รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาแนวทางการส่งเสริม การผลิต ...€¦ · กิจกรรมที่

โครงการศกษาแนวทางการสงเสรม การผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวย

ระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก

รายงานฉบบสมบรณ

เสนอ ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน

โดย

มหาวทยาลยเทคโนโลย สรนาร

สารบญ หนา 1. บทน า ..........................................................................................................................................................1 2. วตถประสงค ................................................................................................................................................2 3. ขอบเขตของการด าเนนงาน .........................................................................................................................2 4. วธการด าเนนงาน ........................................................................................................................................3

กจกรรมท 1: รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Micro-CHP) ในตางประเทศ ......................................................................................3

กจกรรมท 2: รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย .................................................................................... 46

กจกรรมท 3: เทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP หรอ Cogeneration) ทมศกยภาพ .. 70 กจกรรมท 4: อปสรรคของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ใน

ประเทศไทยส าหรบเชอเพลงชวภาพ ................................................................................ 87 กจกรรมท 5: โครงสรางตนทนของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-

CHP) ในประเทศไทย ....................................................................................................... 97 กจกรรมท 6: แบบจ าลองทางการเงน (Financial Model) .................................................................... 111 กจกรรมท 7: มาตรการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP)

ในประเทศไทย ............................................................................................................... 115 กจกรรมท 8: สรปผลการจดสมมนากลมยอยระดมความคดเหน .......................................................... 120 กจกรรมท 9: สรปผลการจดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของกบแนวทางการสงเสรมหรอ

สนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ ............................................................................ 147 กจกรรมท 10: ขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาด

เลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย ............................................................................ 151 5. แผนการด าเนนงานและก าหนดเวลาสงมอบงาน ..................................................................................... 164

รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพ ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก

หนา 1

รายงานฉบบสมบรณ โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจาก

พลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก

1. บทน า

ภาครฐไดปรบปรงนโยบายสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนมาอยางตอเนอง เพอลดการพงพาการน าเขาพลงงานและเพมความมนคงดานพลงงาน โดย คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เมอวนท 30 พฤศจกายน 2554 ไดเหนชอบแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป (พ.ศ. 2555-พ.ศ. 2564) (Alternative Energy Development Plan: AEDP 2012-2021) ซงพฒนาจากกรอบนโยบายรฐบาลตามทแถลงตอรฐสภา ทงน แผน AEDP ดงกลาวมเปาหมายใหมการใชพลงงานทดแทนเพมขนจากป 2554 ท 7,413 ktoe ไปเปน 25,000 ktoe ในป 2564 โดยมเปาหมายการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนรวมเทยบเทา 9,198 MW อนประกอบดวย การสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย 2,000 MW พลงงานลม 1,200 MW พลงงานชวมวล 3,630 MW พลงงานจากกาซชวภาพ 600 MW พลงงานจากขยะ 160 MW และพลงงานน า 1,608 MW

ตอมา ในการประชม กพช. เมอวนท 16 กรกฎาคม 2556 ทประชม กพช. เหนชอบการปรบคาเปาหมายตามแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป (พ.ศ. 2555-2564) ใหสอดคลองตามแผนการบรณาการยทธศาสตรประเทศ (Country Strategy) เพอลดการพงพาพลงงานจากตางประเทศ เสรมสรางความมนคงดานพลงงานของประเทศ เสรมสรางการใชพลงงานทดแทนในระดบชมชนในรปแบบชมชนพลงงานสเขยว ตลอดจนสนบสนนอตสาหกรรมการผลตเทคโนโลยพลงงานทดแทนในประเทศ โดยเปาหมายการสงเสรมพลงงานทดแทนใหมน ประกอบดวย พลงงานแสงอาทตย 3,000 MW พลงงานลม 1,800 MW พลงงานชวมวล 4,800 MW พลงงานจากกาซชวภาพ 3,600 MW พลงงานจากขยะ 400 MW และพลงงานน า 324 MW ซงจะเหนวา พลงงานจากพลงงานชวภาพ ไดแก การผลตไฟฟากาซชวภาพ ชวมวล และขยะ มการปรบเปาหมายเพมขนจากเดมอยางมาก เชน พลงงานจากกาซชวภาพมการปรบเปาหมายเพมขนจากเดมมากทสดถง 3,000 เมกะวตต ทงน เปนการปรบเพมจากพชพลงงานโดยเฉพาะหญาเนเปยร ซงกระทรวงพลงงานไดด าเนนการจดตงตนแบบโรงไฟฟาจากกาซชวภาพขนาด 1 MW จ านวน 12 โรง กระจายอยตามภมภาคตางๆ เพอเปนตนแบบในการขยายผลไปสเปาหมายตอไป

อยางไรกด จากขอจ ากดทางดานวศวกรรม จะพบวา การผลตไฟฟาเพยงอยางเดยวจากโรงไฟฟากาซ

ชวภาพขนาดเลกมาก (ระดบ Very Small Power Producer; VSPP) จะมประสทธภาพของการใชเชอเพลงพลงงานความรอน (Thermal Efficiency) ต ากวาการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงความรอนรวมขนาดใหญ (Large-scale Combined Cycle Power Plant) มาก ซงท าใหนโยบายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพขนาดเลกเปนจ านวนมากขดแยงกบนโยบายของรฐบาลทตองการจะเพมประสทธภาพการใชพลงงาน ปฐมภม (Primary Energy) ของประเทศ


หนา 2

แนวทางหนงทจะชวยเพมประสทธภาพของการใชพลงงานปฐมภมในการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟากาซชวภาพขนาดเลกมาก คอ การสงเสรมใหน าความรอนจากกระบวนการผลตไฟฟาไปใชประโยชน ในรปแบบของระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (Cogeneration; COGEN หรอ Combined Heat and Power; CHP) ซงอาจเรยกรวมไดเปนโครงสรางการสงเสรมระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-COGEN หรอ VSPP-CHP) อยางไรกด เมอมการน าความรอนจากการผลตไฟฟาสวนหนงไปใช แมจะท าใหประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภมโดยรวมสงขนแตจะท าใหโรงไฟฟาผลตไฟฟาไดนอยลง ดงนน ภาครฐจงจ าเปนตองมมาตรการสนบสนนเพอใหเกดแรงจงใจตอผประกอบการเหลาน ใหชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy) ของประเทศภายใตโครงสรางการสงเสรมแบบ VSPP-CHP

ส าหรบแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก ทผานมาภาครฐไดเปด

ใหมการรบซอไฟฟาจากผผลต VSPP ประเภทพลงงานหมนเวยน พรอมทงออกมาตรการสงเสรมทางการเงน ไดแก รปแบบการสนบสนนการรบซอไฟฟาตามโครงสราง Feed-in tariff (FIT) โดยก าหนดเงนสนบสนนไวในโครงสรางคาไฟฟาฐาน และใหท าการศกษาอตราคาไฟฟาแบบ FIT ตามประเภทเชอเพลงและเทคโนโลย พรอมทงทบทวนรปแบบและอตราการสงเสรมการรบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทกป และประกาศรบซอเปนรอบๆ เพอใหนโยบายมความยดหยน สามารถปรบไดตามสถานการณทเปลยนไป โดยการรบซอในรปแบบ FIT ดงกลาว จะท าใหอตราการรบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนตลอดอายโครงการมความสอดคลองกบตนทนการผลตไฟฟาของผประกอบการมากขน และเปนภาระกบผใชไฟฟานอยลง

อยางไรกด จากทกลาวขางตน เนองจากการผลตไฟฟาในรปแบบ VSPP-CHP จ าเปนจะตองไดรบมาตรการสนบสนนเพมเตม และเนองจากเจาหนาทสนพ. มจ านวนจ ากด และการด าเนนการดงกลาวจ าเปนตองใชความรความสามารถในหลากหลายดาน เชน ความรทางดานเศรษฐศาสตรการเงนการลงทนและดานเทคนควศวกรรม ดวยเหตน ศนยความเปนเลศทางชวมวล มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารซงมประสบการณและความรความเชยวชาญในการศกษาและพฒนาเทคโนโลยการผลตไฟฟาและความรอนจากพลงงานชวภาพ จงมความยนดทจะท าหนาท ทปรกษาเพอด าเนนการศกษาและวเคราะหขอมลดานวชาการของโครงการฯ เพอสนบสนนนโยบายพลงงานหมนเวยนของไทยควบคไปกบการสงเสรมการใชพลงงานปฐมภม ของประเทศอยางมประสทธภาพ เพอรองรบการพฒนาทางดานพลงงานทยงยนตอไป

2. วตถประสงค

2.1 ศกษาแนวทางทเปนไปไดในการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก

2.2 ศกษาและวเคราะห และน าเสนอรปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากเพอสนบสนนนโยบายพลงงานหมนเวยนของไทย

3. ขอบเขตของการด าเนนงาน

3.1วเคราะหโครงสรางตนทนของการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากดวยระบบ VSPP-CHP หากมการสงเสรมขนในประเทศไทย


หนา 3

3.2รวบรวมขอมล รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงาน CHP ในตางประเทศ พรอมทงน าเสนอแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการตางๆ เชน รปแบบโครงสรางราคารบซอพลงงานไฟฟาแบบ Feed-in Tariff อตราสงเสรมจากการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving; FS) พรอมทงก าหนดขอก าหนดทางเทคนคส าหรบการค านวณผลประหยดการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy Saving; PES) เปนตน

3.3จดท าขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากภายใตโครงสราง VSPP-CHP ตามแนวทางทน าเสนอ

3.4จดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของเกยวกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ

4. วธการด าเนนงาน

ในการด าเนนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ทางทปรกษาจะด าเนนการศกษาและวเคราะหเทคโนโลยตลอดจนรปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากดวยระบบ VSPP-CHP ของตางประเทศ และท าการวเคราะหโครงสรางตนทนของระบบฯ และจดใหมการสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของเกยวกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ รายละเอยดขนตอนงานตางๆ ของโครงการ มดงตอไปน

กจกรรมท 1: รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Micro-CHP) ในตางประเทศ

การศกษารปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบ CHP ของตางประเทศจงแบงการศกษาออกเปน 2 กลมประเทศหลกๆ ไดแก

1. กลมประเทศองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development; OECD) โดยเลอกศกษา 4 ประเทศ ไดแก ประเทศเดนมารก เยอรมน สหรฐอเมรกา และญปน

2. ประเทศนอกกลมสมาชกองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Non- Organization for Economic Co-operation and Development; Non-OECD) โดยเลอกศกษา 2 ประเทศ ไดแกประเทศมาเลเซย และอนเดย


หนา 4

วตถประสงคในการแบงการศกษาออกเปน 2 กลมประเทศ เพอใหทราบถงรปแบบสนบสนนการใชระบบ CHP ในประเทศทพฒนาแลว ตลอดจนเปนประเทศทมความตองการใชพลงงานความรอนสง ในสวนกลมประเทศ Non-OECD ทท าการศกษาเนองจากมลกษณะภมอากาศใกลเคยงกบประเทศไทย

กลมประเทศองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Co-operation and Development; OECD)

ประเทศเดนมารก

การใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมหรอ Combined Heat and Power (CHP) ในประเทศเดนมารกมการพฒนามากทสดในกลมสหภาพยโรป

เนองจากเดนมารกเปนหนงในประเทศทใชพลงงานอยางมประสทธภาพมากทสดของโลก และยงเปนผน าเทคโนโลยการผลตไฟฟาประเภท CHP จากการศกษาพบวา สดสวนไฟฟาในประเทศเดนมารกเกนกวาครงเปนระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม

วตถประสงคในการสงเสรมระบบ CHP ของประเทศเดนมารก เพอลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก และปรบปรงความมนคงทางดานพลงงานในระยะยาว โดยการใชงานระบบ CHP ในประเทศเดนมารกมการผลตความรอนและไฟฟา เพยงพอกบความตองการใชงานในภาคสวนตางๆ ซงสดสวนของระบบผลตความรอนและไฟฟาทผลตจากระบบ CHP กบระบบผลตและกระจายน ารอนจากศนยกลางไปยงบานเรอนตางๆ (District Heating; DH) คอ 47% และ 82% ในป 2006 ตามล าดบ[1] โดยสดสวนดงกลาวเพมขนอยางมนยส าคญในชวงป ค.ศ. 1980-2011 ดงรปท 1 ส าหรบปรมาณการใชงานของเทคโนโลย CHP ในชวงป ค.ศ. 1990-2010 มปรมาณเพมขนอยางตอเนองโดยเฉพาะระบบ CHP ขนาดเลกดงแสดงในรปท 2

[1] The International CHP/DHC Collaborative Advancing Near-Term Low Carbon Technology, CHP/DHC Country Scorecard: Denmark, March 2007


หนา 5

District Heating Thermal Electricity Generation

รปท 1 สดสวนระบบ CHP ของการผลตความรอนและไฟฟา กบระบบผลตความรอนแบบ District Heating (DH) ในประเทศเดนมารก [2]

รปท 2 สดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP ในประเทศเดนมารกแบงตามขนาดผผลต [3]

[2] Energy Policy in Denmark, December 2012 [3] Energy Statistics 2012


หนา 6

นโยบายการสนบสนนระบบ CHP

ประเทศเดนมารกมการสนบสนนการใชระบบ CHP มาเปนระยะเวลานาน โดยในอดตจะมงเนนไปทการพฒนาระบบ District Heating แบบรวมศนยขนาดใหญ หรอ แบบโรงแยกศนยทมขนาดเลก ประกอบกบในป ค.ศ. 2012 รฐสภาเดนมารกมการก าหนดเปาหมายใหระบบการจดหาพลงงานมาจากพลงงานหมนเวยนทงหมดภายในป ค.ศ. 2030 จงสงผลใหระบบ CHP ทใชพลงงานชวภาพ (Bio-energy) มบทบาทส าคญในระบบพลงงานของประเทศเดนมารก

อกทงไดมการรวมมอของกลมสมาชกสหภาพยโรป 27 ประเทศ โดยการจดตงโครงการ CODE Project (Cogeneration Observatory and Dissemination Europe) ซงมวตถประสงคเพอสรางโครงสรางและสนบสนนการก าหนดแผนกลยทธของระบบ Cogeneration หรอ CHP ซงโครงการดงกลาวไดเสรจสนไปเมอป ค.ศ. 2011 และเกดโครงการตอเนองทมชอวา "The CODE2 Project" โดยเรมโครงการเมอวนท 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2012 และสนสดโครงการไปเมอ 31 ธนวาคม ค.ศ. 2014 โดยเนนถงความเขาใจเกยวกบตวกฎหมายตลอดจนการเรมธรกจเกยวกบระบบ Cogeneration ส าหรบผเขารวมโครงการรายใหม และมงเนนโครงการน ารอง 7 โครงการในกลมประเทศสมาชกทมการพฒนาแผนกลยทธ

รปแบบการสนบสนนระบบ CHP ในอดต

วตถประสงคหลกในการก าหนดนโยบายสนบสนนระบบ CHP ของประเทศเดนมารก เพอลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก และการจดหาพลงงานอยางมประสทธภาพ รปแบบการสนบสนนระบบ CHP ทไดจดท าในอดตแสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 รปแบบการสนบสนนระบบ CHP ในประเทศเดนมารก [4]

นโยบายและกฎหมายสนบสนนระบบ CHP รายละเอยด - The First Heat Supply Law (ป ค.ศ. 1979) มวตถประสงคเพอล าดบความส าคญของพนททตองการ

จดหาพลงงานความรอน และระบต าแหนงการวางแนวทอในอนาคตและการตดต งการจดหาความรอน (Heat supply)

- Financial Support Policy 1. Taxation on fuel for heat

2. CHP electricity production subsidy (feed-in-tariffs)

1. มการจดเกบภาษเชอเพลงทใชผลตความรอน แตยกเวนภาษเชอเพลงทใชผลตไฟฟา ดงนนจงเปนเหตใหเกดการใชงานระบบ CHP มากขน ซงระดบภาษของเชอเพลงประเภทตางๆ มรายละเอยด ดงน

- น ามนเชอเพลง 223 €/ตน - ถานหน 139 €/ตน - กาซธรรมชาต €c 0.13 /ตน

2. เปนการใหเงนสนบสนนส าหรบการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลยทใชพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) รวมถงระบบทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง

[4] The International CHP/DHC Collaborative Advancing Near-Term Low Carbon Technology, CHP/DHC Country Scorecard: Denmark, March 2007


หนา 7

นโยบายและกฎหมายสนบสนนระบบ CHP รายละเอยด 3. Biomass and Biogas CHP Premium 3. โรง CHP รวมศนย (Centralized CHP) ทผลตไฟฟา

เปนหลก ซงใชเชอเพลงชวมวล (ไมสบ,ฟาง) และกาซชวภาพ จะไดรบเงนคาธรรมเนยม (Premium) จากผใชงานทงหมด

สถานการณระบบ CHP ของประเทศเดนมารกในปจจบน [5]

การพฒนาระบบ CHP และ DH ของเดนมารกในชวงทศวรรษท 1980 และ 1990 เปนผลมาจากวกฤตการณน ามน สงผลใหตลาด CHP/DH ในประเทศเดนมารกเตบโตขนมาก อกทงการพงพาการจดหาถานหนและน ามนลดลง ตอมาในป ค.ศ. 1997 ประเทศเดนมารกสามารถจดหาพลงงานไดอยางมประสทธภาพและเพยงพอกบความตองการเปนผลมาจากจ านวนระบบ CHP ทเพมสงขน รวมถงความสามารถในการจดหาพลงงานอนๆ อยางมประสทธภาพ ตลอดจนการไดรบสทธในการจดหาน ามนและกาซเพมขนททะเลเหนอ ดงนนปจจบนในสหภาพยโรป เดนมารกจงเปนประเทศทมการใชงานระบบการผลตความรอนและไฟฟาควบคกนอยางกวางขวาง โดยตารางท 2 แสดงก าลงการผลตพลงงานทงหมดดวยระบบ CHP ของประเทศเดนมารกในป ค.ศ. 2005 และ 2010 ตลอดจนแสดงสดสวนการผลตไฟฟาจากระบบ CHP

ตารางท 2 การพฒนาระบบ CHP ในประเทศเดนมารก

Installed CHP

electrical capacity (GW)

Total CHP electricity gen. (TWh)

CHP electricity from

autoproducers (TWh)

Total electricity generated

(TWh)

Total CHP share on electricity

CHP Heat Production

(TWh)

2005 5.7 18.9 2.9 36.3 52.1% 30.5 2010 5.8 19.1 2.3 38.8 49.2% 34.6

ส าหรบตารางท 3 แสดงถงสดสวนการผลตไฟฟาและความรอนดวยระบบ CHP ซงเพมขนตงแตป ค.ศ. 2005 แตสดสวนของระบบ CHP ทใชผลต DH ลดลง

ตารางท 3 สดสวนระบบ CHP ในประเทศเดนมารก ตงแตป ค.ศ. 2005 ถง 2012

ประเทศเดนมารก 2005 2010 2011 2012 สดสวนระบบ CHP ในการผลตไฟฟาและความรอน 64% 61% 63% 75% สดสวนระบบ CHP ในการผลตระบบ District Heating 82% 77% 77% 73%

[5] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D5.1 Final Cogeneration Roadmap Member State: Denmark, October 2014, p.4-5


หนา 8

การประเมนความเปนไปไดจากการก าหนดแผนกลยทธการสนบสนนการใชระบบ CHP, Micro-CHP และ Bio-Energy CHP [6]

ตามทไดกลาวในเบองตนส าหรบโครงการ CODE2 ซงเกดจากหนวยงาน Cogeneration Observatory and Dissemination Europe (CODE) ไดก าหนดแผนกลยทธระบบ CHP (CHP roadmap) ในโครงการ CODE2 ทใชงานกบประเทศเดนมารก โดยมวตถประสงคใหรฐบาลประเทศเดนมารกน า EU-Energy Efficiency Directive มาเปนสงจงใจและแนวทางผลกดนใหเกดนโยบายสนบสนนการใชงานระบบ CHP ตลอดจนชวยแกปญหาอปสรรคของการเกดระบบ CHP ของประเทศเดนมารก

ในการด าเนนตามกลยทธดงกลาวประกอบกบแผนพลงงานของรฐบาลเดนมารก สามารถประเมนศกยภาพของระบบ CHP ในอนาคตตามหวขอตางๆ ดงน

ปรมาณการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP เพมขน 10% จากเดมท 19TWh/ป ในป ค.ศ. 2012 เปน 21TWh/ป ในป ค.ศ. 2030

ภายใตแผนพลงงานของรฐบาลประเทศเดนมารก ก าหนดสดสวนการใชเชอเพลงฟอสซล (Fossil Fuel) และพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) ในป ค.ศ. 2050 โดยตงเปาหมายวา สดสวนการใชพลงงานปฐมภมของประเทศเดนมารกจะเปนการใชเชอเพลงชวมวล พลงงานลมและพลงงานหมนเวยนทงหมด ซงสดสวนการใชเชอเพลงพาณชยจะหมดไป แสดงดงรปท 3

ส าหรบรปท 4 แสดงถงปรมาณความแตกตางของการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP ระหวางการด าเนนการตามแผนกลยทธของโครงการ CODE2

รปท 3 การพฒนาสดสวนการใชพลงงานหมนเวยนแทนทเชอเพลงฟอสซลตามแผนพลงงานของรฐบาล เดนมารก [7]

[6] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D5.1 Final Cogeneration Roadmap Member State: Denmark, October 2014


หนา 9

รปท 4 ความแตกตางของปรมาณการผลตไฟฟาชวงป ค.ศ. 2020 และ 2030 โดยเปรยบเทยบระหวางการ ด าเนนตามแผนกลยทธ (CHP Roadmap) และไมด าเนนตามแผนกลยทธ (without RM) [7]

ลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) 3-4 ลานตนตอป ในป ค.ศ. 2030 ซงสอดคลองกบการลดการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy Saving: PES) ลง 4-5 TWh ตอป

ด าเนนตามแผนกลยทธของโครงการ CODE2 ใชวธการหลก 2 วธ ไดแก

1. EED Method หรอวธการตามภาคผนวกท 1 และ 2 (Annex I and II) ใน Eu-Energy Efficiency Directive 2012 (Directive 2012/27/EU) ของคณะกรรมาธการยโรป (European Commission) วธการตามภาคผนวกท 1 (Annex I) คอ General principles for the calculation of electricity from cogeneration และวธการตามภาคผนวกท 2 (Annex II) คอ Methodology for determining the efficiency of the cogeneration process ซงวธการนใชกบประเทศทเปนสมาชก 27 ประเทศ โดยคาประสทธภาพของโรง Cogeneration แตละโรงไดจากการเปรยบเทยบขอมลศกยภาพในการเดนเครองโดยใชเทคโนโลยทดทสด (Best Available Technology: BAT) ในการแยกการผลตไฟฟาและความรอนโดยใชเชอเพลงชนดเดยวกนและปการกอสรางโรง Cogeneration ปเดยวกน

2. วธการแทนท (Substitute Method) เปนวธการทถกพฒนาขนในโครงการ CODE2 โดยเปนการคาดการณปรมาณไฟฟา ความรอนและเชอเพลงเมอเปลยนเปน CHP ระบบใหม เมอปรมาณการผลตไฟฟาจากระบบ Cogeneration เพมมากขนจงสามารถคาดการณปรมาณ CO2 และ การใชเชอเพลงปฐมภมทลดลงได ซงปรมาณทประหยดไดเกดจากการเพมปรมาณการใชงานระบบ CHP เทยบจากปฐานคอ ป ค.ศ. 2010 โดยการประหยดทเกดขนจะสงผลตอ 3 สวนหลกๆ ไดแก

[7] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D5.1 Final Cogeneration Roadmap Member State: Denmark, October 2014, p.17


หนา 10

- ระบบ CHP - ดานเทคโนโลย (การพฒนาเทคโนโลย CHP) - การเปลยนประเภทเชอเพลง เชน การใชกาซธรรมชาต (NG) หรอพลงงานชวภาพ (Bio-

energy) ซงมองคประกอบคารบอนต ากวาการใชถานหน (Coal)

การประมาณการผลการประหยดพลงงานปฐมภม (Primary Energy) และปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดตอป ในป ค.ศ. 2030 จากการปฏบตตามแผนกลยทธ CHP ของประเทศเดนมารกแสดงดงตารางท 4

ตารางท 4 การประหยดพลงงานปฐมภมและปรมาณ CO2 ทลดลงในป ค.ศ. 2030 ตามแผนกลยทธ CHP ใน เดนมารก [8]

Details Unit Substitute Method EED Method

Low Case High Case Low Case High Case PE Saving TWh/a 4 5 6 7 CO2 saving Mio t/a 3 4 - per kWh el* Kg/kWh el 1,51 1,97

* This value represents the CO2 reduction of the power generation. It includes the avoided CO2 emission from fuel savings for separate heat generation in boilers; it must not be confused with the considerably lower CO2 emissions of the substituted condensation electricity or with even lower emissions of compared power production according to the BAT approach in accordance with the EU CHP directive reference values.

ส าหรบ Micro CHP

การด าเนนการตามโครงการ CODE2 ส าหรบ Micro CHP ใชการประเมนจาก Score card ทจดท าขนตามภาคเศรษฐกจ, การออกกฎหมายสงแวดลอม, ขอตระหนกและก าลงการจดซอของแตละประเทศสมาชก เปนตวชวด ซงการคาดการณศกยภาพของตลาดในป ค.ศ. 2030 ส าหรบ Micro CHP ในประเทศเดนมารกทใชในบานพกอาศยขนาด 1 kWel จะถกตดตง 5,000 หนวยตอป หรอคดเปน 29% ของตลาดหมอไอน า ส าหรบภาคธรกจจะถกตดตง 50 หนวยตอป โดยมขนาดถง 40 kWel หรอคดเปน 9% ของตลาดหมอไอน า

ส าหรบ Bio-energy CHP

การด าเนนการตามโครงการ CODE2 ส าหรบ Bio-energy CHP โดยใชการประเมนดวยวธ Score card แสดงใหเหนถงสดสวนทเพมขนถง 83% จากป ค.ศ. 2009 ถงป ค.ศ. 2030 และอตราสวนแบงตลาดถกประมาณการเพมขนจาก 16% ในป ค.ศ. 2009 เปน 28% ในป ค.ศ. 2030 โดยแสดงดงตารางท 5 ส าหรบตารางท 6 แสดงถงกรอบการประเมน Bio-energy CHP ดานตางๆ ดวยการใหคะแนน อาทเชน ดานสงแวดลอม, ความเหมาะสมของตลาดความรอน (heat market) ในการเปลยนเปน Bio-CHP เปนตน ส าหรบรปท 5 แสดงถงการประเมนศกยภาพของ CHP ทใชพลงงานชวภาพ (Bio-energy CHP) ในประเทศเดนมารก



หนา 11

ตารางท 5 ตวเลขประมาณการของระบบ Bio-energy CHP ในป ค.ศ. 2020 และ 2030 [9]

Figures (Projection) 2010 2020 2030 Final heat demand from CHP and DH (PRIMES, IEA), ktoe 1.965 2.182 2.051 (Projected) Heat demand from bio-energy CHP and DH (after score card), ktoe 314 545 574 Bio-energy penetration rate in CHP markets (2009: EEA, Eurostat) 16,0%* 25,0% 28,0% Biomass availability, share heating (sust., cost-eff.) final energy (Biom. Futures), ktoe

2.899 2.356

Remark : FY 2009

ตารางท 6 กรอบการประเมนระบบ Bio-energy CHP ในดานตางๆ [9]

Framework Assessment (Score card) Score Short Analysis Legislative Environment ++ 3 (of 3) Large political support, high priority in the

national energy plan Suitable of heat market for swithch to bio-energy CHP

++ 3 (of 3) High interest of consumers for bio-fuel in all market segments

Share of Citizens served by DH ++ 3 (of 3) 44% share in the room heating market National supply chain for biomas for energy ++ 2 (of 3) Awareness for DH and CHP ++ 3 (of 3)

รปท 5 ศกยภาพของ CHP ทใชเชอเพลงชวภาพของเดนมารก [9]



หนา 12

แผนกลยทธ (CHP Roadmap) และการก าจดอปสรรคตางๆ ภายใตโครงการ CODE2 เพอก าหนดกรอบในการด าเนนงานและใหไดผลตามทระบขางตน สามารถแบงออกเปนดานตางๆ ดงน [10]

- ดานการเงน (Financial)

คาใชจายเพอการด าเนนงาน (Operational Expenditure)

รฐบาลควรปรบปรงระบบภาษพลงงาน ตลอดจนก าหนดเปาหมายเพอสงเสรมการใชระบบ CHP ทใชกาซธรรมชาต โดยควรยกเลกหรอลดการยกเวนภาษพลงงานของระบบผลตความรอนดวยหมอไอน าทใชกาซธรรมชาต หรอหาทางเลอกอนๆ ในการสนบสนนระบบ CHP เปนพเศษ

เงนลงทน (Capital Expenditure)

เนองจากภายหลงป ค.ศ. 2017 การจายคาพลงงานไฟฟา (Capacity Payments) จะครบก าหนด และยงอยในระหวางการพจารณาการตออายเพม ดงนนจงควรเรงใหมการพจารณาตออายขอก าหนดดงกลาวเพมภายหลงป ค.ศ. 2017 เพอขจดความไมแนนอนดานเศรษฐกจในการลงทนระบบ CHP ซงการจายคาพลงงานไฟฟาของระบบ CHP ขนาดเลกและเลกมาก (Small and Micro CHP) ทมเสถยรภาพจะถกพจารณาดวย

- ดานเทคโนโลยและความร (Technical and Knowledge) 1. สนบสนนใหมการใชงาน Electric Heat Pump ควบคกบระบบ District Heating และระบบ CHP

ขนาดเลก เพอเปนสวนประกอบส าคญของระบบการจดหาไฟฟาในอนาคต โดยปจจบนหมอไอน าไฟฟาก าลงถกตดตงตามโรง District Heating CHP ซงในความเปนจรงการใช Electric Heat Pump ควบคกบระบบดงกลาวนนมประสทธภาพสงกวา

2. ควรมการตงเกณฑหรอบรรทดฐานเพอใหการใชงานพลงงานชวภาพ (Bio-energy) มความยงยน โดยใหความรและความเขาใจทถกตองเกยวกบพลงงานชวภาพ วาเปนพลงงานทมความยงยน จากเดมทมความเขาใจวาพลงงานชวภาพจะมปรมาณไมเพยงพอ เนองจากอาจถกน าไปผลตเปนอาหาร ตลอดจนเปนวตถดบส าหรบการเผาไหม เปนตน

- ดานภาคธรกจ (Commercial)

1. รฐบาลควรพจารณาวธการสงเสรมทเหมาะสมเพอกระตนใหเกดการลงทนของระบบ CHP ใหมๆ หรอการเปลยนระบบ CHP ทตดตงอยเดมใหทนสมย เพอแกไขปญหาการบดเบอนราคาแลกเปลยนของพลงงานจากโครงสรางการตลาดในอดตทไมตอบสนองถงความตองการทแทจรง ซงสงผลกบความมนคงทางดานการจดหาไฟฟาของประเทศ

2. รฐบาลเดนมารกและภาคอตสาหกรรม ควรสนบสนนการพฒนาตลาด Biomass Gasification ส าหรบใชในระบบ CHP เพอเพมประสทธภาพการใชงานพลงงานชวภาพแขง (Solid Bio-energy) และขยะในระบบ CHP โดยการหามาตรการทเหมาะสม ตลอดจนการแนะน าระบบ Thermal

[10] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D5.1 Final Cogeneration Roadmap Member State: Denmark, October 2014, p.14-16


หนา 13

Biomass Gasification อาทเชน ระบบ CHP ทใชเครองยนต (Engine), กงหนกาซ (Gas Turbine) หรอระบบ Combined Cycle Gas Turbine สตลาด

3. ส าหรบพนททมกาซธรรมชาตรองรบ ควรสนบสนนใหมการตดตงระบบ CHP ขนาดเลกและเลกมาก (Small scale and micro CHP) เพอใหเกดการผลตทยดหยนสามารถปรบตามความเหมาะสมได ซงเปนทตองการของระบบส ารองดานไฟฟาในอนาคตอนใกล ตลอดจนถงการลดปรมาณคารบอนดวยการส ารองระบบ CHP ทใชกาซธรรมชาตแทนทถานหน

4. สนบสนนและสงเสรมการปฏบตงานระบบ CHP โดยบรษทจดการพลงงานหรอ Energy Service Company (ESCOs) โดยเฉพาะอยางยงในภาคอตสาหกรรมและภาคการคา ตลอดจนทวทกภาคสวนทมการใชงานพลงงานความรอน โดยการท ESCOs เขามาบรหารจดการพลงงานจะสงผลใหระยะเวลาการคนทนสนลง จากการแนะน าใชระบบ Cogeneration แทนการผลตไฟฟาและความรอนแยกกนโดยใชหมอไอน าประกอบกบ ESCOs มประสบการณและความรทงดานเทคนคและดานกฎหมาย

- ดานแผนมาตรการ

ควรใช European Energy Efficient Directive 2012 (EED 2012) เปนตวกระตนในการสนบสนนการพฒนานโยบาย CHP ทมการใชงานอย ตลอดจนขจดปญหาและอปสรรคในการสนบสนนระบบ CHP โดย EED 2012 เปนการก าหนดมาตรการเพอชวยใหกลมสหภาพยโรปบรรลเปาหมายประสทธภาพพลงงานท 20% ภายในป ค.ศ. 2020


หนา 14

ประเทศเยอรมน

ประเทศเยอรมนเปนตลาดพลงงานทใหญทสดของสหภาพยโรป การผลตไฟฟาในอดตสวนใหญใชถานหนและพลงงานนวเคลยรเปนหลก ซงปจจบนก าลงเกดการเปลยนแปลง โดยในป ค.ศ. 2006 สดสวนการผลตไฟฟาโดยใชกาซธรรมชาตคดเปน 11% ดานการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนก าลงมสดสวนทเพมขนอยางรวดเรวซงท าใหเพมสมดลดานการจดหาพลงงานมากขน ส าหรบการใชพลงงานขนสดทายของประเทศเยอรมน ภาคครวเรอนมสดสวนการใชงาน 29% โดย 89% ของการใชพลงงานขนสดทายในภาคครวเรอนเปนการผลตความรอนและน ารอน [11]

ประเทศเยอรมนไดมการออกนโยบายการสนบสนนระบบ CHP อยางหลากหลายรปแบบตงแตในอดตทผานมา แตโดยหลกจะเปนการใหการสนบสนนทางดานการเงน (Financial Support) และปจจบนไดมการก าหนดเปาหมายใหมสดสวนของการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP เพมขนสองเทาเปน 25% ภายในป ค.ศ. 2020 ซงรายละเอยดการใหการสนบสนนระบบ CHP ตงแตอดตทผานมาแสดงดงตารางท 7

ตารางท 7 รปแบบนโยบายการสนบสนนระบบ CHP ในประเทศเยอรมน [12]

นโยบายสนบสนนระบบ CHP รายละเอยด นโยบายการยกเวนภาษ แบงเปน 3 สวนหลก

1. Eco Tax Reform (1999)

ระบบ CHP ทใชเชอเพลงกาซธรรมชาต (Natural Gas) หรอน ามนใหความรอน (Heating Oil) ไดรบการยกเวนภาษจาก มการให incentive ส าหรบภาคอตสาหกรรมทเปลยนระบบหมอไอน าทผลตความรอนเพยงอยางเดยวเปนระบบ CHP

2. การยกเวนภาษไฟฟา

ไฟฟาผลตทไดจาก CHP ขนาดเลก (Small Scale CHP) จนถงขนาด 2 MWel ไดรบการยกเวนภาษไฟฟา 2.05 Cent/kWh

[11] The International CHP/DHC Collaborative Advancing Near-Term Low Carbon Technologies, CHP/DHC Country Scorecard: Germany, March 2007 [12] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014


หนา 15

นโยบายสนบสนนระบบ CHP รายละเอยด 3. การปรบโครงสรางการยกเวนภาษเชอเพลง

(มกราคม 2013) มการปรบโครงสรางการยกเวนภาษเชอเพลง จากเดมทเคยไดรบการยกเวนทงหมด จะถกจ ากดใหมเกณฑการยกเวนภาษขนต า (EU-minimum fuel taxation) อาทเชน แตเดมกาซธรรมชาตถกยกเวนภาษท 5.5 €/MWh เมอมการก าหนดใชเกณฑขนต าขนการยกเวนภาษกาซธรรมชาตจงเปน 1.08 €/MWh

การใหเงนสนบสนนพเศษ (Bonus Payments) - การสนบสนนใน Bonus Payments ในป ค.ศ. 2001 ในป ค .ศ . 2001 มการบ งคบใ ชกฎหมาย เบ อ งตน

(A Preliminary Law) ซงกฎหมายดงกลาวไดระบถงการสนบสนนการผลตไฟฟาเขาสระบบเชอมโยงไฟฟาสาธารณะ (Public Grid) จากโรง Cogeneration (CHP) ทมการตดตงใชงานอยเดม ดวยการให Bonus Payments

- การสนบสนนใน Bonus Payments ในป ค.ศ. 2002 ในป ค .ศ . 2002 มการบ งคบ ใ ชกฎหมายท ม ช อว า "Cogeneration Modernisation Law" ซงระบถงการสนบสนนการผลตไฟฟาเขาระบบดวยการให Bonus Payments จากโรง Cogeneration (CHP) ทมการตดตงใชงานอยเดม รวมถงโรง Cogeneration (CHP) ขนาดไมเกน 2 MWel ทจะท าการตดตงใหม ตลอดจนการลงทนการขยายขนาดโรง Cogeneration ใหมก าลงการผลตเพมขน

- การสนบสนนใน Bonus Payments ในป ค.ศ. 2009 ภายใตกฎหมาย Cogeneration Law

ดานไฟฟา มการแกไขกฎหมาย "Cogeneration Law" โดยเพมขอบเขตการสนบสนนการให Bonus Payments ส าหรบโรง Cogeneration ทมก าลงการผลตเกน 2 MWel รวมไปถงไฟฟาทผลตจากโรง Cogeneration ประสทธภาพสงทไมไดเชอมเขาสระบบ Public Grid ดานความรอน มการออกมาตรการให เ งนสนบสนนให เปลา (Grant) ส าหรบการลงทน Cogeneration Heat Grid

การแกไขกฎหมาย Cogeneration Law - ป ค.ศ. 2011 มการประเมนถงผลกระทบของกฎหมาย Cogeneration

Law ป ค.ศ. 2009 แตไมไดมการแกไขปรบปรงเพมเตม เพยงแตมการก าหนดเปาหมายใหภายในป ค.ศ. 2020 มสดสวนโรง Cogeneration มากทสดท 20% ดานความรอน มการออกมาตรการใหเงนชวยเหลอเพมเตมในการลงทนส าหรบ Cogeneration Heat Grid

- ป ค.ศ. 2012 ส าหรบกฎหมาย Cogeneration Law 2012 ไดมการปรบปร งการให Incentive ในการลงทนระบบ Cogeneration ตลอดจนการปรบปรงโรง Cogeneration เกาใหทนสมยขน และมกลไกการสนบสนนเพมเตมส าหรบ "Mini CHP" ขนาดไมเกน 20 kWel


หนา 16

สถานการณระบบ CHP ของประเทศเยอรมนในปจจบน [13]

การผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration หรอ CHP ในประเทศเยอรมนมมาตงแตอดต และมปรมาณเพมสงขนจากเดม 76 TWh ในป ค.ศ. 2003 เปน 91 TWh ในป ค.ศ. 2011 โดยขอมลจาก Eurostat 2010 ไดระบถงขนาดก าลงการตดตงโรงไฟฟาประเภท Cogeneration ของประเทศเยอรมนในป ค.ศ. 2008 มคาอยท 21.99 GW ส าหรบการผลตไฟฟาอยท 79.49 TWh และการผลตความรอนอยท 178.278 TWh ดงตารางท 8

ตารางท 8 ขอมล CHP ของประเทศเยอรมนในป ค.ศ. 2008 จาก Eurostat 7/2010 [13]

Installed CHP capacity el

(GW)

Total CHP electricity gen.

(TWh)

Total CHP heat supplied

(TWh)

Total electricity generated

(TWh)

Total CHP share on electricity

2008 21.99 79.49 178.278 635.9 12.5%

ในป ค.ศ. 2009 ทไดมการประเมนผลกระทบของกฎหมาย Cogeneration และไดมการก าหนดเปาหมายเพมเตมในป ค.ศ. 2011 ดงทระบไวในตารางท 7 สงผลใหก าลงการตดตงโรงไฟฟาระบบ CHP เพมขนเปน 2 เทาเมอเทยบกบขอมลจาก Eurostat 2010 (ขอมล CHP ประจ าป ค.ศ. 2008) โดยมขนาดอยท 40.736 GW ซงตวเลขก าลงการตดตงดงกลาวเปนผลจากกฎหมาย Cogeneration Law เทานน ไมรวมถงการสนบสนนจากกฎหมายพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy Law) และโรง Cogeneration ทไมไดขนทะเบยนกบโปรแกรมสนบสนนอนๆ ซงในป ค.ศ. 2010 ก าลงการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP มคาอยท 89.9 TWh หรอคดเปนสดสวนการผลตไฟฟาท 15.4%

ในป ค.ศ. 2013 กระทรวงสงแวดลอมประเทศเยอรมน (Federal Environment Agency) ไดมการสรปตวเลขการผลตไฟฟาและความรอนดวยระบบ CHP ตงแตป ค.ศ. 2003-2011 โดยแบงเปนภาคสวนตางๆ อาทเชน ภาคอตสาหกรรม, ระบบ Cogeneration ขนาดเลกทใชกาซธรรมชาต (Other fossil CHP) และระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวภาพ (bio-energy) ซงพบวามปรมาณการผลตทเพมขนทกป ยกเวนในชวงป ค.ศ. 2010 ถง 2011 มคาลดลงเนองจากการลดลงของราคา Power Exchange ดงแสดงในตารางท 9 ส าหรบรปท 6 และ 7 แสดงถงสดสวนการผลตไฟฟาและความรอนในแตละภาคสวนตามล าดบ

[13] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.4-5


หนา 17

ตารางท 9 ปรมาณการผลตไฟฟาและความรอนดวยระบบ CHP ในประเทศเยอรมนในป ค.ศ. 2003-2011[14]

CHP Electricity Generation: Unit TWh 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Public supply 50,3 52,4 52,3 54,0 51,9 53,8 50,5 53,4 51,1 Industry 23,5 22,9 25,6 25,8 25,8 25,7 26,6 29,8 28,4 Other fossile CHP 1,8 2,0 2,1 2,2 2,4 2,7 2,9 3,3 3,8 Other bio CHP 0,0 0,0 0,0 0,5 2,5 4,0 5,5 6,6 7,6 Total 75,6 77,2 80,0 82,5 82,6 86,2 85,4 93,1 91,0 Bio CHP 1,1 1,8 2,4 3,3 5,2 6,9 9,1 10,5 11,7 Fossile CHP 74,6 75,5 77,6 79,2 77,4 79,3 76,3 82,6 79,3

CHP Heat : Unit TWh 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Public supply 94 100 101 103 97 99 95 101 93 Industry 82 78 80 78 80 79 79 87 84 Other fossile CHP 3 3 3 3 4 4 4 5 6 Other bio CHP 0 0 0 1 4 6 8 9 10 Total 179 181 185 186 184 188 187 202 194

Source : Umweltbundesamt 2013

[14] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.6


หนา 18

รปท 6 สดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP ในป ค.ศ. 2003-2011 [15]

รปท 7 สดสวนการผลตความรอนดวยระบบ CHP ในป ค.ศ. 2003-2011 [16]

[15] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.6 [16] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.7


หนา 19

จากการก าหนดกฎหมาย CHP Law 2012 ตามทไดระบในตารางท 7 เกยวกบการสนบสนนโดยการให Bonus Payments ส าหรบระบบ Micro-CHP ขนาดไมเกน 50 kWel เปนระยะเวลา 10 ป หรอส าหรบโรงทการเดนเครองเตม 30,000 ชวโมง ซงมเปาหมายใหเกดรปแบบการสนบสนนส าหรบการใชงานระบบ Private Cogeneration ทมขนาดไมเกน 2 MWel โดยมการแนะน าทางเลอกการสนบสนนส าหรบการเดนเครอง 30,000 ชวโมง ดวยการจายเงนกลบทนทตงแตเรมเดนระบบ ส าหรบรปท 8 แสดงถง ปรมาณ Bonus Payments ตามกฎหมาย CHP Law 2009 และ 2012 รวมถง ราคาของตลาดการคาคารบอน (Emission Trading Scheme: ETS) ป ค.ศ. 2013

รปท 8 ปรมาณ Bonus Payments ตามกฎหมาย CHP Law 2009, 2012 และ ETS 2013 [17]



หนา 20

ส าหรบสถานการณทางเศรษฐกจของระบบ Cogeneration ทใชเชอเพลงกาซธรรมชาต (NG) และพลงงานหมนเวยน (RES) ในตลาดชวงครงปแรก (ค.ศ. 2013) โดยแบงตามภาคสวนตางๆ แสดงดงตารางท 10

ตารางท 10 ตารางเปรยบเทยบสถานการณทางเศรษฐกจของระบบ CHP [18]

Germany Micro Small & Medium Large

Up to 50 kW Up to 10 MW More than 10 MW NG RES NG RES NG Coal RES

Industry District heating Service Households

หมายเหต

"ปกต" มผลการตอบแทนในการลงทน CHP อยในระดบด เปนทยอมรบส าหรบนกลงทน มผลประโยชนส าหรบนกลงทนราย ใหม ตลอดจนไมมขอจ ากดทางดานเศรษฐกจเกดขน

"ปานกลาง" มผลการตอบแทนการลงทน CHP อยในระดบปานกลางถงคอนขางจ ากด และมขอจ ากดดานผลประโยชนการลงทน ส าหรบนกลงทนรายใหม

"ต า" มผลการตอบแทนการลงทน CHP อยในระดบต า และไมมผลประโยชนส าหรบนกลงทนรายใหม

ไมมการใชงานในภาคสวนดงกลาว

การประเมนความเปนไปไดจากการก าหนดแผนกลยทธการสนบสนนการใชระบบ CHP และ Micro-CHP

สดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP เพมขน 25% ในป ค.ศ. 2020 เปน 140 TWh

หากด าเนนการตามกลไกการสนบสนนระบบ CHP ทมอยปจจบน สดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบดงกลาวนนมแนวโนมเพมขน แตยงไมบรรลเปาหมายสดสวน 25% ในป ค.ศ. 2020 ตามทรฐบาลเยอรมนก าหนดเปาหมายไว ดงนนเพอใหบรรลเปาหมายการประเมนศกยภาพของระบบ CHP ของประเทศเยอรมน จงมการก าหนดแผนกลยทธการสนบสนนการใชระบบ micro-CHP ภายใตโครงการ CODE2 ซงถาด าเนนการตามแผนกลยทธดงกลาว สดสวนการผลตไฟฟาของประเทศจะเพมเปน 34% ณ ป ค.ศ. 2030 ซงคดเปนสดสวน 1 ใน 3 ของการผลตไฟฟาทงประเทศ และการด าเนนการตามแผนกลยทธดงกลาวจะสงผลใหบรรลเปาหมายการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ซงในป ค.ศ. 2030 รฐบาลเยอรมนไดตงเปาไววา 50% ของไฟฟาทผลตไดมากจากการใชพลงงานหมนเวยน โดยรปท 9 และ 10 แสดงถงแนวโนมสดสวนการผลตไฟฟาและความรอนดวยระบบ CHP ในอนาคต (ป ค.ศ. 2020 และ 2030) ตามล าดบ



หนา 21

รปท 9 แนวโนมสดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP จากการผลตไฟฟาทงหมดของเยอรมน [19]

จากการด าเนนการตามแผนกลยทธการสนบสนนระบบ CHP ในปจจบน ส าหรบการผลตความรอนดวยระบบ CHP ของประเทศเยอรมนมสดสวนเพมขนในทกๆ ภาคสวน แตภายหลงป ค.ศ. 2020 ในกรณทไมไดด าเนนการตามแผนกลยทธหรอทเปนสถานการณปกต (Business-as-usual) แนวโนมการผลตความรอนจากระบบ CHP จะลดลงดงรปท 10

รปท 10 แนวโนมสดสวนการผลตความรอนดวยระบบ CHP จากการผลตความรอนทงหมดของเยอรมน [20]



หนา 22

ลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) ซงสอดคลองกบการลดการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy Saving: PES) [21]

ด าเนนตามแผนกลยทธของโครงการ CODE2 ใชวธการหลก 2 วธ ไดแก

1. EED Method หรอวธการตามภาคผนวกท 1 และ 2 (Annex I and II) ใน Energy Efficiency Directive 2012 (Directive 2012/27/EU) ของคณะกรรมาธการยโรป (European Commission) วธการตามภาคผนวกท 1 (Annex I) คอ General principles for the calculation of electricity from cogeneration และวธการตามภาคผนวกท 2 (Annex II) คอ Methodology for determining the efficiency of the cogeneration process ซงวธการนใชกบประเทศทเปนสมาชก 27 ประเทศ โดยคาประสทธภาพของโรง Cogeneration แตละโรงไดจากการเปรยบเทยบขอมลศกยภาพใการเดนเครองโดยใชเทคโนโลยทดทสด (Best Available Technology: BAT) ในการแยกการผลตไฟฟาและความรอนโดยใชเชอเพลงชนดเดยวกนและปการกอสรางโรง Cogeneration ปเดยวกน

2. วธการแทนท (Substitute Method)

เปนวธการทถกพฒนาขนในโครงการ CODE2 โดยเปนการคาดการณปรมาณไฟฟา ความรอนและเชอเพลงเมอเปลยนเปน CHP ระบบใหม เมอปรมาณการผลตไฟฟาจากระบบ Cogeneration เพมมากขนจงสามารถคาดการณปรมาณ CO2 และ การใชเชอเพลงปฐมภมทลดลงได ซงปรมาณทประหยดไดเกดจากการเพมปรมาณการใชงานระบบ CHP เทยบจากปฐานคอ ป ค.ศ. 2010 โดยการประหยดทเกดขนจะสงผลตอ 3 สวนหลกๆ ไดแก

- ระบบ CHP - ดานเทคโนโลย (การพฒนาเทคโนโลย CHP) - การเปลยนประเภทเชอเพลง เชน การใชกาซธรรมชาต (Natural Gas) หรอพลงงานชวภาพ

(Bio-energy) ซงมองคประกอบคารบอนต ากวาการใชถานหน (Coal)

ผลการประหยดพลงงานปฐมภม (Primary Energy) และปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดตอปในป ค.ศ. 2030 จากการปฏบตตามแผนกลยทธ CHP ของประเทศเยอรมนแสดงดงตารางท 11

[21] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.34-35


หนา 23

ตารางท 11 การประหยดพลงงานปฐมภมและปรมาณ CO2 ทลดลงในป ค.ศ. 2030 ตามแผนกลยทธ CHP ใน ประเทศเยอรมน

Details Unit Substitute Method EED Method

Low Case High Case Low Case High Case PE Saving TWh/a 203 202 182 182 CO2 saving Mio t/a 104 123 11 11 - per kWh el* Kg/kWh el 1,13 1,34 0.12 0.12

* This value represents the CO2 reduction of the power generation. It includes the avoided CO2 emission from fuel savings for separate heat generation in boilers; it must not be confused with the considerably lower CO2 emissions of the substituted condensation electricity or with even lower emissions of compared power production according to the BAT approach in accordance with the EU CHP directive reference values.

ส าหรบ Micro CHP [22]

การด าเนนการตามโครงการ CODE2 ส าหรบ Micro CHP ซงการคาดการณศกยภาพของตลาด Micro CHP ในป ค.ศ. 2030 จะมสดสวนเปน 41% ในตลาดส าหรบภาคการใชงานในประเทศ และมสดสวนเปน 23% ส าหรบภาคธรกจขนาดเลกและขนาดกลาง ดานการคาดการณปรมาณการขาย Micro CHP ประเภทบานพกอาศย (ขนาด ±1 kWel) ในป ค.ศ. 2020 มปรมาณ 3,800 หนวย และมปรมาณ 250,000 หนวยในป ค.ศ. 2030 ซงสงผลใหมศกยภาพในการประหยดพลงงานปฐมภมในป 2030 เปน 22 PJ/ป หรอคดเปน 530 ktoe/ป และมการลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจก โดยรายละเอยดดงตารางท 12

ตารางท 12 การประหยดพลงงานปฐมภมและปรมาณ CO2 ทลดลงในป ค.ศ. 2030 ตามแผนกลยทธ CHP ใน ประเทศเยอรมน ส าหรบ Micro-CHP

Micro-CHP ภาคครวเรอน (ขนาด ±1 kWel)

Micro-CHP ภาค SME (ขนาด ±40 kWel)

PE Saving 22 PJ/ป หรอ 530 ktoe/ป 59 PJ/ป หรอ 1,400 ktoe/ป GHG-emission reduction 1.6 Mton CO2,eq/ป 4.1 Mton CO2,eq/ป

ส าหรบ Bio-energy CHP [23]

การด าเนนการตามโครงการ CODE2 ส าหรบ Bio-energy CHP โดยใชการประเมนดวยวธ Scorecard โดยตารางท 13 แสดงถงการคาดการณปรมาณความตองการความรอนจากระบบ CHP/DH ทใชพลงงานชวภาพ (Bio-energy CHP/DH) ทเพมขนในปท 2020 และ 2030 ส าหรบตารางท 14 แสดงถงกรอบการประเมน Bio-energy CHP ดานตางๆ ดวยการใหคะแนน อาทเชน ดานสงแวดลอม, ความเหมาะสมของตลาดความรอน (heat market) ในการเปลยนเปน Bio-CHP เปนตน ส าหรบรปท 11 แสดงถงการประเมนศกยภาพของ CHP ทใชพลงงานชวภาพ (Bio-energy CHP) ในประเทศเยอรมน



หนา 24

ตารางท 13 ตวเลขประมาณการของระบบ Bio-energy CHP ในป ค.ศ. 2020 และ 2030 ของประเทศ เยอรมน [24]

Figures (Projection) 2010 2020 2030 Final heat demand from CHP and DH (UBA), ktoe 17.369 22.012 22.700 (Projected) Heat demand from bio-energy CHP and DH (after score card), ktoe 3.474 3.044 4.086 Bio-energy penetration rate in CHP markets (DLR) 20,0% 13,8% 18,0% Biomass availability, share heating (sust., cost-eff.) final energy (Biom. Futures), ktoe

17.643 14.014

ตารางท 14 กรอบการประเมนระบบ Bio-energy CHP ในดานตางๆ ของประเทศเยอรมน [25]

Framework Assessment (Score card) Score Short Analysis Legislative Environment 1 (of 3) After long time favorable conditions with a

strong increase of bio CHP since 2004, the conditions have substantially worsened with the new RES law 2012 with the effect of a sharp decrease in investments.

Suitable of heat market for swithch to bio-energy CHP

++ 3 (of 3) High interest on bio-fuel in all market segments

Share of Citizens served by DH 1 (of 3) 14% of End Energy Heat cosumption National supply chain for biomas for energy 1 (of 3) High population density Awareness for DH and CHP ++ 3 (of 3)



หนา 25

รปท 11 ศกยภาพของ CHP ทใชเชอเพลงชวภาพของเยอรมน [24]

แผนกลยทธดานพลงงาน และสภาพภมอากาศของประเทศเยอรมน

เนองดวยเหตกาณภยพบตโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะ ไดอช ในป ค.ศ. 2011 สงผลใหเกดการตระหนกถงการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟานวเคลยรและรฐบาลเยอรมนมแผนทจะยกเลกใหหมดภายในป ค .ศ. 2020 โดยสดสวนการผลตไฟฟาดวยโรงไฟฟานวเคลยรของประเทศเยอรมนอยท 20% ของการผลตไฟฟาทงหมดในป ค.ศ. 2010 ดงนนจงเปนอกเหตผลหนงทท าใหเกดการพฒนาดานพลงงานหมนเวยนเพมมากขน ประกอบกบมการรวมแผนกลยทธดานอนๆ เพอยตการใชโรงไฟฟาพลงงานนวเคลยรและเพอการลดการปลดปลอยคารบอนสบรรยากาศจากระบบพลงงาน โดยรฐบาลเยอรมนไดก าหนดวตถประสงคและเปาหมายแผนกลยทธดานพลงงานและสภาพภมอากาศของประเทศเยอรมนรายละเอยดดงตารางท 15

ตารางท 15 เปาหมายดานนโยบายพลงงานและสภาพภมอากาศของรฐบาลเยอรมน [26]

2010 2020 2030 Phasing out of nuclear power by the end of 2022 Decreasing greenhouse gas emissions compared to 1990 23% 40% 55% Renewable energy share of electricity production 17% 35% 50% CHP share of electricity Production (include Bio-CHP) 15% 25%

Source: BMU 2012



หนา 26

เพอใหบรรลเปาหมายการยกเลกการใชงานโรงไฟฟานวเคลยรใหหมดภายในป ค.ศ. 2020 ประกอบกบเพอใหบรรลเปาหมายนโยบายพลงงานของเยอรมน "Energiewende goals" ทระบวาใหใชพลงงานหมนเวยนทงหมดภายในป ค.ศ. 2050 ดงนนเครองมอส าคญในการผลกดนใหบรรลเปาหมายแสดงดงตารางท 16 [27]

ตารางท 16 เครองมอสนบสนนระบบ CHP ทชวยผลกดนใหบรรลเปาหมายพลงงาน [27]

Operational Support

CAPEX Full/ Partial fuel

input tax exemption

Demonstration project (Fuel cell

micro-CHP) Feed-in

premium ETS plant

bonus Feed-in

tariff Avoided grid losses bonus

Fossil CHP Renewable CHP Micro CHP CHP & DHC

แผนกลยทธ (CHP Roadmap) และการก าจดอปสรรคตางๆ ภายใตโครงการ CODE2 เพอก าหนดกรอบในการด าเนนงานและใหไดผลตามทระบขางตน[28]

วตถประสงคและเปาหมาย

1. ท าใหคาประสทธภาพพลงงานสงทสด โดยใชมาตรการการอนรกษพลงงานปฐมภม Primary Energy Saving (PES) เปรยบเทยบกบ Best Available Technology (BAT)

2. มการจดหาพลงงานทมนคง เพอแกไขปญหาความไมแนนอนของพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy Sources: RES) ไดแก พลงงานลม และพลงงานแสงอาทตย

3. เปาหมายดานเศรษฐกจ เชน ความสมพนธระหวางตนทนและผลก าไร 4. การยอมรบทางสงคม และการศกษาความเปนไปไดของรฐบาล

การก าหนดกรอบแบงออกเปนดานตางๆ ดงน - ดานเศรษฐกจ (Economics)

รฐบาลควรเพมผลตอบแทนดานเศรษฐกจส าหรบระบบ CHP ใหมากขน ตลอดจนควรเพมความปลอดภยทางการลงทน เพอใหชวยบรรลเปาหมายสดสวนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP 25% ในป ค.ศ. 2020 โดยตองด าเนนการควบคกบนโยบายพลงงานดานการจดหาพลงงานไฟฟาทคงทและยงยน (Steadiness and reliability of electricity supply) โดยพจารณาถงสถานการณตางๆ ในพนทการใชงานทตางกน ซงมความจ าเปนอยางยงในการเพมผลตอบแทนดงกลาว ดงนนนกลงทนจะไดผลตอบแทนจากความปลอดภยทางการลงทนทดขน

[27] Cogeneration Country Fact Sheet Germany, April 2014 [28] CODE2 Cogeneration Observatory and Dissemination Europe, D2.3f Cogeneration Roadmap Member State: Germany, November 2014, p.26-31


หนา 27

ดานผลการตอบแทนส าหรบการลงทนระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวภาพ (CHP-Bioenergy) ตองเพมคาลขสทธในกฎหมายพลงงานหมนเวยนของเยอรมน (EEG) ส าหรบระบบทมการตดตงแลวควรไดรบจดการใหบรรลเปาหมายความยดหยนของก าลงการผลตในอนาคต และมการใหเงนอดหนน (repower incentive) ส าหรบระบบทตดตงทมก าลงผลตขนาดใหญขน และมการผลตทคงท

- ดานเทคโนโลยและความร (Technical and Knowledge) 1. ควรใหความรและขอมลของCHP อยางเปนระบบใหมากขน โดยมการรณรงคการใหขอมลระยะยาว

ทวประเทศเกยวกบระบบ Cogeneration และประโยชนส าหรบผใชงาน ตลอดจนส าหรบสงแวดลอมและระบบเศรษฐกจของประเทศ ซงการรณรงคดงกลาวอางองถงมาตรา 17 ใน European Energy Efficient Directive 2012 (EED 2012) เกยวกบดานขอมลและการฝกอบรม (information and training) ตวอยางการรณรงคของการราง RES Campaign ระบวา "Germany has endless energy" ซงสนบสนนโดยบรษทรวมกบสมาคมกลมอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยน กระทรวงสงแวดลอม คมครองธรรมชาตและความปลอดภยทางปรมาณแหงสหพนธ สาธารณรฐเยอรมน และ กระทรวงอาหารและเกษตร โดยหนาทหลกของหนวยงานดงกลาวคอการบอกแจงถงขอไดเปรยบทส าคญของการจดหาไฟฟาทยงยนดวยพลงงานหมนเวยนตามหวขอตอไปน

ความมนคงในการจดหาพลงงาน

ดานนวตกรรม

การเพมการจางงาน และเพมศกยภาพการสงออก

การลดรายจายถาวรดานการจดหาไฟฟา

การอนรกษสภาพภมอากาศ และการอนรกษทรพยากร

2. รฐบาลควรสงเสรมและสนบสนนการพฒนา, การรบรอง และการส ารวจเกณฑมาตรฐานของแผนการ ส าหรบนกวางแผน, บรษทจดการพลงงานหรอ Energy Service Company (ESCOs), ผจดการพลงงาน ตลอดจนผตดตงระบบ CHP โดยการเพมการสนบสนนใหมโปรแกรมการจดอบรมและใหหนงสอรบรองส าหรบการวางแผนและตดตงโรง CHP ซงการใหหนงสอรบรองดงกลาวจะถกน ามาเปนเงอนไขการใหเงนสนบสนนดานขอมลพลงงาน และมาตรการดงกลาวจะสามารถท าใหบรรลถงวตถประสงคของมาตรการท 17 ใน EED 2012 ดานมหาวทยาลยและวทยาลยควรปรบปรงใหเกดหลกสตรการเรยนการสอนเกยวกบระบบ Cogeneration


หนา 28

- ดานสงแวดลอม (Environment) ควรมการจ ากดคาการปลดปลอยกาชคารบอนไดออกไซด CO2 ตอ kWh ความรอน ส าหรบระบบความรอนใหมทใชระบบ CHP เชอเพลงฟอลซล สงผลใหคา CO2 ลดลงอยางรวดเรวในชวง 2-3 ปทจะถงน ซงเมอปฏบตตามกลยทธดงกลาว ประกอบกบการกอสรางอาคารทพกอาศยใหม ตลอดจนการก าหนดเปาหมายลดการปลดปลอยกาซ CO2 อยางนอย 80% ในป ค.ศ. 2050 สงผลใหการปลดปลอย CO2 มคาเปนศนย และจะถกน ามาเปนเกณฑมาตรฐานในอนาคต

- ดานภาคธรกจ (Commercial)

ควรใหการสนบสนนองคกรหรอบรษททเดนระบบ CHP โดยบรษทจดการพลงงานหรอ Energy Service Company (ESCOs) ซงจากการด าเนนการตาม EED ในมาตราท 18 โดยระบวา "ประเทศสมาชกควรใหการสงเสรมตลาดการบรการดานพลงงาน" ซงเปนองคประกอบส าคญทจะสงผลตอศกยภาพโรง CHP ในภาคอตสาหกรรมใหเกดขนจรง

- ดานสงคม (Social)

การมสวนรวมของประชาชนถอเปนสวนทมความส าคญเปนอยางยง โดยเฉพาะดานแผนกลยทธพลงงาน ในมมดานสงคมจะสงผลถงการวาจางงาน, การศกษา ตลอดจนการฝกอบรม การมสวนรวมของสงคมทกชนชนถอเปนสวนส าคญในองคประกอบทเหมาะสมในการด าเนนงาน


หนา 29

ประเทศสหรฐอเมรกา

ประเทศสหรฐอเมรกาเปนประเทศทมปรมาณการใชพลงงานสงเปนอ น ด บ ท 2 ข อ ง โ ล ก รอ ง จ า กประเทศจน ซงในป ค.ศ. 2013 พลงงานหลกท ใช เปนพลงงานฟ อ ส ซ ล โ ด ย ค ด เ ป น ส ด ส ว นป ร ะม า ณ 8 4 % ข อ ง ป ร ม า ณพลงงานปฐมภมทจดหาไดทงหมดขณะทการใชพลงงานนวเคลยรและพลงงานหมนเวยนมสดสวน 10% และ 6% ตามล าดบ

ดานการผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration มก าลงการผลตอยท 82.4 GW ซงมจ านวนโรงมากกวา 4,200 โรง คดเปน 8% ของก าลงการผลตไฟฟาทงหมดของประเทศ โดยระบบ CHP ของสหรฐอเมรกาจะอยในกลมภาคอตสาหกรรมเปนสวนใหญคดเปน 86% ของก าลงการตดตง อก 14% จะอยในกลมภาคธรกจและบรการ ซงรปท 12 แสดงก าลงการตดตงระบบ CHP ของประเทศสหรฐอเมรกาตงแตป ค.ศ. 2000-2012 โดยแบงเปน 3 ภาคสวนหลก ไดแก ภาคอตสาหกรรม ภาคธรกจ และภาคอนๆ

รปท 12 ก าลงการตดตงระบบ CHP ทเพมสงขนแบงตามภาคธรกจของสหรฐอเมรกา ป ค.ศ. 2000-2012 [29]

จากรปจะเหนไดวาในชวงหลงครสตทศวรรษท 2000 ปรมาณการเตบโตของการตดตง CHP เรมชาลง และกลบมามปรมาณการตดตงสงขนในป ค.ศ. 2012 ซงสงขนมากทสดนบตงแตป ค.ศ. 2007 แตกยงต ากวาปรมาณการตดตงในชวงป ค.ศ. 2000-2004 โดยเฉพาะในภาคบรการ แตภาคอตสาหกรรมยงถอเปนสดสวน

[29] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: United States, 2014


หนา 30

หลกในการใชทมการใชงานระบบ CHP รปท 13 แสดงถงก าลง CHP ทตดตงในแตละปโดยแยกขนาดออกเปน 2 ชวง ไดแก ต ากวา 100 MW และ สงกวา 100 MW

รปท 13 ก าลง CHP ทตดตงในแตละป ตงแต ป ค.ศ. 2000-2012 [30]

ตามทไดกลาวไวในเบองตนวาในป ค.ศ. 2012 ภาคอตสาหกรรมมสดสวนการใชงานเปน 86% ของระบบ CHP ทงหมด สามารถแยกออกเปนสวนตางๆ ดงรปท 14 ซงเหนไดวาอตสาหกรรมเคมมสดสวนการใชงานสงถง 29% ของระบบ CHP ทงประเทศ หรอคดเปน 24.3 GW จากก าลงผลตทงหมด 82.4 GW

รปท 14 สดสวนก าลงการผลตของระบบ CHP ในป ค.ศ. 2012 โดยแบงตามภาคสวนตางๆ [30]

[30] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: United States, 2014, p.10


หนา 31

รปท 15 แสดงถงขนาดก าลงการผลตของระบบ CHP และจ านวนโรง CHP แบงตามประเภทเทคโนโลย ในป ค.ศ. 2013 ซงเหนไดวาระบบ Combined Cycle และ หมอไอน า/กงหนไอน า มสดสวนมากทสดของขนาดก าลงการผลตดวยระบบ CHP ทงหมด โดยเชอเพลงทใชกบ หมอไอน า/กงหนไอน า เปนเชอเพลงแขง อาทเชน ถานหน และเศษไม เปนตน ส าหรบโรง CHP ทใชระบบ Reciprocating engine มจ านวนโรงทตดตงมากทสดถง 51% ของระบบ CHP ทงหมดในสหรฐอเมรกา

รปท 15 ก าลงการผลตและจ านวนโรงของระบบ CHP แยกตามประเภทเทคโนโลยในป ค.ศ. 2013 [31]



หนา 32

ในการสงเสรมระบบ CHP และ DHC ในประเทศสหรฐอเมรกาตงแตอดตจนถงปจจบนสามารถสรปไดดงตารางท 17

ตารางท 17 รปแบบนโยบายการสนบสนนระบบ CHP และ DHC ในประเทศสหรฐอเมรกา [32]

[32] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: United States, 2014, p.9 and 21

นโยบายสนบสนนระบบ CHP และ DHC รายละเอยด

กฎหมายพลงงานของประเทศสหรฐอเมรกา 1. The Public Utilities Regulatory Policies Act

(PURPA) 1978 ก าหนดมาตรการเกยวกบพลงงานหมนเวยนและการอนรกษพลงงาน เพอผลกดนและสงเสรมระบบ CHP ซงมประสทธภาพดานพลงงาน และสงเสรมใหเกดการผลตไฟฟาขนาดเลกจากพลงงานหมนเวยน สงผลใหการพฒนาระบบ CHP เพมสงขนจาก 12 GW ในป ค.ศ. 1980 เปน สงกวา 60 GW ในป ค.ศ. 2000

2. The Energy Policy Act of 2005 (เนนดานภาษ)

มาตรการจงใจทางภาษอากร (การจ ากดภาษ) ส าหรบเทคโนโลย CHP 2 ประเภท (fuel cells และ microturbine) โดยมาตรการดงกลาวจะใชงานถง 31 ธนวาคม ป ค.ศ. 2016

3. The Energy Independence and Security Act of 2007

(เนนดานเงนชวยเหลอ)

อนมตโปรแกรมทใหเงนชวยเหลอและสงจงใจส าหรบการใชงานระบบ CHP และ การน าพลงงานทเหลอทงกลบมาใชใหม

4. The American Recovery and Reinvestment Act of 2009 (เนนดานเงนชวยเหลอ)

อนมตซ าเกยวกบจ านวนโครงการใหเงนชวยเหลอและโครงการเงนก ส าหรบระบบ CHP ทความเหมาะสม

5. Executive Order 13624 (ป ค.ศ. 2012) ประธานาธบดบารค โอบามา ไดก าหนดเปาหมายเพอเรงใหเกดการลงทนในภาคอตสาหกรรมใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ โดยมเปาหมายใหมการตดตงระบบ CHP เพมขนจากเดม (สงหาคม ค.ศ. 2012) 40 GW ภายในป ค.ศ. 2020 และไดประกาศใหเงนสนบสนนในการสงเสรมการตดตงระบบ CHP ซงถาบรรลเปาหมายดงกลาวสามารถชวยประหยดพลงงานถง 1.055 EJ ซงคดเปน 1% ของการใชพลงงานทงหมดของประเทศ


หนา 33

ศกยภาพและการใชประโยชนในการใชงาน CHP/DHC ปจจยอนๆ ในการใชงานระบบ CHP/DHC

การคงราคากาซธรรมชาตถอเปนการสนบสนนหลกส าหรบการพฒนาตลาด CHP ซงระบบ CHP สวนใหญทตดตงในปจจบนใชกาซธรรมชาตเปนหลก คดเปน 72% ของปรมาณ CHP ทงหมด ประกอบกบเปาหมายของรฐบาลสหรฐทจะเพมปรมาณการตดตงระบบ CHP และเปาหมายทจะลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกท าใหสงผลทดตอการพฒนาระบบ CHP ของประเทศสหรฐอเมรกาในอนาคต

ดานประสทธภาพพลงงาน ระบบ CHP ซงถอเปนตวแทนของแหลงพลงงานทยงไมไดรบการใช ประโยชนในแตละภาคสวนอยางเตมท อาทเชน ภาคอตสาหกรรม, ภาคการศกษา และภาคธรกจพาณชย เปนตน โดยรปท16 แสดงถงการประเมนลาสดเกยวกบการเพมศกยภาพทางเทคนคของระบบ CHP ทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยเพมก าลงการผลต 60 GW และ 65 GW ตามล าดบ

รปท 16 ศกยภาพทางเทคนคของ Cogeneration ทคงอย ส าหรบภาคอตสาหกรรมและภาคบรการใน ประเทศสหรฐอเมรกา [33]

ดานการชวยเหลอในการเปรยบเทยบศกยภาพของระบบ CHP ในแตละประเทศ ทางองคกร International Energy Agency (IEA) ไดพฒนาการใหคะแนน Score Card ของนโยบาย CHP/DHC ของกลมประเทศทเขารวมกบองคกรเพอวดประสทธผลของกรอบนโยบายตลอดจนเพอชวยใหเกดการใชพลงงานและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพโดยสะทอนถงตนทนของระบบ CHP/DHC ในการให Score Card ไดมการเปรยบเทยบโดยการใหคะแนนออกเปน 5 หวขอหลก โดยเรยงหวขอตงแตนอยทสดถงมากทสด หรอ 1 คะแนนถง 5 คะแนน ซงผล Score Card ของประเทศสหรฐอเมรกาสรปไดดงตารางท 18



หนา 34

ตารางท 18 ผลสรป Score Card ศกยภาพระบบ CHP/DHC ของประเทศสหรฐอเมรกา [34]

รายละเอยด 5 หวขอ เรยงล าดบคะแนน

(1-5) ไมมนโยบายหรอเครองมอในการสนบสนนการใชงานระบบ CHP/DHC ส าหรบในดานการตลาดไมมการคาดหวงวาจะเตบโตในอนาคต

1 คะแนน

มการรบรองดานประโยชนของระบบ CHP/DHC ทมประสทธภาพบางสวน แตนโยบายมประสทธผลไมเตมท หรออาจขาดแคลนการสนบสนนการใชงานระบบ CHP/DHC

2 คะแนน

มการรบรองถงประโยชนของระบบ CHP/DHC ทมประสทธภาพ ประกอบกบมการแนะน าถงมาตรการบางสวนทชวยผลกดนการพฒนาของระบบ CHP/DHC แตยงไมสมฤทธผลเปนอนดบตนๆ เมอเทยบกบการแกปญหาดานพลงงานดวยวธอน อกทงยงขาดการรวบรวมยทธศาสตรของระบบ CHP/DHC ดงนนจงสรปไดวาศกยภาพของระบบ CHP/DHC อยในระดบปานกลาง

3 คะแนน

ระบบ CHP/DHC มประสทธภาพ และมการใหเงนชวยเหลอทสะทอนถงตนทนการผลตทงดานความรอนและไฟฟาเปนนโยบายพลงงานอนดบตนๆ ตลอดจนกลมนโยบายทใชใหสอดคลองกบยทธศาสตรทางดานพลงงานเพอชวยใหมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ โดยคาดหมายใหอตราการเตบโตของการใชงานระบบ CHP/DHC เพมขนอยางมนยส าคญ

4 คะแนน

มการอางองถงศกยภาพการใชงานระบบ CHP/DHC ระดบโลก โดยมกลยทธทสามารถพสจนถงการสงเสรมการใชงานระบบ CHP/DHC ทมประสทธภาพได ตลอดจนก าหนดใหเพมระบบ CHP/DHC เปนนโยบายหรอยทธศาสตรหลกเพอทจะหาโอกาสในการพฒนาตอไปในอนาคต

5 คะแนน

การใหคะแนนนโยบาย CHP ตามเกณฑมาตรฐานเทยบกบ Global Best Practice ของสหรฐอเมรกา

3 คะแนน



หนา 35

ขอแนะน าเพมเตมดานนโยบายสงเสรมการใชงานระบบ CHP ในประเทศสหรฐอเมรกา [35]

"The IEA CHP and DHC Collaborative (CHP/DHC Country Scorecard)" ไดจดตงขนเมอป ค.ศ. 2007 โดยมวตถประสงคทจะเรงผลกดนใหเกดการใชงานเทคโนโลย CHP/DHC ทมประสทธภาพ สะทอนถงตนทนทแทจรงตลอดจนเปนเทคโนโลยทสะอาดชวยลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด CO2 และชวยเพมประสทธภาพระบบการใชพลงงานทงหมดดวยการน าความรอนเหลอทงมาใชใหเปนประโยชน และใชแหลงพลงงานหมนเวยนทมปรมาณคารบอนต า นอกเหนอจากกฎหมายและนโยบายในการสนบสนนการใช CHP ดงตารางท 17 ของประเทศสหรฐอเมรกา ทาง IEA ไดมขอแนะน าเพมเตมเกยวกบนโยบายดงกลาวเพอสามารถผลกดนการใชงานระบบ CHP ทมประสทธภาพมากยงขน อยางไรกตามประโยชนดานสงแวดลอมของเทคโนโลยทงหลาย สามารถชวยในการลดตนทนมอยางมประสทธภาพ ตลอดจนการตระหนกถงประโยชนเพมเตมส าหรบ CHP ขนาดใหญ โดยตวอยางขอเสนอแนะจาก IEA มรายละเอยดดงน

การสนบสนนจากรฐบาล 1. การตระหนกถงประโยชนทไดจากการผลตอยางมประสทธภาพ ตลอดจนมงเนนในดานการ

ปลดปลอยกาซเรอนกระจก 2. ชวยเพมการสงเสรมระบบ CHP/DHC ในดานนโยบายตลอดจนมาตรการทเปนมาตรฐานใน

ระดบประเทศ 3. พจารณาถงทางเลอกอนๆ เพอแกไขอปสรรคดานการตลาด 4. สงเสรมนโยบายเกยวกบสงแวดลอมทจะชวยใหเกดการลงทนระบบ CHP และ DHC ในระยะยาว 5. ขยายการสนบสนนดานการศกษาวจยตลอดจนการพฒนาการใชงานเทคโนโลย CHP/DHC ทใช

พลงงานชวภาพ และการใชงานในขนาดเลกถงกลาง

การรเรมส าหรบภาคเอกชน 1. การพฒนาและสงเสรมการใชงานรวมกนระหวางอาคารทใชพลงงานต ากบระบบ Distribution ท

ทนสมย เพอทจะน า Low-Carbon heat and cooling มาสบรเวณชานเมอง 2. จดท าและพฒนา Business Model เพอเพมผลงทน 3. จดท าระบบ Independent System Operators (ISOs) 4. สงเสรมการใชระบบ CHP/DHC ซงเปนการใชพลงงานอยางมประสทธภาพใหกบผดอยโอกาส

ตลอดจนท าการประชาสมพนธถงตวอยางทประสบความส าเรจ 5. สนบสนนการท า Knowledge Sharing อยางตอเนอง



หนา 36

ประเทศญปน

ประเทศญปนถอเปนหนงในประเทศทมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพทสดในโลก ซงรฐบาลไดมการสนบสนนใหเกดเปาหมายการใชพลงงานอยางมประสทธภาพโดยมกลยทธในการลดการน าเขาพลงงาน

โดยค านงถงสภาพภมอากาศทเปลยนแปลง ตลอดจนลดผลกระทบในการขาดแคลนไฟฟาจากอบตเหตโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะ

การใชงานระบบ CHP ในประเทศญปน มมาไมต ากวา 20 ป ซงในเดอนมนาคม ป ค.ศ. 2012 ก าลงผลตของระบบ CHP มากกวา 9.5 GW (8,783 โรง) ผลตไฟฟาประมาณ 3.5% ของการผลตไฟฟาทงหมดของประเทศ รปท 17 แสดงถงก าลงการตดตงของระบบ CHP และจ านวนโรง CHP ในประเทศญปนตงแตป ค.ศ. 1990-2011 จะเหนไดวาก าลงการตดตงระบบ CHP ในป ค.ศ. 2007 เรมคงทอนเนองมาจากการน าเขากาซธรรมชาตเหลว (Liquefied Natural Gas ; LNG) มราคาสงมาก และคาไฟฟาในชวงกอนเดอนมนาคม 2011 มราคาต า จงสงผลใหปรมาณการตดตง CHP ทใชเชอเพลงกาซลดลง ส าหรบก าลงการผลตเฉลยในแตละโปรเจคมขนาดลดลงจาก 2.4 MWe ในป ค.ศ. 1996 เหลอประมาณ 0.25 MWe ในป 2008 สงผลใหแนวโนมของระบบ CHP ในประเทศญปนเปลยนจากโปรเจคภาคอตสาหกรรมขนาดใหญเปนโปรเจคภาคธรกจขนาดเลก

ส าหรบเทคโนโลยระบบ CHP หลกๆ ทใชในประเทศญปนประกอบดวย 3 เทคโนโลย ไดแก

กงหนแกส (Gas Turbine) คดเปน 43% ใชงานหลกในภาคอตสาหกรรม

เครองยนตดเซล (Diesel Engines) คดเปน 31% ใชงานในภาคธรกจ

เครองยนตกาซ (Gas Engines) คดเปน 25% ใชงานในภาคธรกจ

ดานเชอเพลงทใชกบระบบ CHP ไดแก กาซธรรมชาต (49%) และ น ามน (35%) [36]

[36] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.8


หนา 37

รปท 17 ก าลงการตดตงสะสมของระบบ CHP และจ านวนโรง CHP ของประเทศญปนในชวงป ค.ศ. 1990 ถง ค.ศ. 2011 [36]

ส าหรบการใชงานระบบ CHP ในภาคอตสาหกรรมมสดสวนถง 79% ของปรมาณการตดตง CHP ทงหมดของประเทศ (ป ค.ศ. 2012) โดยรปท 18 แสดงถงก าลงการตดตงระบบ CHP และก าลงการผลตตอโรงของภาคอตสาหกรรม ซงภาคอตสาหกรรมเคมและปโตรเคมมก าลงการตดตงระบบ CHP สงทสดในภาคอตสาหกรรม ส าหรบก าลงการผลตตอโรงของอตสาหกรรมดานพลงงานมปรมาณสงทสด

รปท 18 สถานการณการตดตงระบบ CHP ในภาคอตสาหกรรม ป ค.ศ. 2012 [37]

ดานการใชงานระบบ CHP ในภาคธรกจและทพกอาศย พบวามจ านวนโรง CHP (CHP Site) มากกวาภาคอตสาหกรรม ซงโรงพยาบาลและเฮลทแครมการใชงาน CHP มากทสดในภาคธรกจ (367 MW) ดงรปท 19 ประกอบกบเหตการณแผนดนไหวเมอเดอนมนาคม 2011 สงผลใหภาคธรกจและประชาชนผบรโภคไฟฟาตองหาแหลงพลงงานส ารองอนๆ เพอรบมอในอนาคต ดงนน CHP ถอเปนยทธศาสตรส าคญในการชวยแกไขปญหาดงกลาว

[36] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.8 [37] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.9


หนา 38

รปท 19 สถานการณการตดตงระบบ CHP ในภาคธรกจ (1,696 MWe ในป ค.ศ. 2012) [38]

ส าหรบ Micro CHP ในประเทศญปนไดมการพฒนาและมการใชงานเทคโนโลยดงกลาวในระดบครวเรอน ซง Micro CHP ถกออกแบบมาใหใชงานกบตอ 1 บานพกอาศยและมขนาดเลกกวา 5 kWe โดยเปน CHP ประเภท Gas Engines CHP และ Fuel Cell CHP ส าหรบตารางท 19 ไดระบถงปรมาณหนวยตดตงของ Micro CHP ตามบานพกอาศยทมจ านวนมากกวา 170,000 หนวย ซงคดเปนก าลงการผลตทงหมด 200 MWe

ตารางท 19 จ านวนหนวยตดตง Micro CHP ชวงสนป ค.ศ. 2012 [38]

CHP Technology type Quantity (in units)

Average unit purchase price (USD)

1 kW Gas Engine 126,000 8,000 to 10,000 (0.70 – 0.75 kW) Residential polymer electrolyte fuel cell (PEFC) 50,000 20,000 to 25,000 (0.70 – 0.75 kW) Residential solid oxide fuel cell (PEFC) > 5,000 28,000

Source: Delta – Energy & Enviroment, 2013

[38] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.9-10


หนา 39

การสนบสนนระบบ CHP ในประเทศญปน

นโยบายทางดานพลงงานของประเทศญปนเนนใน 3 สวนหลกๆ ไดแก ดานการจดหา ประสทธภาพ และความยงยน โดยยทธศาสตรแผนพลงงานทแถลงเมอมถนายน 2010 ไดระบถงมาตรการดานการจดหาและความตองการพลงงานเพอใหบรรลเปาหมายการจดหาพลงงานภายในประเทศโดยก าหนดใหมสดสวน 36% ภายในป ค.ศ. 2030 (เทยบจากเดม 18% ในป ค.ศ. 2010) ในการทจะใหบรรลเปาหมายดงกลาวนนรวมถงการเพมประสทธภาพการใชพลงงานตามอาคารและทอยอาศยตลอดจนภาคธรกจ (ซงเปนภาคสวนทสามารถใชงานระบบ Micro CHP ได)

หลงการเกดอบตภยโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะเมอเดอนมนาคม 2011 รฐบาลญปนไดออกค าสงใหภาคธรกจทงหมดยกเวนธรกจขนาดเลกสดลดปรมาณการใชพลงงานลง 15% ในพนททถกควบคมดานพลงงาน (energy-constrained area) ตลอดจนมการรณรงคการประหยดไฟฟาหรอมชอวา "Setsuden" เพอลดการใชพลงงานในชวง Peak ในฤดรอนและฤดหนาวอกดวย

การสนบสนนการใชงานระบบ CHP ในอดตจะเนนทางดานการลงทนมากกวาคาใชจายในการเดนเครอง อาทเชน การใหเงนสนบสนนในการลงทน การใหเงนอดหนนตลอดจนการใหเงนกดอกเบยต าส าหรบเทคโนโลย CHP ถกใชเปนกลไกหลกมากกวาระบบ Feed-in-Tariff (FiT) แตปจจบนไดมการสงเสรมดานการผลตไฟฟาโดยใชกลไล FiT ซงประกาศใชเมอป ค.ศ. 2012 เพอผลกดนใหใชพลงงานหมนเวยนมากขน อกทงยงเปนตวกระตนตลาด CHP ทใชเชอเพลงชวมวล (Biomass) อกดวย โดยอตรา FiT ของประเทศญปน มรายละเอยดดงน [39]

1. 0.4 USD/kWh ส าหรบ CHP ระบบ Gasification

2. 0.1 USD/kWh ส าหรบเชอเพลงไมรไซเคล

3. 0.3 USD/kWh ส าหรบเชอเพลงชวมวลประเภทอน

ในชวงเดอนตลาคม 2012 ไดมการแกไขกฎหมายพลงงานไฟฟาของญปน โดยมการอนญาตใหโรง CHP ขนาดใหญสามารถขายไฟฟาทผลตไดสผใชงานอน (Third party) โดยตองสามารถสงก าลงไฟฟาได เกน 50% ของก าลงความตองการของผใชงาน ซงกอนหนานโรงไฟฟาเหลานนท าการขายไฟฟาไดถาสามารถผลตไฟฟาใหเพยงพอตอความตองการใชงานทงหมดของผใชงาน ส าหรบการสนบสนน CHP ในรปแบบอนๆ มรายละเอยดดงน [39]

โครงการพฒนาระบบ Distributed Power System การกระตนการลงทนเกยวกบการอนรกษพลงงาน โดยการใหการสนบสนนดานภาษ การคนควาและพฒนาประสทธภาพของระบบเทคโนโลย CHP ทใชกาซธรรมชาต และ Fuel cell กระบวนการแบบพเศษในการด าเนนการเชอมตอเขาส Grid ส าหรบระบบ CHP เงนกดอกเบยต าส าหรบระบบ District energy เพอลดตนทนและสงเสรมระบบ DHC ปฏรปภาคการผลตไฟฟาใหมประสทธภาพ

[39] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.14-15


หนา 40

แผนกลยทธ (CHP Roadmap) และการก าจดอปสรรคตางๆ ของประเทศญปน

สภาพลงงานและสงแวดลอม (The Energy and Environment Council) ไดก าหนด CHP Roadmap ส าหรบป ค.ศ. 2030 ซงมวตถประสงคทจะเพมการตดตงระบบ CHP เปน 22 GW ภายในป 2030 และเพมปรมาณการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP ขนเปน 5 เทา โดยรายละเอยด Roadmap แสดงดงรปท 20

รปท 20 CHP Roadmap ส าหรบป ค.ศ. 2010-2030 [40]

ขอแนะน าเพมเตมดานนโยบายสงเสรมการใชงานระบบ CHP ในประเทศญปน

"The IEA CHP and DHC Collaborative (CHP/DHC Country Scorecard)" ไดจดตงขนเมอป ค.ศ. 2007 โดยมวตถประสงคทจะเรงผลกดนใหเกดการใชงานเทคโนโลย CHP/DHC ทมประสทธภาพ สะทอนถงตนทนทแทจรงตลอดจนเปนเทคโนโลยทสะอาดชวยลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด CO2 และชวยเพมประสทธภาพระบบการใชพลงงานทงหมดดวยการน าความรอนเหลอทงมาใชใหเปนประโยชน และใชแหลงพลงงานหมนเวยนทมปรมาณคารบอนต า นอกเหนอจากกฎหมายและนโยบายในการสนบสนนการใช CHP ดงทกลาวขางตน ทาง IEA ไดมขอแนะน าเพมเตมเกยวกบนโยบายดงกลาวเพอสามารถผลกดนการใชงานระบบ CHP ทมประสทธภาพมากยงขน โดยตวอยางขอเสนอแนะจาก IEA มรายละเอยดดงน [41]

เพมราคาสงออกไฟฟาทผลตจากระบบ CHP ใหสงขน

ระบบ CHP ยงคงสามารถเตบโตตอไป แมวามการปฏรปดานไฟฟาและกาซ

การประเมน FiT ส าหรบระบบ CHP ทมประสทธภาพสง ใหคลายคลงกบ FiT ของประเทศเยอรมน

สนบสนนการศกษาพฒนาระบบ fuel cell และ Micro CHP เพอลดตนทนการผลต

เรงพฒนาระบบ "SMART" CHP

[40] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.15 [41] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: Japan, 2013, p.22


หนา 41

ประเทศนอกกลมสมาชกองคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Non-Organization for Economic Co-operation and Development; Non-OECD)

ประเทศอนเดย

การใช CHP ในประเทศอนเดยสวนใหญอยในอตสาหกรรมน าตาลเปนหลก ซงในชวงป ค.ศ. 2010-2011 ประเทศอนเดยเปนผผลตน าตาลรายใหญอนดบ 2 ของโลก สามารถผลตชานออยเปยกไดประมาณ 80 Mt และน าไปใชผลตความรอนและไฟฟา ซงในเดอนมนาคม 2013 โรงน าตาล 213 โรงมการตดตงระบบ CHP ทใชชานออยประมาณ 2.3 GW ซงสามารถผลตไฟฟาได 4 GWh ตอ Capacity 1 MW อยางไรกตามอตสาหกรรมน าตาลยงคงมสดสวนนอยในการใชพลงงานส าหรบภาคอตสาหกรรมของอนเดย

นอกเหนอจากอตสาหกรรมน าตาล ระบบ CHP ยงถกใชงานกบภาคอตสาหกรรมอนๆ อาทเชน อตสาหกรรมเคมและสงทอ เปนตน [42] ส าหรบรปท 21 แสดงถงก าลงการผลตสะสมของระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวมวลทไมใชชานออย (non-bagasse) ของประเทศอนเดย ซงในป 2013 ก าลงการผลตดวยระบบ CHP มขนาดอยท 510 MW

รปท 21 ก าลงการผลตสะสมของระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวมวล (non-bagasse) ป 2007-2013 [43]

ส าหรบการใชงานระบบ CHP ขนาดเลก (Small-scale CHP) ในการท าความเยนในประเทศอนเดยมจ านวนเพมมากขนในอาคารธรกจ โดยมวตถประสงคทจะเพมประสทธภาพพลงงานตลอดจนลดตนทนในการท า [42] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: India, 2014, p.9 [43] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: India, 2014, p.10


หนา 42

ความเยนอกดวย ซงในป ค.ศ. 2010 ไดมการประมาณการศกยภาพของระบบ CHP ขนาดเลกทใชกาซธรรมชาต เพมขน 6 GW ซงใชงานตามอาคารตางๆ

นโยบายสงเสรมระบบ CHP และ DC ในประเทศอนเดย

ดานนโยบายและการสนบสนนระบบ CHP และ DC ในประเทศอนเดยตงแตอดตจนปจจบนสามารถสรปไดดงตารางท 20 ซงการสงเสรมระบบ CHP มหลายระดบทงระดบประเทศและระดบทองถน

ตารางท 20 สรปนโยบายสงเสรม CHP ในประเทศอนเดย [44]

ป ค.ศ. นโยบาย 2005 Programme of Biomass Energy and Cogeneration (non-bagasse) in Industry

จดเตรยมเงนชดเชย 5-25% ของตนทนโครงการทใชเชอเพลงชวมวลและพลงงานเหลอทง สงเสรมใหใชระบบพลงงานชวมวลในภาคอตสาหกรรม สงเสรมการผลตไฟฟาแบบ Decentralised เพอรองรบการใชงานอยางต า 50% ของก าลงการผลตใน

โรงงานนนๆ สงเสรมเทคโนโลย CHP ทใชเชอเพลงชวภาพขนาดกลางถงขนาดใหญในภาคอตสาหกรรม เชน ระบบ

Biomass Gasifiers และระบบ non-bagasse biomass cogeneration ท าการตดตงแทนทระบบ Cogeneration ทใชเชอเพลงพาณชย และของเสยจากภาคอตสาหกรรม

Biomass Power and Bagasse Cogeneration Programme จดหาผใหความชวยเหลอดานการเงนส าหรบโครงการ Cogeneration ทใชชานออย รวมถงการ

อพเกรด หมอไอน า โดยการใช BOOT model ไดแก the Build, Own, Operate and Transfer ในระบบ

จดหาผชวยทางการเงนสวนกลางในการใหเงนอดหนน จดหาเงนชวยเหลอส าหรบโครงการทเชอเพลงชวมวล ซงรวมถงการใหประโยชนทางภาษส าหรบ

อปกรณ 2008 Central Electricity Regulatory Commission (CERC) discussion paper on "Promotion of

Cogeneration and Generation of Electricity from Renewable Sources of Energy" ใหค าปรกษาในการจดเตรยมแหลงพลงงานหมนเวยนเปนพเศษ เพอเตรยมพรอมส าหรบการสงผาน

ระบบไฟฟาระหวางรฐ เมอมการเปดใชงานอยางเสร ใหค าปรกษาในการสงเสรมระบบ Cogeneration และการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนใหกบ

State Electricity Regulatory Commissions (SERCs) โดยใชมาตรการทเหมาะสมเพอเชอมเขาระบบ Grid

National Action Plan on Climate Change (NAPCC) มวตถประสงคเพอตอสกบสภาพอากาศทเปลยนแปลงไป และปรบปรงประสทธภาพพลงงานใหดขน

โดยใหเงนชวยเหลอส าหรบโครงการเพมประสทธภาพพลงงาน 2011 Perform, Achieve and Trade (PAT) of the Bureau of Energy Efficiency (BEE)

PAT เปนเครองมอท ชวยลดการคาดชนการใชพลงงานตอหนวยผลต (Specific Energy Consumption: SEC) ในภาคอตสาหกรรม เพอใหบรษทสามารถซอขาย energy saving certificates ได

[44] The IEA CHP and DHC Collaborative, CHP/DHC Country Scorecard: India, 2014, p.17


หนา 43

ป ค.ศ. นโยบาย 2012 CERC Renewable Energy Tariff Regulation

จดเตรยมแนวทางในการค านวณ Feed-in-Tariff (FiT) ทงหมด ส าหรบเทคโนโลยทใชพลงงานหมนเวยน รวมถงระบบ Cogeneration ทไมใชเชอเพลงฟอสซล

ใหค าปรกษาแก SERCs ส าหรบเครองมอในการค านวณ Tariff โดยเฉพาะตวแปรดานเทคนคและดานการเงน

2013 Sugar Industry, Cogeneration and Distillery Promotion Policy, 2013 (Uttar Pradesh State)

สงเสรมระบบ Cogeneration ในโรงงานน าตาลและโรงกลนสรา โดยการยกเวนภาษเปนระยะเวลาเกน 5 ป

จดเตรยมการช าระเงนคน 5% ของเงนกส าหรบกอสรางโรง จดเตรยมการยกเวนอากรแสตมปและคาธรรมเนยมลงทะเบยนทดน ส าหรบการจดซอทดนเพอใช

สรางโรง Cogeneration จดเตรยมการยกเวนการเกบคาธรรมเนยมในการจดการกากน าตาลส าหรบโรง Cogeneration ใหม

หรอโรงน าตาลทตดตงอยแลว State-level Incentives from State Electricity Regulatory Commission (SERCs)

SERCs ในบางรฐจดเตรยม Feed-in-Tariffs แบบคงทส าหรบระบบ CHP ทใชชวมวล บางรฐก าหนดขอจ ากดในการซอพลงงานหมนเวยน (Renewable Purchase Obligation: RPO) ซง

มค าสงบงคบใหซอไฟฟาของรฐเทยบเปนเปอร เซนตตามแตละรฐก าหนดไวจากแหลงพลงงานหมนเวยน (รวมถงระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวมวล)


หนา 44

ประเทศมาเลเซย

นโยบายพลงงานของประเทศมาเลเซยเนนไปทการสนบสนนทางดานการเงนส าหรบผลกดนใหใชพลงงานหมนเวยน และการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ ซงมองคประกอบโดยสรปไดดงตารางท 21

ตารางท 21 สรปองคประกอบหลกส าหรบนโยบายการเพมประสทธภาพพลงงานของประเทศมาเลเซย [45]

มาตรการทมประสทธภาพฝง Demand Side มาตรการทมประสทธภาพฝง Supply Side ประเภทมาตรการ:

ลดปรมาณการใชพลงงานทไมจ าเปน เชน ปดเครองปรบอากาศเมอไมมการใชงาน

มการตดตงฉนวนกนความรอน ใชเครองใชไฟฟาทมประสทธภาพ

ประเภทมาตรการ: ผลตไฟฟาและความรอนดวยระบบ

Cogeneration เพมประสทธภาพการผลตไฟฟา ลด loss ส าหรบสายสง

ประเภทนโยบาย: ตระหนกถงปรมาณการใชพลงงานทมากขน มการตดฉลากปรมาณการใชพลงงาน มการก าหนดมาตรฐานปรมาณการใชพลงงาน มการใหการสนบสนนรวมไปถงเรองภาษ

ประเภทนโยบาย: มการก าหนดมาตรฐานของศกยภาพในการเพม

ประสทธภาพพลงงาน Best Available Technology (BAT) การใหการสนบสนนรวมไปถงเรองภาษ

ส าหรบกรอบนโยบายพลงงานของประเทศมาเลเซย ซงรฐบาลใหการสนบสนนระบบการใชพลงงานทมประสทธภาพโดยเนนการใชแหลงพลงงานหมนเวยน ตลอดจนเพมความสมดลระหวางระบบ Cogeneration และระบบ Grid ทงนการสนบสนนระบบ Cogeneration ในประเทศมาเลเซยตองไมสงผลกระทบตอระบบไฟฟาทมอยเดม

[45] Overview of Policy Instruments for the Promotion of Renewable Energy and Energy Efficiency in Malaysia, Background Report, p.28


หนา 45

ระบบ Cogeneration ในประเทศมาเลเซยมการใชงานมาเปนเวลานาน โดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรมทตองใชพลงงานความรอนอาทเชน อตสาหกรรมกระดาษ, อตสาหกรรมเคม ตลอดจนอตสาหกรรมอาหาร ซงระบบ CHP ขนาดเลกถงขนาดกลางทไดรบอนญาตในประเทศมาเลเซยมก าลงการตดตงประมาณ 900 MW

ดานโปรแกรมสนบสนนระบบ CHP ในประเทศมาเลเซย [46]

การสนบสนนระบบ CHP ในประเทศมาเลเซยเปนรปแบบการสนบสนนทางออมโดยใชมาตรการเพมประสทธภาพพลงงานและการใชเชอเพลงชวภาพ ซงเกยวโยงกบแผนพลงงานทมชอวา "The Eight Malaysian Plan 2001-2005" โดยมยทธศาสตรหลกในการพฒนาระบบพลงงานหมนเวยนซงมการระบถงการสงเสรมระบบ Cogeneration ทใชเชอเพลงชวมวลในการผลตไฟฟาเพอใชเองภายใน Plant เปนหลก

ส าหรบการสนบสนนทางดานการเงนหลกๆ ส าหรบการใชงานระบบพลงงานหมนเวยน ไดแก การยกเวนภาษ, การใหเงนกดอกเบยต าในระยะยาว ตลอดจนการลดเงนชวยเหลอส าหรบพลงงานพาณชย เปนตน

[46] Overview of Policy Instruments for the Promotion of Renewable Energy and Energy Efficiency in Malaysia, Background Report, p.21


หนา 46

กจกรรมท 2: รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

นโยบายพลงงานของประเทศไทยมเปาหมายใหลดปรมาณการใชพลงงาน ตลอดจนสนบสนนใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ เนองจากประเทศไทยตองพงพาการน าเขาพลงงานจากตางประเทศเปนหลก โดยในป พ.ศ. 2554 พบวาความตองการพลงงานเชงพาณชยกวารอยละ 60 มาจากการน าเขา โดยมสดสวนการน าเขาน ามนสงถงรอยละ 80 ของปรมาณการใชน ามนทงหมดภายในประเทศ

ความตองการใชพลงงานเชงพาณชยขนตน (Primary Commercial Energy Consumption) ชวง 9 เดอนแรกของป 2557 อยทระดบ 2,026 เทยบเทาพนบารเรลน ามนดบตอวน เพมขนจากชวงเดยวกนของปกอนรอยละ 0.7 โดยการใชน ามน ซงมสดสวนรอยละ 36 มการใชเพมขนรอยละ 0.3 การใชถานหนน าเขาเพมขน รอยละ 8.6 และการใชไฟฟาพลงน าไฟฟาน าเขา เพมขนรอยละ 1.2 ขณะทการใชกาซธรรมชาตซงคดเปนสดสวนการใชสงสดรอยละ 45 ของการใชพลงงานเชงพาณชยขนตนทงหมดมการใชลดลงรอยละ 0.6 ตามการจดหากาซธรรมชาตทลดลงเนองจากการหยดจายกาซของประเทศพมาในเดอนมกราคม และมนาคม ประกอบกบการปดซอมทอกาซธรรมชาตแหลงบงกชในอาวไทย ชวงเดอนเมษายน และปดซอมทอกาซ ธรรมชาตพนทพฒนารวมไทย-มาเลเซย (เจดเอ) บรเวณแหลง A18 ชวงเดอนมถนายน – กรกฎาคม เชนเดยวกบการใชลกไนตทลดลงรอยละ 1.6

การน าเขา (สทธ) พลงงานเชงพาณชยขนตน (Primary Commercial Energy Import (Net)) อยทระดบ 1,190 เทยบเทาพนบารเรลน ามนดบตอวน เพมขนรอยละ 5.3 โดยเปนการเพมขนของการน าเขา ถานหน และไฟฟา ซงมการน าเขาสทธเพมขนรอยละ 24.9 และรอยละ 1.7 ตามลาดบ ขณะทการน าเขาน ามนดบ และการน าเขากาซธรรมชาตและกาซธรรมชาตเหลว (LNG) มการน าเขาสทธลดลงรอยละ 5.4 และ รอยละ 1.2 ตามล าดบ โดยระหวางวนท 31 ธนวาคม 2556 – 14 มกราคม 2557 แหลงกาซเยตากนหยดซอมบ ารง และวนท 1-2 มนาคม 2557 แหลงยาดานาหยดซอมบ ารง สงผลใหการนาเขากาซธรรมชาตจากประเทศพมาลดลง ดานการสงออกน ามนส าเรจรปสทธลดลงรอยละ 43.0 ทงน ประเทศไทยมอตราการพงพาพลงงานจากตางประเทศตอความตองการใชในชวง 9 เดอนแรกของป 2557 ทระดบรอยละ 59 ซงเพมขนจากชวงเดยวกนของปกอนซงอยทระดบรอยละ 56 ดงนนการหาแหลงพลงงานทดแทนประกอบกบการเพมประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภมเปนปจจยส าคญเพอบรรลเปาหมายเกยวกบพลงงาน กระทรวงพลงงานไดพยากรณความตองการพลงงานในอนาคตของประเทศ ซงในป พ.ศ. 2564 ไดมการคาดหมายความตองการพลงงานทงหมดอยท 99,838 ktoe จากปจจบน (พ.ศ. 2555) 71,728 ktoe เพอก าหนดสดสวนการใชพลงงานทดแทนเพมขนจาก 7,413 ktoe ในป พ.ศ. 2555 เปน 25,000 ktoe ในป พ.ศ. 2564 ซงคดเปน 25% ใน 10 ป ของการใชพลงงานรวมทงหมด [47]

[47] แผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป พ.ศ. 2555-2564 (AEDP 2012-2021)


หนา 47

เพอเปนการสงเสรมการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ ตลอดจนใหผใชไฟฟาไดรบบรการและคณภาพไฟฟาทดขน รฐบาลจงไดมการก าหนดนโยบายสงเสรมการผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration หรอ Combined Heat and Power (CHP) ผานโครงการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟารายเลก (Small Power Producer; SPP) โดยใหเอกชนเขามามบทบาทในการผลตไฟฟาตงแตป พ.ศ. 2535 เปนตนมา โดยขยายปรมาณรบซออยางตอเนอง จนกระทงเกดวกฤตเศรษฐกจป พ.ศ. 2540 ท าใหความตองการใชไฟฟาลดลงจงตองยตการรบซอไฟฟาจาก SPP ระบบ Cogeneration เชอเพลงพาณชยประเภทสญญา Firm

อยางไรกด รฐบาลมการสงเสรมการรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟารายเลก (SPP) ระบบ Cogeneration เชอเพลงพาณชยประเภทสญญา Firm อกครงเมอป พ.ศ. 2549 ควบคกบสงเสรมการรบซอไฟฟารบซอไฟฟาจาก VSPP ส าหรบการผลตไฟฟาจากพลงงานเชงพาณชยดวยระบบ Cogeneration ส าหรบปรมาณพลงไฟฟาเสนอขายเขาระบบไมเกน 10 MW

ดานมาตรการสนบสนนทประเทศไทยมใชในปจจบน ตลอดจนรปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยพลงงานความรอนรวมในประเทศไทยแบงออกเปนทางตรง และทางออม ดงรายละเอยดดงน

รปแบบการสงเสรมทางตรง

1. สทธประโยชนทางภาษและทไมเกยวกบภาษ ตามเงอนไขทก าหนดโดยคณะกรรมการการสงเสรมการลงทน (Board of Investment; BOI)

2. การใหการสนบสนนจากกระทรวงพลงงาน ในลกษณะตางๆ ดงน 1) ความชวยเหลอทางเทคนคตางๆ เชน การจดท าแผนทศกยภาพพลงงานหมนเวยน และ

การประเมนศกยภาพชวมวล เปนตน 2) การใหเงนสนบสนนการพฒนาโครงการในรปแบบของเงนชวยเหลอการพฒนาโครงการ

(Investment Grant) 3) การใหเงนสนบสนนการพฒนาโครงการในรปแบบของโครงการเงนกดอกเบยต า เชน

โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ซงเปนโครงการระหวางรฐบาล โดยกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกบธนาคารพาณชยทเขารวมโครงการ

4) โครงการสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน (ESCO Fund) ซงใหการสนบสนนโครงการในลกษณะตางๆ หลายประการ

3. รปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟา ซงเกยวของกบ เงอนไขการรบซอไฟฟา โครงสรางสญญา อตรารบซอ เปนตน

4. การก าหนดอตราคาเชอเพลงกาซธรรมชาตในอตรา NG Cogeneration Rate


หนา 48

รปแบบการสงเสรมทางออม

1. การก าหนดคาความตองการพลงงานไฟฟาส าหรบผใชไฟฟา (Demand Charge) 2. การปรบปรงแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย 3. การปรบปรงกระบวนการออกใบอนญาต และการควบคมการด าเนนงานของโรงไฟฟา

รปท 22 การสงเสรม VSPP รปแบบตางๆ ในประเทศไทย


หนา 49

รปแบบการสงเสรมทางตรง

1. สทธประโยชนทางภาษและทไมเกยวกบภาษ ตามเงอนไขทก าหนดโดยคณะกรรมการการสงเสรมการลงทน (Board of Investment; BOI) [48]

ดานนโยบายและหลกเกณฑการสงเสรมการลงทน ตามประกาศคณะกรรมการสงเสรมการลงทนท 2/2557 ซงเหนสมควรใหปรบปรงนโยบายและหลกเกณฑการสงเสรมการลงทนใหมความเหมาะสมกบสถานการณในปจจบนและแนวโนมในอนาคต ซงไดก าหนดหลกการใหสทธและประโยชนเปน 2 ประเภท ไดแก ดานสทธและประโยชนตามประเภทกจการ (Activity-based Incentives) และ สทธและประโยชนเพมเตมตามคณคาของโครงการ (Merit-based Incentives) โดยแสดงดงรปท 23

รปท 23 หลกการใหสทธประโยชน BOI ตามยทธศาสตรใหม

[48] ประกาศคณะกรรมการสงเสรมการลงทนท 2/2557


หนา 50

ส าหรบรายละเอยดของการใหสทธประโยชนตามประเภทกจการ (Activity-based Incentives) ซงแสดงดงรปท 24 ทางคณะกรรมการก าหนดสทธและประโยชนตามล าดบความส าคญของประเภทกจการ 2 กลม ไดแก กลม A และ กลม B รายละเอยด ดงน

กลม A ไดแก กลมกจการทจะไดรบสทธและประโยชนดานภาษเงนไดนตบคคล เครองจกร วตถดบ และสทธและประโยชนทมใชภาษอากรโดยแบงออก เปน 4 กลม ดงน

A 1 กจการโครงสรางอตสาหกรรมฐานความร เนนการออกแบบ ท า R&D เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ

A 2 กจการโครงสรางพนฐานเพอพฒนาประเทศ กจการทใชเทคโนโลยขนสงเพอสรางมลคาเพม แตมการลงทนในประเทศนอยหรอยงไมมการลงทน

A 3 กจการทใชเทคโนโลยขนสงซงมความส าคญตอการพฒนาประเทศโดยมฐานการผลตอยบางเลกนอย

A 4 กจการทมระดบเทคโนโลย ไมเทากลม A1-A3 แตชวย สรางมลคาเพมแกวตถดบในประเทศ และเสรม Supply Chain

กลม B ไดแก กลมกจการทจะไดรบสทธและประโยชนเฉพาะดานเครองจกร วตถดบ และสทธและประโยชนทมใชภาษอากร แบงออกเปน 2 กลม คอ B1/B2: ซงเปนอตสาหกรรมสนบสนนทใชเทคโนโลยไมสง แตยงส าคญตอ Value chain

สทธประโยชน B2 B1 A4 A3 A2 A1 สทธประโยชนทางภาษ

- - 3 ป (CAP)

5 ป (CAP)

8 ป (CAP)

8 ป (w/o CAP)

ยกเวนอากรขาเขาเครองจกร

-

ยกเวนอากรขาเขาวตถดบน าเขา (เพอการสงออก)

1 ป 1 ป 1 ป 1 ป 1 ป 1 ป

Non Tax Benefit

รปท 24 สทธประโยชนตามประเภทกจการ (Activity-based Incentives)

Waive

Tax 3 Yrs

(CAP)

B2

B1

1 Non Tax

Waive

Tax 5 Yrs

(CAP)

Waive

Tax 8 Yrs

(CAP)

Waive

Tax 8 Yrs

(w/o

CAP)

A4

A3

A2

A1


หนา 51

ดานสทธและประโยชนเพมเตมตามคณคาของโครงการ Merit-based Incentive แบงออกเปนหวขอหลก 3 หวขอ ดงตอไปน

1. Merit เพอพฒนาความสามารถในการแขงขน จ านวนภาษเงนไดจะไดรบยกเวนเพมเตม ใหค านวณจากเงนลงทนหรอคาใชจายตามสดสวนทก าหนด (%) และใหสทธประโยชนเพมเตมตามสดสวนเงนลงทนหรอคาใชจาย ดงตารางท 22 และ 23

ตารางท 22 Merit เพอพฒนาความสามารถในการแขงขน - ค านวณจากเงนลงทนหรอคาใชจายตามสดสวนท ก าหนด

ประเภทเงนลงทน/คาใชจาย วงเงนเพมเตม 1. R&D ทงท าเองวาจางผอนในประเทศ หรอรวมวจยกบองคกรในตางประเทศ 200% 2. การสนบสนนกองทนพฒนาเทคโนโลยและบคลากร สถาบนการศกษา ศนยฝกอบรมเฉพาะทาง

สถาบนวจย หนวยงานรฐ ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตามทคณะกรรมการเหนชอบ 100%

3. คาธรรมเนยมการใชสทธเทคโนโลยทพฒนาจากแหลงในประเทศ 100% 4. การฝกอบรมดานเทคโนโลยขนสง 100% 5. การพฒนา Local Supplier ทมหนไทยไมนอยกวา 51% ในการฝกอบรมดานเทคโนโลยขนสง และ

การใหความชวยเหลอทางเทคนค 100%

6. การออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ทงท าเองหรอวาจางผอนในประเทศ ตามทคณะกรรมการเหนชอบ

100%

ตารางท 23 Merit เพอพฒนาความสามารถในการแขงขน - ค านวณจากสดสวนเงนลงทนหรอคาใชจาย

เงนลงทน/คาใชจายตอยอดขายรวม ใน 3 ปแรก

ระยะเวลายกเวนภาษเงนไดนตบคคลเพมเตม (พรอมวงเงนเพมเตม)

1% หรอ > 200 ลบ. 1 ป 2% หรอ > 400 ลบ. 2 ป 3% หรอ > 600 ลบ. 3 ป

2. Merit เพอกระจายความเจรญสภมภาค

- ตงสถานประกอบการในพนทมรายไดตอหวต า 20 จงหวด ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเพม 3 ป กจการในกลม A1, A2 ซงไดรบยกเวนภาษเงนได 8 ปแลว จะใหไดรบการลดหยอนภาษเงนได 50% เพมอก 5 ป หมายเหต กาฬสนธ ชยภม นครพนม นาน บงกาฬ บรรมย แพร มหาสารคาม มกดาหาร แมฮองสอน ยโสธร รอยเอด ศรสะเกษ สกลนคร สระแกว สโขทย สรนทร หนองบวล าภ อบลราชธาน และอ านาจเจรญ (ไมรวมพนทชายแดนภาคใตและเขตพฒนาเศรษฐกจพเศษ ซงเปนมาตรการพเศษตางหาก)


หนา 52

- ไดรบสทธหกคาขนสง คาไฟฟา คาประปา ได 2 เทา เปนเวลา 10 ป และหกคาตดตงหรอกอสรางสงอ านวยความสะดวก รอยละ 25 ของเงนลงทน

3. Merit เพอพฒนาพนทอตสาหกรรม ตงสถานประกอบการในเขตนคมอตสาหกรรม หรอเขตอตสาหกรรมทไดรบการสงเสรม ยกเวนภาษเงนไดนตบคคลเพม 1 ป

ส าหรบโครงการในกลมการผลตพลงงานไฟฟา หรอ พลงงานไฟฟาและไอน า จดอยในกจการหมวดท 7 ประเภทกจการบรการและสาธารณปโภค โดยสรปสาระส าคญ ดงแสดงในตารางท 24

ตารางท 24 หมวด 7 กจการบรการและสาธารณปโภคดานการผลตพลงงานไฟฟาหรอพลงงานไฟฟาและไอน า

ประเภทกจการ เงอนไข ประเภท 7.1 กจการสาธารณปโภคและบรการพนฐาน 7.1.1 กจการผลตพลงงานไฟฟา หรอ พลงงานไฟฟา และไอน า 7.1.1.1 กจการผลตพลงงานไฟฟา หรอ พลงงานไฟฟาและไอน าจากขยะ หรอ เชอเพลงจากขยะ (Refused Derived Fuel) 7.1.1.2 กจการผลตพลงงานไฟฟา หรอ พลงงานไฟฟาและไอน าจากพลงงาน หมนเวยน เชน แสงอาทตย ลม ชวมวล กาซชวภาพ เปนตน ยกเวน ขยะ หรอ ชอเพลงจากขยะ 7.1.1.3 กจการผลตพลงงานไฟฟา หรอ พลงงานไฟฟาและไอน าจากพลงงาน อนๆ 7.1.2 กจการผลตน าประปา น าเพออตสาหกรรม หรอไอน า

ตองไดรบความเหนชอบจากหนวยงานของรฐทเกยวของ 1. กรณใชระบบ

Cogeneration 2. กรณใชถานหนตองเปน

ประเภทเทคโนโลยถานหนสะอาด (Clean Coal Technology) เทานน

A1

A2

A4

A4

A3


หนา 53

2. การใหการสนบสนนจากกระทรวงพลงงาน 1) ความชวยเหลอทางเทคนคตางๆ เชน การจดท าแผนทศกยภาพพลงงานหมนเวยน และการประเมน

ศกยภาพชวมวล เปนตน ซงกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานไดน าเทคโนโลยภมสารสนเทศ มาใชในการวคราะหขอมลดานพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน เพอชวยในการจดเกบขอมลปรมาณมากใหเปนระบบ ท าใหงายตอการสบคนขอมล และจดท าแผนทศกยภาพพลงงานหมนเวยน เผยแพรใหแกนกลงทนและผสนใจ ผานชองทางตางๆ เชน Website ของกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน เปนตน

รปท 25 ตวอยางแผนทแสดงทตงโรงไฟฟาพลงงานลมในประเทศไทย ทจดท าโดยกรมพฒนาพลงงานทดแทน และอนรกษพลงงาน [49]

[49] http://www.dede.go.th/dede/images/stories/file/filemap_re/2556/renewableenergy13.png


หนา 54

2) การใหเงนสนบสนนการพฒนาโครงการในรปแบบของเงนชวยเหลอการพฒนาโครงการ (Investment Grant) ซงเปนการสนบสนนเงนลงทนแบบใหเปลา เชน โครงการสงเสรมเทคโนโลยการผลตกาซชวภาพจากมลสตว น าเสย และขยะ โครงการสงเสรมเทคโนโลยการผลตไฟฟาและความรอนจากพลงงานแสงอาทตย เปนตน

3) การใหเงนสนบสนนการพฒนาโครงการในรปแบบของโครงการเงนกดอกเบยต า เชน โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ซงเปนโครงการระหวางรฐบาล โดยกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงานกบธนาคารพาณชยทเขารวมโครงการ โดยสรปสาระส าคญ ดงน

โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน ไดด าเนนการมาตงแตป พ.ศ. 2546 จนถงปจจบน ทงนสาเหตทด าเนนโครงการเนองจากสถาบนการเงนในประเทศไมมนใจในการใหสนเชอทางดานพลงงาน ทงทโครงการอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนจะกอใหเกดผลดตอประเทศทงทางตรงและทางออม เชน การประหยดคาใชจายดานพลงงาน การลดการน าเขาเชอเพลง การลดภาวะเรอนกระจก เปนตน ดงนนกระทรวงพลงงาน โดยกรมพฒนาพลงงานหมนเวยนและอนรกษพลงงานจงไดรบการจดสรรจากเงนกองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน มาเปนทนหมนเวยนในการปลอยผานสถาบนการเงนทเขารวมโครงการ ไปยงผประกอบการทประสงคจะลงทนทางดานการอนรกษพลงงานหรอพลงงานทดแทน ในอตราดอกเบยต า โดยสถาบนการเงนจะตองน าเงนตนทไดรบคนแกกองทนฯ ตามระยะเวลาทก าหนดไมเกน 7 ป โดยมรอบระยะเวลาในการปลอยสนเชอแตละระยะไมเกน 3 ป

ทงน กองทนไดอนมตวงเงนมาใหด าเนนงานอยางตอเนอง รวม 6 ครง 1. โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ระยะท 1 จ านวน 2,000 ลานบาท 2. โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ระยะท 2 จ านวน 2,000 ลานบาท 3. โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ระยะท 3 จ านวน 1,000 ลาน 4. โครงการเงนหมนเวยนเพอสงเสรมการใชพลงงานทดแทน ระยะท 1 จ านวน 1,000 ลานบาท 5. โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ระยะท 3 เพมเตม จ านวน 942.50 ลานบาท 6. โครงการเงนหมนเวยนเพอการอนรกษพลงงาน ระยะท 4 จ านวน 400 ลานบาท


หนา 55

หลกเกณฑและเงอนไข อายเงนก ไมเกน 7 ป (มระยะเวลาปลอดการช าระคนเงนตน (Grace Period)

ไมเกน 12 เดอน) ชองทางปลอยก ผานสถาบนการเงนทเขารวมโครงการโดยตองรบผดชอบเงนทปลอยกทงหมด ผมสทธก 1. อาคารควบคมและโรงงานควบคมตาม พรบ.สงเสรมการอนรกษพลงงาน

พ.ศ. 2535 2. โรงงาน/อาคารทวไป 3. บรษทจดการพลงงาน (ESCO) วงเงนก ไมเกน 50 ลานบาทตอโครงการ อตราดอกเบย ไมเกนรอยละ 4 ตอป (ระหวางสถาบนการเงนกบผก) วตถประสงค 1. กระตน สงเสรม และผลกดนใหเกดการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน 2. สรางความมนใจ และความคนเคยใหกบสถาบนการเงนทเขารวมโครงการในการปลอยสนเชอ

ในโครงการดานพลงงาน

สถาบนการเงนทเขารวมโครงการ รวมทงสน 11 แหง ไดแก ธนาคารกรงเทพ ธนาคารกรงไทย ธนาคารกรงศรอยธยา ธนาคารกสกรไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารซไอเอมบ ไทย ธนาคารไทยพาณชย ธนาคารนครหลวงไทย ธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย ธนาคารสนเอเซย ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย

4) โครงการสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน (ESCO Fund) [50] กรมพฒนา

พลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ไดน าเงนจากกองทนอนรกษพลงงานจ านวน 500 ลานบาท จดตงกองทน ESCO Venture Capital Fund เพอกระตนและสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทนในภาคเอกชน และเพมความเชอมนในการพฒนาโครงการดานอนรกษพลงงาน (EE) และพลงงานทดแทน (RE) ส าหรบผประกอบการ/สถาบนการเงน โดยผบรหารกองทน คอ มลนธพลงงานเพอสงแวดลอม และ มลนธอนรกษพลงงาน โดยมรปแบบการสงเสรมรวมทงสน 6 แบบ ดงน

[50] http://www2.dede.go.th/km_berc/project_03.html


หนา 56

รปแบบการสงเสรมแบบ Equity Investment สรปหลกการทส าคญ ดงน

รปท 26 Equity Investment

รวมลงทนในสดสวน 10-50% ของโครงการแตไมเกน 50 ลานบาท

ไมเปนผถอหนหลก (Major Shareholder)

ระยะเวลาเขารวมลงทนประมาณ 5 - 7 ปหรอจนกวาผประกอบการจะมความพรอมในการซอหนคน

ผลตอบแทนในรปเงนปนผลตามสดสวนการลงทน

การถอนการลงทน - ใหสทธ (Call Option) ผประกอบการซอหนคน แบบ

ทยอยซอ หรอครงเดยว - ใชสทธ (Put Option) เสนอขายผถอหนรายใหม - การเขาตลาดหลกทรพย SET / MAI

ราคาซอขาย (Exit Price) ตามแตจะตกลงกน

รปแบบการสงเสรมแบบ ESCO Venture Capital สรปหลกการทส าคญ ดงน

เขารวมทนกบบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ไมเกนรอยละ 30 ของทนจดทะเบยน หรอไมเกน 50 ลานบาท

ไมเปนผถอหนหลก (Major Shareholder)

ระยะเวลาเขารวมลงทนประมาณ 5 - 7 ปหรอจนกวา ESCO จะมความพรอมในการซอหนคน

ผลตอบแทนในรปเงนปนผลตามสดสวนการลงทน

การถอนการลงทน - ใหสทธ (Call Option) ESCO ซอหนคน แบบทยอยซอ หรอครงเดยว - ใชสทธ (Put Option) เสนอขายผถอหนรายใหม - การเขาตลาดหลกทรพย SET / MAI

ราคาซอขาย (Exit Price) ตามแตจะตกลงกน

รปท 27 ESCO Venture Capital


หนา 57

รปแบบการสงเสรมแบบ Equipment Leasing สรปหลกการทส าคญ ดงน

สนบสนนการเชาซออปกรณประหยดพลงงาน/พลงงานทดแทน

เชาซออปกรณได 100% ของราคาอปกรณนน แตไมเกน 10 ลานบาท

ระยะเวลาผอนช าระคนภายใน 5 ป โดยคดอตราดอกเบยต า 4% ตอป

บรษทจดการพลงงานสามารถใชโครงสรางการเชาซอแบบแบงผลประหยดพลงงาน (Shared Saving)

ยดหลกใหผเชาซอน าผลประหยดพลงงาน(Energy Saving) ทไดมาผอนช าระคน

รปท 28 Equipment Leasing


หนา 58

รปแบบการสงเสรมแบบ Carbon Credit Market สรปหลกการทส าคญ ดงน

แบบท 1 แบบท 2 ส าหรบโครงการทสามารถพฒนาไดโดยล าพง ผบรหารโครงการจะชวยเหลอผระกอบการในการพฒนา PIN / PDD รวมถงหาผซอในอตราคาบรการทต ากวาทองตลาด

ส าหรบโครงการขนาดเลกมาก ผบรหารโครงการ จะเปนตวกลางในการรวบรวมค า ร บ อ น เ ค ร ด ต แ ล ะ น า ไ ป ข า ย ใ ห ก บ ผ ซ อ (Coordinating/ Operating Entity: CME) พฒนาโครงการในลกษณะ PROGRAMMATIC CDM

รปท 29 Carbon Credit Market

รปแบบการสงเสรมแบบ Technical Assistance สรปหลกการทส าคญ ดงน

กองทนใหความชวยเหลอโดยออกคาใชจายในการตรวจสอบการใชพลงงาน (Energy Audit) เปนเงนจ านวน 100,000 บาทตอโครงการ แตหากผประกอบการไมด าเนนการตามมาตรการในการอนรกษพลงงานจะตองจายเงนคนแกกองทน

รปท 30 Technical Assistance


หนา 59

รปแบบการสงเสรมแบบ Credit Guarantee Facility สรปหลกการทส าคญ ดงน

กองทนค าประกนเงนกของผประกอบการ กบ สถาบนการเงนในวงเงนไมเกน 10 ลานบาท

ผประกอบการจายคาธรรมเนยมในอตรา 1.75% ของมลคาค าประกน

ค าประกนเงนกไมเกน 5 ป

รปท 31 Credit Guarantee Facility


หนา 60

3. รปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟา

ภายใตแผนการรบซอไฟฟาจากระบบ Cogeneration ส าหรบรปท 32 แสดงถงแผนผงผผลตไฟฟาเอกชนประเภท SPP และ VSPP โดยเปาหมายปรมาณการรบซอไฟฟาจาก SPP และ VSPP มรายละเอยดดงตารางท 25

รปท 32 แผนผงผผลตไฟฟาเอกชน SPP และ VSPP

ตารางท 25 เปาหมายปรมาณการรบซอไฟฟาจาก SPP และ VSPP [51,52]

Small Power Producer (SPP) ชวงป พ.ศ. เปาหมายปรมาณการรบซอไฟฟาเขาระบบ SPP – Firm - Cogeneration 2538-2557 ก าหนดการรบซอไฟฟาจาก SPP รวมประมาณ 4,000 MW 2557-2562 ก าหนดการรบซอไฟฟาจาก SPP Cogeneration เพมอก 3,500 MW หลงป 2563 ก าหนดการรบซอไฟฟาเพมจาก SPP Cogeneration ประเภท Firm เพมขน 1,350 MW

Very Small Power Producer (VSPP) ป พ.ศ. เปาหมายปรมาณการรบซอไฟฟาเขาระบบ VSPP – Non Firm - Cogeneration

2553 – 2573 ก าหนดการรบซอไฟฟาจาก VSPP 103 MW

[51] http://www.eppo.go.th/power/powerN/PICP/File/(1).pdf [52] สรปแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ พ.ศ. 2555-2573

VSPPปรมาณพลงไฟฟาเสนอขาย < 10 MW

RenewableCogeneration

SPP10 MW <ปรมาณพลงไฟฟาเสนอขาย < 90 MW

Cogeneration Renewable

ผผลตไฟฟาเอกชน (SPP & VSPP)


หนา 61

ส าหรบรปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาในประเทศไทย สรปไดดงรายละเอยดในตารางท 26 และอตราสวนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder) ส าหรบโรงไฟฟา SPP และ VSPP ประเภทพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) ททางคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) เหนชอบในการประชมครงท 2/2552 (ครงท 124) มรายละเอยดดงตารางท 27

ตารางท 26 รปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟาโดยแบงตามประเภทโรงไฟฟา [53]

ประเภทโรงไฟฟา รปแบบการสงเสรมการผลตไฟฟา SPP Renewable - สงเสรมโดยการรบซอประเภทสญญา Firm/Non Firm

- การสนบสนนการลงทนและพฒนาดานพลงงานหมนเวยนใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ยะลา, ปตตาน, นราธวาส โดยก าหนดสวนเพมราคารบซอไฟฟาเพมเตมจากเดม

SPP Cogeneration เชอเพลงพาณชย

- สงเสรมโดยการรบซอประเภทสญญา Firm/Non Firm - เหนควรรบซอไฟฟาจากผผลตไฟฟา SPP Cogeneration ทมการผลตไฟฟา

และไอน าหรอความเยน ณ จดใชงาน โดยไมก าหนดระยะเวลาและปรมาณ - การสงเสรมโดยการรบซอไฟฟาจาก SPP Cogeneration ทใชเชอเพลง

พาณชย ไดแก กาซธรรมชาต, ถานหน และน ามน ซงตองด าเนนการผลตพลงงานอยางมประสทธภาพตามเปาหมายการลดการใชพลงงานปฐมภมของประเทศหรอ Primary Energy Saving (PES) โดยมสดสวนการประหยดเชอเพลงไมนอยกวา 10% ซงถาท าไดนอยกวาจะ “ไมไดรบ” คาการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving : FS) ในอตรา 0.36 บาท/ kWh

VSPP Renewable - กอนหนาป 2558 การสงเสรมโดยการจงใจดานราคา โดยก าหนดสวนเพมราคารบซอไฟฟา (Adder) จากราคารบซอไฟฟา

- การสนบสนนการลงทนและพฒนาดานพลงงานหมนเวยนใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตโดย ก าหนดสวนเพมราคารบซอไฟฟาเพมเตมจากเดม

- ตงแตป 2558 การสงเสรมโดยการใหอตรารบซอไฟฟาแบบ Feed-in-Tariff (FiT) ตลอดอายโครงการ และมการก าหนดอตรารบซอไฟฟาในรปแบบ FiT พเศษ (FiT Premium) เพมเตม

VSPP Cogeneration เชอเพลงพาณชย

- การสงเสรมโดยการรบซอไฟฟาจาก VSPP Cogeneration ทใชเชอเพลงพาณชย ไดแก กาซธรรมชาต, ถานหน และน ามน ซงตองด าเนนการผลตพลงงานอยางมประสทธภาพตามเปาหมายการลดการใชพลงงานปฐมภมของประเทศหรอ Primary Energy Saving (PES) โดยมสดสวนการประหยดเชอเพลงไมนอยกวา 10% ซงถาท าไดต ากวาสดสวนประหยดเชอเพลง การไฟฟาฝายจ าหนายจะเรยกคนเงนรายไดคาพลงงานไฟฟาทการไฟฟาฝายจ าหนายไดช าระใหแกผผลตไฟฟาในรอบปนนๆ ตามผลตางของคา PES แมวาท าไดมากกวา 10% กจะ “ไมไดรบ” คาการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving : FS) แตอยางใด

[53] ระเบยบการรบซอไฟฟา


หนา 62

ตารางท 27 อตราสวนเพมรบซอไฟฟา (Adder) ของโรงไฟฟา SPP และ VSPP ทบงคบใชกอนหนาป 2558 [54]

เชอเพลง สวนเพมฯ

เดม (บาท/kWh)

สวนเพมฯ ใหม (บาท/kWh)

สวนเพมฯ พเศษ* (บาท/skWh)

สวนเพมฯ พเศษ ส าหรบ

3 จว. ชายแดนภาคใต

ระยะ เวลา

สนบสนน (ป)

เหตผล

1. ชวมวล

- ก าลงผลตตดตง <= 1 MW 0.3 0.5 1 1 7 เพมขนเพอสงเสรมโรงไฟฟาระดบชมชน

- ก าลงผลตตดตง > 1 MW 0.3 0.3 1 1 7 2. กาซชวภาพ (จากทกประเภทแหลงผลต)

- ก าลงผลตตดตง <= 1 MW 0.3 0.5 1 1 7 เพมขนเพอสงเสรมโครงการขนาดเลกทมการจดการดานสงแวดลอมในระดบชมชน

- ก าลงผลตตดตง > 1 MW 0.3 0.3 1 1 7 3. ขยะ (ขยะชมชน และขยะอตสาหกรรมทไมใชขยะอนตราย และไมเปนขยะทเปนอนทรยวตถ)

- ระบบหมกหรอหลมฝงกลบ 2.5 2.5 1 1 7

- พลงความรอน (Thermal Process) 2.5 3.5 1 1 7

เพมขนเพราะมตนทนการคดแยกสงกวา

4. พลงงานลม

- ก าลงผลตตดตง <= 50 kW 3.5 4.5 1.5 1.5 10 เพมขนเพอสงเสรมการพฒนาเทคโนโลยในประเทศ

- ก าลงผลตตดตง > 50 kW 3.5 3.5 1.5 1.5 10 5. พลงน าขนาดเลก

- ก าลงผลตตดตง 50 - <200 kW 0.4 0.8 1 1 7 เพมขนเพอสงเสรมการอนรกษ

ปาและตนน าและการพฒนาเทคโนโลยในประเทศ - ก าลงผลตตดตง > 50 kW 0.8 1.5 1 1 7

6. พลงงานแสงอาทตย พลงงานแสงอาทตย 8 8 1.5 1.5 10

หมายเหต: *ส าหรบ VSPP ทผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ในพนททมการผลตไฟฟาจากน ามนดเซล

[54] มตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต ครงท 2/2552 (ครงท 124)


หนา 63

ดานอตรารบซอไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนในแบบ Feed-in Tariff ส าหรบป พ.ศ. 2558 คณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (กพช.) ไดมการพจารณาในการประชมครงท 2/2557 (ครงท 147) [55]

เรองการเหนชอบแนวทางการด าเนนการในชวงเปลยนผานจากแบบ Adder เปน Feed-in Tariff (FiT) โดยใหใชบงคบกบโครงการทผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน (ทไมรวมพลงงานแสงอาทตย) ทไดยนค าขอขายไฟฟาในแบบ Adder แลวมประสงคจะเขารวมโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนภายใต FiT โดยอตรา Feed-in Tariff (FiT) ส าหรบโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนประเภท VSPP แสดงดงตารางท 28

ตารางท 28 อตรา Feed-in Tariff (FiT) ส าหรบโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก (VSPP) [55]

ก าลงการผลต FiT (บาท/ kWh) Tenor

(ป) FiT Premium

FiTF FiTV,2560 FiT(1) โครงการชวภาพ(2)

โครงการพนทชายแดนภาคใต(3)

1) ขยะ (การจดการแบบผสมผสาน) - ก าลงผลตตดตง ≤ 1 MW 3.13 3.21 6.34 20 0.70 0.50 - ก าลงผลตตดตง >1 – 3 MW 2.61 3.21 5.82 20 0.70 0.50 - ก าลงผลตตดตง > 3 MW 2.39 2.69 5.08 20 0.70 0.50

2) ขยะหลมฝงกลบ 5.60 - 5.60 10 - 0.50 3) ชวมวล

- ก าลงผลตตดตง ≤ 1 MW 3.13 2.21 5.34 20 0.50 0.50 - ก าลงผลตตดตง >1 – 3 MW 2.61 2.21 4.82 20 0.40 0.50 - ก าลงผลตตดตง > 3 MW 2.39 1.85 4.24 20 0.30 0.50

4) กาซชวภาพ (น าเสย/ของเสย) 3.76 - 3.76 20 0.50 0.50 5) กาซชวภาพ (พชพลงงาน) 2.79 2.55 5.34 20 0.50 0.50 6) พลงงานน า

- ก าลงผลตตดตง ≤ 200 kW 4.90 - 4.90 20 - 0.50 7) พลงงานลม 6.06 - 6.06 20 - 0.50

หมายเหต (1.) อตรา FiT จะใชส าหรบโครงการทจายไฟฟาเขาระบบภายในป 2560 โดยภายหลงจากป 2560 นน อตรา FiTv จะเพมขน

ตอเนองตามอตราเงนเฟอขนพนฐาน (Core Inflation) ส าหรบประเภทเชอเพลงขยะ (การจดการขยะแบบผสมผสาน), ชวมวล, กาซชวภาพ (พชพลงงาน) เทานน

(2.) โครงการทใชเชอเพลงชวภาพ ไดแก ชวมวล กาซชวภาพ และขยะ ไดรบ FiT Premium ในชวง 8 ปแรก (3.) โครงการในพนทจงหวดยะลา ปตตาน นราธวาส และ 4 อ าเภอในจงหวดสงขลา ไดแก อ.จะนะ, อ.เทพา, อ. สะบายอย

และ อ.นาทว ซงจะไดรบ FiT Premium ตลอดอายโครงการ



หนา 64

ดาน VSPP ประเภท Cogeneration ตองมการด าเนนการผลตพลงงานอยางมประสทธภาพตามเปาหมายการลดการใชพลงงานปฐมภมของประเทศหรอ Primary Energy Saving (PES) โดยมสดสวนการประหยดเชอเพลงไมนอยกวา 10% ซงถาท าไดต ากวาคาดงกลาว การไฟฟาฝายจ าหนายจะเรยกคนเงนรายไดคาพลงงานไฟฟาทการไฟฟาฝายจ าหนายไดช าระใหแกผผลตไฟฟาในรอบปนนๆ ตามผลตางของคาสดสวนการประหยดเชอเพลงในการผลตไฟฟา (PES) ทก าหนดตามระเบยบ คอ 10% กบคาสดสวนการประหยดเชอเพลงทใชในการผลตไฟฟาทค านวณไดจรง ซงกฎเกณฑการตรวจวด VSPP Cogeneration ทใชเชอเพลงพาณชยในประเทศไทยตามระเบยบตรวจวดสามารถค านวณจากสมการดงน [56]

โดยท COGEN Heat Eff. = ประสทธภาพการน าความรอนไปใชประโยชนจากระบบ Cogeneration สดสวนของปรมาณพลงงานความรอน (ไอน า) ทน าไปใชใหเกดประโยชน (รายป) ตอปรมาณความรอนของเชอเพลงทใชทงหมด (โดยคดจากคา ความรอนต า) COGEN Elect. Eff. = ประสทธภาพการผลตไฟฟาจากระบบ Cogeneration สดสวนของปรมาณพลงงานไฟฟาทผลตได (รายป) ตอปรมาณความรอน ของเชอเพลงทใชทงหมด (โดยคดจากคาความรอนต า) Ref. Heat Eff. = ประสทธภาพการน าความรอนไปใชประโยชน อางองของระบบผลต ความรอนแตเพยงอยางเดยว Ref. Elect. Eff. = ประสทธภาพการผลตไฟฟา อางองจากระบบทผลตพลงงานไฟฟาแต เพยงอยางเดยว

[55] มตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต ครงท 2/2557 (ครงท 147) [56] การตรวจวดประสทธภาพกระบวนการผลต Cogeneration ส าหรบ SPP และ VSPP, มนาคม 2550


หนา 65

ทงนก าหนดคาประสทธภาพการผลตไฟฟาและการน าความรอนไปใชประโยชนอางองของ VSPP ตามชนดเชอเพลงทใชผลตไฟฟา ดงน

ชนดเชอเพลง Ref. Elec. Eff Ref. Heat. Eff. กาซธรรมชาต 45 % 85 %

ถานหน 40 % 80 % น ามน 40 % 80 %

โดยสมการขางตนเปนการค านวณปรมาณเชอเพลงทประหยดไดเมอใชระบบ Cogeneration แทนทจะใช แยกโรงไฟฟากบหนวยผลตไอน าจากกน เพอผลตไฟฟาและความรอนทผลผลตเทากน ส าหรบการค านวณคาปรบส าหรบ VSPP ทผลตไฟฟาดวยเชอเพลงพาณชยระบบ Cogeneration สามารถค านวณตามสมการดานลาง

คาปรบ = [(PESทก าหนด - PESจรง)] x รายไดคาพลงงานไฟฟาทซอในรอบปนนๆ

โดยท PESทก าหนด = คา PES เทากบ 10% PESจรง = คา PES ทค านวณไดตามสตรสมการในหนาท 64 ทงน คาปรบทเรยกเกบจาก VSPP ดงกลาว การไฟฟาฝายจ าหนายจะน าไปลดคาไฟฟาใหกบประชาชนผานสตร Ft


หนา 66

4. การก าหนดอตราคาเชอเพลงกาซธรรมชาตในอตรา NG Cogeneration Rate [57]

แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration ตามมตคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาตมมตครงท 5/2552 (ครงท 127) ไดระบถงการก าหนดอตราคาเชอเพลงกาซธรรมชาตในอตรา NG Cogeneration Rate โดยใหกระทรวงพลงงานรบไปเจราจากบ ปตท. อกครงหนงเพอปรบลดคาด าเนนการ (Margin) ในโครงสรางราคากาซธรรมชาตส าหรบผผลตไฟฟาระบบ Cogeneration สอดคลองกบแนวทางปฏบตในตางประเทศทมการก าหนดราคาพเศษ เพอจงใจใหภาคเอกชนด าเนนการจดท าระบบ Cogeneration มากขนดวยตนทนทต าลง สงผลใหการก าหนดราคารบซอไฟฟาลดลง และเปนการชวยลดภาระคาไฟฟาของทกภาคสวนลงได



หนา 67

รปแบบการสงเสรมทางออม

1. การก าหนดคาความตองการพลงงานไฟฟาส าหรบผใชไฟฟา (Demand Charge) [58] ส าหรบการสนบสนนทางออมในรปแบบคาความตองการพลงงานไฟฟา (Demand Charge) มวตถประสงคเพอลดความตองการพลงงานไฟฟาในชวงทมความตองการไฟฟาสงสด (On Peak) และเปนการสนบสนนใหภาคเอกชนมาลงทนโรงไฟฟาซงเปนประโยชนตอกนในทกๆ ฝาย ดงแสดงในรปท 33 โดยมรายละเอยดดงน

1) ประโยชนในมมของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย

เปนการชวยลดตนทนในการจดหาและการผลตไฟฟาในชวง On Peak ท าใหภาระ Peak ลดลง จงไมตองเพมก าลงการผลตไฟฟาในชวง Peak ตลอดจนชวยชะลอการลงทนท าใหไมเกดปญหา ตอชมชน อกทงยงชวยลดปรมาณความรอนทงจากการผลตไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตไดอก ดวย

2) ประโยชนในมมของ VSPP ภาคเอกชน

เปนการชวยใชพลงงานอยางคมคา และไดผลตอบแทนการลงทนทดโดยมความเสยงนอย

3) ประโยชนในมมของผใชงาน

มมผใชงาน หมายถงผใชไฟฟารายยอย รวมถงโรงงานอตสาหกรรมตางๆ เปนการชวยลดภาระคาไฟฟาแกผใชไฟฟา ส าหรบประโยชนของโรงงานอตสาหกรรมหากผประกอบการนนด าเนนการจดท าระบบ CHP เอง กจะท าใหมการยดหยนในการออกแบบกระบวนการผลตส าหรบโรงงานอตสาหกรรม ไมจ าเปนตองหลบชวงการใชไฟฟาสงสด (Peak Operating Hour) สงผลใหการท างานมความยดหยน (Flexible) มากขน อกทงยงมการใชประโยชนจากความรอนเหลอทงไดอกดวย

รปท 33 ประโยชนในการสรางโรงไฟฟา VSPP ในรปแบบ Demand Charge

[58] ท าอยางไรใหไดประโยชนจากอตราคาไฟฟาแบบ TOU

Power &Thermal User Or

VSPP CHP

WIN-WIN


หนา 68

2. การปรบปรงแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2555-2573 (PDP 2010 Rev.3) [59]

หลงเหตการณแผนดนไหวและเกดคลนสนามทางชายฝงทะเลตะวนออกของประเทศญปนเมอวนท 11 มนาคม พ.ศ. 2554 ท าใหเกดปญหาอยางรนแรงตอเตาปฏกรณของโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะไดอจ (Fukushima Daiichi) จงเกดการรวไหลของสารกมมนตรงส เหตการณดงกลาวสงผลตอความเชอมนในการพฒนาโรงไฟฟานวเคลยรในประเทศไทย โดยเมอวนท 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 คณะรฐมนตรมมตเหนชอบการปรบปรงแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2573 (PDP2010 ฉบบปรบปรงครงท 2) ตามมต กพช. เมอวนท 27 เมษายน พ.ศ. 2554 โดยเหนชอบใหปรบเลอนก าหนดการเขาระบบของโครงการโรงไฟฟานวเคลยรออกไป 3 ป จากแผนเดมโครงการโรงไฟฟานวเคลยรโรงแรกซงจะเขาระบบในป พ.ศ. 2563 ใหเลอนออกไปเปนป พ.ศ. 2566 เพอใหมการทบทวนมาตรการความปลอดภยทางนวเคลยร (Nuclear Safety) และการเตรยมพรอมในดานตางๆ สงผลใหมการปรบปรงแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2555-2573 (PDP2010 ฉบบปรบปรงครงท 3) ซงมประเดนส าคญ คอ ใชพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอกเพอทดแทนเชอเพลงฟอสซลตามกรอบแผนการพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก (รอยละ 25 ใน 10 ป) พ.ศ. 2555-2564 (Alternative Energy Development Plan; AEDP 2012-2021) ท าใหจ านวนโรงไฟฟาทใชเชอเพลงฟอสซลบางสวนถกทดแทนดวยโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยน ซงเปนอกชองทางหนงทชวยสงเสรมการผลตไฟฟาดวยพลงงานหมนเวยนในประเทศไทยใหมากขน เพอใหประเทศไทยมก าลงผลตไฟฟาส ารองในระดบทเหมาะสม

ทงน สาระส าคญของแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย ในสวนทเกยวของกบการผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration สรปดงตารางท 29

ตารางท 29 สรปก าลงผลตไฟฟาดวยระบบ Cogeneration ของประเทศไทย

ก าลงการผลตดวยระบบ Cogeneration 6,476 MW

SPP ป 2553-2557 ~ 1,513 MW SPP ป 2557-2562 3,500 MW SPP หลงป 2563 1,350 MW VSPP ป 2553 – 2573 113 MW

[59] สรปแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศ พ.ศ. 2555-2573 (ฉบบปรบปรงครงท 3)


หนา 69

3. การปรบปรงกระบวนการออกใบอนญาต และการควบคมการด าเนนงานของโรงไฟฟา

ในการพฒนาโครงการโรงไฟฟานน ภาครฐไดก าหนดกลไกการควบคมผานการใหใบอนญาตตางๆ รวมถงการตดตามผลการด าเนนงานของโรงไฟฟาอยางใกลชด ซงในชวงหลายปทผานมาภาครฐไดปรบปรงกฎหมาย ระเบยบปฏบต และขนตอนตางๆ มากมาย เพอใหกระบวนการพจารณาอนมตใบอนญาตเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด

ปจจบน คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน อยระหวางพฒนากระบวนการออกใบอนญาตการประกอบกจการพลงงานแบบบรณาการและบรการแบบจดเดยวเบดเสรจ (One Stop Service - OSS) ซงมการจดท าขอตกลงรวมกบหนวยงานอนญาตทเกยวของ และน าระบบ e-Licensing เปนเครองมอเพมประสทธภาพและความสะดวกรวดเรว โดยสรปขอตกลงรวมกบหนวยงานอนญาตทเกยวของ เชน

บนทกขอตกลงความรวมมอระหวางคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานและกระทรวงมหาดไทย เรอง แนวทางและขนตอนการอนญาตปลกสรางอาคารและการอนเพอประกอบกจการพลงงาน ฉบบลงวนท 5 กนยายน 2555

บนทกขอตกลงความรวมมอระหวางคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานและกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบลงวนท 28 ตลาคม 2552 และ ฉบบลงวนท 15 ตลาคม 2557

นอกจากน คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน ยงออกระเบยบและประกาศแนวทางการปฏบต (Code of Practice; CoP) ส าหรบการประกอบกจการผลตไฟฟาทมก าลงการผลตต ากวา 10 MW จ าแนกตามประเภทเชอเพลง เพอปดชองวางการรกษาและสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ปจจบนไดประกาศใชแนวทางการปฏบตส าหรบโรงไฟฟาชวมวลเชอเพลงแขงแลว


หนา 70

กจกรรมท 3: เทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP หรอ Cogeneration) ทมศกยภาพ

ระบบการผลตพลงงานไฟฟาและความรอนรวม CHP (Combined heat and power หรอ Cogeneration) เปนระบบการผลตพลงงานไฟฟา และมการใชประโยชนจากพลงงานความรอนของกระบวนการผลตควบคไปดวยขณะเดยวกน ซงจดเดนของระบบ CHP คอ มประสทธภาพเหนอกวาระบบการผลตไฟฟาและความรอนทแยกกนคอนขางมาก ประสทธภาพโดยรวมของระบบผลตพลงงานไฟฟาและความรอนรวมนนสงไดถง 85% เมอเทยบกบระบบผลตไฟฟาอยางเดยวของการไฟฟาฝายผลต ทมประสทธภาพเพยง 40% เนองจากพลงงานความรอนทเหลอจากการผลตไฟฟาจะถกปลอยทงใหกบบรรยากาศโดยไมไดน าไปใชงาน ซงรปท 34 แสดงถงภาพรวมของเทคโนโลยการผลตไฟฟาโดยแยกตามประเภทเชอเพลง และรปท 35 แสดงถงเทคโนโลยการผลตไฟฟาทใชส าหรบเผาไหมเชอเพลงชวมวลแขงโดยตรง ซงมระบบหลกอย 4 ระบบ คอ การเผาไหมโดยตรง (Direct-Fired), การเผาไหมโดยใชเชอเพลงสองชนดขนไป (Cofiring) แกสซฟเคชน (Gasification) และไพโรไลซส (Pyrolysis)

Remark: เปนเทคโนโลยหมอไอน าแรงดนสง & กงหนไอน า ประเภท Back Pressure จ ากดขนาดท 1.5 MWe/Unit

รปท 34 ภาพรวมเทคโนโลยการผลตไฟฟาโดยแยกตามประเภทเชอเพลงในประเทศไทย


หนา 71

รปท 35 การสรปภาพรวมเทคโนโลย CHP ทใชเชอเพลงชวมวลแขงในประเทศไทย [60]

ส าหรบระบบผลตพลงงานไฟฟาและความรอนรวมทใชงานในปจจบนสามารถแบงออกเปน 4 ระบบหลกๆ ไดแก

1. ระบบหมอไอน าแรงดนสงและกงหนไอน า (High Pressure Boiler and Steam Turbine) 2. ระบบเครองยนตสนดาปภายใน (Gas Engine) 3. ระบบ Gasification & Gas Engine 4. ระบบกงหนกาซ (Gas Turbine)

[60] รายงานฉบบสมบรณโครงการวจยเชงยโยบายเพอสนบสนนการพฒนาและการใชพลงงานหมนเวยนและการเพมประสทธภาพการใชพลงงานในประเทศไทย โดย ส านกงานกองทนสนบสนนงานวจย (สกว.), หนา 4-49


หนา 72

เทคโนโลยหมอไอน าและกงหนไอน า (High Pressure Boiler and Steam Turbine) หมอไอน า (Boiler) เปนระบบเผาไหมโดยตรงซงเปนขบวนการทเกดขนภายใตสภาวะทมอากาศเพยงพอเพอใหเกดการสนดาปอยางสมบรณ และน าความรอนซงเกดขนจากการเผาไหมไปใชประโยชนโดยตรง หรอถายเทใหกบน าใน หมอไอน า เพอเปลยนสถานะเปนไอน าทมความดนและอณหภมสง ไอน าทไดสามารถน าไปใชประโยชนส าหรบการใหความรอนในกระบวนการผลต หรอใชปน กงหนไอน า เพอหมนเครองก าเนดไฟฟา (Generator)

เทคโนโลยการใช หมอไอน า เพอผลตไอน าสงเขา กงหนไอน า เพอผลตไฟฟาเปนเทคโนโลยพนฐานของโรงไฟฟาทวไปทงในประเทศและระดบสากล โดยราคาคากอสรางแปรผกผนตามก าลงการผลต กลาวคอ ยงหมอไอน า มขนาดใหญจะสงผลใหราคาตอเมกะวตตนอยลงเพราะเกดสวนประหยดตอขนาด (Economy of Scale) ซงกระบวนการผลตไฟฟาโดย หมอไอน า และ กงหนไอน า มหลกการท างานในท านองเดยวกบโรงไฟฟาพลงงานความรอนทวไป เรมดวยการสบน าดบซงผานการกรองแลวเขาส หมอไอน า ขณะทเชอเพลงควรจะมขนาด ความชนและคาความรอนใกลเคยงกน จะถกล าเลยงเขาหองเผา (Combustion Chamber) เพอใหเกดความรอนในระดบสงประมาณ 850-1,000oC ความรอนทไดจะท าใหน าใน หมอไอน า มความรอนเพมขน และสงเขาไปยงเครองทวความรอนไอน ายงยวด (Superheater) ไอน าดงกลาวจะกลายสภาพเปนไอน ายงยวด (Superheated Steam) แรงดนสงเพอหมน กงหนไอน า ท าใหเกดกระแสไฟฟาขน โดยทไอน าออกจาก กงหนไอน า จะผานกระบวนการควบแนนใหกลบมาเปนน าและน ามาใชหมนเวยนหลายครง จนสดทายจงถกปรบคณภาพใหอยในเกณฑมาตรฐานซงไมเปนพษตอสงแวดลอมแลวปลอยลงสบอพกน าขนาดใหญ เพอใหระเหยหายไปเองตามธรรมชาต น าทผานกระบวนผลตของโรงไฟฟาจงไมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม โดยรปท 36 แสดงกระบวนการผลตไฟฟาประเภท หมอไอน า และ กงหนไอน า ส าหรบรปท 37 แสดงถงโครงสรางของหมอไอน า (Boiler)

ส าหรบฝนผงซงเกดจากขนตอนการเผาไหมจะผานกระบวนการบ าบด เชน การใชถงกรองอากาศ การใชเครองดกจบฝนแบบไฟฟาสถตแรงสง เปนตน สวนขเถาทไดยงสามารถน าไปใชประโยชนไดอกมากมาย เชน ใชเปนวสดปรบคณภาพดน เปนตน


หนา 73

รปท 36 กระบวนการผลตไฟฟา-Direct Combustion (Boiler & Steam Turbine)

รปท 37 โครงสรางหมอไอน า (Boiler)


หนา 74

หมอไอน า (Boiler) [61]

หมอไอน าเปนอปกรณทเปลยนน าใหเปนไอน า จากนนจายปอนใหกบกงหนไอน าในโรงไฟฟา การไหลของน าและไอน าในหมอไอน าจะเปนวงจร เพอทจะท าใหไดปรมาณไอน าทมความดนและอณหภมตามตองการ การไหลของน าและไอน าอยางตอเนองจะท าใหเกดตวกลางในทอตลอดเวลา ท าใหทอทจดใดจดหนงไมรอนจดจนเกนไป

โครงสรางหองเผาไหมของ หมอไอน า

การจะเลอกใชหมอไอน าแบบใดและระบบการเผาไหมแบบไหนขนกบเงนลงทน ชนดของเชอเพลง และราคาของเชอเพลงเปนหลก โครงสรางหองเผาไหมทใชในประเทศไทย มรายละเอยดดงตอไปน

การเผาไหมแบบเชอเพลงกอง (Stoker) การเผาไหมแบบนเปนการเผาเชอเพลงแขงบนตะกรบ (Grate) โดยจะเคลอนทอยางชาๆ จากขางหนงไปยงอกขางหนงของเตาเผาไหม โดยเชอเพลงจะปอนเขาทางดานบนของตะกรบและจะถกท าใหกระจายสม าเสมอทวตะกรบ โดย Stoker ประเภทตางๆ มรายละเอยดดงตารางท 30

ตารางท 30 ประเภทของ Stoker

Stoker ประเภทตางๆ Fixed Grate Stoker

Fixed grate stoker มโครงสรางตะกรบยดตดอยกบท ตนทนคากอสรางคอนขางถก แตมขอเสย คอ ประสทธภาพต า น าขเถาออกยากและบางครงเชอเพลงคางอยกลางตะกรบ ท าใหประสทธภาพการเผาไหมลดลง โครงสรางนสวนใหญใชในโรงงานน าตาล โรงงานน ามนปาลม และโรงสขาวเชน โรงไฟฟาปทมไรซมลล

Traveling Grate Stoker

Traveling grate stoker โครงสรางของตะกรบจะเคลอนทตลอดเวลา คลายตนตะขาบรถถงเหมาะส าหรบเชอเพลงทมขนาดใกลเคยงกนและมสดสวนขเถามาก เชน แกลบ โรงไฟฟาทใชระบบนมหลายแหง เชน รอยเอดกรน อทองไบโอแมส บวสมหมาย กลฟยะลากรนและโรงงานน าตาลบางแหง อยางไรกตามโครงสรางนไมเหมาะกบการเผาไหมเชอเพลงหลายชนดพรอมกน เพราะเชอเพลงจะถกเผาไหมหมดไมพรอมกน

[61] http://www.boilerthailand.com/


หนา 75

Stoker ประเภทตางๆ Spreader Fired Stoker

Spreader fired stoker โครงสรางนพฒนามาจาก Traveling grate stoker โดยน าเชอเพลงมาบดใหละเอยดและพนเขาเตา มประสทธภาพการเผาไหมสงขนเพราะเชอเพลงสมผสอากาศทวถง แตตนทนคากอสรางสงเชนกน โรงไฟฟาทใชระบบนมใชอยทเดยวคอ บ. เอทไบโอพาวเวอร (พจตร)

Step Grate Stoker

Step grate stoker มโครงสรางคลายกบขนบนได เชอเพลงจะถกผลกลงทละขนท าใหมโอกาสพลกไปมา ประสทธภาพการเผาไหมดขน เหมาะกบการใชเชอเพลงหลายชนด โรงไฟฟาทใชระบบน เชน โรงไฟฟามงเจรญพร และบวใหญไบโอพาวเวอร

Vibrating Grate Stoker

Vibrating grate stoker ตะกรบจะสนเพอใหขเถาไหลลงสะดวก เปนการเพมประสทธภาพการเผาไหม โรงไฟฟาระบบนมใชอย 3 โรงคอ บ.ภเขยวไบโอ-เอนเนอรย บ.ดานชางไบโอ-เอนเนอรย และโรงงานน าตาลขอนแกน ซงทงสามโรงเปนโรงงานน าตาลทงหมด

การเผาแบบเชอเพลงลอยตวเปนของไหล (Fluidized-Bed) การเผาแบบนจะมขอดถาเชอเพลงทเผาไหมเปนเชอเพลงแขง และใชเพอการผลตไอน าเปนการผสมระหวางอากาศและเชอเพลง ท าใหเกดการลอยตวไปในทศทางการไหลของแกส เชอเพลงกบอากาศทผสมกนอยจะมคณสมบตเหมอนของเหลว การเผาไหมจะเกดขนในเบด (Bed) มการถายเทความรอนทสงมากใหแกเตา แตมอณหภมการเผาไหมต า การเผาแบบลกษณะนสามารถใชเชอเพลงไดหลากหลาย และปรมาณแกสเสยทเกดขนลดลง โดยประเภท Fluidized-Bed สามารถแบงออกไดดงตารางท 31


หนา 76

ตารางท 31 ประเภทของ Fluidized Bed

ประเภทของ Fluidized Bed Bubbling Fluidized Bed Boilers

(BFB)

BFB เปนรนแรกของเทคโนโลย Pressurized fluidized bed combustor ใชขนาดเชอเพลง 1 – 10 mm และความเรวลมในเตา 1.2 - 3.7 m /sec ขนาดหมอไอน าโดยทวไป 102-318 ตน/ชม. ขอไดเปรยบ :

- ตอบสนองไวตอการเปลยนแปลงของโหลดใชงาน - ประสทธภาพมากกวา 95% - ใชไดกบเชอเพลงหลากหลายประเภท - มลพษทางอากาศต า

Circulating Fluidized Bed Boiler (CFB)

CFB เปนรนท 2 ของเทคโนโลย Pressurized fluidized bed combustor ใชขนาดเชอเพลง 6 –12 mm. และความเรวลมใน of 3.7 to 9 m/sec. ขนาดหมอไอน าโดยทวไปไดถง 680 ตน/ชม. ขอไดเปรยบ :

- ตอบสนองไวตอการเปลยนแปลงของโหลดใชงาน - ประสทธภาพมากกวา 95% - ใชไดกบเชอเพลงหลากหลายประเภท - มลพษทางอากาศต า

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0378382081900205

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0378382081900205


หนา 77

ความดนไอน าใน หมอไอน า ความดนไอน าใน หมอไอน า แบงออกเปน 3 ระดบ ตามความดนไอน า ดงน ความดนต าไมเกน 20 บาร มตนทนกอสรางต า นยมใชในโรงงานน าตาลและโรงงานสกดน ามนปาลมดบ

สวนใหญเปนระบบผลตพลงงานรวม (Cogeneration) กลาวคอ มการน าไอน าใชในกระบวนการผลต ประสทธภาพเฉพาะการผลตไฟฟาประมาณ 5%

ความดนปานกลางระหวาง 20 – 40 บาร เปนขนาดทโรงไฟฟาสวนใหญนยมใช ประสทธภาพรวมประมาณ 20 - 23%

ความดนสงมากวา 60 บารขนไป เชน โรงไฟฟาเศษไมยะลากรนพาวเวอร และโรงไฟฟาแกลบเอทไบโอพาวเวอร ประสทธภาพรวมประมาณ 25 - 28%

ปจจบนมผผลตบางรายทสามารถผลต หมอไอน า ทความดนไอน าไดสงกวา 90 บาร

กงหนไอน า (Steam Turbine)

เปนการน าไอน าทมความดนและอณหภมสงจากหมอไอน ามาใชใหเกดประโยชน โดยหลกการท างาน คอ ไอน าจากหมอไอน าจะไปขบกงหนไอน าไดก าลงเพลา ซงสามารถน าไปขบเครองก าเนดไฟฟา สวนไอน าทออกจากเครองสามารถน าไปใชในกระบวนการผลตตอไป โครงสรางกงหนไอน าแบงไดดงตารางท 32


หนา 78

ตารางท 32 กงหนไอน า แบบตางๆ

โครงสราง กงหนไอน า

Condensing Steam Turbine

Boiler

Cooling

Tower

Condensing

Steam

Turbine

CondenserFeed water

pump

Fuel

Steam

แบบ Condensing Turbine การท างานเรมจากน าน าดบมาบ าบดใหไดคณภาพตามทก าหนด เพอสงน าทบ าบดแลวเขา หมอไอน า น าทรอนจะเปลยนสถานะกลายเปนไอน า ผานไปยง Condensing turbine เพอใหเกดการหมนและไดกระแสไฟฟา ไอน าทออกจาก กงหนไอน า มความดนต ามากและยงคงมสภาพเปนไอน า ตองท าใหกลบคนเปนน าโดยผานเครองควบแนน (Condenser) และหอระบายความรอน (Cooling tower) และหมนเวยนกลบมาใชตอไป ประสทธภาพของระบบโดยรวมอยระหวาง 15 -20 %

Back pressure Steam Turbine

Boiler

Heat to

Process

Back pressure

Steam Turbine

Feed water

pump

Fuel

Steam

Condensate Return

แบบ Back Pressure Turbine หลกการท างานของระบบนจะแตกตางจากระบบแรกเลกนอย กลาวคอ ไมมเครองควบแนนและหอระบายความรอน และไอน าทออกจากกงหนไอน าจะมความดนสงเพอน าไปใชในกระบวนการผลต ระบบนสามารถควบคมความดนของไอน าทออกมาตามทกระบวนการผลตตองการแตไฟฟาทผลตไดจะนอยลง เทคโนโลยนเหมาะส าหรบโรงงานทตองใชไอน าจ านวนมากในกระบวนการผลต เชน โรงงานผลตน าตาล โรงงานสกดน ามนปาลม เปนตน ประสทธภาพของระบบในภาพรวมมากกวา 50%

Extraction Steam Turbine

Boiler

Cooling

Tower

Extraction

Steam Turbine

CondenserFeed water

pump

Fuel

Steam

Heat to Process

แบบ Extraction Turbine Extraction Turbine จะตางจาก Back Pressure Turbine ตรงทมไอน าบางสวนถกปลอยออกมาในชวงกลางของกงหน ไอน าทปลอยออกมานจะมความดนหลายขนาดใหเลอกตามความเหมาะสมกบจดใดจดหนงของ Process ไอน าทเหลอจะถกปลอยใหขยายตวผานกงหนเพอผลตไฟฟาจนมความดนต าจงออกจากกงหน


หนา 79

ประเภทเชอเพลงทสามารถใชกบเทคโนโลย High Pressure หมอไอน า กงหนไอน า มดงตอไปน ชวมวล (Biomass) ขยะ (MSW) ถานหน (Coal) กาซธรรมชาต (Natural Gas)

กรณศกษาของเทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) จากการด าเนนงานโครงการโรงไฟฟาแกลบ จงหวดนครราชสมา ประเภท High Pressure หมอไอน า & กงหนไอน า Generator (HP&STG) ประสทธภาพ 80-85% พบวา

Output: - มประสทธภาพทสามารถผลตไฟฟาไดประมาณ 15-25% โดยแสดงดงรปท 38

- สามารถผลตพลงงานไอน าไดประมาณ 12-12.5 ตนไอน า/MWe/hr

Loss: 20% จากระบบระบายความรอนและประสทธภาพของอปกรณตางๆ

รปท 38 ประสทธภาพของระบบ CHP ประเภท HP&STG


หนา 80

เทคโนโลยเครองยนตสนดาปภายใน (Gas Engine)

เครองยนตสนดาปภายในทใชกาซชวภาพ (Biogas) มหลกการท างานของเครองยนตมเหมอนกบการท างานของรถยนตทใชน ามนเบนซน ซงตองมการจดระเบดโดยใชหวเทยนโดยการเผาไหมในกระบอกสบของเครองยนตสนดาปภายในทจดศนยกลางอาจมอณหภมสงถง 1,400oC ซงมประสทธภาพการผลตไฟฟาเฉลยอยท 35% ส าหรบองคประกอบของเครองยนตสนดาปภายในแสดงดงรปท 39

รปท 39 สวนประกอบของเครองยนตสนดาปภายใน [62]

ประเภทเชอเพลงทสามารถใชกบเทคโนโลย High Pressure หมอไอน า กงหนไอน า มดงตอไปน

กาซธรรมชาต (Natural Gas) กาซชวภาพ (Biogas)

[62] http://www.clarke-energy.com/2013/chp-cogen-efficiency-biogas/


หนา 81

ส าหรบกรณศกษาของเทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) จากการด าเนนงานโครงการโรงงานแปรรปอาหาร จงหวดกรงเทพมหานครและสระบร ประเภท Gas Engine Generator (GEG) ประสทธภาพ 80-85%

Output: - มประสทธภาพทสามารถผลตไฟฟาได 35-40% โดยแสดงดงรปท 40

- พลงงานความรอนออกมาในรปกาซไอเสย (Exhaust Gas) น าหลอเยนเสอสบ (Jacket Water) โดยกาซไอเสยเมอน าไปผาน Heat Recovery Steam Generator (HRSG) เพอแลกเปลยนความรอนจะสามารถผลตไอน าทอณหภม 164◦C ไดปรมาณประมาณ 0.7 ตนไอน า/MWe/hr ส าหรบน าหลอเยนเสอสบสามารถน าไปแลกเปลยนความรอนผาน Plate Heat Exchanger ซงสามารถผลตน ารอนทอณหภม 80-90◦C ไดปรมาณ 5-6 m3/MWe/hr

รปท 40 ประสทธภาพของระบบ CHP ประเภท GEG

เทคโนโลยแกสซฟเคชน (Gasification)

เทคโนโลยแกสซฟเคชน (Gasification) เปนการควบคมอากาศในหองเผาไหมในปรมาณจ ากดทอณหภมเผาไหมประมาณ 900-1,000oC ท าใหเกดการเผาไหมทไมสมบรณและเกดกาซเชอเพลงสงเคราะห (Producer gas) ทมองคประกอบของกาซคารบอนมอนอกไซด (CO) ไฮโดรเจน (H2) และเกดมเทน (CH4) เลกนอย โดย Producer gas ทเกดขนสามารถน าไปใหความรอนโดยตรงหรอน าไปเปนเชอเพลงส าหรบเครองยนตสนดาปภายในเพอผลตไฟฟา (Gas Engine) แกสซฟเคชนแบงไดหลายประเภท เชน แบบอากาศไหลลง (Down Draft) แบบอากาศไหลขน (Up Draft) แบบฟลอดไดซเบด (Fluidized Bed) ประสทธภาพการผลตไฟฟาของระบบมความหลากหลายอย


หนา 82

ระหวาง 20-30% ขนกบการออกแบบและประสทธภาพของอปกรณทใช รปท 41 แสดงถงระบบแกสซฟเคชนทใชในการผลตไฟฟา

รปท 41 ระบบแกสซฟเคชนทใชในการผลตไฟฟา [63]

การผลตกาซเชอเพลงสงเคราะห (Producer Gas) จากชวมวลโดยวธแกสซฟเคชน (Biomass Gasification) เปนหนงในระบบรวมกบเทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ซงสารชวมวลทเปนของแขงเมอน าไปผานกระบวนการการเผาไหมทไมสมบรณ กจะสามารถผลต Producer Gas ได ซง Producer Gas ดงกลาวจะถกน าไปเปนกาซเชอเพลงใหแกเครองยนตผลตไฟฟา (Gas Engine Generator) ตอไปดงรปท 42

รปท 42 ตวอยางกระบวนการผลตกาซเชอเพลงสงเคราะห (Producer Gas) เพอน าไปเปนกาซเชอเพลงใหแก เครองยนตผลตไฟฟา (Gas Engine Generator) [64]

[63] Ankur Scientific [64] นตยาสารเทคโนโลย โปรโมชน เรองการเลอกใชชวมวลเปนเชอเพลง (biomass as a fuels)


หนา 83

ประเภทเชอเพลงทสามารถใชกบเทคโนโลย Gasification และ Gas Engine มดงตอไปน ชวมวล (Biomass) ขยะ (MSW) ถานหน (Coal)

กรณศกษาของเทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) จากการด าเนนงานโครงการโรงไฟฟาพลงงานชวมวล จงหวดตรง ประเภท Gasification และ Gas engine ซงใชเชอเพลงประเภทชวมวล และเชอเพลงพาณชยทเปนเชอเพลงแขงผานเขาระบบ Gasification ใหเกดกระบวนการเผาไหมทไมสมบรณท าใหเชอเพลงแขงดงกลาวเปลยนรปพลงงานเปนเชอเพลงกาซ (Producer Gas) เพอน าไปแหลงพลงงานเขาสระบบ Gas Engine Generator เพอผลตไฟฟาตอไป

Output: - มประสทธภาพทสามารถผลตไฟฟาไดประมาณ 36% โดยแสดงดงรปท 43

- พลงงานความรอนออกมาในรปกาซไอเสย (Exhaust Gas) น าหลอเยนเสอสบ (Jacket Water) โดยกาซไอเสยเมอน าไปผาน Heat Recovery Steam Generator (HRSG) เพอแลกเปลยนความรอนจะสามารถผลตไอน าทอณหภม 164◦C ไดปรมาณประมาณ 0.7 ตนไอน า/MWe/hr ส าหรบน าหลอเยนเสอสบสามารถน าไปแลกเปลยนความรอนผาน Plate Heat Exchanger ซงสามารถผลตน ารอนทอณหภม 80-90◦C ไดปรมาณ 5-6 m3/MWe/hr

รปท 43 ประสทธภาพของระบบ CHP ประเภท GF&GEG


หนา 84

เทคโนโลยกงหนกาซ (Gas Turbine) [65]

หลกการท างานของระบบกงหนกาซ คอคอมเพรสเซอรจะอดอากาศจากภายนอก และน าเขาสหองเผาไหม เชอเพลงจะถกฉดเขามาผสมกบอากาศและจดระเบด เกดกาซรอนจากการเผาไหมขน ซงจะไปขยายตวผานเครองกงหนกาซ ท าใหกงหนกาซหมน แกนของเครองกงหนกาซจะตอไปขบเครองก าเนดไฟฟาเพอผลตกระแสไฟฟา สวนกาซรอนทปลอยจากกงหนกาซจะมอณหภมประมาณ 450-550oC กาซรอนนสามารถน าไปใชเปนแหลงใหความรอน โดยใชอปกรณเสรมคอ Waste Heat หมอไอน า เพอผลตไอน าทความดนต าๆ หรอน าไปใชในกระบวนการผลตโดยตรง โดยรปท 44 และ 45 แสดงถงระบบผลตพลงงานรวมชนดกงหนกาซและแผนภาพระบบกงหนกาซรวมกบ HRSG

รปท 44 ระบบผลตพลงงานรวมชนดกงหนกาซ [65]

[65] เอกสารเผยแพร ภาคอตสาหกรรม หมวดท 9: ระบบผลตพลงงานรวม (Cogeneration)


หนา 85

รปท 45 แผนภาพระบบกงหนกาซรวมกบ HRSG [66]

กงหนกาซประกอบดวย 5 สวน ไดแก

1. เครองอดอากาศ (Air Compressor) 2. หองเผาไหม (Combustion Chamber) 3. เครองกงหน (Turbine) 4. ชดเพลา และ gearbox 5. Exhaust

ประเภทเชอเพลงทสามารถใชกบเทคโนโลย Gas Turbine คอ กาซธรรมชาต (Natural Gas)

ส าหรบกรณศกษาของเทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) จากการด าเนนงานโครงการโรงงานแปรรปอาหาร จงหวดสระบร ประเภท Gas Turbine Generator (GTG) ประสทธภาพ 80-85%

Output: - มประสทธภาพทสามารถผลตไฟฟาไดประมาณ 26-33% โดยแสดงดงรปท 46

- พลงงานความรอนออกมาในรปกาซไอเสย (Exhaust Gas) เมอน าไปผาน Heat Recovery Steam Generator (HRSG) เพอแลกเปลยนความรอนจะสามารถผลตไอน าทอณหภม 164◦C ไดปรมาณประมาณ 2.3-2.6 ตนไอน า/MWe/hr

Loss: 20% จากระบบระบายความรอนและประสทธภาพของอปกรณตางๆ

[66] http://www.bios-bioenergy.at/en/electricity-from-biomass/steam-turbine.html


หนา 86

รปท 46 ประสทธภาพของระบบ CHP ประเภท GTG


หนา 87

กจกรรมท 4: อปสรรคของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทยส าหรบเชอเพลงชวภาพ

การศกษาดานอปสรรคในการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม CHP ทใชเชอเพลงชวภาพในประเทศไทยเมอมองในดานตางๆ ตามหลกในการวเคราะหปจจยภายนอก ซงเปนการประเมนสภาพแวดลอมทผประกอบการไมสามารถควบคมหรอเปลยนแปลงได ในสถานการณปจจบน โดยทวไปปจจยภายนอกทมความส าคญทตองใหความสนใจม 7 ประการ หรอเรยกวา MC-STEPS ดงรายละเอยดดานลาง

1) ดานการตลาด (Market)

2) ดานสถานการณการแขงขน (Competition)

3) ดานสงคมและสงแวดลอม (Social and Environment)

4) ดานเทคโนโลยและขนาดของระบบ (Technology and Installment Capacity)

5) ดานเศรษฐกจ (Economic)

6) ดานการเมองและกฎหมาย (Political & Legal)

7) ดานการจดหาวตถดบ (Fuel Suppliers)

โดยอปสรรคในดานตางๆ ตามหลก MC-STEPS จะถกน ามาพจารณาเพอหาแนวทางแกไขและสงเสรมใหมการสนบสนนการผลตไฟฟาดวยระบบ CHP ซงมรายละเอยดดงน

ดานการตลาด (Market)

การวเคราะหดานการตลาดเกยวของกบการวเคราะหผซอหรอกลมลกคาเปาหมาย ซงกระบวนการวเคราะหกลมเปาหมาย จะมงเนนทการแบงตลาดออกเปนสวนๆ (Market Segmentation) ใหกลมลกคาเปาหมายทมพฤตกรรม และการตอบสนองตอกระบวนการทางการตลาดทคลายคลงกน อยในกลมเดยวกน แตใหมความแตกตางกนอยางชดเจนในระหวางกลม เพอก าหนดเปาหมาย (Target Market Selection) และการก าหนดต าแหนงของผลตภณฑ (Product Positioning)

โดยทวไปแลวกลมผซอหรอกลมเปาหมายของ VSPP CHP จ าแนกตามรปแบบผลผลตของโรงไฟฟาระบบพลงงานความรอนรวมหรอ CHP แบงออกเปน 2 สวนหลกๆ ไดแก กลมผซอพลงงานไฟฟา และ กลมผซอพลงงานความรอน/ความเยน ซงในการวเคราะหอปสรรคของการสงเสรมใหเกดโรงไฟฟา CHP ในดานการตลาดจงมรายละเอยดดงน


หนา 88

- อปสรรคดานการตลาดในสวนไฟฟา

กลมผซอไฟฟาจาก VSPP CHP จ าแนกไดเปน 2 กลม คอ

1. การไฟฟาสวนภมภาค หรอ การไฟฟานครหลวง ซงจ าแนกปจจยส าคญทตองพจารณา ดงน

ปรมาณการรบซอ แมวาในแผน PDP 2010 ไดเคยมการก าหนดแผนการรบซอ VSPP ระบบ Cogeneration ตามประมาณการการรบซอของการไฟฟาฝายจ าหนาย ชวงป 2553 – 2573 รวมทงสน 113 MW แตจะเหนไดวาแผนการรบซอดงกลาวไมไดสะทอนไวในแผน AEDP ซงมงเนนการสงเสรมการรบซอพลงงานไฟฟาทผลตจากพลงงานหมนเวยนแตละประเภทไวชดเจน แตไมมการระบเปาหมายส าหรบ VSPP CHP ไว

ราคารบซอ : ปจจบนคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน (กกพ.) ไดประกาศหลกเกณฑการซอไฟฟาใหมส าหรบพลงงานหมนเวยนเปนแบบ Feed-in Tariff ซงเปนสญญาระยะยาว ท าใหชวยลดความเสยงดานการตลาดในสวนไฟฟาไดมาก โดยมการแยกประเภทการให Feed-in Tariff เปนแบบคงท และแบบแปรผน ส าหรบกลมพลงงานชวภาพโดยท Feed-in Tariff ส าหรบกลมพลงงานธรรมชาต ไดแก พลงงานน า ลม แสงอาทตย เปนแบบคงทตลอดอายโครงการ ซงถอเปนความเสยงประการหนงในการรบซอระยะยาวเนองจาก ส าหรบกฎระเบยบของ VSPP ทสามารถซอขายไฟฟาไดตลอดเวลา ตามโครงสรางราคาและขนาดพกดท VSPP ไดท าสญญากบการไฟฟาไว จงถอวากฎระเบยบดงกลาวมประโยชนมาก และสามารถลดอปสรรคดานการตลาดในสวนไฟฟาไดด

แตเปนทนาสงเกตวา นโยบายดงกลาวไมมรายละเอยดถงการสนบสนดานราคาส าหรบกลมโรงไฟฟา VSPP CHP โดยเฉพาะกลมทใชเชอเพลงเชงพาณชย เชน กาซธรรมชาต น ามน และถานหน นอกจากนกลม VSPP CHP นมขอก าหนดเรองการวดสดสวนการประหยดเชอเพลง (Primary Energy Saving หรอ PES) ไมนอยกวา 10% หากท าไดนอยกวาจะตองเสยคาปรบ ในขณะทขอก าหนดเรองบทปรบดงกลาวไมบงคบใชส าหรบกลม SPP Cogeneration โดยทสตรการค านวณคา PES ของ SPP และ VSPP เปนสตรเดยวกนนทไดระบไวในกจกรรมท 2 ไดแก


หนา 89

โดยก าหนดคาประสทธภาพผลตไฟฟาและการน าความรอนไปใชประโยชนอางองของ VSPP ตามชนดเชอเพลงทใชผลตไฟฟา ดงน

ชนดเชอเพลง Ref. Elec. Eff Ref. Heat. Eff. กาซธรรมชาต 45 % 85 %

ถานหน 40 % 80 % น ามน 40 % 80 %

ส าหรบคาประสทธภาพผลตไฟฟาและการน าความรอนไปใชประโยชนของ SPP อางองตามชนด

เชอเพลงทผลตไฟฟา ดงน

ชนดเชอเพลง Ref. Elec. Eff Ref. Heat. Eff. กาซธรรมชาต 45.28 % 85 %

ถานหน 40 % 80 %

ดงนน จะเหนไดวา VSPP CHP ตองบรหารโครงการใหไดมาตรฐานทางเทคนคเทยบเทากบ SPP CHP แตกลบไมไดรบการสงเสรมอยางเปนรปธรรมทงในสวนของการผลกดนดานนโยบายและการสนบสนนทางการเงนในรปของคาการประหยดการใชเชอเพลง

SPP CHP VSPP CHP PES 10% ไดรบคาการประหยดการใช เชอเพลง

(Fuel Saving : FS) ในอตรา 0.36 บาทตอกโลวตตชวโมง

ไมไดรบคาการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving : FS)

PES < 10% ไมมบทปรบ แตไมไดรบคาการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving : FS)

มบทปรบ ค านวณจากสมการดงน คาปรบ = [PESทก าหนด – PESจรง] * รายไดคาพลงงานไฟฟาทซอในรอบปนนๆ

2. ผประกอบการทวไป ซงโดยสวนใหญจะเปนโรงงานทอยตดกน หรอ ในบรเวณเดยวกบทตงของ

โครงการ VSPP CHP ซงสวนใหญ การตงราคาขายไฟฟาส าหรบกลมน จะมขอจ ากด เรองการตงราคา คอ ตงไดไมเกนราคาขายทประกาศโดยการไฟฟาสวนภมภาค หรอ การไฟฟานครหลวง และในบางกรณอาจจ าเปนตองมการใหสวนลด (Discount) เพอเปนการสรางแรงจงใจใหผประกอบการเหลานนตดสนใจซอไฟฟาจากโครงการ ในขณะทโครงการจะตองมภาระในการลงทนเพมเตมเรองระบบการจ าหนายเชอมโยงไปยงโรงงานของผซอเหลานนดวย ซงจะท าใหการลงทนในลกษณะสถานผลตพลงงาน (Distributed Generation: DG) เพอกระจายการลงทนไปยงพนททยงคงมปญหาเรองความเสถยรของพลงงานไฟฟามขอจ ากด เพราะความไมคมคาทางเศรษฐศาสตร


หนา 90

- อปสรรคดานการตลาดในสวนความรอน

แมวาการจ าหนายไอน าจะไมมขอจ ากดเรองเพดานราคาดงเชนในกรณของการจ าหนายพลงงานไฟฟาดงกลาวถงขางตน แตการตลาดในสวนความรอน มอปสรรคส าคญในเรองการเขาถงกลมเปาหมาย เพราะโดยทวไปโครงการจะสามารถจ าหนายจายความรอนออกใหกบผซอทอยใกลกบโรงไฟฟาเทานน เพอลดความสญเสยในระบบ (Trasmission Loss) ดงนนจ านวนกลมผซอจงจ ากดเพยงรายเดยว หรอไมกราย จงถอวามความเสยงเพราะสดสวนการซอของผซอรายดงกลาวจะคอนขางสงเมอเทยบกบปรมาณพลงงานความรอนทโรงไฟฟาผลตไดทงหมด ในขณะทปรมาณความตองการมความไมแนนอน เพราะลกคาประเภทโรงงานอตสาหกรรมทมการใชพลงงานความรอนไมคงท ในระดบชวงเวลาตางๆ ทงชวงสน คอ ระหวางชวโมง ระหวางวน อกทงยงขนกบฤดกาลของชวงระหวางปอกดวย ตลอดจนสถานการณตลาดขนทตยภมคอการตลาดของสนคาหรออตสาหกรรมนนๆ มผลโดยตรงตอการเดนเครองและก าลงการผลต ซงเกยวเนองกบการใชปรมาณความรอน โดยความรอนทไมไดใชงานจะถกปลอยทงซงเปนการเสยพลงงานโดยไมไดใชประโยชนอะไร

ดานสถานการณการแขงขน (Competition)

ในการวเคราะหคแขงขนนนจ าเปนตองค านงถงคแขงทางตรง ซงไดแกกจการทน าเสนอบรการประเภทเดยวกน และคแขงทางออม ซงไดแกบรการหรอสนคาทดแทนในรปแบบตางๆ โดยในกลมของคแขงทางตรงจะตองวเคราะหถง จ านวนของคแขง ขนาดของคแขง ตลอดจนความรนแรงของสถานการณการแขงขนในปจจบน ขอมลดงกลาวจะตองน าไปเชอมโยงกบการก าหนดกจกรรมทางการตลาด เพอใหกจการสามารถแขงขนไดอยางมประสทธภาพ และปรบตวใหทนตอเหตการณและการเปลยนแปลงของคแขงไดตลอดเวลา

ในการวเคราะหสถานะการแขงขน จงแยกพจารณาตามผลผลตหลกของโครงการ ดงน

กลมคแขงทผลตและจ าหนายไฟฟา ประกอบดวย IPP SPP ซงทงสองกลม มความไดเปรยบทางการแขงขน (Competitive Advantage) ในเรองตนทนการผลตทเกดจากการประหยดตอขนาด (Economy of Scale) ในการลดตนทนการผลตตอหนวยมากกวา VSPP

กลมคแขงทผลตความรอน หรอ ไอน า คอ SPP ทตงอยในบรเวณใกลเคยง ซงเปนกลมทนอกจากจะไดเปรยบในเรองของการประหยดตอขนาดแลว ยงไดเปรยบในเรองของนโยบายราคาในสวนของคาการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving : FS) ในอตรา 0.36 บาทตอกโลวตตชวโมง ดงกลาวถงขางตน

ทงน ในสวนของการวเคราะหความรนแรงของสภาพการแขงขนระหวางผผลตไฟฟา จ าเปนตองค านงถงเรองการแยงชงทตงโครงการดวย เพราะทตงโครงการทเหมาะสมจะมผลตอการเขาถงแหลงเชอเพลง การเขาถงกลมลกคา และการจ าหนายไฟฟาเขาระบบของการไฟฟาฝายจ าหนาย ซงเกยวเนองกบขอจ ากดของสายสง ปรมาณการใชไฟฟา (Load) ของผใชไฟฟาในสายสง (Feeder) หรอสถานไฟฟายอย (Sub station) ในเขตพนทนนดวย


หนา 91

นอกจากน ปจจยส าคญทมผลตอการขยายตลาด VSPP CHP ยงเกยวเนองกบประสทธภาพการใชพลงงานความรอนของกลมผซอ กลาวคอ ถาการใชพลงงานเดมมประสทธภาพต า สงผลใหการสงเสรม VSPP CHP ท าไดงายกวา

ดานสงคมและสงแวดลอม (Social and Environment)

ในการวเคราะหดานสงคมและสงแวดลอม โครงการควรตองเขาใจในกฎระเบยบตางๆ คานยม และความสนใจของกลมผเกยวของในการด าเนนธรกจดวย เพราะปจจยดงกลาวจะก าหนดรปแบบการด าเนนโครงการและความสมพนธระหวางโครงการ และผเกยวของ แมวาปจจบนประเทศไทยมกระบวนการจดการ กฎระเบยบราชการ ตลอดจนกฎกระทรวงทเขมงวด ตลอดจนมกระบวนการตรวจสอบโดยประชาชนอยางเขมงวดอยแลว อกทงความสามารถของเทคโนโลยปจจบนซงถามการบรหารจดการอยางถกตอง แตปรากฏการณทเกดขนในสงคม คอ ทศนคตดานลบของสงคมทมตอโรงไฟฟา และกระแสการตอตานโรงไฟฟาทวความรนแรงมากขนในเกอบทกพนท จนน าไปสขอขดแยงในทองถนระหวางชมชนกบผพฒนาโครงการ จนท าใหการพฒนาโครงการ VSPP หลายโครงการหยดชะงก หรอรนแรงถงขนยกเลกโครงการไปในทสด ทงๆ ทในความเปนจรงการเกดขนของโรงไฟฟาในเขตพนทดงกลาวจะมสวนชวยยกระดบความเปนอยของประชาชนในพนท เสรมสรางความพรอมดานระบบสาธารณปโภค และเปนสวนสงเสรมใหเกดการกระจายการลงทนไปยงพนทหางไกลมากขนกตาม

ดานเทคโนโลยและขนาดของระบบ (Technology and Capacity)

ในการวเคราะหดานเทคโนโลย จะครอบคลมถง เทคโนโลยทมในปจจบน และแนวโนมการเปลยนแปลงในอนาคตของเทคโนโลยทมบทบาทตอรปแบบการผลตของโรงไฟฟา ซงโดยทวไปแลวเทคโนโลยททนสมยจะชวยลดขนตอน ระยะเวลา และขอผดพลาดตางๆ ซงยอมหมายถงประสทธภาพทเพมขน และตนทนการผลตตอหนวยทลดลง

ส าหรบดานเทคโนโลยและขนาดของระบบถอเปนหวใจส าคญมากอกดานหนงเนองจากถาเกดความผดพลาดจะมผลกระทบกบสวนอนๆ เปนอยางมาก ดานการคดเลอกเทคโนโลยและก าหนดขนาดของระบบตองอาศยความแมนย าทางวศวกรรม โดยเฉพาะอยางยงส าหรบการพฒนา VSPP CHP ภายในโรงงานเดม เพอลดตนทนพลงงานของโรงงานในภาพรวม งานดานตางๆ ไดแก Detailed Energy Audit, Process and Energy Data Analysis, Design and Engineering ซงขอมลทส าคญดงกลาวจะสามารถก าหนดความถกตองแมนย าในการคดเลอกเทคโนโลยและการคดเลอกขนาดของระบบได โดยถอวาในสวนทกลาวมาขางตนเปนอปสรรคและความเสยงทสามารถควบคมไดถามการด าเนนงานทรอบคอบและรดกม แตขอจ ากดทพบคอ ความพรอมดานอปกรณและบคลากรทมทกษะความช านาญในการตรวจวด และออกแบบระบบ

แมวาปจจบนเทคโนโลยดานการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนหรอการผลตไฟฟาโดยระบบโคเจนเนอเรชนขนาดเลกจะมการพฒนาอยางมากในกลมประเทศแถบยโรปแลวกตาม แตตลาด VSPP-CHP ใน


หนา 92

ประเทศไทยยงมขนาดคอนขางเลก ตลอดจนมจ านวนโครงการเกดขนในแตละปนอยมาก ผผลตและผขายเทคโนโลยตางๆ ซงสวนใหญมาจากตางประเทศ เขามาใหความสนใจไมมากนก ท าใหผพฒนาโครงการมทางเลอกในการจดซอจดหานอยลงตาม รวมถงการแขงขนดานราคากนอยลงไปดวย อกทงปญหาทส าคญ ค อคณภาพการบรการหลงการขาย และราคาอะไหลเครองจกร (Spare Parts) ทมราคาสง ตลอดจนการแขงขนในการใหบรการยงคงมนอยรายเชนกน

อยางไรกด การสงเสรมการพฒนา District Heating (DH) ในประเทศไทย อาจแกไขอปสรรคทไดกลาวไปขางตนได เนองจากถามการรวมกลมเปนระบบ DH เพอเพมอ านาจการตอรอง (Bargaining Power) กบผขายเทคโนโลยเพมมากขน

ดงนน ในภาพรวมจงกลาวไดวา อปสรรคทส าคญของการพฒนาโครงการ VSPP-CHP คอ ตนทนดานเทคโนโลยการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนซงเปนตนทนทสงมาก และมขอเสยเปรยบทางการแขงขน (Competitie Disadvantage) เมอเทยบกบ SPP CHP ในเรองการประหยดตอขนาด (Economy of Scale) โดยทภาครฐไมมนโยบายการสนบสนนดานราคารบซอหรอการลดตนทนทางการเงนส าหรบกลม VSPP CHP โดยเฉพาะ ท าใหในภาพรวมจะพบวาผลตอบแทนทางเศรษฐกจของโครงการจะคอนขางต า ตลอดจนมระยะเวลาคนทนนาน

ดานเศรษฐกจ (Economic)

สภาพการเตบโตทางเศรษฐกจเปนปจจยมหภาคทเปนเสมอนดชนทชถงการตดสนใจลงทนพฒนาโครงการ VSPP CHP ดวย ซงแยกวเคราะหกลมผพฒนาโครงการ VSPP CHP เปน 2 กลม คอ กลมทพฒนาโครงการเพอใชภายในสถานประกอบการเดม และกลมทพฒนาโครงการเชงพาณชยเพอจ าหนายไฟฟาและความรอน หรอ ไอน า เนองจากรปแบบการตดสนใจลงทนเพอพฒนาโครงการจะมความแตกตางกนตามความจ าเปนและมมมองตอแนวโนมการเปลยนแปลงของพลงงาน

ในสถานการณเศรษฐกจทอยในชวงขาขน และ แนวโนมตนทนพลงงานปรบตวเพมสงขนอยางตอเนองในชวงทผานมา จะเหนไดชดวา รปแบบการตดสนใจลงทนของผพฒนาโครงการทงสองกลมแปรผนตรงกบสถานการณ กลาวคอ มการลงทนเพมขนอยางมนยส าคญ

อยางไรกดในสถานการณเศรษฐกจทอยในชวงขาลง และ แนวโนมตนทนพลงงานปรบตวเพมสงขนอยางตอเนอง จะเหนไดชดวา กลมทพฒนาโครงการเพอใชภายในสถานประกอบการเดม ยงคงพฒนาโครงการ VSPP CHP เพราะในขณะทศกยภาพในการสรางยอดขายถกจ ากดลงโดยการหดตวของภาวะเศรษฐกจซงเปนปจจยภายนอก แนวทางทจะรกษาก าไรสทธใหไดในระดบเดม จ าเปนตองมงเนนทการลดตนทนพลงงานลง ซงการพฒนาโครงการ VSPP CHP จะเปนมาตรการส าคญ ในขณะทกลมผพฒนาโครงการ VSPP CHP เชงพาณชย อาจพจารณาชะลอการลงทน ตามแนวโนมการชะลอตวของก าลงซอ


หนา 93

อยางไรกด ปจจยส าคญทมผลตอการผลกดนใหเกดการลงทนในโครงการ VSPP CHP คอ การสนบสนนทางการเงนจากภาครฐ และธนาคารพาณชย ซงมประเดนทจะกลาวถง โดยสงเขป ดงน

- การสนบสนนทางการเงนจากภาครฐ แมวาภาครฐจะมนโยบายตางๆ มากมาย ส าหรบการสงเสรมโครงการผลตไฟฟาของผผลตไฟฟาขนาดเลกมากกตาม แตเหนไดชดเจนวา โครงการเหลานน เชน การใหสวนเพมคาไฟฟา (Adder) สนบสนนการพฒนาดานพลงงานทดแทน เปนส าคญ ไมไดมงเนนทการพฒนาโครงการโรงไฟฟา VSPP CHP อกทงสทธประโยชนทางภาษตางๆ ในกรณทเปนการลงทนในโครงการ CHP เพอการผลตพลงงานใชภายในสถานประกอบการเดม กไดรบสทธประโยชนทางภาษทนอยกวาอกดวย

- ในการจดหาแหลงเงนทนจากธนาคารพาณชยนน เหนไดชดเจนวากลมผพฒนาโครงการ VSPP CHP ประสบปญหาในการจดหาเงนทนจากธนาคารพาณชยมาก โดยมสดสวนโครงการทไดรบการอนมตสนเชอนอยกวาโครงการของ SPP CHP อยางมนยส าคญ ในขณะทตองแบกรบตนทนทางการเงนทงดอกเบยและคาธรรมเนยมทแพงกวาโครงการของ SPP CHP เนองจากธนาคารพาณชยโดยสวนใหญประเมนวาความเสยงของโครงการ VSPP CHP มความเสยงมากกวาทงในเรองของความนาเชอถอของกลมผพฒนาโครงการ ในเรองของความพรอมดานเงนทน ประสบการณในการพฒนาโครงการ และความนาเชอถอของโครงการ ในเรองของการเลอกเทคโนโลยทเหมาะสมและการควบคมดแลการด าเนนงานของโรงไฟฟา

ดานการเมองและกฎหมาย (Political and Legal)

ในการวเคราะหเรองการเมองและกฎหมาย จะครอบคลมถง กฎหมาย นโยบายของรฐบาล และระเบยบตางๆ ทเกยวของในการพฒนาโครงการ ทงทางตรงและทางออม ซงเปนประเดนทส าคญ เพราะสงดงกลาวเปนทมาของทงโอกาส และอปสรรคทส าคญในการด าเนนธรกจ ซงในการพฒนาโครงการโรงไฟฟานน ภาครฐไดก าหนดกลไกการควบคมผานการใหใบอนญาตตางๆ รวมถงการตดตามผลการด าเนนงานของโรงไฟฟาอยางใกลชด โดยในชวงหลายปทผานมาภาครฐไดปรบปรงกฎหมาย ระเบยบปฏบต และขนตอนตางๆ มากมาย

เมอพจารณาในมมมองของภาครฐกจะเปนทชดเจนวาวตถประสงคหลกของในการด าเนนการดงกลาวเพอเพมความรดกมในการออกใบอนญาต แตถาเปนในมมมองของภาคเอกชนอาจจะเหนวากลไกดงกลาวเปนอปสรรคทส าคญในการพฒนาโครงการ แตไมวากลไกนจะถกสรางขนมาดวยเหตผลอะไรกตาม แตนบเปน “ตนทน” แกผพฒนาโครงการ ไมวาจะอยในรปของเงนทอง เวลา หรอทรพยากรอนๆ ทตองใชเพอใหไดมาซงใบอนญาตนน

แมวาตนทนทางการเงนของใบอนญาตเหลาน จะดเลกนอย แตในความเปนจรง ความซบซอนของขนตอนการขอใบอนญาตตงแตชวงเรมด าเนนโครงการและการตออายใบอนญาตตางๆ จะสงผลกระทบโดยตรงตอการโครงการ โดยเฉพาะอยางยงการทภาคประชาชนมความเขมแขงมากขน ท าใหบทบาทในการสอดสองความครบถวน ถกตองในการด าเนนงานของโรงไฟฟาตามกฎหมายทเกยวของมความชดเจนมากขนอยางมนยส าคญ


หนา 94

ในชวงป 2557 ทผานมา รฐบาลไดผลกดนนโยบายตางๆ ในการแกไขปญหาพลงงาน ควบคกบการปรบมาตรการสงเสรมการลงทน และการอนมตใบอนญาตตางๆ เพอเรงรดใหเกดการลงทน และการแกไขปญหาใหแลวเสรจในกรอบเวลาทก าหนด ซงภายใตชวงเวลาของการเปลยนผานน การเขาใจพลวตรของปจจยทเกยวของจงเปนสงส าคญของการบรหารโครงการ เพอใหผพฒนาโครงการสามารถวางแผนในการขอใบอนญาตทเกยวของในชวงเวลาทเหมาะสม รวมถงตองปฏบตตามระเบยบทเกยวของอยางเครงครด โดยสรปประเดนทางกฏหมายทอยในชวงเปลยนผานและมความส าคญตอการพฒนาโครงการดานพลงงาน โดยสงเขปดงน

กฎหมายผงเมองและขอก าหนดการใชประโยชนในทดน สบเนองจากการทกรมโยธาธการและผงเมอง ไดก าหนดนโยบายปฏรปผงเมองทวประเทศ จะพบวาหลายพนทยงมขอจ ากดในการใชประโยชนจากทดนเพอการพฒนาโครงการโรงไฟฟา

บทบาทของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน ในการอนญาตกอสรางและประกอบกจการโรงงาน ซงในชวงหลายปทผานมาจะเหนไดวากระบวนการอนมตใบอนญาตกอสรางและใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน มความคาบเกยวระหวางอ านาจหนาทของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน และกระทรวงทรบผดชอบเรองดงกลาวโดยตรง คอ กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงอตสาหกรรมตามล าดบ ซงท าใหกระบวนการขออนมตใบอนญาตดงกลาวมความสบสนในทางปฏบต มขนตอนการพจารณาทซ าซอน และไมสามารถตรวจสอบสถานะการพจารณาค าขอได

อยางไรกด รฐบาลไดพยายามแกไขปญหาดงกลาว โดยการขยายของเขตอ านาจของคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานใหเปนไปตามแนวทางทระบไวในพระราชบญญตการประกอบกจการพลงงาน พ.ศ. 2550 ซงสรปสาระส าคญ ดงน

1) การอนญาตกอสราง : อางองแนวปฏบตตามบนทกขอตกลงความรวมมอระหวางคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานและกระทรวงมหาดไทย เรอง แนวทางและขนตอนการอนญาตปลกสรางอาคารและการอนเพอประกอบกจการพลงงาน ฉบบลงวนท 5 กนยายน 2555 โดยก าหนดหลกการทส าคญ ดงน

- คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน เปนผอนมต ใบอนญาตกอสรางทกประเภทอาคาร ส าหรบโรงไฟฟาทก าลงการผลตตดตงเกนกวา 150 MW หรอ มวตถประสงคเพอการจ าหนาย และในกรณของโรงไฟฟาทมวตถประสงคเพอการจ าหนายและใชเอง คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน จะพจารณาอนญาตส าหรบอาคารทอยภายใตนยามของ “อาคารประกอบกจการพลงงาน” ตามทระบในขอตกลงรวมฯ

- หนวยงาน องคการบรหารสวนต าบล กระทรวงมหาดไทย เปนผอนมตส าหรบอาคารอนทไมใช “อาคารประกอบกจการพลงงาน” ในกรณของโรงไฟฟาทมวตถประสงคเพอการจ าหนายและใชเอง และอนญาตกอสรางอาคารทกประเภท ส าหรบโรงไฟฟาทมวตถประสงคเพอใชภายในการผลตเทานน

2) การอนญาตประกอบกจการโรงงาน อางองแนวปฏบตตามบนทกขอตกลงความรวมมอระหวางคณะกรรมการก ากบกจการพลงงานและกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบลงวนท 28 ตลาคม 2552 และ ฉบบลงวนท 15 ตลาคม 2557 โดยก าหนดหลกการทส าคญ ดงน


หนา 95

- คณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน เปนผอนมตใบอนญาตประกอบกจการ โรงงานล าดบท 88 (โรงงานผลตไฟฟา) ส าหรบโรงไฟฟาทมวตถประสงคเพอการจ าหนาย และ โรงไฟฟาทมวตถประสงคเพอการจ าหนายและใชเอง

- ส านกงานอตสาหกรรมจงหวด กระทรวงอตสาหกรรม เปนผอนมตใบอนญาตประกอบกจการส าหรบโรงงานล าดบอน ซงหมายถง โรงงานประเภทหรอชนดของโรงงานทมการผลตพลงงานไฟฟาเพอใชในกระบวนการประกอบกจการโรงงานของตนเองและมไดมการจ าหนาย โดยมหลกการด าเนนการดงน

• กรณท “ไมม” รายการเครองจกรเพอผลตไฟฟาอยแตเดม – พจารณาประกอบกจการโรงงานและขยายโรงงาน โดยไมระบประเภทหรอชนดในล าดบท 88

• กรณท “ม” รายการเครองจกรเพอผลตไฟฟาอยแตเดม และ มความประสงคทจะขอเพมล าดบท 88 ในใบอนญาตฉบบเดม – พจารณา เพมประเภทหรอล าดบการผลตพลงงานไฟฟา (ล าดบท 88) ในใบอนญาตฉบบเดม

- โดยในการมค าสงอนญาตโรงงานล าดบอนทผลตไฟฟาเพอใชเอง ทมการเผาไหมเชอเพลง กระทรวงอตสาหกรรม จะก าหนดเงอนไขประกอบการอนญาตทตองปฏบตเปนพเศษเพมเตมดานสงแวดลอมและความปลอดภยวาตองควบคมคาการระบายสารมลพษทางอากาศจากปลองใหอยในระดบเทยบเทามาตรฐานโรงไฟฟาหรอตามความเหมาะสม

แมวาในระดบนโยบาย (Policy) จะมการปรบปรงเพอใหการพจารณาออกใบอนญาตขางตน รวมศนยอยทคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน แตในทางปฏบต (Process & Procedure) จะพบวา มความทบซอนระหวางการด าเนนการของหนวยงานตนกระทรวงทเกยวของเดม และคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน อยมาก ซงสรางความสบสนแกผพฒนาโครงการ และยากตอการตดตามสถานการณพจารณาใบอนญาตได

ดานการจดหาวตถดบ (Fuel Supply)

ในการวเคราะหปจจยดานการจดหาวตถดบ จะครอบคลมถง การจดหาเชอเพลงเพอใหไดปรมาณ ราคา และคณภาพตามทก าหนด ซงทง 3 ปจจย เปนองคประกอบทมความส าคญอยางยงตอความเสถยรของการเดนระบบการผลตของโรงไฟฟา และสงผลกระทบตออตราผลตอบแทนทางการเงนแกผพฒนาโครงการดวย

ในกลมของพลงงานทางเลอก โดยเฉพาะพลงงานชวมวลทไดจากการน าเศษทเหลอจากวสดการเกษตร เชน เศษไมยางพารา แกลบ กะลาปาลม มาใชแปรรปเปนพลงงานนน ซงปรมาณเศษวสดดงกลาว แปรผนตรงกบปรมาณสนคาเกษตรในพนท ซงปญหาทพบไดชดเจนในชวงหลายปทผานมา คอ การขาดนโยบายโซนนงในภาคเกษตรทเชอมโยงกบแผนพฒนาพลงงานทดแทนของประเทศ และการขาดฐานขอมลปรมาณผลผลตในภาคเกษตรทครบถวน และทนสมย ท าใหผพฒนาโครงการไมสามารถประเมนศกยภาพของชวมวลในพนททจะไปลงทนพฒนาโครงการได นอกจากน ปญหาส าคญยงเกยวเนองกบพฤตกรรมของเกษตรกร ผผลตสนคาเกษตร


หนา 96

เหลานน ทจะปรบเปลยนการปลกพชไปตามแนวโนมราคาสนคาเกษตร ท าใหปรมาณสนคาเกษตรในพนทมความผนผวนเพมขนไปจากความผนผวนตามฤดกาลอยแลว และการซอวตถดบทเปนสนคาเกษตรจากเกษตรกร จ าเปนตองใชเงนสดเทานน ไมสามารถใชเครดตได ดงนนผพฒนาโครงการจงตองมเงนทนหมนเวยนทสงมากในการกกตนวตถดบเพอลดความเสยงเรองปรมาณและราคาทจะผนผวนในแตละฤดกาล และตองมความสมพนธกบเกษตรกรในทองถนในการจดซอวตถดบใหไดปรมาณ ราคา และคณภาพทเหมาะสม

ส าหรบกลมของพลงงานขยะนน แมวามแนวโนมทจะเปนไปไดด ตามนโยบายการจดการขยะมลฝอยของประเทศไทย แตมขอสงเกตวา การพฒนาโครงการผลตพลงงานจากขยะ มกจะตองตงอยในพนททเปนแหลงก าจดมลฝอย ทหางไกลจากผประกอบการทใชพลงงานความรอน ดงนนการผลตพลงงานจากขยะ จงมงเนนทการผลตไฟฟามากกวาการผลตความรอน

ในกลมของโรงไฟฟาทใชเชอเพลงประเภทกาซธรรมชาต จะพบวานโยบายการก าหนดราคาขายโดยบรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) ซงแมวาจะมการก าหนดราคาขายกาซธรรมชาต ในอตราผซอประเภท Cogeneration เพอการผลตไฟฟา ในอตราทต ากวาราคาขายใหกบผประกอบการอตสาหกรรมทวไป แตพบวา อตราราคาขายทใหกบกลมผผลตไฟฟา IPP, SPP, Cogeneration ต ากวา VSPP เนองจากประมาณซอทมสงกวาอยางมนยส าคญ ท าใหไดรบอตราขายทมสวนลดทางการคา (Discount Rate) ท าให VSPP CHP ตองแบกรบภาระตนทนเชอเพลงทสงกวา ทงๆ ทหากพจารณาถงนโยบายของรฐในภาพรวมทรเรมใหมการก าหนดอตราคากาซธรรมชาตส าหรบผซอประเภท Cogeneration เพอการผลตไฟฟานน มงเนนถงประสทธภาพการผลตพลงงานเปนส าคญ ซงในเมอ SPP และ VSPP ตางกถกตรวจวดดวยสดสวนการประหยดเชอเพลง (Primary Energy Saving หรอ PES) ดวยเกณฑเดยวกน โดยหลกการแลว VSPP CHP กควรมสทธไดรบอตราคากาซธรรมชาตส าหรบผซอประเภท Cogeneration อตราเดยวกบ IPP หรอ SPP เชนกน


หนา 97

กจกรรมท 5: โครงสรางตนทนของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

ในการจดท าโครงสรางตนทนของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทยครงน มวตถประสงคในการจดท าเพอน าเสนอและเพอใหสะทอนถงตนทนของระบบผลตไฟฟาพลงงานความรอนรวมทแทจรง โดยขอมลดงกลาวนนสามารถน าไปประกอบการพจารณาการใหมาตรการสนบสนนเพอใหเกดแรงจงใจในจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก เนองจากการผลตไฟฟาจากระบบดงกลาวมสวนชวยใหประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภมโดยรวมของประเทศสงขน โดยโครงสรางตนทนของระบบผลตไฟฟา VSPP-CHP มรายละเอยดแบงเปน 4 สวนหลก ดงน

1. โครงสรางตนทนระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP Cost Structure) ซงประกอบดวย

ตนทนในชวงพฒนาโครงการ หรอ Development Phase ของโครงการ CHP ซงเปนตนทนในสวนการจดท าการศกษาความเปนไปไดของโครงการฯ (Feasibility Study) และตนทนในสวนการด าเนนการขออนญาตตางๆ (Permission)

ตนทนในชวง Implement Phase (หรอ Construction Phase) เปนตนทนในสวนของการจดซออปกรณหลกตางๆ (Major Equipment Cost) รวมถงการจดซอจดจางระบบสนบสนนตางๆ ของโครงการ ไดแก Balance of Plant Cost, System Integration Service, Financial Cost และอนๆ

ตนทนในชวง Operation Phase เปนตนทนในสวนของเชอเพลงเปนหลก (Fuel Cost) รวมถงคาใชจายทางดานการด าเนนโครงการ (Operation Expenses) เชน คาจางพนกงานฯ และคาใชจายส าหรบการบ ารงรกษาระบบฯ (Maintenance Cost)

2. ประสทธภาพของระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Power Plant Efficiency) ประกอบดวย

ชวโมงการท างานของโครงการฯ (Plant Availability) น าเสนอเปนรอยละของชวโมงการท างานสงสดท 8,760 ชม. (365 วนตอป, 24 ชม. ตอวน)

ปรมาณการใชพลงงานความรอนทผลตจากโครงการฯ (Load Factor) โดยสมมตฐานทด าเนนการศกษาส าหรบเทคโนโลย High Pressure Boiler Steam Turbine ทใชเชอเพลง ชวมวล (Biomass) ใชคา Load Factor ท 60% ในการค านวณ ส าหรบเทคโนโลย Gas Engine Generator ทใชเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas) ใชคา Load Factor ท 50%

Plant Factor คาตวประกอบโรงไฟฟา


หนา 98

ประสทธภาพทางไฟฟาของระบบฯ (Electricity Efficiency)

ประสทธภาพทางความรอนของระบบฯ (Thermal Efficiency)

ประสทธภาพโดยรวมของระบบฯ (Cogeneration Efficiency)

3. สมมตฐานทางการเงน (Financial Assumption)

อตราสวนหนสนตอสวนของผถอหน (D/E ratio) แสดงใหเหนถงเงนลงทนของโครงการมาจากสดสวนการกยม หรอจากทนของเจาของโครงการเอง

ดอกเบยโครงการ (Interest Expense)

ระยะเวลาปลอดการช าระเงนตน (Grace Period)

ระยะเวลาการกยมของโครงการ (Load Period)

4. ผลตอบแทนทางการเงน (Financial Return)

Project IRR (20years)

Equity IRR (20years)

Payback Period (Years)

DSCR

สมมตฐานในการวเคราะหโครงสรางตนทนในการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ทใชเชอเพลงชวภาพ มรายละเอยดดงน

- พลงงานไฟฟาทโครงการฯ ผลตได สามารถจายเพอใชงานได 100% ตลอดทกก าลงไฟฟา

- พลงงานความรอนทโครงการฯ เลอกผลตคอ พลงงานไอน า (Steam) โดยคดตนทนการผลตพลงงานไอน าเดม (Steam Cost) แบงตามเชอเพลง ดงน

a. กรณเชอเพลงชวมวล (Biomass) ตนทนการผลตพลงงานไอน าเดม (Steam Cost) ท ราคา 188 บาทตอ MMBTU คด Baseline จากการผลตไอน าดวยหมอไอน า (Boiler) ทมประสทธภาพ 68% ซงใชเชอเพลงชวมวล (Biomass) ทราคา 121 บาท/GJ


หนา 99

b. กรณเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas) ตนทนการผลตพลงงานไอน าเดม (Steam Cost) ท ราคา 318 บาทตอ MMBTU คด Baseline จากการผลตไอน าดวยหมอไอน า (Boiler) ทมประสทธภาพ 68% ซงใชเชอเพลงกาซธรรมชาต (Natural Gas) ทราคา 205 บาท/GJ

- เทคโนโลย High Pressure Boiler & Steam Turbine Generator (HB&STG) ไดเลอกใชเชอเพลง ชวมวล (Biomass) ทราคา 121 บาท/GJ และใชคา Heat Rate 26,239 kJ/kWh ส าหรบ Turbine เลอกใชประเภท Extraction Condensing Turbine ในการค านวน โดยอยบนสมมตฐานของการปฎบตจรงในการใชพลงงานความรอนท 60% ของความสามารถในการผลตพลงงานจากโครงการ เนองจากความตองการปรมาณพลงงานความรอนในการปฏบตจรงนนจะไมคงท ซงจะท าใหงบประมาณการลงทนในสวนของ Steam Turbine Generator สงขนดวย

- หลกการท างานของ Steam Turbine ประเภท Extraction Condensing Turbine ดงแสดงในรปท 47 ซงไอน าบางสวนจะถกปลอยชวงกลางกงหน ซงมความดนหลายขนาดตามความเหมาะสมในการใชงานของ Process ส าหรบไอน าทเหลอจะถกใหขยายตวผานกงหนเพอผลตไฟฟาจนมความดนต าจงออกจากกงหน ดงนนเมอ Load Factor ความรอนลดลง จะสงผลใหปรมาณไฟฟาเพมสงขน

รปท 47 หลกการท างาน Extraction Condensing Turbine

Thermal

Electricity

Thermal

Electricity

Loss Loss


หนา 100

- เทคโนโลย Biogas Gas Engine Generator (Biogas-GEG) ใชเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas) และไมมตนทนเชอเพลง (Fuel Price) ส าหรบการด าเนนงาน จะมเพยงตนทนในสวนงบประมาณการลงทนระบบผลตกาซชวภาพเทานน และใชคา Heat Rate 9,184 kJ/kWh ส าหรบการผลตพลงงานความรอนซงในทนไดแกไอน า ของเทคโนโลย Gas Engine Generator จะน าในสวน Exhuast มาผลต ดงรปท 48 ซงเมอ Load Factor ความรอนลดลง จะไมสงผลกระทบตอปรมาณไฟฟา

รปท 48 การน า Exhaust ไปผลตพลงงานความรอนของเทคโนโลย Gas Engine Generator

- เชอเพลงขยะ (MSW) จะไมไดแสดงไว เนองจากโครงการแปรรปขยะเปนพลงงานในปจจบนไมสามารถน าพลงงานความรอนมาใชงานได เพราะขอจ ากดดานสถานทตงของโครงการโรงไฟฟาจะอยบรเวณหลมฝงกลบขยะ ซงไมมโรงงานหรอแหลงทใชพลงงานความรอนอยใกลเคยง

- การแบงชวงขนาดของเทคโนโลย จะแบงตามโครงสรางของอตรา Feed-in Tariff (FiT) ฉบบลาสด และราคาขายไฟฟาเขาระบบสายสงองตามประกาศอตรา Feed-in Tariff (FiT) ของเชอเพลงชวภาพ ดงตารางท 28 ในกจกรรมท 2 ดงน

a. เทคโนโลย High Pressure Boiler and Steam Turbine แบงเปน 3 ขนาด ไดแก ต ากวา 1 MW, ระหวาง 1-3 MW และ มากกวา 3 MW

b. เทคโนโลย Biogas Gas Engine Generator ขนาดต ากวา 10 MW

- โครงการฯ มการด าเนนงานท 6,800 ชม.ตอป ซงเปนการด าเนนงานของโรงงานทใชพลงงานในการผลตโดยทวไป

- ปรมาณการใชพลงงานความรอนทผลตจากโครงการฯ (Load Factor) เทากบ 60% ของความสามารถในการผลตพลงงานจากโครงการ


หนา 101

- การจดท าโรงไฟฟาพลงงานความรอนรวม VSPP-CHP ขนาดเลกมากใชเกณฑการใชพลงงานปฐมภม Primary Energy Saving (PES) เปนเครองมอชวดการใชพลงงานปฐมภมอยางมประสทธภาพ โดยก าหนดสมมตฐานคา PES ในการจดท าโรง VSPP-CHP ตองมคาไมต ากวา 10% จงจะไดรบการสนบสนนคาประหยดเชอเพลง Fuel Saving (FS) เพมเตมจากราคารบซอไฟฟา Adder/Feed-in Tariff ซงเปนหนงในมาตรการสนบสนนดานการเงนแกโรงไฟฟา VSPP-CHP ทด าเนนการศกษาในโครงการน

- การคดเกณฑการใชพลงงานปฐมภม Primary Energy Saving (PES) มตวแปรหลก 2 ตวแปรส าคญทสงผลตอคาดงกลาว ไดแก คาประสทธภาพการน าความรอนไปใชประโยชน อางองของความรอนแตเพยงอยางเดยว (Ref. Heat Efficiency) และคาประสทธภาพการผลตไฟฟา อางองจากระบบทผลตพลงงานไฟฟาเพยงอยางเดยว (Ref. Electricity Efficiency) ซงสมมตฐานในการศกษาของโครงการฯ มรายละเอยดดงตารางท 33

ตารางท 33 คา Ref. Electricity Efficiency และคา Ref. Heat Efficiency ของเชอเพลงชวภาพทศกษาในโครงการฯ

ชนดเชอเพลง Ref. Electricity Efficiency Ref. Heat Efficiency

Biofuel (Biomass)

< 1 MW 20% 80%

> 1-3 MW 20% 80%

> 3 MW 22.5% 80%

Biofuel (Biogas) 37.8% 80%

- อตราสวน D/E ทใชคอ 66%/34%

- อตราดอกเบย ทใชคอ 6.75% (อางองอตราดอกเบย MLR ธนาคารพาณชย)

- ระยะเวลาปลอดการช าระเงนตน (Grace Period) เปนระยะเวลาในการกอสรางโครงการ (Implement Period) ซงแลวแตเทคโนโลยทเลอกใช ส าหรบเทคโนโลย HP&STG และ GF&GEG ใชเวลา 18 เดอน และเทคโนโลย Biogas Gas Engine

- ระยะเวลาการกยมของโครงการ (Load Period) ทใชคอ 84 เดอน (7 ป) ซงเปนระยะเวลาโดยทวไปททางธนาคารตางๆ ใหกยม


หนา 102

จากสมมตฐานตางๆ ขางตน สามารถสรปรายละเอยดโครงสรางตนทน Interface Cost Structure ของการจดท าโรงไฟฟา VSPP-CHP ตามกรอบการศกษาของโครงการไดดงตารางท 34 โดยประกอบดวยประเภทของโรงไฟฟา รายละเอยดดงน

1. เทคโนโลย High Pressure Boiler and Steam Turbine ทใชเชอเพลงชวมวล

ขนาด 1-3 MW ซงก าหนดใหโรงไฟฟา VSPP-CHP ขนาด 3 MW เปนตวแทนในกลมน ขนาดมากกวา 3 MW ก าหนดใหโรงไฟฟา VSPP-CHP ขนาด 10 MW เปนตวแทนในกลมน

2. เทคโนโลย Biogas Gas Engine Generator ทใชเชอเพลงกาซชวภาพ ก าหนดใหขนาด 1.95 MW เปนตวแทนในกลมน

ส าหรบรายละเอยดเงนลงทน Total Investment Cost (TIC) ของโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท High Pressure Boiler Steam Turbine ขนาด 3 MW, ขนาด 10 MW และ ประเภท Biogas Gas Engine Generator ขนาด 1.95 MW แสดงดงตารางท 35-37 ตามล าดบ


หนา 103

ตารางท 34 Interface Cost Structure ของระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมทท าการศกษา

CHP Cost Structure Power Plant Efficiency Financial Assumption Financial Return

Development Phase Implement Phase Operation Phase Plant Factor Electricity Eff. Thermal Eff. Cogen Eff.

Proceeding Cost Equipment Cost Proceeding Cost Fuel Cost O&M Cost

Fuel Type Technology and Sizing (Gross MW)Technology Permission Major Equipment Cost Balance of Plant System Integration Service Financial Cost Others Plant Availability Plant Factor Utilized Utilized Utilized D/E Interest Grace Period Loan Period DSCR

(MB/MWe+th) (MB/MWe+th) (MB/MWe) (MB/MWe+th) (MB/MWe) (MB/MWe+th) (MB/MWe) (MB/MWe+th) (MB/MWe+th) (MB/MWe+th) (MB/MW) (kJ/kg) (Baht/GJ) (% of Op. hr) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (Months) (Months) (%) (%) (Years)

(MJ/m3) max 8,760hrs/yr

Biomass between 1 and 3 MW HP&STG 117

(3 MW) between 1 and 3 MW 6

7.4

greater than 3 MW HP&STG 79

(10 MW) greater than 3 MW 3.2

4

Biogas Less than 10 MW GEG 114 Min

(Waste) (1.95 MW) (MJ/m3) 6.1 1.2

8.4 0.8

Fuel for producing Biogas as free of charge (Waste from production)

Note:

Total

Investment

CostInitial Investment Cost (CAPEX) Operating Cost (OPEX)

Feasibility

StudyFuel Price

121

LHVPayback

Period

7.921.66 8,500

Load FactorProject IRR

20years

Equity IRR

20years

0.52 0.15 55.41 15.02 38.30 10.38 8.90 1.261.94 6.75% 18 84 8.52% 9.41%78% 60% 70% 13.7% 41.0% 54.7%7.5% TIC2.41 1.53

0.22 0.12 42.44 11.51 21.07 5.71 6.17 1.67 1211.03 1.08 8,500 1.526.75% 18 84 11.78% 15.06% 6.4660% 70% 13.7% 41.0% 54.7% 1.949.1% TIC 78%

2.24 0.73 17.90 15.00 78.66 65.95 2.43 2.04 3.13 4.2% TIC 78% 60%6.85 18.55 12 84 9.55% 11.03% 7.62 1.3050% 39.2% 15.6% 54.8% 1.94 6.75%

HP&STG: High Pressure Boiler & Steam Turbine Generator

GEG: Gas Engine Generator


หนา 104

ตารางท 35 เงนลงทน Total Investment Cost (TIC) ของโรงไฟฟา VSPP-CHP เทคโนโลย High Pressure Boiler Steam Turbine ขนาด 3 MW

Total Investment Cost (TIC) THB

Boiler (Complete set) 96,471,950

Steam Turbine & Generator set (Complete set) 69,750,000

Civil Work 36,000,000

Mechanical Work 28,676,981

Electrical Work 30,000,000

PMS (Plant Monitoring System) 6,111,111

Engineering & Integration 26,701,004

Total Equipment Cost (TEC) 293,711,046

Feasibility Study (FS) & Procurement (Development phase) 4,562,266

Project Management Consultancy (PMC) - Implement phase 13,124,533

O&M Development (4 months) 1,200,000

O&M On-site Supervision 1,000,000

PP#1 Cost (Optional for IEE, ESA) 200,000

IEE (Optional) 500,000

ESA Cost (>5MW) (include PP#1) -

EIA Cost (> 10MW) (include PP#2) -

PEA Synchronization and Coordination 1,000,000

ERC: Community Improvement Fund 225,000

Contingencies 5% of TEC 14,690,000

O&M Mobilization (6 months) (Additional) 2,160,000

Construction & All Risk Insurance 0.3% p.a. 1,321,700

Land Cost -

IDC (Interest During Construction) 16,900,000

Total Investment Cost (TIC) 350,594,545


หนา 105

ตารางท 36 เงนลงทน Total Investment Cost (TIC) ของโรงไฟฟา VSPP-CHP เทคโนโลย High Pressure Boiler Steam Turbine ขนาด 10 MW


Boiler (Complete set) 282,545,192

Steam Turbine & Generator set (Complete set) 154,608,623


Mechanical Work 98,454,447











ESA Cost (>5MW) (include PP#1) 800,000

EIA Cost (> 10MW) (include PP#2) 2,000,000



Contingencies 5% of TEC 34,940,000

O&M Mobilization (6 months) (Additional) 2,160,000

Construction & All Risk Insurance 0.3% p.a. 3,143,912

Land Cost -




หนา 106

ตารางท 37 เงนลงทน Total Investment Cost (TIC) ของโรงไฟฟา VSPP-CHP เทคโนโลย Biogas Gas Engine Generator ขนาด 1.95 MW


Civil Work (Biogas) 80,324,395

Gas Engine Generator (GEG) 26,103,200

Gas Compressor -

GEG Balance of Plant (BoP) 13,149,000

Gas Station + Piping (300m) -



Steam: Heat Recovery Steam Generator (HRSG) & its BoP 8,761,628

Steam Piping - Assume 100m 2,500,000

Hot Water Piping - Assume 800m -

Absorption Chiller -










ESA Cost (>5MW) (include PP#1) -

EIA Cost (> 10MW) (include PP#2) -



Contingencies 7.5% of TEC 13,490,000

O&M Mobilization (6 months) 1,800,000

Construction & All Risk Insurance 0.3% p.a. 539,524

Land Cost -




หนา 107

สรปผลการวเคราะหโครงสรางตนทนในการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ทใชเชอเพลงชวภาพ[D1] จากรายละเอยดสมมตฐานทไดกลาวมาขางตนสามารถน าไปวเคราะหโครงสรางตนทนตลอดจนผลตอบแทนการลงทนเมอจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ทใชเชอเพลงชวภาพ ซงพบวาเทคโนโลยทเหมาะสมและสามารถน าไปเปนกรอบในการศกษาวเคราะหผลตอบแทนการลงทนตลอดจนการใหการสนบสนนทางการเงนจากภาครฐตอไป ไดแก เทคโนโลย High Pressure Boiler and Steam Turbine ทใชเชอเพลงชวมวล (Biomass) และเทคโนโลย Biogas Gas Engine Generator ทใชเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas) ดงแสดงในรปท 49

รปท 49 สรปกรอบเทคโนโลยทท าการศกษาในโครงการ

1. เทคโนโลย High Pressure Boiler & Steam Turbine Generator (HP&STG) ทใชเชอเพลง

ชวภาพ (Biofuel) ใชการพจารณาในแตละขนาดของโครงการฯ ซงแบงตามสมมตฐาน FiT 3 ขนาด ไดแก ขนาดต ากวา 1 MW, ขนาดระหวาง 1-3 MW และ ขนาดมากกวา 3 MW

ผลการวเคราะหดานเงนลงทน TIC (Total Investment Cost)

ผลการวเคราะหพบวาโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท HP&STG ทใชเชอเพลงชวภาพของขนาดต ากวา 1 MW ไมเหมาะกบการลงทนเนองจากตองใชเงนลงทนสงมาก ซงไมเหมาะสมตอการประหยดตอขนาด (Economic of Scale) ดงนนจงไมน าไปพจารณาตอ ส าหรบโรงไฟฟา VSPP-CHP ขนาดระหวาง 1-3 MW ซงในการศกษาไดใชขนาด 3 MW เปนตวแทนของโรงไฟฟาใน Scheme นพบวา สดสวนงบประมาณการลงทน Total Investment Cost (TIC) ของโรงไฟฟา VSPP-CHP เมอเปรยบเทยบกบก าลงไฟฟาและความรอนทผลตและสามารถจายได หนวย: ลานบาทตอเมกกะวตต

Bio Fuel

Commercial

Fuel

Biomass

Biogas

MSW

Natural Gas

Coal

Fuel Source

TechnologyElectricity Producer

Power Generation

HP BoilerSteam Turbine

Gasification

Gas EngineGenerator

Gas EngineGenerator

GTG

ELECTRICITY

Capacity

≤ 1 MW

>3 MW

>1-3 MW

<10 MW

≤1 MW

>1-3 MW

>3 MW

<10 MW

THERMAL


หนา 108

(MB/MW) เทากบ 117 MB/MW มคาสงกวาโรงไฟฟา VSPP-CHP Scheme ขนาดมากกวา 3 MW ซงในการศกษานใชขนาด 10 MW เปนตวแทนโรงไฟฟาใน Scheme ดงกลาว ซงมมลคา 75 MB/MW อนเปนผลมาจากการประหยดตอขนาด (Economic of Scale)

ผลการวเคราะหตนทนดาน O&M (Operation and Maintenance Cost)

ผลการวเคราะหพบวาโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท HP&STG ทใชเชอเพลงชวภาพของขนาดมากกวา 3 MW มตนทนดาน O&M โดยเมอคดเปนสดสวนรอยละของ TIC จะอยท 9.1% ซงสงกวาโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท HP&STG ขนาดระหวาง 1-3 MW ทมคา O&M อยท 7.2% แตเมอคดเปนมลคาเงนแลว พบวาโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท HP&STG ทขนาดมากกวา 3 MW จะมคา O&M ทต ากวาขนาดระหวาง 1-3 MW

2. เทคโนโลย Biogas & Gas Engine Generator (Biogas & GEG) จากระบบผลตกาซชวภาพ

เมอพจารณาสดสวนงบประมาณการลงทนในสวนตางๆ เมอเปรยบเทยบกบก าลงไฟฟาทผลตและสามารถจายได หนวย: ลานบาทตอเมกกะวตตไฟฟา (MB/MWe) จะพบวามคาเทากนแมวาจะมการลดการใชพลงงานความรอนลง เนองจากงบประมาณการลงทนจะไมเปลยนแปลงจากการปรบปรมาณการผลตไฟฟาและปรมาณการผลตพลงงานความรอนทลดลง

การเปรยบเทยบคา Primary Energy Saving (PES) ระหวางโรงไฟฟา VSPP กบ โรงไฟฟา VSPP-CHP ท Load Thermal 3 ระดบ ไดแก 100%, 80% และ 60% พบวาคา PES ของโรงไฟฟา VSPP ทผลตเพยงไฟฟาอยางเดยวมคาต ากวาเกณฑสมมตฐานทตงไว (เกณฑ PES 10%) ไดแก 8.56% แตเมอจดท าโรงไฟฟา VSPP-CHP พบวา คา PES ทค านวณไดสงกวาเกณฑสมมตฐาน ไดแก 17.30%, 14.22% และ 10.89% ตามล าดบ Load Thermal ทกลาวในเบองตน แสดงดงรปท 50


หนา 109

รปท 50 การเปรยบเทยบคา PES ระหวางโรงไฟฟา VSPP และ โรงไฟฟา VSPP-CHP ท % Load Thermal ตางๆ

ส าหรบประสทธภาพไฟฟา, ประสทธภาพความรอน และประสทธภาพรวมเมอเปรยบเทยบระหวางโรงไฟฟา VSPP และโรงไฟฟา VSPP-CHP ท 60% Load Thermal ซงเปนสมมตฐานทไดก าหนดไวพบวาการจดท าโรงไฟฟา VSPP-CHP สงผลใหคาประสทธภาพรวมของโรงไฟฟาสงขน ซงเดมคาประสทธภาพรวมของโรงไฟฟา VSPP ของเทคโนโลย HP&STG ขนาด 3 MW, 10 MW และ เทคโนโลย Biogas GEG ขนาด 1.95 MW มคา 19.73%, 23.54% และ 39.20% ตามล าดบ แตเมอด าเนนการเปนโรงไฟฟา VSPP-CHP พบวาคาประสทธภาพรวมของโรงไฟฟามคาสงขนเปน 54.71% ส าหรบเทคโนโลย HP&STG ทง 2 ขนาด และ 54.79% ส าหรบเทคโนโลย Biogas GEG โดยแสดงดงรปท 51 และตารางท 38

รปท 51 การเปรยบเทยบคาประสทธภาพรวมของโรงไฟฟาระหวางโรงไฟฟา VSPP กบ VSPP-CHP

8.56%

17.30%

14.22%

10.89%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

VSPP VSPP CHP @100% Load Thermal

VSPP CHP @80% Load Thermal

VSPP CHP @60% Load Thermal

%PE

S HP&STG

19.73%

54.71%

23.54%

39.20%

54.79%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

VSPP VSPP CHP @60% Load Thermal

%To

tal E

fficie

ncy

HP&STG 3MW

HP&STG 10 MW

GEG


หนา 110

ตารางท 38 เปรยบเทยบประสทธภาพไฟฟา ประสทธภาพความรอน และประสทธภาพรวมของโรงไฟฟา VSPP และ VSPP-CHP แบงตามประเภทเทคโนโลย

HP&STG 3 MW HP&STG 10 MW GEG 1.95 MW

VSPP VSPP-CHP VSPP VSPP-CHP VSPP VSPP-CHP

Eff_Elec 19.73% 13.71% 23.54% 13.71% 39.20% 39.20%

Eff_Thermal - 41.00% - 41.00% - 15.59%

Eff_Total 19.73% 54.71% 23.54% 54.71% 39.20% 54.79%

ดานผลตอบแทนการลงทนของโรงไฟฟา VSPP-CHP ในแตละเทคโนโลยทท าการศกษาของโครงการโดยการน าสมมตฐานทไดระบไวขางตนมาประกอบการพจารณาพบวา โรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท HP&STG ทใชเชอเพลงชวมวลขนาด 3 MW และ 10 MW มผลตอบแทนการลงทน (IRR) คอ 8.5% และ 11.8% ตามล าดบ ซงเหนไดวาโรงไฟฟา VSPP-CHP ทมขนาดใหญจะใหผลตอบแทนการลงทนสงวาขนาดเลกอนเนองมาจากการประหยดตอขนาด (Economics of Scale) ส าหรบโรงไฟฟา VSPP-CHP ประเภท Biogas GEG ขนาด 1.95 MW มผลตอบแทนการลงทนเทากบ 7.5% ซงเหนไดวาผลตอบแทนการลงทนยงไมนาจงใจนกลงทนเพยงพอ ดงนนแนวทางการสนบสนนการจดท า VSPP-CHP ทางดานการเงนจากภาครฐจงเปนปจจยหลกในการชวยใหเกดโครงการ VSPP-CHP เพอใหเกดความจงใจในการลงทน โดยในโครงการนไดศกษาการสนบสนนทางการเงนผานคา Fuel Saving; FS เสรมใหแกผประกอบการทสนใจจะท าการลงทน จากผลการวเคราะหโครงสรางตนทนพบวาควรมการสงเสรมคา FS เพอใหอตราผลตอบแทนทางการเงนอยในชวง 11-15% ซงสามารถสรปไดดงตารางท 39

ตารางท 39 การสนบสนนทางการเงนผานทางคาการประหยดเชอเพลง Fuel Saving

Scheme VSPP-CHP ทศกษา

ประเภทเชอเพลง Fuel Saving Subsidy Range

Project IRR

HP&STG >1-3 MW Biomass 0.36 - 1 Baht/kWh

11% - 15% HP&STG > 3 MW Biomass 0 – 0.36 Baht/kWh

GEG Biogas 1 - 1.50 Baht/kWh


หนา 111

กจกรรมท 6: แบบจ าลองทางการเงน (Financial Model)[D2]

แบบจ าลองทางการเงน (Financial Model) ในรายงานฉบบนไดน าเสนอตวอยางแบบจ าลองทางการเงนโดยแบงออกเปน 2 เทคโนโลยหลก ดงทไดระบในกจกรรมท 5 โดยมรายละเอยด ดงน

1. โรงไฟฟา VSPP-CHP High Pressure Boiler & Steam Turbine ทใชเชอเพลงชวภาพ (Biofuel) ซงขนาดทท าการศกษา ไดแก ขนาดระหวาง 1-3 MW และขนาดมากกวา 3 MW แสดงดงรปท 52-53

2. โรงไฟฟา VSPP-CHP Gas Engine Generator ทใชเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas) แสดงดงรปท 54

ซงแบบจ าลองทางการเงนทน าเสนอดงกลาวเปนการน าเสนอแบบจ าลองของโรงไฟฟา VSPP-CHP โดยโครงสรางของแบบจ าลองทางการเงนทประกอบไปดวย 2 สวนหลก ดงน

Assumption ซงจะแสดงก าหนดตวแปรตางๆ ไวทงในดานเทคนคในสวนของการผลตไฟฟาและความรอนขนาด, การก าหนดเงนลงทนทงในสวน Total Investment Cost หรอ CAPEX ตลอดจนตนทนดาน Operating and Maintenance Cost (OPEX), การก าหนดในสวนของ Finance เพอใชในการวเคราะหผลตอบแทนการลงทนของโครงการ อตราคาไฟฟา (Electricity Energy Cost), อตราคาตนทนเชอเพลง (Solid Fuel Price), อตรา Inflation Rate, การก าหนดอตรา FiT (Feed-in Tariff) ทภาครฐใหการสนบสนนเดม เปนตน

ผลตอบแทนการลงทน ระยะเวลาการคนทน และการค านวณหาคา Fuel Saving เพอเปนการสนบสนนเพมเตมส าหรบโครงการ VSPP-CHP เพอใหไดผลตอบแทนการลงทนอยในระดบ 11-15%

โดยในการวเคราะหโครงสรางตนทนของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย ตามทระบไวในกจกรรมท 5 ใชแบบจ าลองทางการเงนทน าเสนอในกจกรรมท 6 เปนเครองมอในการวเคราะหถงตนทนตามสมมตฐานตางๆ ทไดก าหนดไว


หนา 112

รปท 52 แบบจ าลองทางการเงนของโรงไฟฟา VSPP-CHP High Pressure Boiler & Steam Turbine Generator ขนาด 3 MW ทใชเชอเพลงชวมวล (Biomass)

Parasitic Load

1. Assumption 1. Assumption 10% 2. Result

Technical Technical - Elec Elec Load Factor Policy Subsidy THB/kWh Yr.

Installed Capacity 2,000 kW Installed Capacity 3,000 kW 100% FIT Rate Step1 5.22 8

Plant Factor 70.0% % Plant Factor 70% % Operating Hour Step2 4.82 12

Electricity exported (E0) 12,264.0 MWh Electricity exported (E1) 18,360.0 MWh(net) 6,800 Step3

Life project time 20 yr. Life project time 20 yr. THB/kWh Yr.

Degradation rate % Degradation rate % Fuel Saving Step1 - 20

(FS) Step2

Investment&Expenditure Technical - Heat Step3

- CAPEX-0 225 MTHB Eff_Elec_ref 22.5% %(net) NPV 37.99

- OPEX-0 7.5% 16.88 MTHB Eff_Heat_ref 80.0% %(net)

- Fuel Cost 121 THB/GJ Heat rate VSPP CHP 26,239 kJ/kWh(net) Eff_Total THB/MMBTU %Growth

- Heat rate VSPP 18,250 kJ/kWh Eff_Elec 13.7% %(net) 54.7% Price_Steam 188

27.08 MTHB

%Growth PES 10.89% %(net) Eff_Heat

Heat exported 54,857.9 MWh(net) 41.0% IRR Payback

Finance Ton/hr 10.46 187,175 MMBTU(net) Project IRR 8.5% 7.92

D/E 60% Degradation rate % Equity IRR 9.4% 10.40

Debt 135.00 DSCR 1.26

Equity 90.00 Investment&Expenditure

Interest rate 7.0% - CAPEX-1 351 MTHB Ft Impact

Debt term 8 yr. - OPEX-1 7.2% 25.36 MTHB Installed Capacity 100 MW

- Fuel Cost 58.29 MTHB Max Ft impact 1.4296 st./kWh

Income tax Y 1-8 0% %Growth หาความสมพนธของ Price_Steam และ FS

Y 9-30 30% PES = 10%

Finance CAPEX-1 = 80 MTHB/MW และ OPEX-1 = 7.5%

Inflation rate 2.5% D/E 60%

Discount rate 12.0% Debt 210.60 Price_Steam FS

Equity 140.40 1) ก าหนด CAPEX-0 กบ OPEX-0 + PF + Heat Rate = สมมตฐาน FiT 380 0.00

Interest rate 7.0% ได FiT-0 = 4.24 + Premium 0.30 8 ปแรก ท IRR 12% 300 0.16

2. Result Debt term 8 yr. 200 0.34

Policy Subsidy THB/kWh Yr. 100 0.53

FIT Rate Step1 5.22 8 Income tax Y 1-8 0% 2) ก าหนด CAPEX-1 กบ OPEX-1 + ราคา Steam 0 0.71

Step2 4.82 12 Y 9-30 30% รน FS (บน FiT-0) ทท าให Project IRR = 12%

Step3

NPV 37.99 Inflation rate 2.5% หมายเหต หากสมมตฐานในการจดท า FiT-0 ไมตรงกน ควรมการปรบคาใหสอดคลอง

Discount rate 12.0% กบความเหนของทปรกษา แตท าให FiT ใกลเคยงหรอเทากบทรฐประกาศ

IRR Payback

Unit : MTHB

CHP CASE 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20Initial Cost 351.00-

Annual Cost 84.29- 84.94- 85.60- 86.29- 86.99- 87.70- 88.44- 89.19- 89.97- 90.76- 91.57- 92.40- 93.25- 94.13- 95.02- 95.94- 96.88- 97.85- 98.84- 99.85-

- O&M (MTHB) 26.00- 26.65- 27.31- 28.00- 28.70- 29.41- 30.15- 30.90- 31.67- 32.47- 33.28- 34.11- 34.96- 35.84- 36.73- 37.65- 38.59- 39.56- 40.55- 41.56-

- Fuel Costs (MTHB) 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29- 58.29-

Annual Benefit 130.98 130.98 130.98 130.98 130.98 130.98 130.98 130.98 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64 123.64

Electricity Benefit (MTHB) 95.84 95.84 95.84 95.84 95.84 95.84 95.84 95.84 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50 88.50

- Electricity exported (MWh) 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360 18,360

- FIT Rate (THB/kWh) 5.22 5.22 5.22 5.22 5.22 5.22 5.22 5.22 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82 4.82

- FS (THB/kWh) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Heat Benefit (MTHB) 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14 35.14

- Heat exported (MMBTU) 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175 187,175

- Price_Steam (THB/MMBTU) 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74 187.74

Finance

- Loan 210.60- 190.07- 168.11- 144.61- 119.46- 92.56- 63.77- 32.96- - - - - - - - - - - - - -

- Interest+Loan payment 35.27- 35.27- 35.27- 35.27- 35.27- 35.27- 35.27- 35.27- - - - - - - - - - - - -

- Interest payment 14.74- 13.31- 11.77- 10.12- 8.36- 6.48- 4.46- 2.31- - - - - - - - - - - - -

- Loan payment 20.53- 21.96- 23.50- 25.15- 26.91- 28.79- 30.81- 32.96- - - - - - - - - - - - -

Income Tax

- Income Tax rate 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30%

- Income Tax payment (Project) - - - - - - - - 4.84- 4.60- 4.35- 4.10- 3.85- 3.59- 3.32- 3.04- 2.76- 2.47- 2.17- 1.87-

- Income Tax payment (Equity) - - - - - - - - 4.84- 4.60- 4.35- 4.10- 3.85- 3.59- 3.32- 3.04- 2.76- 2.47- 2.17- 1.87-

DSCR 1.32 1.31 1.31 1.30 1.29 1.28 1.27 1.26 1.34 1.43 1.51 1.59 1.67 1.75 1.83 1.90 1.98 2.05 2.12 2.20

Cash Flow Summary - Project Net Cash Flow 351.00- 46.69 46.04 45.37 44.69 43.99 43.27 42.54 41.79 28.83 28.28 27.71 27.13 26.53 25.92 25.29 24.65 23.99 23.32 22.62 21.91

- Equity Net Cash Flow 140.40- 11.42 10.77 10.11 9.42 8.72 8.01 7.27 6.52 28.83 28.28 27.71 27.13 26.53 25.92 25.29 24.65 23.99 23.32 22.62 21.91

Year 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20Base tariff (WH_PDP2010 Rev.3) 3.31 3.51 3.60 3.68 3.80 3.99 4.16 4.29 4.31 4.42 4.44 4.46 4.43 4.46 4.52 4.58 4.64 4.70 4.76 4.82 4.88

Electricity Subsidy cost

CHP CASE 31.40 29.74 28.27 26.07 22.58 19.46 17.07 16.71 7.34 6.98 6.61 7.16 6.61 5.51 4.41 3.30 2.20 1.10 0.00 1.10-

Ft impact

CHP CASE 1.4296 1.3059 1.1960 1.0591 0.8836 0.7343 0.6216 0.5870 0.2494 0.2291 0.2099 0.2200 0.1968 0.1588 หนวยจ าหนายไฟฟา 210,619 219,616 227,760 236,408 246,164 255,591 265,039 274,672 284,640 294,508 304,548 314,925 325,470 335,787 346,767

yr. 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573

Model Finance - Micro CHP

CHP CASEVSPP CASE CHP CASE


หนา 113

รปท 53 แบบจ าลองทางการเงนของโรงไฟฟา VSPP-CHP High Pressure Boiler & Steam Turbine Generator ขนาด 10 MW ทใชเชอเพลงชวมวล (Biomass)

Parasitic Load








(FS) Step2






81.25 MTHB





Debt 135.00 DSCR 1.52






Y 9-30 30% PES = 10%










Step3



IRR Payback

Unit : MTHB


Annual Cost 275.82- 277.71- 279.65- 281.64- 283.68- 285.77- 287.91- 290.10- 292.35- 294.66- 297.02- 299.44- 301.93- 304.47- 307.08- 309.75- 312.49- 315.30- 318.18- 321.13-

- O&M (MTHB) 75.69- 77.58- 79.52- 81.51- 83.54- 85.63- 87.77- 89.97- 92.22- 94.52- 96.89- 99.31- 101.79- 104.34- 106.94- 109.62- 112.36- 115.17- 118.05- 121.00-

- Fuel Costs (MTHB) 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14- 200.14-

Annual Benefit 406.83 406.83 406.83 406.83 406.83 406.83 406.83 406.83 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92 387.92



- FIT Rate (THB/kWh) 4.54 4.54 4.54 4.54 4.54 4.54 4.54 4.54 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24 4.24

- FS (THB/kWh) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -




Finance

- Loan 486.60- 439.17- 388.42- 334.12- 276.02- 213.86- 147.34- 76.16- - - - - - - - - - - - - -



- Loan payment 47.43- 50.75- 54.30- 58.10- 62.17- 66.52- 71.18- 76.16- - - - - - - - - - - - -

Income Tax

- Income Tax rate 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30%



DSCR 1.61 1.60 1.58 1.57 1.56 1.55 1.54 1.52 1.62 1.71 1.81 1.90 1.99 2.08 2.16 2.25 2.33 2.41 2.49 2.57





CHP CASE 64.93 59.25 54.21 46.65 34.67 23.95 15.76 14.50 11.35- 12.61- 13.87- 11.98- 13.87- 17.65- 21.43- 25.21- 29.00- 32.78- 36.56- 40.34-

Ft impact

CHP CASE 2.9564 2.6016 2.2931 1.8949 1.3565 0.9038 0.5737 0.5094 0.3853- 0.4140- 0.4404- 0.3680- 0.4130- 0.5090- หนวยจ าหนายไฟฟา 210,619 219,616 227,760 236,408 246,164 255,591 265,039 274,672 284,640 294,508 304,548 314,925 325,470 335,787 346,767

yr. 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573




หนา 114

รปท 54 แบบจ าลองทางการเงนของโรงไฟฟา VSPP-CHP Biogas Gas Engine Generator ขนาด 1.95 MW ทใชเชอเพลงกาซชวภาพ (Biogas)

Parasitic Load








(FS) Step2






0.00 MTHB





Debt 135.00 DSCR 1.30






Y 9-30 30% PES = 10%










Step3



IRR Payback

Unit : MTHB


Annual Cost 9.67- 9.91- 10.16- 10.41- 10.67- 10.94- 11.21- 11.49- 11.78- 12.07- 12.38- 12.69- 13.00- 13.33- 13.66- 14.00- 14.35- 14.71- 15.08- 15.46-

- O&M (MTHB) 9.67- 9.91- 10.16- 10.41- 10.67- 10.94- 11.21- 11.49- 11.78- 12.07- 12.38- 12.69- 13.00- 13.33- 13.66- 14.00- 14.35- 14.71- 15.08- 15.46-

- Fuel Costs (MTHB) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Annual Benefit 39.79 39.79 39.79 39.79 39.79 39.79 39.79 39.79 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55 35.55



- FIT Rate (THB/kWh) 4.26 4.26 4.26 4.26 4.26 4.26 4.26 4.26 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76 3.76

- FS (THB/kWh) - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -




Finance

- Loan 133.80- 120.76- 106.80- 91.87- 75.90- 58.80- 40.51- 20.94- - - - - - - - - - - - - -



- Loan payment 13.04- 13.95- 14.93- 15.98- 17.09- 18.29- 19.57- 20.94- - - - - - - - - - - - -

Income Tax

- Income Tax rate 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30% 30%



DSCR 1.34 1.34 1.33 1.33 1.32 1.32 1.31 1.30 1.39 1.48 1.57 1.66 1.75 1.84 1.92 2.01 2.09 2.18 2.26 2.34





CHP CASE 6.36 5.60 4.92 3.90 2.29 0.85 0.25- 0.42- 5.60- 5.77- 5.94- 5.68- 5.94- 6.45- 6.95- 7.46- 7.97- 8.48- 8.99- 9.50-

Ft impact

CHP CASE 0.2896 0.2457 0.2081 0.1585 0.0896 0.0320 0.0093- 0.0149- 0.1900- 0.1894- 0.1885- 0.1746- 0.1768- 0.1859- หนวยจ าหนายไฟฟา 210,619 219,616 227,760 236,408 246,164 255,591 265,039 274,672 284,640 294,508 304,548 314,925 325,470 335,787 346,767

yr. 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573




หนา 115

กจกรรมท 7: มาตรการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

ตามทภาครฐไดมการปรบปรงนโยบายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน โดยไดมการเหนชอบแผนพฒนาพลงงานทดแทนและพลงงานทางเลอก 25% ใน 10 ป (พ.ศ. 2555-2564) หรอ Alternative Energy Development Plan (ADEP 2012-2021) ประกอบกบในแผน AEDP ดงกลาวมเปาหมายใหมการใชพลงงานทดแทนเพมขนจากป พ.ศ. 2554 ท 7,413 ktoe ไปเปน 25,000 ktoe ในป พ.ศ. 2564 ดงนนแนวทางหนงทชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy) ของประเทศ ไดแกการสงเสรมการใชงานระบบการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากทใชเชอเพลงชวภาพ

กลมเปาหมายทมศกยภาพในการจดท าระบบผลตไฟฟาและพลงงานความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP)

ดานการใชความรอนของภาคธรกจและกลมอตสาหกรรมของประเทศไทย เพอศกษาถงศกยภาพและความเปนไปไดในการด าเนนการสงเสรมระบบผลตไฟฟาและพลงงานความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) เนองจากภาคอตสาหกรรม (ประกอบดวย เหมองแร อตสาหกรรมการผลต และกอสราง) มการใชพลงงานมากทสด คดเปนรอยละ 36.2 หรอ 27,193 ktoe จากขอมลความตองการใชพลงงานขนสดทาย ป พ.ศ. 2556 [67] ประกอบกบแนวโนมความตองการพลงงานในอนาคตซงแบงตามภาคสวนตางๆ ทไดคาดการณถงป พ .ศ. 2573 (ค.ศ. 2030) พบวาภาคอตสาหกรรมมสดสวนเพมขนเปน 41% ดงรปท 55

[67] Energy Overview 2013, Final Energy Consumption


หนา 116

รปท 55 แนวโนมความตองการในอนาคตกรณปกต (BAU) [68]

ดงนนวธการหนงในการผลกดนใหบรรลแผน AEDP 2012-2021 อกทงชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงานปฐมภมของประเทศ ไดแกการสงเสรมการใชระบบ CHP ทใชเชอเพลงชวภาพกบกลมเปาหมายดงกลาว โดยมงเนนกบกจการหรอโรงงานทมการใชพลงงานสงและมการใชทงพลงงานไฟฟาและความรอนควบคกน โดยชวโมงการท างาน (Operating Hour) ของสถานประกอบการทเหมาะสมในการจดท าระบบ CHP ควรมชวโมงการท างาน 24 ชวโมงตอวน และควรด าเนนงานไมต ากวา 6 วนตอสปดาห และก าหนดใหเกณฑดานการใชพลงงานสนเปลองขนต าอยท 77,875,800 MJ ตอป โดยตวเลขดงกลาวมาจากอตราการใชไอน าขนต า 4 ตนตอชวโมง และใชเชอเพลง HFO ซงขอมลศกยภาพในการด าเนนการจดท าระบบ CHP ส าหรบกลมโรงงานและอาคารควบคมโดยเปนขอมล ตามสมมตฐานทกลาวไวในเบองตน โดยแบงตามภาคตางๆ ในประเทศไทย มรายละเอยดดงรปท 56

[68] แผนอนรกษพลงงาน 20ป (พ.ศ. 2554-2557) กระทรวงพลงงาน พฤษภาคม 2554


หนา 117

รปท 56 ศกยภาพในการจดท าระบบ CHP แบงตามภมภาค

หมายเหต: ขอมลขางตนเปนขอมลในป 2554 ซงเปนขอมลลาสดทสามารถสบคนได ดงนนในปจจบนศกยภาพการจดท าระบบ CHP อาจเปลยนแปลงเพมขนมากกวาทไดกลาวไวในรายงาน

การสนบสนนใหเกดการใชงานระบบ VSPP-CHP ภาครฐควรมการจดท ามาตรการเพอสงเสรมและจงใจใหเกดการจดท าระบบดงกลาว โดยแบงออกเปนมาตรการสงเสรมระยะสน (Quick-win) และ มาตรการสงเสรมระยะยาว (Long-Term) เพอน าไปเสนอใหแกทประชมผมสวนไดสวนเสยกบโครงการดงกลาว โดยเบองตนมรายละเอยดดงน

มาตรการสงเสรมระยะสน (Quick-win) ซงมระยะเวลาด าเนนการไมเกน 3 ป ไดแก

1. การแกไขปญหาและอปสรรคในการจดท าระบบ VSPP-CHP 2. มการจดท าโครงการน ารอง Pilot Project

มาตรการสงเสรมระยะยาว (Long-Term) ซงมระยะเวลาตงแต 3 ปขนไป ไดแก

1. ดานการเงน - การให Feed-in Tariff ใหเหมาะสมกบธรกจแตละประเภท - การสงเสรมการลงทน BOI ดาน maintenance sparepart - Primary Energy Saving (PES) และ Fuel Saving (FS) ส าหรบ VSPP-CHP

2. ดานเทคโนโลยและความร - การจดท าหลกสตรเกยวกบ Cogeneration ในสถานศกษา - มาตรการการถายโอนเทคโนโลยส าหรบผประกอบการจากตางชาต

15% 1% 2%

36%

4%

39%

3%

กรงเทพและปรมณฑล

ภาคเหนอ

ภาคใต

ภาคกลาง

ภาคตะวนตก

ภาคตะวนออก

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ


หนา 118

3. ดานสงแวดลอม

ส าหรบมาตรการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากของประเทศไทยปจจบนในดานการเงนสามารถสรปไดดงตารางท 40

ตารางท 40 มาตรการสงเสรมการจดท าโรงไฟฟาประเภท VSPP และ VSPP-CHP ดานการเงน

Feed-in Tariff BOI

(Tax exemption)

NG Cogeneratio

n Rate

Benefit from Primary Energy Saving (PES)

Fuel Saving (FS)

Commercial Fuel

Bio Fuel

Commercial Fuel

Bio Fuel

Commercial Fuel

Commercial Fuel

Bio Fuel

Commercial Fuel

Bio Fuel

VSPP (Electrical)

VSPP-CHP (Electrical + Thermal)

จากตารางขางตนประกอบกบการก าหนดเปาหมายในการผลตไฟฟาตามแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2555-2573 (PDP 2010 Rev.3) และเปาหมายตามแผน AEDP 2012-2021 ดงนนเพอเปนชวยใหบรรลตามเปาหมายดงกลาว จงไดมการจดท ามาตรการสงเสรมการจดท า VSPP-CHP โดยสรปเปนดานตางๆ ไดแก มาตรการสนบสนนการเงน, มาตรการสงเสรมดานเทคโนโลยและความร, มาตรการดานสงแวดลอม

มาตรการสนบสนน VSPP-CHP (Bio Energy) ทางการเงน

1. Feed-in Tariff

ควรพจารณาถงมาตรการการสนบสนนอตรา Feed-in Tariff (FiT) ส าหรบ VSPP-CHP โดยเนนไปทเชอเพลงชวภาพ โดยการน าโครงสรางตนทน และแบบจ าลองทางการเงนจากกจกรรมท 5 และ 6 มาเปนตวก าหนดกรอบในการใหเงนอดหนน เพอใหอตราผลตอบแทนการลงทน หรอ IRR เหมาะสมและผานเกณฑส าหรบธรกจนนๆ

2. Primary Energy Saving

ดชนชวด PES ส าหรบโรง Cogeneration ขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ปจจบนมการก าหนดคาประสทธภาพการผลตไฟฟาและการน าความรอนไปใชประโยชน ไดแก Ref. Electric Eff. และ Ref. Thermal Eff. ของเชอเพลงพาณชย ไดแก กาซธรรมชาต, ถานหน และ น ามน แตยงไมมการก าหนดคาดงกลาวตามชนดเชอเพลงชวภาพ (Bio Fuel) ซงอาจจ าแนกเปน เชอเพลงชวมวล, กาซชวภาพ และขยะ เพอค านวณหาคาดชน PES ดานคาประหยดเชอเพลงในการผลตไฟฟา (Fuel


หนา 119

Saving: FS) ซงก าหนดจากประโยชนทไดรบจากการประหยดเชอเพลงทสามารถประหยดได จากการผลตพลงงานความรอนและพลงงานไฟฟารวมกนดวยระบบ Cogeneration ควรมการใชงานส าหรบโรง Cogeneration ทมขนาดต ากวา 10 MW (VSPP-CHP) เชนเดยวกบโรง Cogeneration ประเภท SPP เพอเปนการจงใจใหมการลงทนจดท าระบบดงกลาวเพมมากขน

3. การสงเสรมการลงทน BOI (การใหสทธประโยชนดานภาษอากร โดยส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน)

ปจจบนประเทศไทยมมาตรการสงเสรมการลงทนดานการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล ตลอดจนยกเวนอากรขาเขาส าหรบเครองจกร ส าหรบหมวด 7 กจการสาธารณปโภคและบรการขนพนฐานซงรวมถง กจการผลตพลงงานไฟฟา หรอพลงงานไฟฟาและไอน า ในหมวด 7.1.1 แตยงไมมการยกเวนภาษส าหรบการน าเขาอะไหลของเครองจกรส าหรบหมวดกจการดงกลาว ดงนนเพอเปนกา รสนบสนนในการจดท าระบบดงกลาว ควรใหการสงเสรมครอบคลมไปจนถงฝงการซอมบ ารงระบบ (Maintenance Cost) ทประกอบดวยสวนของอะไหล Spare Part เพอเปนการสรางความเชอมน และจงใจในการจดท าระบบ VSPP-CHP ซงอาจใหการสงเสรมโดยล าดบความส าคญตามประเภทกจการและเปนประโยชนตอประเทศเปนพเศษ

มาตรการสงเสรม VSPP-CHP (Bio Energy) ดานเทคโนโลยและความร

1. ควรมการจดหลกสตรใหความร ในเรองระบบ Cogeneration ตลอดจนเทคโนโลยทมศกยภาพในการจดท าระบบดงกลาวโดยอาจเพมเปนหลกสตรการเรยนการสอนในสถานศกษาหรอมหาวทยาลย โดยใหมความครอบคลมกบและแพรหลายกบสถานศกษาตางๆ อกทงสนบสนนใหมโปรแกรมการจดอบรมและใหหนงสอรบรองส าหรบการวางแผนและตดตงโรง CHP

2. ภาครฐบาลควรมมาตรการดานการถายโอนเทคโนโลย (Technology Transfer) อยางชดเจนและบงคบใชอยางจรงจง ส าหรบผประกอบการจากตางชาตทจะเขามาท าการลงทนเพอผลตและจ าหนายในประเทศไทย

มาตรการสงเสรม VSPP-CHP (Bio Energy) ดานสงแวดลอม

การผลตไฟฟาดวยระบบ VSPP-CHP จากพลงงานชวภาพ มสวนชวยลดการปลดปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ดงนนในการก าหนดมาตรการสงเสรมระบบ VSPP-CHP ดานสงแวดลอม อาจรวมมอกบองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (TGO) เพอใหสงจงใจในการจดท าระบบดงกลาวขน


หนา 120

กจกรรมท 8: สรปผลการจดสมมนากลมยอยระดมความคดเหน

ทปรกษาฯ ไดสนบสนนงานโครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพ ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก โดยการจดสมมนากลมยอยเพอระดมความคดเหนเกยวกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอจ านวน 10 ครง เพอประกอบการวเคราะหและสรปแนวทางการสงเสรมผานทางมาตรการทน าเสนอ โดยรายละเอยดการจดสมมนาแตละครง มดงน

1) การสมมนากลมยอย ครงท 1

3. การจดสมมนาใหความร เรอง “เทคโนโลยทเหมาะสมกบการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Technology for Micro CHP)”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาใหความร ในหวขอเรอง “เทคโนโลยทเหมาะสมกบการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Technology for Micro CHP)” เมอวนท 10 เดอนมถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 2 ชน 2 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน มจ านวนผเขารวมสมมนาจ านวนทงสน 36 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 30 ทาน และผแทนจากภาคเอกชนตางๆ จ านวน 6 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน

เรมสมมนาใหความร 13.30 น.

คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาใหความรโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเรอง "เทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก" (Technology for Micro CHP) ตอเจาหนาทและผแทนจากส านกงานนโยบายพลงงานและแผนพลงงาน

โดยมหวขอในการสมมนาใหความร และแลกเปลยนความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (Technology for Micro CHP) อนประกอบดวย

1. บรรยายสรป หวขอ "เทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบเชอเพลงชวมวล" ส าหรบขนาด นอยกวา 1 MW, ขนาด 1-3 MW, ขนาด 3-10 MW โดยคณวรกฤต บวรอศวกล ผอ านวยการฝายวศวกรรม บรษทเอนไลน อะโกร อนเตอรเนชนแนล จ ากด

2. บรรยายสรป หวขอ "เทคโนโลยทเหมาะสมส าหรบเชอเพลงกาซชวภาพ" ส าหรบขนาดนอยกวา 1 MW และขนาด 1-3 MW โดยคณวรกฤต บวรอศวกล ผอ านวยการฝายวศวกรรม บรษทเอนไลน อะโกร อนเตอรเนชนแนล จ ากด


หนา 121

ประเดนขอคดเหนและขอเสนอแนะทส าคญจากการงานสมมนากลมยอย Focus Group ครงท 1

การก าจด Dioxin ทเปนสารกอมะเรงนนตองอาศยอณหภม และ Activated Carbon เปนตวก าจด ในสวนของระบบเครองตกตะกอนไฟฟาสถต (Electrostatic Precipitators; ESP) ก าจดไดแตฝนเทานน

น ามนดน (TAR) สามารถเกดไดจากเชอเพลงหลายประเภท เพยงแตเชอเพลงชวมวล (Biomass) บางประเภทสามารถเกด TAR สง โดยเฉพาะ เชอเพลงชวมวลประเภทไมจะม TAR สง

ในโรงปนซเมนตมการน าความรอนกลบมาใชในลกษณะ Combined Cycle ซงเชอเพลงหลกของโรงปนซเมนตคอ ความรอนทง (Waste Heat) และอตสาหกรรมทม Waste Heat สงๆ คลายโรงปน ไดแก อตสาหกรรมประเภทโรงกลนน ามน และอตสาหกรรมโรงเหลก เปนตน

ธรรมชาตของโรงไฟฟา IPP หรอ Independent Power Producer ผลตไฟฟาเปนหลกและเปนเทคโนโลยประเภท Combined Cycle โดยเนนรดพลงงานใหไดมากทสด แตถาน า Condensate ใน Stage 2 ทออกจาก Steam Turbine ซงในความเปนจรงไอน าทผาน Turbine ในการผลตไฟฟาเปนพลงงานทมก าลงต าแลวไปใชตอ ยกตวอยางเชน การน าน ารอนไปใชโดยการเอาเขา Absorbtion Chiller เปนลกษณะกงๆ Trigen แตเนองจากเปนพลงงานความรอนทมอณหภมไมสงมาก เพราะฉะนนการลงทนเพอใหเปนระบบ Cogeneration ผลตอบแทนการลงทนอาจไมคมคา

การด าเนนการพฒนาโรงไฟฟาจากขยะ ทไมส าเรจลลวงเนองจากปจจยตางๆ ดงน

- การตอตานจากชมชนและมวลชน - ดวยตวเทคโนโลยเองสามารถเกดได แตในการปฏบตงานจรงลวนมปจจยอนๆ ประกอบ ทสงผล

ตอการด าเนนการโรงไฟฟาขยะ อาทเชน คาความรอนของเชอเพลงท Sampling ตอนท าการศกษาความเปนไปได สงกวาตอนด าเนนการจรง

- Technology Provider ในไทยมองขาม Pollution Management และ Waste Water Treatment แตถาเปน Technology Provider จากตางประเทศเขามาจดการ จะสงผลใหตนทนสงขน

- ผพฒนาโครงการตองมการเกบขยะใหไดจ านวนมากพอ เพอความตอเนองในการผลตไฟฟา - เรองการ Sorting ขยะ ซงเปนอกประเดนหนงทส าคญในการพฒนาโรงไฟฟาจากขยะของ

ประเทศไทย โดยแตกตางกบในตางประเทศทมการ Sorting ทดตงแตตนทาง ท าใหทราบคาความรอนของเชอเพลงทมความแมนย าทงในชวงระยะเวลาทท าการศกษาและการด าเนนการจรง


หนา 122

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนาใหความรแกทางส านกงานนโยบายและแผนพลงงานครงท 1 มดงน 1) ก าหนดการสมมนา 2) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนา 3) Presentation Handout 4) ภาพถายงานสมมนา

(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ก)


หนา 123

2) การสมมนากลมยอย ครงท 2 การจดสมมนาใหความร เรอง “การประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมใน

ภาคอตสาหกรรม”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาใหความร ในหวขอเรอง “การประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมในภาคอตสาหกรรม” เมอวนท 15 เดอนมถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 2 ชน 2 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน มจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 48 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 43 ทาน และผแทนจากภาคเอกชนตางๆ 5 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาใหความรครงท 2 ของโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในหวขอเรอง "การประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมในภาคอตสาหกรรม" ตอเจาหนาทและผแทนจากส านกงานนโยบายพลงงานและแผนพลงงาน

โดยมหวขอในการสมมนาใหความร และแลกเปลยนความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอการประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมในภาคอตสาหกรรมอนประกอบดวย

1. การบรรยายสรปหวขอ "หลกการและประโยชนในภาพรวมของระบบ CHP" โดยคณสวฒน กมลพนส กรรมการผจดการธรกจ Alternative Power บรษท มตรผล ไบโอ-เพาเวอร จ ากด

2. การบรรยายสรปหวขอ "การประยกตใช CHP ในภาคอตสาหกรรม" โดยคณสวฒน กมลพนส กรรมการผจดการธรกจ Alternative Power บรษท มตรผล ไบโอ-เพาเวอร จ ากด

ประเดนขอคดเหนและขอเสนอแนะทส าคญจากการสมมนากลมยอย ครงท 2

ประเดนขอเสนอแนะจากวทยากรเกยวกบระบบ CHP มดงน

ควรมการสราง Infrastructure ทงในสวนของระบบสายสง (Grid) และระบบทอกาซให[D3]มคณภาพ เนองจากโรง Combined Heat and Power (CHP) ควรเปนแบบ Distributed Generation (DG) เพออยใกล Load ไฟฟาและความรอน อกทงบางชวงเวลา Load ไฟฟา และ Load ความรอนของโรงไฟฟา CHP ไมไดเกดพรอมกนเสมอไป ดงนนการเชอมตอกบระบบสายสงเพอขาย Unbalance Load กลบเขาไปในระบบเสมอนเปนการ Back Up Power และอนาคตอาจเปนการเปลยนบทบาทของการไฟฟาฯ ซงเดมเปนผจายไฟใหเสมอนเปนผใหบรการ Back Up Power


หนา 124

ภาครฐควรมการสนบสนนคาใชจายส าหรบผเชยวชาญหรอทปรกษาดาน CHP ใหกบส าหรบผสนใจลงทนระดบ SMEs เนองจากตนทนในสวนทปรกษาการจดท าระบบดงกลาว มราคาคอนขางสง อกทงควรจดใหมมาตรการสงเสรมดานภาษและมการปรบปรงกระบวนการขอใบอนญาตใหมความสะดวกมากขนและลดความซบซอนลง ใหแกโครงการ VSPP-CHP เพอจงใจใหเกดการลงทน เนองจากผทสนใจลงทนบางรายทไมมประสบการณเกยวกบโรงไฟฟามากอนมกประสบปญหาความซบซอนในกระบวนการขอใบอนญาตดงกลาว

ปจจบนมการสงเสรมใหมการใชพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy) ในการผลตความรอน และ ผลตไฟฟา แตไมมการสงเสรมใหท าระบบ CHP จากพลงงานหมนเวยน ซงเปนการขดแยงในการพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานรวมของประเทศ ดงนนควรออกกฎเกณฑใหชดเจนในการสนบสนนใหใช Renewable CHP โดยไมยดตดกบเทคโนโลยเดม

ปรบบทบาทของผใหบรการดานพลงงานของประเทศ หรอโรงไฟฟาขนาดใหญรวมถงระบบสายสงใหเปนเพยง Back Up Power ตลอดจนสนบสนนใหภาครฐหรอการไฟฟาฯ เปนผจดท า Energy Storage หรอ Battery Storage ในอนาคต เพอส ารองไฟฟาในชวงเวลาทไฟฟาขาดแคลน ส าหรบโรงไฟฟา CHP ประเภท Distributed Generation (DG) อกทงเพอชวยสงเสรมใหเกดระบบ DG เพมมากขน

อยากใหทบทวนโครงสรางราคารบซอไฟฟาใหม เนองจากโครงสรางราคารบซอไฟฟาและการใหผลตอบแทนการลงทนส าหรบโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก ประเภท Firm ไมจงใจในการลงทน ซงขายไฟฟาไดราคาต ากวา โรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก ประเภท non-Firm[D4]

ประเดนขอเสนอแนะและขอคดเหนอนๆ มดงน

การสงเสรมการท าระบบ Combined Heat and Power (CHP) ในตางประเทศ ไมเพยงแตใชเชอเพลงชวมวลและ กาซชวภาพ แตมการท าระบบ CHP จากพลงงานแสงอาทตย (Solar) รวมกบเชอเพลงชวมวล เนองจากเทคโนโลยแผง Solar Cell ในตางประเทศมราคาต า แตส าหรบประเทศไทยในปจจบนเชอเพลงทใชกบระบบ CHP ทเปนชวมวล และกาซชวภาพรวมถงขยะ นาจะเพยงพอ ไมจ าเปนตองรวมกบ Solar แตในอนาคตถาประเทศไทยตองการผลกดนใหเกดระบบ CHP จาก Solar ราคาของเทคโนโลย Solar ตองมราคาลดลงเทา Grid Parity ถงจะสามารถด าเนนการได แตกยงถอวาไมเหมาะสม

เนองจาก Load Profile ของการใชไฟฟาตามชมชนนนไมแนนอนและไมคงท ดงนนในการออกแบบระบบ DG CHP ในกรณทไมมการเชอมโยงกบระบบสายสงจงตองออกแบบใหระบบมขนาดใหญเพอรองรบ Peak ไดทงหมด แตการออกแบบระบบ CHP ใหมการ Operate อยางเหมาะสมทสดนน ตองออกแบบใหโรง CHP เดนท Based Load ส าหรบชวง Peak ใหน าเขาจากระบบสายสงแทน จะสงผล


หนา 125

ใหการออกแบบระบบ DG CHP มขนาดเลกลง ไมตองเพมปรมาณการลงทนใหมขนาดใหญเพอรองรบชวง Peak

ประเทศเยอรมนมการแกไขปญหาอปสรรคการพฒนาระบบการจายไฟฟาโดยใชระบบโรงขายไฟฟาอจฉรยะ (SMART Grid) เพอ Balance Load แตละแหง อยางไรกตามปจจบนเยอรมนกยงประสบปญหาเกยวกบพลงงานลมทมปรมาณมากในชวงเวลาทความตองการใชไฟต า ดงนนจงมการแกปญหาโดยใช Battery Storage เพอปลอยพลงงานไปใชเวลาม Load ความตองการใชงาน ซงเปนหนงในระบบ SMART Grid ทมศกยภาพมาก แตระบบดงกลาวมมลคาสงมาก ส าหรบประเทศไทยโรงไฟฟาขนาดเลกยงไมมการน าระบบ SMART Grid มาใชงาน ยงคงเปนระบบ Manual

การสงเสรมใหเกดระบบ CHP ในโรงปาลมทมการใชหมอไอน า (Boiler) และ Turbine ประเภท Fully Condensing อยเดม อาจแบงท าเปน Phase เนองจากระบบ CHP ใชเงนลงทนสงมาก โดยเรมจากการเปลยนประเภท Turbine ใหเปนประเภท Extraction Condensing ใหกบโรงปาลมทมความพรอมกอน จากนนจงลงทนเปลยน Boiler เปน phase ถดไป เพราะฉะนนนโยบายทเกดขน จงควรให Incentive แกผลงทนเพอเปนการจงใจใหผประกอบการตดสนใจทจะลงทน

การสงเสรมการท า CHP รวมถง mini CHP ทน าไปใชกบตามอาคาร อาจสงผลใหโรงไฟฟาอยใกลชมชนมากขน ซงในปจจบนการจดท าผงเมองสงผลใหโรงไฟฟาไมสามารถตงอยใกลชมชนได ดงนนภาครฐควรมการแกกฎหมายผงเมอง เนองจากโรง CHP ทใชเชอเพลง Biomass ตองอยใกลกบแหลงเชอเพลงและการใชงาน รวมไปถงระบบ mini CHP ขนาดประมาณ 1-2 MW ส าหรบใชตามอาคาร (ใชท าความเยนในระบบปรบอากาศ) ซงประเทศไทยยงไมมการใชงานระบบ mini CHP ดงกลาว ดงนนอาจตองมการแกกฎหมายส าหรบระบบ CHP ทน าความรอนไปใชตามอาคาร

ภาครฐควรค านงถงความเหมาะสมและศกยภาพเชงพนท (Regional PDP) ในการจดตงโรงไฟฟา CHP เนองจากประเทศไทยมแหลงเชอเพลงชวมวลทสามารถใชงานได อาทเชน ไมยางพาราในภาคใต แตตวเลขศกยภาพเชอเพลงชวมวลควรเปนตวเลขจรงทแมนย า อกทงขนาดของโรงไฟฟา CHP เชอเพลงชวมวลไมควรใหญเกน 10 MW เนองจากโรงใหญ อาจมปญหาเรองการขนสงเชอเพลง และการจดหาเชอเพลง อกทงขอจ ากดเรอง Load ความรอน ซงควรจดโซนนงโรงไฟฟาและก าหนดรศมการสงเชอเพลง เนองจากการขนสงเชอเพลงจะมคาใชจายดานน ามนดเซลส าหรบใชในการขนสงเพมเตมเขามา และเพอแกปญหาการแยงชงเชอเพลงชวมวลอกดวย

ปจจบนประเทศไทยไมสามารถสรางโรงไฟฟาขนาดใหญ (เชอเพลงฟอสซล) ได จงควรมองศกยภาพพลงงานหมนเวยนของประเทศ อาทเชน พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย ตลอดจนการจดท าระบบ CHP ทใชพลงงานหมนเวยนขนาดเพยงพอส าหรบการบรการชมขน และเปลยนแปลงบทบาทโรงไฟฟาขนาดใหญทมอยเปนการใหบรการ Back Up Power แทน ดงนนภาครฐควรออกนโยบายสงเสรม


หนา 126

ศกยภาพการผลตไฟฟาของชมชนโดยใชพลงงานหมนเวยน ส าหรบ Load สวนเกนใหดงจากโรงไฟฟาขนาดใหญทใหบรการ Back Up Power (ผลตโดยเชอเพลงฟอสซล)

การด าเนนการโรงไฟฟาชวมวลขนาดเลก (Biomass CHP) ในการยนเปนโรงไฟฟา Renewable เกรงวาอาจมนกลงทนหลายรายมความตงใจแยกเปน Single Power Plant และมการจดหาเชอเพลงแยก ดงนนจงตองใชกลไลตลาดเปนตวควบคม และตองท าความเขาใจกบผประกอบการใหยอมรบความเสยงในเรองแหลงเชอเพลงวตถดบตงแตเรมตนตลอดจนความเสยงดานราคาเชอเพลงชวมวล โดยมการพสจนความเปนเจาของแหลงเชอเพลงตงแตแรกเพอเปนการคดกรองผลงทน ซงทางวทยากรกงวลในเรองการหาประโยชนจากตลาดหลกทรพย

การผลกดนใหเกดระบบ CHP ในผประกอบการทมการใชพลงงานความรอน (Heat Demand) เดมอย อาทเชน โรงอบไม, โรงอบล าใย ทด าเนนการมโรงไฟฟาเดมอยใหเปนระบบ CHP นาจะเปนไปไดยากเนองจาก ไมมรายละเอยดขอมลการใชงานแตละโรงทแทจรง ดงนนอาจออกกฎเกณฑแนวกวางแทน หรอก าหนดเปาหมายวาเพมประสทธภาพการใชความรอนของประเทศ เชน มการก าหนดวาตองมการใชพลงงานความรอนอยางนอย 25-30% กลไกตลาดจะเปนตวคดแทนวาตองมการปรบอยางไร ส าหรบการให Incentive อาจมการก าหนดวาทกเปอรเซนต ทมการใชพลงงานความรอนเพมขน ทางผประกอบการจะไดอะไรเปนผลตอบแทน แตตองมการเสยคาใชจายในการตรวจวด พสจนการใชพลงงานความรอน (การตรวจ Primary Energy Saving; PES) ซงการให Incentive ควรจะผกกบหนวยความรอน ไมควรผกกบหนวยไฟฟา

การสงเสรมการผลตไฟฟาจากพชพลงงาน (หญาเนเปยร) ควรเปลยนนโยบายทไมจ ากดการสงเสรมเฉพาะหญาเนเปยร อกทงหญาเนเปยรยงไมถอเปนพชพลงงานชนดทดทสด (Best Energy Crop) ในการผลตไฟฟา เนองจากมปรมาณความชนสง สงผลใหมคาความรอนต า ดงนนการใชหญาเนเปยรเขาระบบเผาตรงแขงกบเชอเพลงชวมวลอน อาทเชน แกลบ ปาลม ชานออย อาจไมเหมาะสม เนองจากพชปลกใหมเชนหญาเนเปยร จะมคาเกบเกยว (collection) รวมถงคาขนสง ดงนนการให Incentive ควรแยกตามเทคโนโลยการผลตไฟฟา จะสงผลใหกลไกตลาดสามารถหาสมดลไดเองวาพชพลงงานประเภทใดเหมาะสมทสดในการผลตไฟฟาตามประเภทเทคโนโลยนนๆ


หนา 127


(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ข)


หนา 128

3) การสมมนากลมยอย ครงท 3 การจดสมมนาใหความร เรอง “มมมองดานสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอมตอการพฒนาโครงการ

ผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาใหความร ในหวขอเรอง “การประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมในภาคอตสาหกรรม” เมอวนท 17 เดอนมถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 2 ชน 2 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวนทงสน 51 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 46 ทาน และผแทนจากหนวยงานอน 6 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาใหความรครงท 3 ของโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในหวขอเรอง "มมมองดานสงคม เศรษฐกจและสงแวดลอมตอการพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก " ตอเจาหนาทและผแทนจากส านกงานนโยบายพลงงานและแผนพลงงาน

โดยมหวขอในการสมมนาใหความร และแลกเปลยนความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอการประยกตใชระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมในภาคอตสาหกรรมอนประกอบดวย

1. การบรรยายสรปหวขอ "ภาพรวมดานความเขาใจของชมชนกบการพฒนาพลงงานไฟฟา" โดยคณสรศกด ธรรมาพทกษพร กรรมการผจดการบรษท กรนเนอร คอนซลแทนท จ ากด

2. การบรรยายสรปหวขอ "การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากตอปจจยดานตางๆ ไดแก ดานสงแวดลอม, ดานสงคมและเศรษฐกจ, ดานสขภาพ" โดยคณสรศกด ธรรมาพทกษพร กรรมการผจดการบรษท กรนเนอร คอนซลแทนท จ ากด


โรงไฟฟาทด าเนนการมาและสามารถอยรวมกบชมชนไดโดยไมมการประทวง ไดแก โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย และโรงไฟฟาพลงงานลม เนองจากเมอด าเนนการแลวไมเกดปญหาทรนแรง ส าหรบโรงไฟฟาทมการประทวงเลกนอยจากชมชน มรายละเอยดดงน

(a) โรงไฟฟาทเปนระบบ Cogeneration (CHP) ทมกระบวนการเผาไหมเชอเพลง อาทเชน โรงน าตาลซงมโรงไฟฟาทใชกากออยเปนวตถดบ แตชาวบานและชมชนไดผลประโยชน


หนา 129

รวม เนองจากมหนวยงานใหความรเกยวกบการวจยและพฒนาใหกบชาวบานเพอสงเสรมการปลกออยเพอสงขายใหกบโรงน าตาล โดยมส านกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย (สนอ.) เขาไปท าความเขาใจและใหความรเกยวกบการวจยและพฒนาการปลกออยใหแกชมชน จงเปนการสรางรายไดใหกบชมชน อกทงมการท า CSR (Coporate Social Responsibility) อกดวย

(b) โรงไฟฟาทตงอยในนคมอตสาหกรรมเนองจากใชกรอบกฎหมายของนคมอตสาหกรรมทมการจดการอย ดงนนโรงงานหรอโรงไฟฟาในนคมจงองกบกฎหมายดงกลาว อกทงมกองทนของนคมรองรบอกสวนหนง

(c) โรงไฟฟาของบรษทขนาดใหญ มภาพลกษณขององคกรทด มการออกสอโฆษณา สงผลใหประชาชน ชมชนคลอยตาม (เปนหลกจตวทยา) อกทงมการจดท า CSR ซงมการก าหนดงบ CSR เปนจ านวนมาก

การพฒนาโรงไฟฟาระบบ micro CHP ทเปน Distributed Generation (DG) ทเหมาะสมควรเปนคนในชมชนนนๆ เนองจากเปนการผลกดนชมชนนนๆ ไดรบประโยชนจากโรงไฟฟาดงกลาวอยางแทจรง

โรงไฟฟาในประเทศออสเตรเลย ใชเชอเพลงถานหนเปนสวนใหญ แตเกดการประทวงตอตานจากชมชนนอยมากยกเวนกลม NGO เนองจากทางภาครฐมการใหความรความเขาใจพนฐานแกชาวบานและชมชนมากพอ อกทงประเทศออสเตรเลยมสทธประโยชนชมชนขนพนฐานคอนขางด และภาครฐสามารถแกไขปญหาตางๆ ไดด เมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาถานหนในประเทศไทย ยงมการตอตานชมชน

สาเหตการตอตานโรงไฟฟาถานหนในประเทศไทย เนองจากคนไทยยงคดภาพปญหาการใชถานหนจากโรงไฟฟาแมเมาะ ดงนนการแกไขปญหาดงกลาว คอ ภาครฐควรมการประชาสมพนธใหความรแกประชาชนอยางตอเนอง พรอมทงเปดใหชมชนสามารถเขาเยยมโรงไฟฟาไดตลอดเวลา แตตองเปนโรงไฟฟาทมการจดการทด หรออาจจดท าเปนโปรแกรมการทองเทยวเยยมชมโรงไฟฟาเพมเตม เพอเปนการปลกฝงใหกบประชาชนรนหลงตอไปวาโรงไฟฟาเปนมตรไมไดเปนศตรตอชมชน ตองท าใหชมชนเหนภาพวาโรงไฟฟาเปนสงทมการใชในชวตประจ าวน อกทงตองมการประชาสมพนธอยางตอเนองเพอลบภาพลกษณความอคตของชมชนในอดต หรออาจมนโยบายจดท าใหมโรงไฟฟาตนแบบทเปนขนาดเลกมาก (VSPP) ทมการจดการทด 1 โรง ตอ 1 จงหวด เพอเปนการพฒนาอยางยงยน


หนา 130


(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ค)


หนา 131

4) การสมมนากลมยอย ครงท 4 การจดสมมนาใหความร เรอง “การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากใน

ประเทศไทย”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาใหความร ในหวขอเรอง “การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในประเทศไทย” เมอวนท 23 เดอนมถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 2 ชน 2 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวนทงสน 44 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 40 ทาน และผแทนจากหนวยงานอน 3 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาใหความรครงท 4 ของโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในหวขอเรอง "การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในประเทศไทย" ตอเจาหนาทและผแทนจากส านกงานนโยบายพลงงานและแผนพลงงาน

โดยมหวขอในการสมมนาใหความร และแลกเปลยนความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก อนประกอบดวย

1. [D5]การบรรยายสรปหวขอ "การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในประเทศไทย กรณศกษาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ≤10 MW และมมมองเทคโนโลย" โดยคณรวมลาภ อนนตศานต รองกรรมการผจดการดานบรหารโครงการและการพาณชย บรษท เอกเซลเลนท เอนเนอรย อนเตอรเนชนแนล จ ากด

2. การบรรยายสรปหวขอ "การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในประเทศไทย ในมมมองดานการเงน มมมองดานใบอนญาต และกฎระเบยบขอบงคบ" โดยคณรวมลาภ อนนตศานต รองกรรมการผจดการดานบรหารโครงการและการพาณชย บรษท เอกเซลเลนท เอนเนอรย อนเตอรเนชนแนล จ ากด


พลงงานความรอนเหลอทงก าลงอยในขนตอนทมแผนผลกดนจากคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน

อปสรรคและปญหาของการวางผงเมองของกรมโยธาธการและผงเมอง ซงปจจบนก าลงมการปรบปรงแกไขกฎระเบยบ อาทเชน การแกระเบยบของโรงไฟฟาประเภท Solar Rooftop ขนาดไมเกน 1 MW


หนา 132

ไมถอวาเปนโรงไฟฟา จงไมตองท า รง. 4 หรอโรงไฟฟาทผลตเพอใชภายในโรงงานไมตองจดท า รง. 4 ล าดบท 88 เปนตน ซงกฎหมายผงเมองในแตละพนทประกอบไปดวยกฎหมายผงเมองเฉพาะและผงเมองรวม ดงนนควรแกไขปรบปรงกฎหมายดงกลาวใหเรวทสดเพอทโรงไฟฟาจะสามารถเกดได

ปจจบนมโรงงานทจดท าระบบ CHP ควบคกบการผลตไฟฟาจาก Solar Rooftop ไดแก โรงงานปนซเมนต

การปรบปรงการออกใบอนญาต ตลอดจนกฎหมายผงเมองใหเกดรวดเรวขนยงสงผลทดตอประเทศ รวมถงการผลกดนใหเกด CHP ทเปน Distributed Generation (DG) จะสงผลดตอประเทศชาตเปนอยางมาก

เนองจากไมใชทกโรงงานทมศกยภาพในการท าระบบ CHP ใชเองภายในได จงเกดโรง CHP สวนกลาง หรอโรงไฟฟา SPP-CHP ในนคมเพอขายไอน าใหกบโรงงานทไมสามารถจดท า CHP เองได แตอยางไรกดการจดท า CHP ขนเองนนดกวาเนองจากเปนการลด Loss ในทอสง (ในกรณทมศกยภาพในการจดท าเอง)

โครงการสงเสรมการลงทนดานอนรกษพลงงานและพลงงานทดแทน (ESCO Fund) มการสนบสนนเงนลงทนใหกบโครงการ CHP หลายประเภท เชน Co-Investment ไมเกน 50%, Equipment Leasing เปนตน

ในมมของทปรกษาการผลกดนโครงการ CHP ควรเนนกลมอตสาหกรรมทใชเชอเพลงความรอน อาทเชน โรงงานปาลม โรงงานแปงมนส าปะหลง โรงงานน าตาล เปนตน โดยเนนการใหการ Subsidy หรอการจดท า Pilot Project เพอผลกดนใหเกดโครงการดงกลาวขน อกทงควรแกไขปรบปรงกฎหมายผงเมองและกระบวนการออกใบอนญาตใหรวดเรวขน

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนาใหความรแกทางส านกงานนโยบายและแผนพลงงานครงท 4 มดงน

1) ก าหนดการสมมนา 2) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนา 3) Presentation Handout 4) ภาพถายงานสมมนา

(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ง)


หนา 133

5) การสมมนากลมยอย ครงท 5 การจดสมมนาใหความร เรอง “การอนมตสนเชอโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลก

มากในมมมองภาคธนาคาร”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาใหความร ในหวขอเรอง “การพฒนาโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในประเทศไทย” เมอวนท 29 เดอนมถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 2 ชน 2 ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวนทงสน 26 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 18 ทาน และผแทนจากหนวยงานอน 8 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาใหความรครงท 5 ของโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในหวขอเรอง "การอนมตสนเชอโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในมมมองภาคธนาคาร" ตอเจาหนาทและผแทนจากส านกงานนโยบายพลงงานและแผนพลงงาน

โดยมหวขอในการสมมนาใหความร และแลกเปลยนความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก อนประกอบดวย การบรรยายสรป หวขอ “การอนมตสนเชอโครงการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากในมมมองภาคธนาคาร” โดยเปนการเสวนาถามตอบในมมมองของภาคธนาคาร โดย คณอทธพล เลศศกดธนกล ผอ านวยการฝายสงเสรมธรกจ ๑ ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย, คณนนท กตก าธร ผจดการสวนสนเชอ 2 ฝายสงเสรมธรกจ 1 ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย และคณรวมลาภ อนนตศานต (ผด าเนนการเสวนา) รองกรรมการผจดการดานการตลาดและพฒนาธรกจ บรษท เอกซเซลเลนท เอนเนอรย อนเตอรเนชนแนล จ ากด


การพจารณาความเสยงในการปลอยเงนกส าหรบโครงการโรงไฟฟาของธนาคารในปจจบน ธนาคารจะพจารณาความเสยงดานวตถดบเชอเพลง (Raw Material Cycle Risk) เปนอนดบแรก ในบรรดาความเสยง 4 ประเภทหลก ทเปนเงอนไขในการตงวงเงนกของธนาคาร ไดแก ความเสยงดานการออกแบบทางวศวกรรม ความเสยงดานความตองการของตลาด ความเสยงทเกดจากชมชน และความเสยงดานวตถดบเชอเพลง

ประกนภยส าหรบการจดท าโรงไฟฟาทงประเภทโรงไฟฟา VSPP และ VSPP-CHP แบงออกเปน 2 ชวงหลก ไดแก ชวงกอสราง และชวงหลงกอสราง โดยประกนภยทควรจดท าในชวงหลงกอสราง มดงน


หนา 134

Property Damage (อาคารหรอโรงงานเกดความเสยหาย), Machinery Breakdown (เครองจกรช ารด) และ Business Interuption (กรณธรกจหยดชะงกไมสามารถประกอบธรกจได) ซงประกนภย 2 ประเภทแรกมลกษณะคลายคลงกนคอ เมออาคารหรอทรพทสนเกดความเสยหาย ผประกอบการจะไดรบสนไหมทดแทนเพอน าไปซอมแซมทรพทสนท เสยหาย ส าหรบประกนกรณ Business Interuption แตกตางจากประกนภย 2 ประเภทแรก เนองจากยงมตนทนคงทอย ไมวาจะเปน ดอกเบยเงนกทตองช าระแกธนาคาร ตลอดจนคาแรงพนกงาน ส าหรบการท าประกนเรองอทกภยเขาขายประกนภย 2 ประเภทแรก และการท าประกนลกษณะดงกลาวสวนใหญจดท าเปนปตอป

ธนาคารมการพจารณาอนมตเงนกส าหรบโครงการบางโครงการ ทไมสามารถท าประกนภยกบบรษทประกนได เนองจากมองคประกอบอนๆ ทจงใจธนาคารในการอนมตเงนก อกทงอาจมการท าสญญาตกลงกนระหวางธนาคารและผกหรอเจาของโครงการทเรยกวา "Sponser Support Agreement" เปนสญญาทระบเจาะจงวา ในกรณทไมโครงการสามารถท าประกนไดและเกดความเสยหายขน เจาของโครงการตองเปนผรบผดชอบ เปนตน

Legal Support และ Technical Support ตองเปนหนวยงานทธนาคารยอมรบ เนองจากตองท าหนาทแทนธนาคาร ถงแมวาเปนหนวยงานทเจาของโครงการผขอสนเชอเปนผจดหามากตาม

ความคาดหวงผลตอบแทนการลงทนในมมนกลงทนตลอดจนนกพฒนาโครงการ สวนใหญมกเปรยบเทยบกบ สถตผลตอบแทนการลงทนประเภทอนๆ เกยวกบพลงงาน เชน ผลตอบแทนของหนกลมพลงงาน เปนตน

ปกตการขอสนเชอจากธนาคาร ผลงทนหรอผพฒนาโครงการขอสนเชอจากธนาคารในสดสวน 3:1 หรอ Debt/Equity Ratio ท 75%

ในการพจารณาการอนมตสนเชอของธนาคารนน จะมการพจารณาขอมลตางๆ ดงน คอ o ผพฒนาโครงการ o ผรบเหมา o ทปรกษาทางดานเทคนค o หนวยงานจดหาวตถดบ o ผรบซอ o การท าประกนภยของโครงการ o การดแลและการบ ารงรกษา o การใหเครดตผกจากธนาคาร


หนา 135

การลงทนสง ผลตอบแทนการลงทนจะสงตาม แตการลงทนสงมกมาพรอมกบความเสยงทสงตาม (Risk&Return ควรคกนไป)

ผลตอบแทนการลงทนของโครงการ (Project IRR) ทธนาคารตดสนใจอนมตสนเชอใหกบผลงทน ขนอยกบการพจารณาความเสยงเปนหลก ยกตวอยางเชน

o ธนาคารอนมตสนเชอใหแตโครงการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย Project IRR ประมาณ 9% ขนไป เนองจากไมมความเสยงรนแรงในการจดหาวตถดบเชอเพลง มเพยงเรอง Rediation ในพนทนนๆ

o ธนาคารอนมตสนเชอใหแตโครงการผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวมวล Project IRR ประมาณ 16-19% ขนไป ซงธนาคารจะพจารณาความเสยงหลายมมวาจะกระทบตอผลตอบแทนการลงทนหรอไม ซงในการพจารณาผลตอบแทนการลงทนในแตละ case ของธนาคารจะเนนทราคาขายและตนทน

การวเคราะหสนเชอแกโครงการ VSPP-CHP ภาคธนาคารเนนในเรองของนโยบายจากภาครฐ และการจดหาเชอเพลงเปนหลก ไมวาจะเปนเชอเพลงชวมวล หรอขยะ โดยเฉพาะขยะยงคงมความเสยงในการจดหา เนองจากภาครฐยงมการจดการทไมดพอ รวมถงนโยบายของภาครฐทยงไมชดเจน

การจดท าระบบ CHP ตองมการตรวจวดพสจนการใชความรอนประกอบดวย

ส าหรบความเสยงทางเทคโนโลยนน ทางผพฒนาโครงการจะตองท าการทดสอบการใชเทคโนโลยทเสนอมาในเมองไทยดวย วาสามารถท าการผลตโดยใชวตถดบภายในประเทศได

ธนาคารอยากใหภาครฐให Subsidy เพอใหโครงการ VSPP-CHP เกดขนได และใหตลาดสามารถเดนได หลงจากนนจงคอยปรบนโยบายใหม

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนาใหความรแกทางส านกงานนโยบายและแผนพลงงานครงท 5 มดงน


(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ จ)


หนา 136

6) การสมมนากลมยอย ครงท 6 การจดสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพ

ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผประกอบการกลมสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผประกอบการกลมสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย” เมอวนองคารท 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ หองประชมสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย ชน 7 อาคาร L.P.N. Tower โดยทางทมทปรกษาขอความอนเคราะหเขารวมในการประชมของสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย เพอน าเสนอแนวทางการศกษาการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ซงมจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 31 ทาน ประกอบดวยสมาชกผประกอบการสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย 28 ทาน และทมทปรกษาฯ 3 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน

เรมสมมนารบฟงความคดเหน 17.00 น.

นายกสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย กลาวเปดการประชมของกลมสมาคมฯ จากนนทมทปรกษาฯ ไดบรรยายสรปหวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง ความเปนมาของโครงการฯ หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP และแนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


ผประกอบการกลมแปงมนส าปะหลงมประเดนเรองราคารบซอไฟฟาจากกาซชวภาพ ซงมความเหนวาไมเปนธรรมเมอเปรยบเทยบกบราคารบซอไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยซงไดราคาดกวา (ราคา Adder) ซงทางทมทปรกษาฯ ไดชแจงวาการสงเสรมดวยการรบซอไฟฟาในปจจบนไดเปลยนแปลงเปนแบบ Feed-in Tariff (FiT) แลว และน าเสนอแนวทางการศกษาเบองตนของโครงการฯ เกยวกบการสงเสรมในรปแบบการใหผลประหยดเชอเพลง FS (Fuel Saving) ใหแกผประกอบการทมการใชระบบ CHP เพอเปนการผลกดนใหเกดโครงการดงกลาวขน

ผประกอบการตองการใหภาครฐสนบสนนโครงการ VSPP-CHP ทมการใชงานอยเดมดวย เนองจากปจจบนกลมผประกอบการแปงมนส าปะหลงสวนใหญมการจดท าระบบ CHP โดยการน า Waste Heat จาก Gas Engine Generator มาใช


หนา 137

จากผลการศกษาเบองตนของกรณ VSPP Cogeneration เดมทระบวา PES ต ากวา 10% จะถกปรบ ผประกอบการเหนวา ไมควรก าหนดใหบทปรบในชวงการด าเนนโครงการปแรกๆ

การออกนโยบายของภาครฐมความคดแยงกนเองและไมชดเจน อาทเชน หนวยงานภาครฐหนวยหนงตองการผลกดนสงเสรมใหเกดโรงไฟฟาขนาดเลกมากขน แตถาผประกอบการท าไดไมถงเกณฑทก าหนดกจะถกปรบหรอถกก าหนดบทลงโทษโดยหนวยงานภาครฐอกหนวยงานหนง สงผลใหผประกอบการเกดความกงวลในสวนน

ผประกอบการชใหเหนวาส าหรบเทคโนโลย HP&STG (High Pressure Boiler and Steam Turbine) สามารถใชกาซชวภาพ (Biogas) จากน าเสยเปนเชอเพลงไดแตตองใชปรมาณมาก นอกเหนอจากเชอเพลงชวมวล แตเปนเทคโนโลยทตองใชเงนลงทนสงมาก ผประกอบการจงไมกลาลงทน ประกอบกบชวโมงการ Operate ของโรงแปงไมตอเนองเพราะตองตามฤดกาลทางการเกษตร อาจไมคมทจะลงทน

ปญหาสายสงไมเพยงพอเปนอกอปสรรคหนงในการจดท าโรงไฟฟาของโรงแปงมนส าปะหลง เนองจากเกดการแยงสายสงกบโรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย

ปญหาความยงยากในการขอใบอนญาต โดยเฉพาะ รง.4 ล าดบท 88 ในการจดท าโรงไฟฟา ประกอบกบมคาใชจายในการด าเนนการสง จงเปนอปสรรคส าคญในการจดท าโรงไฟฟา อกทงขอจ ากดทางสายสงทไมเพยงพอเปนอปสรรคหลกในการจดท า

อาจมปญหาและอปสรรคดานการจดหาวตถดบเชอเพลง ในกรณทหวมนขาดตลาดจากภยแลงและโรคระบาด

ผประกอบการใหความคดเหนเพมเตมวาภาครฐควรลดการซอไฟฟาจากประเทศเพอนบาน และหนมาจดหาการผลตไฟฟาทยงยนในประเทศแทน

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนากลมยอย ครงท 6 มดงน

1) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนา 2) Presentation Handout 3) ภาพถายงานสมมนา

(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ฉ)


หนา 138


ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผมสวนไดสวนเสยกลมสมาคมบรษทจดการพลงงานไทย”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผประกอบการกลมสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย” เมอวนพฤหสบดท 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ หองกมลฤด ชน 2 โรงแรมเดอะสโกศล โดยทางทมทปรกษาขอความอนเคราะหเขารวมในการประชมของสมาคมบรษทจดการพลงงานไทย เพอน าเสนอแนวทางการศกษาการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ซงมจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 28 ทาน ประกอบดวยสมาชกสมาคมบรษทจดการพลงงานไทย 26 ทาน และทมทปรกษาฯ 2 ทานทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน

เรมสมมนารบฟงความคดเหน 09:00 น.

นายกสมาคมบรษทจดการพลงงานไทย กลาวเปดการประชมของกลมสมาคมฯ จากนนทมทปรกษาฯ ไดบรรยายสรปหวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง ความเปนมาของโครงการฯ หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP และแนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


การน า Thermal Waste ทมอณหภมต าประมาณ 90°C ผานเทคโนโลย ORC (การเปลยนความรอนออกเปนไฟฟาอกครง) ถอวาเขาขายวาเปนระบบ VSPP-CHP หรอไม

ควรรวมเชอเพลง Industrial Waste ใหอยในกรอบการศกษาดวย เนองจากเชอเพลงดงกลาวมศกยภาพในการจดท าโรงไฟฟา VSPP-CHP ไดอกคอนขางมาก อกทงยงเปนการชวยก าจดขยะกากอตสาหกรรมอกดวย

การก าหนด Reference Efficiency Heat ท 80% ส าหรบเทคโนโลย HP&STG หรอ HRSG ถอวาเหมาะสม แตในกรณทน าความรอนไปท าความเยน เชน Absorbtion Chiller เกรงวาจะเปนการก าหนดคาทสงเกนไป ควรก าหนดคาใหต ากวานเพอเปนการเปดใหสามารถน าไปใชงานไดกวางขวางขน


หนา 139

ตองการการขยายกรอบการศกษาใหรวมถงเชอเพลง Conventional รวมดวย เนองจากเปนการน าความรอนไปใชเชนกน เปนการใชพลงงานอยางคมคาเชนกนจงอยากใหภาครฐสงเสรมในสวนนเพมเตมดวย

อยากใหรวมเทคโนโลย CPG ทตดตงใชงานตาม Landfill Plant อยในขอบขายการศกษานดวย


1) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนา 2) Presentation Handout 3) ภาพถายงานสมมนา

(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ช)


หนา 140


ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผประกอบการกลมอตสาหกรรมน ามนปาลม”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองของผประกอบการกลมสมาคมแปงมนส าปะหลงไทย” เมอวนจนทรท 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ หองเหลองกระบ โรงแรมมารไทม ปารค แอนดสปา รสอรท อ าเภอเมอง จงหวดกระบ โดยทางทมทปรกษาขอความอนเคราะหเขารวมในการประชมของกลมอตสาหกรรมปาลม เพอน าเสนอแนวทางการศกษาการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ซงมจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 31 ทาน ประกอบดวยสมาชกกลมอตสาหกรรมน ามนปาลม 28 ทาน และทมทปรกษาฯ 3 ทานทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน

เรมสมมนารบฟงความคดเหน 13:00 น.

นายกสมาคมบรษทจดการพลงงานไทย กลาวเปดการประชมของกลมสมาคมฯ จากนนทมทปรกษาฯ ไดบรรยายสรปหวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง ความเปนมาของโครงการฯ หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP และแนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


เนองจากเชอเพลงชวภาพมความเสถยรนอยกวาเชอเพลง Conventional อกทงเชอเพลงชวภาพยงสงผลไปถงภาคเกษตรกรรม ดงนนจงอยากใหภาครฐเนนใหการสนบสนนการใชงานเชอเพลงชวภาพในรปแบบการให Incentive และเหนควรใหภาครฐผลกดนการสงเสรมดงกลาวแกโรงงานหรอโรงไฟฟาทมการใชพลงงานความรอน ไมวาจะเปนโรงทตดตงอยปจจบนหรอโรงทจะเกดขนใหมกตาม

ส าหรบอตสาหกรรมโรงปาลมทมการผลตทงพลงงานไฟฟาและความรอน เคยประสบปญหาเกยวกบการจดหาLoad ความตองการใชงานความรอน

นยามค าวา Cogeneration หรอ CHP ตองมการใชทงพลงงานไฟฟาและพลงงานความรอน ดงนนสงส าคญประการหนงทควรค านงถง ไดแก กลมอตสาหกรรมทมศกยภาพในการใชงานระบบดงกลาววามอตสาหกรรมใดบาง และทางทประชมมขอกงวลวาการสงเสรมเฉพาะระบบ CHP หรอ Cogeneration อาจเปนการจ ากดกรอบเกนไป เนองจากโครงการทสามารถไดรบการสงเสรมจะลดลง โดยในทประชม


หนา 141

กลมอตสาหกรรมปาลมใหความเหนเพมเตมวา การน าพลงงานความรอนทผลตไดมาท าใหระบบสามารถผลตพลงงานไฟฟาใหมประสทธภาพสงขน ควรไดรบการสนบสนนเชนกน เนองจากเปนการน า Waste Heat มาใชงานโดยเพม Efficiency ของระบบโรงไฟฟาใหมประสทธภาพสงขน

ขอกงวลส าคญอกประการของทประชมกลมฯ คอ ภาครฐควรใหความส าคญกบโรงไฟฟา หรอโรงปาลมทมการ Operate อยเดม เนองจากเครองจกรทใชงานอยเดมประสทธภาพต าลงเรอยๆ เมอครบรอบการซอมบ ารงจะเกดคาใชจายจ านวนสงมาก ซงไมคมคาในการซอม บางผประกอบการอาจท าการเปลยนเครองจกรเปนเครองจกรราคาถก ประสทธภาพต าจากประเทศจนแทนการซอม ดวยเหตนสงผลใหกาซชวภาพทมอยไมถกน าไปผลตไฟฟาแตตองน าไปเผาทงแทน เนองจากกาซชวภาพกลายเปนภาระทตองก าจดทง

สมยกอนโรงปาลมถกออกแบบโดยมเจตนาใหระบบมประสทธภาพต า เนองจากถาออกแบบใหมประสทธภาพสง สงผลให waste เหลอเยอะและเปนภาระในการก าจด ดงนนทางทประชมมขอเสนอแกภาครฐวาควรสนบสนนเพมเตมใหกบโรงงานทมการใช Heat และไฟฟาเองภายใน เพอเปนการจงใจใหโรงปาลมทมการผลตไฟฟาและไอน ามการใชพลงงานอยางมประสทธภาพมากยงขน เนองจากเปนการชวยประเทศใหลดการน าเขาพลงงานเชนกน

การให Subsidy ในรปแบบ Fuel Saving (FS) เปนแนวทางการศกษาทด แตมประเดนเสรมจากทประชมฯ วาตองให Subsidy ในจ านวนทเพยงพอและเปนธรรมตอผพฒนาโครงการหรอนกลงทน อกทงควนใหการ Subsidy เปนล าดบตามประสทธภาพของระบบทสามารถท าได

มมมองผประกอบการเหนวา ภาครฐใหความส าคญในสวนกาซชวภาพเปนอนดบทายๆ อยากใหภาครฐปรบแกในสวนน และไมตองการใหเกดการ Bidding Biogas แตคดวาคงเปนไปไดยาก

ประเดนเรองสญญา PPA ไดรบยากมาก

ประเดนปญหาเรองการซอมบ ารงเครองจกร โดยเฉพาะ Gas Engine Generator ทมราคาสง และราคาอะไหลสง ดงนนผประกอบการตองการทราบถงจ านวนเงนทจะใหการสนบสนนระบบ CHP ผาน FS เพอใชประกอบการตดสนใจวาจะซอมเครองเดมหรอลงทนเปลยนเครองจกรใหม เนองจากในประเทศไทยผผลต GE มจ านวนนอย ตองน าเขาจากตางประเทศ

ภาครฐหรอหนวยงานทเกยวของควรพจารณาประเดนเรองพกดก าแพงภาษ ของอะไหล Gas Engine Generator โดยดทก าลงลกสบ อาจตงภาษใหเปนศนย


หนา 142

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนากลมยอย ครงท 8 มดงน 1) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนาของโครงการ 2) สแกนใบเซนชอผเขารวมสมมนาของทประชมกลมฯ 3) Presentation Handout 4) ภาพถายงานสมมนา

(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ซ)


หนา 143


การจดสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองหนวยงานราชการ”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองหนวยงานราชการ” เมอวนพธท 5 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ หอง Connections 1 ชน 9 โรงแรมอมาร วอเตอรเกท กรงเทพฯ มจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 32 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 12 ทาน ผแทนจากกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน จ านวน 2 ทาน ผแทนจากส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน จ านวน 2 ทาน ผแทนจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย จ านวน 3 ทาน ผแทนจากการไฟฟาสวนภมภาค จ านวน 1 ทาน ผแทนจากสถาบนการศกษา จ านวน 5 ทานและทมงานทปรกษาฯ จ านวน 7 ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนารบฟงความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองหนวยงานราชการ”

โดยมหวขอในการสมมนารบฟงความคดเหน โครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองหนวยงานราชการ” อนประกอบดวย

1. บรรยายสรป หวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง ความเปนมาของโครงการฯ หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP และแนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา โดย คณศภสทธ อมราลขต และคณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

2. บรรยายสรป หวขอ “ผลการศกษาเบองตนส าหรบแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง หลกการและโครงสรางแนวทางการสงเสรม สมมตฐานหลกในการวเคราะห ปญหาและอปสรรคเบองตนของการสงเสรม โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


หนา 144


การสงเสรมระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) เปนนโยบายทเนนใหเกดการใชพลงงานปฐมภมของประเทศอยางคมคาและมประสทธภาพมากทสด ซงการออกนโยบายดงกลาวทใชเชอเพลงชวภาพ ส าหรบผผลตไฟฟาขนาดเลกมากนน จงควรพจารณาใหรอบคอบและเหมาะสม เพอใหการสงเสรมบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทก าหนด และไมเปนภาระตอภาคประชาชน

ประเดนการสงเสรม CHP ผานโครงสรางคา FS (Fuel Saving) อาจไมสะทอนวตถประสงคหรอเปาหมายทก าหนดไว เนองจาก ราคาคาไฟฟาทไดรบสงขน ผประกอบการจะเขารวมโครงการ CHP เปนจ านวนมาก แตจะเนนการผลตไฟฟาเพอขายเทานน โดยไมใหความส าคญกบการขายไอน า ซงในลกษณะนกสามารถผานขอก าหนดของ PES ได

ควรมการสงเสรมในกลมอตสาหกรรมทเกยวของทมการใชไอน าจ านวนมาก อาทเชน อตสาหกรรมแปง และอตสาหกรรมปาลม เปนตน โดยเฉพาะรายเลกมากทไมสามารถด าเนนการดวยตนเองได เพอไมใหกลมทสามารถด าเนนการไดเอง (กลมโรงน าตาล) หรอกลมทไมไดมการใชไอน า เขามามสวนรวมในการรบผลประโยชนจากนโยบายสงเสรมน

ภาครฐควรมมาตรการสงเสรมในรปแบบอนๆ นอกเหนอจากการใหคา FS อาทเชน การสนบสนนผานราคาขายไอน า การสนบสนนเงนลงทนในสวนของไอน า เปนตน ควรมการจดท า Zoning ในการสงเสรมเพอไมใหเกดการแยงชงเชอเพลงชวภาพ ควรมการจดท าขอก าหนด/ระเบยบใหเขมงวดมากกวาเดม โดยเฉพาะในสวนของคา PES รวมถงควรใหผพฒนาโครงการจดท ารายงานผลกระทบดานสงแวดลอมเบองตน (ไมตองถงกบการท า EIA)

ภายหลงการออกนโยบายดงกลาวแลว หนวยงานทเกยวของ ประกอบดวย ส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน และการไฟฟาสวนภมภาค จะตองก ากบ ตรวจสอบและตดตาม การด าเนนโครงการตางๆ ใหเขมงวด ไมวาจะเปนการใชเชอเพลงชวภาพ (ไมมการใชเชอเพลงเชงพาณชย) ปรมาณการผลตไอน า เพอใหบรรลเปาหมายของนโยบายทจะสงเสรมใหประเทศใชพลงงานอยางมประสทธภาพสงขน



(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ฌ)


หนา 145


การจดสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองภาคเอกชน”

ทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนารบฟงความคดเหน เรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองหนวยงานราชการ” เมอวนพธท 5 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ หอง Connections 1 ชน 9 โรงแรมอมาร วอเตอรเกท กรงเทพฯ มจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 35 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 6 ทาน ผแทนจากสถาบนการเงนตางๆ จ านวน 5 ทาน ผแทนจากภาคเอกชนตางๆ จ านวน 17 ทาน และทมงานทปรกษาฯ จ านวน 7 ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


คณวฒนพงษ คโรวาท ผอ านวยส านกนโยบายไฟฟา ส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนารบฟงความคดเหนโครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองภาคเอกชน”

โดยมหวขอในการสมมนารบฟงความคดเหน โครงการศกษาแนวทางสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก ในหวขอเรอง “แนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก ในมมมองภาคเอกชน” อนประกอบดวย

1. บรรยายสรป หวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง ความเปนมาของโครงการฯ หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP และแนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา โดย คณศภสทธ อมราลขต และคณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

2. บรรยายสรป หวขอ “ผลการศกษาเบองตนส าหรบแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง หลกการและโครงสรางแนวทางการสงเสรม สมมตฐานหลกในการวเคราะห ปญหาและอปสรรคเบองตนของการสงเสรม โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


หนา 146


ผแทนสถาบนการเงน ไดกลาวถงความกงวลถงความสามารถในการช าระคนเงนตนและดอกเบยส าหรบกลมโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพ ซงประสบการณทผานมาวามโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพจ านวนมากไมสามารถใชคนเงนตนไดตามแผนทวางไว จงตองมการหารอเพอแกไขปญหารวมกน เนองจากเกดปญหาการเดนระบบ ปญหา Plant Shutdown ปญหา Feeder จากการไฟฟา ปญหาการจดซอเชอเพลงตามฤดกาล ปญหารายไดจากการขายไอน าไมเปนไปตามแผน เปนตน ดงนน โดยปกตสถาบนการเงนจะวเคราะหความเปนไปไดของโครงการในกรณแยสด คอ ไมมรายไดจากการขายไอน า กลาวคอโรงไฟฟาจะตองมรายไดจากการขายไฟฟาเพยงพอในการด าเนนโครงการและช าระคนเงนตนและดอกเบย ทงน จะประเมนความสามารถในการช าระหน (DSCR) ประมาณ 1.3-1.4 อกดวย

ภาครฐควรพจารณาวาการให Incentive ส าหรบกลมดงกลาวมความคมคาทางเศรษฐศาสตรหรอไม และหากมใชนโยบายดงกลาวแลวจะตองมการผลกดนใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายทวางไวใหได

ผแทนโรงไฟฟาเอกชน ไดกลาวถงวา โดยทวไปโรงไฟฟาทใชเชอเพลงปาลมทางภาคใต มการผลตไฟฟารวมกบการผลตความรอนเพอใชในกระบวนการผลตอยแลว หากภาครฐมนโยบายสงเสรมในลกษณะนจะเปนการสงสญญาณทดใหผพฒนาโรงไฟฟาปรบเปลยนเทคโนโลยทใชอยเดม เพอชวยประเทศใหเกดการใชพลงงานอยางมประสทธภาพทสงขน เพยงแตขอความชดเจนในเรองนโยบายสงเสรมเทานน



(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ญ)


หนา 147

กจกรรมท 9: สรปผลการจดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ

ทปรกษาฯ ไดสนบสนนงานโครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพ ดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก โดยการจดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของ เพอประกอบการวเคราะหและสรปแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ

โดยทปรกษาฯ ไดจดงานสมมนาเพอน าเสนอผลการศกษา “โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” เมอวนองคารท 11 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ หองบางล าภ ชน 6 โรงแรมอมาร วอเตอรเกท กรงเทพฯ มจ านวนผเขารวมสมมนาทงสน 111 ทาน โดยมหนวยงานทเขารวมสมมนา ประกอบดวย ผแทนจากส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน จ านวน 24 ทาน ผแทนการไฟฟาฝายผลตและฝายจ าหนาย จ านวน 8 ทาน ผแทนจากส านกงานคณะกรรมการก ากบกจการพลงงาน จ านวน 4 ทาน ผแทนจากสถาบนการศกษา จ านวน 4 ทาน ผแทนจากสถาบนการเงน จ านวน 2 ทาน ผแทนจากบรษททปรกษาดานพลงงาน จ านวน 7 ทาน ผแทนจากภาคเอกชน จ านวน 53 ทาน วทยากรรบเชญ จ านวน 4 ทาน และทมงานมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จ านวน 5 ทาน ทงน ทปรกษาฯ ไดรวบรวมประเดนส าคญจากงานสมมนาใหความร สามารถสรปไดดงน


ผศ.ดร.วระชย อาจหาญ หวหนาโครงการ มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร กลาวรายงานวตถประสงคการสมมนาเพอน าเสนอผลการศกษาโครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก

ดร.ประเสรฐ สนสขประเสรฐ รองผอ านวยการส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน กลาวเปดงานสมมนาเพอน าเสนอผลการศกษา “โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก”

โดยมหวขอในการสมมนาเพอน าเสนอผลการศกษา “โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” อนประกอบดวย

1. บรรยายความเปนมาของโครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก โดย ผศ.ดร.วระชย อาจหาญ หวหนาโครงการ มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

2. บรรยายสรป หวขอ “ภาพรวมของการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง หลกการเบองตนของเทคโนโลย CHP แนวทางการสงเสรม CHP ทผานมา และหลกการและโครงสรางแนวทางการสงเสรม โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร


หนา 148

3. บรรยายสรป หวขอ “ผลการศกษาส าหรบแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” จะกลาวถง สมมตฐานหลกในการวเคราะหและผลการศกษา ปญหาและอปสรรคของการสงเสรม และขอเสนอแนวทางการสงเสรม โดย คณอนพนธ โรจนกาญจนรกษ ทปรกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

4. เสวนาแลกเปลยนความคดเหนในหวขอ “มมมองส าหรบแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP) ขนาดเลกมาก” โดย

a. คณสวฒน กมลพนส กรรมการผจดการ ธรกจ Alternative Power บรษท มตรผล ไบโอ-เพาเวอร จ ากด

b. คณรวมลาภ อนนตศานต รองกรรมการผจดการ บรษท เอกเซลเลนท เอนเนอรย อนเตอรเนชนแนล จ ากด

c. ผศ.ดร.วระชย อาจหาญ หวหนาโครงการ มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร d. คณศภสทธ อมราลขต ผด าเนนรายการรบเชญ

ประเดนขอคดเหนและขอเสนอแนะทส าคญจากการสมมนารบฟงความคดเหน

ดานปญหาและอปสรรค o ความคมคาของการลงทนระบบ CHP ซงขนอยกบขนาดทมผลจาก Economy of Scale ซง

Micro CHP นนจะมตนทนทสงกวา จงตองมการเลอกเทคโนโลยใหเหมาะสมกบ Heat Load o ความไมแนนอนของ Heat Load จะสงผลตอการออกแบบระบบ CHP ซงอาจตองใชเทคนคทาง

วศวกรรมหรอประสบการณทงในและตางประเทศ ในการแกไขปญหาดงกลาว เพอใหการกอสรางระบบ CHP มความเหมาะสมและคมคาทางดานเศรษฐศาสตรมากทสด ไมใหเกดปญหาเมอม Heat Load แลวสงผลใหผลตไฟฟามากเกนไปและไมสามารถขายเขาระบบได

o ภาครฐควรจะตองใหการสนบสนนดานความรและใหค าแนะน าส าหรบเทคโนโลย CHP ทเหมาะสม หรอท าโมเดล CHP ตวอยาง (Free Model) ทสามารถน าไปใชเชงพาณชยไดจรง ในแตละอตสาหกรรม ซงอาจสงผลดและเปนทมนใจส าหรบสถาบนการเงนในการปลอยเงนกใหผประกอบการอกดวย

o ปญหาเรองสายสงไฟฟาไมสามารถรองรบพลงงานหมนเวยนได กเปนปญหาหลกเนองจากระบบ CHP จะตองมการขายไอน าควบคไปกบการขายไฟฟาเขาระบบ

o นโยบายทผานมาไมเหมาะสมและจงใจใหพฒนาระบบ CHP เนองจากไมคมคาการลงทนหรอผลตอบแทนทไดรบไมจงใจ ซงการกอสรางโรงไฟฟาเพยงอยางเดยวจะมการลงทนนอยกวา สงผลใหโครงการคนทนเรวกวา ถงแมวาระบบ CHP จะสงผลใหประสทธภาพการใชพลงงานโดยรวมของประเทศดกวากตาม

o ขาดความรวมมอกนระหวางโรงงานทผลตไฟฟาทอยตดกบโรงงานทใชไอน า แตไมไดมการรวมกนท าระบบ CHP (แยกระบบอสระตอกน)


หนา 149

ดานการเงน o การสนบสนนทางการเงนของภาครฐ จะมความส าคญเปนอนดบแรกๆ ทจะท าใหเกดการพฒนา

ระบบ CHP ซงจะชวยพฒนาประสทธภาพการใชพลงงานของประเทศใหมความคมคามากทสด o การสนบสนนระบบ CHP ผานโครงสรางราคาคาไฟฟานน (Cross Subsidy) ในเชงหลกการแลว

ไมควรใชคาไฟฟาเปนตวกระตนและจงใจใหเกดการพฒนาระบบ CHP เนองจากเปนการน าเงนดานการผลตไฟฟามาสนบสนนดานการผลตไอน า ซงควรจะเปนการสนบสนนเฉพาะดานโดยตรง

o ภาครฐควรมการจดท านโยบายสนบสนนทางการเงนใหเกดประโยชนและเหมาะสมกบทกฝาย ไมวาจะเปน ผประกอบการโรงไฟฟา ลกคาความรอน ประชาชนผทไดรบผลกระทบ รวมถงภาพรวมของประเทศ โดยอาจมการสนบสนนมากหรอนอยขนอยกบประสทธภาพของ CHP ทได ซงเปนแนวทางหนงทจะสงเสรมผประกอบการด าเนนการจรงตามเปาหมายของภาครฐ

o ควรมมาตรการสนบสนนทางการเงนเพมเตม เชน การลดหยอนภาษ (BOI) ส าหรบอปกรณหรอเครองจกรทใชในการซอมบ ารงระหวางการเดนเครองโรงไฟฟา เพอสงเสรมใหธรกจเกดความยงยน รวมถง ควรยกเวนภาษเงนไดส าหรบรายไดจากการขายไอน าตลอดอายโครงการ หรอส าหรบโรงงานทซอไอน าจากระบบ CHP สามารถน าไปหกเปนคาใชจายได 2 เทาหรอมากกวา เพอกระตนใหผทมความตองการไอน า (Heat Load) สนใจในการซอไอน าจากระบบ CHP (เปนการสงผลประโยชนถง End User)

o ภาครฐควรมการจดท า Solf loan ส าหรบผประกอบการรายเลกทไมสามารถหาเงนกดอกเบยต าได

ดานกฎระเบยบและขอบงคบ o ปจจบนมการปรบปรงกฎระเบยบ ขอบงคบ รวมถงขนตอนการยนขอเสนอโครงการ ใหดขนและ

มความรวดเรวมากขนแลวจากในอดตทมความยงยากทงดานขนตอนและเอกสารตางๆ แตในอนาคต ควรมการจดล าดบความส าคญใหกบระบบ CHP ไดรบการพจารณากอนหรอมขนตอนทสนและรวบรดกวา (Fast track) เพอใหงายตอการพฒนาระบบ CHP

o รวมถง ควรมการอธบายขนตอนตางๆ ในการยนสมคร ขอใบประกอบหรอใบอนญาตตางๆใหชดเจนเพอเปนการอ านวยความสะดวกอกทางหนงใหผประกอบการ

o ทงน หากภาครฐนโยบายสนบสนนทางการเงนทดและจงใจภาคเอกชนมาก ถงแมวาขนตอนหรอเอกสารจะมความยงยาก ซบซอนมากแคไหน ผประกอบการกจะสามารถท าได

o ควรพจารณาความเหมาะสมของการก าหนดคา PES ทเปนมาตรฐาน เพอใหเกดการพฒนาระบบ CHP อยางจรงจงและเปนไปตามจดประสงคหลกของการท าระบบ CHP สวนในเรองแนวทางสนบสนนควรมการขยายกรอบออกไปใหครอบคลมทกๆประเภทเชอเพลง

o อยางไรกด การตรวจวดคา PES ควรท าอยางเขมงวดใหเปนไปตามเปาหมายของ CHP ซงทผานมาจะมการวดแค 1 ครงตอปเทานน โดยเสนอใหมการตรวจวดผลแบบออนไลนตลอดทงป


หนา 150

o ภาครฐไมควรออกกฎระเบยบหรอขอบงคบใหม เพอไปจดการกบกลมผประกอบการทพยายามหลกเลยงหรอลกลอบกระท าผด เหนควรใหก าหนดบทลงโทษใหเขมงวดมากกวา เนองจากการปรบเปลยนกฎระเบยบหรอขอบงคบ จะไปกระทบตอผประกอบการทปฏบตตามระเบยบหรอขอบงคบทกประการแลว

ประเดนอนๆ o ดร.ประเสรฐ สนสขประเสรฐ รองผอ านวยการส านกงานนโยบายและแผนพลงงาน เสนอวาใน

การศกษาวจยน ควรมการพจารณาผลประโยชนทประเทศจะไดรบ (อาจมองเปนตวเงน) วาถามการสงเสรม FS ส าหรบผประกอบการไปแลว ประเทศชาตจะเกดความคมคาอยางไร ถาหากมความคมคามากจรง ภาครฐจะสนบสนนเปนจ านวนมากกสามารถท าได

o วทยากรรบเชญ มความเหนรวมกนวา การสงเสรมระบบ CHP ระยะแรกควรเรมตนทกลมอตสาหกรรมทมความตองการใชความรอนและไมสามารถพฒนาระบบไดดวยตนเอง อยางเชน อตสาหกรรมแปงมนส าปะหลง อตสาหกรรมปาลมน ามน เปนตน เนองจากอตสาหกรรมประเภทเหลานงายตอการประเมนความตองการความรอน (Heat Load) รวมถงควรสงเสรมระบบ CHP ทมลกษณะ Stand alone กระจายอยตามภมภาคตางๆ นอกจากนระยะถดไป เหนควรใหมการสงเสรมตอเนองในกลมโรงไมสบ โรงเลอย หรอกลมอตสาหกรรมอาหาร (ท าหองเยนได)

o ผเขารวมสมมนา มความเหนเพมเตมดงน การสนบสนนทางดานภาษของ BOI ควรพจารณาตามเทคโนโลย รวมถง Local

Content เพอชวยเหลอผผลตหรออตสาหกรรมในประเทศ ทผานมาอตราสนบสนน Adder เดมส าหรบกาซชวภาพ 0.30 บาท/หนวย ไมเพยงพอ

ตอการพฒนาโครงการ เนองจากความผนผวนในการเดนเครองจกร รวมถงมคาใชจายในการซอมบ ารงมากมายทเพมขนมาจากตอนคดความคมคาของโครงการเรมแรก

อตรา FiT ในปจจบน กบอตรา Adder ในอดตมความแตกตางกนเยอะมาก ทงนในการศกษาวจยไดอางองจากการคด FiT เปนหลกแลวกลมโรงไฟฟาทไดรบ Adder จะไดรบการสนบสนนดวยหรอไม นอกจากนคา FS ทก าหนดอางองจาก FiT นนจะมความเพยงพอส าหรบกลมทได Adder หรอไม ควรจะพจารณาใหรอบดานส าหรบการสงเสรม

รายละเอยดเอกสารแนบการสมมนารบฟงความคดเหน มดงน


(รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบ ฎ)


หนา 151

กจกรรมท 10: ขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

10.1 แรงขบเคลอนของรฐในการสงเสรม VSPP CHP

แผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของไทย พ.ศ. 2558-2579 หรอ PDP2015 ไดก าหนดเปาหมายการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนระยะยาวจนถงป 2579 โดยเพมเปาหมายการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนของไทยเปน 19,635 MW ดงแสดงในรปท 57 ซงมเปาหมายในการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนรวมกวา 65,463 ลานหนวย/ป คดเปนสดสวนถงรอยละ 20 ของการผลตไฟฟาทงหมดในป 2579 ทงนการสงเสรมการผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนดงกลาวนน เปนการผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนประเภทเชอเพลงชวภาพ อนไดแก พลงงานชวมวล ขยะ และพลงงานจากกาซชวภาพกวา 7,400 MW สามารถผลตไฟฟาไดรวมกวา 45,438 ลานหนวย/ป

รปท 57 แผน AEDP2015 ทบรรจอยในแผน PDP2015

จะเหนไดวา พลงงานจากเชอเพลงชวภาพนน มบทบาทส าคญตอความส าเรจในการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนตามเปาหมายทภาครฐไดก าหนดไวอยางมาก อยางไรกดการสงเสรมการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาขนาดเลกและเลกมากจากเชอเพลงชวภาพนน จะมประสทธภาพของการใชเชอเพลงพลงงานปฐมภมเชงความรอน หรอ Thermal Efficiency คอนขางต าเมอเทยบกบการผลตไฟฟาจากโรงไฟฟาพลงความรอนรวมขนาดใหญ สงผลใหตองจดหาเชอเพลงจ านวนมากเพอรองรบความตองการในการผลตไฟฟาและความรอนตามแผน AEDP ทรฐก าหนดไว ดงนนการสงเสรมแรงจงใจระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากดงกลาว


หนา 152

ใหชวยเพมประสทธภาพการใชพลงงาน ปฐมภม (Primary Energy) ของประเทศเพมมากขนและลดปญหาในการจดหาและแยงชงการใชเชอเพลงชวภาพไปพรอมกน

จากเปาหมายในแผนการผลตไฟฟาใน AEDP 2015 พบวามเปาหมายการผลตไฟฟาแตเพยงอยางเดยว ยงไมไดมแนวทางในการผลตไฟฟาและความรอนรวมอยางชดเจน (ปจจบนแผน AEDP2015 ยงไมไดมการอนมตจาก กพช. อยางเปนทางการ จงไมไดมแผนสงเสรมพลงงานหมนเวยนในสวนของความรอนและเชอเพลงชวภาพ) ทงน หากตงสมมตฐานในเบองตนวาสามารถมการเพมประสทธภาพโดยการประหยดเชอเพลงปฐมภมและน าไปใชเปนความรอนดวยเทคโนโลย CHP อกรอยละ 10 (เพอใหสอดคลองกบเกณฑ PES 10%) จะพบวามศกยภาพในการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP ใน 3 ประเภทเชอเพลงทบรรจในแผน AEDP ไดแก เชอเพลงชวมวล กาซชวภาพ(น าเสย) และกาซชวภาพ(พชพลงงาน) (เชอเพลงขยะมศกยภาพแตมขอจ ากดเรองพนททไมสามารถปรบเปลยนทตงใหหลมขยะไปใกลแหลงความรอนได จงไมไดน ามาวเคราะหในรายงานน ) ซงสรปไดดงรปท 58 และ 59 ทงนเมอพจารณาเปาหมายเชอเพลง 3 ประเภทดงกลาวพบวาการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP ส าหรบเชอเพลงชวภาพประโยชนตอภาครฐในดานเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมอนไดแก

(1) การประหยดเชอเพลงความรอนทางตรง

การสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP ส าหรบเชอเพลงชวภาพมศกยภาพในการชวยใหประเทศประหยดเชอเพลงไดรวมกวา 1,837 ktoe คดเปนมลคาต าสดไมนอยกวา 9,000 ลานบาท/ป (กรณน าความรอนดงกลาวไปทดแทนชวมวล) และสงสดกวา 37,800 ลานบาท/ป (กรณน าความรอนดงกลาวไปทดแทนเชอเพลงน ามนเตา) โดยภาครฐจากไดประโยชนจากการประหยดเชอเพลงความรอนคดเปนมลคาตอหนวยการผลตไฟฟาในแผน AEDP จากเชอเพลงชวภาพ ไดแก เชอเพลงชวมวล กาซชวภาพ (น าเสย) และกาซชวภาพ(พชพลงงาน) เฉลย 0.22-0.92 บาท/kWh

(2) เกดการน าเชอเพลงความรอนทประหยดไปผลตไฟฟาทมลคาเพมสงกวา การประหยดการใชเชอเพลงชวมวลจากการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP ยงชวย

สงเสรมใหสามารถน าชวมวลทประหยดไดดงกลาว จ าหนายออกสตลาดซอขายเชอเพลง และสามารถน าไปท าการผลตไฟฟาทมมลคาเพมสงกวาและลดปญหาการขาดแคลนเชอเพลงชวมวล และชวยสงเสรมเชอเพลงส าหรบการผลตไฟฟาจากชวมวลไดเพมเตมอกกวา 700 MW สามารถผลตไฟฟาไดกวา 4,270 ลานหนวย คดเปนมลคาทางเศรษฐกจทเพมขนจากการปรบเปลยนเชอเพลงความรอนดงกลาวทมมลคาต าไปสการผลตไฟฟาทมมลคาสงกวาเปนเงน 10,965 ลานบาท/ป หรอคดเปนประโยชนทภาครฐไดรบตอหนวยการผลตไฟฟาในแผน AEDP จากเชอเพลงชวภาพเฉลย 0.26 บาท/kWh


หนา 153

(3) ลดการปลดปลอย CO2 การประหยดการใชเชอเพลงชวมวลจากการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP เปนการใช

พลงงานอยางมประสทธภาพ จงชวยในการลดการปลดปลอย CO2 ได โดยการสงเสรมการผลตไฟฟาดวยเทคโนโลย CHP ส าหรบเชอเพลงชวภาพมศกยภาพในการชวยใหประเทศประหยดเชอเพลงไดรวมกวา 1,837 ktoe นน จะชวยใหเกดการลดการปลดปลอย CO2 ไดกวา 7.3 ลานตน CO2/ป คดเปนมลคา 2,546 ลานบาท/ป (คดมลคาการลดการปลดปลอย CO2 ท 10 USD/ตน CO2)

รปท 58 การประหยดเชอเพลงความรอนชวมวลดวยเทคโนโลย CHP ในแผน AEDP2015


หนา 154

รปท 59 การประหยดเชอเพลงความรอนจากกาซชวภาพดวยเทคโนโลย CHP ในแผน AEDP2015

ผลประโยชนจากการสงเสรมการจดท าโรงไฟฟาพลงงานความรอนรวม VSPP-CHP ภายใตการก าหนดเกณฑ Primary Energy Saving (PES) 10% จากแผน ADEP 2015 ส าหรบภาครฐ ซงแบงตามประเภทเชอเพลงชวภาพ 2 ประเภท ไดแก กรณผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวมวลในรปแบบ CHP, กรณผลตไฟฟาจากเชอเพลงกาซชวภาพ สรปไดดงตารางท 41


หนา 155

ตารางท 41 ประโยชนจากการสงเสรมการผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวภาพดวยเทคโนโลย CHP

ผลประโยชนภาครฐ จ านวน มลคา มลคาเทยบกบการผลตไฟฟาตอหนวย

ตามแผนAEDP กรณการผลตไฟฟาจากชวมวลในรปแบบ CHP 5,570 MW

1. ดานเศรษฐกจ

- การประหยดเชอเพลงความรอนได 1,616 ktoe

1) กรณทดแทนชวมวล 6.8 ลานตน/ป 8,124 ลานบาท/ป 0.24 บาท/kWh 2) กรณทดแทนกาซธรรมชาต 64 ลานMMBTU/ป 13,154 ลานบาท/ป 0.39 บาท/kWh 3) กรณทดแทนLPG 1,373 ลานกโลกรม/ป 27,467 ลานบาท/ป 0.80 บาท/kWh 4) กรณทดแทนน ามนเตา 1,702 ลานลตร/ป 34,046 ลานบาท/ป 1.00 บาท/kWh 5) กรณไฟฟาในการท าความเยน 3,795 ลานหนวย/ป 14,422 ลานบาท/ป 0.42 บาท/kWh - มลคาเพมจากการผลตไฟฟาแทนความรอน 4,270 GWh 10,965 ลานบาท/ป 0.32 บาท/kWh

696 MW

2. ดานสงคมและสงแวดลอม

-ลดการปลดปลอยCO2 6.8 ลานตนCO2 2,370 ลานบาท/ป 0.07 บาท/kWh กรณการผลตไฟฟาจากกาซชวภาพในรปแบบ CHP 1,280 MW

1. ดานเศรษฐกจ

- การประหยดเชอเพลงความรอนได 221 ktoe

1) กรณทดแทนชวมวล 0.9 ลานตน/ป 1,110 ลานบาท/ป 0.14 บาท/kWh 2) กรณทดแทนกาซธรรมชาต 9 ลานMMBTU/ป 1,798 ลานบาท/ป 0.23 บาท/kWh 3) กรณทดแทนLPG 188 ลานกโลกรม/ป 3,754 ลานบาท/ป 0.48 บาท/kWh 4) กรณทดแทนน ามนเตา 233 ลานลตร/ป 4,653 ลานบาท/ป 0.59 บาท/kWh 5) กรณไฟฟาในการท าความเยน 519 ลานหนวย/ป 1,971 ลานบาท/ป 0.25 บาท/kWh 2. ดานสงคมและสงแวดลอม

- ลดการปลดปลอยCO2 0.51 ลานตนCO2 177 ลานบาท/ป 0.02 บาท/kWh

กรณการผลตไฟฟาจากเชอเพลงชวภาพในรปแบบ CHP 6,850 MW (ชวมวล กาซชวภาพ (น าเสย) และกาซชวภาพ (พชพลงงาน))

1.ดานเศรษฐกจ

- การประหยดเชอเพลงความรอนได 1,838 ktoe

1) กรณทดแทนชวมวล 7.7 ลานตน/ป 9,234 ลานบาท/ป 0.22 บาท/kWh 2) กรณทดแทนกาซธรรมชาต 73 ลานMMBTU/ป 14,952 ลานบาท/ป 0.36 บาท/kWh 3) กรณทดแทนLPG 1,561 ลานกโลกรม/ป 31,221 ลานบาท/ป 0.74 บาท/kWh 4) กรณทดแทนน ามนเตา 1,935 ลานลตร/ป 38,699 ลานบาท/ป 0.92 บาท/kWh 5) กรณไฟฟาในการท าความเยน 4,314 ลานหนวย/ป 16,393 ลานบาท/ป 0.39 บาท/kWh - มลคาเพมจากการผลตไฟฟาแทนความรอนรอน

4,270 GWh 10,965 ลานบาท/ป 0.26 บาท/kWh

696 MW

2.ดานสงคมและสงแวดลอม

-ลดการปลดปลอยCO2 7.3 ลานตนCO2 2,546 ลานบาท/ป 0.06 บาท/kWh


หนา 156

10.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ทผานมาภาครฐมมาตรการทส าคญในการสงเสรมการพฒนาโครงการพลงงานหมนเวยน อนประกอบดวย มาตรการทางภาษ มาตรการทางการเงน เชน เงนชวยเหลอการพฒนาโครงการ (Investment Grant) เงนสนบสนนในรปของอตรารบซอไฟฟา Adder/FiT รวมถง Bonus หรอ Premium ส าหรบการผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานหมนเวยน ซงมาตรการของประเทศไทยนนจะเนนทการพฒนาโครงการโรงไฟฟาพลงงานหมนเวยนเทานน โดยยงไมมมาตรการพเศษส าหรบโครงการโรงไฟฟา CHP ทสามารถยกระดบประสทธภาพการใช Primary Energy ของประเทศใหสงขนได ทงนการสนบสนนใหเกดการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ส าหรบเชอเพลงชวภาพในประเทศไทย นนจ าเปนตองไดรบการสงเสรมจากภาครฐและการสนบสนนจากทกภาคสวน ทปรกษาจงไดจดท าขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย สรปไดดงน

1) ดานนโยบาย กฎหมายและระเบยบ

การก าหนดเปาหมายการสงเสรมพลงงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP

o ก าหนดเปาหมายการสงเสรมพลงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP ทมความชดเจนเพอเปนการสงสญญาใหนกลงทน โดยในระยะแรกเนนขยายผลในกลมเฉพาะส าหรบอตสาหกรรมทมศกยภาพในการใชความรอนและผลตไฟฟารวมสง (ไมท าการเปดเปนการทวไป) เชน โรงงานผลตน ามนปาลมดบ โรงงานผลตแปงมนส าปะหลง โรงงานอตสาหกรรมอาหาร โรงงานอตสาหกรรมไม (ขเลอย) เปนตน

o ก าหนดล าดบความส าคญในการรบซอไฟฟาส าหรบผประกอบการพลงงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP ใหมความส าคญมากกวาผประกอบการพลงงงานหมนเวยนแบบปกต

ระเบยบรบซอไฟฟาส าหรบพลงงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP ทมความเหมาะสม

o จดท าระเบยบรบซอไฟฟาส าหรบพลงงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP จากพลงงานหมนเวยนโดยเฉพาะ เพอใชรวมกบระเบยบการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนทใชอยในปจจบนทงในรปแบบ Adder และ FIT

o ปรบปรงกฎเกณฑบางอยางเชน PES และแนวทางการก ากบตดตาม เพอใหนโยบายบรรลวตถประสงคของ Cogen ทแทจรง โดยเนนประเดนทมผลตอการตดตามใหเกดการใชความรอนอยางจรงจงและเหมาะสมกบ VSPP ขนาดเลกมาก ไดแก


หนา 157

1) พจารณาก าหนดคาประสทธภาพอางองทมความเหมาะสมกบโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพแตละประเภทและขนาด และทบทวนอยางสม าาเสมอ

2) ปรบเปลยนกระบวนการตรวจวด PES จากระบบ SPP ทมการตรวจวดผาน Third party ปละครง เปนการตดตงมเตอรวดไอน าและท าการตดตามการตรวจวดเรยลไทมผานระบบสอสาร

การแกไขปญหาอปสรรคเพอชวยสงเสรมระบบ VSPP-CHP จากพลงงานหมนเวยน

o การก าหนดมาตรฐานสงแวดลอมควรแบงใหเหมาะสมตามขนาดของโรงไฟฟา

o การจดท า One Stop Service ในการขอใบอนญาต และการแกไขขอกฎหมายตางๆ ใหกระชบ ชดเจน จากหนวยงานกลางเพยงหนวยเดยว เพอใหสะดวกและรวดเรวในการพฒนาโครงการ

o การพจารณา Scheme สทธประโยชน (กฏเกณฑตางๆ) ส าหรบระบบ Cogeneration ของ VSPP-CHP ใหสามารถแขงขนกบ SPP ได

o การก าหนดราคาเชอเพลง ส าหรบ IPP/SPP/COGEN ใหเหมาะสม เนองจากถาราคาแตกตางอยางมนยส าคญอาจกระทบตอการพฒนา VSPP-CHP ทมขนาดเลก ซงจะมตนทนและความเสยงทสงกวา

2) ดานมาตรการทางการเงน

2.1) การอดหนนการเงนส าหรบโครงการผานการอตรารบซอไฟฟา

- การสนบสนนคาประหยดเชอเพลงในการผลตไฟฟา (Fuel Saving: FS) เพมเตมจากราคารบซอไฟฟา Adder/Feed-in Tariff โดยพจารณาผลตอบแทนการลงทน IRR ทจงใจมากกวา VSPP แบบปกต เพอเปนการจงใจใหผประกอบการลงทนดาน CHP เพมเตม เนองจากธรกจประเภท CHP ไมใช Line Business แตเปน Supporting Business

- จากผลการศกษาพบวา อตราการสนบสนน (FS) ทเหมาะสมจะอยในชวง 0.36-1.50 บาท/หนวย ตามขนาดและประเภทเชอเพลง ท งน การอดหนนไมควรเกนกวาผลประโยชนทางเศรษฐศาสตรทภาครฐพงไดรบ โดยเฉลยทงกลมเชอเพลงชวภาพไมควรเกน 0.65 บาท/หนวย (คดจากผลประโยชนจากการประหยดเชอเพลงความรอนทางตรง 0.39 บาท/หนวย (เลอกกรณไฟฟาในการท าความเยน ซงมระดบผลประโยชนเปนคากลาง) และมลคาเพมจากการน าเชอเพลงทประหยดไดไปผลตไฟฟา 0.26 บาท/หนวย)


หนา 158

2.2) การสนบสนนสทธประโยชนทางดานภาษส าหรบ VSPP-CHP

- ควรใหการสงเสรมการยกเวนภาษของ VSPP-CHP ในสวนของ BOI เพมเตมจาก VSPP แบบปกต เชน การจดกลมการใหสทธประโยชนส าหรบ VSPP-CHP ทมล าดบความส าคญสง การเพมขอบขายการลดภาษน าเขาของ VSPP-CHP ทครอบคลมคาใชจายในการซอมบ ารงระบบ (Maintenance Cost) ทประกอบดวยสวนของอะไหล Spare Part เพอเปนการสรางความเชอมน และจงใจในการจดท าระบบ VSPP-CHP เปนตน

2.3) การสนบสนนการปลอยเงนก (ดอกเบยต า) ส าหรบ VSPP-CHP

- ส าหรบโครงการ VSPP-CHP นน สถาบนการเงนมกจะไมพจารณารายไดจากการขายไอน า ในการคด Feasibility เนองจากมความไมแนนอนสง จงควรมกลไกการสนบสนนการปลอยเงนกโดยภาครฐจดสรรงบประมาณใหแกภาคธนาคารเพอใหผประกอบการทตองการลงทนเพมในการจดท า CHP สามารถกเงนเพอใชในการลงทนโดยคดดอกเบยต าอตราไมเกน MLR ส าหรบการลงทนสวนเพมดาน CHP เพอสนบสนนภาระการลงทนสวนเงนกอนเกดจากการลงทน CHP และเปนการสรางความมนใจใหกบสถาบนการเงนในการด าเนนงานดาน CHP

3) ดานเทคโนโลยและความรเพอการพฒนา CHP

3.1) พฒนาระบบฐานขอมลเพอการพฒนา CHP

- พฒนา และเผยแพรระบบขอมลปรมาณผลผลตในภาคเกษตรทครบถวน รวมถงศกยภาพเชอเพลงชวมวลใหชดเจน พรอมทงเชอมโยงขอมลจากแตละหนวยงานทเกยวของเพอใหเปนขอมลลาสด และสามารถน าไปใชไดจรง ทงนเพอใหผพฒนาโครงการหรอผประกอบการสามารถน าไปเปนขอมลในการวเคราะหศกยภาพเชอเพลงทน ามาใชในโรงไฟฟา CHP ได

- พฒนาและเผยแพรระบบฐานขอมลการใชไฟฟาและความรอนในอตสาหกรรม อาคาร และชมชนเพอสงเสรมการ Matching ระหวางความตองการ (Demand) การใชไฟฟาและความรอนอยางมประสทธภาพ

3.2) สงเสรมการวจยและสาธต

- มการจดท าโครงการสาธตดาน CHP เชน โครงการสาธตการผลตไฟฟาและความรอนรวม CHP โครงการวจยเพอจดท าการพฒนา CHP Template โดยบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ทมศกยภาพในประเทศ ในการพฒนา CHP ในแตละอตสาหกรรมเฉพาะ เชน ปาลม แปง อาหาร เปนตน


หนา 159

- มการจดท าโครงการสาธตดาน CHP เชน โครงการสาธตการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดจว (Micro CHP)

- การวจยพฒนาเทคโนโลยใหมๆ เพอพฒนารปแบบการใชประโยชนเชงความรอน ส าหรบ CHP

- สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลย CHP รวมถงอปกรณในระบบ CHP ของไทย โดยอาจครอบคลมเปนถงผประกอบการในไทยทรวมมอกบตางประเทศ เชน โรงงาน Fabricate High Pressure Boiler ในไทย เปนตน

- สนบสนนการถายโอนเทคโนโลย (Technology Transfer) จากผประกอบการจากตางชาตทจะเขามาท าการลงทนเพอผลตและจ าหนายในประเทศไทย

3.3) สนบสนนองคความร และการพฒนาความรและบคลากรดาน CHP

- การสนบสนนผเชยวชาญในการพฒนา CHP อาทเชน ภาครฐใหการสนบสนนบรษททปรกษาทมศกยภาพในการจดท าโรงไฟฟาพลงงานความรอนรวม (CHP) ในการแนะน าผประกอบการมอใหม (New Player) อาจสงเสรมในรปแบบเงนสนบสนนดานคาใชจายในการวาจางทปรกษา เปนตน

- ควรมการจดหลกสตรใหความร ในเรองการผลตไฟฟาและความรอนรวม รวมถงเทคโนโลยทมศกยภาพในการจดท าระบบดงกลาว ทงในรปแบบหลกสตรการเรยนการสอนในสถานศกษาหรอมหาวทยาลย ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต

- สนบสนนใหมโปรแกรมการจดอบรมแกผประกอบการส าหรบการวางแผนและตดต งโรงงานผลตไฟฟาและความรอนรวม

3.4) การสนบสนนบรษทจดการพลงงาน ESCO ส าหรบโครงการ VSPP-CHP

- ภาครฐควรใหการสนบสนนใหมการวาจางบรษทจดการพลงงาน ESCO โดยสอดคลองกบแผนกลยทธการอนรกษพลงงานดวยการบรการของธรกจ ESCO ทงนบรษทจดการพลงงาน ESCO ตองมศกยภาพทสามารถใหค าปรกษาทงดานเทคนคและความเสยงในการจดท าโครงการครอบคลมทกดาน ตลอดจนสามารถใหค าแนะน าเรองกระบวนการออกใบอนญาตตางๆ ได เพอเปนการชวยผประกอบการไมตองแบกรบความเสยงในการจดท าโรงไฟฟา เนองจากบรษทจดการพลงงานสามารถให Performance Guarantee Contract, การท า O&M, อกทงสามารถตรวจวดและพสจนผลการประหยดพลงงานได โดยภาครฐเปนผสนบสนนคาใชจายในการวาจางบรษทจดการพลงงาน เพอเปนการแบงเบาภาระผประกอบการ


หนา 160

- ภาครฐสนบสนนการจดตง ศนยใหบรการขอมลการบรหารจดการโรงไฟฟา CHP โดย ESCO (CHP Information Service Center) โดยใหหนวยงานทเปนกลาง และเปนตวแทนของกลมผประกอบการเปนศนยกลางในการใหขอมล อาทเชน สมาคมบรษทจดการพลงงานไทย เปนตน เพอใหขอมลเกยวกบ ESCO อยางถกตอง

ทงนสามารถสรปขอเสนอแนะในการสนบสนนใหเกดการใชงานระบบ VSPP-CHP โดยแบงออกเปนมาตรการสงเสรมระยะสน (Quick-win) มาตรการระยะกลาง (Mid-Term) และ มาตรการสงเสรมระยะยาว (Long-Term) โดยมรายละเอยดดงตารางท 42

ตารางท 42 สรปขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสนบสนนการจดท าโรงไฟฟา VSPP-CHP

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย/มาตรการ ระยะสน

(1-2 ป)

ระยะกลาง

(3-5 ป)

ระยะยาว

(มากกวา 5 ป)

1) ดานนโยบาย กฎหมายและระเบยบ

1.1) การก าหนดเปาหมาย RE VSPP-CHP

- ก าหนดเปาหมาย RE VSPP-CHP ทมความชดเจนเพอเปนการสงสญญาใหนกลงทน โดยก าหนดเปนแผนงานเปาหมายรอยละในการสงเสรม CHP ส าหรบการผลตไฟฟา

เนนกลมเฉพาะ

- โรงงานปาลม

- โรงงานแปงมน

- โรงงานอาหาร

- โรงงานอตสาหกรรมไม (เลอยไม)

ขยายผลสอตสาหกรรมอน และกลมอาคาร

ขยายผลสชมชน

- ก าหนดล าดบความส าคญการรบซอไฟฟา RE VSPP-CHP กอน

1.2) ระเบยบรบซอไฟฟาส าหรบพลงงงานหมนเวยนประเภท VSPP-CHP ทมความเหมาะสม

- จดท าระเบยบรบซอไฟฟา RE VSPP-CHP

ด าเนนการปรบปรงใหทนสมย

- ปรบปรงกฎเกณฑ PES และแนวทางการก ากบตดตาม โดยเนนประเดนทมผลตอการตดตามใหเกดการใชความรอนอยางจรงจงและเหมาะสมกบ VSPP ขนาดเลก ไดแก

i. พจารณาก าหนดคาประสทธภาพอางองทมความเหมาะสมกบโรงไฟฟาเชอเพลงชวภาพแตละประเภทและขนาด และทบทวนอยางสมาเสม

ii. ปรบเปลยนกระบวนการตรวจวด PES จากระบบ SPP ทมการตรวจวดผาน Third party ปละครง เปนการตดตงมเตอรวดไอน าและท าการตดตามการตรวจวดเรยลไทมผานระบบสอสาร


หนา 161


(1-2 ป)


(3-5 ป)



1.3) การแกไขปญหาอปสรรคเพอชวยสงเสรมระบบ VSPP-CHP จากพลงงานหมนเวยน

- การก าหนดมาตรฐานสงแวดลอมควรแบงตามขนาดของโรงไฟฟา

- การจดท า One Stop Service ในการขอใบอนญาต และการแกไขขอกฎหมายตางๆ

- ปรบปรง Scheme สทธประโยชน (กฏเกณฑตางๆ) ส าหรบ VSPP-

CHP ใหสามารถแขงขนกบ SPP ได

- ก าหนดราคาเชอเพลงส าหรบ IPP/SPP/COGEN ใหเหมาะสม

2) ดานมาตรการทางการเงน

2.1) การอดหนนการเงนส าหรบโครงการผานการอตรารบซอไฟฟา

- การสนบสนนคา Fuel Saving: FS เพมเตมจาก Adder/FiT ทท าใหเกดการจงใจมากกวา VSPP แบบปกต

ทบทวนการสนบสนนอยางตอเนอง

2.2) การสนบสนนสทธประโยชนทางดานภาษส าหรบ VSPP-CHP

- จดกลมการใหสทธประโยชนส าหรบ VSPP CHP ทมล าดบความส าคญสง

- การเพมขอบขายการลดภาษน าเขาของ VSPP CHP ทครอบคลมคาใชจายในการซอมบ ารง อะไหล และ Spare part

2.3) การสนบสนนการปลอยเงนก (ดอกเบยต า) ส าหรบ VSPP CHP

- จดท าโปรแกรมสนบสนนเงนกส าหรบการลงทนสวนเพมดาน CHP

3) ดานเทคโนโลยและความรเพอการพฒนา CHP

3.1) พฒนาระบบฐานขอมลเพอการพฒนา CHP

- พฒนาและเผยแพรระบบขอมลปรมาณผลผลตในภาคเกษตรทครบถวน และเปนขอมลทเปนปจจบนเพอใหผประกอบการสามารถน าไปวเคราะหถงศกยภาพปรมาณเชอเพลงชวมวลไดอยางแทจรง

ด าเนนการปรบปรงใหทนสมย - พฒนาและเผยแพรระบบฐานขอมลการใชไฟฟาและความรอนใน

อตสาหกรรม อาคาร และชมชน


หนา 162


(1-2 ป)


(3-5 ป)



3.2) สงเสรมการวจยและสาธต

- จดท าโครงการสาธตดาน CHP เชน

a. โครงการวจยเพอจดท าการพฒนา CHP Template โดยบรษทจดการพลงงาน (ESCO) ทมศกยภาพในประเทศ ในการพฒนา CHP

ในแตละอตสหากรรมเฉพาะ เชน ปาลม แปง อาหาร เปนตน

b. โครงการสาธตการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดจว (Micro CHP)

- การวจยพฒนาเทคโนโลยใหมๆ เพอพฒนารปแบบการใชประโยชนเชงความรอน ส าหรบ CHP

- สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลย CHP รวมถงอปกรณในระบบ CHP ของไทย โดยอาจครอบคลมเปนถงผประกอบการในไทยทรวมมอกบตางประเทศ เชน โรงงาน Fabicate High Pressure Boiler ในไทย เปนตน

- สนบสนนการถายโอนเทคโนโลย (Technology Transfer) จากตางประเทศ

3.3) สนบสนนองคความร และการพฒนาความรและบคลากรดาน CHP

- การสนบสนนผเชยวชาญในการพฒนา CHP อาทเชน ภาครฐใหการสนบสนนบรษททปรกษาทมศกยภาพในการจดท าโรงไฟฟาพลงงานความรอนรวม (CHP) ในการแนะน าผประกอบการมอใหม (New

Player) อาจสงเสรมในรปแบบเงนสนบสนนดานคาใชจายในการวาจางทปรกษา เปนตน

- จดหลกสตรการเรยนการสอนในสถานศกษาหรอมหาวทยาลย ใหความร ในเรองการผลตไฟฟาและความรอนรวม โดยเนนท งภาคทฤษฎและภาคปฏบต

- สนบสนนใหมโปรแกรมการจดอบรมแกผประกอบการส าหรบการวางแผนและตดตงโรงงานผลตไฟฟาและความรอนรวม


หนา 163


(1-2 ป)


(3-5 ป)



3.4) การสนบสนนบรษทจดการพลงงาน ESCO

- ภาครฐควรใหการสนบสนนใหมการวาจางบรษทจดการพลงงาน

ESCO โดยสอดคลองกบแผนกลยทธการอนรกษพลงงานดวยการบรการของธรกจ ESCO ทงนบรษทจดการพลงงาน ESCO ตองมศกยภาพทสามารถใหค าปรกษาทงดานเทคนคและความเสยงในการจดท าโครงการครอบคลมทกดาน ตลอดจนสามารถใหค าแนะน าเรองกระบวนการออกใบอนญาตตางๆ ได เพอเปนการชวยผประกอบการไมตองแบกรบความเสยงในการจดท าโรงไฟฟา เนองจากบรษทจดการพลงงานสามารถให Performance Guarantee Contract, การท า O&M, อกทงสามารถตรวจวดและพสจนผลการประหยดพลงงานได โดยภาครฐ เปนผสนบสนนคา ใชจ าย ในการว าจ า งบรษทจดการพลงงาน เพอเปนการแบงเบาภาระผประกอบการ

- ภาครฐสนบสนนการจดตง ศนยใหบรการขอมลการบรหารจดการโรงไฟฟา CHP โดย ESCO (CHP Information Service Center) โดยใหหนวยงานทเปนกลาง และเปนตวแทนของกลมผประกอบการเปนศนยกลางในการใหขอมล อาทเชน สมาคมบรษทจดการพลงงานไทย เปนตน เพอใหขอมลเกยวกบ ESCO อยางถกตอง


หนา 164

5. แผนการด าเนนงานและก าหนดเวลาสงมอบงาน

5.1 แผนการด าเนนงาน

ระยะเวลาการด าเนนโครงการทงหมด 12 เดอนนบตงแตวนทลงนามในสญญา มหาวทยาลยฯ ก าหนดทจะด าเนนกจกรรมภายใตกรอบเวลา โดยการด าเนนงานกอนหนาเปนรายงานสรปแนวทางการศกษาเบองตน ส าหรบการด าเนนงานในปจจบน เปนในสวนของรายงานผลการด าเนนงานฉบบท 1 โครงการศกษาแนวทางการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานชวภาพดวยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก โดยแผนการด าเนนงานของโครงการ โดยรายละเอยดในตารางสรปตามหวขอ TOR ซงแสดงดงตารางท 43


หนา 165

ตารางท 43 แผนการด าเนนงานโครงการ

แผนการด าเนนงาน เดอนท

หวขอการด าเนนงานใน TOR หวขอกจกรรมในรายงานสรปแนวทางการศกษาเบองตน ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย.

3.1 วเคราะหโครงสรางตนทนของการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากดวยระบบ VSPP-CHP

กจกรรมท 5 โครงสรางตนทนของการจดท าระบบผลตไฟฟา และ ความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

กจกรรมท 6 แบบจ าลองทางการเงน 3.2 รวบรวมขอมล รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงาน

CHP ในตางประเทศ พรอมทงน าเสนอแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการตางๆ เชน รปแบบโครงสรางราคารบซอพลงงานไฟฟาแบบ Feed-in Tariff อตราการสงเสรมจากการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving; FS) พรอมทงก าหนดขอก าหนดทางเทคนคส าหรบการค านวณผลประหยดการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy Saving; PES) เปนตน

กจกรรมท 1 รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการ ใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในตางประเทศ กจกรรมท 2 รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงานระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย กจกรรมท 3 เทคโนโลยระบบผลตไฟฟาและความรอนรวม (CHP หรอ Cogeneration) ทมศกยภาพ กจกรรมท 4 อปสรรคของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย กจกรรมท 7 มาตรการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

3.3 จดท าขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากภายใตโครงสราง VSPP-CHP ตามแนวทางทน าเสนอ

กจกรรมท 4 อปสรรคของการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทยในอดต กจกรรมท 10 ขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการจดท าระบบผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมาก (VSPP-CHP) ในประเทศไทย

3.4 จดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของเกยวกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ จ านวนไมนอยกวา 1 ครง โดยมผเขารวมสมมนาไมนอยกวา 100 ทาน

กจกรรม 9 สรปผลการจดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ

3.5 จดสมมนากลมยอยระดมความคดเหน จ านวนไมนอยกวา 10

ครง กจกรรม 8 สรปผลการจดสมมนากลมยอยระดมความคดเหน

ผลลพธทได

รายงานสรปแนวทางการศกษาเบองตน (ภายในเดอนท 1) รายงานผลการด าเนนงาน (ภายในเดอนท 6) รายงานสรปผลการด าเนนงาน (ภายในเดอนท 12)


หนา 166

5.2 ก าหนดเวลาสงมอบงาน

5.2.1 ก าหนดระยะเวลาภายใน 12 เดอน นบตงแตวนทลงนามในสญญา ทงน ไมรวมถงระยะเวลาทสนพ. ใชไปในการพจารณาผลการด าเนนงาน รางรายงาน หรอรายงานแตละฉบบททปรกษาน าเสนองานตอ สนพ.

5.2.2 ทปรกษาจะเสนอแผนการจดสงรายงานให สนพ. พจารณา โดยแบงออกเปนดงน

(1) รายงานสรปแนวทางการศกษาเบองตน : ภายใน 1 เดอน นบตงแตวนทลงนามในสญญา เสนอรายงานพรอมทงบทสรปส าหรบผบรหารจ านวน 6 ชด และ CD จ านวน 1 ชด

ซงมเนอหาของรายงาน ดงน สรปแผนการด าเนนงานทงหมดของโครงการทระบไวตามขอ 3 ของขอบเขตการด าเนนงาน

(2) รายงานผลการด าเนนงาน ฉบบท 1 : ภายใน 6 เดอน นบตงแตวนทลงนามในสญญาเสนอรายงานพรอมทงบทสรปส าหรบผบรหารจ านวน 6 ชด และ CD จ านวน 1 ชด

ซงมเนอหาของรายงาน ดงน - สรปผลวเคราะหโครงสรางตนทนของการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลก

มากดวยระบบ VSPP-CHP หากมการสงเสรมขนในประเทศไทย - ความกาวหนาในการรวบรวมขอมล รปแบบการสงเสรมและสนบสนนการใชงาน

Micro-CHP ในตางประเทศ

(3) รายงานฉบบสมบรณ : ภายใน 12 เดอน นบตงแตวนทลงนามในสญญาเสนอรายงานพรอมทงบทสรปส าหรบผบรหารจ านวน 6 ชด และ CD จ านวน 1 ชด

ซงมเนอหาของรายงาน ดงน - สรปการน าเสนอแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการตางๆ เชน

รปแบบโครงสรางราคารบซอพลงงานไฟฟาแบบ Feed-in Tariff อตราสงเสรมจากการประหยดการใชเชอเพลง (Fuel Saving; FS) พรอมทงก าหนดขอก าหนดทางเทคนคส าหรบการค านวณผลประหยดการใชพลงงานปฐมภม (Primary Energy Saving; PES)

- สรปการจดท าขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการผลตไฟฟาและความรอนรวมขนาดเลกมากภายใตโครงสราง VSPP-CHP ตามแนวทางทน าเสนอ

- สรปการจดสมมนารบฟงความคดเหนจากผมสวนเกยวของเกยวกบแนวทางการสงเสรมหรอสนบสนนผานทางมาตรการทน าเสนอ

Documents

รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาแนวทางการส่งเสริม การผลิต ...€¦ · กิจกรรมที่