บทท 2เอกสารและงานวจยทเกยวของ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบอนเตอรแอคทฟมลตมเดย จดทำ�ขนต�มทฤษฎของ ก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบอนเตอรแอคทฟมลตมเดย และทฤษฎของเนอห� บทเรยนในร�ยวช� อปกรณอเลกทรอนกสและวงจร โดยไดรวบรวมและศกษ�คนคว�เอกส�รและง�นวจยทเกยวของโดยแยกเปนหวขอดงตอไปน

1. หลกสตรร�ยวช�2. เอกส�รทเกยวของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน3. โปรแกรมสำ�เรจรปทเกยวของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน4. เนอห�วงจรเรยงกระแสชนด 1 เฟส

2.1 หลกสตรรายวชา สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รอ�ชวศกษ� กระทรวงศกษ�ธก�ร ไดกำ�หนดหลกสตรร�ยวช�ระดบประก�ศนยบตรวช�ชพ (ปวช.) พทธศกร�ช 2545 (ปรบปรง พ.ศ. 2546) มร�ยละเอยดของหลกสตรร�ยวช�อปกรณอเลกทรอนกสและวงจร มดงน คอ 2.1.1 สภ�พร�ยวช� เปนร�ยวช�ชพส�ข�ง�นไฟฟ�กำ�ลง (สำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รอ�ชวศกษ�, 2546 ) 2.1.2 คำ�อธบ�ยร�ยวช� มร�ยละเอยดดงตอไปน ศกษ�และปฏบตโครงสร�งและหลกก�รทำ�ง�นของไดโอด ทร�นซสเตอร เอส.ซ.อ�ร ไดแอค ไตรแอค ย. เจ. ท เฟต มอสเฟต อปกรณอเลกทรอนกสท�งแสง วงจรก�รเรยงกระแสดวยไดโอดแบบต�ง ๆ วงจรคงค�แรงดนแบบต�ง ๆ วงจร

ก�รใชง�นอเลกทรอนกสกำ�ลงเบองตน วงจรกำ�เนดสญญ�ณพลสดวยทร�นซสเตอร

2.2 เอกสารทเกยวของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.2.1 คว�มหม�ยของคอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction หรอ CAI) คอ สอทเสนอบทเรยนโดยผ�นท�งเครองคอมพวเตอร ชวยทำ�ใหผเรยนเรยนรเนอห�วช�ต�ง ๆ ได มผใหคว�มหม�ยของ

8

คอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ไวม�กม�ยในหล�ยล กษณะท คล�ยคลงกน คอ ขนษฐ� (2532, 8) กล�วว�คอมพวเตอรชวยสอน หม�ยถง ก�รนำ�คอมพวเตอรม�ใชเปนเคร องมอในก�รเรยนก�รสอนโดยทเนอห�วช� แบบฝกหด และแบบทดสอบจะถกพฒน�ขนใน รปแบบของโปรแกรมคอมพวเตอร ซงมกเรยกว� Courseware โดยทผเรยนจะเรยนจ�กบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยบทเรยนคอมพวเตอรจะเสนอเนอห�วช�ทอ�จจะอยในรปของตวหนงสอและกร�ฟก ส�ม�รถถ�มคำ�ถ�ม รบคำ�ตอบจ�กผเรยน ตรวจคำ�ตอบ และแสดงผลก�รเรยนอยในรปของขอมลปอนกลบใหแกผเรยน ผดง (2527, 41) กล�วว�คอมพวเตอรชวยสอน หม�ยถง ก�รนำ�เอ�เครองคอมพวเตอรม�ใชเปนเครองมอชวยครในก�รเรยนก�รสอน โปรแกรมสำ�หรบก�รเรยนก�รสอน มกจะบรรจเนอห�เกยวกบสงทครสอน แทนทครจะสอนเนอห�วช�ดวยตนเอง ครกบรรจเนอห�ทสอนเหล�นนไวในโปรแกรม ผเรยนส�ม�รถเรยนรด วยตนเองโดยใชเครองคอมพวเตอรเปนผถ�ยทอดวช�แทนคร พรนส (Prenis, 1977: 20) กล�วว�คอมพวเตอรชวยสอน เปนคอมพวเตอรททำ�ใหผเรยนเรยนรร�ยวช�ไปทละขนตอน คอมพวเตอรจะทำ�หน�ทถ�มคำ�ถ�มเพอใหผเรยนมก�รตอบสนอง ในระหว�งทมก�รเรยนก�รสอนอย คอมพวเตอรส�ม�รถปอนกลบไปสร�ยละเอยดทผ�นม�หรอใหก�รทบทวนเนอห� ฝกฝนซำ�แกผเรยน สปลทเกอรเบอร (Splittgerber, 1979: 20) กล�วว�คอมพวเตอรชวยสอนคอ กระบวนก�รสอนทเกยวของโดยตรงกบก�รใชคอมพวเตอรเปนสอในก�รนำ�เสนอบทเรยน ทอยในแบบโตตอบ (Interaction Mode) เพอกอใหเกดก�รเรยนแบบเปนร�ยบคคล ไดแก ก�รฝกทกษะก�รสอนแบบ ตวตอตว เชน สถ�นก�รณจำ�ลอง เกม และก�รแกปญห�

9

กล�วโดยสรปคอมพวเตอรชวยสอน เปนสอก�รเรยนก�รสอนท ผ เ ร ยนส�ม�รถ เร ยนร ไ ด ด วยตนเองจ �กโปรแกรมคอมพวเตอร ซงบรรจเนอห�วช�ต�มขนตอนของก�รสอนใหเหม�ะสมกบคว�มแตกต�งระหว�งบคคล และคอมพวเตอรชวยสอนจะทำ�หน�ทเปรยบเสมอนครในก�รนำ�เสนอขอมลทเปนประโยชนในก�รเรยนใหกบผเรยน ในลกษณะของก�รใหคว�มรเพมเตมหรอทบทวน บทเรยน ตลอดจนก�รวดและประเมนผล และใหขอมลปอนกลบโดยอ�ศยโปรแกรมทบรรจไวในเครองคอมพวเตอร 2.2.2 ขนตอนในก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วสนต (2530 ก, 19-20; 2530 ข, 77-80) ไดกล�วว� คอมพวเตอรชวยสอนเปนก�รเรยนก�รสอนแบบร�ยบคคลประเภทหนงทเปนก�รนำ�เอ�หลกก�รของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบบโปรแกรม (Programmed Instruction) ของสกนเนอร (Skinner) และเครองชวยสอนของเพรสซ (Pressey) ม�ผสมผส�นกน โดยทมจดมงหม�ยทจะตอบสนองในเร องของคว�มแตกต�งระหว�งบคคลของผเรยน เพอใหบรรลวตถประสงคท�งก�รศกษ�เปนร�ยบคคล โดยใชคอมพวเตอรเปนสอแทนสงพมพ ทำ�ใหบทเรยนมคว�มสมบรณยงขนเพร�ะคอมพวเตอรส�ม�รถแกไขขอบกพรองของบทเรยนแบบโปรแกรมได เชน คว�มเรวในก�รเสนอเนอห� ก�รซอนคำ�ตอบ ก�รเสรมแรง เปนตน ซงมลกษณะก�รเรยนทเปนขนเปนตอน 2.2.2.1 ขนนำ�เข�สบทเรยน จะเรมตนตงแตก�รทกท�ยกบผเรยน บอกวธก�รเรยนและ บอกจดประสงคของก�รเรยน เพอใหผเรยนไดทร�บว�เมอเรยนจบบทเรยนนแลวเข�จะส�ม�รถ ทำ�อะไรไดบ�ง คอมพวเตอรชวยสอนส�ม�รถนำ�เสนอวธก�รในรปแบบทน�สนใจได ไมว�จะเปนลกษณะภ�พเคลอนไหว เสยง

10

หรอผสมผส�นหล�ย ๆ อย�งเข�ดวยกน เพอเร�คว�มสนใจของผเรยนใหมงคว�มสนใจเข�สบทเรยน บ�งโปรแกรมมแบบทดสอบวดคว�มพรอมของผเรยนกอนหรอมร�ยก�ร (Menu) เพอใหผเรยนเลอกเรยนไดต�มคว�มสนใจและผเรยนส�ม�รถจดก�รเรยนกอนหลงไดดวยตนเอง

2.2.2.2 ขนเสนอเนอห� เมอผเรยนเลอกเรยนในเรองใดแลวคอมพวเตอรชวยสอนกจะเสนอเน อห�นนออกเปนกรอบ (Frame) ในรปแบบทเปนตวอกษร ภ�พ เสยง ภ�พกร�ฟกและภ�พเคลอนไหว เพอทจะเร�คว�มสนใจในก�รเรยนและสร�งคว�มเข�ใจในคว�มคดรวบยอดต�ง ๆ แตละกรอบ หรอเสนอเนอห�เรยงลำ�ดบไปทละอย�งทละประเดนโดยเรมจ�กง�ยไปห�ย�ก ผเรยนจะควบคมคว�มเรวในก�รเรยนดวยตนเอง เพอทจะเรยนรไดม�กทสดต�มคว�มส�ม�รถ และชแนะหรอก�รจดเนอห�สำ�หรบชวยเหลอผเรยน เพอทจะชวยผเรยนใหเกดก�รเรยนรดขน

2.2.2.3 ขนคำ�ถ�มและคำ�ตอบ หลงจ�กเสนอเนอห�ของบทเรยนไปแลว เพอทจะวด ผเรยนว�มคว�มรคว�มเข�ใจเนอห�ทเรยนผ�นม�แลวเพยงใด และจะมก�รทบทวนโดยก�รใหทำ� แบบฝกหดชวยเพมพนคว�มรคว�มชำ�น�ญ เชน ใหทำ�แบบฝกหดชนดคำ�ถ�มแบบเลอกตอบ แบบถกผด แบบจบคและแบบเตมค ำ� เปนตน ซ งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนส�ม�รถนำ�เสนอแบบฝกหดใหแกผเรยนไดน�สนใจกว�แบบทดสอบธรรมด� ผเรยนตอบค ำ�ถ�มผ �นท�งแป นพมพหร อ เม�ส (Mouse) นอกจ�กน คอมพวเตอรชวยสอนส�ม�รถจบเวล�ในก�รตอบคำ�ถ�มของผเรยนถ�ผเรยนไมส�ม�รถตอบคำ�ถ�มไดในเวล�ทกำ�หนดไวคอมพวเตอรชวยสอนกใหคว�มชวยเหลอ

2.2.2.4 ขนก�รตรวจคำ�ตอบ เมอระบบคอมพวเตอรชวยสอนไดรบคำ�ตอบจ�กผเรยนแลวคอมพวเตอรชวยสอนจะตรวจสอบ

11

และแจงผลใหผเรยนไดทร�บ ก�รแจงอ�จแจงเปนขอคว�ม กร�ฟก หรอเสยง ถ�ผเรยนตอบถกกจะไดรบก�รเสรมแรง เชน ใหคำ�ชมเชย เสยงเพลง หรอใหภ�พกร�ฟกสวย ๆ และถ �ผ เรยนตอบผดคอมพวเตอรชวยสอนกจะบอกใบใหหรอใหก�รซอมเสรมเนอห� แลวใหตอบคำ�ถ�มนนใหม เมอตอบถกตองจงก�วไปสหวเร องใหมตอไป ซงจะหมนเวยนเปนวงจรอยจนกว�จะหมดบทเรยนนน ๆ

2.2.2.5 ขนก�รปดบทเรยน เมอผเรยนเรยนจนจบบทเรยนครบทกหนวยของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะท ำ�ก�รประเมนคว�มรของผเรยนโดยก�รทำ�แบบทดสอบ ซงจดเดนของคอมพวเตอรชวยสอน คอ ส�ม�รถสมขอสอบออกม�จ�กคลงขอสอบทไดสร�งเกบไวและเสนอใหผเรยนแตละคนโดยทไมเหมอนกน จงทำ�ใหผเรยนไมส�ม�รถจดจำ�คำ�ตอบจ�กก�รททำ�ในครงแรก นนได หรอแบบรค ำ�ตอบนนม�กอนแลวนำ�ม�ใชประโยชน เมอทำ�แบบทดสอบนนเสรจแลวผเรยนจะไดรบทร�บคะแนนก�รทำ�แบบทดสอบของตนเอง ว�ผ�นต�มเกณฑทกำ�หนดไวหรอไม รวมทงคอมพวเตอรชวยสอนจะบอกเวล�ท ใชไปในก�รเรยนในหนวยนนๆ ไ ด ด ว ย เ ป น ต น ดงนนก�รนำ�คอมพวเตอรชวยสอนม�ใชในก�รเรยนก�รสอนร�ยบคคล จงเปนวธเรยนทมขอดหล�ยประก�รดงไดกล�วม�แลว ก�รนำ�คอมพวเตอรชวยสอนม�ใชจง เกดขนอย�งแพรหล�ยในปจจบน 2.2.3 รปแบบของคอมพวเตอรชวยสอน รปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มหล�ยแบบจำ�แนกต�มวธก�รและขนตอนก�รสร�ง ทงนขนอยกบแนวคดของนกก�รศกษ�แตละท�นดงน 2.2.3.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบก�รเสนอเนอห�ใหแกผเรยน (Tutorial) เปน บทเรยนทนยมใชกน

12

ม�ก มก�รแสดงกรอบสอนและกรอบคำ�ถ�มใหผเรยนไดตอบ ก�รตอบทกครงจะถกประเมนและกรอบสอนกรอบใหมทเหม�ะสมกบผเรยน ถกแสดงออกม�โดยมพนฐ�นอยบน ก�รตอบสนองของผเรยน รปแบบโดยทวไปมก�รแสดงขอสนเทศ มก�รถ�มคำ�ถ�ม ตรวจคำ�ตอบและมก�รใหขอมลปอนกลบถ�ผเรยนตอบถกจะสอนกรอบตอไป ถ�ตอบผดกจะมก�รชวยเหลอหรอสอนซอมเสรมเสยกอนแลวจงกลบไปถ�มคำ�ถ�มเดม (Alessi และ Trollip, 1985: 66) ซ ง ม คว � ม เป น ไป ไ ด ค อ นข � ง ส ง ในอ น � คต จะม ก � ร ใ ช คอมพวเตอรชวยสอนแบบ Tutorial เพอสอนเสรม สอนกงทบทวน เพอใหผเรยนศกษ�ห�คว�มรลวงหน�กอนก�รเรยนในชนเรยนปกต ผเรยนอ�จเรยนดวยคว�มสมครใจหรออ�จเปน Assignment จ�กผสอนในเวล�หรอนอกเวล�เรยนปกตต�มแลวแตกรณ (สกร, 2531: 40-41)

ภาพท 2-1 โครงสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบก�รสอน

2.2.3.2 บทเรยนแบบฝกหดและฝกท กษะ (Drill และ Practice) เปนบทเรยนทเนนให ผเรยนไดท ำ�แบบฝกหดจนส�ม�รถเข�ใจเนอห� หลงจ�กทไดเรยนเนอห�นนแลว หรอมก�รฝกซำ� เพอใหเกดทกษะ หรอมก�รเสนอคำ�ถ�มทเปนปญห�ซำ�จนกว�ผเรยนจะตอบถกแกป ญห�เหล�นนได จนบรรลถ งเกณฑท ต งไว ลกษณะของเนอห�จะ เนนด�นคว�มรเปนสวนม�ก (Alessi และ Trollip 1985, 135)

13

บทนำ�

จบบทเรยน

ก�รเสนอเนอห�คว�มร

คำ�ถ�มและคำ�ตอบ

ตดสนคำ�ตอบใหขอมลยอนกลบ

ภาพท 2-2 โครงสร�งของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบฝกหดและฝกทกษะ

2.2.3.3 แบบสร�งสถ�นก�รณจำ�ลอง (Simulation) บทเรยนคอมพวเตอรรปแบบนเปน ก�รจำ�ลองสถ�นก�รณใหใกลเคยงกบสถ�นก�รณจรง เพอใหผเรยนไดตอบสนองตอสถ�นก�รณแลวเคร องคอมพวเตอรจะแสดงผลทไดจ�กก�รตดสนใจนน (Alessi แ ล ะ Trollip 1985, 176) ก � ร ใ ช ค อ ม พ ว เ ต อ ร แ บ บ ส ร � งสถ�นก�รณจำ�ลองทำ�ใหเข�ใจบทเรยนไดง�ย เชน เรองก�รเคลอนทวถโคงของอนภ�คในสน�มไฟฟ� ส�ม�รถสร�งสถ�นก�รณจำ�ลองเปนรปภ�พททำ�ใหผเรยนไดเหนจรง และเข�ใจง�ย นอกจ�กนยงเกดประโยชนด�นอน ๆ อก เชน สถ�นก�รณจำ�ลองในบทเรยนชวยลดค�ใชจ�ยในเร องวสดอปกรณปฏบตง�นไดม�ก สถ�นก�รณจำ�ลองชวยลดอนตร�ยทอ�จเกดขนกบผเรยน เชน ก�รทดลองเกยวกบก�รแยกตวของส�รเคมหรอรงส สถ�นก�รณจำ�ลองอ�จยนระยะเวล�ของปร�กฏก�รณใหส นเข� เชน จ�ก 1 วน ม�เปน 1 น�ทได เปนตน (อรพนธ, 2530: 24)

14

บทนำ�

จบบทเรยน

ก�รเลอกคำ�ตอบหรอปญห�

คำ�ถ�มและคำ�ตอบ

ตดสนคำ�ตอบใหขอมลยอนกลบ

บทนำ�

จบบทเรยน

เสนอสถ�นก�รณ ก�รกระทำ�ทตองก�ร

ก�รกระทำ�ของผเรยน

ก�รปรบระบบ

ภาพท 2-3 โครงสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสถ�นก�รณจำ�ลอง

2.2.3.4 แบบเกมก�รสอน (Instructional Games) เปนบทเรยนและเครองมอก�รสอนทมประสทธภ�พ ใชเกมประกอบบทเรยนซงใหคว�มสนกสน�น แตจดมงหม�ยทชดเจนในก�รเรยนร (Alessi และ Trollip, 1985: 217) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเกมก�รสอนมหล�ยชนด เชน เกมผจญภย เกมบทบ�ทสมมต เกมคำ�ศพท เปนตน ซงพฒน�จ�กแนวคว�มคดและทฤษฎท�งด�นก�รเสรมแรง (Reinforcement Theory) บนพนฐ�นก�รคนพบทว� คว�มตองก�รในก�รเรยนรซ งเกดจ�กแรงจงใจภ�ยใน (Intrinsic Motivation) เชน คว�มสนกสน�นจะทำ�ใหเกดผลดตอก�รเรยนรและคว�มคงทนในก�รจำ�ดกว�ก�รเรยนรจ�กแรงจงใจภ�ยนอก (Extrinsic Motivation) บทเรยนแบบเกมก�รสอนทดควรตองท�ท�ย (Challenge) กระตนจนตน�ก�รเพอฝน (Curiosity) (สกร, 2535: 41)

ภาพท 2-4 โครงสร�งของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเกมก�รสอน

2.2.3.5 บทเรยนแบบทดสอบ (Testing) ใชทดสอบผเรยนโดยตรงหลงจ�กไดเรยนเนอห�หรอฝกปฏบตแลว ผเรยนกจะทำ�แบบทดสอบโดยผ�นคอมพวเตอร เมอคอมพวเตอรรบคำ�ตอบ

15

บทนำ�

จบบทเรยน

เสนอสถ�นก�รณ ก�รกระทำ�ทตองก�ร

ก�รกระทำ�ก�รแขงขน

ก�รปรบระบบก�รกระทำ�ของผ

เรยน

แลวกจะทำ�ก�รบนทกผล ประมวลผล ตรวจใหคะแนน และเสนอผลใหผเรยนทร�บทนทททำ�ขอสอบ (อรพนธ, 2530: 7) ขอสอบต�ง ๆ อ�จถกเกบในรปของคลงขอสอบ (Item Bank) เพอสะดวกตอ ก�รสมม�ใชสำ�หรบทดสอบ ก�รตงคำ�ถ�มอ�จจะผสมผส�นบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสร�งสถ�นก�รณจำ�ลอง (Simulation) เข�ม�รวมดวยกได นอกจ�กรปแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทง 5 รปแบบ ดงทได กล�วม�แลว ยน (2529, 4-5); บปผช�ต (2529,78-80); ท ก ษ ณ � (2530,216-220); แ ล ะ ค ร ร ช ต (2532, 64-66) ยงไดเพมเตมรปแบบของบทเรยนอก 3 แบบ ดงน 1) แบบ แก ป ญห � (Problem Solving) คอมพวเตอรไดรบคว�มนยมม�กในก�รนำ�ไปใชเพอชวยแกโจทยปญห�เกยวกบเนอห�ทเรยน โดยไมมขดจำ�กดว�ตองเปนเนอห�ด�นใดด�นหน งโดยเฉพ�ะล กษณะบทเรยนจะคล �ยก บแบบสร�งสถ�นก�รณจ ำ�ลอง (Simulation) แตแบบแก ป ญห�จะเน นกระบวนก�รคดในระดบทสงกว�ในด�นก�รใชเหตผล

2) แบบคนคว� (Discovery) เปนก�รใหโอก�สผเรยนไดมประสบก�รณด�นต�ง ๆ จ�กก�รเขยนโปรแกรมทมคว�มซบซอน ประกอบกบก�รทคอมพวเตอรส�ม�รถเกบขอมลไวไดม�ก ผเรยนจงส�ม�รถคนคว�ห�คว�มรโดยอ�ศยวธก�รอปนย (Inductive Method) คอ ก�รตงคำ�ถ�มใหผเรยนลองทำ�ดวยก�รลองผดลองถก วธอปนยเปนก�รเรยนรทมลกษณะใกลเคยงกบก�รเรยนรจ�กหองทดลอง หรอก�รเรยนรจ�กประสบก�รณภ�ยนอกหองเรยน

3) แบบสนทน� (Dialogue) เป นวธก�รทพย�ย�มให เปนก�รพดคยกบระหว�งผสอนกบผเรยนโดยเลยนแบบก�รสอนใน

16

หองเรยน แทนทจะใชเสยงกเปนตวอกษรบนจอภ�พแทนและมก�รตงปญห�ถ�มซงลกษณะก�รใชคำ�ถ�มกเปนก�รแกปญห�อย�งหนง นอกจ�กนยงมผแบงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแตกต�งกนออกไปอก เชน ก�รส�ธต (Demonstration) ก�รไตถ�ม (Inquiry) แบบรวม (Combination) คอ ก�รนำ�บทเรยนรปแบบหล�ยรปแบบหรอหล�ยอย�งผสมกน จ�กรปแบบคอมพวเตอรชวยสอนดงกล�วม�แลวทกประเภท ส�ม�รถพฒน�ไปใชไดกบทกส�ข�วช� ก�รทจะเลอกรปแบบใดรปแบบหนงหรอม�กกว� 1 รปแบบม�ผสมผส�นกนกได เพอใหก�รเรยนก�รสอนเกดประสทธภ�พ บ�งทอ�จจะใชรปแบบก�รสอนทเนอห�เพยงอย�งเดยว หรอใชรปแบบก�รสอนผสมกบรปแบบทดสอบหรอแบบสถ�นก�รณจำ�ลองรวมกน ซงก�รจะเลอกใชรปแบบใดนนขนอยกบลกษณะเนอห�ร�ยวช� และวตถประสงคของบทเรยนเปนสำ�คญ (บญสบ, 2537: 76-77) 2.2.4 ลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอมพวเตอรชวยสอนมลกษณะเชนเดยวกบแบบโปรแกรมบทเรยน ดงนนในก�รสร�ง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผสร�งจะตองเข�ใจเทคนคก�รสร�งโปรแกรมบทเรยนเปนอย�งด ก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนจะเร มตนจ�กบทเรยนแบบโปรแกรมกอน ดงทไพโรจน (2528, 74-81) อธบ�ยไว โซกร�ตสและอรสโตเตลไดใหขอคดเหนเกยวกบกระบวนก�รสอนแบบขนมชนและ ก�รเรยนรจ�กประสบก�รณของตนเอง จนกระทงป ค.ศ. 1972 เพรสซ (Presey) กไดเสนอคว�มคดว�ควรจะใชเคร องจกรกลอะไรทำ�หน�ทก�รสอนแทนครทเปนมนษยได ตอม� สกนเนอร (Skinner) กไดเสนอบทเรยนแบบเรยงลำ�ดบ (Linear - Programmed) เพอใชกบเครองชวยสอนหรอทเรยกว� Teaching Machine และอกไมน�น คร�วนเดอร

17

(Crowder) กไดนำ�เสนอบทเรยนแบบแตกแขนง (Branching Programmed) ซงมคว�มยดหยนม�กกว�ของสกนเนอร ก�รพฒน�บทเรยนโปรแกรมแบบโปรแกรมนถอเปนพนฐ�นทสนบสนนระบบก�รศกษ� เพอสนองคว�มแตกต�งระหว�งบคคล จ�กก�รศกษ�วจยทผ�นม�พบว� ก�รใชบทเรยนโปรแกรมส�ม�รถสอนไดใกลเคยงกบสอนโดยคร อย�งไรกต�มบทเรยนโปรแกรมไมส�ม�รถทดแทนคร เพยงแตเปนสอสวนชวยเสรมก�รสอนของครไดด บทเรยนแบบโปรแกรมในปจจบนส�ม�รถพบไดส�มร ป แ บ บ ค อ อ ย ใ น ร ป ข อ ง ห น ง ส อ บ ท เ ร ย น โ ป ร แ ก ร ม (Programmed Text) เ ค ร อ ง ม อ ช ว ย ส อ น (Teaching Machine) ซงรวมทงคอมพวเตอรชวยสอนดวย และอยในรปของชดสอประสม (Multimedia Package) บทเรยนเหล�นจะเปนแบบใดแบบหนงในส�มแบบ ตองมลกษณะดงน 2.2.4.1 บทเรยนแบบเรยงลำ�ดบเสนตรง (Linear Programmed) รปแบบของบทเรยน จะแบงออกเปนหนวยยอย ๆ ทตอเนองกน โดยเรมจ�กง�ยไปสสงย�กผเรยนจะเรยนไปทละหนวย จ�กหนวยแรกและก�วตอไปต�มลำ�ดบจะข�มหนวยหนงหนวยใดไมไดเดดข�ด สงทไดเรยนรจ�กหนวยแรก ๆ จะเปนพนฐ�นหนวยถดไป ลกษณะบทเรยนประเภทนมกจะเปนก�รใหตอบคำ�ถ�มแบบถกผดหรอใหเตมคำ�ในชองว�ง และใหผเรยนตรวจคำ�ตอบในหนวยถดไป ลกษณะโครงสร�งของบทเรยนเปนก�รใหผเรยนสร�งคำ�ตอบดวยตนเอง หรอเปน Constructed Response Type จ�กคำ�ถ�มและคำ�ตอบทเตมลงไป จะใชสร�งเปนขอคว�มทสมบรณทจะสร�งคว�มรใหแกผเรยนต�มทกำ�หนดไว

2.2.4.2 บทเรยนโปรแกรมแบบแตกแขนง (Branching Programmed) เปนบทเรยนสำ�เรจทสร�งขนเพอคำ�นงถงคว�ม

18

แตกต�งระหว�งบคคลเปนหลก โดยก�รแบงบทเรยนเปนหนวยยอย และจะมหนวยทเปนกรอบหลกหรอกรอบยน (Home Pages) ซงทกคนจะตองเรยน นอกจ�กนจะมหนวยยอยแตกแขนงออกไป เพอเสรมคว�มเข�ใจสำ�หรบผเรยนบ�งคนทตองก�รเสรมคว�มเข�ใจ เมอผ�นไปยงหนวยแขนงแลวจะกลบม�ยงหนวยหลกอกครง และจะทำ�ก�รเรยนตอไปต�มผลของก�รตอบสนองคว�มตองก�รภ�ยใน จะควบคมลำ�ดบใหส�ม�รถเรยนรเนอห�ไดตลอด โครงสร�งบทเรยนนจะสลบซอนและยงย�กกว�แบบ เรยงลำ�ดบเสนตรง

2.2.4.3 บ ท เ ร ย น โ ป ร แ ก ร ม แ บ บ แ อ ด จ ง ท ฟ (Adjunctive Programmed) เป นบทเรยนส ำ�เรจร ปท ม ลกษณะแบบแตกแขนงแตก�รเสนอเนอห�จะม�กกว� และก�รตอบคำ�ถ�มจะกระทำ�ใน ตอนท�ยบทแลวอ�จข�มไปยงหนวยยอยอนเลย ถ�ผเรยนส�ม�รถแสดงใหรว�มคว�มรในสวนทจะข�มไปนนแลว

ในปจจบนก�รจดทำ�โปรแกรมบทเรยนนยมใชแบบผสมผส�นม�กขน ทงนเพร�ะแตละแบบต�งกมจดเดนของตนเอง เมอนำ�จดเดนของทกรปแบบม�รวมกนกจะไดโปรแกรมทด ซงกอรดอน พ�สค (Gordon Pask) ไดนำ�แนวท�งของก�รผสมผส�นนเสนอเปนบทเรยนท�งคอมพวเตอร 2.2.5 ก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมขนตอนในก�รนำ�เสนอเนอห�เชนเดยวกบก�รสอนแบบโปรแกรม ก�รสร�งบทเรยนจงใชวธเด ยวกนกบก�รสร�งบทเรยนโปรแกรมนนเอง เมอไดบทเรยนโปรแกรมซงบ�งตำ�ร�เรยกว� บทเรยนสำ�เรจรป (Programmed Text) ตอจ�กนนจงนำ�ไปแปลงเปนภ�ษ�คอมพวเตอรโดยอ�ศยโปรแกรมสำ�เรจ เพอเปนคำ�สงใหเคร องคอมพวเตอรทำ�ง�นต�มเนอห�ทผเขยนโปรแกรมออกแบบไว ดงนนในก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จงตองอ�ศย พนฐ�นท�งทฤษฎก�รเรยนร

19

เข�ใจผเรยนแตละระด บ เน นผเรยนเป นศนยกล�ง ฉะน นก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงควรมขนตอนดงน

2.2.5.1 กำ�หนดเนอห�วช�และระดบชน โดยผออกแบบตองทำ�ก�รวเคร�ะหเนอห�วช�และเปนร�ยวช�ทไมเปลยนแปลงบอย ไมซำ�กบใคร เพอคมค�ก�รลงทนและส�ม�รถชวยลดเวล�เรยนของผเรยนได

2.2.5.2 ก�รกำ�หนดวตถประสงค จะเปนแนวท�งใหกบผออกแบบบทเรยน ทำ�ใหทร�บว�ผเรยนหลงจ�กเรยนจบแลวจะบรรลต�มวตถประสงคม�กนอยแคไหน ก�รกำ�หนดวตถประสงคจงกำ�หนดไดเปนวตถประสงคทวไปและวตถประสงคเชงพฤตกรรม ซงก�รกำ�หนดวตถประสงค เชงพฤตกรรมตองคำ�นงถง

1) ผเรยน (Audience) ว�มพนฐ�นคว�มรม�กนอยแคไหน

2) พฤตกรรม (Behavior) เปนก�รค�ดหวงเพอทจะทำ�ใหผเรยนบรรลเป�หม�ย ก�รวดพฤตกรรมทำ�ไดโดยสงเกต คำ�นวณ นบ แยกแยะ แตงประโยค

3) เงอนไข (Condition) เปนก�รกำ�หนดสภ�วะทพฤตกรรมของผเรยนจะเกดขน เชน เมอผเรยนดภ�พแลวจะตองว�ดภ�พนนสงครได เปนตน

4) ปรม�ณ (Degree) เป นค �ท ใชส ำ�หรบก ำ�หนดม�ตรฐ�นทยอมรบว�ผเรยนบรรลวตถประสงคแลว เชน อ�นคำ�ควบกลำ�ไดถกตอง 20 คำ� จ�ก 25 คำ� เปนตน

5) ก�รวเคร�ะหเนอห� เปนขนตอนทสำ�คญโดยตองยอยเนอห�เปนเนอห�เลก ๆ มก�รเรยงลำ�ดบจ�กง�ยไปย�ก มก�รวเคร�ะหภ�รกจ (Task Analysis) ว�จะเรมตนตรงไหนและดำ�เนนก�รไปท�งใด

20

6) ก�รสร�งแบบทดสอบ ประเภทของแบบทดสอบแบงออกเปน แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ซงแบบทดสอบน เ องจะ เป นต วบ งช ว �บทเร ยนคอมพว เตอร ช วยสอนจะม ประสทธภ�พม�กนอยประก�รใด

7) ก�รเขยนบทเรยน กอนเขยนบทเรยนตองกำ�หนดโครงสร�ง เพอใหไดรปร�งของบทเรยนเสยกอน คอจะทำ�ใหทร�บว�ตองประกอบดวยอะไรบ�งมสดสวนอย�งไร บทเรยนควรจะมขนตอนและโครงสร�งอย�งไรเพอใหเปนบทเรยนทด

P1 = บทเรยนโปรแกรม C1 = เนอห�ยอยท 1

ภาพท 2-5 สวนประกอบและโครงสร�งของบทเรยนโปรแกรม

เมอไดรจกกบลกษณะบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแลว กควรจะทำ�คว�มรจกกบเทคนค ก�รออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชนดเสนอเนอห� (Tutorial) เพมเตม คอ

21

P1

C1

C2

C3

C4

C1

SF

CFB

FPROMPT

REINFORCEMENT

RESPONSE

REINFORCEMENTRESPON

SE

PROMPT

REINFORCEMENT

RESPONSE

1. ก�รสร�งตวอกษรตองมขน�ดเหม�ะสม 2. รปแบบตวอกษร ก�รสอคว�มหม�ย ง�นประณต

คว�มมศลปะ 3. ส ใชหลกก�รทไดจ�กผลก�รวจย เพอสงผลถงก�รรบรก�รเรยนร

4. เสยง ควรเปนเสยงททำ�ใหผเรยนมปฏกรย�เกดก�รตอบสนอง สอดคลองเนอห� 5. แสง ชวยเนนคว�มแตกต�ง สร�งจดสนใจ

ห�กพจ�รณ�บทเรยนในแนวก�รนำ�เสนอเนอห�ใหสอดคลองกบรปแบบก�รสอน 9 ขน ของก�เย (Gagne) จะตองเนนสงดงตอไปน

1. ก�รเร�คว�มสนใจ (Gain Attention) เปนก�รสร�งบทเรมตนของกจกรรมก�รเรยนนนเอง โดยผเรยนสนใจเนอห�บนจอภ�พไมใชพะวงอยทแปนพมพ

2. บอกวตถประสงค (Specify Objective) ชวยใหผเรยนรลวงหน�ถงประเดนสำ�คญของเนอห�และรเค�โครงของเนอห�อกดวย ซงจะเปนประโยชนตอผเรยน โดยผเรยนจะส�ม�รถผสมผส�นแนวคดในร�ยละเอยดหรอสวนยอยของเนอห�ใหสอดคลอง และสมพนธกบเนอห�ในสวนใหญได ซ งจะมผลทำ�ใหก�รเรยนรม ประสทธภ�พยงขน

3. ทบทวนคว�มรเดม (Activate Prior Knowledge) ก�รทบทวนคว�มรเดมไมจำ�เปนตองทำ�แบบทดสอบเสมอไป แตอ�จจะใชวธก�รประเมนคว�มรเดมของผเรยนรปแบบต�ง ๆ กได เชน ก�รพดคย ก�รซกถ�ม เปนตน

4. ก � ร เ ส น อ เ น อ ห � ใ ห ม (Present New Information) ก�รนำ�เสนอภ�พทเกยวของกบ เนอห�ประกอบคำ�พดทสนง�ยและไดใจคว�มชดเจน ซงจะเปนหวใจสำ�คญของก�ร

22

เรยนก�รสอนดวยบทเรยนคอมพวเตอร อ�ศยภ�พประกอบจะทำ�ใหผเรยนเข�ใจเนอห�ง�ยขน และมคว�มคงทนในก�รจดจำ�ไดดกว�ก�รใชคำ�พดหรออ�นเพยงอย�งเดยว

5. ชแนวท�งก�รเรยนร(Guided Learning) หน�ทของผออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จะตองพย�ย�มใชเทคนคในก�รกระตนใหผเรยนนำ�คว�มรเดมม�ใชในก�รศกษ� โดยใชวธก�รเชอมโยงคว�มรเดมเข�กบคว�มรใหม

6. กระต นก�รตอบสนอง (Elicit Responses) ม หล�ยทฤษฎทเกยวของกบก�รเรยนร ต�งกมคว�มสอดคลองในลกษณะสงเร�กบก�รตอบสนอง ในแงของก�รเรยน ผเรยนควรมโอก�สรวมกนคดและรวมกนฝกปฏบตใหเกดก�รเรยนรและทกษะ

7. ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback) เปนก�รชวยเร�และกระตนคว�มสนใจและเปนก�รบอกว�ขณะนนผเรยนอยจ ด ไ ห น ห � ง จ � ก เ ป � ห ม � ย ม � ก น อ ย เ พ ย ง ใ ด

8. ทดสอบคว�มร (Assess Performance) เปนก�รทดสอบกอนเรยน ระหว�งเรยนและชวงท�ยของบทเรยน เปนสงทจำ�เปนเพอวดว�ผเรยนผ�นเกณฑตำ�สดเท�ใด เพอจะไดเตรยมตว ในโอก�สตอไป

9. ก�รจ ำ�และน ำ� ไปใช (Promote Retention and Transfer) เปนขนตอนของก�รสรปเฉพ�ะประเดนสำ�คญรวมทงขอเสนอแนะต�ง ๆ เพอใหผเรยนมโอก�สทบทวนหรอซกถ�มปญห�

2.3 โปรแกรมสำาเรจรปทสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2.3.1 โปรแกรมสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ใช โปรแกรม Macromedia Authorware เปนโปรแกรมสำ�เรจรปเ ป น ท แ พ ร ห ล � ย น ย ม น ำ� ม � ใ ช ใ น ก � ร ส ร � ง บ ท เ ร ย น

23

คอมพวเตอรชวยสอนโปรแกรม Authorware นนจะมขอเดนตรงท คว�มส�ม�รถในก�รน ำ�เสนอบทเรยนในล กษณะส�ข� (Branching) และเปนโปรแกรมทใชสญลกษณรป (Icon) ในก�รสร�งบทเรยน จงเป นก�รง�ยตอ ก�รทำ�คว�มเข�ใจในวธก�รใชโปรแกรม ผใชจงไมจ ำ�เป นตองมพ นฐ�นคว�มรท�งด�นคอมพวเตอร หรอภ�ษ�คอมพวเตอรม�กอน ในก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนผสร�งอ�จจะเลอกใชโปรแกรมใดโปรแกรมหนงกได เพร�ะแตละโปรแกรมต�งกมคว�มส�ม�รถในก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได อย�งไรกดในก�รทจะเลอกใชโปรแกรมใดนนควรจะพจ�รณ�ใหเหม�ะสมกบลกษณะของบทเรยนทจะสร�งและพนฐ�นคว�มรท�งคอมพวเตอร

โปรแกรม Authorware เปนโปรแกรมสำ�เรจรปททำ�ง�นบนวนโดว มล กษณะก�รส อส�รก บผ ใชโดยอ�ศยวตถเป นหลก (Object Oriented) กล�วคอ ในก�รใชง�นโปรแกรมจะใชวธให ไอคอน (Icon) ต�ง ๆ ทำ�ง�นไปต�มเสนเชอมโยงก�รทำ�ง�น ทเรยกว� Flowline

ภาพท 2-6 แตละ Icon จะทำ�ง�นไปต�ม Flowline จ�กบนลงล�ง

24

Icon

Flowline

2.3.1.1 คณลกษณะทวไปของโปรแกรมและคว�มส�ม�รถของโปรแกรม Authorware เพ อใหทร�บถ งคณลกษณะทวไปและคว�มส�ม�รถของโปรแกรม Authorware เพอทจะส�ม�รถ ใชง�นโปรแกรมไดอย�งเหม�ะสมและไดประโยชน สงสด จงขอกล�วถงลกษณะและคว�มส�ม�รถของโปรแกรม Authorware ดงตอไปน 1) เปนโปรแกรมทสอส�รกบผใชโดยก�รอ�ศ ยว ตถ (Object Oriented) โดยท ว ตถ (Object) ของโปรแกรมซงจะมลกษณะเปนสญลกษณรป (Icon) ผใชจงส�ม�รถเข�ใจวธก�รใชโปรแกรมไดง�ย เหม�ะสำ�หรบผเร มหรอผใชทไมม คว�มรท�งด�นคอมพวเตอรม�กอน ในขณะเดยวกนสำ�หรบผทมคว�มรในก�รใชโปรแกรมสำ�เรจรป ททำ�ง�นบนระบบวนโดวม�เปนอย�งดกจะส�ม�รถทำ�คว�มเข�ใจไดง�ยยงขน 2) ก�รนำ�เสนอบทเรยนในลกษณะทเปนสอประสม (Multimedia) โดยทส�ม�รถนำ�เสนอไดท งในร ปของขอคว�ม กร�ฟก ภ�พนง ภ�พเคลอนไหว และเสยงและส�ม�รถแสดงผลพรอม ๆ กนไดดวย 3) ส�ม�รถออกแบบบทเรยนใหผเรยนมก�รโตตอบหรอมปฏสมพนธในรปแบบ ต�ง ๆ เชน ก�รเลอกตอบ ก�รจบค หรอก�รเตมขอคว�ม เปนตน 4) ส�ม�รถทำ�ง�นรวมกบโปรแกรมประเภทสอประสม (Multimedia) อน ๆ ไดด เชน โปรแกรม Microsoft PowerPoint โปรแกรม Microsoft Word หรอโปรแกรม GIF เปนตน 5) ส�ม�รถสร�งบทเรยนททำ�ง�นบน World Wide Web ไดโดยก�ร Package ดวยโปรแกรม

25

Authorware Afterburner ซงเปนสวนหนงของโปรแกรม Authorware Professional 2.3.1.2 ก�รเปดโปรแกรมเพอเรมตนเข�สโปรแกรมและสร�งไฟลใหม มขนตอนดงน 1) คลกทปม Start 2) เลอนเม�สไปทแถบ Programs /Macromedia /Macromedia Authorware 7.0 3) คลกทแถบ Macromedia Authorware 7.0 จะปร�กฎจอภ�พดงภ�พ

ภาพท 2-7 จอภ�พเมอเข�สโปรแกรม Authorware 7จ�กนน จงดำ�เนนก�รขนตอไปดงน

4. คลกทปม Cancel จะปร�กฎจอภ�พสำ�หรบก�รออกแบบง�นทเรยกว� Design Window ซงประกอบด ว ย Menu Bar, Tool Bar, Title Bar, Icon Palette , Flowline และ Design Window ดงภ�พ

26

แถบคำ�สง (Menu Bar)แถบเครองมอ (Tool Bar)

ชอไฟลแถบไอคอน

(Icon Palette)

ภาพท 2-8 สวนประกอบของจอภ�พแรกเมอเข�สโปรแกรม Authorware

2.3.1.3 แถบไอคอน แถบไอคอนประกอบดวยไอคอนต�ง ๆ ซงเปนเครองมอสำ�หรบสร�งง�นโดยแตละไอคอนจะม หน �ท ต �งก นไป ผใชส�ม�รถนำ�ไอคอนทต องก�รไปว�งบน Flowline เพอใหทำ�ง�นต�มหน�ทของแตละไอคอน แตละไอคอนมชอเรยกและหน�ทก�รทำ�ง�นดงตอไปนตารางท 2-1 สญลกษณ ชอ และหน�ทของไอคอน

ไอคอน ชอ หน�ท

Display แสดงขอคว�ม กร�ฟก รปภ�พ

Motion สร�งก�รเคลอนทใหวตถ

Erase ลบวตถหรอสงทแสดงบนจอภ�พ

ตารางท 2-1 สญลกษณ ชอ และหน�ทของไอคอน (ตอ)

ไอคอน ชอ หน�ท

Wait ใหก�รแสดงผลของวตถทแสดงบนจอภ�พหยดรอต�มเงอนไขทกำ�หนด

Navigate

กำ�หนดทศท�งในก�รดำ�เนนเรองของบทเรยน

Framew สร�งกรอบหรอโครงสร�งของบทเรยน

27

Flowline

Design Window

ork

Decision สร�งท�งเลอกสำ�หรบก�รตดสนใจต�มเงอนไขทกำ�หนด

Interaction

สร�งก�รโตตอบระหว�งผใชบทเรยนต�มเงอนไขทกำ�หนด

Calculation กำ�หนดค�ตวแปรหรอฟงกชน

Map สร�งผงลำ�ดบก�รทำ�ง�นหรอจดกลมใหกบไอคอน

Digital Movie

ควบคมก�รแสดงผลของ Digital Movie หรอภ�พเคลอนไหว

Sound ควบคมก�รแสดงผลของเสยง

Video DVD ควบคมก�รแสดงผลของวดโอ ดวด

Start กำ�หนดจดเรมตนในก�รทำ�ง�นของบทเรยน

Stop กำ�หนดจดสนสดก�รทำ�ง�นของบทเรยน

Icon Color

กำ�หนดสใหกบไอคอน แถบคำ�สงและแถบเครองมอ

2.3.2 โ ป ร แ ก ร ม ส ร � ง ภ � พ เ ค ล อ น ไ ห ว ด ว ย โ ป ร แ ก ร ม Macromedia Flash

คว�มตองก�รระบบของโปรแกรม Macromedia Flash MX คอมพวเตอรทจะนำ�ม�ใชง�นและม�แสดงผล ตองก�รระบบเพอทจะนำ�ม�ใชง�นดงน

ก)Microsoft Windows 98 Se/2000/NT 4/Me/XPข) CPU 200 MHz หรอม�กกว�ค)RAM 64 MB แตควรเปน 128 MB

28

ง) พนทฮ�รดดสก 85 MBจ) คว�มละเอยดของจอภ�พทแสดงผล 1024 x 768

Pixel ฉ)ก�รดจอแสดงคว�มละเอยดส 16 Bit เปนอย�งนอย

แตสำ�หรบก�รแสดงกร�ฟกสทมคว�มละเอยดสงควรเปน 24 Bit (Thousands of Colors)

ช) บร�วเซอรทสนบสนน Plug-in Shockwave Flash (สำ�หรบบร�วเซอร Internet Explorer ตงแตเวอรชน 4 ขนไป Netscape ตงแตเวอรชน 4.5 ขนไป

ซ) ไดรฟ CD-ROM สำ�หรบตดตงโปรแกรมหรอคนห�ไฟลภ�พ

2.3.2.1 ก�รเข�สโปรแกรม Flash MX หลงจ�กทเร�ไดทำ�ก�รตดตงโปรแกรม Flash

MX เรยบรอยแลว เร�ส�ม�รถเรยกก�รใชง�นโปรแกรมไดดวยวธก�รดงตอไปน คอ

1)Click Mouse ทปม Start2) เลอนเม�สเลอกคำ�สง Programs >

Macromedia > Macromedia Flash MX3)จะปร�กฎหน�จอแรกของ Flash ขน

ภาพท 2-9 ก�รเข�สโปรแกรม Macromedia Flash MX

29

ภาพท 2-10 จอภ�พเมอเข�สโปรแกรม Macromedia Flash MX

2.3.2.2 แถบคำ�สง (Menu Bar) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

เปนแถบทใชเก บรวบรวมคำ�ส งท งหมดของ Macromedia Flash MX โดยใชหวขอและแบงเปนหมวดหมต�ง ๆ ดงน

30

แถบคำ�สง (Menu

ภาพท 2-11 แถบคำ�สง (Menu Bar) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

ตารางท 2-2 คำ�สง (Menu Bar) และคำ�อธบ�ย

หมวด คำ�อธบ�ยFile เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รจดก�รกบไฟลทงหมด

เชน ก�รเปด ปด บนทก ก�รปดโปรแกรม ก�รนำ�ไฟลอนเข�ม�และก�รแปลงไฟลเพอนำ�ออกไปใชง�น

Edit เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รแกไข ก�รจดก�รวตถ เชน Undo Redo Cut Copy Paste ฯลฯ

View เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รแสดงก�รมองวตถในรปแบบต�ง ๆ

Insert เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รเพมเตมหรอแทรกคำ�สง เปนสวนสำ�คญทชวยทำ�ภ�พเคลอนไหว

Modify เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รทำ�ใหกบวตถมคณสมบตใหม ๆ

Text เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รจดก�รกบตวอกษร เชน Font Size Style ฯลฯ

Control เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รควบคมก�รแสดงของชนง�นทเร�สร�งขน เชน Play Rewind Stop Forward Backward เปนตน

Window เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รแสดงหน�ต�งควบคมต�ง ๆ

Help เปนเมนเกบคำ�สงเกยวกบก�รใหคว�มชวยเหลอซงอธบ�ยก�รใชง�นโปรแกรม

31

2.3.2.3 แถบเครองมอ (Tool Bar) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

ภาพท 2-12 แถบเครองมอ (Tool Bar) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

ตารางท 2-3 แถบเครองมอ (Tool Bar) และคำ�อธบ�ย

32

แถบเครองมอ

หมวด คำ�อธบ�ยNew ก�รเรมสร�งง�นใหมOpen ก�รเปดไฟลง�นเดมSave ก�รบนทกไฟลง�นPrint ก�รสงพมพง�นCut ก�รตดหรอลบวตถออกเพอจะนำ�ไปว�งทอนCopy ก�รคดลอกวตถเพอจะนำ�ไปว�งทอนPaste ก�รว�งวตถทได Cut หรอ Copy ม�ว�งUndo ก�รยอนกลบไป 1 ขนตอนRedo ก�รเดนหน�ไป 1 ขนตอน ใชเมอมก�รยอนหลง

ไป 1 ขนตอนSnap to Objects

ก�รสงใหวตถดงดดเมอเข�ใกลกน

Smooth ก�รทำ�ใหวตถมคว�มโคงมนStraighten

ก�รทำ�ใหวตถดแขง

Rotate ก�รหมนวตถScale ก�รขย�ยและยอวตถAlign ก�รจดวตถใหเปนระเบยบ

2.3.2.4 กลองเครองมอ (Toolbox) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

เปนกลองสำ�หรบเกบอปกรณต�ง ๆ ทใชในก�รทำ�ง�น Toolbox จะมลกษณะเปนไอคอนรปภ�พ ส�ม�รถเรยกใชง�นไดง�ยเพยงก�ร Click Mouse ทไอคอนคำ�สงทตองก�รเท �น น เร�ส�ม�รถเรยกใชกล องเคร องมอน ได โดยใชค ำ�ส ง Window> Tools

33

ก�รใช Toolbox ใหเข�ใจ เร�ควรแบงเปนกลม เชน

1)กลมคำ�สง Selection เกยวกบก�รเลอก2)กลมคำ�สง Edit เกยวกบก�รว�ดและก�รตกแตง

ภ�พ3)กลมคำ�สง View เกยวกบก�รมองภ�พในรปแบบ

ต�ง ๆ 4)กลมคำ�สง Colors ใชในก�รเลอกสใหกบเสนและส

พน5)กลมคำ�สง Options จะแสดงคำ�สงเพมเตมของ

แตละคำ�สงทเร�เลอกใชง�น

2.3.2.5 เสนเวล� (Timeline) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

เปนเคร องมอหนงในโปรแกรม Macromedia Flash MX จะปร�กฎทกครงเมอเปดโปรแกรม ใชสำ�หรบสร�งและปรบเปลยนร�ยละเอยดของก�รเคลอนไหวของชนง�น โดยก�รเอ�ตำ�แหนงขององคประกอบทเคลอนไหว เร�เรยกองคประกอบต�ง ๆ ว� ออบเจกตหรอวตถ ม�จดว�งตอกนทละภ�พในแตละชวงเวล�เรยกว� เฟรม (Frame) เพอสร�งเปนภ�พเคลอนไหว โดยเร�จะกำ�หนดเสนเวล�ใหส�ม�รถเลนภ�พเคลอนไหวซำ�หรอเลนแลวหยดกได 2.3.2.6 หน�ต�งก�รทำ�ง�นหรอเวท (Stage) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

เปนหน�ต�งในก�รทำ�ง�นของเร�หรอเรยกอกอย�งว�เวท (Stage) ซ งเป นพนทว �ง ส ำ�หรบก�รสร�งภ�พเคลอนไหว (Animation)โดยใหเร�เปนผกำ�กบก�รแสดง เมอเร�

34

สร�งง�นหรอว�งวตถบน Stage เร�จะเรยกภ�พรวมน ว � Scene 2.3.2.7 ปมควบคมก�รแสดงผล (Controller) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

ปมควบคมก�รแสดงผลจะใชสำ�หรบควบคมก�รแสดงผลง�น Animation ทเร�ไดสร�ง ส�ม�รถเปดหน�ต�ง Controller ม�ใชไดโดยเลอกคำ�สง Window > Toolbars > Controller

ตารางท 2-4 ปมควบคมก�รแสดงผล (Controller) และคำ�อธบ�ย

หมวด คำ�อธบ�ยStop ใหหยดก�รแสดงผลRewind ใหกลบไปเรมตนแสดงผลใหมStep Back

ใหถอยหลงไป 1 Step

Play ใหแสดงผลStep Forward

ใหเดนหน�ไป 1 Step

Control End

ใหไปยงจดจบของก�รแสดงผล

2.3.2.8 ต�งควบคมก�รแสดงผล (Panel) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

ในโปรแกรม Macromedia Flash MX มหน�ต�งหรอ Panel ทรวบรวมเครองมอต�ง ๆ ทใชง�นกบวตถ โดยจะถกจดไวทบรเวณด�นขว�ของโปรแกรม ทำ�ใหเร�ไมตองเสยเวล�ไปเปดห�และมก�รจดเปนหมวดหมไวแลว นอกจ�กนยงส�ม�รถทจะ

35

ยบและขย�ยหน�ต�งเพอใหใชพนทไดเตมท โดยมหน�ต�งทสำ�คญดงน

1) Panel Info เปนหน�ต�งทแสดงร�ยละเอยดเกยวกบวตถ

W แสดงคว�มกว�งของวตถH แสดงคว�มสงของวตถX แสดงตำ�แหนงของเม�ส

ในแกน XY แสดงตำ�แหนงของเม�สใน

แกน Y

ภาพท 2-13 หน�ต�งทแสดงร�ยละเอยดเกยวกบวตถ

2) Panel Transform เปนหน�ต�งทใชปรบเปลยนขน�ด ก�รบด ก�รหมนวตถ

Constrain ใชสำ�หรบยอและขย�ยวตถให

เปลยนไปต�มสดสวนทเร�ยอหรอขย�ยRotate ใชกำ�หนดมม เพอ

หมนวตถSkew ใชสำ�หรบบดวตถ

36

ภาพท 2-14 หน�ต�งทใชปรบเปลยนขน�ด ก�รบด และก�รหมนวตถ

3) Panel Color Mixer เปนหน�ต�งทชวยในก�รผสมสใหกบวตถ ใช Mode RGB ส�ม�รถเลอกสทเร�ตองก�รได

R ปรบสแดงใหวตถG ปรบสเขยวใหวตถB ปรบสนำ�เงนใหวตถ

ภาพท 2-15 หน�ต�งทชวยในก�รผสมส4) Panel Swatches เปนหน�ต�งทจดเรยงไว

และทำ�ก�รไลส ทำ�ใหเร�ส�ม�รถเลอกสใชไดง�ยขน5) Panel Align เปนหน�ต�งสำ�หรบจดเรยงวตถ

ใหเรยงอยในแนวเดยวกน ซงจะ มลกษณะและรปแบบต�ง ๆ โดยใชจดเรยงวตถตงแต 2 ชนขนไป6) Panel Scene เปนหน�ต�งทใชสลบพนทก�ร

ทำ�ง�น (Scene) ซงจะใชในกรณทมก�รสร�งชนง�นทมคว�มย�วและมก�รเปลยนรปแบบของพนทก�รทำ�ง�นเหมอนก�รเปลยนฉ�ก7) Panel Movie Explorer เปนหน�ต�งทใชด

โครงสร�งของง�นทเร�สร�ง Flash Movie) ทงหมด รวมทงใชคนห�วตถทถกสร�งในชนง�นนนดวย ซงจะม

37

ปมต�ง ๆ สำ�หรบแสดงชนดของวตถทสร�งไวในชนง�นนน ซงประกอบดวย

Show เปนปมทใชแสดงวตถชนดต�ง ๆ ทอยในชนง�นFind ใชสำ�หรบคนห�วตถท

อยในชนง�น

ภาพท 2-16 หน�ต�งทใชดโครงสร�งของง�น

8) Panel Answers เปนหน�ต�งสำ�หรบแสดงร�ยละเอยดต�ง ๆ ของ Flash MX โดยมร�ยก�รทแสดงดงน

ก) What’s New แสดงเครองมอใหมทเพมขนม�ใน Flash MX

ข) Readme แสดงร�ยละเอยดเกยวกบ Flash MX

ค) Tutorials แสดงก�รใชเครองมอและก�รใชง�น โปรแกรม Flash MX

9) Panel Properties เป นหน �ต �งท ใชแสดงคณสมบต ต�ง ๆ ของวตถและส�ม�รถเปลยนแปลงคณสมบตเหล�นนไดในหน�ต�งน เชน ห�กเร� Click Mouse ท พ น ท ก � ร ท ำ� ง � น (Stage) ก จ ะ แ ส ด งคณสมบตต�ง ๆ ของพนทก�รทำ�ง�นออกม�ดงแสดงในรป ไดแก

ก)Size ขน�ดของพนทก�รทำ�ง�น

38

ข) Publish เวอรชนนของ Flashค)Background สของพนหลงง) Frame Rate คว�มเรวในก�รแสดง Frame

ตอวน�ท ซง Flash จะกำ�หนดคว�มเรวไวท 12 Frame ตอวน�ท (fps)

ภาพท 2-17 หน�ต�งทใชแสดงคณสมบตต�งๆ ของวตถ

หน�ต�งนใชสำ�หรบแสดงคณสมบตของวตถทคลกเม�สลงไป ซงจะมก�รเปลยนแปลงคณสมบตไปต�มวตถนน

10) Panel Action เ ป น ห น � ต � ง ท ใ ช ส ำ� ห ร บกำ�หนดก�รกระทำ�ใหกบวตถและ Frame ทกำ�ลงแสดงอยโดยเร�ส�ม�รถเขยน Script ใหกบวตถหรอ Frame เพอแสดงสงทเร�กำ�หนด11) Panel Library ในก�รทำ�ง�น Flash แตละ

ง�นเร�อ�จนำ�ไฟลภ�พเคลอนไหว หรอเสยงม�ใชประกอบกนในง�นของเร�ซงหน�ต�งไลบร�ร จะเปนตวรวบรวมไฟลต�ง ๆ ไวรวมทงไฟลทเร�สร�งเองดวย ห�กเร�ตองก�รใชง�นไฟลเหล�นอก กแคล�กจ�กไลบร�รม�ว�งบน Stage เท�นน เร�ส�ม�รถเปดหน�ต�งไลบร�รม�ใชโดยเลอกคำ�

สง Windows > Library สำ�หรบร�ยละเอยดก�รใชง�นไลบร�รจะกล�วถงในบทตอไป

39

2.3.2.9 ปมขย�ยขน�ด (Zoom) ในโปรแกรม Macromedia Flash MX

เปนปมควบคมททำ�หน�ทขย�ยขน�ดพนทในก�รทำ�ง�นหรอ Stage นอกจ�กนน เร�ยงส�ม�รถกำ�หนดขน�ดเองได และมคำ�สงเพมเตมอก 2 คำ�สง คอ

ก)Show Frame ก�รแสดง Stage ใหใหญทสดเท�ทพนทว�งของโปรแกรมจะทำ�ได โดยไมคำ�นงถงว�จะมรปเกนออกนอก Stage ไปแคไหน

ข) Show All ก�รแสดง Stage ใหเหนรปหรอวตถทงหมดแมว�จะอยนอก Stage กต�ม

2.3.2.10 หลกก�รทำ�ง�นของโปรแกรม Macromedia Flash MX

กอนทจะใชง�น Flash ตองรว�ก�รสร�งชนง�นนนมหลกก�รอย�งไร และเมอเข�ใจหลกก�รคร�ว ๆ ของ Flash ก�รใช Flash กเปนเรองทง�ยขน

ขนตอนท 1 นำ�ภ�พกร�ฟกหรอภ�พทเร�สร�งขน

ขนตอนท 2 แปลงสวนประกอบต�ง ๆ ใหเปน Symbol

ขนตอนท 3 ทำ�ก�รสร�ง Animation โดยจะใสเสยง หรอ Script กได

ขนตอนท 4 Publish ออกม�เปนชนง�น 2.3.2.11 น�มสกลโปรแกรม Macromedia Flash MX

สงหนงทเร�จ ำ�เปนตองทร�บในก�รใชง�นโปรแกรม Macromedia Flash MX คอ น�มสกลของโปรแกรม

40

Macromedia Flash MX โด ยท โ ป ร แ ก รม Macromedia Flash MX จะสร�งน�มสกลหลก ๆ 2 อย�ง คอ

ก) *.fla คอไฟลทไดจ�กก�รสร�งชนง�นใน Flash ทเกดจ�กก�รเซฟเปนไฟลตนฉบบ ซงส�ม�รถนำ�ม�เปลยนแปลงแกไขได *.fla ยอม�จ�ก Flash Movie หรอทเร�เรยกว� Movie

ข) * .swf คอไฟลท Flash สร�งขนหลงจ�กก�รแสดงผลออกม� เร�ส�ม�รถ Double click ดผลก�รแสดงได โดยไมตองเปดโปรแกรม Flash ซง *.swf ยอม�จ�ก Shockwave Flash

2.3.2.12 ก�รนำ�ไฟลทสร�งจ�กโปรแกรมอนม�ใชในโปรแกรม Macromedia Flash MX

โปรแกรม Macromedia Flash MX ส�ม�รถนำ�ไฟลอนเข�ม�ใชในโปรแกรมได เรยกว� Import ไฟลไมว�จะเปนไฟลรปภ�พ ไฟลเสยง หรอไฟลภ�พเคลอนไหว นอกจ�กนนยงนำ�ไฟลจ�กโปรแกรมอนเข�ม�ใชไดดวย เชน Adobe Illustrator AutoCAD Adobe PhotoShop Macromedia Freehand ฯลฯ ทำ�ให Flash มคว�มยดหยนในก�รทำ�ง�นสง

ก�รนำ�ไฟลทสร�งจ�กโปรแกรมอนม�ใชในโปรแกรม Macromedia Flash MX

มขนตอนในก�รนำ�ไฟลเข�ม�ดงน1) เลอก File > Import2) เลอกไฟลภ�พทเร�ตองก�ร3)Click Mouse ทปม Open เพอนำ�ไฟลนนเข�ม�

ใชง�น

41

2.4 เนอหาวงจรเรยงกระแสชนด 1 เฟส (นภทร, 2542: 37-50) 2.4.1 วงจรเรยงกระแสครงคลน (Half Wave Rectifier) วงจรเรยงกระแส เปนวงจรทใชในก�รแปลงผนกำ�ลงไฟฟ� จ�กไฟฟ�กระแสสลบเปนไฟฟ�กระแสตรง เพอนำ�ไปจ�ยกำ�ลงใหกบโหลดทเปนไฟฟ�กระแสตรง

ภาพท 2-18 วงจรเรยงกระแส

2.4.1.1 คว�มหม�ยของวงจรเรยงกระแสครงคลน เปนวงจรทใชแปลงจ�กไฟฟ�กระแสสลบเปนไฟฟ�กระแสตรงในหนงไซเคลหรอในหนงชวงคลนของแรงดนไฟฟ�ท�งด�นปอนเข� ไดโอดจะยอมใหกระแสไฟฟ�ไหลผ�นไดท�งเดยว ทำ�ใหไดแรงดนไฟฟ�ท�งด�นจ�ยออกมเพยงคร งไซเคลหรอคร งคลน

42

+ -

A

+Vo

+RL

C

VinVD

AC DC

วงจรเรยง

A Kt

+

-0

+

-t0

-

+

-t0

-

VO

Vin

VO

ภาพท 2-19 วงจรเรยงกระแสชนดครงคลน

ภาพท 2-20 รปคลนแรงดนไฟฟ�ของวงจรเรยงกระแสชนดครงคลน

2.4.1.2 ก�รทำ�ง�นของวงจร ทเวล� t0 – t1 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนซงปร�กฏในชวงไซเคลบวก ทำ�ใหแรงดนท�งด�นปอนเข� Vin ทข ว A มศกยเปนบวก และทข ว B มศกยเปนลบ ทำ�ใหไดโอดไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได มกระแสไหลผ�นภ�ระท�งไฟฟ� RL เกดแรงดน ตกครอมภ�ระท�งไฟฟ� RL คอ V0

ซงมรปคลนเหมอนกบรปคลนไซนท�งด�นปอนเข�

43

B--

D

t0

- Vp

0

Vp

t1 t2 t3tt4

- Vp

0

Vp

t

- Vp

0

Vp

t

t0 t1 t2 t3 t4

t0 t1 t2 t3 t4

VS

VO

VD

ทเวล� t1 – t2 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนซงปร�กฏในชวงไซเคลลบ ทำ�ใหแรงดนท�งด�นปอนเข� Vin ทขว A มศกยเปนลบ และทขว B มศกยเปนบวกทำ�ใหไดโอดไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�นไดโอด ไมเกดแรงดนตกครอมภ�ระท�งไฟฟ� RL รปคลนของแรงดนท�งด�นจ�ยออกทเวล� t1 – t2 จงมค�เท�กบศนย 2.4.1.3 แรงดนตกครอมไดโอด ทเวล� t0 – t1 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลบวก ทำ�ใหแรงดนท�งด�นปอนเข� Vin เปนบวก ไดโอดจะไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสไดและมแรงดนตกครอมทไดโอดประม�ณ 0.7 V (กรณเปนซลคอนไดโอด) ทเวล� t1 – t2 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลลบ ทำ�ใหแรงดนท�งด�นปอนเข� Vin เปนลบ ไดโอดจะไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�นไดโอด เกดแรงดนตกครอมไดโอดมค�เท�กบ Vp

2.4.1.4 แรงดนเฉลย (Average Value) แรงดนเฉลย คอ ค�แรงดนไฟตรง (DC-Voltage) ทส�ม�รถใชมลตมเตอรแบบมฟวงคอยล วดค�ได โดยส�ม�รถห�ไดจ�ก

ค�เฉลย =

พนทของรปคลนไซน ห�ค�ไดโดยก�รอนทเกรตรปคลน

44

พนท ค�บเวล�

0

Vp

2 3

ค�บเวล� (T)พนท (A)

Vav t

VO

ภาพท 2-21 ค�เฉลยของรปคลนท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสชนดครงคลน

แรงดนเฉลย Vav = Vav = 0.318Vp(2.1)

โดยท Vp คอ ค�ยอด (Peak) หรอค�สงสด (Maximum) ของแรงดน

Vp = Vrms กระแสเฉลย Iav =

=

Iav = 0.318Vp(2.2)

2.4.1.5 แรงดนใชง�น (Root Mean Square Value) แรงดนใชง�นหรอค�ร�กทสองของกำ�ลงสองเฉลยของแรงดนไฟฟ�

แรงดนใชง�น Vrms = Vrms = 0.5Vp(2.3)

กระแสใชง�น Irms =

= Irms = 0.5Vp(2.4)

45

Vp

RL

RL

Vp

RL

2Vp

RL

2RL

Vrms

RL

Vrms

Vav

2.4.1.6 ผลของแรงดนตกครอมรอยตอของไดโอด เมอพจ�รณ�ค�แรงดนตกครอมรอยตอของไดโอด (VB) ซงมค�เท�กบ 0.3 V สำ�หรบเจอรเมเนยมไดโอด และ 0.7 V สำ�หรบซลคอนไดโอด จะเปนผลทำ�ใหค�แรงดนสงสด ข�ออก (Peak Output Voltage) ของวงจรเรยงกระแสคร งคลนมค�ลดลง

Vp(out) = Vp(in) - VB(2.5)

โดยท Vp(in) คอ ค�ยอด (Peak) หรอค�สงสด (Maximum) ของแรงดน Vp(in) = Vrms

VB คอ ค�แรงดนตกครอมรอยตอของไดโอดเมอไอโอดไดรบไบแอสตรง

ภาพท 2-22 ค�แรงดนสงสดท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสชนดครงคลน

2.4.1.7 แรงดนไบแอสกลบสงสด (Peak Inverse Voltage) แรงดนไบแอสกลบสงสดทใชในก�รออกแบบวงจร เรยกว� PIV (Peak-Inverse Voltage) หม�ย

46

B

A

Vin

+

-Vp(out)

+-

RL

D

C

Vp(in)0Vp 0

Vp(out)

+ - VD

tt

Vin

VO

ถง ค�แรงดนไฟฟ�ด�นลบทใหไบแอสกลบแกไดโอด โดยทไดโอดส�ม�รถทำ�ง�นไดโดยไมพงทล�ย

VPI = - Vp (2.6)

โดยท Vp คอ ค�ยอด (peak) หรอค�สงสด (Maximum) ของแรงดน

Vp = Vrms

ภาพท 2-23 ค�แรงดนสงสดท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสชนดครงคลน

2.4.1.8 วงจรเรยงกระแสแบบครงคลนตอกบหมอแปลงไฟฟ� หมอแปลงไฟฟ� (Transformer) เปนอปกรณไฟฟ�ทใชเพอลดแรงดนหรอเพมแรงดนไฟฟ�กระแสสลบ ค�แรงดนทขดลวดท�งด�นทตยภมจะมค�ดงสมก�ร

= (2.7)

โดยท Vpri คอ แรงดนทขดลวดปฐมภมVsec คอ แรงดนทขดลวดทตยภมN1 คอ จำ�นวนรอบของขดลวดปฐมภมN2 คอ จำ�นวนรอบของขดลวดทตยภม

47

N2N1

Vsec

Vpri

B

A

Vin

-

+

-

+RL

D

C

0 0-Vp

tp

I = 0 A

- +VD

tVp

Vin

VO

t VO

Vsec

N1 N2

Vpri

Vsec

N1

Vpri

N2

ภาพท 2-24 วงจรหมอแปลงไฟฟ� 2.4.2 วงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป (Full Wave Rectifier with Center-tap Transformer) วงจรเรยงกระแสเต มคล น (Full Wave Rectifier) คอ ก�รนำ�แรงดนไฟสลบทงครงไซเคลบวกและไซเคลลบม�เรยงกนใหอยเฉพ�ะครงบวก กล�ยเปนแรงดนไฟตรงแบบเตมคลน นนคอในหนงไซเคลประกอบดวยรปคลนคร งบวกจำ�นวน 2 ลกคลน

ภาพท 2-25 วงจรแปลงผนกำ�ลงไฟฟ�แบบเตมคลน

ภาพท 2-26 วงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบใชหมอแปลงมแทปกล�ง

2.4.2 .1 ก�รทำ�ง�นของวงจร ทเวล� t0– t1 แรงดนไฟสลบท�งด�นขดลวดปฐมภมของหมอแปลงไฟฟ� (Vpri) ปร�กฏในชวงไซเคลบวก จะทำ�ใหเกดแรงเคลอนเหนยวนำ�ทขดลวดทตยภมขน คอ ทขว A ม ศกยเปนบวกและ ทขว CT มศกยเปนลบทำ�ใหรปคลนของแรงดน VS1 ปร�กฏในชวงไซเคลบวกไดโอด D1 จะไดรบไบแอสตรงนำ�กระแส

48

AC DC0 0

VS1 RLVpr

i

CT VOVD1

VD2

VS2

+-

t t

VOVin

ไดมกระแสไหลผ�นภ�ระท�งไฟฟ� ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมภ�ระท�งไฟฟ� คอ VO มร ปคลนเหมอนกบรปคลนไซน VS1 ในขณะเดยวกนทขว B มศกยเปนลบและทขว CT มศกยเปนบวก ทำ�ใหรปคลนของแรงดน VS2 ปร�กฏในชวงไซเคลลบ ไดโอด D2 ไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�นไดโอด D2 ดงนนแรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรในชวงเวล� t0 – t1 มรปคลนเหมอนกบรปคลนไซน VS1 ทเวล� t1- t2 แรงดนไฟสลบท�งด�นขดลวดปฐมภมของหมอแปลงไฟฟ�ปร�กฏในชวงไซเคลลบ จะทำ�ใหเกดแรงเคลอนเหนยวนำ�ทขดลวดทตยภม คอ ทขว A มศกยเปนลบและทขว CT มศกยเปนบวก ทำ�ใหรปคลนของแรงดน VS1 ปร�กฏในชวงไซเคลลบ ไดโอด D1 ไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�น D1 ในขณะเดยวกนทขว B มศกยเปนบวก และทขว CT มศกยเปนลบทำ�ใหรปคลนแรงดน VS2 ปร�กฏในชวงไซเคลบวก ไดโอด D2 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสไดมกระแสไหลผ�น RL เกดแรงดนตกครอม RL คอ V0 มรปคลนเหมอนกบรปคลนไซน VS2 ซงปร�กฏอยในด�นบวก

49

t0

- Vp

0

Vp

t1 t3tt4

- Vp

0

Vp

t

- Vp0 Vp

t

Vpri

VS1 , VS2

VO

- 2Vp

0 Vp t- 2Vp

0 Vp tVD1VD2

VS1

VS2

t0 t1 t2 t3 t4

t0 t1 t2 t3 t4t0 t1 t2 t3 t4t0 t1 t2 t3 t4

ภาพท 2-27 รปคลนแรงดนไฟฟ�ของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป 2.4.2 .2 แรงดนตกครอมไดโอด ทเวล� t0 – t1 แรงดนไฟสลบ VS1 ปร�กฏอยในชวงไซเคลบวก ไดโอด D1 จะไดรบไบแอสตรง นำ�กระแสไดและมแรงดนตกครอมไดโอดโดยประม�ณ VB (VB = 0.7 V กรณเปนซลคอนไดโอดและ VB = 0.3 V กรณเปนเจอรเมเนยมไดโอด) และในขณะเดยวกนแรงดนไฟสลบ VS2 ปร�กฏอยในชวงไซเคลลบ

50

t2

ไดโอด D2 จะไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�น เกดแรงดนตกครอมไดโอดโดยประม�ณ 2Vp

ทเวล� t1 – t2 แรงดนไฟสลบ VS1

ปร�กฏอยในชวงไซเคลลบ ไดโอด D1 จะไดรบไบแอสกลบ ไมมกระแสไหลผ�นไดโอด เกดแรงดนตกครอมไดโอดโดยประม�ณ 2Vp

ในขณะเดยวกนแรงดน VS2 ปร�กฏอยในชวงไซเคลบวก D2 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได ท ำ�ใหมแรงดน ตกครอมไดโอดโดยประม�ณ VB

2.4.2 .3 ค�เฉลย (Average Value) วงจรเรยงกระแสเตมคลนในหนงไซเคลส�ม�รถนำ�กระแสไฟฟ�ใหแรงดนท�งด�นจ�ยออก จำ�นวน 2 ลกคลน ดงนนแรงดนเฉลยของวงจรเรยงกระแสเตมคลนจงเปน 2 เท�ของ วงจรเรยงกระแสครงคลน

(ก) รปคลนของวงจรเรยงกระแสครงคลน (ข) รปคลนของวงจรเรยงกระแสเตมคลน

ภาพท 2-28 ค�เฉลยรปคลนท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสครงคลนและเตมคลน

แรงดนเฉลย Vav = Vav = 0.636Vp(2.8)

51

2Vp

0

Vp

2 3

ค�บเวล� (T)

พนท (A) พนท (A)0

Vp

2 3

ค�บเวล� (T)

พนท (A) Va

v

Vav

Vo Vo

t t

โดยท Vp คอ ค�ยอด (peak) หรอค�สงสด (Maximum) ของแรงดน

Vp = Vrms

กระแสเฉลย Iav =

= Iav = 0.636Vp

(2.9)

2.4.2 .4 แรงดนใชง�น (Root Mean Square Value) แรงดนใชง�นหรอค�ร�กทสองของกำ�ลงสองเฉลยของแรงดนไฟฟ�

แรงดนใชง�น Vrms = Vrms = 0.707Vp

(2.10)

กระแสใชง�น Irms =

= Irms = 0.707Vp

(2.11)

2.4.2 .5 แรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรบรดจ ถ�พจ�รณ�แรงดนตกครอมไดโอดขณะทไดโอดนำ�กระแส (VB) ถ�สมมตให ไดโอด D1 ไดรบไบแอสตรง ไดโอด D2 จะไดรบไบแอสกลบเกดแรงดนตกครอมไดโอด D1 เท�กบ

52

RLVav

RL

2Vp

RL

Vp

RL

RL

Vrms

RL

Vrms

VB แรงดนตกครอมโหลดมค�เท�กบแรงดนท�งด�นปอนเข�ลบดวยแรงดนตกครอมทไดโอด

Vp(out) = Vp(sec) - VB(2.12)

ภาพท 2-29 ค�แรงดนสงสดท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป

2.4.2 .6 แรงดนไบแอสกลบสงสด (Peak Inverse Voltage) เนองจ�กไดโอดทใชในวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป คอ D1 , D2 ในขณะทไดโอดตวใดตวหนงทำ�ง�นอกตวหนงจะไดรบไบแอสกลบ ค�แรงดนไบแอสกลบสงสดทไดโอดตวหนงไดรบเรยกว� Peak Inverse Voltage จะมค�เท�กบ 2 เท�ของแรงดนสงสดข�ออกของวงจร

VPI = 2Vp(out) + VB(2.13)

53

2

RLVpr

i

CTVp(out

)

+ VB - +

-

+

-+

-

Vp(sec)

+- VD2

Vp(sec) - VB22

Vp(sec)2

RLVpr

i

CT

Vp(out)

+ VB - +

-+-

+

-

Vp(sec)2Vp(sec)2

+- VD2

Vp(out) = Vp(sec) - VB2

ภาพท 2-30 ค�แรงดนไบแอสกลบสงสดของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป

สมมตว�ใหไดโอด D1 นำ�กระแสจะเกดกระแสไหลผ�นไดโอด D1

และภ�ระท�งไฟฟ� RL ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมทภ�ระท�งไฟฟ� RL มค�เท�กบ

Vp(out) = (2.14)

แรงดนตกครอม D2 จะเปนไบแอสกลบ มค�เท�กบผลของแรงดนทปอนเข�กบแรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรทเกดจ�ก D1 ทไบแอสตรงทำ�ใหไดแรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจร

ภาพท 2-31 ค�แรงดนไบแอสกลบสงสดของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป

จ�กทฤษฎของเคอรชอฟท KVL จะได แรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรทเกดจ�กไดโอด D1 ไบแอสตรงนำ�กระแส เกดแรงดนตกครอมทภ�ระท�งไฟฟ� RL

Vp(out) = Vp(sec) - VDVp(sec) = Vp(out) + VD

แรงดนไบแอสกลบสงสดทไดโอด D2 ไดรบ คอ Vp(s2) = VD2 – Vp(out)

VD2 = Vp(s2) + Vp(out)

54

Vp(sec) - VB

2

22

22

RLVpr

i

CT

Vp(out)

+ VB - +

-+-+

-

Vp(sec)2Vp(sec)2

+- VD

Vp(s2) = Vp(sec) VD2 = Vp(sec) + Vp(out)

แรงดนทตกครอมทไดโอด D2 คอแรงดนไบแอสกลบสงสดVPI = Vp(sec) + Vp(out)

แต

Vp(sec) = Vp(out) + VD

VPI = Vp(out) + VD + Vp(out)

VPI = 2Vp(out) + VD

ดงนน แรงดนไบแอสกลบสงสด (PIV) มค�เท�กบ

VPI = 2Vp(out) + VB(2.15)

2.4.3 วงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบบรดจ วงจรเรยงกระแสแบบบรดจเปนวงจรเรยงกระแสทใชไดโอดจำ�นวน 4 ตว แทนก�รใชวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบแทป โดยใชไดโอด D1 และ D2 เรยงกระแสในชวงไซเคลบวกและใชไดโอด D3 และ D4 เรยงกระแสในชวงไซเคลลบ

55

2

2

ภาพท 2-32 วงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบบรดจ

2.4.3.1 ก�รทำ�ง�นของวงจร ทเวล� t0 – t1 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลบวก ทำ�ใหไดโอด D1 และไดโอด D2 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได มกระแสไหลผ�นภ�ระ ท�งไฟฟ� RL ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมภ�ระท�งไฟฟ� RL คอ VO ม รปคลนเหมอนกบรปคลนไซนทปอนเข� ในขณะเดยวกนไดโอด D3

และไดโอด D4 ไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�นไดโอด D3 และไดโอด D4 ดงนนแรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรในชวงเวล� t0 – t1 มรปคลนเหมอนกบรปคลนไซน Vin ซงปร�กฏอยในด�นบวก ทเวล� t1 – t2 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลบวก ทำ�ใหไดโอด D3 และไดโอด D4 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได มกระแสไหลผ�นภ�ระท�งไฟฟ� RL ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมภ�ระท�งไฟฟ� RL คอ มรปคลนเหมอนกบรปคลนไซนทปอนเข� ในขณะเดยวกนไดโอด D1 และไดโอด D2 ไดรบไบแอสกลบไมมกระแสไหลผ�น ไดโอด D3 และไดโอด D4 ดงนนแรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรในชวงเวล� t1 – t2 มรปคลนเหมอนกบรปคลนไซน Vin ซงปร�กฏอยในด�นบวก 2.4.3.2 แรงดนตกครอมไดโอด ทเวล� t0 – t1 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลบวก ทำ�ใหไดโอด D1 และได

56

Vin

VO RL

D4

-+

D2

D1

D3

A

B

C

D

Vin

-+RL

VO

D1

D3

D2

D4

A

B

C

D

โอด D2 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได มกระแสไหลผ�นภ�ระท�งไฟฟ� RL ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมทไดโอดเท�กบ VB ( VB = 0.7 V กรณไดโอดเปนชนดซลคอน VB = 0.3 V กรณไดโอดเปนชนดเจอรเมเนยม) ในขณะเดยวกนไดโอด D3 และไดโอด D4 ไดรบไบแอสกลบ มแรงดนตกครอมไดโอดมค�ประม�ณ Vp

ทเวล� t1 – t2 แรงดนไฟสลบท�งด�นปอนเข�เปนรปคลนไซนปร�กฏในชวงไซเคลลบ ทำ�ใหไดโอด D3 และไดโอด D4 ไดรบไบแอสตรงนำ�กระแสได มกระแสไหลผ�นภ�ระท�งไฟฟ� RL ทำ�ใหเกดแรงดนตกครอมทไดโอดเท�กบ VB ในขณะเดยวกน D1 และไดโอด D2 จะไดรบไบแอสกลบมแรงดนตกครอมไดโอดมค�ประม�ณ Vp

57

t0

- Vp

0

Vp

t1 t2 t3tt4

- Vp

0

Vp

VS

VO

- Vp

0

Vp

- Vp

0

Vp

VD1 , VD2

VD3 , VD4

t0 t1 t2 t3tt4

t0 t1 t2 t3tt4

t0 t1 t2 t3tt4

ภาพท 2-33 รปคลนแรงดนไฟฟ�ของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบบรดจ

2.4.3.3 ค�เฉลย (Average Value) วงจรเรยงกระแสเตมคลนในหนงไซเคลส�ม�รถนำ�กระแสไฟฟ�ใหแรงดนท�งด�นจ�ยออก จำ�นวน 2 ลกคลน ดงนนแรงดนเฉลยของวงจรเรยงกระแสเตมคลนจงเปน 2 เท�ของ วงจรเรยงกระแสแบบครงคลน

(ก) รปคลนของวงจรเรยงกระแสครงคลน (ข) รปคลนของวงจรเรยงกระแสเตมคลน

ภาพท 2-34 ค�เฉลยรปคลนท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสครงคลนและเตมคลน

แรงดนเฉลย Vav = Vav = 0.636Vp

(2.16)

กระแสเฉลย Iav =

= Iav = 0.636Vp

(2.17)

58

RLVav

RL

2Vp

RL

2Vp

0

Vp

2 3

ค�บเวล� (T)

พนท (A) พนท (A)0

Vp

2 3

ค�บเวล� (T)

พนท (A) Va

v

Vav

Vo Vo

t t

โดยท Vp คอ ค�ยอด (Peak) หรอค�สงสด (Maximum) ของแรงดน

Vp = Vrms

2.4.3.4 แรงดนใชง�น (Root Mean Square Value) แรงดนใชง�นหรอค�ร�กทสองของกำ�ลงสองเฉลยของแรงดนไฟฟ�

แรงดนใชง�น Vrms = Vrms = 0.707Vp

(2.18)กระแสใชง�น Irms =

=

Irms = 0.707Vp(2.19)

2.4.3.5 แรงดนท�งด�นจ�ยออกของวงจรบรดจ ถ�พจ�รณ�แรงดนตกครอมทไดโอดขณะทไดโอดนำ�กระแส (VB) ถ�สมมตให ไดโอด D1 และ D2 นำ�กระแสจะเกดแรงดนตกครอมไดโอดแตละตว (D1 , D2) เท�กบ VB

แรงดนตกครอมทภ�ระท�งไฟฟ� RL มค�เท�กบ แรงดนท�งด�นปอนเข�ลบดวยแรงดนตกครอมทไดโอดทงสอง

Vp(out) = Vp(in) - 2VB(2.20)

59

Vp

RL

RL

Vrms

RL

Vrms

RL

VB

Vin Vp(in) +

-

+-

VB

+- D

3

D4

+

+-

-

Vp(out)

ภาพท 2-35 ค�แรงดนสงสดท�งด�นจ�ยออกของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบบรดจ

2.4.3.6 แรงดนไบแอสกลบสงสด (Peak Inverse Voltage) เมอไดโอด D1 และไดโอด D2 นำ�กระแส ถ�ไมคดแรงดนตกครอมทรอยตอของไดโอด (VB) ไดโอด D1 และไดโอด D2 จะทำ�หน�ทเหมอนสวตซปดวงจร แรงดนสงสดด�นกลบ ทตกครอมไดโอด D3 และไดโอด D4 คอแรงดนไบแอสกลบสงสดส�ม�รถคำ�นวณห�ไดจ�กสมก�รดงน

VPI = Vp(out) + VB(2.21)

ภาพท 2-36 ค�แรงดนไบแอสกลบสงสดของวงจรเรยงกระแสเตมคลนแบบบรดจ

2.5 งานวจยทเกยวของ ก�รวจยครงนผวจยไดศกษ�ง�นวจยทเกยวของกบก�รสร�งและพฒน�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดงน

60

RL

D1Vi

n

VD

+-

VO

++- -+

-+-D

2VD

สวรรณ เกษร (2537 : บทคดยอ) ไดก�รศกษ�เปรยบเทยบผลสมฤทธ คว�มคงทนและคว�มชอบท�งก�รเรยน จ�กบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทเรยนเปนร�ยบคคล และร�ยกลมทมขน�ดของกลมต�งกน วช�อปกรณอเลกทรอนกส และวงจร 2 ผลก�รวจยพบว�ผลสมฤทธและคว�มคงทนท�งก�รเรยน ทเรยนจ�กบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทง 3 กลม ไมมนยสำ�คญของคว�มแตกต�งทระด บ .05 คว�มชอบท�งก�รเรยนทเรยนจ�กบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทง 3 กลมแตกต�งกนทระดบ .05 ผเรยนชอบวธเรยนแบบร�ยกลม 2 คนม�กกว�วธเรยนแบบร�ยบคคล และแบบร�ยกลม 3 คน แตวธเรยนแบบร�ยกลม 2 คน กบวธเรยนแบบร�ยบคคลผเรยนมคว�มชอบท�งก�รเรยนไมแตกต�งกนทระดบ .05

สรโยทย สปญญ�พงศ (2540 : บทคดยอ) ไดสร�งและห�ประสทธภ�พของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบมลตมเดย เร อง ก�รก ำ�เน ดไฟฟ�กระแสสลบ 1 เฟส และ 3 เฟส ระด บประก�ศนยบตร ผลก�รวจยพบว�บทเรยนทสร�งขน เร องก�รกำ�เนดไฟฟ�กระแสสลบ 1 เฟส มประสทธภ�พ 86.52/81.04 และเร อง ก�รก ำ�เน ดไฟฟ�กระแสสลบ 3 เฟส มประสทธภ�พ 85.89/80.27 ซ งท ง 2 เ ร อง ส งกว � เกณฑ ท ก ำ� หนดไว ในสมมตฐ�น และผเช ยวช�ญมคว�มคดเหนเกยวกบบทเรยนทง 2 เร องอยในระดบด แสดงใหเหนว�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสร�งขน ส�ม�รถนำ�ไปใชในเรยนก�รสอนได

ชชว�ลย สท วรรน (2540 : บทคดยอ) ได สร�งและห�ประสทธภ�พของบทเรยนเทป โทรทศน วช�อเลกทรอนกส 1 เร อง ไดโอดส�รกงตวนำ� ผลก�รวจยพบว� บทเรยนเทปโทรทศน วช�อเลกทรอนกส 1 เร อง ไดโอดส�รกงตวนำ� มประสทธภ�พของบทเรยนเท�กบ 85.49 / 81.25 ซงสงกว�เกณฑทก ำ�หนดไวใน

61

สมมตฐ�นและค�เฉลยของคะแนนทดสอบหลงเรยนมค�ม�กกว�คะแนนเฉลยก�รทดสอบกอนเรยนทระดบนยสำ�คญท�งสถตระดบ .01 แสดงว�ชดบทเรยนเทป โทรทศนมประสทธภ�พและผลสมฤทธท�งก�รเรยนส�ม�รถนำ�ไปใชเปนบทเรยนในก�รสอน ร�ยวช�อเลกทรอนกส 1 ได

อ�น มงมณ (2540 : บทคดยอ) ไดสร�งและห�ประสทธภ�พชดก�รสอน วช�ทฤษฎวสดกงตวนำ� ผลก�รวจยพบว�ประสทธภ�พของชดก�รสอนวช�ทฤษฎวสดกงตวนำ� สงกว�เกณฑรอยละ 80 ท ก ำ�หนด เน องจ�กนกศกษ�ส�ม�รถท ำ�คะแนนเฉลยได รอยละ 83.20/81.53 ดงนน ชดก�รสอนวช�ทฤษฎวสดกงตวนำ� ทสร�งขนส�ม�รถไปใชในก�ร เรยนก�รสอนไดอย�งมประสทธภ�พ

จนนภ� อศรตน (2541 : บทคดยอ) ไดสร�งและพฒน�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ระบบมลตมเดย เรอง ส�รกงตวนำ�ไดโอดและทร�นซสเตอร ผลก�รวจยพบว�บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภ�พ 86.74 / 81.25 และผเชยวช�ญมคว�มคดเหนเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวย สอนทสร�งขนอยในระดบ ด ส�ม�รถนำ�ไปใชประกอบในก�รเรยนก�รสอนได

คำ�รบ อนคำ� (2542 : บทคดยอ) ไดศกษ�เปรยบเทยบผลสมฤทธและคว�มคงทนท�ง ก�รเรยนจ�กก�รใชไฮเปอรมเดยทมโครงสร�งก�รเช อมโยงต�งกน 3 รปแบบ ในร�ยวช�อปกรณอเลกทรอนกสเบองตน ผลก�รศกษ�ปร�กฏว�ผลสมฤทธและคว�มคงทนของผเรยนทเรยนดวย ไฮเปอรมเดยเพอก�รเรยนรทงส�มโครงสร�งแตกต�งกนอย�งไมมนยสำ�คญท�งสถตทระดบ .05

สมใจ ส บ เส � ะ (2545 : บทค ดย อ ) ได พฒน�และห�ประสทธภ�พบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนระบบไฮเปอรมเดย วช�คอมพวเตอรเบองตน ผลก�รวจยพบว�บทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนระบบไฮเปอรมเดยวช�คอมพวเตอรเบองตน มประสทธภ�พ

62

91.86/89.90 และเปรยบเทยบผลก�รทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนพบว� คะแนนเฉลยจ�กก�รทดสอบหลงเรยน สงกว�คะแนนจ�กก�รทดสอบกอนเรยนอย�งมนยสำ�คญท�งสถตทระดบ .05

จ�กก�รศกษ�เอกส�ร ตำ�ร�และง�นวจยทเกยวของ พอจะสรปไดว� บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอก�รเรยนก�รเรยนก�รสอนทใหผเรยนส�ม�รถเรยนรไดดวยตนเองจ�กโปรแกรมคอมพวเตอร ซงบรรจเนอห�วช�ต�มขนตอนของก�รสอนใหเหม�ะสมกบคว�มแตกต�งระหว�งบคคล และคอมพวเตอรชวยสอนจะทำ�หน�ทเปรยบเสมอนครในก�รนำ�เสนอขอมลทเปนประโยชนในก�รเรยนใหกบผเรยน ในลกษณะของก�รใหคว�มรเพมเตมหรอทบทวนบทเรยน ตลอดจนก�รวดและประเมนผล และใหขอมลปอนกลบโดยอ�ศยโปรแกรมทบรรจไวในเครองคอมพวเตอร ดงนนผวจยเหนว�ก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนส�ม�รถแกปญห�คว�มไมเข�ใจในหลกก�รเรยงกระแสแบบต�ง ๆ จงไดนำ�เอ�หลกก�รและวธก�รดำ�เนนสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจ�กเอกส�รและผลง�นวจย เปนแนวท�งในก�รสร�งบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง วงจรเรยงกระแส ชนด 1 เฟส ร�ยวช�อปกรณอเลกทรอนกสและวงจร

63