12
از ان ات ق ت ش م و ن ز ن ب ی عت ت ص ت ش هدا ب وازض عwww.azadnegar.com/rezakhah ن ز ن ب ات ب" کی ر ت رات ت اBTEX واه خ ا ا زض *زض لن ع دس ب ه م: از ان ات ق ت ش م و ن ز ن ب ی عت ت ص ت ش هدا ب وازض ع ها ن ب ر ک ب* دزو ه د. ب ش ا ی ب م); ب* ک ب ? زوماا( ر عط م های ن ب ر ک ب* دزو ه ها و ب کا و ا?ل ل ک* ی ش ها، ب کا ا?ل ل م ا ی ش ت ف ن ده ب ه ل د* ب ک ش ت واد م مU ظ ع ا ت م س ق د. ب ش ا ی ب م ی ر ک ز م صات ع م ا ت شی ده کی ف* ت ع ض ت ها ب? ی ا م ما ت ه وf ت ق کاز ز ب ن ب* دزوز ه و ن ب ر ک ها نf ب ها ب? ز ا ا ت خ که دز شا د بf شی هn ی ت ا ب" کی ر ت ب*د ، ه ا ی، ب ف و ص[ د وب شn ی لت ک س ی ا ت لا ص ع یر خ ت و وان خ ت ش ا ر مغ دن رس ش ت شا ت ب ش د ب_ ب وا ت ی م ن* ی ت چ م ه; ب* ک ب ? زومای ا ها ن ب ر ک ب* دزو ه1373 ه* ت م س تn ه د .وج ب ش ا ه ب ت ش م دا ک زا من ی ت ز ن ب ه ق ل ح د ت خ که ت ش ی ا ت ا ب" کی ر ت ن* ی ت چ م ه و ا?ن ات ق ت ش م و ن ز ن ب ل م ا ش ات ب" کی ر ت روه از گ ن* ب. ا] ی م ر عط م وی ت دازای د ا?مده اب ت ش د ی ب ه ب* ا گ ع ب ا ب م که از ن ز ن ب ات ق ت ش م ی خر ت که ت ش ا ا?ن n ات ب" کی ر ت ن* برای ا ت ر، عط م ا* * ک; ب ب ب ? زوما ا د ب ش ا ب. ات ب" کی ر تBTEX ها ن ب ر ک ب* دزو ه د. ب ش ا ی ب م); ب* ک ب ? زوماا( ر عط م های ن ب ر ک ب* دزو ه ها و ب کا و ا?ل ل ک* ی ش ها، ب کا ا?ل ل م ا ی ش ت ف ن ده ب ه دn ل* ب ک ش ت واد م مU ظ ع ا ت م س ق د. ب ش ا ی ب م ی ر ک ز م صات ع م ا ت شی ده کی ف* ت ع ض ت ها ب? ی ا م ما ت ه وf ت ق کاز ز ب ن ب* دزوز ه و ن ب ر ک ها نf ب ها ب? ز ا ا ت خ که دز شا د بf شی هn ی ت ا ب" کی ر ت ب*د ، ه ا ی، ب ف و ص[ د وب شn ی لت ک س ی ا ت لا ص ع یر خ ت و وان خ ت ش ا ر مغ دن رس ش ت شا ت ب ش د ب_ ب وا ت ی م ن* ی ت چ م ه; ب* ک ب ? زومای ا ها ن ب ر ک ب* دزو ه1373 ه* ت م س تn ه د .وج ب ش ا ه ب ت ش م دا ک زا من ی ت ز ن ب ه ق ل ح د ت خ که ت ش ی ا ت ا ب" کی ر ت ن* ی ت چ م ه و ا?ن ات ق ت ش م و ن ز ن ب ل م ا ش ات ب" کی ر ت روه از گ ن* ب. ا] ی م ر عط م وی ت دازای د ا?مده اب ت ش د ی ب ه ب* ا گ ع ب ا ب م که از ن ز ن ب ات ق ت ش م ی خر ت که ت ش ا ا?ن n ات ب" کی ر ت ن* برای ا ت ر، عط م ا* * ک; ب ب ب ? زوما ا ران ط ق; ب* ک ب ? زومای ا ها ن ب ر ک ب* دزو ه ی ضل ع ا ت می د. دازب ر ب عط م وی ت ا* د و ب بf شی ه و ت ی ت ه ا?ن اب ش م ات ب" کی ر ت ب ل ع و ا ن ز ن ب ه ر ج گ د. ا ب ش ا بwww.azadnegar.com/rezakhah

اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

  • Upload
    alireza

  • View
    16

  • Download
    6

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

بنزن ترکیبات مهندس : BTEX اثرات از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت عوارضرضاخواه علیرضا

) ( آروماتیک معطر کربنهای هیدرو و آلکانها سیکلو آلکانها، شامل نفتی دهنده تشکیل مواد اعظم قسمت . آنها تمامی و رفته بکار هیدروژن و کربن تنها آنها ساختار در که هستند ترکیباتی هیدروکربنها باشند می

. سبب توانند می همچنین آروماتیک هیدروکربنهای باشند می مرکزی اعصاب سیستم کننده تضعیف [ ، ناهید صوفی، شوند اسکلتی عضالنی تخریب و استخوان مغز شدن از[. 1373ساپرس گروه این

داشته متراکم بنزنی حلقه چند که است ترکیباتی همچنین و آن مشتقات و بنزن شامل ترکیباتمنابع . از که بنزن مشتقات برخی که است آن ترکیبات این برای معطر، یا آروماتیک تسمیه وجه باشند

باشند می معطر بوی دارای اند آمده بدست .گیاهی

 

 

 

 

BTEXترکیبات

) ( آروماتیک معطر کربنهای هیدرو و آلکانها سیکلو آلکانها، شامل نفتی دهنده تشکیل مواد اعظم قسمت . آنها تمامی و رفته بکار هیدروژن و کربن تنها آنها ساختار در که هستند ترکیباتی هیدروکربنها باشند می

. سبب توانند می همچنین آروماتیک هیدروکربنهای باشند می مرکزی اعصاب سیستم کننده تضعیف [ ، ناهید صوفی، شوند اسکلتی عضالنی تخریب و استخوان مغز شدن از[. 1373ساپرس گروه این

داشته متراکم بنزنی حلقه چند که است ترکیباتی همچنین و آن مشتقات و بنزن شامل ترکیباتمنابع . از که بنزن مشتقات برخی که است آن ترکیبات این برای معطر، یا آروماتیک تسمیه وجه باشند . بو بی آن مشابه ترکیبات اغلب و بنزن چه اگر باشند می معطر بوی دارای اند آمده بدست گیاهی

. . بر عالوه است سنگ زغال قطران آروماتیک های هیدروکربن اصلی منبع ندارند معطر بوی یا و هستندنقطه با ترکیبات دیگر و بنزن تولوئن، مثل آروماتیک ترکیبات نیز نفتی منابع از سنگ، زغال قطران

. . گروه مانند دیگر عوامل با هیدروژن اتمهای بنزنی حلقه در گاه هر نمایند می استخراج را کمتر جوش ) اتیل ) ( ) و بنزن متیل دی زایلن ، بنزن متیل تولوئن مثل جدیدی ترکیبات گردد، استخالف اتیل یا متیل

ترکیبات ترکیبات، این به اصطالحا که آید می بوجود ( BTEXبنزن می ) زایلن و بنزن اتیل تولوئن، ، بنزنمی . نامیده زایلن پارا و متا ارتو، بنامهای که دارد وجود موضعی ایزومر نوع سه زایلن مورد در گویند

شود

و اند مایع صورت به ترکیبات این کلی بطور و بوده لکولی مو های حلقه دارای عطری کربنهای هیدرو . در است ممکن آنها سمیت همچنین و موضوع این است مالحظه قابل آنها بخار فشار اطاق حرارت در

استیرن،زایلن، . بنزن، اتیل تولوئن، بنزن، گروه این در رابنماید توجهی قابل خطرات ایجاد کار محیط[ کرد ذکر توان می را تترالن و مواجهه BTEXترکیبات[. Ultramar , 2002کومن برای اندیکاتوری عنوان به

[ اند شده شناخته نفتی ترکیبات همچنین و فرار آلی ترکیبات با[ . Peter Schneider & etc,1999با تماس) BTEXترکیبات به آلوده آب مصرف خوردن طریق از تواند جذب( BTEXمی یا و آلوده هوای استنشاق ،

پذیرد ] صورت پوست طریق [. MDE, 2007از

تولید مهم منابع از . BTEXیکی منابع دیگر باشد می ترافیک و نقلیه وسائط در سوخت احتراق محیط در ) سوخت ) فرایندهای و نفتی های فراورده و ها حالل باالخص شیمیایی مواد تولید فرایندهای نیز

. تولید منابع نیز منازل داخل در باشند می از BTEXزغالسنگ باشد؛ می انسانی فعالیتهای از ناشیاز: بخشی در تعمیرات شستشو، و نظافت گرمایشی، سیستم پز، و پخت کشیدن، سیگار جمله

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 2: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

و روغن رنگ و ها جالدهنده ها، حالل از استفاده منازل، سمپاشی یا ضدعفونی آپارتمان، یا ساختمانگردد ] ایجاد کف و دیوارها پوششی مواد و مبلمان طریق از [. Health and Safety Executive, 1999حتی

دهنده تشکیل ترکیبات با مزمن سوء BTEXمواجهه اثرات شوند می بدن وارد تنفس طریق از که . اختالل بنزن، با مواجهه اثر در خون سرطان به ابتالء افزایش است نموده ظاهر را ای بالقوه بهداشتی

) سوء ) تاثیرات امکان ، عضالنی کنترل و تعادل دادن دست از سرگیجه، سردرد، مرکزی اعصاب سیستمباشند ] می زایلن و بنزن اتیل تولوئن، بنزن، با تماس اثر در ها کلیه و کبد در تجمع خون، Departmentدر

of the Environment and Heritage, 2003 ]

آلودگی اصلی است .BTEXمنبع زمینی زیر تانکرهای از ناقص و ضعیف نگهداری نتیجه در بنزین نشت . ورود محض به باشد می ها لوله از نشت و سطحی پخش دیگر، بزرگ منابع زیست BTEXاز محیط در

BTEX( شود می صورت( EVAPORATEبخار به یا و چسباند می خاک ذرات به گردد، می حل آب در [ شود می تجزیه [.TOSC, 2003بیولوژیکی

ترکیبات . تبخیر پیداکند هوا به را مایع سطح از حرکت اجازه بخار که دهد می روی هنگامی تبخیر عملBTEX ( می استشمام آن بوی که هنگامی شود می پمپ اتومبیل داخل به بنزین وقتی معموال بنزین، در

. . دهد( رخ خاک موجود منافذ داخل در تواند می طبیعی فرایند این میدهد رخ می BTEXگردد همچنین . که آنجا از کند حرکت زمینی زیر آب در ترتیب این به و شده حل آب داخل در به BTEXتواند تواند می

صورت در همچنین دهد می رخ تر آهسته زمینی زیر آب در شیمیایی حرکت این بچسبد خاک ذراتترکیبات کافی اکسیژن . BTEXوجود با تماس شوند تجزیه آهستگی به توانند با BTEXمی تواند میبه ( آلوده آب استفاده با ( ) BTEXبلعیدن تماس ( BTEXاستنشاق منافذ طریق از جذب یا و هوا در موجود

استنشاق گیرد صورت آب BTEXپوست با شستشو و استحمام یا و بنزین کردن پمپ هنگام تواند میبه استحمام . BTEXآلوده یا پوست روی بنزین ریختن علت به تواند می پوست طریق از جذب دهد روی

. حاوی مواد ودیگر بنزین باالی های درجه با شدید تماس باشد آلوده آب باعث BTEXدر پوست با . این گردد می تنفسی سیستم روی تاثیر و اعصاب مرکزی سیستم تضیف و سوزش و حساسیت

های تماس اثر بر آن امکان ولی است محتمل غیر مزبور ترکیبات به آلوده آب نوشیدن اثر بر درجات [ باشد می ترکیبات این با [.TOSC, 2003شغلی

گروه مواد میان . BTEXاز بسیار واکنشزایی دارای ماده، این است بنزن به مربوط درصد بیشترین ، . خاطر به پوست، با بنزن تماس میزان نیز و استنشاق دارد هوا در زیادی فراریت و باالست

دارد خاص محدودیتهایی خطرآفرینی،

گروه pمواد مولکولی شکلهای )BTEXطرح جدول( )5-1و( )4-1در در مواد این جوش و ذوب نقاط و1-4. است( آمده

 

 

اصلی(: 4-1جدول ) آروماتیک هیدروکربنهای ذوب و جوش محمد،] نقطهی منفرد، [1386نیکخواه

هیدروکربنهایاصلی آروماتیک

جوش ذوب نقطهی نقطهی

درجهیفارنهایت

درجهیسانتیگراد

درجهیفارنهایت

درجهیسانتیگراد

Benzene2/1761/800/425/5

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 3: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

Toluene2/2316/1100/139-0/95-

Ethyl benzene1/2772/1360/139-0/95-

p-Xylene0/2814/1389/553/13

m-Xylene4/2821/1392/54-9/47-

o-Xylene9/2914/1443/13-2/25-

 

 

خام(: 4- 1شکل ) نفت معطpر و(: 5- 1شکل ) [USEPA, 2006]هیدروکربنهای بنزن حلقهی ساختارآن [USEPA, 2006]مشتقات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ان   مشتقات و بنزن صنعتی بهداشت عوارض

 

 

 

بنزن-1-5-1

. C6H6بنزن) های( کربن هیدرو دارد قرار عطری های هیدروکربن گروه در که است آلی شیمایی ماده یکآنها بخار فشار اطاق حرارت در و اند مایع صورت به ترکیبات این کلی بطور بوده حلقوی دارای عطری

[ است مالحظه حمیدرضا، قابل میباشد بنزن [. 1385حیدری، بو خوش و اشتعال قابل و بیرنگ مایعیچگالی دارای جوش( C °20دردمای ) g/cm2 87/0که نقطه بخار C ° 1/80و فشار در 95/9و پاسکال کیلو

مولکولی( C ° 20دمای ) جرم . )g/mol 11/78و آب در جزئی مقدار به بنزن دمای g/lit 8/1میباشد Cدر° 25 . از( بنزن بوی میشود حل راحتی به کربن تتراکلرید و استن اتر، اتیل دی کلروفورم، ، الکل در و

. ppm 5/4 – 5/0غلظتهای ) است( استنشاق قابل

 

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 4: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

 

1-5-1-1-       : انتشار و تولید منابع

. عنوان به بنزن صنایع این در هستند زیست محیط در بنزن انتشار منبع مهمترین صنعتی فعالیتهای. میگردد استفاده حالل یا و خام ماده

و نفت سوختن و بنزینها پمپ در بنزن تبخیر و نقلیه وسایل اگزوز از خروجی گاز و خودروها سوخت . تنباکو سوختن از ناشی دود و دخانیات از استفاده همچنین میدهند افزایش هوا در را بنزن غلظت گاز

. تخلیه و بنزن حاوی محصوالت انهدام و دفن نشت، میباشد بسته محیطهای در بنزن انتشار عاملتأثیر آنها از استفاده که میباشد خاک و زیرزمینی آبهای به بنزن انتشار عامل صنعتی فاضالب

[ داشت خواهد فرار آلی ترکیبات غلظت افزایش در [.1383 هوا، کیفیت کنترل شرکتگستردهای

 

1-5-1-2: بنزن- نامطلوب اثرات

موارد صنعتی و پزشکی نشریات در و است شهرت بدترین دارای صنعتی سموم تمام بین از بنزنافتاده اتفاق ثبت بدون دیگری بسیار تعداد شک بدون و گردیده قید بنزن اثر در مرگ زیادی بسیار

. دارد. بدنبال را متفاوتی عوارض استنشاقی یا و پوستی طریق از ماده این با تماس است

پوست با طوالنی تماس صورت ودر کند می سوزش و تحریک ایجاد پوست روی بر اول مرحله در بنزن . بنزن بخارات استنشاق است چربی بردن بین از و کردن دهیدراته علت به که نماید می درماتیت ایجادخواص دارای و نماید ایجاد سیستمیک عوارض تواند می و است آور سوزش و محرک ریه مخاط روی بر

. سردرد، سبب بنزن با انسان مدت کوناه تماس باشد می خون مولد نسوج روی اختصاصی مخربباعث درازمدت در و شود می تنفس دستگاه تحریک و خوابی بی گیجی، پوست، سوزش درد، چشم

. از حاصل مسمومیت شود می خون سرطان و آپالستیک خونی کم و خون قرمز سلولهای تعداد کاهشبنزن . از جزئی مقادیر ولی افتد می اتفاق هوا در بنزن بخارات استنشاق اثر در کلی بطور تقریبا بنزن

در دستها بردن فرو با و شود جذب کند می پیدا تماس آن با بنزن که محلی در و پوست راه از تواند میماده این با پوست تماس از حاصل نتایج ولیکن افتاد نخواهد اتفاق سیستمیک مسمومیت بنزن داخلحتی و آن شدن پوسته و پوست خشکیدن شدن، قرمز و التهاب با همراه چربی رفتن بین از بصورت

[ نمود خواهد تظاهر عفونی ثانوی حمیدرضا، عوارض [.1385حیدری،

EPA وACGIH گروه در را بندی Aبنزن طبقه باشد، می انسانی شده شناخته زایی سرطان معرف که[ اند انجام[ . Oxford University Press, 2006و[ ]Health and Safety Executive, 1999کرده مطالعات طی

سرطان به ابتالء اند بوده کارشان محیط در بنزن از باالیی سطوح با تماس در که کارگرانی در شده[ است داشته افزایش [.MDE, 2007خون

 

بنزن- 1-5-2 اتیل

بنزن . C6H5C2H5اتیل . در است گازوئیل بوی شبیه آن بوی باشد می معطر و حلقوی آلی ترکیبات جزء% ( تقریبا گردد می استفاده استایرن منومر تولید برای بیشتر بنزن اتیل از ( 99صنعت در همچنین ، موارد

گازوئیل 20حدود % در ترکیبی بعنوان نیز و رنگ حالل بعنوان را آنها مخلوط که دارد وجود زایلن در همو . سلولزی استات ، استوفنن ساخت در همچنین بنزن اتیل برند می بکار خانگی کشهای حشره و . در بنزن اتیل گیرد می قرار استفاده مورد کننده رقیق یک و صنعتی حالل یک ، آلی مایع یک بعنوان

[ ثنایی، دارد کاربرد نیز زنگ ضد و پالستیک مصنوعی، های الستیک چسب، رنگ، سازنده های کارخانه[. 1385غالمحسین،

 

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 5: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

1-5-2-1-  : وانتشار تولید منابع

t حدودا و میباشد خام نفت و سنگ زغال بنزن اتیل تولید اصلی تشکیل% 2منبع بنزن اتیل را بنزن . زغال و گاز و نفت اثرسوختن در بیشتر صنعتی مراکز و بزرگ شهرهای در بنزن اتیل انتشار دهد می

. میگیرد صورت کارخانجات از برخی ضایعات در بنزن اتیل دفع و سنگ

و میباشند خودروها سوخت و متحرک منابع بنزن، اتیل انتشار عمده با عامل ساختمانها نزدیکیاتیل آنها تهیه در که محصوالتی مصرف پرترافیک، بزرگراههای با مجاورت با صنعتی آلوده محیطهایموکت و فرش از استفاده همچنین رنگها انواع و الکل الک، موکت، چسب بنزین، نظیر رفته بکار بنزن

[ میرمحمدی، شود تنفسی دستگاه به آن ورود و بسته محیطهای به ترکیب این ورود باعث تواند می نوهمکاران، و [.1387محسن

 

1-5-2-2: بنزن- اتیل نامطلوب اثرات

. از پس گیرد می صورت جذب سریعا استنشاقی، یا پوستی بصورتهای بنزن اتیل با تماس حین در : و کبد گوارش، دستگاه مانند بدن از قسمتهایی در ماده این تنفس، طریق از بنزن اتیل با مواجهه

. اتفاق سریع خیلی مذکور قسمتهای در آن توزیع که رسد می نظر به همچنین شود می پخش طحالمقادیری . بودند، بنزن اتیل با تنفسی و خوراکی شکل به تماس در که افرادی در نحو همین به افتد می

[ گردید رویت بدن چربی و پوست زیر در یافته تجمع بصورت آن حمیدرضا، از [.1385حیدری،

غلظت و مغزی اختالالت و بیهوشی بنزن اتیل باالی غلظتهای از ناشی باعث ppm 200عوارض ) غلظت ) در و میشود اشک و سوزش چشمی زودگذر در ppm 1000عوارض و پارگی و تحریک

ppm2000 . غلظت در میگردد عارض بینی تحریکات و یافته کاهش چشمی اثراتppm 5000 با مدت طوالنی تماس و میشود مشاهده بینی و چشم در تحملی قابل غیر تحریکات

باالی تنفسی ppm 100غلظتهای دستگاههای و چشم مالیم تحریک و سردرد و خستگی باعث[. 1383 هوا، کیفیت کنترل شرکتمیشود]

 

تولوئن- 1-5-3

بویی( C6H5CH3تولوئن) و نداشته خورندگی خاصیت که است اشتعال قابل و رنگ بی شفاف، مایعی . چربی بنزن به نسبت آروماتیک، حلقه به متیل گروه یک افزایش علت به تولوئن دارد بنزن بوی به شبیه

. بخار فشار کافی اندازه به معمولی دمای در حال این با است کمتر آن فراریت ولی کند می حل بهتر را[ گردد افراد در تنفسی تماس باعث تا کند می حمیدرضا، ایجاد چگالی[. 1385حیدری، در )87/0دارای

جوش( C ° 20دمای نقطه ،C ° 111 انجماد نقطه ،C °5/94 -ملکولی جرم . 13/92و مقدار به تولوئن استبه دیسولفیدکربن اسید، استیک استن، کلروفورم، الکل، اتر، در و میشود حل آب در جزئی بسیار

به هوا در آن غلظت زمانیکه در و میشود حل در ppm 8راحتی و است استنشاق قابل آن بوی برسدغلظتهای ) در ]ppm 1-04/0آب میباشد( تشخیص [.1383 هوا، کیفیت کنترل شرکتقابل

 

1-5-3-1-       : انتشار و تولید منابع

. ) سوختهای ) و بنزین تولید فرآیند در تولوئن میشود یافت تولو درخت و خام نفت در طبیعی بطورتولید هنگام جانبی محصول یک بعنوان و سنگ زغال از کک تولید در همچنین و خام نفت از دیگر

. تولوئن انتشار عامل سوختگیری جایگاههای و خودروها سوخت متحرک، منابع میشود تولید استایرن،میباشند.

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 6: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

عنوان به تولوئن صنایع این در که زاید مواد دفع و مصرف تولید، پروسه شامل صنعتی فعالیتهای . آنها در که خانگی و تجاری اداری، محیطهای همچنین میگردد استفاده حالل یا و مکمل و خام مادهو ... سیگار جوهر، چسب، ساختمان، رنگ چون محصوالتی ساخت در یا و حالل عنوان به تولوئن . موادی هنگامیکه کلی بطور میباشند بسته محیطهای در بویژه تولوئن انتشار عامل میشود استفاده

) مورد ... ) رفته بکار آنها در حالل و مکمل خام، ماده عنوان به تولوئن که و بنزین چسب، رنگها، مانندنشت و ریختن بواسطه همچنین و میشود هوا وارد و شده تبخیر تولوئن میگیرند، قرار استفاده

آبهای و سطحی آبهای وارد زمینی زیر نفتی ایستگاههای یا و زمین روی بر نفتی مشتقات و حاللها . به خاک در موجود میکروارگانیسمهای بوسیله t عموما تولوئن میگردد خاک و چاهها آب و زیرزمینی

تولوئن محدود میکروارگانیسمهای علت به آب در ولی شده شکسته شیمیایی ترکیبات دیگر به آسانی[ میشود تبخیر سطحی آبهای طریق از بیشتر و نمیشود شکسته راحتی هوا، کیفیت کنترل شرکتبه

1383.]

 

1-5-3-2-  : تولوئن نامطلوب اثرات

باشد می آور سوزش و محرک اول وهله در معطر، آروماتیک های کربن هیدرو سایر همانند نیز تولوئنبین از و کردن خشک هم آن علت که نماید می درماتیت ایجاد پوست، با طوالنی تماس درصورت و . این با ولی است بنزن به شبیه تولوئن خواص شناسی، سم لحاظ از باشد می پوست چربی بردن

. ) که ) هم قدیمی مقاالت در ندارد آنرا خونساز سیستم روی بر اثر هماتوپوئتیک مزمن اثرات وجود،تولوئن در موجود بنزن های ناخالصی از ناشی احتماال اند، داده نسبت تولوئن به خونساز سیستم اثرات

. . است بنزن از تر شدید موکوسی غشاء و پوست روی بر تولوئن تحریکی خاصیت ، ضمن در است بوده( مرکزی اعصاب سیستم بازدارنده عامل یک تولوئن کلی، باال( CNSبطور های غلظت در که باشد می

[ است کنندگی بیهوش و نارکوتیک خاصیت حمیدرضا، دارای [.1385حیدری،

 

زایلن- 1-5-4

زایلن حاصله ترکیب گردند، استخالف متیل گروه دو با هیدروژن اتم دو بنزنی حلقه در گاه هرC6H4(CH3)2 . طی که است آلی ترکیبات آروماتیک هیدروکربورهای جمله از زایلن شود می نامیده

[ است گرفته قرار مصرف مورد صنایع در وسیعی بطور اخیر حمیدرضا، سالهای [.1385حیدری،

) است) بنزن متیل دی پارا و متا ارتو، ایزومر سه از مخلوطی بنزن متیل دی زایلن(m-,0-,P-Xylene . شیمیایی( سنتز یک زایلن t اساسا میکند اشاره زایلن ایزومر سه هر به زایلن عبارت و

زغال قطران از طبیعی طور به زایلن همچنین میکنند، تولید نفت از را زایلن شیمیایی، صنایع و است . قابل و بیرنگ مایعی زایلن مخلوط میآید بوجود نیز جنگلها سوزی آتش هنگام در و نفت و سنگ

چگالی دارای و میباشد بو خوش و دمای ) 86/0اشتعال جوش( C ° 20در نقطه ،C ° 145-135 فشار ، دمای ) torr 9-7بخار ملکولی( C ° 20در جرم ذوب 106و نقطه استن- C ° 25و اتر، الکل، در و میباشد

. غلظتهای از زایلن بوی نمیشود حل t تقریبا آب در ولی شده حل بنزن قابل ppm 7/3-08/0وغلظتهای از آب در آن طعم و میباشد . ppm 8/1-53/0استنشاق زایلن ترکیب میشود مشخص

درصد که باشد نیز فنل و بنزن متیل تری ، تولوئن بنزن، بنزن، اتیل محدودی درصد شامل میتواند . از ترکیبی t عموما زایلن میباشد متفاوت آن تولید پروسه و کاربرد به بسته مواد این %44غلظت

و% 20اورتوزایلن،% 20متازایلن، ]15پارازایلن میباشد% بنزن [.1383 هوا، کیفیت کنترل شرکتاتیل

 

 

 

www.azadnegar.com/rezakhah

Page 7: اثرات ترکیبات بنزن Btex عوارض بهداشت صنعتrezakhah221ی بنزن ومشتقات ان از

از ان ومشتقات بنزن صنعتی بهداشت www.azadnegar.com/rezakhahعوارض

پارازایلن

متازایلن

 

پارازایلنمتازایلناورتوزایلن

]6- 1شکل) شرکت( زایلن [.1383هوا، کیفیت کنترل ایزومرهای

 

1-5-4-1-     : انتشار و تولید منابع

. t حدودا میشود تولید اقیانوسها به نفت نشت و جنگلها در آتشسوزی اثر در زایلن طبیعی %70بطورقرار استفاده مورد اورتوزایلن و پارا متا، ایزومرهای و بنزن اتیل تولید منظور به زایلن ترکیبات

. زایلن. همچنین میباشد زایلن انتشار عامل سوخت جایگاههای و سوخت انواع متحرک، منابع میگیرندفیبر الستیکسازی، و چرم کننده، رقیق و شوینده عنوان به رنگ و چاپ صنایع در صنعتی حالل عنوان به

در زایلن انتشار کلی بطور و میرود بکار کاغذ تولید و قطعات پوشش ساخت در و جالدهنده مصنوعی،و ) خام ماده حالل، زایلن حاوی محصوالت استفاده و ارسال بستهبندی، تولید، مراحل کلیه در محیط

. . نشت( میآید در بخار بصورت هوا در میشود، آزاد t تصادفا که زایلنی بیشتر میگیرد صورت مکمل. شود آب و خاک به زایلن ورود باعث میتواند زبالهها دفن و تولید و انبار مراحل در محیطی زیست

) بوسیله ) هوا در و میشود هوا وارد شده، تبخیر آب و سطحی خاکهای از روز یک از کمتر t سریعا زایلن . و آب در مانده باقی زایلن میشود تبدیل خطرتری کم شیمیایی مواد به و شده شکسته خورشید نور

تجزیه و جذب پرندگان و ماهیها ، گیاهان آب، در موجود زنده کوچک میکروارگانیسمهای توسط خاکاز. بیشتر زیرزمینی آبهای در مانده باقی زایلن میزان که میدهد نشان شده انجام بررسیهای میشود

سطحی آبهای از زایلن سطحی تبخیر اثر در t احتماال که است رودخانهها و دریاچهها سطحی آبهایبه. صورت این در و میشود زمین عمق به آن انتشار باعث خاک به زایلن زیاد مقدار نشت میباشد

[ میگیرد صورت کندی به زایلن تجزیه زیاد، عمق در خاک زنده میکروارگانیسمهای کاهش شرکتدلیل[.1383 هوا، کیفیت کنترل

 

1-5-4-2-     : زایلن نامطلوب اثرات

آب از استفاده و پوستی مستقیم تماس طریق از محدودتری حد در و تنفس طریق از t عموما زایلن . طریق از انسان بدن در موجود زایلن میزان میشود انسان بدن وارد زایلن به آلوده غذای و آشامیدنی

روی بر بیشتر مطالعات این که میباشد بررسی قابل بازدم هوای و ادرار، خون، در آن اندازهگیری[ است شده انجام دارند قرار زایلن از باالیی غلظتهای معرض در که کارمندانی و شرکتکارگران

اعصاب[. 1383 هوا، کیفیت کنترل سیستم بیند می آسیب زایلن با تماس معرض در که اصلی عضومی خواب مشکالت و حافظه کاهش خستگی، تحریک، قابلیت سردرد، مثل عالئمی که است مرکزی

متناوب. بطور که کارگرانی در اوقات برخی نیز لوکوسیتوز و لوسمی ، آنمی مثل خونی تغییرات نماید . از است بوده بنزن با همزمان تماس بعلت احتماال که است، شده گزارش اند بوده زایلن معرض در

ب می مدت طوالنی تماس از ناشی خواب در تنفسی وقفه ایجاد زایلن دیگر اثرات جمله

www.azadnegar.com/rezakhah