คานา

หนงสอแนะนาเทคนคการสอนเลมน จดทาข นเพอใชเปนแนวทางการ

จดการเรยนการสอนสาหรบคร อาจารย และผ ทอยในวงการศกษา ตลอดจนผ ทม

ความสนใจ ไดเลอกใชเทคนคการสอนในการถายทอดความรไปสผ เรยนอยางม

ประสทธภาพ

ผจดหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมน คงจะเปนประโยชนตอทานไมมากก

นอย อยางไรกตามหากทานมขอเสนอแนะประการใด กรณาแจงใหทราบดวย

จะไดนาขอเสนอแนะกลบไปปรบปรง

ในโอกาสตอไป

คณะวทยาศาสตรการกฬาและสขภาพ

สารบญ

เรอง หนา

คานา

สารบญ

เทคนคการสอน 1

เทคนคการสอนแบบทางานรบผดชอบรวมกน 1

เทคนคการสอนแบบอปนย

เทคนคการสอนแบบนรนย

เทคนคการสอนแบบระดมพลงสมอง

วธการสอนโดยการลงมอปฏบต

วธสอนโดยใช สถานการณจาลอง

วธสอนแบบสาธต

วธสอนแบบโครงการ

เทคนคการอภปรายแบบอางปลา

วธสอนโดยใช กรณตวอยาง

วธสอนโดยใช เกม

การสอนโดยใชแผนท ความคด

การจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนย กลาง

เทคนคการสอน

คณภาพของผ เรยนน นนอกจากจะเกยวของกบองคประกอบในตวผ เรยน

เอง เชน ความพรอม สตปญญา เจตคต และสภาพแวดลอมอน ๆ แลว

กระบวนการเรยนการสอนท ครจดใหกนบวาเปนสงสาคญยงตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนของผเรยนเชนกน โดยเฉพาะอยางยงการนานวตกรรมตาง ๆ มาใช

ในการจดการเรยนการสอนเพอใหผ เรยนสามารถเรยนร เขาใจในสงทตองการให

ผ ร น นนบวาเปนอกกาวหนงของการพฒนาคณภาพของผ เรยน ดงน นเพอใหเกด

ประโยชน โดยตรงตอการสงเสรมใหผ สอนได เหนแนวทางในการสอนใหม

ประสทธภาพดยงข นความร เรองเทคนคการสอนแนวใหมจงมความจาเปนทผ สอน

ควรจะศกษาเพอจะเปน “ ผสอนในยคโลกาภว ตน ” เทคนคการสอนแนวใหมท

นยมใช ในปจจบน และใช ได ผลประกอบดวยเทคนคการสอนดงตอไปน

1. เทคนคการสอนแบบทางานรบผดชอบรวมกน ( Co – operative

Leanings )

ความหมาย เปนการจดประสบการณเรยนรทผ เรยนทางานรวมกนและ

ชวยเหลอกนในช นเรยน ซงจะสรางบรรยากาศทดในช นเรยน และย งเพม

ปฏสมพนธ ทยอมรบซงกนและกน สรางความภาคภมใจใหผ เรยนทกคน

นอกจากน ย งเพมผลสมฤทธ ทางการเรยนอกดวย เพราะในช นเรยนมความรวมมอ

ผ เรยนจะไดฟง เขยน อาน ทวนความ อธบาย และปฏสมพนธ

ผ เรยนจะเรยนดวยการลงมอกระทา ผ เรยนทมจดบกพรองจะไดรบการชวยเหลอ

จากเพอนในกลม

ความมงหมายของการสอน ความมงหมายของการเรยนแบบทางาน

รบผดชอบรวมกน คอ การใหสมาชกทกคนใชความสามารถอยางเตมท ในการ

ทางานกลม โดยย งคงรกษาสมพนธภาพทดตอสมาชกกลมในการเรยนเปนกลม

แบบเดมน น จดมงหมายอยทการทางานใหสาเรจเทาน น ข นตอนการสอนม

5 ช น ดงน

1. แนะนา ดวยการบอกวาช นเรยนแบงเปนกกลม กลมละกคน สมาชก

แตละคนตองรบผดชอบทจะเรยนเกยวกบหวขอทกลมไดรบใหไดมากทสด แตละ

กลมเปนผ เชยวชาญในหวขอน น มหนาทจะสอนกลมอน ๆ ดวย ทกคนจะไดรบ

เกรดรายบคคลและเปนกลม

2. แบงกลมใหคละกน แลวใหกลมต งชอกลม เขยนชอกลม และ

สมาชกบนปายนเทศ ผ สอนแจง กฎเกณฑ ทตองปฏบตระหวางการประชมกลม

ก. หามคนใดออกจากกลมกอนทจะเสรจงานกลม

ข. แตละคนในกลมตองรบผดชอบทจะใหสมาชกทกคนเขาใจ

และทางานใหเสรจสมบรณ

ค. ถาผ เรยนคนใดไมเขาใจเรองใด ตองขอความชวยเหลอจาก

เพอนในกลมกอนทจะถามผ สอน

3. สรางกลมผ เชยวชาญ โดยผ สอนแจกเอกสารหวขอตาง ๆ ซงภายใน

บรรจดวยเนอหา ถามกลม 6 กลม ผสอนตองเตรยมเอกสาร 6 ชด ผ เรยนท

ไดรบหวขอเดยวกนจะศกษาเรองน นดวยกน เมอทกคนเขาใจแลว กเตรยมตววาง

แผนกการสอนเพอกลบไปสอนสมาชกในกลมเดมของตน

4. ผ เชยวชาญสอนเพอนในกลม ทกคนจะผลดกนสอนเรองทไปศกษามา

ตรวจสอบความเขาใจ และชวยเพอนสมาชกในการเรยน

5. ประเมนผลและใหคะแนนแตละคน ผ สอนทาการทดสอบเพอดวา

ตองสอนเพมเตมหรอไมใหเกรด และคดคะแนนกลม

2. เทคนคการสอนแบบอปนย( Inductive Method )

วธสอนแบบอปนย เปนการสอนจากรายละเอยดปลกยอยไปหากฎเกณฑ

กลาวคอ เปนการสอนแบบยอยไปหาสวนรวมหรอสอนจากตวอยางไปหา

กฎเกณฑ หลกการ ขอเทจจรง หรอขอสรป โดยการใหนกเรยนการศกษา สงเกต

ทดลอง เปรยบเทยบ แลวพจารณาคนหาองคประกอบทเหมอนกนหรอคลายคลง

กนจากตวอยางตาง ๆ เพอนามาเปนขอสรป

ความมงหมายและวธสอนแบบอปนย เพอชวยใหนกเรยนไดคนพบ

กฎเกณฑ หรอความจรงทสาคญ ๆ ดวยตนเองกบใหเขาใจความหมายและ

ความสมพนธของความคด ตาง ๆอยางแจมแจง ตลอดจนกระตนใหนกเรยนร จก

การทาการสอบสวน คนควาหาความรดวยตนเอง

ขนตอนในการสอนแบบอปนย

1. ขนเตรยม คอ การเตรยมตวนกเรยน เปนการทบทวนความรเดม

กาหนดจดมงหมาย และอธบายความมงหมายใหนกเรยนไดเขาใจอยางแจมแจง

2. ขนสอนหรอขนแสดง คอ การเสนอตวอยางหรอกรณตาง ๆ ให

นกเรยนไดพจารณา เพอใหนกเรยนสามารถเปรยบเทยบ สรปกฎเกณฑ ได การ

เสนอตวอยาง ควรเสนอหลายๆ ตวอยางใหมากพอท จะสรปกฎเกณฑ ได ไมควร

เสนอเพยงตวอยางเดยว

3. ขนเปรยบเทยบและรวบรวม เปนข นหาองค ประกอบรวม คอ การท

นกเรยนได มโอกาสพจารณาความคลายคลงกนขององคประกอบในตวอยางเพอ

เตรยมสรปกฎเกณฑ ไมควรรบรอนหรอเรงเราเดกเกนไป

4. ขนสรป คอ การนาขอสงเกตตาง ๆ จากตวอยางมาสรปเปน

กฎเกณฑ นยาม หลกการ หรอสตร ดวยตวนกเรยนเอง

5. ขนนาไปใช คอ ข นทดลองความเขาใจของนกเรยนเกยวกบกฎเกณฑ

หรอขอสรปทไดมาแลววาสามารถท จะนาไปใช ในปญหาหรอแบบฝกหดอน ๆ

ไดหรอไมขอดและขอจากดขอด

3. เทคนคการสอนแบบนรนย( Deductive Method )

ความหมาย วธสอนแบบน เปนการสอนท เรมจากกฎ หรอ หลกการ

ตาง ๆ แลวใหนกเรยนหาหลกฐานเหตผลมาพสจน ยนย น วธการสอนแบบน

ฝกหดใหนกเรยนเปนคนมเหตมผล ไมเชออะไรงาย ๆ จนกวาจะพสจนใหเหนจรง

เสยกอน

ความมงหมายของวธการสอนแบบนรนย ใหนกเรยนร จกใช กฎ สตร

และหลกเกณฑตาง ๆ มาชวยในการแก ปญหา ไมตดสนใจในการทางานอยาง

งาย ๆ จนกวาจะพสจน ใหทราบขอเทจจรงเสยกอน

ขนตอนในการสอนแบบนรนย

1. ขนอธบายปญหา ระบสงทจะสอนในแงของปญหา เพอย วยให

นกเรยนเกดความสนใจท จะหาคาตอบ ( เชน เราจะหาพนท ของวงกลมอยางไร)

ปญหาจะตองเกยวของกบสถานการณจรงของชวต และเหมาะสมกบวฒ ภาวะ

ของเดก

2. ขนอธบายขอสรป ได แก การนาเอาขอสรปกฎหรอนยาม มากกวา 1

อยางมาอธบาย เพอให นกเรยนได เลอกใช ในการแก ปญหา

3. ขนตกลงใจ เปนขนทนกเรยนจะเลอกขอสรป กฎหรอนยาม ทจะ

นามาใช ในการแก ปญหา

4. ขนพสจน หรออาจเรยกวาข นตรวจสอบ เปนข นทสรปกฎ หรอ

นยามวาเปนความจรงหรอไม โดยการปรกษาคร คนควาจากตาราตาง ๆ และ

จากการทดลองขอสรปทไดพสจนวาเปนความจรง จงจะเปน ความร ทถกตอง

ขอดและขอจากด

ขอด

1. วธสอนแบบน เหมาะสมท จะใชสอนเนอหาวชางาย ๆ หรอ

หลกเกณฑตาง ๆ จะสามารถอธบายใหนกเรยนเขาใจความหมายได ด และเปนวธ

สอนทงายกวาสอนแบบอปนย

2. ฝกใหเปนคนมเหตผล ไมเชออะไรงาย ๆ โดยไมม การพสจน ให

เหนจรง

ขอจากด

1. วธสอนแบบนรนยท จะใช สอนได เฉพาะบางเนอหา ไมสงเสรมคณคา

ในการแสวงหาความร และคณคาทางอารมณ

2. เปนการสอนทนกเรยนไมได เกดความคดรวบยอดดวยตนเอง เพราะ

ครก าหนดความคดรวบยอดให

4. เทคนคการสอนแบบระดมพลงสมอง (Brainstorming)

การระดมสมอง หมายถง วธสอนท ใช ในการอภปรายโดยทนท ไมม

ใครกระตนกลมผ เรยนเพอหาคาตอบ หรอทางเลอกสาหรบปญหาทกาหนดอยาง

รวดเรว ในระยะเวลาส นโดยในขณะน นจะไมม การตดสนวาค าตอบหรอทางเลอก

ใดดหรอไมอยางไร ลกษณะสาคญ ผ เรยนแบงเปนกลมเลก ๆ ชวยกนคด หา

คาตอบ หรอทางเลอกสาหรบปญหาทกาหนดใหมากทสดและเรวทสดเทาทจะ

ทาได แลวชวยกนพจารณาเลอกทางเลอกทดทสด ซงอาจมมากกวาหนงทาง

ขนตอนในการระดมสมอง

1. กาหนดปญหา

2. แบงกลมผ เรยน และอาจเลอกประธานหรอเลขา เพอชวยในการ

อภปรายและบนทกผล

3. สมาชกทกคนในกลมชวยกนคดหาคาตอบ หรอทางเลอกสาหรบปญหา

ทกาหนดใหมากทสด ภายในเวลาทก าหนด โดยปญหาของแตละกลมอาจเปน

ปญหาเดยวกนหรอตางกนกได

4. คดเลอกเฉพาะทางเลอกทนาจะเปนไปได หรอเหมาะสมทสด

5. แตละกลมนาเสนอผลงานของตน( ขอ4 และ5 อาจสลบกนได )

6. อภปรายและสรปผล

ขอดและขอจากด

ขอด

1. ฝกกระบวนการแก ปญหาและมคณคามากท จะใช เพอแกปญหาหนง

2. กอใหเกดแรงจงใจในตวผ เรยนสง และฝกการยอมรบความเหนท

แตกตางกน

3. ได ค าตอบหรอทางเลอกได มาก ภายในเวลาอนส น

4. สงเสรมการรวมมอกน

5. ประหยดคาใช จายและการจดหาสอเพมเตมอน ๆ

ขอจากด

1. ประเมนผลผ เรยนแตละคนไดยาก

2. อาจมนกเรยนสวนนอยเพยงไมกคนครอบครองการอภปรายสวนใหญ

3. เสยงมกจะดงรบกวนหองเรยนขางเคยง

4. ถาผ จดบนทกทางานไดชา การคดอยางอสระกจะชาและจากดตามไป

ดวย

5. หวเรองตองชดเจน รดกม และมประธานทมความสามารถในการ

ดาเนนการและสรปการอภปราย ท งในกลมยอย และรวมท งช น

5. วธการสอนโดยการลงมอปฏบต ( Practice )

วธการสอนโดยการลงมอปฏบต หมายถง วธสอนทใหประสบการณ

ตรงกบผ เรยน โดยการใหลงมอปฏบต จรง เปนการสอนทมงให เกดการผสม

ผสานระหวางทฤษฎ และภาคปฏบต

วธปฏบต ใหผ เรยนได ลงมอฝกฝนหรอปฏบตจรง

ลกษณะสาคญ การลงมอปฏบตมกดาเนนการภายหลงการสาธต การ

ทดลองหรอการบรรยาย เปนการฝกฝนความร ความเขาใจจากทฤษฎทเรยนมาโดย

เนนการฝกทกษะ

ขนตอนการสอน

1. ขนเตรยม ผ สอนกาหนดจดมงหมายของการฝกปฏบต รายละเอยด

ของข นตอนการทางาน เตรยมสอตางๆ เชน วสด อปกรณ เครองมอ ใบงานหรอ

คมอการปฏบตงาน

2. ขนดาเนนการ ผสอนใหความร และทกษะท เปนพนฐานในการปฏบต

มอบหมายงานทปฏบตเปนกลมหรอรายบคคล กาหนดหวขอการรายงาน หรอ

การบนทกผลการปฏบตงานของผ เรยน

3. ขนสรป ผ สอนและผเรยนชวยกนสรปกจกรรมการปฏบตงาน

4. ขนประเมนผล สงเกตพฤตกรรมของผ เรยน เชน ความสนใจ ความ

รวมมอ ความเปนระเบยบ การประหย ด การใชและการเกบรกษาเครองมอ

และการตรวจผลงาน เชน คณภาพของงาน ความรเรม ความประณตสวยงาม ขอ

ควรคานง ตองใช ว สดอปกรณ และเครองมอจานวนมาก และมคณภาพ

6. วธสอนโดยใช สถานการณ จาลอง(Simulation)

วธสอนโดยใช สถานการณจาลอง หมายถง วธสอนทจาลองสถานการณ

จรงมาไวในช นเรยน โดยพยายามทาใหเหมอจรงทสด มการกาหนดกตกาหรอ

เงอนไข แล แบงผ เรยนเปน นกลมใหเขาไปเลนในสถานการณ จ าลอง

น น ๆ ดวยกจกรรมน ผ เรยนจะเกดการเรยนร จากการเผชญกบปญหาจะตองมการ

ตดสนใจและใชไหวพรบ

วตถประสงค ใหผเรยนได เขาไปมปฏสมพนธ กบสถานการณ จนเกดความ

เขาใจ

ลกษณะสาคญ สถานการณ ทจ าลองขนตองใกล เคยงกบความเปนจรง

ผเรยนได เขาไปมปฏสมพนธกบสถานการณ ทาการตดสนใจแก ปญหาตาง ๆ ซง

การตดสนใจจะสงผลถงผ เรยนในลกษณะเดยวกบท เกดข นในสถานการณ จรง

ขนตอนการสอน

1. ขนเตรยม ผ สอนจดเตรยมสถานการณโดยกาหนดจดมงหมายของ

การสอนแลวเลอกรปแบบและข นตอนท เหมาะสม เขยนเนอหารายละเอยดและ

อปกรณทตองใช

2. ขนดาเนนการ ผสอนอธบายบทบาทหรอกตกา วธการเลน วธการให

คะแนนและทาการแบงกลมผ เรยน ผ เรยนปฏบตกจกรรมทกาหนด โดยมผ สอน

ใหค าแนะนาและดแลการเลน ผ สอนทาการสงเกต จดบนทก และใหคะแนน

ผเรยนเปนรายบคคล

3. ขนสรป ผสอนจะชวยสรปดวยการวเคราะหกระบวนการ

เปรยบเทยบบทเรยนจากสถานการณจาลองกบโลกแหงความเปนจรง หรอ

เชอมโยงกจกรรมทปฏบตไปแลวกบเนอหาวชาทเรยน

ขอควรคานง

1. ถ าผ สอนขาดความร ในการสรางสถานการณ จ าลอง อาจสรางผดไป

จากจดมงหมายได

2. สถานการณจาลองทยากเกนไปจะทาใหผเรยนไมเขาใจ

3. เปนการยากทจะประเมนผ เรยนแตละคน

7. วธสอนแบบสาธต( Demonstration Method )

วธสอนแบบสาธต หมายถงวธสอนทครมหนาทในการวางแผนการเรยน

การสอนเปนสวนใหญ โดยมการแสดงหรอการกระทาใหดเปนตวอยาง นกเรยน

จะเกดการเรยนร จากการสงเกต การฟง การกระทา หรอการแสดง

และอาจเปดโอกาสใหนกเรยนเขามามสวนรวมบาง

ความมงหมาย

1. เพอกระตนความสนใจใหนกเรยนมความสนใจในบทเรยนยงข น

2. เพอชวยในการอธบายเนอหาทยาก ซงตองใช เวลามาก ใหเขาใจงาย

ข นและประหย ดเวลา บางเนอหาอาจจะอธบายใหนกเรยนเขาได ยาก การสาธตจะ

ทาใหนกเรยนได เหนข นตอนและเกดความเขาใจงาย

3. เพอพฒนาการฟง การสงเกตและการสรปทาความเขาใจในการสอน

โดยใช วธสาธต นกเรยนจะฟงคาอธบายควบคไปดวย และตองสงเกตข นตอนตาง

ๆ ตลอดจนผลทไดจากการสาธตแลวจงสรปผลของการสาธต

4. เพอแสดงวธการหรอกลวธ ในการปฏบตงาน ซงไมสามารถอธบาย

ได ดวยคาพด เชน การทากจกรรมในวชาคหกรรม ศลปะ ฯลฯ

5. เพอสรปประเมนผลความเขาใจในบทเรยน

6. เพอใช ทบทวนผลความเขาใจในบทเรยน

ขนตอนในการสอน

1. กาหนดจดมงหมายของการสาธตใหชดเจน และตองสาธตให

เหมาะสมกบเนอเรอง

2. เตรยมอปกรณในการสาธตใหพรอม และตรวจสอบความสมบรณ

ของอปกรณ

3. เตรยมกระบวนการสาธต เชน กาหนดเวลาและข นตอน จะเรมตน

ดาเนนการและจบลงอยางไร ผ สาธตตองเขาใจในข นตอนตาง ๆ เหลาน อยาง

ละเอยดแจมแจง

4. ทดลองสาธตกอนสอน ควรทดลองสาธตเพอตรวจสอบความพรอม

ตลอดจนผลทจะเกดข น เพอปองกนขอผดพลาดในเวลาสอน

5. ตองจดทาคมอคาแนะนาหรอขอสงเกตในการสาธต เพอทนกเรยนจะ

ใชประกอบในขณะทมการสาธต

6. เมอสาธตเสรจสนแลว นกเรยนควรได ทาการสาธตซ าอก เพอเนน

ใหเกดความเขาใจดข น

7. จดเตรยมกจกรรมหลงจากการสาธตเพอใหนกเรยนเหนคณคา หรอ

ประโยชนของการสาธต

8. ประเมนผลการสาธต โดยพจารณาจากพฤตกรรมของนกเรยนและผล

ของการเรยนร การประเมนผลควรมกจกรรมหรอเครองมอ เชน การทดสอบ

การใหแสดงความคดเหนหรอการอภปรายประกอบ

8. วธสอนแบบโครงการ( Project Method )

วธสอนแบบโครงการ หมายถง การสอนทใหนกเรยนเปนหม หรอ

รายบคคลไดวางโครงการและดาเนนงานใหสาเรจตามโครงการน น นบวาเปนการ

สอนทสอดคลองกบสภาพชวตจรง เดกจะทางานนดวยการต งปญหา ดาเนน

การแก ปญหาดวยการลงมอทาจรง เชน โครงการรกษาความสะอาดของหองเรยน

ความมงหมาย

1. เพอใหนกเรยนได ฝกทจะรบผดชอบในการทางานตาง ๆ

2. เพอใหนกเรยนฝกแกปญหาดวยการใช ความคด

3. เพอฝกดาเนนงานตามความมงหมายทต งไว

ขนตอนในการสอน

1. ข นกาหนดความมงหมาย เปนข นกาหนดความหมายและลกษณะ

โครงการโดยตวนกเรยน ครจะเปนผ ชแนะใหนกเรยนต งความมงหมายของการ

เรยนวาเราจะเรยนเพออะไร

2. ข นวางแผนหรอวางโครงการ เปนข นทมคณคาตอนกเรยนเปนอยาง

มาก คอ นกเรยนจะชวยกนวางแผนวาทาอยางไรจงจะบรรลถงจดมงหมาย จะใช

วธการใดในการทากจกรรม แลวจงทากจกรรมทเหมาะสม

3. ข นดาเนนการ เปนข นลงมอกระทากจกรรมหรอลงมอแก ปญหา

นกเรยนเรมงานตามแผนโดยทากจกรรมตามทตกลงใจแลว ครคอยสงเสรมให

นกเรยนไดกระทาตามความมงหมายทก าหนดไว ใหนกเรยนคดและตดสนใจดวย

ตนเองใหมากทสดและควรชแนะใหนกเรยนร จกว ดผลการทางานเปน ระยะ ๆ เพอ

การทากจกรรมจะไดลลวงไปดวยด

4. ข นประเมนผล หรออาจเรยกวา ข นสอบสวนพจารณานกเรยนทาการ

ประเมนผลวา กจกรรม หรอโครงการททาน นบรรลตามความมงหมายทต งไว

หรอไม มขอบกพรองอยางไรและควรแกไขใหดข นอยางไร

ขอดและขอจากด

ขอด

1. นกเรยนมความสนใจเพราะไดลงมอปฏบต จรง ๆ

2. สงเสรมความคดสรางสรรค และการทางานอยางมแผน และใหรจก

ประเมนผลงานของตนเอง

9. เทคนคการอภปรายแบบอางปลา

เทคนคการอภปรายแบบอางปลา หมายถง การแบงกลมผ เรยนออกเปน

2 กลม น งเปนวงกลม 2 วง ซอน กลมวงในจะมจานวน 5 – 10 คน จะไม

มากนก กลมวงนอกจะมจานวนมากกวากลมวงใน หรอบางครงอาจเทากนหรอ

นอยกวากได จากภาพขางบนจะเหนวามกลมวงในและกลมวงนอก กลมใน จะ

น งเปนวงกลม คนในกลมประมาณ 5 – 10 คน กลมนจะได รบมอบหมายงาน

จากผ สอนใหทากจกรรมใดกจกรรมหนง กลมนอกจะน งล อมรอบกลมวงใน ใน

ระยะทไมหางมากนก (ดงภาพ) สมาชกกลมน มหนาทเปนผ คอยรบฟง ขอมลท

กลมวงในอภปรายกน หรอเปนผ ทคอยสงเกตพฤตกรรมของกลมใน เมอการ

อภปรายยตลง กลมน จะเปนผ ใหขอคดเหน หรอขอวเคราะหกลมในวาจากการ

สงเกตได เหน/ฟง/พบอะไรบาง

หมายเหต ท งกลมนอกและกลมในอาจจะสลบบทบาทกนคนละรอบกได

เพอวาผ เรยนจะไดเรยนร เทา ๆ กน

ขนตอนการสอน

1. ผ สอนแบงผ เรยนเปนสองกลม ใหจดทน งเปนวงกลม 2 วง ซอน

กนและผ สอนมอบหวขอเรองใหกลมอภปราย

2. กลมในจะดาเนนการประชม โดยจะเลอกผน ากลม และเลขากลม

สวนกลมนอกจะสงเกตการณ และเกบขอมลไว

3. ระหวางการอภปรายกลม ผสอนจะตองใหค าแนะนาและชวยเหลอ

เมอกลมตองการ

4. เมอกลมในไดอภปรายเรองทผ สอนมอบหมายใหเสรจแลว ผสอนให

ตวแทนมารายงานสรปผลการอภปราย

5. หลงจากนนกลมนอกซงสงเกตการณ อยจะรายงานผลการสงเกตและ

การทางานของกลม

6. ผสอนถามความคดเหนของผ เรยนท งกลมในและกลมนอก พรอมท ง

วเคราะหเพมเตมสรป

10. วธสอนโดยใช กรณตวอยาง

ความหมาย( ทศนา แขมมณ2534 : 75 – 76 ) วธสอนโดยใช กรณ

ตวอยาง เปนวธการทมงชวยใหผเรยนฝกฝนการเผชญและแก ปญหาโดยไมตองรอ

ใหเกดปญหาจรง เปนวธการท เปดโอกาสใหผ เรยนคดวเคราะห และเรยนร

ความคดของผ อน ชวยใหผ เรยนมมมมองทกวางข น

ขนตอนสาคญของการสอน

1. ผ สอน/ ผ เรยนนาเสนอกรณตวอยาง

2. ผ เรยนศกษากรณตวอยาง

3. ผ เรยนอภปรายประเดนคาถามเพอหาคาตอบ

4. ผ สอนและผ เรยนอภปรายคาตอบ

5. ผ สอนและผ เรยนอภปรายเกยวกบปญหา วธแกปญหาของผเรยน

และสรปการเรยนร ทไดรบเทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใช วธสอนโดยใช

กรณตวอยางใหมประสทธภาพ

การเตรยมการ

กอนการสอน ผสอนตองเตรยมกรณตวอยางใหพรอม ตองมสาระซงจะ

ชวยทาใหผ เรยนเกดการเรยนร และมลกษณะใกล เคยงกบความเปนจรง กรณท

นามาใช สวนใหญมกเปนเรองทมสถานการณ ปญหาขดแย ง ซงจะชวยกระตน

ความคดของผ เรยน หากไมมสถานการณ ทเปนปญหาขดแย ง ผ สอนอาจใชวธ การ

ต งประเดนคาถามททาทายใหผ เรยนคดกได ผ สอนอาจนาเรองจรงมาเขยนเปนกรณ

ตวอยาง หรออาจใช เรองจากหนงสอพมพ ขาว และเหตการณ รวมท งจากสอ

ตาง ๆ เชน ภาพยนตร โทรทศน เปนไดกรณทตองการแลว ผสอนจะตอง

เตรยมประเดนคาถามสาหรบการอภปรายเพอนาไปสการเรยนร ทตองการ

การนาเสนอกรณตวอยาง

ผ สอนอาจเปนผ นาเสนอกรณตวอยาง หรออาจใชเรองจรงจากผ เรยนเปน

กรณตวอยางกได วธการนาเสนอทาได หลายวธ เชน การพมพป นขอมลมาให

ผ เรยนอาน การเลากรณตวอยางใหฟง หรอนาเสนอโดยใช สอ เลน สไลด วด

ทศน ภาพยนตร หรออาจใหผ เรยนแสดงเปนละครหรอบทบาทสมมตกได

การศกษากรณตวอยางและการอภปรายผ สอนควรแบงผ เรยนเปนกลมยอยและให

เวลาอยางเพยงพอในการศกษากรณ

ตวอยางและคดหาคาตอบ แลวจงรวมกนอภปรายเปนกลมและนาเสนอผล

การอภปรายระหวางกลมเปนการแลกเปลยนกน ผสอนพงตระหนกวาการสอน

โดยใชกรณตวอยาง มไดมงทค าตอบใดคาตอบหนง ไมมค าตอบทถกหรอผด

อยางชดเจนแนนอน แตตองการใหผ เรยนเหนคาตอบและเหตผลท หลากหลาย

ซงจะชวยใหผเรยนมความคดทกวางข น มองปญหาในแงมมท หลากหลายข นอน

จะชวยใหการตดสนใจมความรอบคอบข น ดวยเหตนการอภปรายจงควรมงความ

สนใจไปทเหตผลหรอทมาของความคดทผเรยนใช ในการแกปญหาเปนสาคญ

ขอดและขอจากด

ขอด

1. เปนวธสอนทชวยใหผ เรยนได เผชญปญหาท เกดข นในสถานการณจรง

2. เปนวธสอนทชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะการคดวเคราะหการคด

อยางมวจารณญาณ และการคดแกปญหา ชวยใหผเรยนมมมมองทกวางข น

3. เปนวธสอนทสงเสรมปฏสมพนธระหวางผ เรยน และสงเสรมการ

เรยนรจากกนและกน

ขอจากด

หากกลมผ เรยนมความร และประสบการณ ไมแตกตางกน การเรยนร

อาจไมกวางเทาทควร เพราะผ เรยนมกมมมมองคลายกน

11. วธสอนโดยใช เกม

ความหมาย( ทศนา แขมมณ2543 : 81 – 85 ) วธสอนโดยใช เกม

เปนวธการทชวยใหผ เรยนได เรยนร เรองตาง ๆ อยางสนกสนานและทาทาย

ความสามารถ โดยผ เรยนเปนผ เลนเอง ทาใหได รบประสบการณ ตรง เปนวธการ

ทเปดโอกาสใหผ เรยนมสวนรวมสง

ขนตอนสาคญของการสอน

1. ผ สอนนาเสนอเกม ชแจงวธการเลน และกตกาการเลน

2. ผ เรยนเลนเกมตามกตกา

3. ผ สอนและผเรยนอภปรายเกยวกบผลการเลนและวธการเลนหรอ

พฤตกรรมการเลนของผ เรยนเทคนคและขอเสนอแนะตาง ๆ ในการใช วธสอนโดย

ใชเกมใหมประสทธภาพการเลอกและการนาเสนอเกมเกมทนามาใชในการสอน

สวนใหญจะเปนเกมท เรยกวา “ เกมการศกษา” คอ เปนเกมทมว ตถประสงคมงให

ผ เลนเกดการเรยนร ตามวตถประสงค มใชเพอความบนเทงเปนสาคญมาใช ในการ

สอน โดยนามาเพมข นตอนสาคญ คอการวเคราะห อภปรายเพอการเรยนร ได การ

เลอกเกมเพอนามาใช สอนทาได หลายวธ ผ สอนอาจเปนผสรางเกมข นใหเหมาะ

กบวตถประสงค ของการสอนของตนกได หรออาจนาเกมทมผ สราง ข นแลวมาปรบ

คดแปลงใหเหมาะกบวตถประสงค ตรงกบความตองการของตน แลวนาไปใช สอน

เลยกได หากผสอนตองการสรางเกมข นใช เอง ผ สอนจาเปนตองมความร ความ

เขาใจเกยวกบวธสรางและจะตองทดลองใช เกมทสรางหลาย ๆ คร ง จนกระทง

แนใจวาสามารถใชไดผลดตามวตถประสงค หากเปนการคดแปลง

ผ สอนจาเปนตองศกษาเกมน นใหเขาใจ แลวจงคดแปลงและทดลองใช กอนเชนกน

สาหรบการนาเกมการศกษามาใช เลยน น ผสอนจาเปนตองศกษาเกมน นใหเขาใจ

และลองเลนเกมน นกอน เพอจะได เหนประเดนและขอขดของตาง ๆ การชแจงวธ

การเลน และกตกาการเลนเกมแตละเกมมวธการเลนและกตกาการเลนทมความ

ยงยากซบซอน มากนอยแตกตางกน แตถาเกมน นมความซบซอนมาก ผ สอน

ควรจดล าดบข นตอนและใหรายละเอยดทชดเจนโดยอาจตองใช สอเขาชวย และอาจ

ใหผเรยนซ อมเลนกอนการเลนจรงการเลนเกม กอนการเลน ผ สอนควรจด

สถานทของการเลนใหอยในสภาพทเออตอการเลน อาจจะทาใหการเลนเปนไป

อยางตดขด และเสยเวลา เสยอารมณของผเลนดวย การเลนควรเปนไปตาม

ลาดบข นตอน และในบางกรณตองควบคมเวลาในการเลนดวย ในขณะทผ เรยน

กาลงเลนเกม ผ สอนควรตดตามสงเกตพฤตกรรมการเลนของผ เรยนอยางใกล ชด

และควรบนทกขอมลทจะเปนประโยชนตอการเรยนรของผ เรยนไว เพอนาไปใช

ในการอภปรายหลงการเลนการอภปรายหลงการเลน ข นตอนน เปนข นทสาคญ

มาก หากขาดข นตอนนการเลนเกมกคงไมใชวธสอน เปนเพยงการเลนเกม

ธรรมดา ๆ จดเนนของเกมอยทการเรยนรยทธวธตาง ๆ ทจะเอาชนะอปสรรค

เพอจะไปใหถงเปาหมาย ผสอนจาเปนตองเขาใจวา จดเนนของการใช เกมใน

การสอนน น กเพอใหผ เรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคการอภปราย จงควร

มงประเดนไปตามวตถประสงค ของการสอน ถาการใชเกมน นมงเพยงเปน

เครองมอฝกทกษะใหผ เรยน การอภปรายกควรมงไปททกษะน น ๆ แตถามง

เนอหาสาระจากเกม กควรอภปรายในประเดนทวา ผ เรยนได เรยนรเนอหาสาระ

อะไรจากเกมบาง ร ไดอยางไร ดวยวธ ใด มความเขาใจในเนอหาสาระน น

อยางไร ถามงการเรยนรความเปนจรงของสถานการณ กควรอภปรายในประเดน

ทวา ผ เรยนได เรยนร ความจรงอะไรบาง การเรยนร น นได มาจากไหน และ

อยางไร ผ เรยนได ตดสนใจอะไรบาง ทาไมจงตดสนใจเชนน น

ขอดและขอจากดของวธ สอนโดยใช เกม

ขอด

1. เปนวธสอนทชวยใหผ เรยนเกดการเรยนร โดยการเหนประจกษแจง

ดวยตนเอง ทาใหการเรยนร น นมความหมายและอยคงทน

2. เปนวธสอนทชวยใหผ เรยนมสวนรวมในการเรยนรสง ผ เรยนไดรบ

ความสนกสนาน และเกดการเรยนร จากการเลน

3. เปนวธสอนทผ สอนไมเหนอยแรงมากขณะสอนและผ เรยนชอบ

ขอจากด

1. เปนวธสอนทใช เวลามาก

2. เปนวธสอนทตองอาศยการเตรยมการมาก

3. เปนวธสอนทมคาใช จาย

12. การสอนโดยใชแผนทความคด ( Mind Map )

แผนท ความคดคออะไร

แผนท ความคด( Mind Map ) เปนการนาเอาทฤษฎทเกยวกบสมองไปใช

ใหเกดประโยชนอยางสงสด การเขยนแผนทความคดเกดจากการใช ทกษะท งหมด

ของสมอง หรอเปนการทางานรวมกนของสมองท ง 2 ซก คอ สมองซกซาย และ

สมองซกขวา สมองซกซายทาหนาทในการวเคราะห ค า ภาษา สญลกษณ ระบบ

ลาดบความ เปนเหต เปนผลตรรกวทยาฯ สมองซกขวา ทาหนาทสงเคราะห คด

สรางสรรค จนตนาการ ความงาม ศลปะ จงหวะ โดยมเสนประสาทสวนหนง

เปนตวเชอมโยงสมองท งซกซายและขวา ใหทางานประสานกน

วธการเขยนแผนทความคด

แผนท ความคด( Mind Map ) พฒนาจากการจดบนทกแบบเดม ๆ ท

บนทกเปนตวอกษร เปนบรรทด เปนแถว โดยดนสอหรอปากกา มาเปนการ

บนทกเปนคา ภาพ สญลกษณ แบบแผเปนรศมออกรอบ ๆ ศนย กลางเหมอนการ

แตกแขนงของกงไม โดยใชสสนใหนาสนใจ แผนทความคด( Mind Map ) ใช

ได กบอะไรบาง แผนทความคด( Mind Map ) นาไปใช กบกจกรรมในชวต

สวนตว และกจกรรมในการปฏบต งานทกแขนงว ชา และอาชพ เชน ใช ใน

การวางแผน การชวยจา การตดสนใจ การแก ปญหาการนาเสนอ ฯลฯ

การเรยนร โดยใช แผนท ความคด ( Mind Map ) การเรยนร วชาตาง ๆ

ใช แผนท ความคดชวยในการศกษาเลาเรยนทกวชาได เดกเลกจะเขยนแผนท

ความคดได ตามวยของตน สวนในช นทโตข นความละเอยดซบซอนจะมากข นตาม

เนอหา และวยของตน แตไมวาจะเปนระดบช นใด แผนทความคดกชวยใหเกด

ความคดไดกว างขวาง หลากหลาย ชวยความจา ชวยใหงานตาง ๆ มความ

สมบรณ ความคดตาง ๆ ไมขาดหายไปจากสารปฏรป โรงเรยนราชวนตประถม

ป ท1 ฉบบท 5 วนท 10 พฤศจกายน2545

การจดการเรยนการสอนแบบผเรยนเปนศนย กลาง

ผศ.ดร.ชนาธป พรกล คณะครศาสตร จฬาลงกรณ มหาว ทยาลย

นบต งแตมการประกาศใช พระราชบญญต การศกษาแหงชาต เมอเดอน

สงหาคม 2542 เปนตนมา ทาใหเกดความเคลอนไหวในการปฏรปการศกษา

เพราะเปนสภาพบงคบของกฎหมายทผ บรหารสถานศกษาตองเรงพฒนาคณภาพ

ของตน ใหเปนผน าในการดาเนนการปฏรปการเรยนรของคร สวนครตองม

ความสามารถในการจดการเรยนการสอนตามแนวทางท เนนผ เรยนเปนศนย กลาง

เพอพฒนาผ เรยนใหสามารถคดวเคราะห สงเคราะห ความร ได มความคด

สรางสรรค มทกษะการแสวงหาความร ดวยตนเอง และพฒนาตนเองอยางตอเนอง

ปจจบนจงเกดคาถามข นวากระบวนการจดการเรยนการสอนแบบ

ผ เรยนเปนศนย กลางคออะไร มหลกการอยางไร จะปฏบตอยางไร ครและ

ผ เรยนมบทบาทอยางไร รได อยางไรวาททาอยถกหรอไม และวธประเมนผล

แบบเดมจะย งคงใช ได อยหรอไม คาถามเหลาน ลวนแตชวนใหครแสวงหาคาตอบ

เพอใหไดแนวทางทชดเจน สาหรบนามาจดกระบวนการเรยนร ใหกบผ เรยนได

อยางมประสทธภาพ ความหมายของการจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนย

กลางผ เรยนเปนศนย กลาง หมายถง ผ เรยนเปนคนสาคญทสด ในการจดการ

เรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนยกลาง คอ การใหผ เรยนมบทบาทในการเรยนร

โดยการใหผ เรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากทสดกจกรรมการเรยนร

คอ งานทผ เรยนทาแลวเกดการเรยนร ในเรองใดเรองหนงโดยแสดงเปนพฤตกรรม

ทครก าหนดไวในจดประสงค การเรยนร กจกรรมการเรยนร ทด ควรมความ

หลากหลาย เปดโอกาสใหผ เรยนเขามามสวนรวมในการเรยนรได ทกดาน ผ เรยน

สามารถมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรได 4 ดาน ดงน

1. ดานรางกาย คอ การทผ เรยนใชสวนตาง ๆ ของรางกายทากจกรรม

ผ เรยนไดเคลอนไหวรางกาย ประสาทการรบร ตนตว ทาใหรบขอมลได ด

2. ดานสตปญญา คอ การทผ เรยนใช สมอง หรอกระบวนการคดใน

การทากจกรรม

3. ดานสงคม คอ การทผ เรยนได ปฏสมพนธ กบผ อนขณะทากจกรรม

ทาใหผ เรยนเกดการเรยนร ทกษะทางสงคม

4. ดานอารมณ คอ การทผ เรยนร สกตองการ และยนดทากจกรรมเพอ

แสวงหาความรทมความหมายตอตนเอง การมสวนรวมดานอารมณ มกจะดาเนน

ควบค ไปกบกจกรรมการเรยนร ดานรางกาย สตปญญา และสงคม

แนวคดของการจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนย กลาง

การจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนย กลาง เปนการจดตามแนว

ทฤษฎพทธนยม( Cognitive theories ) ทเชอวา การเรยนร เปนสงทเกดข น

ภายในสมอง เกดจากกระบวนการกระทากบขอมล มการบนทกขอมล และดง

ขอมลออกมาใช วธเรยนร มผลตอการจา การลม และการถายโอน( Transfer )

ความร แรงจงใจระหวางการเรยนร มความสาคญตอการชนาความสนใจ ม

อทธพลตอกระบวนการจดขอมล และสงผลโดยตรงตอรปแบบการเรยนรของ

ผ เรยน ป จจบนแนวคดการสรรคสรางความร ( Constructivism) ไดรบการ

ยอมรบอยางแพรหลายวามความสอดคลองกบการจดการเรยนการสอนแบบผ เรยน

เปนศนยกลาง แนวคดน มความเชอวาความร เปนสงทมนษยสรางข นดวยตนเอง

สามารถเปลยนแปลงและพฒนาใหงอกงามข นได เรอย ๆ โดยอาศยการพฒนา

โครงสรางความรภายในบคคล และการรบรสงตาง ๆ รอบตว

โครงสรางของความรมองค ประกอบทสาคญ 3 ประการ คอ

1. ความรเดมทผ เรยนมอย

2. ความรใหมทผ เรยนไดรบเปนขอมล ความร ความรสก และ

ประสบการณ

3. กระบวนการทางสตปญญา ซงเปนกระบวนการทางสมองทผ เรยนใชทา

ความเขาใจกบความรใหม และใช เชอมโยงปรบความรเดมและความรใหมเขา

ดวยกน ดงน นครทจดการเรยนการสอนแบบผเรยนเปนศนยกลางจงมความเชอวา

ผ เรยนทกคนมความสามารถในการเรยนร และพฒนาตนเองได ผ สอนไม

จาเปนตองบอกความรเนอหาสาระอกตอไป

หลกการจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนยกลาง: โมเดลซปปา

(CIPPA Model) หลกการจดการเรยนการสอนโมเดลซปปา เปนหลกทนามาใช

จดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนย กลาง เสนอแนวคดโดย รอง

ศาสตราจารย ดร. ทศนา แขมมณ อาจารย ประจาภาควชาประถมศกษา คณะคร

ศาสตรจฬาลงกรณ มหาวทยาลย มจดเนนทการจดกจกรรมการเรยนการสอนให

ผ เรยนมสวนรวมท งทางรางกาย สตปญญา สงคม และอารมณ หลกการจดของ

โมเดลซปปา มองค ประกอบทสาคญ 5 ประการ ได แก

C มาจากคาวา Construct หมายถง การสรางความร ตามแนวคด การ

สรรค สรางความร ได แก กจกรรมทชวยใหผ เรยนมโอกาสสรางความรดวยตนเอง

ซงทาใหผ เรยนเขาใจและเกดการเรยนรทมความหมายตอตนเอง กจกรรมน ชวยให

ผ เรยนมสวนรวมทางสตปญญา

I มาจากคาวา Interaction หมายถง การปฏสมพนธ กบบคคลและ

สงแวดลอมรอบตว ได แก กจกรรมทผเรยนเกดการเรยนร จากการเขาไปม

ปฏสมพนธ กบบคคล เชน คร เพอน ผ ร หรอมปฏสมพนธกบสงแวดลอม

เชน แหลงความร และสอประเภทตาง ๆ กจกรรมน ชวยใหผ เรยนมสวนรวม

ทางสงคม

P มาจากคาวา Physical Participation หมายถง การมสวนรวมทางกาย

ไดแก กจกรรมท ใหผ เรยนมโอกาสเคลอนไหวรางกายในลกษณะตาง ๆ

P มาจากคาวา Process Learning หมายถง การเรยนร กระบวนการตาง

ๆ ทเปนทกษะทจาเปนตอการดารงชวต ได แก กจกรรมทใหผ เรยนทาเปน

ข นตอนจนเกดการเรยนร ท งเนอหาและกระบวนการ กระบวนการทนามาจด

กจกรรม เชน กระบวนการคด กระบวนการ แก ปญหา กระบวนการกลม

กระบวนการแสวงหาความร เปนตน กจกรรมน ชวยใหผ เรยนมสวนรวมทาง

สตปญญา

A มาจากคาวา Application หมายถง การนาความรทได เรยนร ไป

ประยกต ใชในสถานการณ ตาง ๆ ได แก กจกรรมทใหโอกาสผ เรยนเชอมโยง

ความร ทางทฤษฎไปส การปฏบตทเปนประโยชน ในชวตประจาว น กจกรรมน

ชวยใหผ เรยนมสวนรวมในการเรยนร ไดหลายอยาง แลวแตลกษณะของกจกรรม

ข นตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกโมเดลซปปา โมเดลซปปาม

องค ประกอบสาหรบการจดการเรยนการสอนทสาคญ 5 ประการ คร สามารถ

เลอกรปแบบ วธสอน กจกรรมใดกได ทสามารถทาใหผ เรยนเกดการเรยนร ตาม

องคประกอบท ง 5 อกท งการจดกจกรรมกสามารถจดล าดบองค ประกอบใด

กอนหลงได เชนกน และเพอใหครทตองการนาหลกการของโมเดลซปปาไปใช ได

สะดวกข น

รองศาสตราจารย ดร. ทศนา แขมมณ จงจดข นตอนการสอนเปน 7

ข น ดงน

1. ข นทบทวนความรさ เดม เพอชวยใหผ เรยนมความพรอมในการ

เชอมโยงความรใหมกบความรเดมของตนกจกรรมในข นน ได แก การสนทนา

ซกถามใหผ เรยนบอกสงทเคยเรยนร การใหผ เรยนเลาประสบการณ เดม หรอการให

ผ เรยนแสดงโครงสรางความร ( Graphic Organizer) เดมของตน

2. ข นแสวงหาความรใหม เพอใหผ เรยนหาความร เพมเตมจากแหลง

ความร ตาง ๆ

3. ข นศกษาทาความเขาใจความร ใหม และเชอมโยงความร ใหมกบ

ความรเดม เพอใหผ เรยนสรางความหมายของขอมลหรอประสบการณใหม สรป

ความเขาใจแลวเชอมโยงกบความรเดม กจกรรมในข นน ได แก การใหผเรยนใช

กระบวนการตาง ๆ ดวยตนเอง เชน กระบวนการคด กระบวนการกลมหรอ

กระบวนการแก ปญหาสรางความรข นมา

4. ข นแลกเปลยนความร ความเขาใจกบกลม เพออาศยกลมเปนเครองมอ

ในการตรวจสอบความร ความเขาใจ และขยายความร ความเขาใจของตนใหกวาง

ข น กจกรรมน ได แก การใหผ เรยนแตละคนแบงเปนความร ความเขาใจใหผ อน

รบร และใหกลมชวยกนตรวจสอบความร ความเขาใจซงกนและกน

5. ข นสรปและจดระเบยบความร เพอใหผ เรยนจดจาสงทเรยนรได งาย

กจกรรมน ไดแก การใหผ เรยนสรปประเดนสาคญ ประกอบดวย มโนทศนหลก

และมโนทศน ยอยของความรท งหมด ท งความรเดมและความรใหม แลวนามา

รวบรวมเรยบเรยงใหไดใจความสาระสาคญครบถวน สะดวกแกการจดจา ครอาจ

ใหผเรยนจดเปนโครงสรางความร ( Graphic Organizer ) ซงเปนวธการทชวยใน

การจดจาขอมลได งาย

6. ข นแสดงผลงาน เพอใหโอกาสผ เรยนได ตรวจสอบความร ความเขาใจ

ของตนดวยการได รบขอมลยอนกลบจากผ อน กจกรรมน ไดแก การใหผ เรยน

แสดงผลงานการสรางความร ของตนดวยวธ การตาง ๆ เชน จดนทรรศการ

จดการอภปราย แสดงบทบาทสมมต เขยนเรยงความ วาดภาพ แตงคาประพนธ

เปนตน และอาจมการจดประเมนผลงานโดยใชเกณฑทเหมาะสม

7. ข นประยกต ใช ความร เพอฝกฝนใหผ เรยนนาความร ไปใช ใน

สถานการณตาง ๆ ใหเกดความเขาใจ และความชานาญ กจกรรมน ได แก การ

ทครใหผ เรยนมโอกาสแสดงวธใช ความรใหเปนประโยชนในเรองตาง ๆ ซง

เทากบสงเสรมใหผ เรยนมความคดสรางสรรค ในระยะแรกครอาจต งโจทย

สถานการณตาง ๆ แลวใหผ เรยนนาความร ทมมาใช ในสถานการณ น น

บทบาทของครและผ เรยน

เมอการจดการเรยนการสอนใหความสาคญกบผ เรยน บทบาทหนาท ของ

ครและผ เรยนจงเปลยนไป ดงน

• ครมหนาทรบผดชอบการเรยนร ของผ เรยนโดยกอนสอนทาการ

วางแผน เตรยมการเลอกกจกรรมการเรยนรขณะสอน ทาหนาทผ อ านวยความ

สะดวก( Facilitator ) จดการ แนะนา สงเกต ชวยเหลอ เสรมแรง และให

ขอมลยอนกลบหลงสอน ทาหนาท ประเมนผลการเรยนร ของผ เรยน เพอใชใน

การวางแผนการสอนตอไป หรอตดสนคณภาพของผ เรยน

• ผ เรยนมหนาทรบผดชอบการเรยนรของตนเอง โดยเลอกสงทตองการ

เรยนวางแผนการเรยนเขาไปมสวนรวมในการเรยน ศกษาคนควาเรยนรดวย

ตนเองและประเมนผลการเรยนรของตน

การประเมนผลตามสภาพจรง

การประเมนผลเปนกระบวนการสาคญทมสวนเสรมสรางความสาเรจ

ใหกบผ เรยน และเปนสวนหนงของกระบวนการจดการเรยนการสอน การสอน

และการประเมนผลจาเปนตองมลกษณะสอดคลองกน และดาเนนควบคกนไป

ดงน นเมอการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนยกลางมลกษณะเปนการเรยนร ท

แทจรง( Authentic learning) จงตองทาการประเมนผลตามสภาพจรง

(Authentic assessment )

การประเมนตามสภาพจรง มความหมายดงน

1. เปนวธการทสามารถคนหาความสามารถและความกาวหนาในการ

เรยนร ท แท จรงของ

ผ เรยน ขอมลท ได สามารถนามาใชประกอบการตดสนผลการเรยนรของผ เรยน

2. เปนการประเมนเชงคณภาพอยางตอเนองในดานความร ความคด

พฤตกรรม วธการปฏบต ผลการปฏบต และเจตคตของผ เรยน ในการ

ประเมนผลครตองนาสงทตองการประเมนมาผสมผสานแลวเลอกวธประเมนให

เหมาะสม ไมมวธประเมนผลวธ เดยวท สามารถประเมนผ เรยนไดทกดาน วธ

ประเมนผลสามารถแบงได 4 วธ ดงน

วธท 1 การใชแบบทดสอบแบบคาตอบมตวเลอก( Selected

response ) แบบทดสอบน มลกษณะเปนคาถามทมหลายคาตอบ ใหผ เรยน

เลอกคาตอบทดทสด ตวบงช ผลสมฤทธ คอ จานวนหรออตราสวนของคาถาม

และคาตอบทถกตอง

วธท 2 การใช แบบทดสอบแบบอตนย ( Essay ) แบบทดสอบ

อาจเปนคาถาม การใหอธบายถงการแกปญหา การเปรยบเทยบเหตการณ หรอการ

ต ความขอมลทางวทยาศาสตร ผ เรยนจะตองรวบรวมขอมลแลวเขยนเปนคาตอบ

ทแสดงมโนทศนของเรองน น ตวบงช ผลสมฤทธ คอ จานวนคะแนนทไดรบ

จากคะแนนเตม

วธ 3 การแสดงพฤตกรรม( Performance ) ผ เรยนทากจกรรมท

กาหนด โดยมครคอยสงเกตกระบวนการการใช ทกษะตาง ๆ หรอประเมนจาก

ผลผลตซงสะทอนใหเหนวาผ เรยน มทกษะในการผลตอยางมคณภาพ เชน

รายงาน นทรรศการทางวทยาศาสตร หรองานประดษฐ ตวบงช ผลสมฤทธ คอ

การจดระดบ( Rating ) คณภาพของพฤตกรรมหรอผลผลต

4. การสอความหมายระหวางครและผ เรยน( Personal Communication)

ครอาจใช วธถามคาถามระหวางสอน สมภาษณ สนทนา ประชม ฟงการอภปราย

ของผ เรยนหรอสอบปากเปลา ผลของการประเมนจะเกดประโยชน เมอการ

ประเมนผลมคณภาพสง คณภาพหมายถงสงตอไปน

• สงทประเมนชดเจน

• วธการเหมาะสม

• การเปนตวแทนและอางองได

• มความเทยงตรงปราศจากอคตและการบดเบอน

ตวบงช การจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนยกลาง เมอ

ครจดการเรยนการสอนและประเมนผลแลว และมความประสงค จะตรวจสอบวา

ได ด าเนนการมาถกตองตามหลกการจดการเรยนการสอนแบบศนยกลางหรอไม

ครสามารถตรวจสอบดวยตนเอง โดยใชเกณฑ มาตรฐาน ซงมตวบงช ดง ตอไปน

1. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนท หลากหลาย เหมาะสมกบ

ธรรมชาตของผ เรยน

2. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผ เรยนฝกคนควา สงเกตรวบรวม

ขอมล วเคราะห คดอยางหลากหลาย สรางสรรค และสามารถสรางองค ความร ดวย

ตนเอง

3. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนท กระตนใหผ เรยนร จกศกษาหา

ความร และแสวงหาคาตอบดวยตนเอง

4. มการนาภมปญญาทองถน เทคโนโลยและสอทเหมาะสมมาประยกต

ใชในการจดการเรยนการสอน

5. มการจดกจกรรมเพอฝกและสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมของ

ผ เรยน

6. มการจดกจกรรมการเรยนการสอนทใหผ เรยนไดรบการพฒนา

สนทรยภาพอยางครบถวนท งดานดนตร ศลปะและกฬา

7. สงเสรมความร เปนประชาธปไตยในการทางานรวมกบผ อนและม

ความรบผดชอบตอกลม

8. มการประเมนพฒนาการของผ เรยนดวยวธการทหลากหลายและ

ตอเนอง

9. ผ เรยนรกโรงเรยนของตนและมความกระตอรอรนในการไปโรงเรยน

สรปวาการจดการเรยนการสอนแบบผ เรยนเปนศนยกลาง คอ การจดการ

ใหผ เรยนสรางความร ใหมโดยผานกระบวนการคดดวยตนเอง ทาใหผ เรยนได

เรยนร ดวยการลงมอปฏบต เกดความเขาใจ และสามารถนาความร ไปบรณาการ

ใช ในชวตประจาว นและมคณสมบตตรงกบเป าหมายของการจดการศกษาท

ตองการใหผ เรยนเปนคนเกง คนด และมความสขกาย และใจ

การวดผลโดยเนนผ เรยนเปนสาคญ การวดผลและการประเมนผล การวด

และการประเมนผลเปน ภารกจทสาคญอยางหนงสาหรบผ สอนดวยเหตผล ทวา

การวดและการประเมนผลจะเปนวธการทประเมนความร ความสามารถของผ

เรยน ตลอดจน ใช เปนวธการในการตรวจสอบการปฏบต งานของผ สอนไดวา

ได ดาเนนการสอนใหเปนไปตามเปาหมาย หรอจดประสงค ทก าหนดไว หรอไม

ดงน นผ สอนจงจาเปนตองมความร ความเขาใจและสามารถดาเนนการวดและ

ประเมนผลได เปนอยางด

ความหมายการวดและประเมนผล( Measurement And Evaluation )

การวด ( Measurement ) หมายถง กระบวนการเชงปรมาณในการ

กาหนดคาเปนตวเลข หรอสญลกษณ ทมความหมายแทนคณลกษณะของสงทว ด

โดยอาศยกฎเกณฑ อยางใดอยางหนง เชน เดกหญงสมพร สอบวชาภาษาไทยได

30 คะแนน

การประเมนผล (Evaluation) หมายถง การตดสนเกยวกบคณภาพหรอ

คณคาของวตถ สงของ โครงการการศกษาพฤตกรรมการทางานของคนงาน หรอ

ความร ความสามารถของนกเรยน

ลกษณะการวดและการประเมนผลทางการศกษา สามารถอธบายใหเขาใจ

ได ดงน

การประเมนผลทางการศกษา หมายถง กระบวนการอยางมระบบท จะ

ตรวจสอบดวาผ เรยนได บรรลถงจดประสงค ทสงไว หรอไม การประเมนผลเปน

การตคาของสงทว ด การสรางขอสอบตรวจใหคะแนน เปนการวด แตการบอกวา

ผ เรยนคนใดเกงหรอออนปานใด หรอได เกรดอะไรเปน การประเมนผลความ

แตกตางระหวางการวดและการประเมนผล สามารถอธบายได ดงน

การนาสายวดไปวดผ าผนหนงได 5 เมตร การกระทาการเชนน เรยกวา

การวด แตถาบอกวาผ าผนน ยาวไมพอท จะนามาคลมรถบรรทกสนคา การบอก

เชนน เรยกวา การประเมนผล

จดประสงค ของการวดและการประเมนผล

1. เพอจดประเภทหรอจดตาแหนง ( Placement ) เปนการวดและการ

ประเมนผลโดยใช เครองมอตาง ๆ เพอจด หรอแบงประเภทผ เรยนแตละคนวาม

ความสามารถอย ในระดบใดของกลม เชน เกง ปานกลาง หรอออน เชน การ

สอบวดระดบภาษาองกฤษเพอจดกลมในการเรยน

2. เพอวนจฉย ( Diagnosis ) มนใชในทางการแพทย โดยเมอแพทยตรวจ

แลวจะตองวนจฉยวาผ ปวยเปนโรคอะไร หรอสาเหตทผ ปวยมอาการไมสบายมา

จากอะไร

3. เพอเปรยบเทยบ( Assessment ) ใช ในการเปรยบเทยบพฒนาการของ

ผ เรยนวามมากนอยอยางไร เชน การสอบกอนเรยนและหลงเรยน( Pretest –

Posttest )

4. เพอพยากรณ ( Prediction ) เปนการวดความถนดหรอจาแนกความ

แตกตางของผ เรยนเพอใช เปนขอมลในการชวยพยากรณ หรอคาดการณ และ

แนะนาผ เรยนวาควรจะเรยนอยางไร

5. เพอเปนขอมลปอนย อนกลบ ( Feedback ) เปนการทดสอบวาเรองใด

ทผ เรยน เรยนไปแลวเขาใจชดเจน และเรองใดทย งไมเขาใจจะได ทาการสอน

เพมเตมหรอย าได

6. การเรยนร ( Learning Experience ) วดเพอกระตนในรปแบบตาง ๆ

ใหผ เรยนเกดการเรยนร และกระบวนการเรยนรทดของผ เรยน

ประโยชนของการวดและการประเมน

ประโยชนตอผ สอน ประโยชน ตอผ เรยน

1. ทราบพฒนาการหรอปรมาณความงอกงามของผ เรยนในดานตาง ๆ

เชน ดานสงคม และสตปญญา เปนตน

2. ชวยในการคดเลอกเทคนควธการสอน และประสบการณ ตลอดจน

กจกรรมทเหมาะสมกบผ เรยน

3. ชวยในการจดตาแหนงตาง ๆ เพอปกครองนกเรยนใหมคณภาพ เชน

การจดช นเรยนการเลอนช น การจดกลมผ เรยน

4. ชวยในการกระตนและสรางแรงจงใจในการเรยนร ของผ เรยนได เปน

อยางด

5. ชวยใหผ เรยนทราบถงความสามารถของตนเองวามความสามารถ

อยางไร และควรปรบปรงอยางไรบาง

6. ชวยใหผเรยนเหนคณคาและทราบถงจดประสงค ของการศกษาเนอหา

น น ๆ มากยงข น

7. ชวยใหผ เรยนสรางกระบวนการเรยนไดถกตองแลได ร จกภาคภม ใจใน

ตนเองมากข น

เครองมอและเทคนควธท ใช ในการวดและประเมนผล

เครองมอและเทคนควธทใช การวดและประเมนผลการเรยนการสอนน น

มมากมายหลายชนด แตทรจกและนยมใชกนเปนสวนมาก ไดแก

1. การสงเกต( Direct Observation )

2. การสมภาษณ( Interviewing )

3. การใหปฏบต ( Performance Test )

4. การศกษากรณ( Case Study )

5. การใหจนตนาการ( Projective Technique )

6. การใชแบบสอบถาม( Questionnaire )

7. การทดสอบ( Testing )

ลกษณะของขอสอบและแบบทดสอบทด

ขอสอบแตละชนดน นแตละประเภทมคณสมบตทด เฉพาะตว และมความ

เหมาะสมในการนาไปใช ทดสอบผลการเรยนร แตกตางกนไป ดงน นขอสอบและ

แบบทดสอบทนามาใช ควรมลกษณะทด โดยท ว ๆ ไปดงน

1. มความเทยงตรง( Validity )

- มความครอบคลมครบถวน และจดประสงค เชงพฤตกรรมทตองการ

ใหว ดหรอไม

- มความเทยงตรงเชอถอได และควรมความตรง 3 ประเภทดงน

1.1 ความตรงตามเนอหา

1.2. ความตรงตามเกณฑ

1. 3 ความตรงตามโครงสราง

2. มความเชอถอได ( Reliability )

การทดสอบขอสอบท เชอถอได โดยการใหนกเรยนกลมเดมหรอคนเดมทา

ขอสอบชดเดมหลาย ๆคร ง หากผลคะแนนออกมาใกล เคยงเดมหรอไดเทาเดม

แสดงวาขอสอบน นเชอถอได

3. มระดบความยากงาย( Difficulty Index )

พจารณาได จากจานวนนกเรยนทาขอสอบได ถก และทาไมถกอยางละ

ประมาณครงหนงของนกเรยนท งหมด ถอวาขอสอบน นมระดบความยากท

พอเหมาะ ท งน ตองออกขอสอบใหเหมาะกบความสามารถในแตละระดบช นของ

นกเรยนดวย

4. มอ านาจจาแนก( Discrimination Power )

สามารถแยกแยะนกเรยนกลมทเรยนเกง เรยนปานกลาง และเรยนออน

ออกจากกนได

5. มความเปนปรนย ( Objectivity )

- ความถกตองทางวชาการ

- การใหคะแนน จะตองมเกณฑ การตรวจใหคะแนน ไมใหคะแนน

ตามอารมณ ผ ตรวจ

- ภาษาทใช ตองชดเจน

6. มความหมายในการทดสอบ( Meaningfulness ) ในการวดผ เรยน

เกงควรทาขอสอบได ถก ผ ทเรยนไมเกงควรตอบผด มการต งค าถามความหมายท

แนนอน วดได ชดเจน ไมใชค าถามท ตอบได หลากหลายแบบ

7. สามารถนาไปใช ได ( Usability ) - ดาเนนการสอบได งาย คอ

นาไปใช ได งาย สะดวก ไมยงยากซบซอน

- ใช เวลาสอบเหมาะสม คอ ใช เวลาทาขอสอบไมส นหรอยาวเกนไป

- ใหคะแนนไดงาย

- แปลผลและนาไปใช ได สะดวก

- สามารถสรางขอสอบค ขนานหรอขอสอบเปรยบเทยบได

- ประหย ดคาใช จายในการสอบ

การวางแผนการการสรางขอสอบ

1. การกาหนดเนอหาและหวขอท จะใชเลอกรปแบบของคาถามหรอ

ขอสอบท สอดคลองกบวตถประสงค ดานพทธพสยตามหลกสตร

2. เขยนคาถาม

3. กาหนดเวลาท ใช ทาแบบ

4. กาหนดวธ ตรวจใชคะแนนและแปลผล

แบบทดสอบทนยมใช ในการเรยนการสอน

แบบทดสอบท ใช กนอย ในการเรยนการสอนน นเปนแบบทดสอบวด

ผลสมฤทธ ทผ สอนสรางข นเอง โดยจาแนกตามลกษณะการตอบเปน 2 ประเภท

ใหญ ๆ ดงน

1. แบบทดสอบแบบอตนย หรอความเรยง (Subjective of Essay Test)

สjวนมากแลวข นอยกบผ ตรวจขอสอบเปนสาคญม 2 แบบดงน

แบบทดสอบแบบจากดคาตอบซงจะถามแบบเฉพาะเจาะจง และ

ตองการคาตอบเฉพาะเรอง เชน จงเปรยบเทยบลกษณะของการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย และการปกครอบระบอบเผดจการมาอยางละ 3 ขอ

แบบทอสอบแบบไมจากดคาตอบหรอแบบขยายความ มจดออนอยท

การใหคะแนน เพราะเปน การยากทจะหาเกณฑ ในการใหคะแนนได ถกตองและ

ชดเจน เนองจากผ ตอบมอสระในการคดและเขยนโดยเสร เชน จงเสนอโครงการ

ในการพฒนาบคลกภาพของนกศกษาคณะวทยาศาสตรใหมบคลกภาพทด ตาม

ความคดเหนของทาน, พทธศาสนาจะชวยพฒนาสงคมไดอยางไร จงอธบายพรอม

ใหเหตผลประกอบ

2. แบบทดสอบแบบปรนย ( Objective Test ) ม 4 ประเภท ไดแก

แบบถกผด (true – false)

แบบเตมคา(completion)

แบบจบค (matching)

แบบเลอกตอบ(multiple choices)

………………………….

ภาคผนวก

จากการแลกเปลยนเรยนรของอาจารยฝายคณะวทยาศาสตรการกฬาและ

สขภาพ วทยาเขตกระบ มเทคนคการสอน แยกเปนภาคทฤษฎและภาคปฏบต

ดงน

ภาคทฤษฎ ประกอบดวย บรรยาย, สอนรายบคคล, แบงกลมนาเสนอ

โดยใชสอการสอน, การใชขบวนการกลม, การวเคราะหสภาพปญหา การฝก

การแกปญหา, การสบคนจากภมปญญาทองถนการคนควาอภปราย, การศกษา

ดวยตนเอง เปนตน

ภาคปฏบต ปะกอบดวย โครงงานวทย ฯ , ฝกปฏบตกลมใหญและกลม

ยอย, สาธต, การทดลอง, เพอนชวยเพอน, สถานการณจาลอง เปนตน

สาหรบภาคปฏบตในวชาวายน าของอาจารยสรศกด เฉลมชย มเทคนค

สอนแบบรายกลม คอ แบงกลมแบบคละความสามารถดานทกษะและใหกจกรรม

การฝกตวอยาง 6 แบบฝก ในการพฒนาเพมระดบ 2 ภายในกลมฝกรวมกนและ

ใหเพอนชวยเพอน ระดบ 3 ใหทก ๆ กลมคดแบบฝกทแตกตางจากตวอยางทให

ฝกไปแลว 3 แบบ โดยเลยนแบบจากการดดแปลง แตในกลมตองสามารถทาได

ผลของการสอนแบบน ทาใหนกศกษาสนใจเรยนและฝกฝนมากข น

รบผดชอบในกลมดข น คนทขาดเรยนมจานวนนอยลง

อกประการหนงมสงจงใจในการเรยนของนกศกษาทต งใจฝกฝนจนเกด

ความชานาญ คอ ในระหวางเรยนมรายไดพเศษ เชน เปนครฝกสอนวายน าเดก ๆ

หรอเมอจบการศกษาจากสถาบนไปแลวมงานรองรบ90-100 % เปนตน

สวนการสอนของผศ.กรววรรณ รตนประพศ ใชวธต งโจทยหรอปญหา

ไปสบทเรยน ยกตวอยาง เชน ผสอน ๆ วชาสวสดศกษา กจะต งโจทยหรอ

ปญหาทประสบไดในเหตการณปจจบน เชน อะไรทเปนสาเหตทาใหเรอโดยสาร

ของเกาหลใตลมทเกาะเจจ หรอ เครองบน MH 370 ของสายการบนมาเลเซย

สญหายในระหวางบนไปจน สาเหตเพราะอะไร หรอแผนดนไหวในไทยคร ง

ใหญลาสด ควรปฏบตตวอยางไรจงจะปลอดภย เปนตน อกประการหนงทผ สอน

ฝกทกษะความคดรเรมสรางสรรคและความคดการสรางนวตกรรมใหม ๆ เปน

โจทยเลก ๆ เพอความผอนคลาย สนกสนาน ในการดาเนนชวตของคนเราในแต

ละวน อาจเจอปญหาในหลายรปแบบ เชน โจรทปลนหรอชงทรพย โดยใชรถ

จกรยานยนตและสวมหมวกกนนอกเตมใบปดบงใบหนา ทาใหไมทราบรปพรรณ

บนใบหนา ถามผ เรยนวาหากผ เรยนเปนนกประดษฐ จะทาอยางไร คาตอบ

อาจจะเปนวากจะประดษฐหมวกเรองแสง บคคลใดสวมหมวกเตมใบตองสวมใส

หมวกเรองแสง กจะทาใหเหนใบหนา หรอ โทรศพทมอถอหากตกน ากจะใชการ

ไมได ควรทาอยางไร คาตอบกจะประดษฐโทรศพทมอถอทกนน าได ซงแค

ตองการคาตอบมาตอบโจทย เพอฝกความคดสรางสรรค หรอนวตกรรมใหม ๆ

เปนตน

สรปไดวาการสอนใหผ เรยนมความสขในขณะเรยน คอการมปฏสมพนธ

ทดระหวางผ เรยนกบผ สอน โดยการสรางบรรยากาศเปนกนเองกบผ เรยน พดคย

ถามไถสารทกขสขดบกอนเรยน เทคนคการสอนทด ควรใหผ เรยนมบทบาทมาก

ข น เชน ใหรจกวเคราะห สงเคราะห อภปราย แสดงความคดเหน ไมควร

บรรยายอยางเดยว ผ เรยนน งฟงเฉย ๆ ทาใหผ เรยนไมสนใจบทเรยน เบอหนาย

หรอไมมสมาธ ฉะน นผ สอนตองคอยกระตนโดยการซกถามโดยการสม ซงเปน

การประเมนความรของผ เรยนไปในตวดวย นอกจากน นตองมวธสอนหลาย ๆ

แบบผสมผสานกนไปแลวแตบทเรยนน น ๆ และสงทชวยทาให บทเรยนนาสนใจ

ยงข น คอ สอประกอบหรอนวตกรรมทใชประกอบการเรยนการสอน ในขณะ

สอนเพอความสนกสนาน ทาใหผ เรยนอยากเรยนในช วโมงของผ สอน ควรม

อารมณ มการยกตวอยางแบบขาขนแตมสาระ เมอสอนจบบทเรยนแลว ควรมการ

ทบทวน รอฟน ทาความเขาใจในวชาน น ๆ เพมเตม เชน การต งค าถามหรอ

แสดงความคดเหน การทาแบบฝกหด ทารายงานสรป เปนตน

....................................

บรรณานกรม

รศ.สพน บญชวงศ เทคนคการสอนแนวใหม. คณะครศาสตร มหาวทยาลย ราช

ภฎสวนดสต. www.lit.ac.th/kmlearning/document/technic_teach.pdf (วนท 2 มนาคม 2557)

……………………………………