Embed Size (px)
Citation preview
3
4
บทน�ำ เจรญพรสาธชนทกทาน จลสารโพธยาลยฉบบนเปนฉบบท ๗ - ๘
ซงเปนฉบบควบรวมกนระหวางเดอนกรกฎาคม และเดอนสงหาคม สาเหต
เนองจากมขอขดของในกระบวนการจดท�าจลสารฯ จงท�าใหเกดความลาชา
สงผลใหเกดการรวมจลสารฯทงสองเดอนมาไวดวยกน จลสารฯฉบบนจงม
ความหนาเปนพเศษกวาจลสารฯฉบบกอนๆเนองจากเหตผลดงกลาว
ภายในจลสารฯฉบบน ยงคงมเรองราวทมสาระตางๆมากมาย โดย
เฉพาะประวตของทานพระภททนตธมมานนทมหาเถระ อคครมหาบณฑต
ผเปนปชนยบคคลผควรเคารพยงเปนตนก�าเนดหรอจดเรมตนในการศกษา
พระบาฬใหญในประเทศไทยในยคปจจบน ซงแสดงใหเหนถงอปนสย หรอ
ปฏปทาของทานผใครใสใจในการศกษาอยางแทจรง ท�าใหอนชนรนหลงไดม
ตวอยางและแนวทางในการด�าเนนชวตวาจะตองจรงจงตองทมเทเอาใจใส
เพยงไรจงจะประสบความส�าเรจในการศกษาเลาเรยนได
หากทานผอานทานใดมความประสงคทจะเสนอแนะตชมเนอหา
รปแบบหรอมค�าถามทอยากจะทราบขอมลสามารถสงemailไปไดท
[email protected]หรอfacebookท
http://www.facebook.com/bodhiyalai.magazineซงจะเปนสวนชวย
ใหคณะผจดท�าไดพฒนาจลสารโพธยาลยใหมคณภาพยงๆขนตอไป
สาธชนทานใดมความประสงคจะรวมสมทบทนสรางศาลาการเปรยญ
หรอรวมบรจาคซอทดนเพอถวายวดจากแดงสามารถตดตอสอบถามขอมล
ไดทฝายประชาสมพนธวดจากแดง๐๒-๔๖๔-๑๑๒๒หรอผานเวบไซตไดท
www.bodhiyalai.org
คณะผจดท�า
5
ชวประวต : พระภททนตธมมำนนทมหำเถระเขมำ เขมะ
วนพฤหสบดท๕กรกฎาคม๒๕๕๕เวลา๐๕:๕๐นาฬกาณโรง
พยาบาลศนยล�าปาง เปนวนทเหลาศษยานศษยของทานพระภททนตธมมา
นนทะมหาเถระ อคครมหาบณฑต หรอทเรามกจะเรยกทานอยางคนเคยวา
"หลวงพอวดทามะโอ" ตองพบกบความสญเสยครงยงใหญอนเนองมาจาก
การจากไปของทาน ยงความเศราโศกเสยใจใหเกดขนแกเหลาศษยานศษย
อยางหาประมาณมได
บทความน ผเขยนในฐานะทเปนศษยคนหนงของหลวงพอ ถงแมจะ
ไมมโอกาสไดศกษาเลาเรยนจากทานโดยตรง แตกมโอกาสไดเคยสมผส ได
พบเหนทานในขณะทยงมชวตอย ซงในแตละครงนนกลวนยงความปลมปต
ปราโมทยใหเกดขนในจตใจอยตลอดเวลาทพบเหน อกทงจากการไดศกษา
จรยาวตรขอปฏบตของทานกยงเพมพนก�าลงศรทธายงความรกและความ
เคารพทมตอทานใหหยงลงสกนบงของจตใจอยางหาทสดมได
บทความน ผเขยนจะขอเขยนถงประวตของหลวงพอผจากไปพอ
สงเขป เพอเปนการสดด และนอมร�าลกถงบญคณของทานผเปนบรพาจารย
เปนบพพการเปนแบบอยางทดตอเหลาศษยานศษยอยางสงสด
หลวงพอทานเกดวนเสารท ๘ มกราคม ๒๔๖๓ ณ หมบานตาส
อ�าเภอเยสะโจ จงหวดปขกก ประเทศพมา เปนบตรของนายโผตด และ
นางงวยยทานเปนบตรคนท๓ของพนองชายทงหมด๔คน
เมอทานอายได ๗ ขวบ บดามารดาของทานไดน�าไปฝากพระญาณ
เถระซงเปนเจาอาวาสวดโตงทดหมบานตาสและทนนนนเองทานไดศกษา
เลาเรยนจดจ�าคมภรตางๆมากมาย รวมทงโหราศาสตรทใชตวเลขเปนภาษา
บาฬซงเปนวธการเรยนสมยดงเดมของพมา
6
ทานไดทองจ�านาสนะ ทณฑกรรม เสขยวตร และขนธกวตร ๑๔
อยางไดตงแตยงเปนเดกวดอยพอทานอาย๑๔ปไดบรรพชาเปนสามเณร
โดยมพระวจารนทะเปนพระอปชฌาจารยไดรบฉายาวา"ธมมานนท"
หลงบวชเปนสามเณรแลว พระอปชฌายไดใหทองกจจายนสตร รวม
ทงค�าแปลตามคมภรกจจายนสตตตถะและสอนคมภรกจจายนสงเขปใหดวย
ตอมา ทานไดยายไปอยทวดปตตปณฑการาม ซงอยในอ�าเภอสะโจ
ไดศกษาเลาเรยนคมภรตางๆคอพาลาวตารกจจายนะสททนต(สตตมาลา)
อภธมมตถสงคหะ เทวมาตกา ขททสกขา กงขาวตรณ และพระวนยปฎก
ในส�านกของพระอตตรมหาเถระเจาอาวาสวดปตตปณฑการาม
เมอทานอายครบ ๒๐ ป จงไดอปสมบทเปนพระภกษ ในวนท ๑๓
พฤษภาคม ๒๔๘๓ โดยมทานอาจารยสชาตะ ซงเปนศษยของทานอาจารย
อตตระเปนพระอปชฌายณพทธสมาวดยองเปนตาจงหวดมองล�าไยจน
ภายหลงอปสมบทแลวทานอาจารยอตตระสงทานไปเรยนพระปรยต
ธรรมตอในส�านกของทานอาจารยโกสลลาภวงศ วดมหาวสทธาราม จงหวด
มนดเลทานไดศกษาคมภรปทรปสทธและคมภรปทวจาร
ในขณะนนเกดสงครามโลกครงท ๒ จงหวดมนดเลเปนจดเปาหมาย
หนงทางยทธศาสตรเพราะเปนเมองหลวงอนดบ๒รองจากกรงยางกงดงนน
ทานจงยายจากจงหวดมนดเลไปสจงหวดมะไลยไดศกษาคมภรอภธานฉนท
อลงการะ เภทจนตา และกจจายนสาระ ในส�านกของทานอาจารยจนทโชต
เจาอาวาสวดสรโสมารามหมบานกนจ จงหวดมะไลยและยงไดศกษาคมภร
กจจายนสตตตถะ วธการท�ารปตามนยของคมภรกจจายนะ นามปทมาลา
อาขยาตปทมาลา คมภรอภธรรมตางๆ คอ คมภรปรมตถสรปเภทน มาตกา
และธาตกถารวม๕ปดวยกนจนกระทงสงครามโลกไดสงบลง
ในสมยนน พระภกษสามเณรในจงหวดปขกกและอ�าเภอเยสะโจ ไม
7
นยมสอบสนามหลวง(ของพมา) เพยงแตศกษาเลาเรยนใหแตกฉานเทานน
ดงนน ทานจงไมสนใจเขาสอบตงแตครงยงเปนสามเณรเรอยมาจนอปสมบท
เปนพระภกษ หลงจากสงครามโลกสนสดลง ทานจงเรมสอบสนามหลวงได
ชน "ปถมะแหง" ในขณะททานพ�านกอย ณ วดสรโสมาราม หลงจากนนจง
ยายไปวดมหาวสทธาราม จงหวดมนดเล อนเปนทพ�านกเดม และสอบได
ชน "ปถมะลต" ทนนทานไดศกษาคมภรตางๆมากมายจากทานพระอาจารย
โกสลลาภวงศ,พระอาจารยชาเนยยพทธ,พระอาจารยสวณณโชตภวงศและ
พระอาจารยอานนทปณฑตาภวงศ
หลงจากนนทานยายไปอยวดเวยนโภงตาสอบชน"ปถมะจ"ไดเปน
อนดบสามของประเทศ และสอบชน "ธมมาจรยะ" ไดในปตอมา ณ ส�านก
เรยนวดเวยนโภงตานน
ทานสอบคมภรชนธมมาจรยะได๓คมภรคอปาราชกบาฬและอรรถ
กถา สลกขนธวรรคบาฬและอรรถกถา ธมมสงคณบาฬและอฏฐสาลนอรรถ
กถา ไดรบตราตงวา "สาสนธชธมมาจรยะ" นอกจากนนทานยงสอบคมภร
พเศษในชนธมมาจรยะไดอกคอ คมภรมหาวคคาทอรรถกถา สงยตตนกาย
อรรถกถา และวภงคาทอรรถกถา จงไดรบตราตงอกวา "สาสนธชสรปวรธม
มาจรยะ"ทานไดเปนครสอนพระปรยตธรรมในวดตางๆเชนวดสรโสมาราม
จงหวดมะไลย วดปตตปณฑการาม อ�าเภอเยสะโจ และวดเวยนโภงตา
จงหวดมนดเล
จนเมอเดอนสงหาคม พ.ศ. ๒๕๐๐ ทางกรมการศาสนาของประเทศ
สหภาพพมาไดนมนตทานเปนพระธรรมทต เพอการเผยแพรพระศาสนา
เถรวาทในตางประเทศ ทานจงไดยายไปอยทกะบาเอ ซงเปนวทยาลยสงฆ
เพอการเผยแผ(ธมมทตวทยาลย)ศกษาภาษาองกฤษและภาษาญปนเพอ
จะไปเผยแผพระศาสนา ณ ประเทศญปน เวลานนทานเจาคณพระธรรม
คณาภรณ(เชาฐตปญโญป.ธ.๙)เจาอาวาสวดโพธารามจงหวดนครสวรรค
8
มหนงสอไปถงกรมการศาสนาแหงประเทศพมา ขอพระอาจารยผทรง
คณความรในพระปรยตธรรม เพอมาสอนพระปรยตธรรมทวดโพธาราม
ทางกรมการศาสนาแหงประเทศพมารบรองกบทานวา เมอทานสอนพระ
ปรยตธรรมในประเทศไทยไดหนงพรรษาแลว จะสงทานตอไปยงประเทศ
ญปน ดงนน ทานจงไดเดนทางมายงวดโพธาราม จงหวดนครสวรรคตามท
กรมการศาสนานมนต โดยไดเดนทางมาในวนท ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๐๒
ในเวลานน ทานมภาระสอนพระปรยตธรรมแกพระภกษและสามเณร
จ�านวนมากถง ๒๐๐ รป ในวดโพธาราม เมอครบก�าหนดแลวทาน
เจาคณพระธรรมคณาภรณไดนมนตใหอยสอนพระปรยตธรรมตอทานจงได
พ�านกอยทจงหวดนครสวรรคเปนเวลาถง ๖ ป ระหวางนนทานไดรบนมนต
กลบไปยงประเทศพมาเพอรวมจดท�าคมภรพจนานกรมพระไตรปฎก ท
กะบาเลณกรงยางกงเปนเวลา๑ปเมอการสงคายนาพระบาฬอรรถกถา
และฎการวมทงคมภรตางๆ ไดเสรจสนลงแลวทานจงเดนทางกลบมายงวด
โพธารามตามเดม
ในขณะนน ทานอาจารยเนมนทะ อครมหาบณฑต เจาอาวาสวด
ทามะโอชราภาพมาก จงไดมหนงสอไปถงกรมการศาสนาแหงประเทศพมา
มความประสงคจะนมนตทานใหมาเผยแพรพระศาสนาทวดทามะโอจงหวด
ล�าปางทางกรมการศาสนาแหงประเทศพมากไดมหนงสอมาถงทาน
ดงนน ทานจงยายจากจงหวดนครสวรรค มาอยวดทามะโอ
จงหวดล�าปาง เมอวนท ๖ กรกฎาคม ๒๕๐๘ หลงจากททานมาอยทนได
๕ เดอน ทานอาจารยเนมนทะ เจาอาวาสวดทามะโอกไดมรณภาพลงดวย
โรคชรา ทานอาจารยธมมานนทะจงไดรบแตงตงเปนเจาอาวาสวดทามะโอ
สบตอมา ทานไดเรมกจการเผยแผพระศาสนาทางดานพระปรยตธรรมดวย
การตงโรงเรยนพระปรยตธรรมขนในวนพฤหสบดท๒๕พฤษภาคม๒๕๑๐
9
ทานสามารถกอตงโรงเรยนพระปรยตธรรมใหมชอเสยงขนจนถงปจจบน
จดการเรยนการสอนทมผลสมฤทธดผเรยนมความรความเขาใจ เขาสอบได
ทงแผนกธรรมและแผนกบาฬทกๆปเปนจ�านวนมาก
เนองจากการศกษาพระไตรปฎกนน จ�าเปนตองอาศยคมภรพนฐาน
๔ คมภร คอคมภรไวยากรณ คมภรอภธานปปทปกา คมภรวตโตทย และ
คมภรสโพธาลงการ ทานจงไดรเรมใหมการศกษาคมภรพนฐานของพระ
ไตรปฎกทง๔คมภรนนดวยการสอนอธบายและใหนกเรยนทองจ�าคมภร
เหลานนพรอมทงจดพมพเผยแพรทานไดอทศตนอตสาหะสงสอนศษยอยาง
ไมรจกเหนดเหนอยเปนเวลายาวนาน
ใน พ.ศ.๒๕๓๔ คณะรฐบาลสหภาพพมาไดเหนคณความดในดาน
การเผยแพรพระศาสนาของทานอาจารยธมมานนทมหาเถระ จงไดนอม
ถวายต�าแหนง "อครมหาบณฑต" อนทรงเกยรต ตอมาใน พ.ศ. ๒๕๓๙
มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณรายวทยาลยไดนอมถวายปรญญาดษฎบณฑต
กตมศกดสาขาพทธศาสตร และใน พ.ศ. ๒๕๔๐ ทานอาจารยไดรบรางวล
เสมาธรรมจกรสาขาการเผยแพรพระพทธศาสนาเพอเปนการบชาเกยรตคณ
ความดของทานใหเปนทฏฐานคตอนดงามแกเหลาพทธบรษททงหลายสบไป
แม ณ ขณะน หลวงพอไดจากเหลาศษยานศษยไปอยางไมมวนกลบ
กตามแตเชอเหลอเกนวาคณงามความดความวรยะอตสาหะของหลวงพอทม
ความมงมนในการธ�ารงไวซงค�าสงสอนขององคสมเดจพระบรมศาสดานน ได
ประทบแนบแนนตดตราตรงใจของเหลาศษยานศษยอยางไมมวนเลอนหาย
ดวยบทความน ผเขยนในนามลกศษยคนหนงของหลวงพอ ขอกราบ
คารวะหลวงพอธมมานนทมหาเถระ อครมหาบณฑต ดวยจตใจทนอบนอม
อยางสงสด
นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา
10
รกกนไวเถด ตอน ปลอยสตว โดย ประณต กองสมทร
เชาวนนนทองฟาแจมใส อากาศก�าลงสบายแดดไมรอนมากนก หญง
กลางคนผหนงหวตะกราใบใหญ เดนน�าหนาเดกชาย ๔ คนตดทงหญาเขยว
ชอม ตรงไปทหนองน�าเบองหนา ซงอยหางจากถนนใหญทพวกเขาจอดรถ
ไวไมเกน ๕๐๐ เมตร ณ ทนนรมเยนไปดวยเงาอนหนาทบของหมไมทอย
ชายน�า มหญาเขยวขนปกคลมอยเปนบรเว@ณกวางพอทพวกเขาจะใชเปนท
ส�าราญอรยาบถไดอยางสบายรมตลงอดมไปดวยกงฝอยตวเลกๆตาด�าตวใส
เหมอนแกวเกาะนงอยกบสาหรายทพนอยตามกอหญาในน�าตนบนยอดหญา
แมลงปอปกบางใสหลายตวขยบปกไปมาอยางราเรง หางฝงออกไปฝงปลา
ใหญนอยด�าผดด�าวายอยอยางส�าราญใจ บนพนดนนนเลา มดด�าฝงใหญเดน
เปนแถวเปนแนว จากกอหญากอหนงหายเขาไปในโพรงไมใกลๆนน เดกๆ
มองดมนอยางทง คงจะมตวไหนสกตวทเปนหวหนาออกค�าสง บรวารจงเดน
ตามไปอยางมระเบยบ
เราเปนมนษยอวดตววาฉลาดยงหาระเบยบอยางมดไดยาก จะไมให
ทงกระไรได
ธรรมชาตรอบๆตว ด�าเนนไปอยางสงบปราศจากความวนวาย ท�าไม
หนอทบานของเขาในเมองจงไมสงบอยางน ทกคนดรบรอนชลมนวนวายกบ
ภารกจของตน แมบนทองถนนการจราจรกตดขด จนพวกเขาแทบจะหายใจ
ไมออกเพราะอากาศเปนพษเพยงเทานนยงไมพอ เขายงไดพบเหนการเดน
ขบวนประทวงเกดขนทโนนบางทนบางในบางวน บางแหงกประทวงเงยบๆ
บางแหงกรนแรงจนถงเลอดตกยางออก ดเอาเถด เพยงออกจากเมองมาไมก
กโลเมตร เดกๆกไดพบกบความสงบและสขใจอยางคาดไมถง จนพวกเขาอด
ทจะชนชมเสยมได
11
หลงจากชนชมกบธรรมชาตในบรเวณหนองน�านนพอสมควรแลวเดก
คนหนงกพดกบหญงกลางคนทเดนน�าหนามา ซงบดนก�าลงยนพงตนไมมอง
ดพวกเขาอยวา “คณครครบ ทนสบายเหลอเกน ผมขอบคณคณครทกรณา
พาพวกผมมาถงน พวกผมชอบทนกนทกคน จรงไหมพวกเรา” สนค�าถาม
เดกคนอนกรบรองเปนเสยงเดยวกนวา“ชอบ”
หญงกลางคนหรอคณครของเดกๆยมอยางใจดกอนตอบวา “ครดใจ
ทพวกเธอชอบทน และกตองขอบใจผปกครองหรอพอแมของพวกเธอทไวใจ
อนญาตใหพวกเธอมากบคร”
เดกคนหนงกลาววา“พอแมของพวกผมไวใจคณครทกคนแหละครบ
ทงยงรกคณครดวย ทานชมคณครเสมอวา คณครเอาใจใสดแลทกขสขของ
พวกผมราวกบลกหลาน ใครเจบไขหรอหายหนาไป คณครกตดตามสอบถาม
จนทราบ ถาไมทราบเรองกอตสาหตามไปถามถงบานแถมเวลาไปบานยงม
ขนมไปฝากพวกเราอก แลวอยางนท�าไมทานจะไมรกและไวใจคณครเลาครบ
พวกผมเองกรกคณครมากครบ”
“ขอบใจจะทพวกเธอรกคร ถาคนอนๆเขาเปนอยางคร รกเธอเอาใจ
ใสเธอเหมอนครเธอจะรกเขาไหมจะ”
“รกซครบ”เดกๆตอบเกอบจะพรอมกน
“การท�าใหคนรกนไมยากเลยใชไหมจะ ใครๆกท�าได แมพวกเธอก
ท�าได ขอใหนกไววา ทกคนมนสยคลายๆกน คอ ชอบใหคนอนเขาเออเฟอ
เผอแผ เอาใจใสดแลตว เพราะฉะนนถาอยากใหคนอนเขารกกตองเอาใจใส
เออเฟอแบงปนแกคนอนเขาดวย คนเราถารกกนไว ไมคอยแตจะขงเคยด
เขาหากน รจกเอาใจเขามาใสใจเรา คอเราชอบอยางไรกตองนกไววา คนอน
เขากชอบอยางนนเหมอนกน หนกนดเบาหนอยกอภยใหกน ยอมกนเสย
บาง กคงจะอยรวมกนอยางเปนสข ไมตองทะเลาะเบาะแวงกนใหเดอดรอน
12
วนวายเลยจรงไหมจะ”
“จรงครบคณครเออ...คณครครบผมขออนญาตถามอะไรสกอยางได
ไหมครบ”
“ไดจะครอนญาต”คณครตองอยางไมลงเลใจ
“ท�าไมคณครจงชวนแตพวกผม ๓-๔ คน ท�าไมไมชวนคนอนๆในชน
เลาครบผมเชอวาพวกเราในชนถาทราบกคงอยากมากนหมดทกคน”
“จะ ครทราบด แตรถครเลกนงไดแค ๓-๔ คน พามาทงหมดไมได
เพราะฉะนนครจงเลอกชวนมาแตคนทครรวา เขาไมคอยมโอกาสจะไดไป
เทยวทไหน เพราะพอแมหาเวลาวางยาก ยงแตการท�ามาหากนเลยงปาก
เลยงทองและเลยงลกๆ ไมมเวลาพาพวกเธอไปไหนๆ พอแมบางคนอาจจะ
พอมเวลาบางแตกไมมเงนจะพาลกๆไปไหนๆครกเลยรบอาสาพามาเสยเอง
เพอเปนรางวลทพวกเธอเปนเดกดครเตอนอะไรสอนอะไรกเชอฟง”
เดกทกคนยกมอขนไหวขอบคณคณครของเขาราวกบนดกนไว คน
หนงกลาววา “ผมกราบขอบพระคณคณครครบ พวกผมเขาใจแลววาท�าไม
คณครจงเลอกชวนพวกผมมาคณครหวงดตอพวกผมเหลอเกน”
คณครมองดเดกๆดวยสายตาแสดงความชนชม แลวกลาววา “พวก
เธอเปนเดกด รจกคณคาของความด ใครท�าดเธอกรจกยกยองสงเสรมเขา ท
ครชมเธอนกไมไดหมายความวา ชมเธอเพราะเธอชมครหรอกนะจะ แตคร
ชมเธอตามความจรงเพอใหเธอพยายามท�าดใหยงๆขนไปคนทท�าดนนมแต
คนยกยองสรรเสรญเวลาจะตายกตายสบายเพราะไมตองคดเปนกงวลเดอด
รอนกบความชวในตอนใกลจะตาย คนชวนนมกจะตายล�าบาก เพราะเปน
กงวลเดอดรอนกบความชวทท�าไวในตอนใกลตาย คนดหรอชวนนไมได
อยทก�าเนดชาตตระกล หรอบานชองทอยเลย แตอยทการกระท�าคอการท�า
ดท�าชวของเขาเองคนเราไมวาจะเกดทไหนมงมหรอยากจนสวยหรอไมสวย
13
แตถาท�าดแลวกชอวาเปนคนดทงสน แตถาท�าชวไมวาจะมงมเทาใด สวย
เทาใดกชอวาเปนคนชว ครหวงวาพวกเธอจะท�าแตความดเพอใหได
ชอวาเปนคนดตลอดไปนะจะ”
“ครบคณครพวกผมจะพยายามท�าตามค�าสอนของคณคร”
“ขอบใจจะใครท�าความดความดกเปนของคนนนพวกเธอท�าความ
ดความดกเปนของพวกเธอเองมไดเปนของครหรอของคนอนเลยแหละจะ”
ขณะทคณครพดอยนน เดกชายอกคนหนงไดเดนหางออกไป คณคร
มองตามกเหนเขาเออมมอไปจบแมลงปอตวหนงทเกาะอยบนยอดหญา และ
ก�าลงจะใชกานเลกๆของดอกหญาเสยบเขาไปทางกนของแมลงปอตวนอยนน
คณครเดนเขาไปใกลพรอมกบถามวา “นนเธอจะท�าอะไรแมลงปอจะ” “ผม
จะเอากานดอกหญาเสยบกนแมลงปอครบ”เดกนนตอบ
คณครยนมอออกไปพรอมกบพดยมๆอยางใจเยนวา“ขอครไดไหมจะ
แมลงปอตวนนนะ”
“คณครจะเอามนไปท�าอะไรครบ”เดกชายถามอยางพศวง
“ครไมเอามนไปท�าอะไรหรอกจะครจะปลอยมนไปตางหาก”
“จะปลอยมนไปท�าไมเลาครบจบมนยากจะตายไป”เดกชายทวง
“ครขอถามเธอสกนดนะจะ ถาใครจบเธอมดขามดแขนไว เธอจะ
ตกใจกลวไหมจะ”
“ผมคงตกใจกลวแยเลยครบคงรองใหใครๆชวยลนไปเลย”
“นนซจะ เธอจบปกแมลงปอไวแนนมนจะบนไปไหนกไมได มนคง
ตกใจกลวเหมอนกน และมนคงรองใหใครๆชวยมน หรอรองออนวอนใหเธอ
ปลอยมนแตเราฟงมนไมไดยนหรอถาไดยนกคงไมรเรองเพราะมนพดภาษา
ของมน ไมไดพดภาษาคนอยางเราๆ ยงถาเธอเอากานดอกหญาไปเสยบกน
มนมนคงเจบมากอาจถงตายไดเธอกลวเจบกลวตายไหมจะ”
14
“กลวครบ”
“แมลงปอมนกกลวเหมอนกบเธอแหละจะ ครพดอยเมอกนไงจะ
วา เราไมชอบอยางไร คนอนสตวอนเขากไมชอบอยางนน เธอไมชอบใหใคร
เสยบกนเธอ แมลงปอมนกไมชอบใหใครเสยบกนเหมอนกน มนอยากบนไป
ไหนมาไหนตามสบายไมถกใครรงแก ไมถกใครท�าราย ครเคยพดบอยๆวา
การฆาสตว เบยดเบยนสตวนน ยอมท�าใหถกฆา ถกเบยดเบยนจากผอนเปน
ผลสนองตอบ ถาเธอไมอยากถกฆาถกคนอนเบยดเบยน เธอกอยาฆาสตว
อยาเบยดเบยนสตวจ�าไดไหมจะ”
“จ�าไดครบ” เดกชายรบค�าเสยงออยๆพรอมกบมอทจบปกแมลงปอ
ไวมนกคลายออกแมลงปอหลดจากมอบนปรอจากไปอยางรวดเรว
“โถ มนคงดใจแยทรอดตาย ครขอบใจจะทเธอเชอคร เดกดเขาก
ตองรบฟงเหตผล ไมดอดงอยางเธอนแหละจะ” พดจบคณครกยกตะกราใบ
ใหญทหวมาตงแตแรกวางลงตรงหนาเดกๆพรอมกบกลาววา “นคอรางวลใน
ความเปนเดกดของพวกเธอ ในนมขนมหลายอยาง ใครชอบอยางไหนกหยบ
รบประทานไดเลยครอนญาตมาซจะทกๆคน”
เดกๆชวยกนหยบถงขนมออกมาจากตะกราเปดออกดใครชอบอยาง
ไหนกหยบอยางนนรบประทาน สกครเดกคนหนงกถามคณครวา “คณคร
ครบ เมอกถาเพอนผมเอาดอกหญาเสยบกนแมลงปอจรงๆเขาจะตองถกใคร
เอาอะไรมาเสยบกนเขาไหมครบ”
คณครมองดผถามอยางชนชมในความฉลาด ยมอยางเอนดกอนทจะ
ตอบวา“ครยงไมตอบค�าถามนนนะจะแตครมเรองจะเลาใหเธอฟงเปนเรอง
จรงเกดในอนเดยนานมาแลว เมอเธอฟงเรองนจบ เธอกจะรค�าตอบไดเอง”
แลวคณครกเรมเลาวา
“นานมาแลวในเมองโกสมพมลกเศรษฐ๒คนออกบวชเปนฤาษอย
15
ในปาเปนเวลานาน ออกจากปาแลวกไปอาศยทศาลาใหญในบานของเพอน
คนหนง ทต�าบลบานแหงหนงในเมองพาราณส จนครบ ๗ วน ฤาษตนหนง
กลาเพอนเขาไปอยทปาชา แตอกตนหนงยงคงอยทศาลาใหญนน อยมาวน
หนงโจรไดไปลกของในเมองแลวหนมาทางปาชา เมอเจาของตดตามมา โจร
ทงของไวในปาชานนเอง ครนเจาของตามมาพบเขา แตไมเหนโจรเหนแต
ฤาษ กจบฤาษไปถวายพระราชาดวยเขาใจวาเปนโจร พระราชากมไดทรง
สอบสวน รบสงใหเอาฤาษตนนนไปเสยบหลาวไวในปาชา ฤาษไดรบความ
เจบปวดเปนอนมาก กนกยอนหลงไปวาไดเคยท�าบาปกรรมอะไรไว จงไดถก
จบมาเสยบหลาวทงๆทไมมความผด กนกไดวา เคยเอาไมเสยบกนแมลงวน
เลน แตแมลงวนไมตาย ดวยผลแหงการเสยบกนแลงวนนนเองท�าใหตนถก
จบมาเสยบหลาวไดรบทกขทรมานมาก ครนทราบวาเปนผลของบาปกรรม
ทตนท�าไวกไมโกรธพระราชา วนนนเพอนฤาษทอยทศาลาใหญ กออกจาก
ศาลาตงใจจะมาเยยมเพอนทปาชา มาถงปาชาพบเพอนถกเสยบหลาวอย
ทราบความจรงแลวกทลพระราชาใหทรงทราบพระราชารบสงใหราชบรษดง
หลาวนนออกหลาวกไมออกตองเอาเลอยๆหลาวใหขาดแตปลายหลาวกตด
อยในรางกายของฤาษ พระราชาทรงใหหมอรกษา จนบาดแผลหายและทรง
บ�ารงดวยปจจยสตงแตนนมา ความจรงเรองราวยงมตออก แตครเหนวาไม
เกยวกบเรองนครกจะไมเลาใหฟงเดกๆฟงแลวรสกอยางไรบางจะ”
“ผมดใจครบทครเตอนผมสอนผมไมใหเสยบกนแมลงปอมฉะนนผม
คงถกใครเอาอะไรมาเสยบกนผมอยางตาฤาษทคณครเลากไดใหทกขแกทาน
ทกขนนถงตวจรงๆ ดงทคณครเคยสอนผมเสมอๆ คราวนผมคงจ�าไดไมลม
จะพยายามไมกอทกขใหแกใครอก”เดกคนทจบแมลงปอกลาว
“สาธ ครขออนโมทนาในความตงใจดของเธอ ถาเดกๆทกคนรวา
อะไรไมดแลวเวนไมท�าท�าแตความดโลกนกคงนารนรมยคนและสตวกจะอย
16
รวมกนอยางเปนสข ครภมใจทมลกศษยนารกอยางพวกเธอ ถาเธอพยายาม
ท�าดอยเสมอครรบรองจะวาเธอจะไมล�าบากเลยจนตลอดชวต เอาละใครจะ
ไปไหนๆกไปอกครงชวโมงเราคอยกลบบานกนแตอยาไปไกลนกนะจะ” (จากหนงสอชด “รกกนไวเถด” ลงใน “โสมนสสาร เดอนกนยายน๒๕๑๘”
ของโรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตยวดโสมนสวรวหาร)
17
ประวตพระพทธเมตตำบนหลำดง
เมองพทธคยา ประเทศอนเดย เปนสถานท ๑ ในสงเวชนยสถาน ๔
แหง ทยงคงสรางความปลาบปลมใจทกครงทไปเยอนเมองแหงพระพทธเจา
เมองพทธคยาเปนสถานทตรสรอนตรสมมาสมโพธญาณขององคสมเดจพระ
สมมาสมพทธเจาและเมอกลาวถงเมองนสงหนงทตองกลาวถงคอ"พระพทธ
เมตตา"
พระพทธเมตตาเปนพทธรปปางมารวชย หรอปางสะดงมาร
ซงประดษฐานอยในพระเจดยพทธคยาชนลาง เปนพระพทธรปทสรางขน
ดวยหนแกรนตสด�าในสมยปาละมอายกวา๑,๔๐๐ปปจจบนถกทาดวย
สทองเหลองอรามงามตามพระพกตรทเปยมดวยเมตตาพทธศาสนกชนชาว
ทกคราวทใครๆไดเขาไปในพทธคยาสถาน เมอไดเหนภาพพระพทธ
เมตตากชวนใหเกดความรสกอมเอบเบกบานใจหาจะเปรยบได นขนาดได
เหนเพยงพทธปฏมากรซงเปนตวแทน หรอสงสมมตทางวตถแทนพระพทธ
ไทยจงใหสมญญานามวาพระพทธ
เมตตาหรอทเรยกกนวา“หลวงพอ
เมตตา”ขนาดขององคพระ วดหนา
ตกกวาง 1.55เมตร ความสงจาก
พระเพลาถงพระเกตประมาณ1.60
เมตรทฐานดานหนามรปสงโต๒ตว
ซายขวา ถดจากสงโตเขามาเปนรป
ชาง๒ตวซายขวาและตรงกลาง
เปนรปพระแมธรณในทาคกเขา มอ
ซายถอภาชนะสงหนงอยบนฝามอ
18
ศาสดาถาหากแมนวาไดเหนพระพทธเจาพระองคจรงซงเปยมไปดวยมหาปร
สลกษณะพระปญญาธคณพระมหากรณาธคณและพระบรสทธคณแลวจะ
ยงความปตปราโมทยใจใหเกดขนไดมากขนาดไหนคงยากทจะบรรยายออก
มาเปนตวหนงสอได
ท�าใหนกถงเรองราวเมอคราวทพระเจาอโศกมหาราชผเกรยงไกร
ทรงสรางพระเจดย๘๔,๐๐๐องคเทากบจ�านวนพระธรรมขนธประดษฐาน
ไวทวภมภาคแดนพทธภม ครงนนพระเจาอโศกมหาราชไดพบพระบรม
สารรกธาตจากพระสถปภายใตพนดนในเมองราชคฤหซงเกบไวโดยพระเจา
อชาตศตรและพระมหากสสปเถระ และไดทรงบรรจไวภายในพระเจดยท
ทรงสรางไวทงหมด
เมอสรางและบรรจพระบรมสารรกธาตในพระเจดยเสรจเรยบรอยแลว
กทรงเตรยมจดฉลองสมโภชนอยางยงใหญ ดวยพระราชศรทธาทมอยางมาก
มายตอพระพทธศาสนา
แตกอนทจะทรงท�าการฉลองนนไดอาราธนาพระอปคตเถระผมาก
ไปดวยฤทธมาเพอปองกนพญามาร ( ชอวาพญาวสวดมาร ) ทจะมารบกวน
พธฉลองสมโภชนพระเจดย
ขณะก�าลงท�าพธฉลองสมโภชนพระเจดยอยนนพญามารกไดมารบ
กวนตามทพระเจาอโศกมหาราชคาดการณไวแลวจรงๆพระอปคตเถระจงได
ท�าการปราบพญามารตามทไดรบอาราธนามา ซงในทสดพญามารกพายแพ
ตอพระเถระรปนน
เมอพระอปคตเถระไดปราบพญามารเปนทเรยบรอยแลว พระเถระ
กไดกลาวกบพญามารวา "ดกอนพญามาร อาตมภาพเกดไมทนพระพทธ
ศาสนา ในขณะทพระพทธองคยงมพระชนมชพอย ทานไดมโอกาสเหน
พระพทธองคขอใหทานพงเนรมตพระรปของพระพทธองคใหอาตมภาพ
19
ไดเหนจะเปนบญอยางยงจะไดไหม"
พญามารรบค�าของพระเถระ แตมขอแมวาไมใหพระเถระยกมอไหว
พญามารขณะทแปลงรางเปนพระพทธเจา
พระอปคตเถระรบค�าตกลงตามทพญามารเสนอ เมอเปนตามทได
ตกลงกนไว พญามารจงไดแปลงรางเปนพระพทธเจา ผเพยบพรอมดวย
มหาปรสลกษณะ๓๒ประการ (โปรดตดตามฉบบหนา) เสดจออกมาพรอม
กบเหลาอสตมหาสาวกมพระสารบตร และพระมหาโมคคลลานะ เปนตน
ซงเปนภาพทชวนใหทศนายงความปตปราโมทยใจใหเกดศรทธายงนก
พระอปคตเถระเมอไดเหนภาพดงนนแลว เกดความปตปราโมทย
อยางยง เพราะความปตปราโมทยทเกดขนจากใจพระเถระทานจงไดยกมอ
ไหวพระพทธเจาและเหลาอสตมหาสาวก ซงเปนรปจ�าแลงโดยพญามารได
เนรมตใหชมพระเถระลมสญญาทไดตกลงไวกบพญามารพอพระเถระ
ยกมอไหวพญามารในรปจ�าแลงของพระพทธเจา ภาพของพระพทธเจา
พรอมกบเหลาอสตมหาสาวกกไดอนตรธานหายไป กลายเปนพญามารดง
เดม
พญามารจงกลาวกบพระเถระวา"เราไดตกลงกนแลวมใชรไมใหทาน
ยกมอไหวเราในขณะทแปลงรางเปนพระพทธเจา"
พระอปคตเถระตอบวา“เรามไดยกมอไหวทานพญามารแตเราไหว
องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาผเปนศาสดาของเราตางหาก”
ความเรองทกลาวมาทงหมดนปรากฏอยในหนงสอ วมตตรตนมาล
และพระปฐมสมโพธกถา ผทประสงคจะทราบรายละเอยดพงศกษาไดจาก
หนงสอน
ตามประวตพระพทธเมตตาไดกลาวไววาพระพทธรปน ไดรอดพน
จากการถกท�าลายของกษตรยรฐเบงกอลพระนามวาศศางกาในพทธศตวรรษ
20
ท๑๓
ครงนนพระเจาศศางกาไดยกทพมาตเมองมคธ ซงเปนทประดษฐาน
ของพระพทธเมตตา โดยคดแผนการจะท�าลายขวญของกษตรยและขาราช
บรพารเมองมคธเสยกอน แลวมงยกทพไปตเมองหลวงคอเมองปาฏลบตร
หรอเมองปตตนะในปจจบน
การเขาไปท�าลายพระพทธเมตตาและตนพระศรมหาโพธและวหาร
ของพระภกษสงฆตาง ๆ มากมาย ถอไดวาเปนแผนการท�าลายขวญในเบอง
ตน เพราะพทธคยาสถานเปนสถานทยดเหนยวทางดานจตใจของชาวพทธ
ในสมยนนมาก
เมอพระเจาศศางกาเขาไปในพทธคยาสถาน กไดยดครองและสงให
ทหารท�าลายวหารนอยใหญรวมทงตนพระศรมหาโพธซงเปนตนท2อนเกด
จากแรงอธฐานของพระเจาอโศกมหาราชในคราวทตนท1ถกท�าลายไปขด
ราก ถอนโคน เผาตอของตนพระศรมหาโพธเพอไมใหเจรญงอกงามขนมาได
อก“อนจจา...คนใจบาปชางมดมนไปดวยโมหะ”
ครนท�าลายตนพระศรมหาโพธเปนทเรยบรอยแลว กมรบสงให
ทหารผหนงเปนผท�าลายพระพทธเมตตาเสยแตบงเอญวาทหารผนนมความ
เลอมใสในพระพทธศาสนา จงไมคดจะท�าลาย เพราะกลวจะตกนรกหมก
ไหมดงนนเพอเปนทางรอดของทหารผนนและพระพทธเมตตาทหารผนน
จงออกอบายขอเวลาแกพระเจาศศางกาวาภายใน7วนจะท�าลายพระพทธ
รปน โดยอางวาเปนพระพทธรปทมขนาดใหญ ตองใชเวลาในการท�าลาย
มากกวาสงอน
พระเจาศศางกาเมอไดสดบดงนนแลว กเชอตามทหารผนน จง
ทรงอนญาตใหทหารผนนจดการตามทกราบทล ในชวงเวลา 7 วนนทหาร
กไดไปตามชาวพทธมาปรกษาหารอจงตกลงกนไดวา จะตองสรางก�าแพง
21
บงพระพทธรปนใหมดชด เพอเปนการอ�าพรางมใหถกท�าลาย แลวจงชวย
กนลงมอสรางก�าแพงตามทไดหารอกนไวเมอสรางก�าแพงเสรจกจดประทป
ดวยน�ามนบชาพระพทธรปนนไวภายในก�าแพง
เมอแผนการเสรจเรยบรอย ทหารไดกราบทลพระราชาวา " ขาแต
ทานผเจรญ บดนขาพระองคไดจดการพระพทธรป ตามพระราชบญชาแลว
พระเจาขา"
เมอพระเจาศศางกาไดสดบดงนนแทนทจะทรงดพระทย แตกลบ
หวนพระราชหฤทยเกดความโทมนสอยางแรงกลาและสนพระชมมลงทนท
เมอพระเจาศศางกาสนพระชนมลง ทหารผทออกอบายซอน
พระพทธเมตตานนจงไดรอก�าแพงออกมาปรากฏวาประทปทจดบชาไวนน
กยงคงลกโชตชวงสวางไสวเหมอนเดมมไดดบไปแตประการใด
ทสดพระเจาปรณวรมา กยกทพมาถงพทธคยาสถาน เมอทอด
พระเนตรเหนตนพระศรมหาโพธถกท�าลายเสยสนซาก ทรงเสยดายและเสย
พระทยยงนกจงรบสงใหทหารและบรรดาชาวบานน�าน�านมวว1,000ตวมา
ราดรดตรงทโคนของตนพระศรมหาโพธ แลวทรงตงสจจาธษฐานวา "หาก
หนอพระศรมหาโพธยงไมงอกขนตราบนน ขาพเจาจะไมยอมไปจากสถานท
แหงนตราบจนชวตขาพเจาจะหาไมขาพเจายอมถวายชวตนเพอบชาอทศ
ตอพระศรมหาโพธชวลมปราณ"
ดวยแรงสจจาธษฐานของพระเจาปรณวรวรมานน หนอพระ
ศรมหาโพธ ซงเปนหนอท 3 กไดแตกหนอขนมา ยงความปตโสมนสใจแก
พระราชาและขาราชบรพารยงนก
หากทานผใดไปเยอนพทธคยาแลวขอใหไดมโอกาสไปเคารพสกการะ
พระพทธเมตตาอยางนอยสกครงหนง แลวทานจะเหนถงแรงศรทธาตอพทธ
ศาสดาอนหาทสดประมาณมได
22
เหตใหศำสนำด�ำรงอยยงยนพระไตรปฎกฉบบท�ำใหงำย เรยบเรยงโดย วศน อทนสระ
คราวหนงพระผมพระภาคเจาประทบอยทปราสาทในสวนมะมวง
ของพวกศากยะเมองเวรญชาแควนสกกะเวลานนนครนถนาฏบตรหรอ
ทานศาสดามหาวระศาสดาของศาสนาเชนสนชวตลงทเมองปาวา เมอทาน
ศาสดาสนชพลงไมนาน พวกสาวกกแตกกนทะเลาะกนในเรอง ค�าสอนของ
ศาสดา
ครงนน พระจนทะ (นองชายพระสารบตร) อยจ�าพรรษาในเมอง
ปาวา ทราบเรองนแลว เกรงวาเรองท�านองนจะเกดขนในพระพทธศาสนา
เมอพระศาสดาปรนพพานไปจงไดไปพบพระอานนทซงอยทสามคาม(คงจะ
อยในเขตเมองปาวาเชนเดยวกน)เลาความรสกของทานใหพระอานนททราบ
และขอใหพาไปเฝาพระศาสดา พระอานนทกลาวเรองนมขอมลและมเหต
เพยงพอทจะไปเฝาพระผมพระภาคจงพากนไปเขาเฝาพระศาสดาณสวน
มะมวงเมองเมองเวรญชาแควนสกกะ
ทรงปรารภเรองทพระจนทะและพระอานนทกราบทลน พระศาสดา
ไดทรงแสดงเรองศาสดา หลกธรรม และสาวกทควรต�าหนและไมควรต�าหน
วา
๑.ถาศาสดาหลกธรรมและสาวกไมดกถกต�าหนทง๓ฝาย
๒.ถาศาสดาดหลกธรรมดแตสาวกไมดศาสดาและหลกธรรมไดรบ
สรรเสรญแตสาวกถกตเตยนใครปฏบตตามศาสดาและหลกธรรมนนยอมได
บญเปนอนมาก
๓.ถาศาสดาไมดหลกธรรมไมดแมสาวกจะดกถกตเตยนทง๓ฝาย
ใครปฏบตตามหลกธรรมนนกไมประสบผลด
๔. ศาสดา หลกธรรม และสาวกด ยอมไดรบสรรเสรญทง ๓ ฝาย
ใครปฏบตตามกไดรบผลดเปนอนมาก
23
๕. แมศาสดา และหลกธรรมจะด แตสาวกไมเขาใจพระธรรมอยาง
แจมแจงเมอศาสดาสนชพแลวสาวกยอมเดอดรอนภายหลง
๖.ศาสดาดหลกธรรมดและสาวกเขาใจธรรมแจมแจง เมอศาสดา
สนชพแลวสาวกยอมไมเดอดรอนภายหลง
ตรสตอไปวา พรหมจรรย (คอศาสนา) หรอระบอบการครองชวตอน
ประเสรฐ จะเรยกไดวาถงความบรบรณเตมทกตอเมอพระศาสดาเปนเถระ
บวชนานมความรความฉลาดสาวกทเปนพทธบรษททง๔คอภกษภกษณ
อบาสกอบาสกา(อบาสกอบาสกาทงพวกทถอพรหมจรรยและพวกไมถอ
พรหมจรรยคอยงครองเรอนอยางชาวบานอย)รธรรมเขาใจธรรมมความ
ฉลาดกลาหาญสามารถย�ายปรปวาท(ค�าลวงเกนค�ากลาวหยาบหยาม)ของ
ลทธอนได ทรงยนยนวาในศาสนาของพระองค ทงศาสดาและสาวกทเปน
พทธบรษททง๔สมบรณดวยคณลกษณะดงกลาวพรหมจรรย(คอศาสนา)
ของพระองคจงถงความบรบรณเตมทยงยนอยได
ตอจากนนพระศาสดาตรสกบพระอานนทและพระจนทะใหลอง
จดระเบยบหรอสงคายนาพระธรรมวนย โดยวธการเทยบเคยงพยญชนะและ
ความหมายของธรรม(อตถะ)วาเขากนไดหรอไมถกทงสองอยางหรอไมถา
เหนวาอยางไหนผดกลองสอบทานใหมจนกวาจะแนใจ
ตอจากนน ไดทรงแสดงธรรมอนๆอกเปนอนมากแกพระอานนท
และพระจนทะรวมทงวธโตตอบขอกลาวหาของผนบถอลทธอนพระอปทา
นะ(พระอปวานะ)ซงยนถวายงานพดอยเบองหลงพระปฤษฎางค(ขางหลง)
ของพระผมพระภาคกราบทลวา ธรรมปรยายนนาเลอมใสยงนก (ปาสาทโก)
ทลถามวาธรรมปรยายนมชออยางไร พระศาสดาตรสวา ใหจ�าไววา ธรรม
ปรยายนชอปาสาทโก(ธรรมปรยายอนนาเลอมใส)
24
พระสตรนมคตธรรมทพอสรปไดดงน
๑. การแตกออกเปนนกายของศาสนาเมอศาสดาลวงลบไปแลวนน
มอยทกศาสนา แมพระพทธศาสนาเองกเกดขนเหมอนกน แมจะพยายาม
ปองกนสกเทาใดกไมฟง เมอพระพทธเจาปรนพพานแลวประมาณ ๓ เดอน
พระมหากสสปะซงเปนพระเถระผใหญอยในเวลานน จดใหมการประชมท�า
สงคายนาพระธรรมวนย คอท�าความเขาใจกนใหแนนอนวา ธรรมวนยอนใด
พระพทธเจาทรงสงสอนไวบญญตไวอนใดไมไดสงสอนไมไดบญญตไวใน
การประชมครงน ผเขารวมประชมลวนเปนพระอรหนตทงสน ถงกระนนก
ยงตกลงกนไมไดในเรองสกขาบทเลกนอยทพระพทธเจาทรงอนญาตไววาให
ถอนไดทประชมจงตกลงใหคงไวอยางเดมทกอยาง
นอกจากนยงมพระเถระบางคณะเชนคณะของพระปราณะเปนตน
ซงไมเขารวมประชมกบพระมหากสสปกประกาศไมรบร ไมรบถอตามทพระ
มหากสสปะสงคายนาแลวเงาแหงการแตกแยกกไดเกดขนตงแตสงคายนา
ครงท ๑ เมอพระพทธเจาปรนพพานแลวเพยงยงไมถงป และในพทธ
ศตวรรษท๑นนเองพระสงฆแตกแยกนกายออกไปถง๑๘นกายและแตก
เปน๒๐นกายในพทธศตวรรษท๒แตทเปนนกายใหญๆกเพยง๒นกาย
เทานนคอเถรวาทกบมหาสงฆกวาทนอกจากนนเปนนกายยอยๆของสอง
นกายนศาสนาอนๆกมนกายทงสน
ในเมองไทยเวลานมนกายใหญอย๒นกายคอมหานกายและธรรม-
ยตกนกาย แมจะมส�านกตางๆ ทสอนศษยไมคอยเหมอนกนนก กรวมอยใน
๒นกายนนอกจากสงฆบางส�านกทประกาศตนเปนอสระไมขนอยกบนกาย
ใดนกายหนงและไมขนกบการปกครองของคณะสงฆทงสองนกายน
๒. การทพรหมจรรยคอศาสนาจะด�ารงอยยงยนนน นอกจาก
พระศาสดาดมปญญา หลกธรรมดแลว พทธบรษท ๔ จะตองดดวยทง
25
บรรพชต (ผบวช) และคฤหสถ (ผครองเรอน) ไมควรเกยงกนใหฝายใดฝาย
หนงดไปฝายเดยวโดยทตนเองไมตองดเชนคฤหสถเกยงใหพระเครงครดใน
พระธรรมวนย แตกฉานในพระธรรมวนย แตพทธบรษทฝายคฤหสถไมตอง
มศลธรรม ไมตองเรยนธรรมไมตองรธรรม ไมตองแตกฉานในธรรมอยาง
นพระพทธศาสนาไปไมรอดเปรยบเหมอนรถถาเปนรถ๒ลอ กตองดทง
๒ลอถาเปนรถ๔ลอกตองดทง๔ลอจงจะพาตวรถไปได เสยไปลอเดยว
รถกไปไมไดฉนใดพระพทธศาสนาซงมบรษท๔กก�าลงเปนอยกฉนนน
26
ถำมมำ - ตอบไป คนเดนทำง
ค�ำถำม:ดทวหรออานหนงสอพมพเดยวนมแตขาวเรองทนาหดห
นาสลดใจเปนอยางมากชวยอธบายเรองสภาวธรรมหนอยคะ
ตอบโดยคนเดนทำง : การอานหนงสอ หรอชมทวแลวไปกระทบ
กบเรองราวภาพบคคลผนาสงสารหากบคคลปลอยจตใจใหหดหตรงนนเปน
โทสะคะ
ความสงสารเปนโทสะโดยสภาวะ โทสะไมไดกระท�าใหจตผองใสเลย
และโดยมากเมอรแลวกละไดยาก จตใจจะหลงเกบเอาอารมณนนเปนสญญา
ขนธของตนท�าใหจตใจเวยนวนระลกถงแตภาพหรอเรองราวไมดเหลานนนน
แหละชอวา กอภพกอชาตทจะเวยนไปหาธรรมชาตในสภาวะเหลานนโดยไม
แยบคายอก
หากมสตก�าหนดรเรองกรรมและผลของกรรมจงรวาเขาผเดอดรอน
เหลานน ไดอตภาพนเพราะบาปของเขาในกาลกอน ผลเยยงนจงปรากฏขน
เราผยงไมสนกเลส แมอตภาพอนเดอดรอนเหนปานนของเรา กยอมยงไมสน
ไปดอกหนาฉะนนเราพงเปนผไมประมาทเถด
อยางนชอวาเกดบญในยามกระทบอารมณโดยอ�านาจวบากไดเหมอน
กน หรอตระหนกแลว กเกดจตกรณาชวยเหลอไปตามเหตปจจย โดยสละ
ทรพยไปดวยส�าคญวาขอทานนจงดบทกขของผยากไรเหลานนเถดแลวกระ
ท�าจตของตนใหเปนไปกบอเบกขา ไมเกาะเกยวใหฟงซาน หรอสลดหดหจน
เศราหมอง นชอวา แมโทสะอนเปนไปกบความสงสาร(ไมนานเกนไป) กเปน
ปจจยใหกรณากศลของบคคลเกดขนไดจตใจของบคคลผวางใจอยางนบญก
เกดได
หากเปรยบเหมอนชาวนา ในกาลนน แมชาวนานนกชอวาไดหวาน
27
เมลดขาวทประกอบศรทธาและปญญาลงในทนาใจของตนผลแมในยามเกด
กมปญญายอมไมหลงไปหากในปกตของผมก�าลงสตสงมากเพราะอบรมสต
ไวดแลวยอมส�ารวมจตใจเปนนจเขายอมรทนทวาการกระทบนเปนการงาน
ของนามเหน, นามไดยน สวนการปรงแตงดวยใจพจารณาไป นนคอ นามท
เรยกวาสงขารขนธ หรอในยามภาพหรอเรองราวเกาๆ ผดขนมาเปนอารมณ
นนกคอสญญาขนธ นามทนอมไปหาอดต เมอเขาระลกอยอยางน กระท�าให
มากอยอยางน อกศลวตกยอมไมม เขายอมเจรญสตในอาการอยางนอยนน
เทยวเขาจงเปนผสงบในโลก
การส�ารวมใจจงเปนตวกน
ถามวากนอะไร?
ตอบวากนภพ กนชาตในอบาย เปนตน เพราะสตนน กนความ
ชอบใจหรอไมชอบใจเพราะมปญญาสมมาทฏฐน�าหนาสมมาสตเกดแลวจง
ไมมตวมตนอยในทนนๆเลยสมดงค�าททานพระอชตะ(ผทเปนพระโพธสตว
ทจะไดเปนพระศรอรยเมตไตยในกาลตอไป) ไดกราบทลถามพระพทธเจาวา
"อะไรหนอเปนเครองกนกระแส"พระองคทรงตรสตอบวา"สตนนแหละเปน
เครองกนกระแส"กระแสในทนไดแกกระแสกเลสพงทราบวาในคราวใดท
กศลจตเกดอกศลจตกเกดไมไดเพราะจตเกดไดทละหนงเทานน
ดวยเหตนน เมอบคคลส�ารวมถงใจ ดวยอ�านาจสต จตใจยอมไมสาย
ซานไปในอารมณตางๆไดตามก�าลงสตของตน
แมนนเขายอมเปนผก�าจดความยนดยนรายในโลกเสยไดในทสด
นขนาดเปนอารมณกระทบดวยอ�านาจวบากแทๆอยางหลกเลยงไมไดผทชอ
วา"บณฑต"ยงเปนผส�ารวมถงเพยงนจะปวยกลาวไปใยถงผทมความกระสน
ก�าหนด สายซานไปหาอารมณตางๆ ไมเวนแตละวนนน นนแหละ พวกเขา
ไดพาตนเองไปเพาะปลกอก ไปในทนาของใครๆ บางกไมร กไปเกดกบพวก
28
เขาเหลานนเปนอนมาก กอเวรสรางกรรมกน ไมหยดหยอน สงสารวฏจงหา
เบองตนไมได หาเบองปลายไมเจอเลย ดวยอาการอยางนทเดยว กรรมนน
แมส�าเรจแลวดวยใจแตอ�านาจแหงเจตนานนๆยอมยงถกเกบเปนพชเชอเอา
ไวรอคอยกาลเวลา หรอโอกาสทจะงอกงามได พงระลกถงเทศนาอนแสดงไว
ในเรองแหงชวนจตทเกดขนบนวถทกวถทท�ากรรมแมทางมโนทวาร
ชวนะดวงท๑สงผลไดในชาตปจจบน
ชวนะดวงท๗สงผลไดในชาตหนาสงผลน�าเกดหรอสงในปวตตกาล
คอหลงเกดมาแลวในชาตถดไป
สวนชวนะดวงท ๒ ถง ๖ กไมมวนหมดวาระ หากยงไมไดสงผล
สามารถเกบพชเชอแหงเจตนานนๆนานจนกวาจะบรรลมรรคผลนพพาน
หากไมบรรลหรอไมมโอกาสบรรลกรอสงกนไปไมมทสนสดดวยกาลเวลา
พงเหนชวนะดวงท๑เหมอนขาวสวยพรอมกนในหมอกนไดเพยงวน
เดยวกหมดวาระ
พงเหนชวนะดวงท ๗ เหมอนขาวสารทเกบไวในถงขาวสารรอการหง
ในวนพรง
พงเหนชวนะดวงท ๒ ถง ๖ เหมอนขาวเปลอก ทเกบไวเตมยงฉาง
เกบรอไวไดนานมาก
ทานทงหลายพงเหนอ�านาจกรรมนนเปนเสมอนคลนพลงแหงกระแส
คลนกรรมนนยอมไมสญหายยงเกบอ�านาจของตนๆไวอย
กคราวใดท"อารมณ"ไมวาจะดหรอรายกระทบแลวแกใจของบคคล
ใดๆ หากไมส�ารวม ไมแยบคายตอการกระทบนนๆ ความชอบใจ ไมชอบใจ
ยอมเกดขน กบรรดาความชอบใจไมชอบใจเหลานนนนแหละ ชอวากรรม
ใหม เพราะใจไปสมผสกบอารมณทเคยเปนผลกรรมเกาของตนๆเขา ความ
หลงทครอบง�าอย ยอมกอใหเกดรกหรอชงชงอยเนองนจ อารมณทงหลาย
29
ทมากระทบ ชอวาวบาก วบากคอผลของกรรม กรรมดกสงผลใหรบอารมณ
ทด กรรมชวกสงผลใหไดรบอารมณทไมด วบากนนทานแสดงวาสงผลแลว
ยอมหมดอ�านาจลง แตเมอรบผลคอวบากแลว บคคลโดยมากกหลงกระท�า
กรรมใหม ตอภพตอชาตไมหยดหยอน เหมอนชาวนาปลกขาวเอาไวในกาล
กอนชอวาท�ากรรมเกาเอาไวพอตนขาวโตขนออกรวงแลวกชอวาเมลดขาว
นนเปนผลกรรมเกาทเคยกระท�าเอาไวเมอ๓เดอนกอนหากเมอขาวออกรวง
แกแลวชาวนากน�าไปหวานอกผลในภายหนากยอมเกดอก
กแตวาหากเมอเกบเกยวรวงขาวทงหมดแลว ถาชาวนานนไมขวน
ขวายกระท�าการหวานไถเพาะปลกอก ผลใหมๆกไมบงเกด เพราะไมมการ
ท�าเหตใหมผลใดๆในอนาคตกยอมไมมหมดวาระลงไปฉนใดกฉนนน
บคคลกระทบกบอารมณใดๆ หากไมส�ารวมใจ ยอมกอใหเกดกรรม
ใหมไปในทกๆอารมณทกระทบทเดยว โดยมากเปนไปกบบาปโลภะ โทสะ
และโมหะจงชอวาชนทงหลายไดเพยรกระท�าเหตใหมไดเตรยมคปองรอไปส
อบายกนไวมากมายนานๆทจงจะขวนขวายท�ากศลขนมาบาง
บญเกดไดยากอยางนในโลก ดวยเหตนน พระองคทานจงตรสวา
บคคลละจากอตภาพนแลวพากนไปสอบายเหมอนขนโค (จ�านวนมากนบไม
ได)ผทไดไปสสคต เหมอนเขาโค(มนอยเพยงสองเทานน)เพราะปกตจตใจ
ยอมไหลไปกบบาปเสยเปนอนมาก
สวนบญ นานๆ จงจะเกดไดสกท การทบคคลไมส�ารวมใจ แลนออก
ไปสมผสอารมณตางๆแลวเกดความอาลย ดวยความก�าหนด สเนหา หรอ
ดวยพยาบาทลวนแลวแตกอภพกอชาตทงสน เทากบวาเขากจะกอการเพาะ
ปลกกอกรรมอนเปนพษกนอกตนขาวและรวงขาวทเจอพษ ในอนาคตยอม
เกดอยางแนนอน ทานทงหลายจงเหนคณของสต เหนคณของการส�ารวมใจ
แมดวยอาการอยางน
30
อยำกเกดทไหน คณกเลอกเกดได ตอนท ๒ ( จบ ) พระวรฤทธ โอภำโส
เจรญพรผอาน วนนเปนเรองการเลอกไปเกดในทตางๆทง ๓๑ ภม
และการไปพระนพพานตอจากฉบบทแลว
เสนทางท ๔ การไปเกดเปนมนษยหรอเทวดา คอการทคณสงสม
กศลดวยอ�านาจการใหทาน รกษาศล เจรญภาวนา (แตยงไมส�าเรจ ฌาน
มรรคผล) ซงตองท�าใหถกตองตามแนวทางทพระพทธองคทรงสงสอน โดย
ขณะก�าลงท�ากศลตองท�าจตใหมปญญาคอการเชอในกรรมดและผลของ
กรรมดทตนกระท�าตามค�าสอนของพระพทธเจาโดยไมมความจ�าเปนตองหวง
ผลตอบแทนเพราะผกระท�าความดตองรบผลของกรรมดนนอยางแนนอนแม
ไมหวงผล
สวนการหวงผลตอบแทนเทากบเพมอกศลในจตของตนมากขนและ
เมอหลงกระท�ากศลแลวขอใหท�าจตของตนไมใหมอกศล(โลภะโทสะโมหะ)
เขามาเจอปนเพราะหลงท�ากศลแลว ถานกถงกศลนนโดยมอกศลเจอปนจะ
ท�าใหอานสงสของกศลนนลดนอยลง เทากบวาเราก�าลงขาดทนในก�าไรทงท
ควรจะไดอานสงสอยางเตมท
นอกจากนตองคดถงกศลนนบอยๆใหจตของตนแนบแนนกบกศล
นนท�าใหกศลนนอยในใจเสมอเพราะการนกบอยๆท�าใหโอกาสในการสงผล
ของกศลนนยงมมากขนเรวขนและเมอยามเจบปวยหรอใกลเสยชวตจะท�าให
นกถงกศลนนไดงายขน เหมอนสงของทเราน�าตดตวใกลชดยอมน�าสงของนน
มาใชไดโดยเรวฉนนน
เมอกศลทเราท�าสงผลน�าเกดจะพาเราไปเกดเปนมนษยหรอเทวดา
ถาสงผลภายหลงทเกดแลวจะท�าใหเราไดรบสงดๆในชวต จงควรทเราจะ
สงสมกศลไวมากๆ
31
ถาบคคลใดตองการเปนเทวดามากกวาเปนมนษย ขอใหมหร(ความ
ละอายตอบาป)และโอตตปปะ(ความกลวตอผลของบาป)ใหมากๆเพราะหร
โอตตปปะเปนคณธรรมของเทวดา และตงความปรารถนาทจะไปเปนเทวดา
เหนไหมวาคณเลอกเกดเปนมนษยได
เสนทางท ๕ การไปเกดเปนรปพรหม คอจะเกดจากการบ�าเพญ
ภาวนาจนส�าเรจรปฌาน โดยการเจรญสมถกรรมฐาน ๒๖ อยาง คอ กสณ
๑๐อสภกรรมฐาน๑๐กายคตาสต๑อานาปานสต๑และพรหมวหาร๔
รวมเปนทงหมด ๒๖ อยาง อยางใดอยางหนง กระท�าจตใหมสมาธตอกรรม
ฐานจนกระทงจตเปนอปปนาสมาธ (จตแนบแนนตออารมณกรรมฐานจนไม
รบรอารมณภายนอก)ก�าจดนวรณ๕ทเปนศตรตอฌาน
เมอไดรปฌานแลวถาตายลงกไปเกดในรปภม ๑๖ ภมใดภมหนงแลว
แตคณสมบตของฌานทตนได และถาไดรปฌานทกขนกจะสามารถมสทธ
ท�าใหอภญญาเกดไดท�าใหมฤทธไดตามตองการ
แตฌานตางๆยอมเสอมได เมอบคคลนนมจตเปนอกศล ถาฌาน
เสอมกเหมอนกบเราไมไดฌาน กจะตองไปเกดเปนมนษย เทวดาหรอเกดใน
อบายภมแลวแตกศลหรออกศลสงผลดงเชนพระเทวทตทฌานเสอมเพราะ
ท�าความชวมากมายใหญหลวง ทงยใหพระเจาอชาตศตรฆาพระราชบดา
ท�ารายพระพทธเจาใหหอพระโลหตท�าสงฆเภทยยงสงฆใหแตกแยกกนเมอ
ตายลงกไปสอเวจมหานรก
เสนทางท ๖ การไปเกดเปนอรปพรหม คอการบ�าเพญภาวนาจน
ส�าเรจอรปฌาน โดยการเจรญอรปกรรมฐาน ๔ อยางใดอยางหนง โดยตอง
ผานรปฌานทกขนมากอนจงจะเจรญอรปฌานได ซงอรปฌานเปนฌานท
ละเอยดออนกวารปฌาน บคคลใดไดอรปฌาน ถาอรปฌานไมเสอมยอม
ไปเกดในอรปภม ๔ ตามอรปฌานทได แตทงรปฌานและอรปฌานยงไมใช
32
หนทางทน�าสความพนทกขอยางแทจรง
เสนทางท ๗ การไปสพระนพพาน คอ การเจรญวปสสนากรรมฐาน
เพราะวปสสนา แปลวา เหนแจงเปนพเศษ คอ เหนรปและนามเกดดบ
จรงๆ ไดแกการมปญญาพจารณารปนามโดยความเปนอนจจะ(ไมเทยง
เปลยนแปลงตลอดเวลา) ทกขะ(ทนอยสภาพเดมไมได) อนตตะ(ไมใชตวตน
บงคบบญชาไมได) อยางแทจรง ดงนน จงควรทเราจะหนมาพจารณาตวเรา
โดยพจารณาวาตวตนของเรามเพยงรปและนามเทานน
รปเปนสภาพทไมรอารมณ มสภาพเสอมสลายเปลยนแปลงไปตลอด
เวลา สวนนามมสภาพรอารมณ อารมณตางๆทมาปรากฏทางทวาร ๖ โดย
มนามเปนผรอารมณ เกดขนแลวกดบไป แตเราปรงแตงจงท�าใหมกศลและ
อกศลในใจของตน จงตองเจรญวปสสนา เพอถายถอนความยดถอวาเปนตว
เปนตน เปนเราเปนเขาออกไปจะไดไมเกดความทกขในใจ เพราะความทกข
ตางๆลวนเกดจากการยดถอวาเปนเราเปนของเราเมอทกสงไมเปนไปตามท
เราตองการจงเกดความทกขดงนนจะพนทกขไดตองไมยดถอวาเปนตวเปน
ตน พจารณารปนามอยเนองๆจนส�าเรจญาณ ๑๖ ถายถอนความยดถอวา
เปนตวตนไดเปนพระอรยบคคลเพอไปสพระนพพานไมมการเกดอกตอไป
เหตนทานทงหลายคงเหนแลววา เราจะไปเกดทไหนกเกดจากการ
กระท�าของเราเองจงสรปวาเราจะเกดทไหนเรากเลอกเกดเองทงสนเปนการ
เลอกโดยการกระท�าสงทจะน�าใหไปเกดในทนนนนเอง ดงนนจงควรสงสม
บญบอยๆลดละความโลภความโกรธความหลงเสยบางกจะดเจรญพร
33
สกรชำดก หมปำผทำรบรำชสหตถตำ
สกรชาดกอยในขททกนกายชาดกตกนบาตทฬหวรรคถกอางถง
ไวในธรรมบทภาคท๗มลวรรค เรองโลลทายเถรวตถวาพระพทธองคทรง
ปรารภการทพระโลลทายรบปากวาจะแสดงธรรมใหชาวบานฟงแตผลดเวลา
ไปเรอยๆ จนชาวบานไมพอใจจงขวางปาดวยกอนดน ถงกบโดดหนไปตกใน
หลมคถจงตรสเลาเรองนแตในอรรถกถาชาดกแสดงถงมลเหตทตรสวาทรง
ปรารภพระเถระแกรปหนงซงหนชาวบานทลกฮอจะท�ารายจนไปตกหลมคถ
ความยอวา ในราตรหนง เมอการฟงธรรมยงด�าเนนไปอย พระบรม
ศาสดาประทบยนทประตพระคนธกฎประทานโอวาทแกพระสงฆแลวกเสดจ
เขาสพระคนธกฎ พระธรรมเสนาบดสารบตรถวายบงคมพระบรมศาสดา
แลวไปยงทอยตนแมพระมหาโมคคลลานะกไปทพกของตนเหมอนกน
ครนพกผอนกนสกครกกลบมายงสถานทฟงธรรมพระมหาโมคคลลานะ
ไดไตถามปญหาตางๆ กะพระสารบตร พระมหาเถระกวสชนาปญหาทถาม
แลวๆไดกระจางชดเหมอนท�าดวงจนทรใหกระจางกลางเวหา
เมอเหลาพทธบรษทกนงสดบธรรมกนอยในทามกลางบรษทเหลานน
มพระเถระแกรปหนงคดวา ถาจกถามปญหาใหพระสารบตรงงงวยเลนใน
ทามกลางบรษทเชนน พวกเขากจะรวาเราเปนพหสต แลวจกถวายสกการะ
และนบถอเราคดแลวไดลกขนเขาไปหาพระสารบตรแลวยนกลาววาผมขอ
ถามปญหาทานสกขอหนงขอทานใหโอกาสแกผมขอใหค�าวนจฉยแกผมดวย
จะใหแบบคลมเครอหรอฉะฉานออกไปกไดจะใหแบบขมหรอยกกไดหรอ
จะใหแบบพเศษหรอไมพเศษกได
พระสารบตรมองดพระแกรปนนแลวคดวาทานรปนด�ารงอยในอจฉา
จารความมกได เปนผเปลา ไมรอะไรเลย จงละอายใจวางพดแลวลงจาก
อาสนะกลบทพกแมพระมหาโมคคลลานะกกลบทพกเหมอนกน
34
พวกชาวบานเหนเชนนนจงลกฮอขนรองบอกกนวาชวยกนจบพระแก
ชวรายรปนไวท�าใหพวกเราไมไดฟงธรรมทไพเราะกนแลวไลตามไปพระแก
รปนนวงหนไปทางทายวด ไดพลดตกลงไปในหลมเวจกฎเพราะไมกระดาน
ทางเดนทเหยยบหกขนมาตวเปรอะเปอนไปดวยคถพวกชาวบานเหนสภาพ
ของทานเขากเกดเดอดรอนใจจงพากนไปเฝาพระพทธองค พระบรมศาสดา
ตรสถามวาพากนมาท�าไมผดเวลาเชนนจงไดกราบทลเรองราวใหทรงทราบ
พระบรมศาสดาจงตรสวา มใชเฉพาะในชาตนเทานนทพระแกรปน
เปนผผยองเยอหยงไมรก�าลงของตนไปตอสกบคนมก�าลงมากจงไดเปอนคถ
แมในกาลกอนเธอกเคยเปนเชนนมาแลวดงนแลวตรสเลาเรองน
อตเต ในอดตกาลผานมาแลว ครงพระเจาพรหมทตเสวยราชสมบต
ณเมองพาราณสพระโพธสตวอบตเปนราชสหอยทถ�าภเขาหมพานตสกร
จ�านวนมากอาศยหากนทสระน�าแหงหนงซงอยไมไกลจากถ�านน และไมไกล
จากถ�านนพวกดาบสกอาศยสระน�านนเชนกน
อยมาวนหนง ราชสหโพธสตวฆากระบอปาไดตวหนง กนเนออมแลว
กลงไปดมน�าในสระ
ขณะนนมสกรอวนตวหนงหากนอยบรเวณนน ราชสหเหนมนแลวได
ก�าหนดไวในใจวาวนหลงจะจบกนเจาหมอวนตวน แตถามนเหนเราตอนนมน
จะไมมาอกจงขนจากสระเลยงไปทางอนเพราะกลวมนเหนแมสกรกเหน
ราชสหเหมอนกนแตมนกลบคดดวยความหยงผยองวาราชสหตวนเหนเรา
แลวไมกลาเขาใกลเพราะกลวเรา จงไดหนไป วนนเราควรจะตอสกบราชสห
ตวนใหเหนด�าเหนแดงกนไปคดแลวกผงกหวขนรองทาราชสหวา
จตปปโทอห�สมม ตวมปสมมจตปปโท
เอหสมมนวตตสส กนนภโตปลายสฯ
(ข.ชา.ทก.๒๗/๑๕๕)
35
นสหาย เรามสเทา แมทานกมสเทา มาเถดเพอน จงกลบมาเถด
ทานกลวหรอจงหนไป
ราชสหกนกลบมาพดวา สหายสกร วนนเรายงจะไมใหการรบแก
ทานอกเจดวนจากวนนเราจงคอยมารบกนณทนวาแลวกเดนจากไป
สกรดใจวา เราจกไดท�าสงครามกบราชสห จงไปบอกความนนแก
ญาตพวกพองเพอนฝง พวกนนฟงแลวตางตกใจกลวจงบอกวา คราวนเจาจก
ท�าใหพวกเราพลอยพนาศไปดวยแลวเจาไมรจกก�าลงของตนจงตองการจะ
ไปรบกบราชสหราชสหมาแลวจะท�าใหพวกเราพนาศลมตายกนหมดการท�า
อะไรไปโดยผลนผลนไมทนคดอยาไดท�าเลยสกรนนพอไดฟงอยางนนกเกด
ความกลวขนมาจงถามวาแลวจะท�าอยางไรกนด
พวกสกรจงแนะน�าวา เจาจงไปยงทถายอจจาระของพวกดาบส
เกลอกตวไปทอจจาระใหเปรอะเปอนทงตวแลวปลอยใหแหงสก๗วนพอ
วนท ๗ จงนอนตากน�าคางใหผวชมแลวไปยงทนดพบนนกอนทราชสหจะมา
จงยนอยในทเหนอลม ราชสหซงเปนสตวทสะอาดพอไดกลนตวเจาแลวกจะ
ยอมใหเจาชนะโดยด
ไดฟงค�าแนะน�าเชนนนมนกปฏบตตามทกอยางโดยไมมเงอนไขพอ
ถงวนท๗มนกไปยนอยทางเหนอลมราชสหไดกลนเหมนกรวาเจาหมอวนน
เปอนอจจาระจงกลาววานเพอนเจาคดเลหกลไดดจรงถาไมเปอนอจจาระ
เราจกท�าใหเจาสนชวตในทนทเดยวแตบดนเราไมอาจจะเอาปากกดและเอา
เทาตะปปเจาไดเรายอมใหชยชนะแกเจาแลวกลาวย�าวา
อสจปตโลโมสทคคนโธวาสสกร
สเจยชฌตกาโมส ชย�สมมททามเตฯ
(ข.ชา.ทก.๒๗/๑๕๖)
36
"เจาไมสะอาดมขนเหมนเนากลนเหมนฟงไปหมด
เจาหมเอยถาเจาประสงคจะตอกรกบเรา
เราขอยกชยชนะใหเจาไปสหายเอย"
กอนจากไปราชสหไดกลาววา เรายอมแพแลว เจาไปเถอะ แลวก
ลบจากทนนไปหาเหยอทอน ฝายสกรนนกลบไปบอกพวกพองวา เราชนะ
ราชสหไดแลว พวกนนพากนหวนกลววา ราชสหจะมาในวนตอไปและจบ
พวกตนกนหมดจงไดหนไปอยทอน
พระบรมศาสดาครนตรสเลาเรองนจบแลวทรงสรปวาสกรในครงนน
ไดมาเปนภกษแกในบดนสวนราชสหกคอพระองคเองดงน.
สาระจากชาดก
คนทไมรจกประมาณตวยอมแสดงความเหยอยงอวดเบงเกงกลาหรอ
เทยวอวดศกดาทาตทาตอยไปเรอยใหเปนทเยยหยนสมเพชใจแกผทรจรง
เกงจรง คนทเขาเกงกลาจรงจะเกบตวเงยบไมอยากแสดงออกประเภทเสอ
ซอนเลบ เมอถกทาตทาตอยทจะยอมใหดวยถอคตวา ไมควรเอาพมเสนไป
แลกกบเกลอ เปลองตวเปลองเกยรตภมเปลาๆ จงท�าใหคนเชนนนล�าพองใจ
ฮกเหมขนเรอยๆดวยคดวาไมมใครกลาตอกรกบตน
อนทจรงทเขายอมใหนนมใชเพราะกลวตนแตเพราะเขารงเกยจทจะ
เขาใกลตางหากวนใดเจอของจรงเขากจะรสกตววาทจรงแลวตวเองไมมทา
อะไรเลยความจรงค�าทวา"เหนอฟายงมฟา"นนใชไดเสมอส�าหรบเตอน
ตวเตอนใจคนเราเพอใหสงบเสงยมเจยมตนไมเยอหยงอวดดเพราะในโลก
นมคนทดกวาเกงกวาตนมากมายนกท�าตวเปนคนคมในฝกยอมงามกวาคน
อนกไมอาจรไดวามดอะไร
ตอเมอถงเวลาอนเหมาะควร คอยดงความรความสามารถออกมา
ฟาดฟนใหเปนทสะทานไปทงบางนนคอคนคมแท.
37
สองกระจกดใจพระมหำทว โกสโล
ทกครงทสองกระจกเราสองดอะไรดหนาตาดการแตงกายดรป
รางวางามพรอมหรอยงอะไรทยงไมดเรากปรบปรงแกไขตามทเหนจาก
กระจกทรวดทรงองคเอวของเราตรงไหนทสวยสมสวนเรากจะพยามยาม
ลดเพมเสรมแตงใหดดขน
นเปนพฤตกรรมของการใชกระจกของคนทวไปชวตประจ�าวนจะม
จดมงหมายในการสองกระจกแตละครงเปนไปในลกษณะเดยวกนคอสอง
ส�ารวจดรปลกษณในภายนอกตวเองเทานน
เมอทกคนมพฤตกรรมในการสองกระจกไปในท�านองนจงเปนเหต
ใหทกๆครงทสองกระจกเราจะเหนแตหนาตาเหนแตรปรางของเราเฉพาะใน
ภายนอกเทานนไมสามารถมองเหนทะลไปถงอาณาเขตของจตใจวาภายใน
ใจเรามมลทนแปดเปอนหรอมจดออนจดแขงทจะตองพฒนาปรบปรงแกไข
อยางไร
โดยทวไปเรามกจะเคยชนกบการมองออกไปขางนอกไมคอยจะ
สนใจหนกลบมามองดตวเราเองเพราะถกสอนใหสนใจแตปรากฏการณ
ภายนอกแทบจะไมเคยมสถาบนการศกษาไหนเวนเฉพาะพทธศาสนา
สอนใหยอนมามองภายในตวเองการส�ารวจตวเองจงเปนเรองทคอนขาง
ยากล�าบากฝนตอพฤตกรรมความรสกเคยชนของตวเองอยางมากดงนน
การมองตวเองแตละครงหากไมเปนการมองเพยงแตส�ารวจรปลกษณ
ภายนอกแลวเรามกจะมองตวเราเพอน�าไปเปรยบเทยบกบคนอน
คนทไมรธรรมะทงไมเคยฝกอบรมจตใจทางดานธรรมะเวลามองด
คนอนกมกจะถกความเหนแกตวความตระหนครอบง�าจตใจกลายเปน
คนมจตใจคบแคบมองเหนแตโทษของเขาโดยสวนเดยวถงแมโทษของคน
38
อนจะมเพยงเลกนอยกจะพยายามขดมาประจานมาเปดเผยใหสาธารณชน
ไดรบรโทษตวเองถงแมจะมมากเทาภเขาเหลากากมองไมเหน
ถาความไมดของคนอนแลวคนทถกความเหนแกตวความตระหน
ครอบง�าจตใจมกจะมองเหนไดอยางงายดายและรวดเรวมากแตเมอพด
ถงความไมดของตวเองดเหมอนจะพากนปกปดไวอยางแนบเนยนจน
กระทงแมแตตวเองยงมองไมออกหาไมพบตองอาศยใหผอนมาบอกมาช
ใหเหนทกครงไปผทเหนความไมดของตวเองจงเปนคนทหาไดยากยง
ดงนนเมอมผหวงดมาบอกกลาวตกเตอนถงขอเสยทมอยจรงในตว
เราตองถอวาเขาไดชขมทรพยใหแกเราเปนโชคดของเราแลวจงนอมรบขอ
ต�าหนนนดวยความขอบคณแลวน�ามาพจารณาอยางแยบคายเพอก�าจดขอ
เสยนนแลวปรบปรงตวใหดขนจนกระทงไมมใครสามารถหาขอเสยมาต�าหน
เราไดอก
แตคนสวนมากมกไมเปนเชนนนเมอถกกลาวตกเตอนมกจะเกด
ความโกรธปฏเสธขอกลาวหาเปนพลวนเพราะเคยชนทจะหลอกตวเองมา
ตลอดวาเรานดแลวปลอยใหกเลสในตวเราไดใจและมอ�านาจเหนอจตใจจน
ยากจะก�าจดออกไปได
ถาเรามงแตจะมองแบบจบผดคนอนอยตลอดเวลาเชนนนนแปลวา
จตใจเรากเตมไปดวยขยะเนาคอกเลสอยเตมไปหมดกลายเปนคนเนาใน
หาความสขใจไดยากเตมทความเปนอยในแตละวนกจะเตมไปดวยความ
เรารอนภายในจตใจเปนทาสของอารมณเปนทรงเกยจขยะแขยงของผอย
ใกลชด
ท�าไมเราไมลองสองกระจกมองดจตใจส�ารวจดใหเหนขยะเนาอย
ภายในซงเปนตวท�ารายจตใจเราใหบดใหเหมนแลวคอยกวาดมนออกไป
จากจตใจของเราตามวธทพระสมมาสมพทธเจาพร�าสอนไวในภกขวรรค
39
พระธรรมบทวา
อตตนาโจทยตตาน� ปฏม�เสตมตตนา
โสอตตคตโตสตมา สข�ภกขวหาหส
เธอจงเตอนตนดวยตนเองพจารณา ตนดวยตนเองภกษเอย
เธอมสตปกครองตนไดแลวจกอยเปนสข
อตตาหอตตโนนาโถ อตตาหอตตโนคต
ตสมาสญญมอตตาน� อสส�ภทร�ววาณโช
ตนเองเปนทพงของตนตนเองเปนทางไปของตนเพราะฉะนน
จงดแลตนเหมอนพอคามาดแลมาคใจฉะนน
รอยางนแลวใหรบถามใจตวเองกอนทจะสายเกนแกวาขณะนเรา
พรอมทจะฝกฝนอบรมตนใหเปนผงามพรอมภายในภายนอกหรอจะปลอย
ใหตนเปนคนเนาใน.
40
เครองดมส�ำหรบพระหนงสอวนยพระนำร คมอโยม
น�าปานะคอเครองดมสมยนมเครองดมมากมายหลายชนดมทงชนด
ถงกลองกระปองและขวดหลากหลายยหอมน�าผลไมทกอยางใหเลอกม
น�าอยางเดยว มทงเนอ ทงน�าปนกน มประเภทนมสด นมขน นมถวเหลอง
และน�านมขาวเปนตนรวมทงประเภทบ�ารงก�าลงเชนซปไกแบรนดรงนก
ลโพ กระทงแดง ไมโล โอวลตน และกาแฟ เปนตน มการผลตขนมาเพอ
สนองความตองการของผบรโภคใครชอบประเภทไหนกซอไดตามรานคาต
แชทวไปมทงเยน ไมเยน ไวบรการตลอด๒๔ชวโมงฆราวาสญาตโยมดม
เครองดมเหลานไดทงหมดไมมขอหามแตอยางใด
สวนพระบางรปกคดวาควรจะดมไดทงหมดเหมอนกน เพราะมความ
กระหายเหมอนกบโยม ปจจบนนพระบางรปทานมองเหนเครองดมทกอยาง
ทกลาวมาขางตนเปนน�าปานะหมด ตอไปวนขางหนา บางททานเหลานอาจ
จะสงเคราะหเครองดมประเภททมแอลกอฮอลล เชน เบยร ไวน และวสก
เปนตนวาเปนน�าปานะกไดเมอถงเวลานนพระกคงมสภาพไมแตกตางอะไร
กบฆราวาสญาตโยม
ปจจบนนกก�าลงปรากฏใหเหนอยอยางชดเจน ตามงานปรวาส หรอ
ตามงานประชมบางแหงทมพระเปนจ�านวนมาก พอถงเวลาบายหรอเยน จะ
มโยมไปเลยงน�าปานะกน บางวนจะเปนนมสด นมกลอง บางวนกเปนน�า
เตาหทรงเครอง มทงลกเดอย และเมลดบวใสเขาไปดวย บางวนกเปนตมถว
เขยวขนๆมน�านดหนอยบางวนกเปนไอศครมถวด�าบางวนเปนน�าปนผลไม
รวมมทงสปปะรดแตงโมมะละกอและแครอทเปนตนชนดไมตองกรองทง
เขม ทงขน ลวนแตเปนเครองดมทมรสชาตถกปากทงนน โยมอตสาหท�าถง
ขนาดน มพระบางรปไมถกใจ ยงบนอกวา "โยมนาจะเอาโจกมาถวายใหมน
41
รแลวรรอดไปเลย" ทานจะพดประชดหรอพดจรงกไมทราบ แตถาทานพด
จรงกเหนดวยกบทานเหมอนกนเพราะน�าเตาหทรงเครองไอศครมกบโจก
กไมไดแตกตางกนสกเทาไหร
สวนพระบางรปเลยงงาย บ�ารงงายเหลอเกน โยมเอาอะไรมาถวายก
บอกวาไมคอไมปฏเสธดมหมดทกอยาง ไมมขดศรทธาตงแตผใหญจนถงผ
นอย กไมเหนทานหามปรามอะไรพดแตวา "เขาทาดนะโยม"พระรปททาน
ไมดมกมบาง แตกนอย บางรปทานเหนวาไมสอดคลองตอพระวนยจงถาม
โยมวา "โยมท�าไมถวายน�าปานะอยางน" โยมตอบวา "หลวงพอทานแนะน�า
เจาคะ"
สรปแลวเกดจากพระชอบแลวไปสงโยมท�าโดยล�าพงโยมคงไมคดท�า
ถวายขนาดน
บางรปทานกเหนวาเปนเรองธรรมดา เพราะอยทวดทานกดมน�า
ปานะประเภทนมสดไมโลโอวลตนกาแฟน�าเตาหและน�าผลไมปนอยแลว
ส�าหรบทานทไมเคยดมอยางน กเหนวาผดตอพระวนย ทพระพทธเจาทรง
บญญตไวจงไมดม
การเลยงน�าปานะดงกลาวมาน พระทยงไมเขาใจพระวนยตางกแซ
ซองสรรเสรญการใหญวา น�าปานะทนดจรงๆ ดมแลวอยทองด โยมกแสน
ดไมปลอยใหทานอดอยาก ไมเหมอนบางงาน วนไหนๆ กถวายแตน�าขง
น�ามะตมเปนตน
ทกลาวมานเปนนานาทศนะ ทมความคดเหนและความประพฤตไม
สอดคลองตอพระธรรมวนยนบวนกยงมใหเหนมากขนเรอยๆ
ส�าหรบพระทใครตอการศกษาพระธรรมวนยอย ควรพจารณาเสย
กอนวาเครองดมประเภทไหนถกตอง ประเภทไหนไมถกตองตามพระธรรม
วนยเมอพจารณาดแลวจงคอยดมน�าปานะทถกตองนนกไมเปนอาบต
42
น�ำปำนะททรงอนญำต
น�าปานะททรงอนญาตใหภกษดมแกกระหายนน จดเปนยามกาลก
คอเครองดมทภกษรบประเคนแลวเกบไวดมไดตลอด๑วนกบ๑คนมอย
๘อยางเรยกวาน�าอฏฐบาน
๑.น�ามะมวงน�าปานะท�าดวยผลมะมวง
๒.น�าลกหวา น�าปานะท�าดวยผลลกหวา
๓.น�ากลวยมเมลดน�าปานะท�าดวยผลกลวยมเมลด
๔.น�ากลวยไมมเมลด น�าปานะท�าดวยผลกลวยไมมเมลด
๕.น�ามะซาง น�าปานะท�าดวยผลมะซาง
๖.น�าลกจนทนหรอองนน�าปานะท�าดวยผลจนทนหรอผลองน
๗.น�าเหงาบวน�าปานะท�าดวยเหงาบว
๘.น�ามะปรางหรอลนจน�าปานะท�าดวยผลมะปรางหรอลนจ
พระพทธองคตรสไววา"ดกอนภกษทงหลายเราอนญาตน�าปานะ๘
ชนด"(ว.มหาว.๒/๑๕๒)
วธท�ำน�ำปำนะ
๑. ถาพระท�าน�าปานะเอง ควรรบประเคนน�ามะมวง หรอน�าผง
น�าตาลกรวด และการบร เปนตนกอน เมอใชมะมวงสกท�าน�าปานะ กขย�า
ทงลกแลวคนเอาน�า หรอจะใชมดปาดเอาเฉพาะเนอแลวคอยขย�าคนเอาน�า
แลวกรองดวยผาขาวบาง ไมใหมกาก ถาใชมะมวงออน ท�าน�าปานะควรเอา
ไมทบมะมวงใหแตกละเอยด แลวแชน�าเยนสะอาด น�าไปตากแดดใหสกดวย
แสงอาทตยแลวเอาผาขาวบางกรอง ไมใหมกาก จากนนกปรงรสดวยน�าผง
น�าตาลกรวดและการบรเปนตนปรงเสรจกดมไดตามชอบใจถาเหลอกเกบ
ไวดมตงแตเชาถงเทยวเทานน
ถาเปนผลไมทมเมลดปลกขนได ควรท�ากปปยะกอน น�าปานะทเอา
43
ผลไมมาใสเครองปนแบบเขมขน ทท�ากนแพรหลายโดยไมใชผาขาวบางกรอง
เลยไมสมควรตองกรองไมใหมกากจงควร
๒. ถาเปนสามเณร หรอโยมท�าให พระรบประเคนแลวเกบไวดมได
๑วนกบ๑คนผลไมทเหลอมลกหวาเปนตนมวธท�าเหมอนน�ามะมวงทก
ประการทไมเหมอนกเฉพาะน�ามะซางเวลาท�าน�าปานะมะซางขย�ามะซาง
เสรจแลวตองใสน�าสะอาดผสมลงไป เพราะมะซางมน�านอย จะใชมะซาง
ลวนๆโดยไมผสมน�านนไมควร
ท�าน�าปานะดวยน�าอฏฐบานเหลาน ผสมดวยน�าเยนกด ท�าสกดวย
แสงอาทตยกดสมควรสกดวยไฟไมควร
ดงตวอยางททานแสดงไวบรรดาน�าปานะ๘อยางนนอมพปานะนน
ไดแกปานะทท�าดวยผลมะมวงดบหรอสก ในมะมวงดบหรอสก๒อยางนน
เมอจะท�ามะมวงดบ พงทบมะมวงออนแชน�า ผงแดดใหสกดวยแสงอาทตย
แลวกรองปรงรสดวยน�าผงน�าตาลกรวดและการบร เปนตนทรบประเคน
ในวนนน อมพปานะทภกษท�าอยางนน ยอมควรในเวลาเชา ถงเทยวเทานน
สวนอมพปานะทพวกอนปสมบนท�า ซงภกษรบประเคนในเวลากอนฉนเชา
ยอมควรแมบรโภคผสมกบอาหารในปเรภต (เชาถงเทยง) ทรบประเคนใน
ปจฉาภต (หลงเทยงไปจงถงอรณขน) ยอมควรโดยบรโภคปราศจากอามส
อาหารจนถงเวลาอรณขนในน�าปานะทกชนดกนยน
"อฏฐบำนเหลำน เยนกด สกดวยแสงอำทตยกด ยอมควร สกดวย
ไฟ ไมควร" (ว.มหำ.อฏ. ๕/๑๘๗)
44
ขาวประชาสมพนธ- ขอเชญสาธชนรวมสวดมนตท�าวตรแปล สาธยายพระปรตร เจรญจตภาวนา
แผเมตตา ฟงธรรมบรรยาย รวมกบคณะสงฆวดจากแดง
ณ ศาลาท�าบญ ทกวนอาทตย และวนพระ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๐.๔๕ น. ๑๒.๑๕ - ๑๓.๐๐ น.
ณ วหารหลวงพอหน ทกวน เวลา ๑๗.๓๐ - ๑๙.๐๐ น.
- ขอเชญรวมบชาพระเจดย ทกวนอาทตย และวนพระ เพอรวมสบสานประเพณอนดงามของ
บณฑตทงหลาย เวลา ๑๙.๐๐ - ๑๙.๔๐ น. ถอศล ๘ ในวนพระ
- ขอเชญรบฟงธรรมบรรยาย หรอดาวนโหลดเสยงธรรมะ และตดตามกจกรรมตางๆของวด
จากแดง ผานระบบอนเตอรเนท ไดทเวบไซต www.bodhiyalai.org
- ขอเชญรบฟงรายการธรรมะทางวทยชมชนเพอพระพทธศาสนาและสงคม วดจากแดง
คลนเอฟเอม 96.75 MHz ไดทกวนตงแตเวลา ๐๔.๐๐ - ๒๓.๐๐ น.
รายการพเศษ- ขอเชญสาธชนทกทานรวมทอดผาปาสามคค เพอจดซอทดนส�าหรบสรางศนยปฏบตธรรม
และโรงเรยนพระปรยตธรรม เพอถวายเปนพระราชกศล แดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
ณ วดจากแดง ต.ทรงคนอง อ.พระประแดง จ.สมทรปราการ
ทอดผาปาวนอาทตยท ๙ กนยายน ๒๕๕๕
45
ตารางการศกษาหลกสตรตางๆ ททางวดจดข น
วน เวลา วชา อาจารยผสอน
เวนวนพระ-อาทตย ๐๘.๓๐ - ๑๖.๓๐ คมภรไวยากรณ
ปทรปสทธ พระมหาธตพงศ อตตมปญโญ
วนอาทตย ๐๙.๐๐ - ๑๖.๓๐ น. ภาษาบาฬ พนฐาน พระมหาไพบลย
พทธวรโย
,, ๑๓.๐๐ - ๑๖.๓๐ น. พระอภธรรม พระมหาบญช อาสโภ
,, ๑๒.๓๐ - ๑๖.๓๐ น. พระอภธรรม พระมหาตอ ภรวฑฒโก
,, ๐๙.๐๐ - ๑๖.๓๐ น. พระอภธรรม จฬฯเอก พระมหารตน รตนวณโณ
,, ๐๙.๐๐ - ๑๖.๓๐ น. พระอภธรรม จฬฯตร อาจารยเบญจางค เตยง
พทกษ
,, ๐๙.๐๐ - ๑๖.๓๐ น. พระอภธรรม จฬฯโท อาจารยชศกด
ฮวดสนทร
วนพธ - เสาร ๐๘.๓๐ - ๑๖.๓๐ คมภรไวยากรณเบองตน พระมหาชยพร
เขมาภรโต
วนพธ-พฤหส ๐๘.๓๐ - ๑๕.๐๐ น. บาฬพนฐาน การสนทนาฯ อาจารยประภาส ตฐา
ทกวนจนทร-องคาร ๐๘.๓๐ - ๑๖.๐๐ น. คมภรไวยากรณ
ปทรปสทธ อาจารยรฐการ ปนแกว
ทกวนศกร ๐๘.๓๐ - ๑๖.๐๐ น. ภาษาพมา อาจารยรฐการ ปนแกว
46
ขอเชญรวมบรจาคสมทบทนสรางศาลาการเปรยญณ วดจากแดง
ตดตอรวมบรจาคไดท ฝายประชาสมพนธวดจากแดง
02-464-1122, 02-462-5928
หรอโอนเขาบญชชอพระมหาประนอม, พระธตพงศ, นายอคเดช
เลขทบญช 037-1-47659-4
ธนาคารกรงศรอยธยา สาขาพระประแดง
ขอเชญทานสาธชน
รวมท�าบญถวายผาปาสามคคจ�านวน ๘๔,๐๐๐ กอง กองละ ๕๐๐ บาท
เพอจดซอทดนส�าหรบสรางศนยปฏบตธรรมและโรงเรยนพระปรยตธรรม
ตดตอรวมบรจาคไดท ฝายประชาสมพนธวดจากแดง
02-464-1122, 02-462-5928
หรอโอนเขาบญชกองทนจดซอทดน
ชอบญชพระมหาประนอม, อ.อศรยา, คณรงเรอง
เลขทบญช 742-2-25200-7
ธนาคารกสกรไทย สาขายอยบ กซราษฎรบรณะ
47
รำยนำมเจำภำพภตตำหำร เดอนมถนำยน ๒๕๕๕๏หมอมหลวงสพชานทองใหญและครอบครว
๏อาจารยอศรยานตสาระและคณะ
๏แพทยหญงสดใสเวชชาชวะ
๏คณแมเสงยมศรอนนตและครอบครว
๏คณกงกาญจนอารกษพทธนนท
๏คณะอาจารยธรรมนยมกจสมฤทธ
๏คณศรอรวดลอม
๏คณประภาศรว
๏แมชส�าเนยงชมพล
๏คณธญญารตนปาณะกล
๏คณศรลกษณสทวกลสมบรณ
๏คณชญญาพรเขจรดวง-คณสภาภรณเชาวกจ
คณสดาภรณตวนชะเอม-คณจรายงามพรชย
คณฉฐกนกวาณชกรพพฒน
๏บรษทสมบรณกจวสดกอสราง(1992)จ�ากด
๏คณอรณชาไพศาลอทยกล
๏คณระเบยบศรวชรธากลและครอบครว
๏คณประเสรฐ-คณเซาะลงองอรามและครอบครว
๏คณณชกานตสงวนเกยรต
๏คณปวณาทพยพมานชยกร
๏คณสมานภรธรางกรและครอบครวตระการวจตร
๏คณพวงนอยอกษรทอง
๏คณสญจนภสพวงเขมแดง
๏เดกหญงราภสราพรมด
และเดกหญงวรวลญชวทรสรรพศร
๏คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
๏ชมนมพทธธรรมศรราชคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
กลมผเรยนทศบารมและผมกศลจต
๏ครอบครวเผอกประเสรฐ-ฟทองรอด
๏คณสรศกดจนาพนธ
๏ครอบครวงามสนตสข,ครอบครวฉววาณชยกล
ครอบครวมมทอง,ครอบครวเฟองจนดาวงศ,
ครอบครวสรสรรเสรญ
๏คณกลชลพจนชยด
๏คณสรณาจรารตนสกล
๏คณมนญ-รศ.นงนารถ-คณจนทภาเดชณรงค
และครอบครว
คณอภชาต-คณจรยทธ-คณโสภาสขมาลจนทร
และครอบครว
๏คณศรญกมล-คณอจฉราเออไพบลยรตน
๏คณDaw.WinHlong
๏คณธภาพรจนทรกระจางอทศใหคณพอสงด
คณศรพร-คณสณ-คณนราภรณเฟองจนดาวงศ
พ.ต.อ.หญงวรรณวชรและครอบครว
๏คณนภทรลดาดวงหวาอทศใหนายสหสดวงหลา
๏คณศกออดศรปาณะกลอทศใหคณวภาคตระกลฯลฯ
๏คณศภวรรณศฤงคารนทร
๏ครอบครวบวรวฒนวานชอทศใหคณปรชาบวรวฒนวานช
๏คณธดาเลกวรยะกลอทศใหคณวราฤทธเลกวรยะกล
และผทมไดเอยนามทกทาน
48
รำยนำมเจำภำพภตตำหำร เดอนกรกฎำคม ๒๕๕๕๏พระครธรรมธรสมนตนนทโก
๏หมอมหลวงสพชานทองใหญและครอบครว
๏อาจารยอศรยานตสาระและคณะ
๏แพทยหญงสดใสเวชชาชวะ
๏คณแมเสงยมศรอนนตและครอบครว
๏คณกงกาญจนอารกษพทธนนท
๏คณะอาจารยธรรมนยมกจสมฤทธ
๏คณศรอรวดลอม
๏คณประภาศรว
๏คณสมวงศอยยน
๏ครอบครวสวางอารสกล
๏คณศภวรรณศฤงคารนทร
๏คณชญญาพรเขจรดวง-คณสภาภรณเชาวกจ
คณสดาภรณตวนชะเอม-คณจรายงามพรชย
คณฉฐกนกวาณชกรพพฒน
๏คณศกดศรปาณากลอทศใหคณวภาคตระกล
และญาตผลวงลบ
๏คณศรสวฒนเอยมเจรญ
๏เดกชายเชาวนลหางกตตดลและครอบครว
๏คณมทรแสงทองศรกมล
๏คณอรณชาไพศาลอทยกล
๏คณพวงนอยอกษรทอง
๏คณนรศจองชยสกลเดช
๏ครอบครวคณสธธญญคณากร
๏คณมนตชนกศรชนะ
๏คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
๏ชมนมพทธธรรมศรราชคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล
กลมผเรยนทศบารมและผมกศลจต
๏ครอบครวเผอกประเสรฐ-ฟทองรอด
๏คณสรศกดจนาพนธ
๏คณเสรมสขปทมสถาน
๏ครอบครวงามสนตสข,ครอบครวฉววาณชยกล
ครอบครวมมทอง,ครอบครวเฟองจนดาวงศ,
ครอบครวสรสรรเสรญ
๏คณธดาเลกวรยะกลและครอบครบ
อทศใหคณวราฤทธเลกวรยะกล
๏คณกลชลพจนชยด
๏คณสรณาจรารตนสกล
๏คณมนญ-รศ.นงนารถ-คณจนทภาเดชณรงค
และครอบครว
คณอภชาต-คณจรยทธ-คณโสภาสขมาลจนทร
และครอบครว
๏เรอโทรธรวฒนพลายเพชรและคณะ
๏คณนฤกรสอนนย
๏หจก.นานาภณฑปากน�า
(เจาภาพ8วน26ก.ค.-2ส.ค.)
๏คณอารวงศศร
๏คณเนตรนภาเทยมขาว
๏คณชนนทรเปรมปรดา
และผทมไดเอยนามทกทาน
49
รำยนำมเจำภำพน�ำปำนะและอนๆ
เดอนมถนำยน - เดอนกรกฎำคม ๒๕๕๕๏พระมหาไพบลยพทธวรโย
๏พระมหาบญชอาสโภ
๏คณทพพาวนวเวก
๏หมอมหลวงสพชานทองใหญ
๏พลโทนรวร-คณเสรมสขปทมสถาน
๏พล.ต.ต.สพรง-คณณทภรณอณปาทร
๏คณชวลต-คณลลญตาปรตะนนท
๏คณทวชย-กณยาณคงเจรญสขยง
๏คณยาใจจารวฒนะ
๏คณนคม-คณปยะจตทาแดง
๏คณกลชลพจนชยด
๏ครอบครวตนชนะชย
๏คณธดาเลกวรยะกลและครอบครว
๏ชมรมพทธธรรมรามค�าแหง
๏คณแมเสงยมศรอนนตและครอบครว
๏คณกงกาญจนอารกษพทธนนท
๏คณณรงคศกดเตชะไกรศร
๏คณประภาศรว
๏อาจารยวชรนทร-คณอาภาพรเยยเทศ
๏ครอบครวเฟองจนดาวงศ
๏คณผกาศรเลกสกลชย
๏คณศรอรวดลอม
๏คณเพญศรบญญรตนและคณะ
๏คณฐนตาพนหงสและครอบครว
๏คณทองใบและครอบครว
๏คณสรณาจรารตนสกล
และผทมไดเอยนามทกทาน
![๗ สิ่งมหัศจรรย์ของชีวิต ๗ หลักคิดเพื่อความสุข [ว.วชิรเมธี]](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/557208cb497959fc0b8bd6fe/-557208cb497959fc0b8bd6fe.jpg)
