΗ Θέατρο, μουσική, βιβλίο, τηλεόραση, κινηματογράφος

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Μία κουβέντα για το σύμπαν Η Αθηνά Κουστένη, διευθύντρια του Εθνικού ΚέντρουΕπιστημονικής Έρευνας στη Γαλλία, λέει στην «Κ» ότιείναι πιο εύκολο να βάλει κανείς νερό στην επιφάνειαενός πλανήτη, από το να φτιάξει ατμόσφαιρα.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Bιβλία για την παραλίαΕπιλέξαμε βιβλία για όλα τα γούστα, που νομί-ζουμε ότι μπορούν να σας κρατήσουν συντρο-φιά στις καλοκαιρινές σας εξορμήσεις. Ταξι-διωτικά, φιλοσοφικά και φυσικά πολλά λογοτε-χνικά, βιβλία που θα σας ταξιδέψουν διαβά-ζοντάς τα. Όποιο και να διαλέξετε, ένα είναισίγουρο, ότι δεν θα βαρεθείτε.

Τα νέα σχέδια γιατο λιμάνι ΛάρνακαςΤι προνοεί η μελέτη της ΕΥ

Ο διεθνής οίκος E&Y εκπόνησε προκα-ταρκτική μελέτη όσον αφορά στην ανά-πτυξη του λιμανιού και της μαρίνας τηςΛάρνακας. Σύμφωνα με το σχέδιο στονχώρο θα δημιουργηθούν εμπορικά καιοικιστικά ακίνητα, υψηλής ποιότηταςμαρίνα, αλλά και κατάλληλος χώρος γιακρουαζιερόπλοια. Οικονομική, σελ. 4

Αναμέτρηση σεταραγμένα ύδαταΣτα μαχαίρια Κίνα-Φιλιππίνες

Η απόφαση του Μόνιμου Διαιτητικού Δι-καστηρίου της Χάγης, σύμφωνα με τηνοποία οι αξιώσεις της Κίνας στη ΝότιαΣινική Θάλασσα στερούνται νομικής βά-σης, θέτει δύσκολες προκλήσεις σε όλατα εμπλεκόμενα μέρη. Η εφαρμογή τηςαπόφασης είναι πολύ δύσκολη. Το Πεκίνοθεωρεί άκυρη την απόφαση και δενεννοεί να την εφαρμόσει. Σελ. 23

Καθοριστικός θα είναι ο Σεπτέμβριος, αφούπερί τα τέλη του μήνα φτάνει στην Κύπροκαι κλιμάκιο των διεθνών δανειστών γιατην πρώτη αξιολόγηση μετά την ολοκλήρωσητου προγράμματος στήριξης. Όπως είναιγνωστό, η Κύπρος θα παραμείνει σε πρό-γραμμα αυστηρής επιτήρησης μέχρι να

αποπληρώσει το 75% των υποχρεώσεώντης προς τους διεθνείς δανειστές, κάτι πουαναμένεται να γίνει γύρω στο 2029. Ο χει-ρισμός που θα τύχουν τα νομοσχέδια γιατον δημόσιο τομέα, αναμένεται να αποτε-λέσει καθοριστικό παράγοντα για την πρώτηαξιολόγησή τους. Οικονομική, σελ. 5

Ο Σεπτέμβρης θα κρίνει πολλάΗ συζήτηση για το Δημόσιο θα συμπέσει με την κάθοδο των δανειστών

Για μία ακόμη φορά, η Γαλλίαέγινε θέρετρο τρομοκρατικήςενέργειας, με τις εικόνες απότην Παρασκευή το πρωί να κά-νουν τον γύρο του κόσμου καινα προκαλούν άφατη θλίψηκαι προβληματισμό. «Η μάχηενάντια στην τρομοκρατία θαείναι μακρά» δήλωσε ο Φραν-σουά Ολάντ, ενώ τα μηνύματασυμπαράστασης ανά το παγκό-σμιο είναι προς τον γαλλικόλαό, που θρηνεί για τρίτη φο-ρά νεκρούς από τυφλό τρομο-κρατικό χτύπημα. Σελ. 21

ΘΕΣΕΙΣ

Αβέρωφ Νεοφύτου

Ο λαϊκισμός και η ουσία του φόρου ακινήτων. Σελ 6

Νίκος Κατσουρίδης

Αλήθεια είναι… Σελ. 10

Χρίστος Μ. Τριανταφυλλίδης

Το Μαρί και το Κράτος τότεκαι έκτοτε. Σελ. 7

Η Γαλλία θρηνεί για τρίτη φορά

Tώραένα app έχει

προσωπικότητα,

τη δική σου!Τέχνες, σελ. 12

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΜΠΑΤΡΟΣ

Zeppelin και Dronesκατά των πυρκαγιώνΚαταγραφή των πυρκαγιών και κατά-σβεσή τους με τη χρήση συστημάτωνDrones και Zeppelin αποτελούν τηνπρόταση του διασυνοριακού προ-γράμματος «Άλμπατρος» για πρόλη-ψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών.Το κόστος του προγράμματος ανέρ-χεται στα 1,2 εκατ. ευρώ. Σελ. 11

Παραπλάνησητου γ.γ. για τους αγνοούμενους13 χρόνια φαγούρας των Η.Ε. Ενώ τον Ιούλιο του 2003, ο εκπρόσωπος τηςΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο Μπράιαν Κέλι ανα-κοίνωσε την ολοκλήρωση έρευνας για τουςαγνοούμενους στα αρχεία της Δύναμης,τον Ιούλιο του 2016, ο Μπαν Κι Μουν ανα-κοίνωσε τη διεξαγωγή έρευνας στα αρχείατης ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Για 13 χρόνια τα στοιχείατης έρευνας στοιχειώνουν το Λήδρα Πά-λας… Σελ. 8

ΗΠΑ: Μας ζητούναναβάθμισησυνεργασίαςΜέσω υπ. Άμυνας και Εξωτερικών Με έκθεσή τους προς τις αρμόδιες επιτροπέςΕνόπλων Δυνάμεων Βουλής και Γερουσίας,εμμένουν στους λόγους για τους οποίουςέχει επιβληθεί εμπάργκο αμερικανικώνόπλων στην Κύπρο και παραπέμπουν γιαμετά τη λύση του Κυπριακού την πιθανότητααλλαγής πολιτικής. Σελ. 9

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ

Κάποιοι φοβούνταιμη χάσουντις προαγωγές τους

Ο φόβος να μη χαθεί ηδεδομένη προαγωγή εί-ναι μία από τις κυριότε-ρες πηγές αντιδράσεωνγια τη μεταρρύθμιση

του δημόσιου τομέα, δήλωσε ο υφυ-πουργός παρά τω Προέδρω, σε συ-νέντευξή του στην «Κ». Κατά τονίδιο, η κουλτούρα που είχε καλλιερ-γηθεί εντός του Δημοσίου, ήταν τέ-τοια, ώστε η προαγωγή ήταν θέμααρχαιότητας και εθεωρείτο δεδομέ-νη, με αποτέλεσμα να δημιουργούν-ται αδικίες και ασύμμετρα αμειβόμε-νοι υπάλληλοι. Σελ. 6

Δικαστικές πηγές από την Ελλάδα ξεκαθά-ρισαν μιλώντας στην «Κ» το τοπίο αναφο-ρικά με τι μέλλει γενέσθαι στην υπόθεσηΒγενόπουλου και τις αξιώσεις της Δημο-κρατίας μέσω Νομικής Υπηρεσίας. Σύμφωναμε τις πληροφορίες, εφόσον η υπόθεση

Βγενόπουλου μπήκε στο αρχείο από τηνεισαγγελέα Τσατάνη, μόνο αν προκύψουνστο μέλλον νέα στοιχεία και κριθεί απα-ραίτητο θα δοθεί εντολή για να ανοίξουνεκ νέου. Ως εκ τούτου, προκύπτουν ερω-τήματα πολλαπλής φύσης γύρω από τους

μέχρι σήμερα χειρισμούς, που άπτονταιτόσο του κόστους (από το λογισμικό πουαγοράστηκε, μέχρι και τη σύνταξη ομάδαςεμπειρογνωμόνων), αλλά και του τι έχεισυμβεί ώστε η Κύπρος να βρεθεί προ τε-τελεσμένων. Παράλληλα, επικρέμεται η

διαιτησία στο Διεθνές Διαιτητικό Δικα-στήριο και εξακολουθούν οι Μπουλούταςκαι Φόρος να παραμένουν άφαντοι, ότανέτερες υποθέσεις της κατάρρευσης τηςκυπριακής οικονομίας δεν έχουν αγγιχτείκαν. Σελ. 4, 5.

Η Τουρκία από το απόγευμα της Παρασκευής 15ης Ιουλίου, δεν είναι πια η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο στρατός διενήργη-σε πραξικόπημα κατά του αυταρχικού μεν, λαοφιλούς δε προέδρου, στοιχείο που λειτουργούσε από τα ξημερώματα του Σαββάτου σανθρυαλλίδα ενός εν δυνάμει εμφυλίου. Η εμβάθυνση της πόλωσης στην κοινωνία, η ύφεση στην οικονομική ανάπτυξη, η κλιμάκωση των εν-τάσεων στο εσωτερικό της χώρας, η απώλεια του ελέγχου της κατάστασης στα σύνορα με τη Συρία, αλλά και οι συχνές προστριβές ακόμακαι με τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους, συνέθεσαν το εύφλεκτο κράμα που προκάλεσε ως φαίνεται την ανάφλεξη στην Τουρκία.

Πραξικόπημα στον σουλτάνο…

ΚΑΤΕΧOΜΕΝΑ

Αντιπαράθεση για τηλειτουργία εκκλησιών «Επιβάλλετε απαγορεύσεις τη στιγ-μή που εμείς τασσόμαστε υπέρ τηςάρσης όλων των περιοριστικών μέ-τρων σε όλα τα θρησκευτικά μνημείατου νησιού» λέει στην τ/κ Δεξιά ο κ.Αταλάι. Σελ. 10

Εκλεισε η υπόθεση Βγενόπουλου Το αδιέξοδο στις έρευνες για την κατάρρευση της οικονομίας - Η διολίσθηση του κύρους της δικαιοσύνης

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εφημερίδα

ψηφιακά στο ipad με μόνο €0,89

01- KATHI_17-7_KATHI NEW 16/07/16 02:11 Page 1

KΥΡΙΑΚH 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016

Expertise Solutions Value

www.pwc.com.cy

A Π Ο Ψ Η / Tου ΑΝΤΩΝΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ψάχνοντας το αρχείομου τις προάλλες μεαφορμή τις εξελίξειςμε τα νομοσχέδια τηςμεταρρύθμισης τουδημόσιου τομέα, ένιω-

σα ιδιαίτερα αφελής, διαβάζονταςτα εξής γραφόμενά μου τότε: «Ησιωπηρή αποδοχή της ρύθμισηςαπό την ΠΑΣΥΔΥ και η επίτευξησυμφωνίας για ανανέωση των συλ-λογικών συμβάσεων στους Ημι-κρατικούς, δεν συνιστούν ούτενίκη της μιας πλευράς επί της άλλης,ούτε ήττα. Συνιστούν σημαντικήκίνηση εξορθολογισμού μιας μηβιώσιμης κατάστασης, που αφέθηκενα υπάρχει για δεκαετίες».

Κανονικά, θα έπρεπε να κρυφτώστο πετσί μου και να παρακαλώότι κανείς δεν θα θυμάται το συγ-κεκριμένο άρθρο, αλλά μετά διά-βασα και λίγο παρακάτω και έκρινα

πως θα άξιζε τον κόπο το ρεζίλεμα,απλώς και μόνο για να υπενθυμί-σουμε κάποια δεδομένα. Μέχρι πουπαγοποιήθηκαν, οι αυξήσεις στοΔημόσιο, προέκυπταν αυτόματαασχέτως απόδοσης του υπαλλήλου,ενώ οι συνδυασμένες κλίμακες απο-τελούσαν μεγάλο αντικίνητρο γιατην παραγωγικότητα στο Δημόσιο,αφού είτε έπαιρνε προαγωγή κά-ποιος είτε όχι, την αύξηση την είχεεξασφαλισμένη. Και σίγουρα, η αύ-ξηση του κρατικού μισθολογίουκατά 100 -150 εκατ. ευρώ ετησίωςαποτελούσε μία φούσκα παρόμοιαμε εκείνη των ακινήτων, την οποίαόμως πλήρωνε ο φορολογούμενος.Και μπορεί η προσοχή να στρέφε-ται, φυσιολογικά στο νομοσχέδιογια το μισθολόγιο, αλλά ιδιαίτερης,ίσως και μεγαλύτερης σημασίαςνα είναι τα υπόλοιπα, τα οποία προ-βλέπουν πως οι προαγωγές δεν θα

γίνονται με μοναδικό κριτήριο τηναρχαιότητα ούτε μέσω διάτρητωνδιαδικασιών και εξαίρετων αξιο-λογήσεων. Άλλωστε, είναι κάτι πουκαι η ίδια η πλειοψηφία των δημο-σίων υπαλλήλων λογικά θα επιδιώ-κει και θα θέλει, γιατί πιστεύουμεπως είναι περισσότεροι οι άξιοι καιπροσοντούχοι στο Δημόσιο απόαυτούς που επαναπαύθηκαν μόλιςδιορίστηκαν. Είτε μιλάμε για ένανυπάλληλο γραφείου είτε για ένανεκπαιδευτικό, είτε για στρατιωτικόείτε για απλό κλητήρα.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι συνέβα-λαν κι αυτοί το μερίδιο που τουςαναλογούσε στην αντιμετώπισητης κρίσης, γιατί ως ένα σημείοήταν και μέρος της. Μπορεί σε σχέ-ση με τα δισεκατομμύρια των τρα-πεζών, η δική τους ευθύνη να ήτανμικρή, αλλά δεν παύει να είχαν μέ-ρος της. Ίσως, λοιπόν, να είναι και-

ρός να αποζημιωθούν με κάποιααύξηση, αλλά σε λελογισμένο πλαί-σιο και όχι πέραν των δυνατοτήτωντου κράτους, το οποίο ακόμα φο-ρολογεί τους πολίτες, οι πλείστοιεκ των οποίων δεν θα πάρουν αυ-ξήσεις, με έκτακτους φόρους πουεπιβλήθηκαν λόγω κρίσης. Και δενθα πρέπει να λησμονούμε ούτεόσους βρέθηκαν στην ανάγκη γιαΕλάχιστο Εγγυημένο Εισόδημαούτε τους ανέργους. Συνολικά 500εκατ. ευρώ δόθηκαν το 2015 σεκοινωνικές παροχές, ενώ οι δαπάνεςπροσωπικού ανήλθαν σε 1,8 δισ.ευρώ. Πιο λογικό θα ήταν αν πρώταβλέπαμε τις ευπαθείς ομάδες καιμετά όλους τους υπόλοιπους καιδεν αναφέρομαι μόνο στους δημό-σιους υπαλλήλους, αλλά σε όλουςτους πολίτες. Για παράδειγμα, ακού-γεται κάπως παράλογο σε μία χώραπου έχει ένα Σύστημα Υγείας όπως

η Κύπρος, οι δαπάνες του προσω-πικού στο υπουργείο Υγείας ναανέρχονται σε 261 εκατ. ευρώ καιοι δαπάνες για αγορά φαρμάκωνκαι ιατρικών προμηθειών σε μόλις120 εκατ. ευρώ. Ούτε οι δαπάνεςπροσωπικού για υπουργείο Άμυναςκαι Δικαιοσύνης να ανέρχονται συ-νολικά σε 339 εκατ. ευρώ και οι δα-πάνες για σχετικά θέματα σε 163εκατ. ευρώ.

Ένα υγιές κράτος, πρώτα φρον-τίζει τα του οίκου του. Όχι μέσωπροσωρινών μέτρων μέχρι να ξε-περαστούν οι δυσκολίες, άλλα μέσωμόνιμων ρυθμίσεων που διασφα-λίζουν τη βιωσιμότητα των δημό-σιων οικονομικών, αλλά και πουστέλνουν στον πολίτη το μήνυμαπως τα λεφτά που πληρώνει δενσπαταλούνται για δαπάνες που δενθα του φέρουν την ανάλογη αντα-πόδοση.

Περί εξορθολογισμού και σοβαρότητας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Οι αλλοδαποί αγοραστέςπροτιμούν τη ΛεμεσόΩς μήνας ρεκόρ μπορεί να χαρακτηριστείο Ιούνιος για πωλήσεις ακινήτων σε αλλο-δαπούς, διότι οι πωλήσεις σε Λευκωσία,Αμμόχωστο, Λάρνακα, Πάφο και Λεμεσόσκαρφάλωσαν στις 195. Από άποψη πε-ριοχής, οι περισσότερες πράξεις με αλλο-δαπούς αγοραστές για τον Ιούνιο έγινανστη Λεμεσό, φτάνοντας τις 60. Σελ. 12

ΜΑΡΙΝΑ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

Ετοιμο το πλάνο, λείπουν τα λεφτάΟ διεθνής οίκος E&Y εκπόνησε προκαταρ-κτική μελέτη όσον αφορά στην ανάπτυξητου λιμανιού και της μαρίνας της Λάρνακας.Σύμφωνα με το σχέδιο ανάπτυξης στην πε-ριοχή θα δημιουργηθούν εμπορικά και οικι-στικά ακίνητα, υψηλής ποιότητας μαρίνα,αλλά και χώρος για κρουαζιερόπλοια. Σελ. 4

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

Ασύμβατο το πλαίσιο φορολόγησης Τη διαφοροποίηση και τελικά τη σταδιακήκατάργηση του υφιστάμενου φορολογικούκαθεστώτος γύρω από θέματα δικαιωμάτωνπνευματικής ιδιοκτησίας προνοεί σχετικότροποποιητικό νομοσχέδιο. Το συγκεκριμέ-νο φορολογικό πλαίσιο ήταν αντίθετο με τιςπροτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμέςτης Δράσης 5 των BEPS Actions. Σελ. 6

ΓΑΛAΖΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜIΑ

Δημιουργεί προσδοκίεςγια θέσεις εργασίαςΗ συνολική απασχόληση στους τομείς οι-κονομικής δραστηριότητας με συμμετοχήστη γαλάζια οικονομία της Κύπρου την πε-ρίοδο 2016-2026 προβλέπεται ότι θα εμ-φανίσει αυξητική τάση, όπως αναφέρεταισε πρόσφατη έκθεση της ΑνΑΔ. Σελ. 7

1,58%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

X.A.1,69% 0,98%

Nasdaq

5,02%

Nikkei

2,31%

Dax

-0,34%

FTSE 100

2,72%

Πετρέλαιο

0,07%

€ /$ΔΙΕΘΝΗ

Πιο ανθρώπινο και πιο κοινωνικόΔΝΤ θέλει η Λαγκάρντ.

Σελ. 9

X.A.K.1,83%

Καθοριστικός μήνας θα είναι οΣεπτέμβριος, αφού περί τα τέλητου μήνα φτάνει στην Κύπροκαι κλιμάκιο των διεθνών δα-νειστών για την πρώτη αξιο-λόγηση μετά την ολοκλήρωσητου προγράμματος στήριξης(post programme). Όπως είναιγνωστό, η Κύπρος θα παραμεί-

νει σε πρόγραμμα αυστηρήςεπιτήρησης μέχρι να αποπλη-ρώσει το 75% των υποχρεώ-σεών της προς τους διεθνείςδανειστές, κάτι που αναμένεταινα γίνει γύρω στο 2029. Ο χει-ρισμός που θα τύχουν τα νο-μοσχέδια για τον δημόσιο το-μέα, αναμένεται να αποτελέσει

καθοριστικό παράγοντα γιατην πρώτη αξιολόγησή τους.Μέχρι τον Σεπτέμβριο, θα πρέ-πει επίσης να ξεκαθαρίσει κατάπόσο θα δοθούν αυξήσεις καιμε ποιο τρόπο, ώστε να ετοι-μαστεί ο προϋπολογισμός γιατο 2017. Τυχόν μη ρύθμιση τουθέματος, θα στείλει επίσης ένα

αρνητικό μήνυμα στις αγορές,ενόψει νέας έκδοσης χρέους,αλλά και στους οίκους αξιολό-γησης, οι οποίοι περιλαμβάνουνδιαρθρωτικής φύσεως μεταρ-ρυθμίσεις στις προτεραιότητεςπου θα ήθελαν να δουν ενόψειαναβάθμισης του αξιόχρεουτης οικονομίας. Σελ. 5

Τάνκερ - αποθήκες με 95 εκατομμύρια βαρέλια

Μέσω Κύπρου το διαδικτυακόστοίχημαΑλλάζουν τα δεδομένα στον χώροτου διαδικτυακού στοιχήματος απότον ερχόμενο Οκτώβριο, αφού όσεςεταιρείες θα θέλουν να προσφέρουντις υπηρεσίες τους στην κυπριακήαγορά, θα πρέπει πρώτα να εξα-σφαλίσουν τη σχετική άδεια απότην τοπική Εθνική Αρχή Στοιχη-μάτων, αλλιώς θα τοποθετούνταισε λίστα φραγής. Σελ. 6

Περίπου 95 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο παραμένουν αποθηκευμένα σε δεξαμενές και δεξαμενόπλοια. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συσσώρευσηαποθεμάτων «μαύρου χρυσού» από την παγκόσμια ύφεση της διετίας 2008-2009. Η αιτία που έχουν αυξηθεί τόσο τα αποθέματα είναι ότι ηπαγκόσμια ζήτηση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, παρά τη θεαματική πτώση που έχουν σημειώσει τα τελευταία τρία χρόνια. Έχει ανακοπεί ηελαφρά ανάκαμψη που σημείωσε τελευταία η ζήτηση, καθώς μεσολάβησε το Brexit και ενέτεινε την αβεβαιότητα, ενώ παραμένει αναιμική ηανάπτυξη στην Ευρώπη.

Ποικίλες οι αναπτύξειςπου ψάχνουνεπενδυτέςΠολλών ειδών έργα, πλέον, αναμέ-νουν εξεύρεση επενδυτή στην Κύ-προ, σε αντίθεση με προηγούμεναχρόνια που, κυρίως, επρόκειτο γιαακίνητα προς ανάπτυξη. Επίσης,η δεύτερη μεγαλύτερη επένδυσηστα ιστορικά του νησιού είναι πλέονγεγονός, με την εξαγορά της Re-medica από την Ascendis, σε συμ-φωνία που συνολικά υπολογίζεταιστα 335 εκατ. ευρώ. Σελ. 6

Απόδοση Εβδομαδιαία αλλαγή

Κύπρος 3.76% +0.01%

Γερμανία -0.04% +0.13%

Γαλλία 0.18% +0.05%

Ιταλία 1.21% -0.03%

Ισπανία 1.17% -0.01%

Ιρλανδία 0.44% -0.01%

Ελλάδα 7.65% -0.10%

Ην. Βασίλειο 0.79% +0.01%

Απόδοση δεκαετών ομολόγων

Βαθμολογία από οίκους αξιολόγησης

Οίκος Μακρο- Βραχυ-Αξιολόγησης πρόθεσμο πρόθεσμο

Χρέος Χρέος

DBRS B R-4Fitch B+ BMoody’s B1 NPS&P BB- B

Κρίσιμος Σεπτέμβρης για δημοσίουςΠροϋπολογισμός, τρόικα, οίκοι αξιολόγησης και αγορές αναμένουν τις εξελίξεις για κρατικό μισθολόγιο

<<<<<<<

Με την πρώτη μετα-προγραμματική αξιολόγηση θα συμπέσει η κορύφωσητων συζητήσεων για το κρατικό μισθολόγιο.

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 15/07/16 22:53 Page 1

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤHΛΕΟΡΑΣΗ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 7 Ι Ο ΥΛ Ι Ο Υ 2 0 1 6

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣΜιλάμε με τον ΜαξΤέγκμαρκ για τον κόσμοΟ Σουηδός φυσικός Μαξ Τέγκμαρκ λέει πωςπλέον η θεωρία των παράλληλων συμπάντωνδεν θεωρείται επιστημονική φαντασία, αλλά οιφυσικοί αρχίζουν και την προσεγγίζουν ως έναεπιστημονικό ζήτημα προς συζήτηση. Σελ. 5

ΠΟΛΗΗ «Κ» στο ΜουσείοDDR του ΒερολίνουΜία επίσκεψη στο περίφημο «ΜουσείοDDR» στο κέντρο του Βερολίνου αποδει-κνύεται όχι μόνο μία εμπειρία για τη ζωήτων Ανατολικογερμανών, αλλά και για τηγενικότερη πολιτική του Οστμπλοκ. Σελ. 3

ΜΟΥΣΙΚΗ

Ο Larry Gusτραγουδά

στον ΦέγγαροΣελ. 4

ΒΙΒΛΙΟ

16 προτάσεις γιατο τι να διαβάσετε

στην παραλίαΣελ. 8

Του ΣΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Την εποχή που η ταινία επιστημονικήςφαντασίας «Γκάτακα» έβγαινε στουςκινηματογράφους, η πλανητολόγος καιδιευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Επι-στημονικής Ερευνας στη Γαλλία (CNRS)Αθηνά Κουστένη ολοκλήρωνε τη δι-δακτορική της διατριβή πάνω στηνατμόσφαιρα του Τιτάνα. Δεν θα μπο-ρούσε λοιπόν παρά να είναι η καταλ-ληλότερη για να προσφέρει την επι-στημονική της συμβουλή στην πρώτηεπανδρωμένη διαστημική αποστολήστον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου,γύρω από την οποία περιστρέφονταιη υπόθεση της ταινίας και η επίπονηπροσπάθεια του Βίνσεντ Φρίμαν (ΙθανΧοκ) να ξεπεράσει τις γενετικές δια-κρίσεις που επικρατούν σε ένα δυστο-πικό μέλλον. Στην ταινία, το ταξίδι στονΚρόνο θα διαρκούσε μια εβδομάδα, ενώστην πραγματικότητα διαρκεί περίπουεννέα χρόνια. «Θα πήγαινα στον Τιτάναμε την προϋπόθεση να μη χρειαστεί ναγυρίσω. Αν ο βασικός στόχος μιας απο-στολής είναι να πάμε κάπου και να γυ-ρίσουμε, τότε η σκέψη μας είναι εκεί.

Χαλάμε τη μισή αποστολή. Δεν πρέπεινα το λέω αυτό δυνατά γιατί η κόρη μουθα με σκοτώσει», λέει στην «Κ» η ΑθηνάΚουστένη την οποία συναντήσαμε στοπεριθώριο της Ευρωπαϊκής ΕβδομάδαςΑστρονομίας, όπου διοργανώθηκε, με-ταξύ άλλων, ζωντανή σύνδεση με τουςεπιστημονικούς υπεύθυνους της NASA,μια μέρα μετά την είσοδο του Juno στηντροχιά του Δία.

Μεγαλωμένη στο Παλαιό Φάληρο,παρέα με τα βιβλία του Ισαάκ Ασίμοφ,έβλεπε από νωρίς το μέλλον της σταάστρα. Εξειδικεύθηκε στον Τιτάνα, τονδορυφόρο του Κρόνου που έχει κοινάχαρακτηριστικά με τη Γη και ήταν απότα βασικά στελέχη στην αποστολή Κα-σίνι - Χόιχενς, η οποία παρέχει ακόμηπολύτιμα στοιχεία 13 χρόνια αφότουμπήκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο.Εργάστηκε επίσης στην κοινή πρότασητης NASA και της ESA για την εξερεύ-νηση των ίδιων ουράνιων σωμάτων το2008-2010, αλλά στην επιστημονική«Τιτανομαχία» για την εξερεύνηση τουΚρόνου ή του Δία και των δορυφόρωντους επικράτησε ο τελευταίος και η Ελ-ληνίδα επιστήμονας βρίσκεται ανάμεσαστους επικεφαλής της αποστολής Juice(Jupiter Icy moons Explorer) που θαεκτοξευθεί το 2022 από την ESA. «Δενυπάρχουν προτιμήσεις. Ενας επιστή-μονας είναι πάντα επιστήμονας. Οι ομά-δες τότε ήταν χωρισμένες, αλλά όταναποφασίστηκε ότι η πρώτη αποστολήθα είναι στον Δία, όλοι συνταχθήκαμεπίσω από αυτή. Από τη στιγμή που φτά-νει μια αποστολή οπουδήποτε, γίνεταιμια “έκρηξη” στον επιστημονικό τομέακαι τα αποτελέσματα είναι πάντα κάτιπου δεν περιμένουμε και μαθαίνουμε

καινούργια πράγματα για το πλανητικόμας σύστημα, τη ζωή, για όλα», τονίζει.

Συνθήκες επιβίωσηςΤο Juice αφού ρίξει μια ματιά στον

Δία για να συνεχίσει τις μελέτες στηνατμόσφαιρά που ξεκίνησε το Juno, θακάνει μια βόλτα στην Ευρώπη και θαεπικεντρωθεί στον Γανυμήδη και στονωκεανό νερού που έχει κάτω από τηνεπιφάνειά του. Το ενδιαφέρον με τηναποστολή του Juice είναι ότι ψάχνει για«κατοικήσιμους κόσμους». Οπότε τιδουλειά έχει σε έναν παγωμένο δορυ-φόρο; «Ο κόσμος όταν ακούει νερό καικατοικήσιμη ζώνη σκέφτεται το νερόστην επιφάνεια. Οι υπόγειοι ωκεανοίδεν ενδιαφέρουν πολύ κόσμο γιατί δυ-σκολευόμαστε να φανταστούμε τονεαυτό μας να ζει κάτω από την επιφάνεια.Αλλά στη Γη οι περισσότεροι οργανισμοίζουν έτσι, μέσα σε ωκεανούς ή κάτω

από πάγους», επισημαίνει η κ. Κουστένη.Συνηθίζουμε, μας εξηγεί, να σκεφτό-μαστε «γεωκεντρικά», εικάζοντας ότιθα συναντήσουμε τη ζωή αλλού όπωςείναι και στη Γη. Ωστόσο, η αναζήτησητης ζωής δεν είναι στις προτεραιότητέςτης. «Προσωπικά δεν ψάχνω ποτέ γιαζωή. Εμένα με ενδιαφέρει πού υπάρχουνοι κατάλληλες συνθήκες, διότι η ζωήμπορεί να δημιουργηθεί κάπου αλλάαυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιζήσει.Για την επιβίωση της ζωής χρειαζόμαστενερό, φαγητό, ενέργεια και ένα σταθερόπεριβάλλον», τονίζει. Και αυτό το περι-βάλλον, όπως επισημαίνει, είναι σχεδόνβέβαιο ότι δεν θα το βρούμε στους «κον-τινούς» μας πλανήτες.

Στη βραβευμένη τριλογία του συγ-γραφέα Κιμ Στάνλεϊ Ρόμπινσον, ο Αρηςμεταμορφώνεται σταδιακά σε μια νέαΓη (Terraforming) και ξεκινά ένας νέοςεποικισμός για το ανθρώπινο είδος.

Ωστόσο, η Αθηνά Κουστένη μας εξηγείγιατί κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολονα συμβεί. «Ενθουσιαζόμαστε με τονΑρη και λέμε ότι μπορούμε να ζήσουμεεκεί κάποια μέρα, αλλά το γεγονός ότιο Αρης δεν έχει καθόλου ατμόσφαιρα,δεν θα έχουμε πίεση, ότι θα εκραγούμεαν βγάλουμε το σκάφανδρο δεν ενοχλείκανέναν. Το πιο δύσκολο είναι να φτιά-ξουμε ατμόσφαιρα και όχι να βάλουμενερό στην επιφάνεια. Το νερό μπο-ρούμε να το φέρουμε και με κουβάδες»,λέει σχηματικά και μας καλεί να σκε-φτούμε σε μια προοπτική μερικών δι-σεκατομμυρίων ετών, όταν ο Ηλιοςδιογκωθεί και «καταπιεί» τον Αρη αφούκαταστρέψει πρώτα τη Γη. «Είναι πολύπιο δύσκολο να κάνεις τον Αρη γήινοπλανήτη παρά π.χ. τον Τιτάνα. Οτανμεγαλώσει ο Ηλιος, οι εξωτερικοί πλα-νήτες θα ζεσταθούν και οι πάγοι στηνεπιφάνεια θα λιώσουν. Ο Τιτάνας έχει

ήδη ατμόσφαιρα από άζωτο, μπορούμενα φέρουμε και το οξυγόνο», επιση-μαίνει. Η συζήτηση επανέρχεται στονΚρόνο και στον αγαπημένο της Τιτάνακαι όχι άδικα. Ο Δίας είναι μια τεράστιαπηγή ραδιενέργειας και οποιαδήποτεμορφή ζωής, όπως μας λέει η κ. Κου-στένη, αποκλείεται να επιζήσει και εκτι-μά ότι όσο απομακρυνόμαστε από εκεί-νον τόσο καλύτερα για την έρευνα των«κατοικήσιμων κόσμων». Το ίδιο πρό-βλημα έχει και ο δορυφόρος του, η Ευ-ρώπη. «Η Ευρώπη είναι τόσο κοντάστον Δία που η ακτινοβολία θα σκότωνεοτιδήποτε υπήρχε στην επιφάνειά της.Ο κόσμος αναρωτιέται γιατί εμείς στέλ-νουμε δορυφόρο και δεν προσεδαφί-ζουμε κάποιο σκάφος. Μα αν το κάνουμε,τότε τα όργανα του διαστημοπλοίου θαδουλέψουν μόνο δύο λεπτά στην καλύ-τερη περίπτωση. Γι’ αυτό και έχουμεπρογραμματίσει μόνο δύο fly by απότην Ευρώπη», τονίζει.

Σταρ ΤρεκΑπό την «Οδύσσεια του Διαστήματος»

μέχρι το «Σταρ Τρεκ», την «Ολική Επα-ναφορά» και την πρόσφατη «Διάσωση»(Martian) οι κινηματογραφιστές τοπο-θετούν το μέλλον του ανθρώπινου είδουςμακριά από τη Γη. Θα είμαστε εμείςόμως που θα ζήσουμε κάτω από τουςωκεανούς του Τιτάνα ή θα μετατρέψουμετον πλανήτη μας σε μια Αφροδίτη ή σεέναν Αρη με τις κλιματικές αλλαγές πουπροκαλούμε; «Για να σώσουμε τη ζωήθα μπορούσαμε να τη μεταφέρουμε σεέναν άλλο πλανήτη για να επιβιώσει.Μπορεί να μην είμαστε εμείς βέβαιααλλά κάποια άλλη μορφή ζωής», κατα-λήγει η Αθηνά Κουστένη. Στην ταινίαGravity, μας θυμίζει, η Σάντρα Μπούλοκαναδύεται συμβολικά μέσα από τηνυδάτινη λίμνη όπου έχει καταπέσει ηδιαστημική κάψουλα, στην αρχή έρ-ποντας και έπειτα σηκώνεται. Η Ελλη-νίδα επιστήμονας έδωσε και εκεί τιςπολύτιμες συμβουλές της.

Ψάχνω για επιβίωση, όχι για ζωήΗ διευθύντρια του CNRS Αθηνά Κουστένη εξηγεί στην «Κ» γιατί προτιμά τον Κρόνο από τον Δία, τον Τιτάνα από την Ευρώπη

«Το πιο δύσκολο είναι να φτιάξουμε ατμόσφαιρα και όχι να βάλουμε νερό στην επιφά-νεια ενός πλανήτη. Το νερό μπορούμε να το φέρουμε και με κουβάδες», λέει η ΑθηνάΚουστένη για τα σενάρια εποικισμού ενός πλανήτη χωρίς ατμόσφαιρα όπως ο Αρης.

Ενα αερόστατο θα μελετούσε την ατμό-σφαιρα στον Τιτάνα και ένα υποβρύχιοτους ωκεανούς μεθανίου στην επιφάνειάτου στην πρόταση NASA/ESA.

Σκηνή από την ταινία «Europa Report» (2013), όπου μια ομάδα αστροναυτών επιχειρεί να ερευνήσει τους ωκεανούς της Ευρώπης και εξολοθρεύεται από εξωγήινη μορφή ζωήςπου ζει στο νερό.“«Είναι πολύ πιο δύσκολο να κά-

νεις τον Αρη γήινο πλανήτη,παρά π.χ. τον Τιτάνα. Οταν μεγα-λώσει ο Ηλιος, οι εξωτερικοί πλα-νήτες θα ζεσταθούν και οι πάγοιστην επιφάνεια θα λιώσουν».

01-TEXNES NEW_Master_cy 15/07/16 12:24 Page 1