ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАЙДАЛ sar.pdf · бусад ямар нэгэн шинж тэмдэг, өөрөөр хэлбэл, зүрхний цохилт, хүйний судасны

2019 оны 11 сарын нийгэм, эдийн засгийн танилцуулга

1

СЭЛЭНГЭ АЙМГИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ДЭРГЭДЭХ

СТАТИСТИКИЙН ХЭЛТЭС

СЭЛЭНГЭ АЙМГИЙН НИЙГЭМ

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАЙДАЛ

11 сар

2019

Сүхбаатар сум


2

ГАРЧИГ

Ерөнхий тэмдэглэл ...................................................................................................................................... 1

АРГАЧЛАЛЫН ТАЙЛБАР ............................................................................................................................ 4

1. ХҮН АМ, НИЙГМИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ ........................................................................ 15

1.2 ЭРҮҮЛ МЭНД ............................................................................................................................. 16

1.3 ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТ ............................................................................................................. 22

1.4 ГЭМТ ХЭРЭГ .............................................................................................................................. 25

1.5 ХИЛЭЭР ОРСОН, ГАРСАН ИРГЭД .......................................................................................... 26

2. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ .............................................................................................. 27

2.1 МӨНГӨ, ЗЭЭЛ ........................................................................................................................... 27

2.2 АЙМГИЙН НЭГДСЭН ТӨСӨВ .................................................................................................. 29

2.3 ГАДААД ХУДАЛДАА .................................................................................................................. 31

2.4 ҮНЭ ............................................................................................................................................. 31

3. ЭДИЙН ЗАСГИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ .................................................................................

3.1 ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ........................................................................................................................... 36

3.2 АЖ ҮЙЛДВЭР..................................................................................................................................40

4. БУСАД............................................................................................................................................... 43


3

Ерөнхий тэмдэглэл

I. Товчилсон тэмдэглэлгээ:

ГХ- Гэмт хэрэг

Х.н-Хэмжих нэгж

ХАА- Хөдөө аж ахуй

АҮ - Аж үйлдвэр

ЖДҮ- Жижиг дунд үйлдвэрлэл

СЭ - Сэлэнгэ

НХ – Нийгмийн халамж

ХЧТА-Хөдөлмөрийн чадвараа түр алдсан

ЖА-Жирэмсний амралт

ҮОМШӨ-Үйлдэрийн осол мэргэжлээс шалгаалах өвчин

НӨАТ-Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар

НДШ-Нийгмийн даатгалын шимтгэл

II. Саруудыг ромбо тоогоор тэмдэглэв. (I, II, III, IV, V, VI ...г.м)

III. Тухайн сарыг оруулсан жилийн эхнээс өсөн нэмэгдэх дүнг харуулахдаа I-IV, I-X зэргээр

илэрхийлэв

IV. Дараах тэмдэглэлийг ашиглав:

... Мэдээлэл байхгүй

Х Бүтцийн өөрчлөлт

0.0 Маш бага тоо

+, - Зөрүү

- Гүйцэтгэл байхгүй

* Дахин

"Үүнээс" гэдгийг харуулах бөгөөд зарим тохиолдолд тухайн үзүүлэлтийн бүрэлдэхүүн

хэсгүүдийн нийлбэр нэгдсэн дүнтэй тэнцэхгүй байж болно.

V. "Төл" нь төлөвлөгөө, "Гүйц" нь гүйцэтгэл

VI. Орон дэвшүүлэлтээс хамаарч зарим үзүүлэлтийн нийлбэр нь дүнтэйгээ, бүтцийг хувиар

илэрхийлэхэд 100.0 хувиас бага зэрэг зөрүүтэй байж болно.


4

АРГАЧЛАЛЫН ТАЙЛБАР

Хүн амын тоо. Тодорхой хугацаанд, тухайн нутаг дэвсгэрт оршин суугаа хүн амын тоог

илэрхийлнэ. Хүн амын тоог бэлэн болон суурин хүн амаар тооцдог.

Амьд төрөлт: Жирэмслэлтийн хугацаанаас хамаарахгүйгээр ердийн төрөлтөөр эсвэл мэс

ажилбараар ургийг умайнаас гарган авсны дараа нярай амьсгалж байсан, эсвэл амьдын

бусад ямар нэгэн шинж тэмдэг, өөрөөр хэлбэл, зүрхний цохилт, хүйний судасны лугшилт,

булчингийн тодорхой хөдөлгөөн илэрч байгааг (хүй эсвэл эхэсийг салгасан эсэхийг

харгалзахгүй) хамруулна.

Төсөв: Аймгийн төсвийн орлого зарлага нь төвлөрсөн төсвийн болон орон нутгийн төсвийн

орлого, зарлагаас бүрдэнэ.

Чанаргүй зээл: Хэвийн бус, эргэлзээтэй, муу зээл буюу зээл, хүүгийн хугацаа 91-ээс дээш хоног хэтэрсэн зээлийг хамруулна.

Нийгмийн даатгал: Иргэн, төр, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас зохих журмын дагуу шимтгэл

төлж, нийгмийн даатгалын санг бүрдүүлэн, даатгуулагч иргэн өндөр наслах, хөгжлийн

бэрхшээлтэй буюу хөдөлмөрийн чадваргүй болох, өвчлөх, ажилгүй болох үед өөрт нь,

тэрчлэн нас барахад түүний асрамжид байсан хүмүүст хууль тогтоомжид заасан тэтгэвэр,

тэтгэмж, төлбөр олгох зориулалттай нийгэм, эдийн засгийн арга хэмжээ юм.

Нийгмийн даатгалын сан: Ажил олгогч, даатгуулагчийн хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй

адилтгах орлогоос тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр, үйлчилгээнд зарцуулах, нийгмийн даатгалын

үйл ажиллагааны зардлыг нөхөх зорилгоор төлсөн шимтгэлийн орлого, бусад эх үүсвэрээс

бүрдэнэ. Нийгмийн даатгалын хууль болон гэрээний үндсэн дээр нийгмийн даатгалын санд

шимтгэл төлж даатгуулсан, нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэвэр, тэтгэмж, төлбөр авах эрх

бүхий этгээдийг даатгуулагчид тооцно.

Тэтгэвэр: Даатгуулагчийг өндөр наслахад насан туршид нь, хөгжлийн бэрхшээлтэй болоход

хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, эсхүл өндөр насны тэтгэвэр авах насанд хүртэл,

нас барахад нь түүний гэр бүлийн хөдөлмөрийн чадваргүй гишүүд /хүүхэд 16 нас, сургуульд

суралцаж байгаа бол 19 нас хүртэл/-ийн нийгмийн баталгааг хангах зорилгоор нийгмийн

даатгалын сангаас сар бүр олгох мөнгөн хөрөнгө байна.


5

Тэтгэмж: Хөдөлмөрийн чадвараа түр алдах, жирэмслэх, амаржих, нас барах тохиолдолд

нийгмийн даатгалын сангаас даатгуулагчид нэг удаа олгох мөнгөн хөрөнгө байна.

Ажилгүйчүүд: Ажилгүйчүүдийн тоонд олон улсын стандарт ангиллын дагуу Монгол улсын

хуулиар зөвшөөрөгдсөн хөдөлмөрлөх насны, хөдөлмөр эрхлэх чадвартай, цалин хөлстэй

ажил болон хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэггүй, тухайн үед ажиллахад бэлэн, цалин хөлстэй

ажил идэвхтэй эрж, хайж байгаа хөдөлмөр эрхлэлтийн албанд бүртгүүлсэн хүмүүс орно.

Үнэ: Аймгийн төвийн захад борлогдож байгаа болон хөдөө аж ахуйн гаралтай хүнсний

бүтээгдэхүүний зах зээлийн дундаж үнийг харуулна.

Хэрэглээний үнийн индекс: Өрх орлогоороо өөрсдийн хэрэгцээнд худалдан авсан,

үйлчлүүлсэн хамгийн чухал эн тэргүүний нийтлэг хэрэгцээтэй бараа, үйлчилгээний үнийн

өөрчлөлтийг тэдгээрийн хэрэглээний зардалд эзлэх хувиар жигнэсэн дундаж юм.

Гэмт хэрэг: Хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэгт бусдыг амиа хорлоход хүргэх,

иргэдийн эрх чөлөө, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг болон хүнийг санаатай алах,

болгоомжгүй алах хэргийг, хүүхэд гэр бүл нийгмийн ёс суртахууны эсрэг гэмт хэрэгт

хүчингийн хэргийг оруулав.

Хээлтэгч мал: Нас гүйцсэн эм малыг хамруулна.

Зүй бусаар хорогдсон малын тоонд: Халдвартай , халдваргүй өвчин, зуд, үер ус, гал

түймэр, аянга, цахилгаан зэрэг гэнэтийн аюул болон араатан, жигүүртэнд идүүлэх, худаг,

хавцалд унах зэрэг хариулга, маллагаатай холбоотой бусад шалтгаанаар хорогдсон малыг

хамруулна.

Аж үйлдвэрийн салбарын нийт үйлдвэрлэл: Аж ахуйн нэгж, байгууллагын тайлант

хугацаанд зах зээлд болон өөрийн эцсийн хэрэглээнд зориулж үйлдвэрлэсэн

бүтээгдэхүүнээс бүрдэнэ.

Аж үйлдвэрийн салбарын борлуулсан бүтээгдэхүүн: Аж ахуйн нэгж, байгууллагын

тайлант хугацаанд худалдсан буюу гадагш гүйцэтгэсэн ажил, үйлчилгээний хэмжээ юм.


6

Сэлэнгэ аймгийн нийгэм, эдийн засгийн байдал

(2019 оны эхний 11 сарын байдлаар)

1. НИЙГМИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

1.1 Хүн ам

2019 оны эхний 11 сарын байдлаар манай аймагт бусад аймаг хотоос бүгд 2 493

хүн шилжин ирсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 51 (0.02%) хүнээр буурсан үзүүлэлттэй

байна. Нийт шилжин ирэгсдийн 1 229 (49.3%) нь эрэгтэйчүүд, 1 264 (50.7%) нь эмэгтэйчүүд

байгаа нь өмнөх оны мөн үеэс эрэгтэйчүүдийн тоо 9 (0.7%) хүнээр өсч, эмэгтэйчүүдийн тоо

60 (4.5%) хүнээр буурсан байна.

1.2 Эрүүл мэнд

Эхний 11 сарын байдлаар аймгийн хэмжээгээр нийт 1 616 эх амаржиж, 1

624 хүүхэд төрүүлсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс амаржсан эх 60 (3.9%)-аар, амьд

төрсөн хүүхэд 67 (4.3%)-оор нэмэгдсэн байна. Төрөлтийг насны бүтцээр нь харахад 25-29

насны 469 (29.0%), 20-24 насны 378 (23.4%), 30-34 насны 406 (25.1%), 35-39 насны 243

(15.0%), 40-44 насны 36 (2.2%), 45-49 насны 2 (0.1%), 20 хүртэлх насны 82 (5.2%)-ийг тус

тус эзэлж байна.

Нас барсан хүний тоо 469 байгаа нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 11 (2.3%) хүнээр өссөн

байна. Нийт нас баралтын шалтгааны 11.1 хувь нь осол гэмтлийн, 25.8 хувь нь хорт

хавдрын өвчний шалтгаантай байна. 0-1 насны хүртэлх хүүхдийн эндэгдэл 15, 1-5 насны

хүүхдийн эндэгдэл 5 тохиолдол тус тус бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 5.2 хувиар өссөн

үзүүлэлттэй байна.

Төрсөн эх, амьд төрсөн хүүхэд

Халдварт өвчнөөр 648 хүн өвчилж бүртгэгдсэн нь урьд оны мөн үеэс 96 (12.9%)-аар

буурсан байна. Нийт халдварт өвчний 58.5 хувийг бэлгийн замын халдварт өвчин, 24.1

хувийг сүрьеэ, 17.4 хувийг бусад халдварт өвчин эзэлж байна.

2019 онд нийт 370 689 үзлэг хийсний 30.0 хувийг урьдчилан сэргийлэх үзлэг, 23.1

хувь нь гэрийн идэвхитэй үзлэг, 28.5 хувь нь диспансерийн хяналтын үзлэг эзэлж, нийт 29

620 дуудлаганд үйлчилсний 13.2 хувийг алсын дуудлагаар үйлчилж яаралтай тусламж

үзүүлсэн

1703

1567 1556

1616

1714

15761557

1624

20

16

I-IX

20

17

I-IX

20

18

I-IX

20

19

I-IX

амаржсан эх амьд төрсөн хүүхэд


7

1.3 Хөдөлмөр

2019 оны эхний 11 сарын байдлаар бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо 653 болсон

нь өмнөх оны мөн үеэс 78 (10.7%) хүнээр буурч, өмнөх сараас 11 (1.7%) хүнээр

өссөн байна. Нийт бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн тоо 653 болсны 301 (46.1%) нь эмэгтэйчүүд

байна. Бүртгэлтэй ажилгүйчүүдийн 58.1 хувийг ерөнхий боловсролтой, 23.4 хувийг дээд

боловсролтой, 13.9 хувийг мэргэжилтэй ажилчид, 3.8 хувийг тусгай дунд боловсролтой, 0.8

хувийг боловсролгүй хүмүүс эзлэх боллоо. Шинэ ажлын байранд 969 иргэн ажилд

зуучлагдсаны 258 иргэн ХАА, ан агнуур, ОАА, загас агнуурын салбарт, 170 иргэн

боловсруулах үйлдвэрт, 137 иргэн уул уурхайн салбарт, 102 иргэн худалдаа, гэр ахуйн

засвар, үйлчилгээний салбарт, 97 иргэн барилгын салбарт, 53 иргэн захиргааны болон

дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагааны салбарт, 46 иргэн зочид буудал, зоогийн газрын салбарт,

28 иргэн төрийн удирдлага, батлан хамгаалах үйл ажиллагааны салбарт, 27 иргэн

боловсролын салбарт, 51 иргэн бусад салбарт ажилд орсон байна.

Энэ сард бүртгэлтэй ажилгүйчүүдээс 109 хүн ажилд зуучлагдан орж, 285 хүн

идэвхгүйн улмаас хасагдаж, 405 хүн шинээр бүртгэгдсэн байна.

1.4 Нийгмийн даатгал, халамж

2019 оны эхний 11 сарын байдлаар тэтгэврийн даатгалын сангаас 16 917 тэтгэвэр

авагчдад 64 690.8 сая төгрөгийг олгосон нь өмнөх оны мөн үеэс тэтгэвэр авагчид

496 (3.0%) хүнээр өсч, олгосон тэтгэврийн хэмжээ 4 204.2 (6.9%) сая төгрөгөөр өссөн байна.

Тэтгэмжийн даатгалын сангаас 6 991 хүнд 2 927.6 сая төгрөгийг ХЧТА, ЖА, оршуулга,

ҮОМШӨ-ны даатгалын сангаас ҮО тэтгэвэр, ХЧТА-ны тэтгэмж, нөхөн төлбөр, сувиллын

зардалд 285 хүнд 1 062.2 сая төгрөг, Ажилгүйдлийн даатгалын сангаас 536 хүнд 801.5 сая

төгрөгийг ажилгүйдлийн тэтгэмжид тус тус олгожээ.

Нийгмийн халамжийн сангаас 44 112 хүнд 13 464.9 сая төгрөгийн халамжийн

тэтгэвэр, тэтгэмжийг олгосон нь өмнөх оны мөн үеэс нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж

авагчид 2 967 (7.2%) хүнээр өсч, олгосон тэтгэвэр тэтгэмжийн хэмжээ 796.2 (6.3%) сая

төгрөгөөр өсчээ.

153

25

379

91

5

Дээд

Тусгай дунд

Ерөнхий боловсролтой

Мэргэжилтэй ажилчид

Боловсролгүй

Бүртгэлтэй ажилгүйчүүд боловсролоор

20 674.5

24 072.526 111.6

31 331.2

37 355.8

2015 I-XI 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн орлого, сая.төг


8

1.5 Гэмт хэрэг

2019 оны эхний 11 сарын байдлаар нийт 720 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн өмнөх оны

мөн үеэс 4 (0.5%)-иар буурсан байна. Нийт гэмт хэргийн 161 (22.3%) нь согтуугаар

үйлдэгдсэн нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 7 (5.8%)-иар буурсан байна.

Иргэн болон байгууллагад нийт 2 121.6 сая төгрөгийн хохирол учирсан нь өмнөх оны

мөн үеэс 548.7 (1.4дахин) сая төгрөгөөр өссөн байна. Учирсан хохирлоос 1 078.8 сая

төгрөгийг нөхөн төлүүлж, нөхөн төлөлт 50.8 хувьтай байна.

Бүртгэгдсэн гэмт хэргийн 298 (41.4%) нь өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг, 224 (31.1%)

нь хүний амь бие, эрүүл мэндийн эсрэг гэмт хэрэг, 92 (12.8%) нь байгаль хамгаалах журмын

эсрэг гэмт хэрэг, 41 (5.7%) нь тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын эсрэг

гэмт хэрэг, 65 (9.0%) нь бусад төрлийн гэмт хэрэг эзэлж байна. Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт

хэргийн 53 (17.8%) нь малын хулгай байгаа нь өмнөх оны мөн үеэс 25 (4.7%)-аар буурсан

байна.

Бүртгэгдсэн гэмт хэрэг, төрлөөр, хувиар

1.6 Хилээр орсон, гарсан иргэд

Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг болон Сүхбаатар боомтоор давхардсан тоогоор

616.1 мянган зорчигч нэвтэрсэн нь өмнөх оны мөн үеэс 71.4 (10.4%) мянган хүнээр

буурсан байна. Нийт зорчигчдын 480.4 (78.0%) мянга нь Монгол иргэд, 135.7 (22.0%) мянга

нь гадаад иргэд байна. Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад хилээр нэвтэрсэн Монгол

иргэдийн тоо 64.9 (11.9%) мянган хүнээр, гадаад иргэдийн тоо 6.4 (4.6%) мянган хүнээр

буурсан үзүүлэлтэй байна.

Монгол-Оросын хилийг хялбарчилсан журмаар хил нэвтрэх эрхийн үнэмлэхээр 29 079

хүн зорчсон байна.

Байгаль хамгаалах журмын эсрэг г/х, 12.8%

бусад, 9.0%

хүний амь бие эрүүл мэндийн эсрэг г/х, 31.1%

тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлын эсрэг г/х, 5.7%

өмчлөх эрхийн эсрэг г/х, 41.4%


9

2. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

2.1 Мөнгө, банк

Монгол банкны мэдээгээр зээлийн өрийн үлдэгдэл 304 515.7 сая төгрөг байгаа

ба үүний 2.8 хувийг чанаргүй зээл эзэлж байна. Нийт харилцахын үлдэгдэл

32 794.2 сая төгрөг, иргэдийн мөнгөн хадгаламж 100 867.6 сая төгрөг байна.

2.2 Төрийн сан

2019 оны 11 дүгээр сарын төсвийн гүйцэтгэлийн мэдээгээр орон нутгийн төсвийн

орлого 18 352.0 сая (93.4%) төгрөгийн гүйцэтгэлтэй гарсан байна. Үүнээс аймгийн

төсвийн орлого 13 420.0 сая (89.0%) төгрөгийн гүйцэтгэлтэй, сумдын төсвийн орлого 4 392.0

сая (108.2%) төгрөгийн гүйцэтгэлтэй байна. 2019 оны 11 дүгээр сарын төсвийн гүйцэтгэлийн

мэдээгээр орон нутгийн төсвийн зарлага 76 836.4 сая (90.8%) төгрөгийн гүйцэтгэлтэй гарсан

байна. Үүнээс орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын зарлага 33 176.2 сая (87.0%), Тусгай

зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын төсвийн зарлага 43 660.2 сая (94.0%)

төгрөгийн гүйцэтгэлтэй байна.

Сумдад 11 703.3 сая төгрөгийн санхүүгийн дэмжлэг, 40 827.4 сая төгрөгийн тусгай

зориулалтын шилжүүлэг, 2 447.7 сая төгрөгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын

шилжүүлгийг тус тус шилжүүлсэн байна.

783 331

1121 072

543 311 545 339480 404

113 885 145 362 113 517 142 186 135 687


Хилээр орсон гарсан иргэд

Монгол Гадаад

308.0

323.1

323.3 319.0

319.5

319.4321.3

320.7

316.1315.2

312.8 309.2

304.5

201

8-X

I

201

8-X

II

201

9-I

201

9-I

I

201

9-I

II

201

9-I

V

201

9-V

201

9-V

I

201

9-V

II

201

9-V

III

201

9-I

X

201

9-X

201

9-X

I

Зээлийн өрийн үлдэгдэл /тэрбум.төг/


10

Аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгийн гүйцэтгэл 317.2 сая (99.8%) төгрөгийн

гүйцэтгэлтэй гарсан байна.

2.3 Гадаад худалдаа

Сэлэнгэ аймагт 2019 оны эхний 11 сарын байдлаар гадаад худалдааны нийт

бараа эргэлт 281.6 сая америк доллар, үүнээс экспорт 5.0 сая америк доллар,

импорт 276.6 сая америк доллар байна. Нийт бараа эргэлтийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс

37.2 (15.2%) сая америк доллар, үүнээс экспорт 0.4 (0.7%) сая америк доллар, импорт 37.1

(15.5%) сая америк доллараар тус тус өссөн байна.

Гадаад худалдааны бараа эргэлт, сая.$

2.4 Хэрэглээний үнийн индекс

Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ 2019 оны 11 сард өмнөх сараас 0.6 хувиар

буурч, өмнөх оны мөн үеэс 3.5 хувиар өссөн байна.

Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ өмнөх оны мөн үеэс 3.5 хувиар өсөхөд боловсролын

үйлчилгээ 11.5 хувь, хүнсний бараа согтууруулах бус ундаа 7.6 хувь, орон сууц, ус,

цахилгаан, хийн болон бусад түлш 5.2 хувь, тээвэр 2.7 хувь, гэр ахуйн тавилга гэр ахуйн

бараа 1.3 хувь, хувцас, бөс бараа, гутал 0.7 хувь, согтууруулах ундаа тамхи мансууруулах

бодис 0.5 хувиар тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

22 024.1

65 549.6

66 847.7

79 569.2

15 423.9

20 510.6

16 042.0

18 352.0

2016-I-XI

2017-I-XI

2018-I-XI

2019-I-XI

Орон нутгийн төсвийн орлого, зарлагын гүйцэтгэл /сая.төг/

Төвийн орлогын гүйцэтгэл Төсвийн зарлагын гүйцэтгэл

139.8 145.99

212.6

244.4

281.6



11

Хэрэглээний бараа, үйлчилгээний үнэ өмнөх сараас 0.6 хувиар буурахад хүнсний

бараа согтууруулах бус ундаа 3.6 хувиар буурсан нь голлон нөлөөлсөн байна.

Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үнэ

Малын үнэ 2018 оны мөн үеэс 10.000-700.000 төгрөгөөр өссөн байна. Түүхий эдийн

үнийн хувьд адууны шир 2.000 (5 дахин) төгрөг, үхрийн шир 2.000 (10 дахин) төгрөг тус тус

буурсан байна.

3. ЭДИЙН ЗАСГИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

3.1 Хөдөө аж ахуй

2019 оны ургац хураалтын эцсийн мэдээгээр үр тариа 159.2 мян.тн, төмс 34.1 мян.тн, хүнсний ногоо 32.5 мян.тн хураан авчээ. Үүнийг 2018 оны мөн үетэй

харьцуулахад үр тариа 31.4 (16.5%) мян.тонн, хүнсний ногоо 2.1 (6.0%) мян.тонн-р тус тус бага, төмс 0.009 (0.003%) мян.тонн их ургац хураан авсан байна. Аймгийн хэмжээнд 140.2 мян.тонн хадлан хураан авсан байна.

4.43.8

2.3

3.7 3.73.4

4.04.3

5.7

4.7

5.9

9.17.9 8.0

7.0 7.0 7.17.7

7.16.5

5.8

6.86.4

3.84.8

3.1 3.2

4.1

5.4

4.3

3.0

4.4

5.5 5.3

3.5

l ll lll IV V VI VII VIII IX X XI XII

Хэрэглээний үнийн индекс (өмнөх оны мөн үе), хувь

2017 2018 2019

42.7

53.8

62.156.0

45.4

37.942.5

28.534.0 34.1

30.234.8 33.9 34.6 32.6

26.632.7 30.8

34.6 32.5

201

0 -

XI

201

1 -

XI

201

2 -

XI

201

3 -

XI

201

4 -

XI

201

5 -

XI

201

6 -

XI

201

7 -

XI

201

8 -

XI

201

9 -

XI

Хураан авсан төмс, хүнсний ногоо /мян.тн/

Төмс Хүнсний ногоо


12

3.2 Аж үйлдвэр

2019 оны эхний 11 сарын байдлаар аж үйлдвэрийн салбарт 449.2 тэрбум

төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, 468.0 тэрбум төгрөгийн борлуулалт

хийгдсэн нь урьд оны мөн үеэс үйлдвэрлэлт 84.5 (23.2%) тэрбум төгрөгөөр, борлуулалт

112.3 (31.6%) тэрбум төгрөгөөр өссөн байна.

Аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний 289.4 (64.4%) тэрбум төгрөг нь уул уурхайн

салбарт, 150.7 (33.6%) тэрбум төгрөг нь боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарт, 9.0 (2.0%)

тэрбум төгрөг нь цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамжийн салбарт

салбарт бүтээгджээ.

4. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ СТАТИСТИК ҮЗҮҮЛЭЛТ

4.1 Цаг уур орчны мэдээ

ТАНЫ АНХААРАЛД

Цаг агаарын сарын урьдчилсан мэдээнд тухайн сард агаарын дундаж температур

болон орох хур тунадасны хэмжээ нь олон жилийн дундажтай харьцуулахад ямар байхыг

баруун (Баян-Өлгий, Ховд, Увс, Завхан, Говь-Алтай, Баянхонгор), төв (Архангай,

Өвөрхангай, Хөвсгөл, Булган, Сэлэнгэ, Төв, Орхон, Дархан-Уул), зүүн (Хэнтий, Дорнод,

Сүхбаатар), говийн (Дундговь, Өмнөговь, Дорноговь, Говь-Сүмбэр) нутгийн гэсэн 4 бүс

нутаг тус бүрээр ялган зааж өгдөг. Түүнчлэн хэдий үед нутгийн аль хэсэгт дулаарах,

хүйтрэх, бороо, цас орох, салхи шуурга болохыг тусгана. Цаг агаарын үзэгдэл нутгийн 30

хувиас хэтрэхгүйгээр зурвас газраар ажиглагдах тохиолдолд “зарим газраар”, 30-70 хувьд

“ихэнх нутгаар”, 70 хувиас дээш нутгийг хамрах тохиолдолд “бүх нутгаар” гэсэн нэр томъёо

хэрэглэдэг. Дулааны улиралд агаарт болон хөрсний гадарга дээр температур 00-аас бага

болж хүйтрэхийг “цочир хүйтрэл” гэнэ.

Цаг агаарын урьдчилсан мэдээг өдөр бүр 12 цагаар болон нэг, тав хоногоор

нарийвчлан гаргаж радио, телевиз, хэвлэлээр нийтэд мэдээлдэг. Цаг агаарын байдал эрс

өөрчлөгдөн цаашид хөдөө аж ахуйн болон эдийн засгийн бусад салбарын хэвийн үйл

ажиллагаанд саад хийхээр аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрч болзошгүй тохиолдолд

386.4460.6 414.2

399.8

304.7

277.8361.5

355.6

468.0462.7513.6

460.0

667.9

374.8

276.3 287.1

364.7449.2

2011 I-XI 2012 I-XI 2013 I-XI 2014 I-XI 2015 I-XI 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, борлуулалт (тэрбум төг)

Борлуулалт Үйлдвэрлэлт


13

“Урьдчилан анхааруулах мэдээ”, “Урьдчилан сэрэмжлүүлэх мэдээ” гаргаж радио,

телевизээр нийт ард иргэдэд, харин ноцтой бэрхшээл учруулж эд хөрөнгө, иргэдийн амь

нас хохирохоор онц аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрэхээр бол “Гамшигт үзэгдлээс

урьдчилан сэргийлэх мэдээ” гаргаж “Харанга” дохиотойгоор мэдээлэх ба мэдээллийг

онцгой байдлын шугамаар нийт ард иргэд, төр засгийн бүх шатны удирдлагад яаралтай

хүргэдэг. Засаг дарга нар “Гамшигт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх мэдээ”-г хүлээн авмагц

мэдээллийг өөрийн харъяа нутаг дэвсгэрийн иргэдэд хүргэх, гамшгаас хамгаалах, гамшгийн

голомтод ажиллах, сэргээн босгох үйл ажиллагааг шуурхай зохион байгуулах үүрэгтэй.

Ус, цаг агаарын гамшигт үзэгдлийн улмаас хүний амь нас эрсдсэн, байгаль орчин, эд

хөрөнгөнд хохирол учирсан тохиолдолд сум, дүүргийн Засаг дарга ажлын хэсэг томилон

ажиллуулж, уг гамшигт үзэгдлээс хамгаалах талаар зохион байгуулсан арга хэмжээ, үр дүн,

учирсан хохирол, гарсан зардлын талаархи мэдээллийг нэгтгэн аймаг, нийслэлийн Засаг

дарга, Онцгой байдлын газар, хэлтэс, Улсын онцгой байдлын ерөнхий газарт, аймгийн Ус

цаг уур, орчны шинжилгээний төв Ус цаг уурын хүрээлэнд 3 хоногийн дотор тус тус ирүүлнэ.

Цаг агаарын мэдээний талаар лавлах, эсвэл байгаль цаг уурын сонин хачин үзэгдлийн

талаархи мэдээллийг Улаанбаатар хотын 326606, 326609 утсаар өгөх юмуу “УБ-46,

Жуулчны гудамж-5, Ус цаг уурын хүрээлэнгийн “Урьдчилан мэдээлэх секторт” гэсэн хаягаар

ирүүлнэ.

Уур амьсгалын тойм

Climate review

Арван хоёрдугаар сарын агаарын температурын уур амьсгалын дундаж нь Сэлэнгэ

аймгийн нутгаар -16..-210С хүйтэн байдаг. Гэхдээ зарим жил энэ утгаас нилээд хазайдаг.

Тухайлбал, сүүлийн 30 гаруй жилийн байдлаар 1984, 2001, 2002, 2005, 2009, 2011, 2012

онд Сэлэнгэ аймгийн нутгаар уур амьсгалын дунджаас 2-6 градусаар хүйтэн байж, шөнийн

үнэмлэхүй бага температур -47..-550С хүрч хүйтэрсэн бол 1987-1990, 1995-1999, 2013,

2015-2017 онд уур амьсгалын дунджаас 1-7 градусаар дулаан болж, өдрийн үнэмлэхүй их

температур +1..+70С хүрч дулаарсан байна.

Уур амьсгалын дундаж байдлаар Сэлэнгийн баруун хэсгээр 4-8мм, бусад сумдын

нутгаар 0-3 мм цас ордог. Гэвч 1976-77, 1986, 2001, 2004, 2008, 2009, 2010, 2012, 1978,

2000 онд уур амьсгалын дунджаас 1-3 дахин их цас орсон бол 1973, 1975, 1981, 1983, 1997,

1998, 2005, 2006, 2014,2017 онд ихэнх сумдын нутгаар дунджаас харьцангуй бага цас

оржээ.

Уур амьсгалын дундаж байдлаар цасны дундаж зузаан 2-8 см байдаг боловч цас их

орсон жил Сэлэнгэ аймгийн нутгаар 24-30 см зузаан цасан бүрхүүл тогтдог.

Салхи 16 м/с-ээс хүчтэй болох тохиолдол жил бүр 1-3 удаа тохиолддог.

ЦАГ АГААРЫН УРЬДЧИЛСАН МЭДЭЭ

Weather forecast

Агаарын температурын сарын дундаж нь уур амьсгалын дунджаас 1 градусаар

дулаан байх төлөвтэй(1 дүгээр зураг).

Нэгдүгээр арав хоногийн дунд үе, хоёрдугаар арав хоногийн эхээр хүйтний эрч бага

зэрэг суларч шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 14-19 градус хүйтэн байна. Гуравдугаар арав


14

хоногийн дунд үеэр хүйтний эрч нэлээд чангарч шөнөдөө 33-38 градус, өдөртөө 21-26

градус, бусад хугацаанд шөнөдөө 27-32 градус, өдөртөө 16-21 градус хүйтэн байх төлөвтэй.

Энэ сард ихэнх нутгаар ОЖД-н орчим цас орох төлөвтэй(2 дугаар зураг).

Нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч хоёрдугаар арав хоногийн эхэн болон дунд үеэр

ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурах төлөвтэй. Гуравдугаар арав хоногийн сүүлчээр

зарим газраар цас орох төлөвтэй.

Салхи сарын нэгдүгээр арав хоногийн сүүлч, гуравдугаар арав хоногийн эхээр зарим

газраар 14-16 м/с хүрч ширүүсэх төлөвтэй.

12-р сарын агаарын температурын 12-р сарын хур тунадасны

урьдчилсан мэдээ урьдчилсан мэдээ

5. БУСАД

а . Хяналт шалгалт

Аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газар 2019 оны эхний 11 сарын байдлаар 1 529 аж

ахуйн нэгж байгууллага, 310 иргэнд хяналт, шалгалт хийж, 3 481 зөрчил дутагдал илрүүлж,

1 751 зөрчил арилгуулсан байна.

б. Онцгой байдлын газрын мэдээ

Сэлэнгэ аймгийн хэмжээнд он гарсаар 581 обьект, 2 175 айл өрх үзлэг шалгалтанд

хамрагдаж, 3 122 зөрчил илрүүлэн, 797 зөрчил дутагдлыг арилгуулсан байна. 2019 оны

эхний 11 сарын байдлаар объектод 123, ой хээрийн 16 гал түймэр гарч 471.9 сая төгрөгийн

хохирол учирсан байна.

в. Түүвэр судалгаа

2019 оны эхний 11 дүгээр сарын байдлаар Өрхийн нийгэм, эдийн засгийн судалгааг

374 өрхөөс, Ажиллах хүчний судалгааг 600 өрхөөс авч, судалгаанд хамрагдсан өрхүүдэд

урамшуулал болгон 3 670.0 мянган төгрөг олгоод байна.

СЭЛЭНГЭ АЙМГИЙН СТАТИСТИКИЙН

ХЭЛТСИЙН ДАРГА Д.ГҮНДЭГМАА


15

1. ХҮН АМ, НИЙГМИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

1.1 ХҮН АМ

1.1.1 ШИЛЖИЖ ИРСЭН ИРГЭДИЙН ТОО, сумдаар

Сумын нэр 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Бүгд Эмэгтэй Бүгд Эмэгтэй

Дүн 1 998 1 294 2 544 1 324 2 493 1 264

Алтанбулаг 105 59 35 18 39 23

Ерөө 98 76 109 56 132 63

Зүүнбүрэн 29 27 70 41 60 27

Мандал 399 204 935 508 809 398

Орхон 31 25 45 19 35 15

Сант 32 37 57 28 75 36

Цагааннуур 51 61 66 36 85 47

Баянгол 128 103 137 63 197 101

Сайхан 203 163 322 159 411 207

Орхонтуул 70 47 63 34 54 26

Баруунбүрэн 54 45 72 39 92 50

Шаамар 93 59 93 46 92 52

Хүдэр 34 12 41 20 59 28

Сүхбаатар 581 315 372 193 227 131

Жавхлант 32 31 39 20 41 20

Түшиг 27 11 37 18 40 21

Хушаат 31 19 51 26 45 19

Эх үүсвэр: Аймгийн Улсын бүртгэлийн хэлтэс

2 772

1 998

1 294

2 544 2 493


Шилжиж ирсэн иргэдийн тоо


16

1.2 ЭРҮҮЛ МЭНД

1.2.1 ТӨРӨЛТ

Сумын нэр Төрсөн эх 2019 I-XI


ДҮН 1 703 1 567 1 556 1 616 103.9

Алтанбулаг 1 2 2 1 50.0

Ерөө 52 36 51 36 70.6

Зүүнбүрэн 8 3 4 3 75.0

Мандал 576 570 545 586 107.5

Орхон 1

Сант

Цагааннуур 6 13 15 10 66.7

Баянгол 2 4 3 2 66.7

Сайхан 107 80 94 74 78.7

Орхонтуул 8 6 8 3 37.5

Баруунбүрэн 6 3 9 2 22.2

Шаамар 1 2 2 2 100.0

Хүдэр 4 4 2 2 100.0

Сүхбаатар 908 828 807 876 108.6

Жавхлант 1 1 2 2.0*

Түшиг 20 15 12 16 133.3

Хушаат 4 1 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

1.2.2 АМЬД ТӨРСӨН ХҮҮХДИЙН ТОО

Сумын нэр

Амьд төрсөн хүүхэд 2019 I-XI 2018 I-XI

2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй

Бүгд 1 714 810 1 576 757 1 557 752 1 624 775 104.3

Алтанбулаг 1 1 2 2 2 1 1 50.0

Ерөө 52 25 37 15 53 28 37 17 69.8

Зүүнбүрэн 8 3 3 2 3 2 3 1 100.0

Мандал 585 259 577 267 545 262 590 277 108.3

Орхон 1

Сант

Цагааннуур 6 2 12 7 15 7 10 5 66.7

Баянгол 2 4 2 3 2 1 66.7

Сайхан 107 65 80 42 93 45 74 32 79.6

Орхонтуул 8 7 6 2 8 2 3 2 37.5

Баруунбүрэн 6 3 3 3 8 6 2 25.0

Шаамар 1 1 2 2 1 2 100.0

Хүдэр 4 3 4 2 2 2 100.0

Сүхбаатар 909 434 830 405 808 389 879 431 108.8

Жавхлант 1 1 1 1 2 2.0*

Түшиг 20 7 15 7 13 9 16 8 123.1

Хушаат 5 1 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар


17

1.2.3 ТӨРСӨН ЭХ, боловсролоор

үзүүлэлт 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI

Бүгд 1 703 1 567 1 556 1 616 103.9

Дээд боловсрол 334 368 362 391 108.0

Мэргэжлийн болон техникийн боловсрол

72 78 64 83 129.7

Дунд боловсрол 1181 1014 1047 1024 97.8

Бага боловсрол 89 89 66 82 124.2

Боловсролгүй 27 18 17 36 2.1*

1.2.4 ТӨРСӨН ЭХ, насны бүлгээр


Бүгд 1 233 1 567 1 556 1 616 103.9

20 хүртэлх 110 107 77 82 106.5

20 - 24 468 381 396 378 95.5

25 - 29 52 483 488 469 96.1

30 - 34 332 345 337 406 120.5

35 - 39 216 209 215 243 113.0

40 - 44 54 42 41 36 87.8

45 - 49 1 2 2 100.0

1.2.5 НАС БАРАЛТ

Сумын нэр

Нас баралт 2019 I-XI 2018

I-XI 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй Бүгд эмэгтэй

Бүгд 540 222 447 182 480 179 469 186 97.7

Алтанбулаг 24 14 19 9 28 8 23 6 82.1

Ерөө 46 11 37 11 30 8 35 8 116.7

Зүүнбүрэн 13 7 8 3 16 5 12 3 75.0

Мандал 125 44 113 38 130 56 102 48 78.5

Орхон 8 7 11 4 12 2 7 1 58.3

Сант 9 4 8 3 6 2 13 6 2.6*

Цагааннуур 25 7 21 9 19 9 16 7 84.2

Баянгол 27 8 22 8 10 4 13 3 2.0*

Сайхан 43 21 31 13 39 16 40 19 102.6

Орхонтуул 19 12 15 11 14 4 15 4 107.1

Баруунбүрэн 15 4 11 5 11 5 19 11 172.7

Шаамар 27 15 23 15 22 10 22 8 100.0

Хүдэр 15 6 11 1 10 4 6 1 60.0

Сүхбаатар 125 52 104 50 106 36 127 52 119.8

Жавхлант 7 1 7 1 10 6 5 2 50.0

Түшиг 7 5

3

0 9 2 6 4 66.7

Хушаат 5 4 3 1 8 2 8 3 100.0


18

1.2.6 НАС БАРАЛТ, насы бүлгээр


Бүгд 538 451 480 469 97.7

эмэгтэй 222 176 179 186 103.9

0 - 1 25 16 16 15 93.8

1 - 5 9 7 3 5 166.7

6 - 18 14 9 9 5 55.6

19 - 54 171 138 133 125 94.0

54-с дээш 319 281 319 319 100.0 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

1.2.7 НЯЛХСЫН ЭНДЭГДЭЛ

Сумын нэр 0-1 хүртэлх насны хүүхэд

2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Дүн 23 12 16 15

Алтанбулаг 1

Ерөө 2 2

Зүүнбүрэн 2 Мандал 5 3 2 1

Орхон

Сант

Цагааннуур 1 2 1

Баянгол 1

Сайхан 1 1 3

Орхонтуул

Баруунбүрэн 1 1

Шаамар 1

Хүдэр

Сүхбаатар 12 3 11 9

Жавхлант

Түшиг

Хушаат Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар


19

1.2.7-н үргэлжлэл

Сумын нэр 1-5 насны хүүхэд

2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Дүн 7 12 3 5

Алтанбулаг 1

Ерөө 2

Зүүнбүрэн

Мандал 2 3 1 1

Орхон

Сант 1

Цагааннуур 2

Баянгол

Сайхан 1 1

Орхонтуул

Баруунбүрэн

Шаамар 1

Хүдэр

Сүхбаатар 3 3 1 2

Жавхлант 1 Түшиг

Хушаат 1 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

1.2.7-н үргэлжлэл

Үзүүлэлт Нас барсан хүний тоо 2019 I-XI

2016 I-XI 2017 I- XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI

Дүн 538 449 480 469 97.7

Зүрх судасны тогтолцооны өвчин 207 182 194 202 104.1

Гэмтэл, хордлого ба гадны шалтгаант бусад тодорхой эмгэг 65 57 55 52 94.5

Хоол боловсруулах тогтолцооны өвчин 61 46 35 34 97.1

Амьсгалын тогтолцооны өвчин 16 17 19 18 94.7

Хавдар 130 112 139 121 87.1

Бусад 59 35 38 42 110.5 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

1.2.8 ХАЛДВАРТ ӨВЧНӨӨР ӨВЧЛӨГСӨД


20

Сумын нэр Бүх халдварт өвчин 2019 I-XI


ДҮН 1 727 589 744 648 87.1

Алтанбулаг 58 34 60 40 66.7

Ерөө 100 21 28 19 67.9

Зүүнбүрэн 27 26 13 13 100.0

Мандал 576 91 115 134 116.5

Орхон 9 3 10 7 70.0

Сант 15 1 1 2 2.0*

Цагааннуур 79 35 32 23 71.9

Баянгол 30 9 39 13 33.3

Сайхан 140 28 53 35 66.0

Орхонтуул 11 8 9 9 100.0


Шаамар 59 38 27 25 92.6

Хүдэр 49 14 12 4 33.3

Сүхбаатар 485 259 300 280 93.3

Жавхлант 26 4 11 11 100.0

Түшиг 10 11 28 11 39.3

Хушаат 30 5 3 20 6.6* Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

Сумын нэр Бэлгийн замын өвчин 2019 I-XI


ДҮН 379 311 503 379 75.3

Алтанбулаг 22 17 47 17 36.2

Ерөө 12 5 11 7 63.6

Зүүнбүрэн 9 11 12 9 75.0

Мандал 72 44 75 76 101.3

Орхон 9 6 66.7

Сант 1 1 1 1 100.0

Цагааннуур 21 22 25 15 60.0

Баянгол 23 3 13.0

Сайхан 16 11 33 17 51.5

Орхонтуул 2 3 5 3 60.0

Баруунбүрэн 10 1 Шаамар 17 23 17 18 105.9

Хүдэр 4 7 3

Сүхбаатар 181 156 213 182 85.4

Жавхлант 3 3 7 10 142.9

Түшиг 5 7 22 10 45.5

Хушаат 4 1 4 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар


21

Сумын нэр Гипатит 2019 I-XI


ДҮН 6 0 2 3 150.0

Алтанбулаг 1 1 100.0

Ерөө

Зүүнбүрэн

Мандал 3

Орхон

Сант

Цагааннуур

Баянгол

Сайхан

Орхонтуул

Баруунбүрэн

Шаамар 1

Хүдэр 1

Сүхбаатар 1 1

Жавхлант 1

Түшиг

Хушаат 1 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар

Сумын нэр Сүрьеэ 2019 I-XI


ДҮН 178 173 143 156 109.1

Алтанбулаг 11 14 8 17 2.1*

Ерөө 5 10 14 10 71.4

Зүүнбүрэн 2 4

Мандал 48 41 36 47 130.6

Орхон 4 3 1 1 100.0

Сант 1 1

Цагааннуур 5 13 6 5 83.3

Баянгол 14 8 15 10 66.7

Сайхан 15 11 4 13 3.2*

Орхонтуул 7 5 3 6 2.0*


Шаамар 6 2 6 2 33.3

Хүдэр 2 3 5 4 80.0

Сүхбаатар 56 55 33 32 97.0

Жавхлант 4 1 25.0

Түшиг 4 5 1 20.0

Хушаат 3 1 1 100.0 Эх үүсвэр: Аймгийн Эрүүл мэндийн газар


22

1.3 ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТ

1.3.1 БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙЧҮҮД, боловсролоор

Үзүүлэлт 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2019 I-XI

2018 I-XI

Бүгд 1 016 830 731 653 89.3

-Үүнээс эмэгтэй 493 438 436 301 69.0

-Дээд 291 290 218 153 70.2

-Тусгай дунд 64 61 44 25 56.8

-Ерөнхий боловсролтой 512 362 348 379 108.9

-Мэргэжилтэй ажилчид 143 111 111 91 82.0

-Боловсролгүй 6 6 10 5 50.0

Эх үүсвэр: Аймгийн Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний газар

1.3.2 БҮРТГЭЛТЭЙ АЖИЛГҮЙЧҮҮДИЙН ТОО, сумдаар

Сумын нэр Сарын эхний ажилгүйчүүд

Тухайн сард хасагдсан

Нэмэгдсэн Сарын эцэс Ажилд зуучлагдсан

Идэвхгүйн улмаас

хасагдсан

ДҮН 642 109 285 405 653

Алтанбулаг 39 1 34 12 16

Ерөө 27 1 25 59 60

Зүүнбүрэн 38 12 4 12 34

Мандал 119 15 35 67 136

Орхон 6 2 3 7

Сант 15 2 7 6 12

Цагааннуур 47 1 18 22 50

Баянгол 42 1 31 45 55

Сайхан 36 40 41 37

Орхонтуул 40 3 25 12 24

Баруунбүрэн 0 0

Шаамар 16 2 12 18 20

Хүдэр 11 7 7 11

Сүхбаатар 180 30 78 79 151

Жавхлант 3 3 1 1

Түшиг 18 19 37

Хушаат 5 1 4 2 2



23

1.3.3 ШИНЭ АЖЛЫН БАЙР

Бүгд

ХА

А, ан

агн

уур, О

АА

, за

гас а

гнуур

Уул

уурхай, о

лб

ор

лох ү

йл

двэр

Бол

овсруул

ах ү

йл

двэр

Цахи

лга

ан,

дул

аан, усан х

анга

мж

Бари

лга

Худ

ал

даа,

гэр а

хуйн з

асвар, үй

лчил

гээ

Зочид

бууд

ал

, зо

оги

йн г

аза

р

Тээвэр, хо

лб

оо

Санхүүги

йн ү

йл

аж

ил

лага

а

мэр

гэж

ли

йн, ш

инж

лэх у

ха

ан б

ол

он т

ехн

ики

йн ү

йл

аж

ил

ла

гаа

З

ахир

гааны

бол

он д

эм

жл

эг

үзү

үл

эх ү

йл

аж

ил

лага

а

Төри

йн у

дир

дл

ага

, б

атл

ан х

ам

гаал

ах ү

йл

аж

ил

лага

а

Бол

овср

ол

Эрүүл

мэн

д, н

ий

гмийн х

ал

ам

ж

урл

аг,

үзв

эр, үй

лчил

гээн

ий б

усад

үй

л а

жил

ла

гаа

ДҮН 969 258 137 170 2 97 102 46 7 4 4 53 28 27 12 22

Алтанбулаг 25 8 8 2 2 2 2 1

Ерөө 129 8 109 2 1 4 3 1 1

Зүүнбүрэн 17 8 1 1 3 2 1 1

Мандал 164 62 60 20 11 1 5 2 1 2

Орхон 28 15 1 1 2 4 3 2

Сант 29 16 1 2 6 4

Цагааннуур 56 15 14 2 21 3 1

Баянгол 66 35 1 10 10 5 1 2 2

Сайхан 108 10 1 12 57 14 8 2 2 2

Орхонтуул 24 7 2 3 2 1 5 3 1 Баруунбүрэн 41 22 10 1 3 2 1 2

Шаамар 19 4 5 3 2 2 1 2

Хүдэр 34 4 6 11 5 3 3 2

Сүхбаатар 145 8 32 27 15 8 2 37 6 2 8

Жавхлант 24 11 7 3 2 1

Түшиг 56 25 19 2 1 3 1 1 1 3

Хушаат 4 1 2 1



24

1.4 НИЙГМИЙН ДААТГАЛ, ХАЛАМЖ

1.4.1 НИЙГМИЙН ХАЛАМЖИЙН САН, мян.төг

Үйлчилгээний төрөл Хүн Мөнгөн дүн,

сая.төг

Халамжийн тэтгэвэр 2 600 4 425.5

Нөхцөлт мөнгөн тэтгэмж 1 848 1 248.5

Онцгой тохиолдлын болон амжиргааг дэмжих мөнгөн тэтгэмж 1 787 902.7

Олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээ 379 62.7

Жирэмсэн эхчүүдэд олгосон мөнгөн тэтгэмж 2 996 389.6

Ахмад дайчин, алдар цолтон ахмадуудад үзүүлсэн хөнгөлөлт,

тусламж 86

77.0

Эхийн алдар одонтой эхчүүдэд олгосон тусламж 8 845 1 152.0

Ахмад настанд үзүүлсэн тусламж,хөнгөлөлт 6 470 569.4

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний тусламж, хөнгөлөлт 1 167 243.9

Насны хишиг 5 018 719.8

Цалинтай ээж хөтөлбөр 6 658 2 706.6

Өрх толгойлсон эх, эцэг хөтөлбөр 227 195.2

Хүнс тэжээлийн дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээ 6 031 772.0

Нийт 44 112 13 464.9


1.4.2 НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ОРЛОГО, АВЛАГА, сая.төг,сумдаар

Сумын нэр НДШ-ийн орлого НДШ-ийн авлага

Төл Гүй Хувь Төл Гүй Хувь

Дүн 35 694.3 37 355.8 104.7 10 206.0 236.1 10 442.1

Алтанбулаг 525.4 571.4 108.8 28.5 26.0 54.6

Ерөө 3 806.6 5 513.5 144.8 88.9 13.9 102.8

Зүүнбүрэн 367.4 383.5 104.4 33.2 2.9 36.1

Мандал 9 226.9 9 890.9 107.2 340.7 82.9 423.6

Орхон 240.4 259.0 107.7 7.8 7.8

Сант 280.1 328.6 117.3 10.9 0.3 11.2

Цагааннуур 1 153.8 1 138.5 98.7 281.9 281.9

Баянгол 763.7 776.0 101.6 193.2 193.2

Сайхан 5 918.7 3 590.6 60.7 7 066.2 2.9 7 069.1

Орхонтуул 466.7 495.3 106.1 15.2 11.4 26.6

Баруунбүрэн 445.1 484.8 108.9 130.9 3.9 134.8

Шаамар 601.9 689.9 114.6 1.2 1.2 2.4

Хүдэр 415.9 485.1 116.6 27.6 18.0 45.6

Сүхбаатар 10 453.3 11 774.6 112.6 1 892.8 47.0 1 939.7

Жавхлант 319.0 283.6 88.9 56.3 56.3

Түшиг 329.7 274.1 83.1 30.6 30.6

Хушаат 380.0 416.4 109.6 25.8 25.8

ТИХ Эх үүсвэр: Аймгийн Нийгмийн даатгалын хэлтэс


25

1.5 ГЭМТ ХЭРЭГ

1.5.1 БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРГИЙН ТОО

Эх үүсвэр: Аймгийн Цагдаагийн газар

1.5.2 БҮРТГЭГДСЭН ЗАХИРГААНЫ ЗӨРЧИЛ


Сумын нэр Гэмт хэргийн тоо 2019 I-XI


ДҮН 629 707 724 720 99.5

Алтанбулаг 38 45 43 60 139.5

Ерөө 45 61 66 58 87.9

Зүүнбүрэн 14 13 14 14 100.0

Мандал 175 214 191 201 105.2

Орхон 18 23 16 13 81.3

Сант 20 9 10 11 110.0

Цагааннуур 20 12 18 28 155.6

Баянгол 44 49 41 47 114.6

Сайхан 50 59 51 41 80.4

Орхонтуул 17 18 12 21 175.0

Баруунбүрэн 14 11 21 17 80.9

Шаамар 24 19 21 20 95.2

Хүдэр 13 31 31 23 74.2

Сүхбаатар 104 114 159 115 72.3

Жавхлант 14 9 9 14 155.5

Түшиг 16 12 11 8 72.7

Хушаат 3 8 10 12 120.0

Сумын нэр Согтуугаар

үйлдэгдсэн гэмт хэрэг

Бүртгэгдсэн захиргааны зөрчил

бүгд

Торгуульсан Т/Х жолоодох

эрх хассан иргэн ААНБ

ДҮН 161 25 473 23 186 0 786

Алтанбулаг 7 469 361 42

Ерөө 6 290 216 29

Зүүнбүрэн 2 55 32 5

Мандал 60 4 791 3 925 318

Орхон 1 568 520 19

Сант 72 43 5

Цагааннуур 4 197 168 11

Баянгол 7 7 027 6 723 75

Сайхан 11 4 069 3 846 80

Орхонтуул 6 30 13 4

Баруунбүрэн 4 120 108 3

Шаамар 5 1964 1915 12

Хүдэр 4 80 58 4

Сүхбаатар 33 4 973 4 543 168

Жавхлант 1 448 416 9

Түшиг 3 21 8 2

Хушаат 4 30 22 Бусад аймаг 3 269 269


26

1.5.3 БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, төрлөөр, сумдаар

Сумын нэр Хүний амь бие эрүүл мэндийн

эсрэг г/х

Байгаль хамгаалах

журмын эсрэг г/х

Тээврийн

хэрэгслийн хөд-ний аюулгүй байдлын эсрэг г/х

Бусад

Өмчлөх эрхийн

эсрэг г/х малын хулгай

ДҮН 224 92 298 53 41 65

Алтанбулаг 9 12 21 2 3 12

Ерөө 7 39 3 1 4 6

Зүүнбүрэн 4 1 7 1 2

Мандал 85 20 87 8 3 7

Орхон 5 1 5 2 1 1

Сант 1 4 5 3 1

Цагааннуур 2 20 2 1

Баянгол 11 4 14 5 15 3

Сайхан 11 23 10 5 2

Орхонтуул 10 2 7 6 2

Баруунбүрэн 5 6 3 4 2

Шаамар 9 5 2 6

Хүдэр 5 6 11 5

Сүхбаатар 42 65 2 2 6

Жавхлант 1 9 1 1 2

Түшиг 3 2 1 1

Хушаат 3 1 4 1 2

Бусад аймаг 5 11


1.6 ХИЛЭЭР ОРСОН, ГАРСАН ИРГЭД

1.6.1 ХИЛИЙН БООМТООР НЭВТЭРСЭН ЗОРЧИГЧ, ТЭЭВРИЙН ХЭРЭГСЭЛ

Үзүүлэлт

Орсон Гарсан Бүгд 2019 I-XI 2018 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Суудлын вагон 2 214 2 354 2 176 1 864 4 390 4 218 96.1

Ачааны вагон 86 599 93 177 91 227 85 599 177 826 178 776 100.5

Зүтгүүрийн вагон 2 087 2 329 2 112 2 385 4 199 4 714 112.3

Суудлын автомашин 68 706 67 594 96 435 61 368 165 141 128 962 78.1

Ачааны автомашин 30 092 28 698 29 793 25 019 59 885 53 717 89.7

Нисэх онгоц

Зорчигч монгол 271 314 233 726 274 025 246 678 545 339 480 404 88.1

гадаад 71 678 69 827 70 508 65 860 142 186 135 687 95.4

Ачаа тээш /мян.тн / 4271.3 4 354.4 644.2 584.2 4 915.5 4 938.6 100.5

Эх үүсвэр: Сэлэнгэ аймаг дахь Гаалийн газар


27

2. МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

2.1 МӨНГӨ, ЗЭЭЛ

2.1.1 АРИЛЖААНЫ БАНКУУДЫН МЭДЭЭ, сая.төг

Үзүүлэлт Үлдэгдэл

Зээл

Нийт зээлийн үлдэгдэл 304,515.7

Анхаарал хандуулах зээлийн үлдэгдэл 6,153.0

Чанаргүй зээлийн үлдэгдэл 8,256.1

Татан төвлөрүүлсэн

хөрөнгө

Нийт харилцахын үлдэгдэл 29,148.8 Иргэдийн харилцахын үлдэгдэл 18,776.6

Нийт хадгаламжийн үлдэгдэл 100,572.3

Иргэдийн хадгаламжийн үлдэгдэл 100,039.1

Хугацаагүй хадгаламжийн үлдэгдэл 23,725.9

Хугацаатай хадгаламжийн үлдэгдэл 76,846.4

Тоон мэдээлэл

Нийт банкны салбар, нэгжийн тоо 64

Нийт банкны салбар, нэгжийн ажилтнуудын тоо 381

Нийт зээлдэгчийн тоо (дансны тоогоор) 46383

Нийт харилцах данс эзэмшигчийн тоо (дансны тоогоор) 210520

Нийт хадгаламжийн данс эзэмшигчийн тоо (дансны тоогоор)

76425

Нийт АТМ-ны тоо 54

Нийт төлбөрийн карт эзэмшигчийн тоо 101285 Эх үүсвэр: Дархан-Уул аймаг Монгол банк

6.0

5.7

5.7

7.1

7.78.3

8.6

7.7

8.0

8.1

8.28.5 8.2

201

8-X

I

201

8-X

II

201

9-I

201

9-I

I

201

9-I

II

201

9-I

V

201

9-V

201

9-V

I

201

9-V

II

201

9-V

III

201

9-I

X

201

9-X

201

9-X

I

Чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл /тэрбум.төг/


28

2.1.2 АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ ВАЛЮТЫН ХАНШ, 11-р сарын 11-ны байдлаар /төгрөгөөр/

Валютын нэр Авах Зарах

Рубль 42.00 44.20

Доллар 2 719.00 2 729.00

Евро 3 001.00 3 063.00

Юань 386.00 388.90

Иен 24.84 25.37

Английн фунт 3 557.00 3 648.00

Вон 2.20 2.32

Швейцарь франк 2 736.00 2 825.00 Эх үүсвэр: Хаан банк

41.40 41.50

39.50

41.10

41.90

40.90

41.60

42.60

41.70

41.60

42.70

43.7044.20

201

8-X

I

201

8-X

II

201

9-I

201

9-I

I

201

9-I

II

201

9-I

V

201

9-V

201

9-V

I

201

9-V

II

201

9-V

III

201

9-I

X

201

9-X

201

9-X

I

Рублийн ханш /зарах.төг/


29

2.2 АЙМГИЙН НЭГДСЭН ТӨСӨВ

2.2.1 АЙМГИЙН ТӨСВИЙН ГҮЙЦЭТГЭЛ, сая.төг, эхний 10-н сарын байдлаар

Үзүүлэлтүүд Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь

1. Орон нутгийн төсвийн нийт орлого 71 976.5 69 759.9 96.9

Орон нутгийн төсвийн орлого 19 630.7 18 352.0 93.5

Аймгийн төсвийн орлого 15 072.3 13 420.0 89.0

Сумдын төсвийн орлого 4 558.5 4 932.0 108.2

Улсын төсвөөс олгох санхүүгийн дэмжлэг 4 498.4 4 498.4 100.0

Улсын төсвөөс олгох тусгай зориулалтын шилжүүлэг 40 827.4 40 827.4 100.0

Орон нутгийн хөгжлийн нэгдсэн сангаас олгох шилжүүлэг 5 192.8 4 937.2 95.1

Урьд оны үлдэгдэл /Орон нутгийн хөгжлийн сан/ 131.8 131.8 100.0

Төсөвт байгууллагын өөрийн орлого 333.4 193.7 58.1

Сум хөгжүүлэх сан /орлого/ 1 361.9 819.4 60.2

2. Орон нутгийн төсвийн нийт зарлага 87 980.1 79 569.2 90.4

Орон нутгийн төсвийн нийт зарлага 84 584.6 76 836.4 90.8

Сумдын орон нутгийн байгууллагуудын зарлага 62 686.6 57 104.7 91.1

Сумдын орон нутгийн хөгжлийн сан 2 249.9 1 712.9 76.1

Сумдын сум хөгжүүлэх сан 1 200.5 265.9 22.2

Аймгийн шууд харьцдаг байгууллагуудын зарлага 24 489.3 21 678.2 88.5

Аймгийн төсвийн хөрөнгө оруулалт 600.0 416.2 69.4

Аймгийн замын сангийн хөрөнгө оруулалт 549.0 213.7 38.9

Аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сан 2 697.9 2 119.8 78.6

Халамжийн сан 348.7 175.0 50.2

Шууд харьцдаг төсвийн байгууллагуудын зарлага 20 642.4 18 753.5 90.8

Аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгө 317.8 317.2 99.8

Сумдын тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын зарлага 45.6 42.9 93.9 Аймгийн тусгай зориулалтын шилжүүлгийн байгууллагуудын зарлага 804.2 786.3 97.8

3. Аймгаас олгосон санхүүгийн дэмжлэг, орлогын шилжүүлэг 53 300.8 52 660.9 98.8

Сумдад олгосон санхүүгийн дэмжлэг 12 343.2 11 703.3 94.8

Сумдад олгосон орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын шилжүүлэг 2 321.4 2 447.7 105.4

Хот тохижуулахын урсгал зардалд 129.6 129.6 100.0

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний зардалд 0.0 0.0 -

Хөрөнгө оруулалтын зардалд 2 191.8 2 318.2 105.8

Аймагт олгосон орон нутгийн хөгжлийн сангийн орлогын шилжүүлэг 3 039.0 2 489.5 81.9

Хөрөнгө оруулалтын зардалд 2 697.9 2 148.3 79.6

Усны татаас 21.7 21.7 100.0

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний хяналтын зардалд 319.5 319.5 100.0

Сумдад олгосон тусгай зориулалтын шилжүүлэг 40 085.4 40 085.4 100.0

Аймагт олгосон тусгай зориулалтын шилжүүлэг 742.6 742.6 100.0

Тусгай зориулалтын шилжүүлэг /салбараар/ 40 828.0 40 828.0 100.0

Ерөнхий боловсролын сургууль 21 953.9 21 953.9 100.0

Хүүхдийн цэцэрлэг 11 878.7 11 878.7 100.0

Эрүүл мэндийн байгууллага 6 137.1 6 137.1 100.0

Газрын кадастрын байгууллага 427.0 427.0 100.0

Хүүхдийн байгууллага 431.1 431.1 100.0 Эх үүсвэр: Аймгийн Санхүү, төрийн сангийн хэлтэс


30

2.2.2 АЙМГИЙН ТӨСВИЙН ОРЛОГЫН МЭДЭЭ, сумдаар, эхний 11 сарын байдлаар /сая.төг/

Сумын нэр ОРЛОГО /сая.төг/

ОРОН НУТГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЗАРЛАГА /сая.төг/

Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь Төлөвлөгөө Гүйцэтгэл Хувь

Алтанбулаг 414.7 347.4 83.8 761.1 632.0 83.0

Баруунбүрэн 75.0 72.8 97.1 827.3 597.1 72.2

Баянгол 182.0 265.6 145.9 852.3 733.1 86.0

Ерөө 402.3 402.2 100.0 1 311.1 955.9 72.9

Жавхлант 46.1 78.5 170.5 523.4 401.9 76.8

Зүүнбүрэн 43.6 36.6 83.9 646.0 435.3 67.4

Мандал 1 248.6 1 266.5 101.4 3 436.1 3 238.3 94.2

Орхон 50.9 64.0 125.6 641.1 587.4 91.6

Орхонтуул 67.7 65.1 96.2 675.8 574.6 85.0

Сайхан 338.4 401.5 118.6 1 787.1 1 537.4 86.0

Сант 32.5 27.9 86.0 588.6 496.2 84.3

Сүхбаатар 1 159.4 1 217.1 105.0 1 337.8 1 169.3 87.4

Түшиг 79.3 72.9 92.0 590.9 447.3 75.7

Хүдэр 195.2 223.9 114.7 669.1 564.4 84.3

Хушаат 59.1 35.5 60.1 601.8 398.0 66.1

Цагааннуур 73.9 149.8 202.6 887.8 734.8 82.8

Шаамар 90.0 204.7 227.5 903.9 727.8 80.5

Сумдын дүн 4 558.5 4 932.0 108.2 17 041.2 14 230.8 83.5

Аймгийн төсөв 15 072.3 13 420.0 89.0 21 093.8 18 945.4 89.8

Дүн 19 630.7 18 352.0 93.5 38 135.1 33 176.2 87.0 Эх үүсвэр: Аймгийн Санхүү, төрийн сангийн хэлтэс

2.2.3 ОРОН НУТГИЙН ТӨСВИЙН БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ӨГЛӨГ АВЛАГЫН МЭДЭЭ, сая төг

Сумд Авлага Өглөг

Нийт Орон нутаг ТЗШ Нийт Орон нутаг ТЗШ

Алтанбулаг - - - 6.3 1.0 5.3

Баруунбүрэн 5.2 2.0 3.2 8.3 5.4 2.9

Баянгол 2.7 2.7 0.0 16.3 14.4 1.9

Ерөө - - - 22.7 18.1 4.6

Жавхлант 2.4 0.8 1.6 13.8 4.3 9.5

Зүүнбүрэн 7.9 1.5 6.3 15.7 1.4 14.3

Мандал - - - 95.5 6.5 88.9

Орхон - - - - - -

Орхонтуул - - - 37.8 8.1 29.8

Сайхан - - - 632.4 94.7 537.7

Сант 2.4 0.6 1.8 22.2 1.8 20.4

Сүхбаатар - - - 49.3 - 49.3

Түшиг - - - - - -

Хүдэр - - - 33.9 33.9 -

Хушаат - - - 6.9 6.9 -

Цагааннуур - - - - - -

Шаамар - - - 13.1 5.0 8.2

Дүн 20.6 7.5 13.0 974.4 201.6 -

Аймгийн төсөв - - - 14.7 14.7 -

Дүн 20.6 7.5 - 989.1 216.3 772.8 Эх үүсвэр: Аймгийн Санхүү, төрийн сангийн хэлтэс


31

2.3 ГАДААД ХУДАЛДАА

2.3.1 СЭЛЭНГЭ ДЭХ ГААЛИЙН ГАЗРААР ДАМЖСАН ГАДААД ХУДАЛДАА,

Бараа эргэлт

Импорт /мян. $/ Экспорт /мян.$/ Нийт эргэлт /мян.$/ 2019 I-XI 2018 I-XI

2018 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Сүхбаатар боомт 89 918.9 85 813.6 2 223.4 2 832.7 92 142.3 88 646.3 96.21

Алтанбулаг боомт 149 137.7 189 751.6 2 754.5 2 180.8 151 892.2 191 932.4 126.36

Алтанбулаг / Чөлөөт бүс /

370.4 982.4 - - 370.4 982.4 265.23

Дүн 239 427.0 276 547.7 4 977.9 5 013.4 244 404.9 281 561.1 115.20

Эх үүсвэр: Сэлэнгэ аймаг дахь Гаалийн газар

2.4 ҮНЭ

2.4.1 АЙМГИЙН ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ҮНИЙН ИНДЕКС

Сэлэнгэ аймгийн хэрэглээний үнийн индекс 2019.XI 2018.XI

2019.XI 2018.XII

2019.XI 2019.X

АЙМГИЙН ЕРӨНХИЙ ИНДЕКС 103.5 103.2 99.4

ХYНСНИЙ БАРАА, СОГТУУРУУЛАХ БУС УНДАА 107.6 106.7 97.4

СОГТУУРУУЛАХ УНДАА, ТАМХИ, МАНСУУРУУЛАХ БОДИС

100.5 100.6 100.0

ХУВЦАС, БӨС БАРАА, ГУТАЛ 100.7 100.7 100.4

ОРОН СУУЦ, УС, ЦАХИЛГААН, ХИЙН БОЛОН БУСАД ТYЛШ

105.2 105.2 100.1

ГЭР АХУЙН ТАВИЛГА, ГЭР АХУЙН БАРАА 101.3 101.0 100.1

ЭМ, ТАРИА, ЭМНЭЛГИЙН YЙЛЧИЛГЭЭ 100.1 100.1 100.0

ТЭЭВЭР 98.8 99.2 100.2

ХОЛБООНЫ ХЭРЭГСЭЛ, ШУУДАНГИЙН YЙЛЧИЛГЭЭ 99.4 99.4 100.0

АМРАЛТ, ЧӨЛӨӨТ ЦАГ, СОЁЛЫН БАРАА, YЙЛЧИЛГЭЭ 95.2 95.2 100.0

БОЛОВСРОЛЫН YЙЛЧИЛГЭЭ 111.5 111.5 100.0

ЗОЧИД БУУДАЛ, НИЙТИЙН ХООЛ, ДОТУУР БАЙРНЫ YЙЛЧИЛГЭЭ

100.0 100.0 100.0

БУСАД БАРАА, YЙЛЧИЛГЭЭ 107.1 107.1 101.6


32

2.4.2 ӨРГӨН ХЭРЭГЛЭЭНИЙ БАРАА, БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ҮНЭ, 11-р сарын 21-ний байдлаар

Өргөн хэрэглээний барааны нэр төрөл 2018 - XI 2019 - XI 2019 - XI

2018 - XI

1.ХҮНСНИЙ БАРАА

1 Талх, гурил, будаа

Гурил /савласан, кг/ 1100 1 200 109.1 Талх /орон нутгийн, ш/ 1100 1 200 109.1 Нарийн боов /кг/ 2500 2 500 100.0 Будаа /кг/ 2400 2 400 100.0 Элсэн чихэр /кг/ 2200 2 200 100.0

2 МАХ МАХАН БҮТЭЭГДЭХҮҮН

Хонины мах /кг/ 5500 7 800 141.8 Үхрийн мах /кг/ 6500 8 500 130.8 Адууны мах /кг/ 5800 7 000 120.7 Ямааны мах /кг/ 5500 6 500 118.2 Дотор мах, цувдай /цусгүй/ 3000 4 000 133.3 Хиам /чанасан, кг/ 10000 10 000 100.0

3 СҮҮ, СҮҮН БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ӨНдӨГ

Сүү /задгай, л/ 900 1 000 111.1 Сүү / савласан, л/ 2600 2 700 103.8 Тараг /задгай, л/ 1200 1 300 108.3 Хорхой ааруул /задгай, чихэртэй, кг/ 13000 15 000 115.4 Айраг /л/ 3500 3 500 100.0 Хуурай сүү /кг, Орос, 25% тослогтой/ 4500 4 500 100.0 Өндөг /ш/ 350 350 100.0

4 Бүх төрлийн өөх тос

Ургамлын тос /л/ 3800 3 800 100.0 Өөхөн тос /кг/ 2000 2 000 100.0 Шар тос /кг/ 13000 13 000 100.0 Масло /задгай, кг/ 4500 4 500 100.0

5 ХҮНСНИЙ НОГОО

Төмс /кг/ 800 800 100.0 Лууван /кг/ 1000 1 100 110.0 Манжин /кг/ 1000 1 500 150.0 Байцаа /кг/ 1000 1 200 120.0 Сонгино /кг/ 1200 1 500 125.0 Өргөст хэмх /шилтэй, дарсан/ 3500 3 500 100.0 Алаг салат /шилтэй, Urbanek, 630гр/ 2300 2 800 121.7

2. ШАТАХУУН Бензин А - 80 1645 1 750 106.4 Бензин А - 92 1795 1 840 102.5

Дизелийн түлш 2105 2 370 112.6


33

2.4.3 МАЛЫН ҮНЭ, мян.төг

Үзүүлэлт Нас,хүйс Х/н 2018-XI 2019-XI

А.Малын үнэ

1.Адуу

Нас гүйцсэн эр толгой 750.0 900.0 эм толгой 750.0

Өсвөр насны эр толгой 700.0 780.0 эм толгой 700.0 780.0

2. Үхэр

Нас гүйцсэн эр толгой 800.0 1 400.0 эм толгой 800.0 1 200.0

Өсвөр насны эр толгой 700.0 900.0 эм толгой 700.0 900.0

3. Хонь

Нас гүйцсэн эр толгой 120.0 150.0 эм толгой 110.0 130.0

Төлөг эр толгой 90.0 120.0 эм толгой 90.0 120.0

4.Ямаа

Нас гүйцсэн эр толгой 100.0 120.0 эм толгой 90.0

Борлон эр толгой 80.0 80.0

эм толгой 80.0 80.0

2.4.4 ХАА-н бүтээгдэхүүний үнэ /төгрөг/

Үзүүлэлт Х/н 2018-XI 2019-XI

1.Мах Тахианы кг 8 000 8 500

Гахайны кг 7 500 9 000

2.Хөөвөр, хялгас Адууны дэл кг 6 000 2 000

Адууны сүүл кг 6 000 2 000

3.Арьс, шир Үхрийн шир 1.80-2.3 метрийн хэмжээтэй шир ш 5 000 2 000

2.3 метрээс дээш хэмжээтэй шир ш 10 000 5 000

4.Хөдөө аж ахуй бусад бүтээгдэхүүн Өндөг, дотоодын ш 350 350

Зөгийн бал, дотоодын кг 25 000 20 000

5.Гаүар тариалангийн бүтээгдэхүүний үнэ /дотоод/ 5.1.Хүнсний ногоо

Сонгино кг 2 000 3 000

Сармис кг 15 000 25 000

5.2.Жимс,жимсгэнэ

Үхрийн нүд кг 12 000

Чацаргана кг 6 000 7 000

Аньс кг 12 000 10 000

Нэрс кг 13 000 Òàéëáàð: ¯íèéã Ñ¿õáààòàð õîòûí õàíøààð àâñàí áîëíî.


34

3. ЭДИЙН ЗАСГИЙН СТАТИСТИКИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ

3.1 ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ

3.1.1 УРГАЦ ХУРААЛТЫН ЯВЦЫН МЭДЭЭ, сумдаар, тонн

Сум 2016 - XI 2017 - XI 2018 - XI 2019 - XI 2019-XI 2018-XI

Үр тариа

Дүн 244 594.5 151 944.4 190 669.6 159 269.4 83.5

Алтанбулаг 6 121.5 4 619.9 5 632.4 4 899.0 87.0

Ерөө 18 961.0 16 972.0 17 314.3 16 143.7 93.2

Зүүнбүрэн 14 500.0 10 789.9 17 785.0 12 477.4 70.2

Мандал 8 241.5 1 817.0 8 333.6 5 719.4 68.6

Орхон 12 174.0 4 211.0 7 970.0 6 674.3 83.7

Сант 6 081.5 1 723.9 2 067.8 1 486.0 71.9

Цагааннуур 36 364.0 36 450.4 49 072.0 28 731.8 58.6

Баянгол 8 230.0 3 523.9 8 433.6 5 425.0 64.3

Сайхан 30 145.0 15 106.2 10 954.0 14 048.4 128.2

Орхонтуул 20 710.0 3 512.4 8 649.6 10 161.3 117.5

Баруунбүрэн 14 688.7 9 199.0 8 805.0 9 956.0 113.1

Шаамар 1 606.3 1 773.4 1 470.4 2 329.0 158.4

Хүдэр 12 739.0 3 577.0 7 712.0 7 464.0 96.8

Жавхлант 9 296.0 7 384.0 8 100.0 10 639.0 131.3

Түшиг 9 727.0 13 027.4 10 186.9 9 252.2 90.8

Хушаат 35 009.0 18 257.0 18 183.0 13 863.0 76.2 Төмс

Дүн 42 487.6 28 557.9 34 095.9 34 104.9 100.0

Алтанбулаг 1 557.4 635.8 617.7 660.0 106.8

Ерөө 867.5 1 068.0 750.6 1 000.9 133.3

Зүүнбүрэн 1 120.0 307.0 361.6 242.9 67.2

Мандал 6 728.8 4 108.0 6 086.0 5 859.9 96.3

Орхон 4 430.2 4 270.0 5 400.0 5 922.0 109.7

Сант 3 592.0 3 100.0 3 735.0 3 255.0 87.1

Цагааннуур 6 373.4 2 985.1 4 858.2 4 575.7 94.2

Баянгол 1 742.0 626.2 388.4 1 000.0 2.5*

Сайхан 5 775.0 3 214.2 2 635.5 3 150.0 119.5

Орхонтуул 424.4 316.0 121.9 255.6 2.0*

Баруунбүрэн 1 045.0 760.0 855.0 645.0 75.4

Шаамар 1 277.7 1 012.0 1 020.0 918.9 90.1

Хүдэр 810.0 800.0 700.0 1 260.0 180.0

Сүхбаатар 1 202.2 1 400.0 1 511.2 834.5 55.2

Жавхлант 815.0 565.0 584.1 671.8 115.0

Түшиг 484.9 251.6 300.7 278.2 92.5

Хушаат 4 242.0 3 139.0 4 170.0 3 574.5 85.7


35

3.1.1 – н үргэлжлэл

Сум 2016 - XI 2017 - XI 2018 - XI 2019 - XI 2019-XI 2018-XI

Хүнсний ногоо

Дүн 32 706.1 30 803.0 34 652.5 32 556.5 94.0

Алтанбулаг 804.8 456.5 429.1 414.4 96.6

Ерөө 1 016.3 1 051.2 990.8 1 079.7 109.0

Зүүнбүрэн 2 658.6 3 177.6 3 321.6 2 869.3 86.4

Мандал 6 677.8 6 348.7 7 468.1 8 796.7 117.8

Орхон 1 694.8 2 412.5 2 529.6 2 030.3 80.3

Сант 2 481.3 1 727.3 1 641.3 1 112.3 67.8

Цагааннуур 1 958.9 2 988.1 2 644.4 3 200.2 121.0

Баянгол 832.8 657.5 1 126.3 763.7 67.8

Сайхан 4 061.5 2 987.0 4 030.3 3 088.2 76.6

Орхонтуул 1 166.2 496.3 230.7 233.1 101.0

Баруунбүрэн 610.0 593.4 729.9 624.1 85.5

Шаамар 3 741.8 2 523.8 3 251.3 2 933.9 90.2

Хүдэр 327.0 406.0 396.0 481.0 121.5

Сүхбаатар 768.9 1 099.4 1 242.9 493.7 39.7

Жавхлант 1 784.0 1 108.0 1 262.4 1 715.1 135.9

Түшиг 258.2 212.7 239.8 222.3 92.7

Хушаат 1 863.2 2 557.0 3 118.0 2 498.6 80.1

Хадлан бэлтгэл

Дүн 169 449.6 123 809.5 151 512.2 140 173.1 92.5

Алтанбулаг 5 505.0 4 100.0 5 100.0 5 450.0 106.9

Ерөө 19 417.5 19 204.0 22 127.0 16 473.0 74.4

Зүүнбүрэн 8 095.0 8 374.0 8 275.0 8 000.0 96.7

Мандал 20 000.0 11 336.7 14 500.0 14 421.0 99.5

Орхон 8 003.0 800.0 8 760.0 7 540.0 86.1

Сант 6 628.6 5 610.0 6 954.0 7 800.0 112.2

Цагааннуур 10 473.0 12 445.0 13 769.0 9 623.0 69.9

Баянгол 12 657.0 4 086.0 8 069.0 8 028.0 99.5

Сайхан 8 500.0 4 500.0 7 828.3 8 200.0 104.7

Орхонтуул 25 100.0 5 310.0 10 797.5 9 000.0 83.4

Баруунбүрэн 13 500.0 10 920.0 11 000.0 12 530.0 113.9

Шаамар 5 350.0 5 100.0 5 616.0 4 567.0 81.3

Хүдэр 5 800.0 9 370.0 5 000.0 5 710.0 114.2

Сүхбаатар 3 170.5 3 800.8 2 516.0 2 956.1 117.5

Жавхлант 7 800.0 6 473.0 7 071.0 7 325.0 103.6

Түшиг 3 950.0 4 080.0 5 269.0 6 001.0 113.9

Хушаат 5 500.0 8 300.0 8 860.4 6 549.0 73.9


36

3.2 АЖ ҮЙЛДВЭР

3.2.1 АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ, /салбараар, сая.төг/

Салбараар 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI Нийт дүнд эзлэх хувь 2019 I-XI


Бүгд 276 296.1 287 063.9 364 678.0 449 200.5 100.0 100.0 100.0 100.0 123.2

Уул,уурхай, олборлох аж үйлдвэр 161 217.9 159 635.7 221 966.8 289 418.4 58.3 55.6 60.9 64.4 130.4

Чулуун нүүрс үйлдвэрлэл - - - 1 524.3 - - - 0.5 -

Металлын үйлдвэрлэл 161 217.9 159 635.7 221 966.8 287 894.1 100.0 100.0 100.0 99.5 129.7

Боловсруулах аж үйлдвэр 109 759.2 121 231.8 135 318.2 150 740.5 39.7 42.2 37.1 33.6 111.4

Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл 64 072.0 69 247.5 89 871.0 92 129.8 58.4 57.1 66.4 61.1 102.5

Мод,мод эдлэл үйлдвэрлэл 613.5 922.6 1 387.2 1 301.4 1.0 1.3 1.5 1.4 93.8

Төмөрлөг бус эрдэс бодисоор хийсэн эдлэл 43 795.2 50 377.3 40 247.0 56 371.4 39.9 41.6 29.7 37.4 140.1

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж

5 319.0 6 196.4 7 393.0 9 041.6 1.9 2.2 2.0 2.0 122.3

3.2.2 АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН БОРЛУУЛАЛТ, /салбараар, сая.төг/

Салбараар 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI Нийт дүнд эзлэх хувь 2019 I-XI


Бүгд 277 838.1 361 523.9 355 618.9 467 962.7 100.0 100.0 100.0 100.0 131.6

Уул,уурхай, олборлох аж үйлдвэр 163 347.2 217 537.9 206 685.1 297 315.9 58.8 60.2 58.1 63.5 143.8

Чулуун нүүрс үйлдвэрлэл 35.7 704.4 5.6 2 140.8 - 0.3 - 0.7 -

Металлын үйлдвэрлэл 163 311.5 216 833.5 206 679.5 295 175.1 100.0 99.68 100.0 99.28 142.8

Боловсруулах аж үйлдвэр 109 171.9 137 665.2 142 163.8 161 600.1 39.3 38.1 40.0 34.5 113.7

Хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл 48 901.1 85 870.9 88 669.6 94 893.3 44.8 62.4 62.4 58.7 107.0

Мод,мод эдлэл үйлдвэрлэл 257.1 1 431.7 1 423.4 1 467.3 0.2 1.0 1.0 0.9 103.1

Төмөрлөг бус эрдэс бодисоор хийсэн эдлэл 58 972.3 49 750.5 53 161.0 64 407.7 54.0 36.1 37.4 39.9 121.2

Цахилгаан, дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэл, усан хангамж

5 319.0 6 320.8 6 770.0 9 046.7 1.9 1.7 1.9 1.9 133.6


37

3.2.3 АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН ГОЛ НЭРИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ

Бүтээгдэхүүн Х / н 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI 2019 I-XI

2018 I-XI

Төмрийн хүдэр мян.тн 3 200.5 3 186.7 2 997.0 3 612.5 120.5

Алт кг 79.4 60.4 10.0 0.9 9.0

Цемент мян.тн 318.9 368.3 302.4 386.4 127.8

Шохой тн 37 520.7 45 138.9 43 498.8 49 417.0 113.6

Дулаан мгк 124.9 175.4 129.6 134.6 103.9

Зүсмэл м3 4 552.0 4 513.0 7 368.1 6 091.8 82.7

Архи мян.л 6 249.0 6 596.1 7 955.7 8 244.0 103.6

Спирт мян.л 2 323.9 1 618.9 3 215.2 3 195.9 99.4

Нарийн боов тн 148.3 161.3 98.7 69.8 70.7

Талх тн 811.2 272.6 207.4 156.6 75.5

Хэрчсэн гурил мян.ш 238.4 25.3 17.5 30.4 173.7

3.2.4 АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ, сумдаар, сая.төг

Сум 2015 I-XI 2016 I-XI 2017 I-XI 2018 I-XI 2019 I-XI

Дүн 374 780.0 276 296.1 287 063.9 364 678.0 449 200.5

Алтанбулаг - - 4.2 58.0 80.0

Ерөө 233 552.0 161 070.2 159 278.0 221 990.5 288 650.1

Зүүнбүрэн 11.3 9.3 - 3.7 6.9

Мандал 67 899.7 63 903.9 66 762.4 89 320.4 92 488.1

Орхон - 116.8 - - -

Сант 3.8 3.7 26.9 37.0 37.0

Цагааннуур 43.7 165.7 164.1 126.1 19.3

Баянгол 29 567.5 739.6 2 922.1 2 013.9 742.3

Сайхан 39 219.5 45 501.4 52 790.3 44 226.2 59 197.7

Орхонтуул 20.2 38.8 37.4 23.0 29.2

Баруунбүрэн 12.8 18.9 42.1 7.9 6.7

Шаамар 327.2 159.7 4.5 164.7 126.5

Хүдэр 152.2 156.6 154.0 385.8 257.0

Сүхбаатар 3 948.8 4 355.5 4 866.3 6 250.0 6 004.6

Жавхлант - 35.5 - 0.7 -

Түшиг 12.5 13.9 - 47.8 1 524.3

Хушаат 8.8 6.5 11.6 22.3 30.9


38

4. БУСАД

А. МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН ГАЗРААС ХИЙСЭН ХЯНАЛТ, ШАЛГАЛТ

Үзүүлэлт

Шалгалт зөвлөн туслах

үйлчилгээ Зөрчил

Нөхөн төлбөр

Торгууль шиитгэвэр/

/мянган төгрөг/

Шал

гал

та

нд

ха

мр

агд

сан

хуул

ий

н

этгэ

эд

Шал

гал

та

нд

ха

мр

гад

сан

ир

гэн

Хя

нал

тан

д х

ам

рагд

са

н х

уул

ий

н

этгэ

эд

Хя

нал

тан

д х

ам

рагд

са

н и

ргэ

н

ил

рүүл

сэн

зө

рч

ил

ар

ил

гуул

са

н з

өр

чи

л

То

гто

осо

н /м

ян

.тө

г/

Бар

агд

уул

са

н/м

ян

.тө

г/

То

гто

осо

н /м

ян

.тө

г/

Бар

агд

уул

са

н/м

ян

.тө

г/

Нийт 827 76 702 234 3 481 1 751 4 656 1 348 24 550 10 950

Хүнсний чанар, стандартын хяналт

252 16 156 38 534 288 1 900 1 600

Мал үржлийн хяналт

Мал эмнэлгийн хяналт 51 15 67 36 247 132 4 000

Ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналт

46 2 75 32 269 102

Таримал ургамлын үрийн хяналт 24 18 2 69 51

Байгаль орчны хяналт 35 3 17 65 20 1 348 1 348 1 500 1 500

Эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналт

9 4

Эм, биобэлдмэлийн хяналт

Хөдөлмөрийн хяналт

Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналт 188 33 127 74 983 832 3 600 1 200

Нийгмийн хамгааллын хяналт 78 2 23 425 170 300 4 200 300

Барилгын техникийн хяналт 4 22 34 5 3 456 3 000

Авто замын хяналт 15 25 6 42 10

Эрчим хүчний хяналт 4 8 18 400 400

Тээвэр (авто, усан) -ийн хяналт /Өргөх механизм, Хот байгуулалт/

12 13 4 174 6 5 000 5 000

Харилцаа, холбооны хяналт 16 5 35 8 117 16 750 750

Хэмжил зүйн хяналт 19 46 20 52 8 200 200

Боловсролын хяналт 9 4 95 8

Соёлын хяналт 8 8 59

Цөмийн болон цацрагийн хяналт 15 12 4 48 14

Эх үүсвэр: Аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газар


39

Б. ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН ГАЗАР

Үзүүлэлт Хэмжих

нэгж 2018 I-XI 2019 I-XI

Үзлэг шалгалт:

Обьект тоо 838 581

Айл өрх тоо 472 2 175

Илрүүлсэн зөрчил тоо 2 026 3 122

Арилгуулсан зөрчил тоо 603 797

Гарсан гал:

Обьектод тоо 96 123

Ой, хээр тоо 2 16

Учирсан хохирол сая.төг 409.5 471.9

Торгууль сая.төг

Аварсан:

Эд хөрөнгө сая.төг 2 097.5 1023.8

Барилга, байшин тоо 44 54

Машин, техник тоо 1 4

Захиргааны арга хэмжээ

Аж ахуйн нэгж, байгууллага тоо 3 20

Албан тушаалтан тоо 1 1

Иргэн тоо 27 27

Сурталчилгаа

Орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр тоо 175 52

Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад лекц яриа

тоо 234 54

Усны осол:

Аварсан хүн тоо 1 2

Нуранга:

Аварсан хүн тоо -

Заавал биелүүлэх албан шаардлага тоо 404 299

Мэдэгдэл тоо 581 209

Гал унтраах анги дуудлагаар гарсан тоо 74 105

Гал дээр ажиллаж унтраасан тоо 21 95

Гал түймэр гарсан тухай акт тоо 41 43

Танилцуулга, дүгнэлт тоо 26 85

Ажиллагаа зогсоох тогтоол тоо

Өөрөө унтраасан тоо 11

Зөрчлийн тэмдэглэл тоо 12 23

Мэдээллээр ирсэн тоо 21 18

Эх үүсвэр: Аймгийн Онцгой байдлын газар


40

В. ТҮҮВЭР СУДАЛГАА

Үзүүлэлт сар

Өрхийн нийгэм эдийн засгийн судалгаа

Ажиллах хүчний судалгаа Дүн

Хамрагдсан өрхийн тоо

Олгосон судалгааны урамшуулал

/ төгрөг /



/ төгрөг /



/ төгрөг /

Дүн 374 1 870 000 600 1 800 000 974 3 670 000

1 34 170 000 50 150 000 84 320 000

2 34 170 000 50 150 000 84 320 000

3 34 170 000 60 180 000 94 350 000

4 34 170 000 50 150 000 84 320 000

5 34 170 000 50 150 000 84 320 000

6 34 170 000 60 180 000 94 350 000

7 34 170 000 50 150 000 84 320 000

8 34 170 000 50 150 000 84 320 000

9 34 170 000 60 180 000 94 350 000

10 34 170 000 60 180 000 94 350 000

11 34 170 000 60 180 000 94 350 000


41

Documents

ЭДИЙН ЗАСГИЙН БАЙДАЛ sar.pdf · бусад ямар нэгэн шинж тэмдэг, өөрөөр хэлбэл, зүрхний цохилт, хүйний судасны