คำ�สอน

สมเดจองคปฐม

๑

คำ�สอนสมเดจองคปฐม

๑. ร�งก�ยทเหน.. อยไดเพร�ะธ�ต ๔ เปนเครองหลอเลยง

ทงภายนอก-ภายใน เปนภาระทหนกหนา (ภาราหะเวปญจกขนธา) อนทำาใหจตตองดนรนเสาะหาปจจย ๔ มาหลอเลยงหอหมรางกายน

บคคลใด..เหนทกขของก�รมภ�ระ อนเนองจากรางกายน บคคลนน..ยอมเขาถง อรยสจขอตน

การพจารณาจน เหนส�เหตของจตดนรน..(เหตแหงทกข) ดวยตกอยในหวงของ ก�มตณห�-ภวตณห�-วภวตณห� ไดชอวาเขาถง อรยสจขอสมทย

เมอได ปฏบตในมรรค ปฏปทาอนม องคแปด หรอศล-สมาธ-ปญญา

จนจตเข�ถงนโรธ กไดชอวาเขาถงอรยสจ ๔ อยางสมบรณ

ดงนน..บคคลใดทงอรยสจ ๔ บคคลนนไมสามารถทจกเขาถงความเปนพระอรยเจาไดเลย.

๒๒. ก�รเจบปวยไมสบ�ย..เปนกฎของธรรมด�

ไมมใครหนการเจบไขไปได

แยกก�ย แยกเวทน� แยกจต (เจตสกหรออารมณของจต)

แยกธรรม หรอกรรม วา ไมใชเร� ไมมในเร� เราคอผอาศยในสงเหลานอย กใหสกแตว�เปนเพยงผร เปนเพยงผอ�ศย อยาไปยดมาเปนตวตนของใคร

สงเหล�นมเกดขนม�ได เพร�ะก�รมร�งก�ยอย�งเดยวเท�นน

ถ�ไมมร�งก�ย คว�มรอน-หว-กระหาย-เจบปวย-ไมสบาย-ก�รถกกระทบกระทงใจกไมมแลว

เหตของก�รมร�งก�ย ตนเหตคอตณหา ๓ ก�มตณห� - ภวตณห� - วภวตณห�

ในเมอคว�มเปนจรงของร�งก�ยเปนเชนน

เร�ไปฝน ไมอย�กใหมนเปนไป กเปนตนเหตททำ�ใหเกดทกข

เพราะความโง..ทไมรเท�ทนสภ�วะธรรม

หากขยนพจารณาธรรมจดนใหดๆ อยางตอเนอง สกวนหนงขางหนา กจกตดอ�รมณของก�รเปนท�สของตณห�ได.

๓๓. จตทไปตดของอยกบกรรม จงตองไปเสวยกรรมด..และกรรมชว

สภาวะกรรม หรอ ธรรม เกดแลวกดบไป

จตทยงเก�ะกรรมด คอ บญ กไปสสคต คอสวรรค-พรหม เปนตน จตทเกาะกรรมชว คอบาปอกศล กไปสทคต คออบายภม๔

จงเวยนว�ยต�ยเกดไปตามกฎของกรรม ทตนกระทำาไปนนๆ

สำาหรบพระอรหนต ชอวาหมดกรรม เพราะทานเหนทงสภ�วะโลก และสภ�วะธรรม ลวนไมเทยง เกด - ดบๆ อยอยางนน กรรมทเปนอกศลทานไมทำาอกตอไป

หมดกรรม เพร�ะไมมก�รจตเกดขน กบท�นอก

ทกอย�งท�นทำ�ไปต�มหน�ท สงเคร�ะหคน - สตว ชหนทางพนทกข เผยแพรธรรมไปตามหนาท

แตทานหาไดตดอยในบญเหลานไม บญหรอบ�ป กไมของอย กรรมกไมของอย ยงมร�งก�ยอย กฎของกรรมเก�ๆต�มม�สนอง กเรองของมน บญหรอบ�ปไมมสทธทจกนำ�ท�นไปเกดอก.

๔๔. คำ�ว� จตไมใชเร�

จตนคอนาม หรอเจตสก อนม เวทนา-สญญา-สงขาร-วญญาณ ก�ย(รป)-เวทน�-จต-ธรรม ซงไมเทยงเกดดบๆ ตลอดเวล�

คำาวาจต คอเจตสก หรออ�รมณของจต มใชตวจต หรอนาม ๔ ตว ทอาศยรปอย

จรงๆกคอขนธ ๕ หรอรางกาย ซงประกอบดวย รปหนง กบนามอก ๔ คอ เวทนา-สญญา-สงขาร และวญญาณ

ธรรมอกจดหนงทเขาใจยาก คอ อทสสม�นก�ย นไมใชเร� ธรรมในพระพทธศาสนา เปนปจจตตง ปฏบตถงแลวจงจะรไดเอง หรอถงแลวรเอง ยงไมถงกยงรไมไดจรง และรไดเฉพาะตนของใครของมน ตามระดบของจตในจต และธรรมในธรรม

ใหยดพระธรรมคำาสอนของพระพทธองคเปนหลก เพราะเทยงแลว ไมเปลยนแปลงอก ททรงตรสไววา สงใดไมเทยง สงนนเปนทกข สงใดเปนทกข สงนนไมควรยดวามนเปนเรา เปนของเรา

เรองกายของจต หรอรปในนามนกเชนกน ทรงตรสเปนสมมตธรรมวา อทสสม�นก�ย ก�ยของจต หรออทสสม�นก�ยนมนกไมเทยง ตร�บใดทยงตดกเลสไมหมดเปนสมจเฉทปหาน คอสงโยชน ๑๐ ประการ ยงไมหมด หรอความโลภ-โกรธ-หลง ยงไมหมด หรอตณหา ๓ ยงไมหมด อทสสมานกายกยงไมเทยง

๕

ยงเปลยนแปลงไปตามกรรมทจตทำาไว เชน อทสสมานกายเปนสตวนรก เปนเปรต เปนอสรกาย เปนสตวเดรจฉาน หรออบายภม ๔ ในฝายกรรมชวทเปนอกศล ในฝายกรรมดทเปนกศล อทสสมานกายกเปลยนแปลงไปตามกรรมด เปนมนษย-เปนเทวดา-เปนนางฟา-เปนพรหม ตามกรรมด กลวนยงไมเทยง ไมทรงตว ยดถอวาเปนเรา เปนของเราไมได จนกวาจตดวงนนจะอยเหนอกรรม ทงด ทงชวอยางถาวร มใชชวคราว แคหลดพนไดชวคราวเปนปทงควมต เชน ระงบนวรณทง ๕ ไดชวคราว จตเปนฌาน เปนสมาธ แตยงฆายงตดกเลสไมไดจรงๆ

ขอสรปวา พระอรหนตเท�นน ทจตท�นพนด-พนชวอย�งถ�วร จตทานกมสทธเขาสแดนพระนพพานไดอยางถาวรเชน

กน อทสสม�นก�ยของท�นจงจะเทยง ไมมเปลยนแปลงอก เปนพระวสทธเทพ เทพทมอทสสมานกายบรสทธคงทน-ถาวร-มนคง เทยงตลอดกาล

ภมจต-ภมธรรมของผม มแคระดบสญญาและปญญา ยงมใชตวปญญาแทๆ ยงมสญญาปนอย เพราะยงตดสงโยชน ๑๐ ประการไมไดหมด กอธบายไดแคน.

๖๕. สถ�นทวเวก.. มคว�มสำ�คญในก�รปฏบตธรรม

จตทมสม�ธ คอ จตวเวก ทตอง อ�ศยสถ�นทวเวกดวย จงจกมความตงมนอยในใจ ฟงอะไรกรเรอง ไมเสยสมาธกบเสยงจอกแจกจอแจ แตกพงเหนเปนของธรรมด� เลยงไดกพงเลยง

แตเมอเลยงไมได กจำาเปนจกตองชน ชนในทน มไดหมายความถง การสรบตบมอ หรอพอใจหรอไมพอใจกบเหตการณสบสนวนวาย แตหมายถง รกษ�อ�รมณของใจใหเหนเปนเรองธรรมดา จตสงบ จตเปนสข ไมดนรนเดอดรอนดวยกรณทงปวง

อนง คว�มสำ�คญในคว�มวเวกนน มความสำาคญในการปฏบตมากขนาดไหน พงดตถ�คตเจ�กอนทจกบรรลอภเษกพระสมม�สมโพธญ�ณ พระปญจวคคยไดหลก

ห�งออกไป ทรงอยต�มลำ�พงพระองคเดยว พราหมณถวายหญาคาเปนทรองนง หลงจากรบขาวมธปายาสจากนางสชาดาแลว สถานทนนกวเวก มไดประกอบดวยคนหมใหญ

เมอกำาหนดกายตงตรง ก�ยกวเวก ปร�ศจ�กกจอนๆ ทตองทำาโนนทำานอก แลวดำารงจตใหมน กำาหนดรลมหายใจเขา-ออก จดนจตกวเวกอก จงตองมความสำาคญในการบรรลโมกขธรรม

๗

ทตรสน เพอใหพวกเจาไดพจารณาและปฏบตต�มแบบอย�ง จงจกไดผล

ห�กยงชมชอบคลกเคล�อยดวยคนหมม�ก ดวยเพลดเพลนไปดวยคำ�สรรเสรญหรอนนท� หรอก�รสนทน�ธรรม ดวยอ�รมณปรงแตง

จดนน ก�ยปร�ศจ�กก�รวเวก วจกรรมกม�ก เพราะมโนกรรมเปนผปรงแตงคำาพดออกมา ความสงบของใจกไมม การปฏบตกบรรลไดยาก

ใหพจารณาดตวเอง ดกาย ดวาจา

อยาลม...มโนเปนใหญ กายกบวาจา ยอมมใจเปนผบงก�ร ดหรอเลว กสำาเรจทใจนนแหละ...

๘๖. ใหเหนธรรมด�ของ“คน”.. อนแปลว� “วนว�ย”

และเปนธรรมดาอยด ทคนเมอไดยนทไหนวามของด มพระด กจกแหไปทนน

แลวคนมมารยาทกมมาก คนไมมมารยาทกมมาก การรกาลเทศะ กมใชวาจกมไดงายในคน

เรองเหลาน จกตองใชการพจารณา

แลวหมนปลอยว�ง อยาไปคด หรอกลาวตำาหน เอาไวในใจ

“จกไปเอ�อะไรกบคน”...เสยผลของก�รปฏบตธรรมเปล�ๆ.

๙

๗. ใหมนใจในพทธคณ-ธรรมคณ-สงฆคณ

ปญห�ใดๆ... ถ�ห�กไมเกนวสยในกฎของกรรม

ใหขอบ�รมพทธคณ - ธรรมคณ - สงฆ คณ ยอมขจดปดเป�แกไขได

พทธคณ คอคณของผร อนหมายถงพระตถาคตเจา เปนผร-ผตน-ผเบกบาน ดงนน บคคลใดไมลมพทธคณ กพงกระทำาตาม ใหถงซงพทธคณดวยธรรมคณ

คณของพระธรรม อนหมายถงทกข-สมทย-นโรธ-มรรค นนแหละ

บคคลผปฏบต ถงซงพทธคณและธรรมคณ อยางไมขาดตกบกพรอง ดวยกำาลงใจเตม กไดชอวาถงซงสงฆคณใน ๔

ระดบ คอ พระโสดาบน- พระสกทาคา- พระอนาคา- พระอรหนต

คณทงสามประการ ของพระรตนตรยในบวรพระพทธ ศาสนาน ผใดถงแลว ผนนยอมมความสข และจกสขยงๆ ขนไป จนกระทงเขาถงซงแดนเอกนตบรมสข คอ พระนพพาน เปนทไปนนแหละ

ใหมองดจต-ดกายของตนเปนสำาคญ

๑๐

ถ�มงตองก�รปฏบตใหพนทกขไดจรง อย�เพงโทษในจรย�ผอน ใหเหนคว�มรอนในจตของตนใหมาก และเหนโทษ ของคว�มรอน ในจตนน กจกปฏบตฝกจตของตน ใหพนจ�ก

คว�มรอนไดในทสด.

๘. อ�รมณเบอ..จดเปนปฏฆะ .. เพร�ะจตไมยอมรบกฎของธรรมด�

(จตฝนโลก-ฝนธรรม) ใหคนคว�ห�ส�เหตของอ�รมณเบอ (ดวยอรยสจ หรอดวยสงฆคณ) แลวจกมกำาลงใจ พจ�รณ�ไปจนถง

ทสดของส�เหตนน

ถาจตยอมรบ...จกว�งอ�รมณเบอหน�ยนนลงไป

จนถงยอมรบกฎของธรรมด�

จตสงบ...ไมดนรน มความสขมาก

คอยๆทำาไปดวยความมงมนตงใจ แลวจกไดผลตามนน.

๑๑๙. อย�กงวลใจกบก�รเดนท�ง

เมอย�งเท�ออกจากวด-จากบาน-จากทอยอาศย

ใหตดอ�รมณกงวลทงไปทนททนใด

ชวตเปนของไมเทยง... ความตายเปนของเทยง

การเดนทาง...ใหรกษาอารมณจตใหดๆกำาหนดพทธคณ-ธรรมคณ-สงฆคณ

หรอพระไตรลกษณเปนทพง รพระนพพานไวเปนอารมณ

รโทษของก�รมกงวล แมเลกนอยกไมส�ม�รถเข�สพระนพพ�นได

เพราะขาดความผองใสของจต ผปฏบตธรรมทดจกตองหมนตรวจสอบอารมณอยเสมอ หมนหาสาเหตททำาใหเกดใจกงวลโดยเรวทสด ดวยอรยสจ หรอธรรมคณ

โดยเฉพาะอยางยง เอามรณ�นสสตตงมน คอยเตอนตนอยเสมอวา ความเศราหมองของจต (จตไมผองใส) ทำาใหไปพระนพพานไมได.

๑๒๑๐. คนจกพนทกขได...กตองเหนทกขกอน

คนเหนกเลสทยงเกาะกนใจตนอย กคอ คนเหนทกข

เหนปญห�อปสรรค กคอ คนเหนอรยสจ หรอเหนพระธรรม เหนธรรมคณ

ผมปญญ�ทกคน จกเอ�ทกข เอ�ปญห� เอ�อปสรรคทกอย�งม�เปนกรรมฐ�นไดหมด ห�ประโยชนไดหมด ในทกสภ�วก�รณ

นำามาพจารณาเขาหาอรยสจหมด เปนธรรมคณ กจกตดกเลสใหเปนสมจเฉทปหานไดในทสด.

๑๓๑๑. รกษ�อ�รมณของจตใหดๆ. ประคองใจไวเปนสำ�คญ อย�ไปฝนกรรมของใคร แลวอย�ไปแกไขคนอน.. ใหแกไขใจตนเองนแหละ

จงจกถกตอง ตามหลกการของพระพทธศาสนา จดนมความจำาเปนตองพดซำา เพราะพวกเจาสวนใหญมกจกไปแกไขบคคลอน

ผดหลกธรรมอยางยง ไปทำาอยางนน กเท�กบไปเพมกเลสใหกบจตของตนเอง

จกตองพยายามมสตใหตงมน ถอธระไมใชเข�ไวใหม�กๆ ไมใชหน�ท

ใหปลอยว�งทนท ยกเวน มก�รเกยวของโดยกรรมตอกน กพงกระทำ�กนเพยงแตหน�ทเท�นน

สำ�หรบท�งจตใจ พย�ย�มไมเกยวของกบใคร ปลอยว�งเพอคว�มผองใสของจต ใหมากทสดเทาทจกมากได

กฎของกรรมใดๆ เขามาถง กถอวาชดใชกรรมเกาใหเขาไป อยาไปตอกรรม ในเมอปรารถนาจกไปพระนพพาน แมจกทำาไดยาก กจกตองทำาใหได.

๑๔๑๒. พวกโทสจรต ใหพย�ย�มฝกจตใหเยอกเยน แลวพงพจ�รณ�โทษของโทสจรตใหม�ก

พยายามทรงอ�รมณจต ใหอยในคำ� ภ�วน�ใหม�ก พรอมกำ�หนดอ�น�ป�ให ม�กดวย

หลงจากรลม-รภาพพระแลว กจกมอารมณเยนขน

อยาลมจตตองเยน สงบกอน จงคอยพจ�รณ�ทกขอนเกดจากโทสจรตนน จตยงเยน กยงเหนทกอย�งไดชดขนเทานน

และจงอยาลมวา พทธ�นสสต พทโธอปม�โณ

คณของพระพทธเจ�ห�ประม�ณมได คนฉล�ดไมมใครทงพระพทธเจ� โดยเฉพาะพระอรหนตทานยงไมทง แลวพวกเจาเปนใคร ใหคดเอาเอง.

๑๓. ร�งก�ยไมด.. กใหเหนเปนธรรมด� หรอร�งก�ยด..อนเนองจ�กธ�ต ๔ มคว�ม ทรงตวแคระยะหนง..กใหเหนเปนของธรรมด�

อยาคดวา.. รางกายจกทรงตวอยอยางนนเสมอไป

ร�งก�ยไมด กไมเทยง... ร�งก�ยด กไมเทยง

มนมแตความแปรปรวนหมนเวยนเปลยนไปทกวน หรอทกขณะจต นนคอธรรมดาของรางกาย

แลวในทสด ร�งก�ยนกมคว�มแกและมคว�มต�ย เปนธรรมดา

๑๕หมนพจารณาใหเหนกฎของธรรมดาให

มาก จตใจจกไดมความสข หรอแมกระทงการถกดา-ถกนนทา หรอ

ถกสรรเสรญเยนยอ กเปนเรองธรรมดา

เหลาน หมนพจ�รณ�ธรรมด�ใหม�ก แลวจกมก�รยอมรบ ในกฎของธรรมด�ทงปวง จตใจจกสงบและเปนสข ใหพย�ย�มรกษ�อ�รมณพจ�รณ�เหล�นใหมาก.

๑๔. ใหเหนธรรมด�ของกฎของกรรม

ไมมใครพนกฎของกรรมไปได ฟงแลวหรอประสบกบเหตการณทงหลายแลว จงรกษ�อ�รมณของจตเขาไว อยาใหเศราหมองหรอสลดหดห

เมอเกดอ�รมณเชนน ใหรว� ผดพล�ดเสยแลว

จกตองเรงปรบปรงแกไข ทำ�ใจใหเปนธรรมด� ดกว�กงวล

อยางพระเจบ แมจกหวงกงวลอยางไรกยงเจบอยด แตพระองคไหนถาปฏบตด ปฏบตชอบแลว

กฎของกรรมกจรง แตอ�ศยคณพระพทธ-พระธรรม-พระอรยสงฆ จกชวยใหเบ�บ�ง โดยชดใชเพยงเศษของกรรม ใหอดทน...แลวทกสงทกอย�งกจกผ�นไป.

๑๖๑๕. อย�ทอแทหรอหมดกำ�ลงใจ เมอร�งก�ยเกดอ�ก�รไมทรงตว

ท�งทด คอ นำ�อ�ก�รไมทรงตวม�เปนวปสสน�ญ�ณ ใหรต�มคว�มเปนจรงของร�งก�ย

(ใชวปสสนาญาณ ๙ เปนหลก) อย�เก�ะร�งก�ย

ใหรวาชาตกอนๆ เพร�ะเร�เก�ะร�งก�ยอย�งนแหละ ปกตธรรมของรางกาย คอ ความไมเทยง ธาต ๔ แปรปรวนอยเสมอ ไมธาตลมกำาเรบ กธาตไฟกำาเรบ หรอบางขณะธาตนำากำาเรบ ธาตดนเสอม กระดกขดกระดกชำารด(ขอตางๆ) กระดกงอกกธาตดนกำาเรบ

ดงนน ทกอยางหาความทรงตวไมได เปนปกต

แตจตใจของเรา ในอดตช�ต ผดปกต คอไมยอมรบคว�มเปนปกตธรรมของร�งก�ย จกฝนใหมนทรงตวดตลอดก�ล

จดนแหละ เปนตณห� พ�ใหจต มรางกายแลวมรางกายอก รางกายนทสดมนกตองตายเปนปกต จตใจโง ไมอยากใหมนตาย จกใหมนทรงตว จงตกเปนทาสของตณหา ตายแลวเกด เกดแลวตาย หาทสนสดไมได

มาบดน แสวงหาความจรงของรางกาย กจกตองฝกฝนจตใจใหยอมรบ ความปกตธรรมของรางกาย ยอมรบม�กเท�ไหร ยงพนเกด - พนต�ยม�กเท�นน เพยรพจารณาจดนเอาไวใหด.

๑๗๑๖. เรองนอกตวไมสำ�คญ ใหดเรองในตวใหม�ก

ยกตวอยาง เหนคนอนคยกนขณะฟงธรรม การคยกนทำาใหไมมสมาธในการฟง และพจารณาธรรมนนๆ

เปนเรองจรง เนองจากการคย ทำาใหจตจดจอไปในเรองทพดอย มากกวาจกนำาคำาสงสอน มาพจารณาเปนวปสสนาญาณ แตเรองนจงอย�ตำ�หนกรรม เนองดวยบคคลใด ยงไมชำ�น�ญในอานาปา หรอฌ�นใดฌ�นหนงแลว บคคลนนยอมเปนผพดม�กอย

ยกเวนผเขาถงฌาน หรอเขาสพระอนาคามมรรค หรอพระอนาคามผล บคคลนนจกสำารวมวาจาเปนอยางยง แตถาถงพระอรหนต ปลอยตามปกตธรรม แตไมเพอเจอเหลวไหล จกพดกดวยเหตดวยผล หรอ

ดวยสงเคราะหผฟง ทานเปนผพดดวยสต-สมปชญญะสมบรณ มใช พดโดยไมคำานงวาใครจกเสยหายดวยคำาพดของตน หรอพดโดยคดวาเปนความจรง แตเจอไปดวยกเลส อาท ประจานคนทำาไมดนน ไมมในพระอรหนต มแตพดโดยธรรม เปนประโยชน และเหนโทษในคำาพดอยางแทจรง พระอรหนตไมตำาหนใคร เนองดวยเคารพในกฎของกรรม แตตำาหนเพอกอ หรอตำาหนเพอกนไมใหคนอนเลวไปยงกวานน มศกษาปฏปทาในเรองวาจาเอาไวใหด เนองจากยงบกพรองกนอยมาก วาจานสำาคญ ปลกมตรกได สรางศตรกได คนพงเพราะคำาพดมมาก.

๑๘๑๗. ก�รปฏบตธรรมใหสงเกตอ�รมณของใจ เปนสำ�คญ

อยาใหเสยทาตอกเลส พงใสใจแกไขอ�รมณของจตใจเสมอ กรรมบางอยางฝนได กรรมบางอยางฝนไมได

มโนกรรม บางขณะเกดขนอยางรนแรง เมอระงบได กพงดอาการของการเกดขน-ตงอยและดบไป แลวกพงเหนกองสงข�รมนปรงแตงอยอย�งนน คว�มเปนส�ระในสงข�รปรงแตงนนไมม จงอยายดถอวาเปนเรา เปนของเรา พงละซงอปาทานขนธอยางจรงจง แตทำาไปอยางสบายๆ อยาเครยด.๑๘. บคคลใดเจรญพระกรรมฐ�น โดยไมจบ ใหตรงจรตตนเองกด.. หรอจบทกกองเพยง ฉ�บฉวย มกห�คว�มบรรลมรรคผลไดย�ก

สงเกตวา บคคลผรพระกรรมฐานหลายกอง โดยสญญา มกมความทะเยอทะยานอวดอางคณวเศษ เปนทใหผอนสรรเสรญ-ยกยอง-เยนยอ

จงประมาณตนใหด อยาไดเปนเชนนน มใชของดเลย ใหดทานพระเรวตเปนหลก หรอพระอรหนตตางๆในพระสตร

พระอรยเจาจกมแตความถอมตน ไมยกตนขมทาน อยอยางเปนสข ไมเดอดรอนดวยประการใดๆทงปวง เนองจากกเลสในจตของทานทเลาเบาบางลง หรอหายไป ไมมอำานาจทำาใหจตใจของทานตองเดอดรอนอก.

๑๙๑๙. ก�รบรโภคอ�ห�รและย� พงพจ�รณ� ผลทเกดคณและเกดโทษแกร�งก�ย เปนก�รยงอตภ�พใหเปนไป

มใชเพอความเอรดอรอย หรอเพอความอวนพผองใส คนสวนใหญกนอาหารดวยความตดรส กนยาเพอหวงจกใหรางกายไมตาย ความจรงอาหารชนดใด ยาชนดใด กไมสามารถยงความแก-ความเจบ-ความตาย เพยงระงบทกขเวทนา บรรเทาการเสยดแทงของรางกายชวคราว

ผเขาใจในธรรมปฏบต จกรซงคำาวา ปจจย ๔ ทจำาเปนสำาหรบการดำารงชวตของรางกาย ยารกษาโรคจงตองอยคกบรางกาย ทเปนรงของโรค เมอร�งก�ยมโรคจงจำ�เปนตองกนย�รกษ�โรค ระงบทกขเวทน� เปนก�รยงอตภ�พใหเปนไปเชนเดยวกบอ�ห�ร

ผฝนไมกนยา คอ ไมยอมรบความจรงวารางกายเปนโรค ตางกบผทรกษาโรคใหรางกาย จกกนยาโดยไมฝนใจ ยงรวารางกายไมใชของเรา เปนเพยงทอาศยชวคราว กจกเยยวยารกษา ไมใหเกดเวทนารบกวนจตผอาศยรางกาย ซอมแซมบานทชำารดทรดโทรม กนย�กคอซอมแซมบ�น โดยทจตผร จกไมทกขรอนไปดวย

แตรว� วนหนงบ�นนพงสล�ยแนนอน ถงว�ระนน จตผร กจกจ�กบ�นนไปอย�งเปนสข มบานอยกเปนสข บานพงไปจากบานกสข พจารณาปจจย ๔ เอาไว จกไดมความสขทงปจจบน และสมปรายภพ.

๒๐๒๐. เจ�รสกลำ�บ�กใจในก�รกำ�หนดกำ�ลงใจ ใหเตม ในก�รรปฏบตกรรมฐ�นอยตลอดเวล�หรอ..? (กรบว�ใช) จกตองแยกแยะว� อนไหนเปนกเลส..อนไหนเปนสงจำ�เปนทจกตองทำ�

มใชเหมาเสยหมดวา เปนกเลสบงคบ อยางนนไมถก กรณมรางกาย ไมหงหาใหมนกนกไมได แตทำ�ต�มหน�ท มใชเอ�กเลสปรงวา จกตองกนแตของดๆแพงๆ กนแลวด รางกายอวนพ-ผองใส กนเพอรสอรอย ก�รปฏบตจกตองแยกแยะใหถกทาง๒๑. ก�รฝกฝนกำ�ลงใจ กคอ หมนตรวจบ�รม ๑๐ ใหครบ

มใชทองเพอจำาบารมได ก�รทำ�บ�รม ๑๐ ใหครบ อยทกำ�ลงใจ พยายามฝกฝน

ทรงตวอยใหได คอยๆทำาไปใหจตมนชน อะไรกระทบกใหนกถงบารม ๑๐ เพยรอยอยางนตลอดเวลา อยาทอถอย ทำาใหครบทง ๑๐ ในคราวเดยวกน เมอนนแหละ คำาวา เตมกำาลง ในการปฏบตธรรมกจกมไดตลอดเวลา

จำาไววา ไมมง�นใดทจกทำ�ไดโดยร�บรน ง�นทกอย�งยอมวดกำ�ลงใจ ไมมใครหนอปสรรคพน เพยงแต ถาหากกำาลงใจด กสามารถฝาฟนอปสรรคใหพนได อนงการทำางาน พงพจารณาในแงลบบาง อยาคดแตดานบวกอยางเดยว เชนเดยวกบก�รพจ�รณ�พระกรรมฐ�น พงมองโทษ และมองคณใหทวถวน แลวการดำาเนนงานกจกผดพลาดไดนอย

๒๑๒๒. วธไปนพพ�นแบบง�ยๆ

จงใครครวญอยางน....จงคดวา.. เร�เปนผไมมอะไรเลย

ทรพยสนกไมม ญาต เพอน ลกหลานเหลน กไมม....

เราจะทำ�กจทตองทำ� ตามหนาท ดวย คว�มปลอยว�ง เมอความปวยไขปรากฏ จงดใจวา... วาระทเราจะมโอกาสเขาสนพพานถงแลว เราสนทกขแลว

คดไวอย�งนทกวน.. จตจะชน จะเหนผลเมอตาย อารมณจะสบาย แลวก เข�ส“นพพ�นไดทน”