Financat e Financat e KorporataveKorporatave

Cilat janë format e organizimit të biznesit?

• Pronësia e vetme ( Firmat individuale)• Partneriteti (Firma me ortakë)• Korporata ( Shoqëri aksionare)

1. Pronësia e vetme

- Përparësitë:• Struktura organizative e thjeshtë• Pronari i merr vetë të gjitha vendimet• Pronari e merr tërë fitimin• Fitimi taksohet vetëm njëherë ( taksa mbi të

ardhurat personale)

- Mangësitë:• Përgjegjësia e pakufizuar financiare• Burimet e financimit të investimeve janë të

kufizuara.

2. Partneriteti

Themelohet me dy ose më shumë pronarë

Përparësitë:• Aftësi organizuese dhe drejtuese e lartë• Pozitë më të mirë kreditore• Është e aftë të tërheqë më shumë kapital

Mangësitë:• Përgjegjësia e pakufizuar financiare• Për çdo vendim kërkohet aprovimi i ortakëve• Kanë jetë të kufizuar.

3. Korporata Ç’është korporata?

Disa nga bizneset e suksesshme të organizuara si korporata: General Motors, Chase Manhattan Bank, Microsoft, General Electric,Nestle, etj.

Çka janë aksionet?

Dy lloje kryesore të aksioneveve:

a) aksionet e zakonshme

b) aksionet preferenciale

Të drejtat nga posedimi i aksioneve

• E drejta e votës • E drejta në divident• E drejta që aksionarët e tanishëm të ndërmarrjes të

kenë përparësi që të blejnë aksionet e reja• E drejta në qasje në librat afariste • E drejta në rast bankroti • E drejta në transfer (shitje) të aksioneve

Varësisht nga ajo se a janë aksionet e tregtueshme publikisht apo jo kemi :

•Kompanitë e mbajtura afër (closely held)•Kompanitë publike.

Karatkeristikat e organizimit të firmës si korporatë:

Ka aftësi të tërheq investitor

Përgjegjësia e kufizuar financiare ( në rast se korporata falimenton ajo qka humb aksionari është vetëm vlera e investimit fillestar).

Drejtues të korporatës nuk janë aksionarët. Ata e zgjedhin Bordin e Drejtorëve i cili përfaqëson aksionarët dhe mbron interesat e tyre.

Egziston ndarja e pronësisë nga menaxhmenti gjë që e mundëson vazhdimsinë e biznesit.(Korporatat mund të jenë imortale.)

Legalisht korporata është e ndarë prej aksionarëve. Kjo bazohet në dispozitat e inkorporimit të cilat janë në përputhje me ligjet e shtetit.

Një nga mangësit kryesore të korporatave është se fitimi tatohet dy herë.

• Për të punuar korporata ka nevojë për mjete (asete) të cilat mund të jenë:

• Asete reale (materiale dhe jomateriale)

• Asete financiare (letrat me vlerë).

Roli i menaxherit financiar

Operacionet e firmës

(Asetet reale)

Menaxheri financiar

Tregjet Financiare

(Asetet financiare)

12

3 4b

Hyrja dhe dalja e parave në korporatë

Dy çështje themelore të menaxherit financiar :

1.Në çfarë asete reale firma duhet të investojë?

2.Si do të sigurohen paratë për investimin?

Përgjigjia në pyetjen e parë,paraqet vendim

investiv apo buxhetimin e kapitalit, ndërsa përgjigjia në pyetjen e dytë paraqet vendimin financiar.

Kush është menaxheri financiar?

Është personi i cili është përgjegjës për vendimet e rëndësishme investive apo financiare.

Menaxherët financiar në korporatat e mëdha

Udhëheqësi financiar(CFO)

Politikën financiare Planifikimin e korp.

Kontrollori:Përgatitja e Raporteve financiareKontabilitetin Tatimet

Arkëtari:Menaxhimi i cash-itSigurimi i kapitalitKorrespodencënMe bankat

Në korporata mund të paraqitet problemi i ashtuquajtur baza-agjenti.

Shpenzimet e agjencisë paraqiten kur:

1. Menaxherët nuk tentojnë që ta maksimizojnë vlerën e firmës

2. Aksionarët kanë shpenzime për monitorimin e menaxherëve dhe ndikojnë në aksionet e tyre.

PYETJE:

1. Ç’është korporata?

2. Tregoni disa shembuj të korporatave të njohura dhe veprimtarinë e tyre?

3. Çka përfshijnë vendimet investive dhe financiare?

4. Çka janë kompanitë publike?

5. Kush e menaxhon korporatën?

6. Pse themi se ekziston ndarje e pronësisë nga menaxhmenti i korporatës?

7. Nëse falimenton një korporatë, çfarë përgjegjësie kanë aksionarët dhe kush i paguan borxhet?

8. Cili është qëllimi kryesor i menaxhmentit të korporatave?

9. Çka kuptoni me konfliktin baza-agjenti?10. Kur paraqiten shpenzimet e agjencisë?11. Çka kuptoni me dispozitat e

inkorporimit?12. Cilat jane format e organizimit te

bizneseve?13. Ç’është pronësia e vetme dhe

partneriteti?

14. Cili është roli i menaxherit financiar?

15. Çka janë asetet reale e çka ato financiare?

16. Si i siguron korporata paratë e nevojshme?

17. Si bëhet hyrja e parave në korporatë dhe dalja nga korporata?

18. Për çka është përgjegjës udhëheqësi financiar (CFO)?

19. Për çka është përgjegjës kontrollori?

20. Cilat janë detyrat e arkëtarit?

II.Sistemi financiar dhe ekonomia

Tre grupe potenciale të kursimtarëve dhe huamarrësve në ekonomi:

1. familjet

2. bizneset

3. qeveritë.

Sistemi financiar siguron tre shërbime kryesore financiare:

1. Ndarjen e rrezikut

2. Likuiditetin

3. Informimin

Tregjet financiare

Dimensionet e tregut financiar janë:

1. Tregu i parave 2. Tregu i kapitalit3. Tregu devizor4. Tregu i derivateve financiare.

*Tregu primar dhe sekondar

Institucionet financiare

Ndërmjetësuesit financiarë

•bankat,

•unionet kreditore,

•fondet e përbashkëta,

•kompanitë e sigurimeve dhe

•fondet e pensioneve

Paraja

Ç’është paraja?

• Oferta e parasë është sasia e tërësishme e parasë në një ekonomi.

• Banka qendore dhe politika monetare kreditore.

• Kërkesa për para.

III. INSTITUCIONET FINANCIARE

Organizatat kryesore në sistemin financiar

1. Institucionet e tregut të letrave me vlerë: bankat investive,firmat brokere dhe bursat e organizuara

2. Institucionet investive :fondet e përbashkëta dhe kompanitë financiare

3. Institucionet kursimore kontraktuese: bankat komerciale,institucionet kursimore dhe unionet kreditore.

4. Institucionet financiare të qeverisë.

1.Institucionet e tregut të letrave me vlerë

•Afarizmi bakar investiv

Nënshkrimi -bankat investive nënshkruajnë aksionet e reja,garantojnë një çmim për firmën emituese,si rezultat i shitjes me çmim më të lartë realizojnë fitimin i cili njihet si shpërndarje.

Emitimi me bazë tërë apo asnjë- banka investive nuk garanton se do të t’u shesë investitorëve tërë emisionin e aksioneve por ajo bënë përpjekje që ti shesë sa më shumë aksione me çmim të ofruar.

•Likuiditeti dhe ndarja e rrezikut: Tregjet sekondare

• Brokerët

• Dilerët

• Këmbimet e letrave me vlerë mund të bëhet në dy mënyra:

1.përmes bursave

2.përmes OTC (over the counter).

2. Institucionet investive

Fondet e përbashkëta

Janë ndërmjetësues financiarë që konvertojnë kërkesat e vogla individuale në një portofolio të diversifikuar të aksioneve, obligacioneve,hipotekave dhe instrumentet e tregut të parasë.

Fondet e përbashkëta mund të jenë me fund të mbyllur (closed end) apo me fund të hapur (open-end).

Kompanitë financiare

Janë ndërmjetësuese të cilat grumbullojnë shuma të mëdha të parave,duke shitur letrat komerciale dhe letrat me vlerë të sigurta. Pastaj këto fonde i shfrytëzojnë për të dhënë hua të vogla për familje dhe biznese.

Llojet e kompanive financiare:

1. Kompanitë financiare të konsumatorëve

2. Kompanitë financiare të bizneseve

3. Kompanitë financiare të shitjes.

3.Institucionet e kursimit të kontraktuar

• Kompanitë e sigurimeve

Kompanitë e sigurimit të jetës

Kompanitë e pasurisë dhe dëmeve

Parimet e Menaxhimit te sigurimeve

• Parashikimi I rrezikut

• Problemet e K. te sigurimit

• Hazardi moral

• Zgjedhja adverzive dhe screeningu

• Primete bazuara ne rrezik

Mbrojtja nga Hazardi moral

• Zbritjet

• Kosigurimi

• Marrveshjet restriktive

Fondet e pensioneve

• Me kontribute te definuara

• Me beneficione te definuara

3. Institucionet kursimore kontraktuese

1. Bankat depozitare

2. Shoqatat kursimore dhe kreditore

3. Bankat e kursimeve

4. Unionet kreditore.

4. Institucionet financiare të qeverisë

• Qeveritë marrin pjese në ndërmjetësimin financiarë në dy mënyra:

1. Në mënyrë direkte,përmes institucioneve financiare të qeverisë (Agjencionet kreditore të qeverisë),

2. Në mënyrë indirekte, duke garantuar për kreditë e lejuara nga ndërmjetësuesit financiarë privatë.