Embed Size (px)
Citation preview
1
2
คะนงนจแปลวาคดถงตลอดไปพวกเราจงอยากสงความคดถงผานตวอกษรจากผคนทหลากหลายอาจเปนเพราะ
ความคดถงหรอความบงเอญทน�าพาใหพวกเราไดกลบไปยงชมชนเกาแกในเขตพระนครอกครงทชาวบานเรยกกนวา
ยานสามแพรงคอแพรงสรรพศาสตรแพรงนราและชมชนแหงประวตศาสตรอยาง“แพรงภธร”ทวากนวาเปนชมชนทผกพน
กบสถาบนพระมหากษตรยมาตงแตอดตจนถงปจจบนและอยกบเราทกชวงชวตจรงๆผานบคคลและสถานทในชมชนแหงน
คณลงวบลยตงยนยงต�านานแหงแซกโซโฟนไมไผสายเลอดไทยกบวลทวา“ถาเหนอยกเงยหนาขนไป”และ
คณปานฐพรรงโรจนสวรรณกบความคดถง“ไอตมถวยส�าคญในชวต”
สถาปตยกรรมอนเปนมรดกของชาวแพรงภธรและคนไทยทกคนกบ“สถานอนามยประวตศาสตรแหง
แรก
ในกรงรตนโกสนทร”
และบทเรยนครงส�าคญทท�าใหรวาความคดถงไมไดหยดอยแคการมองเหนก�าลงจะถกบอกเลาผานพวกเรา
“คะนงนจ”
ป.ล.คะนงนจ...คดถงเปนอยางยง
นตยสารอเลกทรอนกส “คะนงนจ” เลมน
มระบบเสยงบรรยายภาพ (Audio Description)
เพอผบกพรองทางการมองเหน
เพราะเราตองการใหความคดถงสงไปถงทกคน
สแกนQR Codeดวยโทรศพทสมารทโฟน
เพอเขาฟงในระบบ Audio Description
คะนงนจฉบบท ๑
คดถง...พอ
1
เรองเกา..เลาใหม
เรองราวในประวตศาสตรทถกร�าลกถง
อกครง - หนา 2
จดหมาย..ปลายทาง
การเดนทางของความคดถงจาก
จดหมายสปลายทาง - หนา 3
ส..หวงคะนง
เรองราวส�าคญของบคคลในชมชนท
ดงดดเราสหวงของความคดถง - หนา 4
สถาน..ทระลก
สถานทส�าคญในประวตศาสตร ทควรคา
แกการยอนระลกถง - หนา 8
ขอ-ค�า-นง
ค�าเชญชวนของคนในชมชน ทท�าใหเรา
อยากขอ (ชม) ค�านง - หนา 9
พพธเพลน
ทองเทยวเพลดเพลน ชวนเดน
พพธภณฑ - หนา 10
สารบ
ญ
2
เรองราวของชมชนเลกๆอยางแพรงภธรจากค�าบอกเลาของ
คณปาณฐพร เจาของรานณฐพรไอศกรมรสไทย ปาเลาวาแตเดม
ชมชนแหงนเคยเปนวงรมสะพานขางโรงส เรยกวา “วงเหนอ” ซง
เปนทประทบของพระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาไพฑรยกรมหมน
สนทนเรนทรปายงบอกอกวาทานเปนตนราชสกลไพฑรย
หลงจากทานสนพระชนม วงแหงนไดกลายเปนทประทบของ
พระเจาบรมวงศเธอพระองคเจาชมแสงกรมหลวงสรรพศลปปรชา
และทานทรงเปนตนราชสกลชมแสงอกดวย ฟงมาถงตอนนแลว
พวกเราทกคนกอดสงสยไมไดวา ท�าไมปาถงรเรองราวของชมชน
แพรงภธรแหงนไดอยางละเอยด ปาจงเลาวาปาอยทนมาตงแตเกด
อกทงปาเปนคนทชอบอานหนงสอประวตศาสตรเปนทนเดมอย
แลว ท�าใหสามารถเลาเรองราวของชมชนแหงนไดเปนอยางด อยๆ
เพอนฉนคนหนงกเกดสงสยขนมาวาท�าไมชมชนแหงนถงไดชอวา
แพรงภธรจงเอยปากถาม
ปายมใหแลวเรมเลาวาหลงจากทพระเจาบรมวงศเธอพระองค
เจาชมแสง กรมหลวงสรรพศลปปรชาสนพระชนม รชกาลท ๕ ได
พระราชทานวงแหงนใหเปนทประทบของกรมหมนภธเรศธ�ารงศกด
หลงจากพระองคสนพระชนมรชกาลท๕ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ
ใหสรางตกแถวสไตลชโนโปรตกสและไดตดถนนผานภายในวง
พระราชทานชอวา ถนนแพรงภธร ซงตงตามพระนามของกรมหมน-
ภธเรศธ�ารงศกดโดยใหเปนทอาศยของขาราชบรพาร
ในชวงสมยสงครามโลกครงท๒ขาราชบรพารไดยายหนกลบไปท
ตางจงหวดนอกจากนนชมชนแหงนยงเคยเปนหลมหลบภยทางอากาศ
มากอนและหลงจากสงครามโลกครงท๒ไดมการรอถอนและกลบหลม
หลบภยทงผานไปชวงหนงคนจนแคะหรอเรยกอกอยางวาคนฮากกา
ไดอพยพมาอาศยอยทแพรงภธรแหงนแทนปายงบอกอกวาตกแถว
บรเวณนมลกษณะทคลายกนคอมหนาตาง ประดบดวยไมฉลลาย
ซมประตรปโคงเหนอชองลมแตในปจจบนชาวแพรงภธรทกคนชวย
กนปรบปรงจนมความสวยงามมากยงขน
จากเรองทงหมดทปาเลาท�าใหเราทกคนรสกไดวาชมชนแพรงภธร
แหงนเปนสถานททเตมไปดวยเรองราวทเกยวของกบประวตศาสตร ซง
นอกจากชมชนแพรงภธรจะเปนชมชนแหงประวตศาสตรแลว ชมชน
แหงนยงเปนแหลงรวมรานอาหารทมชอเสยง รวมถงยงมวฒนธรรม
และภมปญญาทมเอกลกษณอกดวย
โดยกตตนนทรอดประเสรฐ
แพรง ภ ธรเมอวนกอน
3
๑.เรมตนการเดนทางของจดหมายแหงความคดถงทอนสาวรย
ชยสมรภมโดยขนรถเมล(คะนงนจ)สาย๕๙ทฝงพญาไท
๒.นงลดเลาะรอบกรงรตนโกสนทรชมความสวยงามของปอม
มหากาฬและสะพานผานฟาลลาศ
๓.เรงเครองผานนทรรศรตนโกสนทรบนถนนราชด�าเนนกลางแลว
ลงรถเมล(คะนงนจ)สาย๕๙ทอนสาวรยประชาธปไตยเพอตอ
รถเมล(คะนงนจ)สาย๒สงตอความคดถงใหถงปลายทาง
๔.แลนละลวเขาสถนนดนสอตรงไปยงเสาชงชาลงรถเมล
(คะนงนจ)สาย๒แลวเดนชมความสวยงามของวดสทศน
เทพวรารามราชวรมหาวหารเดนตามถนนบ�ารงเมองพอถง
สกกเสาชงชาเลยวขวาเขาสถนนตะนาว
๕.จะพบสขมาล อนามย อนเปนสถานทส�าคญทางประวตศาสตร
ของชมชนแพรงภธร นนหมายความวาความคดถงเดนทางมาถง
จดหมายปลายทางแลว
4
ชายผปฏเสธการเขาเฝาในหลวงรชกาลท ๙
คณลงวบลย ตงยนยง
“คณเชอเรองพรหมลขตไหมครบ”คนพนลานคนทเชอวามนมอยจรงผมคอหนงใน
นนพรหมลขตทน�าพาใหคณลงทานนไดท�าในสงทคณลงรกและพรหมลขตนเองทท�าให
คณลงทานนไดมโอกาสเขาใกลกบบคคลผเปนแรงบนดาลใจในชวต
แมวาสดทายคณลงจะตองปฏเสธโอกาสนนไปกตามแตการปฏเสธโอกาสในครง
นน กไมเคยท�าใหคณลงยอนกลบมาคดเสยดายเลยสกครง คณลงทานน มชอวา “คณ
ลงวบลย ตงยนยง” ผใหก�าเนดแซกโซโฟนไมไผสายเลอดไทยคนแรกของ
ประเทศ
พวกเราทงสามคนกมายนอยทรานขายแวนตาเกาๆรานหนงในชมชนแพรงภธร ความ
จรงผมเดนเลยรานนไปแลวดวยซ�า เพราะสายตาคอยแตจะมองหารานขายเครองดนตร โชคด
ทเพอนในกลมเรยกไวไดทน ไมเชนนนผมคงเดนเลยไป “แลวรานขายแวนตาเกาๆ เกยวอะไร
กบแซกโซโฟนไมไผ” ผมคดอยในใจ สายตากมองกวาดไปทวราน เหนแซกโซโฟนไมไผอยในต
โชว เหนรปถายมากมายทท�าใหผมเชอแลววาคณลงทานนชอบเครองดนตรชนดนจรงๆ
เรองและภาพโดยธนวาเลยงทวคณ
5ส..หวงคะนง
จากนน คณลงจงพาพวกเราเขาไปหลงรานขายแวน ในใจผมคด
วานมนประตมตชดๆ จากหนารานขายแวนตาเกาๆ เขามาหลงราน
เปนโรงงานผลตแซกโซโฟนไมไผเลกๆ ทเกากวาหนารานเสยอก คณลง
ใหเหตผลวา “ลงทำาคนเดยวแบบพอเพยง ไมไดตงใจจะทำาเปน ททำาก
เพราะชอบเลนดนตร อยากใหคนไทยเลนดนตรกนเยอะๆบาง ดนตร
มนดนะ เลนแลวไมแก” คณลงพดจบกหวเราะชอบใจ แตคณลงกดไม
แกจรงๆ ใครจะเชอวานคอชายอาย ๗๑ ป
ของหลายอยางทอยบนโตะท�างานของคณลง ลวนแลวแตหาซอได
ตามรานขายอปกรณกอสรางทวไป หรอรานสะดวกซอบางทยงมขาย
ดวยซ�า คณลงลากเกาอเกาๆมาใหพวกเราทงสามคนนง ผมเรมตนถาม
ค�าถามแรกทผมสงสย หลงจากสายตาของผมเหลอบไปเหนรปถายของ
ผชายคนหนงทยนเลนแซกโซโฟนถวายสมเดจพระเทพฯ
“ลงชอบเลนดนตรตงแตเดก เครองดนตรชนดแรกทลงเลนคอ
เมาทออรแกน เลนแบบไมรโนต จนถงตอนนลงกดโนตไมเปนนะ
ลงใชการฟงเพลงบอยๆแลวจ�าเอามาเลนพอโตขนนงดรายการโทรทศน
เหนฝรงคนหนงเขาเอาแซกโซโฟนไมไผมาออกรายการ ลงเหนมนครง
แรกกถกชะตาเลย พอรวาเขาจะมาขายทถนนขาวสาร ลงก�าเงนเกบ
ของตวเองไปเลย กะวายงไงวนนลงกตองซอมนกลบไปใหได พอไปถง
กรสกลงเลเพราะลงไมเคยเปามากอน” จนฝรงเขาพดขนมาวา “The
star wasn’t born, are train.” เพราะประโยคนแหละลงถงตดสน
ใจซอ มาลองฝกอยถงสองป ถงจะจบทางมนได พอเรมเลนเปนเทานน
แหละลงกพามนไปออกงานทรานอาหาร ตอนนนมลกคาในรานสนใจ
เจาแซกโซโฟนไมไผกนใหญ บางคนนสงซอกบลงเลยนะ กะจะใหลงท�า
ออกมาขาย ลงกเลยเรมศกษาเรยนรแลวกท�ามนออกมาไดในทสด กวา
จะรเคลดลบ ใหเสยงเปามนเพราะนกเลนเอาเหนอยเลย” ลงเลายอน
ความมาไกลจนผมลมวาเคยถามอะไรลงเอาไว แตลงกไมลมทจะตอบ
ค�าถามแรกของผม
“สวนเรองทลงไดเลนแซกโซโฟนไมไผถวายสมเดจพระเทพฯ
กเพราะวาพอลงท�าขายดวยตวเอง ลงเปนคนแรกในประเทศ ทมรายการ
ตดตอเขามาเปนจ�านวนมาก แตทคนอนๆไดรจกชอขอลง
ตองขอบคณอาจารยสมศกด วงษปญญาถาวรทชวยตอยอด เพราะนอง
สาวของอาจารยเปนบรรณาธการนตยสารดฉน พอเปนทรจกกนในวงกวาง
ชอเสยงของลงกไปเขาหของอาจารยร�าเพย จากกระทรวงอตสาหกรรม
อาจารยทานจงเสนอใหลงมาเลนแซกโซโฟนไมไผถวายสมเดจพระเทพฯท
งานกาชาด และใหลงทลเกลาฯถวายแซกโซโฟนไมไผใหสมเดจพระเทพฯ
หนงตว นบวาเปนความภาคภมใจหาทสดมไดในชวตของลงเลยนะ”
ลงเลาจบกพนมมอขนเหนอหว ผมรบรไดถงความภาคภมใจของลงจรงๆ
เชอไหมวาครงหนงเคยมคนจากส�านกพระราชวงตดตอให
ลงท�าแซกโซโฟนไมไผทลเกลาฯถวายในหลวงรชกาลท ๙ ดวยนะ แตลงก
ปฏเสธเขาไป คณลงเรมเลา ตอนนนผมถงกบตองรองถามวา “แลวคณลง
ไมเสยดายหรอครบ” คณลงตอบกลบมาดวยใบหนายมแยมเตมเปยมไป
ดวยความภาคภมใจวา “ไมเลย…กลบมาคดถงวนนนลงกไมเสยดายเลย
ทไมอาจเออมเขาเฝาฯพระองคดวย เพราะการท�าแซกโซโฟนไมไผจะ
ตองใชปากเปาเพอปรบเสยงโนตทกตวและลงเองกไมไดมความรดาน
ดนตรมากนก โนตกอานไมได เพลงพระราชนพนธทลงเลนใชแคความจ�า
เทานน จงมบงอาจทจะเขาเฝาฯพระองค มบงอาจทจะใชปากตวเองเปา
เครองทตองทลเกลาฯถวายพระองค…มบงอาจจรงๆ ลงจงปฏเสธโอกาส
นนไป” ทกวนนคณลงยงคงรกทจะท�าแซกโซโฟนไมไผบนพนฐานปรชญา
เศรษฐกจพอเพยง การไดรบโอกาสในวนนนเปนดงแสงตะวนในชวตท
สรางแรงบนดาลใจและความภาคภมใจทสดในชวตของลงวบลย ตงยนยง
และคณลงไดฝากขอความใหพวกเราเปนสะพานไปถงคนไทยทกคน ขอให
ทกคนรกและใสใจดนตร เพราะดนตรสรางความสขใหกบชวต ความรและ
ภมปญญาน ใครทสนใจอยากเรยนรการท�าแซกโซโฟนไมไผ ใหมาหาคณลง
ได คณลงสอนใหฟร…ดนตรคอของขวญอนล�าคาจากพอ
6
คณปานฐพร รงโรจนสวรรณ
ทามกลางความรอนของอากาศในกรงเทพมหานคร ม
รานไอศกรมรสชาตไทยๆซอนอยในตกแถวเลกๆใน
ชมชนแพรงภธร ทนคอรานไอศกรมทท�าใหเราไดรจก
กบคณปานฐพร รงโรจนสวรรณ “พพธภณฑทมชวต
แหงแพรงภธร”
จากการทพวกเราเดนออกตระเวนหาของกนอรอยๆใน
ชมชนแพรงภธรกท�าใหพวกเราไดพบวาชมชนแหงนไมไดเปนเพยง
ชมชนทขนชอเรองของกนเทานน แตยงเปนชมชนทรมรน มตกราม
บานชองทแสดงถงความสวยงามของสถาปตยกรรมในสมยรชกาลท
หาอกทงยงไดพบเหนรอยยมทเปนมตรของผคนในชมชนอกดวยใน
ทสดสายตาของผมกไปสะดดกบรานไอศกรมรานหนงทตงอยตรงหว
มมของถนนทางสามแพรง รานไอศกรมไทยๆทมลกคาเยอะมากจน
ไมอยากจะเชอสายตาตวเองรานนมชอวา“นฐพรไอศกรมรสไทย”
ไมถงหานาทพวกเราทงสามคนกนงประจ�าทของตวเองลมไป
เสยสนทวาแมแตขาวสกจานกยงไมไดตกถงทองดวยซ�า แตความ
เยนของไอศกรมมนชางดงดดใจเหลอเกนพวกเราสงไอศกรมรสชาต
ทตวเองชอบคนละถวยและกนจนหมดในเวลาเพยงไมกวนาทและ
สายตาของผมกบงเอญไปสะดดกบเมน“ไอศกรมมะมวงมหาชนก”แลว
กอดสงสยไมไดวาท�าไมชอมะมวงถงเหมอนชอของวรรณกรรมใน
สมยรชกาลทเกา เรองพระมหาชนก ยงไมทนสนสดความสงสย
ไอศกรมมะมวงมหาชนกกมาวางอยตรงหนา ผมใชชอนตกไอศกรม
ลกนกสมผสไดถงเนอไอศกรมทไมตางอะไรกบเนอของผลไมมนชาง
เนยน นมและมกลนหอมหวาน ตางกบไอศกรมเจาอนๆทผมเคยได
ทานมา ในขณะทพวกเราทงสามคนก�าลงเคลบเคลมอยกบไอศกรม
รสไทยพวกน เสยงของผหญงคนหนงกดงขน เสยงนเองทเปนจดเรม
ตนทท�าใหพวกเราไดรจกกบ“พพธภณฑทมชวตแหงแพรงภธร”
“เปนยงไงกนบางละไอศกรมรานปาอรอยไหม”พวกเราสามคน
พยกหนาตอบเปนอนร กนวาไอศกรมของรานปาอรอยแบบไม
สามารถหาค�าไหนมาอธบายได
เพอนรวมกลมของผมเรมตนถามถงความเปนมาของรานไอศกรม
รานนปาเลาใหฟงวาสมยกอนขายแตรสกะทตอมามครอบครวหนง
เขาพาลกมากนไอศกรมทราน แตลกเขางอแงจะกนไอศกรมรส
ชอกโกแลต เพราะกนไอศกรมรสกะทไมเปน เพราะเหตการณในวน
นนปาเลยยอมไมไดบวกกบมลกคาเรยกรองเยอะ
เจาของรานไอศกรมรสไทยทลกพระเจาแผนดนเสดจไปเสวย
ส..หวงคะนง
7
ปาเรมท�าไอศกรมรสชอกโกแลตกบรสกาแฟออกมาเพม ตอนนน
ลกคากเยอะมากขนกวาเดม เดกๆแถวนนกมากนไอศกรมรสชาตไทยๆ
ของปาเพมมากขน “ปาครบ แลวทมาของไอศกรมรสมะมวงมหาชนก
ละครบ เกยวอะไรกบในหลวงรชกาลทเกาหรอเปลาครบ ผมวาชอมน
เหมอนกน” ผมถามขนมาเพราะความสงสย ปายมใหแลวตอบกลบมา
วาเกยวส มะมวงมหาชนกคอมะมวงทไดรบพระราชทานนามจาก
ในหลวงทานเลยนะ แถมรานปากยงเปนรานแรกแลวกรานเดยวใน
ประเทศไทยอก ดวยทมไอศกรมรสชาตน ปาพดดวยน�าเสยงทภมใจน�า
เสนอ
“มชอเสยงขนาดนรานไอศกรมของปาเคยมดาราหรอคนดงๆมา
ทานบางไหมคะ”เพอนในกลมของผมถามตอปายมแลวตอบกลบมาวา
มอยทานหนงทปาจ�าไดมาจนถงทกวนนทานคอ“พระองคภา”ส�าหรบ
ปานฐพรแลวมนยงกวาความฝน ไมมใครคดใครฝนหรอก วาวนหนงจะ
มทหารวงมาทรานแลวบอกวาพระองคภาจะมาเสวยไอศกรมทราน ปา
ไดยนกท�าตวไมถก บานเราเกากเกา พรมแดงสกผนจะมาใชตอนรบก
ไมมไมทนใหปาไดเตรยมตวพระองคภากเสดจมาถงทรานพระองคสง
ไอศกรมกะทใสถวลสง พระองคยนรอปาขณะตกไอศกรม มอปานสน
แบบไมสามารถควบคมได ปาทลเชญพระองคใหไปประทบรอทโตะใน
รานแตพระองคบอกไมเปนไรเราถอไปเองไดพอเสวยเสรจพระองคจะ
จายเงน ปาบอกพระองคไปวาไมเปนไรปาท�าถวาย พระองคตอบกลบ
มาวา “ถาไมเอาเงนครงหนาไมมากนแลวนะ” ใครจะเชอวาพระองคภา
จะเสดจมาเสวยไอศกรมทรานอกจรงๆ นบวาเปนบญวาสนาของปา
และครอบครวจรงๆทครงหนง“ลกเจาฟาเจาแผนดนทานเหยยบเขา
มาในบานเรา”
นบตงแตวนนนเปนตนมาปากตงปณธานกบตวเองวาปาจะจงรก
ภกดตอสถาบนพระมหากษตรย เพราะครงหนงพระองคภาเคยเมตตา
และใหโอกาสรานไอศกรมเกาๆของปา ใครจะเชอวาพระองคทาน
เปรยบเสมอนพลงในชวต ใหปาตงใจคดสตรท�าไอศกรมรสชาตใหมๆ
และรกษาคณภาพของไอศกรมใหด เผอวาวนหนงพระองคภาจะเสดจ
กลบมาเสวยอกครง พระองคจะไดชนชมวาปาท�าไอศกรมอรอยทสดใน
ประเทศ
“ปาภมใจในอาชพขายไอศกรมไทยๆของปา และปากภาคภมใจ
ทไดเกดมาเปนคนไทย ใชชวตอยใตรมพระบารมของสถาบน
พระมหากษตรยไทย”
ส..หวงคะนง
8
สถาน..ทระลก
ภายในชมชนแพรงภธรแหงนไมวาใครทไดเขาไปจะสะดดตาเขากบ
ตกๆหนง ทอยทามกลางชมชนนนกคอ สขมาลอนามย ซงถอเปนสถาน
กาชาดแหงท ๒ ของกรงเทพฯ ภายในรวของสขมาลอนามยนจะแบง
อาคารเปน ๓ อาคาร อาคารแรกเมอมองตรงเขาไปจะเปนอาคารสอง
ชนทอยศนยกลางของสขมาลอนามยชนแรกจะใชรองรบผปวยชนสอง
จะเปนทพกเจาหนาท มองไปทางดานซายจะเหนอาคารชนเดยวทใช
ส�าหรบรองรบผปวย สวนอาคารสดทายจะอยดานหลงซงเปนทพกของ
เจาหนาท
สขมาลอนามยแหงนเดมชอสถานประชานามยพทกษท ๒ เปด
ท�าการครงแรกเมอปพ.ศ.๒๔๖๖ โดยเชาตกแถวบรเวณแพรงภธรเปน
สถานทท�าการชวคราว ในวนท ๑ พฤศจกายน พ.ศ.๒๔๗๑ ไดยายมาเปด
บรการทบานเลขท ๘๐ แพรงภธร ถนนอษฎางค กรงเทพฯ สรางขนโดย
สมเดจเจาฟากรมพระนครสวรรค วรพนต ไดทรงน�าเงนซงมผบรจาค
ท�าบญ อทศถวาย ในงานพระศพสมเดจพระปตฉาเจา สขมาลมารศร-
อคราชเทวในรชกาลท ๕ ซงเปนพระชนน เพอเปนอนสรณสถานของ
สมเดจพระปตฉาเจา สขมาลมารศร อคราชเทว ทเคยด�ารงต�าแหนงอป
นายกาสภาอนาโลมแดง โดยมคากอสรางเปนเงนทงสน ๑๗,๗๑๒.๒๑ บาท
มทน “สขมาล อนามย” ของสมเดจเจาฟากรมพระนครสวรรค วรพนต
ซงเปนเงนบรจาคการสรางตกจ�านวน ๑๑,๑๒๖.๒๐ บาท โปรดยกขน
เปนทนเพอเกบดอกผล บ�ารงสถานสบไป อาคารเปนตกกออฐถอปนสอง
ชน สรางในทดนราชพสด เนอท ๑ ไร ๑ งาน ๑๑ ตารางวาเสยคาเชาปละ
๑ บาท ผทท�าการเปดสถานอนามยคอ สมเดจพระพนวสสามาตจฉาเจา
องคสภานายกาแหงสภากาชาดสยาม วนท ๒๙ มกราคม พ.ศ.๒๔๘๕ ได
รบโอนทดนเปนกรรมสทธของสภากาชาดไทยโดยพระราชหตถพระบาท
สมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล ในวนท ๖ ธนวาคม พ.ศ.๒๔๘๓ และ
ในป พ.ศ.๒๕๒๙ ไดกอสรางอาคารทท�าการเพมดวยเงนงบประมาณเพอ
เปนทท�าการและทพก เจาหนาทเปนเงน ๒๗๙,๒๖๐ บาท
นอกจากสถานอนามยแหงนจะเปนสถานกาชาดแหงท ๒ ของ
กรงเทพฯแลว สถานอนามยแหงนยงเรยกไดวาเปน สถานอนามยแหง
แรกของกรงรตนโกสนทรอกดวย
สถานอนามยประวตศาสตรแหงแรกในกรงรตนโกสนทร
โดยกตตนนทรอดประเสรฐ
9
เราคดถงคนขางใน คนขางในฝากถงคนขางนอกความรสกผานรสชาตอาหารแสนอบอน
คนในอยากบอก คนนอกอยากกน
ปานฐพรถอกวยเตยวชามใหญเขามาในรานไอศกรม
“กนดวยกนไหมลก” ปาถามเราสามคน มองเขาไปใน
ชามเปนกวยเตยวเนอตนกลนหอมชวนนากน “รานไหน
หรอคะปา ท�าไมนาทานจง” เพอนฉนถาม ปาบอกตอวา
รานกวยเตยวเนอกมทอง ตรงแยกนเองลก ปากนราน
นบอยมากเลยนะกนเทาไหรกไมเบอ ลงเจาของรานเขา
ท�าสะอาดมาก น�าซปกหอม เนอกเปอยไม
เหนยวเลย แถมราคายงไมแพง
ดวย ลองไปกนกนนะลก
เราสามคนยนอยหนา รานบะหมแพรงภธร แตรานปด ตก
ขางๆทเปดประตอยมคณลงใสกางเกงขาสนนงอยดานหนา
เราสามคนเดนเขาไปถามคณลงวา “วนนรานบะหมไมเปด
หรอคะ” ลงตอบกลบมาวา “วนนวนอาทตยลกรานเขา
ปด”ปกตลกคาทรานเยอะมากจนเจาของรานไมมเวลาพก
ผอนเลย ลงยงเปนลกคาประจ�าเขาเลยนะเพราะของเขา
อรอย เสนบะหมเขากท�าเอง เวลาเขาตมน�าซปนกลน
หอมมาถงบานลงเลยนะ หมแดงเขากท�าเอง นม
มากดวย นาเสยดายทวนนรานเขาปดพวกหนเลย
ไมไดกน ถาวนไหนพวกหนวางลองแวะมากนกน
ใหมนะลก
“ไมลองไปกนขนมครกราน
นนดละลก” เราสามคนหนไปหา
ทมาของเสยงนน พนชชไปทางหวมมของ
สขมาลอนามย ภาพทเหนคอรถเขนคนเลกๆจอด
อย ถาสงเกตดๆจะมปายไวนลเกาๆเขยนวา ขนมครก
แพรงภธร พนชบอกวาขนมครกรานนเปนรานเกาแก
ของแพรงภธร คนในชมชนรจกกนทงนนแหละ ปาแก
ขายขนมครกตงแตพเดกๆ จนตอนนพมลกแลวกยงซอ
ขนมครกปาแกกนอยเลย ปาแกใจดมากเลยนะ ขนมครก
กอรอยมากดวย ไปกนทอนกไมถกปากเหมอนทนเลย
ร า น ๆ ห น ง
ตรงขามสวนสาธารณะมคนยน
รออยหนารานดหนาแนน ดวยความสงสยเราจงเดน
เขาไป พอถงหนารานเหนปาย อดมโภชนา นมนรานท
เขาพดถงกนน คนเยอะขนาดนเชยวหรอ เขาไปในราน
มโตะวางอยพอด แมคาเดนมารบเมน อยางแรกและ
อยาวเดยวทสงคอ ปอเปยะสด เมนแนะน�าทตดอยหนา
ราน ไมสงคงไมได ขณะทรอปอเปยะสดแมคาเดนมา
เสรฟอาหารทโตะขางๆ ในจานนนเปนขาวแกงกระหร
ทมสสนนาทานเหลอเกน พวกเรากอดไมไดทจะสงตาม
พโตะขางๆ ซงแกงกระหรจานนนกไมท�าใหเราผดหวง
จรงๆ นอกจากจะท�าใหเราอมทองแลว ยงไดรสสมผสท
แปลกใหมอกดวย หากคณไดผานมาแถวนอยาก
ใหลองมาชมแกงกระหรรานอดม
โภชนาด
ขอ นงคำ�
โดยกตตนนทรอดประเสรฐ
10
สง ตอ ค�า คดถง
ผมหยบจดหมายเกาๆในกลองไมขนมา เวลาผานไปหลายปแลว นบตงแตจดหมายฉบบนถกเกบเอาไวในกลอง
เพอรอวนทเจาของจะไดเปดอาน แพรงภธรเปลยนไปมากนบจากวนนน
วนทหนมสาวสญญากนวาจะกลบมาเจอกนอกครงในทๆเขารกกน
“ตอมสบายดไหม อากาศทนนเปนอยางไรบาง จะหนาว
เหมอนทแพรงภธรตอนนหรอเปลา ชวงนมเดกมาวงเลนแถวบานเรา
เยอะเลย คดถงตอนทเราสองคนวงเลนกนทสวนสาธารณะ นกถงทไรก
อดยมไมได ตอมจ�าวนทปานฐเรยกเราสองคนใหไปลองชมไอศกรม
รสชาตใหมของปาแกไดไหม ใจจ�าไดนะวาตอมชอบมาก ถาวนไหนตอ
มกลบมา เราไปกนดวยกนนะ”
ผมอานแลวกนกถงเดกผหญงคนนน ใบหนาของเธอเตมไป
ดวยรอยยม เธอดมความสข โลกของเธอไมมเรองราววนวายราวกบวาท
แพรงภธรมเพยงแคเขาสองคนเทานน
“ตอมจ�าเทปสดสดไปเลย..ซ ของนโวทตอมซอใหใจไดไหม ตอ
มรไดยงไงวาใจอยากได ใจขอพอตงหลายรอบพอยงไมซอใหใจเลย ตอน
นผานมาหลายปแลว ใจยงกรอเทปฟงอยเลย ฟงแลวกอดคดถงคนทซอ
ใหไมได ตอนนใจซอเทปมาเกบไวรอตอมมาฟงดวยกนหลายตลบเลย
คดถงตอมนะ”
ผมใสเทปทเธอกรอทงเอาไว เพลงเกบไวใหเธอดงขน แทน
ความตงใจทเธอตองการจะเกบความรสกของเธอไวเพอรอคอยใครสก
คน
“ตอมรไหมกาลเวลาไมเคยเปลยนใจทซอตรงและมนคงของ
ใจ นบตงแตวนทตอมจากไป ใจไมเคยลมคดถงตอม ใจของใจนนรอคอย
การกลบมาของตอมทกคนวน ตามค�าสญญาทตอมเคยใหไวกอนทเรา
สองคนจะจากกน”
เรองโดยธนวาเลยงทวคณ
มอของผมจบจดหมายฉบบนแนนดวยความรสกเจบปวด
มนทรมานเหลอเกนกบการทตองรอคอยคนรกทไมรดวยซ�าวาเขาจะ
กลบมาเมอไหรนคอการรอคอยทไรจดหมายของผหญงคนหนง
“จดหมายฉบบนเปนจดหมายฉบบแรกและฉบบเดยวทใจ
ตงใจเขยนและจะเกบไวใหตอม แปลกนะเวลาผานมาหลายปแลว
ตงแตวนทเราจากกน แตเราไมเคยสงจดหมายหากนเลยสกฉบบ อาจ
เปนเพราะวาเราสองคนรสกวาเราอยดวยกนตลอดเวลาเหมอนเปน
คนๆเดยวกนมง ในวนทตอมกลบมาใจหวงวาตอมจะไดอานจดหมาย
ฉบบนทถกเกบไวในกลองไม จดหมายฉบบนมนคอทกอยางแทน
รางกายและหวใจของใจ”
แมวาจดหมายฉบบนมนจะแทนทกสงทกอยางในชวตของ
ผหญงคนหนงทภกดและศรทธาตอคนทเธอรก เธอฝากใหผมเกบ
จดหมายฉบบนไวอยางด แตมนกลบไรคาเพราะเจาของทเธอคาด
หวงวาจะไดมาอาน ไมเคยไดกลบมาจบมนเลยสกครง ผมกลบมา
อานจดหมายฉบบนทกครงเพอคดถงเธอ เพราะผมคอคนทรกเธอสด
หวใจ
“หากไดรวาวนนนจะเปนวนสดทายทเราสองคนไดเจอกน
ใจจะกอดตอมไวใหนานทสด ใหดวงใจทบรสทธของเราทงสองไดอย
ดวยกนดวยความผกพน”
แมวาเธอจะไมไดกอดเขาในวนาทสดทายทไดเจอกน
เหมอนทเธอตงใจเอาไว แตวนาทสดทายในชวตของเธอกไดหลบตา
ลงในออมกอดทอบอนของผชายทรกเธอยงกวาชวต
“หวใจของใจเปนของตอมแตเพยงผเดยว ใจจะมนคงและ
จะคดถงตอมตลอดไป”
พอรกใจนะลก
จากอดตถงอนาคตท...
11
พพธเพลน
สถานทสดพเศษในตกใหญใจกลางกรงเทพฯอยางDialogueInTheDark(DID)บทเรยนใน
ความมดซงจดแสดงมาแลวกวา๑๖๐เมอง๓๕ประเทศทวโลกเพอกระตนใหผเขาชมไดตระหนกถง
ความส�าคญของประสาทสมผสในรางกาย และตองการลดชองวางระหวางผพการทางสายตากบผท
มองเหนปกต ใหไดมโอกาสในการแลกเปลยนประสบการณการเรยนร ระหวางผพการทางสายตา
และผมสายตาปกตเพอทจะยอมรบและอยรวมกนในสงคมDialogueInTheDark(DID)บทเรยน
ในความมดจดตงโดยองคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต(อพวช.)ณจตรสวทยาศาสตรชน4
อาคารจตรสจามจรสามยานกรงเทพมหานคร
อาจเปนเพราะความคดถงทดงดดใหเราทงสามคนไปอยในสถานททพเศษแหงนเมอไปถงอาคาร
จตรสจามจร พวกเราขนบนไดเลอนไปจนถงชน ๔ หนาศนยหนงสอจฬาแลวเดนผานมากจะเจอ
จตรสวทยาศาสตรมองตรงเขาไปทางดานซายมอจะมเคานเตอรพนกงานเราสามคนเดนเขาไปถาม
พพนกงานเกยวกบนทรรศการDialogueInTheDark(DID)โดยเราจะตองซอบตรเพอเขาชมซงจะ
มรอบการเขาชมนทรรศการทกๆ๑๕นาทรอบละประมาณ1ชวโมงเขาไดรอบละไมเกน๘คนซง
สถานทจดนทรรศการจะอยบรเวณชน๒ของจตรสวทยาศาสตรบรเวณบนไดกอนขนนทรรศการจะ
มการสอนท�าอกษรเบลลตงแตเวลา๑๕.๐๐-๑๗.๐๐น.โดยผพการทางสายตา
หากคณคดจะเทยวทไหนสกแหงในกรงเทพฯเราอยากเชญชวนใหคณมารวมเปดประสบการณ
ไดลองด�าเนนชวตภายใตความมด สรางประสบการณการเรยนรดวยตนเอง ผานทกษะกระบวนการ
ทางวทยาศาสตร ดวยการสงเกตผานประสาทสมผสการรบรของรางกายในสวนอนนอกเหนอจาก
ดวงตา ใหผเขาชมรบรถงความส�าคญและกลไกการท�าางาน การปรบตว ของประสาทการรบรดาน
ตางๆของมนษยผานนทรรศการทมองไมเหนแหงน
11
โดยสวดสขคะตะ
เรยนรคณคาทมองไมเหนดวยสายตา
Dialoguein theDark
12
ความคดถงพาพวกเรามายงพพธภณฑแหงนอกไมกอดใจเรา
ก�าลงจะกลายเปนคนตาบอด มนตนเตนดนะ แตมนกนากลว การ
เดนไปในความมดใชชวตในความมดมนจะเปนยงไงกอนจะเขาไป
เราไดรบไมเทาขาวมาคนละอน เพอเปนอปกรณอ�านวยความ
สะดวกพๆสอนใหพวกเราไดใชไมเทาขาวอยางถกวธสแดงของปาย
พพธภณฑเปนสสดทายทเราไดเหน กอนทเราจะเดนเขาไปพบกบ
ความมด แสงสวางคอยๆหายไปทละนอย จนดวงตาของเราเหน
เพยงแตสด�าทมดสนท ในหองมดๆหองนนท�าไดเพยงฟงเสยงไมเทา
ขาวกระทบกบพนไปตามทาง เสยงเคาะก�าแพงตามกนเปนระยะๆ
บวกกบเสยงโหวกเหวกโวยวายเรยกชอกนเพราะกลวพลดหลงกน
เราเดนกนมาจนไดยนเสยงคนๆหนงบอกใหหยด“พมด” ไกดประจ�า
กลมของเราในวนน ในหองมดๆหองนกคงจะมแตพมดทคนเคยกบ
ชวขณะของความมดในโลกทเคยมองเหนพมด..เสยงของหวใจจากความมด
12
โดยสวดสขคะตะ
D I A L O G U E
I N
T H E D A R K
บท เ ร ยนจากความม ด
เสนทางของมน พมดใหเราแนะน�าตวทละคน เพอจะไดรจกและ
ดแลเราอยางทวถง เราเคาะก�าแพงตามกนมาจนเจอเหลยมมม
เลยวเขาไปในหองอกหองหนง ไมเทาขาวจากทกระทบกบพนก
ไปสะดดกบของบางอยาง มอทคล�าก�าแพงอยกลดลงมาสมผส
กบมน เปนเบาะนมๆ ไมสงมากลกษณะคลายโซฟา มเสยง
เหมอนเสยงโทรทศนไลตามหลงมา ฉนพดออกมาวานนาจะเปน
หองนงเลน “เกงมากคะ” เสยงชนชมจากพมดท�าใหเรารวานคอ
หองนงเลนจรงๆ ทงทเรามองไมเหน นใชไหมทเรยกวา “รบรได
แมไมเหนดวยตา” ไมเทาขาวกวาดไปกระทบกบสงของหลาย
อยางทรายลอมอยรอบกายคล�าดแลวมทงตโตะโคมไฟไมนาน
เสยงของพมดกดงขนใหเราตอแถวกนเตรยมเดนตอตามก�าแพง
ไปเรอยๆจนมอไปสะดดเขากบใบอะไรบางอยางสมผสดแลวใบ
13
ของมนเรยวยาวหนากวางเลกนอยลดมอต�าลงมากเจอล�าตน
ของมนทไมไดสากมากอยในกระถางพมดกบอกกบเราวาน
คอตนวาสนา เมอคล�าก�าแพงตอไปเรอยๆ ผวสมผสของมน
กเปลยนไป จากก�าแพงหมผาทเกาะมาตลอดทาง
เปลยนเปนก�าแพงไม เราเปลยนมอถอไมเทาขาวตามท
พมดบอก ในขณะนนมออกขางกหลดเขาไปในกลอง
อะไรไมรฉนรบดงมอออกมาคล�าดแลวเปนกลอง
เหลยมๆสงไมมากดนมอเขาไปไดเมอดงมอออกมนกต
กลบมาตามแรงเหมอนถงขยะทโรงเรยนเลย ทนทไหนกนแน
ไมเทาขาวเปลยนเสยงอกครงเมอไปกระทบกบไมบางอยางท
อยทพนคราวนไมใชแคเสยงเปลยนแลวทางกเปลยนระดบ
อก พมดยนมอมาจบเพอสงเราขนไปอยบนสะพานนน ยงได
จบมอพมดยงมนใจเลยวาพมดตองเปนผหญงอวบแนๆกลาง
สะพานไมน มเสยงธารน�าไหลผาน และมเสยงคลายเสยง
น�าตกขางๆ ยงมกงไมใหญทหอยลงมาแตะไหลซายอก นนก
เสยงนกรอง ถาเรามองเหนนกคงเปนสวนสาธารณะธรรมดาๆ
แตครงนท�าไมสวนสาธารณะเลกๆในหองนถงสวยงามมาก
ขนาดนทงๆทมองไมเหนดวยซ�าไมตนใหญสงกวาทเคยไดเหน
เมอผานไหลซายไป ล�าธารและน�าตกฟงแลวดอดมสมบรณจง
ไหนจะเสยงนกฝงนนทบนผานไปนนอก แสงแดดก�าลงทอด
ผานตนไมตนใหญลงมาเปนรมเงาใหกบพวกเราอยแนเลย
“เพยงเราใชใจมอง คงไมยากทจะเหน” ไมนานเสยงอบอน
ของผหญงคนเดมกดงขน เปนสญญาณใหเตรยมตวเดนกนตอ
ไป
พมดพาเราเขามาในหองทเปนบารเลกๆเพอจ�าลองการซอของ
ในขณะทเรามองไมเหนซงพทบารบอกกบพวกเราวามใหเลอก
ซอหลายอยางทงน�านมและขนมธนบตร๒๐บาททเตรยมไว
กอนเขามาไดใชเพอแลกกบนมเปรยว๑กลอง และ
เหรยญ๑๐บาททเปนเงนทอนถกวางไวในมอ เมอไดนมเปรยว
แลว เราเดนมานงลอมกนทโตะเลกๆโตะหนง ระหวางทเรานง
ทานขนม เปนชวงเวลาทเราไดพดคยกบพมด “พมดตาปกต
หรอมองไมเหนครบ” ค�าถามของเพอนคนหนงดงขน “เจา
หนาททกคนในนตาบอดคะ” ค�าตอบของพมดท�าใหหองทมด
อยแลว ดมดเขาไปอก “พมดกมองไมเหนเหรอคะ” “ใชคะ” พ
มดตอบและเลาใหเราฟงถงชวตประจ�าวนของเธอ พมดบอก
จรงๆแลวพวกเขาใชชวตประจ�าวนไดปกต เพยงตองการให
ชวยอ�านวยความสะดวกกเทานน ไมไดตองการไดรบสทธ
พเศษอะไร อยากใหท�าเหมอนกบวาพวกเขาเปนคนปกตคน
หนง ค�าพดเหลานนท�าใหเราคดถงสงทเกดขนในชวตประจ�า
วนของเราเองวาจรงๆแลวเรากเหนผพการทางสายตาใชชวต
ภาพพมดในความคดของพวกเรา
จากยอรช จากองจากโบว
Tips•เวลาเปด-ปดจนทร–ศกรเวลา๑๑.๐๐–๑๗.๐๐น.
เสาร–อาทตยเวลา๑๑.๐๐–๑๗.๓๐น.
•คาเขาชมสวนสงนอยกวา๑๓๐ซม.เขาฟรนกเรยน/นกศกษา๕๐บาท
บคคลทวไป๙๐บาท
•สถานทตงจตรสวทยาศาสตรอพวช.องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต
ณชน๔อาคารจตรสจามจรสามยานถนนพญาไทแขวงปทมวนเขตปทมวน
กทม.๑๐๓๓๐
•เบอรตดตอโทร:๐๒๑๖๐๕๓๕๖โทรสาร:๐๒๑๖๐๕๓๕๗
อยรวมกบเราไดเปนปกต ตลอดระยะเวลาประมาณ1ชวโมงใน
หองๆน เราเรยนรทจะใชไมเทาขาวเคาะตามพนเพอจะเดนไป
ขางหนาอยางปลอดภยเราใชมอเคาะตาม
ก�าแพงเพอไมใหพลดหลงจากกน เราใชหฟงเสยง ใชจมก
ในการดมกลน มนดสนกนะ แตความจรงแลวการเดนไป
ในความมดมนกอดอดเหมอนกน เพราะเราไมมทางรเลย
วาขางหนาเราตองเจอกบอะไร “เราอยในหองมดนแค
๑ ชวโมงเอง พตองอยกบความมดมาตลอดชวต”ค�า
พดของผหญงใจดคนนจะท�าใหวนนเปน dialogue in the
darkในความทรงจ�าทเราจะคดถงตลอดไป..
“เพราะบางสงทเรามองเหนตรงหนา จะบงความล�าคา
ทมอยขางใน การไมเหนกเปนสขใจ ในบางครงทได
หลบตา”
14
บางครง...การไดคดถงใครสกคนกอบอนใจอยางไมนาเชอ“ “
