6 настай хүүхдийн нас сэтгэхүйн онцлог

Монгол Улсын Боловсролын Их Сургуулийн Багшийн Сургууль

Материал боловсруулахдаа хийсвэр сэтгэлгээгээ хөгжүүлсэн загвар схем

Оршил 6 настны• Оюун ухааны хөгжил• Сэтгэл зүйн онцлог• Үе тэнгийнхэнтэйгээ харилцах

харилцаа, харилцааны онцлог• Нийгэмшихүй• Хөдөлгөөний чадварууд

6 настны оюун ухааны хөгжилХүүхдийн хөгжлийн цогц асуудлын нэг

хэсэг нь оюун ухааны хөгжил юм. Оюун ухаан гэдэг нь маш энгийнээр томьёолбол юмны учир олох, ойлгох, ерөнхий чадвар гэж хэлж болно.Зургаан настай хүүхэд сургуульд орох үйл явдал нь долоон найман настай хүүхдээс онцлог ялгаатай.

• Энэ үед түүний тоглох үйл ажиллагаа чухал байр суурь эзэлсээр байх боловч голлох үйл ажиллагаа нь сурах үйл ажиллагаа болно. Энэ үйл ажиллагаа нь энэ насны хүүхдийн хөгжлийг тодорхойлж цааш нь авч явдаг.

Зургаан настай хүүхдэд оюун ухааны дараах чадамж төлөвшдөг

Сэтгэхүй• Арифметикийн энгийн бодлого бодно• Дуу хоолой, хэл ярианы өнгө ялгаатай

болонтөстэй талыг ялгаж чадна.• Зураг дүрс, хэвлэмэл үгс, тоо зэргийг

сонирхож эхэлнэ.• 100 хүртэл хийсвэрээр тоолж чадна.

• Цаг хугацаа,орон зайн анхны мэдэгдэхүүнтэй болно.

Хүртэн төсөөлөхүй: • Хурц тод, нүдэнд харагдах зүйлд

анхаарлаа төвлөрүүлээд гол зүйлийг орхидог.

• Анхаарлын багтаамж 3-4 обьект, төвлөрөх хугацаа 7-10 мин

• Ой тогтоолт нь санамсаргүй өнгөц шинжтэй, юмыг байгаа чигээр нь тогтоож сэргээн санана.

• Хараа, сонсголын ой түлхүү хөгжинө. • Өдөр тутмын амьдрал дахь хэрэглэдэг

зүйлс, сонирхолтой сэтгэл татсан зүйлээ амархан тогтооно, сэргээн санах нь сул байдаг.

•

Танин мэдэхүйн хөгжил• Ой тогтоолт нь санамсаргүй, өнгөц

шинжтэй байна.• Хурдан тогтооно, түргэн мартана.• Хүсэж байгаа зүйл хийх ёстой зүйлийн

ялгааг мэдэрнэ.

Хэл яриа• Хэл яриа хурц, идэвхтэй үгийн нөөц

нэмэгдэнэ.• Шүлгийг урнаар уншихыг эрмэлзэнэ.• Үгэн тоглоомоор тоглох дуртай болно.• Үеийнхэн болон таньдаг хүүхэдтэй

мэндчилнэ.

Зургаан настны сэтгэл зүйн хувийн онцлог• Өөдрөг, баяр баясгалантай• Хөдөлгөөнтэй, идэвхтэй• Сониуч, танин мэдэх гэсэн асар их

тэмүүлэлтэй.• Соргог , ажигч гярхай• Итгэмтгий, гэнэ цайлган• Насанд хүрэгчдэд хязгааргүй

итгэдэг.• Насан хүрэгчдийн үнэлгээнд

баримжаалдаг.

Үе тэнгийнхэнтэйгээ харилцах харилцаа

6 настай хүүхдүүдийн үерхэл нөхөрлөл нь бие бялдар зан төлвийн онцлог, газар зүйн байрлал зэрэг хүчин зүйлд үндэслэдэг байна. Найз нөхөр гэдэг нь

• Хамт тоглодог• Нэг гудам эсвэл нэг байранд амьдардаг.• Нэг ширээнийн ард суудаг.• Олон гоё тоглоомтой хүүхэд байдаг.

Үе тэнгийнхэнтэйгээ харилцах харилцааны онцлог

• Өөртөө төвлөрсөн шинжтэй.• Хүүхэд бусдын байр суурийг ойлгох

чадвар сул• Үерхэл нөхөрлөлийн харилцаа бат бөх

бус, богино хугацааы харилцаа холбоо амархан үүсэж, амархан задарч болно.

• Сургуульд орсноор найз нөхдөө сонгохдоо сурлагын амжилтад баримжаална.

• Нийгэмшихүй гэдэг нь хүүхэд өөрийн амьдарч буй хүрээлэл, нийгмийн орчны үнэт зүйлс, уламжлал, ёс заншил, соёл, үүрэг,хүлээлтийг эзэмших үйл явц бөгөөд амьдралын турш үргэлжилнэ. Хүүхэд тоглож, бусад төрлийн үйл ажиллагаанд оролцож, насан хүрэгчид болон үе тэнгийнхэнтэйгээ харилцах явцад бусад хүмүүстэй аж төрөх, тэдний сонирхлыг харгалзах, зан үйлийн дүрэм горимыг мөрдлөг болгох нийгмийн чадварт суралцана.

6 настай хүүхдийн нийгэмшихүй

1. Толгойноос доошоо хөлийн хуруу хүртэлх дарааллаар хөгждөг

2. Хөдөлгөөний хөгжлийн чадвар биеийн төв хэсгээсээ эхэлж хөгждөг

3. Хүүхэд бүх биеээрээ хөдөлж чаддаг болсныхоо дараа бусад нарийн хөдөлгөөнүүдийг хийж чаддаг

Хүүхдийн хөдөлгөөний хөгжлийн зарчим

6 настны биеийн хөдөлгөөний чадвар Хөдөлгөөнөө удирдан зохицуулах чадвартай байна.

Хөдөлгөөнүүдийг эвсэл, хурд, тэнцвэртэй гүйцэтгэж чадна.• Хөлийнхөө өлмий дээр төвөггүй үсэрнэ, гүйнэ. • Нарийхан зураас дээгүүр явна. • Хөгжмийн ая, ритмийн дагуу бужгийн хөдөлгөөн хийнэ. • Гараа юм бариад шатаар өгсөж уруудна. • Аль ч хөл дээрээ догонцон үсэрнэ. • Өнхөрч байгаа бөмбөгийг өшиглөнө. • Бөмбөг өнхрүүлж байг ононо.

6 настны гар хурууны хөдөлгөөний чадвар

Нүдний хараа, гарын хөдөлгөөнөө сайтар уялдуулна. Гар, хурууны нарийн нийлмэл хөдөлгөөн хийж чадна.

• Хүрээнээс нь илүү гаргалгүй дүрсийг будна. • Хүнийг толгой, цээж, хөл, нүд, ам, хамартай зурна. • Ямар нэг дүрсийг дуурайлгаж зурна. • Тэгш өнцөгт, дугуй, ам дөрвөлжин, гурвалжин дүрс зурна. • Бусдын туслалцаатайгаар цаасыг нугалж элдэв дүрс хийнэ. • Зураасын дагуу хайчилна, цаасыг цавуудаж хооронд нь

наана. • Баримлаар жижиг хэсгүүдийг чимхэж тогтоож барина. • Гутлынхаа үдээсийг үднэ (зарим хүүхэд бусдын

туслалцаатайгаар), тайлна.

6 настнуудад тохиолдож буй хямрал бэрхшээлүүд1. Чөлөөтэй тоглох зав багссан2. Өдөр унтахаа больсон3. Өдрийн хоолны дэглэм өөрчлөгдсөн4. Хичээллэх хугацаа уртассан5. Удаан хугацаагаар суух болсон6. Хариуцлага өндөрссөн7. Гэрийн даалгавар хийх болсон8. Сэтгэл нь тайван биш, гэрийн даалгавар

хийн гэж түгшүүртэй.9. Орчин өөрчлөгдсөн10. Эцэг эхийн тавих шаардлага ихэссэн

Энэ бүх бэрхшээлүүдийг даван тулахад эцэг эхчүүд зөв аргаар ажиллах

хэрэгтэй.

Хүүхдийн хөгжлийг судалсан гадаад судлаачид

• Л.С.Выготсктий-• Ж.Пиажэ хүний оюун ухааны хөгжлийг 4

үеийг тодорхойлсон байдаг.• Ж.Брунер• Х.Гарднер

Хүүхдийн хөгжлийг судалсан монгол судлаачид

• “Хүүхдийн сэтгэцийн хөгжлийн зарим асуудал” Д.Батчулуун 1987 он

Ном зүй• Зургаан настай хүүхдийн сурах, сургах арга

зүй /2008 он/ Ш.Оюунцэцэг, Д.Алтанцэцэг• www.google.com сайтаас

http://www.mecs.gov.mn/data/Education/Zuvlumj_6_nas/surah-surgah-arga-zui.pdf

• http://www.slideshare.net/bdeegii_9100/6-11219336

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА