25
02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve duyarlılığa göre geniş bir spektrumda sınıflandırılır Acil muayene ile kabaca sınıflama yapılmalı ve duruma uygun acil girişimler yapılmalıdır Sınıflamada; klinik öykü, fizik muayene, laboratuvar değerleri ve radyolojik değerlendirme önemlidir AKUT EKLEM ŞİKAYETLERİNİN PROVAKATÖRLERİ Eklem kartilajının dejenerasyonu (osteoartrit) İmmün sistemle ilgili bozukluklar (RA, romatoid ateş ve gonokokal artrit) Kristal bağımlı inflamasyon (gut ve psödogut) Seronegatif spondiloartropatiler (ankilozan spondilit ve reiter) Bakteriyel invazyon( septik veya lyme artriti) Viral invazyon (viral artrit) Bu olaylar eklem kartilajının ve eklem yüzeylerinin yapısını bozarak inflamatuar olayları tetikler Eklem hastalıklarını değerlendirmede en kullanışlı yöntem sinoviyal sıvı değerlendirilmesidir Küçük eklemlerin aspirasyonları zor ya da mümkün olmayabilir

02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

1

Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi

F.T.M. Acil Tıp A.D.

Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve duyarlılığa göre geniş bir spektrumda

sınıflandırılır

Acil muayene ile kabaca sınıflama yapılmalı ve duruma uygun acil girişimler yapılmalıdır

Sınıflamada; klinik öykü, fizik muayene, laboratuvar değerleri ve radyolojik

değerlendirme önemlidir

AKUT EKLEM ŞİKAYETLERİNİN PROVAKATÖRLERİ

• Eklem kartilajının dejenerasyonu (osteoartrit)• İmmün sistemle ilgili bozukluklar (RA, romatoid ateş

ve gonokokal artrit)• Kristal bağımlı inflamasyon (gut ve psödogut)• Seronegatif spondiloartropatiler (ankilozan spondilit

ve reiter)• Bakteriyel invazyon( septik veya lyme artriti) • Viral invazyon (viral artrit)

Bu olaylar eklem kartilajının ve eklem yüzeylerinin yapısını bozarak inflamatuar

olayları tetikler

Eklem hastalıklarını değerlendirmede en kullanışlı yöntem sinoviyal sıvı

değerlendirilmesidir

Küçük eklemlerin aspirasyonları zor ya da mümkün olmayabilir

Page 2: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

2

Normal Noninflamatuar İnflamatuar Septik

Berraklık Berrak Berrak Bulanık Bulanık

Renk Renksiz Sarı Sarı Sarı

WBC <200 <200-2000 200-50000 >50000

PMN (%) <25 <25 >50 >50

Kültür Negatif Negatif Negatif Pozitif >%50

Kristal Yok Yok Multipl Yok

İlişkili Hastalık

Osteoartrit, travma, romatoid ateş

Gut, psödogut, spondiloartropati

ler, RA, SLE, lyme

Non-gonokokal, gonokokal

artrit

ETKİLENEN EKLEM SAYISI

HASTALIKLAR

1 ise: monoartrit Travmanın indüklediği artritİnfeksiyoz/septik artrit

Gut, psödogutOsteoartrit

Lyme hastalığıTümör

Avasküler nekroz

<3 ise: oligoartrit Lyme hast.Reiter sendromu

Ankilozan spondilitGonokokal artritRomatoid ateş

>3 ise: poliartrit Romatoid artritSLE

Viral artritKronik Osteoartrit

Hastaların yaşı ve cinsiyeti tanıya yardımcı olur

Septik artrit infant ve çocuklarda önemlidir

Yaş gruplarına göre belirli organizmaların sıklığı artar

HASTA ORGANİZMA ANTİBİYOTİKNEONATAL VE

İNFANTStafilokok,Gr (-) bakteriler,

grup B streptokoklar, candida

Aminoglikozid, 3. kuşak sefalosporin ampisilin-

sulbaktam

<5 YAŞ Stafilokok, streptokok, Haemophilus influenza

Sefuroksim, Ampisilin-sulbaktam

>5 YAŞ VE ADULTLAR

Stafilokok,neissera Gonore,streptokok

3.Kuşak sefalosporin,Ampisilin-sulbaktam

AYAKLA BULAŞAN

Stafilokok, psödomonas Seftazidim yada aminoglikozid

I.V. İLAÇ BAĞIMLILARI

Stafilokok, Gr (–) basil Aminoglikozid, ampisilin-sulbaktam

ORAK HÜCRELİ ANEMİ

Salmonella Siprofloksasin,ofloksasin yada seftriakson

Yetişkinlerde ve seksüel olarak aktif kişilerde gonokokkal artrit ve klamidya üretriti ile ilişkili

Reiter Sendromu riski artar

Kristallerin indüklediği artritler çoğunlukla orta yaşlı adultlarda görülürler

Page 3: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

3

Gut, 40 yaş üstü erkeklerde en sık rastlanan inflamatuar eklem hastalığıdır

Klasik gut hastaları monoartriti olan orta yaşlı erkek hastalardır

Kadınlar ise orta yaşın sonunda fakat poliartrit olarak guttan etkilenirler

Yaşla beraber romatoid artrit ve osteoartrit insidansı da artar

Osteoartrit, 60 yaşın üzerini etkilerken romatoid artrit daha erken yaşları etkiler

Romatoid artrit klasik olarak ilerleyici ve poliartiküler simetrik eklem tutulumu yapar

SİNOVİYAL SIVI ÇALIŞMALARI

• Eklem sıvısında gram boyama, lökosit sayımı, kristallerin gösterilmesi için hazırlanan preparatlar ve kültür rutin olarak analiz edilebilir

• Glukoz ve laktat seviyeleri ölçülebilir• Gonokoklar ve anaerobikler açısından kültür

yapılması önemlidir• Kesin mekanizmalar, klasik eklem aspirasyon

bulgularıyla belirlenebilir

LABORATUVAR TESTLERİ

• Akut durumlarda eklem aspirasyonu dışında birçok testte tanıya yardımcıdır

• ESR, akut inflamatuar durumlarda ve reaktif artritlerde (septik, gonokokal, kristallerin indüklediği, spondiloartropatiler, RA, Lyme artriti) artar

• ESR, hastalık ve progresyonu açısından sensitif ve spesifik değildir

• ESR, çocuklarda ve genç infantlardaki septik artritte sensitivite oranı % 90’dır

• WBC’nin de septik artritte sensitivite ve spesifitesi zayıftır

• Pediatrik hastalarda septik artritte total WBC’nin % 30-60 oranında sensitif olduğu rapor edilmiştir

• Sola kaymanın ise sensitivitesi % 66’dır• Aynı bulgular adult populasyonda da

tanımlanmıştır• Septik artritte kültürün tanıdaki değeri

kısıtlıdır

LABORATUVAR TESTLERİ

Page 4: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

4

• Tanı daha çok klinikle konur• Kültür antibiotik seçiminde şarttır• Kan kültürünün sensitivitesi %23-40’tır• Ek olarak Lyme titresi, RF, ANA, ANCA, HLA-

B27, Lupus antikoagülanı ve tekrarlayan sinoviyal sıvı analizleri yapılabilir

LABORATUVAR TESTLERİ RADYOLOJİ

• İnflamatuar eklem değişiklikleri, travma, tümör, ankilozan spondilit, avasküler nekroz ve osteomyelitin farklı bulguları görülebilir

• Osteomyelitin radyolojik değişiklikleri semptomları takiben 7-14 günde ortaya çıkar

• Radyoizotop görüntüleme acil serviste pek kullanılmamaktadır

• Fakat OM, okkült fraktür, avasküler nekroz ve tümör açısından kullanışlı olmaktadır

ARTROSENTEZ SAHASININHAZIRLANMASI

• Artrosentez yapılacak alanda selülit ve impetigo olmamalıdır

• Artrosentez bu alandan yapılacak olursa eklem kontamine olabilir

• Diğer rölatif artrosentez kontraendikasyonları:– Koagülopati – Faktör replasmanı yapılmamış hemofilik hastalar – Prostetik eklemler

• Bu tür hastalara gerekli konsültasyonların ardından artrosentez yapılabilir

• Artrosentez cildin hazırlanması ve ve lokal anestezi ile başlar

• Öncelikle geniş bir alan povidon-iodin ile temizlenir• Daha sonra hava ile kurumaya bırakılır• Ciltten povidin-iodinin uzaklaştırılması amacıyla cilt

alkolle temizlenir.• Çünkü povidin-iodin eklemde kimyasal irritasyona sebep

olabilir yada aspirasyon sıvısını sterilize edebilir• Temizlenen alanın etrafı steril bir bezle kapatılır

ARTROSENTEZ SAHASININHAZIRLANMASI

• Büyük eklem aspirasyonu için 18 yada 19 gaugelik iğneler kullanılır

• Daha küçük eklemlerde eklem boyutuna göre iğneler kullanılır

• Aspire edilen sıvı kültüre, gram boyamaya, lökosit tayinine ve kristal analizine yollanır

• Artrosentez yeri tayini açısından acil hekimleri tarafından USG’de kullanılabilir

ARTROSENTEZ SAHASININHAZIRLANMASI

Page 5: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

5

OMUZ ARTROSENTEZİ

• Anterior yaklaşım:İğne korakoid proçesin hemen lateraline konulur

• Bu teknik hastanın yüzü doktora dönük şekilde otururken gerçekleştirilir

• İğne korakoid proçesle humerus başı arasından geçirilir

• Bu teknikte zorluk korakoid proçesin lokalizasyonunu bulmada yaşanabilir

• Posterior yaklaşım:Anterior yaklaşımyapılamadığı zaman uygulanabilir

• Hasta sırtı doktora dönük şekildeoturur

• Akromion palpe edilir• Posterolateral akromion köşesi

lokalize edilir• 1 cm inferior ve 1 cm medialden

iğne ile girilir

OMUZ ARTROSENTEZİ

DİRSEK ARTROSENTEZİ

• Dirsek için lateral yaklaşım kullanılır• Dirsek 90 º fleksiyonda alınır bir masaya

rastlanır• El pronasyondadır• Olecranon lateral kısmı, radius başı, distal

humerusun lateral epikondili lokalize edilir ve iğne ile buradan girilir

• Bu alana anconeus alanı denir

Page 6: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

6

EL BİLEĞİ ARTROSENTEZİ

• El bileği nötral pozisyonda iken artrosentez yapılır• Anatomik enfiye kutusu (extensor pollicis longus,

5. common extensor tendon) lokalize edilir• İğne bu iki tendon arasından deriye yavaşça itilir• Çocuklarda buranın septik artriti tespit edildiği

zaman hızlı bir şekilde ortopediyle konsülte edilir

DİZ ARTROSENTEZİ

• Diz eklemine patellanın lateral ya da medialinden girilir

• Hasta supin pozisyonuna alınır, diz uzatılır ve quadriceps kası dinlenme durumuna getirilir

• Patellanın orta noktası lokalize edilir • İğne ile patellar köşenin 1 cm inferiorundan

lateral yada medialden girilir• İğne patellanın posteriorundan horizontal olarak

boşluğa kadar itilir ve aspire edilir

Page 7: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

7

AYAK BİLEĞİ ARTROSENTEZİ• Lateral (subtalar eklem) ve medial (tibiotalar

eklem) yaklaşım uygulanır• Tibiotalar eklem girişimlerinde hasta supin

pozisyonuna alınır• Bu pozisyonda tibialis anterior ve extensor

hallucis longus tendonu medial malleolda lokalize edilebilir

• Sonra ayak plantar fleksiyona gtirilerek iğne deriden sulcusa doğru itilir

• İğne medial malleol ve tibialis anterior tendonu arasından itilir

Page 8: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

8

TRAVMATİK ARTRİT

• Travmatik hemartroz; ligamentöz yaralanma ya da intraartiküler fraktürlerle büyük oranda ilişkilidir

• Eklem aralığında sıvı toplanması ağrıyı oluşturur• Travmatik effüzyonların aspirasyonu ağrıyı

provake edebilir• Travmatik hemartrozun tedavisi;

immobilizasyonun sağlanması, buz uygulaması ve enfekte eklemin elevasyonuyla olur

TRAVMATİK ARTRİT

• Tekrarlayan ligamentöz ve artiküler yaralanmaları olan hastalar ortopedi tarafından değerlendirilmelidir

• Spontan hemartrozlar sistemik hastalıkların göstergesi olabilir

• Spontan hemartrozların ardında primer yada sekonder koagülopatiler aranmalıdır

TRAVMATİK ARTRİT

• Hemofili hastalarına spesifik faktör replasmanı yapılmalıdır

• Hemofililerde akut hemartroz için yapılan eklem aspirasyonunda dikkatli olunmalıdır, çünkü büyük kanamalara neden olunabilir

• Hematoloji ve ortopedi konsültasyonu istenmelidir

NON-GONOKOKAL SEPTİK ARTRİT

• 3 mekanizmayla septik artrit oluşur:–Bakterinin hematojenöz yayılımı– Farklı bir odaktan bakteri migrasyonu– Eklem içine bakterinin inokülasyonu

NON-GONOKOKAL SEPTİK ARTRİT

• Septik artrit medikal bir acildir• İnflamasyon günler içerisinde eklemi tahrip

eder• Birkaç saat içinde etkilenen eklemde şiddetli

bir ağrı başlar• 10 yıllık retrospektif yapılan ve 43 hastanın

katıldığı bir çalışmada hastaların %21’inde ateş ve eklem katılığı bildirilmiştir

NON-GONOKOKAL SEPTİK ARTRİT

• Non-gonokokal septik artrit daha çok monoartrit şeklinde görülür

• Eklem aspirasyonundan sonra ağrı kontrolü yapılır ve sinoviyal kültüre göre parenteral antibiyotik tedavisi başlanır

• Ortopedi ve enfeksiyon hastalıklarıyla konsülte edilir

Page 9: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

9

GONOKOKAL ARTRİT

• Gonokokal artrit, adolesan ve genç adultlarda septik artritin en sık nedenidir

• Eklem enfeksiyonları tipik olarak bir prodromal faza sahiptir

• Vezikülopüstüler lezyonlar genellikle parmaklarda görülebilir

• Sinoviyal sıvı kültürleri gonokokal artritte sıklıkla negatiftir

GONOKOKAL ARTRİT

• Sadece % 25-50 olguda kültür pozitiftir• Gonokokal artrit tedavisi non-gonokokal

artritle aynı prensipleri takip eder• N.gonore penisiline sensitiftir

KRİSTALLERİN İNDÜKLEDİĞİ SİNOVİT (GUT VE PSÖDOGUT)

• Kristallerin indüklediği sinovit primer olarak orta yaşlar ve erken adult dönemi ilgilendirir

• 40 yaşın üzerindeki erkeklerde en sık görülen inflamatuvar eklem hastalıkları ürik asit ve Ca-pirofosfat gibi kristallerin görüldüğü gut ve psödoguttur

• Hastalar acil servise akut atakla başvururlar

GUT VE PSÖDOGUT• Akut gut ve psödogut atağı sıklıkla bir travmayı,

cerrahiyi yada ürik asit düzeyini değiştiren ilaç tedavisini takiben oluşur

• Klasik olarak 1. MTF eklem akut gutta tutulan eklemdir

• Kronik gut artriti (Tofasöz gut)– Tofüs gelişimi tipiktir (SÜ kristalleri, MN hücreler)… parmak

ucu, avuç, ayak tabanı, aşil tendonu, olekronon ve kulakta– Renal tutulum (Ürat nefropatisi (interstisiyel nefrit, ürat

taşları)• Tanı eklem aspirasyonunda polarizan mikroskopla

kristallerin gösterilmesiyle konur• Ürik asit kristalleri mavi, Ca-pirofosfat kristalleri ise

sarı görünümdedir

GUT VE PSÖDOGUT

• Serum ürik asit düzeyleride tanıda kullanılabilir

• Fakat %30 ve üzeri hastada akut gut atağında ürik asit düzeyleri normal bulunmuştur

• Eklem aspiratında WBC düzeyleri sıklıkla yüksektir

• NSAID ile dramatik bir düzelme görülür

GUT VE PSÖDOGUT

• Tanı, gut veya psödogut olarak kesinleştiği zaman birinci basamak tedavi indometasin gibi NSAID ilaç olmalıdır

• Akut gut atağında allopurinol ve diğer ürikozürik ilaçların, aspirinin yeri yoktur

• Bütün NSAID’ler 1 haftalık böbrek fonksiyon testleriyle takip edilir

• İndometasinin etkin dozu 50 mg’dır

Page 10: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

10

GUT VE PSÖDOGUT

• Kolşisinde akut gutta kullanılan bir alternatif tedavidir

• Dozu 0,6 mg/h’dir• Kolşisinin bulantı ve diare gibi yan etkileri

vardır• IV kolşisinin myopati, nöropati, ölüm gibi yan

etkileri görülebilir• IV kolşisin 1-2 mg 1 saatte yavaşça uygulanır

GUT VE PSÖDOGUT

• Efektif bir analjezi ile hastalar taburcu edilebilir

• Profilakside allopurinol ve probenesid kullanılır

• Diüretikler, aspirin, siklosporin gutu tetikleyen ilaçlardır

Page 11: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

11

LYME HASTALIĞI

• Lyme hastalığı ile birliktelik gösteren artritik manifestasyonlar primer olarak haftalar, aylar, yıllar içinde ilerler

• Tipik olarak monoartiküler yada oligoartiküler ve asimetrik eklem tutlumu olur

• Genelde büyük eklemler etkilenir• Bursit ve tendinit şeklinde atakları olabilir

Page 12: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

12

LYME HASTALIĞI

• Artrosentezde kültür sonuçları genelde negatiftir

• Klinik spesmenden Borrelia burgdorferi izole edilebilir

• Tedavide 3-4 hafta antibiyotik kullanılır• Doksisiklin, penisilin G, amoksisilin ve

seftriakson kullanılır

ROMATOİD ARTRİT

• Romatoid artrit simetrik poliartiküler bir tutulum gösterir

• Uzun süren inaktif periodlar sonrasında eklemlerde katılık görülebilir(sabah tutukluğu)

• Multisistem bulgular görülebilir• Depresyon ve generalize myaljiler görülebilir

ROMATOİD ARTRİT

• Ekstraartiküler semptom ve bulgular perikardit, myokardit, plevral efüzyon, mononöritis multiplex sendromunu içerir

• Artrosentez mayi inflamatuvar karakterdedir• Tedavide amaç ağrı ve inflamasyonu gidermektir• Salisilatlar ve diğer NSAID’ler tedavide köşe

taşıdır

ROMATOİD ARTRİT

• İmmobilizasyon ağrıyı önlemede yararlıdır

• Uzun dönem tedavide antimalaryaller, altın tuzları, metotreksat kullanılır

Page 13: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

13

ROMATOİD ARTRİT TANI KRİTERLERİ

• 1 saatten uzun süren sabah sertliği• >3 eklemde yumuşak doku şişliği• PIP, MCP ya da bilekte şişlik• Simetrik şişlikler• Subkutan nodüller• RF (+)• Periartiküler osteopeni (2 yılda oluşur)

– Tanı için ilk 4 kriterin 6 aydan fazla sürmesi ve en az 4 kriterin (+) olması gereklidir

ROMATOİD ARTRİT

• Kuğu boynu deformitesi• Düğme iliği deformitesi• Dorsum manus atrofisi• Ulnar deviasyon• Atlantoaksiyal subluksasyon• Krikoaritenoid eklem tutulumu

Page 14: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

14

Page 15: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

15

EKSTENSOR TENDON RÜPTÜRÜ

PIP EKLEMLERİNDE ŞİŞLİK

Page 16: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

16

DİRSEKTE NODÜL

MKF’DE NODÜL

PİP, MKP: sinovitMKP: subluksasyon

Kuğu Boynu

Page 17: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

17

OSTEOARTRİT

• En sık görülen romatolojik hastalıktır• Osteoartritde eklemde destrüksiyon olur• Simetrik ve poliartiküler tutulum görülür• Fakat osteoartrit tipik olarak dizde çoğunlukla

akut monoartrit şeklinde görülür• Effüzyon küçüktür ve aspirasyonu zordur, eğer

aspire edilebilirse, sonuç non-inflamatuvar olarak gelecektir

OSTEOARTRİT • El:

– DIP ise:Heberden nodülleri– PIP ise:Bouchar nodülleri– Çamaşırcı eli

• Diz: varus deformitesi• Kalça:internal rotasyon kaybı• Ayak: en sık 1. metakarpofalengeal eklem

etkilenir (halluks rigidus)• Omurga:osteofitler, disk aralığında daralma,

subkondral skleroz, kemik kistleri

Page 18: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

18

OSTEOARTRİT• Radyografide eklem aralığı daralmıştır ve

artiküler kartilajda destrüksiyon vardır • Tedavide RA’deki gibidir • Etkilenen eklem dinlendirilir• Salisilatlar ve NSAID’lar kullanılır• Kortikosteroidler bu hastalıkta kullanılmaz• Hastalık total eklem replasmanı yapılacak

düzeye kadar ilerleyebilir

SEKONDER OSTEOARTRİT• Travma• Genetik ve ailevi özellikler• Paget• Gut• Romatoid artrit• Osteopetrosis• Obesite• DM• Hipotroidi• Akromegali• Hemakromatosis

Page 19: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

19

Heberden-Bouchard, minimal sinovit

1st MCPC OA

Page 20: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

20

SERONEGATİF SPONDİLOARTROPATİLER

• RF negatifliği ve omurga tutulumu • İnflamatuvar periferik artrit • Oral aft • Psoriyatik deri ve tırnak lezyonları • Göz tutulumu (konjonktivit, üretrit)• Asimetrik oligoartrit• HLA-B27 (+)

SERONEGATİF SPONDİLOARTROPATİLER

• Ankilozan Spondilit• Reiter Sendromu• Reaktif artrit• Psöriyatik artrit • İnflamatauvar barsak hastalıklarıyla ilişkili

artrit• Whipple Hastalığı

ANKİLOZAN SPONDİLİT

• Aksiyal iskeletin en sık inflamatuar hastalığıdır• Omurgayı ve pelvisi etkileyen bir seronegatif

spondiloartropatidir• E > K, 20 – 30 Yaş• RA ile aynı olarak sabah tutukluğu ve

multisistemik tutulum yapar• HLA-B27 antijenin olması ve RF (-) olması ile

farklılık gösterir

ANKİLOZAN SPONDİLİTKLİNİK

• Kas-iskelet sistemi: – Sakroileit* (bilateral)– Spondilit(inflamatuar bel ve sırt ağrısı, omurga ve

toraks hareketlerinin azalması/kaybı, kontraktürler)

• Periferik artrit (kalça, omuz)• Göğüs ekspansiyonu azalmıştır

ANKİLOZAN SPONDİLİT

• Hastalar 40 yaşından genç, egzersizle ağrısı düzelen, sabah tutukluğu olan ve bu durumu son 3 aydır devam eden hastalardır

• Bel ağrısı ile gelen hastanın göğüs ekspansiyonunda azalma olan hastalarda akla gelmelidir

Page 21: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

21

ANKİLOZAN SPONDİLİT• Radyografide sakroileit ve bambu kamışı

vertebra klasik bulgulardır• Normal lordozun kaybolması en erken

belirtisidir• Anterior longitudinal ligamentte kalsifikasyon• Vertrebralarda kareleşme• İntervertabral disklerin dış kısmında

ossifikasyon (sindesmofit),• Tedavide amaç NSAID ile tedavinin kontrolüdür,

FTR önerilir; kontraktür gelişmişse cerrahi önerilir

Göz,en sık tutulan eklem dışı organdır

Erken evre SAKROİLEİT

Geç evre SAKROİLEİT

Kareleşme FüzyonLigament kalsifikasyonuBambu kamışı

Page 22: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

22

REİTER SENDROMU

• Reaktif artrit olarakta adlandırılır ve bir seronegatif spondiloartropatidir

• İnfeksiyoz bir hastalıktan 2-6 hafta sonra ortaya çıkan asimetrik oligoartritle karakterizedir

• Reiter sendromunun klasik triadı (1 ay süren): – Artrit (kronik, migratuar ve asimetrik, sıkça alt

ekstremitenin büyük eklemlerinde)– Üretrit– Konjonktivit

REİTER SENDROMU

• Klamidya ve ureoplazma en sık görülen enfeksiyoz ajanlardır

• Diarede reaktif artriti presipite edebilir• Salmonella, yersinia, mikoplazma, shigella ve

kompilobakter enfeksiyonları da tetikleyici faktör olabilir• Sinoviyal sıvı aspiratları inflamatuvar karakterdedir• Tedavide ağrı kontrolü için NSAID kullanılır• Çok ağır vakalarda steroid ve metotreksat kullanılır• Antibiyotikler kullanılmaz

Page 23: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

23

BURSİTLER

• İnsan vücudunda 150’den fazla bursada akut yada kronik inflamasyon içerebilen bursa bulunur

• Bursitler etiyolojilerine, vücut lokalizasyonlarına, enfeksiyonlarına göre sınıflandırılır

• Etiyolojik olarak travmanın indüklediği, kristallerin indüklediği, romatoid ve idiopatik form olarak sınıflandırılır

• Enfeksiyoz olarak septik ve aseptik olarak sınıflandırılır

BURSİTLER

• S.aureus major enfeksiyoz ajandır.• Fakat S.epidermidis ve streptokoklarda

enfeksiyon yapabilirler.• Lokalizasyonuna göre ise halı temizleyicisi dizi

(prepatellar bursit) veya öğrenci dirseği (olecranon bursit) gibi sınıflandırılır.

• Burada olayı tetikleyen travmadır.

BURSİTLER

• Genel prensip olarak bursa yaralanmalarında elevasyon ve uygun giydirme yapılmaktadır.

• İlaç tedavisinde NSAID’ler primer farmakoterapik yaklaşımdır.

• Etkilenen bursaya steroid enjeksiyonuda septik bursit olguları dışında kullanılabilir.

BURSİTLER

• Septik bursit olguları genelde oral antibiyotiklere iyi cevap verir.

• Seçilmiş hastalarda agresif I.V. Antibiyotik tedavi, insizyon ve debritman ve açık irrigasyon yapılabilir.

• Bu hastalar bursalarında pürülan enfeksiyonun olduğu, yumuşak dokuya yayılım gösteren eklem anormalliklerinin olduğu, oral tedaviye yanıt vermeyen hastalardır.

OLECRANON BURSİTİ• Dirseğin extensor yüzünde bulunan bir

bursadır• Olecranon bursitli hastalar sıklıkla

palpasyonla gergin ve ödematöz bir bursa ile prezente olurlar

• Bursalarda ödeme bağlı olarak gelişen şişlik basıya ve hareket kısıtlılığına neden olur

• Hareketle artan ağrı da eklemin hareketini kısıtlar

• Bursada eritem ve sıcaklık görülür

OLECRANON BURSİTİ

• Non-septik bursiti septik bursit ve kristallerin indüklediği bursitten ayırmak klinik olarak uğraştırıcı birşeydir

• Kristallerin indüklediği bursitte sıklıkla dirseğin extensor yüzlerinde gut tofüsleri görülür

• Burada bursadan alınan sıvı analizleri tanı koydurucudur

Page 24: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

24

OLECRANON BURSİTİ• Septik ve non-septik bursit ayrımını

yapmak zordur• Fiziksel bulgulara ve hikayeye göre bu

ayrım zor olur• Fakat septik bursitte alınan aspirasyon

sıvısının ısısında diğer bursite göre 2,1 ºC’ lik bir yükseklik vardır

SEPTİK TRAVMATİK VE İDİOPATİK

KRİSTALLERİN İNDÜKLEDİĞİ

GÖRÜNÜM Saman renkli ve seroanjinöz

Saman renkli, seroanjinöz,kanlı

Saman renkli yada kanlı

LÖKOSİT ~75000 ~1100 ~2900

İÇERİK PMNL Mononükleer Değişken

BURSADAKİ GLUKOZUN

SERUMA ORANI<%50 >%50 Bilinmiyor

GRAM BOYAMA %70 (+) - -

KRİSTAL VARLIĞI

Yok Yok Var

KÜLTÜR Pozitif Negatif Negatif

OLECRANON BURSİTİ• Olecranon bursit aspirasyonu etkilenen

bursaya lateral yaklaşımla olur• Eklem aspirasyonundaki gibi steril bir

teknikle sıvıyı aspire etmek mümkün olur

• Olecranon bursiti hasta yönetimi genel bursitli hasta yönetimi ile aynı prensipleri içerir

OLECRANON BURSİTİ• Septik bursitlerde bursa içine steroid

enjeksiyonundan kaçınılmalıdır• Çünkü steroid enjeksiyonu

inflamasyonun resorbsiyonunu kolaylaştırır

• Antibiyotik tedavisi oral olacaksa 14 gün sürmelidir

• İmmünsuprese hastalar, selülitli hastalar, enfeksiyonun sistemik bulgularının olduğu hastalar, toksik belirtilerin görüldüğü hastalarda parenteral tedavi ve operasyon düşünülür

PREPATELLAR BURSİT• Burada dizin ekstensor

yüzünde bulunan 4 bursadan herhangi birinde etkilenme söz konusudur

• Sıklıkla hikayede prepatellar alana alınan bir travma ya da aşırı kullanım söz konusudur

PREPATELLAR BURSİT

• Prepatellar bursadan sıvı aspirasyonu etkilenen bursaya medial yada lateral yaklaşımla yapılabilir

• Tedavide konservatif davranılır ve genellikle antibiyoterapi kullanılır

Page 25: 02.02web.firat.edu.tr/myildiz/files/bursaeklemhastalik.pdf02.02.2012 1 Dr. Bengü MUTLU Fırat Üniversitesi F.T.M. Acil Tıp A.D. Eklemlerin akut problemleri yaşa, etiyolojiye ve

02.02.2012

25