1

ก

ค ำน ำ

แผนการจดการเรยนรรายวชา ประจ าภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2562 ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ฉบบน จดท าขนเพอใชในการจดท าแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรรายวชา ตามแผนการลงทะเบยนเรยน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2562 หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนการจดกจกรรมการเรยนรวชาบงคบ รายวชาเลอกบงคบและรายวชาเลอกเสร จ านวน 6 วชา ไดแก วชาทกษะการเรยนร (ทร31001) วชาภาษาไทย (พท 31001) วชาเศรษฐกจพอเพยง (ทช 31001) วชาวสดศาสตร(พว32011) วชาหลกไทย(พท33015)และวชาทกษะการคดตดสนใจและแกปญหา(ทร03011) ซงมรายระเอยดประกอบดวย ตารางวเคระหเนอหา แผนการจดการเรยนรรายวชา ใบความร ใบงาน เฉลยใบงานและบนทกหลงสอน

ในการจดท าแผนการเรยนรรายวชา ฉบบนไดรบความรวมมอรวมใจอยางดยงจากผบรหาร ขาราชการ ครอาสาสมครฯ คร กศน. รวมกนแสดงความคดแลกเปลยนเรยนรจนเกดกจกรรมการเรยนรครบถวนตามตวชวด ผลการเรยนรทคาดหวงและคณลกษณะอนพงประสงคของสถานศกษา

ขอขอบคณ คณะผบรหาร ขาราชการ ทใหความร ค าแนะน า ท าใหแผนการจดการเรยนรรายวชาครงนประสบความส าเรจเปนรปเลมสมบรณ คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมนจะเปนประโยชนส าหรบผน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภภาพตอไป

คณะผจดท า

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม

ข

สำรบญ

เรอง หนำ ค ำน ำ ก สำรบญ ข แผนการจดกจกรรมการเรยนรรายภาคเรยน 1 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑ ปฐมนเทศนกศกษา ภาคเรยนท ๒/๒๕๖๒ 3 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๒ วชาทกษะการเรยนร : การเรยนรดวยตนเอง 6 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๓ วชาทกษะการเรยนร : การใชแหลงเรยนร 18 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๔ วชาทกษะการเรยนร : การใชแหลงเรยนร 31 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๕ วชาทกษะการเรยนร : การคดเปน 37 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๖ วชาทกษะการเรยนร : การจดการความร 45 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๗ วชาทกษะการเรยนร : การวจยอยางงาย 52 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๘ วชาการตดสนใจและการแกปญญหา : ทกษะการคด 59 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๙ วชาภาษาไทย : การพด 68 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๐ วชาภาษาไทย : การอาน 92 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๑ วชาภาษาไทย : การเขยน 105 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๒ วชาภาษาไทย : การวรรณคดและวรรณกรรมภาษาไทย 116 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๓ วชาหลกไทย : การสรางค า ประโยค 127 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๔ วชาเศรษฐกจพอเพยง : ชมชนพอเพยง 148 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๕ วชาเศรษฐกจพอเพยง : สถานการณโลกกบความพอเพยง 165 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๖ วชาวสดศาสตร : หลกวสดศาสตร สมบตวสด 173 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๗ วชาวสดศาสตร : มลพษจากการผลตและการใชงาน 185 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๘ วชาวสดศาสตร : หลกสะเตมศกษา 190 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๙ วชาวสดศาสตร : หลกสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐ 197 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๒๐ สอบปลายภาคเรยนท ๒ปการศกษาท ๒๕๖๒ 205 เอกสำรอำงอง 208 คณะผจดท ำ 209

1

แผนกำรจดกำรเรยนรรำยภำคเรยน ระดบมธยมศกษำตอนปลำย แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร กศน. ภำคเรยนท ๒ ปกำรศกษำ ๒๕๖๒

ครงท ว/ด/ป กจกรรม/โครงกำร สถำนท วธกำร ผรบผดชอบ หมำยเหต ๑ ๑ พ.ย.

๖๒ โครงการปฐมนเทศ นศ. ต าบล ภาคเรยน ๒/๖๒

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - ท าขอตกการพบกลม

คร กศน. ต าบล

๒ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การเรยนรดวยตนเอง

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๓ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การใชแหลงเรยนร

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๔ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การใชแหลงเรยนร

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๕ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การคดเปน

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๖ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การจดการความร

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๗ จดกจกรรมการเรยนรายวชาทกษะการเรยนร หวเรอง การวจยอยางงาย

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๘ จดกจกรรมการเรยนรายวชาการคดตดสนใจและการแกปญหาหวเรอง ทกษะการคด

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๙ จดกจกรรมการเรยนรายวชา ภาษาไทย หวเรอง การพด

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๐ จดกจกรรมการเรยนรายวชา ภาษาไทย หวเรอง การอาน

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๑ จดกจกรรมการเรยนรายวชา ภาษาไทย หวเรอง การเขยน

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

2

ครงท ว/ด/ป กจกรรม/โครงกำร สถำนท วธกำร ผรบผดชอบ หมำยเหต ๑๒ จดกจกรรมการเรยนรายวชา

ภาษาไทย หวเรอง วรรณคดและวรรณกรรมภาษาไทยกบการประกอบอาชพ

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๓ จดกจกรรมการเรยนรายวชา หลกไทย หวเรอง การสรางค า ประโยค

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๔ จดกจกรรมการเรยนรายวชา เศรษฐกจพอเพยง หวเรอง ชมชนพอเพยง

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๕ จดกจกรรมการเรยนรายวชา เศรษฐกจพอเพยง หวเรอง สถานการณโลกกบความพอเพยง

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๖ จดกจกรรมการเรยนรายวชา วสดศาสตร หวเรอง หลกวสดศาสตร

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๗ จดกจกรรมการเรยนรายวชา วสดศาสตร หวเรอง มลพษจากการผลต และการใชงาน

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๘ จดกจกรรมการเรยนรายวชา วสดศาสตร หวเรอง หลกสะเตมศกษา

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๑๙ จดกจกรรมการเรยนรายวชา วสดศาสตร หวเรอง หลกสะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสดใชแลว

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร

คร กศน. ต าบล

๒๐ สอบวดผลสมฤทธภปลายภาคเรยนท ๒ ปการศกษา ๒๕๖๒

สนามสอบทก าหนด

-ขอสอบปลายภาค คณะท างาน

3

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑

4

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร การปฐมนเทศนกศกษาใหม

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย ภาคเรยนท ๒/๖๒

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑ ๑ พ.ย.๖๒ ๑.ปฐมนเทศนกศกษา กศน.ภาคเรยนท ๒ ปการศกษา ๒๕๖๒

๑.ปฐมนเทศนกศกษา กศน.ภาคเรยนท ๒ ปการศกษา ๒๕๖๒ ๒.การใชหลกสตรสถานศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ๓.กจกรรมพฒนาผเรยน ๔.กจกรรมพฒนาคณภาพชวต(กพช.) ๕.วธการจดการเรยนการสอน ๖.การเทยบโอนผลการเรยน ๘.การจบหลกสตร

๑.แนะน าสถานศกษา/คณะคร - กศน.อ าเภอครรฐนคม - กศน.ต าบลยานยาว ๒.ชแจงการจดการเรยนหลกสตรนอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน ๒๕๕๑ - หลกการของหลกสตร - จดมงหมายของหลกสตร - ระดบการศกษา - สาระการเรยนร ๓.การจดกจกรรมพฒนาผเรยน ๔.การจดกจกรรมพฒนาคณภาพชวต ๕.การเทยบโอนผลการเรยน ๖.วธการจดการเรยนการสอน ๗.

๑. คมอนกศกษา

๑.การสงเกต ๒.การมสวนรวม

5

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ………………………………………….................……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

6

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๒

7

ตำรำงวเครำะหเนอหำ หลกสตรกำรศกษำนอกระบบระดบกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ ทกษะกำรเรยนร รหสวชำ ทร ๓๑๐๐๑ จ ำนวน ๕ หนวยกต

กศน.อ ำเภอครรฐนคม ส ำนกงำน กศน.จงหวดสรำษฎรธำน มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ

๑. สามารถประมวลความร ท างานบนฐานขอมล และมความช านาญในการอาน ฟง จดบนทก เปนสารสนเทศอยางคลองแคลวรวดเรว ๒. สามารถวางแผนและใชแหลงเรยนรไดอยางคลองแคลวจนเปนลกษณะนสย ๓. สามารถสรป องคความรใหม น าไปสรางสรรคสงคมอดมปญญา ๔. ความสามารถในการฝกทกษะการคดเปนทซบซอนเชอมโยงกบคณธรรม จรยธรรม ทเกยวของกบปรชญาคดเปนและสามารถระบถงปญหาอปสรรคการพฒนากระบวนการคดเปน และการแกไข ๕. สามารถวางแผนการวจย ด าเนนการตามแบบแผนอยางถกตอง ๖. สามารถวางแผนประยกตใชทกษะการเรยนรและศกยภาพหลกของพนทเปนเครองมอในการเพมศกยภาพ และขดความสามารถในการแขงขนใน ๕ กลม อาชพใหม

หวเรอง ๑. กำรเรยนรดวยตนเอง ตวชวด

๑ อธบายความหมาย ความส าคญ และกระบวนการของการเรยนรดวยตนเอง ๒ ปฏบตการฝกทกษะพนฐานทางการศกษาหาความร ทกษะการแกปญหา และเทคนคในการเรยนรดวยตนเองได และการวางแผนการเรยนร และการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง ๓ ฝกปฏบตทกษะการพดและการท าแผนผงความคด ๔ อธบายปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑ อธบายความหมาย ความส าคญ และกระบวนการของการเรยนรดวยตนเอง ๒ ปฏบตการฝกทกษะพนฐานทางการศกษาหาความร ทกษะการแกปญหา และเทคนคในการเรยนรดวยตนเองได และการวางแผนการเรยนร และการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง ๓ ฝกปฏบตทกษะการพดและการท าแผนผงความคด ๔ อธบายปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ

๑. ความหมาย ความส าคญ และกระบวนการของการเรยนรดวยตนเอง ๒. ทกษะพนฐานทางการศกษาหาความร ทกษะการแกปญหาและเทคนคในการเรยนรดวยตนเอง รวมทงการวางแผนการเรยนร และการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง ๓. ทกษะการพดและการท าแผนผงความคด ๔. ปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ

8

หวเรอง ๒. กำรใชแหลงเรยนร

ตวชวด ๑ อธบายความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การใชหองสมดและ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง ๒ บงชขอดขอเสยของแหลงเรยนร ๓ ปฏบตการเรยนรกบแหลงเรยนรตางๆไดเหมาะสม

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑ อธบายความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การใชหองสมดและ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง ๒ บงชขอดขอเสยของแหลงเรยนร ๓ ปฏบตการเรยนรกบแหลงเรยนรตางๆไดเหมาะสม

๑. ความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การเขาถงสารสนเทศ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง ๒. ขอควรค านงในการศกษาเรยนรกบแหลงขอมลตาง ๆ รวมทงนวตกรรมและเทคโนโลย

9

หวเรอง ๓. กำรจดกำรควำมร

ตวชวด ๑ อธบายความหมาย ความส าคญ หลกการ กระบวนการจดการความร การรวมกลมเพอตอยอดความร การพฒนาขอบขายความรของกลม การจดท าสารสนเทศเผยแพรความรได ๒ ปฏบตการดานทกษะกระบวนการจดการความรดวยตนเองและดวยการรวมกลมปฏบตการได ๓ สรปองคความรของกลม จดท าสารสนเทศองคความรในการพฒนาตนเอง ครอบครวได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑ อธบายความหมาย ความส าคญ หลกการ กระบวนการจดการความร การรวมกลมเพอตอยอดความร การพฒนาขอบขายความรของกลม การจดท าสารสนเทศเผยแพรความรได ๒ ปฏบตการดานทกษะกระบวนการจดการความรดวยตนเองและดวยการรวมกลมปฏบตการได ๓ สรปองคความรของกลม จดท าสารสนเทศองคความรในการพฒนาตนเอง ครอบครวได

๑. ความหมาย ความส าคญ หลกการ กระบวนการจดการความร การรวมกลมเพอตอยอดความร การพฒนาขอบขายความรของกลม การจดท าสารสนเทศเผยแพรความร ๒. ทกษะกระบวนการจดการความรดวยตนเองและดวยการรวมกลมปฏบตการ ๓. สรปองคความรของกลม จดท าสารสนเทศองคความรในการพฒนาตนเอง ครอบครว

10

หวเรอง ๔. กำรคดเปน

ตวชวด ๑. อธบายความหมาย ความส าคญของการคดเปน ๒. รวบรวมและวเคราะหสภาพปญหา ของตนเอง ครอบครวชมชน และคดวเคราะห โดยใชขอมลดานตนเอง ดานวชาการ และดานสงคม สงแวดลอม ๓. ก าหนดแนวทางทางเลอกทหลากหลายในการแกปญหาอยางมเหตผล มคณธรรมจรยธรรม และมความสขการประยกตใชอยางมเหตผลเหมาะสมกบตนเอง ครอบครวและชมชน/สงคม

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. อธบายความหมาย ความส าคญของการคดเปน ๒. รวบรวมและวเคราะหสภาพปญหา ของตนเอง ครอบครวชมชน และคดวเคราะห โดยใชขอมลดานตนเอง ดานวชาการ และดานสงคม สงแวดลอม ๓. ก าหนดแนวทางทางเลอกทหลากหลายในการแกปญหาอยางมเหตผล มคณธรรมจรยธรรม และมความสขการประยกตใชอยางมเหตผลเหมาะสมกบตนเอง ครอบครวและชมชน/สงคม

๑. ความเชอพนฐานทางการศกษาผใหญ/ การศกษานอกระบบทเชอมโยงมาสปรชญา คดเปน ๒. ความหมาย ความส าคญของการคดเปน ๓. การรวบรวมและวเคราะหสภาพปญหา ของตนเอง ครอบครว ชมชนและคดวเคราะห โดยใชขอมลดานตนเอง ดานวชาการ และดานสงคมสงแวดลอม ๔. กระบวนการและเทคนคการเกบขอมลการวเคราะห และสงเคราะหขอมลทง ๓ ประการ ของบคคลครอบครว และชมชน เพอประกอบการคด การตดสนใจ ๕. การก าหนดแนวทางทางเลอกทหลากหลายในการแกปญหาอยางมเหตผล มคณธรรม จรยธรรม และม ความสขอยางยงยนการประยกตใชอยางมเหตผลเหมาะสมกบตนเอง ครอบครว และชมชน/สงคม

11

หวเรอง ๕. กำรวจยอยำงงำย ตวชวด

๑ อธบายความหมาย ความส าคญการวจยอยางงาย กระบวนการและขนตอนของการด าเนนงาน ๒ อธบาย และฝกปฏบตเกยวกบสถตงาย ๆ เพอการวจย ๓ สรางเครองมอการวจยอยางงาย ๔ ปฏบตการเขยนโครงการวจยอยางงาย ๆ และมทกษะการวจยในอาชพ การเขยนรายงานวจย การน าเสนอและเผยแพรงานวจย

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑ อธบายความหมาย ความส าคญการวจยอยางงาย กระบวนการและขนตอนของการด าเนนงาน ๒ อธบาย และฝกปฏบตเกยวกบสถตงาย ๆ เพอการวจย ๓ สรางเครองมอการวจยอยางงาย ๔ ปฏบตการเขยนโครงการวจยอยางงาย ๆ และมทกษะการวจยในอาชพ การเขยนรายงานวจย การน าเสนอและเผยแพรงานวจย

๑. ความหมาย ความส าคญการวจยอยางงาย กระบวนการและขนตอนของการด าเนนงาน ๒. สถตงาย ๆ เพอการวจย ๓. การสรางเครองมอการวจย ๔. การเขยนโครงการวจยอยางงาย ๕. ทกษะการวจยในอาชพ การเขยนรายงานวจย การน าเสนอและเผยแพรงานวจย

12

หวเรอง ๖ ทกษะกำรเรยนรและศกยภำพหลกของพนทในกำรพฒนำอำชพ ตวชวด

๑ อธบายความหมาย ความส าคญของทกษะการเรยนรและศกยภาพหลกของพนททแตกตางกน ๒ ยกตวอยางเกยวกบศกยภาพหลกของพนทหลกทแตกตางกน ๓ สามารถบอกหรอยกตวอยางเกยวกบศกยภาพหลกของพนทของตนเอง ๔ ยกตวอยางอาชพทใชหลกการพนฐานของศกยภาพหลกในการประกอบอาชพตามกลมอาชพใหม เชน กลมอาชพดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม พาณชยกรรม ความคดสรางสรรค การบรหารจดการและการบรการ

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต

เนอหางาย

(ศกษา ดวย

ตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

๑ อธบายความหมาย ความส าคญของทกษะการเรยนรและศกยภาพหลกของพนททแตกตางกน ๒ ยกตวอยางเกยวกบศกยภาพหลกของพนทหลกทแตกตางกน ๓ สามารถบอกหรอยกตวอยางเกยวกบศกยภาพหลกของพนทของตนเอง ๔ ยกตวอยางอาชพทใชหลกการพนฐานของศกยภาพหลกในการประกอบอาชพตามกลมอาชพใหม เชน กลมอาชพดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม พาณชยกรรม ความคดสรางสรรค การบรหารจดการและการบรการ

๑. ความหมาย ความส าคญของศกยภาพหลกของพนท ๒. กลมอาชพใหม ๕ ดาน และศกยภาพหลกของพนท ๕ ประการ กลมอาชพใหม ๑. กลมอาชพดานเกษตรกรรม ๒. กลมอาชพดานอตสาหกรรม ๓. กลมอาชพดานพาณชยกรรม ๔. กลมอาชพดานความคดสรางสรรค ๕. กลมอาชพดานการบรหารจดการและการบรการ ศกยภาพหลกของพนท ๑.ศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ๒.ศกยภาพของพนทตามลกษณะภมอากาศ ๓.ศกยภาพของภมประเทศและท าเลทตงของแตละพนท ๔. ศกยภาพของศลปวฒนธรรม ประเพณและวถชวตของแตละพนท ๕.ศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนท ๓.ตวอยางการวเคราะหศกยภาพหลกของพนท ทง ๕ ประการ ในกลมอาชพใหมดานเกษตรกรรม อตสาหกรรม พาณชยกรรม ความคดสรางสรรค การบรหารจดการและการบรการ

13

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การเรยนรดวยตนเอง

ครงท

วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๒ ๑. สามารถอธบายและฝกปฏบตทกษะการพดและการท าแผนผงความคด ๒. อธบายปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ

๑. ทกษะการพด และการท าแผนผงความคด ๒. ปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน า ถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรกนถงความหมายและความส าคญของการเรยนรดวยตนเองในหวขอทกษะการพด และการท าแผนผงความคดและปจจย ทท าใหการเรยนรดวยตนเองประสบความส าเรจ - ครผสอนอธบายเรองทกษะพนทางการศกษาและกระบวนการในการเรยนรดวยตนเอง ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑.หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน

14

ใบควำมรเรอง กำรท ำแผนผงควำมคด (Mind Map)

กำรเขยนแผนผงควำมคดคออะไร การเขยนแผนผงความคด คอ การเอาความรมาสรปรวมเปนหมวดหมเพมการใชส และใชรปภาพ มาประกอบ ชวยใหเรามองเหนภาพรวมไดชดเจน

กำรท ำแผนผงควำมคด (Mind Map) กฎของกำรท ำแผนผงควำมคด 1. เรมตนดวยภำพสตรงกงกลำงหนำกระดำษ ภาพ ๆ เดยวมคากวาค าพนค า ซ ายงชวยใหเกดความคดสรางสรรค และเพมความจ ามากขนดวย ใหวางกระดาษตามแนวนอน 2. ใชภำพใหมำกทสดใน แผนผงควำมคดของคณ ตรงไหนทใชภาพไดใหใชกอนค าหรอรหสเปนการชวยการท างานของสมอง ดงดดสายตาและชวยจ า 3. ควรเขยนค ำบรรจงตวใหญ ๆ ถาเปนภาษาองกฤษใหใชตวพมพใหญ เพอทวาเมอยอนกลบมาอานใหมจะใหภาพทชดเจน สะดดตาอานงาย และกอผลกระทบตอความคดมากกวา การใชเวลาเพม อกเลกนอยในการเขยนตวใหใหญอานงายชดเจน จะชวยใหเราสามารถประหยดเวลาไดเมอยอนกลบมาอานใหมอกครง 4. เขยนค ำเหนอเสนและแตละเสนตองเชอมตอกบเสนอน ๆ เพอใหแผนผงความคดมโครงสรางพนฐานรองรบ 5. ค าควรมลกษณะเปน “หนวย” เชน ค ำละเสน เพราะจะชวยใหแตละค าเชอมโยงกบค าอน ๆ ไดอยางอสระเปดทางใหแผนผงความคดคลองตวและยดหยนมากขน 6. ใชส ใหทวแผนผงความคด เพราะสชวยยกระดบความจ าเพลนตา กระตนสมองซกขวา 7. เพอใหเกดความคดสรางสรรคใหม ๆ ควรปลอยใหหวคดมอสระมำกทสดเทำทจะเปนไปได อยามวแตคดวาจะเขยนลงตรงไหนด หรอวาจะใสหรอไมใสอะไรลงไป เพราะลวนแตจะท าใหงานลาชาไปอยางนาเสยดาย

หลกของแผนผงควำมคด (Mind Map) คอ การฟนความจ าในทกเรองทหวคดนกออกจากกรอบศนยกลางความคด สมองของคณสามารถจะจดประกายความคดตาง ๆ ไดเรวกวาทมอคณเขยนทน คณจงตองเขยนแบบไมหยดเลย เพราะถาคณหยด คณจะสงเกตไดวาปากกาหรอดนสอของคณยงคงขยกขยกตอไปบนหนากระดาษ ในชวงทคณสงเกตเหนนกอยาปลอยใหผานไป จงรบเขยนตออยากงวลถงล าดบ หรอการจดองคประกอบใหดด เพราะในทสดมนกจะลงตวไปเอง หรอไมอยางนนคอยมาจดอกครงในตอนทายเปนครงสดทายกยอมได

แผนผงความคด (Mind Map) จะชวยใหเราฝกคดเปนรปภาพจ าเปนภาพ เปนส ซงกตรงกบลกษณะการจ าตามธรรมชาต

15

ใบงำน เรองแผนผงควำมคด ขอท 1 กจกรรม “ตวของฉน” ใหผเรยนใชกฎของแผนผงความคด (Mind Map) โดยใหเขยนแผนผงความคด (Mind Map) ในหวขอ “ตวของฉน”

16

ขอท 2 กจกรรม “สาระทกษะการเรยนร”ใหผเรยนใชกฎของแผนผงความคด (Mind Map) โดยใหเขยนแผนผงความคด (Mind Map) ในหวขอ “สาระทกษะการเรยนร” โดยสรปใหไดเนอหาครอบคลมรายวชาสาระทกษะการเรยนรตามความเขาใจของทาน

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………………………………………...................…… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….................. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….................

17

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ………………………………………….................……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

18

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๓

19

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การใชแหลงเรยนร

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร

การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๓ ๑. อธบายความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การใชหองสมดและ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง

๑.. ความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การเขาถงสารสนเทศ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนพดคยกบนกศกษาเรองแหลงเรยนรทมอยรอบตวเราและแหลงเรยนรทส าคญในประเทศไทย ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนร อธบายความหมาย ความส าคญ ประเภทแหลงเรยนร การใชหองสมดและ แหลงเรยนรอน ๆ ทส าคญ รวมทงการใชอนเตอรเนตเพอการเรยนรของตนเอง ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรในทองถน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน ๔. ตวอยางชอเวบไซตในการเขาถงแหลงเรยนรแหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑.หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. ภมปญญาทองถน ๔. สถานทส าคญในอ าเภอ ๕. Internet ศนย ICT ประจ าต าบลตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๕๐ ๒ การมสวนรวมในกจกรรมกลม

20

ประเภทแหลงเรยนร แหลงเรยนร ซงไดมนกวชาการไดใหไวอยางหลากหลาย แต เมอสงเคราะหแลว ความหมายเหลานน มความใกลเคยงกนมาก ฉะนน ความหมาย ของแหลงเรยนรนนขนอยกบความเขาใจของแตละทาน และในวนน จะกลาวถง ประเภทของแหลงเรยนรบาง ซงกไดมนกวชาการหลายทานไดจ าแนกประเภทไว แตยงคงมความลายคลงกนอยนนเอง ประเภทของแหลงเรยนร จากการศกษาคนควาเอกสารพบวาไดมผแบงกลมหรอประเภทแหลงการเรยนรไวหลายลกษณะ ดงน เกษม ค าบตดา (2550 : 10) ไดจ าแนกแหลงการเรยนรออกเปน ประเภท ดงน 1. แหลงการเรยนรทเปนบคคล เชน คร เพอในหองเรยน เพอนตางหองเรยน เพอตางระดบ บคลากรในโรงเรยน ผปกครอง คนในชมชน เปนตน 2. แหลงการเรยนรทเปนแหลงวชาการ ไดแก สถานทตางๆ ภายในโรงเรยนและชมชน เชน หองสมด วด ตลาด รานคา สถานต ารวจ สถานอนามย โบราณสถาน สวนสตว เปนตน 3. แหลงการเรยนรทเปนแหลงธรรมชาต ไดแก หวย หนอง คลอง สวนสาธารณะ ปา ตนไม ใบไม อทยานธรรมชาต รวมทงสตวตางๆ เชน สตวเลยง สตวปา เปนตน . แหลงการเรยนรทเปนสอ นวตกรรม และเทคโนโลยตางๆ เชน หนงสอ ต ารา นตยสาร วารสาร สงพมพ หนงสอพมพ แผนปลว ปายโฆษณาตางๆ รายการวทย รายการโทรทศน เสยงตามสาย เกมคอมพวเตอร และโปรแกรมคอมพวเตอรตางๆ เปนตน ส านกงานการประถมศกษาจงหวดมหาสารคาม (25 5 : 6) ไดจ าแนกแหลงการเรยนรไว 3 ประเภท ไดแก 1. แหลงการเรยนรทเกดขนเองตามธรรมชาต เปนประสบการณทผเรยนสามารถสรางองคความรไดจากสภาพจรง เชน อทยานแหงชาต สวนพฤกษศาสตร ภเขา ทะเล แมน า ล าคลอง ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน ฝนตก แดดออก น าทวม ความแหงแลง ฯลฯ 2. แหลงการเรยนรทจดหรอสรางขน ซงมในสถานศกษา และนอกสถานศกษา เพอใชเปนแหลงศกษาหาความรไดสะดวกและรวดเรว 2.1 แหลงการเรยนรในสถานศกษา ไดแก หองเรยน หองสมด สวนสมนไพร สวนสขภาพ สนามกฬา ฯลฯ 2.2 แหลงการเรยนรนอกสถานศกษา ไดแก ศาสนสถาน พพธภณฑ สถาบนคนควาวจย แหลงวชาการ แหลงบรการ สวนสาธารณะ สวนสตว หองสมดประชาชน ศนยกฬา ศนยการคา ฯลฯ 3. แหลงการเรยนรทเปนทรพยากรบคคล ไดแก คร ผปกครอง ตลอดจนบคคลทมความรความสามารถ และเชยวชาญในดานตางๆ ซงเปนภมปญญาทองถน เชน บคคลทเปนภมปญญาในสาขาอาชพ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (25 7 : 3- ) ไดจดประเภทของแหลงเรยนร ไดหลาบแบบตามความสอดคลองกบโรงเรยนแตละแหงเพอเออประโยชนตอการใช แบบท 1 จดตามลกษณะของแหลงเรยนร 1. แหลงเรยนรตามธรรมชาต เปนแหลงเรยนรทนกเรยนจะศกษาหาความรไดจากสงทมอย

21

แลวตามธรรมชาต เชน แมน า ภเขา ล าธาร กรวด หน ดน ทราย ชายทะเล 2. แหลงเรยนรทมนษยสรางขน เปนแหลงเรยนรทมนษยสรางเพอสบทอดศลปวฒนธรรม ตลอดจนเทคโนโลย และสงอ านวยความสะดวกของมนษย เชน โบราณสถาน โบราณวตถ พพธภณฑ หองสมดประชาชน สถาบนทางการศกษา สวนสาธารณะ ตลาด บานเรอน ทอยอาศย สถานประกอบการ 3. บคคล เปนแหลงเรยนรทจะถายทอดความร ความสามารถ คณธรรม ภมปญญาทองถน ทงดานการประกอบอาชพและการสบสานวฒนธรรม ตลอดจนนกคด นกประดษฐและผทมความคดรเรมสรางสรรคในดานตางๆ แบบท 2 จดตามแหลงทตงของแหลงเรยนร 1. แหลงเรยนรในโรงเรยน เดมจะมแหลงเรยนรทเปนหลก คอ คร อาจารย หองเรยน หองสมด ตอมามการพฒนาเปนหองปฏบตการตางๆ เชน หองปฏบตการวทยาศาสตร หองปฏบตการทางภาษา หองปฏบตการคอมพวเตอร หองโสตทศนศกษา หองจรยธรรม หองศลปะ เปนตน ตลอดจนการใชอาคารสถานทบรเวณและสงแวดลอมในโรงเรยน เชน หองอาหาร สนาม หองน า สวนดอกไม สวนสมนไพร แหลงน าในโรงเรยน เปนตน 2. แหลงเรยนรในชมชน ครอบคลมทงดานสถานทและบคคล ซงอาจอยในชมชนใกลเคยงโรงเรยนและชมชนทโรงเรยนพานกเรยนไปศกษาหาความรเชน แมน า ภเขา ชายทะเล วด ตลาด หองสมดประชาชน สถานต ารวจ สถานอนามย สวนสาธารณะ สวนสตว ทงนา สวนผก สวนผลไม ชชวาล วงษประเสรฐ (2537 : 58-59) แบงแหลงการเรยนรออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1. แหลงการเรยนรทเปนบคคล หมายถง บคคลทสามารถใหขอมลขาวสารกบผอนได ซงไดแก สมาชกในครอบครว เพอนบาน ผเชยวชาญในสาขาตางๆ จากประสบการณของตนเอง เปนตน ซงแหลงบคคลนจะเปดโอกาสใหมการสอสารแบบสองทางมากกวาแหลงการเรยนรประเภทอนๆ 2. แหลงการเรยนรทเปนสอมวลชน เปนแหลงทเปนการใหขอมล ขาวสาร โดยผานทางสอมวลชนประเภทตางๆ เชน วทย โทรทศน หนงสอพมพ นตยสาร และวารสารตางๆ เปนตน ซงสอมวลชนจะสามารถเขาถงผใชไดอยางกวางขวางแตการสอสารจากแหลงสอมวลชนจะเปนการสอสารแบบทางเดยว 3. แหลงการเรยนรทเปนสถาบน เปนองคกรซงจดตงขนโดยหนวยงานของรฐบาล หรอเอกชนเพอท าหนาทในการแสวงหาสารสนเทศแลวน ามาวเคราะห จดเกบ และใหบรการ เผยแพร ไดแก หองสมดหรอศนยสารสนเทศ แหลงขอมลของหนวยงานองคกรทางราชการ สมาคมวชาชพ เปนตน Ramirez (195 : 386) จ าแนกแหลงความรในชมชนออกเปน ประเภท ดงน 1. แหลงความรทเปนธรรมชาต อาท แสงแดด อากาศ ดน น า เปนตน 2. แหลงความรทเปนบคคล ไดแก บคคลทมความรความสามารถในชมชน 3. แหลงความรทางดานเทคโนโลย ไดแก แหลงความรทเกดจากความเจรญกาวหนาทางดานวทยาศาสตร การคดประดษฐสงตางๆ เชน เครองยนต . แหลงความรทเปนสถานบน ไดแก สถานบนตางๆ ทมนษยสรางขน เชน โรงเรยน โบสถ เปนตน Jarolimek (1969 : 189) จ าแนกแหลงความรออกเปน 2 ประเภท คอ 1. ประเภททเปนวสดในการอาน (Reading Materials) ไดแก หนงสอ จลสาร วารสาร หนงสอพมพ และสงพมพตางๆ

22

2. ประเภททไมใชวสดในการอาน (Non-Reading Materials) ไดแก ภาพยนตร รปภาพ ฟลมสตรป เครองบนทกเสยง แผนท ลกโลก และแหลงวทยาการอนๆ Nichols (1971 : 3 2) แบงประเภทของแหลงความรทมอยในชมชน ดงน 1. ผช านาญพเศษ เชน นกดนตร จตรกร ผช านาญงานพเศษ นกกฬา พนกงานซอขายและบรการ พอคา นกธรกจ นายธนาคาร นกอตสาหกรรม ชาวนา 2. พอแม หรอผปกครอง 3. ตวแทนองคกรตางๆ ไดแก ตวแทนของสงคม เทศบาล ศนยวฒนธรรมหรอหนวยงานอนๆ . ผแทนทางดานธรกจและอตสาหกรรม ไดแก บคคลทท างานทางดานธรกจการคาขายหรอโรงงานอตสาหกรรม เชน บรษทขนสง เหมองแร บรษทหางรานตางๆ 5. ผแทนรฐบาล เชน ต ารวจ เทศมนตร เจาหนาทอนามย เปนตน 6. คณะกรรมการทท าหนาทใหค าปรกษาแนะน าแกประชาชน เชน กรรมการศกษาโรงเรยน คณะทปรกษาใหโรงเรยน คณะครภายในโรงเรยน เปนตน 7. ทรพยากรธรรมชาต ประกอบดวย พช สตวปา น า ดน แร และวสดชนดตางๆ ทางธรรมชาต 8. สงทมนษยสรางขน เชน อาคารสถานท เครองบน ถนน รถไฟ หองสมด พพธภณฑ ปชนยสถาน เปนตน จากการจ าแนกประเภทของแหลงการเรยนรทมอยรอบๆ ตวเรา จะมลกษณะทแตกตางกนออกไปมากมายหลายประเภท สามารถไดสรปแหลงการเรยนรออกเปน 3 ประเภท ดงน 1. แหลงการเรยนรทเปนบคคล เชน คร ปราชญ ผร ภมปญญาทองถน นกการศกษา นกวจย ผประกอบการตางๆ 2. แหลงการเรยนรทเปนสถานท เชน โรงเรยน หองสมด สถานประกอบการตางๆ ศาสนสถาน แปลงเกษตร สถานททางธรรมชาตตาง เปนตน 3. แหลงการเรยนรทเปนสอสารสนเทศ และสอเทคโนโลยตางๆ เชน สอสงพมพตางๆ สอทางคอมพวเตอร ผลงานประดษฐคดคน นวตกรรมตางๆ เปนตน

23

แบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน เรองแหลงเรยนร

1. ขอใดเปนแหลงรวบรวมขอมลสารสนเทศ มากทสด ก. หองสมด ข. สวนสาธารณะ ค. อนเทอรเนต ง. อทยานแหงชาต 2. หองสมดประเภทใดทเกบรวบรวมทรพยากรสารสนเทศทมเนอหาเฉพาะวชา ก. หองสมดประชาชน “เฉลมราชกมาร” ข. หองสมดโรงเรยนสวนกหลาบ ค. หองสมดมารวย ง. หองสมดอ าเภอ 3. แหลงเรยนร หมายถงขอใด ก. สถานทใหความรตามอธยาศย ข. แหลงคนควาเพอประโยชนในการพฒนาตนเอง ค. แหลงรวบรวมความรและขอมลเฉพาะสาขาวชาใดวชาหนง ง. แหลงขอมลและประสบการณทสงเสรมใหผเรยนแสวงหาความรและเรยนรดวยตนเอง . ถานกศกษาตองการรเกยวกบโลกและดวงดาว ควรไปใชบรการแหลงเรยนรใด ก. ทองฟาจ าลอง ข. เมองโบราณ ค. พพธภณฑ ง. หองสมด 5. หนงสอประเภทใดทหามยมออกนอกหองสมด ก. เรองแปล ข. หนงสออางอง ค. นวนยาย เรองสน ง. วรรณกรรมส าหรบเดก 6. เหตใดหองสมดจงตองก าหนดระเบยบและขอปฏบตในการเขาใชบรการ ก. เพออ านวยความสะดวกตอผใชบรการ ข. เพอสนองความตองการแกผใชบรการ ค. เพอใหการบรหารงานหองสมดเปนไปอยางเรยบรอย ง. เพอใหเกดความเปนธรรมและความเสมอภาคแกผใชบรการ

24

7. การจดท าคมอการใชหองสมดเพอใหขอมลเกยวกบหองสมด เปนบรการประเภทใด ก. บรการขาวสารขอมล ข. บรการสอนการใชหองสมด ค. บรการแนะน าการใชหองสมด ง. บรการตอบค าถามและชวยการคนควา 8. ความส าคญของหองสมดขอใดทชวยใหผใชบรการมจตส านกทดตอสวนรวม ก. ชวยใหรจกแบงเวลาในการศกษาหาความร ข. ชวยใหมความรเทาทนโลกยคใหมตลอดเวลา ค. ชวยใหมนสยรกการคนควาหาความรดวยตนเอง ง. ชวยใหระวงรกษาทรพยสน สงของของหองสมด 9. หองสมดประเภทใดใหบรการทกเพศ วย และความร ก. หองสมดเฉพาะ ข. หองสมดโรงเรยน ค. หองสมดประชาชน ง. หองสมดมหาวทยาลย 10. หองสมดมารวยเปนหองสมดประเภทใด ก. หองสมดเฉพาะ ข. หองสมดโรงเรยน ค. หองสมดประชาชน ง. หองสมดมหาวทยาลย 11. ขอใดเปนแหลงเรยนรทส าคญในการท ากจกรรมทางศาสนาและสอนคนใหเปนคนด ก. วด ข. มสยด ค. โบสถ ง. ถกทกขอ 12. ขอใดตอ ไปนคอประโยชนไดรบจากอนเทอรเนต ก. สงจดหมายอเลกทรอนกส ข. ใชคนหาขอมลท ารายงาน ค. ดาวนโหลดโปรแกรม ง. ถกทกขอ 13. เวบไซตคออะไร ก. แหลงรวบเวบเพจ ข. แหลงทเกบรวบรวมขอมล ค. สวนทชวยคนหาเวบเพจ ง. คอมพวเตอรเกบเวจเพจ

25

1 . เวบเพจเปรยบเทยบกบสงใด ก. ลนชก ข. แฟมเอกสาร ค. หนงสอ ง. หนาหนงสอ 15. ถาหากหนาเวบเพจโหลดไมสมบรณ ตองแกไขอยางไร? ก. กดปมกากบาท ข. กดปม Refresh ค. คลกเมาสทปม ง. กดปม Refresh และคลกเมาททปม 16. E-mail ใดตอไปนไดมาฟร ไมเสยคาใชจาย ก. Supha@ksc.net.th ข. Nattaya5001@hotmail.com ค. Jan@inet.co.th ง. เสยคาใชจายทงหมด 17. จดหมายฉบบใดตอไปนจะถกน าไปเกบไวในโฟเดอร Junk mail ก. จดหมายทมการแนบไฟลภาพ และไฟลเอกสารมาพรอมกบจดหมาย ข. จดหมายทผรบไดเปดอานเรยบรอยแลว และท าการลบทงไปแลว ค. จดหมายทมขอความอวยพรจากบคคลทเราไมรจก ง. จดหมายโฆษณายาลดน าหนกจากบรษทหรอรานขายยา 18. ในการใชงาน Hotmail เมอเราลมรหสผาน เราสามารถเรยกคนรหสผานของเราไดโดยอะไร ก. Sign-out Name ข. Sign-in Name ค. Secret Question ง. ถกทกขอ

26

แนวค าตอบ 1.ค 2.ค 3.ง .ก 5.ข 6.ง 7.ค 8. ง 9.ค 10.ก 11.ง 12.ง 13.ข 1 .ง 15.ข 16.ข 17.ง 18.ค

27

28

แหลงเรยนรในทองถน วตถประสงคของกำรจดแหลงเรยนรในทองถน 1. เปนแหลงการศกษาตลอดชวตทประชาชนสามารถหาความรตางๆไดดวยตนเองตลอดเวลา 2. เพอสงเสรมใหชมชนและสงคมมแหลงการเรยนรเพอการศกษาทหลากหลายสามารถเรยนรไดตามอธยาศย 3. เปนเครองมอทสาคญของบคคลแหงการเรยนร ในการแสวงหาความรเพอพฒนาตนเอง แหลงเรยนรในทองถน ไดแกหองสมดประชาชน พพธภณฑ พพธภณฑวทยาศาสตร หอศลป สวนสตวสวนสาธารณะสวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศนยการกฬา สถานประกอบการ วดครอบครว ชมชน องคการภาครฐและภาคเอกชน แหลงขอมล ภมปญญาทองถนแหลงการเรยนรอนๆ เปนตน

29

กำรส ำรวจแหลงเรยนร

1.ชอแหลงเรยนร.......................................................................................................... .......................................

2.ทตง/ทอย เลขท.........หมท......ชอหมบาน............................ต าบล........................อ าเภอ........................ ........

จงหวด............................................โทรศพท.............................................เวบไซต.......... ....................................

3.เจาของ/ผครอบครอง/ผจดการแหลงเรยนร

สวนราชการ วด โบสถ มสยด เอกชน ชมชน อ

องคกรชมชน อนๆ...........................................................(ระบ)

.ชอบคคลของแหลงเรยนรส าหรบตดตอ........................................................................................................ ....

สถานทตดตอ.....................................................................โทรศพท................................. ................................

5.ประเภทของแหลงเรยนร..................................................................................................... ..............................

6.ความรทสามารถเรยนไดจากแหลงเรยนรแหงน

1.............................................................2................................................3.............................. ............................

ผบนทก......................................................................วนท..............เดอน..................... ..........พ.ศ.......................

30

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………......................................……………………………………… …………………………………………………………………………..........……………………………………………............……………… …………………………………………………………………………...................……………………………………………………………… …………………………………………………………...................……………………………………………………………………………… …………………………………………………………...................……………………………………………………………………………… …………………………………………………………..................……………………………………………………………………………… ………………………………………………………….................……………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................……………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................…………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

31

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๔

32

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การใชแหลงเรยนร

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร

การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๔ ๑. บงชขอดขอเสยของแหลงเรยนร ๒. ปฏบตการเรยนรกบแหลงเรยนรตางๆไดเหมาะสม

๑..ขอควรค านงในการศกษาเรยนรกบแหลงขอมลตาง ๆ รวมทงนวตกรรมและเทคโนโลย

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาเรองแหลงเรยนรทมอยรอบตวเราและแหลงเรยนรทส าคญในประเทศไทย -การใชแหลงเรยนรผานเครอขายอนเทอรเนต ขนสอน - ครผสอนและผเรยนชวยกนอภปรายถงขอดและขอเสยของแหลงเรยนรประเภทตางๆ ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรในทองถน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน ๔. ตวอยางชอเวบไซตในการเขาถงแหลงเรยนรแหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑.หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. ภมปญญาทองถน ๔. สถานทส าคญในอ าเภอ ๕. Internet ศนย ICT ประจ าต าบลตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๕๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

33

ชนดของสอเพอกำรเรยนร 1. การสาธต คอ การอธบายถงขอเทจจรงหรอแบงความคด หรอกระบวนการตางๆ ใหผฟงแลเหนไปดวย 2. การศกษานอกสถานท การพานกเรยนไปศกษานอกสถานท เปนการสรางเสรมประสบการณชวต 3. นทรรศการ การจดแสดงสงตางๆเพอใหความรแกผชม . โทรทศนและภาพยนตร ไดเหนทงภาพและไดยนเสยงในเวลาเดยวกน และยงสามารถแพร และถายทอดเหตการณทก าลงเกดขนไดดวย 5. ภาพนง การบนทกเสยง และวทย ภาพนงสามารถจ าลองความเปนจรงมาใหเราศกษาบนจอได 6. ทศนสญลกษณ เชน แผนภมแผนภาพ แผนท แผนผง การตน เปนตน ถายทอดความหมายใหเขาใจไดรวดเรวขน 7. วจนสญลกษณ ไดแกตวหนงสอหรออกษร สญลกษณทางค าพดทเปนเสยงพด ตองใชในการสอความหมายอยตลอดเวลา ประเภทของสอเพอกำรเรยนร 1. สอสงพมพ เชน หนงสอพมพ รายงาน นตยสารหนงสอเรยน การตนเอกสารประกอบการสอน บทเรยนตางๆ 2. สอเทคโนโลย ไดแก สอการเรยนรทไดผลตขนเพอใชควบคกบเครองมอโสตทศนวสด หรอเครองมอทเปนเทคโนโลยใหมๆเชน วดทศน แถบบนทกเสยงสไลด สอคอมพวเตอรชวยสอน นอกจากนยงรวมถงกระบวนการตางๆ ทเกยวของกบเทคโนโลยแลวน ามาประยกตใชในการเรยนการสอน เชนการใชอนเตอรเนตเพอการเรยน, การสอน, การศกษาทางไกลผานดาวเทยม 3. สออนๆ บคคลทมความรความช านาญในสาขาตางๆ ไมวาจะเปนนกการศกษา ศลปน นกการเมอง นกธรกจ ชาวนา ชางซอม ฯลฯ กจกรรมเทคนควธการเพอพฒนาการเรยนการสอนเชน เกม เพลง สถานการณจ าลอง การทศนศกษา การท าโครงงานบทบาทสมมต ฯลฯ แหลงการเรยนรสงแวดลอม สถานทส าคญทควรศกษาเชน อนเตอรเนต หองสมด ศนยการเรยนรโรงงาน สถานประกอบการ สถานททางประวตศาสตรพพธภณฑ ส านกงาน ชมชนหนวยงานภาครฐ ฯลฯ ขอดขอเสยของสอเพอกำรเรยนร ขอด 1. ชวยเสรมการเรยนร ผเรยนมผลสมฤทธภทางการเรยนทสงขน 2. ใชงาย เกบรกษางาย พกพาไดสะดวก 3. สามารถเรยนรดวยตนเอง . งายตอการใชงาน 5. ชวยสนบสนนใหมสถานทเรยนไมจ ากดอยเพยงหองเรยน เทานน 6. สามารถใชสอมลตมเดยกบผเรยนได ทกระดบอาย และความร

34

ขอจ ากด 1. อาจเสยคาใชจายมาก 2. การออกแบบสอมลตมเดยเพอการศกษาทมคณภาพเหมาะสมตามหลกทางจตวทยา และการเรยนรนบวายงมนอย 3. การออกแบบสอตองอาศยเวลา สตปญญา และความสามารถเปนอยางยง . มตวแปรทเปนปญหานอกเหนอจากการควบคมมาก เชน ไฟฟาขดของ ระบบ Server เปนตน 5. เทคโนโลยมการเปลยนแปลงเรวมาก ท าใหผผลตสอมลตมเดยตองหาความรใหทนตอการเปลยนแปลงเสมอ 6. ตองการทมงานทมความช านาญในแตละดานเปนอยางมาก

35

ใบงานเรองขอด ขอเสยของแหลงเรยนร 1. ใหทานเปรยบเทยบขอดกบขอเสยของแหลงเรยนรมา 2 ประเภท (ใหทานเลอกประเภทของแหลงเรยนรเอง) แหลงเรยนรท 1 ประเภท…………………. และแหลงเรยนรท 2 ประเภท………………….

แหลงเรยนร ขอด - ขอเสย

แหลงเรยนรท 1 ประเภท …………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. แหลงเรยนรท 2 ประเภท ………………… …………………………………………………….. ……………………………………………………. ……………………………………………………. ……………………………………………………. …………………………………………………….

ขอด………………………………………………. …………………………………………………… …………………………………………………… ขอเสย…………………………………………….. …………………………………………………… …………………………………………………… ขอด………………………………………………. …………………………………………………… …………………………………………………… ขอเสย…………………………………………….. …………………………………………………… ……………………………………………………

36

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………….......................……………………………………………… ………………………………………………………………………………...................………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….................………………………………………………………… ……………………………………………………………………………................…………………………………………………………… ………………………………………………………………………….................……………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................……………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….……...…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

37

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๕

38

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การคดเปน ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๕ ๑. อธบาย

ความหมาย ความส าคญ ของการคดเปนไดอยางถกตอง ๒. รวบรวมและวเคราะหสภาพปญหา ของตนเอง ครอบครว ชมชน และ คดวเคราะห โดยใชขอมล ดานตนเอง ดานวชาการ และดานสงคม สงแวดลอมในการแกปญหาได

๑. ความเชอพนฐานทางการศกษาผใหญกบกระบวนการคดเปน การเชอมโยงสปรชญาคดเปน และการคดการตดสนใจแกปญหาอยางเปนระบบแบบคนคดเปน ๒. ระบบขอมล การจ าแนกลกษณะของขอมล การเกบขอมล การวเคราะห สงเคราะห ขอมลทงดานวชาการ ดานตนเอง และสงคมสภาวะแวดลอม โดยเนนไปทขอมลดานคณธรรมจรยธรรมท เกยวของกบบคคล ครอบครวและชมชน เพอน ามาใชประกอบการตดสนใจแกปญหาตามแบบอยางของคนคดเปน ๓. กรณตวอยาง และสถานการณจรงในการฝกปฏบตเพอการคด การแกปญหา แบบคนคดเปน แกปญหา แบบคนคดเปน

ขนน ำเขำสบทเรยน - ครจดเตรยมสอประกอบการจดการเรยนรการคดเปน -ครทบทวนเนอหาสปดาหทแลวและใหสงรายงานสารสนเทศฯ คดเลอกผลงานดเดนถอดบทเรยนและองคความรใหกบผเรยน -น าเขาสบทเรยนเรองการคดเปน ขนสอน - แจกใบความรเรองการคดเปน ครน าเสนอโมเดล “คดเปน” อธบายความหาย ความส าคญและกระบวนการคดเปน ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑.หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. ภมปญญาทองถน ๔. Internet

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ๕๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

39

ใบงำน เรอง คดเปน ใหผเรยนส ำรวจตนเอง วำเคยประสบปญหำส ำคญอะไรบำงทหนกใจทสด เลอกมำ 1 ปญหำแลว ตอบค ำถำม โดยกำรบนทกสน ๆ ในแตละขอทก ำหนดให 1. ชอปญหา .......................................................................................................... ............................. 2. ลกษณะของปญหา ปญหาการเรยน

ปญหาการงาน……………………………………………………………………………………………………………………..

ปญหากบครอบครว………………………………………………………………………………………………………………

ปญหาสงคม………………………………………………………………………………………………………………………….

อน ๆ (ระบ)………………………………………………………………………………………………………………………………

3. สาเหต หรอทมาของปญหา ................................................................................................. ................ ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................ ....................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... ................................................................................................................................................. .................. ................................................................................................................ ................................................... ............................................................................................................................. ...................................... . อธบายผลเสย หรอผลกระทบทเกดขนจากปญหาดงกลาว ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................. ...................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................... .................................................................................................................................. ................................. ................................................................................................. .................................................................. 5. ปญหานนไดมการแกไขเปนทพอใจหรอไม แกไขอยางไร ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................................................. ...................................... ............................................................................................ .......................................................................

40

ใบงำนท 2 เรอง คดเปน 1. ใหผเรยนไปสนทนา หรอสมภาษณเพอน ๆ หรอคนใกลเคยง อยางไมเปนทางการสก 3-4 คนใน หวขอเรองตอไปน แลวบนทกขอมลไว 1) ปญหาครงใหญสดทเคยประสบในชวตทผานมาคออะไร 2) สาเหตทเกดปญหานนคออะไร 3) ปญหานนมการแกไขทส าเรจดวยความพอใจหรอไม ใชขอมลอะไรในการแกไขปญหาบางหรอไม อยางไร 4) มวธการแกไขปญหาอยางไร มขนตอนในการแกไขปญหาอยางไรบาง 5) ถาเกดปญหาลกษณะนนขนอก จะใชวธในการแกปญหาแบบเดมหรอจะมวธใหม หรอมขนตอน ใหมอยางไรหรอไม 6) ใหเปรยบเทยบปญหา สาเหตของปญหา และกระบวนการแกปญหาของเพอน หรอบคคลใกลเคยง ดงกลาววามอะไรบางทเหมอนกน และมอะไรบางทตางกน 7) ทานจะสรปแนวคดในการแกปญหา จากประสบการณทไดรบครงนอยางไรบาง อธบายสน ๆ

41

ใบงำนท 3 เรองคดเปน ค ำสง ใหทานคดเลอกขาวเกยวกบสภาพสงคมปจจบนททานสนใจมา 1 ขาว และด าเนนการ

วเคราะหวาขาวนด หรอไม เหมาะสม อยางไร พรอมใหเหตผลในการวเคราะหขาววา ไดน าขอมลดานตนเอง ดานสงคมสงแวดลอม และดานวชาการ มาใชประกอบในการวเคราะห เขยนตามแบบก าหนด

1. เขยนหวขอขาว………………………………………….. 2. รายละเอยดของขาว (ตดขาวมาตดไว)

3.สงเคราะหขาวไดดงน …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………..…………………………… …………………………………………………………………………………………………..……………………………… ………………………………………………………………………………………………………….………………………

ลงชอ……………………………………………….. (………………………………………………)

42

ใบงำน

ใหนกศกษาแบงกลมๆ ละ 5 คน แลวในแตละกลมอภปรายและสรปตามหวขอ “คดเปน ท าเปน แกปญหาเปน” วามลกษณะอยางไร มความส าคญและสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนไดอยางไร จงอธบายพรอมใหเหตผลประกอบมาพอเขาใจ

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

43

กำรคดเปน กำรคดเปน คอ การใชขอมลอยางนอย 3 ประการมาประกอบการตดสนใจ แก ขอมลดานวชาการ ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลเกยวกบสงคมและสงแวดลอม การทเปนผรจกปญหา เรองทกข รจกสาเหตแหงทกข ซงมอยในตนเองและสภาพแวดลอม รจกคดวเคราะห

หาวธบ าบดทกข และใชวธทเหมาะสมในการดบทกขจงจะเกดความสข พฤตกรรมส ำคญของกำรคดเปนอยำงหนงคอ การใชขอมล โดยเฉพาะ ขอมลทเกยวกบตนเอง สงคมสงแวดลอม ควำมเชอพนฐำนทำงกำรศกษำผใหญ มอย 5 ประกำรดวยกน ไดแก 1. ในความเปนจรง ในสงคมผคนมความแตกตางกนทงดานอาชพ ฐานะความเปนอย สภาพสงคม สภาพภมประเทศ ภมอากาศ สงแวดลอม แตทกคนกปรารถนาความสข ความสขของแตละคนจงแตกตางกน 2. ความสขของคนจะเกดขนตอเมอมการปรบตวเอง และสงแวดลอมใหเขาหากนอยางผสมกลมกลน จนเกดความพอด 3. สภาวะแวดลอมในสงคมมการเปลยนแปลงตลอดเวลา จงท าใหเกดปญหา เกดความทกข ความไมสบายกาย ไมสบายใจอยตลอดเวลา . เมอเกดปญหาหรอเกดทกข กตองหาวธแกปญหา ซงการแกปญหาทเหมาะสมตองมขอมลทหลากหลายประกอบการตดสนใจ 5. เมอไดใชวธแกปญหาดวยการวเคราะหขอมลและไตรตรองขอมลอยางรอบคอบ โดยใชขอมลทง 3 ประการ คอ ขอมลดานตนเอง วชาการ และดานสงคมสงแวดลอม จนมความพอใจแลว กพรอมทจะรบผดชอบการตดสนใจทเกดความพอด ความสมดลระหวางชวตกบธรรมชาตอยางสนตสข ขอมล หมายถง ขอมลทเปนขอเทจจรง หรอเหตการณตาง ๆทเกดขนในชวตประจ าวนทเกบรวบรวมจากแหลงตาง ๆ อาจเปนตวเลข ตวอกษร สญลกษณ รปภาพ เสยง ขอมลทดจะตองมความแมนย าและเปนปจจบน สำรสนเทศ คอ ขอมลทน ามาผานกระบวนการประมวลผล วเคราะหจนสามารถน าไปใชในการตดสนใจตอไปไดทนท ลกษณะของขอมล - ขอมลเชงคณภาพ คอ ขอมลทไมสามารถบอกไดวา มคามากหรอนอย แตจะสามารถบอกไดวาดหรอไมด - ขอมลเชงปรมาณ คอ ขอมลทสามารถวดคาไดวามมากหรอนอย และวดออกมาเปนตวเลขได ประเภทของขอมล - ขอมลปฐมภม คอ ขอมลทผใชเปนผเกบรวบรวมขอมลขนเอง - ขอมลทตยภม คอ ขอมลทผใชน ามาจากหนวยงานอน หรอผอนทไดท าการเกบรวบรวมมาแลวในอดต คณสมบตของขอมล - ถกตอง / รวดเรว เปนปจจบน / ความสมบรณ / ชดเจนและกะทดรด / ความสอดคลอง

44

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………......................................……………………………………………………………………………………………… …………………………...................……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………..................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………..................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………................………………………………………………………………………………………………………… ……………………………….................………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................……………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................…………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

45

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๖

46

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การจดการความร ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๖ ๑. สามารถ

ปฏบตการดานทกษะกระบวนการจดการความรดวยตนเองและดวยการรวมกลมปฏบตการ ๒. สามารถสรปองคความรของกลม จดท าสารสนเทศองคความรในการพฒนาตนเอง ครอบครว

๑.การฝกทกษะและกระบวนการจดการความร ๒.การรวมกลมเพอตอยอดความร การพฒนาขอบขายความรของกลม การจดท าสารสนเทศเผยแพรความร ๓.สรปองคความรของกลม จดท าสารสนเทศองคความรในการพฒนาตนเอง ครอบครว

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาเรององคความรประเภทตางๆทมรอบๆตวเราและใหนกศกษาลองยกตวอยางความรดานตางๆ ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรพรอมความหมาย ความส าคญ หลกการ ของกระบวนการจดการความร วธการการรวมกลม การจดกลมองคความร การจดท าสารสนทศเผยแพรความร เพอใชในการพฒนาตนเองและครอบครว ขนสรป -ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑.หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. ภมปญญาทองถน

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๓.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๕๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

47

แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบเรองการจดการความร ค าชแจง จงกากบาท X เลอกขอททานคดวา ถกตองทสด 1. การจดการความรเรยกสน ๆ วา อะไร ก. MK ข. KM ค. LO ง. QA 2. เปาหมายของการจดการความรคออะไร ก. พฒนาคน ข. พฒนางาน ค. พฒนาองคกร ง. ถกทกขอ 3. ขอใดถกตองมากทสด ก. การจดการความรหากไมท า จะไมร ข. การจดการความรคอการจดการความรของผเชยวชาญ ค. การจดการความรถอเปนเปาหมายของการท างาน ง. การจดการความรคอการจดการความรทมในเอกสาร ต ารา มาจดใหเปนระบบ . ขน สงสดของการเรยนรคออะไร ก. ปญญา ข. สารสนเทศ ค. ขอมล ง. ความร 5. ชมชนนกปฏบต (Cop) คออะไร ก. การจดการความร ข. เปาหมายของการจดการความร ค. วธการหนงของการจดการความร ง. แนวปฏบตของการจดการความร 6. รปแบบของการจดการความรตามโมเดลปลาทสวน “ทองปลา” หมายถงอะไร ก. การก าหนดเปาหมาย ข. การแลกเปลยนเรยนร ค. การจดเกบเปนคลงความร ง. ความรทชดแจง 7. ผทท าหนาทกระตนใหเกดการแลกเปลยนเรยนรคอใคร ก. คณเออ ข. คณอ านวย ค. คณกจ ง. คณลขต 8. สารสนเทศเพอเผยแพรความรในปจจบน มอะไรบาง ก. เอกสาร ข. วซด ค. เวบไซต ง. ถกทกขอ 9. การจดการความรดวยตนเองกบ ชมชนแหงการเรยนรมความเกยวของกน หรอไม อยางไร ก. เกยวของกน เพราะการจดการความรในบคคลหลาย ๆ คน รวมกน เปนชมชน เรยกวา เปนชมชนแหงการเรยนร ข. เกยวของกนเพราะการจดการความรใหกบ ตนเองกเหมอนกบจดการความร ใหชมชนดวย ค. ไมเกยวของกน เพราะจดการความรดวยตนเองเปนปจเจกบคคล สวนชมชน แหงการเรยนรเปนเรองของชมชน ง. ไมเกยวของกน เพราะชมชนแหงการเรยนรเปนการเรยนรเฉพาะกลม

48

เฉลย : 1) ข 2) ง 3) ก ) ก 5) ค 6) ข 7) ข 8) ง 9) ก

49

ใบงำน เรองกำรจดกำรควำมร

วชำทกษะกำรเรยนร ทร31001

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

1. ใหอธบายความหมายของ “การจดการความร” มาพอสงเขป

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

2. การจดการความรในดานการวเคราะหและการสงเคราะหมความแตกตางกนอยางไร จงอธบาย

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

......................................................................................................................................................................... .....

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................................................... ...............

.................................................................................................................... ..........................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................................... ..........................

......................................................................................................... .....................................................................

............................................................................................................................. .................................................

.......................................................................................................................................... ....................................

50

เฉลยใบงำนกำรจดกำรควำมร

ควำมหมำย กำรจดกำรควำมร

การจดการกบความรและประสบการณทมอยในตวคน และความรเดนชด น ามาแบงปนใหเกดประโยชนตอตนเองและองคกร ดวยการผสมผสานความสามารถของคนเขาดวยกนอยางเหมาะสม มเปาหมายเพอการพฒนางาน พฒนาคน และพฒนาองคกรใหเปนองคกรแหงการเรยนร

ควำมส ำคญของกำรจดกำรควำมร

การทเรามการจดการความรในตวเอง จะพบวาความรในตวเรามเยอะแลวนน จรง ๆ แลวยงมรนอยมากเมอเทยบกบบคคลอน และหากมการแบงปนแลกเปลยนความรกบบคคลอน จะพบวามความรบางอยางเกดขนโดยทเราคาด ไมถง และหากเราเหนแนวทางมความรแลวไมน าไปปฏบต ความรนนกจะไมมคณคาอะไรเลย หากน าความรนนไปแลกเปลยน และน าไปสการปฏบตทเปนวงจรตอเนองไมรจบ จะเกดความรเพมขนอยางมาก หรอทเรยกวา “ ยงให ยงไดรบ ”

รปแบบและกระบวนกำรในกำรจดกำรควำมร

เพอใหการจดการความร หรอ KM เปนทเขาใจงายจงเปรยบเหมอนกบปลาทตวหนง

มสงทตองด าเนนการจดการความรอย 3 สวน นนคอ

- สวนหว การก าหนดเปาหมายของการจดการความรทชดเจน ( ท า KM ไปเพออะไร ก าลง จะไปทางไหน )

- สวนตวปลา การแลกเปลยนความรซงกนและกน ( หวใจของการท า KM )

- สวนหางปลา ความรทไดรบจากการแลกเปลยนเรยนร ( สรางเชอมดยงเครอขาย )

เครองมอทเกยวของกบกำรจดกำรควำมร

การจดการความร หวใจส ำคญคอกำรจดกำรควำมรทอยตวคน สวนเครองมอทเกยวของกบการจดการความร เพอการแลกเปลยนเรยนร มหลายรปแบบ คอ

- การประชม - การไปศกษาดงาน - การเลาเรอง - การสอนงาน - เพอนชวยเพอน

- การทบทวนกอนการปฏบตงาน - การทบทวนขณะปฏบตงาน - การทบทวนหลงปฏบตงาน

51

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………… ……………………………………………………....................…………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………....................………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..................……………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………................……………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………….................………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………..................… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………… แนวทางการแกไขปญหา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................……………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก (………………..……………….…......…………)

ต าแหนง………………………………………………….. ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

52

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๗

53

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการเรยนร รหสวชา ทร ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง การวจยอยางงาย ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๗ ๑ อธบายความหมาย

ความส าคญการวจยอยางงาย กระบวนการและขนตอนของการด าเนนงาน ๒ อธบาย และฝกปฏบตเกยวกบสถตงาย ๆ เพอการวจย ๓ สรางเครองมอการวจยอยางงาย ๔ ปฏบตการเขยนโครงการวจยอยางงาย ๆ และมทกษะการวจยในอาชพ การเขยนรายงานวจย การน าเสนอและเผยแพรงานวจย

๑. ความหมาย ความส าคญการวจยอยางงาย กระบวนการและขนตอนของการด าเนนงาน ๒. สถตงาย ๆ เพอการวจย ๓. การสรางเครองมอการวจย ๔. การเขยนโครงการวจยอยางงาย ๕. ทกษะการวจยในอาชพ การเขยนรายงานวจย การน าเสนอและเผยแพรงานวจย

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาเกยวกบงานวจยตางๆทมผลเกยวของในชวตประจ าวน เชน งานวจยดานสขภาพ ดานอาหาร และโรคตางๆ ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรอธบายความหมาย ความส าคญ ของการวจยอยางงาย ขนตอนการด าเนนงานทางการวจย การใชสถตอยางงาย การสรางเครองมอในการเกบขอมลเพอการวจย เขยนโครงการ รายงานการวจย และน าเสนอผลการวจย ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

๑. ตวอยางงานวจยอยางงาย ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงานและการน าเสนอกจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๒.หองสมดประชาชน ๓. กศน.ต าบล ๔. ภมปญญาทองถน ๕.Internet

๒. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๔๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

54

ใบความรการวจยอยางงาย การวจยอยางงาย ความหมายของการวจย การวจย เปนกระบวนการแกปญหา โดยผานการวางแผน การรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ การวเคราะหขอมล และการตความหมายขอมล การวจยเปนเครองมอส าคญ ทจะท าใหไดความรใหม เปนการสงเสรมความกาวหนาและพฒนาคนใหสามารถเกยวของสมพนธกบสงแวดลอม ซงจะเปนการลดความขดแยงของคนลง ขนตอนการวจยอยางงายการวจยอยางงาย สามารถก าหนดขนตอนออกเปน 6 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การก าหนดประเดนปญหาและเปาหมายของการวจย โดยหลกการทวไป ทงประเดนปญหาและเปาหมายควรก าหนดจาก 1. ความตองการค าตอบ หรอค าอธบาย หรอการคนหาสรป 2. ปญหาทเกดจากการปฏบตงาน 3. ความตองการในการพฒนางาน ขนตอนท 2 การก าหนดวธการวจยอยางงาย เปนการวางแผนการด าเนนการชวยในการวจย ด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และบรรลผลไดงาย ประกอบดวย 1. สภาพปจจบนเปนตวก าหนดปญหา 2. ขนตอนวธการ 3. แนวทางการวเคราะหขอมล . แผนของระยะเวลาในการด าเนนการ ขนตอนท 3 การรวบรวมขอมล การรวบรวมขอมล จะด าเนนการควบคกบการจดการเรยนรและระหวางการวดผลประเมนผลการเรยนร ขนตอนท การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลความหมายท เปนการน าขอมลทงหมดมาวเคราะหหรอจดกระท าใหไดความหมายทจะน าไปตอบค าถามการวจยหรออธบายผลตามเปาหมายของการวจย ขนตอนท 5 การสรปและเขยนรายงานการวจยการเขยนรายงานการวจยอยางงาย อาจเขยนไมเปนทางการ ไมเนนศพทเทคนคทางการวจย แตเนนการเขยนตามสภาพจรงทเกดขน องคประกอบของรายงานการวจยอยางงาย มดงน 1. ชอเรองการวจย 2. ชอผวจย 3. ความส าคญของการด าเนนการวจย . ปญหาการวจย 5. เปาหมายของการวจย 6. วธการวจยและระยะเวลาการด าเนนการวจย 7. การวเคราะหขอมล / สรปผลการวจย / ขอเสนอแนะ ขนตอนท 6 การเผยแพรผลงานวจย สถตงายๆ เพอการวจย ขนตอนในการด าเนน การวจย

ขนตอนในการด าเนนการวจย - ก าหนดปญหาทจะด าเนนการวจย - ก าหนดวตถประสงคการวจย - ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ( ทฤษฎ เอกสาร งานวจย )

55

- ก าหนดกรอบแนวคดและตงสมมตฐาน นยามศพท - ก าหนดแบบการวจย - ก าหนดประชากรและวธการสมตวอยาง - สรางเครองมอและหาประสทธภาพของเครองมอ - การรวมรวมขอมล ( แหลงปฐมภม, แหลงทตยภม) - การวเคราะหขอมล - การน าเสนอผล ( การเสนอรายงานการวจย) - ก าหนดปญหาทจะด าเนนการวจย เปนการก าหนดปญหาของการวจย และเปนสงทมความส าคญมากในการวจยและในการเลอกปญหาในการวจยตองพจารณาจากความร ทศนคต ความสามารถของผวจย แหลงความรทจะเปนสวนเสรมใหงานวจยส าเรจ ประชากรและวธการสมตวอยางการรวบรวมขอมล รวมทงเงนทน เวลาทจะท าใหงานวจยส าเรจ ซงมขอควรพจารณาในการเลอกปญหาคอ - ตองเปนปญหาทมความส าคญ - สามารถแกปญหาดวยวธการทมเหตผล - มขอมลทเทยงตรงและเชอถอสนบสนน - เปนปญหาทแสดงถงการรเรม ซงการก าหนดปญหาดงกลาวจะเปนกรอบในการชวยชแนวทางใหผวจยก าหนดวตถประสงค - เปนกรอบในการศกษาคนควาทฤษฎ งานวจย - เปนแนวทางก าหนดตวแปรและสมมตฐาน ชวยก าหนดรปแบบและวธด าเนนการวจย

56

ใบงำนกำรสรำงเครองมอกำรวจย 1. ใหผเรยนทกคนไปศกษาตวอยาง แบบสอบถาม แบบสมภาษณและแบบสงเกต เพมเตมจากเอกสาร หรอจาก website ทเกยวของ 2. จบฉลากแบงกลมผเรยนเปน 3 กลม กลมท 1 ใหสรางแบบสอบถาม เรองนกรองในดวงใจของนกศกษา ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล.................................................. กลมท 2 ใหสรางแบบสมภาษณแบบมโครงสราง เรองนกการเมองในดวงใจ เพอสมภาษณ นกศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล.................................................. กลมท 3 ใหสรางแบบสงเกตทมโครงรางการสงเกต เพอสงเกตพฤตกรรมการท างานกลมของเพอน กลมท 1 และ 2

57

กำรวจยอยำงงำย

ชอสกล ....................................................................... รหสประจ าตว ........................................................... ใหผเรยนศกษาเรองการวจยอยางงาย และตอบค าถาม ตอไปน 1. การวจย หมายถง…………………………………………………………………….……………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..…………………………………………… ………………………………………………………………………………………………..……………………………………………… 2. การวจย มความส าคญอยางไร ………………………………………..…………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………….………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………….…………………………… 3. องคประกอบในการวจยมหวขออะไรบาง

………………………………………………………………………………………………………………….………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….………………………………………

4. สถตงาย ๆ ทใชเพอการวจย มอะไรบาง …………………………………..……………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………..……………………………………………………… 5. เครองมอการวจยทนยมใชมาก ไดแก

(1)………………………………………………………………………………………………………………….………………………….… (2)………………………………………………………………………………………………..……………………………………………… (3)……………………………………………………………………………………………..…………………………………………………

6. จงบอกวธการเผยแพรงานวจยมา 3 วธ …………………………………………………………………………………..………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. ประโยชนของการวจย ………………………………………………………………….……………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………..……………………………………………… ……………………………………………………………………………………..……………………………………………………………

58

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................…………………………………………………………………………………… ……………………………………...............…………………………………………………………………………………………………… ………………………………………................………………………………………………………………………………………………… ………………………………………..............………………………………………………………………………………………………… ……………………………………….............………………………………………………………………………………………………… ………………………………………............………………………………………………………………………………………………… …………………………………………..............……………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................................…………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...............................……………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…................................................. (นางจราภรณ อทยศร)

ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

59

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๘

60

ตำรำงวเครำะหเนอหำ หลกสตรกำรศกษำนอกระบบระดบกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ ทกษะกำรคดตดสนใจและแกปญหำรหสวชำ ทร ๐๓๐๑๑

จ ำนวน ๓ หนวยกต กศน.อ ำเภอครรฐนคม ส ำนกงำน กศน.จงหวดสรำษฎรธำน

มำตรฐำนท 1.1 มความรความเขาใจ ทกษะ และเจตคตทดตอการเรยนรดวยตนเอง หวเรอง ๑. ทกษะกำรคด ตวชวด

1. ตระหนกและเหนความส าคญของการคด 2. รและเขาใจวธการคด แบบตาง ๆ 3. บอกหรออธบาย ความคดสรางสรรค ในการแกปญหา 4. สามารถแสดงผลงาน การคดสรางสรรคในการ พฒนาตนเอง

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. ตระหนกและเหน ความส าคญของการคด 2. รและเขาใจวธการคด แบบตาง ๆ 3. บอกหรออธบาย ความคดสรางสรรค ในการแกปญหา 4. สามารถแสดงผลงาน การคดสรางสรรคในการ พฒนาตนเอง

1. ควำมหมำย ควำมส ำคญ ควำมคดสรำงสรรค 2. วธกำรคด (คดสรำงสรรค คดมง อนำคต คดอยำงมวจำรณญำณ คดเชง บวก คด 6 ดำน) 3. ปญหำอปสรรคตอกำรคด 4. กำรสรำงและกำรฝกพฒนำทกษะ กำรคดสรำงสรรค 5. ฝกปฏบตกำรพฒนำทกษะ กำรคดแบบตำง ๆ ใหกบตนเอง (กำรฝกสมำธ กำรสรำงจตใจใหม ควำมสข กำรขจดควำมเครยด) กำรคด 6. มตของ “กำรคด” 6 ดำน 6.1 มตดำนขอมลหรอเนอหำ ท ใชในกำรคด 6.2 มตดำนคณสมบตทเอออ ำนวยตอกำรคด 6.3 มตดำนทกษะกำรคด 6.4 มตดำนลกษณะกำรคด 6.5 มตดำนกระบวนกำรคด 6.6 มตดำนกำรควบคมและ ประเมนกำรคดของตนเอง

61

หวเรอง ๒. ทกษะกำรตดสนใจ ตวชวด

1. ตระหนกและ เหน ความส าคญของ การมทกษะการ ตดสนใจ 2. รเขาใจและบอก ขนตอนเกยวกบ องคประกอบและ กระบวนการ ตดสนใจ 3. บอกหรออธบาย ปญหาและอปสรรค ทมตอการตดสนใจ . สามารถใชทกษะ การคด ตดสนใจใน การแกไขปญหา ของตนเองได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. ตระหนกและ เหน ความส าคญของ การมทกษะการ ตดสนใจ 2. รเขาใจและบอก ขนตอนเกยวกบ องคประกอบและ กระบวนการ ตดสนใจ 3. บอกหรออธบาย ปญหาและอปสรรค ทมตอการตดสนใจ 4. สามารถใชทกษะ การคด ตดสนใจใน การแกไขปญหา ของตนเองได

1. ควำมหมำยของปญหำ 2. สำเหตของปญหำ 3. ขนตอนและวธกำรกำรแกปญหำ (1) ทศนคตทดในกำรแก ปญหำ (2) กำรคนหำปญหำ (3) กำรยอมรบปญหำ (4) กำรก ำหนดปญหำ (5) กำรวำงแผนกำรแกปญหำ (6) กำรหำขอมล (7) กำรวเครำะหขอมลเพอหำ ตนตอสำเหตและก ำหนดขอสมมตฐำน (8) กำรแกปญหำอยำงระบบ (9) กำรระดมสมองเพอสรำงทำงเลอก (10) กำรตดสนใจ (11) กำรกลำ ลงมอแกไขและกำรบรหำร กำรเปลยนแปลง (12) ตดตำมผล และปรบปรงแกไข (13) กำรปองกนปญหำ - ฝกทกษะกำรแกปญหำ 4. กำรปฏบตกำรแกปญหำจำกกรณศกษำ หรอประเดนทก ำหนด

62

หวเรอง ๓. ทกษะ กำรแกปญหำ ตวชวด

1. รเขาใจสาเหต ของการเกดปญหา 2. บอกหรออธบาย ขนตอนการแกไข ปญหาได 3. รจกเลอกใช เทคนคในการแกไข ปญหา 4. ตระหนกหรอ เหนความส าคญ ของเทคนคการ แกไขปญหา 5. สามารถแกไข ปญหาจาก กรณศกษาหรอ ประเดนปญหา ทก าหนดได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. รเขาใจสาเหต ของการเกดปญหา 2. บอกหรออธบาย ขนตอนการแกไข ปญหาได 3. รจกเลอกใช เทคนคในการแกไข ปญหา 4. ตระหนกหรอ เหนความส าคญ ของเทคนคการ แกไขปญหา 5. สามารถแกไข ปญหาจาก กรณศกษาหรอ ประเดนปญหา ทก าหนดได

1. ความหมาย ความส าคญของทกษะ การตดสนใจ 2. องคประกอบของการตดสนใจ 3. กระบวนการและขนตอนการ ตดสนใจ 4. ปญหาอปสรรคทมตอการ ตดสนใจ 5. การสรางความเชอมนในตนเอง เพอสรางทกษะการตดสนใจ 6. การฝกทกษะการตดสนใจ

63

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระทกษะการเรยนร รายวชา ทกษะการคดตดสนใจและแกปญหารหสวชา ทร ๐๓๐๑๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๓ หนวยกต

หวเรอง ทกษะการคด

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๘ ๑ สามารถแสดงผลงาน การคดสรางสรรคในการ พฒนาตนเอง

มตของ “การคด” ๖ ดาน ๖.๑ มตดานขอมลหรอเนอหา ท ใชในการคด ๖.๒ มตดานคณสมบตทเอออ านวยตอการคด ๖.๓ มตดานทกษะการคด ๖.๔ มตดานลกษณะการคด ๖.๕ มตดานกระบวนการคด ๖.๖ มตดานการควบคมและ ประเมนการคดของตนเอง

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาเกยวกบการคด ๖ ดานทมผลเกยวของในพฒนาตนเอง ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรอธบายความหมาย ความส าคญของการคด มตของ “การคด” ๖ ดาน ปญหาอปสรรคตอการคด ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

๑. ตวอยางงานวจยอยางงาย ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงานและการน าเสนอกจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๒.หองสมดประชาชน ๓. กศน.ต าบล ๔. ภมปญญาทองถน ๕.Internet

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๕๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

64

ใบความรมตการคดและกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

6. มตการคดและกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

1.มตดานขอมลหรอเนอหาทใชในการคด การคดของบคคลจะเกดขนได จ าเปนตองมองคประกอบอยางนอย 2 สวน คอ เนอหาทใชในการคดและกระบวนการคด คอตองมการคดอะไรควบคไปกบการคดอยางไร ซงเรองหรอขอมลทคดนน มจ านวนมากเกนกวาทจะก าหนดได อยางไรกตาม อาจจดกลมใหญๆ ไวเปน 3 กลม คอ ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลเกยวกบสงคมและสงแวดลอม และขอมลวชาการ (โกวท วรวพฒน อางถงในอนตา นพคณ,2530 : 29-56)

2,มตดานคณสมบตทเอออ านวยตอการคด ไดแก คณสมบตสวนบคคล ซงมผลโดยตรงหรอโดยออมตอการคดและคณภาพของการคด เชน ใจกวาง ความใฝรความกระตอรอรน ความกลาเสยง เปนตน

3.มตดานทกษะการคด หมายถง กระบวนการหรอขนตอนทบคคลใชในการคด ซงจดไดเปน ๓ กลมใหญ คอ ทกษะการคดขนพนฐาน (basic thinking skills) ประกอบดวยทกษะทใชในการสอสาร เชน ทกษะการอาน การพด การเขยน ฯลฯ และทกษะการคดขนสง (higher order thinking skills) เชนทกษะการนยาม การสราง การสงเคราะห การจดระบบ ฯลฯ ทกษะการคดขนสงมกประกอบดวย กระบวนการ หรอขนตอนทซบซอนมากกวาทกษะการคดขนทต ากวา

.มตดานลกษณะการคด เปนประเภทของการคดทมลกษณะเฉพาะซงมความเปนนามธรรมสง จ าเปนตองมการตความใหเหนรปธรรม จงจะสามารถเหนกระบวนการหรอขนตอนการคดชดเจนขน เชน การคดกวาง กาคดลกซง การคดละเอยด เปนตน

5.มตดานกระบวนการคด เปนการคดทประกอบไปดวยขนตอนหลกหลายขนตอนซงจะน าผคดไปสเปาหมายเฉพาะของการคดนน โดยขนตอนหลกเหลานนจ าเปนตองอาศยทกษะการคดยอยๆ จ านวนมากบาง นอยบาง กระบวนการคดแกปญหา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ กระบวนการวจย เปนตน

6.มตดานการควบคมและประเมนการคดของตน (metacognition) เปนกระบวนการทบคคลใชในการควบคมก ากบการรคดของตนเอง มผเรยนการคดลกษณะนวา เปนการคดอยางมยทธศาสตร (strategic thinking) ซงครอบคลมการวางแผน การควบคมก ากบการกระท าของตนเอง การตรวจสอบความกาวหนา และประเมนผล

นอกจากการน าเสนอมตการคดขางตนแลว ทศนา แขมมณ และคณะ ยงไดน าเสนอกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) ซงเปนผลจากการสงเคราะหขอมลเกยวกบการคดทงของตางปะเทศและของประเทศไทย ดงรายละเอยดตอไปน

กระบวนการคดอยางมวจารณญาณ

จดมงหมายของการคดอยางมวจารณญาณ

เพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางขวาง ลกซง และผานการพจารณญาณกลนกลอง ไตรตรอง ทงทางดานคณ-โทษ และคณคาทแทจรงของสงนนมาแลว

เกณฑความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณผทคดอยางมวจารณญาณ จะมความสามารถดงน

65

1.สามารถก าหนดเปาหมายในการคดอยางถกตอง

2.สามารถระบประเดนในกาคดอยางชดเจน

3.สามารถประมวลขอมล ทงทางดานขอเทจจรง และความคดเหนเกยวกบทคดทงทางดานกวาง ทางลก ทางไกล

. สามารถวเคราะหขอมล และเลอกขอมลทจะใชในการคดได

5.สามารถประเมนขอมลได

6.สามารถใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมล และเสนอค าตอบ/ทางเลอกทจะสมเหตสมผลได

7.สามารถเลอกทางเลอก/ลงความเหนในประเดนทคดได

วธการหรอขนตอนการคดอยางมวจารณญาณ

1.ตงเปาหมายในการคด

2.ระบประเดนในการคด

3.ประมวลขอมล ทงทางดานขอเทจจรง และความคดเหนทเกยวของกบประเดนทคดทงทางกวาง ลก และไกล

.วเคราะห จ าแนกแยกแยะขอมล จดหมวดหมของขอมล และเลอกขอมลทจะน ามาใช

5.ประเมนขอมลทจะใชในแงความถกตอง ความเพยงพอ และความนาเชอถอ

6.ใชหลกเหตผลในการพจารณาขอมลเพอแสวงหาทางเลอก/ค าตอบทสมเหตสมผลตามขอมลทม

7.เลอกทางเลอกทเหมาะสมโดยพจารณาถงผลทจะตามมา และคณคาหรอความหมายทแทจรงของสงนน

8.ชงน าหนก ผลได ผลเสย คณ-โทษ ในระยะสนและระยะยาว

9.ไตรตรอง ทบทวนกลบไปมาใหรอบคอบ

10.ประเมนทางเลอกและลงความเหนเกยวกบประเดนทคด

66

กจกรรม

ใหนกศกษารวมแสดงความคดเหนในหวขอดงตอไปน

1. จงแสดงความคดเหนในสถานการณตอไปน โดยเนนรปแบบความคดเหนแบบคดด คดถกทาง

1) ถานกศกษามเพอนสนททอกหก และเสยใจมากมาพบนกศกษา นกศกษาจะใหค าแนะน า หรอแนวคดกบ

เพอนวาอยางไรบาง

2) ถานกศกษาพบเพอนทสนทกนมาตงแตเรยนระดบมธยมศกษา แตเพอนท างาน ไมไดเรยนตอ นกศกษา

พบวาในขณะนเพอนก าลงตกงาน นกศกษาจะให ค าแนะน าหรอแนวคดกบเพอนวาอยางไร

67

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………… ………………………………………………….................……………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… …………………………………………..................……………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

68

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๙

69

ตำรำงวเครำะหเนอหำ ตำรำงวเครำะหสำระกำรเรยนร

รำยวชำ ภำษำไทย พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ กำรฟง กำรด ๑. สามารถเลอกสอ ในการฟงและดอยางสรางสรรค ๒. สามารถฟงและดอยางมวจารณญาณ ๓. เปนผมมารยาทในการฟงและด กำรพด ๑. สามารถพดทงทเปนทางการและไมเปนทางการ โดยใชภาษาถกตองเหมาะสม ๒. สามารถแสดงความคดเหนเชงวเคราะห และประเมนคาการใชภาษาพดจากสอตางๆ ๓. มมารยาทในการพด กำรอำน ๑. สามารถอานอยางมวจารณญาณ จดล าดบความคดจากเรองทอาน ๒. สามารถศกษาภาษาถน ส านวน สภาษตทมอยในวรรณคด วรรณกรรมปจจบนและ วรรณกรรมทองถน ๓. สามารถวเคราะห วจารณ ประเมนคาองคประกอบของวรรณคด วรรณกรรมปจจบน วรรณกรรมทองถน ๔. สามารถคนควาหาความรจากสอสงพมพและสอสารสนเทศ ๕. ปฏบตตนเปนผมมารยาทในการอาน และนสยรกการอาน กำรเขยน ๑. รและเขาใจหลกการเขยนประเภทตางๆ โดยใชค าในการเขยนไดตรงความหมา และถกตองตามอกขระวธและระดบภาษา ๒. สามารถวพากษวจารณและประเมนงานเขยนของผอน เพอน ามาพฒนางานเขยน ๓. สามารถแตงค าประพนธประเภทรอยแกวและรอยกรอง ๔. มมารยาทในการเขยน และนสยรกการเขยน หลกกำรใชภำษำ ๑. รและเขาใจธรรมชาตของภาษา ๒. สามารถใชภาษาสรางมนษยสมพนธในการปฏบตงานรวมกบผอน และใชค าราชาศพท ค าสภาพไดถกตองตามฐานะของบคคล

70

วรรณคด วรรณกรรม สามารถวเคราะหและเหนคณคาวรรณคดวรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน โดยใชหลกการพนจวรรณคด ภำษำไทยกบกำรประกอบอำชพ ๑. ใชความรดานการพดภาษาไทยเพอการประกอบอาชพ ๒. ใชความรดานการเขยนภาษาไทยเพอการประกอบอาชพ หวเรอง ๑. การฟง การด

ตวชวด ๑. เหนคณคาของสอในการฟงและด ๒. วจารณความสมเหตสมผล การล าดบความและความเปนไปไดของเรองทฟง และด ๓. น าเสนอความร ความคดเหนทไดจากการฟงและด ๔. ปฏบตตนเปนผมมารยาท ในการฟงและด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. หลกการฟง และด ๒. สรปความ จบประเดนใจความส าคญของเรองทฟง และด ๓. การวเคราะหขอเทจจรง ขอคดเหนและสรปความ ๔. มารยาทในการฟง และด

71

หวเรอง ๒. การพด

ตวชวด ๑. ใชศลปะการพดทเปนทางการและไมเปนทางการไดอยางเหมาะสมกบโอกาสและบคคล ๒. วเคราะห ประเมนคาการใชภาษาพดจากสอ ตาง ๆ ๓. ปฏบตตนเปนผมมารยาทในการพด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. หลกการแสดงความคดเหน ๒. การพดเปนทางการ และไมเปนทางการ ๓. ศลปะการพดประเภท ตาง ๆ เชน

- พดแนะน าตนเอง - พดกลาวตอนรบ - พดกลาวขอบคณ - พดโนมนาวใจ/ปฏเสธ - พดเจรจาตอรอง - พดแสดงความคดเหน - พดอธบาย - พดสนทรพจน /โตวาท

๔. มารยาทในการพด

72

หวเรอง ๓. การอาน

ตวชวด ๑. ตความ แปลความ และขยายความเรองทอาน ๒. วเคราะห วจารณความสมเหตสมผล การล าดบความคดและความเปน ไปไดของเรองทอาน ๓. อธบายความหมายของภาษาถน ส านวน สภาษตทปรากฏในวรรณคด วรรณกรรมปจจบน

วรรณกรรมทองถน ๔. วเคราะห วจารณประเมนคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบนวรรณกรรมทองถนในฐานะ ทเปน

มรดกทางวฒนธรรม ของชาต แลวน าไปประยกต ใชในการด าเนนชวต ๕. เลอกใชสอในการคนควาหาความรทหลากหลาย ๖. มมารยาทในการอานและ มนสยรกการอาน

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. หลกการตความ แปลความและขยายความ ๒. การอานบทประพนธทไพเราะทงรอยแกว รอย

กรอง ๓. การอานวรรคตอน ในวรรณคด จากเรองขนชางขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศ พระบาท นราศภเขาทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก (ทศชาตชาดก) ๔. หลกการวเคราะห วจารณและประเมนคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบนและวรรณกรรมทองถน เชน วรรณกรรมปจจบน ไดแก บทละครโทรทศน นวนยาย เรองสน บทเพลงตางๆ วรรณกรรมทองถน ไดแก ไกรทอง นางสบสอง ปลาบทอง ผาแดงนางไอค า ละครจกรๆ วงศ ๆฯลฯ ๕. การมมารยาทในการอาน

โครงการ

73

หวเรอง ๔. การเขยน

ตวชวด ๑. เขยนแผนภาพความคดเขยนยอความ เรยงความ จดหมาย เขยนอธบาย ชแจง โนมนาวใจ แสดงทศนะและการเขยนเชงสรางสรรค โดยใชหลกการเขยนและโวหารตางๆ ไดถกตองตามอกขระวธและระดบภาษา ๒. แตงค าประพนธประเภทรอยกรองไดถกตองตามฉนทลกษณและใชถอยค าทไพเราะ ๓. การกรอกแบบพมพประเภทตางๆ ไดถกตอง ๔. ปฏบตตนเปนผมมารยาทในการเขยนและมการจดบนทกอยางสม าเสมอ

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. การเขยนแผนภาพความคด ๒. การเขยนยอความ ๓. การเขยนเรยงความ ๔. การเขยนจดหมาย ๕. การเขยนอธบาย ๖. การเขยนชแจง ๗. การเขยนแสดงทศนะ ๘. การเขยนค าขวญ ๙. การเขยนค าโฆษณา ๑๐. หลกการเขยนโวหาร แบบตางๆ ๑๑. การเขยนพรรณนาและการเขยนบรรยาย เหตการณ ๑๒. หลกการเขยนรายงานทางวชาการ ๑๓. หลกการเขยนอางอง ๑๔. การกรอกแบบพมพประเภทตางๆ เชนกรอกใบ สมครงาน กรอกใบสมครเรยน กรอกใบค ารองตางๆ ๑๕. การปฏบตตนเปน ผมมารยาทในการเขยนและ มนสยรกการเขยน

74

หวเรอง ๕. หลกการใชภาษา

ตวชวด ๑. อธบายความแตกตางของค าพยางค วล ประโยคการสะกดค าไดถกตอง ๒. ใชเครองหมายวรรคตอนอกษรยอ ค าราชาศพทไดถกตอง ๓. อธบายความแตกตางระหวางภาษาพดและภาษาเขยน ๔. อธบายการใช ความแตกตางและความหมายของส านวนสภาษต ค าพงเพย และน าไปใชในชวตประจ าวนไดถกตอง ๕. อธบายหลกการและสามารถแตงค าประพนธประเภทตางๆ

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ความหมายของค า พยางควล ประโยค และการสะกดค า ๒. หลกในการสะกดค า ๓. การใชเครองหมายวรรคตอน อกษรยอ ค าราชาศพท และการใชเลขไทย ๔. การใชค าและการสรางค าในภาษาไทย - การสรางค าไทย - ค าประสม - ค าซอน - ค าซ า - ค าสมาส ค าสนธ - หลกการสงเกตค าภาษาอนๆ ทใชในภาษาไทย ๕. ชนดของประโยค ๖. การใชระดบภาษาทเปนทางการและไมเปนทางการ ๗. การใชส านวน สภาษตค าพงเพย ๘. หลกการแตงค าประพนธประเภทตาง ๆ เชน - กาพยยาน ๑๑ - กาพยฉบง ๑๖ - กลอน - ฯลฯ

(โครงการ)

75

หวเรอง ๖. วรรณคดและวรรณกรรม

ตวชวด อธบายความแตกตางและคณคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. หลกการพจารณาวรรณคด ๒. หลกการพจารณาวรรณกรรม ๓. ประวตความเปนมา ลกษณะและคณคาของเพลงพนบาน เพลงกลอมเดก ๔. หลกการพนจวรรณคด ดานวรรณศลป และ

ดานสงคม - สามกก - ราชาธราช - กลอนเสภาขนชางขนแผน - กลอนบทละครเรองรามเกยรต

หวเรอง ๗. ภาษาไทยกบการประกอบอาชพ

ตวชวด ๑. ใชความรการพดภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชพ ๒. ใชความรการเขยนภาษาไทยเปนชองทางการประกอบอาชพ

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ภาษาไทยดานการพดกบชองทางการประกอบอาชพ ๒. ภาษาไทยดานการเขยนกบชองทางการประกอบอาชพ

76

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรพด

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๙ ๑. ใชศลปะการพดทเปนทางการและไมเปนทางการไดอยางเหมาะสมกบโอกาสและบคคล ๒. วเคราะห ประเมนคาการใชภาษาพดจากสอ ตาง ๆ

๑. การพดเปนทางการ และไมเปนทางการ

๒. ศลปะการพด ประเภท ตาง ๆ เชน

- พดแนะน าตนเอง - พดกลาวตอนรบ - พดกลาวขอบคณ - พดโนมนาวใจ/ ปฏเสธ - พดเจรจาตอรอง - พดแสดงความ คดเหน - พดอธบาย - พดสนทรพจน / โตวาท

ขนท ๑. ก ำหนดสภำพปญหำ - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนประสบการณทมเกยวกบการพดในชวตประจ าวน - รวบรวมปญหาตาง ๆ ทพบจากการพดในชวตประจ าวน - ผเรยนเลาถงนกพดหรอการพดทผเรยนชนชอบประทบใจและการพดทผเรยนไมประทบใจทงของตนเองและผอนสนใจ ขนท ๒. แสวงหำควำมร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบการพดรวมถงมารยาทในการพด - ครและผเรยนรวมกนก าหนดคณสมบตนกพดทดและมารยาทในการพดในสถานการณตาง ๆ

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

77

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

ขนท ๓ กำรปฏบตกำรน ำไปใช - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบการพดรวมถงมารยาทการพด - ครและผเรยนรวมกนก าหนดคณสมบตนกพดทดและการพดในสถานการณตาง ๆ - ครมอบหมายใหผเรยนศกษาเลอกบทความทางอนเตอรเนตมาอาน โดยใหเพอนในชนเรยนฟงแลวใหสรปประเดนจากเรองทฟงตามหลกการทไดศกษาจากนนใหวเคราะหขอเทจจรงน าเสนอ ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร - ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกพด การฝกปฏบต - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

78

ใบควำมร วชำภำษำไทย รหสวชำ พท๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง การพด กำรพด เปนวธหนงของการสอสาร การถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสก หรอความตองการ ดวยเสยง ภาษา และกรยาทาทาง เพอใหผรบฟงรบร เขาใจไดตรงตามจดประสงคของผพด การสอสารจงจะบรรลผลไดหลกการพด ควำมหมำยของกำรพด ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕ พด คอ การเปลงเสยงออกเปนถอยค า, พดจา การพด เปนการสอสารดวยภาษา จากตวผพดไปยงผฟง เพอสอความหมายใหผอนทราบความรสกนกคดและความตองการของตน รวมทงเปนการแลกเปลยนขาวสาร ความร ความคดเหน กอใหเกดความเขาใจซงกนและกนชวยใหกจการตางๆ ด าเนนไปดวยความเรยบรอย องคประกอบของกำรพด การพดมองคประกอบส าคญอย ๓ ประการ ดงน ๑. ผพด ผพดเปนผทจะตองถายทอดความรสก ความคดเหน ขอเทจจรง ตลอดจนทศนคตของตนสผฟงโดยใชภาษา เสยง อากบกรยาและบคลกภาพของตนใหมประสทธภาพมากทสด ผพดจะตองค านงถงมารยาทและคณธรรม ในการพดดวย สงส าคญทผพดจะตองยดไวเปนแนวปฏบตคอ ผพดจะตองรจกสะสมความร ความคดและประสบการณทมคณคา มประโยชน แลวรวบรวม เรยบเรยงความร ความคดเหลาน ใหมระเบยบ เพอทจะไดถายทอดใหผฟงเขาใจไดโดยงาย แจมแจง การสะสมความร ความคดและประสบการณ ผพดสามารถท าไดหลายทาง เชน จากการอาน การฟง การสงเกต การกระท าหรอปฏบตดวยตนเอง การสนทนากบผอนนอกจากนแลว ผพดจะตองมทกษะ ในการพด การคด การฟง และมความสนใจทจะพฒนาบคลกภาพอยเสมอ ซงจะชวยใหผพด เกดความมนใจในตนเอง ๒. สำระหรอเรองรำวทพด คอ เนอหาสาระทผพดพดออกไป ซงผพดจะตองค านงอยเสมอวา สาระทตนพดนนจะตองมประโยชนตอผฟง อกทงควรเปนเรองทใหม ทนสมย เนอหาจะตองมความชดเจน ผพดตองขยายความคอ ความรทน าเสนอสผฟงใหมความกระจาง ซงอาจขยายความดวยการยกตวอยางแสดงดวยตวเลข สถต หรอยกหลกฐานตาง ๆ มาอางอง การเตรยมเนอหาในการพดมขนตอน ดงน

๒.๑) การเลอกหวขอเรอง ถาผพดมโอกาสเลอกเรองทจะพดเอง ควรยดหลกทวาตอง เหมาะสมกบผพด คอ เปนเรองทผพดมความรอบรในเรองนน และเหมาะสมกบผฟงเปนเรองทผฟงมความสนใจ นอกจากนจะตองค านงถงโอกาส สถานการณ สถานท และเวลา ทก าหนดใหพดดวย ๒.๒) การก าหนดจดมงหมายและขอบเขตของเรองทจะพด ผพดจะตองก าหนด จดมงหมายในการพดแตละครงใหชดเจนวาตองการใหความร โนมนาวใจหรอเพอความบนเทงเพอจะไดเตรยมเรองใหสอดคลองกบจดมงหมาย นอกจากนผพดจะตองก าหนดขอบเขตเรองทจะพดดวยวาจะครอบคลมเนอหาลกซงมากนอยเพยงใด

๒.๓) การคนควาและรวบรวมความร ผพดตองประมวลความร ความคดทงหมดไวแลวแยกแยะใหไดวาอะไรคอความคดหลก อะไรคอความคดรอง สงใดทจะน ามาใชเปนเหตผลสนบสนน

79

ความคดนนๆ และทส าคญ ผพดจะตองบนทกไวใหชดเจนวาขอมลทไดมานน มทมาจากแหลงใด ใครเปนผพด หรอผเขยน ทงนผพดจะได อางองทมาของขอมลไดถกตองในขณะทพด ๒.๔) การจดระเบยบเรอง คอ การวางโครงเรอง ซงจะชวยใหการพดไมวกวน สบสนเพราะผพดไดจดล าดบขนตอนการพดไวอยางเปนระเบยบ มความตอเนอง ครอบคลมเนอหาทงหมดชวยใหผฟงจบประเดนไดงาย การจดล าดบเนอเรองจะแบงเปน สามตอน คอ ค าน า เนอเรองและการสรป ๓. ผฟง ผพดกบผฟงมความสมพนธกน โดยผพดตองเราความสนใจผฟงดวยการใชภาษา เสยง กรยาทาทางบคลกภาพของตน ในขณะเดยวกนผฟงกมสวนชวยใหการพดของผพดบรรลจดหมายไดโดยการตงใจฟง และคดตามอยางมเหตผล กอนจะพดทกครงผพดตองพยายาม ศกษารายละเอยดทเกยวกบผฟงใหมากทสด เชน จ านวนผฟง เพศ ระดบการศกษา ความเชอและคานยม ความสนใจของผฟง เปนตน การวเคราะหผฟงลวงหนา นอกจากจะไดน าขอมล มาเตรยมการพดใหเหมาะสมแลว ผพดยงสามารถน าขอมลนนมาใชในการแกปญหาเฉพาะหนา ทอาจจะเกดขนไดเหมาะสมกบสถานการณดวย จดมงหมำยของกำรพด โดยทวไปแลว การพดจะมจดมงหมายทส าคญ ๆ อย ๓ ประการ ๑. กำรพดเพอใหควำมรควำมเขำใจ การพดเพอจดมงหมายน เราไดฟงอยเปนประจ าไมวาจะเปนขาวสารจากวทย โทรทศนหรอจากวงสนทนาในชวตประจ าวน มจดมงหมายทจะใหผฟงเกดความรความเขาใจในเรองทไมเคยร ไมเคยมประสบการณหรอมความรประสบการณบาง แตกยงไมกระจางชด การพดประเภทน ไดแก การรายงาน การพดแนะน า การบรรยาย การอธบายการชแจง ดงตวอยางหวขอเรองทพดเพอใหเกดความร ความเขาใจ เชน • ท าอยางไรจงจะเรยนเกงและประสบความส าเรจ

• ภยแลง • ท าไมราคาพชผลทางการเกษตรจงตกต า • งามอยางไทย • สงแวดลอมเปนพษ

80

๒. กำรพดเพอโนมนำวใจ

การพดเพอโนมนาวใจ เปนการพดทมจดมงหมายใหผฟงเชอและมความคดคลอยตาม ท าหรอไมท าตามทผพดตองการหรอมเจตนา ฉะนน ผพดจะตองชแจง ใหผฟงเหนวา ถาไมเชอหรอปฏบตตาม ทผพดเสนอแลวจะเกดโทษ หรอ ผลเสยอยางไร การพดชนดนจะประสบความส าเรจไดดมากนอยเพยงไรนน ขนอยกบตวผพดเองวามบคลกภาพดไหม มการใชถอยค าภาษาทงายแกการเขาใจของกลมผฟงไหม และทส าคญ คอผพดจะตองมศลปะและจตวทยาในการจงใจ ผฟงไดเปนอยางด การพดเพอโนมนาวใจ จะเหนตวอยางไดจากการพดเพอหาเสยงในการเลอกตง ไมวาจะเพอเปนหวหนาชน ผแทนกลม หรอองคการตางๆ สมาชกสภาผแทนราษฎร (สส.) หรอการพดเพอรณรงคใหผฟงเลกบหร หรอไมกระท าสงใดสงหนง เชน การพดเพอใหชวยกนประหยดการใชน ามน ไฟฟา นอกจากนการพด เพอโนมนาวใจจะน าไปใชมากในดานธรกจการขาย การโฆษณาเพอใหผคนหนมานยมใชหรอซอสนคาตน ตวอยำงหวขอเรองทพดโนมนำวใจ • บรจาคโลหตชวยชวตมนษย

• มาเลยงลกดวยนมมารดากนเถอะ • ฟงดนตรเถอะชนใจ • ชวยท าเมองไทยใหเปนสเขยวดกวา • ออกก าลงกายวนละนดชวตแจมใส • เหรยญบาทมความหมายเพอเดกยากไรในชนบท

๓. กำรพดเพอควำมบนเทง

การพดเพอจดมงหมายนเปนการพดทมงใหผฟง เกดความเพลดเพลน รนเรง สนกสนานผอนคลายความตงเครยด ในขณะเดยวกนกแทรกเนอหาสาระ ทเปนประโยชนแกผฟงดวยผพด จะตองเปนบคคลทมองโลกในแงด มอารมณขน หนาตายมแยมแจมใสไมเปนคนเครงเครยดเอาจรงเอาจงเกนไป เพราะสงเหลานจะมผลตอการสรางบรรยากาศความเปนกนเองใหเกดขนได ดงจะเหนไดจากรายการตางๆ ทางสอมวลชน ไมวาจะเปนวทยโทรทศน

ตวอยำงหวขอเรองทพดเพอควำมบนเทง

• เราจะไดอะไรจากการฟงเพลงลกทง • ท าอะไรตามใจคอไทยแท • พดใครคดวาไมส าคญ • ทวารก รกนนเปนฉนใด

หลกกำรพดทด

ผพดทตองการสอความเขาใจกบผฟงใหเกดความส าเรจในการสงสารไดดนนตองค านงถงหลกการพด ดงตอไปน กำรออกเสยงใหถกตองตำมหลกภำษำ ไดแก ๑.๑ การออกเสยงสน – ยาว ตางกน ความหมายกตางกนไปดวย เชน เกา – กาว , เขา – ขาว , เทา – ทาว

81

ตวอยำง กาวเทาไปเกาครง

เขาเดนเขาไปรบประทานขาว เขาบาดเจบทเทา

๑.๒ การออกเสยงค าหลายพยางคใหถกตองตามหลกการออกเสยง ค าบางค าออกเสยงแบบอกษรน า เชน ด าร อานวา ด า – หร

กนก อานวา กะ – หนก ด ารส อานวา ด า – หรด ปรอท อานวา ปะ – หรอด ผลต อานวา ผะ – หลด บางค าไมใช ค าสมาส แตอานออกเสยงตอเนองแบบค าสมาส เชน

ผลไม อานวา ผน – ละ – ไม พลเมอง อานวา พน – ละ – เมอง

เทพเจา อานวา เทบ – พะ – เจา ดาษดา อานวา ดาด – สะ – ดา ค าบางค าไมนยมออกเสยงใหมเสยงตอเนอง เชน

ทวทศน อานวา ทว – ทด สปดาห อานวา สบ – ดา ดาษดน อานวา ดาด – ดน วตถาร อานวา วด – ถาน รสนยม อานวา รด – น – ยม คณคา อานวา คน – คา

๑.๓ ออกเสยงใหถกตองตามความนยม เชน ก าเนด อานวา ก า – เหนด ยมบาล อานวา ยม – มะ – บาน

ชกเยอ อานวา ชก – กะ – เยอ เทศบาล อานวา เทด – สะ – บาน

๑.๔ ออกเสยงค าควบกล า ร, ล, ว หรอเปนอกษรน าใหชดเจนถกตอง เชน ตราด อานวา ตราดเปน อกษรควบ

ตลาด อานวา ตะ – หลาดเปน อกษรน า จรง อานวา จงเปน อกษรควบไมแท ปรกหกพง อานวา ปะ – หรก – หก – พงเปนอกษรน า

ค าตอไปนออกเสยงแบบควบแททงหมด เชน ปรบปรง เปลยนปลง ปลาบปลม ปลอดโปรง พรอมเพรยง เพราะพรง

แพรวพราว เพลดเพลน พลกพลาน แกวงไกว กวางขวาง ไขวควา คลกเคลา คลาดเคลอน คลอนแคลน

ค าบางค าเปนค าเรยงพยางคกนไมออกเสยงแบบควบกล า เชน ปรญญา ออกเสยงวา ปะ – รน – ยา

ปราชย ออกเสยงวา ปะ – รา – ไช ปรมปรา ออกเสยงวา ปะ – ร า – ปะ – รา

82

ปรนพพาน ออกเสยงวา ปะ – ร – นบ – พาน ๑.๕ ไมควรออกเสยงใหหวนสน ตดค า หรอรวลนจนฟงไมชดเจน โดยเฉพาะ ค าหลายพยางค เชน มหาวทยาลย ไมควรออกเสยงวา หมา – ลย

วทยาลย ไมควรออกเสยงวา วด – ลย ประกาศนยบตร ไมควรออกเสยงวา ปะ – กาด – บด กโลเมตร ไมควรออกเสยงวา กโล หรอ โล กโลกรม ไมควรออกเสยงวา กโล หรอ โล สวสด ไมควรออกเสยงวา หวด – ด ประธานาธบด ไมควรออกเสยงวา ปะ – ธา – นา – ด เฉลมพระชนมพรรษา ไมควรออกเสยงวา ฉะ – เหลม – ชน – สา

๑.๖ ไมควรใชภาษาพด ภาษาตลาด ภาษาสอมวลชนหรอภาษาโฆษณา ในการพดกบคนทวไป ซงจะท าใหผฟงเขาใจยากและไมเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล เชน • สาวคนนนจดอยในวยเอาะ ๆ

• รฐธรรมนญฉบบนอยในวยดก • นายต ารวจถกเตะโดงออกจากพนท • เขาวงเตนเพอขอยายไปในทเจรญ • นายต ารวจเตน ถก นสพ. คยเบองหลง • เจาหนาทบกคกล าปางหาขอมลปรบปรงเรอนจ า ๑.๗ การออกเสยงค าแผลง ควรออกเสยงใหถกตองตามหลกภาษาและความนยม เชน

บ าราศ ออกเสยงวา บ า – ราด บ าราบ ออกเสยงวา บ า – หราบ ต ารวจ ออกเสยงวา ต า – หรวด ผนวช ออกเสยงวา ผะ – หนวด ส าเรจ ออกเสยงวา ส า – เหรด จ าหนาย ออกเสยงวา จ า – หนาย แสดง ออกเสยงวา สะ – แดง ถลก ออกเสยงวา ถะ – หลก จรวด ออกเสยงวา จะ – หรวด หลกกำรพดทดตองค ำนงถง

๑. การใชภาษา ตองเลอกใชถอยค าทเขาใจงายเหมาะสมกบวยของผฟง ๒. ผพดและผฟงมจดมงหมายตรงกน ผพดมจดมงหมายทตองการสอความหมายไปยงผฟง เพอใหเขาใจเรองราวตาง ๆ ผฟงกมความตงใจฟงสงทผพดสอความหมายให ๓. ออกเสยงพดใหชดเจน ดงพอประมาณ อยาตะโกนหรอพดคอยเกนไป ๔. สหนา ทาทางยมแยมแจมใส เปนกนเอง ไมเครงเครยด ๕. ทาทางในการยน นง ควรสงาผาเผย การใชทาทางประกอบการพดกมความส าคญ เชน

การใชมอ นว จะชวยใหผฟงเขาใจเรองราวไดงายยงขน ๖. ตองรกษามารยาทการพดใหเครงครดในเรองเวลาในการพด พดตรงเวลาและจบทนเวลา ๗. พดเรองใกลตวใหทกคนรเรอง เปนเรองสนกสนานแตมสาระ และพดดวยทาทางและ

กรยานมนวล เวลาพดตองสบตาผฟงดวย ๘. ไมควรพดเรองเชอชาต ศาสนา การเมอง โดยไมจ าเปน และไมควรพดแตเรองของตวเอง

83

๙. ไมพดค าหยาบ นนทาผอน ไมพดแซงขณะผอนพดอย และไมชหนาคสนทนา มำรยำทในกำรพด

การพดทดไมวาจะเปนการพดในโอกาสใด หรอประเภทใด ผพดตองค านงถงมารยาทในการพด ซงจะมสวนสงเสรมใหผพดไดรบการชนชมจากผฟง ซงจะชวยใหประสบผลส าเรจในการพด มารยาททส าคญของการพดสรป ไดดงน

๑. พดดวยวาจาสภาพ แสดงหนาตาทยมแยมแจมใส ๒. ไมพดอวดตนขมผอน และยอมรบฟงความคดของผอนเปนส าคญ ๓. ไมกลาววาจาเสยดแทง กาวราวหรอพดขดคอบคคลอน ควรใชวธทสภาพเมอตองการ

แสดงความคดเหน ๔. รกษาอารมณในขณะพดใหเปนปกต ๕. ไมน าเรองสวนตวของผอนมาพด ๖. หากน าค ากลาวของบคคลอนมากลาว ตองระบนามหรอแหลงทมาเปนการใหเกยรต

บคคลทกลาวถง ๗. หากพดในขณะทผอนยงพดไมจบ ควรกลาวค าขอโทษ ๘. ไมพดคยกนขามศรษะผอน

84

ตวอยำง เรองเทคนคกำรพด

จากหนงสอเรอง บคลกภาพคนรนใหม นกพดทมชอเสยงอกทานหนงทใครหลายๆคนชนชอบ และชอของนกพดทานนคงครองใจของใครหลายคนเหมอนกน หนงสอทดฉนอานเปนของนกพดทานนเชนกน ทานอาจารยจตพล ชมภนช หนงสอททานเขยนเลมน เปนการพดถงบคลกภาพทดของคนรนใหม ซงดฉนตดใจและสะดดตาตงแตเหนชอเรอง " บคลกภาพคนรนใหม " ตอนแรกกไมทราบวาเปนของใคร แตพอเหลอบดภาพบนหนาปกกถงบางออทนทและไมคดลงเลทจะหยบไปใหบรรณารกษบนทกลงคอมพวเตอรวาดฉนตดสนใจเลอกยมหนงสอเลมน เราจะมาตะลยดเลยวาเวลาทอาจารยเขยนหนงสอนนจะเหมอนกบตอนทพดมากนอยแคไหน จะใชเทคนคเดยวกนหรอไม อาจารยจะใชเทคนคการพดอยางไรทท าใหสามารถครองใจคนทกวยได หนงสอเรองนดจาก ชอเรองกรไดเลยวาอาจารยจตพลตองพดถงเรองบคลกภาพอยางแนนอน ดวยความทดฉนเองกอยากเปนคนรนใหมทมบคลกภาพทดทงทางดานความคดและบคลกภายนอก จะไดชวยสงเสรมใหตวเราเปนทยอมรบของคนรอบขาง

กอนอนเราจะมาดกอนวาเนอหาส าคญทอาจารยจตพลไดกลาวไวในหนงสอเลมนมอะไรบาง ในโลกธรกจการสรางภาพลกษณหรอบคลกภาพใหเปนทยอมรบและเชอถอนบเปนเรองส าคญโดยเฉพาะคนรนใหมยงตองใสใจและใหความส าคญมากขน การมบคลกภาพทดถอเปนบนไดกาวแรกทเราจะไตไปสความส าเรจในอนาคต ดวยเหตนบคลกภาพทนาเชอถอจงเปนคณสมบตเบองตนทส าคญของคนรนใหม ซงคงไมมใครปฏเสธในความจรงขอน ทกคนยนยอมปรารถนาทจะเปนคนทมบคลกภาพทด มบคลกภาพเปนทยอมรบของสงคมและคนรอบขาง

หนงสอบคลกภาพของคนรนใหม ของอาจารยจตพลนไดแดงใหเหนถงทกองคประกอบ ทกมมมองและทกขนตอนปฏบตของการน าไปสบคลกภาพตามแบบมาตรฐานสากลของคนรนใหม เนอหาทอาจารยจตพลเสนอไดแบงออกเปนตอนๆ เปนเรองๆไป พดจบเรองนใหชดเจนและเขาใจแลวกพดหวขอตอไปอกโดยมลกษณะเปนเอกภาพตรงทจะมวธการจดการกบตวเองอยางไรบางใหไดเปนคนมบคลกภาพทด

ทอาจารยจตพลพดไวในหนงสอเลมน มหลายตอนทดฉนชอบและไดบนทกไวในสมดเพอไวอานเปนอาหารสมองใหกบตวเอง อาจจะเกบไวสอนลกสอนหลาน แนะน าเพอนทเขายงไมรตอไป คดวาตองเปนประโยชนแน บนทกไวไมเสยหายอะไร

หนงในตอนทดฉนบนทกไวกคอตอน It's your style : ยงไงกเปนคณ อาจารยจตพลกลาววา เราอาจจะประทบใจใครกได เราอาจจะเรยนรจากใครกได เราอยากเกงเหมอนใครกได เราจะเอาใครเปนแบบอยางเรากได แตสดทาย เราตองเปนตวของเราเอง บคลกภาพทดทสดนนไดแกบคลกภาพทแสดงออกถงความเปนตวของตวเองใหมากทสด คนทประสบความส าเรจ คนทเปนผน า คนทมความเชอมน คนเหลานมกมบคลกภาพเปนของตวเอง ซงการม

เอกลกษณเฉพาะตวคอปจจยอยางหนงทจะท าใหเรากาวเดนไปสความส าเรจไดไมยาก การสรางสไตลเฉพาะตวนนสรางไดหลายทาง เรมจากการแตงกาย การไวทรงผม อาหารการกน รสนยมการใชช ว ต ใ น การพกผอน อปกรณของใช การท างาน การมรปแบบการใชชวตและบคลกภาพเฉพาะคนเปนสงทตองคนหา เราจงจะทราบวาเราเปนคนแบบไหน มเอกลกษณอะไรทเหมาะสมกบตวเอง เราตองพยายามคนหาและพจารณาใหไดแลวเราจะเปนคนหนงททใครเหนกทง ชวนสะดดตาพาสะดดใจ เพราะเราไมใชมนษยโหลทหาไดทวไปตามศนยการคา เราตองไมตามกระแส (แฟชน) เสยจนไรความภมใจและในขณะเดยวกนเรากไมทวนกระแสเสยจนใครไมกลาคบหาสมาคม

ในเรองการแตงกายตองระลกไวเสมอดวยวา เราแตงใหผอนดดวยไมใชแตงแลวดคนเดยว การแตงกายทด ตองใหเหมาะสมกบกาลเทศะ มใชพยายามนงกระโปรงยาวแตในชวตประจ าวนการเดนทางตองขนรถ

85

ลงเรอ ซอนมอเตอรไซคหลายตอ จะขนลงทตองคอยถลกกระโปรง ดไมดอาจเกดอบตเหตได แบบนตองปรบตวเองดวย

การเสรมเตมแตง ท าใหคนเราดดขนกจรงแตตองขนอยกบเวลาและสถานท มเชนนน การแตงทจะท าใหเกดความสวยความงามเหนแลวคงจะคดตามนนไมออก อาจารยจตพลไดแนะน าหลกการงายๆ ทใชใน การแตงตววา ไมควรแตงกายหรอเสรมความงามในทสาธารณะชน เพราะการใหคนอนรเหนในวธท าใหตวเองงดงามนนไมใชสงทนาดนาชม

อาจารยจตพลไดแนะน าทกเรองราวตงแตหวจรดเทา ทงเรองของหญงและชาย มตงแตรปรางแบบไหนนสยอยางนน การแตงตว การใสสท ทรงผม เครองส าอาง รองเทา นาฬกา องคประกอบทงหลายเหลานเปนสวนทชวยสงเสรมหรอถดถอยบคลกภาพของเราไดทงสน เราจงไมควรละเลย จะใสอะไรจะท าอะไรกใหค านงถงกาลเทศะ ความเหมาะสม ดใหเหมาะสมกบรปราง เหมาะสมกบโอกาสและทส าคญใหเหมาะกบฐานะ

อาจารยจตพลยงบอกอกวา บคลกของทงบรษและสตรวยท างาน เสอผาทใสแลวตองไมล าสมย เกไก สไตลล าอยางเดยวแตควรจะใหดด มศรทธา นาเชอถอ สนคาทดกตองมหบหอทดฉนใด คนทดกตองม PACKAGE ทดไปดวยฉนนน สนคาดเพยงใดแตไมใสใจในหบหอ กไมมใครสนใจซอ คนท างานทด กตองมทหมหอใหดจะไดมคนซอ เราควรใสใจกบเรองการแตงกายสกนด แลวเราจะสามารถพชตความส าเรจในโลกของมนษยสมพนธและการท างานไดอยางไมยากเยน

ดฉนเหนดวยกบทอาจารยจตพลพด และเปนทนาสงเกตวา สงทอาจารยถายทอดออกมานนลวนแตเปนสงทเคยผานเขามาในชวตของอาจารยและอาจารยไดบนทกลงโปรแกรมประสบการณไวอยางด เมออาจารยพบเหนสงใดมากจะมมมมองแนวคดทบางทใครกมองขาม พอน ามาถายทอดใหคนอนฟง กเปนทนาสนใจ และจะเหนดวยวาท าไมทผานมาเราถงไดไมมองอยางนนบาง และนกเปนจดเรมตนของการเปนนกพดทด ตองรจกสงเกตและมมมมองทไมเหมอนใคร

เมอดฉนอานหนงสอเลมนจบลงนอกจากจะไดความรเคลดลบของการมบคลกภาพทดแลว กขอมองถงวธการและเทคนคการพดของอาจารยจตพลดบาง วาอาจารยทานมเทคนคการพดอยางไรใหตดอกตดใจผฟงไดขนาดนโดยดจากตวอยางของหนงสอเลมน ซงเทาทดกขอสรปไวดงน

๑. การพดของอาจารยมลกษณะเปนเอกภาพ เวลาอาจารยจะพดหวขอใดหวขอหนง ทานกจะตงหวขอไว แลวพาผฟงไปสเปาหมายของการพดโดยการยกตวอยางไปเรอยๆ ตวอยางทยกมานน สวนใหญจะเปนองคประกอบของเรองทพด ซงจะท าใหผฟงสามารถเขาใจและมองเหนภาพทอาจารยสอชดยงขน

๒. เรองทพดใกลตว สงเกตดแลวดฉนพบวาแตละเรองทอาจารยจตพลพดลวนแลวแตเปน เรองใกลตว บางทเปนเรองเสนผมบงภเขา เปนเรองทใครๆละเลย มองไมเหน แตอาจารยมองเหน แสดงใหเหนไดชดเลยวาการทจะเปนนกพดทดนน ตองเปนคนชางสงเกต มมมมองทแปลกใหมไมซ าใคร หรอถงแมซ ากมความคดสรางสรรคท าใหเรองทซ านนดนาสนใจและแปลกใหมขนมา คนทมอะไรแปลกใหมไมเหมอนใคร ยอมเปนทนาสนใจเสมอ

๓. คนทจะเปนนกพดทดตองมประสบการณมาก ประสบการณในทนคอมเรองราวผานเขามาในชวตมากๆ ยงมประสบการณมาก ยงท าใหคนพดมขอมลมากตามไปดวย อาจจะน าขอมลอนเกานนมาพลกแพลงใหเขากบยคสมยใหทนปจจบนมากขน เพราะคนฟงกยอมมวถชวตเปลยนไปตามวถสงคม อยางอาจารยจตพลทานกเปนผมประสบการณมาก อายปนนแลวยงไมแตงงาน แลวท าไมทานถงรและมประสบการณเกยวกบชวตค หรอท าไมทานถงเขาใจผหญง เขาใจทกเพศทกวยไดดเสยเหลอเกน ตรงนใหสงเกตนดนงคะวา ททานมประสบการณเหลานอาจจะไมใชเพราะทานไดรบประสบการณมาโดยตรง ทานอาจจะไดรบประสบการณเหลานจากคนรอบขาง จากหนงสอ ซงถาอยากเปนนกพดทด เรากควรท าใหไดอยางนดวย

๔. นกพดทดตองทนยค ทนสมย ทนใจ รใจคนฟง รวาในขณะนนผฟงคดอะไร อยางไร มวถชวตเปนอยางไร ใหทนตามทกกลมอายคน อยางอาจารยจตพล ไมแปลกใจเลยวาท าไมทานถงเปนขวญใจของคนทกวย

86

ได ทานเหมอนรใจคนทกกลม รวาคนกลมไหนก าลงคดอะไรยงไง มกระแสอะไรทกระทบหรอสงผลตอคนเหลานน ทานสงเกต และมอง ทานท าเหมอนกบทานเปนคนเหลานนเสยเอง ตรงนแหละคะทดฉนคดวาผฟงชอบ

๕. คนทจะเปนนกพดทด ตองไมลมอารมณขน อาจารยจตพลนพดเมอไหร พดเรองอะไรกข าได แมแตเรองเครยดๆกท าใหผฟงไมเครยด ท าใหคนหวเราะได นเปนเสนหอยางหนงของการเปนนกพดทด เพราะทกครงทอาจารยพดเหมอนกบอาจารยเปนเทวดาทสรางรอยยมใหกบผฟงไดตลอด คนฟงกมความสข หนงสอทอาจารยจตพลเขยนนแมจะเปนเรองหลกการแตอานแลวเราไมเครยดเลย มทงมขตลก ลอเลยน สรางอารมณขนไดตลอด

๖. นกพดทดตองเปนนกยกตวอยางทด เมอมประสบการณเยอะ มขอมลเยอะ กท าใหสามารถยกตวอยางไดดทนใจ หยบยกโยงใยเรองโนนมาเปนตวอยางของเรองนไดอยางเหมาะสม คนฟงจะไดไมถกจ ากดกรอบเพยงเรองเดยว มาฟงเรองหนงกอาจจะไดความรจากอกเรองหนงแถมไปดวย เหมอนเปนการแถมของขวญใหกบผฟง

๗. จะเปนนกพดทด ใหเปนทนาเชอถอ ตองมบคลกทดดวย เหมอนชอเรองของหนงสอเลมนเลย ตรงนเรากเหนไดอกแลววา อาจารยจตพลเนยเปนคนทมบคลกด เราไมขอพดถงเรองหนาตา เพราะเรองบคลกภาพทดเปนสงทสรางได อาจารยจะดโกและเหมอนเปนเทพบตรเสมอเวลาพด ดตงแตแตงตวด เนยบแบบนาเชอถอ สะอาด ยงพดนาสนใจคนกจะยงไมละสายตาจากคนพดเลย

๘. อาจารยจตพลมกใชวธการเปรยบเทยบ เหนนกพดนกเขยนหลายทานชอบใชอยแลว ซงกเปนเรองทด เพราะวาการรจกเปรยบเทยบสงหนงกบอกสงหนงนนนอกจากจะเปนการใหความรแกผฟงแลวยงท าใหการพดเปนไปอยางมลลา แสดงใหเหนวาผพดมความสามารถ ผฟงกจะไดมจนตนาการรวมไปดวย เทคนคและวธการพดทดฉนไดจากทานอาจารยจตพลน เปนประโยชนอยางมากตอพวกเรา เพราะในเมอเราชอบและชนชมในตวทานอาจารย อาจารยเปนนกพดทมชอเสยง ใครอยากเปนนกพดทดเหมอนอาจารยกสามารถเรยนรเทคนควธการพดเหลานไปปรบใชใหเหมาะสมกบตวเอง จ าไดไหมในหนงสอเลมนทอาจารยบอกไววา เราจะประทบใจใครกได เราอยากเกงเหมอนใครกได เราจะเอาใครเปนแบบอยางเรากได เราอยากเกงเหมอนใครกได แตเราตองเปนตวของเราเอง เมอเรยนรวธการพดเหลานจากอาจารยจตพลไปแลว กควรเอาไปปรบใชใหเหมาะกบตวเอง สรางความเปนเอกลกษณใหเกดขน เหมอนอยางทอาจารยจตพลท าส าเรจอยในขณะน

87

เรองกำรพด

ค ำชแจง ใหนกศกษาอธบายรายละเอยด ตามหวขอทก าหนดให

๑. มารยาทในการพด มดงน

.................................................................................................................... ..........................................................

............................................................................................................................. .................................................

..................................................................................................................................................... .........................

.......................................................................................................... ....................................................................

............................................................................................................................. ................................................

๒. คณธรรมในการพด

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

๓. ลกษณะการพดทด มดงน

.......................................................................................................................... ....................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................................................................................................... ...................

................................................................................................................ ..............................................................

............................................................................................................................. .................................................

๔. การพดแบงออกเปนกลกษณะอะไรบาง

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

๕. องคประกอบของการพดมอะไรบาง

................................................................................................... ...........................................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................... ..........................................

88

ใหนกศกษาอธบายแนวทางในการพดแสดงความคดเหน พรอมประโยชนทไดรบในการน าไปใชในชวตประจ าวน

๖. แนวทางพดแสดงความคดเหน

............................................................................................................................. .................................................

..................................................................................................................................................................... .........

.......................................................................................................................... ....................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................................................................................................... ..................

๗. ประโยชนทไดรบในการน าไปใชในชวตประจ าวน

............................................................... ...............................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ...............................................

89

เรอง กำรพด ค ำสง ใหผเรยนแบงกลมละ ๓ - ๔ คน รวมกนสบคนตวอยางนกพดทไดรบการยอมรบในชมชน หรอ พธกรรายการทางวทยและโทรทศนทประสบความส าเรจ โดยใหศกษาเกยวกบประวตสวนตว ผลงานเดน และใหกลมรวมกนวเคราะหวาบคคลตวอยางทศกษามามคณสมบตการพดทดอยางไรบาง นกพดชอ............................................................................................................................. .................................. ประวตสวนตว ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................... .......................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ผลงานเดน ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................. ................. ................................................................................................................. ............................................................. คณสมบตนกพดทดเปนทยอมรบ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................. ............................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................

90

เรอง กำรโตวำท ญตต........................................................

วชำ พท ๓๑๐๐๑ ภำษำไทย ระดบมธยมศกษำตอนปลำย ฝำยเสนอ ประกอบดวย ๑. หวหนาทมชอ............................................................................................................................. .................... ๒. ทมงานชอ............................................................................................... ........................................................ ๓. ทมงานชอ............................................................................................................................. .......................... ๔. ทมงานชอ................................................................................................................................................ ....... ฝายคาน ประกอบดวย

๑. ................................................................................................... .......................................... ๒. ........................................................................................................................... .................. ๓. ............................................................................................................................................. ๔. ........................................................................................................................... .................. ๕. ............................................................................................................................. ................

พธกร .......................................................................................................... ................................... ผฟง ๑. ........................................................................................................................... .................. ๒. ............................................................................................................................................. ๓. ........................................................................................................................... .................. ๔. ............................................................................................................................................. ๕. ........................................................................................................................... .................. ผสงเกตการณ ๑. ….......................................................................................................................... ................... ๒. ........................................................................................... .................................................. ๓. ........................................................................................................................... .................. ๔. ......................................................... .................................................................................... ๕. ........................................................................................................................... ..................

91

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………................………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………...............…………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..............……………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………..............………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………...............…………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………................……… สภาพปญหาและอปสรรค …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................…………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

92

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๐

93

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรอำน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๐ ๑. ตความ แปลความ และขยายความเรองทอาน ๒. วเคราะห วจารณความสมเหตสมผล การล าดบความคดและความเปน ไปไดของเรองทอาน

๑. หลกการตความ แปลความและขยายความ ๒. การอานบทประพนธทไพเราะทงรอยแกว รอยกรอง ๓. การอานวรรคตอน ในวรรณคด จากเรอง ขนชางขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศ พระบาท นราศภเขาทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก

ขนท ๑. ก ำหนดสภำพปญหำ - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนประสบการณทมเกยวกบการอานประโยชนของการอานในชวตประจ าวน ปญหาตาง ๆ ทพบจากการอานในชวตประจ าวน ขนท ๒. แสวงหำควำมร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบการอานรปแบบตาง ๆ - ครและผเรยนรวมกนก าหนดคณสมบตนกอานทด

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

94

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรอำน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑. ตความ แปลความ และขยายความเรองทอาน ๒. วเคราะห วจารณความสมเหตสมผล การล าดบความคดและความเปน ไปไดของเรองทอาน

๑. หลกการตความ แปลความและขยายความ ๒. การอานบทประพนธทไพเราะทงรอยแกว รอยกรอง ๓. การอานวรรคตอน ในวรรณคด จากเรอง ขนชางขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศ พระบาท นราศภเขา-ทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก

ขนท ๓. กำรปฏบตน ำไปใช - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบอานตความ แปลความ ขยายความ ความหมายของภาษาถน ส านวน สภาษต องคประกอบ ของการประเมนคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน - ครมอบหมายใหผเรยนอานวรรคตอน ในวรรณคด จากเรอง ขนชางขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศ พระบาท นราศภเขาทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก - ครมอบหมายใหผเรยนศกษาเลอกบทความทางอนเตอรเนตมาอาน โดยใหเพอนในชนเรยนฟงแลวใหสรปประเดนจากเรองทฟงตามหลกการทไดศกษาจากนนใหวเคราะหขอเทจจรงน าเสนอในครงตอไป

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

95

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรอำน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑. ตความ แปลความ และขยายความเรองทอาน ๒. วเคราะห วจารณความสมเหตสมผล การล าดบความคดและความเปน ไปไดของเรองทอาน

๑. หลกการตความ แปลความและขยายความ ๒. การอานบทประพนธทไพเราะทงรอยแกว รอยกรอง ๓. การอานวรรคตอน ในวรรณคด จากเรอง ขนชางขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศ พระบาท นราศภเขาทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก

ขนท ๔. กำรประเมนผลกำรเรยนร -ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกพด การฝกปฏบต - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

96

ใบควำมร กำรอำน

กำรอำน คอ การรบรความหมายจากถอยค าทตพมพอยในสงพมพหรอในหนงสอ เปนการรบรวาผเขยนคดอะไรและพดอะไร โดยเรมตนท าความเขาใจถอยค าแตละค าเขาใจวล เขาใจประโยค ซงรวมอยในยอหนาเขาใจแตละยอหนา ซงรวมเปนเรองราวเดยวกน

การอานเปนการบรโภคค าทถกเขยนออกมาเปนตวหนงสอหรอสญลกษณการอานโดยหลกวทยาศาสตร เรมจากการทแสงตกกระทบทสอและสะทอนจากตวหนงสอผานทางเลนสนยนตาและประสาทตาเขาสเซลลสมองไปเปนความคด (Idea) ความรบร (Perception) และกอใหเกดความจ า (Memory) ทงความจ าระยะสนและความจ าระยะยาว กระบวนกำรอำน ม ๔ ขนตอน คอ

ขนแรก การอานออก อานได หรออานออกเสยงไดถกตอง ขนทสอง การอานแลวเขาใจ ความหมายของค า วล ประโยค สรปความได ขนทสาม การอานแลวรจกใชความคด วเคราะห วจารณและออกความเหนในทางทขดแยง

หรอเหนดวยกบผเขยนอยางมเหตผล ขนสดทายคอการอานเพอน าไปใช ประยกตใชในเชงสรางสรรค ดงนนผทอานไดและอานเปน

จะตองใชกระบวนการทงหมดในการอานทกอใหเกดประโยชนสงสด โดยการถายทอดความหมายจากตวอกษรออกมาเปนความคด และจากการคดทไดจากการอานผสมผสานกบประสบการณเดม และสามารถความคดนนไปใชประโยชนตอไป คณคำของกำรอำน วตถประสงคในการอานของแตละบคคลยอมแตกตางกนออกไป เชน อานเพอความร อานเพอใหเกดความคด อานเพอความเพลดเพลน อานเพอความจรรโลงใจ เปนตน ซงผอานจ าเปนตองทราบจดมงหมายของการอานนนๆ ไวกอนการอานทกครง อยางไรกตามการอานมความส าคญตอชวตทชวยใหเกดการเรยนรตลอดชวต เปนการชวยใหไดรบขอมลขาวสารเพอประกอบการตดสนใจในชวตประจ าวน การอานมความจ าเปนตอการศกษาเลาเรยน ทงในระบบและนอกระบบ คนทเรยนหนงสอเกงมกจะเปนคนทอานหนงสอเกง เพราะ การอานชวยใหไดรบความรและความเขาใจทจะท าใหประสบความส าเรจ และสามารถศกษาตอในระดบสงได การอานมคณคาตอมนษย เนองจากเปนการสนองความตองการของมนษย ท าใหมนษยเกดความร ยกระดบสตปญญาใหสงขน ท าใหมนษยเกดความคดสรางสรรค พฒนาความคดใหกาวหนา สงผลตอการพฒนาในอาชพ ท าใหมนษยทนตอเหตการณ ไดรบความรเพม ชวยอ านวยความสะดวกในชวตประจ าวน ชวยใหมนษยสามารถแกไขปญหาตางๆ และสามารถด ารงชวตในสงคมได ชวยพฒนาจตใจใหงอกงาม ชวยขจดความทกข ความเศราหมอง การอานท าใหเกดความเขาใจ ความรวมมอในการอยรวมกนในสงคม เปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชนไดรบความเพลดเพลนและพกผอนหยอนใจ

กำรเตรยมพรอมเพอกำรอำน ๑๖

การอานจะด าเนนไปไดดเพยงใดขนอยกบสงแวดลอมทางกายภาพและองคประกอบทอย ภายในรางกาย การอานทามกลางบรรยากาศและสงแวดลอมทเหมาะสม จะน ามาซงประสทธและประสทธผลในการอาน ทงนควรค านงถง ๑. การจดสถานทและสงแวดลอม สถานททเหมาะกบการอานควรมความเงยบสงบ ตดสงตางๆ ทรบกวนสมาธออกไป มอณหภมและแสงสวางทเหมาะสม มโตะทมความสงพอเหมาะและเกาอทนงสบายไมนมหรอแขงจนเกนไป

97

๒. การจดทาของการอาน ต าแหนงของหนงสอควรอยหางประมาณ ๓๕-๔๕ เซนตเมตร และหนา หนงสอจะตองตรงอยกลางสายตา ควรนงใหหลงตรงไมควรนอนอาน ทงนเพอใหสมองไดรบเลอดไปหลอเลยงอยางเตมท กจะท าใหเกดการตนตวตอการรบร จดจ า และอานไดนาน ๓. การจดอปกรณชวยในการอาน การอานอาจมอปกรณทจ าเปน เชน กระดาษส าหรบบนทกดนสอ ปากกา ดนสอส

๔. การจดเวลาทเหมาะสม ส าหรบนกศกษาทตองมการทบทวนบทเรยนควรอานหนงสอในชวงทเหมาะสมคอชวงททไมดกมาก คอ ตงแต ๒๐.๐๐ - ๒๓.๐๐ น. เนองจากรางกายยงไมออนลาเกนไปนก หรออานในตอนเชา ๕.๐๐-๖.๓๐ น. หลงจากทรางกายไดรบการพกผอนอยางเพยงพอ ทงนในการอานแตละครงไมควรเกน ๕๐ นาทและใหเปลยนแปลงอรยาบถสก ๑๐ นาทกอนลงมออานตอไป

๕. การเตรยมตนเอง ไดแก การท าจตใจใหแจมใส มความมงมน มความตงใจ และมสมาธในการอาน นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ มสขภาพสายตาทด ตดปญหารบกวนจตใจใหหมด การแบงเวลาใหถกตอง และมระเบยบวนยในชวตโดยใหเวลาแตละวนฝกอานหนงสอ และพยายามฝกทกษะใหมๆ ในการอาน เชน ทกษะการอานเรวอยางเขาใจ เปนตน

กำรเลอกสรรวสดกำรอำน การเลอกสรรวสดการอาน ขนอยกบจดมงหมายหรอวตถประสงคของการอาน เชน การอานเพอการศกษา การอานเพอหาขอมลประกอบการท างาน การอานเพอความเพลดเพลน การอานเพอฆาเวลา การรจกเลอกวสดการอานทมประโยชนจะชวยใหผอานไดรบประโยชนตามเปาหมาย การเลอกสรรวสดการอานมความสมพนธกบการเลอกใชทรพยากรสารนเทศในหองสมด เชน

๑. การอานเพอความร เชน ต าราวชาการ ๒. การอานเพอความบนเทงใจ ๓. การอานเพอเปนก าลงใจ เสรมสรางปญญา เชน หนงสอจตวทยา หนงสอธรรมะ

๔. การอานเพอใชเวลาวางใหเปนประโยชน

เมอเลอกวสดการอานหรอหนงสอไดแลว กจะตองก าหนดวาตองการอะไรขอมลในลกษณะ

ใดจากหนงสอเลมนน ขอบเขตของขอมลในลกษณะกวางหรอแคบแตลกซง ทงนเพอก าหนดรปแบบการ

อานเพอความตองการตอไป

กำรก ำหนดจดมงหมำยกำรอำน

การรความมงหมายในการอานเปรยบเหมอนการรจดหมายปลายทางของการเดนทาง ท าใหสามารถเตรยมพรอมส าหรบสถานการณตางๆ และเดนทางไปสทหมายได นกอานทดควรมจดมงหมายวาตองการอานเพออะไร เพอจะไดก าหนดวธอานไดเหมาะสม การอานเพอการศกษาคนควาและท ารายงาน มจดมงหมายดงน

๑. อานเพอความรพนฐาน เปนการอานเพอรเรองโดยสงเขป หรอเพอลกษณะของหนงสอ เชน การอานเพอ รวบรวมสงพมพทจะใชในการคนควาและเขยนรายงาน

๒. อานเพอรวบรวมขอมล เปนการอานใหเขาในเนอหาสาระ และจดล าดบความคดได เพอสามารถรวบรวม และบนทกขอมลส าหรบเขยนรายงาน

๓. อานเพอหาแนวคด หมายถง การอานเพอรวาสงทอานนนมแนวคดหรอสาระส าคญอยางไร จะน าไปใชประโยชนไดหรอไม ในลกษณะใด เชน การอานบทความ และสารคดเพอหาหวขอส าหรบเขยนโครงรางรายงาน

98

๔. อานเพอวเคราะหหรอวจารณ คอการอานเพอใหเขาใจลกซงพอทจะน าความรไปใช หรอแสดงขอคดเหนเกยวกบ เรองทอานได เชน การอานบทความทแสดงความคดเหน การอานตารางและรายงาน

วธกำรอำนทเหมำะสม การอานมหลายระดบและมวธการตางๆ ตามความมงหมายของผอาน และประเภทของสอการอาน การอานเพอการศกษา คนควาและเขยนรายงาน อาจใชวธอานตาง ๆ เชน การอานส ารวจ การอานขาม การอานผาน การอานจบประเดน การอานสรปความ และการอานวเคราะห ซงมรายละเอยดดงน

กำรอำนส ำรวจ คอ การอานขอเขยนอยางรวดเรว เพอรลกษณะโครงสรางของขอเขยน ส านวนภาษา เนอเรองโดยสงเขป เปนวธอานทเปนประโยชนอยางยงในการเลอกสรรสงพมพ ส าหรบใชประกอบการคนควา หรอการหาแนวเรองส าหรบเขยนรายงาน และรวบรวมบรรณานกรมในหวขอทเขยนรายงาน

กำรอำนขำม เปนวธอานอยางรวดเรวเพอเขาใจเนอหาของขอเขยน โดยเลอกอานขอความบางตอน เชน การอานค าน า สาระสงเขป บทสรป และการอานเนอหาเฉพาะตอนทตรงกบความตองการ เปนตน

กำรอำนผำน เปนการอานแบบกวาดสายตา (Scanning Reading) โดยผอานจะท าการกวาดสายตาอยางรวดเรวไปยงสงทเปนเปาหมายในขอเขยน เชน ค าส าคญ ตวอกษร หรอ สญลกษณ แลวอานรายละเอยดเฉพาะทเกยวกบสงทตองการ เชน การอานเพอคนหาชอในพจนานกรม และการอานแผนท

กำรอำนจบประเดน หมายถง การอานเรองหรอขอเขยนโดยท าความเขาใจสาระส าคญในขณะทอาน มกใชในการอานขอเขยนทไมยาวนก เชน บทความ การอานเรวๆ หลายครงจะชวยใหจบประเดนได โดยการอานมเทคนคคอ ตองสงเกตค าส าคญ ประโยคส าคญทมค าส าคญ และท าการยอสรปบนทกประโยคส าคญไว เพอใชประโยชนตอไป

กำรอำนสรปควำม หมายถง การอานโดยสามารถตความหมายสงทอานไดถกตองชดเจนเขาใจเรองอยางด สามารถแยกสวนทส าคญหรอไมส าคญออกจากกน รวาสวนใดเปนขอเทจจรง หรอขอคดเหน สวนใดเปนความคดหลก ความคดรอง การอานสรป ความมสองลกษณะคอ การสรปแตละยอหนาหรอแตละตอน และสรปจากทงเรอง หรอทงบท การอานสรปความควรอยางอยางคราว ๆ ครงหนงพอใหรเรอง แลวอานละเอยดอกครงเพอเขาใจเรองอยางด หลกจากนนตงค าถามตนเองในเรองทอานวาเกยวกบอะไร มเรองราวอยางไร แลวเรยบเรยงเนอหาเปนส านวนภาษาของผสรป กำรอำนวเครำะห การอานเพอคนควาและเขยนรายงานโดยทวไปตองมการวเคราะหความหมายของขอความ ทงนเพราะผเขยนอาจใชค าและส านวนภาษาในลกษณะตาง ๆ อาจเปนภาษาโดยตรงมความชดเจนเขาใจงาย ภาษาโดยนยทตองท าความเขาใจ และภาษาทมความหมายตามอารมณและความรสกของผเขยน ผอานทมความรเรองค าศพทและส านวนภาษาด มประสบการณ ในการ อานมากและมสมาธในการอานด ยอมสามารถวเคราะหไดตรงความหมายทผเขยนตองการสอ และสามารถเขาใจเรองทอานไดด การจะพดภาษาใดนนตอง

99

ใบงำน กำรอำน

ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดในหวขอทก าหนดให ๑. ความส าคญของการอาน

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ...................................................................................................... ๒. วจารณาญาณในการอาน หมายถง

......................................................................................................................... .....................................................

............................................................................................................................. .................................................

.......................................................................................................................................................... ....................

............................................................................................................... ...............................................................

............................................................................................................................. .................................................

๓. ขนตอนของการใชวจารณญาณในการอาน

............................................................................................................................. .................................................

............................................................. .................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

๔. หลกการใชวจารณญาณในการอาน

................................................................................................... ...........................................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................... ..........................................

......................................................................................... .....................................................................................

............................................................................................................................. ................................................ ๕. การอานตความ

............................................................................................................................. .................................................

............................................................. .................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

100

๖. การอานขยายความ

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

๗. การอานจบใจความหรอสรปความ

........................................................................................................................ ......................................................

............................................................................................................................. .................................................

......................................................................................................................................................... .....................

.............................................................................................................. ................................................................

............................................................................................................................. ................................................

๘. ใหนกศกษาอานโครงสสภาพทก าหนด พรอมเรยบเรยงเนอหาเปนรอยแกวทสละสลวยและสรปสาระในสวนของขอคดทผแตงตองการน าเสนอ

หามเพลงไวอยาให มควน

หามสรยะแสงจนทร สองไซร หามอายใหทน คนเลา

หามดงนไวได จงหามนนทา

การแปลความ

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. ................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

ขอคดทไดรบ

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................................................................................................................ ......

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................................................................................................................. ................

101

โทษทานผอนเพยง เมลดงา

ปองตฉนนนทา ทอนเวน

โทษตนเทาภผา หนกยง

ปองปดคดซอนเรน เรองรายหายสญ

การแปลความ

................................................................................................................... ...........................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................................... ..........................

......................................................................................................... .....................................................................

............................................................................................................................. ................................................

ขอคดทไดรบ

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................... ...............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

..................................................................... ........................................................................................................

๙. ใหนกศกษาอานนวนยาย ๑ เรอง พรอมสรปสาระส าคญตามหลกการอานและพจารณานวนยายในหวขอตาง ๆ ทก าหนดให ๙.๑ ชอเรอง

การแปลความ

................................................................................................................................ ..............................................

..................................................................................... .........................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................... ...................................................................................................

๙.๒ ผแตง

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

....................................................................................................................................................................... ...... ๙.๓ โครงเรองและเนอเรอง

102

๙.๔ กลวธในการด าเนนเรอง

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. ................................................. ๙.๕ ตวละคร

............................................................................................................................. .................................................

..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

๙.๖ ฉาก

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. ................................................. ๙.๗ สารตถะของเรอง

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................................................... ..........

......................................................................................................................... .....................................................

............................................................................................................................. .................................................

.......................................................................................................................................................... ....................

๑๐. ใหนกศกษาอธบายรายละเอยดตามหวขอทก าหนดให ๑๐.๑ ท านาบนหลงคน

.......................................................................................................................................................... ....................

............................................................................................................... ...............................................................

............................................................................................................................. .................................................

๑๐.๒ ชงสกกอนหาม

............................................................................................................................. .................................................

....................................................................... .......................................................................................................

............................................................................................................................. ................................................. ๑๐.๓ กบเลอกนาย

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................................................................................................ ..............

..................................................................................................................... .........................................................

103

๑๐.๔ ท าบญเอาหนา ภาวนากนตาย

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................ ..............................................................................................................

๑๐.๕ ฝนทงใหเปนเขม

......................................................................................................................... .....................................................

............................................................................................................................. .................................................

.......................................................................................................................................................... .................... ๑๑. ใหนกศกษาอธบายมารยาทในการอาน

๑๑.๑ มารยาทในการอาน มดงน ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. .................................................

๑๑.๒ การปลกฝงนสยรกการอาน

............................................................................................................................................................ ..................

................................................................................................................. .............................................................

............................................................................................................................. .................................................

104

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………………………………… ……………………………………...................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… …………………………………….................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………................…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………................……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………................…………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................……………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

105

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๑

106

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรเขยน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๑ ๑. เขยนแผนภาพความคดเขยนยอความ เรยงความ เขยนอธบาย ชแจง โนมนาวใจ และการเขยนเชงสรางสรรค โดยใชหลกการเขยนตามอกขระวธและระดบภาษา

๑. การเขยนแผนภาพความคด ๒. การเขยนยอความ ๓. การเขยนรยงความ ๔. การเขยนอธบาย ๕. การเขยนชแจง ๖. การเขยนค าขวญ ๗. การเขยนค าโฆษณา ๘. หลกการเขยนอางอง

ขนท ๑ ก ำหนดสภำพปญหำ - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนประสบการณทมเกยวกบการเขยนประโยชนของการเขยนในชวตประจ าวน ปญหาตาง ๆ ทพบจากการเขยนในชวตประจ าวน ขนท ๒ แสวงหำควำมร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบการเขยนรปแบบตาง ๆ - ครและผเรยนรวมกนก าหนดคณสมบตของการเขยนทด

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

107

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง กำรเขยน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑. เขยนแผนภาพความคดเขยนยอความ เรยงความ เขยนอธบาย ชแจง โนมนาวใจ และการเขยนเชงสรางสรรค โดยใชหลกการเขยนตามอกขระวธและระดบภาษา

๑. การเขยนแผนภาพความคด ๒. การเขยนยอความ ๓. การเขยนเรยงความ ๔. การเขยนอธบาย ๕. การเขยนชแจง ๖. การเขยนค าขวญ ๗. การเขยนค าโฆษณา ๘. หลกการเขยนอางอง

ขนท ๓ กำรปฏบตน ำไปใช - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรเรองการเขยนประเภทตางๆพรอมยกตวอยางการเขยนและฝกเขยน - ครผสอนแลกเปลยนเรยนรกบนกศกษาในเรองมารยาทในการเขยน การเขยนทด และคณคาของการเขยนในภาษาไทย ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร - ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกเขยน การฝกปฏบต - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

108

ใบควำมรกำรเขยน หลกกำรเขยนประเภทตำง ๆ

กำรเขยนยอควำม การเขยนยอความเปนการน าเรองราวตาง ๆ มาสรปใหเหลอเพยงใจความส าคญแลวเขยนใหมดวยส านวนของผยอความ หลกกำรยอควำม ๑. อานเนอเรองทจะยอความใหเขาใจ ๒. จบใจความส าคญแตละยอหนาของเรองทจะยอความใหครบถวน ๓. น าใจความส าคญของแตละยอหนามาสรปเขยนใหม ดวยส านวนของตนเองโดยไมใชอกษรยอ ไมใชเครองหมายตาง ๆ ใหคงราชาศพทเดมไวและเมอยอแลวความยาวของยอ ความประมาณ ๑ ใน ๔ ของเรองเดม กำรเขยนเรยงควำม การเขยนเรยงความ ประกอบดวย ๓ สวน คอ ค ำน ำ เปนสวนแรกของเรยงความเพอปพนฐานเพอจะน าผอานหรอโยงความสนใจ ของผอานกอนทจะไปพบรายละเอยดของเนอหาในชวงตอไป เนอเรอง เปนสวนของการน าเสนอรายละเอยดของเรองตามหวเรองทตงไวดวย การให ขอเทจจรง ขอมล หรอยกตวอยางประกอบความคดเหนใหผอานไดเหนภาพชดเจน เกดความคด ความรสกทคลอยตามไดตรงตามจดประสงคของการน าเสนอเรยงความนน สรป เปนการสรปหรอปดประเดนในการน าเสนอดวยการเนนย าใหผอานเขาใจภาพรวมของเรอง สาระส าคญของเรอง และเกดความประทบใจกบผอาน กำรเขยนจดหมำย แบงตามเนอหาของจดหมายได ๓ ประเภท จดหมำยสวนตว เปนจดหมายทเขยนตดตอสอสารกนระหวางญาต เพอน คร อาจารย ในเรองหรอธระทเปนเรองสวนตว จดหมำยกจธระ เปนจดหมายทเขยนตดตอสอสารกบบคคล หนวยงาน บรษทเรองธรกจตาง ๆ เชน จดหมายสมครงาน จดหมายขอความชวยเหลอ ขอค าปรกษา ขอค าแนะน าตาง ๆ จดหมำยธรกจ เปนจดหมายทเขยนตดตอสอสารกนดวยเรองธรกจ เชนการสงซอสนคาของบรษท หางราน หรอองคกร สวนประกอบของจดหมำย ประกอบดวย ทอยของเจาของจดหมาย วน เดอน ป ทเขยนจดหมาย ค าขนตน ขอความหรอเนอหาทตองการสอสาร ค าลงทาย ลกษณะของกำรเขยนจดหมำยทด จะตองใชภาษาทสภาพ สรางสรรค เหมะสมกบสถานการณหรอบคคลทเราตองการจะสอสารดวย กระดาษเขยนจดหมาย ซองใสจดหมาย ตองถกตองเหมาะสมกบประเภทของจดหมาย โวหำรในกำรเขยน โวหำร หมายถง การเลอกใชถอยค า ส านวนในการเขยนใหเหมาะสมกบลกษณะของงานเขยนใน การถายทอดอารมณ ความรสกนกคด จนตนาการ แบงเปน ๕ ประเภท คอ

109

๑. บรรยำยโวหำร เปนโวหารทใชเขยนอธบายหรอบรรยายเหตการณตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา เพอใหผอานมความเขาใจชดเจน บรรยายโวหารจะใชในการเขยนหนงสอเรยน ต าราวชาการ รายงาน เปนตน ๒. พรรณนำโวหำร เปนการเขยนทสอดแทรกอารมณ ความรสกของผเขยนลงไปในงานเขยน เพอใหผอานมอารมณคลอยตาม พรรณนาโวหารจงมกจะมการใชถอยค าภาษาทท าใหเกดภาพพจนตาง ๆ งานเขยนทนยมใชพรรณนาโวหารมากทสด คอ งานเขยนประเภทนวนยาย ๓. อปมำโวหำร เปนการเขยนทใชส านวนเปรยบเทยบเพอใหผอานมความเขาใจไดอยางชดเจน เชน “เปรยบเธอเพชรงามน าหนง หวานปานน าผงเดอนหา” ๔. เทศนำโวหำร แนวการเขยนจะเปนในลกษณะสงสอนใหเหนคณเหนโทษ เพอโนมนาวใจ ชแนวใหผอานเหนคลอยตามเพอประพฤตดประพฤตชอบ งานเขยนทมลกษณะเปนเทศนา โวหารชดเจน ไดแก พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๕. สำธกโวหำร ลกษณะของสาธกโวหาร เปนการยกตวอยางประกอบในการเขยนเพอใหผอานมความชดเจนมากยงขน ตวอยางในการใชสาธกโวหารในการเขยนทชดเจน เชน นทานชาดก นทานสภาษต มำรยำทและนสยรกกำรเขยน มำรยำทในกำรเขยน การทจะเปนผเขยนทดไดนนจะตองมมารยาทในการเขยน คอ ๑. เขยนหนงสอใหถกตองตามอกขรวธ ตวสะกด การนต วรรณยกต เครองหมายวรรคตอนตาง ๆ ทสอความหมายไดอยางถกตองชดเจน ๒. ถาเปนการเขยนดวยลายมอควรเขยนใหชดเจน อานงาย เปนระเบยบ ๓. เลอกใชถอยค าภาษาทเหมาะสมกบเรองทเขยน กะทดรดไดใจความ ๔. เลอกใชภาษาใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายทจะสอความไปถง โดยค านงถง เพศ วย สาขา อาชพ ๕. ใชภาษาทสภาพ และไมควรใชภาษาพดในภาษาเขยน โดยเฉพาะอยางยงทเปนความรหรอวชาการ ๖. เขยนในสงทสรางสรรคไมเขยนในสงทจะไปท าใหเกดความเสยหายกบบคคลใด กลมคนใด หรอสงคมประเทศชาตโดยสวนรวม ลกษณะกำรเขยนทด ผเขยนจะเปนผเขยนทดไดตองค านงถงสงตอไปน ๑. จะตองเปนผทมความรอบรในเรองทจะเขยนเปนอยางด เพราะจะสามารถถายทอด เรองนน ๆ ไดเปนอยางด ๒. เลอกรปแบบและกลวธในการเขยนไดอยางเหมาะสมกบเรองทน าเสนอจะท าใหเปน เรองทนาอานและนาตดตาม ๓. มศลปะในการเลอกใหภาษาไดอยางถกตองเหมาะสมกบเรองทเขยนแนวทางการ น าเสนอและกลมเปาหมายทตองการจะสอสารงานเขยนนน ๆ ๔. มความละเอยด รอบคอบ ในการใชภาษาในการสอความหมายเพราะภาษาเปน เอกลกษณของชาตทจะสามารถถายทอดวฒนธรรม ประเพณ ทดงามใหกบสงคมและชนรนหลงได อยางมนคงและงดงาม ๕. มวสยทศนและมความรบผดชอบในการเขยนของตนเอง กลาวคอ ยอมรบฟง ค าวพากษวจารณ อยางใจกวางและมใจเปนธรรมในขณะเดยวกนกมความรบผดชอบในผลการเขยน

110

ของตนเองในกรณทอาจเกดความผดพลาดใด ๆ ตามมาจากงานเขยนนน ๆ กำรสรำงนสยรกกำรเขยน ในการเรมตนของการเขยนอะไรกตาม ผเขยนจะเขยนไมออกถาไมตงเปาหมาย ในการเขยนไวลวงหนาวาจะเขยนอะไร เขยนท าไม เพราะการเขยนเรอยเปอยไมท าใหงานเขยน นาอานและถาท าใหงานชนนนไมมคณคาเทาทควร งานเขยนทมคณคาคองานเขยนอยางม จดหมาย มขอมลขาวสารไรพรมแดน ดงเชนในปจจบน การมขอมลมากยอมท าใหเปนผไดเปรยบ ผอนเปนอนมาก เพราะยคปจจบนเปนยคแหงการแขงขนกนในทกทางโดยเฉพาะในทางเศรษฐกจ ใครมขอมลมากจะเปนผไดเปรยบคแขงขนอน ๆ เพราะการน าขอมลมาใชประโยชนไดเรวกวานนเอง การหมนแสวงหาความรเพอสะสมขอมลตาง ๆ ใหตวเองมาก ๆ จงเปนความไดเปรยบและควรกระท าใหเปนนสยตดตวไป เพราะการกระท าใด ๆ ถาท าบอย ๆ ท าเปนประจ าในวนหนง กจะกลายเปนนสยและความเคยชนทตองท าตอไปการคนควารวบรวมขอมลเปนกจกรรมทจะท าใหเกดความสนกสนานทางวชาการเพราะยงคนควากจะยงท าสงทนาสนใจมากขน ผทฝกตนใหเปนผใครร ใครเรยน ชอบแสวงหาความรจะมความสขมาก เมอไดศกษาคนควาและไดพบสงแปลก ๆ ใหม ๆ ในภาษาไทย หรอใน ความรแขนงอน ๆ บางคนเมอคนควาแลวจะรวบรวมไวอยางเปนระบบ

111

ตวอยำง เรอง เทคนคกำรเขยน

๑. มใจรกในการอานและการเขยน ถาไมรกจรง ท าไมได ๒. มจนตนาการในการเขยน อ.เลาวา มนวนยายเรองหนง นางเอกเปนสาวอกษร ผวเหลองๆ พอ อาจารยเรยนอกษรกเจอเพอนทมลกษณะคลายๆกบนางเอกในนยาย เลยเรยกชอเพอนดวยชอนางเอกคนนนซะเลย นนคออาการ "อน" กบเนอเรองอยางหนง การเขยนนนตองมจนตนาการดวย ๓. ชางสงเกตจ า ไดวาเราเคยอาน สวสดขางถนน ทอาจารยเขยนเรองหมา อาจารยบอกวาสงเกตวาหมามกจะผกพนกบตว ง ง (ฮง โบง อะไรกวาไป เสยงรองอะ) เลยใหหมาในเรองรองวา "เงย" เวลาไมพอใจ (เปนค าทเราสะดดตาจนทกวนน) อาจารยบอกวาเปน"ฉบหาย" ในภาษาหมาไปโนน (ฮา) การใหรายละเอยดในงานเขยนกส าคญ สงเกตแลวเอามาเขยน เขยนโดยใชสมผสทง ๕ ใหละเอยดทสด (ตาด ดอะไร หไดยนอะไร ฯลฯ เอาใหคนอานไดด ไดยน ดวยนะ) ตองเขยนใหเหมอนจรงทสด ผอานจะไดคลอยตามไดอาจารย ยกตวอยางการบรรยายของ กนกพงศ สงสมพนธ เหตการณไมเทาไหร แตกผลาญพนทไปหลายหนา เราจะรอากปกรยาของตวละครอยางละเอยดทเดยว ๔. มความรและประสบการณในการเขยน ถาเปนสงทเรารจรง จะเกดแรงบนดาลใจในการเขยน อาจารย เขยนเรองจากเพอนลกๆ เปน บนทกจากลกผชาย เขยนทกสงทอาจารยพบเหนรอบๆตวเปนนยาย (แลวเรากตดกนหนบหนบ) นกเขยนวยรนนาจะหาเรองใกลตวมาเขยนบาง ๕. มความรพนฐานดานวรรณกรรม ในทนหมายถงกลวธการเขยนตางๆ เขยนเรองสนเขยนยงไง เขยนนวนยายเขยนยงไง เขยนบทความเขยนยงไง เปนตน เทากบเปนใบเบกทางสประตนกเขยนเลยละ ๖. ฝกฝนอย เสมอ อาจารยเคยเลาวาสมยเรยนอกษร มการฝกฝนโดยนงมองคนเดนผานไปมา แลวเขยนกลอนบรรยายลกษณะของคนเหลานน ใหเพอนอาน อาจารยเขยนมาก เขยนเยอะ ๗. มความอดทน ในทนคออดทนรอคอย อดทนฟงค าวพากษวจารณ อาจารยฝากไววา อยากาวขามขน ในการเขยนนนควรเรมจากเรองสนกอน แลวคอยเขยนนวนยายยาวๆทหลง เหมอนกบการขนบนได ถาไมไปทละขนกจะตกบนได คนทขามขน ตกบนไดมานกตอนกแลว (เหมอนหลายๆคนในเดกด ทเขยนนยายทนท ไมมเรองสน อยากบอกวาเรองสนจะทรงพลงกวานยายมาก เพราะมนสน เลยหกมมได ท าอะไรกบมนกได นยายเขยนๆไปกอาจซ าๆกนไดอย)กวา ทจะไดลงเรองสนสกเรองหนง อาจารยบอกวาในสมยกอนเปนเรองยากมาก สมยนเราวาสงไปกคงไดลงงายๆแลวละ การสงนยายใหส านกพมพพจารณาดวย มนงายกนเหลอเกน ไมเหมอนสมยอาจารย ทเขยนแทบตายกวาจะไดลงหนงสอ กขอฝากนกเขยนรนใหมไวดวยนะคะ ทพมพๆหนงสอกนออกเกรอนน มคณคาทางวรรณศลป มคณคาตอสงคมดวยหรอเปลา? ตามกระแส อยากดง หรอวาใจรกกนแน

112

ใบงำน กำรเขยน ๑. การเขยน หมายถง

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

๒. หลกการเขยนทด มดงน .......................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... .................................................

ใหนกศกษาอธบายค าศพททใชในการประชม

๓. ผเขาประชม

............................................................................................................................. .................................................

...................................................................................................................................................................... ........

........................................................................................................................... ...................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................................................ .................. ๔. วาระ

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. ................................................. ๕. ขอเสนอ

............................................................................................................................. .................................................

........................................................... ...................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

๖. สนบสนน คดคาน อภปราย

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................................................................................ ..............................

..................................................................................................... .........................................................................

113

๗. มต

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................ ..............................................................................................

๘. ใหนกศกษาอธบายขนตอนการเขยนรายงานโดยสรป

............................................................................................................... ...............................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................................................................................ ..............................

..................................................................................................... .........................................................................

............................................................................................................................. .................................................

๙. ใหนกศกเลอกหวขอทก าหนดให ๑ หวขอแลวจดท าเปนรายงาน (ใหด าเนนการตามขนตอนการเขยนรายงาน (ความยาวไมต ากวา ๒๐ ค า )

- อาหารเพอสขภาพ

- วฒนธรรมไทย

- ทองเทยวไทย

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ ......................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

๑๐. ใหนกศกษาเขยนโครงการพฒนาทกษะการเขยนของตนเองทก าหนดให ๑. หลกการและเหตผล

๒. วตถประสงค ๓. เปาหมาย

๔. วธการด าเนนการ

๕. ระยะเวลา/สถานท ๖. งบประมาณ

๗. เครอขายหนวยงานทเกยวของ

๘. การประเมนผลโครงการ

๙. ผรบผดชอบโครงการ

๑๐. ความสมพนธกบโครงการอน

๑๑. ผลทคาดวาจะไดรบ

114

ใบงำน รปแบบกำรเขยนยอควำม วชำ พท ๓๑๐๐๑ ภำษำไทย ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

กำรยอโอวำท ยอโอวาทของ................................................................ เนองในโอกาส................................................................ เมอวนท.............เดอน....................พ.ศ. ..................จากหนงสอ.......................................................................... ความวา ............................................................................................................................. .................................. กำรยอประกำศ ยอประกาศของ .....................................................................เรอง ...................................................................... แด ...............................................................เนองในโอกาส.................................................................................. เมอวนท ..............เดอน..................พ.ศ. ...................จากหนงสอ........................................................................ ความวา ...................................................................................................................................................... ......... กำรยอบทสมภำษณ ยอบทสมภาษณเรอง................................................................................... .......................................................... ผใหสมภาษณ ..................................................................มอาชพ....................................................................... ความวา............................................................................................................................. .................................... กำรยอบทควำม บทความเรอง .................................................................................ของ .............................................................. จากหนงสอ ............................................................................................... ........................................................... ความวา ............................................................................................................................. ..................................

115

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................………………………………………………………………………………… ………………………………………………................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… …………………………………………………………………….................…………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………................………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………................……………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................……………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

116

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๒

117

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง วรรณคดและวรรณกรรม ภำษำไทยกบกำรประกอบอำชพ

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๒ ๑. อธบายความแตกตางและคณคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน ๒. ใชความรการพดภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชพ ๓. ใชความรการเขยนภาษาไทยเปนชองทางการประกอบอาชพ

๑. ความหมายของวรรณคดวรรณกรรมปจจบนและวรรณกรรมทองถน ๒. ภาษาไทยดานการพดกบชองทางการประกอบอาชพ ๓. ภาษาไทยดานการเขยนกบชองทางการประกอบอาชพ

ขนท ๑ ก ำหนดสภำพปญหำ - ครผสอนพดคยเกยวกบวรรณกรรมของไทย - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนประสบการณทมเกยวกบภาษาไทยดานการพดกบชองทางการประกอบอาชพและภาษาไทยดานการเขยนกบชองทางการประกอบอาชพ ขนท ๓ กำรปฏบตน ำไปใช - ครและผเรยนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบเกยวกบวรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน และรวมกนสรปคณคา ความส าคญตอประเพณวฒนธรรมของไทย รวมไปถงการปฏบตเกยวกบการพดและการเขยนกบชองทางการประกอบอาชพ

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

118

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ ภำษำไทย รหสวชำ พท ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

หวเรอง วรรณคดและวรรณกรรม ภำษำไทยกบกำรประกอบอำชพ

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑. อธบายความแตกตางและคณคาวรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน ๒. ใชความรการพดภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชพ ๓. ใชความรการเขยนภาษาไทยเปนชองทางการประกอบอาชพ

๑. ความหมายของวรรณคดวรรณกรรมปจจบนและวรรณกรรมทองถน ๒. ภาษาไทยดานการพดกบชองทางการประกอบอาชพ ๓. ภาษาไทยดานการเขยนกบชองทางการประกอบอาชพ

ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร - ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกเขยน การฝกปฏบต - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

119

ใบความรวรรณคด วรรณกรรม วรรณคด วรรณคด หมายถง วรรณกรรมหรอหนงสอทไดรบการยกยองวาแตงดมวรรณกรรมศลป กลาวคอ มลกษณะเดนในเชงประพนธ การใชถอยค าภาษา มคณคาสงในดานความคดอารมณและความเพลดเพลนท าใหผอานเหนความงาม ความไพเราะ เกดความซาบซงกนใจวรรณคดจงมความงดงามดานวรรณศลป ชวยยกระดบจตใจความรสก และภมปญญาของผอานใหสงขน วรรณกรรม วรรณกรรม หมายถง ค าประพนธทกชนดทงทเปนรอยแกวและรอยกรอง เปนงานเขยนทว ๆ ไป สงซงเขยนขนทงหมด ไมวาจะเปนในรปใด หรอเพอความมงหมายใด กนความครอบคลมงานหนงสอทกชนดหรอสงพมพทกประเภท ทงหนงสอทวไป หนงสอต ารา หนงสออางอง วารสาร นตยสาร และเอกสารตาง ๆ เปนตน และถาวรรณกรรมนนไดรบการยกยอง จากวรรณคดสโมสรวาเปนวรรณกรรมทแตงดจงจะเรยกวรรณกรรมนนวา “วรรณคด” วรรณกรรมปจจบน วรรณกรรมไทยปจจบน นนหมายถง วรรณกรรมในรปแบบใดกตามไมวาจะเปนรอยแกว หรอรอยกรอง ซงขอบเขตของวรรณกรรมปจจบนนนเรมตงแตสมยเรมแรกของวรรณกรรมรอยแกว คอตงแตสมย รชกาลท ๕ พ.ศ. ๒๔๔๒ จนถงปจจบน วรรณกรรมประเภทรอยแกวในปจจบนจะอยในรปของบนเทงคด เชน เรองสน นวนยาย นทาน บทละคร สารคด เชน บทความ หนงสอวชาการ งานวจย ฯลฯ วรรณกรรมประเภทรอยกรองในปจจบนเปนวรรณกรรมทแตกตางจากเดม คอ เปนวรรณกรรมทไมเนนวรรณศลปทางภาษามากนก ไมเนนในเรองของการใชภาษาแตเนนไปใน เรองของการสอแนวคด สอขอคดแกผอานมากกวา เชน ใบไมทหายไป ของ จรนนท พตรปรชา เปนตน วรรณกรรมทองถน ภำษำถน หมายถง ภาษาทใชสอความหมายตามทองถนตาง ๆ ใชพดกนแตละทองถนโดยขนอยกบบรบททางสงคมและสภาพแวดลอม ซงมเอกลกษณเปนของตนเอง ซงจะแตกตางกนในถอยค า ส าเนยงแตกสามารถจะตดตอสอสารกนได และถอวาเปนภาษาเดยวกน เพยงแตแตกตางกนตามทองถนเทานน ภาษาถน บางทมกจะเรยกกนวา ภาษาพนเมอง ทงน เพราะไมไดใชเปนภาษามาตรฐานหรอภาษากลางของประเทศ ภาษาถน หรอ ส าเนยง คอ ภาษาเฉพาะของทองถนใดทองถนหนงทมรปลกษณะเฉพาะตวทงถอยค า และส าเนยงเปนตน ภาษาถนของไทยจะแบงตามภมศาสตรหรอทองถนทผพดภาษานนอาศยอยใน ภาคตาง ๆ แบงไดเปน ๔ ถนใหญ ๆ คอ ภาษาถนกลาง ภาษาถนเหนอ ภาษาถน อสำนและภำษำถนใต คณคาและความส าคญของภาษาถน คอ เปนภาษาประจ าถนของกลมชนทบรรพบรษไดสรางสรรคและสบทอดตอเนองมายงลกหลาน โดยผานวฒนธรรมทางภาษาทเปนรากฐานทางประวตศาสตรและเปน บอเกด ตนก าเนดของวรรณกรรมทองถน และเปนสวนหนงของภาษาไทยและวรรณคดไทย การศกษาภาษาถนจะชวยใหการสอสารและการศกษาวรรณคดได เขาใจลกซงยงขน วรรณกรรมทองถน วรรณกรรมทองถน หมายถง เรองราวของชาวบานทเลาสบตอกนมาหลายชวอายคนหรอผลงานทเกดขนจากการใชภาษาโดยการพดและการเขยนของกลมชนในแตละทองถนในรปของ คต ความเชอ และประเพณ เชน วรรณกรรมพนบานภาคเหนอ วรรณกรรมพนบานภาคอสาน วรรณกรรมพนบานภาคใต เปนตน ซงในแตละทองถนกจะใชภาษาพนบานในการถายทอดเปนเอกลกษณ ใชถอยค าส านวนทองถนทเรยบงาย เปนวรรณกรรมทสอเรองราวดานตาง ๆ ของทองถนใดทองถนหนงโดยเฉพาะ เชน จารตประเพณ ชวตความ

120

เปนอย สภาพเศรษฐกจและสงคมทศนคต คานยม ตลอดจนความเชอตาง ๆ ของบรรพบรษ อนเปนพนฐานของความคดและพฤตกรรมของคนในปจจบน เชน นทานพนบาน เพลงกลอมเดก ปรศนาค าทาย ภาษต ค าคม บทเทศน และค ากลาวในพธกรรมตาง ๆ วรรณกรรมทองถน แบงไดเปน ๒ ประเภท คอ ๑. ประเภทมขปาฐะ เปนวรรณกรรมทไมไดเขยนเปนลายลกษณ เปนวรรณกรรมปากเปลาจะถายทอดโดยการบอก หรอการเลาหรอการรอง ไดแก บทกลอมเดก นทานพนบานเพลงพนบาน ปรศนา ค าทาย ภาษต ส านวนโวหาร ค ากลาวในพธกรรมตาง ๆ ๒. ประเภทเขยนเปนลายลกษณ ไดแก นทาน ค ากลอน บนทกทางประวตศาสตรในทองถนและต าราความรตาง ๆ ภำษำถนทปรำกฏในวรรณคด วรรณกรรมปจจบน วรรณกรรมทองถน การศกษาภาษาถนยอมจะศกษาทองถนในดานทอยอาศย ความเปนอย ความเชอขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เพราะภาษาเปนสวนหนงของวฒนธรรม ภาษาถนจะรกษาค าเดมไดดกวาภาษามาตรฐาน เพราะจะมการเปลยนแปลงทางภาษาและวฒนธรรมนอยกวาและมประโยชนในการศกษาดานวรรณคดอกดวย เพราะวรรณคดเกา ๆ นน ใชภาษาโบราณ ซงเปนภาษาถนจ านวนมาก เชน วรรณคดสมยสโขทย สมยอยธยา และสมยรตนโกสนทรตอนตนถาเราไมเขาใจภาษาถนทใช กจะตความไมออกและยากตอการศกษาวรรณคดนน ๆ ได ฉะนนจงควรอยางยงทจะตองศกษาภาษาถนทกถน จงจะมความรกวางขวาง ตวอยำง หลกศลำจำรกพอขนรำมค ำแหงหลกท ๑ “เมอกขนใหญไดสบเกาเขำ” ค าวา “เขา” แปลวา ป สบเกาเขา คอ อายเตม ๑๘ ยาง ๑๙ “ตนกพงชางขนสามชนตวชอมาสเมองแพขนสามขนพำยหน” ค าวา “แพ” ในทนเปนภาษาถนเหนอ แปลวาชนะ ค าวา “พาย” จงแปลวา แพ ไตรภมพระรวง “เขานนบมต า บมสง บมพ บมผอม” “พ” ภาษาถนใต หมายถง อวน ไทยมกใชคกนวา “อวนพ” ลลตพระลอ “ตรงนายแกวยะยน ตองนายขวญทำวทบ” “ทาว” ภาษาถนเหนอและอสาน หมายถง หกลม ลม การเรยนรภาษาถนนอกจากจะท าใหสามารถเรยนรวรรณกรรมทองถนไดแลว ยงท าใหผเรยน สามารถตดตอสอสารกบคนในทองถนไดอยางสะดวกและพดภาษาถนไดถกตองอกดวย ส านวน สภาษตทปรากฏในวรรณคด วรรณกรรมปจจบน วรรณกรรมทองถน ความหมายของสภาษตส านวนไทย ส านวน ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน หมายถง ค ากลาวทมความ คมคาย กะทดรดงดงาม ฟงดไพเราะจบใจ เปนค าทรวมเนอหายาว ๆ ใหสนลง เปนค าทถอยค าสนแตมความหมายลกซงสภาษต ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน หมายถง ค ากลาวทดงาม มกเปนค าสงสอน แนะน าใหประพฤตด ปฏบตชอบ หรอละเวนจากการท าความชวเปนตน ดงนน สภาษตส านวนไทย สรปคอ ค าทมงสงสอนให ประพฤตด โดยเปน ค าสน ๆมความคมคาย ไพเราะ นาฟงสภาษตส านวนไทย เปนมรดกทางวฒนธรรมทมคณคา สะทอนใหเหนความคด ความเชอ คานยมของสงคมไทยทสงสมสบทอดกนมาในอดต มมาตงแตกอนสมยพอขนรามค าแหงเปนถอยค าหรอขอความทกลาวสบตอกนมาชานานแลว มความหมายไมตรงตามตวหรอมความหมายอนแฝงอย สนนษฐานวา ส านวนนนมอยในภาษาพดกอนทจะมภาษาเขยนเกดขนใน

121

สมยสโขทย โดยเมอพจารณาจากขอความในศลาจารก พอขนรามค าแหงแลว กพบวามส านวนไทยปรากฏเปนหลกฐานอย เชน ไพรฟาหนาใส หมายถง ประชาชนอยเยนเปนสข ส านวนไทยหลายส านวนมปรากฏอยในวรรณคดไทยหรอมทมาจากวรรณคดไทย หลายเรอง หนงสอกฎมณเฑยรบาลของเกา กมส านวนไทยปรากฏอย นอกจากนในวรรณคดไทย ตาง ๆ ตงแตสมยอยธยาเปนตนมากมส านวนไทยปรากฏอยมากมาย เชน ขนชางขนแผน ลลตยวนพาย ลลตพระลอ ราชาธราช หนงสอสภาษตพระรวงกมเนอหาเปนส านวนไทยทยงใชอยในปจจบนมากมาย เชน เมอนอยใหเรยนวชา ใหหาสนเมอใหญ เปนตน ตวอยำง ส านวน สภาษตทมปรากฏอยในวรรณคดไทยหรอมทมาจากวรรณคดไทย ฤๅษแปลงสำร มาจากวรรณคดไทยเรอง นางสบสอง พระรถเสนก าลงเดนทางเอาสารไปใหนางเมรลกนางยกษ แลวเจอฤๅษกลางทางสารฉบบนนบอกวา ถงกลางวนกนกลางวน ถงกลางคนกนกลางคน ฤๅษใชเวทมนตแปลงขอความเปน ถงกลางวนแตงกลางวน ถงกลางคนแตงกลางคน รอนอำสน รอนอาสน ในหนงสอส านวนไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน เลาไววา ปกตแลวอาสน หรอแทนประทบของพระอนทรนจะออนนม ถาเกดแขงกระดางหรอรอนเปนไฟขนมาจะบอกเหตวามเรองเดอดรอนขนในโลก พระอนทรตองรบลงไปแกไข ตามคตความเชอวาพระอนทรเปนเทพผมหนาทดบความทกขรอนของมนษย ส านวน รอนอาสน จงมความหมายวา มเรองเดอดรอนตองรบแกไข ภำษำไทยกบชองทำงกำรประกอบอำชพ ควำมหมำยของภำษำ ค าวา “ภาษา” เปนค าภาษาสนสฤต แปลตามรปศพทหมายถงค าพดหรอถอยค า ภาษาเปนเครองมอของมนษยทใชในการสอความหมายใหสามารถสอสารตดตอท าความเขาใจกนโดยมระเบยบของค าและเสยงเปนเครองก าหนด ในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ ใหความหมายของค าวาภาษา คอ เสยงหรอกรยาอาการทท าความเขาใจกนได ค าพดถอยค าทใชพดจากน ภำษำ แบงออกเปน ๒ ประเภท คอ ภำษำทเปนถอยค ำ เรยกวา “ วจนภำษำ” เปนภาษาทใชค าพดโดยใชเสยงทเปนถอยค าสรางความเขาใจกน นอกจากนนยงมตวหนงสอทใชแทนค าพดตามหลกภาษาอกดวย ภำษำทไมเปนถอยค ำ เรยกวา “ อวจนภำษำ” เปนภาษาทใชสงอนนอกเหนอจากค าพดและตวหนงสอในการสอสาร เชน การพยกหนา การโคงค านบ การสบตา การแสดงออกบนใบหนาทแสดงออกถงความเตมใจและไมเตมใจ อวจนภาษาจงมความส าคญเพอใหวจนภาษามความชดเจนสอสารไดรวดเรวยงขน นอกจากทาทางแลวยงมสญลกษณตาง ๆ ทมนษยสรางขนมาใชในการสอสารสรางความเขาใจ อกดวย คณคำของภำษำไทย ภาษาไทยเปนภาษาทบงบอกถงเอกลกษณความเปนไทยมาชานาน มากกวา ๗๐๐ ป สมยพอขนรามค าแหงมหาราช ทรงประดษฐอกษรไทยขนราวป พ.ศ. ๑๘๒๖ สมยกรงสโขทย ชาตไทยจงจดเปนชาตทมภาษาเปนของตนเองมาเปนระยะเวลายาวนาน และมววฒนาการทางภาษาเรอยมาจนถงปจจบน ภาษาไทยเปนภาษาทสภาพ ไพเราะ ออนหวาน และสงทส าคญคอเปนภาษาทใชในการสอสารของมนษยในชวตประจ าวน หากมการพดภาษาไทยใหถกตองเหมาะสมตามกาลเทศะแลว จะแสดงถงกรยามารยาททเรยบรอย นอบนอมมสมมาคารวะจะท าใหคนอนมความรกใครในตวเรา นอกจากน ภาษาไทยยงมคณคาในการด ารงชวตดานตาง ๆ ทงดานการตดตอสอสารในการด ารงชวต การประกอบอาชพ การสรางสมพนธของคนในสงคม ดานวฒนธรรมประเพณ ดานสงคมดานศลปะ และดานการศกษา นบวาภาษาไทยม

122

คณคาในการเปนเครองมอของการศกษาหาความรในสาขาวชาตาง ๆ ใหเยาวชนและประชาชนในชาตทกคนไดเสาะแสวงหาความรไดตามความตองการอยางไมมทสนสดฉะนน เพอใหผเรยนเกดทกษะอยางถกตองและเหมาะสมในการสอสารกบผอนอยางมประสทธภาพ รจกแสวงหาความรและประสบการณ รกการอาน การเขยน การพด การบนทกความรและขอมลขาวสารทไดรบ เกดความภาคภมใจในความเปนเจาของภาษา และเหนคณคาของบรรพบรษทไดสรางสรรคผลงานไว ผเรยนควรทจะรซงถงคณคา ตลอดจนรกษและหวงแหน ภาษาไทย เพอใหคงอยคกบคนไทยตลอดไป ภำษำไทยกบชองทำงกำรประกอบอำชพ ภาษาเปนเครองมอในการสอสารระหวางผสงสาร (ผพด ผเขยน) กบผรบสาร (ผฟง ผด ผอาน) ทมนษยใชในการด าเนนชวตประจ าวน โดยเรมตงแตวยเดกทเรมหดพด จนตลอดชพ เพอสอสารกบคนในสงคม ระดบการใชภาษายากงาย ภาษาทมระบบระเบยบ มหลกเกณฑการใชภาษาทสลบซบซอน ตามระดบการศกษาภาษาไทยมความส าคญในการสอสารและการด ารงชวตของคนไทยมาก ภาษาไทยยงมความส าคญตอการประกอบอาชพดวยอยางยงโดยสามารถจ าแนกกลมอาชพไดวากลมอาชพจะใชทกษะภาษาไทยดานการฟง กลมอาชพใดจะใชทกษะภาษาไทยดานการพด กลมอาชพใดจะตองใชทกษะภาษาไทยดานการอาน หรอกลมอาชพใดทจะตองใชทกษะภาษาไทยดานการเขยน การทจะใชทกษะทางภาษาดานใดมากนอยเพยงใดนนจะขนอยกบลกษณะของแตละอาชพ ในทนกลมอาชพตาง ๆ ทใชทกษะภาษาไทยทง ๔ ทกษะดงน กลมอำชพทใชทกษะกำรฟงและทกษะกำรพด - อาชพพนกงานขายของ - อาชพพนกงานรบโทรศพท / ใหขอมลตดตอสอบถาม - อาชพลาม เปนตน กลมอำชพทใชทกษะกำรพด - อาชพพธกร / ผประกาศ - อาชพนกจดรายการวทย – โทรทศน เปนตน กลมอำชพทใชทกษะกำรอำนและทกษะกำรพด - อาชพนกพากย - อาชพนกอานขาว – วจารณขาว เปนตน กลมอำชพทใชทกษะกำรเขยน - อาชพนกเขยน - อาชพนกเขยนบทวทย – โทรทศน เปนตน กำรเพมพนควำมรและประสบกำรณทำงดำนภำษำไทยเพอกำรประกอบอำชพ จากการน าเสนอแนวทางของการน าความรภาษาไทยไปเปนชองทางในการประกอบอาชพประเภทตาง ๆ เชน การพด การเปนพธกร ผประกาศ นกจดรายการวทย โทรทศน ครสอน ภาษาไทยกบประชาชนอาเซยน การเขยน นกเขยนขาว เขยนบทละคร เขยนนทาน เขยนสารคด แลวนน เปนเพยงจดประกายใหผเรยนไดเรยนรวาการเรยนวชาภาษาไทยมใชเรยนแลวน าความรไปใชในชวตประจ าวนเทานน แตการเรยนรวชาภาษาไทยยงสามารถน าความร ประสบการณทางดานภาษาไทยไปประกอบอาชพ สรางรายไดใหกบตนเองไดดวย แตการทผเรยนจะเปนนกเขยนหรอนกพดทมชอเสยง เปนทยอมรบของสงคม ผเรยนจะตองแสวงหาความร ทกษะ ประสบการณเพมเตมจากสถาบนการศกษาทงภาครฐและเอกชน ทเปนหลกสตรเฉพาะเรอง หรอหากผเรยนตองการศกษาหาความรเพมเตมในระดบการศกษาทสงขน กจะมสถาบนการศกษาระดบมหาวทยาลย เชน คณะนเทศศาสตรคณะวารสารศาสตร ฯลฯ ไดอกทางเลอกหนง หรอในขณะทผเรยนก าลงศกษาอยในระดบมธยมศกษาตอนปลาย และตองการทจะเรยนรวชาภาษาไทย เพอ

123

ตอยอดไปสชองทางการประกอบอาชพไดจรง ผเรยนสามารถเลอกเรยนวชาเลอกตามหลกสตรในระดบเดยวกนทมเนอหาเฉพาะเรองทสนใจไดอกทางเลอกหนงดวย นอกจากทผเรยนจะเลอกวธการศกษา หาความรเพมเตม โดยวธศกษาเปนหลกสตรสน ๆ เฉพาะเรอง หรอจะศกษาตอเฉพาะสาขาวชาในระดบการศกษาทสงขนกตาม แตสงส าคญทผเรยน ควรปฏบตอยางตอเนอง คอการฝกฝนทกษะ ประสบการณในการเขยน หรอการพดอยางสม าเสมอ รวมทงมการแลกเปลยนเรยนรกบกลมคนทมความสนใจในอาชพเดยวกนดวย

124

ใบงำน สนกกบวรรณกรรมไทย วชำ พท ๓๑๐๐๑ ภำษำไทย ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

๑. ใหผเรยนแบงกลม กลมละ ๔- ๖ คน ๑.๑ ศกษา“วรรณคดไทย”ทชอบจ านวน จ านวน ๑ เรอง จากขนชาง ขนแผน พระอภยมณ อเหนา นทานเวตาล นราศพระบาท นราศภเขาทอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก มทนพาธา พระมหาชนก (ทศชาตชาดก) ในประเดนตาง ๆ ดงน - ประวตและลกษณะของเรองทอาน - วเคราะหวจารณตวละครส าคญของเรองทอาน - แนวคด คานยมและคณคาตาง ๆ - ยกตวอยางบทกลอน วรรคทองในวรรณคดทชอบ - จดท าเปนรายงานพรอมน าเสนอหนาชนเรยน ๑.๒ ศกษาวรรณกรรมทไดรบรางวล เชน รางวลซไรท และจดกลมผเรยน ๔-๖ คน เลอกศกษาวรรณกรรมทชอบจ านวน ๑ เรอง ในประเดนตาง ๆ ดงน - ประวตและลกษณะของเรองทอาน - วเคราะหวจารณตวละครส าคญของเรอง - แนวคด คานยมและคณคาตาง ๆ - ยกตวอยาง วรรคทองในวรรณกรรมทชอบ - จดท าเปนรายงานพรอมน าเสนอหนาชนเรยน ๒. ศกษาวรรณกรรมทองถนและจดกลมผเรยน ๔-๖ คน ใหผเรยนไปสบเสาะหาเรองเลา นยาย นทาน ต านาน ทมเนอหาเกยวพนกบวถชวตของคนในชมชน จากผสงอายในชมชนแลวน าเรองเหลานนมาเรยบเรยงเปนลายลกษณอกษรและน าเสนอหนาชนเรยน ๓. ใหผเรยนน าผลงานวรรณคดไทย วรรณกรรม วรรณกรรมทองถนทแตละกลมไดรบมอบหมายใหไปศกษาน ามาจดท าเปนรปเลมใหสวยงามเพอเผยแพรในหองสมดประชาชน

125

ใบงำน พฒนำกำรเขยนเพองำนอำชพ วชำ พท ๓๑๐๐๑ ภำษำไทย ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

๑. ใหผเรยนแบงกลม กลมละ ๔- ๖ คน ๑.๑ เลอกศกษาและท าผลงานตามความสนใจ ดงน

กลมท ๑ การจดท าวารสารชมชน กลมท ๒ การเขยนบทความ/สารคด กลมท ๓ การเขยนค าขวญ กลมท ๔ การเขยนขอความโฆษณาและประชาสมพนธ กลมท ๕ การเขยนแผนภาพความคด ๑.๒ ศกษาแนวการเขยนลกษณะตาง ๆ (รปลกษณ เนอหา แนวการเขยน กลมเปาหมาย ฯลฯ) และ

จดท าผลงานเขยนพรอมทงน าเสนอยกรางผลงานกบเพอน ๆ แลวใหเพอนรวมกนประเมน ใหเหตผลและแนวทางในการปรบปรงพฒนาใหดขน ๑.๓ น าผลงานทแตละกลมไดรบมอบหมายใหไปศกษามาจดท าเปนรปเลมใหสวยงามเพอเผยแพรในหองสมดประชาชน

126

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

127

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๓

128

ตำรำงวเครำะหเนอหำ ตำรำงวเครำะหสำระกำรเรยนร

รำยวชำ หลกไทย พท ๓๓๐๑๕ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๒ หนวยกต

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ ธรรมชำตของภำษำและลกษณะภำษำไทย

๑. สามารถอธบายธรรมชาตของภาษา ธรรมชาตลกษณะของภาษาไทย ๒. สามารถอธบายลกษณะของเสยงในภาษาไทย

กำรสรำงค ำในภำษำไทย ๑. สามารถเรยนรการสรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

อทธพลของภำษำตำงประเทศทมตอภำษำไทย ๑. สามารถวเคราะหอทธพลของภาษาตางประเทศทปะปนในภาษาไทย

หวเรอง ๑. ธรรมชำตของภำษำและลกษณะภำษำไทย

ตวชวด ๑. สามารถอธบายธรรมชาตของภาษา ธรรมชาตลกษณะของภาษาไทย ๒. สามารถอธบายลกษณะของเสยงในภาษาไทย

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ธรรมชาตของภาษา ๒. ธรรมชาตลกษณะของภาษาไทย ๓.ลกษณะของเสยงในภาษาไทย

129

หวเรอง ๒. การสรางค าในภาษาไทย

ตวชวด ๑. สามารถเรยนรการสรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑.การสรางค า - ค าในภาษาไทย - ส านวน สภาษต ค าพงเพย ๒.กลมค า - ความหมาย หนาทและชนดของกลมค า - การใชกลมค าสรางประโยค ๓. ประโยค

- ลกษณะและประเภทของประโยค - ชนดของประโยค

130

หวเรอง ๓. อทธพลของภาษาตางประเทศทมตอภาษาไทย

ตวชวด ๑. สามารถวเคราะหอทธพลของภาษาตางประเทศทปะปนในภาษาไทย

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

บรณาการ

ยากมาก (สอนเสรม)

๑.ภาษาตางประเทศในภาษาไทย -หลกสงเกตภาษาไทย -หลกสงเกตภาษาตางประเทศในภาษาไทย ๒.พลงของภาษาและพนธกจของภาษา -พลงของภาษา -พนธกจของภาษา

131

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา หลกไทย รหสวชา พท 33015 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง การสรางค า ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๑๓ ๑. สามารถเรยนรการ

สรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

-ศกษาลกษณะของเสยงในภาษาไทย การสรางค า ค ามล ค าประสม ค าซ า ค าซอน ค าพอง ส านวน สภาษต ค าพงเพย

ขนท ๑. ก ำหนดสภำพปญหำ - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนเกยวกบประโยคและการสรางประโยคและการวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ ขนท ๒. แสวงหำควำมร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบประโยคและการสรางประโยคและการวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ – ครและผเรยนรวมกนวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ

1. ใบความร 2. หนงสอแบบเรยน 3. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

132

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา หลกไทย รหสวชา พท 33015 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง การสรางค า

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑. สามารถเรยนรการสรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

-ศกษาลกษณะของเสยงในภาษาไทย การสรางค า ค ามล ค าประสม ค าซ า ค าซอน ค าพอง ส านวน สภาษต ค าพงเพย

ขนท ๓ กำรปฏบตกำรน ำไปใช - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบลกษณะของเสยงในภาษาไทย การสรางค า ค ามล ค าประสม ค าซ า ค าซอน ค าพอง ส านวน สภาษต ค าพงเพย - ครมอบหมายใหผเรยนศกษาเลอกบทความทางอนเตอรเนตมาอาน โดยใหเพอนในชนเรยนฟงแลวใหสรปวา มค าประเภทใดบางในบทความนน ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร -ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกสรางค าและเรยนรลกษณะของค าแตละชนด - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

1. ใบความร 2. หนงสอแบบเรยน 3. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

133

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา หลกไทย รหสวชา พท 33015 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง ประโยค

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑. สามารถเรยนรการสรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

-สรางประโยคทมาจากภาษาตางประเทศ ลกษณะของประโยคซบซอน การวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ

ขนท ๑. ก ำหนดสภำพปญหำ - ครและผเรยนรวมกนพดคยแลกเปลยนเกยวกบประโยคและการสรางประโยคและการวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ ขนท ๒. แสวงหำควำมร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบประโยคและการสรางประโยคและการวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ – ครและผเรยนรวมกนวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ

1. ใบความร 2. หนงสอแบบเรยน 3. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

134

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา หลกไทย รหสวชา พท 33015 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง ประโยค

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑. สามารถเรยนรการสรางค าในภาษาไทย ๒. สามารถใชค าและกลมค าสรางประโยคตรงตามวตถประสงค ๓. สามารถวเคราะหโครงสรางของประโยค

สรางประโยคทมาจากภาษาตางประเทศ ลกษณะของประโยคซบซอน การวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ

ขนท ๓. กำรปฏบตน ำไปใช - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบประโยคและการสรางประโยคและการวเคราะหโครงสรางของประโยคประเภทตาง ๆ - ครมอบหมายใหผเรยนศกษาเลอกบทความทางอนเตอรเนตมาอาน โดยใหเพอนในชนเรยนฟงแลวใหสรปวามการใชค าและกลมค าสรางประโยคอยางไร และรวมกนวเคราะหโครงสรางประโยคแตละชนดจากนนใหน าเสนอในครงตอไป ขนท ๔. กำรประเมนผลกำรเรยนร -ครและผเรยนประเมนผลจากใบงาน แบบฝกหด แบบสงเกต - ครและผเรยนประเมนผลจากการฝกปฏบต - ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

1. ใบความร 2. หนงสอแบบเรยน 3. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงาน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

135

ใบควำมรภำษำไทยมกำรสรำงค ำ เปนธรรมชาตของภาษาทกภาษาทจะมการสรางค าใหมอยเสมอ แตภาษาไทยมการสรางค ามากมายซงตางกบภาษาอน จงท าใหมค าใชในภาษาไทยเปนจ านวนมาก คอ 9.1 สรางค าจากการแปรเสยง เชน ชม-ชอม 9.2 สรางค าจาการเปลยนแปลงเสยง เชน วธ-พธ วหาร-พหาร 9.3 สรางค าจากการประสมค า เชน ต+เยน เปน ตเยน, พด+ลม เปนพดลม 9.4 สรางค าจากการเปลยนต าแหนงค า เชน ไกไข-ไขไก, เดนทาง-ทางเดน 9.5 สรางค าจากการเปลยนความเชน นยาม-เรองทเลาตอๆ กนมา, นยาย-การพดเทจ 9.6 สรางค าจาการน าภาษาอนมาใช เชน กวยเตยว เตาห เสวย ฯลฯ 9.7 สรางค าจากการคดตงค าขนใหม เชน โทรทศน พฤตกรรม โลกาภวตน 10. ภำษำไทยมค ำสรอยเสรมบทเพอใชพดใหเสยงลนและสะดวกปำกหรอใหเกดจงหวะนำฟงเพมขน ซงในหลกภำษำไทยเรำเรยกวำ “ค ำสรอย หรอค ำอทำนเสรมบท” เชน เรองบาบอคอแตก ฉนไมชอบฟง ฉนไมเออออหอหมกดวยหรอก ไมไปไมเปยกนละ ค าแปลกๆ ทขดเสนใตนนเปนค าสรอยเสรมบทเพราะใชพดเสรมตอใหเสยงลนสะดวกปากและนาฟง ซงเราเรยกวา ค าสรอยหรออทานเสรมบท จาก 1 ถง 10 ดงกลาว เปนลกษณะเดนของภาษาไทย ซงจรงๆ แลวยงมอกหลายประการ ซงสามารถจะสงเกตจากการใชภาษาไทยโดย ทวๆ ไปไดอก กำรยมค ำภำษำอนมำใชในภำษำไทย ภาษาไทยของเรามภาษาอนเขามาปะปนอยเปนจ านวนมาก เพราะเปนธรรมชาตของภาษาทเปนเครองมอในการสอสาร ถายทอดความรความคดของมนษยและภาษาเปนวฒนธรรมอยางหนง ซงสามารถหยบยมกนไดโดยมสาเหตจากอทธพลทางภมศาสตร คอ มเขตแดนตดตอกนอทธพลทางประวตศาสตรทมการอพยพถนทอย หรอยในเขตปกครองของประเทศอน อทธพลทางดานศาสนาไทยเรามรการนบถอศาสนาพราหมณ ศาสนาพทธ ศาสนาครสต และอนๆ นอกจากนอทธพลทางการศกษา การคาขาย แลกเปลยนเทคโนโลย จงท าใหเรามการยมค าภาษาอนมาใชเปนจ านวนมาก เชน 1. ภำษำบำล สนสกฤต ไทยเรารบพทธศาสนาลทธหายาน ซงใชภาษาสนสกฤตเปนเครองมอมากอนและตอมาไดรบพทธศาสนาลทธลงกาวงศมาอกซงในภาษาบาลเปนเครองมอในการเผยแพรไทยจงรบภาษาบาลสนสกฤตเขามาใชในภาษาไทยเปนจ านวนมาก เชน กตกา กตเวทตา กตญญ เขต คณะ จารต ญตต ทจรต อารมณ โอวาท เกษยณ ทรมาน ภกษ ศาสดา สงเคราะห สตว อทศ เปนตน 2. ภำษำจน ไทยกบจนมความสมพนธกนอยางใกลชดทางดานเชอชาต ถนทอยการตดตอคาขาย ปจจบนมคนจนมากมายในประเทศไทยจงมการยมและแลกเปลยนภาษาซงกนและกน ภาษาจนทไทยยมมาใชเปนภาษาพดไมใชภาษาเขยน ค าทเรายมจากภาษาจนมมากมายตวอยางเชน กวยจบ ขม จบกง เจง ซวย ซอว ตว ท ช บะหม หาง ยหอ หวย บงก องโล เกาเหลา แฮกน เปนตน 3. ภำษำองกฤษ ชาวองกฤษ เขามาเกยวของกบชาวไทยตงแตสมยอยธยา มการคดตอคาขาย และในสมยรชกาลท 5 มการยกเลกอ านาจศาลกงสลใหแกไทย และภาษาองกฤษเปนทยอมรบกนทวโลกวาเปนภาษาสากลทสามารถใชสอสารกนไดทวโลก ประเทศไทยมการสอนภาษาองกฤษตงแตประถมศกษาจงท าใหเรายมค าภาษาองกฤษมาใชในลกษณะค าทบศพทอยางแพรหลาย เชน โฮเตล ลอตเตอร เปอรเซนต บอย โนต

136

กอลฟ ลฟท สวตช เบยร ชอลก เบรก กอก เกม เชค แสตมป โบนส เทคนค เกรด ฟอรม แทกซ โซดา ปม คอลมน เปนตน และปจจบนยงมภาษาอนเกดจาการใชคอมพวเตอรจ านวนหนง 4. ภำษำเขมร อาจดวยสาเหตความเปนเพอนบานใกลเคยงและมการตดตอกนมาชานานปะปนอยในภาษาไทยบาง โดยเฉพาะราชาศพทและในวรรณคดเชน บงคล กรรไตร สงบ เสวย เสดจ ถนอม เปนตน กจกรรม 1. ใหผเรยนสงเกตและรวบรวม ค าภาษาไทยทยมมาจากภาษาบาล สนสกฤต ภาษาจน ภาษาองกฤษ และภาษาอนๆ และเราใชกนในการพดคยและใชในการสอสารมวลชนแลวบนทกไว เพอน าไปใชในการรายงานและการสอสารตอไป 2. แบงผเรยนเปน 2-3 กลม ออกมาแขงกนเขยนภาษาไทยแทบนกระดาษกลมละ15-20 ค า พรอมกบบอกขอสงเกตวาเหตผลใดจงคดวาเปนค าไทย กำรสรำงค ำขนใชในภำษำไทย การสรางค าในภาษาไทยมหลายวธ ทงวธเปนของเราแทๆ และวธทเราน ามาจากภาษาอน วธทเปนของเราไดแก การผนเสยงวรรณยกต การซ าค า การซอนค าและการประสมค า เปนตน สวนวธทน ามาจากภาษาอน เชน การสมาส สนธ การเตมอปสรรค การลงปจจยดงจะไดกลาวโดยละเอยดตอไปน 1. กำรผนเสยงวรรณยกต วธการนวรรณยกตทตางออกไปท าใหไดค าใหม เพมขน เชน เสอ เสอ เสอ นา นา นา นอง นอง นอง 2. กำรซ ำค ำ คอการสรางค าดวยการน าเอาค าทมเสยงและความเหมอนกนมาซ ากนเพอเปลยนแปลงความหมายของค าแตกตางไปหลายลกษณะคอ 2.1 ควำมหมำยคงเดม เขากซนเหมอนเดกทวๆ ไปลกยงเลกอยาใหนงรมๆไมปลอดภย 2.2 ควำมหมำยเดนชดขน หนกขนหรอเฉพาะเจาะจงขนกวาความหมายเดม สอนเทาไหรๆ กไมเชอ กนอะไรๆ กไมอรอย บางค าตองการเนนความของค าใหมากทสดกจะซ า 3 ค าดวยการเปลยนวรรณยกตของค ากลาง เชน ดดด บางบางบาง รอรอรอ หลอลอหลอ เปนตน 2.3 ความหมายแยกเปนสดสวนหรอแยกจ านวน เชน เกบกวาดเปนหองๆไปนะ(ทละหอง) พดเปนเรองๆ ไป (ทละเรอง) 2.4 ความหมายเปนพหพจนเมอซ าค าแลวแสดงใหเหนวามจ านวนเพมขน เชน เขาไมเคยกลบบานเปนปๆ แลว เดกๆ ชอบเลนซน ใครๆ กร ชาๆ ไดพราสองเลมงาม กนๆ เขาไปเถอะ จะเหนวาค าทซ ากนจะมทงค านาม กรยา ค าสรรพนาม และจะมการบอกเวลา บอกจ านวนดวย 2.5 ความหมายผดไปจากเดมหรอเมอซ าแลวจะเกดความหมายใหมหรอมความหมายแฝง เชน เรองหมๆ แบบนสบายมาก (เรองงายๆ) อยๆ กรองขนมา (ไมมสาเหต)

137

จะเหนไดวาการน าค ามาซ ากนนนท าใหไดค าทมรปและความหมายแตกตางออกไป ดงนนการสรางค าซ าจงเปนการเพมค าในภาษาไทยใหมมากขนอยางหนง 3. กำรซอนค ำ คอการสรางค าโดยการน าเอาค าตงแตสองค าขนไปซงมเสยงตางกนแตมความหมายเหมอนกนหรอคลายคลงกนหรอเปนไปในท านองเดยวกนมาซอนคกน เชน เลกนอย รกใคร หลงใหลบานเรอน เปนตน ปกตค าทน ามาซอนกนนนนอกจากจะมความหมายเหมอนกนหรอใกลเคยงกนแลว มกจะมเสยงใกลเคยงกนดวย ทงนเพอใหออกเสยงไดงาย สะดวกปาก ค าซอนท าใหเกดค าใหมหรอค าทมความหมายใหมเกดขนในภาษา ท าใหมค าเพมมากขนในภาษาไทย อนจะชวยใหการสอความหมายและการสอสารในชวตประจ าวนมประสทธภาพเพมขน ค าทน ามาซอนกนแลวท าใหเกดความหมายนน แบงเปน2 ลกษณะ คอ 3.1 ซอนค าแลวมความหมายคงเดม การซอนค าลกษณะนจ าน าค าทมความหมายเหมอนกนมาซอนกนเพอไขความหรอขยายความซงกนและกน เชน วางเปลา โงเขลา รปราง ละทง อดโรย บาดแผล เปนตน 3.2 ซอนค าแลวมความหมายเปลยนแปลงไปจากเดม ค าซอนทเปนค าทเกดความหมายใหมน ลกษณะคอ ก. ความหมายเชงอปมา เชน ยงยาก ออนหวาน เบกบาน เปนตน ข. ความหมายกวางออก เชน เจบไข พนอง ทบต ฆาฟน เปนตน ค. ความหมายแคบเขา เชน ใจด า ปากคอ ญาตโยม หยบยม น าพกน าแรง สมสกลกไม เปนตน การแยกลกษณะค าซอนตามลกษณะการประกอบค านนจะมลกษณะค าซอน 2 ค าและค าซอนมามากกวาสองค า เชน บานเรอน สวยงาม ยากดมจน เจบไขไดปวย อดตาหลบขบตานอน จบไมไดไลไมทน เปนตน 4. กำรสรำงค ำประสม การสรางค าขนใชในภาษาไทยสวนหนงจะใชวธประสมค าหรอวธการสรางค าประสม โดยการน าเอาค าทมใชอยในภาษาไทย ซงมรปค าและความหมายของค าแตกตางกนมาประสมกนเพอใหเกดค าใหม และมความหมายใหมในภาษาไทย เชน พดลม ไฟฟา ตเยน พอตา ลกเสอ แมน า เรอรบ น าหอม น าแขง เมองนอก เปนตน ค าทน ามาประสมกนจะเปนค าไทยกบค าไทยหรอค าไทยกบค าตางประเทศกได เชน - ค าไทยกบค าไทย โรงเรยน ลกเขย ผเสอ ไมเทา เปนตน - ค าไทยกบค าบาล หลกฐาน (หลกค าไทย ฐานค าบาล) สภากาชาด พลเมอง ราชวง ฯลฯ - ค าไทยกบค าสนสกฤต ทนทรพย ทนค าไทย ทรพยค าสนสกฤต) - ค าไทยกบค าจน เยนเจยบ (เยนค าไทย เจยบค าภาษาจน) หวย ใตดน นายหาง เกงจน กนโตะ เขาหน ฯลฯ - ค าไทยกบค าเขมร ละเอยดลออ (ละเอยดค าไทย ลออค าเขมร) ของ ขลง เพาะช า นายตรวจ - ค าไทยกบค าองกฤษ เสอเชต (เสอค าไทย เชตค าองกฤษ) พวงหรด เหยอกน า ตเซฟ นายแบงค ไขกอก แปปน า ฯลฯ 5. กำรสรำงค ำไทยโดยกำรน ำวธกำรของภำษำอนมำใช การสรางค าของภาษาอนทน ามาใชในภาษาไทย ไดแก 5.1 กำรสรำงค ำของภำษำบำลและสนสกฤต คอ ก. วธสมำส สมาสเปนวธสรางศพทอยางหนงในภาษาบาล สนสกฤตโดยการน าค าศพทตงแต2 ค าขนไปรวมเปนศพทใหมศพทเดยว จะมลกษณะคลายกบค าประสมของไทย แตค าสมาสนนเปนค าทมาขยาย มกจะอยหนาค าหลก สวนค าประสมของไทยนนค าขยายจะอยขางหลง เชน ค าวา มหาบรษ ค าวามหาบรษ ค าวามหา แปลวา ยงใหญ ซงเปนค าขยาย จะอยหนาค าหลกคอ บรษ ดงนน ค าวา มหาบรษ แปลวา บรษผยงใหญ ซงตางจากภาษาไทย ซงสวนมากจะวางค าขยายไวหลงค าทถกขยาย ตวอยำงค ำสมำสในภำษำไทย

138

พลศกษา ประวตศาสตร ปรยตธรรม กามเทพ เทพบตร สนทรพจน วศวกรรม วศวกร อากาศยาน สวสดการ คหกรรมศาสตร วทยาศาสตร วทยากร พธกร ชพจร มหกรรม ประวตศาสตร โทรทศน โทรเลข วารสาร นตยสาร จลสาร พพธภณฑ วนาศกรรม อบตเหต ปญญาชน รมณยสถาน สงฆทาน กจกรม อทกภย วทยศกษา หตถศกษา เปนตน (ข) วธลงอปสรรค วธสรางค าในภาษาบาลและสนสกฤตนนมวธลงอปสรรค (หรอบทหนา) ประกอบขางหนาศพทเพอใหไดค าทมความหมายแตกตางออกไป ซงไทยเราไดน ามาใชจ านวนมาก เชน อธ+การ เปน อธการ(ความเปนประธาน) อน+ญาต เปน อนญาต (การรบร) อธ+บด เปน อธบด (ผเปนใหญ) อน+ทน เปน อนทน (ตามวน,รายวน) อป+มงคล เปน อปมงคล(ไมมมงคล) ว+กฤต เปน วกฤต (แปลกจากเดม) อป+ยศ เปน อปยศ (ไมมยศ) ว+เทศ เปน วเทศ (ตางประเทศ) ค าทลงอปสรรคดงกลาวนจดวาเปนค าสมาส ทงนเพราะวธลงอปสรรคเปนการรวบรวมศพทภาษาบาลและสนสกฤตเขาดวยกนและบทขยายจะวางอยหนาบททถกขยายในภาษาบาลและสนสกฤต การลงอปสรรคเขาขางหนาค า เปนวธการสมาสวธหนง นอกจากน การลงอปสรรคของภาษาบาล ถกน ามาใชในภาษาไทยแลว ไทยเรายงน าวธการลงอปสรรคมาใชกบค าไทยและค าอนๆ ในภาษาไทยอกดวย เชน สมร หมายความวา รวมคดกน สมทบ หมายความวา รวมเขาดวยกน ค. กำรสนธ การสรางค าในภาษาบาล สนสกฤต ซงมการเปลยนแปลงรปค า อนเนองมาจากการเปลยนแปลงทางเสยง ซงเราเรยกวา “สนธ” สนธ เปนการเปลยนแปลงเสยง การสนธเปนวธการสมาส โดยการเชอมค าใหกลมกลนกน คอทายเสยงค าตนกบเสยงของค าทน ามาตอ จะกลมกลนกน เปนวธสรางค าใหมในภาษาวธหนง วธสนธม 3 วธคอ 1. สระสนธ คอการรวมเสยงสระตวทายของค าน าหนากบสระตวหนาของค าหลงใหกลมกลนสนทกนตามธรรมชาตการออกเสยง อะ+อ เปน อา เชน สข+อภบาล = สขาภบาล อะ+อ หรอ อ เปน อ อ หรอ โอ เชน อรณ+อทย = อรโณทย ราช+อปโภค = ราชปโภค ฯลฯ 2. พยญชนะสนธ เปนลกษณะการเชอมและกลมกลนเสยงระหวางค าทสดศพทดวยพยญชนะกบค าทขนตนดวยพยญชนะหรอสระ เมอเสยงอยใกลกน เสยงหนงจะมอทธพลดงเสยงพยญชนะอกเสยงหนงใหมลกษณะเหมอนหรอใกลเคยงกน พยญชนะสนธนจะมเฉพาะในภาษาสนสกฤตเทานน ในภาษาบาลไมมเพราะศพทในภาษาบาลทกค าตองสดศพทดวยสระ ตวอยาง เชน ธต เปลยน เปน ทธ เชน พธ+ต = พทธ ราชน+บตร = ราชบตร ไทยใช ราชบตร กามน-เทว = กามเทว ไทยใช กามเทพ 3. นฤคหตสนธ สนธนคหตจะมลกษณะการตอเชอมและกลมกลนเสยงระหวางค าตนทลงทายดวยนคหต กบค าทขนตนดวยสระหรอพยญชนะนคหตเทยบไดกบเสยงนาสก ดงนน นคหตจะกลายเปนนาสกของพยญชนะตวทตามมา คอ ง ญ น ณ ม ถาตวตามนคหตอยวรรคเดยวกบ ง กจะเปลยนเปน ง ถาอยวรรคเดยวกบ ญ หรอ น หรอ ณ หรอ ม กจะเปลยนเปน ญ น ณม ตามวรรค เชน ส + เกต = สงเกต (เครองหมายร)

139

ส + ถาร = สนถาร (การปลาด) ส + พนธ = สมพนธ การน าวธการสรางค าแบบค าสมาส ค าลงอสรรคและวธสนธในภาษาบาลสนสกฤตมาใชในภาษาไทย ถอวาเปนการสรางค าหรอเพมค าในภาษาไทยมมาก 5.2 กำรสรำงค ำของภำษำเขมร ไทยไดน าเอาวธสรางค าของเขมรคอการแผลงค ามาใชในภาษาไทย ซงวธแผลงค าในภาษาเขมรมหลายวธแตไทยเราน ามาใชบางวธเทานน ค ำแผลง คอ ค าทเปลยนแปลงตวอกษรใหมรปลกษณะตางไปจากค าเดมแตยงคงรกษาความหมายเดมหรอเคาเดมเอาไวใหพอสงเกตได วธแผลงค ำในภำษำไทย ทน ำมำจำกภำษำเขมรบำงวธคอ 1. ใชวธเตม อ ำ ลงหนาค าแผลงใหมแตคงรปสระเดมไวทพยางคหลง เชน ตรวจ เปน ต ารวจ เกด เปน ก าเนด เสรจ เปน ส าเรจ เสยง เปน ส าเนยง 2. ใชวธเตมอปสรรค (หนวยหนาศพท) บ (บอม) ลงหนาค าแผลงสวนใหญ ไทยน าเอามาออกเสยง บง บน บ า เชน เกด ลงอปสรรค บ เปน บ เกด ไทยใชบงเกด ดาล ลงอปสรรค บ เปน บ ดาล ไทยใชบนดาล การแผลงค าเปนวธสรางค าขนใชในภาษาวธหนงซงไทยเอาแบบอยางมาจากภาษาเขมรและภาษาอนเชน ภาษาบาล สนสกฤต เชน อาย เปน พาย อภรมย เปน ภรมย ไวปลย เปน ไพบลย มาต เปน มารดา การแผลงค าของภาษาบาล สนสกฤต สวนใหญเพอจะไดออกเสยงในภาษาไทยไดงายและไพเราะขน ศพทบญญต ศพทบญญต หมายถง ค าเฉพาะวงการหรอค าเฉพาะวชาทผคดขนเพอใชสอความหมายในวงการอาชพหรอในวชาการแขนงใดแขนงหนงโดยเฉพาะ ทงนเพราะการศกษาของเราไดขยายตวกวางขวางมากขน การศกษาจากตางประเทศกมมากขน เราตองรบรค าศพทของประเทศเหลานนโดยเฉพาะค าศพทภาษาองกฤษ ปจจบนมศพทบญญตทใชกนแพรหลายโดยทวไปจ านวนมากซงผเรยนคงจะเคยเหนและเคยไดฟงจากสอมวลชน ซงจะเปนค าศพทเกยวกบธรกจ กฎหมาย วทยาศาสตร ฯลฯ จะขอยกตวอยางเพยงบางค าดงน สนเชอ Credit หมายถง เงนทเปนหนไวดวยความเชอถอ เงนฝด Deflation หมายถง ภาวะเศรษฐกจทมปรมาณเงนหมนเวยน ในประเทศมนอย การใชจายลดนอยลงท าใหสนคาราคาตก เงนเฟอ Inflation หมายถง ภาวะเศรษฐกจทปรมาณเงนหมนเวยนใน ประเทศมมากเกนไป ท าใหราคาสนคาแพงและเงนเสอมคา ตกต า ปรมาณเงนหมนเวยนในประเทศมนอยการใชจาย ลดนอยลง ท าใหสนคาราคาตก ทนส ำรอง Reserve fund หมายถง เงนทกนไวจากผลก าไรของ หางหนสวนบรษทตามทก าหนดไวในกฎหมายหรอขอบงคบ ของหางหนสวน บรษทนนๆ ทนส ำรองเงนตรำ Reserve หมายถงทองค า เงนตราตางประเทศหรอหลกทรพย ตางๆ ซงใชเปนประกนในการออกธนบตรหรอธนาคารบตร เงนปนผล Dividend หมายถง สวนก าไรทบรษทจ ากดจายใหแกผถอหน

140

กลองโทรทรรศน Telescope กลองทสองดทางไกล กลองจลทรรศน Microscope กลองขยายดของเลกใหเหนเปนใหญ จรวด Rocket หมายถง อาวธหรอยานอวกาศทขบเคลอนดวย ความเรวสงโดยไดเชอเพลงในตวเองเผาไหมเปนแกสพงออกมา จากสวนทายมทงชนดทใชเชอเพลงแขงและชนดเชอเพลงเหลว ขปนำวธ Missile หมายถง อาวธซงถกสงอกไปจากผวพภพเพอใช ประหตประหารหรอท าลายในสงคราม โดยมการบงคบทศทาง ในตวเอง เพอน าไปสเปาหมายการบงคบทศทางนบงคบเฉพาะ ตอนขนเทานน จรวดน ำวถ Guided Rocket หมายถง ขปนาวธน าวธซงขบเคลอน ดวยจรวด จำนบน Flying Saucer หมายถง วตถบน ลกษณะคลายจาน 2 ใบ คว าประกบกนมผอางวาเคยเหนบนบนทองฟาและมบางคน เชอวาเปนยานอวกาศมาจากนอกโลกหรอจากดาวดวงอน บาง ครงกเรยกวา จานผ ดำวเทยม Satellite หมายถง วตถทมนษยสรางขนเลยนแบบดาวบรวาร ของดาวเคราะห เพอใหโคจรรอบโลกหรอรอบเทหฟากฟาอน มอปกรณโทรคมนาคมดวย เชนการถายทอดคลนวทยและ โทรทศนขามประเทศขามทวป เปนตน แถบบนทกเสยง Audiotape หมายถง แถบเคลอบสารแมเหลกใชบนทก สญญาณเสยง แถบบนทกภำพ,แถบวดทศน Videotape หมายถง แถบเคลอบสารแมเหลกใช บนทกสญญาณภาพ โลกำววตน หมายถง การท าใหแพรหลายไปทวโลก ค าศพทบญญตทยกมาลวนมความหมายทตองอธบายและมกจะมความหมายเฉพาะดานทแตกตางไปจากความเขาใจของคนทวไป หากผเรยนตองการทราบความหมายทถกตองควรคนควาจากพจนานกรมเฉพาะเรอง เชน พจนานกรมศพทแพทย พจนานกรมศพทธรกจ พจนานกรมชางและพจนานกรมศพทกฎหมาย เปนตนหรอตดตามขาวสารจากสอตางๆทมการใชค าศพทเฉพาะดานจะชวยใหเขาใจดขน เพราะค าศพทบญญตเหมาะสมทจะใชเฉพาะวงการและผมพนฐานพอเขาใจความหมายเทานน

141

ใบควำมรกำรสรำงประโยค เรำสำมำรถแยกประโยคไดเปน 3 ชนด คอ ก. ประโยคแจงใหทรำบ หรอประโยคบอกเลา ประโยคชนดนอาจจะเปนประโยคสนๆ มเพยง ค านามท าหนาทประธาน ค ากรยาท าหนาทเปนตวแสดง เชน คนเดน นกบน แตบางทอาจจะเปนประโยคยาวๆ มความสลบซบซอนยงขน ซงมค านาม ค ากรยา หลายค า กได ถาประโยคแจงใหทราบนนมเนอความปฏเสธกจะมค าปฏเสธ เชน ไมม หามได อยดวย เชน เขาไมมารวมประชมในวนน ข. ประโยคถามใหตอบหรอประโยคค าถาม เปนประโยคทผพดใชถามขอความเพอใหผฟงตอบ รปประโยคค าถามจะมค า หรอไหม ใคร อะไร ทไหน ก เมอไร อยางไร ฯลฯ แตถาประโยคถามใหตอบเปนประโยคถามใหตอบทมเนอความปฏเสธกจะมค าปฏเสธอยดวย ค. ประโยคบอกใหท ำหรอประโยคค ำสง เปนประโยคทผพดใชเพอใหผฟงกระท าอาการบางอยางตามความตองการของผพด การบอกใหผอนท าตามความตองการของตนนนอาจตองใชวธขอรองออนวอน วงวอน เชญชวน บงคบ ออกค าสง ฯลฯ กำรเรยงล ำดบในประโยค การเรยงล าดบในภาษาไทยมความส าคญมากเพราะถาเรยงล าดบตางกนความสมพนธ ของค าในประโยคจะผดไป เชน สนขกดง สนขเปนผท า งเปนผถกกระท า งกดสนข งเปนผท า สนขเปนผถกกระท า โครงสรำงของประโยค ประโยคในภาษาไทยแบงเปน 3 ชนด คอ ก. ประโยคควำมเดยว คอประโยคทมงกลาวถงสงใดสงหนงเพยงสงเดยวและสงนนแสดงกรยาอาการหรออยในสภาพอยางใดอยางหนงแตเพยงอยางเดยว ประโยคความเดยวแบงออกเปนสวนส าคญ 2 สวน คอภาคประธานและภาคแสดง เชน ผหญงชอบดอกไม ถงแมจะมรายละเอยดเขาไปในประโยค กยงเปนประโยคความเดยว เชน ผหญงคนนนชอบดอกไมสวย ข. ประโยคควำมซอน คอ ประโยคความเดยวทเพมสวนขยายภาคประธานหรอภาคแสดงดวยประโยค ท าใหโครงสรางของประโยคเปลยนไปแตถาประโยคทเพมขนนนเปนประโยคชวยจ ากดความหมายของค าถามหรอค ากรยา กเปนประโยคซอน เชน ผหญงทนงขางๆ ฉนชอบดอกไมทอยในแจกน ประโยคทชวยจ ากดความหมายของค านาม “ดอกไม” คอประโยคทวา “ทอยใน แจกน” เปนตน ค. ประโยคควำมรวม คอ ประโยคทมสวนขยายเพมขนและสวนทขยายสมพนธกบประโยคเดมโดยมค าเชอม และ แตถา ฯลฯ อยขางหนาหรออยขางในประโยคเดมหรอประโยคทเพมขน ท าใหรวาประโยคทงสองสมพนธกนอยางไร เชน ผหญงชอบดอกไมสวนเดกชอบของเลน เปนประโยคควำมรวม ประโยคทเพมขนและสมพนธกบประโยคเดมโดยมค าเชอม “สวน” มาขางหนาคอประโยค “เดกชอบของเลน” เปนตน

142

เรองท 2 ถอยค ำส ำนวน สภำษต ค ำพงเพย 1. ถอยค าภาษาไทยมลกษณะพเศษหลายประการ สามารถเลอกใชใหเหมาะสม ในการสอสาร เพอความเขาใจในสงตางๆ ไดอยางชดเจน และตรงเปาหมาย 2. ถอยค าภาษาไทยมลกษณะเปนศลปะทมความประณต สละสลวย ไพเราะ ลกซง นาคด นาฟง รนห จงใจ และหากน าไปใชไดเหมาะกบขอความเรองราวจะเพมคณคาใหขอความหรอเรองราวเหลานน มน าหนกนาคด นาฟง นาสนใจ นาตดตามยงขน 3. ถอยค าภาษาไทย ถารจกใชใหถกตองตามกาลเทศะและบคคลนบวาเปนวฒนธรรมอนดงามของชาตและของผปฎบต ถอยค ำส ำนวน ถอยค าส านวนหมายถง ถอยค าทเรยบเรยง บางทกใชวาส านวนโวหาร ค าพดของมนษยเราแยกออกไปอยางกวางๆ เปน 2 อยาง อยางหนงพดตรงไปตรงมาตามภาษาธรรมดา พอพดออกมากเขาใจทนท อกอยางหนงพดเปนเชงไมตรงไปตรงมา แตใหมความหมายในค าพดนนๆ คนฟงเขาใจความหมายทนท ถาค าพดนนใชกนแพรหลาย เชนค าวา “ปากหวาน” “ใจงาย” แตถาไมแพรหลายคนฟงกไมอาจเขาใจทนท ตองคดจงจะเขาใจหรอบางทคดแลวเขาใจเปนอยางอนกไดหรอไมเขาใจเอาเลยกไดค าพดเปนเชงน เราเรยกวา “ส านวน” การใชถอยค าทเปนส านวนนน ใชในการเปรยบเทยบบาง เปรยบเปรยบาง พดกระทบบาง พดเลนสนกๆ บาง พดเตอนสตใหไดคดบาง ส ำนวนไทย หมายถง ถอยค าทเรยบเรยงไวตายตว เนองจากใชกนมาจนแพรหลายอยตวแลว จะตดทอนหรอสลบทไมได เชน ส านวนวา “เกบเบยใตถนราน”หมายความวาท างานชนดทไดเงนเลกนอยกเอา ถาเราเปลยนเปน “เกบเงนใตถนบาน” ซงไมใชส านวนทใชกน คนฟงอาจไมเขาใจหรอเขาใจเปนอยางอน เชน เกบเงนฝงไวใตถนบาน ลกษณะชองส ำนวนไทย 1. ส ำนวนไทยมลกษณะทมควำมหมำยโดยนย โดยปกตความหมายของค ามอยางนอย 2 ประการ คอ 1.1 ความหมายโดยอรรถ ไดแก ความหมายพนฐานของค านนๆ โดยตรงเชนค าวา “กน”ความหมายพนฐานททกคนเขาใจกคออาการทน าอะไรเขาปากเคยวแลวกลนลงไปในคอ เชน กนขาว กนขนม เปนตน 1.2 ความหมายโดยนย ไดแก การน าค ามาประกอบกนใชในความหมายทเพมจากพนฐานเชน ค าวา กนดบ - ชนะโดยงายดาย กนโตะ - รมท าราย กนแถว - ถกลงโทษทกคนในพวกนน กนปรอนทอง - ท าอาการพรธขนเอง 2. ส ำนวนไทยมลกษณะมควำมหมำยเพอใหตควำม มลกษณะตชมหรอแสดงความเหนอยในตว เชน เกลอเปนหนอน กนปนรอนทอง ตกบนไดพลอยโจน งมเขมในมหาสมทร เปนตน 3. ส ำนวนไทย มลกษณะเปนควำมเปรยบเทยบหรอค ำอปมำ เชน ใจด าเหมอนอกา เบาเหมอนปยนน รกเหมอนแกวตา แขงเหมอนเพชร เปนตน 4. ส ำนวนไทยมลกษณะเปนค ำคมหรอค ำกลำว เชน หนาชนอกตรม หาเชากนค า หนาซอใจคด เปนตน 5. ส ำนวนไทย มลกษณะเปนโวหำรมเสยงสมผสคลองจองกน หรอบำงทกย ำค ำ เชน ชาวแดงแกงรอน ขนของหมองใจ จบมอถอแขน บนบานศาลกลาว กนจบกนจบ ประจบประแจง ปากเปยกปากแฉะ อมอกอมใจ เปนตน

143

ตวอยำงส ำนวนไทย 1. ส านวนทมเสยงสมผส ส านวนเหลานมกจะมจ านวนค าเปนจ านวนค ตงแต 4 ค า จนถง 12 ค าดงน 1.1 เรยง 4 ค า เชน ขาวแดงแกงรอน คอขาดบาดตาย โงเงาเตาตน ฯลฯ 1.2 เรยง 6 ค า เชน คดในของอในกระดก ยใหร าต าใหรว นกมหหนมปก ฯลฯ 1.3 เรยง 8 ค าเชน กนอยกบปาก อยากอยกบทอง ไกงามเพราะขน คนงามเพราะแตง, ความรทวมหว เอาตวไมรอด เปนตน 1.4 เรยง10 ค า เชน คนรกเทาผนหนง คนชงเทาผนสอ คบคนใหดหนา ซอผาใหดเนอ ดกลอบตองหมนก เจาชตองหนเกยว เปนตน 1.5 เรยง 12 ค า เชน ปลกเรอนตามใจผอย ผกอตามใจผนอน มเงนเขานบเปนนอง มมองเขานบเปนพ เลนกบหมาหมาเลยปาก เลนกบสากสากตอยหว 2. ส ำนวนทไมมเสยงสมผส ส านวนเหลานมมากมาย สวนมากมตงแต 2 ค าขนไป จนถง 8 ค า เชน 2.1 เรยง 2 ค า เชน กนทา แกเผด เขาปง ตกหลม ตายใจ ฯลฯ 2.2 เรยง 3 ค า กวางขวางคอ เกลอเปนหนอน คลมถงชน ควาน าเหลว ฯลฯ 2.3 เรยง 4 ค า เชน กงทองใบหยก กงกาไดทอง กนปรอนทอง น าผงหยดเดยว นอนตายตาหลบขาวใหมปลามน เปนตน 2.4 เรยง 5 ค า เชน ขนหนาแขงไมรวง ตงใหหลงหก จบปใสกระตง ฯลฯ 2.5 เรยง 6 ค า เชน กลนไมเขาคายไมออก นวไหนรายตดนวนน บานเมองมขอมแป พลกหนามอเปนหลงมอ 2.6 เรยง 7 ค า เชน กนบนเรอนขรดหลงคา นกนอยท ารงแตพอตว ต าน าพรกละลายแมน า สบปากวาไมเทาตาเหน เรองขหมราขหมาแหง ฯลฯ ส ำนวน หมายถง กลมของวล ค าหรอกลมค าทน ามาใชในความหมายทแตกตางไปจากความหมายเดม ความหมายทเกดขนมกจะเปนความหมายในเชงอปมา หรอเชงเปรยบเทยบ ไมไดใหคตธรรม แตจะเปนความหมายทกระชบและลกซง เชน ส านวนวา เรองกลวยๆ ค าวา กลวยๆ ไมไดหมายถงผลไมแตหมายถง งำยๆ เรองไมยากเปนเรองงายๆ ส านวนภาษไทยอาจจะประกอบค าตงแต 1 ค าขนไปจงถงหลายค าหรอเปนกลม ตวอยำงเชน ปากหวาน = พดเพราะ ลกหมอ = คนเกาของสถานทใดสถานทหนง หญาปากคอก = เรองงายๆทคดไมถง กงกรรมกงเกวยน = กรรมสนองกรรม พกหนดกวาพกนน = ใจคอหนกแนนดกวาหเบา การใชส านวนไปประกอบการสอสารนน ผใชตองรความหมายและเลอกใชใหเหมาะสม กบเพศ โอกาส และสถานการณ เชน เฒาหวง = มกจะใชเปรยบเทยบ หมายถงผชายเทานน ไกแกแมปลาชอน = มกใชเปรยบเทยบกบผหญงเทานน ขบเผาะ = มกใชกบผหญงเทานนไมใชกบผชาย ค ำพงเพย มความหมายลกซงกวาส านวน ซงจะหมาถงถอยค าทกลาวขนมาลอยๆเปนกลางๆ มลกษณะตชมหรอแสดงความเหนอยในตว มความหมายเปนคตสอนใจค าพงเพยเมอน าไปตความแลวสามารถน าไปใชประกอบการพดหรอเขยนใหเหมาะสมกบเรองทเราตองการถายทอดหรอสอความหมายในการสอสาร เชน ชโพรงใหกระรอก = การแนะน าใหคนอนท าในทางไมด

144

ปลกเรอนตามใจผอย = จะท าอะไรใหคดถงผทจะใชสงนน ร าไมดโทษปโทษกลอง = คนท าผดไมยอมรบผดกลบไปโทษคนอน นอกจากนยงมค าพงเพยอกมากทเราพบเหนน าไปใชอยเสมอ เชน ก าแพงมหประตมชอง เหนกงจกรเปนดอกบว ท านาบนหลงคน เสยนอยเสยยากเสยมากเสยงาย ฯลฯ สภำษต หมายถง ค ากลาวด ค าพดทถอเปนคต เพออบรมสงสอนใหท าความดละเวนความชว สภาษต สวนใหญมกเกดจากหลกธรรมค าสอน นทานชาดก เหต การณหรอค าสงสอนของบคคลส าคญซงเปนทเคารพนบถอ เลอมใสของประชาชน ตวอยาง เชน ตนแลเปนทพงแหงตน ท าดไดด ท าชวไดชว ทใดมรกทนนมทกข หวานพชเชนไร ยอมไดผลเชนนน ความพยายามอยทไหน ความส าเรจอยทนน ใจเปนนายกายเปนบาว ฯลฯ การน าส านวน ค าพงเพย สภาษตไปใชประกอบการถายทอดความรความคดอารมณความรสกในชวตนน คนไทยเรานยมน าไปใชกนมาก ทงนเพราะส านวน สภาษต ค าพงเพย มคณคาและความส าคญ คอ 1. ใชเปนเครองมออบรมสงสอน เยาวชนและบคคลทวไปใหปฏบตด ปฏบตชอบในดานตางๆ เชน การพด การถายทอดวฒนธรรม การศกษาเลาเรยน การคบเพอน ความรก การครองเรอนและการด าเนนชวตดานอนๆ 2. ถอยค าส านวน ค าพงเพย สภาษต สะทอนใหเหนสภาพการด าเนนชวตความเปนอยของคนสมยกอนจนถงปจจบน ในดานสงคม การศกษา การเมอง การปกครอง เศรษฐกจ นสยใจคอและอนๆ 3. สะทอนใหเหนความเชอ ความคด วสยทศนของคนสมยกอน 4. การศกษาส านวน ค าพงเพย สภาษต ชวยใหมความคด ความรอบร สามารถใชภาษาไดดและเหมาะสมกบโอกาส กาลเทศะและบคคล กอปรทงเปนการชวยสบทอดวฒนธรรมทางภาษาไวใหคงอยคชาตไทยตลอดไป

145

ใบงำน วชำหลกไทย รหสวชำ พท 33015 ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง การสรางค าและประโยค

ใบงานท 1

1. จงรวบรวมค าศพทบญญตจากหนงสอพมพและหนงสออนๆ แลวบนทกไวในสมดเพอจะไดน าไปใชในการ พดและเขยนเมอมโอกาส 2. ค าสมาสหมายถง อธบายพรอมยกตวอยางประกอบ ......................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................ ................................................

3.ค าประสมหมายถง อธบายพรอมยกตวอยางประกอบ ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................... ...................................

4.ประโยคในภาษาไทยมกชนดอธบายพรอมยกตวอยางประกอบ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................... .....................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. ................................................

..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

....................................................................................................................................................................... .......

............................................................................................................................ .................................................

146

ใบงาน

1.คนหา ส านวน สภาษต ค าพงเพย พรอมบอกความหมายทถกตอง อยางละ 10 ค า ............................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................. ............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

........................................................................ .....................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. ................................................

2.ใหเลอก วรรณคด วรรณกรรมปจจบน และวรรณกรรมทองถน มา 1 เรอง แลวคนหาประโยคชนดตาง ๆ จากเรองทอาน น ามาวเคราะหวาเปนประโยคชนดใดอยางนอย 10 ประโยค ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................... .....................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

.............................................................. ................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. ................................................

..............................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

....................................................................................................................................................................... .......

............................................................................................................................ .................................................

147

บนทกหลงการสอน

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

148

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๔

149

ตำรำงวเครำะหสำระกำรเรยนรรำยวชำ รำยวชำ เศรษฐกจพอเพยง รหส ทช๓๑๐๐๑

ระดบ ม.ปลำย

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ ร เขาใจ ตระหนก และเหนคณคา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ยอมรบ ประยกตใชใน ชมชน และ

มคมกนในการด าเนนชวต และการอยรวมกนในครอบครว ชมชน และสงคม อยางสนตสข สรางความรวมมอในการพฒนาชมชน ทองถน

หวเรอง ๑. ควำมพอเพยง ตวชวด

๑. รเขาใจและวเคราะหแนวคด หลกการปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (ศกษาดวยตนเอง)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ความเปนมา ความหมายหลกแนวคด ๒. ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๓. การจดการความร

หวเรอง ๒. ชมชนพอเพยง

ตวชวด ๑. อธบายและวเคราะหการบรหารจดการชมชน องคกร ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒. อธบายการบรหารจดการชมชนองคกร และประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลพรอมรบตอการเปลยนแปลงของชมชนได

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (ศกษาดวยตนเอง)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ความหมาย/ความส าคญ การบรหารจดการชมชน องคกร

๒. การบรหารจดการชมชน องคกร ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

๓. กระบวนการ เทคนคการบรหารจดการชมชน องคกร

150

หวเรอง ๓. การแกปญหาชมชน ตวชวด

๑. ส ารวจและวเคราะหปญหาของชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรม พนฐานของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๒. อธบายแนวทางพฒนาชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมตามหลกแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงได ๓. เสนอแนวทางและมสวนรวมในการแกปญหาหรอพฒนาชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๔. มสวนรวมในการสงเสรม เผยแพร ขยายผลงานการปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของบคคล ชมชนทประสบผลส าเรจ

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (ศกษาดวยตนเอง)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. ปญหาของชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมพนฐาน ๒. การพฒนาชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมตามหลกแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๓. การมสวนรวมแกปญหาหรอพฒนาชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๔. การสงเสรม เผยแพร ขยายผลงานการปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของบคคล ชมชนทประสบผลส าเรจสอาเซยน

151

หวเรอง ๔. สถานการณของประเทศกบความพอเพยง ตวชวด

๑. อธบายและวเคราะหการพฒนาประเทศตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงได ๒. ตระหนกในความส าคญของการพฒนาประเทศและเลอกแนวทางหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมา ๓. ประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลงของประเทศชาต

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (ศกษาดวยตนเอง)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. การวเคราะหสถานการณของประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒. การพฒนาประเทศสถานการณของประเทศทเกยวของกบผเรยน(ภาวะเงนเฟอ ราคาผลผลตตกต า คาครองชพสงฯลฯ) - การเลอกแนวทางการด าเนนชวตภายใตสถานการณของประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

หวเรอง ๕. สถานการณโลกกบความพอเพยง ตวชวด

๑. วเคราะหการพฒนาประเทศใหกาวหนาไปไดอยางสมดลภายใตกระแสโลกาภวตนโดยยดหลกปรชญา เศรษฐกจพอเพยง

๒. ตระหนกในความส าคญของการพฒนาประเทศภายใตกระแสโลกาภวตนและเลอกแนวทางหลก ๓. ปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลงของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (ศกษาดวยตนเอง)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑.สถานการณของโลก(ประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน) ทเกยวของกบ ภาวะโลกรอน การสอสารไรพรมแดน น ามนเชอเพลงฯลฯ ๒.การวเคราะหสถานการณของโลกโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๓.การเลอกแนวทางการด าเนนชวตภายใตสถานการณของโลกโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

152

หวเรอง ๖. การประกอบอาชพตามหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการสรางรายได อยางมนคง มงคง และยงยน ตวชวด

๑. อธบายแนวทาง กระบวนการเขาสอาชพได ๒. อธบายแนวทางการพฒนาอาชพได ๓. สามารถสรางงานตามกลมอาชพทเหมาะสมกบตนเองไดอยางนอย ๑ อาชพ ๔. น าความรมาใชเปนฐานในการประกอบอาชพ ๕. มคณธรรมในการประกอบอาชพ

รำยละเอยดเนอหำ ระดบควำมยำกงำย

หมายเหต เนอหางาย (กรต.)

เนอหาปานกลาง (พบกลม)

ยากมาก (สอนเสรม)

๑. แนวทาง กระบวนการประกอบอาชพ ๑.๑ การเขาสอาชพ ๑.๒ การพฒนาอาชพ ๒. การสรางงานอาชพตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๕ กลมอาชพ ๒.๑ เกษตรกรรม ๒.๒ อตสาหกรรม ๒.๓ พาณชยกรรม ๒.๔ ความคดสรางสรรค ๒.๕ การอ านวยการและอาชพเฉพาะทาง ๓. แนวทางการประกอบอาชพใหประสบความส าเรจ ๓.๑ มความร คอ ตองรอบร รอบคอบ และระมดระวง ๓.๒ คณธรรมทสงเสรมการประกอบอาชพใหประสบความส าเรจ คอความซอสตย สจรต ขยน อดทน แบงปน

153

แผนกำรจดกำรเรยนรรำยวชำ สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ เศรษฐกจพอเพยง รหสวชำ ทช ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๑ หนวยกต

หวเรอง ชมชนพอเพยง

ครงท วน/เดอน/

ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๑๔

ชมชนพอเพยง วเคราะหกระบวนการ เทคนค การบรหารจดการชมชน และประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลพรอมรบตอการเปลยนแปลงของชมชน กำรแกปญหำชมชน ส ารวจและวเคราะหปญหาของชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรม-พนฐานของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๑. การบรหารจดการชมชน ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒. กระบวนการ เทคนคการบรหารจดการชมชน ๓. ปญหาของชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และวฒนธรรมพนฐานของหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๔. การพฒนาชมชนดานสงคมเศรษฐกจ สงแวดลอม และวฒนธรรมตามหลกแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๕. การมสวนรวมแกปญหาหรอพฒนาชมชนดานสงคม เศรษฐกจ สงแวดลอมและวฒนธรรมโดยใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ขนท ๑ ก ำหนดสภำพปญหำกำรเรยนร ๑. ครสนทนากบผเรยนถงเรองเศรษฐกจพอเพยงวาเคยทราบเรองนมากอนหรอไมและมความเขาใจวาอยางไร ๒. ครสนทนากบผเรยนถงเรองปญหาทเกดขนในครอบครวและชมชนวามสาเหตมาจากเรองใดบาง เชน ปญหาความยากจน การวางงาน ครอบครวแตกแยก ขนท ๒ แสวงหำขอมลและจดกำรเรยนร ๑. ครและผเรยนระดมปญหาทเกดขนจรงในครอบครว ชมชนของตนเอง เขยนลงในกระดาษบรฟ

- ใบความร - ใบงาน - แบบฝกหด - ใบงาน - แบบฝกหด - อนเตอรเนต

- ใบงาน - แบบฝกหด - ประเมนความถกตองจากหนงสอเรยนและประเมนการท างานกระบวนการกลมจากการแบงกลมท างาน

154

ครงท วน/เดอน/

ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๖. การสงเสรม เผยแพร ขยายผลงานการปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของบคคล ชมชนทประสบผลส าเรจ

๒. เรยงล าดบความส าคญของ ปญหาเพอน าไปสการปฏบต ๓. ครแจกใบความรแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และปรชญาคดเปน ขนท ๓ กำรปฏบตและกำรน ำไปใช ๑. ครแบงกลมผเรยนออกเปนกลมยอย กลมละ ๕ คน ท าการศกษาคนควา สาเหตของปญหาทเกดขนในครอบครวและชมชน และแนวทางการแกไขปญหาโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามหวขอทครก าหนด กลมละ ๑ เรอง และใหตวแทนกลมน าเสนอผลการศกษาคนควาเพอแลกเปลยนเรยนรหนาชนเรยน ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร ๑. ครใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ๓๐ ขอ ๒. ครเฉลยแบบทดสอบ

155

ใบควำมรชมชนพอเพยง ชมชนพอเพยงคออะไร" ชมชนพอเพยงคอชมชนทสมาชกมความเขมแขงมนคง สามารถพงพาตนเองได ทงในทางปฏบตและมทศนคตทดในการด ารงชวต พอม พอกน พออย พอเพยง ตามฐานะและมความสขยงยน ชมชนมความสมดลทงทางเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรม “เศรษฐกจพอเพยง” คอ “เศรษฐกจแหงความยงยน” แปลจากบทความ “Sufficiency economy may mean sustainable economy” ของ ”K I Woo” ใน The Nation ฉบบวนท 10 ตลาคม 2552 ค าอธบายสาเหตทท าใหบางคนแปลความหมายของหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวผดไป เมอวนท 29 กนยายน 2552 นายอภสทธภ เวชชาชวะ นายกรฐมนตรไดกลาวแสดงความเหนวาชาตตางๆในยคโลกาภวฒนควรพจารณาอยางจรงจงถงการน าเอาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาปฏบตใชงาน แมวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะไดรบการยอมรบวาสามารถบรรเทาความเสยหายทอาจจะเกดกบประชาชนชาวไทยจากวกฤตเศรษฐกจโลกในปจจบนเปนอยางมาก แตมชาวตางชาตเพยงไมกคนทเขาใจหรอเหนคณคาของมนอยางแทจรง เหตผลส าคญคอค าวา “พอเพยง” ซงบางคนตความวาหมายถงหลกปรชญาทคบแคบซงอาจจะท าใหเศรษฐกจของประเทศไทยยอนกลบไปสยคหน บางทหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอาจจะไดรบการยอมรบอยางกวางขวางไปทวโลกถาหากมนถกเปลยนชอเปนหลกปรชญา “เศรษฐกจยงยน” ผเชยวชาญตางชาตทไดรบการยอมรบหลายทาน รวมถงนาย Peter Warr แหง Australian National University ไดศกษาพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในเรองเศรษฐกจพอเพยงอยางละเอยดมาเปนเวลาหลายป นาย Warr ไดยกพระราชด ารสทพระราชทานไวเมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2542 วา “เศรษฐกจพอเพยงเปนหลกปรชญาทเนนการจดการอยางเหมาะสมและการด าเนนชวตอยางพอประมาณโดยพจารณาแนวทางการจดการทงหมด และความจ าเปน ทจะตองมการปองกนแรงกระทบทงภายในและภายนอกอยางเพยงพอ” ในบทความของนาย Warr ซงตพมพเมอไมนานมานใน GH Bank Housing Journal เขาไดกลาววาม “หลกการส าคญหาประการ” จากพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงในชวงหลายสบปทผานมา “ไดแก ความส าคญในการก าหนดเปาหมายส าคญอยางสมเหตสมผลและเหมาะสม (มเหตมผล) ความส าคญของการหลกเลยงความเสยงทไมจ าเปนในการด าเนนตามเปาหมาย (พอประมาณ) ความพอใจยนดทสามารถสรางความเชอมนในตวเอง (มภมคมกนในตวทด) ในขณะเดยวกนกยงคงมความตระหนกถงการปกปองตนเองจากสถานการณตางๆ ทอาจมการผนแปรไป (ความร รอบคอบ ระมดระวง) และมการตระหนกรถงการใชชวตทไมยดตดกบวตถ(คณธรรม)” พระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดแสดงใหเหนถงแตละหลกการทงหาดงกลาว ซงความสมพนธกนในหลกการทงหาของเศรษฐกจพอเพยงสามารถท าความเขาใจไดในหลายระดบ ในระดบ

156

ปจเจกบคคล หลกการทงหาใหแนวทางปฏบตทเหมาะสมส าหรบการด าเนนชวตโดยประหยดซงกจะมผลดตอระดบชมชนและองคกร ส าหรบในระดบประเทศหลกการทงหากมความสมพนธอยางมากกบการบรหารประเทศในการปรบใหเขากบการเปลยนแปลงทเกดขนในโลก พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชกระแสวา ความพอเพยงหมายถงการมอยางเพยงพอทจะใชในการด าเนนชวต ความพอเพยงยงหมายถงการด าเนนชวตอยางสขสบายอยางพอประมาณ ไมมากเกนไป หรอไมตามใจตวเองในสงฟมเฟอยมากเกนไป โดยบางสงทอาจดเหมอนฟมเฟอยฟงเฟอแตหากน ามาซงความสขกอาจจะยอมรบได เมอเปนการท าในระดบปจเจกบคคล บทวจารณเกยวกบหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในชวงแรกหลายบทวจารณเขาใจวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนสงทคลายคลงกบแนวทางพระราชด ารซงทรงแนะน าใหกบเกษตรกรทเรยกวา “ทฤษฎใหม” ผสงเกตการณบางคนเรมทจะคดวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมงเนนทจะยอนกลบไปใชชวตแบบพอเพยง แบบเกษตรกร และด ารงชพโดยใชเฉพาะแตสงทจ าเปน และแลวเมอเวลาผานไปหลายคนกไดเรมตระหนกวาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมงเนนการปฏบตอยางพอดพอประมาณตามหลกการหาขอดงกลาวขางตน โดยสามารถน าไปใชไดทงบคคลทมอาชพตางๆ องคกร บรษท หนวยงาน จนถงระดบรฐบาล หลกส าคญหาประการนไดมการน าไปปฏบตตามอยางรอบคอบโดยทกภาคสวนในสงคมไทยและท าใหเรารอดพนจากการไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลกในปจจบน ในพระราชกระแสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตอนหนงกลาววา “การไดเปนเสอ[เศรษฐกจ]นนไมส าคญ สงซงส าคญส าหรบพวกเราคอการมเศรษฐกจพอเพยง ซงหมายถงการมเพยงพอใหอยรอดได” นาย Warr กลาววา “หลกการของเศรษฐกจพอเพยงระบวาความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมไดเปนสงจ าเปนส าหรบการพฒนาความอยดมสขของคน และการมงเนนความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากเกนไปกวาสงส าคญอนๆ อาจท าใหเกดความทกข พดโดยสนๆคอหลกเหตผลของทางสายกลาง” เหตการณเปลยนแปลงของเศรษฐกจโลกทผานมาไดแสดงใหเหนถงความชาญฉลาดของแนวทางนและอนตรายจากการเพกเฉยตอการปฏบตตามแนวทางน เขากลาววา “แนวความคดนไดรบการพสจนอยางชดเจนจากการพฒนาทางเศรษฐกจและสขภาพจตในชวงทผานมา” เขายงกลาวเพมเตมวาในประเทศตางๆสวนใหญ นโยบายสาธารณะยงไมสามารถสอถงวสยทศนอนลกซงนได “คณคาของคนในการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศทร ารวยไดถกประเมนคาไวสงมากเกนไป”

157

เกษตรทฤษฎใหม จากปญหาการท าเกษตรของไทยทเกษตรกรขาดทดนท ากน ทงยงตองดนรนท าในปรมาณมาก เปนหนเปนสน ไมสามารถพงพาตนเองได ท ามาแตไดนอยเนองจากปลกเฉพาะพชเชงเดยว ราคาขายผลผลตไมเพยงพอตอการบรโภค ดวยอฉรยะภำพของพระบำทสมเดจพระเจำอยหวทรงไดพระรำชทำน “ทฤษฎใหม” ในการจดการพนทขนาดเลกประมาณ 15 ไร เนนการพงพาตนเองอยางยงยนดวยการจดการไรนาอยางเหมาะสม มการจดสรรแหลงน าทใชในการเกษตรแบบผสมผสานใหใชไดในหนาแลง ทงนเพอใหเกษตรกรเลยงตวเองได มรายไดและอาหารไวบรโภคตลอดป เปนการท าเกษตรกรรมทยงยนส าหรบเกษตรกรชาวไทย และพระบำทสมเดจพระเจำอยหวไดมพระรำชด ำรสวำ “…ถงบอกวำเศรษฐกจพอเพยง และทฤษฎใหม สองอยำงนจะท ำควำมเจรญแกประเทศได แตตองมควำมเพยร แลวตองอดทน ตองไมใจรอน…” พระบำทสมเดจพระเจำอยหวไดทรงท ำกำรศกษำและวจยเชงปฏบต เกยวกบทฤษฎใหมมำเปนเวลำนำนตงแตป พ.ศ. 2532 ในพนทสวนพระองคขนำด 16 ไร 2 งำน 23 ตำรำงวำ ใกลวดมงคล ต าบลหวยบง อ าเภอเมอง จงหวดสระบร และทรงมอบใหมลนธชยพฒนาททรงจดตงขนมาเพอเสรมโครงการของรฐ ทงนกอนทจะทรงน าเอกสารออกเผยแพรอยางเปนทางการในป พ.ศ. 2537 นน ทรงใหจดตง “ศนยบรหำรพฒนำ” ตามแนวพระราชด าร อยในความรบผดชอบของมลนธชยพฒนา เพอเปนตนแบบสาธตการพฒนาดานการเกษตรโดยประสานความรวมมอระหวาง วด ราษฎรและรฐ ท าการเผยแพรอาชพการเกษตรและจรยธรรมแกประชาชนในชนบท โดยทรงหวงวาหากประสบความส าเรจกจะใชเปนแนวทางสาธตในทองทอน ๆ ตอไป ทงนในสวนของกำรพฒนำดำนกำรเกษตรนน กคอแนวคดและมรรควธทรจกกนในนำม

“เกษตรทฤษฎใหม”

แนวทำงหรอหลกกำรของเกษตรทฤษฎใหม ขนท 1 ทฤษฎใหมขนตน คอการจดสรรทดนระดบไรนา ซงมการจดการดนและน าเพอใชในการท าเกษตรขนาดเลกใหเกดประโยชนสงสด โดยแบงพนทออกเปน 4 สวนตามอตราสวน 30 : 30 : 30 : 10 30 % เปนสระน าส าหรบกกเกบไวใชในหนาแลง ตลอดจนการเลยงสตวน า 30 % ส าหรบปลกขาวในฤดฝน เพอใชเปนอาหารประจ าครวเรอน 30 % ปลกไมผล ไมยนตน พชไร พชสวน พชผกและสมนไพร ฯ เพอใชกนในชวตประจ าวนและจ าหนาย 10 % เปนทอยอาศย ทเลยงสตว โรงเรอนอน ๆ ถนน คนดน กองฟาง โรงหมกปย ลานตาก สวนไมดอกไมประดบ ขนท 2 ทฤษฎใหมขนกลาง คอการรวมพลงกนเปนกลมวสาหกจชมชนหรอสหกรณ รวมแรงรวมใจในการด าเนนการในดานตาง ๆ ดงน การผลต รวมมอกนตงแตเตรยมดน หาพนธ หาน า เตรยมปย เพอเพาะปลก การตลาด เตรยมจ าหนายเพอใหไดประโยชนสงสด ปลกเอง แปรรปเอง ขายเอง รวมตวกนขายเพอใหไดราคาด เปนการตดวงจรพอคาคนกลางไปในตว ความเปนอย เกษตรกรตองมความเปนอยทดสมฐานะ

158

สวสดการ แตละชมชนควรจดตงกองทนไวใหสมาชกเมอจ าเปน เชน การเจบปวยหรอเสยชวต การศกษา มโรงเรยนในชมชนเพอสงเสรมการศกษา น าภมปญญาทองถนมาสอดแทรกในการสอนและเนนใหนกเรยนด ารงชวตดวยการพงพาตนเองใหได สงคมและศาสนา ชมชนควรเปนศนยกลางในการพฒนาโดยมศาสนาเปนเครองยดเหนยว ขนท 3 ทฤษฎใหมขนกาวหนา เมอผานพนไป 2 ขนแลว เกษตรกรจะมรายไดทดขน มฐานะความเปนอยทมนคงขน และมการจดหาแหลงเงนทนเขามาชวยในกลมสหกรณเพอพฒนาคณภาพชวตของสมาชกอกดวย เชน เกษตรกรจ าหนายขาวไดในราคาสง เปนการขายตรงสมอผบรโภคโดยไมผานคนกลาง ,เกษตกรซอเครองอปโภค บรโภคไดในราคาต าเพราะรวมกนซอมาก ๆ (รวมกลมซอในนามสหกรณ) เปนตน เกษตรทฤษฎใหม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชด ารในการจดการทรพยากรระดบไรนา เนนการพงพาตนเองและชวยเหลอตนเองเปนหลก โดยเนนไปทการพงพาตนเองในดานอาหารกอน เชน ขาว พชผกผลไม ฯ จากนนคอยไปเนนทเกษตรทฤษฎใหมใน 3 ขนตอนทกลาวมา และทรงพยายามเนนมใหเกษตรกรพงพาการปลกพชชนดเดยวซงมความเสยงเปนอยางมาก เนองจากราคาทผนผวน ควบคมไมไดและความไมแนนอนของธรรมชาต ฯ เกษตรทฤษฎใหมน าไปสการท าเกษตรทยงยนและเกษตรธรรมชาต ทเนนไปทการลดคาใชจายและการพงพงธรรมชาตเปนปจจยส าคญ เชน การปลกพชตระกลถวเปนพชหมนเวยนเพอใหไดปยจากธรรมชาต โดยเปนการหนมาใชปยจากธรรมชาตแทนปยเคมทมราคาสง หลกเลยงการใชสารเคมทมผลกระทบตอสงแวดลอมในระยะยาวทงหมดทกลาวมานคอเกษตรยงยน มลกษณะการผลตทเลยนแบบระบบนเวศของธรรมชาต มความหลากหลายทางชวภาพ ลดการพงพาปจจยภายนอกใหนอยทสด ปองกนและก าจดศตรพชโดยวธธรรมชาต ลดการใชสารเคมซงเปนอนตรายตอผใชและสงผลเสยตอดนในระยะยาว ปลกพชทเกอกลกนเพอสรางความสมดลของธรรมชาตในระยะยาว เปนการจดการระบบเกษตรทยงยน

159

ใบงำน ใหทำนวำดภำพกำรจดแปลงทดนตำมหลกทฤษฎใหม

๑.จงเลำประสบกำรณกำรปฏบตตนตำมหลกเศรษฐกจพอเพยงมำพอสงเขป

............................................................................................................................. ..........................................

...................................................................................................................................................... ................

.................................................................................................................. .....................................................

............................................................................................................................. ..........................................

............................................................................................................................. .........................................

......................................................................................... .............................................................................

............................................................................................................................. .........................................

........................................................................................................................................ ..............................

.................................................................................................... ..................................................................

160

2.ในกำรท ำกำรเกษตรของทำน ไดมกำรน ำภมปญญำทองถนเขำมำชวยอยำงไร

............................................................................................................................. .........................................

......................................................................................... .............................................................................

............................................................................................................................. .........................................

........................................................................................................................................ ..............................

.................................................................................................... ..................................................................

............................................................................................................................. ..........................................

.................................................................................................................................................. .....................

............................................................................................................. ......................................................... ๓. ทำนไดมสวนรวมในกำรด ำเนนกจกรรมของชมชนกจกรรมใดบำง ............................................................................................................................. .......................................... ............................................................................................................................. .......................................... ........................................................ ............................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................... ............................................................................................................................. .......................................... ................................................................ ....................................................................................................... ............................................................................................................................. .......................................... ............................................................................................................................. .......................................... ............................................................................................................................. .......................................... ๔. จงอธบำยวธกำรรกษำสงแวดลอมภำยในชมชนของทำน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

๕. ใหทำนคดและเขยนอธบำยกำรกระท ำของตนเองทคดวำท ำมำกเกนไปหรอนอยเกนไป ในดำนตำง ตอไปน แลวปรบปรงตนเองโดยบนทกผลกำรปรบปรงตนเองในทกสปดำห เปนระยะเวลำ ๒ เดอน

กำรประมำณตนดำนตำง ๆ กำรกระท ำ ทมำก/นอยเกนไป บนทกกำรปรบปรงตนเอง

๑. ดานการกน

161

๒. ดานการพกผอน และออกก าลงกาย

๓. ดาน การพด การฟง การอาน

๔. ดานการท างานและการ เรยนร

๕. ดานการประหยด อดออม

๖. ใหท ำเครองหมำยถก (√) หนำขอทเหนวำถก และท ำเครองหมำยผด (×) หนำขอทเหนวำผด

................ ๑. การชวยตนเอง (Self – help) หมายถงการเปลยนแปลงทชมชนคนหาปญหารบสมครสมาชก

และใหบรการกนเองโดยรบความชวยเหลอจากภายนอกใหนอยทสด ................ ๒. การท างานรวมกน (Co production) หมายถงการจดตงกลมองคกรในชมชนขนมารบผดชอบ

กจกรรมรวมกบหนวยงานภาครฐ ................ ๓. การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงเพอแกปญหาชมชนดาน จตใจดานสงคมดานทรพยากร

ธรรมชาตและสงแวดลอมและดานเทคโนโลย ................ ๔. ชวยแรงผอนโดยไมตองเอยขอ ................ ๕. มแขกมาเยยมบานท าเฉยไมมน าทามาตอนรบ ................ ๖. เพอนบานทกคนไปชวยเตรยมงานบญทวดแตเรากลบนอนอยทบานเฉยๆ ................ ๗. แผนปฏบตการของชมชนควรชใหเหนถงเดยวนชมชนเปนอยางไรเมอสนสดแผน

162

แลวตองการทจะเปนอยางไรจะไดอะไรจากการเปลยนแปลง ................ ๘. ปญหาดานสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตไดแก ปญหามลภาวะตาง ๆ

การท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของมลฝอยกบธรรมชาตตางๆ ................ ๙. ปญหาดานสงคมการเมองการปกครองไดแก การเกดอาชญากรรมแหลงอบายมข

ความขดแยงทางการเมองกจกรรมทเกยวของกบการเลอกตงในระดบตางๆ .................๑๐. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรจกใชและจดการอยางฉลาดและรอบคอบ /เลอกใช

ทรพยากรทมอยอยางคมคาและเกดประโยชนสงสด/ฟนฟทรพยากร เพอใหเกดความยงยนสงสด

163

เฉลยใบงำนท ๗ ขอ ๑. ( √ ) ขอ ๒.( √ ) ขอ ๓.( √ ) ขอ ๔.( √ ) ขอ ๕.( × ) ขอ ๖. ( × ) ขอ ๗.( √ ) ขอ ๘.( √ ) ขอ ๙.( √ ) ขอ.๑๐.( √ )

164

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

165

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๕

166

แผนกำรจดกำรเรยนรรำยวชำ สำระควำมรพนฐำน รำยวชำ เศรษฐกจพอเพยง รหสวชำ ทช ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๑ หนวยกต

หวเรอง สถำนกำรณโลกกบควำมพอเพยง

ครงท วน/เดอน/

ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๑๕

สถำนกำรณของประเทศกบควำมพอเพยง ๑. อธบายและวเคราะหการพฒนาประเทศตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒. ประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลงของประเทศชาต สถำนกำรณโลกกบควำมพอเพยง

๑. การวเคราะหสถานการณของประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เชน สถานการณของประเทศทเกยวของกบผเรยน(ภาวะเงนเฟอ ราคาผลผลตตกต า คาครองชพสง ฯลฯ) ๒. การเลอกแนวทางการด าเนนชวตภายใตสถานการณของประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๓. การวเคราะหสถานการณของโลก ประเทศภายใตกระแสโลกาภวตนทเกยวของ เชน ภาวะโลกรอน การสอสารไรพรมแดน น ามนเชอเพลง ฯลฯ

ขนท ๑ ก ำหนดสภำพปญหำกำรเรยนร ๑. ครสนทนากบผเรยนถงเรองเศรษฐกจพอเพยงกบสถานการณของโลกและสถานการณของประเทศวาเคยทราบหรอตดตามขาวในเรองใดบาง ๒. ครสนทนากบผเรยนถงเรองปญหาทเกดขนในประเทศและในโลก เชน ปญหาความยากจน การวางงาน ภาวะเงนเฟอ ราคาผลผลตตกต า คาครองชพสง ฯลฯ

- ใบความร - ใบงาน - แบบฝกหด - ใบงาน - แบบฝกหด - อนเตอรเนต

- ใบงาน - แบบฝกหด - ประเมนความถกตองจากหนงสอและขาวสถานการณปจจบนและประเมนการท างานกระบวนการกลมจากการแบงกลมท างาน

167

ครงท วน/เดอน/

ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๑. วเคราะหสถานการณของโลก ประเทศในการการพฒนาประเทศใหกาวหนาไปไดอยางสมดลภายใตกระแสโลกาภวตน ๒.ตระหนกในความส าคญของการพฒนาประเทศภายใตกระแสโลกา ภวตนและเลอกแนวทางหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลงของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน

๔. การเลอกแนวทางการด าเนนชวตภายใตสถานการณของโลกประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ขนท ๒ แสวงหำขอมลและจดกำรเรยนร ๑. ครและผเรยนระดมปญหาทเกดขนจรงในประเทศและในโลก เขยนลงในกระดาษบรฟ ๒. เรยงล าดบความส าคญของ ปญหาเพอน าไปสการปฏบต ๓. ครแจกใบความรสถานการณของประเทศและโลกโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงการเลอกแนวทางการด าเนนชวตภายใตสถานการณของประเทศโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขนท ๓ กำรปฏบตและกำรน ำไปใช ๑. ครแบงกลมผเรยนออกเปนกลมยอย กลมละ ๕-๖ คน ท าการศกษาคนควา การเลอกแนวทางหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการด าเนนชวตอยางสมดลและพรอมรบตอการเปลยนแปลงของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน ตามหวขอทครก าหนด กลมละ ๑ เรอง

168

ครงท วน/เดอน/

ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

และใหตวแทนกลมน าเสนอผลการศกษาคนควาเพอแลกเปลยนเรยนรหนาชนเรยน ขนท ๔ กำรประเมนผลกำรเรยนร ๑. ครใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ๓๐ ขอ ๒. ครเฉลยแบบทดสอบ

169

ใบควำมร

สถานการณโลกปจจบน (ชวงป 2551-2552) เมอสหรฐอเมรกาไดพฒนาเศรษฐกจของตน สทนนยมโลก ตลาดทนจากทวโลก หลงไหลสตลาดทนในสหรฐอเมรกา หลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจเอเชย และขยายตวออกไปทวโลก สตอกทนจ านวนมหาศาลในแตละประเทศ ไมสามารถน าไปลงทนได เนองจากเศรษฐกจชะลอตวถงขน วกฤต เมดเงนจากสตอกทน ทวทกมมโลกไดไหลบาทะลกสตลาดทนในสหรฐอเมรกา ปญหาใหญของทนในสหรฐอเมรกากคอการขยายพนทการลงทน ใหกวางทสด เพอรองรบการขยายตวของทน ทนบวนจะเตบใหญ ป พ.ศ.25 1 ขณะทวกฤตเศรษฐกจก าลงเปนภยคกคามประเทศตางๆ จากทวโลก ตลาดทนใน สหรฐอเมรกา กลบพงทะยานอยางรวดเรว ดชนหน Dow Jones พงทะยานทะล 10,000 จดเปนครงแรก และสงสดกวา 11,000 จด สงกวา 3,800 จดสรางความเลอมใสศรทธา และเศรษฐกจอเมรกา ทสวนทางกบวกฤตเศรษฐกจโลก เปนเรองทสามารถท าความเขาใจไดไมยาก เมอสตอกทนในแตละประเทศ ไมสามารถน าไปลงทนภายในประเทศได และความเชอมนในตลาดทน อเมรกายงคงอยในความรสกทดของนกลงทน ดงนน ทนจากทวทกมมโลกจงหลงไหลเขาสตลาดทนใน อเมรกา เมอตลาดทนในอเมรกาไมไดเตบโตบนพนฐานของความเปนจรง การเตบโตทางเศรษฐกจแบบ ฟองสบของสหรฐอเมรกา จงนาจะยนอยไดไมนาน

ป 2001 ปฐมวยยางกาวแรก ของรอบพนปท 3 บรษทยกษใหญในสหรฐอเมรกาเรมทยอย ประกาศผลประกอบการก าไรทลดลง และการประกาศปลดพนกงาน เมอเดอนธนวาคม 25 3 เจเนอรลมอเตอรส ปลดพนกงาน 15,000 คน วนพธท 2 มกราคม 25 ลเซนตเทคโนโลย ผผลตอปกรณ โทรศพทยกษใหญ ปลดพนกงาน 16,000 ต าแหนง เวรลพลผผลตเครองใชไฟฟาปลดพนกงาน 6,000 คน เอโอแอลไทม วอรเนอร กจการสอยคใหม กบ ไทม วอรเนอรปลดพนกงาน 2,000 คน

การแกวงตวอยางไรทศทางและไมชดเจนของตลาดทนในสหรฐอเมรกา เรมทจะผนผวนและไมแนนอน นกลงทนเรมไมแนใจตอความเชอมนตลาดทนอเมรกา และเมอ รฐมนตรคลง ญปน กลาวเมอวนท 8 มนาคม 25 ในการชแจงตอคณะกรรมาธการ ยอมรบ ความปราชยทางเศรษฐกจอยางเปนทางการครงแรก หลงจากทเศรษฐกจญปนผกรอนเปนปญหายดยอ ยาวนานมารวม 10 ป วาฐานะการเงนของประเทศก าลงย าแย หลงการแถลงของมยาซาวา ตลาดทนในสหรฐอเมรกา น าโดย NASDAQ รวงลงกวา 30% ตามดวย Dow Jones, S&P และตลาดทนทวโลก พงทลายลงทนท จอรจ บช เรยกสถานการณน วาเปน World Stock Crisis

ขณะทนกลงทนจากทวโลก เกดความไมเชอมนตลาดทนในสหรฐอเมรกา เหตการณความตงเครยด ในภมภาคตางๆ ทวโลก ในชวงของเดอนมนาคม 25 ไลตงแตการประกาศจะพฒนาขปนาวธ ปองกนตนเองของสหรฐอเมรกา การจบตว มโลเซวช อดตผน า ยโกสลาเวย การตอสของชาวปาเลสไตนท พฒนาจากการขวางกอนอฐกอนดน มาเปนการวางระเบดและมการใชปน ความตงเครยดในเชสเนย การท าลายพระพทธรปทใหญทสดในโลกของกลมตาลบน ในอฟกานสถาน ไดสรางแผลลกในจตใจของ ชาวพทธ ตอชาวมสลม องคทะไลลามะธเบต เยอนใตหวน เรอด าน าอเมรกาโผลทเกาะแหงหนงในญปน โดยไมมการแจงลวงหนา สหรฐอเมรกาประกาศขายอาวธแกใตหวน ปดทายดวยการยวยจน ดวยการใช เครองสอดแนมบนรกล า เขาไปในนานฟาจน กระทงท าใหจนตองใชเครองบนขบไลสองล า ขนบงคบให เครองบนสอดแนมของสหรฐลงจอดบนเกาะไหหล าเหตการณทเกดความตงเครยดดงกลาว ลวนเกดขนใน เดอนมนาคม ขณะทวกฤตตลาดทนของ

170

สหรฐอเมรกาก าลงเกดขนพอด โดยเบองลกจะเกดจากการสราง สถานการณโดยสหรฐอเมรกาหรอไมกตามภายในระยะเวลาเพยงหนงเดอน ดชนตลาดหน Dow Jones กดดกลบขนมายนอยในระดบทสงกวาเดอนมกราคมเสยอก ทงทเศรษฐกจของสหรฐอเมรกา ยงตกอยใน ภาวะทเลวราย สถานการณเศรษฐกจสหรฐอเมรกา – ญปน ก าลงจะน าไปสวกฤตเศรษฐกจทนนยม การเตรยม พรอมของสหรฐอเมรกาในการตงรบ และเปดแนวรกตอสถานการณดงกลาวมานานกวา 20 ป นนกคอการ เตรยมพรอมดานยทธศาสตร “การท าสงครามเลยงเศรษฐกจ” เนองจากสหรฐอเมรกา ไดพฒนาปจจยการ ผลตสยค IT (Information Technology) ดงนน ยทธศาสตร ยทธวธ ทางสงคราม ไดถกพฒนารปแบบ สงครามสยค IT ขณะทรปแบบยทธศาสตร - ยทธปจจย ของประเทศตางๆ ทวโลก ยงคงใชรปแบบของ สงครามในยคอตสาหกรรม (บางประเทศมหาอ านาจอยาง จน –รสเซย รปแบบสงครามอาจพฒนาสยค IT แลว แตยงไมมการสาธต เชนสหรฐอเมรกาทไดผานการสาธตแลวในสงครามอาว) ประเทศจนหลงจากท เตงเซยวผง ไดประกาศนโยบายสทนสมย น าประเทศจน สการพฒนาดานพลง การผลต ดวยนโยบาย หนงประเทศสองระบบ ท าให GDP จน เตบโตระหวาง 8–12% มาโดยตลอด แมปจจบนทวกฤตเศรษฐกจโลกสงผลกระทบกบทกประเทศ การเตบโตทางเศรษฐกจ ของจน กยงยนอยในระดบ7-8% จากการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของจนดงกลาว ยอมทจะไปกระทบ และขดขวางตอผลประโยชนของสหรฐอเมรกา ในการทจะแผอทธพลสการเปนจกรวรรดนยมจาวโลก ดงนน ความพยายามในการทจะท าลายจนใหออนก าลงลง ดวยการแยกสลายจนจาก 8 เขตปกครองตน ใหเปน ประเทศเชนเดยวกบรสเซยจงนบเปนสดยอดของยทธศาสตร อนจะน าไปสความส าเรจของการ เปนจกรวรรดนยมจาวโลก

171

ใบงาน ๑. ใหผเรยนแบงกลม ๕ คน แลวระดมความคดในหวขอ สาเหตของปญหาทเกดขนใน

ครอบครวและชมชน และแนวทางการแกไขปญหาโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ท าเปนผงความคด (Mind Map) พรอมทงน าเสนอหนาชนเรยน

๒. ใหผเรยนแบงกลม ๕ คน วเคราะหสถานการณโลกวาเหตใดประเทศทมความเจรญกาวหนาอยางประเทศสหรฐอเมรกาจงประสบปญหาเศรษฐกจตกต าใหผเรยนบนทกสาเหตทท าใหภาวะเศรษฐกจตกต าทวโลก เปนผงความคด (Mind Map) พรอมทงน าเสนอหนาชนเรยน

172

บนทกหลงการสอน

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

173

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๖

174

ตำรำงวเครำะหเนอหำ หลกสตรกำรศกษำนอกระบบระดบกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช ๒๕๕๑

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ วสดศำสตร 3 รหสวชำ พว32024 จ ำนวน 3 หนวยกต

กศน.อ ำเภอครรฐนคม ส ำนกงำน กศน.จงหวดสรำษฎรธำน มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ

๑. มความรความเขใจ ทกษะและเหนคณคาเกยวกบกระบวนการทางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงมชวต ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน ประเทศ โลก สาร แรง พลงงาน กระบวนการเปลยนแปลง โครงงานวทยาศาสตรของโลกและดาราศาสตร มจตวทยาศาสตรและน าความร ไปใชในการด าเนนชวต ๒. มความร ความเขาใจ และทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

หวเรอง ๑. หลกวสดศำสตร ตวชวด

1. บอกความหมายของวสดได 2. อธบายประเภทของวสดได 3. อธบายสมบตของวสดได . ทดสอบสมบตของวสดได 5. น าความรเรองสมบตของวสดไปใชได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. บอกความหมายของวสดได 2. อธบายประเภทของวสดได 3. อธบายสมบตของวสดได . ทดสอบสมบตของวสดได 5. น าความรเรองสมบตของวสด ไปใชได

1. หลกวสดศาสตร 1.1 ความหมายของ วสดศาสตรและประเภท ของวสด 1.2 สมบตวสด

/

/

175

หวเรอง ๒. กำรใชประโยชน และผลกระทบ จำกวสด

ตวชวด 1. อธบายถงการใชประโยชน จากวสด 2. สามารถประยกตใชประโยชน จากวสดได 3. อธบายสาเหตของมลพษจากการ ผลตและการใชงานได . น าความรเรองมลพษจากการ ผลตและการใชงานไปใชได 5. อธบายผลกระทบทเกดจากการ ใชวสดตอสงมชวตและสงแวดลอม 6. น าความรเรองผลกระทบทเกดจากการใชวสดตอสงมชวตและสงแวดลอมไปใชได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. อธบายถงการใชประโยชนจาก วสด 2. สามารถประยกตใชประโยชน จากวสดได 3. อธบายสาเหตของมลพษจากการ ผลตและการใชงานได . น าความรเรองมลพษจากการ ผลตและการใชงานไปใชได 5. อธบายผลกระทบทเกดจากการใชวสดตอสงมชวตและสงแวดลอม 6. น าความรเรองผลกระทบทเกด จากการใชวสดตอสงมชวต และสงแวดลอมไปใชได

2. การใชประโยชนและ ผลกระทบจากวสด 2.1 การใชประโยชนจากวสด 2.2 มลพษจากการผลต และการใชงาน 2.3 ผลกระทบจากการ ใชวสดตอสงมชวตและ สงแวดลอม

/ /

/

176

หวเรอง ๓. กำรคดแยก และกำรร ไซเคลวสด

ตวชวด 1. อธบายถงการคดแยกวสดได 2. น าความรเรองการคดแยกวสดไป ใชได 3. อธบายหลก 3R ในการจดการ วสดและแนวทางด าเนนการทเหมาะสมได . น าความรเรองหลก 3R ไปใชใน การจดการวสดได 5. อธบายวธการรไซเคลวสดแตละ ประเภทได 6. น าความรเรองการรไซเคลวสดแตละประเภทไปใชได

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. อธบายถงการคดแยกวสดได 2. น าความรเรองการคดแยกวสดไป ใชได 3. อธบายหลก 3R ในการจดการ วสดและแนวทางด าเนนการท เหมาะสมได . น าความรเรองหลก 3R ไปใชใน การจดการวสดได 5. อธบายวธการรไซเคลวสดแตละ ประเภทได 6. น าความรเรองการรไซเคลวสดแต ละประเภทไปใชได

3. การคดแยกและการรไซเคล 3.1 การคดแยกวสดใช แลว 3.2 การจดการวสดดวย การรไซเคล

/ /

177

หวเรอง ๔. แนวโนมกำรใช วสดและทศ ทำงกำรพฒนำ วสดในอนำคต

ตวชวด 1. อธบายแนวโนมการใชวสดใน อนาคตได 2. น าความรเรองแนวโนมการใช วสดในอนาคตไปใชได 3. อธบายทศทางการพฒนาวสดใน อนาคตได . น าความรเรองทศทางการพฒนา วสดในอนาคตไปใชได 5. อธบายถงความส าคญของการ พฒนาวสดในอนาคตได

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. อธบายแนวโนมการใชวสดในอนาคตได 2. น าความรเรองแนวโนมการใช วสดในอนาคตไปใชได 3. อธบายทศทางการพฒนาวสดใน อนาคตได . น าความรเรองทศทางการพฒนา วสดในอนาคตไปใชได 5. อธบายถงความส าคญของการ พฒนาวสดในอนาคตได

. แนวโนมการใชวสดและ ทศทางการพฒนาวสดใน อนาคต .1 แนวโนมการใชวสด ในอนาคต .2 ทศทางการพฒนา วสดในอนาคต

/ /

178

หวเรอง ๕. สงประดษฐ จำกวสด ตำมหลก สะเตมศกษำ ตวชวด

1. อธบายหลกสะเตมศกษาได 2. อธบายประโยชนของสะเตม ศกษาได 3. อธบายหลกสะเตมศกษาส าหรบ การประดษฐวสดใชแลวได . น าความรเรองหลกสะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสดใชแลวไป ใชได 5. สามารถออกแบบและสราง สงประดษฐจากวสดใชแลวได

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. อธบายหลกสะเตมศกษาได 2. อธบายประโยชนของสะเตม ศกษาได 3. อธบายหลกสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐวสดใชแลวได . น าความรเรองหลก สะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสดใชแลวไปใชได 5. สามารถออกแบบและสราง สงประดษฐจากวสดใชแลวได

5. สงประดษฐจากวสด ตามหลกสะเตมศกษา 5.1 หลกสะเตมศกษา 5.2 หลกสะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสด ใชแลว 5.3 การประดษฐวสด ใชแลว

/

/ /

179

หวเรอง ๖ เทคโนโลยกำร ก ำจดวสด ตวชวด

1. อธบายเทคโนโลยการก าจดเศษวสดเหลอทงดวยการเผาได 2. น าความรเรองเทคโนโลยการ ก าจดเศษวสดเหลอทงดวยการเผาไป ใชได 3. อธบายการผลตพลงงานจากเศษ วสดเหลอทงได . น าความรเรองการผลตพลงงาน จากเศษวสดเหลอทงไปใชได

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลางน ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

1. อธบายเทคโนโลยการก าจดเศษ วสดเหลอทงดวยการเผาได 2. น าความรเรองเทคโนโลยการ ก าจดเศษวสดเหลอทงดวยการเผาไป ใชได 3. อธบายการผลตพลงงานจากเศษ วสดเหลอทงได . น าความรเรองการผลตพลงงาน จากเศษวสดเหลอทงไปใชได

6. เทคโนโลยการก าจด วสด 6.1 เทคโนโลย การก าจด เศษวสด เหลอทง ดวยการเผา 6.2 การผลตพลงงาน จากเศษวสดเหลอ ทง

/ /

180

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ วสดศำสตร ๓ รหสวชำ พว ๓๒๐๒๔

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต หวเรอง หลกวสดศำสตร (สมบตวสด)

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร

กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๖ ๑. อธบายสมบตของวสดได ๒. ทดสอบสมบตของวสดได ๓. น าความรเรองสมบตของวสดไปใชได

๑. สมบตวสด

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน า ถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรกนถงความหมายและความส าคญของ การเรยนรดวยตนเองในหวขอสมบตวสด และอธบายสมบตของวสดทท าใหผเรยนเกดการรดวยตนเอง - ครผสอนอธบายเรองทกษะพนทางการศกษาและกระบวนการในการเรยนรดวยตนเอง ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงกำรเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑. หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน

181

ใบควำมรเรอง สมบตของวสด สมบตวสดประเภทโลหะ (Metallic Materials) วสดพวกนเปนสารอนนทรย (Inorganic substances) ทประกอบดวย ธาต ทเปนโลหะเพยงชนดเดยวหรอหลายชนดกได และอโลหะประกอบอยดวยกได ธาตท เปนโลหะ ไดแก เหลก ทองแดง อะลมเนยม นกเกล และไทเทเนยม ธาตทเปนอโลหะ ไดแก คารบอน ไนโตรเจน และออกซเจน โลหะทมโครงสรางเปน ผลกซงอะตอมจะมการจดเรยง ตวอยางเปนระเบยบและเฉพาะ ท าใหโลหะมสมบต ดงน ๑. กำรน ำไฟฟำ เปนตวน าไฟฟาไดด เพราะมอเลกตรอนเคลอนทไปไดงายทวทงกอนของโลหะ แตโลหะน าไฟฟาไดนอยลง เมออณหภมสงขน เนองจากไอออนบวกมการสนสะเทอนดวย ความถและชวงกวางทสงขนท าใหอเลกตรอนเคลอนทไมสะดวก ๒. กำรน ำควำมรอน โลหะน าความรอนไดด เพราะมอเลกตรอนทเคลอนทได โดยอเลกตรอน ซงอยตรงต าแหนงทมอณหภมสง จะมพลงงานจลนสงและอเลกตรอนทมพลงงานจลนสงจะเคลอนทไปยงสวนอนของโลหะจงสามารถถายเทความรอนใหแกสวนอนๆของแทงโลหะท มอณหภมต ากวาได ๓. ควำมเหนยว โลหะตแผเปนแผนหรอดงออกเปนเสนได เพราะไอออนบวก แตละ ไอออนอยในสภาพเหมอนกนๆ กน และไดรบแรงดงดดจากประจลบเทากนทงแทงโลหะ ไอออนบวกจงเลอนไกลผานกนไดโดยไมหลดจากกน เพราะมกลมขอองอเลกตรอนท าหนาท คอยยดไอออนบวกเหลานไว ๔. ควำมมนวำว โลหะมผวเปนมนวาว เพราะกลมของอเลกตรอนทเคลอนทได โดยอสระจะรบและกระจายแสงออกมา จงท าให โลหะสามารถสะทอนแสงซงเปนคลนแมเหลกไฟฟาได ๕. จดหลอมเหลว โลหะมจดหลอมเหลวสง เพราะพนธะในโลหะ เปนพนธะทเกดจากแรง ยดเหนยวระหวางวาเลนซอเลกตรอนอสระทงหมดในกอนโลหะกบไอออนจงเปนพนธะทแขงแรงมาก สมบตวสดพอลเมอร ชนดของสมบตของพอลเมอรแบงอยางกวางๆไดเปนหลายหมวดขนกบความ ละเอยด ในระดบนาโนหรอไมโครเปนสมบตทอธบายลกษณะของสายโดยตรงโดยเฉพาะ โครงสร างของ พอลเมอรในระดบกลาง เปนสมบตทอธบายสณฐานของพอลเมอรเมออยใน ทวางในระดบกวางเปนการอธบายพฤตกรรมโดยรวมของพอลเมอร ซงเปนสมบตในระดบการใชงาน ๑. จดหลอมเหลว จดหลอมเหลวทใชกบพอลเมอรไมใชการเปลยนสถานะ จากของแขงเปนของเหลวแตเปนการเปลยนจากรปผลกหรอ กงผลกมาเปนรปของแขง บางครงเรยกวาจด หลอมเหลวผลก ในกลมของพอลเมอรสงเคราะหจดหลอมเหลวผลกยงเปนท ถกเถยงในกรณ ของเทอรโมพลาสตก เชน เทอรโมเซต พอลเมอร ทสลายตวในอณหภมสงมากกวาจะหลอมเหลว ๒. พฤตกรรมกำรผสม โดยทวไปสวนผสมของพอลเมอรมการผสมกนไดนอยกวา การผสมของ โมเลกลเลกๆผลกระทบนเปนผลจากแรงขบเคลอนส าหรบการผสมทเปนแบบระบบปด ไมใชแบบใชพลงงาน หรออกอยางหนง วสดทผสมกนไดทเกดเปนสารละลายไมใชเพราะปฏสมพนธ ระหวางโมเลกล ทชอบท าปฏกรยากน แตเปนเพราะการเพมคาเอนโทรปและพลงงานอสระท เกยวของกบ การเพมปรมาตรทใชงานไดของแตละสวนประกอบ การเพมขนในระดบเอนโทรป ขนกบจ านวนของอนภาคทน ามาผสมกน ๓. กำรแตกกง การแตกกง ของสายพอลเมอรมผลกระทบตอสมบตทงหมดของพอลเมอรสายยาวทแตกกงจะเพมความเหนยว เนองจากการเพมจ านวนของความซบซอนตอสาย ความยาวอยางสม และสายสนจะลดแรงภายในพอลเมอรเพราะการรบกวนการจดตวโซขางสน ๆ ลดความเปนผลกเพราะรบกวน

182

โครงสรางผลก การลดความเปนผลกเกยวของกบการเพม ลกษณะโปรงใสแบบกระจกเพราะแสงผานบรเวณทเปนผลกขนาดเลก ๔. กำรน ำควำมรอน การน าความรอนของพอลเมอร สวนใหญมคาต า ดวยเหตนวสดพอล เมอรจงถกน ามาใชเปนฉนวนทางความรอน เนองจากคาการน าความรอนต าเชนเดยวกบวสด เซรามกส โดยสมบตความเปนฉนวนของพอลเมอรจะสงขนจากโครงสรางทมลกษณะเปน รอากาศเลก ๆ ทเกดจากกระบวนการเกด polymerization เชน โฟมพอลไสตรนหรอทเรยกวา Styrofoam ซงมกถกน ามาใชเปน ฉนวนกนความรอน

สมบตวสดเซรำมกส วสดเซรามกส เปนสารอนนทรยทประกอบดวยธาตทเปนโลหะและธาตทเปน อโลหะรวมตวกนดวยพนธะเคม ทยดจบตวกนจากการผานกระบวนการผลตทอณหภมสง วสด เซรามกสมโครงสรางเปนไดทงแบบมรปรางผลก และไมมรปรางผลกหรอเปนของผสมของทงสองแบบ ๑. กำรน ำควำมรอน การน าความรอนของเซรามกส จะเปนฉนวนความรอนมากขนตาม จ านวนอเลกตรอนอสระทลดลง คาการน าความรอนของวสดเซรามกอยในชวงประมาณ ๒ ถง ๕๐ วตต ตอเมตร เคลวน เมออณหภมสงขนการกระเจงจากการสนของผลกจะมากขน ท าใหการ น าความรอนของวสดเซรามกสลดลง แตคาการน าความรอนจะกลบเพมขนอกครงทอณหภมสง ทงน เนองจากการถายเทความรอน ของรงสอนฟราเรด จ านวนหนงจะสามารถท าใหความรอน ถายเทผานวสดเซรามกสโปรงใสได โดยประสทธภาพการน าความรอนของกระบวนการนจะเพมขนตามอณหภมทสงขน สมบตดานการเปนฉนวน ควบคไปกบการทนความรอนสง ๆ และทนตอการขดส ท าใหเซรามกสหลายชนดสามารถน าไปใชบผนงเตาเผาทอณหภมสงเพอหลอม โลหะ เชน เตาหลอมเหลกกลา การน าเซรามกสไปใชงานทางอวกาศนบวามความส าคญมาก คอ ใชกระเบองเซรามกสบผนงกระสวยอวกาศ (space shuttle) วสดเซรามกสเหลานชวยกน ความรอนไมใหผาน เขาไปถงโครงสรางอะลมเนยมภายในกระสวยอวกาศเมอขณะบนออก และ กลบเขา สบรรยากาศของโลกซงมอณหภมสงถง ๘๐๐ องศาเซลเซยส

๒. ควำมเหนยวของเซรำมกส เนองจากพนธะทเกดขนภายในโครงสรางของเซรามกส เปนพนธะแบบ ไอออนก – โคเวเลนต ดงนนวสดเซรามกสจะมความเหนยว (toughness) มงานวจยมากมายทพยายามคนควาเพอ ปรบปรง ความเหนยวของเซรามกส อาทเชน การท าอดดวย ความรอน (hot pressing) และเตม สารเคมบางชนดเพอใหเกดพนธะขน การทดสอบความ ตานทานตอการขยายตวของรอยแตก (fracture – toughness tests) กบวสดเซรามกสเพอหา คาความสามารถกระท าไดเชนเดยวกบในโลหะ

183

ใบงำน เรองสมบตของวสดศำสตร

ขอท ๑ กจกรรม บอกสมบตของวสดศาสตรประเภทตาง ๆ มาพอสงเขป ๑. สมบตของโลหะ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ๒. สมบตของพอลเมอร ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ๓. สมบตของเซรามกส ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

184

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

185

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๗

186

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ วสดศำสตร ๓ รหสวชำ พว ๓๒๐๒๔

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต หวเรอง มลพษจำกกำรผลต และกำรใชงำน

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำร

เรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๑๗ ๑. อธบายสาเหตของมลพษจากการ ผลตและการใชงานได ๒. น าความรเรองมลพษจากการ ผลตและการใชงานไปใชได

๑. มลพษจากการผลต และการใชงาน

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน า ถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรกนถงความหมายและความส าคญของการเรยนรในหวขอสาเหตของมลพษจากการ ผลตและการใชงานท าใหผเรยนเกดการรดวยตนเอง - ครผสอนอธบายเรองมลพษเพอใหผเรยนน าความรเรองมลพษจากการ ผลตและการใชงานไปใชได ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงกำรเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑. หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน

187

ใบควำมรเรอง มลพษจำกกำรผลตและกำรใชงำน มลพษจำกกำรผลต อตสาหกรรมการผลตโลหะ พอลเมอร และเซรามกสส จดเปนอตสาหกรรม ขนพนฐานของประเทศไทยทมบทบาทส าคญของประเทศ เนองจากโลหะ พอลเมอร และ เซรามกส เปนวตถดบพนฐานส าหรบอตสาหกรรม เชน อตสาหกรรมกอสราง อตสาหกรรม ยานยนต อตสาหกรรมเครองใชไฟฟา อตสาหกรรม การผลตเครองใชในครวเรอน เปนตน กระบวนการผลตของอตสาหกรรมเปนแหลงก าเนดมลพษทส าคญ ทงมลพษทางอากาศ กากของเสยและน าเสย ซงสามารถกอใหเกดผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอมได หากมการจดการไมเหมาะสม สำเหตทท ำใหเกดมลพษจำกกำรผลต ๑. กระบวนการหลอมและเกดมลพษ กระบวนการหลอม เปนการน าวตถดบทงในรป วสดใหมและเศษวสดทใช แลวมาใหความรอนเพอใหหลอมละลาย และท าการปรบปรงคณภาพดวยสารตาง ๆ มลพษ หลกทเกดขนในกระบวนการหลอม คอ ฝนควน ไอโลหะ และกาซพษตาง ๆ ๒. กระบวนการหลอและเกดมลพษ กระบวนการหลอ สามารถท าได ๒ ลกษณะ คอ การหลอโดยใชเครองหลอ แบบตอเนอง และการหลอในแมแบบชนดตางๆ ในการหลอชนงานในแมแบบวสดเหลวจะถกเทใสในแมแบบ แลวปลอย ใหแขงตวระยะหนง จากนนรอแบบแยกออกเอาชนงานออกแบบหลอ แลวเอาไปท าความ สะอาดตกแตงชนงานใหไดคณภาพตามตองการ มลพษหลก ๆ ทเกดขนในกระบวนการหลอ ทงสองลกษณะจะเกดขน ในระหวางการหลอ แตส าหรบการหลอโลหะบางชนดจะเกดมลพษในระหวาง การท าแมแบบ ไสแบบและการน าชนงานออกจากแบบหลอ ซงควรมการจดการอยางเหมาะสมเชนเดยวกน ๓. กระบวนการหลอและเกดมลพษ การรดมกใชอตสาหกรรมโลหะ เปนการน าแทงโลหะ ผานการรดลดขนาด ทวางตอกนหลายชดจนไดขนาดตามตองการ ซงการรดโลหะมทงการรดรอนและรดเยนขนอย กบผลตภณฑทตองการ มลพษทเกดขนโดยทวไปในกระบวนการรดรอน คอ ฝนควน ไอโลหะ กาซพษ และน าเสย ๔. กระบวนการสนบสนนการผลตและเกดมลพษ ระบบสนบสนนการผลตทส าคญระบบหนงคอ ระบบหลอเยน ซงหากระบบ หลอเยนเกดขดของ กระบวนการผลตบางสวนอาจหยดการผลตลง ซงท าใหเกดความเสยหาย กบโรงงานได มลพษทเกดขนโดยทวไปในกระบวนสนบสนนการผลตคอมลพษทางอากาศ และน าเสยจากน าหลอเยน ซงอาจใชเพยงครงเดยวแลวระบายทง สำเหตทท ำใหเกดมลพษจำกกำรใชงำน ๑. จ านวนประชากรทเพมมากขน เมอมประชากรเพมมากขน ความตองการ ดานตาง ๆ ทเกยวของกบวถการด าเนนชวตประจ าวน กมากขน ไมวาจะอยในรปของสนคา เครองใชไฟฟา เครองใชในครวเรอน ดงนน จ านวนวสดทใชแลวจงเพมทวคณมากขนเรอย ๆ ๒. คนทวไปไมมความร ความเขาใจ ในการจดการกบเศษวสดทใชแลว สวนใหญมกจดการกบเศษวสดดวยวธการเผาซงเปนสาเหตใหเกดมลพษทางอากาศ ๓. ความมกงายและขาดจตส านก ไมค านงถงผลเสยทจะเกดขน เชน การทง เศษวสดใชแลว ลงแมน าล าคลอง เปนสาเหตใหเกดน าเสย ๔. การผลตหรอใชสงของมากเกนความจ าเปน เชน การผลตสนคาทมกระดาษ หรอพลาสตกหมหลายชน การซอสนคาโดยหอแยกและใสถงพลาสตกหลายถง ท าใหเศษวสดใช แลวมปรมาณมากขน

188

ใบงำน เรองมลพษจำกกำรผลตและกำรใชงำน กจกรรม จงอธบาย สาเหตของมลพษจากการผลตและการใชงานวสด มาพอสงเขป ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………...... ……………………………………………………………………………………………………………………………………......

189

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

190

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๘

191

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ วสดศำสตร ๓ รหสวชำ พว ๓๒๐๒๔

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต หวเรอง หลกสะเตมศกษำ

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๘ ๑. อธบายประโยชนของสะเตมศกษาได

๑. หลกสะเตมศกษา

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน า ถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรกนถงความหมายและความส าคญของการเรยนรในหวขอหลกสะเตมศกษาท าใหผเรยนเกดการรและประโยชนของสะเตมศกษา - ครผสอนอธบายเรองหลกสะเตมศกษาเพอใหผเรยนน าความรเรองหลกสะเตมศกษาไปใชได ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงกำรเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑. หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน

192

ใบควำมรเรอง หลกสะเตมศกษำ หลกสะเตมศกษำ

ในยคปจจบน ความเจรญกาวหนาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการเปลยนแปลง เกดขนอยางรวดเรว จงจ าเปนทแตละประเทศตองเรยนรทจะปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลง ทเกดขนอยตลอดเวลาและเตรยมพรอมทจะเผชญกบความทาทายจากกระแสโลก โดยปจจยส าคญทจะเผชญการเปลยนแปลงและความทาทายดงกลาว คอ คณภาพของคน การจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมคณภาพจงเปนเรองทมความจ าเปนอยางยง โดย จะตองเปนการจดการศกษาทมคณภาพ เพอท าใหศกยภาพทมอยในตวคนไดรบการพฒนา อยางเตมทท าใหเปนคนทรจกคดวเคราะห รจกแกปญหา มความคดรเรมสรางสรรค รจกเรยนร ดวยตนเองสามารถปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว มคณธรรม จรยธรรม รจกพงตนเองและสามารถด ารงชวตอยไดอยางเปนสข รปแบบการจดการเรยนรแบบ STEM จงนาจะเปนแนวทางหนงในการพฒนาและ ปรบปรงการจดการเรยนร เพอเปนการประกนคณภาพผ เรยน เพอใหผ เรยนเกดการเรยนรและ พฒนา ศกยภาพของตนเองใหมากทสด ค าวา “สะเตม” หรอ “STEM” เปนค ายอจากภาษาองกฤษของศาสตร ๔ สาขาวชา ไดแก วทยาศาสตร (Science) เทคโนโลย (Technology) วศวกรรมศาสตร (Engineering) และคณตศาสตร (Mathematics) หมายถง องคความร วชาการของศาสตรทงสทมความ เชอมโยงกนในโลกของความเปนจรงทตองอาศยองคความรตาง ๆ มาบรณาการเขาดวยกน ในการด าเนนชวตและการท างาน ค าวา STEM ถกใช ครงแรกโดยสถาบนวทยาศาสตร แหงประเทศสหรฐอเมรกา (the National Science Foundation: NSF) ซงใชค านเพออางถง โครงการหรอโปรแกรมทเกยวของกบวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และ คณตศาสตร อยางไรกตามสถาบนวทยาศาสตรแหงประเทศสหรฐอเมรกาไมไดใหนยามทชดเจน ของค าวา STEM มผลใหมการใชและใหความหมายของค านแตกตางกนไป (Hanover Research, ๒๐๑๑, p.๕) เชน มการใชค าวา STEM ในการอางองถงกลมอาชพทม ความเกยวของกบวทยาศาสตรเทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร

สะเตมศกษำ (STEM Education)

คอ แนวทางการจดการศกษาทบรณาการ ความร ใน ๔ สหวทยาการ ไดแก วทยาศาสตร วศวกรรม เทคโนโลย และคณตศาสตร โดยเนน การน าความรไปใชแกปญหาในชวตจรง รวมทงการพฒนากระบวนการหรอผลผลตใหม ทเปน ประโยชนตอการด าเนนชวต และการท างาน ชวยนกเรยนสรางความเชอมโยงระหวาง ๔ สหวทยาการ กบชวตจรงและการท างาน การจดการเรยนรแบบสะเตมศกษาเปนการจดการ เรยนรทไมเนนเพยงการทองจ าทฤษฎหรอกฏทางวทยาศาสตร และคณตศาสตร แตเปนการ สรางความเขาใจทฤษฎหรอกฏเหลานนผานการปฏบตใหเหนจรงควบคกบการพฒนาทกษะ การคด ตงค าถาม แกปญหาและการหาขอมลและวเคราะหขอคนพบใหม ๆ พรอมทงสามารถ น าขอคนพบนนไปใชหรอบรณาการกบชวตประจ าวนไดการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมมลกษณะ ๑๐ ประการ ไดแก (๑) เชอมโยง เนอหาวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย สโลกจรง (๒) การสบเสาะหาความร (๓) การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน (๔) การสรางสรรคชนงาน (๕) การบรณาการเทคโนโลย (๖) การมงเนนทกษะแหงศตวรรษท ๒๑

193

(๗) การสรางการยอมรบและการมสวนรวมจากชมชน (๘) การสรางการสนบสนนจากผเชยวชาญในทองถน (๙) การเรยนรอยางไมเปนทางการ (๑๐) การจดการเรยนรตามอธยาศย จดประสงคของการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา คอ สงเสรมใหผเรยนรก และเหนคณคาของการเรยนวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร และ เหนวาวชาเหลานนเปนเรองใกลตวทสามารถน ามาใชไดทกวน STEM Education ไดน าจดเดนของธรรมชาต ตลอดจนวธการจดการเรยนรของ แตละสาขาวชามาผสมผสานกนอยางลงตว เพอใหผเรยนน าความรทกศาสตร มาใชในการ แกปญหา การคนควา และการพฒนาสงตาง ๆ ในสถานการณโลกปจจบน ซงอาศยการจดการ เรยนรทผสอนผสอนหลายสาขาวชารวมมอกน เพราะในการท างานจรงหรอในชวตประจ าวนนน ตองใชความ รหลายดานในการท างานทงสนไมไดแยกใชความรเปนสวน ๆ นอกจากน STEM Education ยงเปนการสงเสรมการพฒนา ทกษะส าคญในโลกยคโลกาภวตนหรอทกษะทจ าเปน ส าหรบศตวรรษท ๒๑ อกดวย ทงน STEM Education เปนการจดการศกษาทมแนวคด ดงน ๑.๑ เปนการบรณาการขามสาระวชา (Interdisciplinary Integration) นนคอ เปนการบรณาการระหวางศาสตรสาขาตางๆ ไดแก วทยาศาสตร (S) เทคโนโลย (T) วศวกรรมศาสตร (E) และ คณตศาสตร (M) ทงน ไดน าจดเดนของธรรมชาตตลอดจนวธการ สอนของแตละสาขาวชามา ผสมผสานกนอยางลงตว กลาวคอ • วทยาศาสตร (S) เนนเกยวกบความเขาใจใน ธรรมชาต โดยนกการศกษา มกชแนะใหอาจารยผสอนผสอนใช วธการสอนวทยาศาสตรดวยกระบวนการสบเสาะ (Inquiry-based Science Teaching) กจกรรมการสอนแบบแกปญหา (Scientific Problembased Activities) ซงเปนกจกรรมท เหมาะกบผเรยนระดบประถมศกษา แตไมเหมาะกบ ผเรยน ระดบมธยมศกษา หรอมหาวทยาลย เพราะท าใหผเรยนเบอหนายและไมสนใจ แตการ สอนวทยาศาสตรใน STEM Education จะท าใหนกเรยนสนใจ มความกระตอรอรน รสก ทาทายและเกดความมนใจในการเรยน สงผลใหผเรยนสนใจทจะเรยนในสาขาวทยาศาสตร ในระดบชนทสงขนและประสบ ความส าเรจในการเรยน • เทคโนโลย (T) เปนวชาทเกยวกบกระบวนการ แกปญหา ปรบปรง พฒนา สงตาง ๆ หรอกระบวนการตาง ๆ เพอตอบสนองความตองการของคนเรา โดยผานกระบวนการ ท างานทางเทคโนโลย ทเรยกวา Engineering Design หรอ Design Process ซงคลายกบ กระบวนการสบเสาะ ดงนน เทคโนโลยจง มไดหมายถงคอมพวเตอรหรอ ICT ตามทคนสวนใหญ เขาใจ • วศวกรรมศาสตร (E) เปนวชาทวาดวยการคด สรางสรรค พฒนานวตกรรมตาง ๆ ใหกบนสตผเรยนโดยใช ความรทางวทยาศาสตร คณตศาสตรและเทคโนโลย ซงคน สวนใหญ มกเขาใจวาเปนวชาทสามารถเรยนได แตจากการ ศกษาวจยพบวาแมแตเดกอนบาลกสามารถ เรยนไดดเชนกน • คณตศาสตร (M) เปนวชาทมไดหมายถงการนบจ านวนเทานน แตเกยวกบ องคประกอบอนทส าคญ ประการแรก คอ กระบวนการคดคณตศาสตร (Mathematical Thinking) ซงไดแกการเปรยบเทยบการจ าแนก/จดกลม การจดแบบรปและการบอกรปรางและ คณสมบต ประการทสอง ภาษาคณตศาสตร เดกจะสามารถถายทอดความคด หรอความเขาใจ ความคดรวบยอด (Concept) ทางคณตศาสตรได โดยใชภาษาคณตศาสตรในการสอสาร เชน มากกวา นอยกวา เลกกวา ใหญกวา ฯลฯ ประการตอมาคอการสงเสรมการคด คณตศาสตร ขนสง (Higher-Level Math Thinking) จากกจกรรมการเลนของเดกหรอการท ากจกรรม ในชวตประจ าวน ๑.๒ เปนการบรณาการทสามารถจดการเรยนรไดในทกระดบ โดยใชวธการเรยน แบบ Project-based Learning, Problem-based Learning, Design-based Learning ท า ให ผเรยนสามารถสรางสรรค

194

พฒนาชนงานไดดรปแบบการจดการเรยนรแบบ STEM Education นอกจากจะเปนการบรณาการ วชาทง ๔ สาขา ดงทกลาวขางตนแลว ยงเปนการบรณาการดานบรบท (Context Integration) ทเกยวของกบชวตประจ าวนอกดวย ซงจะท าใหการสอนนนมความหมายตอผเรยน ท าใหผเรยน เหนคณคาของการเรยนนน ๆ และสามารถน าไป ใชประโยชนในชวตประจ าวนได ซงจะเพม โอกาสการท างาน การเพมมลคา และสามารถสรางความแขงแกรงใหกบประเทศ ดานเศรษฐกจ ได ๑.๓ เปนการจดการเรยนรท ท าใหผเรยนเกดพฒนาการดานตาง ๆ อยาง ครบถวน และสอดคลองกบแนวทางการพฒนาคนใหม คณภาพในศตวรรษท ๒๑ เชน • ดานปญญา ผเรยนเขาใจในเนอหาวชา • ดานทกษะการคด ผเรยนพฒนาทกษะการคด โดยเฉพาะการคดขนสง เชน การ คดวเคราะหคดสรางสรรค ฯลฯ • ดานคณลกษณะ ผเรยนมทกษะการท างานกลมทกษะการสอสารทม ประสทธภาพ การเปนผน าตลอดจนการนอมรบค าวพากษวจารณของผอน ใบงาน เรองมลพษจากการผลตและการใชงาน

195

ใบงำน เรองหลกสะเตมศกษำ

ขอท ๑ กจกรรม จงอธบาย หลกสะเตมศกษา (STEM Education มาพอสงเขป ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..………… ……………………………………………………………………………………………………………………........................……..…………

196

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

197

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๙

198

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรเรยนร รำยวชำ วสดศำสตร ๓ รหสวชำ พว ๓๒๐๒๔

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต หวเรอง หลกสะเตมศกษำ ส ำหรบกำรประดษฐวสด ใชแลว

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๑๙ ๑. อธบายหลกสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐวสดใชแลวได ๒. น าความรเรองหลก สะเตมศกษาส าหรบการประดษฐวสดใชแลวไปใชได

๑. หลกสะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสด ใชแลว

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน า ถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรกนถงความหมายและความส าคญของการเรยนรในหวขอหลกสะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสดใชแลว - ครผสอนอธบายเรองหลก สะเตมศกษา ส าหรบการประดษฐวสดใชแลวไปใชได ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงกำรเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑. หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน

199

ใบควำมร เรอง หลกสะเตมศกษำส ำหรบกำรประดษฐจำกวสดใชแลว

หลกสะเตมศกษำส ำหรบกำรประดษฐจำกวสดใชแลว ทกวนนปญหาเรองการจดการขยะนบเปนปญหาระดบชาต การจดการเรยนการ สอนตามแนวทางของสะเตมศกษา (STEM Education) ทไดยนกนอยางแพรหลายมากขน เรอย ๆ หลายทานคงก าลงครนคดวา จะท าใหอยางใหการเรยนรวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรมศาสตร และคณตศาสตร เชอมโยงสนบสนนซงกนและกน และเชอมโยงการเรยนร สการแกปญหาจรงเรองขยะได การจดการเรยนรตามแนวคดสะเตมศกษาส าหรบการจดการกบวสดใชแลว ท าได หลากหลายแนวทาง บางอยางเปนการเปลยนแปลงงาย ๆ ทกคนสามารถท าไดดวยตวเอง สวน บางแนวทางตองการ “แนวรวม” สนบสนนทกวางขวางขน เชน การท างานรวมกนระหวาง ผสอนกบนกเรยน การท างานรวมกนทงโรงเรยน หรอแมกระทงการด าเนนการรวมกนกบ ชมชน หรอสถาบนการศกษาทองถน แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐวสดใชแลว เปนสวนหนงของวธการหลากหลายทจะจดการกบวสดใชแลว ซงมแนวทางดงน ๑. เชอมโยงเนอหาวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย สโลกจรง หลายทานนาจะท าอยแลวอยางสม าเสมอ เพราะในชวตประจ าวนเรามการใช วสดตางอยเสมอตลอดจนมการบรหารจดการวสดนนอยางมประสทธภาพ เพยงมองเหนวา แนวคดหลก หรอกระบวนการทเรยนรนน สามารถเกดขนไดในธรรมชาต ใชประโยชนไดในชวต จรง กเปนกาวแรกสการบรณาการความรสการเรยนอยางมความหมาย เพราะปรากฏการณ หรอประดษฐกรรมใดๆ รอบตวเรา ไมไดเปนผลของความรจากศาสตรหนงศาสตรใดเพยง ศาสตรเดยว การประยกตความรงาย ๆ เชน การค านวณพนทของแกนมวนกระดาษช าระ เชอมโยงสความรความสงสยดานวสดศาสตร เทคโนโลยการผลต และการใชกระบวนการทาง วศวกรรมวเคราะหปญหาและ สรางสรรควธแกไขไดอยางหลากหลายจนนาแปลกใจ ๒. การสบเสาะหาความร การเรยนรสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐวสดใชแลว โดยใหผเรยนไดศกษา ประเดนปญหา หรอตงค าถามซงเปนปญหาทเกดขนกบตนเองหรอชมชน เชน ในชมชนมการใช ขวดนาพลาสตกจ านวนมากจนเกดปญหาขยะ ผเรยนน าประเดนปญหา ไปสรางค าอธบายดวย ตนเอง โดยการรวบรวมประจกษพยานหลกฐานทเกยวของ สอสารแนวคดและเหตผล เปรยบเทยบแนวคดตาง ๆ โดยพจารณาความหนกแนนของหลกฐาน กอนการตดสนใจไป ในทางใดทางหนงนบเปนกระบวนการเรยนรส าคญทไมเพยงแตสนบสนนการเรยนรในประเดน ทศกษาเทานน แตยงเปนชองทางใหมการบรณาการความรในศาสตรอน ๆ ทเกยวของกบ ค าถาม นบเปนแนวทางการจดการเรยนรทสนบสนนจดเนนของสะเตมศกษาส าหรบการ ประดษฐจากวสดใชแลวไดเปนอยางด ๓. การเรยนรโดยใชโครงงานเปนฐาน การท าโครงงานเปนการสบเสาะหาความรในรปแบบหนง แตผเขยนไดแยก โครงงานออกมาเปนหวขอเฉพาะ เนองจากเปนแนวทางทสามารถสงเสรมการบรณาการความร สการแกปญหาไดชดเจน การสบเสาะหาความรบางครงผสอนเปนผก าหนดประเดนปญหา หรอ ใหขอมลส าหรบศกษาวเคราะห หรอก าหนดวธการในการส ารวจตรวจสอบ ตามขอจ ากดของ เวลาเรยน วสดอปกรณ หรอปจจยแวดลอมตาง ๆ แตการท าโครงงานนนเปนการเปดโอกาสให นกเรยนเกดประสบการณการเรยนรส าคญในทกขนตอนดวยตนเอง ตงแตการก าหนดปญหา ศกษาความรทเกยวของ ออกแบบวธการรวบรวมขอมล ด าเนนการ ลงขอสรป และสอสารสงท คนพบ (บางครงผสอนอาจก าหนดกรอบกวาง ๆ เชน ใหท าโครงงานเกยวกบสงประดษฐจาก วสดใชแลว โครงงานเกยวกบการใชคณตศาสตรในวสดใชแลวของชมชน เปนตน) โครงงานใน รปแบบสงประดษฐจะมการบรณาการกระบวนการทางวศวกรรมไดอยางโดดเดน ๔. การสรางสรรคชนงาน ประสบการณการท าชนงาน สรางทกษะการคด การออกแบบ การตดสนใจ การแกปญหาเฉพาะหนา โดยเฉพาะอยางยงชนงานทผสอนเปดโอกาสใหผเรยนเลอกวสดใชแลว

200

เองและคดอยางอสระและสรางสรรค การประดษฐชนงานเหลานจากเศษวสดใชแลว ประยกตใชความรวทยาศาสตร คณตศาสตร อยางไมรตวบางครงอาจจดใหผเรยนสะทอน ความคดวาไดเกดประสบการณหรอเรยนรอะไรบางจากงานทมอบหมายใหท า เพราะเปาหมาย ของการเรยนรอยทกระบวนการท างานดวยเชนกน หาก ผเรยนมองเพยงเปาหมายชนงานท ส าเรจอยางเดยวอาจไมตระหนกวาตนเองไดเรยนรบทเรยนส าคญมากมายระหวางทางและม สวนหรอบทบาทในการชวยรกษาสภาพแวดลอมอกดวย ๕. การบรณาการเทคโนโลย เพยงบรณาการเทคโนโลยทเหมาะสมสกระบวนประดษฐจากวสดใชแลว กถอวา ไดกาวเขาใกลเปาหมายการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาอกกาวหนงแลว เทคโนโลยท สามารถใชประโยชนในปจจบนมไดตงแตการสบคนขอมลลกษณะตาง ๆ การบนทกและ น าเสนอขอมลดวยภาพนง วดทศน และมลตมเดย การใชอปกรณ sensor/data logger บนทก ขอมลในการส ารวจตรวจสอบ การใชซอฟตแวรจดกระท า วเคราะหขอมล และเทคโนโลยอนๆ อกมากมาย การใชประโยชนจากเทคโนโลยเหลาน กระตนใหผเรยนสนใจการเรยนร เปดโอกาส ใหประยกตใชความร แกปญหา และท างานรวมกน รวมทงสรางทกษะส าคญในการศกษาตอ และประกอบอาชพตอไปในอนาคตดวย ๖. การมงเนนทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ กจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาพฒนาพฒนาทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ไดเปนอยางด ยกตวอยางทกษะการเรยนรและสรางนวตกรรม (Learning and Innovation Skills) ตามกรอบแนวคดของ Partnership for ๒๑st Century Skills ทครอบคลม ๔C คอ Critical Thinking (การคดเชงวพากษ) Communication (การสอสาร) Collaboration (การ ท างานรวมกน) และ Creativity (การคดสรางสรรค) จะเหนไดวากจกรรมการเรยนรในรปแบบ โครงงาน หรอการสรางสรรคชนงานจากวสดใชแลวทกลาวถงขางตนนนสามารถสรางเสรม ทกษะเหลานไดมากอยางไรกตามในบรบทของสถานศกษาทวไป ผสอนอาจไมสามารถใหผเรยน เรยนรดวยการท าโครงงาน หรอการสรางสรรคชนงานเทานน ดงนนในบทเรยนอน ๆ ถาผสอน มงเนนทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ ในทกโอกาสทเอออ านวย เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความ คดเหน ท างานรวมกน เรยนรการหาทต (ฝกคดเชงวพากษ) หาทชมหรอเสนอวธการใหม(ฝกคดเชงสรางสรรค) กนบวาผสอนจดการเรยนการสอนเขาใกลแนวคดสะเตมศกษามากขน ตามสภาพจรงของชนเรยน ๗. การสรางการยอมรบและการมสวนรวมจากชมชน ผสอนหลายทานอาจเคยมประสบการณกบผปกครองทไมเขาใจแนวคด การศกษาทพฒนาผเรยนใหเปนคนเตมคน แตมงหวงใหสอนเพยงเนอหา อยากใหผสอนสราง เดกทสอบเรยนตอได แตอาจใชชวตไมไดในสงคมจรงของการเรยนรและการท างาน เมอผสอน มอบหมายใหผเรยนสบคน สรางชนงาน หรอท าโครงงานผปกครองไมใหการสนบสนน หรออก ดานหนงผปกครองรบหนาทท าใหทกอยาง อยางไรกตามหวงวาผปกครองทกคนจะไมเปนไป ตามทกลาวขางตน ผลงานจากความสามารถของเดก เปนอาวธส าคญทผสอนจะน ามาเผยแพร จดแสดงเพอชนะใจผปกครองและชมชนใหการสนบสนนการจดการเรยนรตามแนวทางสะ เตมศกษา ผสอนสามารถน าผเรยนไปศกษาในแหลงเรยนรของชมชน ส ารวจสงแวดลอม ธรรมชาตในทองถน ศกษาและรายงานสภาพมลพษหรอการใชประโยชนจากทรพยากรในพนท ใหชมชนรบทราบ ตลอดจนศกษาและแกปญหาทเกยวของกบผลตภณฑในชมชน กจกรรมการ เรยนรเหลาน เกดประโยชนส าหรบนกเรยนเอง อาจเปนประโยชนส าหรบชมชน และสามารถ สรางการมสวนรวม ความภาคภมใจ และทส าคญอยางยงคอความรสกเปนเจาของรวม รบผดชอบคณภาพการจดการศกษาในทองถนตวเองใหเกดขนได ๘. การสรางการสนบสนนจากผเชยวชาญในทองถน การใหผเรยนไดศกษาปญหาปลายเปด ตามความสนใจของตนเองในลกษณะ โครงงาน ตลอดจนการเชอมโยงการเรยนรสการใชประโยชนในบรบทจรงนน บางครงน าไปส ค าถามทซบซอนจนตองอาศยความรความช านาญเฉพาะทาง ผสอนไมควรกลวจะยอมรบกบ ผเรยนวาผสอนไมรค าตอบ หรอผสอนชวยไมได แตควรใชเครอขายทมเชอมโยงใหผเชยวชาญ ในทองถน

201

มาชวยสนบสนนการเรยนรของผเรยน เครอขายดงกลาวอาจเปนไดทง ศษยเกา ผปกครอง ปราชญชาวบาน เจาหนาทรฐ หรออาจารยในสถาบนอดมศกษาในทองถน ผสอน สามารถเชญวทยากรภายนอกมาบรรยายหรอสาธตในบางหวขอ หรอใชเทคโนโลย เชน การ ประชมผานวดทศน เอออ านวยใหผเชยวชาญสามารถพดคยใหความคดเหน หรอวพากษ ผลงานของผเรยน เปนตน ๙. การเรยนรอยางไมเปนทางการ (informal learning) ทกคนชอบความสนกสนาน หากเราจ ากดความสนกไมใหกล ากรายใกล หองเรยน ความสขคงอยหางไกลจากผสอนและจากผเรยนไปเรอย ๆ แตจะบรณาการความ สนกสการเรยนรวทยาศาสตร คณตศาสตร และเทคโนโลย ผานกระบวนประดษฐสงของจาก เศษวสดใชแลวเปนการแกปญหาไดอยางไร ตองอาศยความคดสรางสรรคของผสอนในการ ออกแบบกจกรรมการเรยนรททาทาย เพลดเพลน ใหการเรยนเหมอนเปนการเลน แตใน ขณะเดยวกนกตอง สรางความรและความสามารถตามวตถประสงคของหลกสตรดวย การเรยนร อยางไมเปนทางการทไดรบความนยม คอ การจดกจกรรมคาย การเรยนรจากบทปฏบตการ หรอการประกวดแขงขน กจกรรมเหลานเปนโอกาสดทจะสรางการมสวนรวมจากชมชน เชน อาจเชญผเชยวชาญในทองถนเปนวทยากรในคาย เปนกรรมการผทรงคณวฒ หรอใหการ สนบสนนของรางวล ๑๐. การเรยนรตามอธยาศย (non-formal learning) เมอผสอนไดด าเนนการ ๙ ขอ ขางตนแลว อาจมองออกนอกสถานศกษา สรางนสยการเรยนรตลอดชวต ใหเปนวฒนธรรมของชมชนรวมกนสรางแหลงเรยนรดานสะเตมในทองถน เชน เขาคายวทยาศาสตรทศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาหรอประยกตความรสะเตม เพอสนบสนนแหลงเรยนรวถชมชน เชน สงเสรมใหนกเรยนใชเทคโนโลยทเหมาะสมน าเสนอ ขอมลภมศาสตร ประวตศาสตร และวฒนธรรมในชมชนสรางหอเกยรตยศสะเตมของหมบาน เพอน าเสนอเรองราวการใชความรสะเตมในการพฒนาอาชพและพฒนาคณภาพชวต เชน ผลงานดานการเกษตร ดานสาธารณสข ดานการพฒนาผลตภณฑ หรอดานการประยกตใช เทคโนโลย เปนตน การสงเสรมการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาส าหรบการประดษฐ วสดใชแลว เปนความพยายามจากหลากหลายภาคสวนในการขบเคลอนการจดการศกษา ให พรอมส าหรบการด ารงชวต ดวยความรความเขาใจในความงามและคณคาของธรรมชาต ดวย ความสามารถในการสรางสรรควธการแกปญหาสงแวดลอมอยางเปนระบบดวยกระบวนคด เชงวศวกรรม และการใชศกยภาพของเทคโนโลยสอสารและท างานรวมกบผอนอยางสรางสรรค

202

ใบงำน เรองสงประดษฐจำกวสดตำมหลกสะเตมศกษำ ขอท ๑ กจกรรมท คดแยกเศษวสดทพบโดยเลอกเศษวสด แลวน ามาประดษฐเปนของใช หรอ ของตกแตง จ านวน ๑ ชน พรอมอธบายตามหวขอทก าหนดให ๑.๑ ชอสงประดษฐ ...................................................................................................................................................... ๑.๒ รปภาพสงประดษฐ

น าภาพสงประดษฐตดในกรอบน

น าภาพสงประดษฐตดในกรอบน

203

๑.๓ วสดอปกรณทใช ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ๑.๕ ขนตอนการประดษฐ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ๑.๖ ค านวณหาตนทน / ราคาขาย “ ตนทนการประดษฐสงของ” ถาตนทนสงประดษฐ เทากบ ๕๐ บาท ท าได ๑๐ ชน ผเรยนจะก าหนดราคาขายหรอตองการขายชนละกบาท เพอใหไดก าไรและการตงราคา ในการขาย ผเรยนจะไดก าไรจากการขาย กเปอรเซนต ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ๑.๗ ประโยชนและการน าไปใช ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

204

บนทกหลงการสอน

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

205

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๒๐

206

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สอบวดผลสมฤทธปลำยภำคเรยนท ๒ ปกำรศกษำ ๒๕๖๒

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๒๐ สอบวดผลสมฤทธภปลายภาคเรยนท ๒ ปการศกษา ๒๕๖๒

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ด าเนนการสอบวดผลสมฤทธภปลายภาคเรยนท ๒ปการศกษา ๒๕๖๒

สนามสอบศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ไดแก สนามสอบโรงเรยนครรฐวทยาคม

ขอสอบวดผลสมฤทธภปลายภาคเรยนท ๒ ปการศกษา ๒๕๖๒

207

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

208

เอกสำรอำงอง สาระการเรยนร หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

หนงสอเรยนวชาทกษะการเรยนร (ทร ๓๑๐๐๑)

หนงสอเรยนวชาภาษาไทย (พท ๓๑๐๐๑)

หนงสอเรยนวชาเศรษฐกจพอเพยง (ทช ๓๑๐๐๑)

หนงสอเรยนวชาหลกไทย(พท33015)

หนงสอเรยนวชาวสดศาสตร(พว32011)

หนงสอเรยนวชาทกษะการคดตดสนใจและแกปญหา (ทร03011)

209

คณะผจดท ำ

ทปรกษำ

นางจราถรณ อทยศร ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

นางนภาวรรณ ธรฤทธภ บรรณารกษช านาญการพเศษ

นายจกรพนธ นวลสทธภ ขาราชการคร

คณะท ำงำน

นายไพบลย ศกดา ครอาสาสมครฯ

นายธเนศ สขสวสดภ ครอาสาสมครฯ

นางสาวจฑามาส ศภลกษณ ครอาสาสมครฯ

นางสาวภรชชญา สดสาย ครอาสาสมครฯ

นางบปผา ครรมา คร กศน.ต าบล

นายวงวทย ศกดา คร กศน.ต าบล

นายพระพงษ ค าจนทร คร กศน.ต าบล

นายชญญาพฒน ทพรตน คร กศน.ต าบล

นางอโณทย ค าจนทร คร กศน.ต าบล

นายกฤษฎา ภรอด คร กศน.ต าบล

นางสาวภญญดา ศรครนทร คร กศน.ต าบล

นายธนสร รชชะ คร กศน.ต าบล

เลขำนกำร/ผเรยบเรยง/ผจดท ำรปเลม

นายชญญาพฒน ทพรตน คร กศน.ต าบล