บทท 6 การผลต ตนทน รายรบและกาไร

เนอหาการศกษา 1. การผลต : กระบวนการผลต ลกษณะปจจยการผลต ระยะเวลาการผลต และ ฟงกชนการผลต 2. การผลตในระยะสน : ทฤษฎการผลตแบบดงเดม ผลผลตรวม(TP) , ผลผลตเฉลย(AP) และผลผลตเพม(MP) ความสมพนธของเสนผลผลต และการแบงขนการผลต กฎวาดวยการลดนอยถอยลง 3. การผลตในระยะยาว : ทฤษฎการผลต ตามหลกเสนผลผลตเทากนและเสนตนทน เทากน เสนผลผลตเทากน (Isoquant curve : ISQ) ลกษณะของเสนผลผลตเทากน อตราหนวยสดทายของการทดแทนกนของปจจยการผลต (MRTS) เสนตนทนเทากน (Isocost curve : ISC) การเคลอนยายเสนตนทนเทากน 3 กรณ 4. ดลยภาพของผผลตสนคา (Producer s Equilibrium) กรณการผลตเสยตนทนตาสด กรณการผลตทใหผลผลตมากทสด 5. เสนแนวทางขยายการผลตทเหมาะสม 6. หลกวาดวยผลตอบแทนขนาด 7. รายรบจากการผลต : ประเภทของรายรบจากการผลต กรณราคาผลผลตตอหนวยเทากน กรณราคาผลผลตตอหนวยไมเทากน EC 111 117

8. ตนทนการผลต : ตนทนทางบญช และตนทนทางเศรษฐศาสตร ตนทนทมองเหนได,ตนทนทมองไมเหน และตนทนคาเสยโอกาส ตนทนการผลตในระยะสน และ ระยะยาว 9. กาไรจากการผลต : กาไร 3 ประเภทคอ กาไรเกนป กต กาไรปกต และขาดทน สาระสาคญการศกษา 1. กระบวนการผลต : ประกอบดวยขนตอนการใชปจจย ผานกระบวนการผลตและ ไดรบผลผลตเปนสนคาและบรการ 2. ลกษณะของปจจยการผลตม 2 ชนด คอ (1) ปจจยคงท : การใชปจจยไมเปลยนแปลงตามปรมาณผลผลต (2) ปจจยผนแปร : การใชปจจยเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลต 3. ระยะเวลาการผลต : แบงออกเปน 2 ระยะ คอ (1) ระยะสนใชปจจย คงทและผนแปรรวมกน หนวยผลต ไมสามารถเพมหรอลดปจจยการผลตบางชน ดได (2) ระยะยาวใชเฉพาะปจจยผนแปรเทานน เปลยนแปลงการใชปจจยการผลตทกชนดได 4. ฟงกชนการผลต : เปนความสมพนธระหวางการใชปจจยกบผลผลต เขยนเปน ฟงกชนคณตศาสตรไดดงน Q = f ( K , L) 5. ทฤษฎการผลตแบบดงเดม : มการใชปจจยคงทและผนแปรรวมกน อธบายการ ผลตในระยะสน สมมตวา Q คอ ผลผลต , K คอ ปจจยทน(คงท) , L คอปจจยแรงงาน(ผนแปร) ตวแปรทควรสนใจไดแก ผลผลตรวม(TP) ,ผลผลตเฉลย(AP) และผลผลตเพม(MP) 6. ทฤษฎการผลตแบบดงเดม : แบงระยะการผลตออกเปน 3 ขนตอน โดยมขนตอน ท 2 เปนระยะการผลตทเหมาะสมทสด โดยเฉพาะปรมาณผลผลตททาให TP สงสดและ MP = 0 7. กฎวาดวยการลดนอยถอยลง(Law of Diminishing Return) : อธบายการเพมปจจยการผลต 1 หนวย จะทาใหผลผลตเพมใน 3 ลกษณะคอ (1) ผลตอบแทนเพม ขน (2) ผลตอบแทนลดลง (3) ผลตอบแทนตดลบ 8. ทฤษฎการผลต ตามหลกผลผลตเทากน และตนทนเทากน อธบายการผลตในระยะยาว (1) เสนผลผลตเทากนแสดงความสมพนธ การใชปจจย 2 ชนด ททาใหผลผลตเทากน เปน เสนทมความชนทอดลงจากซายไปขวา และมลกษณะโคงเวาเขาหาจดกาเนด เสนตรง หรอเสนรปตวแอล ตงฉากหกมม เสนผลผลตเทา กนมไดหลายเสน เสนทางขวามอแสดงผลผลตมากกวา 118 EC 111

9. เสนตนทนเทากน : เปนเสนทแสดงการใชปจจย 2 ชนด ททาใหตนทนเทากน เปลยนแปลงได 2 ลกษณะคอ (1) แบบเคลอนยายทงเสน ไปทางซาย หรอ ขวา มสาเหตมาจากราคาปจจยทง สองเปลยนแปลงเทากน หรอรายไดของหนวยธรกจเพมหรอลดลง (2)เสนตนทนเคลอนยายเฉพาะแกนตงหรอแกนนอนเทา นน มสาเหตมากจา กราคาปจจยชนดหนงเปลยนแปลง อกชนดคงท 10. ดลยภาพของผผลตสนคาและบรการ คอจดทเสนผลผลตเทากน (ISQ)สมผสกบเสนตนทนเทากน (ISC) ถอวาเปนจดทมการใชปจจยเหมาะสม วเคราะห 2 กรณคอการผลตทเสยตนตาสด และ การผลตทไดผลผลตมากทสด 11. เสนแนวทางขยายการผลตทเหมาะสม(Expansion Path) คอเสนทผผลตควรขยายการผลตสนคา ไปตามแนวทางจดดลยภาพหลายๆจด ซงจะทาใหรบประโยชนสงสด 12. หลกวาดวยผลตอบแทนตอขนาด : อธบายการเพมปจจยการผลตในอตราหนง() จะทาใหผลผลตเพมในอตราเทาใด ม 3 ลกษณะคอ (1) ผลตอบแทนตอขนาดเพมขน เมอ > (2) ผลตอบแทนตอขนาดคงท เมอ = (3) ผลตอบแทนตอขนาดลดลง เมอ < 13. รายรบจาการผลต : รายรบรวม(TR) เทากบ ราคาผลผลต (P) คณดวย ปรมาณผลผลต(Q) ผลผลตเฉลย(AR) เทากบ รายรบรวม (TR)หารดวยปรมาณผลผลต(Q) และ รายรบเพม(MR) เทากบ การเปลยนแปลงรายรบรวม (∆TR) หารดวยปรมาณผลผลตเปลยนแปลงไป(∆Q) การศกษาเกยวกบรายรบม 2 กรณคอ (1) กรณราคาสนคาคงท (2) กรณราคาสนคาเปลยนแปลง 14. ตนทนการผลต : ความหมายของตนทนทางบญช และตนทนทางเศรษฐศาสตร มความแตกตางกนทตนทนทมองไมเหน แนวคดเกยวกบตนทนคาเสยโอกาส 15. ตนทนระยะสน : ประกอบไปดวย (1) ตนทนคงททงหมด (TFC) (2) ตนทนผนแปรทงหมด (TVC) (3) ตนทนรวม (TC) (4) ตนทนคงทเฉลย(AFC) (5) ตนทนผนแปรเฉลย(AVC) (6) ตนทนรวมทงหมดเฉลย (ATC หรอ AC) และตนทนหนวยเพม (MC) 16. ตนทนระยะยาว : มการใชปจจยผนแปรเทานน เปนเสนเกดจากเสนตนทนระยะ สนในหลายๆขนาดการผลต ซงจะทาใหหนวยธรกจสามารถ เลอกขนาดการผลตทเหมาะสมและตนทนทตาสดได เสนตนทนระยะยาวม 3 รปแบบ 17. กาไรจากการผลต : คอ ผลตางระหวา งรายรบรวม(TR) กบ ตนทนรวม (TC) เขยนเปนสญลกษณได ¶ = TR - TC มทงหมด 3 กรณ (1) กาไรเกนปกต ¶ = TR - TC > 0 (2) กาไรปกต ¶ = TR – TC = 0 (3) ขาดทน ¶ = TR - TC < 0 EC 111 119

จดประสงคการศกษา เมอศกษาบทท 6 จบแลว ควรจะตอบคาถามประเดนตางๆดงตอไปนได 1. กระบวนการผลต ลกษณะของปจจยการผลต ระยะเวลาการผลต และฟงกชนการ ผลตมสาระสาคญอยางไร 2. ทฤษฎการผลตแบบดงเดม อธบายการผลต แบงออกเปน 3 ขนตอนอยางไร และ ขนตอนท 2 เปนขนตอนทเหมาะสม ในการผลตมากทสด เพราะเหตใด 3. กฎวาดวยการลดนอยถอยลง ทง 3 ลกษณะกลาวไววาอยางไร 4. ทฤษฎการผลต ตามหลกการผลผลตเทากนและตนทนเทากน อธบายการผลตใน ระยะใด มสาระอยางไร และการวเคราะหดลยภาพของผผลต กรณเสนตนท นการผลตเทา กนตทสด และผลผลตมากทสด กลาวไววาอยางไร 5. เสนแนวทางการผลตทเหมาะสมคอเสนทอธบายอะไร และมลกษณะอยางไร 6. หลกวาดวยผลตอบแทนตอขน าดคออะไร และมการแบงเปน 3 ลกษณะมสาระสาคญอยางไร 7. ราบรบจากการผลตคออะไร และ การศกษารบจากการผลต แบบกรณราคาผลผลตคงท และ ราคาผลผลตเปลยนแปลง จะมผลตอเสน TR , AR และ MR อยางไร 8. ตนทนทางบญช และตนทนทางเศรษฐศาสตร คออะไร ตนทนทงสองม ความแตกตางกนอยางไร แนวคดตนทนคาเสยโอกาสกลาวไววาอยางไร 9. ตนทนระยะสน : ประกอบดวยเสนตนทนอะไร และมลกษณะอยางไร 10. ตนทนระยะยาว : มลกษณะอยางไร 11. กาไร คออ ะไร และจงแสดงรปภาพกาไร ในลกษณะตางๆ ทง 3 กรณคอ กาไรเกนปกต กาไรปกต และ ขาดทน เปนอยางไร 120 EC 111

การผลต (Production) 6.1 การผลตหมายถง การนาปจจยการผลตมารวมกน เขาสกระบวนการผลต เพอให ไดมาซงผลผลต ในรปของสนคาและบรการ ของผประกอบการ เพอนาไปบาบดความตองการของมนษยหรอผบรโภค โดยทผประกอบการหรอหนวยธรกจ มเปาหมาย ความตองการแสวงหากาไรสงสด ปจจยการผลต จะประกอบไปดวย (1) ทดนและทรพยากรธรรมชาต (2) แรงงานของมนษยทงแรงงานมฝมอและไรฝมอ (3) ทน ไดแก เครองจกร เครองมอ โรงงาน โกดง และอาคารสานกงาน วตถดบ เปนตน (4) ผประกอบการ ซงเปนผรวบรวมปจจยทง 3 อยางทกลาวแลว นามาผลตสนคาและบรการ รวมทง เปนผรบความเสยงทง กาไร และขาดทนดวย

รปภาพท 6.1 กระบวนการผลตสนคาและบรการ

ปจจยการผลต(Inputs) กระบวนการผลต ผลผลต(Outputs) ทดน แรงงาน ทน Process of สนคาและบรการ ผประกอบการ production การผลตสนคาและบรการในระบบเศรษฐกจแบบทนนยม เปนบทบาทของหนวยธรกจ ในการทาหนาทซอปจจยการผลตจากหนวยครวเรอน เพอนาไปผานกระบวนการผลต (สนคาอตสาหกรรม กจะ มรปแบบเปนโรงงาน มระบบการผลตและการบรหารจดการ ) เพอใหไดผลผลตเปนสนคา และบรการนาไปขายใหผบรโภคหรอหนวยครวเรอน อกครงหนง EC 111 121

รปภาพท 6.2 แสดงความสมพนธระหวาง หนวยธรกจกบหนวยเศรษฐกจอนๆ และสภาพแวดลอม

เจาของธรกจ จดหาเงนลงทน กาไรหลงจากหกภาษ ตนทนปจจย ภาษ ผเสนอขายปจจย หนวยธรกจ รฐบาล การผลต (การจดการ) ปจจย ใหบรการและกากบ ผลผลต รายรบ ลกคา

อธบายรปภาพท 6.2 เรมตนจากหนวยครวเรอนเปนผเสนอขายปจจยการผลต ใหแกหนวยธรกจ ทาใหมรายไดเพอนาไปซอสนคา หนวยธรกจ หรอผประกอบการทาหนาทจดหาเงนมาลงทนผลตสนคา เพอนาไปจาหนายใหลกคา กจะมรายได เมอหกตนทนการผลต และเสยภาษให รฐบาลแลว กจะเปนกาไรของหนวยผลต ตอไป ภาครฐบาลกจะมรายไดจากการเกบภาษ และ ใหบรการแกหนวยธรกจหรอทาหนาทกากบดแลใหเปนไปตามกฎหมาย ลกษณะของปจจยการผลต : ม 2 ชนด ดงตอไปน (1) ปจจยคงท (Fixed factor) : เปนปจจยการผลตทนามาใชในกระบวนการผลต โดยมจานวนคงทจานวนหนง ไมเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลตสนคาและบรการ เชน ทดน เครองจกร เครองมอ โกดง สานกงาน เปนตน (2) ปจจยผนแปร(Variable factor) : เปนปจจยการผลตทนามาใชในกระบวนการผลต ทจะมจานวนปจจยการผลตเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลตสนคาและบรการ เชน วตถดบในการผลต จานวนแรงงาน คานา คาไฟฟา ฯลฯ 122 EC 111

ระยะเวลาในการผลต : แบงออกเปน 2 ระยะคอ (1) ระยะสน (Short-Run) : เปนระยะเวลาในการผลตสนคาและบรการ ของหนวยธรกจ ทไมสามารถลด หรอ เพมปจจยบางชนดได ดงนนในระยะสน หนวยธรกจ จะใชทงปจจยคงท และ ปจจยผนแปร รวมกน ผลตสนคาและบรการ (2) ระยะยาว (Long-Run) : เปนระยะเวลาในการผลตสนคาและบรการ ของหนวยธรกจ ทสามารถเปลยนแปลงปรมาณการใชปจจยการผลตทกชนดได หรอปรบเปลยนขนาดของกจการได ดงนนในระยะยาว หนวยธรกจ จะใชเฉพาะปจจยผนแปรเทานน ฟงกชนการผลต(Production Function) ฟงกชนการผลตคอ ฟงกชนทแสดงความสมพนธระหวาง การใชปจจยการผลต ใน กระบวนการผลต กบผลผลตทไดรบ สมมตการผลตสนคาใช ปจจยทน(K)และปจจยแรงงาน(L) สามารถเขยนเปนฟงกชนทางคณตศาสตรไดดงน Q = f ( K , L ) กาหนดให Q คอ ปรมาณผลผลต K คอ ปจจยทน L คอ ปจจยแรงงาน การผลตสนคาและบรการ ในบางกรณอาจกาหนดใหปจจยทนเปนปจจยคงท และปจจยแรงงานเปนปจจยผนแปร กได หรอบางกรณอาจกาหนดในลกษณะตรงกนขามกน กเปนไป ได ทงนขนอยกบวาเปนการผลตสนคาอะไร นนเอง 6.1.1. การผลตในระยะสน: แสดงโดยการใช ทฤษฎการผลตแบบดงเดม ทฤษฎการผลตแบบดงเดม : ถอวาเปนทฤษฎทอธบายการผลตระยะสน ดงนนจงม การใชปจจยการผลตคงท และปจจยผนแปรรวมกน ในกระบวนการผล ตสนคาและบรการ โดยเขยนเปนฟงกชนการผลตได ดงน EC 111 123

Q = f ( K , L) กาหนดให Q คอ ปรมาณผลผลตของสนคาและบรการ K คอ จานวนปจจยทน (ถอวาเปนปจจยคงท ) L คอ จานวนปจจยแรงงาน (ถอวาเปนปจจยผนแปร ) เมอนาปจจยการคงท และ ปจจยผนแปร มาใชรวมกน ทาใหไ ดรบผลผลต เรยกวา ผลผลตรวม (Total product : TP) , ผลผลตเฉลย (Average product : AP) และ ผลผลตเพม (Maginal product : MP) ซงจะอธบายสตรและวธการหาคาตวแปรตางๆนตอไป (1) ผลผลตรวม (TP) คอ ผลผลตทงหมดทเกดขน จาก การใชปจจยการผลตทงปจจยคงทและปจจยผนแปร เขาไปในกระบวนการผลต เมอมการใชปจจยผนแปรเพมขน จะทาให ผลผลตเพมตามมาจนกระทงถงจดสงสด ถายงมการเพมปจจยผนแปรอก จะทาใหผลผลตลดลง TP = f ( K , L ) (2) ผลผลตเฉลย (AP) คอ คาของผลผลตทงหมด (TP) เฉลยตอ 1 หนวยของปจจยผนแปร ทใชรวมกนกบปจจยคงท AP = TP . L (3) ผลผลตเพม(MP) คอ คาของผลผลตทงหมดทเปลยนแปลงไป เมอมการใชปจจย ผนแปร รวมกบปจจยคงท เพมขนทละ 1 หนวย MP = ∆TP . ∆L

124 EC 111

ตารางท 6.1 ความสมพนธระหวาง TP , AP , MP และผลตอบแทนลดนอยถอยลง ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ แรงงาน (คน) ผลผลตรวม ผลผลตเพม ผลผลตเฉลย L TP MP AP ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 0 0 - - 1 10 10 ผลตอบแทน 10 2 25 15 เพมขน 12.50 3 45 20 15 4 60 15 15 5 70 10 ผลตอบแทน 14 6 75 5 ลดนอยถอยลง 12.50 7 75 0 10.71 8 70 - 5 ผลตอบแทนตดลบ 8.75 9 63 - 7 7 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

รปภาพท 6.3 แสดงความสมพนธระหวาง เสน TP , AP และ MP TP , AP และ MP

75 ขนท 1 ขนท 2 ขนท 3

TP

AP 0 ปรมาณแรงงาน( L ) 4 7 MP EC 111 125

ความสมพนธของเสนผลผลตตางๆ และการแบงขนการผลต : จากรปภาพท 6.3 โดยการอาศยเสนผลผลตตางๆเปนเครองมอ กจะสามารถแบงขนตอนการผลตออกเปน 3 ขนตอน ไดดงตอไปน ขนตอนการผลตทหนง (Stage I ) : เปนขนทผลผลตเฉลย (AP)กาลงมคาเพมขน โดย เรมตนจากจดกาเนดไปถงจดท AP มคาสงสด และ ตดกบเสน MP ปรมาณแรงงานตงแต 0-4 คนในขณะท AP กาลงมคาเพมขนน จะมคานอยกวา MP ดงนนในขนทหนง การท AP เพมขน จะทา ใหตนทนเฉลยตอหนวยของผลผลตลดลง ขนตอนการผลตทสอง (Stage II ) : ขนตอน ทสองน จะ เรมตนจ ากจดท AP มคาสงสด และตดกบเสน MP ไปจนกระทงถงจดท MP มคาเทากบศนย ซงเปนขนทคาของ AP และ MP ลดลง แต MP ยงมคาเปนบวก ดงนนในขนนผลผล ตรวมจะเพมขนเรอยๆจนถงจดสงสด ปรมาณแรงงาน 4 – 7 คน ขนตอนการผลตทสาม (Stage III) : ขนตอน นเรมตนท MP มคาเปน ศนย และคาของผลผลตรวมลดลงไปเรอยๆ ดงนนในขนนจงไมเหมาะสมสาหรบทาการผลตสนคาและบรการ สรปถาทานเปนผผลตสนคาและบรการ ควรจะเลอกขนตอนการผลตทสอง จงจะถอวาเหมาะสมทสด โดยเฉพาะทจดการใชปจจยแรงงาน 7 คน จะทาใหไดรบปรมาณผลผลตสงสด และผลผลตเพม (MP)เทากบศนย กฎวาดวยการลดนอยถอยลง(Law of Diminishing Return ) : เปนสภาวะการณทเมอหนวยผลตเพมปจจยผนแปรไปทละ 1 หนวย จะทาใหผลผลตรวม(TP)เพมขนไปจนถงระดบหนง หลงจากนนผลผลตเพม(MP)จะเพมในอตราทลดลง เชน การใชปจจยแรง งานตงแต 1-3 คน คาของ MP จะเพมขน จงเรยกวาผลตอบแทนเพม (Increasing Return) การใชปจจยแรงงาน ตงแต 4- 7 คาของ MP จะลดลง จงเรยกวา Diminishing Return และ การใชปจจยแรงงานเกนกวา 8 คนเปนตนไป คาของ MP จะตดลบเรยกวา Decreasing Return จงไมเหมาะสมอยางยงทจะใชปจจ ยแรงงานระดบนในการผลตอกตอไป 126 EC 111

6.1.2. การผลตในระยะยาว : ใชการศกษาทฤษฎการผลต ตามหลกผลผลตเทากน และตนทนเทากน (Isoquant-Isocost Approach) ในการอธบายการผลต เสนผลผลตเทากน (Isoquant curve : ISQ) คอ เสนทแสดงสวนผสมตางๆของ การใชปจจยการผลต 2 ชนด ททาใหไดรบผลผลตเทากน พจารณา จากตารางท 6.2 และ รปภาพท 6.4 ขางลางน

ตารางท 6.2 สวนผสมของการใชปจจย X และ Y ในการผลตททาใหไดผลผลต 100 หนวย สวนผสม ปจจย X ปจจย Y

A B C D E F

0 1 2 3 4 5

25 16 9 4 1 0

รปภาพท 6.4 เสนผลผลตเทากน ปจจย Y 25 A

เสนผลผลตเทากน (ISQ) = 100 หนวย 16 B 9 C 4 D 1 E

0 F ปจจย X 1 2 3 4 5 อธบายรปภาพท 6.4 ผผลตสนคาใชปจจย X และ Y ไมวาจะเปนสวนผสม ใด ตงแต A , B , C , D และ E จะทาใหไดรบผลผลตในสนคา เทากบจานวน 100 หนวยเทากนหมด เชน ทจด A ใชปจจย X = 0 หนวยและปจจย Y = 25 หนวย หรอ จด C ใชปจจย X = 2 หนวย และปจจย Y = 9 หนวย เปนตน EC 111 127

ลกษณะของเสนผลผลตเทากน : จะมลกษณะทสาคญ ดงตอไปน (1) เสนผลผลตเทากน จะมลกษณะทอดลงจากซายไปขวา เวาเขาหาจดกาเนด :

แสดงวาเปนการใชปจจย X และปจจย Y ทดแทนกนไดไ มสมบรณ เปนการทดแทนในสดสวนไม เทากน เชน เพมปจจย X จานวน 1 หนวย ตองลดปจจย Y จานวน 5 หนวย ปจจย Y ISQ0

0 ปจจย X (2) เสนผลผลตเทากน แบบเปนเสนตรง ทอดลงจากซายไปขวา : แสดงใหเหน

เปนการใชปจจย X และ ปจจย Y ทดแทนกนไดสมบรณหรอ ในสดสวนเทากน เชน เพมปจจย X จานวน 1 หนวย ตองลดปจจย Y จานวน 1 หนวยเทากน

ปจจย Y ISQ0

0 ปจจย X (3) เสนผลผลตเทากน แบบคลายรปตวแอล หรอ เสนตงฉากหกมม : แสดงใหเหนวา ปจจย X และ ปจจย Y ใชทดแทนกนไมไดเลย เปนปจจยการผลตทใชประกอบกน ปจจย Y ISQ0

0 ปจจย X

128 EC 111

(4) เสนผลผลตเทากน จะเปนเสนตอเนองไมขาดตอน และเสนทอยสงกวา จะแสดงวา มจานวนผลผลตมากกวา ปจจย Y ISQ3 = 300 ISQ2 = 200 ISQ1 = 100 0 ปจจย X อตราหนวยสดทายของการทดแทนกนของปจจยการผลต (Marginal Rate of Technical Substitution : MRTS ) คอ การหาคาเมอ เพมปจจยการผลตชนดหนง จานวน 1 หนวย จะตองลดจานวนปจจยอกชนดหนง จานวนเทาใด เพอใหไดผลผลตเทากน สตร MRTSxy = - ∆Y . ∆X กาหนดให ∆X คอการเปลยนแปลงการใชปจจย X เพม จานวน 1 หนวย ∆Y คอการเปลยนแปลงการใชปจจย Y ลดลงจานวนเทาใด

ตารางท 6.3 อตราหนวยสดทายการทดแทนกนของปจจย X กบปจจย Y ∆X สวนผสม ปจจย X ปจจย Y ∆Y MRTSxy

A B C D E F

0 1 2 3 4 5

- 1 1 1 1 1

25 16 9 4 1 0

- -9 -7 -5 -3 -1

- - 9 -7 -5 -3 -1

อธบายตารางท 6.3 ทสวนประกอบ C คาของ MRTSxy = - ∆Y/∆X = - 7 / 1 = - 7แสดงใหเหนวา เมอเพมการใชปจจย X จานวน 1 หนวย จะตองลดการใชปจจย Y จานวน 7 หนวย EC 111 129

เสนตนทนเทากน (Isocost curve : ISC) คอ เสนทแสดงสวนผสมตางๆของการใช ปจจยการผลต 2 ชนด ททาใหผผลตมตนทนเทากน

รปภาพท 6.4 เสนตนทนการผลต(ISC)

ปจจย Y C . = 30 A Py 14 C B 0 8 C . = 15 ปจจย X Px ตนทนทงหมด = ราคาปจจย X x จานวนปจจย X + ราคาปจจย Y x จานวนปจจย Y Total Cost = Px X Qx + Py X Qy

ตนทนทงหมด ณ จด C = 10 X 8 + 5 X 14 = 80 + 70 = 150 บาท สมมตวา ราคาปจจย X เทากบ 10 บาท/หนวย แล ะ ราคาปจจย Y เทากบ 5 บาท/หนวย ถาทกจดบนเสน ISC จะแสดงสวนผสมการใชปจจย X กบ Y ททาใหมตนทนเทากบ 150 บาท ทจด A จะใชปจจย Y เทากบ 30 หนวยและปจจย X เทากบ 0 หนวย ทจด B จะใชปจจย X เทากบ 15 หนวยและปจจย Y เทากบ 0 หนว ย หรอทจด C จะใชปจจย X เทากบ 8 หนวย และปจจย Y เทากบ 14 หนวย ทงหมดจะมตนทนเทากบ 150 บาทเทากน

130 EC 111

การเคลอนยายเสนตนทนเทากน ใน 3 กรณ : มลกษณะดงตอไป น (1) กรณเสนตนทนเทากนเค ลอนยายทงเสน : เพมขน หรอลดลง ปจจย Y C รปภาพท 6.5 เสนตนทนเคลอนยายทงเสน A E 0 F B D ปจจย X

อธบายรปภาพท 6.5 เรมตนเสนตนทนคอ เสน AB ถามการเคลอนยายทงเสน ตนทนไปทางขวามอ CD แสดงวามการใชปจจย X และ Y เพมขน จะทาใหตนทนเทากน ของการใชปจจยเพมขนดวย แตถาเสนตนทนเทากนเคลอนยายไปทางซายมอ EF จะทาใหมการใชปจจย X และ Y ลดลง จะทาใหตนทนการใชปจจยลดลงตามมาเชนกน

(2) กรณราคาปจจย X เพมหรอ ลด (ราคาปจจย Y คงท) : จะมผลดงตอไปน รปภาพท 6.6 เสนตนทนเทากนเคลอนยาย กรณราคาปจจย X เปลยนแปลง

ปจจย Y A D B C 0 8 10 12 ปจจย X อธบายรปภาพท 6.6 ถาราคาปจจย X เพม จะทาใหเสนตนทนเทากน เคลอนยายจาก AB เปน AD แตถาราคาปจจย X ลดลง จะทาใหเสนตนทนเทากนเคลอนยายจาก AB เปน AC EC 111 131

(3) กรณราคาปจจย Y เพม หรอ ลด (ราคาปจจย X คงท) จะมผลดงตอไปน รปภาพท 6.7 เสนตนทนเคลอนยาย กรณราคาปจจย Y เปลยนแปลง

ปจจย Y D B C 0 A ปจจย X อธบายรปภาพท 6.7 ถาราคาปจจย Y ลดลง จะทาใหเสนตนทนเทากนยายจาก AB เปน AD แตถาราคาปจจย Y เพมขน จะทาใหเสนตนทนเทากน เคลอนยายจาก AB เปน AC ดลยภาพของผผลตสนคา (Producer s Equilibrium) คอ จดทมการใชปจจยการผลตทเหมาะสมทสด ทาใหผผลตเสยตนทนตาทสด หรอไดผลผลตจานวนมากทสด สามารถแสดงไดรปภาพดงตอไปน (1) กรณการผลตทเสยตนทนตาทสด ภายใตผลผลตจานวนหนง

รปภาพท 6.8 ดลยภาพของผผลต กรณเสยตนทนตาทสด ปจจย Y D Y1 E C ISQ1 = 100 0 ISC1 ISC2 ISC3 ปจจย X X1 อธบายรปภาพท 6.8 จดดลยภาพของผผลตคอ จด E ซงเสน ISQ1 สมผสกบเสน ISC2

แสดงใหเหนผผลตใชปจจย X = X1 และ ปจจย Y = Y1 ไดรบผลผลตจานวน 100 หนวย การวเคราะหวาจด E เปนจดทเสยตนทนตาทสด ซงอยบนเสน ISQ1 และISC2 โดยการเปรยบกบจด C และ D เดยวกน แมวาจะอยบนเสน ISQ1 เชนกน แตเมอดตนทน ทจดทงสองอยบนเสนตนทน ISC3 ซงมตนสงกวาเสน ISC2 132 EC 111

(2) กรณการผลตทใหผลผลตมากทสด ภายใตตนทนการผลตจานวนหนง รปภาพท 6.9 ดลยภาพของผผลต กรณการผลตทใหผลผลตมากทสด

ปจจย Y D E ISQ3 = 300 Y1 ISQ2 = 200 C ISQ1 = 100 0 ISC1 ปจจย X X1 อธบายรปภาพท 6.9 จด E เปนจดทเสน ISQ2 สมผสกบ เสน ISC1 มการใชปจจย X = X1 และ ปจจย Y = Y1 ใหผลผลตเทากบ 200 หนวย บนเสน ISQ2 การวเคราะหวาจด E ใหผลผลตสงสด โดยการเปรยบเทยบกบจด C และ D ซงมตนทนเทากบจด E แตจด C และ D อยบนเสน ISQ1 ใหผลผลตเทากบ 100 หนวย จงนอยกวาผลผลตทจ ด E บนเสน ISQ2 เสนแนวทางขยายการผลตทเหมาะสม (Expansion Path) คอ เสนลากผานจดดลยภาพของผผลตหลายๆจดทเสน ISQ สมผสกบเสน ISC ซงถามการขยายการผลตไปตามแนวเสนน กจะทาใหผผลตไดประโยชนสงทสด ดงแสดงดวยรปภาพขางลางน

รปภาพท 6.10 เสนแนวทางขยายการผลตทเหมาะสม ปจจย Y Expansion Path E3 ISQ3

E2 ISQ2 E1 ISQ1

0 ISC1 ISC2 ISC3 ปจจย X

EC 111 133

อธบายรปภาพท 6.10 จดดลยภาพของหนวยธรกจ มอย 3 จดคอ จด E1 , E2 และ E3 ซงเปนจดทเสนผลผลต(ISQ) สมผสกบเสนตนทน (ISC) ถอวาจะไดวาเปนการเลอกผลตทได ประโยชนสงสด ดงนนถาเลอกขยายการผลต ตามจดดงกลาวน จงเปนการขยายการผลตท เหมาะสมดวย หลกวาดวยผลตอบแทนตอขนาด(Principle of Returns to Scale) คอ หลกการอธบายการเปลยนแปลงจานวนผลผลตรวม จากการขยายขนาดการผลตออกไปในระยะยาวโดยการเพมจานวนปจจยการผลตทกอยางในสดสวนเดยวกน (จนตนาและบญธรรม,2550, หนา 154-155) ผลตอบแทนตอขนาด (Return to Scale) คอ อตราการเปลยนแปลงจานวนผลผลต เมอปจจยการผลตทกยางเปลยนแปลงในอตราเดยวกน สามารถเขยนเปนฟงกชนคณตศาสตรไดดงน

Q = f ( 1 X1 + 2 X2 ) กาหนดให Q คอ ปรมาณผลผลตรวม X1 , X2 คอ ปรมาณปจจยการผลต คอ รอยละของการเปลยนแปลงจานวนผลผลต คอ รอยละของการเปลยนแปลงจานวนปจจยการผลต การเปลยนแปลงของผลตอบแทนตอขนาดม 3 ลกษณะ คอ

(1) ผลตอบแทนตอขนาดเพมขน (Increasing Returns to Scale) : คาของ > รปภาพท 6.11 ผลตอบแทนตอขนาดเพมขน

ปจจย Y 12 B ISQ3 = 160 A ISQ2 = 120 10 ISQ1 = 100 0 10 12 ปจจย X 134 EC 111

อธบายรปภาพท 6.11 เรมตนจากทจด A ใชปจจย X และ Y เทากน 10 หนวย ทาใหไดผลผลต(ISQ1) = 100 หนวย ตอมาเพมปจจย X และ Y รอยละ 20 จากจานวน 10 หนวยเปน 12 หนวย ทจด B จะทาใหไดผลผลต(ISQ3) = 160 หนวย เพมขนรอยละ 60 จงเรยกวา ผลตอบแทนตอขนาดเพมขน (Increasing Returns to scale) (2) ผลตอบแทนตอขนาดคงท (Constant Returns to Scale) : คาของ = ปจจย Y รปภาพท 6.12 ผลตอบแทนตอขนาดคงท 12 B ISQ2 = 120 10 A ISQ1 = 100 0 ปจจย X 10 12 อธบายรปภาพท 6.12 เมอพจารณาเปรยบเทยบระหวาง จด A กบ B มการใชปจจยการผลต X และ Y จานวน 10 หนวย ไดผลผลต (ISQ1) = 100 หนวย ตอมาทจด B มการเพมปจจย X และ Y รอยละ 20 ทาใหรบผลผลต(ISQ2) = 120 หนวย เพมจากเดมรอยละ 20 เชนเดยวกน เราจงเรยกวา ผลตอบแทนตอขนาดคงท (Constant Returns to scale) (3) ผลตอบแทนตอขนาดลดลง (Decreasing Returns to Scale) : จะมคา < ปจจย Y รปภาพท 6.12 ผลตอบแทนตอขนาดลดลง 14 B ISQ2 = 120 10 A ISQ1 = 100 0 ปจจย X 10 14 EC 111 135

อธบายรปภาพท 6.12 พจารณาเปรยบเทยบจด A กบ B เรมตนจากจด A ใชปจจย X และ Y จานวน 10 หนวย ไดรบผลผลต (ISQ1) = 100 หนวย ตอมาทจด B เพมปจจย X และ Y เปนจานวน 14 หนวย เพมรอยละ 40 ทาใหผลผลต(ISQ2)เพม เปน = 120 หนวย เพมขน รอยละ 20 เราเรยกวา ผลผลตอบแทนตอขนาดลดลง (Decreasing Return to scale) 6.2 รายรบจากการผลต (Revenue ) รายรบจากการผลต หมายถง รายรบทผผลตไดรบจากการขายผลผลต จานวนหนง ณ ราคาตลาดขณะนน 6.2.1. ประเภทรายรบจากการผลต : มลกษณะดงตอไปน (1) รายรบทงหมด (Total Revenue : TR) คอ รายรบทเกดจากการขายผลผลต ทงน โดยการนาราคาตอหนวย คณ ปรมาณผลผลตทขายได TR = P x Q กาหนดให P คอ ราคาผลผลตตอหนวย Q คอ ปรมาณผลผลตทขายได (2) รายรบเฉลย(Average Revenue : AR) คอ รายรบทงหมดเฉลยตอหนวยของ ผลผลตทขายได การคานวณหาคาจาก รายรบทงหมด หารดวยปรมาณผลผลต AR = TR/ Q = P . Q / Q = P (3) รายรบเพม (Marginal Revenue : MR) คอ การเปลยนแปลงรายรบทงหมด เมอมการเปลยนแปลงผลผลต จานวน 1 หนวย MR = ∆TR / ∆Q กาหนดให ∆TR คอ การเปลยนแปลงรายรบทงหมด ∆Q คอ การเปลยนแปลงผลผลต 1 หนวย 136 EC 111

6.2.2. ความสมพนธระหวาง TR , AR , และ MR (1) กรณราคาผลผลตเฉลยตอหนวยเทากน : พจารณาจากตารางท 6.4

ตารางท 6.4 การหาคาของ TR , AR และ MR กรณราคาผลผลตตอหนวยเทากน ราคาตอหนวย ปรมาณผลผลต รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม

Q P(บาท) TR AR MR 1 2 3 4 5 6 7 8

5 5 5 5 5 5 5 5

5 10 15 20 25 30 35 40

5 5 5 5 5 5 5 5

5 5 5 5 5 5 5 5

รปภาพท 6.13 เสน TR , AR และ MR

รายรบ TR 5 AR = MR = P 0 ปรมาณผลผลต อธบายรปภาพท 6.13 ลกษณะของเสน TR จะเปนเสนตรงทเรมจากจดกาเนด มความชน(Slope) เปนบวก และ เสนตรงทขนานกบแกนนอนเปนทง เสน AR , MR ดวย EC 111 137

(2) กรณราคาผลผลตตอหนวยไมเทากน : พจารณาจากตาราง และรปภาพขางลางน

ตารางท 6.5 การคาของ TR , AR และ MR กรณราคาผลผลตไมเทากน

ราคาตอหนวย ปรมาณผลผลต รายรบรวม รายรบเฉลย รายรบเพม Q P (บาท) TR AR MR 1 2 3 4 5 6 7 8

8 7 6 5 4 3 2 1

8 14 18 20 20 18 14 8

8 7 6 5 4 3 2 1

8 6 4 2 0

- 2 - 4 - 6

รปภาพท 6.14 เสน TR , AR และ MR

รายรบ A 20 TR 8 AR 0 ปรมาณผลผลต 1 5 MR 138 EC 111

อธบายรปภาพท 6.4 เสน TR เปนลกษณะเสนโคงมคาเพมขนและไปถงจดสงสด ทจด A หลงจากนน รายรบรวมจะลดลงตลอด เสน AR เรมตนจะมคาสงและลดลง ตลอดเมอปรมาณผลผลตเพมขน แตอยเสน MR และเสน MR เรมตนจะมคาเปนบวกและลดลง ไปตามปรมาณผลผลต จนกระทงเปนศนย เมอคา TR สงสด และคา MR หลงจากนจะตดลบ 6.3 ตนทนการผลต (Cost of Production) ตนทนการผลตสนคาและบรการเกดขนจากทรพยากรซงเปนสงทหาไดยาก เพราะ ทรพยากรมทางเลอกในการนาไปใชผลตสนคา ตองมการสละโอกาสในทางเลอกของทรพยากรเพอใชในวตถประสงคอนๆ ดงนนการวดตนทนทางเศรษฐศาสตร (Economic Cost) หรอตนทนคาเ สยโอกาส(Opportunity Cost) ของการใชทรพยากรในการผลตสนคาคอ มลคาของทรพยากรท จะถกนาไปใชในทางเลอกทดทสดนนเอง ตนทนทางบญช และตนทนทางเศรษฐศาสตร : ความหมาย (1) ตนทนทางบญช คอ คาใชจายตางๆทเกดขนจากการผลตสนคาและบรการ ท ผผลตใชจายออกไปจรง เชน คานา คาไฟฟา คาแรงงาน คาวตถดบ เปนตน ทาใหผผลตมการบนทก ตวเลขคาใชจายในบญชทใชจายไปจรง บางครงเรยกวา ตนทนทมองเหนได (Explicit Cost)

(2) ตนทนทางเ ศรษฐศาสตร คอ คาใชจายในผลผลตสนคาและบรการ ทงทจายออก ไปจรง และไมไดจายออกไปจรง จงประกอบดวย ก. ตนทนทมองเหนได (Explicit Cost) หรอ ตนทนทางบญช ทกลาวรายละเอยด ไปแลว ข. ตนทนทมองไมเหน (Implicit Cost) คอ คาใชจายทผผลตไดนาปจจยการผลต ของตนเองมาใชในการผลตสนคาและบรการ เชน นาทอยอาศยมาทารานคา , ใชแรงงานตนเอง ,นาเงนทนมาลงทน ในทางเศรษฐศาสตรสงเหลานตองคดเปนคาใชจายหรอตนทนการผลตในร ปของคาเชา คาจาง และ ดอกเบย เปนตน เพราะวาปจจยเหลาน เมอนาไปใชทอนจะไดรบคาตอบแทน

(3) ตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost) คอ จากการทปจจยการผลตถกนาไป ผลตสนคาชนดหนง ทาใหเสยโอกาสทจะถกนาไปใชในผลตสนคาอกชนดหนง การเสยโอกาสของปจจยจงตองคดเปนตนทนการผลตในมมมองของนกเศรษฐศาสตร วธคดคาเสยโอกาสจะมหลกคดทคลายกบตนทนทมองไมเหน และไมเหมอนกน เชน นายแดงจบการศกษาระดบปรญญา ตรทางเศรษฐศาสตร มทางเลอกจะไดงานทา 2 แหงคอ ทางานธนาคาร เงนเดอน 12,000 บาท หรอ EC 111 139

ทางานบรษทขายตรงแหงหนง เงนเดอน 10,000 บาท นายแดงจงเลอกทางานธนาคาร ดงนนตนทนคาเส ยโอกาสคอ เงนเดอนของการทางานบรษทขายตรงนนเอง

รปภาพท 6.15 แสดงแนวคดของตนทนทางบญชและตนทนทางเศรษฐศาสตร กาไรทางเศรษฐศาสตร กาไร ตนทนทมองไมเหน (รวม รายรบรวม ทางบญช กาไรปกต ) ( TR ) ตนทนทมองเหนได ตนทนทางบญช Explicit Cost (เฉพาะตนทนทมองเหนได) 6.3.1. ตนทนการผลตในระยะ สน (Short-Run Production Cost) : ความหมาย (1) ตนทนคงท (Total Fixed Cost : TFC) คอ คาใชจายจากการใชปจจยการผลต คงททไมไดเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลต รวมทงไมทาการผลตดวย ไดแก คาเชาทดน คา กอสรางอาคา ร สานกงาน เครองจกรและเครองมอตางๆ เปนตน (2) ตนทนผนแปร (Total Variable Cost : TVC) คอ คาใชจายจากการใชปจจย ผนแปร ทจะเปลยนแปลงไปตามปรมาณผลผลตมากหรอนอย แตถาไมผลตกจะไมมรายจายน ไดแก คาใชจาย ในวตถดบ นามน พลงงาน การขนสงและบรการ เปนตน (3) ตนทนรวม (Total Cost : TC) คอ คาใชจายจากการใชปจจยคงท รวมกบ ปจจยผนแปร ในการผลตทงหมด

TC = TFC + TVC (4) ตนทนคงทเฉลย (Average fixed cost : AFC) คอ ตนทนคงททงหมด เฉลย

ตอ 1 หนวยของผลผลต AFC = TFC . Q 140 EC 111

(5) ตนทนผนแปรเฉลย (Average variable cost : AVC) คอ ตนทนผนแปรทงหมดเฉลย 1 หนวยของผลผลต AVC = TVC . Q (6) ตนทนรวมเฉลย (Average Total Cost : ATC ) คอ ตนทนรวมทงหมดเฉลยตอ 1 หนวยของผลผลต ATC = AFC + AVC . = TC . Q Q (7) ตนทนหนวยเพม (Marginal cost : MC) คอ ตนทนทง หมดทเปลยนแปลงไป เมอเพมผลผลต 1 หนวย MC = ∆TC . ∆Q

ตารางท 6.6 การหาคาของ TFC , TVC , TC , AFC , AVC , ATC และ MC Q TFC TVC TC AFC AVC ATC MC 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

0 90 170 240 300 370 450 540 650 780 930

100 190 270 340 400 470 550 640 750 880

1,030

- 100

50.00 33.33 25.00 20.00 16.67 14.29 12.50 11.11 10.00

- 90.00 85.00 80.00 75.00 74.00 75.00 77.14 81.25 86.67 93.00

- 190.00 135.00 113.00 100.00 94.00 91..67 91.43 93.75 97.78

103.00

- 90 80 70 60 70 80 90

110 130 150

EC 111 141

รปภาพท 6. 15 เสนตนทน TFC , TVC และ TC รปภาพ A

ตนทน TC TVC TFC 100 0 ปรมาณผลผลต

รปภาพ B ตนทน MC ATC AVC AFC 0 ปรมาณผลผลต

อธบายรปภาพท 6.15 A ลกษณะของเสน TFC เปนเสนตรงขนานกบแกนนอนเปนคาคงทตลอด เสน TVC เปนเสนทม Slope เปนบวก ทอดขนจากซายไปขวามอ มคา เพมขนเรอยๆ และเสน TC มจดเรมตนจากระดบตนทนเทากบ 100 และขนานกบเสน TVC ไป โดยตลอด ดงนน ชวงหางระหวาง TVC กบ TC คอคาของ TFC = 100 นนเอง 142 EC 111

รปภาพ B เรมตนจาก เสน AFC จากทมคาเฉลยตอหนวยสง จะลดลงไปเร อยๆตามปรมาณผลผลตทมากขน จะมลกษณะ เปนแบบ Rectangular Hyperbola โคงเวาเขาหาจดกาเนด เสน MC เปนเสนทลกษณะรปตวเจ (J) ชวงแรกจะมคาสง เมอปรมาณผลผลตมากขนจะมคาลดลง จนถงจดตาสด หลงจากนนจะมคามากขน เสน AVC เปนเสนมลกษณะคลายรปตวย ( U ) เรมตนจากตนทนสง เมอปรมาณผลผลตมากขนจะลดลง ตดกบเสน MC ทจดตาสด หลงจากนนมคาเพมขน และเสน ATC จะมลกษณะคลายกบเสน AVC โดยมชวงหางตามคาของ AFC เมอปรมาณผลผลตมากขน 6.3.2. ตนทนการผลตระยะยาว(Long-Run Production Cost) : จากการศกษาทผานมาเราทราบวาในระยะยาว จะมการใชปจจยการผลตผนแปรเทานน สามารถเปลยนขนาดการผลต การผลตได ดงนนผผลตจงสามารถเลอกปรมาณการผลตในระดบใดและขนาดการผลตแคไหน ท จะทาใหตนทนการผลตตาทสดได ดงรปภาพทจะแสดงใหเหนดงตอไปน

รปภาพท 6.16 เสนตนทนเฉลยในระยะสน ตามขนาดการผลตของหนวยธรกจ ตนทนเฉลย ATC2 ATC3

E B ATC1 A C D 0 100 200 300 ปรมาณผลผลต อธบายรปภาพท 6.16 แสดงเสนตนทนเฉลยในระยะสน ของขนาดการผลต ตางๆ 3 ระดบ ณ ระดบการผลต 100 หนวย จะพบวาขนาดการผลตท 1 จะตากวาขนาดการผลตท 2 เปรยบเทยบจด A และ B นอกจากน ณ ระดบการผลต 200 หนวย จะมตนทนตาทสด ทจด C หลงจากนนขนาดการผลตท 3 ตนทนเฉลยจะมระดบการผลตสงกวาขนาดการผลตท 2 สรปเมอพจารณาจากตนทนเฉลยของขนาดการผลตทง 3 ขนาด ขนาดการผลตท ATC2 เหมาะสมทสด EC 111 143

รปภาพท 6.17 เสนตนทนเฉลยระยะยาว ทมาจากเสนทนเฉลยในระยะสน ตนทนเฉลย SATC5

SATC1 LATC SATC2 SATC3 SATC4

0 ปรมาณผลผลต 300 อธบายรปภาพท 6.17 เสนตนเฉลยระยะยาว(LATC) เกดมาจากเสนทสมผสจดต าสดของเสนตนทนเฉลยระยะสน แตละขนาดการผลต ตงแต SATC1 จนถง SATC5 สรปวาตนทนการผลตระยะยาวทเหมาะสม จะอยทจดตาสดของขนาดการผลตท 3 ทมตนทนเฉลยระยะสนเปน SATC3 ปรมาณผลผลต 300 หนวย นนเอง ลกษณะของเสนตนทน เฉลยระยะยาว(LATC) อาจเปนไปไดอยางนอย 3 รปแบบ ดงตอไปน

รปภาพท 6.18 แสดงเสนตนทนเฉลยระยะยาว รปแบบตางๆ รปภาพ A ตนทนทงหมดเฉลย ประหยดตอขนาด ประหยดตอขนาดคงท ไมประหยดตอขนาด

LATC 0 ปรมาณผลผลต 100 200 144 EC 111

อธบายรปภาพ 6.18 A ณ ปรมาณการผลตตงแต 0 – 100 จะมประหยดการผลตเกดขนคอตนทนลดลงตลอด แต ณ ระดบการผลต 100 – 200 หนวย จะเปนระยะทมการประหยดตอขนาดคงท (ตนทนคงท) และตงแตระดบผลผลต 200 หนวยขนไป จะไมเกดการประหยดจาก ขนาดการผลต เนองจากตนทนเฉลยมแนวโนมสงขนตลอด รปภาพ B ตนทนทงหมดเฉลย LATC ปรมาณผลผลต

0 200 อธบายรปภาพ B เรมตนจากปรมาณผลผล ตท 0 จนถง 200 หนวย เกดการ ประหยดจากขนาดการผลตเกดขนตลอด (ตนทนเฉลยลดลง) จนถงจดตาสดทผลผลต 200 หนวยเปนระยะคอนขางยาวนาน และหลงจากนนตนทนเฉลยจะสงขน จงไม เกดการประหยดจากขนาดการผลต รปภาพ C ตนทนทงหมดเฉลย

ปรมาณผลผลต

0 100 EC 111 145

อธบายรป C แสดงวาตนทนทงหมดเฉลยลดลงคอนขางรวดเรว จนถงจดตนทนตาสด ณ ระดบผลผลต 100 หนวย และถามการขยายการผลตออกไป ตนทนเฉลยจะเพมขนอยางรวดเรวไมม การประหยดจากขนาดการผลต 6.4 กาไรจากผลต (Profit in production) กาไรคอ สวนแตกตาง ระหวาง รายรบจากการขายผลผลตกบ ตนทนทงหมด ทเกดจากการผลต โดยสมการดงตอไปน

¶ = TR - TC กาหนดใ ห ¶ คอ กาไรจากการผลต TR คอ รายรบรวมจากการผลต TC คอ ตนทนการผลตทงหมดจากการผลต คาจากดความของกาไรจากการผลต : แนวคด 2 ลกษณะคอ (1) กาไรทางบญช = รายรบรวม - ตนทนทางบญช (2) กาไรทางเศรษฐศาสตร = รายรบรวม - ตนทนทงหมด สาหรบตนทนทงหมดจะประกอบดวย ตนทนทงหมด = ตนทนทมองเหนได + ตนทนทมองไมเหน Explicit Cost Implicit Cost ตวอยาง กจการแหงหนงผลตเสอเชต นาออกไปขายใหแกผบรโภค โดยมรายรบรวมและตนทน ตางๆดงตอไปน กรณ การพจารณากาไรทางบญช (1) รายรบรวมจากการขายเสอเชตทงหมด จานวน 300,000 บาท (2) ตนทนรวมทงหมด : คาวตถดบ 80,000 บาท คาจางและเงนเดอน 150,000 บาท คาไฟฟาและโทรศพท 20,000 บาท คาโฆษณา 40,000 บาท รวมตนทนทมองเหนไดทงหมด จานวน 290,000 บาท กาไรทางบญช จานวน 10,000 บาท 146 EC 111

กรณ การพจารณากาไรทางเศรษฐศาสตร (1) รายรบจากการขายเสอเชตทงหมด จานวน 300,000 บาท (2) ตนทนทงหมด : ประกอบดวย คาวตถดบ 80,000 บาท คาจางและเงนเดอน 150,000 บาท คาไฟฟาและโทรศพท 20,000 บาท คาโฆษณา 40,000 บาท รวมตนทนมองเหนไดทงหมด 290,000 บาท ผลตอบแทนการลงทน 6,000 บาท คาเชาสถานทของตนเอง 4,000 บาท เงนเดอนของตนเอง 40,000 บาท รวมตนทนทมองไมเหนทงหมด 50,000 บาท รวมตนทนทงหมด จานวน 340,000 บาท กาไรทางเศรษฐศาสตร จานวน – 40,000 บาท ประเภทของกาไร : ม 3 ลกษณะคอ (1) ¶ = TR - TC > 0 กาไรเกนปกต (2) ¶ = TR - TC = 0 กาไรปกต (3) ¶ = TR - TC < 0 ขาดทน EC 111 147

การกาหนดปรมาณผลผลตททาใหหนวยธรกจ มกาไรสงสด : ม 3 ลกษณะดงน (1) กรณมกาไรเกนปกต (Excess Profit)

รปภาพท 6.19 แสดงหนวยธรกจมกาไรเกนปกต รายรบและตนทน TC TR 0 Q0 ปรมาณผลผลต (Q) MC และ MR MC MR 0 Q0 ปรมาณผลผลต กาไร ระดบกาไรปกต 0 Q0 กาไร ปรมาณผลผลต อธบายรปภาพท 6.19 การทหนวยธรกจจะมกาไรเกนปกต ใหดจากเงอนไขปรมาณ ผลผลต จดท MR = MC และ เสน TR กบ TC มชวงหางกนมากทสด ดงรปภาพท 1 TR – TC > 0 148 EC 111

(2) กรณกาไรปกต (Normal Profit) รปภาพท 6.20 แสดงหนวยธรกจมกาไรปกต

กาไร TR , TC TC TR ระดบกาไรปกต 0 Q0 ปรมาณผลผลต 0 Q0 กาไร ปรมาณผลผลต อธบายรปภาพท 6.20 หนวยธรกจจะมกาไรปกต ใหพจารณาจากปรมาณผลผลต Q0 ตรงจดทเสน TR สมผส TC จงทาให TR - TC = 0 มกาไรเปนศนย

(3) กรณขาดทน (Loss Profit) รปภาพท 6.21 แสดงหนวยธรกจขาดทน

กาไร TR , TC TC TR ระดบกาไรปกต 0 0 Q0 ปรมาณผลผลต Q0 กาไร ปรมาณผลผลต รปภาพท 6.21 หนวยธรกจขาดทน จากการผลต แสดงวา ณ ปรมาณผลผลตเทากบ Q0 ตนทนการผลตรวม(TC) จะมคาสงกวาเสนรายรบรวม (TR) แสดงวา TR – TC < 0 มผลประกอบการขาดทน EC 111 149

คาถามทายบท จงเลอกคาตอบทถก ตองทสด เพยงคาตอบเดยว 1. ฟงกชนการผลต (Production Function) แสดงถงความสมพนธระหวาง (1) ปจจยการผลตกบปจจยการผลต (2) ปจจยการผลตกบปรมาณผลผลต (3) ปรมาณผลผลตกบปรมาณผลผลต (4) ปจจยคงทกบปจจยผนแปร 2. ขอใดมใชปจจยคงท (1) อาคารและโรงเรอน (2) ทดน (3) เครองจกรและเครองมอ (4) วตถดบใชในการผลตสนคา 3. การผลตในระยะยาวมปจจยผนแปรอยางเดยว หมายความวาอยางไร (1) การเพมปรมาณการผลต ทาไดโดยการเพมวตถดบเทานน (2) การเพมปรมาณผลผลต ทาไดโดยการเพมจานวนแรงงานเทานน (3) ปจจยการผลตทกชนดเปลยนแปลงได (4) การผลตในระยะยาว ใชปจจยการผลตนอยชนดกวาในระยะสน 4. ตวเลอกในขอใด ทแสดงใหเหนวาเปนการผลตขนท 2 ตามทฤษฎการผลตแบบดงเดม (1) เรมท MP ตดกบ AP จนถงคา MP เปนศนย (2) TP เพมในอตราทเพมขน (3) ชวงท MP มคามากกวา AP (4) TP มคาลดลง 5. ทฤษฎการผลตแบบดงเดม ตามขนตอนการผล ตขนท 1 เมอเพมปจจยจะมผลตอบแทนใน ผลผลตในลกษณะใด (1) ผลตอบแทนแบบตดลบ (2) ผลตอบแทนลดนอยถอยลง (3) ผลตอบแทนเพมขน (4) ผลตอบแทนคงท 6. ขอใดมใช คณสมบตของเสนผลผลตเท ากน (1) มความชนเปนลบ (2) ลาดลงจากซายไปขวา ตอเนองไมขาดตอน (3) โคงเวาเขาจดกาเนด (4) มไดหลายเสน และสามารถตดกนได 7. การเสนผลผลตเทากน (Isoquant curve : ISQ) มลกษณะเปนเสนตรง ทอดลงจากซายไปขวา แสดงใหเหนวาปจจยการผลต 2 ชนด เปนอยางไร (1) ทดแทนกนไมไดเลย (2) ทดแทนกนไดอยางสมบรณ (3) ทดแทนกนไดไมสมบรณ (4) ทดแทนกนไดในระด บหนง 150 EC 111

8. ทฤษฎการผลตในขอใด เปนเครองมอทใชวเคราะหการผลตในระยะยาว (1) เสนอปสงคและอปทาน (2) เสนความพอใจเทากนและเสนงบประมาณ (3) เสนผลผลตเทากนและตนทนเทากน (4) เสนตนทนคงทและตนทนผนแปร เมอคานวณหาคาอตราหนวยสดทายของการทดแทนกนของปจจย X และ Y มคาของ 9.

MRTSxy = - 5 หมายความวาอยางไร (1) เมอเพมปจจย X = 1 หนวย ตองลดปจจย Y = 5 หนวย (2) เมอเพมปจจย Y = 1 หนวย ตองลดปจจย X = 5 หนวย (3) เมอเพมปจจย X = 5 หนวย ตองลดปจจย Y = 1 หนวย (4) เมอเพมปจจย Y = 5 หนวย ตองลดปจจ ย X = 1 หนวย 10. จงใชรปภาพเพอตอบคาถาม ขอความในตวเลอกใดถกตอง ปจจย Y A 0 ปจจย X 10 12 (1) ราคาปจจย X เพมขน (2) ราคาปจจย X ลดลง (3) งบประมาณของผบรโภคเพมขน (4) งบประมาณของผบรโภคลดลง

เหตใดจงทาใหลกษณะของเสนผลผลตเทากนโคงเวาเขาหาจดกาเนด 11. (1) ปจจย 2 ชนด ทดแทนกนไมไดเลย (2) ปจจย 2 ชนด ทดแทนกนไดไมสมบรณ (3) ปจจย 3 ทดแทนกนไดสมบรณ (4) ปจจย 2 ชนด ใชประกอบกน

เสน Expansion Path เปนเสนแสดงใหเหนอะไร 12. (1) แนวทางการผลตสนคา ใชตนทนตาทสด (2) แนวทางการผลตทใหผลผลตสงสด (3) แนวทางการผลตสนคาทผานจดดลยภาพ ทเสน ISQ สมผสกบเสน ISC (4) แนวทางการผลตททาใหไดรบตนทนตาทสด EC 111 151

13. เมอเพมปจจยการผลต จานวน รอยละ 5 มผลทาใหผลผลตสนคาเพมขนรอยละ 10 แสดงวา เปนผลตอบตอขนาดการผลตแบบใด (1) ผลตอบแทนขนาดการผลตคงท (2) ผลตอบแทนตอขนาดการผลตลดลง (3) ผลตอบแทนตอขนาดการผลตแบบกลางๆ (4) ผลตอบแทนตอขนาดการผลตเพมขน 14. กรณท ราคาสนคาตอหนวย มลกษณะ คงท เสนอะไรทเกยวกบรายรบถกตอง (1) เสน TR เปนรปโคงระฆงคว า (2) เสน AR , MR และ P ขนานกบแกนนอน (2) เสน MR อยเหนอเสน AR (4) เสน TR ตงฉากกบแกนนอน จงใชขอมลในตารางตอไปน ตอบคาถามขอท 15-17 ปรมาณสนคา กโลกรม

ราคาสนคา บาทตอ ก .ก.

รายรบรวม TR

รายรบเฉลย AR รายรบหนวยเพม MR

1 10 2 9 ? 3 8 4 7 ? 5 6 ? 15. ณ ปรมาณสนคา 2 กโลกรม จะมคารายรบรวม (TR) เทาใด (1) จานวน 10 บาท (2) จานวน 18 บาท (3) จานวน 24 บาท (4) จานวน 28 บาท 16. ณ ปรมาณสนคา 4 กโลกรม จะมคาของรายรบหนวยเพม (MR) เทาใด (1) เทากบ 4 บาท (2) เทากบ 6 บาท (3) เทากบ 8 บาท (4) เทากบ 10 บาท 17. ณ ปรมาณสนคา 5 กโลกรม จะมคาของรายรบเฉลย (AR) เทาใด (1) เทากบ 3 บาท (2) เทากบ 4 บาท (3) เทากบ 5 บาท (4) เทากบ 6 บาท 18. ตนทนในขอใด ถอวาเปนตนทนทมองเหนได (Explicit cost) (1) การใชแรงงานในครวเรอน (2) การนาทดนตนเองทาการเกษตร (3) การนาเมลดพชไวเพาะปลกตอไป (4) การซอปยเคมมาใช 152 EC 111

คานา คาไฟฟา และคาวตถดบ ในการผลตสนคา ถอวาเปนตนทน 19. (1) ตนทนคงท (2) ตนทนทางบญช (3) ตนทนคาเสยโอกาส (4) ตนทนภายนอก

ตนทนหนวยเพม ในระยะสน (SMC) มสตรคานวณหาคาอยางไร 20. (1) ∆TVC/∆Q (2) ∆TFC/∆Q (3) ∆TC/∆Q (4) ∆AC/∆Q 21. เสนตนทนอะไร ทมลกษณะเปนคลายๆรปตวย ( U ) (1) เสนตนทนหนวยเพม (MC) (2) เสนตนทนคงทเฉลย(AFC) (3) เสนตนทนทงหมด (TC) (4) เสนตนทนเฉลย (AC) จงใชรปภาพตอไปนเพอตอบ คาถามขอท 22-23 ตนทนและรายรบ TC TR ตนทนและรายรบ MC MR 0 Q0 ปรมาณผลผลต 0 Q0 ปรมาณผลผลต รปภาพท 1 รปภาพท 2 ตนทนและรายรบ ตนทนและรายรบ TC TC TR TR 0 0 Q0 ปรมาณผลผลต Q0 ปรมาณผลผลต รปภาพท 3 รปภาพท 4 EC 111 153

22. รปภาพใดทแสดงวาผประกอบการขาดทนจาการผลตส นคาและบรการ (1) รปภาพท 1 (2) รปภาพท 2 (3) รปภาพท 3 (4) รปภาพท 4 23. รปภาพใดทแสดงวาผประกอบการมกาไรเกนปกต (1) รปภาพท 1 (2) รปภาพท 2 (3) รปภาพท 3 (4) รปภาพท 4 เฉลยคาถามทายบท ขอ 1 ( 2 ) ขอ 2 ( 4 ) ขอ 3 ( 3 ) ขอ 4 ( 1 ) ขอ 5 ( 3 ) ขอ 6 ( 4 ) ขอ 7 ( 2 ) ขอ 8 ( 3 ) ขอ 9 ( 1 ) ขอ 10 ( 2 ) ขอ 11 ( 2 ) ขอ 12 ( 3 ) ขอ 13 ( 4 ) ขอ 14 ( 2 ) ขอ 15 ( 2 ) ขอ 16 ( 1 ) ขอ 17 ( 3 ) ขอ 18 ( 4 ) ขอ 19 ( 2 ) ขอ 20 ( 3 ) ขอ 21 ( 4 ) ขอ 22 ( 3 ) ขอ 23 ( 1 ) 154 EC 111