Σ H M E PA

Κ Υ Ρ Ι Ο Α Ρ Θ Ρ Ο

ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2013 • Eτος 5ο • Aρ. φύλλου 266 Κυπριακή Πολιτική και Oικονομική Eφημερίδα www.kathimerini.com.cy €1,50 (Απλή έκδοση) €2,90 (Βασική) €3,90 (Ενισχυμένη)

ΤΗΣ ΚΥ ΡΙΑΚΗΣ

ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 0 | Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 3ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ K SPORTS

ΟΜΟΝΟΙΑ

Ως μη γενόμενο το τελευταίο δίμηνοΟι διοικούντες το «τριφύλλι»ήδη προγραμματίζονται για τουςεπόμενους μήνες. Οι εξελίξειςτους βοήθησαν, αφού δεν ήθε-λαν να φύγουν.

ΑΠΟΕΛ

Πρόδρομος αλλαγής και ενότηταςΔεν αλλάζουν τα δεδομένα και οΠρόδρομος Πετρίδης θα είναι ονέος πρόεδρος, αφού έχει τηστήριξη των μετόχων και το υπέρτου ρεύμα.

ΑΝΟΡΘΩΣΗ

Φυτώριο ταλέντων η «Κυρία»Η ομάδα της Αμμοχώστου διαθέ-τει ταλέντα που δικαιούνται ευ-καιρίες στην πρώτη ομάδα, ειδι-κά με αυτή την εικόνα στο γήπε-δο. Η «Κ» αναλύει τα ταλέντα.

ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

Χωρίς απώλειες το ιατρικό δελτίοΠαρά την υψηλή ένταση των αγώ-νων, οι τραυματίες στον Απόλλω-να είναι λίγοι και αυτό οφείλεταιστην πολύ καλή δουλειά που γίνε-ται στο ιατρικό κομμάτι.

Το κτύπημα της φύσης μοιάζει με χαριστική βολή γιατον πληθυσμό των Φιλιππίνων. Η πολιτική προστασίαβρισκόταν επί δεκαετίες πολύ χαμηλά στις προτεραι-ότητες των κυβερνήσεων. Είκοσι εκατομμύρια ζουν σεμη ασφαλή καταλύματα, την ώρα που μία μικρή, κλε-πτοκρατική ελίτ ελέγχει τις πηγές πλουτισμού. Σελ. 24

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ

Η δικομανία βλάπτει σοβαράτη Δικαιοσύνη

Οι καθυστερήσειςστην απονομή δικαιο-σύνης θέτουν την Κύ-προ στο εδώλιο τουΕΔΑΔ και με τα χρή-ματα που καταβάλλει

η Δημοκρατία ως αποζημιώσεις θαμπορούσε να εργοδοτήσει δικαστές,υποστηρίζει ο Πρόεδρος του Ανωτά-του Δικαστηρίου, Δημήτρης Χατζη-χαμπής. «Θέλουμε δικαστές έντι-μους και ανιδιοτελείς» λέει και υπε-ραμύνεται της προσφυγής δικαστώνκατά της αποκοπής μέρους του μι-σθού τους. Σελ. 14

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ανδρέας Πάντζης κατά πάντωνΜε αφορμή τη νέα του ταινία ο πολυ-βραβευμένος σκηνοθέτης ΑνδρέαςΠάντζης εκφράζει στην «Κ» τουςπροβληματισμούς του για την πορείατης τέχνης στην Κύπρο και καυτηριά-ζει όσα τον ενοχλούν: « Όσο καλύτε-ρος είσαι, τόσο πιο πολλούς εχθρούςαποκτάς» λέει και καταγγέλλει τονΘΟΚ για μονοπώλιο. Ζωή, σελ. 1

EΠΙΣΤΗΜΗ-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Με φειδώ τα παιδιά στον υπολογιστήΗ υπερβολική χρήση ηλεκτρονικώνοδηγεί σε παχυσαρκία, έλλειψηύπνου, επιθετικότητα και χαμηλήεπίδοση στο σχολείο. Ζωή, σελ. 7

Σελ. 27

Ο κίνδυνος εργατικής και κοινωνικής ανα-ταραχής, καθώς και η μαύρη τρύπα των Τα-μείων Συντάξεων, είναι τα μεγάλα εμπόδιαστον δρόμο της κυβέρνησης για τις ιδιωτι-κοποιήσεις των ημικρατικών, όπως τα κα-

ταγράφει το Συμβούλιο Εθνικής Οικονομίαςκαι η μελέτη του οίκου PWC. Οι «σοφοί» επι-σημαίνουν επίσης την ανάγκη για ενίσχυσηρυθμιστικών αρχών προς αποτροπή κερδο-σκοπικών κρουσμάτων. Σελ. 12

Η διαμεσολάβησηφέρνει προστριβές Τι φοβούνται οι τράπεζες

Η υποχρεωτικότητα ή όχι της τραπεζικήςδιαμεσολάβησης στη ρύθμιση μη εξυ-πηρετούμενων δανείων προκαλεί προ-στριβές. Το Μνημόνιο προβλέπει τηνεπέκταση της διαμεσολάβησης ως ερ-γαλείο για βιώσιμες ρυθμίσεις, αλλά οιτράπεζες φοβούνται πως οι δανειολήπτεςθα το εκμεταλλευτούν για να αποφύγουντην αποπληρωμή. Οικονομική, σελ. 4

Ο καπετάνιος Είναι αξίωμα ότι στις φουρτούνεςξεχωρίζει ο καλός καπετάνιος καιο Γλαύκος Κληρίδης, με τις τοπο-θετήσεις, τους χειρισμούς και τιςενέργειές του σε περιόδους κρί-σιμες για το μέλλον της Κύπρου,απέδειξε ότι μπορούσε να διαβάζειτα σημεία των καιρών και με ψυ-χραιμία να βγάζει το καράβι απότις καταιγίδες. Ευφυής πολιτικός,οξυδερκής διαπραγματευτής, ρε-αλιστής αλλά και πατριώτης μπο-ρούσε να πάει ακόμα και αντίθεταστο ρεύμα, αν έβλεπε ότι αυτόοδηγούσε την πατρίδα σε βάρα-θρο, χωρίς να υπολογίζει πολιτικόαλλά και προσωπικό κόστος. Αυτόόμως είναι και η ποιοτική διαφοράτου ηγέτη από τον συμβατικό πο-λιτικό και ο Κληρίδης ήταν αυτόακριβώς, Ηγέτης. Το ήθος, η αξιο-πρέπεια, η μεγαλοψυχία και τοπηγαίο χιούμορ ήταν οι αξίες πουχαρακτήριζαν τον άνθρωπο Γλαύ-κο Κληρίδη. Έφυγε πλήρης ημε-ρών και με μνήμη αγαθή να τονσυνοδεύει.

Καθοριστικό σαρανταήμερογια την ΕλλάδαΤα «όπλα» του κ. Σαμαρά

Κρίσιμες θα είναι οι επόμενες σα-ράντα ημέρες για την Ελλάδα, κα-θώς μέχρι το Eurogroup του Δε-κεμβρίου θα κορυφωθούν οι δια-πραγματεύσεις με την τρόικα, ενώτην Παρασκευή ο πρωθυπουργόςΑντώνης Σαμαράς θα έχει συνάν-τηση στο Βερολίνο με την καγκε-λάριο Άγκελα Μέρκελ για την πο-ρεία του ελληνικού προγράμματος,αλλά και για τις προοπτικές απο-μείωσης του χρέους. Σελ. 18-21

Το διπλό δράμα ενός λαού

Παρατεταμένη μεν πιο ήπια δε ύφεση Οι αλήθειες των αριθμών

Πιο μακρά, αλλά πιο ρηχή θα είναι η πο-ρεία της ύφεσης, όπως δείχνουν τα τε-λευταία στοιχεία. Οι αριθμοί δείχνουνπως πιο δύσκολα θα βγούμε από τηνύφεση, απ’ ό,τι αρχικά εκτιμάτο. Μο-ναδικό στοιχείο που θα οδηγήσει σεταχύτερη ανάκαμψη, θα είναι μία ριζικήαλλαγή των δεδομένων στο τραπεζικόσύστημα. Οικονομική, σελ. 4

Δύο φόβοι για ιδιωτικοποιήσειςΟι «Σοφοί» εφιστούν την προσοχή στην κυβέρνηση

Οι ΗΠΑ θα διορίσουν απεσταλμένοΟ Κέρι βλέπει Νταβούτογλου

Διορισμό συντονιστή ήπροεδρικού απεσταλμένουστο Κυπριακό αναμένουνενημερωμένοι διπλωμάτες,εκτιμώντας ότι η εμπλοκήΤζον Κέρι σηματοδότησεκλιμάκωση της ανάμιξηςτων ΗΠΑ στους χειρι-σμούς. Εκτιμάται, επίσης,

ότι αυτό οφείλεται κυρίως στα κοιτάσματατης κυπριακής ΑΟΖ, ενώ η Λευκωσία συχνάλαμβάνει μηνύματα από τις ΗΠΑ πως χωρίςλύση το ρίσκο να μην αξιοποιηθεί το φυσικόαέριο είναι μεγάλο. Ταυτόχρονα, στέλεχος τουεβραϊκού λόμπι προειδοποίησε Ε/κ επίσημουςότι οι ΗΠΑ δεν θα διακινδυνεύσουν τις σχέσειςτους με την Τουρκία, λέγοντας: «Σ’ αυτόν τονγάμο με τις ΗΠΑ να προσέξετε μην έχετε τονρόλο της νύφης»… Σελ. 6

Η σκληρή γραμμήμήτρα της λύσης Προεδρικοί στόχοι και φόβοι Ο Νίκος Αναστασιάδης επιθυμεί ξεκαθάρισματης βάσης των διαπραγματεύσεων, με όσο τοδυνατόν λιγότερες «εποικοδομητικές ασάφειες»ώστε στις συνομιλίες να ελαχιστοποιηθούνοι πιθανότητες αποτυχίας. Το πλήγμα πουυπέστη στο Eurogroup δεν του επιτρέπει τηνπολυτέλεια νέας αποτυχίας, υπέδειξε στην«Κ» γνώστης των προεδρικών προβληματισμών,στα δύο αλληλένδετα κεφαλαιώδη θέματα: Οι-κονομία και Κυπριακό. Σελ. 6

ΑSSO

CIAT

ED P

RESS

Ο Γλαύκος Κληρίδης αναπαύεται εν Ειρήνη

Με το πέρασμά του σημάδεψε μία ολόκληρη εποχή σκληρών αγώνων του λαού μας και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανόρθωση του τόπουαπό την τραγωδία του 1974 και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Η φωτογραφία είναι από τον γάμο του Γλαύκου Κληρίδη με την πολυαγα-πημένη σύντροφό του Ειρήνη. Η «Κ» τιμώντας το έργο και τη μνήμη του κυκλοφορεί σήμερα με ειδικό ένθετο για τον Γλαύκο Κληρίδη.

Απάντων τιμιώτερον η πατρίς…που τιμά ένα άξιο τέκνο της Σύσσωμη η Κύπρος, τιμά, αναγνωρίζει καιπενθεί τον ηγέτη και τον άνθρωπο ΓλαύκοΚληρίδη, ο οποίος νωρίς το βράδυ τηςΠαρασκευής, γαλήνιος, πέρασε στην αι-ωνιότητα. Η ζωή του ταυτίστηκε με τασημαντικότερα γεγονότα της χώρας μαςτα τελευταία 60 και πλέον χρόνια. Το βιο-λογικό τέλος του, σε ηλικία 94 χρόνων,σηματοδοτεί την ολοκλήρωση μιας με-

γάλης πολιτικής διαδρομής, που περιλαμ-βάνει κρίσιμες φάσης της Κυπριακής Δη-μοκρατίας, από την ίδρυσή της έως τηνένταξή της στην Ε.Ε., η οποία φέρει τηνπροσωπική του σφραγίδα. Ο ΠρόεδροςΑναστασιάδης έδωσε οδηγίες για την κή-ρυξη πένθους για τον Γλαύκο Κληρίδη,ο οποίος θα κηδευτεί με τιμές εν ενεργείαΠροέδρου της Δημοκρατίας. Σύσσωμος

ο πολιτικός κόσμος από την Κύπρο, τηνΕλλάδα και το εξωτερικό έσπευσε ναεξάρει την προσφορά του εκλιπόντα, ενώπλήθος κόσμου πέρασε από το ΙατρικόΚέντρο «Ευαγγελίστρια» για να εναποθέσειλουλούδια και να ανάψει ένα κερί κάτωαπό τη μεγάλη φωτογραφία του ΓλαύκουΚληρίδη που στήθηκε μπροστά από τηνείσοδο του Κέντρου. Σελ. 4

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την εφημερίδα

ψηφιακά στο ipad με μόνο €0,89

01- KATHI 17-11_KATHI NEW 16/11/13 01:16 Page 1

X.A.K.1,17% 0,72%

Dow JonesΜεταβολές εβδομάδας

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 3

Τριπλασιασμός των τιμώντου πετρελαίου. Σελ. 9

X.A.-2,51% 1,36%

Nasdaq

6,28%

Nikkei

0,67%

Dax

-0,52%

FTSE 100

-1,43%

Πετρέλαιο

0,38%

€ /$

ΔΙΑΒΑΣΤΕ

ΔΑΝΕΙΑ

Διαξιφισμοί για διαμεσολάβησηΣτη διαβούλευση που γίνεται για τη θε-σμοθέτηση του νέου πλαισίου του Τρα-πεζικού Διαμεσολαβητή έχουν ανακύψεισειρά διαφορών και ερμηνειών. Κατα-γράφεται δυσκολία στον συγκερασμό τηςανάγκης των τραπεζών να μειώσουν ταμη εξυπηρετούμενα δάνεια και της αδυ-ναμίας του ιδιωτικού τομέα να ανταπο-κριθεί στις υποχρεώσεις του. Σελ. 4

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ

Αναδρομή στηνεξέλιξη του χρήματος Το βιβλίο του Niall Ferguson αποτελεί μίαιστορική αναδρομή της πορείας που ακο-λούθησαν οι αγορές χρήματος μέσα απότα χρόνια. Ενώ εκατοντάδες βιβλία γρά-φτηκαν για την κρίση από το 2008 και με-τά, το «Ascent of Money» παρουσιάζειμία εξελικτική πορεία που δεν έχει κατα-γραφεί συχνά. Πρόκειται για ένα άνετοκαι μάλλον ευχάριστο κείμενο. Σελ. 5

ΚΑΡΙΕΡΑ

Κοινωνικά δίκτυακαι μάρκετινγκΤα κοινωνικά δίκτυα είναι προσβάσιμα,έχουν παγκόσμιο βεληνεκές, μεταβάλ-λονται σταθερά και προσαρμόζονταιστις αδιάλειπτες αλλαγές του επιχειρη-ματικού τοπίου, επισημαίνει στην «Κ» ηδιακεκριμένη Αμερικανίδα δημοσιο-γράφος, επιχειρηματίας και σύμβουλοςεπιχειρήσεων, Σον Ντουπερόν. Σελ. 8

Σημαντική μείωση 26,4% σημείωσε οαριθμός των αδειών οικοδομής πουεκδόθηκαν από τις δημοτικές αρχέςκαι τις επαρχιακές διοικήσεις τον Αύ-γουστο του 2013, σε σύγκριση με τονΑύγουστο του 2012, σύμφωνα με ταστοιχεία που δημοσιοποίησε η Στατι-στική Υπηρεσία. Σελ.12

Α Ν Α Λ Υ Σ Η / Του ΜΙΧΑΛΗ ΠΕΡΣΙΑΝΗ

Ο Κήμος Μενεδώρου, μου είπεη καθηγήτρια, με το όνομακατάλληλο –αυτό του Δημο-σθένη– ποτέ του δεν υπήρξε.Ήταν ένας τύπος σαν τη δικήμας φάρα, που ακούει εμβα-

τήρια στα τέλη του Ιούλη, ενώ περνά τιςσμίλες. Το εθνικό πορτρέτο.

Δεν μπορεί κανείς να ξεχάσει την ημέραπου ως μαθητής –θυμωμένος με όσα βλέπεικαι αφελής από όσα δεν είδε– διάβασεγια πρώτη φορά το αριστούργημα για τονΙταλώτη νέο που ζει μες τις διασκεδάσεις.Ο Καβάφης, εκείνος ο λάγνος πορνόγερος,είναι πολύ ενοχλητικός.

Και (θα το πω το κλισέ) διαχρονικός,ίσως διότι άγγιξε κάτι, ιδίως στα ιστορικάτου, που δεν έχει να κάνει μόνο με τα όσαάμεσα τεκταίνονται, αλλά με τη φύση μας.Ως Έλληνες ίσως, ή απλώς ως άνθρωποι.

Βλέπουμε με πόσο πόνο μιλάνε σήμεραόλοι για τη «διαπλοκή». Τα πλοία, κι αυτά,της Κορίνθου. Διαρρηγνύουν τα ιμάτιάτους για τα όσα έγιναν πριν από μερικάχρόνια και μερικούς μήνες και μερικέςεβδομάδες, λες και δεν γίνονταν μπροστάστα μάτια τους. Φωνάζουν οι πολιτικοίγια τα μπόνους που έπαιρναν οι υποστη-ρικτές τους, για τα δάνεια που έπαιρνανοι φίλοι τους και για τις κομπίνες πουέκαναν εκείνοι που οι ίδιοι διόρισαν.

Και, όπως οφείλουν, ξέρουν πως δενμπορεί, δεν είναι θεμιτό, δεν είναι δυνατόννα συνεχίσουν τις απολαύσεις –οχήματακαι ταξίδια, ξενοδοχεία και εξοχικά, χρή-ματα και δόξα– όπως κάνουν πάντα. Γιαυτό, «παρά το φυσικόν τους», κι αυτοίδείχνουν ένα άλλο πρόσωπο. «Σύννουςκαι κατηφής». Δεν ήξεραν (λένε τώρα),δεν μπορούσαν να ξέρουν, δεν διάβασαν

τις 63 σελίδες πριν να ψηφίσουν για τηΛαϊκή, δεν είχαν ιδέα για τα δάνεια…

Ενώ, όμως, η καθηγήτρια με ενοχλούσεδιότι ετοίμαζε την τάξη για εξετάσεις αντίνα μας βοηθήσει να βρούμε, στα δεκαέξιμας, «το νόημα της ζωής», στο πορτοκαλίεκείνο το σπαστικό βιβλίο του Καβάφηυπήρχε ένα ακόμα «χειρότερο» ποίημα.

Ο Οροφέρνης, ένα φάντασμα –κι αυτόλάγνο– που δεν εξαφανίζεται με τίποτεόταν φτάσεις και τον διαβάσεις, πολύ φέρ-νει, κι αυτός από τη σημερινή μας εικόνα.Έχοντας θυμηθεί μες στα ποτά του πως

κι αυτός κάπου έκοβε με κάποιο τρόπο μα-κρινό να δικαιούται να ορίζει στον θρόνοτων Σελευκιδών, βρήκε κάτι να κάμει, κάτινα σχεδιάσει. Ραδιουργίες, λέει ο Καβάφης.

«Το τέλος του κάπου θα εγράφτηκε κιεχάθη».

Γεμίσαμε με άτομα που δεν έχουν τίποτενα δείξουν. Αν ο Οροφέρνης του καβάφηάφησε ένα λεπτό πρόσωπο σε κάτι νομί-σματα, οι δικοί μας ηγέτες αφήνουν κάτιλιγότερο άξιο ύπαρξης: Ρουσφέτια, χάρες,βολέματα, ψήφιση νόμων χωρίς να ξέρουντι ψήφιζαν, στραβά μάτια. Αυτή η στήληέγραψε πολλές φορές πως ο καλός πολιτικόςείναι εκείνος που ανησυχεί για τον επι-κήδειό του και για τα ιστορικά βιβλία πουθα γραφτούν σε πενήντα και εκατό χρόνια.Σήμερα έχουμε πολιτικούς που ανησυχούνμόνο για τα αυριανά πρωτοσέλιδα και τιςσημερινές τους δηλώσεις στα μνημόσυνα.

Και ενώ πολλές ιστορικές αναφορέςτου μέλλοντος θα είναι σκληρές για τουςηγέτες που πρόσφατα πέρασαν από τηνεξουσία, η Κύπρος αρχίζει να χάνει τουςαξιόλογους, που έκαναν πολλά λάθη μεν,αλλά άφησαν πίσω τους έργο. Και δυστυ-χώς, μία ματιά μέσα στα κόμματα, μέσαστους θεσμούς του κράτους και μέσα στααξιώματα, μόνο κατάθλιψη προκαλεί κα-θώς πίσω τους αφήνουν μια γενιά με διπλόσπέρμα από Κήμο Μενεδώρου, και Ορο-φέρνη Αριαράθου.

Επίσης, πρέπει να προχωρήσει το ΓεΣΥκαι να εκπονηθεί ΜΔΠ. Και τα λεφτά απότο γκάζι, να μείνουν εκτός προϋπολογι-σμού.

<<<<<<<

Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι η κρίση, αλλά ποιοιθα μας κυβερνούν αύριο.

Τα πλοία με την λείαν…

Σχολιάστε στο www.kathimerini.com.cy

www.fortheisland.wordpress.com

Kατηγορώντας την «παρασιτική αστική τάξη» για τον πληθωρισμό, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας,Νικόλας Μαδούρο, στράφηκε στις ένοπλες δυνάμεις για να υποχρεώσει τους λιανέμπορους ναμειώσουν τις τιμές τους. Ηδη η κυβέρνηση της χώρας έχει θέσει υπό τον έλεγχo του στρατού σειράκαταστημάτων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Ο Βενεζουελανός πρόεδρος έχει δεσμευθείνα επιταχύνει τη διαδικασία ερευνών σε ευρεία γκάμα επιχειρήσεων, οι οποίες πωλούν καταναλωτικάαγαθά από ρούχα και παπούτσια έως πλυντήρια και αυτοκίνητα, ώστε να διασφαλίσει ότι δενεξαπατούν τους καταναλωτές με υπερχρεώσεις. Επιπλέον, δήλωσε ότι θα επιβάλει ανώτατο όριο στακέρδη, καθώς η κυβέρνηση μάχεται να ανακόψει τον πληθωρισμό, ο οποίος «τρέχει» με ρυθμό 54%.Πολλοί καταναλωτές έσπευσαν να επωφεληθούν από την επέμβαση του στρατού στα καταστήματα καινα αποκτήσουν συσκευές με πολύ μεγάλες εκπτώσεις, ανεξαρτήτως εάν έπρεπε να περιμένουνακόμα και δύο 24ωρα στην ουρά.

Μείωση τιμών με τη βοήθειατου στρατού

Μεγάλη «εκστρατεία» για συλλογήτων μη εξυπηρετούμενων δανείων,τα οποία προσεγγίζουν πλέον τοεφιαλτικό 40%, άρχισε από την Τρά-πεζα Κύπρου. Όλα δείχνουν πως,σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτικήτης τράπεζας, έχουν πλέον αρχίσεινα ακολουθούνται οι βέλτιστες πρα-κτικές, χωρίς να χρησιμοποιούνταιοι αναδιαρθρώσεις για να «μαγει-ρευτούν τα στοιχεία». Την ίδια ώρα,ωστόσο, βασικότερο πρόβλημα πα-

ραμένει η εμπιστοσύνη των κατα-θετών (και δη των μεγάλων) στηντράπεζα, την ώρα που τα όσα έγινανπρο εβδομάδας προκαλούν άσχημεςεντυπώσεις στους μεγάλους «παί-κτες» γύρω από την τράπεζα. Η σιω-πή της Τράπεζας Κύπρου για τηνπαραίτηση Hourican από την RBSμετά το σκάνδαλο του Libor, αλλάκαι οι περίεργες εξελίξεις μέσω…sms, μόνο καλό δεν κάνουν στηντράπεζα. Σελ. 5

Εκστρατεία για σωτηρίαστην Τράπεζα Κύπρου

Τα τελευταία στοιχεία της Στατι-στικής Υπηρεσίας επιβεβαιώνουντις εκτιμήσεις, όπως αυτές δια-μορφώθηκαν από τον Σεπτέμβριο,πως η ύφεση στην Κύπρο θα διαρ-κέσει μεγαλύτερο χρονικό διά-στημα από ό,τι υπολογιζόταν αρ-χικά, βάζοντας την οικονομία σεαρνητικούς ρυθμούς και μέσα στο2015. Ωστόσο, την ίδια ώρα, η τα-χεία προσαρμογή στα επίπεδα τι-μών, τη μισθολογική αύξηση, ακό-μα και στην ανεργία, δείχνουνπως η ύφεση δεν θα είναι όσο βα-θειά όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί.

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουνπως έγινε σημαντική διόρθωσηστις εισαγωγές, μετά το απόλυτοπάγωμα που καταγράφηκε για 12σχεδόν συνεχείς μήνες, με τις επι-χειρήσεις να αντιμετωπίζουν πλέονάμεσα το δίλημμα μεταξύ νέων πα-ραγγελιών και λουκέτου. Μετά τησυνεχή μείωση των αποθεμάτων

σε πόρους παραγωγής και σε είδηπρος πώληση, τον Σεπτέμβριο προ-χώρησαν όσοι μπορούσαν σε νέεςεισαγωγές. Η διόρθωση αυτή, όμως,δεν αποτελεί ένδειξη ανάκαμψης.Τα στοιχεία δείχνουν πως η οικο-νομία προσαρμόστηκε με εντυπω-σιακή ταχύτητα στα νέα δεδομέναπου προέκυψαν μετά τον Μάρτιο,και ιδίως στην απομείωση ενεργη-τικών. Ωστόσο, την ίδια στιγμή με-γάλο πρόβλημα συνεχίζει να είναιη απομόχλευση των τραπεζών καιη πιστωτική συρρίκνωση, η οποίαδεν επιτρέπει στις επιχειρήσεις ναπροχωρήσουν με κινήσεις που θαεπαναφέρουν την ανάπτυξη.

Η εκτίμηση που εδραιώνεται,πλέον, είναι πως η ρηχή αλλά πα-ρατεταμένη ύφεση θα ασκήσειτεράστιες πιέσεις στην απασχό-ληση και πως ακολουθούν δύο πο-λύ δύσκολα χρόνια για την κοι-νωνία. Σελ. 4

Πιο ήπια, αλλάπαρατεταμένηη ύφεσηΜεγάλο πρόβλημα συνεχίζει να είναιη απομόχλευση των τραπεζών

ΚΥΠ

Ε

01-OIKONOMIA NEW_Master_cy 11/15/13 8:03 PM Page 1

ΖΩΗΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ • ΕΠΙΣΤΗΜΗ • ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

K Y Ρ I A K H 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ 2 0 1 3

i n f o

Γιατί είμαστε απαίδευτοι, κύριε Πάντζη; Ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Αντρέας Πάντζης μιλά για την Τέχνη, τους προβληματισμούς του και τη νέα του ταινία

Συνέντευξη στον ΜΙΧΑΛΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Ο πολυβραβευμένος Κύπριος σκηνοθέτης,Ανδρέας Πάντζης, μετά τις ταινίες «Οβιασμός της Αφροδίτης», «Η σφαγή τουΚόκορα» και «Το Τάμα», που του χάρισαν21 διεθνή βραβεία, επιστρέφει με τηνέα του ταινία «Η Χαρά και η Θλίψητου Σώματος». Ένας από τους κορυ-φαίους ελληνόφωνους σκηνοθέτες επι-λέγει να λέει τα πράγματα με τ’ όνομάτους και να δηλώνει απογοητευμένοςπου η Τέχνη δεν αποτελεί για εμάς εδώστην Κύπρο κομμάτι της καθημερινό-τητάς μας. «Άρχισα την πορεία μου μετην ουτοπική ιδέα πως όταν είσαι καλόςθα σε αναγνωρίσουν», ήταν η πρώτητου κουβέντα, μόλις άναψε το μαγνη-τόφωνο. «Ψέματα!», μου λέει αφοπλι-στικά. «Όσο καλύτερος είσαι, τόσο πιοπολλούς εχθρούς αποκτάς» συνεχίζει,εκφράζοντας το μεγάλο του παράπονογια τον αποκλεισμό του από το θέατροκαι συγκεκριμένα τον ΘΟΚ. «Έχω επτάχρόνια να εργαστώ στον ΘΟΚ», μουεξηγεί. «Αυτός ο τόπος πάσχει επειδήδεν έχει Δεύτερο Εθνικό Θέατρο, τοοποίο θα λειτουργούσε ως αντίβαροκαι συναγωνιστής του ΘΟΚ. Ο ΘΟΚ έχειτα μέσα να κάνει οτιδήποτε, είναι όμωςένα μονοπώλιο. Κανένα θεατρικό σχήμαδεν έχει τις δυνατότητες του ΘΟΚ». –Το Νέο Κτήριο του ΘΟΚ πώς σαςφαίνεται;

–Μία σκέτη απογοήτευση. Μα πώςείναι έτσι η σκηνή του ΘΟΚ. Σε κανέναΕθνικό Θέατρο στον κόσμο η σκηνή δενείναι τόσο μικρή. Η σκηνή ενός θεάτρου,πόσον μάλλον ενός Εθνικού Θεάτρου,πρέπει να είναι 20 με 25 μέτρα. Ξέρετεγιατί συμβαίνει αυτό; Δεν υπάρχει όραμασε αυτό τον τόπο. Όλα είναι μικρά...–Ο πολιτιστικός κόσμος της Κύπρουπιστεύετε ότι είναι κλειστός;

–Ναι, διότι η Τέχνη δεν είναι μέροςτης ζωής μας. Αν βρισκόμασταν σε μίαχώρα όπου η Τέχνη έπαιζε κάποιο ρόλοστη ζωή μας όλοι τώρα έπρεπε να πάνεστο σινεμά για να δούνε τη νέα ταινίατου Ανδρέα Πάντζη ή του οποιουδήποτεΑνδρέα Πάντζη...–Θεωρείτε δηλαδή πως δεν έχουμεΠαιδεία, είμαστε απαίδευτοι ως λαός;

–Η Κυπριακή Δημοκρατία δημιουρ-γήθηκε πριν από 60 χρόνια που δενυπήρχε τίποτα σ’αυτον τον τόπο! Τιείναι όμως εξήντα χρόνια; Μία στιγμήστην αιωνιότητα. Για αυτό ο κινημα-τογράφος και γενικότερα η Τέχνη βρί-σκονται σε αυτό το επίπεδο. Ο πατέραςμου ήταν εργάτης όπως όλοι σχεδόνοι Κύπριοι: εργάτες, αγρότες και βοσκοί.Επαγγέλματα τιμημένα αλλά μακριάαπό την Τέχνη. Η αστική τάξη μακάρι

να αριθμούσε 100 οικογένειες! Η τάσηδηλαδή στη χώρα μας, αυτά τα τελευ-ταία 60 χρόνια, ήταν να ξεφύγουμε απότην αγροτιά, να απαλλαγούμε από τηνεργατιά και την ποιμενική καταγωγη.Αυτή ήταν η προσπάθεια του Κυπρίου.Στόχος του ήταν να τσιμεντώσει τηναυλή του για να μη βλέπει χώμα, πουτου θυμίζει το παρελθόν του. Το πρό-βλημα που υπάρχει εδώ είναι αυτό τηςγενικότερης παίδευσης και τι πάει ναπει καλύτερη ζωή. Ο κόσμος δεν θεωρείότι η Τέχνη είναι μέρος της ζωής του,το πολιτιστικό μας επίπεδο είναι πολύχαμηλό. Βλέπουμε ότι ο «Φιρφιρής»έκανε θέατρο δέκα χρόνια μετά τηνανεξαρτησία, ακλουθώντας το θέατροτων μπουλουκιών. Αυτό ήταν τίμιο καικατανοητό. Πολύ πιο τίμιο από τα ση-μερινά τηλεοπτικά σίριαλ τα οποία με-

ταφέρουν τον «Φιρφιρή» στην τηλεό-ραση. Σήμερα, έχουμε ένα ηλεκτρονικόμέσο του 21ου αιώνα, την τηλεόρασηδηλαδή, που το χειρίζονται με τρόπουςτου 19ου αιώνα. Ο Κύπριος είναι μίατραγική, σχιζοφρενική φιγούρα: συ-νείδηση του 1800 – 1900, αναγκασμένηνα ζήσει, να συμβιώσει και να επιβιώσει,περιτριγυρισμένη από την τεχνικήκουλτούρα των οπτικών ινών του 21ουαιώνα. Κανένας δεν μπορεί να πηδήξειπάνω από τον ίσκιο του... –Πιστεύετε ότι η τηλεόραση μας αν-τιμετωπίζει ως ανόητους;

–Αυτή ακριβώς είναι η προσπάθεια.Να μας κάνουν να νιώθουμε βλάκες. Καιαυτό ξέρετε είναι κομμάτι της γενικήςπεριρρέουσας ατμόσφαιρας. Είναι αδύ-νατον να υπάρχει μία αποδοχή της Τέχνηςστην Κύπρο. Πώς μπορούν αυτοί οι άν-

θρωποι σήμερα να αγκαλιάσουν την Τέ-χνη, όταν η πρώτη τους προσπάθειαείναι να ξεφύγουν οικονομικά από τηνκοινωνικοοικονομική καταγωγή τους;–Πώς θα το αλλάξουμε σήμερα αυτόπου λέτε;

–Μου αρέσει που μου λες να το αλ-λάξουμε. Όταν ξεκίνησα να κάνω σινεμάσκεφτόμουν ότι θα αλλάξω τον κόσμο.Δύσκολο. Απλώς διαφωτίζουμε τον κό-σμο και τον καθιστούμε συνδημιουργόμας. Αυτό μόνο μπορούμε να κάνουμε.Θέλουμε ο θεατής μας να έρθει να κα-λύψει, να συμπληρώσει αυτό που ονο-μάζω εγώ στις ταινίες μου «μαύρες τρύ-πες της δραματουργίας». Το θέμα είναινα αφήσεις τέτοια κενά μέσα στην ταινίαώστε να υπάρχουν διαφορετικές προ-εκτάσεις, ερμηνείες. Αν ο θεατής με ρω-τήσει: «Τι σημαίνει αυτό στην ταινία;».Θα απαντήσω: «Εσείς τι νομίζετε;» καιθα αρχίσει να μου μιλά. Αυτό περιμένω,να μου πει το δικό του σενάριο. Και αυτότο «κάτι» που θα μου πει, είναι ένα δώρογια μένα και ένα στοιχειό συνδημιουρ-γίας γι’ αυτόν.

“Aρχισα την πορεία μου με την ουτοπική ιδέα πωςόταν είσαι καλός θα σε αναγνωρίσουν. Ψέματα!

–Ο τίτλος της νέας σας ταινίας πώςπροέκυψε;

–Ο τίτλος είναι λίγο ποιητικός καιεμπερικλείει τα δύο μέρη της ζωής, τηζωή και τον θάνατο, το «χαίρομαι» καιτο «λυπάμαι», το «έχω» και «δεν έχω»,το «είμαι» και «εξαφανίζομαι». Ο τίτλος,λοιπόν, εμπεριέχει πολλές εκφάνσειςτης ζωής μας. Η φιλία ως χαρά, η προ-δοσία και η μοναξιά ως λύπη, ο έρωταςως γέμισμα της ζωής και η επαναφοράτης χαράς. Είναι ένα τίτλος για την αν-θρώπινη φύση. –Ποιες είναι οι δικές σας χαρές καιποιες οι θλίψεις;

–Η δική μου χαρά είναι να κάνω αυτάπου αγαπώ, να μπορώ να εκφραστώ μέ-σα από το σινεμά και το θέατρο. Ταυ-τόχρονα, όμως, χαρά είναι να βλέπειςότι σκηνοθετείς μία μικρή αδιόρατη κί-νηση, ένα αναστεναγμό, ένα βλέμμακαι αντιλαμβάνεσαι ότι ο θεατής το κα-ταλαβαίνει. Η χαρά ουσιαστικά είναι ηεπικοινωνία. Θλίψη με κάνει να νιώθωη μοναξιά ότι κάνω αυτή τη δουλειάκαι είμαι μόνος μου. Μεγάλη χαρά γιαμένα βέβαια είναι τα παιδιά μου. Τα

παιδιά και η Τέχνη είναι η νίκη επί τουΘανάτου, της Λήθης, της Ανυπαρξίας.–Γιατί ο κεντρικός ήρωας όλων τωνταινιών σας ονομάζεται πάντα «Ευα-γόρας»;

–Ίσως να είμαι ο μοναδικός σκηνο-θέτης στον κόσμο που το κάνει αυτό.

Η αφήγηση μιας ταινίας υποτίθεται ότιαντανακλά τη ζωή. Με το να ονομάσωόλους τους ήρωες των ταινιών μου «Ευα-γόρας», κάνω μία κίνηση απομάκρυνσηςαπό τον νατουραλισμό της αναπαρά-στασης. Με αυτό τον τρόπο ξεφεύγωαπό το τυχαίο και λέω ότι όλοι οι ήρωές

μου θα ονομάζονται «Ευαγόρας» όπωςκαι όλες μου οι ηρωίδες ονομάζονται«Αφροδίτη». Με αυτό τον τρόπο δενέχουμε μία απλή αναπαράσταση τηςζωής, που να βασίζεται στο δήθεν τυ-χαίο. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Οι ηθε-λημένες συμπτώσεις, όπως και οι επα-ναλήψεις, δημιουργούν νόημα. Γιατί;Ο «Ευαγόρας» ήταν ο πρώτος Έλληναςβασιλιάς και το να είσαι Έλληνας σήμεραθεωρώ ότι είναι αντίσταση ενάντιαστους Αμερικάνους, στην παγκοσμιο-ποίηση. Το όνομα, λοιπόν «Ευαγόρας»είναι για εμένα μία αντίσταση. Ταυτό-χρονα, όμως, αφού δεν αντανακλώ τηζωή νατουραλιστικά, αφού τίποτα δενείναι τυχαίο, γίνεται εξόφθαλμο ότι όλαείναι σκηνοθετημένα, ηθελημένα, λει-τουργικά, ουσιαστικά μη-τυχαία και...ψεύτικα. Όπως σ’ ένα παραμύθι. Λέω,λοιπόν, ότι είμαι παραμυθάς. Οι ιστορίεςπου λέω μπορεί να είναι αληθινές αλλάμπορεί να είναι και ψεύτικες. Όμως πα-ράγουν νόημα, προσκαλούν τον θεατήστη δημιουργία νοήματος. Όπως ότανκοιτάζεις έξω από το παράθυρο και αντίνα δεις δέκα αυτοκίνητα με δέκα δια-

φορετικά χρώματα βλέπεις δέκα αυτο-κίνητα με το ίδιο χρώμα. Κάνεις μία κί-νηση απομακρύνεσαι, ξανακοιτάς απ’το παράθυρο και τα αυτοκίνητα απ’έξω, εκεί που ήταν όλα κόκκινα, τώραείναι όλα μαύρα. Έτσι συνέβη πριν απότριάντα χρόνια στο «Βιασμό της Αφρο-δίτης», έτσι και τώρα στη «Χαρά και τηΘλίψη του Σώματος». Αυτή η σύμπτωσηεπεκτείνεται και στα ονόματα τωνηρώων. Επεκτείνεται στα χρώματα τωνντεκόρ, των κοστουμιών, κ.λπ. Μία σύμ-πτωση πλήρους νοήματος, στιλιστικήςεπιλογής και ιδεολογικού προσανατο-λισμού. Ένα άλλο σινεμά. Τα λέω όλααυτά και νιώθω τη μοναξιά μου να με-γαλώνει. Νιώθω να μονολογώ σε ένασκοτεινό σύμπαν, χωρίς κανένα αφτί.

Η ταινία «Η Χαρά και η Θλίψη του Σώμα-τος» προβάλλεται σε όλες τις πόλεις στα:KCineplex Λευκωσίας, Λάρνακας, Λεμεσούκαι RIO Πάφου. Πληρ. www.joyandsorro-wofthebody.com

«Η Χαρά και η Θλίψη του Σώματος»: Μία ταινία για την ανθρώπινη φύση

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ στοwww.kathimerini.com.cy

l Τα χρόνια στη Ρωσία και γιατί το σινεμάείναι ανήθικο

Σκηνή από την ταινία με τους Γιώργο Χωραφά και Χάρη Αμπραζή.

«Oταν ξεκίνησα να κάνω σινεμά, σκεφτόμουν ότι θα αλλάξω τον κόσμο. Δύσκολο. Απλώς τον διαφωτίζουμε», δηλώνει ο σκηνοθέτης.

«Είμαστε μία χώρα ψευτών και κλεφτών»

Κατά τη διάρκεια της συζήτησηςσυμπεραίνω την απογοήτευση του κ.Πάντζη για την Κύπρο του σήμερα. Οίδιο εξηγώντας μου τη δική του ψυ-χολογία και σκέψη μου αναφέρει:«Έχω ένα γιο τεσσάρων ετών. Θαήθελα να τον πάρω και να φύγω στοεξωτερικό. Θέλω ο γιος μου να γίνειένας άνθρωπος που να έχει αίσθησητης εθνικότητάς του. Γάλλος, Γερμα-νός ή Ρώσος. Ο γιος μου θέλω να γί-νει ένας ισάξιος και ισόνομος πολί-της. Στην Κύπρο μπορεί να γίνει; Όχι.«Θα φύγετε από την Κύπρο κύριεΠάντζη;» τον ρωτώ. «Όχι, διότι γνω-ρίζω αυτό τον χώρο πάρα πολύ καλάκαι αγαπώ αυτό τον τόπο που έχειαποδειχτεί ότι είναι μία χώρα ψευ-τών, καταχραστών και κλεφτών. Νιώ-θω πως θα εκραγώ σε αυτή τη χώρα.Εκτός από τον ήλιο και την θάλασσαδεν βλέπω τίποτε άλλο».

01-TEXNES NEW_Master_cy 15/11/13 18:25 Page 1