A Neurofuzzy Network and Its Application to …pgm.npru.ac.th/comm-art/data/บทความ... · Web view2.1 สาเหต ของการทำการเกษตรโดยใช

The 3rd NPRU National Conference 2011 | Nakhon Pathom Rajabhat University | Nakhon Pathom | Thailand | 10 – 11 August 2011

บทคดยอ

งานวจยเร อง บรบทและปญหาการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใชสาร เคมไปสเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม มวตถประสงค เพอ 1)

ศกษาขอมลพนฐานของชมชน สถานภาพปญหาและสาเหตของการทำาการเกษตรทใชสาร เคมและไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบล ลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐมทเปนอย

ในปจจบน 2) บรบทและปญหาของการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคม หรอเกษตรทางเลอกไปสเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม โดยใช ระเบยบวธวจยเชงคณภาพดวยการสงเกตการณ การสมภาษณเชงลก และการวจยเชง

ปรมาณดวยการวจยเชงสำารวจโดยเกบขอมลดวยแบบสอบถาม ทงนการวเคราะหขอมลเชงคณภาพไดใชการหาความสอดคลองของคำาตอบทไดรบทงนเพอนำามาสรางและพฒนา

แบบสอบถาม สวนการวเคราะหขอมลเชงปรมาณไดใชสถตเชงพรรณนา ผลการศกษาพบ วา 1) เกษตรกรสวนใหญทำาการเกษตรดวยสารเคม ขณะทมเกษตรกรเพยงบางสวนทำา

เกษตรผสมผสานระหวางสารเคมและชวภาพหรอเกษตรทางเลอก โดยยงไมมเกษตรกรรายใดททำาการเกษตรโดยใชชวภาพท ครบทกขนตอนการเพาะปลก เนองจากไมมนใจ การรอคอยใหไดผลผลตทดเมอเปรยบเทยบกบการใชสารเคม การม หนสน และทสำาคญคอขาดความรท

ถกตอง การขาดประสบการณและความเคยชน ทงนอาจเปนเพราะการสอสารเพอการขบเคลอนแนวคดการทำาการเกษตรทางเลอกทกระจดกระจาย แยกสวนกนทำา ไมตอเนอง และไมเปนรปธรรมดวยเหตทไมมหนวยงานรฐทรบผดชอบและการขาดการมสวนรวมระหวาง

บรบทและปญหาการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใช

สารเคมไปสเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม

Communication context and problem of transmitting the idea of doing non-chemical agriculture to Lam Phaya

farmers, Amphoe Bang Len, Nakhon Pathom Province


เกษตรกรและภาคทเกยวของ และ 2) ปญหาการสอสารทสำาคญในการสงเสรมการทำาการ เกษตรทางเลอก ทส ำาคญไดแก การขาดแกนนำาการสอสารในการขบเคลอน การขาดองค

ความรในการเนอหาการทำาเกษตรทางเลอก การรขาดการจดทำาสอทมประสทธภาพ ททำาใหเกษตรกรเขาถงและเขาใจไดงาย และการขาดกระบวนการสรรหาคดเลอกเกษตรกรทเปนตวจรงและเปนกลมเปาหมายทแทจรง จงควรใหความสำาคญกบการคนหาผสงสารทงในและนอกชมชนทมความตงใจจรง มความร และเปนตวอยางทดในการทำาเกษตรทางเลอก การขบเคลอนความรการทำาเกษตรทางเลอกทงในเชงกวางและเชงลกแกเกษตรกรทสนใจ และมใจรกในการทำาเกษตรทางเลอกอยางลกซงและสามารถนำาไปปฏบตไดจรงโดยใชสอบคคลและสอเฉพาะกจทหลากหลาย และเปนรปธรรม เพอสรางความเชอมนในการทำาเกษตรทางเลอก และการลดและเลกการใชสารเคมในการทำาการเกษตรในทสด เพอผลดตอคณภาพชวต

ของเกษตรกร ผบรโภค และสภาพแวดลอมและทรพยากรทอดมสมบรณในระยะยาว

คำสำคญ: บรบทการสอสาร ปญหาการสอสาร แนวคดการทำาเกษตรโดยไมใชสารเคม เกษตรกร เกษตรทางเลอก

Abstract

This paper entitled on Communication context and problem to transmit the concept of doing non-chemical agriculture to Lamphaya farmers Amphoe Banglen Nakhon Pathom Province aim to study the status and causes of doing chemical and non-chemical agriculture and communication context and problems of transmitting the concept of doing non-chemical agriculture to Lamphaya farmers Amphoe Banglen Nakhon Pathom Province . The data collecting techniques are comprised of both qualitative techniques; observation and in-depth interview, and quantitative technique; questionnaires survey. The common themes analysis technique was brought to analyze the qualitative data in order to construct and develop the questionnaire, while descriptive statistics was used for analyze data derived. The result are as follows: 1) Almost of the farmers do chemical agriculture whereas some of them do alternative agriculture. Moreover, none of them does non-chemical agriculture in every steps of the process because of the lack of trust, the long term of waiting for the good productivity as comparing with chemical agriculture, the debt, the lack of knowledge and the lack of experience and acquaintance . The reason is that mobilizing the idea


of non-chemical agriculture or alternative agriculture are still scattered , separated , uncontinuous, and inconcreted for the lack of the responsible agency, and the lack of participation between farmer and agencies involved. and 2) The major of communication problems in promoting the ideas of non-chemical agriculture are the lack of communication leaders, the lacks of body of knowledge in doing alternative agriculture, the lack of efficient community media, easy access and understanding media, and the lack of recruiting process to select real and qualified target groups. The research suggests for the need to select the attentive and qualified personal media both inside and outside community, to provide and mobilize breath , dept and practical knowledge of alternative agriculture by using personal media together with concreted and specialized multimedia to farmers who love and are really interested in alternative agriculture in order to create trust of doing alternative agriculture while reducing and stopping chemical agriculture for a better quality of life of farmers themselves, consumers, environment and long lasting rich resources.

Keyword: communication context, communication problem, the concept of doing non chemical agriculture, agriculturists, alternative agriculture

1. บทนำ

ก า ร เสรมสรางความร ทศนคตและการยอมรบการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมของเกษตรกร และรวมกนขยายผลในพนท

ตางๆ อยางเปนรปธรรมนบเปนสงจำาเปน เนองจากรายงานการสำารวจขององคการอาหาร และเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) ในป พ.ศ. 2543 พบวา ประเทศไทยมเนอททำาการ

เกษตรมากเปนอนดบท 48 ของโลก แตมการใชสารเคมกำาจดวชพชมากเปนอนดบ 4 ของ โลก และใชสารเคมกำาจดแมลงมากเปนอนดบ 5 ของโลก นนแสดงใหเหนวา ประเทศไทยม

การใชสารเคมกำาจดศตรพชมากตดอนดบตน ๆ ของโลก (สถาบนวจยระบบสาธารณสข, 2549:3) [1] สอดรบกบผลการศกษาทผานมาหลายเรองพบคำาตอบทสอดคลองกนวา

เกษตรกรของไทยยงไมใหความสำาคญกบการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมเทาทควร สำาหรบตำาบลลำาพญา จงหวดนครปฐม กเชนเดยวกน จากการสมภาษณผนำาชมชน

ไดแก นายณรงคศกด เลศสทธพนธ


นายกองคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา [2 ] นายชลอ ตายเทยงใหญ ผใหญบานหม 4 [3] และพจตร สวนชผล ผใหญบานหม 5 [4] นายชาตร ตวนศรแกว อาจารยและหวหนา

ศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงตำาบลลำาพญา [5] น.ส. กรณา ศรพฒนอนทร ประธาน กลมวสาหกจชมชนนวดแผนไทย [6] และ น.ส. สนทรยา ชนจำารส รองประธานกลม

วสาหกจชมชนนวดแผนไทย [7] พบขอมลทสอดคลองกนเกยวกบสภาพปญหาการทำาการ เกษตรดวยสารเคมในพนททรนแรงมากขน ขณะทกพบวาผนำาชมชนมความตงใจและเหน

ความสำาคญของการสอสารเพอการเปลยนแปลงแนวคดเกษตรกรใหหนมาทำาการเกษตรไรสารเคมดวยการใหความรและขอมลอยในพนทแมจะยงไมตอเนองและชดเจนมากพอ

นอกจากนน พนทตำาบลลำาพญามแหลงทองเทยวตลาดนำาลำาพญาทมชอเสยง จากศกยภาพของพนททำาใหมความนาสนใจในแงของการผลกดนการทำาการเกษตรไรสารเคมใหเชอมโยงส

การสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศนควบคกบการพฒนาคณภาพชวต สขภาพและรกษาสง แวดลอมไปพรอมกน และแผนยทธศาสตรและแนวทางการพฒนาตำาบลลำาพญาในชวงสาม

ป ระหวางป พ.ศ. 2554-2556 (องคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา, 2554) [8] ทให ความสำาคญกบการผลตและบรโภคผกปลอดสารพษ อยางไรกตาม ทผานมา แมวาการสง

เสรมการลดใชสารเคมและการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมนบเปนประเดนหลกขอหนงในแผนยทธศาสตรของจงหวดนครปฐมและแผนพฒนาตำาบลขององคการบรหารสวนตำาบลลำา

พญา กตาม โดยมเปาหมายสงสดอยทความอยดมสขและการพฒนาการทำาเกษตรกรรม อยางยงยนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกตาม หากแตการสงเสรมใหเกษตรกรใน

ตำาบลลำาพญา ลด ละเลกใชสารเคมในการทำาการเกษตรกยงไมประสบผลสำาเรจทงนเพราะการขบเคลอนทผานมาสวนใหญเปนบทบาทขององคการบรหารสวนตำาบลและผนำาชมชนมากกวาการขบเคลอนดวยการมสวนรวมจากภาคประชาชน

อยางไรกตาม ในการขบเคลอนแนวคดการเกษตรในพนทตำาบลลำาพญาดวยการสอสารแบบมสวนรวมใหเปนผลสำาเรจไดจำาเปน ตองเขาใจขอมลพนฐานโดยเฉพาะสาเหตของการทำาเกษตรโดยใชและไมใชสารเคมของเกษตรกร บรบทและปญหาการสอสารแนวคดการท ำาเกษตรโดยไมใชสารเคมไปสเกษตรกรในพนทตำาบลลำาพญาใหถองแท ดงนน บทความวจยเรอง บรบทและปญหาการสอสารแนวคดการทำาเกษตรโดยไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม ซงเปนสวนหนงของการศกษาวจยเรอง แผน

กลยทธการสอสารแบบมสวนรวมเพอเสรมสรางความร ทศนคต และการยอมรบการทำาการ เกษตรโดยไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม จง

เนนทการคนหาคำาตอบเฉพาะ 1) ศกษา สถานภาพปญหาและสาเหตของการทำาการเกษตรท ใชสารเคมและไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบล ลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐมท

เปนอยในปจจบน และ 2) บรบทและปญหาของการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใช สารเคมหรอเกษตรทางเลอกไปสเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม

ทงนเพอเปนขอมลเบองตนตอการจดทำาแผนกลยทธการส อสารเพ อเสรมสรางความร ทศนคตและการยอมรบแนวคดการทำาเกษตรโดยไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบลลำาพญา

อนเปนวตถประสงคหลกของการวจยตอไป


2. วรรณกรรมทเกยวของ

ในการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของในบทความวจยนไดแบงเปน 2 สวน ไดแก 1) สาเหตของการทำาการเกษตรโดยใชสารเคม

2) การโฆษณาและสงเสรมการขายสารเคมกำาจดศตรพชในสงคมไทย ซ งจะไดอธบายรายละเอยดตามลำาดบ

2.1 สเหตของกรทำกรเกษตรโดยใชสรเคม ประเดนสำาคญทเกษตรกรนำาสาร เคมมาใชในการทำาการเกษตร มรากฐานจากการสญเสยความอดมสมบรณในพนดน ซงสบ

เนองจากหลายสาเหต เชน การเพาะปลกพชเชงเดยว กระบวนการทไมเหมาะสมในการเพาะ ปลก เชน การเผาหญาและฟางขาว การใชยาฆาหญา ตลอดจนความพยายามปลกพชทไม

เหมาะสมกบฤดกาล โดยหวงตอบสนองตอกระแสตลาด การเลกใชสตวทำาใหขาดมลสตวใน การรกษาความอดมสมบรณของพนท และการทเกษตรกรมขนาดของพนทเลกลง สวนหนง

เนองจากสญเสยความเปนเจาของทำาใหตองเชาพนทในการผลต จงตองการผลผลตตอไร จำานวนมากในระยะอนสน ประกอบกบการมหนสน ขาดเงนทน และภาระการเงนของ

ครอบครว ปจจยตางๆ เหลานสรางแรงกดดนใหตองการรายไดทมากและรวดเรว ดงนน การใชสารเคมจงชวยใหการทำางานสบายขน ใชเวลาและแรงงานนอยลง ไดผลผลตจำานวน

มาก นอกจากนยงกำาจดหญา วชพชและแมลงไดอยางรวดเรว ผลผลตทไดไมเสยหายมาก นก ผลกระทบตอสงแวดลอมและตอสขภาพของตนเอง และผบรโภคจงไมใชประเดนสำาคญ

ของเกษตรสวนใหญ ทงนอาจจะเนองจากความไมร และไมเขาใจอยางชดเจน นอกจากน กระแสของการใชสารเคมมอทธพลมาก เพราะเกษตรกรสวนใหญใชกนอยางแพรหลาย ทำาให

เกดกระแสความตองการเลยนแบบ และวธการทำาการตลาดของผจำาหนายสารเคมทอาจ สรางแรงจงใจแกเกษตรกร มากกวา ( ตรณ พงศมฆพฒน, 2549: 11) [9]

สอดคลองกบขอคนพบ ของ ณฐพงศธช กรตนและคณะ (2549) และ ออระพน เกาะกง และคณะ (2549) โดย ณฐพงศธช กรตนและคณะ (2549) [10] ศกษากระบวนการสง

เสรมการใชปยชวภาพเพอการขยายผลในชมชน กรณศกษากลมพทธเกษตรอนทรย ตำาบล บานไทร อำาเภอประโคนชย จงหวดบรรมย พบวา เกษตรกรสวนใหญใชปยเคมในการทำาการ เกษตร และสวนใหญจะใชปยเคมเพยงอยางเดยว มการใชปยทไดจากธรรมชาต เชน ปย

คอก ปยหมกนอยมาก ไมมการปลกพชหมนเวยน พชคลมดน ไมใชปยพชสด เปนเพราะขาด ความร การลอกเลยนแบบ หรอมความเคยชนกบการทำาการเกษตรแบบเดมๆ การทำาการ

เกษตรในลกษณะเชนนเปนประจำาทกๆ ป ทำาใหดนเสอมสภาพ ในดนขาดสารอาหารทเปน ประโยชนตอการเจรญเตบโตของพช ในการปลกพชแตละครงจำาเปนตองใชปยในปรมาณท

เพมมากขนเรอยๆ เพอตองการใหไดรบผลผลตในปรมาณเทาเดมไมนอยกวาเดม ยงทำาให ดนเสอมสภาพเรวขน เกษตรกรตองประสบปญหาไดผลผลตนอย และปญหาอนๆ เชน ราคา

ผลผลตตกตำา ปยเคมราคาแพง ปยปลอม ปจจยการผลตมราคาสงทำาใหตนทนในการผลต สงขนเรอยๆ ทกป ความสะดวกสบายและคานยมในการใชเครอวจกรกลในการเกษตรแทน

การใชแรงงานจากสตว เชน วว ควาย การใชสารเคมในการกำาจดศตรพช เชน ยาฆาหญา ฆา ปทคอยกดกนตนขาว ยาเบอหน ทำาใหมสารพษตกคาง สะสะมอยในพชผก ในดนและสงผล

ใหระบบนเวศนเปลยนแปลง สงแวดลอมถกทำาลายลงไปเรอยๆ ดวยความรเทาไมถงการณ


เกษตรกรไดรบผลกระทบตอตนเองและบคคลรอบขางทงโดยตรงและทางออม ปญหาตางๆ เหลานมความเชอมโยงกนเปนลกโซ ปญหาในชมชน แ ล ะ อ อระพน เกาะกงและคณะ

(2549) [11] ทศกษา แนวทางการผลตและการจดการผลผลตผกปลอดสารเคม กรณ ศกษากลมผปลกผกรอบปาดงเคง ตำาบลชานวรรณ และตำาบลแสนสข อำาเภอพนมไพร

จงหวดรอยเอด พบวา การผลตผกของชาวบานในชมชนรอบปาดงเคง เปนการปลกผก โดยใชสารเคมการกสนการเพมผลผลตใหไดมาก มความสวยงาม ดงดดผบรโภค ปองกน

และกำาจดศตรพชและการใชสารเคมเพอกระตนใหผลผลตออกสตลาดเรวกวาคนอน2.2 กรโฆษณและสงเสรมกรขยสรเคมกำจดศตรพชในสงคมไทย ปจจย

สำาคญหนงทสงผลใหเกษตรกรไทยมการใชสารเคมกำาจดศตรพชกนอยางแพรหลาย และใช มากเกนความจำาเปน คอ การโฆษณาและสงเสรมการขายสารเคมของกลมธรกจสารเคม

การเกษตร ซงปจจบนเราพบวามอยอยางกวางขวางและหลากหลายในสงคมไทยในสอ ประเภทตาง ๆ ทงโทรทศน วทยแผนปายโฆษณาในพนทตาง ๆ รวมทงการสงเสรมการขาย

ผานชองทางตาง ๆ เชน ผานองคการบรหารสวนตำาบล หรอเปนเงอนไขในการกยมเงนของบางองคกร

สำหรบกรโฆษณ จากการศกษาเบองตนของพฒนพงส จาตเกต เรองการโฆษณา สารเคมกำาจดศตรพชโดยสอมวลชน (2548: 13-14) [12] พบวา งานโฆษณาสารเคม กำาจดศตรพชผานสอสวนใหญนน มกจะมาจากบรษทขามชาตและบรษทขนาดกลางใน

ประเทศไทย ซงพยายามเขาถงเกษตรกรดวยการสอสารการตลาดผานรายการและนตยสาร ทเกษตรกรชนชอบ เชน รายการวทย รายการโทรทศน และนตยสารการเกษตรนอกจากน

ยงมการสอผานรปแบบการใหสปอนเซอรรายการหรอกจกรรมตางๆ โดยเฉพาะอยางยง รายการบนเทงและกจกรรมเพอสงคม ไมวาจะเปนการสปอนเซอรการฝกอบรม โครงการ

เพอสงคม เปนตน ในสวนของการโฆษณานน มขอคนพบทสำาคญคอ พบวามการโฆษณา สารเคมกำาจดศตรพชอยางกวางขวางในสอประเภทตางๆ ทงวทย โทรทศนและสอสงพมพ

“ ” รวมทงมการ ยง โฆษณาถมาก อนสะทอนถงจดมงหมายวาตองการเตอนใจใหกลมเปา “ ” หมายนกถง ยหอ สนคาเปนสำาคญโดยเนน สอสารถงกลมเปาหมายทเปนผใชโดยตรง นน

“ ” กคอ เกษตรกร สำาหรบรปแบบและเนอหาโฆษณา พบลกษณะสำาคญวาเนอหาโฆษณาท อวดอางสรรพคณเกนจรง เชน โฆษณาสารเคมวาเปนมตรกบคนและสงแวดลอม รวมทง

การสรางแรงจงใจแกผซอสนคาโดยการใหของขวญหรอสงตอบแทน เชน การจดรายการชง โชค ในทางการคาและการตลาดเปนททราบชดกนอยางดวา กจกรรมการชงโชคคอวธการสง

เสรมการขายทมเปาหมายหลกเพอมงเพมยอดขายส ว น สถนกรณกรขยตรงและกรสงเสรมกรขยสรเคมกำจดศตรพชในพนท

“จากการศกษาเบองตนเกยวกบเรอง สถานการณการสงเสรมการขายสารเคมกำาจดศตร” พชระดบพนท โดยพเชษฐ หนองชาง, ศกดา จระไพโรจน, บณฑต ปยะศลป และจตพร

เทยรมา (2548: 14) [13] พบวาการขายสารเคมกำาจดศตรพชในระดบพนทมรปแบบ หลากหลาย มทงสวนทเปนการขายผานรานคา การขายผานตวแทนทงองคกร สถาบน และ

ตวบคคล ตลอดจนรปแบบการเรขาย และการขายตรงตางๆ การขายสารเคมกำาจดศตรพช ในระดบพนท พบวามชองทางการกระจายผลตภณฑสารเคมสเกษตรกรหลากหลายชองทาง

เชน ผานทางรานคาจำาหนายวสดการเกษตร รานคาสหกรณการเกษตรอำาเภอ รานคา


สหกรณการเกษตรเพอการตลาดลกคา ธกส. (สกต.) รานขายของชำาหรอรานคาในชมชน รานคาของกลมในชมชน เชน กลมออมทรพย ศนยการคาเกษตร รานคาสหกรณหมบาน

รวมทงผานรถเรขาย การขายตรง การเกษตรแบบพนธะสญญา และผานพอคาคนกลางทรบซอผลผลตหรอนายทน สำาหรบวธการสงเสรมการขายสารเคมกำาจดศตรพชทพบในระดบพนท พบวามถง 16 รป

แบบ กลาวคอ 1) การลดราคา 2) การแจกหรอแถม 3) การจบรางวลชงโชค 4) การให โบนสหรอรางวลตอบแทน 5) การสมมนาและจดเลยง 6) การจายคานายหนาหรอสวนลด

7) การใหเครดตหรอการจายเงนเชอ 8) การจดแนะนำาสนคาในชมชน 9) การจดหนารานใน การแสดงสนคา 10) การทำาแปลงสาธตในพนทเพาะปลก 11) การจดประชมอบรมใหความ

รแกเกษตรกร 12) การขายพวงกบเมลดพนธ 13) การกำาหนดยอดเงนสะสม 14) การ ตอบแทนเมอลกคานำาเงนมาชำาระ 15) การจดเลยงโตะจน และ 16) การโฆษณาผานสอตาง

ๆ สอดคลองกบ จฑามาศ ตะกา. (2546). [14] ทพบวา การสงเสรมการขายสาร กำาจดศตรพชในปจจบนมรปแบบของการสงเสรมการขายแบบตางๆ มากมาย ไดแก การ

ตอบแทนลกคา (รานจำาหนายสารกำาจดศตรพช)ททำายอดการจำาหนายทะลเปาไดไปเทยวทงในและตางประเทศ, การจดงานประชมกลมเกษตรกรในการแนะนำาการปลกพชชนดตางๆ,

การจดงานเลยงสงสรร การสมนาคณใหกบกลมเกษตรกรในการซอผลตภณฑตางๆ จาก บรษท การเปดตวผลตภณฑใหกบกลมเกษตรกร โดยจดในระดบพนท การใหผลประโยชนแก

ทงเอเยนตและเซลลแมนรวมทงการลดแลก แจกแถม แกผซอ เหลานลวนเปนการทำาใหเกดการใชสารกำาจดศตรพชเพมมากขน ( พเชษฐ หนองชาง, ศกดา จระไพโรจน, บณฑต ปยะ

ศลป และจตพร เทยรมา, 2548: 15) [15]

3. วธกรดำเนนกรวจย วธการวจยเพอใหไดมาซงคำาตอบตามวตถประสงคการวจยทตงไวทง 2 ขอ ไดใชการวจย

เชงคณภาพและเชงปรมาณควบคกน โดยการวจย เชงคณภาพ ประกอบดวย 1) การสงเกตการณ และ 2) การ สมภาษณแบบกงมาตรฐาน (semi-standarded interview protocols) สำาหรบการสมภาษณเชงลก สวนการวจยเชงป รมาณ ไดแก การวจยเชงสำารวจโดยเกบขอมลดวย แบบสอบถาม โดยมรายละเอยดสรปได ดงน

3.1 กรวจยเชงคณภพ เพอใหไดขอมลเชงลกเกยวกบบรบทของชมชน โครงสรางการเกษตร สถานภาพปญหาและสาเหตของ

การทำาการเกษตรทใชสารเคมและไมใชสารเคมของเกษตรกรแตละหมบาน บรบทการ สอสาร ปญหาการสอสารและแนวทางการสอสารเพอขบเคลอนการทำาเกษตรโดยไมใชสาร

เคมไปสเกษตรกร3.1.1 กรสงเกตกรณและแบบบนทกกรสนทนแบบไมเปนทงกร 9 ครง ใน

พนททง 9 หมบานของตำาบลลำาพญาซงอยใน ความรบผดชอบขององคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา ประกอบดวย กลมเปาหมาย 3

กลม ไดแก ตวแทน เกษตรกร ตวแทน ผผลตและตวแทนจำาหนายสารชวภาพ และตวแทนเกษตรตำาบลลำาพญา ทงนผวจยเปนผตดตอสารวตรกำานน ผใหญบานหรอตวแทนผใหญ


บาน และนดหมายวน เวลา และสถานทในการลงพนทสงเกตการณพนททง 9 หมบาน ดำาเนนการสงเกตการณและการพดคยแบบไมเปนทางการกบกลมผเกยวของในพนททง 3 กลม จดบนทกการสงเกตการณ และขออนญาตในถายภาพนง การบนทกเทปเสยงและ/หรอภาพเคลอนไหวในขณะพดคยแบบไมเปนทางการ และนำาขอมลทไดมาวเคราะห

เนอหาแบบหาความสอดคลองของเนอหาหลกทตรงกน (common themes) ดวย ตนเอง ทงนเพอนำามาสรางและพฒนาแบบสมภาษณแบบกงโครงสรางสำาหรบการสมภาษณ

เชงลก และการสรางแบบสอบถามสำาหรบการวจยเชงสำารวจและการสรป ผลในลำาดบตอไป3.1.2 กรสมภษณเชงลก ผใหขอมล 31 คน ประกอบดวย 1) ตวแทนกลม

บคลากรภาครฐทเกยวของ 13 คน 2) ชมชนตำาบลลำาพญา 9 คน ประกอบดวย ต วแทน แกนนำากลมเกษตรกรททำาการเกษตรโดยไมใช

สารเคม เกษตรกรททำาการเกษตรโดยใชและไมใชสารเคม อาสาสมครสาธารณสขหมบาน ตวแทนชมชน/ ผบรโภค และ 3) ตวแทน ภาคทเกยวของทงในและนอกพนท 9 คนประกอบ

ดวย นกวชาการดานการเกษตร นกวชาการสาธารณสข ผจำาหนายสารชวภาพในพนท และ เกษตรกรททำาการเกษตรทางเลอก ทงน ผวจยเปนผตดตอและนดหมายวน เวลา และ

สถานทในการสมภาษณผใหขอมลหลกทง 31 ทาน ดำาเนนการสมภาษณ และขออนญาตในถายภาพนง การบนทกเทปเสยงและ/หรอภาพเคลอนไหวในขณะดำาเนนการ

สมภาษณ ถอดเทปสมภาษณ และวเคราะหเนอหาแบบหาความสอดคลองของเนอหาหลกท ตรงกน (common themes) ดวยตนเอง ทงนเพอนำามาสรางและพฒนาแบบสอบถาม

สำาหรบการวจยเชงสำารวจและการสรป ผลในลำาดบตอไป3.2 กรวจยเชงปรมณ ไดใชการวจยเชงสำารวจโดยเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากตวอยางเกษตรกรตำาบลลำาพญา อำาเภอ

บางเลน จงหวดนครปฐม ทอาศยอยใน หมบาน 9 หมบาน ทอยในเขตความรบผดชอบของ องคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา ประกอบดวย หม 1 หม 2 หม 4 หม หม 5 หม 6 หม 8

หม 9 หม 10 และ หม 11 โดยผวจยไดนำาผลการวเคราะหขอมลเชงคณภาพทไดจากการลงพนทสงเกตการณทง 9 หมบาน และการสมภาษณเชงลกผใหขอมลหลกทง 31 ทาน

ดงกลาว มาสรางเปนแบบสอบถามสำาหรบเกบรวบรวมขอมลความคดเหนจากกลมตวอยาง เกษตรกรตำาบลลำาพญา ทง 9 หมบานขางตน ซงผวจยใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง

โดยเปนเกษตรกรทพกอาศยอยในพนททง 9 หมบาน ทยนดตอบแบบสอบถาม โดย แบบสอบถาม เปน ขอคำาถามปลายปดแบบมาตราสวนประเมนคา (rating scale

questions) แบงเปน 3 สวน ไดแก 1) สาเหตททานทำาการเกษตรโดยใชสารเคม รวม 17 ขอ 2) สาเหตททานลงเลในการลด ละ เลกใชสารเคมในการทำาการเกษตร รวม 15 ขอ และ 3) ปญหาการสอสารเพอสงเสรมการลด ละ เลกใชสารเคมในการทำาการเกษตร รวม23 ขอ


ในการเกบขอมลดวยแบบสอบถาม คณะผวจยขอความอนเคราะหผใหญบานห ร อสมาชกองค การบรหารสวนต ำาบล ทง 9 หมบาน ในการกระจายแบบสอบถามและเกบรวบรวมแบบสอบถามจากเกษตรกรในหมบานทสมครใจและเตมใจในการตอบแบบสอบถาม

กลบคนใหกบผวจย ไดแบบสอบถามทสมบรณกลบคนมาทงสน 327 ชด จากจำานวน แบบสอบถามทงสน 450 ชด คดเปนจำานวนรอยละ 74 ของแบบสอบถามทงหมด ทงน

การวเคราะหขอมลความคดเหนทง 3 ส ว น ไดใชสถตเชงพรรณนาไดแก ความถ รอยละ และคาเฉลย

4. ผลกรวจย ในการนำาเสนอผลการวจย จะเรยงตามวตถประสงคการวจยทง 2 ขอตามลำาดบ

ผลกรวจยตมวตถประสงคขอ 1 : เพอศกษาสถานภาพและสาเหตของการทำาการ เกษตรทใชสารเคมและไมใชสารเคมของเกษตรกรตำาบล ลำาพญา อำาเภอบางเลน จงหวด

นครปฐมทเปนอยในปจจบนสถนภพกรทำกรเกษตรโดยใช/ไมใชสรเคมของเกษตรกรในหมบน จากการ

ลงพนทสงเกตการณการทำาการเกษตรในแตละหมบาน และการสมภาษณเชงลกผใหขอมลท เกยวของ สามารถสรปไดวา เกษตรกรทงหมดในพนททง 9 หมบานของตำาบลลำาพญา

ทำาการเกษตรโดยใชสารเคม โดยสารเคมทใชสามารถจำาแนกเปน 4 กลม ไดแก ยเรย ฮอรโมน ปยเคม และสารเคมควบคมหญาและกำาจดแมลงศตรพช ประเภทตางๆ แตกตาง

กนไปตามประเภทการทำาการเกษตร หากแตมเกษตรกรจำานวนหนงใหความ สำาคญกบ การปรบสภาพดนใหอดมสมบรณดวยปยคอก ปยหมก ขหม ขวว ขไก ในการทำานา ปลก

ผก และปลกพชไร ขณะทกมเกษตรกรบางครอบครวททำาการเกษตรโดยผสมผสานระหวางการใชชวภาพและสารเคมอยางเหนไดชดมากกวาการปรบสภาพดนใหอดมสมบรณเทานน

โดยเฉพาะในพนทหม 1 หม 5 หม 6 หม 8 หม 10 และหม 11 ดงจะเหนไดจากการนำา สารตงตนหรอ สาร พด. ทไดรบแจกจากกรมพฒนาทดน หรอซอหวเชอและปยชวภาพจาก

ตวแทนจำาหนายสารชวภาพซงเปนเกษตรกรในพนทมาทำานำาหมกชวภาพใชในการทำานา และ เพาะปลกผกตงแตขนตอนการเตรยมดน การเตรยมพนธพช การเพาะปลก และการบำารง

รกษา หากแตยงมจำานวนไมมากนกและยงไมใชไมครบทกขนตอนการเพาะปลกอยาง แทจรง ทำาใหสามารถสรปไดวา ยงไมมเกษตรกรรายใดททำาการเกษตรโดยใชชวภาพลวนๆ

โดยปราศจากสารเคม เนองจากเกษตรกรททำาการเกษตรผสมผสานระหวางชวภาพและสาร เคมเหนวา การทำาการเกษตรดวยวธการใชผสมผสานกนระหวางชวภาพและสารเคมทำาใหนา

พชผก และพชไร เจรญเตบโตรวดเรว ทนใจ และมผลผลตทดมากกวาเพราะชวภาพชวยใน การปรบสภาพดนใหอดมสมบรณ มธาตอาหาร ดนรวนซย พชสามารถหยงรากลงไปในดน

และดดซมธาตอาหารไดดขน นอกจากการใชปยชวภาพควบคกบสารยเรยทำาใหตนขาว พช ผกเจรญเตบโตรวดเรว แขงแรง ขณะทการทำาการเกษตรโดยใชชวภาพเพยงอยางเดยว

จะชา ไมทนใจ ไดผลผลตนอย และไมเพยงพอตอคาใชจายทเสยไปกบการเชาทดน คาจาง แรงงานและ คาปย

จากเหตผลขางตน ทำาใหเกษตรกรในพนททง 9 หมบาน ไมคดคานกบการทำาการเกษตร ดวยชวภาพ และแสดงความเหนดวยวาควรมการสงเสรมการทำาการเกษตรดวยชวภาพใน


บางขนตอนกอน โดยเฉพาะในขนตอนการวเคราะหและปรบปรงสภาพดนใหมความอดม สมบรณมากขน เพอเปนจดเรมตนในการลดการใชสารเคม โดยเฉพาะปยเคม และสารกำาจด

แมลงศตรพชบางชนดลงไปบาง โดยเหนวาการเลกใชสารเคมในทกขนตอนของการทำาการ เกษตรในชวงแรกมความเปนไปไดไดยาก เนองจากเกษตรกรเคยชนกบการใชสารเคมมา

นาน ขาดความรในการทำาการเกษตรดวยชวภาพ และไมเชอมนในสารชวภาพวาจะสามารถ กำาจดแมลงศตรพชไดทกประเภท เพราะปจจบน สารเคมทใชในการกำาจดแมลงศตรพชเองก

ยงไมสามารถฆาแมลงได นอกจากนน เกษตรกรสวนใหญเหนวา ปยและสารชวภาพปองกน และกำาจดแมลงศตรพชทผลตขนมาขายโดยบรษทตางๆ ยงมคณภาพตำา ไมทดเทยมกบสาร

เคมเนองจากไดทดลองใชมาหลายครงแลว ทำาใหจำาเปนตองกลบไปใชปยเคมเหมอนเดม เนองจากบรษทผผลตมชอเสยงและใชแลวเหนผล ไมเหมอนกบบรษททผลตปยและสาร

ชวภาพ ซงมกไมเปนทรจกเทาใด

สเหตททำกรเกษตรโดยใชสรเคมและเกษตรทงเลอกผลกรศกษในเชงคณภพ จากการศกษาขอมลดวยการลงพนทสงเกตการณการ

ทำาการเกษตรในแตละหมบาน การสมภาษณเชงลกผใหขอมลทเกยวของ สามารถสรปสาเหต ททำาใหเกษตรกรทำาการเกษตรโดยใชสารเคม และสาเหตของการทเกษตรกรหนมาทำาการ

เกษตรทางเลอกหรอเกษตรทลด ละ เลกสารเคม ในปจจบนและในอนาคต ได ดงตารางท 1

ตรงท 1 แสดง เปรยบเทยบสเหตทเกษตรกรทำกรเกษตรโดยใชสรเคม และสเหตของกรทำกรเกษตรทงเลอกในปจจบนและในอนคต

สเหตททำกรเกษตรโดยใชสรเคม สเหตททำกรเกษตรทงเลอก

การเหนผลทมาก รวดเรว ทนใจ -- คณสมบตทสามารถฆาแมลง กำาจดศตรพช

ไดผลดกวา--

ภาระหนสนจากการทำาการเกษตรและการใช จายเกนตว

การไมมหนสนการเกษตร

การเชาทดนทำากน ทำาใหเรงการผลตใหมาก และใหเหนผลเรว

การเปนเจาของทดนทำาใหมความรกและหวงแหนทดน

การไมมความรในประเภท และการใชสาร ชวภาพทกขนตอน

การมความเชอในคณสมบตของสารชวภาพ

ความเคยชนในการใชเคมทมมานานตงแตรนบรรพบรษ

--

การโฆษณาประชาสมพนธทางสอมวลชนและการมกลยทธการทำาการตลาดในพนทดวย

เทคนควธทมากกวา

การใหบรการทดของตวแทนขายปยชวภาพ

ความยงยากของขนตอนการทำาปยและสาร การรวมกลมเพอชวยกนผลตปยและสาร


หมกชวภาพ หมกชวภาพการขาดการรณรงคถงพษภยและอนตรายสะสมจากสารเคม

การรณรงคตรวจสขภาพเพอใหทราบขอมล เกยวกบภาวะเสยง ปรมาณสารเคมใน

กระแสเลอดราคาสารเคมทขนอยางรวดเรวและสงมากใน

ปจจบนราคาปยและสารชวภาพทถกกวาสารเคม

มาก ฝนละออง และกลนของชวภาพทรนแรง

ทำาใหเพอนบานไมชอบการหาวธการสรางโรงเรอนสำาหรบผลตปย

และสารชวภาพในทโลง และลดกลนของ สารหมกชวภาพลงดวย EM ฯลฯ

ความสะดวกสบายในการใชปยและสารเคมท งายและไมเปนปญหากบอปกรณฉดพน

--

ปรมาณและความถในการฉดพนสารชวภาพ ทมากวา

การมหนวยงานทวจย พฒนา และตรวจสอบ คณภาพปยและสารชวภาพ

การเหนตวอยางของการเคมทเหนผลเรว และไดผลผลตมาก

การเหนตวอยางความสำาเรจของเพอน เกษตรกร

ตรงท 1 แสดง เปรยบเทยบสเหตทเกษตรกรทำกรเกษตรโดยใชสรเคม และ สเหตของกรทำกรเกษตรทงเลอก หรอกรทำ

กรเกษตรทลด ละ เลกสรเคมในปจจบนและในอนคต (ตอ)

สเหตททำกรเกษตรโดยใชสรเคม สเหตททำกรเกษตรทงเลอก

-- การใหความรในการทำาการเกษตรผสม ผสานระหวางชวภาพและสารเคม และการ

ทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมทตอเนอง การทำาการเกษตรในพนทขนาดใหญ เพอการ

ขาย การทำาการเกษตรในพนทขนาดเลก

-- การมนโยบายสนบสนนทจรงจงจากหนวย งานภาครฐ

การไมไดแบงโซน และการทำาเกษตรไมพรอมกน

--

ผลกรศกษในเชงปรมณ จากการเกบขอมลความคดเหนตอการทำาการเกษตรโดยใช และเกษตรทางเลอกของเกษตรกรตำาบล ลำาพญา จำานวน 327 คน ดวยแบบสอบถาม

พ บ ว า กลมตวอยางประเมนระดบความเหนดวยตอสาเหตของการทำาการเกษตรโดยใชสาร เคมทเกดขนตำาบลลำาพญาทง 17 ขอ ในภาพรวมอยในเกณฑมาก ( = 3. 70) ทงน

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา กลมตวอยางประเมนระดบความเหนดวยตอสาเหตของการ ทำาการเกษตรโดยใชสารเคม ในระดบมากเปนสวนใหญ (15 ขอจาก 17 ขอ) โดยสาเหต


ของการทำาการเกษตรโดยใชสารเคมทกลมตวอยางเหนดวยมาก 3 อนดบแรก ไดแก การ เหนผลทรวดเรว ทนตอการจายคาเชาทดนและดอกเบย ( = 3.91) รองลงมา คอ ความ

สะดวกสบายในการใชปยและสารเคมทงายกวาชวภาพ และไมตองลงมอทำาเอง และ การได ผลผลตในปรมาณมาก ซงมคะแนนเฉลยเทากน ( =3.88) สวนความคดเหนตอการ

ทำาการเกษตรทางเลอกของเกษตรกรตำาบลลำาพญา พ บ ว า กลมตวอยางประเมนระดบ ความเหนดวยตอสาเหตทลงเลในการทำาเกษตรทางเลอก ทง 15 ขอ ในภาพรวมอยใน

เกณฑมาก ( = 3.63 ) ทงนเมอพจารณาเปนรายขอ พบวา กลมตวอยางประเมน ระดบความเหนดวยตอสาเหตของการลงเลในการทำาการเกษตรทางเลอก ในระดบมากเปน

สวนใหญ ( 12 ขอจาก 15 ขอ) โดยสาเหตของการทำาการเกษตรโดยใชสารเคมทกลม ตวอยางเหนดวยมาก 3 อนดบแรก ไดแก การใชปยชวภาพเพยงอยางเดยว จะชา ไมทนใจ

ไดผลผลตนอย ในชวงเรมตน ทำาใหไมทนกบการใชหนสน การจายคาเชาทดน คาจาง แรงงานและ คาปย ( = 3.90) รองลงมา คอ การขาดบคลากรทมความรและ

ประสบการณดานการทำาการเกษตรทางเลอกในการแนะนำา ปรกษาทกขนตอน และการขาด กลยทธการขายทดเหมอนเชนสารเคม เชน ไมมแปลงสาธต ทำาใหไมมนใจในการซอมาใช ซง

มคะแนนเฉลยเทากน ( = 3.73)

ผลกรวจยตมวตถประสงคขอ 2 : เ พ อ ศ ก ษ า บรบทและปญหาของการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมหรอเกษตรทางเลอกไปสเกษตรกรตำาบลลำาพญา

อำาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม ในการนำาเสนอผลการวเคราะหขอมลเพอตอบคำาถามตามวตถประสงคการวจยขอ 2 ได

แบงเปน 3 สวน ไดแก 1) บรบทการสอสารแนวคดการทำาการเกษตรทางเลอกหรอ การเกษตรลด ละ เลกใชสารเคม 2) บรบทของการโฆษณาประชาสมพนธและสงเสรมการ

ขายสนคาเกยวกบสารเคมในการทำาเกษตรในพนท แ ล ะ 3) ปญหาการสอสารในการขบ เคลอนแนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมหรอเกษตรทางเลอก ดงรายละเอยดตาม

ลำาดบ

บรบทกรสอสรแนวคดกรทำกรเกษตรทงเลอก หรอกรเกษตรลด ละ เลกใช สรเคม จากการสงเกตการณ การพดคยกบเกษตรกรในพนทและการสมภาษณเชงลกผ

ใหขอมลทเกยวของ สามารถสรปไดวา องคกรภาครฐทเกยวของ ทง องคการบรหารสวน ตำาบลลำาพญา เกษตรตำาบล สำานกงานพฒนาทดน พฒนาชมชนตำาบล พฒนาชมชนประจำา

องคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา ยงไมมการทำาโครงการหรอกจกรรมรณรงคขบเคลอน แนวคดการทำาการเกษตรผสมผสารระหวางชวภาพและสารเคม และการทำาการเกษตรโดยไม

ใชสารเคมในพนทตำาบลลำาพญาแตอยางใด คงมการจดกจกรรมอบรมของบางหนวยงาน เปนครงคราว เชน การอบรมการทำาปยหมก และสารหมกชวภาพแกเกษตรกรทสนใจ โดย

ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงโรงเรยนสถาพรวทยา ตำาบลลำาพญา การปลกผกปลอดสาร พษในศนยเรยนรฯ และการใหยวเกษตรกรเดนจำาหนายในทชมชน โดยเฉพาะหนวยงาน

ราชการเพอเปนการรณรงคการบรโภคผกปลอดสารพษทางออม การจดอบรมเชงปฏบตของนกศกษาระดบปรญญาโทเพอใหความรเกยวกบอนตรายจากสารเคมทางการเกษตร


โดยความรวมมอขององคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา การจดใหมหมอดนประจำาตำาบลเพอเปนตวแทนของสำานกงานพฒนาทดนจงหวดนครปฐมในการสอสารขอมลเกยวกบการ

ปรบสภาพดนและการแจกสาร พด. แกผสนใจ การมอบใหแกนนำาผใหญบานเปนผสอสารแกเกษตรกรในพนททรบผดชอบโดยสอดแทรกเขาไปอยในการประชมประชาคมของหมบาน

เปนครงคราว การจดพาไปทศนศกษาดงานของหนวยงานทเกยวของ เชน ธนาคารเพอ การเกษตรและสหกรณ ในการจดพาสมาชกทกเงนของธนาคารไปศกษาดงานโครงการพระ

ราชดำาร เพอศกษาวธการลดตนทนการเกษตร การสาธตการทำาปยและนำาหมกชวภาพ และการมตวแทนจำาหนายขายตรงสนคาชวภาพโดยเกษตรกรในพนทเปนผแนะนำาสนคาชวภาพ

ใหกบเพอนเกษตรกรทสนใจใชสารชวภาพอยแลว ทำาใหเปนชองทางใหมทเขามาชวยเสรมยำา การสอสารแนวคดการทำาเกษตรทางเลอกไปสเกษตรกรในพนทมากขน

อยางไรกตาม การทำาบทบาทในการสอสารแนวคดดงกลาว ยงกระจดกระจาย แยกสวน ไมมความตอเนอง และขาดรปธรรมในการดำาเนนงานทำาใหเกษตรกรเพยงแตไดฟงขาวสาร

อยบางแตไมรวาจะเรมตนอยางไร เนองจากขาดเจาภาพหรอหนวยงานทดแลรบผดชอบ โดยตรง รวมทงการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของในพนทตำาบลลำาพญาอยาง เปนระบบ โดยเรมจากการจดทำาแผนชมชนและแผนพฒนาตำาบลขององคการบรหารสวน

ตำาบลลำาพญา เกษตรตำาบล นกพฒนาชมชนตำาบล นกพฒนาชมชนประจำาองคการบรหาร สวนตำาบล เจาหนาทสาธารณสขประจำาสถานอนามยในพนทตำาบลลำาพญาทง 2 แหง ไดแก

สถานอนามยวดเวฬวนาราม และสถานอนามยวดลำาพญา อาสาสมครสาธารณสขประจำา หมบาน แกนนำาผใหญบาน เกษตรกรและปราชญดานการเกษตร รวมถงภาคทเกยวของทง

ภาครฐและเอกชน ทงในและนอกพนทตำาบลลำาพญา ทำาใหไมเกดประโยชนในการขบเคลอน แนวคดนและไมสามารถวดความร ความสนใจหรอการยอมรบการทำาการเกษตรผสมผสาน

ระหวางชวภาพและสารเคม และการทำาการเกษตรดวยชวภาพไปสเกษตรกรได

บรบทของกรโฆษณประชสมพนธและสงเสรมกรขยสนคเกยวกบสรเคมใน กรทำเกษตรในพนท จากการสงเกตการณ การพดคยกบเกษตรกรในพนทและการ

สมภาษณเชงลกผใหขอมลทเกยวของ สามารถสรปไดวา รานคาทจำาหนายสารเคมมกลยทธ หลกในการโฆษณา ประชาสมพนธ เพอขายสารเคม 9 ขอ ดงน 1) การใชปายประชาสมพนธ

รมถนน 2) การประสานงานกบแกนนำาผใหญบานเพอจดประชมเกษตรกร โดยมตวแทนมา แนะนำาสนคาสารเคมตวใหม พรอมกบการแจกสนคาตวอยางเพอการทดลองใชฟร การเลยง

อาหาร การจบฉลากหรอคปองชงโชค เพอกระตนความสนใจและทำาใหเกษตรกรมาเขารวม ประชมมากขน 3) การวงรถเพอประกาศเชญชวนเกษตรกรไปรวมประชมทรานคาโดยตรง

โดยมการสรางแรงจงใจเชนเดยวกบขอ 2 4) การซกถามจากเกษตรกรผใชวาสารเคมของบรษทใดทมคณภาพและใชไดผลด 5) การมผรประจำารานเปนใหขอมลเกยวกบตวยา และประสทธภาพของ

สารเคมเชนเดยวกบรานขายยาสำาหรบคน ทงนเพอชวยแกปญหาแกเกษตรกรเมอพบกบ โรค หรอแมลงศตรพชใหมๆ 6) การโฆษณาออกอากาศทางสอมวลชนโดยเฉพาะสอวทย

และโทรทศน 7) การจดทำาแปลงสาธตโดยเชญชวนใหเกษตรกรทมแปลงทดนตดถนนใหญ นำาสารเคมตวใหมไปทดลองใช โดยไมคดคาใชจาย ตงแตเรมตนจนถงขนตอนการเกบเกยว

ผลผลต และเมอประสบความสำาเรจจะมการปกปายประชาสมพนธวาใชสารเคมชออะไร ของ


บรษทใด พรอมทงชอราน เบอรโทรศพทตดตอ 8) การตดสอโฆษณาประชาสมพนธใน บรเวณราน 9) การใหเกษตรกรเชอสนคาสารเคมมาใชกอน เมอเกบเกยวผลผลตแลวจงนำา

ไปให โดยคดราคาสงขนหรอมคาดอกเบย ขณะทบางรานกรบซอสนคาการเกษตรจาก เกษตรกร และใหเกษตรกรเชอสนคาสารเคมมาใชกอนโดยคดราคาสงขน และมการหกเงน

เมอนำาผลผลตทเกบเกยวไปขาย

ปญหกรสอสรในกรขบเคลอนแนวคดกรทำกรเกษตรโดยไมใชสรเคม หรอ เกษตรทงเลอก ในทนไดแบงเปน 2 สวน คอ 1) ขอคนพบเชงคณภาพ และ 2) ขอคนพบ

เชงปรมาณ ดงจะไดนำาเสนอตามลำาดบ ขอคนพบเชงคณภพ จากการสงเกตการณ การพดคยกบเกษตรกรในพนทและการ

สมภาษณเชงลกผใหขอมลทเกยวของสามารถสรปปญหาการสอสารในการขบเคลอน แนวคดการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคม หรอเกษตรทางเลอก ไดเปน 4 ดาน ตามองค

ประกอบหลกของการสอสาร ไดแก 1) ปญหาดานผสงสาร 2) ปญหาดานสาร 3) ปญหา ดานชองทางการสอสาร และ 4) ปญหาดานผรบสาร ดงน ปญหดนผสงสร มดวยกน 8 ขอ ไดแก 1) การขาดแกนนำา 2) ปญหา

การเมองในพนท 3) การขาดการสอสารเพอการรณรงคขบเคลอนแนวคดการทำาการ เกษตรโดยไมใชสารเคม ทจรงจงและตอเนอง 4) ปญหาชองวางการสอสารระหวาง

บคลากรขององคการบรหารสวนตำาบล แกนนำาผใหญบาน สมาชกองคการบรหารสวนตำาบล กบเกษตรกร 5) การโยกยาย สบเปลยนตำาแหนง ของเจาหนาทภาครฐทเกยวของกบ

การขบเคลอนการทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมและการพฒนาชมชนทำาใหการดำาเนนงาน ขาดความตอเนอง 6) จำานวนนกวชาการเกษตร โดยเฉพาะเกษตรตำาบล ทไมเพยงพอ 7)

การขาดการประสานงานทดพอระหวางหนวยงานในพนท และ 8.)การทตวแบบทผานการ อบรมการทำาการเกษตรโดยใชชวภาพ

ปญหดนเนอห ม 3 ขอ ไดแก 1) การขาดองคความรในการเนอหาหรอขอมลทฝก อบรมโดยหนวยงานตางๆ 2) การขาดการเตรยมความพรอมในการจดหลกสตรฝกอบรม

แกเกษตรกร โดยเจาหนาทรฐทเกยวของ และ 3) การใหความสำาคญกบการรณรงคในฝาย เกษตรกรใหปลกผก ปลอดสารพษทไมตอเนอง แตขาดการรณรงคในดานผบรโภคทถก

ตอง ปญหดนสอ ม 4 ขอ ไดแก 1) การขาดทรพยากรการสอสารในชมชน 2) การ

ขาดการจดทำาสอทเขาถงและทำาใหเกษตรกรเขาใจไดงาย 3) การใหความสำาคญกบสอ บคคลมากกวาการแสวงหาความรดวยตนเอง และ 4) การขาดการจดทำาแปลงสาธตการ

ทำาการเกษตรดวยชวภาพทไดผลเพอเปนตวอยางความสำาเรจใหเปนรปธรรม ปญหดนผรบสร ม 6 ขอ ดงน 1) การกำาหนดกลมเปาหมายในการอบรม การไป

ศกษาดงาน ทผดพลาด 2) คณภาพของบคคลทเขารวมการอบรมทมเปาหมายเพอไปรบ ของแจก กนอาหารกลางวนมากกวาไปเพอใหไดความร 3) การขาดการรวมกลมของ

เกษตรกรในพนทเพอรวมกนขบเคลอนและแลกเปลยนเรยนรการทำาการเกษตรผสมผสาน ระหวางชวภาพและสารเคม และการทำาเกษตรโดยไมใชสารเคม 4) การหวงความร และมง


การแขงขนชงดชงเดนในการเพาะปลกใหไดผลผลต จำานวนมาก ทำาใหไมบอกความจรงเมอประสบความสำาเรจในการทำาการเกษตรปลอดสารพษ 5) การไมมเวลาของเกษตรกร และ 6) การมความรนอยของเกษตรกร สวนใหญ ป 4 ทำาใหอานหนงสอไมแตก ขณะท

เกษตรกรสวนใหญมกมอายมากมปญหาทางการมองเหนขอคนพบเชงปรมณ จากการเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากตวแทนกลมเกษตรกร

ตำาบลลำาพญา ทง 9 หมบาน จำานวน 327 คน เพอศกษาระดบความคดเหนของกลม ตวอยางเกษตรกรตำาบลลำาพญา ตอปญหาการสอสารเพอสงเสรมการทำาการเกษตรทาง

เลอกในตำาบลลำาพญา จำาแนก ตามองคประกอบหลกของการสอสาร ไดแก 1) ปญหาดานผ สงสาร 2) ปญหาดานสาร 3) ปญหาดานชองทางการสอสาร และ 4) ปญหาดานผรบสาร

สามารถอธบายขอมล ได พบวา กลมตวอยางประเมนระดบความสำาคญของปญหาการ สอสารเพอสงเสรมการทำาการเกษตรทางเลอก ทง 23 ขอ ในภาพรวมอยในเกณฑมาก

( = 3.59) ทงนเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา กลมตวอยางประเมนระดบความสำาคญ ของปญหาดานผสงสาร มากทสด ( = 3.73) ตามดวยปญหาดานเนอหา ( = 3.59)

ปญหาดานสอ ( = 3.55) และปญหาดานผรบสาร ( = 3.45) ทงนปญหาดานผสงสาร ทกลมตวอยางเหนวามความสำาคญมากทสด คอ การขาดตวอยางเกษตรกรททำาการเกษตร

ทางเลอก ( = 3.87) ปญหาดานเนอหาทกลมตวอยางเหนวามความสำาคญมากทสด คอการขาดกจกรรมฝกอบรมหลกสตรการเกษตรทางเลอกทเนนการลงมอปฏบตจรงทกขน

ตอนแกเกษตรกรทสนใจในเวลาวางจากภารกจ ( = 3.65) ปญหาดานสอทกลมตวอยาง เหนวามความสำาคญมากทสด คอ การขาดแปลงสาธตการทำาการเกษตรทางเลอกทไดผล เพอเปนตวอยางความสำาเรจ ( = 3.68) และปญหาดานผรบสารทกลมตวอยางเหนวาม

ความสำาคญมากทสด คอ การไมสนใจแนวคดการทำาเกษตรผสมผสานระหวางชวภาพและ สารเคมเนองจากเกษตรกรมเปาหมายการผลตจำานวนมาก รวดเรวเพอการขายมากกวาการ

บรโภคเอง ( = 3.60)

5. บทสรป จากสาเหตของการทำาการเกษตรโดยใชสารเคมและปญหาทพบจากการทำาการ

เกษตรโดยไมใชสารเคมหรอเกษตรทางเลอก ทำาให สามารถระบไดวาเกษตรกรยงไมมนใจใน การทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมทครบทกขนตอนการเพาะปลก ทงนเพราะมองวาการใช

ปย และนำาหมกชวภาพเหนผลชา ไมทนใจ ไมทนกบโรค แมลงศตรพช ไม ทนกบการใชหน สน ไดผลผลตนอยกวามากในชวงแรก ปญหาหลกทกลาว ทำาใหเกษตรกรเหนวายงตอง

พฒนาคณสมบตของปยและนำาหมกชวภาพอกนานจงจะทดเทยมกบปยและยาฆาแมลงศตร พชททำาจากสารเคมได นอกเหนอจากการพบปญหาปยชวภาพปลอม นอกจากความเหนใน

เรองของคณสมบตของสารเคมและชวภาพทแตกตางกนมากแลว อาจกลาวไดวา การทำาการเกษตรโดยไมใชสารเคมหรอเกษตรทางเลอกยงมในหมเกษตรกรเพยงบางรายนน

เปนเพราะการขาดความรทถกตองและไมเคยชนกบการใชปยและนำาหมกชวภาพ เหมอนกบการใชสารเคม การโฆษณาประชาสมพนธและกลยทธการสงเสรมการขายของปยและสาร

ชวภาพทนอยกวาสารเคมมาก ดวยเหตน จงควรใหความสำาคญกบการคนหาผสงสารทงใน


และนอกชมชนทมความตงใจจรง มความร และเปนตวอยางทดในการทำาเกษตรทางเลอก การขบเคลอนความรการทำาเกษตรทางเลอกทงในเชงกวางและเชงลกแกเกษตรกรทสนใจ และมใจรกในการทำาเกษตรทางเลอกอยางลกซงและสามารถนำาไปปฏบตไดจรงโดยใชสอบคคลและสอเฉพาะกจทหลากหลาย และเปนรปธรรม เพอสรางความเชอมนในการทำาเกษตรทางเลอก และการลด ละ เลกการใชสารเคมในการทำาการเกษตรในทสด เพอผลดตอ

คณภาพชวตของเกษตรกร ผบรโภค และสภาพแวดลอมและทรพยากรทอดมสมบรณในระยะยาว

6. เอกสรององ[1] สถาบนวจยระบบสาธารณสข (2549). “ประมวลสรปสถานการณสารเคมกำาจดศตรพชในสงคมไทย แผนงานวจยและพฒนา

นโยบายสาธารณะเพอสขภาพและการประเมนผลกระทบทางสขภาพ”. สถาบนวจยระบบสาธารณสข สบคนขอมลจาก

http://hdl.handle.net/123456789/1285 วนท 10 มนาคม 2553.[2] ณรงคศกด เลศสทธพนธ นายกองคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา , สมภาษณ 26

กนยายน 2552 และ 28 เมษายน 2553[3] ชลอ ตายเทยงใหญ ผใหญบานหม 4 , สมภาษณ 24 เมษายน 2553.[4] พ จตร สวนชผล ผใหญบานหม 5 , สมภาษณ 25 เมษายน 2553. [5] ชาตร ตวนศรแกว อาจารยและหวหนาศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยงตำาบลลำา

พญา , สมภาษณ 26 กนยายน 2552.[6] กรณา ศรพฒนอนทร ประธานกลมวสาหกจชมชนนวดแผนไทย, สมภาษณ 26

กนยายน 2552.[7] สนทรยา ชนจำารส รองประธานกลมวสาหกจชมชนนวดแผนไทย , สมภาษณ 26

กนยายน 2552.[8] องคการบรหารสวนตำาบลลำาพญา (2554) “แผนยทธศาสตรและแนวทางการ

พฒนาตำาบลลำาพญาในชวงสามป ระหวางป พ.ศ. 2554-2556”. มปท. (อดสำาเนา).

[9] ตรณ พงศมฆพฒน. (2549). “นโยบายภาษสารเคมเพอความปลอดภยของอาหารสำาหรบประเทศไทย. โครงการนโยบาย

” สาธารณะเพอความปลอดภยดานอาหารและเศรษฐกจการคาทยงยน คณะเศรษฐกจ ศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยการ

สนบสนนจากมลนธสาธารณสขแหงชาต (มสช.) และสำานกงานกองทนสนบสนนการ สรางเสรมสขภาพ (สสส.) พมพครงท 1

กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.[10] ณฐพงศธช กรตนและคณะ (2549) “กระบวนการสงเสรมการใชปยชวภาพเพอการ

ขยายผลในชมชน กรณศกษากลมพทธเกษตร

http://hdl.handle.net/123456789/1285


” อนทรย ตำาบลบานไทร อำาเภอประโคนชย จงหวดบรรมย โดยทนสนบสนนการวจย จาก สำานกงานกองทนสบสนนการวจย

(สกว.) สำานกงานภาค. [11] ออระพน เกาะกงและคณะ (2549) “แนวทางการผลตและการจดการผลผลตผก

ปลอดสารเคม กรณศกษากลมผปลกผกรอบ ” ปาดงเคง ตำาบลชานวรรณ และตำาบลแสนสข อำาเภอพนมไพร จงหวดรอยเอด โดยทน

สนบสนนการวจย จากสำานกงานกองทน สบสนนการวจย (สกว.) สำานกงานภาค.

[12] พฒนพงส จาตเกต (2548). “ ”การโฆษณาสารเคมกำาจดศตรพชโดยสอมวลชน โดยทนสนบสนนการวจยจากสถาบนวจยระบบ

สาธารณสข ส บ ค น จ า ก http://www.nationalhealth.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=63:-hia-

&catid=43:-hia&Itemid=133 วนท 10 มนาคม 2553. [13] พเชษฐ หนองชาง, ศกดา จระไพโรจน, บณฑต ปยะศลป และจตพร เทยรมา. (2548). “การสงเสรมการขายสารเคมกำาจดศตรพช

ในระดบพนท: เอกสารสงเคราะหองคความร”. โดยทนสนบสนนการวจยจากสถาบนวจยระบบสาธารณสข สบคนจาก

http://kb.hsri.or.th วนท 10 มนาคม 2553.[14] จฑามาศ ตะกา. (2546). “กลไกทางกฎหมายและกลไกทางนโยบายเพอสนบสนน

”การลดการใชสารเคมการกษตร . เครอขายสาขานโยบายการเกษตรและชนบทแผนงานวจยและพฒนานโยบายสาธารณะ

เพอสขภาพและระบบการประเมนผล กระทบทางสขภาพ เอกสารประกอบการปฏรประบบสขภาพแหงชาตสำาหรบการประชม

เวทสมชชาสขภาพระดบพนท.[15] พเชษฐ หนองชาง, ศกดา จระไพโรจน, บณฑต ปยะศลป และจตพร เทยรมา. (2548). “การสงเสรมการขายสารเคมกำาจดศตรพช

ในระดบพนท: เอกสารสงเคราะหองคความร”. โดยทนสนบสนนการวจยจากสถาบนวจยระบบสาธารณสข สบคนจาก

http://kb.hsri.or.th วนท 10 มนาคม 2553.

http://kb.hsri.or.th/

http://kb.hsri.or.th/

http://www.nationalhealth.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=63:-hia-

http://www.nationalhealth.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=63:-hia-

Documents

A Neurofuzzy Network and Its Application to …pgm.npru.ac.th/comm-art/data/บทความ... · Web view2.1 สาเหต ของการทำการเกษตรโดยใช