Embed Size (px)
Citation preview
เขมรงส ภกข
กรอบวปสสนา
จดพมพโดย ชมรมกลยาณธรรม ๑๐๐ ถนนประโคนชย ต�ำบลปำกน�ำ อ�ำเภอเมอง
จงหวดสมทรปรำกำร ๑๐๒๗๐ โทรศพท ๐-๒๗๐๒-๗๓๕๓ และ ๐-๒๗๐๒-๙๖๒๔
ภาพถาย แสงชย โสภณสกลสขออกแบบ คนขำงหลง
พสจนอกษร ทมงำนกลยำณธรรมพมพท แคนนำ กรำฟฟค โทร. ๐๘-๖๓๑๔-๓๖๕๑
www.kanlayanatam.com Facebook: kanlayanatam
สพพทานง ธมมทานง ชนาตกำรใหธรรมะเปนทำน ยอมชนะกำรใหทงปวง
พมพครงท ๑ : กนยำยน ๒๕๕๙ จ�ำนวนพมพ ๔,๐๐๐ เลม
ชมรมกลยาณธรรมหนงสอดล�าดบท ๓๕๐
พระพทธองคตรสวา น�าในมหาสมทรนยงนอยกวาน�าตาทรองไหมา
แตละชาตๆ ทผานทกขยากล�าบากมา มนไมใชเพยงแตแคนเทานนหรอก
ทสญเสยลก สญเสยสาม รองหมรองไห นยงเปนเพยงฉากเดยว
แตวาทผานมาน เศราโศกมาจนรวมน�าตาแลวมากกวาน�าในมหาสมทร จะมวประมาทอยใยเลา
7
นะมตถ ระตะนตตะยสสะ ขอถวำยควำมนอบนอมแด
พระรตนตรย ขอควำมผำสขควำมเจรญในธรรม จงมแดญำตสมมำ
ปฏบตธรรมทงหลำย
จำกนไปกตงใจฟงธรรมะทไดนอมน�ำพระธรรมค�ำสอนท
พระผมพระภำคเจำไดตรสไวมำแสดงเพอใหพวกเรำเปนผใฝธรรม
ผประพฤตธรรม ไดศกษำ ไดท�ำควำมเขำใจ กจะไดเพมพนศรทธำ
ปสำทะ ควำมเชอ ควำมเลอมใส ซงกตองเปนควำมเชอทมงตรง
มนคง ตรงตอพระรตนตรย คอพระพทธ พระธรรม พระสงฆ
พระพทธเจำ พระธรรม พระสงฆ รวมเรยกวำ พระรตนตรย
แปลวำ แกว ๓ ประกำร ทเปนสงประเสรฐสงสด พระพทธเจำ
นนเปนผไกลจำกกเลส หมำยถงวำ ไมมกเลสแลว ท�ำลำยกเลส
พระรตนตรย
กรอบวปสสนา
8
เครองเศรำหมองในพระหฤทยของพระองคไดหมดจดเกลยงเกลำ
ไดนำมวำ “พระอรหนต” คอ เปนผไกลจำกกเลส
สมมาสมพทโธ เปนผทตรสรชอบไดโดยพระองคเอง คอ
ไมตองมใครสอน พระองคสำมำรถทจะหยงร ตรสร รแจงในธรรม
ไดเอง อะไรเปนทกข อะไรเปนเหตใหเกดทกข อะไรเปนควำมดบ
ทกข อะไรเปนขอปฏบตใหถงควำมดบทกข พระองคตรสรไดเอง
เรยกวำเปนพระสมมำสมพทธเจำ เพรำะวำสำมำรถทจะตรสรเอง
ไดดวย สอนผอนไดดวย สอนผอนใหรตำม ใหเหนแจงไดดวย ทวำ
เปนพระสมมำสมพทธะ ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง
วชชาจะระณะสมปนโน พระองคเปนผถงพรอมดวยวชชำ
และจรณะ คอถงพรอมทงควำมร ทงควำมประพฤต
สคะโต พระองคเสดจไปดแลว ดบขนธปรนพพำน ดบทกข
ไดแลว พระองคเสดจไปทใด กน�ำควำมสข น�ำประโยชนไปใหแก
บคคลนน ณ ทนน
โลกะวท พระองคเปนผรโลกไดอยำงแจมแจง เพรำะวำร
สรรพสง ทกสงทกอยำงตำมควำมเปนจรง สงใดเปนสมมต สงใด
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
9
เปนปรมตถ ควำมเปนคน เปนสตว เปนหญง เปนชำย เปน
สงสมมต ขนธ ๕ รป นำม เปนปรมตถ ถาบคคลหลงในสมมต
ตดอยในสมมต กจะตองทกขอยร�าไป เกด แก เจบ ตำย เวยน
วำยตำยเกด อยอยำงนไมจบสน แตเมอรสจธรรม ควำมเปนจรง
กจะท�ำใหดบทกขได พนทกขได เปน โลกะวท ผรโลกไดอยำง
แจมแจง
อะนตตโร ปรสะทมมะสาระถ ทรงเปนผฝกบรษทสมควร
ฝกไดอยำงไมมใครยงกวำ สำมำรถฝกบำงคนทเคยเปนมจฉำทฏฐ
พระองคสอนแลวกเปลยนใจ บำงพวกเปนเดยรถย เปนปรพำชก
เปนผนบถอลทธศำสนำอน ตองกำรจะมำขม ตองกำรจะมำโต
พระองค ทสดแลวกกลบมำเลอมใส ขอบวชเปนภกษในพระพทธ
ศำสนำ และไดบรรลธรรมในทสด
มปรพำชกทำนหนงชอวำ “วจฉโคตรปรพำชก” เปนนกบวช
ลทธอนนอกศำสนำ ในสมยพทธกำลกจะมพวกนกบวชตำงลทธ
ตำงศำสนำ ตำงควำมเชอกนไปตำงๆ บำงพวกเปนอเจลก (ชเปลอย)
ถอแบบไมนงผำ บำงพวกกประพฤตแบบโค แบบสนข มตำงๆ กน
ไป วจฉโคตรปรพำชก กเปนนกบวชในลทธหนง ไดเขำไปเฝำพระ
ผมพระภำคเจำ ครงนนพระองคประทบอยทวดเวฬวน วดเวฬวน
กรอบวปสสนา
10
เปนวดแหงแรกในพระพทธศำสนำ อยทเมองรำชคฤห พระเจำ
พมพสำรพระรำชทำนสถำนทแหงนนเปนทใหเหยอกระแต และ
กไดมอบถวำยพระพทธเจำและพระสงฆใหเปนสถำนทอยอำศย
ของพระพทธเจำและพระสงฆ วจฉโคตรปรพำชก เมอเขำไปถงท
พระพทธเจำแลว กสนทนำปรำศรย พอใหเปนทระลกถงกน พอ
เปนทบนเทงใจ กเปนธรรมเนยมวำเรำเมอไดไปพบกนแลวกตอง
ทกทำยโอภำปรำศรย ถำมสขทกขควำมเปนอยตำมธรรมเนยม
แลวกไดกรำบทลขอใหพระผมพระภำคเจำไดแสดงธรรมโปรด
ในเรองธรรมทเปนอกศล และธรรมทเปนกศลโดยยอ พระองคก
ตรสวำ “วจฉะ” เรำจะแสดงธรรมทเปนกศล ธรรมทเปนอกศล
โดยยอกได จะแสดงโดยพสดำรกได แตเรำจะแสดงโดยยอให
เธอฟง ขอใหเธอไดตงใจฟงใหด แลวพระองคกแสดงธรรมโดยยอ
ดงน
โลภะ - ควำมโลภ โทสะ - ควำมโกรธ โมหะ - ควำมหลง
นเปนธรรมฝำยอกศล อโลภะ - ควำมไมโลภ อโทสะ - ควำม
ไมโกรธ อโมหะ - ควำมไมหลง นเปนธรรมฝำยกศล กศลก
หมำยถงธรรมฝำยด ฝำยบญ ธรรมทดใหผลเปนควำมสข เรยกวำ
“ธรรมฝำยกศล” ถำเตม อ เขำไป อำนวำ “อกศล” กตรงขำม
กบ “กศล” กคอเปนธรรมทไมด เปนธรรมทมโทษ ใหผลเปน
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
11
ควำมทกข โดยทมควำมโลภ ควำมโกรธ ควำมหลง จตใจเศรำ
หมอง เรำรอน เปนทกขใจ ท�ำบำปลงไปดวยควำมโลภ โกรธ หลง
กน�ำควำมทกขมำให แตถำเรำมควำมไมโลภ ไมโกรธ ไมหลง จต
กผองใส ใจเบกบำน กำรกระท�ำกเปนกำรกระท�ำควำมด น�ำมำ
ซงควำมเปนประโยชนและควำมสข แลวพระองคกไดแสดงธรรม
ทเปน “อกศล” อก ๑๐ ประกำร ธรรมทเปน “กศล” อก ๑๐
ประกำร ธรรมทไมด ธรรมทมโทษ ธรรมทเปนควำมชว ใหผลเปน
ควำมทกข เรยกวำ อกศลกรรมบถ ม ๑๐ ประกำร ไดแก
ปาณาตบาต ไดแก กำรฆำสตว เปนธรรมทเปนอกศล
ใครทท�ำเขำไปแลว ตนเองกยอมตเตยนตนเองได ผร ใครครวญ
แลวกจะตเตยนได แลวหลงจำกตำยแลว ทคตยอมเปนทหวง
กคอตองไปสอบำย เปนสตวนรก เปนอสรกำย สตวเดรจฉำน
ฉะนน ปำณำตบำต เปนธรรมฝำยอกศล
อะทนนาทาน ไดแก กำรลกขโมย หรอวำทจรตฉอโกงดวย
ควำมโลภ นกเปนอกศล ท�ำแลวกเศรำหมอง เดอดรอน ตวเอง
กต�ำหนตวเองได เดอดเนอรอนใจ ผรกตเตยนได ตำยแลว ทคต
ยอมเปนทหวง
กรอบวปสสนา
12
กาเมสมจฉาจาร ไดแก กำรประพฤตผดในกำม หมำยถง
กำรไปรวมประเวณ แตถำเปนชำยกไปรวมในสตวทไมถกตอง เรยก
วำเขำมผปกครอง หรอเขำมคครอง มสำมหรอวำมผปกครอง เปน
โสดแตมผปกครองเปนพอเปนแม หรอมพมนอง กถอวำเปนกำร
รวมประเวณผดศลขอกำเมฯ ผชำยผด ผหญงกถอวำลกลอบ ผด
ศลขอกำเมฯ หรอวำเปนหญง ไปลวงละเมด นอกใจคครอง ไปลวง
ละเมดชำยอน หรอไปลวงละเมดชำยทมคครอง หรอชำยเปนโสด
แตฝำยหญงมผปกครองอย ไมไดเปนผทอยตำมล�ำพง กผดศล
ขอกำเมฯ หลกธรรมค�ำสงสอนมนเปนอยำงน กมโทษ ตนเองก
เดอดเนอรอนใจ ต�ำหนตวเอง ผรเขำกต�ำหน หลงจำกตำยแลว
ทคตกเปนอนหวงได
มสาวาท ไดแก กำรพดเทจ พดจำโกหก ท�ำใหเขำเดอดรอน
เสยหำย
ปสณาวาจา ไดแก พดสอเสยด ฟงควำมขำงนไปบอกขำง
โนน ฟงควำมขำงโนนมำบอกขำงน เพอใหเขำโกรธเกลยดกน
ทะเลำะกน ท�ำใหเขำแตกแยกกน
ผรสวาท ไดแก พดจำค�ำหยำบคำย ดำทอกนตำงๆ นำนำ
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
13
สมผปปลาปะ ไดแก พดจำเพอเจอ เหลวไหล ไรสำระ
อภชฌา ไดแก กำรเพงเลง เพยงคดในใจอยำกจะไดของเขำ
เพงเลงจะเอำของเขำ
พยาบาท ไดแก มควำมโกรธแคน พยำบำท อำฆำตอยในใจ
มจฉาทฏฐ ไดแก ควำมเหนผด เหนไปวำกำรใหทำนไมมผล
กำรบชำไมมผล กำรเซนสรวงไมมผล กำรท�ำดไมไดด ท�ำชว
ไมไดชว คณบดำมำรดำไมม โลกนไมม โลกหนำไมม เรยกวำ
ปฏเสธชำตนชำตหนำ สตวทเปนโอปปำตกะไมม นรกสวรรคไมม
สมณพรำหมณผปฏบตด ปฏบตชอบ รแจง และสงสอนผอนไดไมม
หรอปฏเสธพระสมมำสมพทธเจำ เหลำนลวนเปนมจฉำทฏฐ
๑๐ ประกำรนเปนอกศล ถำใครกระท�ำเขำ กจะเปนบำป
เปนทำงไปสอบำย ทคต วนบำต นรก เรยกวำเปนอกศลกรรมบถ
และพระพทธเจำกแสดงธรรมฝำยกศล ธรรมทด ธรรม
ทใหผลเปนควำมสข คอตรงกนขำมกบอกศล เรยกวำ กศล-
กรรมบถ ม ๑๐ ประกำร ไดแก
กรอบวปสสนา
14
ปาณาตปาตา เวรมณ งดเวนจำกกำรฆำสตว อยำงทเรำ
ตงเจตนำสมำทำนงดเวนจำกกำรฆำสตว นเปนบญกศลนะ ฉะนน
บคคลพงละกำรฆำสตว เพรำะกำรไมฆำสตว พระพทธเจำตรส
วำ ถำผรพจำรณำเหนวำกำรฆำสตวเกดจำกสงโยชนอนใด กพง
ปฏบตเพอละสงโยชนอนนน กำรฆำสตว ตนเองกตเตยนตนเอง
ผรกตเตยน ตำยแลวกไปสทคต เรยกวำ “สงโยชน” ผกสตวไว
ในสงสำรวฏ เกดนวรณ เครองกน เพรำะฉะนนถำไปฆำสตว หรอ
ไปท�ำทจรต ผดศล ผดธรรม มนกจะท�ำใหเรำมอำสวะ สงสมเครอง
หมกดองทเปนฝำยไมด อำสวะและควำมเรำรอน ทท�ำใหเกดควำม
คบแคน มนกจะเกดขน แตเมอเรำพจำรณำเหนทกข เหนโทษ
เหนภยของมน กพงเวนเสย เมอเรำเวนได เวนจำกกำรฆำสตวได
เวนจำกกำรลกทรพยได เวนจำกกำรประพฤตผดในกำมได เปนตน
อำสวะและควำมเรำรอนทจะท�ำใหเกดควำมคบแคนกจะไมเกดขน
ไมตองไปสอบำย ทคต วนบำต นรก พระพทธเจำแสดงธรรมทเปน
กศลไว กลำวคอ
ปาณาตปาตา เวรมณ งดเวนจำกกำรฆำสตว
อทนนาทานา เวรมณ งดเวนจำกกำรลกทรพย
กาเมสมฉาจารา เวรมณ เวนจำกกำรประพฤตผดในกำม
มสาวาทา เวรมณ เวนจำกกำรพดเทจ พดแตค�ำจรง
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
15
ปสณาย วาจาย เวรมณ งดเวนจำกกำรพดสอเสยด ตงใจ
วำจะไมพดสอเสยด เรำจะพดแตค�ำทสมำนสำมคค ยนดในกำร
ปรองดอง ยนดในกำรสำมคค
ผรสาย วาจาย เวรมณ งดเวนจำกกำรพดค�ำหยำบคำย ค�ำ
ดำ ใหพดจำไพเรำะ ค�ำสภำพ
สมผปปลาปา เวรมณ งดเวนจำกกำรพดเพอเจอ พดอะไรก
ใหมสำระ องหลก องธรรม มเหต มผล เรองค�ำพดไรสำระ พดจำ
ลำมก พดจำเหลวไหล มนเปนอกศล
อนภชฌา ไมคดเพงเลงจะเอำของเขำ ไมเพงเลงอยำกได
ของเขำ
อพยาบาท จตใจไมพยำบำทอำฆำตแคน ไมจองเวร สละ
ควำมโกรธแคนในใจได เรยกวำใหอภยได
สมมาทฏฐ ควำมเหนชอบ ควำมเหนทถกตอง ใหมควำม
เหนวำกำรใหทำนมผล บญมผล กำรบชำเซนสรวงมผล ท�ำด
ไดด ท�ำชวไดชว คณบดำมำรดำม โลกนม โลกหนำม สตวทเปน
โอปปำตกะม สมณพรำหมณ ผปฏบตดปฏบตชอบ รแจงดวย
ตนเอง สงสอนใหผอนใหรไดม เหลำนลวนเปนสมมำทฏฐ
รวมแลวกเปนกศลกรรมบถ ๑๐ ประกำร เปนบำทเปนทำง
ทจะใหไปสสคต
กรอบวปสสนา
16
พระพทธเจำไดแสดงใหวจฉโคตรปรพำชกไดฟง ถงธรรมท
เปนกศล ธรรมทเปนอกศล ท�ำใหวจฉโคตรปรพำชก มศรทธำ
มควำมเลอมใสวำ พระองคแสดงธรรมะอยำงแจมแจง แลวกได
ถำมตอไปวำ ขำแตพระองคผเจรญ พระผมพระภำคเจำ อยำก
กรำบทลถำมวำ ยกเวนพระองคแลว ยกเวนพระโคดมแลว ม
ภกษสกรปไหมทเปนพระอรหนต คอ สนอำสวกเลส เปนพระ
ขณำสพ ปฏบตบรรลธรรมไดตำมล�ำดบถงประโยชนสงสด สน
อำสวะ สงโยชน จบพรหมจรรยแลว กจทควรท�ำไดท�ำจบแลว
มบำงไหมสกรปหนง พระพทธเจำตรสวำ พระภกษสำวกของเรำ
ผสนอำสวะกเลส เปนพระอรหนตแลว ปลงภำระไดแลว ไมใช
มจ�ำนวน ๑๐๐ รป ไมใชมจ�ำนวน ๒๐๐ รป, ๓๐๐ รป, ๔๐๐ รป
หรอ ๕๐๐ รป แตควำมเปนจรงแลว มภกษจ�ำนวนมำกทเปน
พระอรหนต
วจฉโคตรปรพำชก กรำบทลถำมตอไปวำ แลวยกเวน
พระโคดม ยกเวนพระสมมำสมพทธเจำ ยกเวนพระภกษแลว ม
ภกษณสกรปไหมทเปนพระอรหนต ปลงภำระไดแลว เปนผบรรล
ธรรมอนสงสด มบำงไหมสกรปหนง
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
17
ภกษณ คอ ผหญงทบวชเปนพระ ในสมยพทธกำลมอย
นงหมผำกำสำวพสตร นงหมเหมอนพระภกษ มสกขำอำชพศล
๓๑๑ ขอ พระพทธเจำตรสวำ ภกษณสำวกำของเรำทบรรลเปน
พระอรหนต ปลงภำระไดแลว มใชมจ�ำนวน ๑๐๐, ๒๐๐, ๓๐๐,
๔๐๐ หรอ ๕๐๐ แตควำมเปนจรงนนมจ�ำนวนมำกทเดยว และ
ไมใชมแตพระภกษ ไมใชมแตผชำยทบรรลธรรม ภกษณกบรรล
ธรรมถงขนสงสดเปนพระอรหนตไดดวย
วจฉโคตรปรพำชกกรำบทลถำมอกวำ ยกเวนพระพทธองค
ยกเวนพระภกษ ยกเวนภกษณแลว มอบำสกสกคนไหม อบำสก
ทเปนคฤหสถ นงขำวหมขำว เปนผประพฤตพรหมจรรย เปน
เพอนพรหมจำรย กเรยกวำมศล ๘ อบำสกกถอศล ๘ มสกคน
ไหม ทเปนพระอนำคำม คอ จะไปเกดเปนโอปปำตกะ เปนพรหม
เปนอนำคำมกไปเปนพรหม มบำงไหมจะบรรลธรรมทสดแหงทกข
ในพรหมโลก ไมกลบมำสโลกนอก
พระพทธเจำตรสวำ อบาสกสำวกของเรำ ทท�ำลำยโอรมภำ-
คยสงโยชน สงโยชนเบองต�ำไดแลว ไดแก ๑. สกกายทฏฐ ควำม
ยดมนถอมนในขนธ ๕ ยดควำมเปนตวเปนตน ๒. วจกจฉา ควำม
ลงเลสงสย ๓. สลพพตปรามาส ควำมยดถอในขอวตรปฏบตผด
กรอบวปสสนา
18
๔. กามราคะ ควำมก�ำหนดยนดในกำม ๕. ปฏฆะ โทสะ ควำม
โกรธ เมอตดขำดสงโยชนเบองต�ำได กถอเปนพระอนำคำม ไปส
พรหมโลก ไมกลบมำเกดอก หำกเกดกไมเกดในกำมภม พระองค
ตรสวำ ไมใชมจ�ำนวน ๑๐๐, ๒๐๐, ๓๐๐, ๔๐๐ หรอ ๕๐๐
ในควำมเปนจรงแลว มอยเปนจ�ำนวนมำกทเดยว กำรบรรลธรรม
ไมใชมแตพระสงฆเทำนน อบำสก อบำสกำกบรรลธรรมได แตวำ
ยงครองเพศเปนฆรำวำส อบำสกกถอวำยงเปนฆรำวำสอย แตวำนง
ขำว มศล ๘ เรยกวำ ประพฤตพรหมจรรย เปนเพอนพรหมจำรย
ถอศล ๘ บรรลเปนอนำคำมได เพรำะถำเกดเปนพระอรหนตกจะ
บวชเปนพระภกษกนหมด ถำเปนผหญงกบวชเปนภกษณ ถำยง
ครองฆรำวำสอย กอยไดในระดบอนำคำม
วจฉโคตรปรพำชกกกรำบทลตอไปวำ ยกเวนพระพทธองค
แลว ยกเวนพระภกษ ยกเวนภกษณ ยกเวนอบำสกผเปนคฤหสถ
นงขำวหมขำว ผเปนเพอนพรหมจรรย มอบำสกสกคนบำงไหมท
เปนฆรำวำสทนงขำวแตยงบรโภคกำมอย ไดเปนอรยบคคลทหมด
ควำมสงสยแลว มควำมแกลวกลำแลว ไมตองถำมอะไรอกแลว
เพรำะวำเขำใจทำงปฏบต กคอ เรยกวำเปนอรยบคคลชนโสดำบน
สกทำคำม ยงครองเรอน เรยกวำเปนฆรำวำสบรโภคกำม ยงม
คครองอย ยงมภรรยำ ยงมลก มบำงไหม อบำสกทเปนฆรำวำส
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
19
ทยงบรโภคกำมแตไดบรรลเปนอรยบคคล โสดำบน สกทำคำม
พระพทธเจำตรสวำ มส ไมไดมจ�ำนวน ๑๐๐, ๒๐๐, ๓๐๐, ๔๐๐
หรอ ๕๐๐ แตในควำมเปนจรงแลวมมำกทเดยว อบำสกแมครอง
เรอนกเปนอรยบคคล เชน อนำถปณฑกเศรษฐ นำงวสำขำ เปน
โสดำบน นำงวสำขำเปนโสดำบนตงแตเปนเดกนะ อำยแค ๗ ขวบ
กเปนโสดำบน เปนสำว แตงงำน มลก ๒๐ คน ทำนยงเปนผครอง
เรอนอย หรอเชนอนำถปณฑกเศรษฐ กยงครองเรอน กเปน
อรยบคคลได
วจฉโคตรปรพำชก ไดกรำบทลตอไปวำ ยกเวนพระพทธ-
องคแลว ยกเวนพระภกษ ยกเวนภกษณ ยกเวนอบำสก ผนงขำว
เปนคฤหสถ แตวำประพฤตพรหมจรรย เปนเพอนพรหมจำรย
ยกเวนอบำสกเปนคฤหสถ นงขำว แตครองเรอน บรโภคกำมแลว
ยงมอบำสกำสกคนบำงไหม อบำสกำทนงขำวหมขำว เปนคฤหสถ
ฆรำวำส เปนเพอนพรหมจำรณ มสกคนบำงไหม ทเปนอนำคำม
คอเรยกวำตำยจำกโลกน แลวกไปเกดเปนโอปปำตกะ เปนพรหม
ไมกลบมำสโลกน ปรนพพำนในพรหมโลก มบำงไหมสกคน
พระพทธเจำตรสวำ ไมใชมจ�ำนวน ๑๐๐ ไมใชจะมจ�ำนวน
๒๐๐, ๓๐๐, ๔๐๐ หรอ ๕๐๐ ในควำมเปนจรงแลวมมำกทเดยว
กรอบวปสสนา
20
แตอยำงโยมทนงขำวประพฤตพรหมจรรย เปนเพอนพรหมจำรณ
คอ ถอศล ๘ ไมบรโภคกำม ไมไดอยครองเรอน อยในศล ๘
กม แลววจฉะกถำมวำ ยกเวนพระพทธองค ยกเวนพระภกษ
ยกเวนภกษณ ยกเวนอบำสกผน งขำว ผเปนเพอนพรหมจำรย
ยกเวนอบำสกผนงขำว เปนฆรำวำสทยงบรโภคกำม ยกเวนอบำสกำ
ทนงขำวหมขำว เปนผทประพฤต เปนเพอนพรหมจำรณ คอถอ
ศล ๘ มอบำสกำสกคนบำงไหม ทเปนฆรำวำส คฤหสถ ผครอง
เรอน นงขำวแตครองเรอน บรโภคกำม กคอยงมครอบครว ม
สกคนบำงไหมทไดเปนอรยบคคล เปนโสดำบน สกทำคำม หมด
ควำมสงสย ละกำม สกกำยทฏฐ วจกจฉำ สลพพตปรำมำส หมด
ควำมสงสยในธรรม หมำยถง โสดาบน จะหมดควำมสงสย จะ
เขำใจทำงปฏบต เพรำะรจกทำงเขำถงนพพำนมำแลว โสดำบน
จะถงนพพำน นพพำนระดบของโสดำบน หลดเขำไปถงมรรค ผล
นพพำน ระดบโสดำปตตมรรค สกทำคำม มอำรมณเปนนพพำน
เขำใจทำงเดน มบำงไหมสกคนหนงทยงเปนฆรำวำส ครองเรอน
อย บรโภคกำม พระพทธเจำตรสวำม และกไมใชมจ�ำนวน ๑๐๐,
๒๐๐, ๓๐๐, ๔๐๐ หรอ ๕๐๐ แตในควำมเปนจรงมมำกทเดยว
กเปนขอยนยนวำ กำรบรรลธรรมไมไดจ�ำกดอย เฉพำะ
พระภกษ หรอภกษณ ไมจ�ำกดเฉพำะผชำย ผหญงกได ผชำยก
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
21
บรรลได ผหญงกบรรลได เปนคฤหสถ เปนฆรำวำส ถำประพฤต
พรหมจรรยอยำงน เปนอบำสกำประพฤตพรหมจรรย อบำสก
ประพฤตพรหมจรรย กมบรรลอยในระดบอนำคำม ถำยงครอง
เรอน ยงบรโภคกำมกระดบโสดำบนได สกทำคำมได พระพทธเจำ
ตรสแสดงเชนนแลว กท�ำใหวจฉโคตรปรพำชกมควำมเลอมใส
ศรทธำวำ ธรรมะในพระพทธศาสนาเหมอนน�า เหมอนแมน�าไหล
ไปสทะเล พอไปอยทองทะเลแลวกเหมอนกนหมด ไมวำจะเปน
ระดบภกษ ภกษณ อบำสก อบำสกำ ทกคนถำปฏบตลวนไปส
พระนพพำนทเดยวกน สำยน�ำทกเสนทกสำย กรวมไหลไปสทะเล
วจฉะจงเกดควำมเลอมใสศรทธำวำ พระพทธภำษตของพระองค
ทแสดงนนแจมแจงยงนก เหมอนหงำยของทคว�ำ เหมอนเปดของ
ทปด เหมอนบอกทำงกบผทหลงทำง เหมอนจดดวงประทปไวใน
ทมด ใหคนทมตำดมองเหนลเหนทำง แลวกเลยขอบวช ขอให
ขำพระองคไดมโอกำสบวชในพระธรรมวนยของพระองคดวยเถด
พระพทธเจำตรสวำ บคคลทเปนอญเดยรถย เปนนกบวช
นอกศำสนำมำกอน แลวมำบวชในพระธรรมวนย ตองอยประพฤต
ปรวำส ๔ เดอนเสยกอน เมอภกษสงฆพอใจแลว จงจะอนญำตให
บวชได วจฉโคตรปรพำชกกรำบทลวำ ถำเชนนนขำพระองคจะอย
ปรวำส ๔ ปเลย พระภกษพอใจแลวกจงยอมใหบวช พระพทธเจำ
กรอบวปสสนา
22
เหนควำมตงใจแลวกประทำนบวชให เมอบวชแลว ทำนกปลกตว
ออกไปปฏบตกำยใจอยตำมล�ำพงองคเดยว ปฏบตพอไดบรรลธรรม
เปนอรยบคคลชนโสดำบน สกทำคำม อนำคำมได ๑๕ วน แลว
กมำเขำเฝำพระพทธเจำ ขอใหพระองคสอนธรรมทสงขนไป บดน
กไดบรรลมรรคผลระดบต�ำแลว โสดำปตตมรรค โสดำปตตผล
สกทำคำมมรรค สกทำคำมผล อนำคำมมรรค อนำคำมผล กขอให
พระองคไดแสดงธรรมะเพอจะไดปฏบตธรรมใหสงขน ยงเหลออก
ขนหนง คอ อรหตตมรรค อรหตตผล พระพทธเจำกตรสสอนวำ
ถำเชนนน เธอกเจรญสมถวปสสนำนแหละ ใหเจรญสมถวปสสนำ
ใหยงขนไป เพรำะทำงอนไมใชเปนทำงทจะปฏบต กมทำงนทำง
เดยว คอเจรญสมถวปสสนำ เมอมควำมพำกเพยรยงขน เธอกจะ
ไดมโอกำสไดเจโตวมตต ปญญำวมตต เกดขน แลวพระพทธองค
กไดตรสไวลวงหนำดวยวำ หำกเธอปรำรถนำทจะไดฤทธ คอได
อทธวธ เธอกจะไดแนนอน คอ อภญญา ๖ อนประกอบดวย
อทธวธ แสดงฤทธได เชน ท�ำคนเดยวใหเหนเปนหลำยๆ
คน ท�ำหลำยๆ คนใหเหนเปนคนเดยว ท�ำใหปรำกฏ ท�ำใหหำย
ไป เดนทะลฝำ ทะลก�ำแพง ทะลภเขำกได หรอวำด�ำลงไปในดน
เหมอนด�ำลงไปในน�ำ เดนบนน�ำเหมอนเดนบนแผนดน นงขดสมำธ
ลอยไปในอำกำศเหมอนนกทบนไปกได ใชฤทธเอำมอลบดวงอำทตย
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
23
ดวงจนทร ทมฤทธมำกกได หรอวำมฤทธเอำทงกำยไปสพรหมโลก
กได นเรยกวำ “อทธวธ”
ทพพโสต คอ จะฟงเสยงได ๒ อยำง เสยงทหนงคอ เสยง
ทพย เสยงทสองกคอ เสยงมนษย แมจะอยไกล อยใกล กไดยน
มหพเศษกวำหมนษยธรรมดำ
ทพพจกข ตำทพย จะมญำณหยงเหน กำรเกด กำรตำย
ของสตวทงหลำย วำสตวทงหลำยเปนไปตำมกรรม สตวทมกำย
ทจรต ท�ำบำปไวทำงกำย มวำจำทจรต ท�ำบำปไวทำงวำจำ มโน
ทจรต ท�ำบำปไวทำงใจ เมอกำยแตกแลวกไปสทคต อยในบำป
นรก สวนสตวทมกำยสจรต วำจำสจรต มโนสจรต ละจำกโลกน
แลวกไปสสคตโลกสวรรค เรยกวำมทพยจกษมองเหนกำรเกด
กำรตำย ของสตวทงหลำยวำกรรมดน�ำไปสอยำงไร กรรมชวน�ำไป
สอยำงไร ผลแหงกรรมท�ำใหมก�ำเนดอยำงไร
ปพเพนวาสานสตญาณ กำรระลกชำตได จะระลกชำต
หนหลงของตนเองได เคยเกดเปนใคร มควำมเปนอยอยำงไร ระลก
ชำตถอยหลงไปไดมำกมำย เปนสงวฏฏกป อสงวฏฏกป ววฏฏ
สงกปปะ ววฏฏกป โลกนำนๆ ไป โลกกถกท�ำลำยไป นำนๆ โลก
กรอบวปสสนา
24
กกอตวขนอก ระลกไปไดมำกมำย
เจโตปรยญาณ คอสำมำรถจะลวงร วำระจตของผอนได
วำจตของบคคลอนนนมจตอยำงไรอย มรำคะ มโทสะ มโมหะ
เปนตน
อาสวกขยญาณ ญำณทสำมำรถท�ำลำยกเลสไดหมดสน
แลวเธอยอมไดแน พยำกรณไวให เธอปรำรถนำทจะไดเจโต
วมตต ปญญำวมตต ท�ำทสดแหงทกข บรรลสนอำสวกเลส เธอจะ
ได เรยกวำไดอภญญำ ๖ ไดอทธวธ - แสดงฤทธ ไดทพยโสต -
หทพย ไดทพยจกษ - ตำทพย ไดเจโตปรยญำณ - รวำระจต ได
ปพเพนวำสำนสสตญำณ และสดทำยกไดอำสวกขยญำณ พระ
พทธเจำบอกวำ เธอกจะไดอย
วจฉโคตรปรพำชกกลำพระพทธองคแลวไปปฏบตตำมล�ำพง
อทศกำยใจอย ทสดกไดบรรลเปนพระอรหนตพรอมดวยอภญญำ
ไดตำมทพระองคไดตรสพยำกรณไวเลย ไดอภญญำ ไดคณวเศษ
ดวย จะเหนวำกำรปฏบตธรรมตำมพระพทธศำสนำ ถำเรำไดอทศ
กำยใจปฏบต ไมวำจะเปนพระ เปนฆรำวำส กสำมำรถทจะเขำ
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
25
ถงธรรม บรรลธรรมได เพรำะฉะนน เรำมโอกำสไดมำพบพระพทธ
ศำสนำ คอไดถงซงผประเสรฐสงสด ทกลำวแลววำ พระพทธเจำ
ตรสร ชอบไดโดยพระองคเอง เสดจไปดแลว เปนผ ฝกบรษได
อยำงไมมใครยงกวำเปนครของเทวดำและมนษยทงหลำย เปนผร
ผตน ผเบกบำน เปนผจ�ำแนกธรรมสงสอนสตว
เพรำะฉะนน พระธรรมค�ำสอนของผ ทร จรงแลว พระ
พทธเจำตรสสงใดกเปนอยำงนน เพรำะวำเปนผรจรง เปนผรแจง
โลก ค�ำสอนของพระพทธองค จงไมมกำรผดเพยนเปนอยำงอน
เพรำะฉะนน พระธรรมค�ำสงสอนทพระพทธเจำตรสไว จะยง
ผประพฤตผปฏบตไมใหตกไปสโลกทชว เปนธรรมทผปฏบตสำมำรถ
เหนไดดวยตนเอง เรยกวำ “สนทฏฐโก” คอ เขำถงไดดวยตนเอง
“อกาลโก” คอ ไมจ�ำกดกำล “เอหปสสโก” คอ ควรเรยกใหมำด
“โอปะนะยโก” คอ ควรนอมเขำมำใสตน “ปจจตตง เวทตพโพ
วญญห” คอ ผรกพงรไดเฉพำะตน นคอพระธรรม เปนสงทผใด
ไดมโอกำสไดฟงพระสทธรรมค�ำสงสอนของพระพทธเจำ กถอไดวำ
ไดสงทหำไดโดยยำกในโลก
พระองคตรสวำ “กจฉง สทธมมสสะวะนง” กำรไดฟงพระ
สทธรรมเปนสงทหำไดยำกในโลก กจะมอยในยคน ชวงทพระพทธ
กรอบวปสสนา
26
ศำสนำยงอย หลงจำกนไป โอกำสทเรำจะไดฟงธรรมะกจะไมมแลว
ทกๆ วนน กคอยๆ จำงไป หมดไป ธรรมะค�ำสอนในเรองของ
สจธรรมใหรวำทกขเปนอยำงไร อะไรเปนเหตใหเกดทกข อะไรเปน
ควำมดบทกข เรำจะปฏบตใหถงควำมดบทกขนนท�ำอยำงไร เรำ
จะไมมโอกำสไดยนไดฟง ฉะนนในชวงน เรำเปนผมโอกำสเกดมำ
เปนมนษย พบพระพทธศำสนำ เรำตองขวนขวำยศกษำ ขวนขวำย
ปฏบต กอนทเรำจะหมดลมหำยใจไป ศกษำแลวฟงแลวกน�ำมำ
ปฏบต ถำเรำไมปฏบต กเหมอนเรำรตวยำ แตเรำไมยอมกนยำ
ฉดยำ กหำยปวยไมได การเขาถงพระพทธศาสนาทแทจรง
กตองลงมาสการลงมอภาวนา ลงมอปฏบต
เมอเรำปฏบตเขำถงธรรม กถอวำเปนอรยบคคลได สงฆ
สำวกของพระผมพระภำคเจำ กหมำยถง พระโสดำบน พระ-
สกทำคำม พระอนำคำม พระอรหนต ทเปนพระอรยสำวก
เขำเรยกวำเปนผปฏบตดแลว เปนผปฏบตตรงแลว เปนผปฏบต
เพอรธรรมเปนเครองออกจำกทกขแลว เปนผปฏบตสมควรแลว
เปนผ ทควรแกเครองสกกำระทเขำน�ำมำบชำ เปนผ ทสมควร
แกเครองสกกำระทเขำจดไวตอนรบ เปนผควรรบทกษณำทำน
เปนผทบคคลทวไปควรท�ำอญชล กคอ ควรไดรบกำรกรำบไหว
เปนเนอนำบญของโลก ไมมนำบญอนยงกวำ คอบคคลท�ำบญกบ
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
27
พระอรยสงฆ ใหของนอยกไดบญมำก ใหของมำกกมผลมำกยงขน
ไป เพรำะฉะนนจงเปนเนอนำบญของโลก ทไมมนำบญอนยงกวำ
พระรตนตรย คอ พระพทธ พระธรรม พระสงฆ ใหเรำ
นอมน�ำมำเปนสรณะทพง โดยกำรปฏบตตำมค�ำสอนพระพทธ-
องค พยำยำมเวนบำป ดงทกลำวไปแลว แลวพยำยำมบ�ำเพญ
กศลใหถงพรอม รกษำกำย วำจำ ใจ ของเรำใหดงำม ใหบรสทธ
เจรญสมถกรรมฐำน วปสสนำกรรมฐำน เชน ก�ำหนดดลมหำยใจ
เขำ - ออก ไวเสมอๆ มสตก�ำหนดร กำรยน เดน นง นอน ไว
เสมอๆ มสตก�ำหนดรเวทนำ สบำย ไมสบำยไวเสมอ มสตก�ำหนด
รจตใจไว พจำรณำธรรมในกำย ในใจ กำรเหน ไดยน รกลน รรส
รสมผส คดนก เรำมสตตำมดรอยบอยๆ เนองๆ เรำกจะมโอกำส
มปญญำ เหนแจงวำ สงทประกอบเปนสงขำร เปนชวต จตใจ
รำงกำย จรงๆ แลวกเปนสงไมเทยง เปลยนแปลง แตกดบ เกดขน
หมดไป ดบไป เปนเหตเปนปจจยกนอยอยำงน
รวมควำมวำชวตนเปนเพยงธำต ธรรมชำต ประกอบขนแลว
กเสอมสลำย เรำจะไปฝน ขน บงคบ ไมใหมนเปลยนแปลงกไมได
มนตองเปนไปอยำงนน ฉะนนผร ผเหนแจมแจง จตจะยอมรบ
เมอยอมรบ จตจงปลอยวำง จตกหลดพน เมอหลดพน จตเรำก
กรอบวปสสนา
28
ไมมกเลส ดบกเลสท�ำลำยกเลสได ถำเขำไปรแจงเหนจรง ฉะนน
กเลสทงหลำยจะถกช�ำระออกไปจำกใจได เรำตองมปญญำ
ทรแจงเหนจรง ปญญำทรแจงเหนจรงจะเกดขนมำไดกตองอำศย
กำรภำวนำ กำรทเรำตองอบรมเจรญสต ทจะตองมสตก�ำหนด
พจำรณำกำย เวทนำ จต ธรรม รปนำมนอยเสมอ
ขอใหทกทำนไดพำกเพยรพยำยำมตอไป ทสดนกขออำรำธนำ
คณของพระพทธเจำ พระธรรม พระสงฆ อภบำล ปกปกรกษำ ให
ทำนทงหลำยไดแคลวคลำดปลอดภยจำกโรคภยอนตรำยทงปวง
เจรญในธรรมยงๆ ขนไป จนเขำถงซงควำมดบทกข คอพระนพพำน
ทกทำนเทอญ
พ ร ะ ร ต น ต ร ย
เขมรงส ภกข
29
การปฏบตวปสสนามนตองเปนไปเพอความผอนคลาย
มนตองไมเครยด ปฏบตไปแลว สมองยงคลคลาย จตใจปลอดโปรง มนจงจะถกตอง
ถาท�าไมถกกจะตดขด อดอด ขดเคอง ถาท�าถก ลงรอง ลงรอย
รางกายจตใจกจะออน จะเบา คอควรแกการงาน
31
นะมตถ ระตะนตตะยสสะ ขอถวำยควำมนอบนอมแด
พระรตนตรย ขอควำมผำสก ควำมเจรญในธรรม จงมแก
ญำตสมมำปฏบตธรรมทงหลำย
โอกำสนไปกพงตงใจฟงธรรมะ เปนหลกธรรมค�ำสอนของ
องคสมเดจพระสมมำสมพทธเจำ เพอเปนควำมร ควำมเขำใจ ใน
แนวทำงของกำรปฏบตกรรมฐำน กำรระลกรกจะตองระลกเขำถง
สภำวะ สภำพธรรม ปรมตถธรรม รปธรรมนำมธรรมทก�ำลงปรำกฏ
เพอใหเกดควำมรเขำใจตำมควำมเปนจรงในชวตของตนเองวำเปน
อยำงไร ควำมจรงของชวต กเปนเพยงแตรปธรรม นำมธรรม หรอ
เปนเพยงแตธำต ธรรมชำต ไมใชสตว บคคล ตวตน เรำ เขำ
รปธรรม นำมธรรมน มควำมเปลยนแปลง มควำมเกดดบ มสภำพ
กรอบวปสสนา
กรอบวปสสนา
32
บงคบไมได เปนไปตำมเหตตำมปจจย ทเรยกวำเปนอนจจง
ทกขง อนตตำ ควำมรตำมควำมเปนจรง กคอกำรรเหนถงควำม
ไมเทยงของสงขำร ถงควำมเปนทกข ทนอยไมได ตงอยไมได
ของสงขำร เหนควำมเปนอนตตำ ควำมบงคบบญชำไมได ไมใช
ตวตน ของธรรมทงหลำยทงปวง
ฉะนน กำรระลกร จะตองระลกใหจรดสภำวะของรปนำม
รป กเปนสวนของธรรมชำตทเสอมสลำย ไมสำมำรถรบรอำรมณได
สวนนาม กแบงเปน นำมจต กบ นำมเจตสก นำมเจตสก กแบง
ออกเปน ๓ ขนธดวยกน คอ ๑. เวทนา เสวยอำรมณ สข ทกข
เฉยๆ ๒. สญญา ควำมจ�ำไดหมำยร ๓. สงขาร ควำมคดปรงแตง
วตก วจำร วจย สงสย พอใจ ไมพอใจ เปนตน สวนนำมจตก
เปนธำตร เปนสภำพธรรมชำตทรบรอำรมณ กำรเจรญปญญำเพอ
ควำมรแจงเหนจรงกตองอำศยกำรระลกใหจรดสภำวะรปนำมท
ปรำกฏ แตวำในกำรปฏบตจรง ผปฏบตใหมยงไมสำมำรถจะระลกร
สภำวะรปนำมได กจ�ำเปนตองอำศยรกรอบนอกไปกอน ถำจะ
อปมำกเหมอนสภาวะรปนามเปนแกนใน อนเปนเปาหมายใน
การเจรญสตทจะตองเขาไประลกร แตวาผปฏบตกอาศยกรอบ
นอกไปกอน ก�ำหนดร กรอบนอก แลวคอยเชอมโยงเขำไปร
ถงแกนใน คอสภำวะรปนำม
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
33
ในสวนของกรอบนอก กมหลำยๆ อยำงทพระพทธเจำ
ไดแสดงไว ไดแก ๑. ลมหำยใจเขำออก ถำทำนทมควำมถนด
ทจะระลกรลมหำยใจเขำออกไดกระลกรลมหำยใจเขำออก วธ
กำรก�ำหนดลมหำยใจเขำออก กใหตงสตระลกร หำยใจเขำ....ร
หำยใจออก....ร หำยใจเขำยำวกรชด หำยใจออกยำวกรชด หรอ
ไม หำยใจเขำสน ออกสนกรชด มสตรอยตลอดกองลมหำยใจเขำ
กองลมหำยใจออก รจกปรบผอน ผอนระงบลมหำยใจเขำออก
ใหด นกเปนเรองกำรก�ำหนดลมหำยใจ ถำหำกวำไปเพง ไปบงคบ
มำกกจะท�ำใหเกดกำรอดอดขดตงแนน เพรำะฉะนนกตองปรบ
ใหสบำย หำยใจเขำใหสบำย หำยใจออกใหสบำย เพยงแตมสต
ตำมระลกรไปเทำนน เมอกำรปฏบตสำมำรถด�ำเนนเจรญสตก�ำหนดร
ลมหำยใจเขำออกไดตอเนอง จตใจกตงมนเปนสมำธ
จำกนนกจะระลกรเชอมโยงเขำไปสแกนใน อนเปนเปำหมำย
ของกำรปฏบต จะไมใชวำอยแคลมหำยใจ จะตองระลกเขำไปรถง
แกนใน แตวำเบองตนตองอำศยลมหำยใจไปกอน เพอใหจตใจ
ตงมนเปนสมำธ ตดควำมคด ควำมฟงซำน เรองรำวภำยนอก
อะไรตำงๆ ออกไป จตใจตงมนดกนอมระลกเขำไปสแกนใน คอ
รปนาม รปทกำย กมควำมเยน ควำมรอน ควำมออน ควำมแขง
ควำมหยอน ควำมตง เปนรปธรรมตำงๆ นำม กเปนควำมรสก
กรอบวปสสนา
34
รสกตง รสกหยอน รสกไหว รสกแขง ออน เยน รอน รสกสบำย
ไมสบำย เปนนำมธรรม
หรอวำจตทมสตเขำไปท�ำหนำทก�ำหนดร เขำไปร เขำไป
พจำรณำเปนนำมธรรม เวลำทควำมไหวก�ำลงปรำกฏ มกำรระลก
ร กจะเทำกบวำมควำมไหวอยำงหนง มจตทเขำไปรควำมไหว
อยำงหนง ควำมไหวๆ นกเปนรปธรรม จตทเขำไปรควำมไหวกเปน
นำมธรรม ควำมตงๆ เปนรป จตทเขำไปรบรเปนนำม ควำมแขงๆ
เปนรป จตทเขำไปรบรเปนนำม นกจะระลกใหจรดสภำวะของรป
ของนำมทปรำกฏ นำมทปรำกฏทำงตำ ทำงห ทำงจมก ทำงลน
ทำงกำย ทำงใจ มเสยง - มไดยน มส - มกำรเหน มกลน - มรกลน
มรส - มรรส มโผฏฐพพะ เยน รอน ออน แขง หยอน ตง ใน
ควำมรสกมเวทนำ สบำยเปนสขเวทนำ ไมสบำยเปนทกขเวทนำ ก
ก�ำหนดรใหจรดสภำวธรรมเหลำน นำมธรรมทปรำกฏทำงจตใจ
ใจกจะมควำมนกคด กใหระลกร เวลำจตคดนก ใจมควำมรสก
ขนมำ ประกอบดวยเวทนำ ท�ำใหร สกสบำยใจหรอไมสบำยใจ
หรอเฉยๆ กระลกร ใจทสญญำ สงขำรเขำประกอบ ท�ำใหจตใจ
จ�ำไดหมำยร ท�ำใหจตปรงแตง เกดควำมพอใจ ไมพอใจ รเรอง
รรำวตำงๆ สตกจะระลกรเขำมำถงจตใจทก�ำลงปรำกฏ
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
35
เพรำะฉะนนเบองแรกอำศยกรอบนอก คอ ก�ำหนดลม
หำยใจเขำออก แลวกเชอมโยงเขำมำร แกนใน คอ รปธรรม
นำมธรรมทก�ำลงปรำกฏ จนกระทงเหนควำมเปลยนแปลงเกดดบ
ของรปนำม เหน อนจจง ทกขง อนตตำ จะเกดวปสสนำ เปน
ปญญำรตำมควำมเปนจรงขนมำ
บำงทำนไมถนดทจะก�ำหนดลมหำยใจเขำออก ร สกวำ
ก�ำหนดไปอดอด ขด ตง แนน กใชกรรมฐำนอนได เปลยนจำก
ลมหำยใจมำก�ำหนดรในทำนงหรอวำยนหรอเดน อรยำบถใหญ
ยน เดน นง นอน มำใหสตระลกอยกบกำย รกำยในทำทก�ำลง
เดนอย รกำยทก�ำลงยนอย รกำยทก�ำลงนง นอน ใหรอย จตใจก
ตงมนอยกบกำย ตดควำมคด ควำมนก ควำมวนวำยอะไรออก
ไปได ถำสตมำเกำะมำรอยกบกำย เหนกำยยน กำยเดน กำยนง
กำยนอน เมอร สกวำจตใจตงมนอย กบกำย อย กบเนอกบตว
จำกนนกจะระลกร เขำไปสแกนใน เขำไปรบรรปนำมทปรำกฏ
เหมอนกน จะดลมหำยใจกตองเขำไปร ทรปนำม จะก�ำหนดด
อรยำบถ ยน เดน นง นอน กตองเขำไปรถงรปนำมทปรำกฏ ไป
สงเกตควำมรสก รสกเยน รสกรอน ออน แขง รสกหยอน ตง
รสกสบำย รสกไมสบำย รสกในจตใจมควำมสงบ มปต มควำมสข
มสภำพรบร รสกอย อยำงนเปนกำรระลกเขำมำสแกนใน กจะม
กรอบวปสสนา
36
โอกำสเหนควำมเปลยนแปลง เกดดบ เหนรป เหนนำมทเกดขน
หมดไป ดบไป ตำมเหต ตำมปจจย ไมเทยง เปนทกข เปนอนตตำ
เปนปญญำขนมำ
ในสวนของกรอบนอกกยงมอยำงอนอก มอรยำบถยอย
อรยำบถยอยตำงๆ บำงทำนกจะถนดในกำรทจะก�ำหนดรในอรยำบถ
ยอย กำรค กำรเหยยด กำรกม กำรเงย กำรแล กำรเหลยว ให
ท�ำควำมรสกตว ท�ำควำมรสกตวในขณะใชอรยำบถยอย
“อภกกนเต ปฏกกนเต สมปชานการ โหต”
พงท�ำควำมรสกตวในขณะกำวไปขำงหนำ ถอยกลบมำขำง
หลง
“อาโลกเต วโลกเต สมปชานการ โหต”
พงท�ำควำมร สกตวในขณะแล ในขณะเหลยว เวลำมอง
เวลำแลกใหรสกตว เวลำหนซำยหนขวำกรตววำก�ำลงหน เวลำกม
เวลำเงยท�ำควำมรสกตวไว
“สมญชเต ปสารเต สมปชานการ โหต”
ท�ำควำมรสกตวในขณะคอวยวะเขำ เหยยดอวยวะออก เวลำ
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
37
งอแขนเหยยดแขน งอขำ เหยยดขำ งอตว เหยยดตว ใหท�ำ
ควำมรสกตว รทวพรอมในขณะทก�ำลงเหยยด ก�ำลงงอ เปนตน
“อสเต ปเต ขายเต สายเต สมปชานการ โหต”
ท�ำควำมรสกตวในขณะรบประทำน ในขณะเคยว ในขณะ
ดม ในขณะลมรส ท�ำควำมรสกตวขณะทรบประทำนอำหำร ตอง
เจรญสตระลกรกำรเคยว กำรลมรส กำรดม
“สงฆาฏปตตจวรธารเณ สมปชานการ โหต”
พงท�ำควำมรสกตวในขณะทรงผำสงฆำฏ บำตร และ จวร
พระภกษในชวตประจ�ำวนกจะมเกยวของเรองจวร เรองบำตร
เรองสงฆำฏ ในกำรใชนงหม จวร สงฆำฏ อมบำตร ใหท�ำควำม
ร สกตวอย หรออยำงญำตโยมกมกำรน งหมเสอผำ ในกำรถอ
ภำชนะ หยบจบภำชนะ ใหรเนอรตวไว
“อจจารปสสาวกมเม สมปชานการ โหต”
พงท�ำควำมรสกตวในขณะถำยอจจำระปสสำวะ
จะเหนวำตองเจรญสตทกหนทกแหง ไมใชวำจะเจรญสตอย
เฉพำะเวลำมำนงหลบตำขดสมำธอยเทำนน ก�ำลงเคลอนไหว ก�ำลง
กรอบวปสสนา
38
ท�ำอะไรอยในชวตประจ�ำวนใหเจรญสตทงหมด เพรำะฉะนนใน
กำรปฏบต ถำเรำไดพยำยำมเจรญสตในอรยำบถยอย กำรปฏบต
กำรพฒนำ มนกจะไวขน เพรำะวำเปนกำรรกษำจตใจใหมสตอย
เสมอ แตถำไมเจรญสตในอรยำบถยอยกจะขำดสตไปมำก กเลส
เขำมำแทนท จตใจเลอนไหลไปในอำรมณอดต อนำคต มนกมำ
ตดรอน สต สมำธ ปญญำทก�ำลงสงสมอยน เพรำะฉะนนผปฏบตก
ตองพยำยำมเจรญสตในอรยำบถยอย ในอรยำบถใหญ ในอรยำบถ
ตำงๆ ไวทงหมด เมอกำรระลกรในอรยำบถยอยตำงๆ เปนไปดวยด
จตใจกจะตงมน รเนอรตวไดมำก จำกนนกจะระลกรเขำสแกนใน
เขำไปรถงรปถงนำม ก�ำหนดรรปนำมทก�ำลงปรำกฏอย ขอส�ำคญ
กคอตองใสใจระลกร รปนำมใหตรง รปเยน รปรอน รปออน
รปแขง รปหยอน รปตง รปส รปเสยง รปกลน รปรส นำมเหน
นำมไดยน นำมร กลน นำมร รส นำมร สกสมผส นำมคดนก
นำมพอใจ นำมไมพอใจ นำมวตก วจำร วจย สงสย เปนตน
จะตองใสใจระลกรเขำมำสรปนำมทก�ำลงปรำกฏเปนสวนแกนใน
อำศยก�ำหนดรอรยำบถยอยเปนกรอบนอกเพอเชอมโยงเขำมำร
ถงแกนใน
ยงมวธกำรปฏบตในกรรมฐำนอนๆ อก บำงทำนไดรบค�ำสอน
เรองกำรพจำรณำอำกำร ๓๒ พจำรณำเหนเปนของปฏกล รสก
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
39
ถกอธยำศยกน�ำมำเจรญ น�ำมำปฏบต จตใจกจะเขำไปสควำมสงบ
ระงบไดงำย เชน พจำรณำอำกำร ๓๒ รำงกำยนประกอบดวย
อวยวะตำงๆ เบองบนตงแตปลำยเทำขนไป เบองต�ำแตปลำยผม
ลงมำ มหนงหมอยโดยรอบ เตมไปดวยของไมสะอำดมประกำร
ตำงๆ มผม มขน มเลบ มฟน มหนง มเนอ มเอน มกระดก ม
หวใจ มปอด มตบ มมำม มด มเนอ มเลอด มน�ำเหลอง น�ำตำ
น�ำลำย อจจำระ ปสสำวะ เปนตน พจำรณำมำกๆ แยกแยะให
เหนเปนของไมสะอำดกเปนของปฏกล โดยสกไมสะอำด โดยกลน
โดยสณฐำน โดยทเกดกไมสะอำด มนตองซม ตองไหลออกมำตลอด
เวลำ เพรำะวำมนเตมไปดวยของไมสะอำด ไหลออกมำตำมทวำร
เชน ขตำ ขห ขฟน น�ำมก เสลด น�ำเหงอ น�ำอจจำระ ปสสำวะ
อะไรตำงๆ ซมไหลออกมำ ขบออกมำตำมรำงกำย ตองมำอำบน�ำ
ใหมกนอยประจ�ำ ไมเชนนนกสงกลนเหมน นเขำเรยกวำรำงกำยน
เปนของไมสะอำด กำรพจำรณำอยำงน กเปนกำรเจรญกรรมฐำน
จตใจกจะสงบจำกกำม สงบจำกนวรณ เมอจตปรำศจำกกำม
ปรำศจำกนวรณ กท�ำใหเขำถงควำมสงบได
จำกนนกจะระลกรเขำมำสแกนใน คอรปนำม งำนพจำรณำ
ผม ขน เลบ ฟน หนง มนยงดแบบสมมตอย ยงเหนเปน
รปรำง เปนควำมหมำย แตกท�ำใหจตสลด สงบ สงเวช จำกนน
กรอบวปสสนา
40
กจะระลกเขำมำสรปนำม สภำวะจตทสลดเปนอยำงไง สงบ จตม
ควำมสลดสงเวช จะเปนนำมธรรม จตมสมำธ สงบ เปนนำมธรรม
จตเปนอยำงไร กำยเปนอยำงไร รสกถงไหน ระลกเขำมำหำรป
หำนำมทปรำกฏ จนเหนควำมหมดไป ดบไป เปนอนจจง ทกขง
อนตตำ เปนปญญำเกดขน หรอวำในสวนของกรรมฐำนอนๆ
บำงทำนกพจำรณำกำยเปนธำต แยกกำยเปนธำตดน น�ำ ลม ไฟ
กำยนประกอบดวยธำตตำงๆ สวนใดทแคนแขงกเปนธาตดน
สวนทเอบอำบ ซมซำบ ไหลเกำะกมกเปนธาตน�า สวนทรอน
เปนไฟ เปนไออ น กเปนธาตไฟ สวนทพดในทอง ในไส พด
ในตว ลมหำยใจกเปนธาตลม รำงกำยนประกอบขนมำดวยธำต
ดน น�ำ ลม ไฟ ทประชมกนอย มนยงด�ำรงชวตอยได เพรำะวำ
ธำตยงอำศยกนอยได แตบำงครงบำงครำว ธำตบำงอยำงก�ำเรบ
ธำตไฟก�ำเรบรอนขน เปนไข ปวย หรอเรำปฏบตไปบำงครง จต
ไปด ไปก�ำหนดร ในกำย เปนกำรไปเคยว ธำตไฟมนกจะเพม
มำก มนจงรอน บำงทเหงอแตก เหงอไหลไคลยอย รอน บำงครง
ธำตลมก�ำเรบ ลมในทองในไส ดนเสยดแนน บำงครงกธำตดน
ท�ำใหกำยมนไมเบำ มนหนก มนแขงกระดำง ธำตน�ำก�ำเรบ
บำงทกถำยมำก เกดกำรอำเจยน อะไรตำงๆ
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
41
รำงกำยประกอบดวยธำตดน น�ำ ลม ไฟ ไมมตวเรำของเรำ
ไมมสตว บคคล เปนเพยงแตธำตประกอบกน กำรพจำรณำอยำงน
กยงเปนสมมตอย เพรำะตองใชควำมคด ใชกำรพจำรณำ แต
กท�ำใหเกดควำมสลด สงบ สงเวช แลวจำกนนกจะนอมรเขำส
แกนใน เขำไปรถงรป ถงนำม จงเหนตวสภำพทเปนจรง ใจท
ก�ำลงสงบอย ใจทก�ำลงพจำรณำอย สตทระลกรอย ควำมเพยร
ทก�ำลงปรำกฏอย ปต อมเอบใจ ทก�ำลงปรำกฏ หรอวำมควำม
สขใจ มควำมสงบใจ มจตใจสม�ำเสมอเปนกลำง ก�ำหนดรเขำมำ
ใหสสภำวะของรปธรรม นำมธรรม ทสดกจะพจำรณำเหนควำม
เกด ควำมเสอม ควำมดบไป ของรป ของนำม ใหรสกถงควำม
ทวำรปนำมน มนไมเทยง ไมจรงยงยน มกำรเกดขนตำมเหต
ตำมปจจย หมดไปตำมเหตตำมปจจย บงคบไมได ไมใชตวตน
ไมใชตวเรำของเรำ กจะเกดเปนวปสสนำญำณขนมำ
อำศยกำรพจำรณำธำตกอน กพจำรณำเหมอนเปนกรอบ
นอก บำงคนถนด รสกวำถกอธยำศยกน�ำมำปฏบต นอกจำกน
พระพทธเจำแสดงเรองกำรพจำรณำกำยเปนซำกศพ เพอให
เหนเปนของไมงำม อำจจะมศพจรงๆ ใหพจำรณำดจำกศพ
จรงๆ ศพชนดตำงๆ ททำนแสดงไวกม ๙ ชนด ศพทขนอด
ขนพอง น�ำเลอด น�ำหนองไหล ศพทถกตดเปนชน อวยวะกระจด-
กรอบวปสสนา
42
กระจำย หรอวำเหนเปนซโครง เปนโครงกระดก มเลอด มเนอ
มเอนรงรด อะไรอยำงน ศพกมลกษณะสภำพตำงๆ นอมเขำ
มำสกำยของตนเอง กำยของตนเองกเปนอยำงนเหมอนกน ทสด
แลวกำยกเปนซำกศพอยำงน ตอนนยงนงอย เดนได พดได เพรำะ
ยงมจตวญญำณอย พอจตวญญำณละไปแลว รำงกำยน กนอน
แนนงถมทบแผนดน ประดจดงทอนไมและทอนฟน หำประโยชน
มได ในทสดกแขง ตวแขง ขนอด ขนพอง น�ำเลอดน�ำหนองไหล
ผวแยกแตก ปร ดนไปสวนดน น�ำไปสวนน�ำ ลมไปสวนลม ไฟไป
สวนไฟ สงขำรชวตยอมหนไมพนสภำพอยำงนทกคน ไมมอะไรจรง
ยงยน เทยงแทถำวร เรำจะหวง เรำจะหวง จะหลงรกหลงชอบ
อยำงไรมนกไมฟง แมวำยงไมถงกบสนชวต รำงกำยนทจรงแลว
กเปนของไมสะอำด เปนของไมงำมมำแตตน พจำรณำไป นงอย
ขำงในกเปนโครงกระดก ดกไมงำม พจำรณำไปตำงๆ จตใจมน
สลด สงบ สงเวช จำกนนกจะนอมรเขำไปสรปนำมเปนแกนใน
ใจทสงบ ใจทมควำมอมเอบ ใจทวำงเฉย ใจทเปนผรผด ระลก
เขำมำสสภำวะรปนำม
เพรำะฉะนน บำงคนใชกรรมฐำนทเปนกรอบนอก เหน
รำงกำยเปนโครงกระดก เปนซำกศพกแลวแต กเอำมำก�ำหนด
พจำรณำไป พจำรณำใหเหนถงควำมไมจรง ควำมไมยงยน ควำม
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
43
ไมสวยงำม ควำมเปนของไมสะอำดกตำม แลวจงนอมก�ำหนดร
เขำสรปนำมภำยใน ดใจ ดจต ดควำมรสก พอก�ำหนดดมำทจตใจ
ร ทจตใจ ภำพเหลำนนกหำยไป มำรจตร ใจแทน รสภำวะของ
นำมธรรม เหนควำมหมดไป สนไป เปนอนจจง ทกขง อนตตำ ก
เปนปญญำขนมำ
เพรำะฉะนนจะเหนวำกำรปฏบตในสวนของเบองตน ขนตน
ขนด�ำเนน ซงเปรยบเสมอนเปนกรอบนอก กมหลำยๆ อยำง กำร
ปฏบตจงไมใชวำจะตองท�ำเบองตนเหมอนกน บำงคนถนดอยำงไร
กท�ำอยำงนน ถนดจะก�ำหนดรลมหำยใจกวำกนไปเรองลมหำยใจ
ถนดก�ำหนดอรยำบถใหญ ยน เดน นง นอน กก�ำหนดรอรยำบถ
ใหญ ถนดจะระลกรอรยำบถยอยกระลกรอรยำบถยอย หรอวำกใช
กรรมฐำนหลำยอยำง เชน เวลำนงกก�ำหนดลมหำยใจเขำออกหรอ
ก�ำหนดอรยำบถนง บำงครำวกก�ำหนดรอรยำบถนง บำงครำวกมำ
รลมหำยใจเขำออก หรอบำงครำวพจำรณำเหนอำกำร ๓๒ เหน
รำงกำยเปนของปฏกล กถอวำปฏบตใหมนอยในกรรมฐำนเหลำน
เวลำเดนไปกก�ำหนดร อรยำบถใหญ เดนกก�ำหนดร กำยทเดน
หรอยนก�ำหนดรกำยทยน หรอแมแตเวลำไปนอนกก�ำหนดรกำย
ทนอน หรออรยำบถยอยกตองก�ำหนดร
กรอบวปสสนา
44
กรรมฐำนเหลำนเรำกมใชหลำยอยำง ใชเรองสมปชญญะ-
บรรพ กำรก�ำหนดท�ำควำมรสกในอรยำบถยอย ก�ำหนดรในอรยำบถ
ใหญ ก�ำหนดรในลมหำยใจเขำออก หรออำกำร ๓๒ พจำรณำ
เหนเปนของปฏกล แยกกำย ธำตดน น�ำ ลม ไฟ หรอพจำรณำ
ซำกศพ ท�ำไดทงหมด ใหจตใจเรำอยกบกำย อยกบใจ แลวกรวมร
เขำสสภำวะรปนำม พอเขำไปสสภำวะรปนำม ทสดกจะปลดสมมต
ปลดรปรำงสณฐำนของกำย ปลดควำมหมำยออกไป ภำพนมต
ภำพอะไรตำงๆ รวมทงภำพรปรำงสณฐำนรำงกำยของตวเองก
หำยไป เพรำะมนเปนสมมต เหลอแตสภำวะและสตจรดกบสภำวะ
มนจะไมมรปรำงแขนขำหนำตำของกำย มแตควำมรสก ควำมไหว
มแตใจทรบร ผปฏบตกอยำไปตกใจ และไมตองไปตำมหำคนหำ
รปรำงมำอก ใหปลอยไป เพรำะวำมนเปนสมมต คนใหมๆ กอำจ
แปลกใจ ตกใจ เอะ แขนขำไมม ล�ำตว ศรษะหำยไปไหน ตกใจ
กลว ปถชนคนเรำอดกลวตำยไมได กเลยไปหำตวหำตนตำมสมมต
ทเคยชน อยกบสมมตมำนำนจนเหมอนกบเปนตวตน เปนของจรง
แตทจรงเรำอยกบของปลอมอย จตมนจ�ำ มนแตงปรง จงมรปรำง
สณฐำนขนมำ พอจตไมปรงไมแตง ไมจ�ำ ไมประดษฐ กเลยไมม
เพรำะสงเหลำนเปนของทไมมจรง เกดจำกกำรปรงของจต
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
45
เพรำะฉะนนเมอรปรำงแขนขำหนำตำหำยไป กปลอยให
หำยไป ใหระลกรอยกบควำมรสกทปรำกฏอย โดยไมตองมรปรำง
อยำงรสกไหว รสกกระเพอม รสกกระเทอน รสกเยน รอน รสก
สบำยกำย ร สกไมสบำยกำย แลวกร ควำมร สกของจตของใจ
ยงรสกมใจทรบร มใจทรสก มจตทตรกนก มควำมรสกในจตใจ สต
จะระลกใสใจอยกบสงเหลำน โดยไมตองมรปรำงสณฐำน ทน
บำงทำนพอมสมำธ ลมหำยใจเบำ ละเอยด ไมรสก รปรำงไมม
แขนขำไมม แลวกเลยหำสภำวะไมเจอ จบสภำวะไมออก จบควำม
เยน ควำมรอน จบจตจบใจ หำไมถก กเลยวำงเปลำไปหมด
ไดแตควำมวำง มควำมสงบ นงวำง อยำงนกตกไปสสมมตอก
สมมตโดยควำมไมมอะไร วำงเปลำ แตทจรงมจตผรอย จตทก�ำลง
ร ควำมวำงนนแหละ เปนสภำวะทปรำกฏ ตองใสใจมำใหถก
จตขณะนน อำจจะมควำมสงบอย หรอมควำมสขอย หรอมปต
ควำมอมเอบใจอย หรอวำมสญญำจ�ำไดหมำยร หรอมควำมตรก
นกอยในนน กใหระลก ระลกใสใจ สงเกตสภำวะของนำมธรรม
ในจตใจ แลวกจะตอยอดขนมำ ไมเชนนนจะเปนเพยงสมถะ
นง วำง เพรำะมนนงวำงกจะเปนแตสมถะ เปนสมำธ ฉะนนถำ
ใสใจเขำมำทจต เจอจต เจอใจ เจอผร เจอควำมรสก กจะมโอกำส
เหนจตใจ นำมธรรมเหลำนมกำรเปลยนแปลง มเกดดบ ไมใช
ตวเรำ ไมมตวตนในควำมเปนเรำของเรำ เกดเปนปญญำขนมำ
กรอบวปสสนา
46
เปนวปสสนำญำณขนมำ
เพรำะฉะนนทน�ำมำแสดงใหทำนทงหลำยไดฟงกใหมองเหน
เคำโครง โครงสรำงของกำรปฏบต จะไดปฏบตไปไดถก วำกำร
ปฏบตกมขนตอนด�ำเนน ขนตนอำศยกรอบนอกตำงๆ กนไป
ในทสดกตองโยงเขำมำสรปนำมใหเปนใหได
อกประกำรหนงทตองฝกหดใหเปนกคอการวางใจใหถก
จะตองปลอยวำง เปนกลำง วำงเฉยใหเปน อยำท�ำดวยควำมเพง
บงคบ กดขม ทะยำนอยำก จตใจจะไมเปนกลำง ปฏบตแบบ
ทะยำนอยำก จะเอำใหได จะเอำใหสงบ จะเอำใหนง กลวจะเผลอ
บงคบจดจอ จดจอง จตใจจงไมโปรง ไมเบำ ไมออนโยน ไมนม
นวล แขงกระดำง เครงตง เครงเครยดขนมำอก ดไมดกปวด
ศรษะอก ถำปฏบตแลวเครงเครยดอยำงนถอวำเรำวำงใจไมถก
แลว กำรปฏบตวปสสนำตองเปนไปเพอควำมผอนคลำย ตอง
ไมเครยด ปฏบตไปแลว สมองยงคลคลำย จตใจปลอดโปรง มนจง
จะถกตอง ถำท�ำไมถกกจะตดขด อดอด ขดเคอง ถำท�ำถก
ลงรอง ลงรอย รำงกำยจตใจกจะออน จะเบำ คอควรแกกำรงำน
ก ร อ บ ว ป ส ส น ำ
เขมรงส ภกข
47
เพรำะฉะนนกตองรจกวำงใจใหถก ใหรจกปลอย รจกวำง
ถำรสกเพง รสกทะยำนอยำกกใหรทน ตองละวำง ปลอยวำงออก
ไป และกำรปฏบตกจะตองอำศยระลกใหเปนปจจบน ก�ำหนดร
รปนำมทก�ำลงเปนปจจบน หรอทก�ำลงปรำกฏ หมดแลวกแลวไป ร
รอนใหม รรปใหม นำมใหม รปใหม นำมใหม ซงมอยตลอดเวลำ
ถำเรำมวไปคดไปพจำรณำในรปนำมเกำ อนใหมกไมร กวำจะ
กลบมำรสภำวะรปนำมกผำนไปมำกมำย เพรำะฉะนนอยำไปพะวง
อยำไปตดอยในอำรมณอดต อนำคต ยงไมร แจงกตองผำนไป
ผำนไป ตงสตอยกบสภำวะทก�ำลงปรำกฏ ปรำกฏ ปรำกฏ มนจะ
รแจงขนมำในฉบพลนทสตเทำทนตอรปตอนำมในปจจบนนนแหละ
ควำมรเหน อนจจง ทกขง อนตตำ อยในปจจบนนนแหละ ปญญำ
กท�ำงำนพรอมในขณะนน เพรำะฉะนนหนำทกคอระลกรใหตรง
สภำวะรปนำม ใหเปนปจจบน แลวกวำงใจใหถก ไมเพง ไมเผลอ
ไมยนด ไมยนรำย ปลอยวำง สกแตวำ ร ละ สละ วำง อยเสมอๆ
วนนคงพอสมควรแกเวลำ ขอยตไวแตเพยงเทำน ขอควำมสข
ควำมเจรญในธรรม จงมแกทกทำนเทอญ
49
นะมตถ ระตะนตตะยสสะ ขอถวำยควำมนอบนอมแด
พระรตนตรย ขอควำมผำสกควำมเจรญในธรรม จงมแกญำตสมมำ
ปฏบตธรรมทงหลำย
ตอไปนจะไดปรำรภธรรมะ ตำมหลกค�ำสงสอนขององค
สมเดจพระสมมำสมพทธเจำ เพอเปนกำรสงเสรมศรทธำปสำทะ
คอควำมเชอควำมเลอมใส ทจะเปนเหตเปนปจจย น�ำมำซงควำม
พำกเพยร เพอสต สมำธ ปญญำ ยงขนไป
กำรฟงธรรมถอวำเปนสวนหนงทส�ำคญในกำรสรำงเสรม
ศรทธำปสำทะ แลวถำขำดศรทธำเสยแลว ธรรมอนๆ กมำไมได
เกดไมได ควำมเพยรกถอยหลง เพรำะฉะนนศรทธำจงเปนสง
บญกศลดจญาตคอยตอนรบ
กรอบวปสสนา
50
ส�ำคญทจะตองปลกสรำงใหเกดขน จำกกำรฟง จำกกำรคด
พจำรณำใหด เพอใหเรำมก�ำลงใจ อำจหำญรำเรงในกำรท�ำควำมด
ใหเหนควำมดเปนเรองด เปนคณ เปนประโยชน จะไดเอำชนะ
ควำมเกยจครำน เอำชนะควำมตระหนออกไป คนทไดท�ำควำมด
ไว ไดท�ำบญกศลไว กจะเปนผลรอไวขำงหนำ ผลเกดขนทนท
อยำงบคคลทใหทำน เมอไดถวำยทำนแลว ผลกปรำกฏขนในโลก
สวรรคทนท วมำนเกดขนรอไวทนท ขณะทถวำยทำนเสรจลง
ในขณะนน วมำนทพยกเกดขนบนสรวงสวรรคทนท อนนเปนสง
ทมหลกฐำนยนยนในเหตกำรณทเกดขน
เรองมอย ว ำ ในสมยทพระพทธเจำยงทรงพระชนมชพ
อยในครงนนพระพทธเจำ ประทบอยทปำอสปตนมฤคทำยวน
แขวงเมองพำรำณส มบตรคหบด ชอนนทยะ เปนผ มควำม
เลอมใสศรทธำ ไดตงกองกำรกศล มกำรบรจำคทำนใหกบ
คนอนำถำ คนก�ำพรำ เปนตน และกไดท�ำกศลท�ำบญตำงๆ
ครงหนงไดฟงธรรมเกดศรทธำ จงไดบรจำคทรพยสรำงศำลำ
จตรมขในปำอสปตนมฤคทำยวนนน ในศำลำนนมสมข มหองอย
สหอง กไดตงเตยงตง มเครองใชเปนตนในศำลำนน และในวนท
ถวำยศำลำนน กไดนมนตพระพทธเจำ พรอมดวยพระภกษสงฆ
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
51
สำวกมำฉนภตตำหำร ไดถวำยทำน โดยมพระพทธเจำเปนประมข
แลวกไดถวำยศำลำพรอมทงเตยงตงเครองใชในศำลำนน ดวยวธ
หลงน�ำทกษโณทกกบพระพทธเจำ เปนขอสงเกตอยำงหนงวำ
ในสมยนน เวลำถวำยสงของทยกประเคนไมได เขำใชวธรนน�ำลงส
พระหตถของพระพทธเจำ เหมอนกบเวลำพระรำชำจะพระรำชทำน
สงใด พระองคกจะรนน�ำทกษโณทกใหแกบคคลนน
สมยเรำน ยกไมไดกตอสำยสญจนประเคน ไมมใครเอำน�ำ
มำรนใสมอพระสงฆ ทจรงกท�ำได คอใหเปนพธวำไดถวำยศำลำ
ถวำยกฏ ใชน�ำเปนสอในกำรถวำย ในสมยนนใชวธหลงน�ำ
ทกษโณทกลงบนพระหตถของพระพทธเจำ ทเปนประธำนใน
หมพระสงฆ พอหลงน�ำทกษโณทกลงทพระหตถแลว ปรำกฏวำ
วมำนปรำสำททพยกบงเกดขนบนสวรรคทนท
ปรำสำททพยซงเตมไปดวยรตนะ ๗ ประกำร ไดผดขน
บนสวรรคชนดำวดงส สมบรณแลวดวยเทพนำร เหลำเทพอปสร
เทพธดำ มประมำณทวทกทศโดยรอบ ไกลออกไปถง ๑๒ โยชน
เบองบนถง ๑๐๐ โยชน เตมไปดวยนำงเทพอปสร โยชนหนง
ก ๑๖ กโลเมตร (๒๐ วำ เปนหนงเสน ๔๐๐ เสนเปนหนงโยชน
เอำมำคณดแลว โยชนหนงรำว ๑๖ กโลเมตร) นไกลออกไปถง
กรอบวปสสนา
52
๑๒ โยชนโดยรอบ เบองบนถง ๑๐๐ โยชน พอถวำยตรงนน
ปรำสำททพยกผดขนบนสวรรคชนดำวดงสทนท
เหตกำรณนกไดรขนมำโดยพระมหำโมคคลลำนะ พระมหำ
โมคคลลำนะทำนเปนผมฤทธมำก เปนอครสำวกเบองซำยของ
พระบรมศำสดำ เปนผเลศในทำงฤทธ ทำนกมกจะทองไปบน
สวรรคบอยๆ ทองไปบนสวรรค แลวกจะไปเหนวมำน เหนเทวดำ
มวมำนตำงๆ กจะถำมท�ำบญอะไร เทพธดำนนกจะตอบใหฟงวำ
ตอนเปนมนษยไดท�ำบญอะไรเอำไว แลวพระมหำโมคคลลำนะ
ทำนกลงมำเลำใหฟง
ในครำวนนทำนพระมหำโมคคลลำนะกขนไปบนสวรรค
ชนดำวดงส กไปเหนปรำสำททพยนแหละ เตมไปดวยรตนะ ๗
ประกำร มนำงเทพนำรมำกมำยโดยรอบ ทงทศเบองบนดวย
ทำนกเลยถำมนำงเทพธดำเหลำนนวำปรำสำทนเปนของใคร นำง
เทพธดำเหลำนนกบอกวำเปนของทานนนทยคหบด ซงตอนนก
ยงมชวตอยเปนมนษย บรรดำพวกเหลำเทพอปสรทงหลำยเหลำน
กไดมำคอยทจะบ�ำเรอทำนนนทยคหบด
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
53
บรรดำเทพอปสรเหลำนนกไดฝำกขำวพระมหำโมคคลลำนะ
ใหมำบอกกบทำนนนทยคหบดวำ พวกตนนไดคอยอยนำนแลว
ไมเหนมำสกท คอยจนระอำแลว ฝำกไปบอกวำใหขนมำเสวย
ควำมสขบนวมำนทเตมไปดวยกำมคณทงหลำยเหลำนเสยท ให
คดวำกำรละจำกโลกมนษยมำน เหมอนกบกำรทงถำดดน แลวให
มำใชถำดทองค�ำ ใหทำนนนทยคหบดพจำรณำอยำงนน
พระมหำโมคคลลำนะไดลงมำแลว กมำเขำเฝำพระพทธเจำ
กรำบทลถำมวำเปนไปไดไหม บคคลทยงมชวตอย ไดท�ำบญถวำย
ทำน ตนเองกยงมชวตอย แตวำมวมำนเกดขนแลวบนสวรรค
พระพทธเจำกตรสตอบพระมหำโมคคลลำนะวำ เรองนกเธอได
ฟงจำกนำงเทพอปสรบอกแกเธอแลว มใชหรอ ท�ำไมจงยงมำถำม
ตถำคตอก พระพทธเจำกร พระมหำโมคคลลำนะทำนกถำมซ�ำวำ
เปนไปไดหรอคนทยงไมไดตำยเลย แตวำมวมำน มนำงเทพอปสร
รออยแลว พระพทธเจำกจงตรสวำ อยำงนนแหละ มหำโมคคล-
ลำนะ อปมำเหมอนกบวำ บคคลทยนรอคอยญำตของตนเองทจำก
ไปนำน รอวนจะกลบมำ กยนคอยอยทหนำประต เมอเหนญำต
จะเปนพเปนนอง เปนพอเปนแมอนเปนทรก ทสนทสนมกนกลบมำ
กจะดอกดใจ ตอนรบขบส ตำงกรองบอก มำแลวๆ พอมำแลว แม
มำแลว พมำแลว นองมำแลว ดอกดใจ คอยตอนรบ ฉนใดกฉนนน
กรอบวปสสนา
54
พระพทธเจำตรสไววำ บคคลทท�ำบญไวจะมวมำนและ
เทพอปสรคอยรอรบอย เมอบคคลนนละจำกโลกมนษยไปเกดทนน
ญำตๆ เขำกจะดใจ รอตอนรบ ตำงคนตำงกวำขอฉนกอนๆ
ตำงคนตำงกรอเพอจะใหกำรปรนเปรอ มเครองบรรณำกำร ม
ของทพย ๑๐ ชนดมำคอยรอรบอย
พระพทธเจำตรสอยำงทเลำใหฟงนนวำ ญำตมตรทรอคอย
ญำตทจำกไปไกลไปตำงถนกลบมำโดยสวสด คนทรออยกดอกดใจ
ตำงคนกวำมำแลวๆ ฉนใด บคคลทท�ำบญไว บญทงหลำยกจะ
รอคอยอย ยอมตอนรบบคคลนน บคคลทท�าบญไว เมอละจาก
โลกนไปแลว บญนนเขากจะรอตอนรบอย เหมอนญาตทงหลาย
ทรอตอนรบบคคลอนเปนทรก นเปนเรองทยนยนวำ บญทบคคล
ท�ำไวนน มผลเกดขน มผลทนท ท�ำปบไดผลปบ รออยแลว ดำน
วตถนรออยแลว แตดำนนำมธรรมคอดำนจตใจนน กไดกบใจ
ของผนนทนท พอไดท�ำบญ จตกปลมปต อมเอบใจ มควำมสข
ใจเบกบำน หนำตำแจมใส นใหผลทำงดำนจตใจ เพรำะฉะนน
บญจงเปนสงทบคคลควรจะไดสะสมไว
“สโข ปญญสส อจจโย กำรสงสมบญ น�ำมำซงควำมสข”
โดยเฉพำะคนทมบญ ท�ำบญ รกษำศล เจรญภำวนำ
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
55
ไหวพระสวดมนต นเปนบญท�ำไวอยำงสม�ำเสมอ แมยำงเขำส
วยชรำกยงเปนผทไมหลง สตสมปชญญะจะด ถำเรำเปนผมบญ
หมนสวดมนต ไหวพระ เจรญภำวนำ ถอศล ฟงธรรม จะท�ำให
เรำแมเฒำชรำ กไมหลง หตำกยงใชไดด
วนนอำตมำ ไปแสดงธรรมกบโยมอำย ๙๘ กตองขออภย
โยมทนดวย เพรำะวำเมอเชำประกำศไปวำตอนบำยจะลงสอน
ลงน�ำปฏบต ลมไปวำมกจนมนต อยใกล ตรงบำนไมสวนไปทำง
วดใหญ กรสกยนดปรดำ ปลมใจ ไดไปเทศนใหคนแกอำย ๙๘ ฟง
กพยำยำมตงใจแนะน�ำ เมอพระเดนเขำไป แกยกมอไหว แกนอน
อยนะ เรำกรไดทนทวำ ตำแกตองยงดอย เหนพระเดนเขำมำแลว
แกยกมอไหวได แสดงวำตำตองด โดยทยงไมมใครบอกวำ
พระมำ ยกมอไหวเลย แลวกพยงใหลกขนนงได นงฟงธรรมได
อำตมำกใหรบศล ใหรบไตรสรณคมน รบศล กวำได กลำวค�ำไหว
พระได กลำวค�ำขอไตรสรณคมน รบศล ฟงธรรม อำตมำกพดอย
สกประมำณ อำจจะถง ๑ ชวโมง ทำยๆ นคงจะชกนงไมไหวแลว
ลกหลำนกเลยตองใหนอน ใหนอนฟง แตกยงพนมมอฟง คอดใจ
ปลมใจดวยวำคนแกอำยขนำดน หตำยงท�ำงำนได แลวกโดยเฉพำะ
อยำงยงใจยงด ใจอยในบญกศล
กรอบวปสสนา
56
อำตมำกพดเรองนใหฟง พดใหฟงถงอำนสงส พดใหฟงเรอง
ไตรสรณคมนทไดรบไปน วำรบไตรสรณคมนเปนบญอยำงไร ใหรกษำ
ศล ๕ ไว ใหเจรญภำวนำไว ใหพจำรณำสงขำร ใหเหนอนจจง
ทกขง อนตตำ กพดใหคนแกฟง ใหเตรยมตวเตรยมใจ ไมตอง
หวนไหวตอมรณภยทจะตองมำถงอยำงแนนอน ใหพจำรณำ
ใหยอมรบตอนทำยกไดถวำยสงฆทำน อำตมำกลกไปรบใกลๆ ให
ประเคนของ คออำยมำกๆ ท�ำบญได เพรำะฉะนน ถำหำกวำ
อำยมำกแลวกหลง ใจเลอะเลอน ไมรบร ถงมชวตอยกเหมอน
ตำยแลว อยำงนนคอท�ำบญอะไรไมได หมดโอกำสสะสมบญ
ผไมประมำทกจะเปนผทไมตำย ผประมำทถงมชวตอยก
เหมอนกบผตำยแลว พระพทธเจำตรสไว ผประมำทถงมชวตอย
กเหมอนกบตำยแลว หมำยควำมวำอยำงไร ผประมำทมชวตอย
กเหมอนกบตำยแลว ปมาโท มจจโน ปทง - ผประมำทมชวตอย
กเหมอนตำยแลว คอมนคำเทำกน ปกตเวลำคนตำยกท�ำอะไร
ไมไดใชไหม คนตำยไปแลวจะท�ำบญไมได จะไหวพระ จะสวดมนต
จะท�ำทำน รกษำศล ท�ำไมไดหรอก มนตำยแลว แตคนเปนท
ประมำทน คอจตไมคดจะท�ำควำมดอะไร ทำนกไมเอำ ศลก
ไมรกษำ ภำวนำกไมเจรญ กมคำเทำกนกบคนตำย จะมชวตอย ก
ไมไดท�ำอะไรใหเปนประโยชนกบตวเองเลย เปรยบเหมอนคนตำย
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
57
แลว คำเทำกน พระพทธเจำทรงตรส คนประมำทนนมชวตอย
กเหมอนคนตำยแลว แตผ ไมประมำทยอมเขำถงควำมไมตำย
ผไมประมำทยอมไมตำย
อปปมาโท มจจโน ปทง - ผไมประมำทยอมไมตำย กหมำย
ถงวำ ควำมดบทกข พระนพพำนเปนธรรมทไมตำย นพพำนเปน
ธรรมทไมตำย เรยกวำอมตธรรม หรอ อมฤตธรรมกได ธรรมท
ไมตำย คอไมมสภำพแหงกำรตำย เพรำะวำนพพำนนนเปนธรรม
ทไมมกำรอบตบงเกดขน จงไมมกำรตำย เปนธรรมทเปน อสงขต-
ธรรม เปนธรรมทไมปรงแตงดวยปจจยทงส จงไมมกำรเกด เมอ
ไมมกำรเกดกไมมกำรดบ หรอไมมกำรตำย ผไมประมำท คอผเปน
อยอยำงไมขำดสต เพยรปฏบตประพฤตธรรม ทำน ศล ภำวนำ
ยงขน จนเขำถงนพพำน เขำถงควำมไมตำย กเรยกวำไมตำยจรงๆ
เพรำะถงควำมไมตำย เพรำะหลดพนจำกกำรเกดกำรตำย พนจำก
กำรอบตบงเกดขน จงไมมกำรตำย จรงอย สรระรำงกำย มนกไป
ตำมเรองของมน มนกตองแตกดบ รำงกำยชวตน แตวำจตนน
สำมำรถจะเขำถงอมตธรรม เขำถงธรรมแหงควำมไมตำย เพรำะ
ฉะนนเปนสงทผ ทหวงควำมพนทกข กตองเขำถงควำมไมตำย
คออมตธรรม กตองเปนผไมประมำท
กรอบวปสสนา
58
ผมชวตอย ๑๐๐ ป แตประมำทอย กสคนทมชวตอยวนเดยว
ทไมประมำทไมได พระพทธเจำไดเคยตรสวำ กผใดไมเหนควำม
เกดขนและควำมเสอมไป พงเปนอย ๑๐๐ ป ควำมเปนอยวน
เดยวของผ ทเหนควำมเกดและควำมเสอม ยอมประเสรฐกวำ
ควำมเปนอยของผนน คนทมชวตอยวนเดยว แตเหนควำมเกด
เหนควำมเสอม ประเสรฐกวำคนเปนอย ๑๐๐ ป แตไมเหน
ควำมเกด ควำมเสอม ควำมเกด ควำมเสอมแหงสงขำร ของรป
ของนำม ของปรมตถธรรม ถำบคคลใดไดเขำไปรไปเหนได เหนรป
เหนนำม มนเกด มนเสอม มนดบ แมวนนนจะตำยลง มชวตอย
วนเดยวตำยลง กประเสรฐกวำคนเปนอย ๑๐๐ ป แตไมเหน
เรำกมำดวำเรำเหนหรอยง เรำอำยกปแลว ยงไมเหนควำม
เกด ควำมเสอมของสงขำร ตำยเสยกอน มนกไมประเสรฐ ไดชวต
มำไมประเสรฐ ตองท�ำใหเหนกอนจะตำย ตองใหเหนควำมเกด
ควำมเสอม โดยเฉพำะกำรรเหนจรงๆ ดวยญำณ ดวยปญญำ ดวย
กำรเจรญภำวนำ กำรรเหน กำรรแบบคดนกพจำรณำเอำ กอยำง
หนง กำรรเหนแจงรจรงๆ กอยำงหนง กำรรแบบคดนกพจำรณำ
เอำกยงไมใชเหนแจง แตกยงด ยงสรำงเมำ ยงละ ยงสละ ยง
สงเวช ยงเปนผลดละลงไปไดตำมสมควร แตถำเหนแจงจรงๆ มน
จะละไดเดดขำด
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
59
กำรพจำรณำใหเหน แลวกมกำรคดพจำรณำ ทงสงทผำนมำ
แลว ทก�ำลงเปนไปอย ทงทจะปรำกฏในอนำคต เรยกวำ มอดต
ปจจบน อนำคตเขำมำ วำเมอกอนนยงแขงแรง ยงเปนหนมเปน
สำว แขงแรง แตมำบดนกออนแอลง สงขำรไมเทยง เสอมไป หตำ
เคยด บดนกเสอมไป ตำทเคยแวววำวกฝำฟำง หทเคยฟงชดถนด
กตอตง ผมกขำว หนงกเหยยวยน เรยวแรงกถอยหลง พจำรณำ
ใหเหนควำมเสอมไป สนไป นบวนบำยหนำเขำไปสควำมแตกดบ
ยงไงกตองตำย ควำมตำยตองมำถงแนนอน พจำรณำอยำงน กเปน
สงทใหเกดควำมสงเวชได คดในทำงทวำ มนไมเทยง มนเสอมไป
สนไป แตมนยงไมเหนแจง ผทเหนจรงๆ นน ตองอาศยการมสต
ระลกรในปจจบน ไมไดเอาอดตมาคด ไมไดเอาอนาคตมาคด
รเหนความเสอมไปในปจจบนน เปนขณะๆ คอสตตองระลก
อยกบปจจบน ตองระลกรกำยใจทก�ำลงเปนไปอย ระลกศกษำ
เขำไปใหตรงตอธรรมชำตทก�ำลงปรำกฏอย
พระพทธเจำตรสวำ ไมเทยง เปนทกข เปนอนตตำ กมำ
พสจนดวำจรงไหม ควำมไมเทยงนน มนเปนไปอยทกขณะ คอมน
เปลยนแปลงอยทกขณะ ทเรำรสกวำไมเหนมนเปลยน นำนๆ ถง
จะเหนวำมนเสอม แตทจรงทกเสยววนาทมความเสอมสลายอย
มความเกดขนใหม มความเสอมดบไป ใหเหนอยำงน จงจะเปน
กรอบวปสสนา
60
กำรร เหน ร แจง ร ควำมจรง มนคดเอำกไมได คดเอำกไมใช
เหนแจง ในเนอ ในหนง ในอวยวะ ในรำงกำย มนมควำมเสอม
อยตลอด ทกขณะๆ จตใจกมควำมเสอม มควำมเปลยนแปลง
จตใจกมควำมเปลยนแปลง มควำมเกดดบ จะร จะเหนตอง
อำศยมสตตำมระลกร อย ระลกไปทกำย ระลกไปทใจ บอยๆ
เนองๆ เขำ เดยวกเหนควำมเกดควำมเสอมได
กำรจะรจะเหน กรตรงทมนมกำรผสสะนนแหละ เกดกำร
ผสสะขน ไมตองคดนะ ถำไมมกำรผสสะกสอไมได เชอมโยง
ไมถง เรำจะไปรกคอตองคดเอำนกเอำ จะรไดคอมนตองสอกน
ตองมอำยตนะเปนทเชอมตอ จงจะร กำรรจรงๆ ตองรตรงทม
อำยตนะภำยในภำยนอก มกำรผสสะเกดขนตรงนน เรำกร ได
ตรงนน ถำไมมกำรผสสะขนมำ กรไมได กตองคดเอำนกเอำ
กำยมอยแลว กมโผฏฐพพะมำกระทบ เยน รอน ออน แขง
หยอน ตง กระทบแลวรสก เยน รอน ออน แขง หยอน ตง เกด
ควำมรสกสบำย ไมสบำย ถำยงไมกระทบ กไมเหน ไมเจอวำ
มควำมรสก เยน รอน ตง หยอน ไหว สบำย ไมสบำย ถำเรำจะร
กนกเอำ วำกำยนจะตองมเยน มรอน มตง แตไมเจอสภำวะจรงๆ
จะเจอจรงๆ ไดกตองร ขณะทเกดกระทบสมผสกนอย ฉะนน
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
61
วป สสนาเขาจงว าต องระลกให เป นปจจบน ก�ำลงสมผส
ก�ำลงผสสะขน เยนกระทบกำยร สก นนแหละร ตรงนนทนท
ตงๆ มำกระทบกำย แลวกร สก กระลกตรงนนทนท แขงๆ
กระทบกำย รสกแขง รตรงนนทนท เยนบำง รอนบำง ออนบำง
แขงบำง หยอนบำง ตงบำง ตงๆ กระทบกำย กรสกตง เกดกำร
ผสสะขน รตรงนน ขณะนน ทนน นนแหละ จงเปนปจจยใหเหน
ควำมเกด ควำมเสอม ควำมดบ ขณะนนจรงๆ
เกดกระทบ เกดสมผส กมเวทนำอย สบำย ไมสบำย เปนสข
เปนทกข จะร จะเหนไดจรงๆ กตองร ในขณะนน ในขณะท
เกดกำรผสสะ เกดควำมร สก คอส งทจะให ร นนต องมอย
เปนอย เปนไปอย จะไปนกเอำคดเอำ ไมเหน ไมรจรง คดเอำ
กไดแตไมใชเหนจรง จะเหนจรงกตองระลกขณะทก�าลงปรากฏอย
ก�ำลงรสกอย เยนอย ตงอย แขงอย ไหวอย สบำยอย ไมสบำยอย
ทวๆ กำย มอยจรงๆ จะรจก จะเหนเสยงไดยน มนเกด มนดบ
มนเกด มนสลำยตว กตองรในขณะทเกดผสสะขน ทำงหจรงๆ
มอำยตนะภำยในคอประสำทห มเสยงเปนอำยตนะ ภำยนอก
กระทบกนแลว ไดยนเกดขน เกดกำรผสสะ โสตสมผสขน
ตรงนน ถำจะร เหนควำมเกด ควำมเสอม ควำมดบ กตองร
ตรงขณะนน เลยจำกนนไปแลวกไมรเหนจรงแลว ไดแตคดเอำ
กรอบวปสสนา
62
เดำเอำ จะรเหนควำมเกดควำมดบ กตองรใหทนตรงทรสก ไดยน
ดบ ไดยนเกดขน หมดไป
วปสสนำจงไมใชควำมคด แตมสตระลกสงทก�ำลงมปรำกฏ
พอไดยนปบ ระลกทนท ดบแลวแลวกน ระลกอนใหม ถงจะ
ไมเหนชด มนกดบแลว ถำจะไปเนนอก มนกไมมใหดแลว ไดแต
คดเอำ นกเอำ เพรำะตองปลอยใหผำน ดอนใหม มนมมำใหมอก
เดยวมนกมขนทำงตำ เหนขนมำทำงตำ เกดกำรผสสะขนทำงตำ
มส มกระทบประสำทตำ เหนเกดขนกระลกตรงนน กจะพบวำ
มนกดบตรงนน หมดไปตรงนน เหนปบดบ มนเกดมนดบ กลน
กระทบจมก รกลน กดบทนท เกดขนแลวกดบทนท รสกระทบลน
รรส กดบทนท
ฉะนนถำหำกเฝำคอยระลกคอยสงเกตอย ทำงตำบำง ทำงห
บำง ทำงจมกบำง ทำงลนบำง ทำงกำยบำง ทำงใจดวย มนกจะ
ตองเหนควำมจรง คอควำมเกดขน ควำมเสอมไปดบไปอยำงแนนอน
มนจะไปไหน ในเมอควำมจรงเขำเกดดบอยแลว สกระทบตำเหน
มนกตองดบ เสยงกระทบหไดยนกดบ คอเขำเกดเขำดบอยแลว
ถงจะรหรอไมรเขำกเกดดบ แตเมอเจรญสตเขำไประลกรบอยๆ ก
ตองเจอควำมเกด ควำมเสอม ควำมดบอยำงแนนอน เพยงแต
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
63
ระลกใหมนตรงตวสงทปรำกฏ ระลกใหไดปจจบน เรำกตองเจอ
เจอธรรมชำตเปนจรงทมนเกดมนดบ จะไดมชวตอนประเสรฐ
ทวำมชวตอยวนเดยว แตถำเหนควำมเกดควำมเสอม ประเสรฐ
กวำมชวตอยตง ๑๐๐ ป เรำไดกปแลวยงไมเหน ยงไมประเสรฐ
ตองพยำยำมใหรใหเหน เหนวนใดกวนนนประเสรฐแลว มชวตแค
วนนน กถอวำประเสรฐ โชคดมำก ท�ำไมจงใหควำมส�ำคญมำกมำย
ขนำดนน พระพทธเจำตรส นจะตองไมใชธรรมดำ ตรสยกยองถง
กำรเหนแคควำมเกด ควำมเสอม มชวตอยวนเดยวประเสรฐกวำ
คนตง ๑๐๐ ป แสดงวำจะตองมควำมส�ำคญมำก กำรเหน
ควำมเกด ควำมเสอม ส�ำคญมำก
ถำเรำมำพจำรณำด สตวโลกทงหลำยทเวยนวำยตำยเกด
ไมเคยเจอสภำวะปรมตถธรรมเลย ไมเคยรจกสภำพธรรม สจธรรม
แหงควำมเปนจรง เจอแตสมมตตลอด รแตสมมต รแตควำมเปน
คน เปนสตว เปนหญง เปนชำย เปนเรำ เปนเขำ เปนตว เปนตน
เปนรป เปนรำง เปนชอ เปนภำษำ เปนควำมหมำย ไมเคยรจก
สภำพธรรม ปรมตถธรรมเลย ชวตจงตองเวยนวำยตำยเกด เพรำะ
ควำมหลงในสมมต ไมรแจงควำมจรง เหมอนคนทหลงอยในถ�ำ
วนอยอยำงนน มนกไปไหนไมได กอยในนน หรอหลงอยในปำ ก
วนอย ไมรเมอไหรจะไดออก
กรอบวปสสนา
64
เมอเกดมแสงลอดผำน มองเหนแสงเลกๆ ผำนมำทำงไหน
ควำมหวงหรอโอกำสทจะออกจำกถ�ำมขนมำมำกแลว อยในถ�ำมด
ถำมแสงอะไรนดเดยวสองมำ ไมตองวนเวยนอยอกนำน มโอกำส
จะออกจำกถ�ำไดแลว ไปตำมแสงนนแหละ ฉนใดกด ถำหำกบคคล
มำเหนรปนำมเกดดบ เหมอนกบวำเรำมำจบทำงไดถก เพรำะ
ทำงเดน มนเดนไปตำมน สตระลกรไปตำมรปนำมปรมตถนแหละ
เดนไปตำมน คอระลกไปตำมน มโอกำสทจะเขำถงควำมดบทกข
ได ฉะนนชวตทเวยนวำยตำยเกดมำมำกมำย แลวมำเหนควำมเกด
ควำมเสอมของรปของนำมได เหมอนคนทไดเหนแสงลอดมำ โอ...
มควำมหวง มโอกำสทจะออกจำกถ�ำได มโอกำสแลว ถำไมเหนแสง
กำรเวยนวำยตำยเกดกตองวนเวยนอยอกนำน
พระพทธเจำตรส อยำงเชน ตรสกบนำงปฏำจำรำกด ตรส
กบนำงวสำขำกด ตรสกบนำงปฏำจำรำทเศรำโศกเพรำะเสยลก
๒ คนในครำวเดยวกน ลกคนเลกถกเหยยวเฉยวเอำไป ลกคนโต
กถกน�ำพดพำไป ลก ๒ คนตำยไปตอหนำตอตำ กอนหนำนนเมอ
ตอนเชำ สำมกถกงกดตำย มำตอนกลำงวน ลก ๒ คนตำยอก
กลบไปบำนเกดตนเอง เพอนบำนบอกวำ พอแมและพชำย
ถกบำนพงทบตำยเมอคนน ปฏำจำรำเสยสต เปนบำเลย เดน
กระเซอะกระเซงเขำมำในวด พระพทธเจำก�ำลงแสดงธรรม
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
65
กทรงใหสต พอไดสตขนมำ รองไห ผำผอนไมมจะนง มคนสงสำร
จงโยนผำให เขำไปกรำบพระพทธเจำ รองไห บนเพอร�ำพน ขอให
พระองคเปนทพง
พระพทธเจำไดเตอนสต ตรสอปมำวำน�ำในมหำสมทรทง ๔
มประมำณนอย เมอเทยบกบน�ำตำของคนผอนทกขถกตองแลว
เศรำโศกไมใชนอย มำกกวำน�ำในมหำสมทรนน เหตใดเธอจงประมำท
อยเลำ พระพทธเจำตรสอยำงน ตรสถงวำน�ำในมหำสมทรนยง
นอยกวำน�ำตำทรองไหมำ แตละชำตๆ ทผำนทกขยำกล�ำบำกมำ
มนไมใชเพยงแตแคนเทำนนหรอก ทสญเสยลก สญเสยสำม
รองหมรองไห นยงเปนเพยงฉำกเดยว แตวำทผำนมำน เศรำโศก
มำ จนรวมน�ำตำแลวมำกกวำน�ำในมหำสมทร ฉะนนจะมวประมำท
อยใยเลำ
พระพทธเจำไดตรสอกวำ บตรทงหลำยไมมเพอตำนทำน
บดำกไมม ถงพวกพองกไมม เมอบคคลถกควำมตำยเขำครอบง�ำ
แลว ควำมตำนทำนในญำตทงหลำยยอมไมม บณฑตทรำบอ�ำนำจ
ประโยชนนนแลว ส�ำรวมในศล พงช�ำระทำงไปพระนพพำนโดยเรว
ทเดยว ค�ำวำบตรทงหลำยไมมเพอตำนทำน บดำกไมม ถงพวกพอง
กไมม เมอบคคลถกควำมตำยเขำครอบง�ำแลว หมำยถงวำใครจะ
กรอบวปสสนา
66
มำตำนทำนควำมตำยไมได ไมวำจะเปนบตร จะมำชวยตำนทำนให
กไมได ไมวำจะเปนบดำมำรดำ ไมวำจะเปนพวกพองทงหลำย
ตำนทำนควำมตำยไมได ญำตทงหลำยมำตำนทำนควำมตำยไมได
ฉะนนผรคอบณฑตเมอทรำบอยำงน จงตองหำทำงพนทกข กำร
ส�ำรวมศล ช�ำระทำงไปพระนพพำนโดยเรวทเดยว ขนรอชำกตอง
เปนอยำงน พงรบหำทำงหลดรอด ช�ำระศลของตวเองใหบรสทธ
บ�ำเพญเจรญภำวนำนแหละ จะเปนทำงหลดรอด กผใดไมเหน
ควำมเกด และควำมเสอมอย พงเปนอย ๑๐๐ ป ควำมเปนอย
วนเดยวของผเหนควำมเกดและควำมเสอม ประเสรฐกวำควำมเปน
อยของผนน
ตอนหลงนำงปฏำจำรำไดบวชแลว กไดส�ำเรจเปนพระอรหนต
พจำรณำถงควำมเกดควำมเสอม รำดน�ำลำงเทำ ครงท ๑ น�ำไหล
ซมกบพน ไกลไปนดหนง ครงท ๒ ไกลออกไปอก ครงท ๓ ไกล
ออกไปมำก เปรยบเทยบเหมอนสตวทงหลำยทมชวตไมแนนอน
บำงคนกตำยตอนเปนเดก บำงคนกตำยกลำงคน บำงคนกตำยตอน
ชรำภำพ พจำรณำถงควำมเสอมของสงขำร นอมเขำมำหำตนเอง
ขณะตกน�ำลำงเทำแทๆ พจำรณำเหนควำมจรงของชวตเพรำะเขำ
เจรญสตอยเสมอๆ ท�ำใหเวลำเหนอะไรภำยนอก จะพจำรณำเปน
ธรรมะไปไดหมด และเกดปญญำรแจงเหนจรงไดโดยงำย
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
67
คนทไมไดปฏบตเจรญสตกรรมฐำนอยเสมอ มนคดอะไร
ไมเปน คดอะไรกคดไปแตเรองโลก เรองกำม เรองกน เรองเกยรต
ไปหมด แตถำคนปฏบตธรรม อยกบตนไม กพจำรณำเรองธรรม
ของตนไม เหนใบไมรวงกพจำรณำ ชวตหนอชวต กเหมอนกบ
ใบไมรวงหลนมำ รวงมำทละใบๆ ไปอยใตตนมะมวง มะมวงรวง
ลงมำ ต บๆ โอ...ชวตไมแนนอน ชวตเรำจะรวงเมอไหรกไมร
มนจะพจำรณำธรรมะอยทกขณะ
ฉะนน ทำนเปนภกษณแลวปฏบตอย ปฏบตอยทงวน ทสด
พอพจำรณำน�ำทมนซมไหลไปบนพนดน เปรยบเทยบชวตคน นอม
เขำมำหำตนเอง ก�ำหนดเขำส รปนำมปรมตถ กเหนควำมเกด
ควำมดบ ชดตอหนำตอตำ เหนจรงๆ ถำเหนภำยนอกกยงเปนเรอง
ควำมคดพจำรณำไป แตเหนสภำวะภำยใน ในกำย ในจต ทม
ควำมเกดควำมเสอมทำงอำยตนะ ทำงตำ ห จมก ลน กำย ใจ
นนแหละ จงเกดควำมเบอหนำยคลำยก�ำหนด จตกหลดพนได
ถำเรำไมเหนควำมเกดควำมเสอมจรงๆ มนกไมเบอจรง
ไมหนำยจรง เผลอๆ มนกอยำกอก กชอบอก เพรำะวำยงไม
เหนแจงจรงๆ เรำกตองพยำยำม หดเจรญภำวนำพจำรณำอยบอยๆ
เนองๆ เพอควำมเหนแจง รแจง เพรำะฉะนน ความจรงเขามอย
กรอบวปสสนา
68
แลว เพยงแตวาระลกศกษาเขาไป จงเรยกวา ธรรมะน ควร
เรยกใหมาด ควรนอมเขามาใสตน คอ สงทมนเปนจรง เปน
สงทเปนจรงควรเรยกใหมำด เพรำะมนเปนของทไมใชหลอกลวง
ดแลวเปนประโยชน ดแลวละกเลส ดแลวพนทกข
เรำไปดเขำแสดง โขนหนง ละคร จะสนกสนำนไปแคไหน
กไมไดละกเลส ไมไดลดละ ไมไดตดกำรเวยนวำยตำยเกด ไมได
ดบทกข นนไมควรเรยกใหมำดจรงๆ เรยกมำด กดแบบไมได
ตดกเลส แตสงใดเรยกมำดแลว ลดละสละกเลส ควรเรยกให
มำด ควรนอมเขำมำใสตน เวลำเรำพจำรณำสงใดภำยนอก กนอม
เขำมำ เปรยบเทยบเขำมำหำตนเองไว ดอะไร เรำจะดกำร
แสดงภำยนอก เขำแสดงบทไมด เรำกนอมเขำมำ เรำเองเปน
อยำงนนไหม ถำเปนกแกไข สงนนไมด อะไรทเรำเหนวำด กดวำ
เรำดอยำงนนไหม เปนอยำงนนไหม เรำกพยำยำมท�ำของเรำใหด
ถำดเปน อะไรเกดขนกเอำมำเปนประโยชนได สงทงหลำย
รอบตวเรำ เปนบทเรยนใหเรำทงนน เปนครสอน เปนเครองฝกตว
ของเรำเองใหไดเรยนร แลวกเรยนรอยในตวเรำเอง หองเรยน
ของเรากคอกายใจของเรานแหละ เราเอาใจของเรานเรยนร
โดยมสต มสมาธจนมปญญาเกดขน ดบทกขกดบอยทน คอ
บ ญ ก ศ ล ด จ ญ ำ ต ค อ ย ต อ น ร บ
เขมรงส ภกข
69
กำรเรยนรในหองเรยนคอกำย ยำว วำ หนำ คบ กวำง ศอก
แลวมใจครองอยน เรยนรในกำยในใจเรำนแหละ เรำกจะเรยน
จบได เปนอเสขะ (ผไมตองศกษำอก) กจบกำรศกษำ เพรำะวำ
บคคลเมอสนทกข ดบทกขไดแลว กไมมอะไรเหนอกวำนนแลว
จตไมมกเลสแลว ดบทกขแลว กจทจะตองท�ำเพอละกเลส
กไมตองท�ำแลว กไมมอะไรทเหนอกวำควำมดบทกขไดโดยสนท
แตถำเรำท�ำอยำงอน กำรงำนอยำงอน อยำงอนๆ ท�ำแลวกยงไมจบ
เพรำะวำกยงดบทกขไมได กยงมโลภ มโกรธ มหลง ท�ำใหฟง
ท�ำใหหงดหงด ท�ำใหเรำรอน ไมจบเรอง ดบทกขไมได แตการ
ปฏบตในทางธรรม ท�าแลวมโอกาสสนสดยตลง ถอวำเปนอเสขะ
ไมตองศกษำอกตอไป ควรทเรำจะไดนอมเขำมำใสตน ควรมำ
ประพฤตปฏบตพำกเพยรพยำยำมกนไป
ตำมทไดแสดงมำกเหนวำพอสมควรแกเวลำ ขอยตไวแตเพยง
เทำน ขอควำมสขควำมเจรญในธรรมจงมแกทกทำนเทอญ
อยาไปพะวง อยาไปตดอยในอารมณอดต อนาคต มนยงไมรแจงกตองผานไป ผานไป
ตงสตอยกบสภาวะทก�าลงปรากฏ ปรากฏ ปรากฏ มนจะรแจงขนมาในฉบพลนทสตเทาทน
ตอรปตอนามในปจจบนนนแหละ
วดมเหยงคณต.หนตรา อ.พระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยาโทรศพท : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๑-๒, ๐๘๒-๒๓๓-๓๘๔๘โทรสาร : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๓, ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๕www.mahaeyong.org, www.watmaheyong.org
e-mail : [email protected]
แ ผ น ท ว ด ม เ ห ย ง ค ณ
ขอเชญฟงรายการธรรมสปฏปนโนเสยงธรรมจำกวดมเหยงคณ
ปรำรภธรรมโดยพระภาวนาเขมคณ ว. (สรศกด เขมร�ส)ทำงสถำนวทยทหำรอำกำศ ๐๑ มนบร
คลน ๙๔๕ ระบบ AM ทกวนวนเสำร - วนอำทตย เวลำ ๐๔.๐๐ - ๐๕.๐๐ น.วนจนทร - วนศกร เวลำ ๐๖.๐๐ - ๐๖.๓๐ น.
หำกประสงคจะท�ำบญสนบสนนกำรใหธรรมเปนทำนขอเชญทำนอปถมภรำยกำรไดตำมก�ำลงศรทธำโดยสงเปนธนำณต / ตวแลกเงน / เชคขดครอม
ในนำมของวดมเหยงคณหรอโอนเขำบญชธนำคำรกรงเทพฯ
สำขำตลำดเจำพรหม ประเภทสะสมทรพยชอบญช วดมเหยงคณ
บญชเลขท ๔๗๘-๐-๖๑๖๖๗๐
74
๑. จดอบรมวปสสนำกรรมฐำน รนระยะเวลำ ๙ วน เปนประจ�ำทกๆ เดอน ทงบรรพชตและคฤหสถ รนละ ๘๐ ทำน๒. จดอบรมปฏบตธรรม บวชเนกขมมภำวนำในวนส�ำคญ ชำต ศำสนำ พระมหำกษตรย และวนประเพณไทย ปละ ๘ ครง๓. บวชถอศล ปฏบตธรรม เปนประจ�ำทกวน๔. อปสมบทหม เพออบรมวปสสนำกรรมฐำนทกเดอน๕. บรรพชำสำมเณรภำคฤดรอน บวชศลจำรณ - ชนอย๖. อบรมปฏบตธรรมพเศษ ใหกบหนวยงำนทงภำครฐและ เอกชน ทขอเขำอบรมเปนคณะ๗. เผยแผธรรมทำงสอวทย โทรทศน หนงสอ ซด อนเตอรเนต www.mahaeyong.org และ www.watmaheyong.org
กจกรรมปฏบตธรรมของวดมเหยงคณ
75
76
วดมเหยงคณเพมชองทางการรบขาวสารและกจกรรม
อกหนงชองทาง ผานไอทนแอพส หากสนใจใหเขาไปท ลงคตรงของหนาเพจท iTunes คอ https://itunes.apple.com/th/artist/watmaheyong/ id692813656?mt=2 Connecting to the iTunes Store.itunes.apple.com Connecting to the iTunes Store.
หรออกทางเลอกทงายกวาคอ พมพคนหาชอ วดมเหยงคณ, พระภาวนาเขมคณ ว. , สรศกด เขมรงส คำาใดคำาหนง ในชอง search (อยมมบนขวาของหนา iTunes Store)
ผาน Application Mahaeyongใน iPhone - iPad ไดแลว เพยงพมพคำาวาmahaeyong ใน App Store แลวกดโหลด ฟรและพรอมเปดโอกาสใหพทธศาสนกชนทกทาน
ไดรบฟงธรรมบรรยายและนำาปฏบตกรรมฐานไดแลววนน
77
มลนธสปฏปนโน ตงอยภำยในวดมเหยงคณ ต.หนตรำ อ.พระนครศรอยธยำ จ.พระนครศรอยธยำ ตำมด�ำรของหลวงพอ ทำนเจำคณพระภำวนำเขมคณ ว. (หลวงพอสรศกด เขมรงส) เจำอำวำสวดมเหยงคณ พรอมคณะกรรมกำร เมอป ๒๕๕๒ ประสงคจะใหเปนองคกรสำธำรณกศล ทด�ำเนนงำนเพอ
• สงเสรมกำรปฏบตวปสสนำกรรมฐำน และบวชเนกขมม- ภำวนำ
• สบสำนกำรศกษำพระปรยตธรรมแขนงตำงๆ• สรำงสรรคกจกรรมสำธำรณกศล สงเครำะห-อนเครำะห
ชมชนในสงคม ทงนเพอจรรโลงสบทอดอำยพระพทธ- ศำสนำ สรำงศรทธำสำมคคธรรม น�ำควำมสงบรมเยน ส สงคมไทยใหอยรวมกนอยำงสนตสข ตำมวถพทธโดยแท
มลนธสปฏปนโน วดมเหยงคณ
กรอบวปสสนา
78
ดานสงเสรมการปฏบตวปสสนากรรมฐาน
ในแตละป ไดสนบสนนใหมคอรสอบรมกรรมฐำน ทงท
ส�ำนกปฏบตธรรม ประจ�ำจงหวด วดมเหยงคณ และส�ำนกปฏบต
กรรมฐำนในตำงจงหวด เปนประจ�ำทกเดอน
ดำนสบสำนกำรศกษำพระปรยตธรรมแขนงตำงๆ ซงไดท�ำ
ประจ�ำทกป
• ถวำยนตยภตพระอำจำรยผสอน
• ถวำยทนกำรศกษำแดผสอบผำนปรยตธรรมทกแขนง
• อปถมภบ�ำรงกำรจดกำรเรยน - กำรสอนปรยตธรรม
• จดหำอปกรณ - ต�ำรำเรยน อ�ำนวยควำมสะดวกใหผเรยน
ซงในป ๒๕๕๙ น ทำงมลนธฯ ไดจดกจกรรมสำธำรณกศล และรวมมอกบองคกรตำงๆ ด�ำเนนงำนทเปนสำธำรณประโยชน อำท :-
เขมรงส ภกข
7979
ดานสรางสรรคกจกรรมสาธารณกศล สงเคราะห - อนเคราะหชมชนในสงคม
ในป ๒๕๕๙ ไดจดกจกรรมสาธารณกศล ดงน• จดกจกรรม “บญปใหมตานภยหนาว” จ. เชยงราย และ
จ. เชยงใหม• จดกจกรรมวนเดก รวมกบอทยานประวตศาสตร
จ. พระนครศรอยธยา และภายในวดมเหยงคณ• รวมกบชมรมกลยาณธรรม จดงานแสดงธรรม-ปฏบต
ธรรม• จดกจกรรม “ปลกตนไมใหรมธรรม” ณ ส�านกปฏบต
กรรมฐาน วดไทรพทธรงส ฯลฯ มอบเสอกนหนาว ใหผสงอาย และมอบชดขาวใหนองๆ หนๆ เยาวชน
• สงเสรมอาชพ และงานฝมอตางๆ (งานถกไหมพรม, ยา หมองน�าธรรมทาน, ดอกไมจนทน ฯลฯ)
• สนบสนนการเผยแผธรรมในรายการ “ธรรมสปฏปนโน” ทางสถานวทยทหารอากาศ 01 มนบร
กรอบวปสสนา
80
ทำนสำมำรถรวมบรจำคสนบสนนกจกรรมของมลนธ ไดท
ธนาคารกรงไทย สาขาตลาดหวรอ ชอบญช “มลนธสปฏปนโน”
เลขทบญช ๒๖๕-๐-๐๙๙๙๗-๖
กรณำสงส�ำเนำใบโอนเงนหรอสอบถำมรำยละเอยดไดทส�ำนกงำนมลนธสปฏปนโน อำคำรเกษมธรรมทตวดมเหยงคณ ต. หนตรำ อ. พระนครศรอยธยำ
จ. พระนครศรอยธยำ ๑๓๐๐๐โทร. ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๔ หรอ ๐๘๓-๐๗๙-๙๓๐๒
แฟกซ ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๕อเมล [email protected]
เสฏฃนทโท เสฏฃมเปต ฃาน�ผใหสงประเสรฐ ยอมถงฐำนะทประเสรฐ
จำก พทธสภาษต
www.kanlayanatam.comFacebook : kanlayanatam
หองเรยนของเรากคอ กายใจของเรานแหละเราเอาใจของเรานเรยนรโดยมสต มสมาธ จนมปญญาเกดขนดบทกขกดบอยทน
