အႏစခပအစရငခစာ

အခြနအေကာကေပးေဆာငျခငးသည အစးရႏင ျပညသလထတ႔အၾကား လမႈပဋညာဥ၏ အေရးႀကးဆး အစတအပငး တစခပငျဖစသည။ အခြနအေကာကေပးေဆာငျခငးျဖင ႏငငသားမားသည မမတ႔၏ အေရး ႀကးသည ႏငငသားတာဝနတစရပက ျဖညဆညးလပေဆာငၾကသည။ တနညးအားျဖငဆရလင အခြနထမး ျခငးက ႏငငသားမားက မမတ႔အစးရ၏ လပေဆာငခကမား ပမေကာငးမြနလာေအာင ေတာငးဆပငခြင အာဏာက ေပးစြမးသည။ အာဏာရငစနစလကေအာကတြင ဆယစႏစမားစြာ ေနထငခရသညအေလာက ျမနမာႏငငသည ပကစးယယြငးခသည လမႈပဋညာဥ၊ ျပညသလထအား အကးျဖစထြနးေစမညအရာမားက အကန႔အသတျဖငသာ လပေဆာငေပးႏငမႈ အေျခအေနႏင ကမာၻေပၚတြင အခြနရရမႈအနညးဆး ႏငင တစႏငငအျဖစ ကနရစခသည။ သ႔ေသာအေျခအေနအခနကာလမား ေျပာငးလလာေနၿပျဖစသည။ အစးရမ ေဆာငရြကျဖညဆညးရမည ဝနေဆာငမႈလပငနးမားအေပၚ လထ၏ ေမာလငခကမားမာ ျမငတကလာခသည။ အခြနအေကာကမားက စတငျပျပငေျပာငးလလာၿပး ျမနမာႏငင၏ အခြနေကာကခမႈမာလညး တျဖညးျဖညး ျမငတကလာေနၿပျဖစသည။

ျမနမာႏငင၏ ျပညသလထအေနျဖင အခြနျပျပငေျပာငးလမႈအတြက အဆငသငျဖစၾကၿပလား။ ယငးေမးခြနးမာအခြနမားႏင အခြနစနစအေပၚ ျပညသလထက မညသ႔ထငျမင၊ ယၾကညသည ဆသညအခကေပၚတြင တစတတေဒသအားျဖင တညမေနပါသည။ ယေန႔အထ ယငးအခကႏင ပတသကသည သကေသသာဓကမားမာ နညးပါးေနၿပး အစးရအရာရမား၏ ႐ႈေထာငအျမငမားအေပၚတြငသာ မားစြာအေျခခလကရေနေသးသည။ သ႔ေသာ ယငးအျမငမားသည မညမတကမႈရပါသနညး။

အာရေဖာငေဒးရငး၏ ယခသေတသနစမခကတြင ျမနမာႏငငရ ၿမ႕ျပေနျပညသမား၏ အခြနအေကာကႏင ပတသကသည သေဘာထားအျမငမားက စနစတကအကျဖတေလလာထားပါသည။ အခြနအေကာကမား၊ အခြနစနစႏငပတသက၍ ၿမ႕ျပေနျပညသလထ၏ လကခယၾကညမႈႏင နားလညသေဘာေပါကမႈ အေျခအေန က ျမနမာႏငင၏ အေရးအႀကးဆး အခြနသးမးအေပၚတြင အဓကထား၍ ဆနးစစေလလာခပါသည။ ဤသေတသနသည အာ႐ေဖာငေဒး႐ငးႏင ရနကနႏငငေရးသပၸေကာငး (Yangon School of Political Science) တ႔ ျပလပခသည ၂ဝ၁၇ခႏစ ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝစစတမးမ အခကအလကမားက အသးျပခသည။ ဤအႏစခပအစရငခစာတြင ျမနမာႏငငအတြက အခြနအေကာကမား၏ အေရးပါမႈက မးေမာငးထးျပ၍ သေတသနတစခလး၌ အသးျပသည သေတသနနညးလမးမားက တငျပကာ အဓကေတြ႔ရခကမားက အကဥး႐း၍ ၿမ ႔ျပလေနမႈဘဝစစတမးမ ေကာကခကဆြႏငသည သးသပခကမားႏင ထသးသပခက မားသည အစးရအတြက မညသ႕အသးခႏငသညတ႔က ဆနးစစေပးခပါသည။

မရငးအစရငခစာ အျပညအစျဖစေသာ ျမနမာႏငင၏ အခြနအေကာကမားအေပၚ ၿမ႕ျပေနျပညသမား၏ သေဘာထားအျမင က www.asiafoundation.org တြင ရယဖတ႐ႈႏငပါသည။

အခြနအေကာကမား

အခြနအေကာကမားသည အခြနေပးေဆာငသတစဥးခငးစ သ႔မဟတ စးပြားေရးလပငနးမားက အစးရအဖြ႔႔အစညးက မျဖစမေနေပးေဆာငရသည အခေၾကးေငြျဖစၿပး ယငးဝငေငြမားသည ဘတဂကဥးစားေပး လပငနးမားအတငး ခြေဝသးစြႏငရန ျပညသ႔ဘ႑ာျဖစလာသည။ အခြနအေကာကမားသည ဝနေဆာငခ (ဥပမာ - အမႈကသမးခ)ကသ႔ အစးရထမ ဝနေဆာငမႈတစခခရရေစရနအတြက ေပးရျခငးမး မဟတေပ။

l ပစၥညးမားဝယယသည (သ႔) ဝနေဆာငမႈရယသည စားသးသမားအျဖစျဖင l စးပြားေရးလပငနးတစခ၏ ပငရငမားအျဖစျဖင lလပခ၊လစာရရသည ဝနထမးမားအျဖစျဖင lအေဆာကအအေနရာပငဆငသမား (သ႔) ေနထငၾကသမားအျဖစျဖင ႏငငသားမားသည အခြနအေကာကမား ေပးေဆာငႏငသည။

အခြနအေကာကမားသည အစးရဘ႑ာေငြ ရရႏငရနအတြက ေရရညတညတၿပး မခ အားထားႏငသည နညးလမးတစသြယပင ျဖစသည။ ဤဘ႑ာေငြက အစးရအေနျဖင လမးမားကသ႔ေသာ အမားျပညသအတြက အကးျဖစထြနးေစႏငမည လပငနးမား၊ ကနးမာေရး ျပစေစာငေရာကမႈကသ႔ေသာ လမႈဝနေဆာငမႈမား၊ အၿငမးစား ပငစငမားကသ႔ေသာ တစဥးခငးစအတြက တက႐ကေပးေဆာငမႈမားႏင အစးရဝနထမး မား၏ လစာမားေပးရနအတြက လာထား သတမတၾကသည။ ျမနမာႏငငသည သဘာဝ အရငးအျမစကြယဝသည ႏငငတစႏငင ျဖစေသာလညး ယငးတ႔မရရသည ဘ႑ာေငြ မားသည အခြငထးခလတစစ၏ ခပကငမႈ ခရသညအေျခအေနမးႏင မားစြာႀကေတြ႔ခ ရသည။ သဘာဝအရငးအျမစမားမ ရရေသာ ဘ႑ာေငြမားက မခအားထားေသာ ဖြ႔ၿဖးဆ ႏငငမားတြင လမႈပဋညာဥမာ အားနညးျခငး (သ႔) လမႈအဖြ႔အစညးအတြငးရသမားအားလးအတြက အႀကးမဝငျခငးတ႔ ျဖစတတသည။

အခြနမား

အမားျပညသႏငဆငေသာအရာမား၊ ဝနေဆာငမႈမား

အစးရ ႏငငသား

အခြနအေကာကမားမာမ ျပညသလထႏင စးပြားေရးလပငနးမား၏ နားလညအတညျပမႈ သ႔မဟတ လကခမႈလအပပါသည။ အခြနေပး ေဆာငျခငးျဖင ျပညသမားသည အစးရထမ တစစတစချပနလညရရရန ေမာမနးၾကသည။ ထ႔ေၾကာင အခြနေပးေဆာငသည လပငနး စဥသည ႏငငသားမားႏင အစးရတ႔အၾကား ဆကဆေရး၏ ႏလးသညးပြတအျဖစ တညရေနပါသည။

ျမနမာႏငငသည လကရအခနတြင ဒမကေရစ စနစသ႔ေျပာငးလရာ လမးေၾကာငးေပၚတြင

ျဖစၿပး ဆယစႏစမားစြာ အာဏာရငအပခပမႈ၊ ႏငငတကာႏင အဆကအသြယ ျပတေတာကကာ သးျခားရပတညခမႈ တ႔ေၾကာင ေနာကျပနဆြေနခသည အပခပေရးယႏရားကလညး ျပျပင ေျပာငးလေနသည အခနျဖစသည။ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးမားစြာကလညး လပေဆာငလကရပါသည။ သ႔ရာတြင ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ခႏစတြင ျမနမာႏငင၏ အခြနအေကာကရရမႈမာ ဂဒပ၏ ၆-၇ % သာလင ရပါသည။ ဝငေငြပမာဏတညသည အျခားႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင ယငးႏငင မားတြင ဂဒပ၏ ၁ဝ မ ၂ဝ% အထ ေကာကခ ရရၾကသည။ ျမနမာႏငငတြင အခြနအေကာက ရရမႈႏႈနး ဤမနညးပါးေနျခငးသည အေၾကာငးမသကသကျဖစေပၚလာေသာ ကစၥမဟတေခ။ ႏငငေတာအေနျဖင အမား ျပညသ အကးေကးဇးျဖစထြနးေစႏငသည အရာမား (သ႔) လမႈဝနေဆာငမႈလပငနးမားက ျဖညဆညးလပေဆာငေပးႏငမႈ နညးပါး ခသညအတြက မတညၿငမမႈမား ျဖစေပၚေစ ႏငေသာ အခြနအေကာက တးျမႇငမႈမးက မလပေဆာငရဘ ရေနခသည။

ျမနမာႏငင၏ အခြနဆငရာ စမခန႔ခြမႈ စနစက ဆယစႏစမားစြာ လစလ႐ႈ ထားျခငးသည ျမနမာႏငငက ကမာၻေပၚတြင အခြနအေကာကရရမႈ အနညးပါးဆးႏငငမားအနကမ တစႏငငျဖစေစခသည။

ပ ၁လမႈပဋညာဥ

အစးရာအရာရမားသည ျမနမာႏငင သားမားက အခြနေကာကခမႈက အလြနဆန႔ကငၾကသညဟ ယၾကည လကရၿပး အခြနႏငပတသကေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးမားလပရန သတထားၾကသည။

ဤသ႔ အခြနရရမႈနညးပါးျခငးက လမးမား၊ ကနးမာေရးႏင ပညာေရးကသ႔ေသာ မလပမျဖစ ဝနေဆာငမႈလပငနးမား လပကငရနႏင အမားျပညသႏင သကဆငသည အရာမားအတြက သးစြရန ဘ႑ာအခြနေငြ အရငးအျမစမား နညးပါးေစ သည။ အစးရအရာရမားစြာကမ ဝနေဆာငမႈမားက တးတကေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကႏငမသာ အခြနအေကာကမားက ျပငဆငေျပာငးလႏငလမမညဟ ယၾကည ေနၾကေသးသည။ ႏငငသားမားသည အခြနအေကာကေပးရျခငးက ဆန႔ကငစတ ျပငးထနၾကသညဟလညး ေျပာေလရၾကသည။ မဝါဒခမတသ တစဥးကမ “အခြနတးေကာကဖ႔ ဟတလား။ လမးေတြေပၚမာ ဆပတာေတြ ျဖစကနလမမယ”ဟပင သတေပး ေျပာၾကားခသည။

သ႔ေသာ လကေတြ႔အေျခအေနသည ပ၍႐ႈပေထြးသည။ ဤေလလာခကတြင ျမနမာႏငင၏ ၿမ ႔ျပေဒသမားတြင ေနထင ၾကသမားက အခြနအေကာကမားႏင အခြန ေပးေဆာငျခငးအေတြ႔အႀကမားအေပၚ အမန တကယ မညသ႔ေတြးထငယဆသညက ဆနးစစေလလာထားပါသည။ အတတႏငဆး ယၾကညအားအထားရဆး အေျဖမား ရရႏင ေစရန အခြနအေကာကမားႏင အခြနစနစက နားလညမႈပရႏငေသာ ၿမ ႔ျပတြငေနထငၾကသ မားက ဥးတညေမးျမနးခပါသည။ မလအႀက ယဆခကျဖစသည အခြနအေကာကႏင ပတသကၿပး နားလညသေဘာေပါကမႈအလြနအားနညးလသညဆသညအခကက

ဤေလလာခကက အတညျပေပးခသည။ ပ၍ထထဝငဝငေလလာၾကညရာတြင ၿမ ႔ျပေန ျပညသလထ၏ အခြနအေကာကမားအေပၚ သေဘာထားအယအဆမားမာ မလခန႔မနးထား သညႏင ကြာျခားမႈရသညက ေတြ႔ရခရသည။ ေျဖဆသမားမာ အစးရအရာရမား ယၾကည ထားသေလာက အခြနအေကာကေပးရျခငးက ဆန႔ကငမႈမရလေပ။

အခြနေပးေဆာငမႈက ႏငငသားတစဥး၏ တာဝနတစရပအျဖစ ႐ႈျမငၾကၿပး အစးရအေနျဖင အခြနေကာကခခြင အျပညအဝရေၾကာငး သေဘာတလကခၾက သည။ ဝငေငြခြန၊ ကနသြယခြနႏင ပစၥညးခြနမားအားလညး အားလး “မတမႈ” ရပါသညဟ ေျဖဆၾကပါသည။ ဝနေဆာငမႈပငး ဆငရာတြင တးတကလာပါက အခြနအေကာက မား တးျမႇငေကာကချခငးက လကခပါမညဟ စစတမးေျဖဆသဥးေရ၏ ၆ဝ% ေကာက ေျဖဆခၾကသည။

သ႔ေသာ ဤေတြ႔ရခကမားအား အစးရ အေနျဖင အခြနအေကာကမားက လြယကစြာ တးျမႇငေကာကခႏငသညဆသည အဓပၸာယမး မယသငေပ။ အစးရအေနျဖင အခြနမဝါဒႏင ပတသကၿပး ရငးလငးေျပာဆမႈမားက ပမ ေကာငးမြနေအာင လပေဆာငၿပး ျပညသ မားအေနျဖင မညသညအခြနအေကာကမား က ေပးရနလအပသည၊ အခြနအေကာကမ ရရေငြမားက မညသညေနရာတြင သးစြမည စသညတ႔က ေသခာစြာ အသေပးရငးလငး ေျပာျပပါက အစးရအရာရမား ေမာမနး ထားသညထကပၿပး ျပျပငေျပာငးလႏငသညအေျခအေနမားရေၾကာငး ဤစစတမး ေတြ႔ရခကမားက ေဖာျပေနပါသည။

ျမနမာႏငင၏ အခြနစနစမာ မတညေသာ ဌာနအသးသးမ ေကာကယေသာ အခြနအမးမးရၿပး ႐ႈပေထြးလပါသည။

ၿမ႕ျပေနျပညသမားႏင သကဆငမႈ အရဆးေသာ အခြနသးမးက ဤသေတသန တြင ထညသြငးေလလာခသည။ ဝငေငြခြနသည ကမာၻ႔ဘဏ၏ 2017 Public Expenditure Review အရ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ခႏစ တြင ဂဒပ၏ ၃.၂% ရသျဖင အေရးႀကးဆး ဘ႑ာေငြအရငးအျမစတစချဖစသည။

တစႏစတြင ဝငေငြ ကပႏစသနး (အေမရကန ေဒၚလာ ၁,၅ဝဝ) ေအာက ရရသမားသည ဝငေငြခြနေပးေဆာငရန မလအပေခ။ ဤပမာဏထကပေသာ ဝငေငြက အခြန စတငေကာကခၿပး အခြနႏႈနးထားက တျဖညးျဖညး တးျမႇငေကာကခရာ ကပေငြ ၃ဝသနးႏငအထက ဝငေငြရရသမားအား ၂၅%အထ ေကာကခသည။ အမေထာင ဖကမားႏင ကေလးမားအတြက အခြနကငး လြတခြငေပးပါသည။ ဝငေငြခြနက ျပညေထာငစအစးရအတြက ျပညတြငးအခြန မားဥးစးဌာနမ ေကာကခပါသည။

ကနသြယခြနက ပစၥညး (သ႔) ဝနေဆာငမႈမား ဝယယရာတြင ေယဘယအားျဖင ကသငေငြ၏ ၅% ေကာကခပါသည။ ကနသြယခြနသည ဒတယအေရးႀကးဆး အခြနျဖစၿပး ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ခႏစ ဂဒပ၏ ၂.၆% ျဖစသည။ ႏငင အမားစတြင ဤအခြနအမးအစားက အခြနႏႈနး တေျပးညေကာကခေလရသည။ သ႔ေသာ ျမနမာႏငငတြင ကနသြယခြနက ၿမ႕ျပေဒသ မားႏင တရားဝင (သ႔) ေခတမလပငနးမား တြငသာ စညးၾကပေလရၿပး ႏငင၏ အဆငး ရဆး ျပညသမားသည ေယဘယအားျဖင ဤအခြနက မေပးေဆာငၾကေခ။ ဤအခြနက ျပညေထာငစဘတဂကအတြက ျပညတြငး အခြနမားဥးစးဌာနမ ေကာကခသည။

ပစၥညးခြနသည ပမာဏအလြနနညးေသာ ေၾကာင အစးရ၏ ဘ႑ာအခြန

ရရမႈေဝစအေနျဖင အလြနနညးပါးသည။ ခန႔မနးေျခအားျဖင ၂ဝ၁၃ခႏစတြင ဂဒပ၏ ဝ.ဝ၃%မသာ ရခသည။ သ႔ေသာ ျမငသာ ထငသာသည အခြနအမးအစား တစချဖစ သည။ ကယကယျပန႔ျပန႔ေပးေဆာငၾကၿပး

အခြနေပးေဆာငႀကမေရမား၍ သသာထငရား သည။ ယငးက စညပငသာယာေရးအဖြ႔ အစညးမားႏင ရနကနၿမ ႔တြင ရနကနၿမ႕ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတမ ေကာကခ သည။ ယငးအဖြ႔အစညးမားသည မျဖစမေန

လအပေသာ ၿမ႕ျပအေျခခဝနေဆာငမႈ လပငနးမားစြာက တာဝနယလပေဆာငၾကၿပး ထလပငနးမားက ျပညသလထႏင စးပြားေရး လပငနးမားမ ေကာကယရရသည အခြနႏင ဝနေဆာငခမားျဖင ေငြေၾကးေထာကပသည။

အခြနအေကာက

ရရသည အစးရအဖြ႔အစညး ျပညေထာငစအစးရစညပငသာယာေရးအဖြ႔အစညးမား/

ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတ

ဝငေငြခြန

ျပညတြငးအခြနမား ဥးစးဌာန

ျပညတြငးအခြနမား ဥးစးဌာန

ေကာကခသည အဖြ႕အစညး

ကနသြယခြန ပစၥညးခြန

ပ ၂ဝငေငြခြန၊ ကနသြယခြနႏင ပစၥညးခြနမားက ေကာကခသညအဖြ႔အစညးမားႏင အဓကလကခရရၾကသမား

စညပငသာယာေရးအဖြ႔အစညးမား/ရနကနၿမ႕ေတာ

စညပငသာယာေရးေကာမတ

ဤေလလာခက၏အဓကဥးတညမႈမာ စးပြားေရးလပငနးမား၏ သေဘာထား အျမငမားမဟတဘ ျပညသလထ၏ အခြနအေကာကမားအေပၚ သေဘာ ထားအျမငမားျဖစသည။ စားသးသမား၊ ဝနထမးမားႏင အမပငရငမား/ေနထငသ မားစသည ျပညသလထမား၏ သတ႔ေပး ရသည အခြနအေကာကမား၊ အခြနစနစ ႏင အခြနေပးရသည အေတြ႔အႀကတ႔ အေပၚ မညသ႕ထငျမငသညက ဆနးစစ ေလလာရနျဖစသည။

အာရေဖာငေဒးရငး၏ သေတသနသည အခြနေကာကခမႈႏငပတသကၿပး ၿမ႕ျပေန ျပညသလထ၏ သေဘာထားအျမငမားက

ျပလပခသည။ စစတမး၏ ရလဒမားမနကနမႈ ရမရက ဆနးစစရနႏင ျပညသမား၏ အခြနအေကာကေပးသည အေတြ႔အႀကမားက သရရနအတြက အပစဖြ႔ေမးျမနးေဆြးေႏြးမႈမားက ျပလပခသည။

အခြနအရာရမား၊ ျမနမာႏငင၏ စညပင သာယာေရး အဖြ႔အစညးမား၊ ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးအစးရမားမ မဝါဒခမတသ မားႏင အာရေဖာငေဒးရငး၏ စမကနးလပငနး မားတြင လကတြလပေဆာငမႈ အေတြ႕ အႀကမားအရ ထသတ႔တြင အခြန ေကာကခမႈႏင ပတသက၍ ျပညသလထ၏ နားလညသေဘာေပါကမႈႏင သေဘာထား အျမငမားအေပၚ ကယကယျပန႔ျပန႔ သေဘာ

နားလညသေဘာေပါကႏငရနအတြက သေတသနနညးလမးမားက ေပါငးစပ၍ ေမးျမနးစစမးခသည။ ၿမ႕ႀကးသးၿမ႕မ ၿမ႕ျပ ေနရာ ငါးေနရာအတြငးရ ရပကြက ၂၇ ခတြင ေနထငၾကသည ျပညသလထမားစြာက စစတမးေကာကယထားသည ၂ဝ၁၇ ခႏစ ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝစစတမးမ ရရသည ရလဒမားအေပၚ အဓကအေျခခပါသည။

အခြနေကာကခမႈဆသညမာ နားလညရန ခကခႏငသည အေၾကာငးအရာတစခ ျဖစသညအားေလာစြာ ေမးခြနးမားက ရငးလငး ေအာငျပလပထားျခငး၊ အဓပၸါယဖြငဆခက မားက ေဖာျပထားျခငး၊ စစတမးက အစမး ေကာကယကာ ျပနလညျပငဆငျခငးတ႔

တလကခထားခကမားရသညက ေတြ႔ရသည။ ထ႔ေၾကာင ဤသေတသနတြင ယငးအျမငမား အနကအခ႕က ေသခာေအာင စစေဆး အေျဖ ထတခသည။ လမားစြာက ေမးျမနးခသည ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝစစတမးမ ရလဒမားက အစးရ အရာရအခ ႔ႏင ျပလပခသည အငတာဗးမား၊ စစတမးငယမ ရလဒမားႏင ႏႈငးယဥၾကညခ ပါသည။

ဤသေတသနက အာရေဖာငေဒးရငးမ ရနကန ႏငငေရး သပၸေကာငးႏင ပးေပါငး၍ ျပလပခသည ၂ဝ၁၇ ခႏစ ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝ စစတမးအေပၚ အဓကအေျခခ၍ ေရးသားပါ သည။ ျမနမာႏငငတြင ဤသ႔ေသာ စစတမးမး က ပထမဆးအႀကမျပလပျခငးျဖစၿပး ၿမ႕ျပတြင ေနထငၾကသမား၏ ဘဝအေတြ႔အႀကမားႏင ျပညသလထ၏ သေဘာထားမားက အခန ကာလအလက ေျပာငးလမႈအေျခအေနအလက တငးတာသရရနျဖစသည။ ယငးစစတမးပါ ေမးခြနးမားကပင ႏစစဥျပနလညေမးျမနး ၾကညျခငးျဖင ျမနမာႏငငသည ယခအခနတြင စးပြားေရး၊ ႏငငေရးႏင လမႈေရး အေျပာငး အလမား သသာစြာျပလပေနသည ကာလ ျဖစသညအတြက အခနကာလအလက ေျပာငးလမႈမားက ေလလာဆနးစစႏငမည ျဖစသည။

ျမနမာႏငငရ ၿမ႕ႀကးသးၿမ႕၏ ၿမ႕ျပေဒသမားရ ၿမ ႔နယငါးခက ကယစားျပသည အမးသမး၊ အမးသား စစေပါငး ၁၄ဝဝ ဥးက ေမးျမနး စစတမးေကာကယခသည။ ယငးၿမ႕နယမားမာ ရနကနတငးေဒသႀကးတြင ေကာကတတား ၿမ႕နယ၊ သာေကတၿမ႕နယႏင ေျမာကဒဂၿမ႕ နယတ႔ျဖစၿပး ကရငျပညနယတြင ဘားအၿမ႕ႏင ရမးျပညနယတြင ေတာငႀကးၿမ႕တ႔ျဖစပါသည။

စစတမးတြင အႀကယဆခကမားက စစေဆးရနအလ႔ငာ အခြနႏငပတသကၿပး ေယဘယသေဘာထားအျမငမားႏင အဓက အခြနသးမးႏငပတသကသည ေမးခြနးမားက တညေဆာကေမးျမနးခသည။ စစတမးတြင ေျဖဆသမား၏ ေနာကခအေျခအေနက ေမးျမနးသည ေမးခြနး ၁၂ ခ၊ ၿမ႕၏ ေနခငစဖြယ အေျခအေန၊ အစးရဝနေဆာငမႈ မား ရယႏငမႈ၊ အခြနသေဘာထားအျမငမား၊ ၿမ႕မားရ စးပြားေရးအခြငအလမးမားစသည အေၾကာငးအရာမားက ေမးျမနးသည ေမးခြနး ေပါငး ၁ဝ၆ ခ ပါဝငခပါသည။ ေမးခြနးႏစခမ

လြ၍ ကနေမးခြနးမား အားလးမာ ေပးထား သညအခကမားက ေရြးခယေျဖဆေပးရသည ေမးခြနးမးျဖစသည။

စာရြကေပၚမ ေမးခြနးမားအား မကႏာခငးဆင ေတြ႔ဆေမးျမနးမႈက ၂ဝ၁၇ ခႏစ စကတငဘာ လ ၂၈ ရကမ ေအာကတဘာလ ၁၇ ရက အတြငးတြင ၿမ ႔နယငါးၿမ ႔နယ၌ ႀကးၾကပ ကြပကသ ေလးဥးႏင လကလေမးျမနးသ ၂ဝ ဥး ပါဝငသညအဖြ႕ႏင ေမးျမနးခပါသည။

စစတမးေျဖဆသမားက ေရြးခယသည နညးလမးတြင ေျဖဆသမားသည ၿမ႕ျပေနရာ ငါးခတြင တစခခငးစက လဥးေရစာရငးအလက ကယစားျပႏငေစရန ကပနးစနစ (random) ျဖင ေရြးခယမႈက သးဆင လပေဆာငခ ပါသည။ ပထမအဆငအေနျဖင ရပကြကမားက ၿမ႕ျပေနရာ ငါးခအတြငး ကပနးေရြးခယခ သည။ ထ႔ေနာက အမေထာငစမား၊ အမေထာငစအတြငးမ မသားစဝငမားႏင အထပျမငအေဆာကအမားမ အခနးမားကပါ ကပနးစနစျဖင ထပမေရြးခယခသည။

သတငးအခကအလကမားရယသည လပငနးစဥတြင အရညအေသြးထနးခပမႈ မားလညး လပေဆာငခသည။ ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈ စစေပါငး၏ ၂၁% မာ ျပနလည စစေဆးရန လအပမႈရေနသည။ ယငးျပနလည စစေဆးမႈမားတြင ေမးျမနးစဥအတြငး တက႐ကေလလာၾကညျခငး (ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈ အႀကမေရ ၂ဝဝ၊ ၁၄%) (သ႔) ေနာကတစေခါက ျပနသြားျခငးျဖငလညး ေကာငး၊ ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည အမသ႔ ညႇႏႈငးေရး႐းမ ဖနးေခၚဆျခငး (ေတြ႕ဆ ေမးျမနးမႈ ၉၈ ႀကမ၊ ၇%)တ႔လညး ပါဝငခ ပါသည။

စညပငအခြနအရာရမားစစတမး။ ျပညသ လထ၏သေဘာထားအျမငမားအေပၚ စညပငအခြနအရာရမားႏင မဝါဒခမတသ မား၏ အျမငမားက ေသခာနားလညေအာင ဆနးစစရန အရာရ ၃၆ ဥး ႏင စစတမးငယ တစခက ေကာကယခသည။ ယငးစစတမးတြင ၿမ႕ေတာဝနတစဥး၊ ဝနႀကး ေလးဥးႏင အရာရ ၂၁ ဥးတ႕ ပါဝငခသည။

အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငးမား။ ၂ဝ၁၇ခႏစ ဒဇငဘာလတြင ေတာငႀကးၿမ႕ႏငဘားအၿမ႕

မား၌ အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးမႈ ႏစႀကမျပလပခသည။ ႏစႀကမစလးတြင အခြနႏငပတသက၍ ေဆြးေႏြးခကမားအၿပး အခြနအေကာကႏင အခြနအေပၚသေဘာထားအျမငမားႏင ပတသက၍ စစဥတညေဆာကထားသည ေမးခြနးမားက ဆကလကေမးျမနးသညပစမး လပေဆာငခသည။

အခြနအရာရမားက ေမးျမနးျခငး။ ဤအစရင ခစာတြင ဆနးစစေလလာထားသည အခြန အမးအစားသးမးႏင ဆကစပေသာဌာနမား တြင လပကငေနၾကသည အစးရအရာရမား ႏငလညး ေတြ႕ဆေမးျမနးခပါသည။

ဤသေတသနႏင သတငးအခကအလကမား ရယခသည ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝစစတမးသည ၿမ႕ျပေနျပညသလထ၏ သေဘာထားအျမင မားအေပၚတြငသာ အျပညအဝ ဥးတညေမးျမနး ထားပါသည။ ၂ဝ၁၄ ခႏစ သနးေခါငစာရငး စစတမးအရ ျမနမာႏငင႐ လဥးေရစစေပါငး၏ ၃ဝရာခငႏႈနးသည ၿမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထင ၾကၿပး ၿမ ႔ႀကးမားမာ အရြယအစား ႀကးမားလာ ၿပး ပမ႐ႈပေထြးလာၾကသည။ ဤသေတသနက အတနးပညာအားျဖင ပျမငမားၿပး ႏငငေတာႏင ပထေတြ႔မႈရသည ၿမ႕ျပေဒသမားရ ျပညသ လထမားက ေမးျမနးမႈမား ျပလပခသည။

ၿမ ႔ျပေနျပညသလထအေနျဖင အခြန အေကာကမားႏငလညး ပ၍ရငးႏးကြမးဝငမႈ ရၾကကာ ပမနားလညသေဘာေပါကၾကသည။ ကနဥးပငးသေတသနတြင ပညာတတ စစတမး ေျဖဆသမားအၾကား၌ပင အခြနအေကာက အေၾကာငးက နားလညသေဘာေပါကမႈ နညးပါးေၾကာငး ေတြ႔ရခသည။ ထ႔ေၾကာင စစတမးတြင ေမးျမနးသညေမးခြနးမားက နားလညႏငေျခမားသည ၿမ႕ျပေနျပညသ လထက ေမးျမနးခပါသည။

ေရြးခယခသည ၿမ ႔နယမားႏင ၿမ႕ႀကးမား သည လဥးေရပမာဏ၊ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ အေျခ အေနႏင တငးရငးသားဖြ႔စညးမႈပစတ႔မာ အမးမးရၾကရာ ထၿမ႕မားမ ေတြ႔ရခကမား သည ျမနမာႏငငရ အျခားၿမ႕ႀကးမား၏ အေျခ အေနမားကပါ ေဖာျပေပးႏငမညဟဆႏင သည။ ေလလာခကတြငမပါရသည အျခားၿမ႕ ႀကးမား(ဥပမာ - မႏေလးၿမ႕၊ ေမာလၿမငၿမ႕ႏင ပခးၿမ႕) တ႔သည လဥးေရပမာဏႏင ဖြ႔ၿဖး တးတကမႈအေနအထားတြင ရနကနၿမ႕ႏင

ဘားအၿမ႕တ႔အၾကားတြင တညရေနပါသည။ ယငးအတြကေၾကာင ဤေလလာခကမ ေတြ႔ရ ခကမားသည ယငးသ႔ေသာ အျခားၿမ႕ႀကး မားႏငလညး အလားသ႑ာနတႏငပါသည။ ဤသေတသနသည ျမနမာႏငငသားမား

အားလး (သ႔) ၿမ႕ျပတြငေနထငသမားအားလး က ကယစားျပရန မရညရြယေခ။ သ႔ေသာ လညး ဝငေငြႏငကနသြယခြနအမားစက ေကာကခသည ရနကနၿမ႕အတြငးတြင ျပညသလထ၏ အခြနအေကာကအေပၚ

သေဘာထားအျမငက ပထမဆးအႀကမ ဆနးစစေလလာမႈႏင ၿမ႕ႀကး၊ ၿမ႕လတႏင ၿမ႕ငယတ႔အၾကား ပထမဆးအႀကမ ႏႈငးယဥ ေလလာမႈလညး ျဖစသည။

ဤအစရငခစာတြင ၿမ႕နယငါးၿမ ႔နယလးမ စစတမးတြင ေတြ႔ရခကမားအားလးက အေသးစတေလလာထားခကမား ပါဝငပါသည။ အဓကဥးစားေပး ေဖာျပလသညအခကမားက ေအာကတြငဇယားကြကႏင ေဖာျပထားပါသည။

ျမနမာႏငင၏ ၿမ ႔ျပလထမားသည အခြနအေကာကမားအေပၚ ျပငးထနစြာမဆန႔ကငၾကပါ။ l ေျဖဆသမား၏ ၉၄%က အခြနေပးေဆာငျခငးသည တာဝနတစချဖစေၾကာငးသေဘာတညသည။ l အစးရတြင အခြနစညးၾကပပငခြင အျပညအဝရသညဆသညက ေျဖဆသမား၏ ၈၁%နးပါးက သေဘာတၾကသည။ ၂ဝ၁၆ခႏစက ႏငင တကာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈစငတာ၏ စစတမးတြငမ ထေမးခြနးက ေကးလကေဒသမ ေျဖဆသမား၏ ၅ဝ%ကသာလင သေဘာတၾကသည။

l ဝငေငြခြန၊ ကနသြယခြနႏင ပစၥညးခြနတ႔က မတမႈရသညဟ ယဆၾကပါသည။ (ေျဖဆသမား၏ ၇ဝ%၊ ၇ဝ% ႏင ၇၂% အသးသးျဖစသည) l အကယ၍ အစးရ၏လပေဆာငခကမား တးတကလာမညဆပါက ၿမ႕ျပေနျပညသလထအေနျဖင အခြနအေကာကမားပေပးရန ဆႏၵရသညဆသည အေထာကအထားမားေတြ႔ရရသည။ (ေျဖဆသမား၏ ၆ဝ%တ႔သည လမႈဝနေဆာငမႈမားတးတကေကာငးမြနလာလင ပစၥညးခြနတးျမႇငျခငးက ေထာကခမညဟ ဆၾကသည။)

l စစတမးေျဖဆသအမားက ၿမ ႔ျပေနျပညသမားသည ယခလကရေပးေဆာငေနသညထက အခြနအေကာကမား ပ၍ေပးေဆာငသငသညဟ အၾကျပေျပာဆၾကသည။ စစတမး၏ ေလကငခနးတစခတြင စစတမးေျဖဆသမားသည ၎တ႔ကယတင အစးရအေနျဖင ပါဝငေဆာငရြကရသညအခါ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ခႏစတြင ေကာကခခေသာ အစးရ၏ အခြနႏႈနးထားမားထက သးဆခန႔ပမေကာကခခၾကသည။

ၿမ႕ျပေနျပညသလထသည ခမးသာသမားက ဆငးရသမားထက သတ႔၏ဝငေငြမ အခြနပေပးရသည႔ တျဖညးျဖညးတးျမႇင ေကာကခသည အခြနစနစမးက ႏစသကၾကသည။

သ႔ေသာ တခနတညးမာပင ျမနမာႏငင၏ ၿမ႕ျပေနျပညသမားသည အခြနစနစႏငပတသကၿပး နားလညမႈ အားနညးေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။

l ေျဖဆသမား၏ ၆ဝ% သည မညသညအစးရအဆငမားက အခြနသးမး၏ ဘ႑ာေငြအမားစက ရရေၾကာငး မသရပါဟ ေျပာဆၾကသည။ ထေမးခြနးက ေျဖဆခသမားအနက သးပတစပေကာက ဝငေငြခြနသည ျပညေထာငစအဆငသ႔ ေရာကရေသာအခြနဟ နားလညရမညအစား ထအခြနသည စညပငသာယာေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ရနကနၿမ႕ေတာစညပငသာယာေရးေကာမတအတြက အေရးႀကးဆးအခြနျဖစသညဟ ထငမတမားၾကသည။

l အမးသမးမားသည အမးသားမားထက ဝငေငြခြနႏင ကနသြယခြနမားအေၾကာငး မၾကားဖးၾကပါ။ l ယငးေတြ႔ရခကမားသည ေဒသဆငရာ အစးရဝနထမးမားက ျပညသလထအေပၚရႈျမငသည အခြနႏငပတသက၍ သေဘာေပါကနားလညမႈအားနညးသညဆသညအခကႏင ကကညမႈရေနသည။

သ႔ေသာ ေျဖဆသမား၏ သးပႏစပက အခြနအေကာကမားႏငပတသကသည သတငးအခကအလကမားက ရရလၾကသညဟ ေဖာျပခကအေပၚ အျပညအဝသေဘာတၾကပါသည။

l ၉ဝ%နးပါးေသာေျဖဆသမားက အစးရထမ အခြနအေကာကမားက မညသ႔သးစြေနသညဆေသာ သတငးအခကအလကမားရလင ေကာငးမညဟေျဖဆၾကသည။

ပစၥညးခြနသည ေလလာခသညအခြနအမးအစားသးမးအနက သသာထငရားဆးႏင ေပးေဆာငသအမားဆး အခြနအမးအစားျဖစသည။ ယငးအခြနက မတမႈအရဆးဟလညး ေျဖဆၾကပါသည။ ပစၥညးခြနေပးေဆာငမႈသည ပမနျဖစၿပး ျမငသာထငသာလညးရသည။ သ႔ရာတြင ပစၥညးခြနေပးေဆာငသငသည အမေထာငစမားစြာသည အခြနမေပးေနၾကေခ။

ေတြ႕ဆေမးျမနးခေသာ အစးရအရာရမားသည ၿမ ႔ျပလေနမႈဘဝစစတမးတြင ေဖာျပထားသညထကပ၍ ၿမ ႔ျပေနျပညသလထက အခြနေကာကခမႈအေပၚ အဆးျမငသညအယအဆမားရသညဟ တသမတတညး ယၾကညေနလကရသည။

ေတြ႔ရခကမား အကဥးခပ

ျပညသလထက အစးရႏင အျခားျပညသလထမားက မညသ႔ရႈျမငေတြးထငသညဆသည အခကက အခြနအေကာကႏငပတသကသညသေဘာထားအျမငမားက ပေဖာေပးပါသည။ ယငးအျမငမားက တစဥးခငးစ၏ အေတြ႔အႀကႏင အျခားသမားထမ ရရသည သတငးအခကအလကမား အထးသျဖင မဒယာႏငအစးရတ႔က အဓကအခနးက႑မပါဝငလႊမးမးလကရသည။

အစရငခစာအျပညအစတြင အခြနအေပၚ ျပညသလထ၏သေဘာထားယဆခကမားက လႊမးမးရာတြင အဓကအခနးက႑တြငရသည အခကေလးခကက ေဖာထတေပးသည သေဘာတရားေရးရာ မေဘာငတစခက တငျပထားသည။ အထးသျဖင ျမနမာဒမ ကေရစစနစ အကးအေျပာငးျဖစသည ယခ ကသ႔ အေရးႀကးသညအခနတြင စဥးစားရာ၌ ျမနမာလထသည အစးရအရာရမား ယၾကည ထားသကသ႔ အခြနအေကာကေပးရန မလလားသမား မဟတေၾကာငး ရငးျပေပး ႏငရန ဤအခကမားက အေထာကအက ျဖစေစႏငပါသည။

ေပးကမးရကေရာမႈ

အခြနႏငပတသကသညသေဘာထားအျမငမားက အခြနေပးေဆာငသမားက အျခားျပညသ လထမားသည မညသညအတငးအတာအထ မမတ႔၏ကညပပးမႈက ရရထကသမားဟ ယၾကညခကက လႊမးမးမႈရပါသည။ ေလလာမႈ မားစြာတြင ျမနမာျပညသလထမားက ကမာၻ ေပၚတြင ေပးကမးရကေရာမႈအရဆးသမား အျဖစ သတမတထားပါသည။ လမားစြာသည လမႈေရးဆငရာကစၥရပမား (ဥပမာ - ေရေဘး ကညျခငး၊ လမးခငးျခငးႏင ျပငဆငျခငး

ကသ႔ေသာ အမားျပညသအကးရေစမညကစၥမား) က ေထာကပရန ၎တ႔၏ အခနႏင ေငြေၾကးမားက ပမနလဒါနးေလရပါသည။

ျပညသမား၏ လအပခကမား အေပၚ အစးရ၏ တ႔ျပနျဖညဆညးေပးမႈ

အကယ၍ ႏငငေတာအစးရအား တရားဝင မဟတဟသတမတလင၊ အဂတလကစား သည၊ စြမးေဆာငႏငမႈမရ (သ႔) အခြငထးခ လတစစ၏ အကးစးပြားအတြကသာ ျဖစတညသညဟ ႐ႈျမငလင ျပညသလထ အေနျဖင အခြနေကာကခမႈအေပၚ အဆး ျမငသည သေဘာမးရႏငသည။ ျမနမာ ႏငငတြင သမငးတေလာက ႏငငေတာက ျပညသလထအတြက လပေဆာငေပးမႈမာ မရသေလာကနညးပါးလၿပး ေမးျမနးခသည အစးရအခြနအရာရမားက ယငးအခကကပင အခြနအေကာကမားက တးျမႇငေကာကခရန အဓကစနေခၚမႈတစခဟ ႐ႈျမငၾကသည။ သ႔ေသာ အေျခအေနမားမာ ေျပာငးလေနၿပ ျဖစသည။ ၿမ႕ျပလေနမႈဘဝစစတမးတြင ေျဖဆသမား၏ ၆၇% က “ျပညေထာငစ၊ ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးအစးရမားသည လအပခကမားက တ႔ျပနျဖညဆညးေပးမႈမး ပရလာသည” ဆသည အခကက သေဘာတ ေထာကခၾကသည။ ထ႔အျပင သတ႔ေပးသည အခြနေကာကခရရေငြမားက အလအပဆး ေနရာမားအတြက အသးျပသညဟ ယၾကညသဥးေရမာ ၄၇% ျဖစၿပး မေသခာပါဟ ေျဖဆသဥးေရ (၂၆%) ထက ပမားသညက ေတြ႕ရသည။

ရေဘာရဘကစတ၏ အငအား

အခြနေပးသမားသည သတ႔ထမ ေကာကယ သညအခြနမား၏ အကးအျမတမားသည

ေဒၚနနးသဇာဝငးဒတယဥက႒၊ ကရငျပညနယလႊတေတာ

အမားျပညသအတြက အကးရေစမည အရာမားအတြက ပပးေပးျခငးႏင အရငးအျမစ မားက ျပနလညခြေဝေပးျခငးတ႔ျဖင အျခားသ မားအား မေဝေပးသညဟ ေယဘယအားျဖင အသအမတျပၾကသည။ သတ႔၏ အခြနေငြက သတ႔ႏစသကေသာသ၊ သတ႔ႏင ဆကစပ ပတသကမႈရသမား၊ တညသည အကးစးပြား ရသမားႏငမေဝလင အခြနေကာကခမႈအေပၚ ပ၍အျပသေဘာေဆာငသည အျမငမး ရႏင ပါသည။ ျမနမာႏငငတြင ရေဘာရဘကစတ သည ျပညေထာငစအဆငတြငထက ေဒသႏရ

အဆငတြင ပ၍အားေကာငးပါသည။ သ႔ေသာ ရေဘာရဘကစတသည အခြနအေကာက ဆငရာသေဘာထားႏငပတသက၍ အကး သကေရာကမႈမာမ တကေသခာျခငး မရေသး ဘ ေ႔ရဆကေလလာမႈမားျပလပသငပါသည။ အခြနစနစအေပၚ နားလညသေဘာေပါကမႈ

အခြနစနစမာ အလြနပင႐ႈပေထြးလခနတြင (သ႔) အခြနစနစက နားလညသေဘာေပါကမႈ

အခြနေပးသည အေတြ႔အႀက၊ အခြနပညာေပးမႈႏင အခြနမဝါဒအေျပာငးအလမားက ေျပာဆရငးျပမႈတ႔မ တစဆင အခြနႏငပတသကသည ျပညသလထ၏ သေဘာထားအယအဆမားက ပေဖာရာတြင အစးရသည အဓကအခနးက႑တြင ရေနပါသည။

အျခားသတငးအခကအလကရငးျမစမား

လမႈမဒယာ

အစးရ မဒယာ

ျပညသလထ

ပ ၃ေခတသစသတငးအခကအလကစးဆငးမႈမား

နညးပါးလခနတြင ျပညသလထ အေနျဖင အခြနမဝါဒအေျပာငးအလမားအေပၚ ပ၍သသယ ရႏငပါသည။ ဤသေတသနက ျမနမာႏငငရ ၿမ႕ျပေနျပညသလထသညပင နားလညမႈ နညးပါးလကရေၾကာငး ေဖာျပေန သည။ ယငးက အခြနအေကာကႏငပတသက၍ ျပျပငေျပာငးလေရးက ပမခကခေစႏငပါသည။

အခြနေပးေဆာငျခငးသည အစးရႏင ထေတြ႕သည ပစတစမးပငျဖစသည။ ျပညသတစေယာက၏ သ႔ႏငငတြင အခြန ေကာကခမႈအေပၚ သေဘာထားအျမငမာ

အခြနေပးေဆာငခနတြင အခြနအရာရမားႏင ေျပာဆဆကဆရာမတစဆင ျဖစေပၚလာ ႏငသည။ ျမနမာႏငငတြငမ ပစၥညးခြနက အမေထာငစမားထမ ေျခာကလတစႀကမ တက႐ကေကာကယခနတြင အခြနထမးသ မားသည အခြနေကာကသမားႏင ထေတြ႕ ေျပာဆခြငရသည။ ဤသ႔ေသာ ထေတြ႕ ဆကဆမႈအားလးသည ျပညသလထ၏ အခြနအေပၚ သေဘာထားအျမငမားက သကေရာကမႈမား ရေနသည။ သ႔ေသာလညး ထကသ႔ေသာ ထေတြ႕ဆကဆမႈမးကသာ ျပညသမားအေပၚ သကေရာကမႈရသည မဟတေပ။ အစးရႏငထေတြ႔ဆကဆမႈအားလးသည အစးရႏင အခြနမားအေပၚ ျပညသလထ၏ သေဘာထားအျမငမားက အကးသကေရာကေစႏငသည။ ဥပမာ - လထေတြ႔ဆပြတစခတြင လႊတေတာ ကယစားလယတစဥးႏင စကားေျပာဆျခငး (သ႔) ယာဥေမာငးလငစငရရရန လာဘေပး ရျခငးအထ ပါဝငႏငပါသည။ ယငးသ႔ေသာ ထေတြ႔ဆကဆမႈမားႏင အေတြ႔အႀကမား၏ သေဘာသဘာဝက အစးရ၏ အရညအေသြးႏင ျပညသမားအတြက လပေဆာငေပးႏငမႈ အတငးအတာအေပၚ ျပညသလထမား၏ ႐ႈျမင သးသပခကမားအေပၚ အကးသကေရာက ႏငသည။ ထသးသပခကမားသညပင ျပညသလထ၏ အခြနအေပၚ သေဘာထား မားအား ထပမသကေရာကေစႏငသည။

မမတ႔၏အစးရႏင အခြနေကာကခမႈတ႔အေပၚ ျပညသမား၏အျမငသေဘာထားမားက အျခား အဖြ႔မားက ရရသည သတငးအခကအလက မားကလညး လႊမးမးႏငပါသည။ ယငးတတယအပစမားမာ အမးမးျဖစႏငၿပး အပစခြရန ခကခပါသည။ ယငးတ႔တြင ႏငငေရးပါတမား၊ အရပဘကအဖြ႔အစညးမား၊ ပညာရငအဖြ႔မား (think tanks)၊ ဘာသာေရး ေခါငးေဆာငမားႏင ထငေပၚေကာၾကားသမားပါဝငပါသည။ အခြနအေကာကႏင ပတသက သည ယငးအပစမားအနကသးခ၏ ရပတညမႈ မားက ေအာကပါအတငးအကဥးခပေဖာျပေပး ထားပါသည။

l ျမနမာႏငငရ အဓကႏငငေရးပါတမားသည အခြနႏငပတသကလာလင မမတ႔၏မဝါဒ က ရငးရငးလငးလငးေျပာၾကားမႈမး မရ ေသးေခ။ ထ႔ေၾကာငလညး သသာ ထငရားသည ႏငငေရးဆငရာ အကြအၿပ မးလညးမရေခ။

l ပညာရငအဖြ႔မား (think tanks) (သ႔)မဝါဒဆငရာ အငစတက ႔မားက အစးရ၏ မဝါဒက ခြျခမးစတျဖာၿပး ျပညသလထႏင မဝါဒခမတသမားက သတငးအခက အလကမားေပးပါသည။ ျမနမာႏငငတြင Renaissance Institute ၏ ျမနမာႏငငရ လကရပစၥညးခြနေကာကခမႈက ေလလာ သးသပမႈ၊ ပြငလငးျမနမာေရ႕ေဆာငအဖြ႔၏ အြနလငးဘတဂကဆငရာ သတငး အခကအလကမား (online budget dashboard) ႏင ႏငငသားမားအတြက ဘတဂကႏငပတသက၍ Spectrum ၏ လပငနးမားသည ယငးသ႔ျပလပေပးသည နမနာမားအားလးပငျဖစသည။

l ျမနမာႏငငတဝမးလးတြင ဘာသာေရးႏင လမႈေရးအဖြ႕အစညးမားကသ႔ေသာ အရပ ဘကအဖြ႕အစညးမားသည ရပရြာမားမ အလေငြေကာကခၿပး အမားျပညသ ဆငရာ လပငနးမားက ျပနလညေထာကပ ရာတြင တကကြစြာ လပေဆာငေနပါသည။ ၎တ႔သည သတငးအခကအလကမားႏင ပတသက၍ ယၾကညခရသည သတငးေဝင သမားျဖစၿပး အခြနအေကာကကစၥရပမား ႏငပတသက၍ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ေဝရာတြင ပ၍ႀကးမားသည အခနး က႑မးမပင ပါဝငႏငၾကပါသည။

မဒယာမားသည သတငးအခကအလက မေဝရာတြင ၾကားခမားအျဖစျဖင အေရးပါသည အခနးက႑မ ပါဝငပါသည။ ယငးတ႔သည အခြနအေကာကဆငရာသတငးအခကအလကမား၏ အေရးပါသည အရငး အျမစမားျဖစၿပး ၎တ႔၏ အခြနအေကာက ဆငရာ သတငးအေၾကာငးအရာမားသည

အစးရ၏ ထတျပနခကမားအေပၚ အေျခခ တတသည။ သ႔ေသာလညး ျမနမာႏငငတြင မဒယာမား၏ အခြနစနစအေပၚ နားလညမႈမာ အားနညးလသညအတြက သတငးေရးသား ရာတြင မားယြငးေရးသားႏငၿပး အခြန အေကာကမားႏင ပတသက၍ အမားျပညသ မား၏ အျမငသေဘာထားမားကပါ ထခကေစ ပါသည။ အခြနအေကာကမားက ျမနမာသတငး မဒယာတြင မားယြငးစြာ ေရးသားေလရၾက သည။ ဥပမာအားျဖင အခြနတဆပေခါငး (ပစၥညးဝယယ/ ေရာငးခရာတြင ေငြေပးေခမႈ) က (ၿမ ႔တစၿမ ႔တြင ေနထငမႈအတြက ပမနေပး ရသည) ပစၥညးခြနႏင ပမနပငမားယြငးေနတတ သည။

အစးရအေနျဖင မမတ႔ထတျပနေသာ အခြန အေကာကမားႏင ပတသကသည သတငး အခကအလကအရညအေသြးႏင ရရႏငမႈက တးတကေအာင အာ႐စက၍ အားထတႀကးပမး မႈ ရမေနလင အျခားအဖြ႔မားက မေဝေပးသည သတငးအခကအလကမား၏ အရညအေသြး မာ ညဖငးေနဥးမညသာျဖစသည။

လမႈမဒယာ၏ လငျမငစြာႀကးထြားလာမႈ၊ ျမနမာ ႏငငတြငမ လမႈကြနယကျဖစေသာ ေဖစဘြတခ ၏ ႀကးစးမႈသည (အစးရအပါအဝင) ပါဝင ပတသကသမားအားလးက သမ႐းက သတငး မဒယာမားက ေဖာျပရန အကန႔အသတရသည မားက ျဖတေကာၿပး အစးရအား လအမား အျပားႏင တက႐ကထေတြ႔ ဆကစပမႈက စတငေစပါသည။ အပစဖြ႔ ေဆြးေႏြးမႈမားတြင ေျဖဆသမားက ေဖစဘြတခစာမကႏာမ သတငးအခကအလကမား၏ ယၾကညရမႈ အေပၚ စးရမပပနမႈရေၾကာငးက ေျပာဆေန ၾကစဥတြငပင လအမားအျပားသည သတငး အမားစက ေဖစဘြတခမတဆင ရရေနၾကပါ သည။ လမႈမဒယာေၾကာင အစးရ၊ အရပဘက အဖြ႔ အစညးမား၊ ေလလာသးသပသမားထမ သတငးအခကအလကမားက တက႐ကရရ ေစႏငမႈႏင အျခားေဖစဘြတခ အသးျပသမားအခငးခငးထမလညး အခကအလကမားက တက႐ကရရေစႏငမႈ ျမငတကလာပါသည။

ပမနအားျဖင ျမနမာအစးရသည အခြန အေကာကမားႏင အခြနစနစႏင ပတသက၍ ျပညသလထအား ပညာေပးသည လပငနးမားအား လပေဆာငရနမာ ၎တ႔၏တာဝနဟ မ႐ႈျမငေခ။ ရငးလငးတငျပမႈ အားနညးလြနးလသည အခြနမဝါဒက အစးရအေပၚ ျပညသလထမား၏ အျမငသေဘာထားမားက ထခကေစႏငၿပး ရႏငၿပးသား အခြနအေကာကဆငရာ သေဘာထားမားအျမငမားကလညး ထခကေစကာ အခြနဆငရာျပျပငေျပာငးလမႈမားကလညး ခကခေစပါသည။

ဤသေတသနတြင ၿမ႕ျပျပညသလထသည မၾကာခဏေျပာဆေနၾကသကသ႔ အခြန အေကာကမားက ဆန႔ကငမႈမရေၾကာငး သကေသသာဓကမား တငျပထားေသာလညး ၿမ႕ျပျပညသလထတြင ထစတေစတနာေကာငး မား အၿမရေနမညဟ ယဆထား၍မရႏငေခ။ ျပညသလထအေနျဖငလညး အခြနအေကာက မဝါဒအေျပာငးအလမား ျဖစေနရသည အေၾကာငးရငးမား၊ မညသည အခြနအေကာက

မား သတ႔အေနျဖင ေပးရမညႏင သတ႔ေပး ေဆာငသည အခြနအခမားအား မညသ႔ သးစြမညတ႔က သရလၾကသည။

ျမနမာႏငငတြင ျပညသလထအား အခြနပညာေပးမႈမာ မရသေလာကနးပါးပင ျဖစသည။ လြယက႐းရငး၍ စတဝငစားစရာ ေကာငးသည သတငးအခကအလကမားမာ မေတြ႔ရသေလာကပငျဖစသည။ အခြနဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ျပညသလထ အမားစ ရရလြယသညနညးလမးမားျဖင မေဝေပးမႈလညး မရသေလာကပငျဖစသည။ လထအတြက မညသ႔ေသာအခြနဆငရာ ပညာေပးမႈမား ရပါသလဟ ေမးျမနးရာတြင အခြန အရာရမားက မမတ႔အဖြ႔အစညးမား၏ ဝကဘဆဒမားတြင အခြနဆငရာ သတငး အခကအလကမား ရသညဟ ဆၾကပါသည။ အရာရမားက လထအမားစသည သတ႔၏အငတာနက စာမကႏာမားက မသရၾကေၾကာငးႏင အသးမျပၾကေၾကာငး ေျပာဆညညးတြားၾကေသာလညး အနညးစကသာလင ယငးလကေတြ႔ျဖစပက ေနမႈႏင ကကညေအာင ညႇႏႈငးျပငဆငမႈမားရခသည။

အစးရအေနျဖင သတငးအခကအလကမားေပးသညလပငနးကလပေဆာငရနပကကြကေန ခနတြင ယငးသတငးအခကအလကကြကလပ က အျခားအရငးအျမစမားက ျဖညဆညးေပးၿပး တကမနကနမႈ မရသည သတငးအခက အလကမား မားျပားလာႏငသည။ ျမနမာ ျပညသလထအေနျဖင အခြနအေကာကမား ႏငပတသကသည သတငးအခကအလကမား က ပ၍သရလၾကသညဟ စစတမးက ရငးရငး လငးလငးေဖာျပၿပး အစးရအေနျဖင မေျဖၾကား ေပးသညအခါ အျခားရႏငသညအရငးအျမစမားဖကမ ရယၾကရသည။ လမႈသတငးမဒယာမားတးတကလာသညႏငအမ ျပညသလထ အတြက မဝါဒတစခသည မညသည အဓပၸါယ ေဆာငသညက အျခားသတငးရငးျမစမားမ ဝငေရာကေျပာဆ ရငးျပမႈမားသည အလြန လငျမနစြာ ျပန႔ႏ႔ႏငသည။ အကးဆကအား ျဖင အစးရ၏ အခြနျပျပငေျပာငးလေရးဆငရာ ႀကးပမးမႈမားက အားေလာေစႏငသည။ ယငး အခကက အစးရအေနျဖင မနကနသညသတငး အခကအလကမားက ေစာေစာစးစးေပးရနႏင မေဝရာတြင လြယကစြာနားလညသေဘာ ေပါကႏငေစၿပး ရရလြယေအာငလပေဆာငရန မျဖစမေနလအပေနၿပဟေဖာျပေနသည။

အခြနအရာရမားႏင မဝါဒခမတသမားထငျမငယဆထားသကသ႔ မဟတဘ ျမနမာႏငင၏ ၿမ ႔ျပေနျပညသလထသည အခြနအေကာကက ျပငးျပငးထနထန ဆန႔ကငသည သေဘာထားအျမငမးက မေဖာျပၾကေခ။ ေျဖဆသမားအားလးနးပါး (၉၄%) က အခြနေပးျခငးသည ႏငငသားမား၏ တာဝနတစရပျဖစသညက သေဘာတၾကသည။ အစးရက လကမခလငပင ႏငငသားမားအေနျဖင အခြနေပးရမညက ၈၁% က လကခၾကသည။ ဝငေငြ၊ ကနသြယခြနႏင ပစၥညးခြနမားမာ မတမႈရသညဟလညး ႐ႈျမငၾကသည။

စစတမးေကာကခသည အစးရအရာရမားက ၿမ ႔ျပလေနမႈဘဝစစတမးေျဖဆသမား၏ အခြနအေကာကႏင ပတသကသညသေဘာထား အျမငမားအေပၚ အစဥတစက အထငအျမငမားေလာတြကခၾကသည။ စစတမးေကာကခသည အစးရအရာရမားက ပမးမအေနျဖင ေတြးထင မနးဆထားခသညမာ ေျဖဆသဥးေရ၏ ၆၄% ကသာလင အခြနေပးျခငးသည ႏငငသားတစဥး၏တာဝနဟ သေဘာတညလမမညဟ ေတြးထင ခၿပး အမနတြင ေျဖဆသဥးေရ၏ ၉၄%က သေဘာတေၾကာငး ေျဖဆခၾကသည။ ပစၥညးခြနက မတမႈရသညဟ ေျဖဆမညသ ၅၂% ဟထငခေသာလညး လကေတြ႔တြင ၇၂% က သေဘာတခၾကသည။

ျမနမာျပညသလထသည ၎တ႔၏အခနႏငအရငးအျမစမားက ရကေရာစြာေပးလတတၾကၿပး အမားျပညသအတြက အကး ရမညအရာမားႏင လမႈေရးကစၥရပမားအတြက လဒါနးေပးကမးလၾကသည။ ျမနမာႏငငသည ဒါနျပသညအမအကငမားႏငပတသက၍ World Giving Index တြင အၿမတမး ထပတနးေနရာတြင ရေနခသည။ အမားျပညသအတြက အကးရမည အရာမားႏင လမႈေရးကစၥရပ မားအတြက ပပးရန ျပညသလထအားလး၏ အရငးအျမစမားက စစညးလပေဆာငသညမာ သမငးစဥတစေလာကလးတြင ျဖစသည။ ျမနမာျပညသမားသည အခြနေပးေဆာငသညဓေလႏင ရငးႏးကၽြမးဝငမႈမရခၾကပါ။ သ႔ေသာ အခြနေပးေဆာငျခငးဆသညမာ တနညးအားျဖင ျပညသ႔ဝနေဆာငမႈလပငနးမားအတြက ထညဝငသညသေဘာလညး သကေရာကပါသည။ အခြနအေကာကမား ေပးေဆာငျခငးျဖင ကသလျဖစေစႏငသညဟ စစတမးေျဖဆသမား၏ ေလးပသးပက ေျဖၾကားၾကသည။

ႏငငေတာအေနျဖင ျပညသလထ၏ လအပခကမားက ျဖညဆညးေပးခသည အစဥအလာမရခေသာလညး ၿမ ႔ျပေနျပညသလထအေနျဖင အေျခအေနမား တးတကေကာငးမြနလာၿပဟ ယၾကညၾကသည။ ေျဖဆသမား၏ ထကဝကနးပါးမက ေကာကခသညအခြနေငြမားသည အလအပဆးေနရာမားအတြက အသးျပမညဟ ယၾကညသညဟ ဆၾကပါသည။

ၿမ ႔ျပေနျပညသလထအေနျဖင အခြနေကာကခမႈအေပၚ လကခသည အေထာကအထားမား ရေသာျငားလညး မညသညအခြနအေကာက အေျပာငးအလမဆႏင အားလးက ေကနပစြာ လကခၾကလမမညဟ မယဆႏငပါ။ မဝါဒအေျပာငးအလမားက မညသ႔ရငးလငးေျပာျပသညဆသညအခကက အေရးပါလပါသည။

အခြနအေကာကမားအေပၚ နားလညမႈအားနညးျခငးႏင အခြနမဝါဒအေျပာငးအလမားက ရငးလငးတငျပမႈအားနညးျခငးက အစးရအေပၚ မယၾကညမႈမားက ျဖစေစပါသည။ ဝငေငြခြနကၾကားဖးသညဟ ေျဖဆသအေရအတြကမာ ၅၅% သာရၿပး ကနသြယခြနႏင ရငးႏးကြမးဝငမႈ ရသည အေရအတြကမာ ၆၉% ရသည။ စညပငသာယာေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ရနကနၿမ ႔ေတာ စညပငသာယာေရးေကာမတတ႔မ မေကာကခေသာ အခြနအခမားကပါ ၎အဖြ႕အစညးမားက ေကာကခရရေနသညဟ စစတမးေျဖဆသမားက ထငမတမားလကရသည။ ယငးထငမတမားမႈက အကငပကျခစားျခငးမား ရႏငသညဟေသာသသယႏင ယၾကညမႈနညးပါးျခငးတ႔က ျဖစေပၚေစသည။ အစးရအေနျဖငလညး ျပညသလထအေပၚ အခြနပညာေပးမႈမာ နညးပါးလြနးလသည။

ျပညသလထအေနျဖင အခြနအေကာကမား၊ အခြနစနစမားႏငပတသကသည သတငးအခကအလကမား ပ၍ရရလၾကသည။ ေျဖဆသ စစ ေပါငး၏ ၉ဝ%နးပါးက သတ႔ေပးရမည အခြနအေကာကမားႏငပတသက၍ သတငးအခကအလကပ၍ရလငေကာငးမညဟ ထငျမငၾကသည။ ၈၉% က သတ႔၏ေပးေဆာငသညအခြနအေကာကမားက မညသ႔သးစြမညက သရလၾကသည။ ေတြ႔ရခကမားက ျပညေထာငစ၊ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးအဆငတြင ႏငငသားဘတဂကမားအား ျမနမာႏငငအစးရ၏ မေဝေဖာျပမႈက အျပညအဝေထာကခသညဟ ေဖာျပေနသည။

အခြနေဆာငသညအေတြ႔အႀကတးတကလာမႈႏင သတငးအခကအလကမားပ၍ေပးျခငးက အစးရႏငျပညသလထအၾကား အျပသေဘာ ေဆာငသည ေတြ႔ထဆကဆမႈက ျမႇငတငေပးႏငသည။ လကရပစၥညးခြနေျပစာမားသည မေရမရာႏငရႈပေထြးမႈက ျဖစေစသည။ အခြန ေကာကခသမားသညလညး ျပညသလထႏင မညသ႔ေကာငးမြနစြာ ေျပာဆဆကဆရမညက ေလကငသငၾကားေပးခထားရျခငးမရေပ။ အခြနဘ႑ာမားက မညသ႔သးစြၾကသညကလညး ေကာငးစြာရငးလငးေျပာျပႏငမႈမရေခ။

ျမနမာႏငငရ မဝါဒခမတသမားသည အခြနအေကာကဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက သတထားထနးညႇလပေဆာငသငသည။ အခြနမဝါဒ အေျပာငးအလမားက အေကာငအထညေဖာရာတြင လပေဆာငမညပစႏင မညသ႔ရငးလငးေျပာျပမညက ဂ႐စကအေလးထားမႈမရလင ျပညသလထ၏ စတေကာငးေစတနာမားသည အလငအျမနကနခမးသြားေပလမမည။ သ႔ေသာ အလြနအမငးဂ႐စကလြနးျခငး (သ႔) မလပေဆာငဘထားျခငးျဖငလညး အလားတအကးဆကမားျဖစေစႏငသည။ အစးရထမ ျပညသလထအေနျဖင ပ၍ေမာလငလာေသာ အမားျပညသမား အကးျဖစထြနးေစမညအရာမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ပပးႏငရန အခြနအေကာကမား လအပေနပါသည။

အခြငအေရးက ဆပကငၿပး အခြနျပျပငေျပာငးလမႈ အတြက ရညရြယခကပ၍ ျမငျမငမားမားထားရရန။ ဤသေတသနတြင ျမနမာႏငင၏ အသြငကးေျပာငးမႈ၏ သမငးဝငကာလတြင ၿမ႕ျပေနျပညသလထမားသည ေတြးထငယဆထားသညထက အခြနျပျပငေျပာငးလမႈက ပၿပးလကခၾကသည အေထာကအထားမားက ေတြ႔ရရသည။ သ႔ေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈသည ေကာကခသညအဖြ႔အစညး မား၏ စမအပခပမႈပငးဆငရာ စြမးေဆာငရည အကန႔ အသတမားအေပၚ အေျခခလပေဆာငရန အေရးႀကးပါသည။

အခြနစနစက ျပညသလထ၏နားလညသေဘာေပါကမႈ တးတကေကာငးမြနလာေစရန။

lအခြနစနစက အလြန႐ႈပေထြးေအာင လပေဆာငျခငးမးမ ေရာငၾကဥရန။ ႐ႈပေထြးမႈသည အခြနေပးေဆာငသ၏ အမ အကငက ဖကဆးႏငၿပး ဒမကေရစနညးလညး မကေခ။

lအခြနပညာေပးမႈ ေကာငးမြနတးတကလာေစရန။ ျပညသလထအေနျဖင သတ႔ေပးေဆာငရမည အခြန အေကာကမား မညမေပးရမညႏင ယငးအခြနေငြမားအား မညသထေရာကမညက သရလၾကသည။ ဤသတငး အခကအလကမားက အဂတလကစားမႈႏင အစးရ၏ စြမးေဆာငရညမျပညဝမႈ စသညတ႔အေပၚ ျပညသလထ၏ စးရမပပနမႈမားကလညး ေလာကေစႏငသည။

l ျပညသလထအား အခြနအေကာကမားက မညသ႔သးစြသညက တငျပရန။ ၂ဝ၁၅ ခႏစမစ၍ ျပညေထာငစအစးရအေနျဖင ႏငငသားဘတဂက(Citizen's Budget) စာေစာငမားက ထတေဝခရာ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကး အစးရမားကလညး လကပါေဆာငရြကလာသညကေတြ႕ရရၿပး ယငးမာ ေကာငးမြနမနကနေသာ ေျခလမးတစရပပငျဖစသည။ ျပညသမားရရႏငေသာ သတငးအခကအလကမား မားျပားလာၿပး လြယကစြာ ရရလာေစသည။

အခြနေပးေဆာငရာတြင ျပညသလထမား၏ အျမငသေဘာထားမား၊ သေဘာကႏစၿခကမႈမားႏင အေတြ႔အႀကမားက ပ၍စစမနစြာနားလညၿပး အခြနမဝါဒအေျပာငးအလမားက လပေဆာငရန။ အခြနစနစ ျပျပငေျပာငးလသမားအေနျဖင အခြနျပျပငေျပာငးလမႈအတြက ပစမေရးဆြမ ျပညသလထ၏ သေဘာထားအျမငမားက ေကာငးစြာနားလညၿပးမ လပေဆာငသငသည။

ဤေလလာခက၏ ရလဒမားအေပၚ အေျခခ၍ ပြငလငးျမငသာၿပး တာဝနခမႈရ၍ ျပညသမား၏လအပခကမားက တ႔ျပနျဖညဆညး ေပးသည အစးရအျဖစ ျပညသလထ၏အျမငမား တးတကေကာငးမြန လာေစရန၊ အခြနျပျပငေျပာငးလမႈက ပ၍လပေဆာငႏငရန ေအာကပါ အၾကျပခကမားက အေထာကအက ျဖစေစႏငပါသည။

အခြနေပးေဆာငရသည အေတြ႔အႀက တးတက ေကာငးမြနေစရန။အခြနေကာကခသမားႏင အရာရမားအေနျဖင ျပညသမားႏင ကယတငအျပနအလန ထေတြ႔ဆကဆမႈသည အေရးပါသည အခနးက႑တြင ရသညက အသအမတျပရနလအပသည။ ဝနေဆာငမႈက အေလးထားၿပး သတငးအခကအလကမား ပမေပးႏငသည ပစမးျဖင မညသ႔ေျပာဆဆကဆရမညက အခြနေကာကခသမားအား သငတနးေပးၿပး လမးညႊနခကမား ခမတထားသငသည။

အခြနမဝါဒႏငပတသကၿပး အစးရ၏ ဆကသြယ ေျပာဆမႈမား တးတကေကာငးမြနလာေစရန။မဝါဒအေျပာငးအလမားအားလးတြင ရငးလငးသည ဆကသြယေျပာဆမႈ မဟာဗဟာတစရပ ထားရသငသည။ ျပညသလထအား မဝါဒအေျပာငးအလျပလပရန ဘာေၾကာင လအပသညဆေသာ ရငးလငးတငျပခကအပါအဝင အဓကေျပာၾကားမည အခကအလကမားက ေရးသား ျပငဆငထားသငသည။ အေထာကအထားျဖင ယငးသတငး အခကအလကက ပပးေပးသငသည။ ေပးမညသတငး အခကအလကမားသည ပရသတလြယကစြာနားလည သေဘာေပါကႏငသညဘာသာစကား အသးအႏႈနးမးျဖင ျဖစသငသည။

အခြနဆသညမာ ႏငငသားတစဥး၏တာဝနဆသညက ျပညသလထမား၏ အသအမတျပမႈ တးတကလာေစရန အာ႐စက၍ လကရဆကသြယစညး႐းလႈ႔ေဆာမႈ (campaign)က ျပငဆငလပေဆာငရန။

ျပညသလထအေနျဖင ေပးေဆာငရမည အခြန အေကာကမား၊ ေပးေဆာငရမညနညးလမးမားႏင အသးျပမညပစမားက ရငးလငးေဖာျပသည သတငးအခကအလကမားက ဥးစားေပးသညဖကသ႔ ဆကသြယစညး႐းလႈ႔ေဆာမႈ(campaign)ပစက ေျပာငးလရန။ျပညသလထသည ဤအခကက ရငးရငးလငးလငးေတာငးဆထားသည။ အျခားႏငငမားမ သကေသသာဓကတ႔ကလညး ျပညသမားအား ေပးေဆာငရမည အခြနမားႏငပတသက၍ ရငးလငးေျပာဆပါက အခြနေပးေဆာငမႈ တးတကေကာငးမြန လာႏငေၾကာငး ညႊနျပေနသည။

ျပညတြငးအခြနမားဥးစးဌာန

အခြနေကာကခမႈႏငပတသက၍ စးပြားေရးလပငနးမား၏ သေဘာထားအျမငမားႏင အခြနေပးေဆာငသည အေတြ႔အႀကအေပၚ စးပြားေရးလပငနးမား၏ အျမငမားက သေတသနျပလပေစရန။ ဤအစရငခစာတြင ျပညသလထ၏ သေဘာထားအယအဆမားႏငပတသကသည ထငျမင သးသပခကမားက တတႏငသမအေကာငးဆးျဖစေအာင ေမးျမနးခေသာလညး ျပညစမႈမရေနေသးေၾကာငးက ေဖာျပေနသည။

ျပျပငေျပာငးလမႈဆငရာ အားထတႀကးပမးမႈ၌ အခြနထမးစာရငးတြင အမမားပ၍ထညသြငးသည လပငနးက အဓကဥးစားေပးရန။ ပစၥညးခြနက လကရတြင မတမႈရသညဟ သးသပ႐ႈျမငၾက သည။ သ႔ေသာ ပစၥညးခြနမားက လကရတြင အလြနနညး ပါးသညအဆငမားမ တးျမႇငေကာကခလင အခြနေပးေနသည အမေထာငစမားႏင အခြနစာရငးတြငမပါသမားအၾကား ကြာဟမႈမာ ပ၍ႀကးမားသြားမည။ စနစက ပ၍မတမႈရေစရန အတြက အမေထာငစမားအား အခြနပ၍ေပးေဆာငရန မေတာငးခမ မေပးေဆာငေသာ အမေထာငစမားက စာရငးထသ႔ ဥးစြာထညသြငးသငပါသည။

အခြနေကာကသမားအတြက ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးမားတြင သငတနးသင႐းညႊနးတမး မားေရးဆြရန။ သင႐းညႊနးတမးတြင ျပညသလထႏင မညသ႔ဆကဆ ေျပာဆရမညႏင ေျပာဆရနခကခသမားအား ကငတြယ ေျဖရငးနညးတ႔ ပါဝငသငသည။ အခြနေကာကခသမားအား စညပငသာယာေရးအဖြ႔မားမ ရရသညအခြနအခမားက

စညပငသာယာေရးအဖြ႕အစညးမား

မညသညေနရာမားတြင သးစြသညက ရငးလငးေျပာျပနညး မားကလညး သငၾကားေပးသငသည။ အခြနေကာကခသ အမားစမာ အမးသမးငယမားျဖစႏငသညအတြက ဤသငတနးမးေပးျခငးက ၎တ႔အား အႏရာယျဖစေစျခငး သ႔မဟတ ၿခမးေျခာကဖအားေပးႏငသည အေျခအေနမးက ေလာနညးေစျခငးတ႔အတြက အေရးႀကးပါသည။

ျပညသလထမား စတဝငစားၿပး နားလညႏငသည ပစမားျဖင သးစြမႈဆငရာသတငးအခကအလကမားက ထတျပနေဖာျပႏငရန နညးလမးမားက စးစမးရာေဖြရန။ယငးနညးလမးမားတြငပစတာမား၊ ျပညသလထႏင ေတြ႔ဆပြမားကသ႔ေသာ သမ႐းကခဥးကပပနညးလမးမား (သ႔) လမႈမဒယာ သ႔မဟတ မဘငးအကပလေကးရငးမားကသ႔ေသာ ပ၍သစလြငသည နညးလမးမားလညး ပါဝငႏငပါသည။ အခြနမားအျပင အစးရတစရပလးႏင ပတသကသည သေဘာထားအျမငမား ေကာငးမြနေစၿပး ျပညသလထ လခငသည သတငးအခကအလကမားက ေဖာျပထားေသာ အခြနေတာငးခသည ေျပစာအမးမးႏင စမးသပသငသည။

႐းခပ၄၆၅ ကယလဖးနးယားလမး၊ ၉ လႊာ၊ ဆနဖရနစၥက၊ CA 94104 USA

ဖနး ၄၁၅-၉၈၂-၄၆၄ဝ အးေမးလ info.sf@asiafoundation.org

ျမနမာအမတ ၁၁၊ ကယ႔မငးကယ႔ခငးရပသာလမး၊ အေနာကငါးထပႀကးရပကြက

ဗဟနးၿမ႕နယ၊ ရနကနၿမ႕ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာ။

ဖနး (+၉၅ ၉) ၄၂၆၅၂ ၂၆၈၁ ဖက(စ) (+၉၅ ၁) ၅၅၈၂၃၈အးေမးလ myanmar.general@asiafoundation.org

www.asiafoundation.org