1

2

ชดวชา

ลกเสอ กศน.

รหสรายวชา สค22021 รายวชาเลอกบงคบ ระดบมธยมศกษาตอนตน

ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ

กระทรวงศกษาธการ

3

ค าน า ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 รายวชาเลอกบงคบ ระดบมธยมศกษาตอนตน ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ประกอบดวยเนอหาเกยวกบลกเสอกบการพฒนา การลกเสอไทย การลกเสอโลก คณธรรม จรยธรรมของลกเสอ วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย ลกเสอ กศน. กบการพฒนา ลกเสอ กศน. กบจตอาสา และการบรการ การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม ทกษะลกเสอ ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ การปฐมพยาบาล การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย การฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย และชดวชานมวตถประสงคเพอใหผเรยนสามารถน าสงทไดเรยนรเปนเครองมอทส าคญในการพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม ใหเปนผทมคณภาพ เปนผน าและผตามทด มคณธรรม มระเบยบวนย รจกเสยสละ สรางความสามคค บ าเพญตนใหเปนประโยชนตอผอน สามารถด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ขอขอบคณผ เชยวชาญเนอหา ทใหการสนบสนนองคความร เพอประกอบการน าเสนอเนอหา รวมทง ผเกยวของในการจดท าชดวชา หวงเปนอยางยงวาชดวชานจะเกดประโยชนตอผเรยน กศน. และน าไปสการปฏบตอยางเหนคณคาตอไป

ส านกงาน กศน.

มถนายน 2561

4

ค าแนะน าการใชชดวชา ลกเสอ กศน.

ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 รายวชาเลอกบงคบ ระดบมธยมศกษาตอนตน ตามหลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ประกอบดวยเนอหา 2 สวนคอ สวนท 1 ชดวชา ประกอบดวย โครงสรางของชดวชา โครงสรางของหนวยการเรยนร เนอหา และกจกรรมเรยงล าดบตามหนวยการเรยนร สวนท 2 สมดบนทกกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย แบบทดสอบกอนเรยน กจกรรมการเรยนร แบบทดสอบหลงเรยน เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน เฉลย/แนวค าตอบกจกรรมเรยงล าดบตามหนวยการเรยนร วธการใชชดวชา ใหผเรยนด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. ศกษารายละเอยดโครงสรางชดวชาโดยละเอยด เพอใหผเรยนทราบวาตอง เรยนรเนอหาในเรองใดบางในชดวชาน

2. วางแผนเพอก าหนดระยะเวลาและจดเวลาทผเรยนมความพรอมจะศกษา ชดวชาเพอใหสามารถศกษารายละเอยดของเนอหาไดครบทกหนวยการเรยนร พรอมท ากจกรรมตามทก าหนดใหทนกอนสอบปลายภาค

3. ท าแบบทดสอบกอนเรยนของชดวชาตามทก าหนดเพอทราบพนฐานความรเดมของผเรยน โดยใหท าลงในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรชดวชาลกเสอ กศน. และตรวจสอบค าตอบจากเฉลยแบบทดสอบทายเลม

4. ศกษาเนอหาในชดวชาของแตละหนวยการเรยนรอยางละเอยดใหเขาใจ ทงในชดวชาและสอประกอบ (ถาม) และท ากจกรรมทก าหนดไวใหครบถวน

5. เมอท าแตละกจกรรมเรยบรอยแลวผเรยนสามารถตรวจสอบค าตอบไดจากแนวตอบ/เฉลยทายเลมของสมดบนทกกจกรรมการเรยนร หากผเรยนยงท ากจกรรมไมถกตองใหผเรยนกลบไปทบทวนเนอหาสาระในเรองนน ๆ ซ าจนกวาจะเขาใจ

5

6. เมอศกษาเนอหาสาระครบทกหนวยการเรยนรแลวใหผเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนและตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลมวาผเรยนสามารถท าแบบทดสอบไดถกตอง ทกขอหรอไมหากขอใดยงไมถกตองใหผเรยนกลบไปทบทวนเนอหาสาระในเรองนนใหเขาใจ อกครง

ขอแนะน าผเรยนควรท าแบบทดสอบหลงเรยนใหไดคะแนนมากกวาแบบทดสอบ กอนเรยนและควรไดคะแนนไมนอยกวารอยละ 60 ของแบบทดสอบทงหมด เพอใหมนใจวา จะสามารถสอบปลายภาคผาน

7. หากผเรยนไดศกษาเนอหาและท ากจกรรมแลวยงไมเขาใจผเรยนสามารถสอบถามและขอค าแนะน าไดจากครหรอคนควาจากแหลงการเรยนรอน ๆ เพมเตมได

8. ในการเรยนรชดวชาลกเสอ กศน. เลมน จะเนนการเรยนรเนอหาและปฏบตกจกรรมดวยตนเอง สวนการฝกทกษะประสบการณจะมงเนนในการปฏบตกจกรรมระหวาง เขาคายลกเสอ เพอทดสอบความถกตองในการปฏบตแตละกจกรรม หมายเหต : การท าแบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยนและท ากจกรรมทายเรองในแตละหนวยการเรยนร ใหผเรยนตอบค าถาม โดยเขยนลงในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา การศกษาคนควาเพมเตม ผเรยนอาจศกษาหาความรเพมเตมไดจากแหลงเรยนรอน ๆ ทเผยแพรความร ในเรองทเกยวของและศกษาจากผร เปนตน การวดผลสมฤทธทางการเรยน ผเรยนตองวดผลสมฤทธทางการเรยนดงน

1. ระหวางภาค วดผลจากการท ากจกรรมหรองานทไดรบมอบหมาย ระหวางเรยน

2. ปลายภาค วดผลจากการท าขอสอบวดผลสมฤทธปลายภาค

6

โครงสรางชดวชา ลกเสอ กศน.

สาระการพฒนาสงคม

มาตรฐานการเรยนรระดบ 1. มความร ความเขาใจ ตระหนกเกยวกบภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร

การเมองการปกครองในทวปเอเชย และน ามาปรบใชในการด าเนนชวต เพอความมนคงของชาต 2. มความร ความเขาใจ เหนคณคา และสบทอดศาสนา วฒนธรรม ประเพณ

ของประเทศ ในทวปเอเชย 3. มความร ความเขาใจ ด าเนนชวตตามวถประชาธปไตย กฎระเบยบของ

ประเทศเพอนบาน 4. มความร ความเขาใจหลกการพฒนาชมชน สงคม สามารถวเคราะหขอมล

และก าหนดแนวทางการพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม ใหสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงของเหตการณปจจบน ตวชวด

1. อธบายสาระส าคญของการลกเสอ 2. อธบายความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา 3. อภปรายความเปนพลเมองดในทศนะของลกเสอ 4. อธบายประวตลกเสอไทย 5. อธบายความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต 6. อธบายประวตผใหก าเนดลกเสอโลก 7. อธบายความส าคญขององคการลกเสอโลก 8. อธบายความสมพนธระหวางการลกเสอไทยกบการลกเสอโลก 9. อธบายค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ 10. ระบคณธรรมและจรยธรรมตาง ๆ ทเกดจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ 11. ยกตวอยางการน าค าปฏญาณและกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน 12. อธบายความหมาย และความส าคญของวนย 13. อธบายผลกระทบจากการขาดวนย

7

14. ยกตวอยางแนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 15. อธบายระบบหมลกเสอ 16. อธบายการพฒนาภาวะผน า - ผตาม 17. อธบายความเปนมา และความส าคญของลกเสอ กศน. 18. อธบายลกเสอ กศน. กบการพฒนา 19. อธบายบทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม 20. ระบบทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต 21. อธบายความหมาย และความส าคญของจตอาสาและการบรการ 22. อธบายหลกการของจตอาสา และการบรการ 23. เสนอผลการปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสา

และการใหบรการอยางนอย 2 กจกรรม 24. ยกตวอยางกจกรรมจตอาสา และการใหบรการของลกเสอ กศน.

อยางนอย 2 กจกรรม 25. อธบายความหมาย ความส าคญของโครงการ 26. จ าแนกลกษณะของโครงการ 27. ระบองคประกอบของโครงการ 28. อธบายขนตอนการเขยนโครงการ 29. บอกขนตอนการด าเนนงานตามโครงการ 30. อภปรายผลการปฏบตงานตามโครงการและการเสนอผลการด าเนนงาน 31. อธบายความหมายและความส าคญของแผนท - เขมทศ 32. อธบายสวนประกอบของเขมทศ 33. อธบายวธการใช Google Map 34. อธบายความหมายและความส าคญของเงอนเชอกและการผกแนน 35. ผกเงอนเชอกและบอกชอเงอนพรอมประโยชนของเงอน อยางนอย 5 เงอน 36. สาธตวธการผกเงอนเชอก 1 วธ 37. บอกความหมาย และความส าคญของความปลอดภยในการเขารวม

กจกรรมลกเสอ 38. บอกหลกการ วธการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ

8

39. อธบายสถานการณหรอโอกาสทจะเกดความไมปลอดภยในการเขารวม กจกรรมลกเสอ

40. อธบายความหมายและความส าคญของการปฐมพยาบาล 41. อธบายวธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ อยางนอย 3 วธ 42. อธบายวธการวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน 43. สาธตวธการชวยชวตขนพนฐาน 44. อธบายความหมายของการเดนทางไกล 45. อธบายความหมายของการอยคายพกแรม 46. อธบายการใชเครองมอส าหรบชวตชาวคาย 47. อธบายวธการจดการคายพกแรม 48. วางแผนและปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย

ทกกจกรรม 49. ใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรมไดอยางสนกสนานและมความสข

สาระส าคญ ลกเสอ กศน. ระดบมธยมศกษาตอนตน เปนการเรยนรเกยวกบลกเสอกบ การพฒนา การลกเสอไทย การลกเสอโลก คณธรรม จรยธรรมของลกเสอ วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย ลกเสอ กศน. กบการพฒนา ลกเสอ กศน. กบจตอาสา และการบรการ การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม ทกษะลกเสอ ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ การปฐมพยาบาล การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย และการฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย เนนการฝกปฏบตใหเกดทกษะ โดยน าหลกการและค าปฏญาณของลกเสอมาสรางวนยและความเปนระเบยบเรยบรอย และการบรการทไปประยกตใชในวถชวตของตนเองและชมชนตอไป ขอบขายเนอหา หนวยการเรยนรท 1 ลกเสอกบการพฒนา หนวยการเรยนรท 2 การลกเสอไทย

หนวยการเรยนรท 3 การลกเสอโลก หนวยการเรยนรท 4 คณธรรม จรยธรรมของลกเสอ

9

หนวยการเรยนรท 5 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย หนวยการเรยนรท 6 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา หนวยการเรยนรท 7 ลกเสอ กศน. กบจตอาสา และการบรการ หนวยการเรยนรท 8 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม หนวยการเรยนรท 9 ทกษะลกเสอ หนวยการเรยนรท 10 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ หนวยการเรยนรท 11 การปฐมพยาบาล หนวยการเรยนรท 12 การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย หนวยการเรยนรท 13 การฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม

และชวตชาวคาย สอประกอบการเรยนร 1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ จ านวนหนวยกต จ านวน 3 หนวยกต กจกรรมเรยนร 1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา และตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม 2. ศกษาเนอหาสาระในหนวยการเรยนรทกหนวย 3. ท ากจกรรมตามทก าหนด ในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา และตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม

4. ท าแบบทดสอบหลงเรยน ในสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา และตรวจสอบค าตอบจากเฉลยทายเลม

10

การประเมนผล 1. ท าแบบทดสอบกอนเรยน และแบบทดสอบหลงเรยน 2. ท ากจกรรมในแตละหนวยการเรยนร 3. เขารวมกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย 4. เขารบการทดสอบปลายภาค

11

สารบญ

หนา

ค าน า ค าแนะน าการใชชดวชา โครงสรางชดวชา หนวยการเรยนรท 1 ลกเสอกบการพฒนา 1 เรองท 1 สาระส าคญของการลกเสอ 4 เรองท 2 ความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา 6 เรองท 3 ลกเสอกบการพฒนาความเปนพลเมองด 9 หนวยการเรยนรท 2 การลกเสอไทย 11 เรองท 1 ประวตลกเสอไทย 14 เรองท 2 ความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต 21 หนวยการเรยนรท 3 การลกเสอโลก 28 เรองท 1 ประวตผใหก าเนดลกเสอโลก 30 เรองท 2 องคการลกเสอโลก 35 เรองท 3 ความสมพนธระหวางการลกเสอไทยกบการลกเสอโลก 36 หนวยการเรยนรท 4 คณธรรม จรยธรรมของลกเสอ 38 เรองท 1 ค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ 39 เรองท 2 คณธรรมและจรยธรรมจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ 43 เรองท 3 การน าค าปฏญาณ และกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน 44 หนวยการเรยนรท 5 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 46 เรองท 1 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 48

เรองท 2 ผลกระทบจากการขาดวนย 49 เรองท 3 แนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 49 เรองท 4 ระบบหมลกเสอ 51 เรองท 5 การพฒนาภาวะผน า – ผตาม 53

12

สารบญ (ตอ)

หนา

หนวยการเรยนรท 6 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา 57 เรองท 1 ลกเสอ กศน. 59

เรองท 2 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา 59 เรองท 3 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน 60

และสงคม เรองท 4 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต 62

หนวยการเรยนรท 7 ลกเสอ กศน. กบจตอาสา และการบรการ 63 เรองท 1 จตอาสา และการบรการ 65 เรองท 2 หลกการของจตอาสา และการบรการ 66 เรองท 3 การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสาและการใหบรการ 67 เรองท 4 กจกรรมจตอาสา และการใหบรการของลกเสอ กศน. 68 หนวยการเรยนรท 8 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม 70 เรองท 1 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม 72 เรองท 2 ลกษณะของโครงการ 73

เรองท 3 องคประกอบของโครงการ 74 เรองท 4 ขนตอนการเขยนโครงการ 75 เรองท 5 การด าเนนงานตามโครงการ 79 เรองท 6 การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการเพอเสนอตอทประชม 79 หนวยการเรยนรท 9 ทกษะลกเสอ 82 เรองท 1 แผนท – เขมทศ 84 เรองท 2 วธการใชแผนท – เขมทศ 87 เรองท 3 การใช Google Map 93 เรองท 4 เงอนเชอกและการผกแนน 96 หนวยการเรยนรท 10 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 114 เรองท 1 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 116 เรองท 2 หลกการ วธการในการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 116

13

สารบญ (ตอ)

หนา

เรองท 3 การชวยเหลอเมอเกดเหตความไมปลอดภย 117 ในการเขารวมกจกรรมลกเสอ เรองท 4 การปฏบตตนตามหลกความปลอดภย 119 หนวยการเรยนรท 11 การปฐมพยาบาล 121 เรองท 1 การปฐมพยาบาล 123 เรองท 2 วธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ 124 เรองท 3 การวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน 138 เรองท 4 วธการชวยชวตขนพนฐาน 139 หนวยการเรยนรท 12 การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย 143 เรองท 1 การเดนทางไกล 146 เรองท 2 การอยคายพกแรม 148 เรองท 3 ชวตชาวคาย 149 เรองท 4 วธการจดการคายพกแรม 164 หนวยการเรยนรท 13 การฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม 166 และชวตชาวคาย เรองท 1 การวางแผนปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม 168 และชวตชาวคาย

1) กจกรรมเสรมสรางคณธรรม และอดมการณลกเสอ 2) กจกรรมสรางคายพกแรม 3) กจกรรมชวตชาวคาย 4) กจกรรมทกษะลกเสอ 5) กจกรรมกลางแจง 6) กจกรรมนนทนาการ และชมนมรอบกองไฟ 7) กจกรรมน าเสนอผลการด าเนนงาน ตามโครงการทไดด าเนนการ

มากอนการเขาคาย

14

สารบญ (ตอ)

หนา

เรองท 2 การใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรมไดอยางสนกสนาน 172 และมความสข บรรณานกรม 174 คณะผจดท า 182

1

หนวยการเรยนรท 1 ลกเสอกบการพฒนา

สาระส าคญ การลกเสอ เปนการอาสาสมครท างานใหการศกษาพฒนาศกยภาพบคคลทวไป โดยไมมการแบงแยก กดกนในเรองเชอชาต ผวพรรณ วรรณะ และลทธทางศาสนาใด ๆ การพฒนา คอ การเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงนนจะตองเปนไป ในทศทางทดขน

ดงนน จงอาจกลาวไดวา การลกเสอมสวนส าคญทจะท าใหเกดการเปลยนแปลง ดานตาง ๆ ไปในทศทางทดขนได ทงน สาระส าคญของการลกเสอประกอบดวย วตถประสงคของการพฒนาลกเสอ และหลกการส าคญของการลกเสอ วตถประสงคของการพฒนาลกเสอ เพอพฒนาลกเสอทงทางกาย สตปญญา จตใจ และสงคม ใหเปนพลเมองด มความรบผดชอบ และชวยสรางสรรคสงคมใหเกดความสามคค มความเจรญกาวหนา ทงน เพอความสงบสขและความมนคงของประเทศชาต โดยแนวทางการพฒนาลกเสอ เพอใหบรรลวตถประสงคของคณะลกเสอแหงชาต มดงน 1. ใหมนสยในการสงเกต จดจ า เชอฟง และพงตนเอง 2. ใหซอสตยสจรต มระเบยบวนยและเหนอกเหนใจผอน 3. ใหรจกบ าเพญตนเพอสาธารณประโยชน 4. ใหรจกท าการฝมอ และฝกฝนใหท ากจกรรมตาง ๆ ตามความเหมาะสม 5. ใหรจกรกษาและสงเสรมจารตประเพณ วฒนธรรม และความมนคงของประเทศชาต หลกการส าคญของการลกเสอ การลกเสอทวโลกมจดประสงครวมกน มหลกการเดยวกน มวธการในแนวเดยวกน และมอดมการณเดยวกน คอ การพฒนาศกยภาพบคคลใหเปนพลเมองด มจตสาธารณะมความรบผดชอบในการพฒนาตนเอง ใหดยงขนทงทางรางกาย จตใจ อารมณ สตปญญา สงคม ความร และอาชพ มความรบผดชอบในการพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล ตงแตสองคนขนไป เพอท าความรจกกน สามารถอยรวมกน และท างานรวมกบผอนได ตลอดจนมความรบผดชอบในการพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม ในดานเศรษฐกจ การเมองการปกครอง วฒนธรรม ทอยอาศย อาหาร เครองนงหม สขภาพอนามย

2

การศกษา การมงานท า มรายไดเพยงพอในการครองชพ และมคณภาพชวตทด ยดหลกการพงตนเอง ขยนหมนเพยร มความรบผดชอบ รจกการประหยดและออม มความเปนพลเมองด พลเมองด หมายถง ผปฏบตหนาทตามกฎหมาย ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของชาต มระเบยบวนย เคารพกฎหมาย ปฏบตตนตามคณธรรมของศาสนา มลกษณะนสยไมเหนแกตว มความพรอมทจะเสยสละประโยชนสวนตว พรอมทจะให “บรการ” ในทศนะของการลกเสอ ค าวา “พลเมองด” คอ บคคลทมเกยรต เชอถอได มระเบยบวนย สามารถบงคบใจตนเอง สามารถพงตนเอง และสามารถทจะชวยเหลอชมชน และจะบ าเพญประโยชนตอผอน ทงน ตองค านงถงสภาวะแวดลอม สถานภาพและขดความสามารถของตนเอง ตวชวด 1. อธบายสาระส าคญของการลกเสอ

2. อธบายความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา 3. อภปรายความเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 สาระส าคญของการลกเสอ 1.1 วตถประสงคของการพฒนาลกเสอ 1.2 หลกการส าคญของการลกเสอ เรองท 2 ความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา 2.1 การพฒนาตนเอง 2.2 การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล 2.3 การพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม เรองท 3 ความเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ 3.1 ความหมายของพลเมองด 3.2 ความเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ

เวลาทใชในการศกษา 2 ชวโมง

3

สอการเรยนร 1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

4

เรองท 1 สาระส าคญของการลกเสอ 1.1 วตถประสงคของการพฒนาลกเสอ

การลกเสอไทย คณะลกเสอแหงชาต ไดก าหนดวตถประสงคของการพฒนาลกเสอ เพอพฒนาลกเสอทงทางกาย สตปญญา จตใจ และสงคม ให เปนพลเมองด มความรบผดชอบ และชวยสรางสรรคสงคมใหเกดความสามคค มความเจรญกาวหนา ทงน เพอความสงบสขและความมนคงของประเทศชาต โดยมแนวทางการพฒนาลกเสอ เพอใหบรรลวตถประสงคของคณะลกเสอแหงชาต มดงน

1. ใหมนสยในการสงเกต จดจ า เชอฟง และพงตนเอง 2. ใหซอสตยสจรต มระเบยบวนยและเหนอกเหนใจผอน 3. ใหรจกบ าเพญตนเพอสาธารณประโยชน 4. ใหรจกท าการฝมอ และฝกฝนใหท ากจกรรมตาง ๆ ตามความเหมาะสม 5. ใหรจกรกษาและสงเสรมจารตประเพณ วฒนธรรม และความมนคง

ของประเทศชาต ส าหรบการลกเสอทวโลก มจดประสงครวมกน มหลกการเดยวกน มวธการ

ในแนวเดยวกน และมอดมการณเดยวกน คอ การพฒนาศกยภาพบคคลใหเปนพลเมองด, มจตสาธารณะมความรบผดชอบในการพฒนาตนเองใหดยงขน มความรบผดชอบในการพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล เพอท าความรจกกน มความเปนเพอน เปนพ เปนนองกน เพอสรางมตรภาพ และความเขาใจทดตอกน ทงน เพอใหเกดความเปนพวกเดยวกน ไมแตกแยกกน และเปนพลงทจะกอใหเกดความสงบสขและความสนตสขในฐานะของความเปนพลเมองด

อกทง ขบวนการลกเสอทวโลก เปนขบวนการทมงพฒนาศกยภาพของบคคล ทกเพศ ทกวย และทกฐานะ ใหไดรบการพฒนาในทกดาน กลาวคอ

การพฒนาทางกาย เพอใหมรางกายเจรญเตบโต แขงแรง เพยบพรอมดวยสขภาพอนามยทสมบรณ โดยสงเสรมการใชชวตกลางแจง

การพฒนาทางสตปญญา เพอใหมสตปญญาเฉลยวฉลาด พงตนเองได โดยสงเสรมการเรยนรดวยการกระท ารวมกน

การพฒนาทางจตใจ เพอใหมคณธรรม จรยธรรมในการด ารงชวต โดยยด ค าปฏญาณและกฎของลกเสอ เปนหลกประจ าใจและน าไปใชในชวตประจ าวน

การพฒนาทางสงคม เพอใหมจตสาธารณะ คดด ท าด และมความเปนพลเมองด สามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางมความสข โดยการบ าเพญประโยชนตอผอน

5

1.2 หลกการส าคญของการลกเสอ การลกเสอทวโลก ยดหลกการส าคญเดยวกน เพอการไปสอดมการณของการลกเสอ

ซงเปนจดหมายปลายทางเดยวกน อดมการณของการลกเสอ หรอจดหมายปลายทางของการลกเสอ คอ การพฒนา

ศกยภาพของบคคลใหเปนพลเมองด มจตสาธารณะ มความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต

วธการทจะบรรลถงอดมการณ หรอจดหมายปลายทางของการลกเสอ คอ การจดกจกรรมทสนกสนาน ดงดดใจ โดยอาศยค าปฏญาณและกฎของลกเสอ เปนหลกในการสรางความเขาใจ เพอน าสการปฏบตทเนนใหเหนวา พลเมองดตองเปนผคดด ท าด มจตสาธารณะ และบ าเพญประโยชนตอผอนโดยไมค านงถงเชอชาต ศาสนา ผวพรรณ วรรณะ และไมอยภายใตอทธพลทางการเมอง หรอไมเกยวของกบลทธการเมองใด

หลกการส าคญของการลกเสอ คอ การเปนอาสาสมครท างานใหการศกษา การพฒนาศกยภาพของบคคลใหเปนพลเมองด ภายใตพนฐานดงน

1. มหนาทตอศาสนาทตนเคารพนบถอ 2. มความจงรกภกดตอชาตบานเมอง 3. มความรบผดชอบในการพฒนาตนเอง 4. เขารวมในการพฒนาสงคมดวยการยกยอง และเคารพในเกยรตของบคคลอน 5. ชวยเสรมสรางสนตภาพความเขาใจอนด เพอความมนคงเปนอนหนงอนเดยวกน

ทวโลก

กจกรรมทายเรองท 1 สาระส าคญของการลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

6

เรองท 2 ความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา การลกเสอ เปนการอาสาสมครท างานใหการศกษาพฒนาศกยภาพบคคลทวไป โดยไมมการแบงแยก กดกนในเรองเชอชาต ผวพรรณ วรรณะ และลทธทางศาสนาใด ๆ การพฒนา คอ การเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงนนจะตองเปนไป ในทศทางทดขน

ดงนน อาจกลาวไดวา การลกเสอจะสามารถท าการพฒนาศกยภาพบคคลใหมการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขนได ซงในหนวยการเรยนน จะกลาวถงการลกเสอกบ การพฒนาตนเอง การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคลและการพฒนาสมพนธภาพในชมชนและสงคม ดงน

2.1 การพฒนาตนเอง การพฒนาตนเอง หมายถง ความตองการของบคคลในการพฒนาความร

ความสามารถของตนจากทเปนอยใหมความร ความสามารถเพมขน เกดประโยชนตอตนเองและหนวยงาน อกทง พฒนาศกยภาพของตนเองใหเพมขน ดขนในทกดาน ดงน

1. การพฒนาทางกาย 2. การพฒนาทางจตใจ 3. การพฒนาทางอารมณ 4. การพฒนาทางสตปญญา 5. การพฒนาทางสงคม 6. การพฒนาทางความร 7. การพฒนาทางอาชพ 8. การพฒนาสงแวดลอม

1. การพฒนาทางกาย หมายถง การพฒนาสขภาพ อนามย ใหรางกายสมบรณ แขงแรง รวมถงการพฒนาบคลกภาพ กรยาทาทาง การแสดงออก การใชน าเสยง วาจา การใชค าพดในการสอความหมาย และการแตงกายทสะอาด เหมาะสมกบกาลเทศะ เหมาะกบรปรางและผวพรรณ

2. การพฒนาทางจตใจ หมายถง การพฒนาเจตคตทด หรอความรสกทด หรอ การมองโลกในแงด รวมถงการพฒนาสขภาพจตของตนเองใหอยในสถานการณทเปนปกต และ เปนสข โดยมคณธรรมเปนหลกในการพฒนาจตใจ

7

3. การพฒนาทางอารมณ หมายถง การพฒนาความสามารถในการควบคมความรสกนกคด การควบคมอารมณทเปนโทษตอตนเองและผอน โดยมธรรมะเปนหลกพฒนาทางอารมณ

4. การพฒนาทางสตปญญา หมายถง การพฒนาทกษะการเรยนรดวยการชน าตนเอง การพฒนาความสามารถในการแสวงหาความรดวยตนเอง การพฒนากระบวนการทางความคดเชงวเคราะห การตดสนใจดวยความเฉลยวฉลาดและมไหวพรบปฏญาณ ภมคมกนทดในตน มวถการด าเนนชวตอยางพอประมาณ และมเหตผลทด

5. การพฒนาทางสงคม หมายถง การพฒนาความเปนพลเมองด คดด ท าด มจตสาธารณะ สามารถปรบตวใหอยในสงคมไดอยางมความสข

6. การพฒนาทางความร หมายถง การพฒนาความรอบรทางวชาการและเทคโนโลยทกาวหนา สามารถน าเทคโนโลยทมอยมาใชในชวตประจ าวนไดอยางมประสทธภาพ

7. การพฒนาทางอาชพ หมายถง การพฒนาทกษะฝมอ ความร ความสามารถ ความช านาญการทางอาชพใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน โดยการฝกทกษะฝมอ

8. การพฒนาสงแวดลอม หมายถง การกระตน และรกษา ตลอดจนแสวงหาแนวทาง ทจะท าใหสงแวดลอม มความยงยน ดวยการสรางความร ความเขาใจ ในคณคา และ การดแลการรกษา

2.2 การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล หมายถง ความผกพน ความเกยวของ

เปนกระบวนการตดตอเกยวของระหวางบคคลตงแตสองคนขนไป เพอท าความรจกกน โดยมวตถประสงครวมกนดวยความเตมใจ มความรสกทดตอกน อาศยการแสดงออกทางกาย วาจา และใจ ในชวงระยะเวลาหนง ซงอาจไมจ ากดแนนอน สามารถอยรวมกนและท างานรวมกบผอนได โดยมสมพนธภาพทดตอกนและสรางสรรคผลงานทเปนประโยชนใหเกดขน โดยอาศยความอดทนในการอยรวมกน

การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล จ าเปนอยางยงทจะตองเรมทตนเอง ดงน 1. รจกปรบตนเองใหมอารมณหนกแนน ไมหวาดระแวง ไมออนแอหรอแขงกระดาง

ไมเปลยนแปลงหรอผนแปรงาย 2. รจกปรบตนเองใหเขากบบคคล และสถานการณ รวมทงยอมรบและปฏบต

ตามกฎ กตกา ระเบยบตาง ๆ รจกบทบาทของตนเอง

8

3. รจกสงเกต รจด และรจ า การสงเกตจะชวยใหเราสามารถเขากบทกคน ทกชน ทกเพศ และทกวยไดด

4. รจกตนเองและประมาณตน ชวยใหคนลดทฐ และเหนความส าคญของผอน ชวยสรางความพงพอใจใหแกกน

5. รจกสาเหตและใชเหตผลตอผอน ชวยลดความววาม ท าใหการคบหากน ไปดวยด

6. มความมนใจในตนเอง และเปนตวของตวเอง 2.3 การพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม

การพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงภายในสงคม ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครอง และวฒนธรรม เพอประชาชน มชวตความเปนอยทดขน ทงดานทอยอาศย อาหาร เครองนงหม สขภาพอนามย การศกษา การมงานท า มรายไดเพยงพอในการครองชพ ประชาชนไดรบความเสมอภาค ความยตธรรม มคณภาพชวต ทงน ประชาชนตองมสวนรวมในกระบวนการเปลยนแปลงทกขนตอนอยางมระบบ

การพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม จ าเปนตองเรมตนทตนเอง มดงน 1. พฒนาบคลกภาพใหผพบเหนเกดความชนชมและประทบใจ ดวยการพดและ

กรยาทาทาง 2. พฒนาพฤตกรรมการแสดงออกดวยความจรงใจ ใจกวาง ใจด 3. ใหความชวยเหลอเอาใจใสในกจกรรมและงานสวนรวม ดวยความมน าใจและ

เสยสละ 4. ใหค าแนะน าหรอเสนอแนะสงทเปนประโยชนตอสวนรวม 5. รวมแกไขปญหาขอขดแยงในสงคมใหดขน 6. พดคยกบทกคนดวยความยมแยมแจมใส และเปนมตรกบทกคน 7. ยดหลกปฏบตตามคานยมพนฐาน คอ การพงตนเอง ขยนหมนเพยร มความ

รบผดชอบ ประหยดและออม มระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย ปฏบตตามคณธรรมของศาสนา มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

สรปไดวา การพฒนาชมชนและสงคมเปนกระบวนการทจะชวยใหประชาชน ในชมชนเกดการเปลยนแปลงหรอปรบแนวคด ทศนคต และพฤตกรรมใหดขนกวาเดม โดยจะชวยใหเกดความรวมมอในการพฒนาใหเปนชมชนทด สรางใหเกดความรสกรกและผกพน

9

ตอชมชนของตนเอง ซงเปาหมายส าคญของการพฒนาชมชน โดยใชกระบวนการลกเสอเปนสอในการถายทอดความร ความคดใหกบประชาชน ภายใตกระบวนการรวมกลม เพอผลกดนใหการพฒนาชมชนบรรลผลส าเรจและเกดผลตอประชาชนโดยตรง

กจกรรมทายเรองท 2 ความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 3 ลกเสอกบการพฒนาความเปนพลเมองด 3.1 ความหมายของพลเมองด

พลเมองด หมายถง ผปฏบตหนาทตามกฎหมาย ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมของชาต ค าสงสอนของพอแม คร อาจารย มความสามคค เออเฟอเผอแผซงกนและกน รจกรบผดชอบชวดตามหลกจรยธรรม และหลกธรรมของศาสนา มความรอบร มสตปญญา ขยนขนแขง สรางความเจรญกาวหนาใหแกตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาตไดครบถวนทงภารกจทตองท าและภารกจทควรท า

ภารกจทตองท า หมายถง สงทคนสวนใหญเหนวาเปนหนาททตองกระท า หรอหามกระท า

ถาท ากจะกอใหเกดผลด เกดประโยชนตอตนเอง ครอบครว หรอสงคมสวนรวม แลวแตกรณ

ถาไมท าหรอละเวนการกระท าตามทก าหนดจะไดรบผลเสยโดยตรง คอ ไดรบโทษ หรอถกบงคบ เชน ปรบ จ าคก หรอประหารชวต เปนตน โดยทวไปสงทระบภารกจทตองท า ไดแก กฎหมาย ขอบงคบ ระเบยบตาง ๆ เปนตน

ภารกจทควรท า หมายถง สงทคนสวนใหญเหนวาเปนหนาททควรท า หรอควรละเวนการกระท า

ถาไมท าหรอละเวนการกระท า จะไดรบผลเสยโดยทางออม เชน ไดรบการ ดหมนเหยยดหยาม หรอไมคบคาสมาคมดวย

ถาท าจะไดรบการยกยอง สรรเสรญจากคนในสงคม โดยทวไปสงทระบภารกจ ทควรท า ไดแก วฒนธรรม ประเพณ เปนตน

10

3.2 ความเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ

กจกรรมลกเสอ เปนการจดมวลประสบการณทมประโยชนและทาทายความสามารถ เพอเปดโอกาสใหบคคลพฒนาศกยภาพของตนเอง และสรางลกษณะนสยไมเหนแกตว และพรอมทจะเสยสละประโยชนสวนตว เพอใหมอาชพและให “บรการ” แกบคคลและสงคม สามารถด าเนนชวตของตนเอง เปนผมความรบผดชอบตามหนาทของตน และด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข

กจกรรมลกเสอ เปนกจกรรมทมงพฒนาบคคล ทงทางกาย สตปญญา ศลธรรม จตใจ เพอใหเปนพลเมองด รจกหนาทรบผดชอบ และบ าเพญประโยชนตอชมชน สงคม และประเทศชาต

ในทศนะของการลกเสอ ค าวา “พลเมองด” คอ บคคลทมเกยรต เชอถอได มระเบยบวนย สามารถบงคบใจตนเอง สามารถพงตนเองและสามารถทจะชวยเหลอชมชน และบ าเพญประโยชนตอผอน ทงน ตองค านงถงสภาวะแวดลอม สถานภาพของตนเอง และขดความสามารถของตนเอง เพอปองกนหรอไมกอใหเกดความเดอดรอนแกตนเอง และครอบครว

การพฒนาตนเองใหเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ มดงน 1. มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย 2. มเกยรตเชอถอได 3. มระเบยบวนย สามารถบงคบใจตนเองได 4. สามารถพงตนเองได 5. เตมใจและสามารถชวยเหลอชมชน และบ าเพญประโยชนตอผอนไดทกเมอ

ในเรองของความเปนพลเมองดอาจกลาวไดวา พลเมองมความส าคญตอสงคม และประเทศชาตเปนอยางมาก เพราะพลเมองเปนปจจยส าคญทท าใหสงคมและประเทศชาตเจรญกาวหนา ฉะนน ถาพลเมองสวนใหญของสงคมเปนพลเมองด ยอมท าใหประเทศชาตเจรญกาวหนา และพฒนาไดอยางยงยนตอไป กจกรรมทายเรองท 3 ลกเสอกบการพฒนาความเปนพลเมองด (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

11

หนวยการเรยนรท 2 การลกเสอไทย

สาระส าคญ พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอย ห ว หรอพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว เปนพระมหากษตรยไทย รชกาลท 6 แหงราชวงศจกร ทรงเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 และสมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร และพระองค มพระธดาพระองคเดยว ทรงพระนามวา “เจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด”ทรงไดรบการศกษาวชาการหลายแขนง และวชาการทหารทประเทศองกฤษ ขณะทรงศกษาอย ทรงทราบเรองการสรบ เพอรกษาเมองมาฟคง ของลอรด เบเดน โพเอลล หรอ บ.พ. ทไดตงกองทหารเดกเปนหนวยสอดแนมชวยในการรบกบพวกบวร (Boer) ซงเปนชาวฮอลนดา และฝรงเศส จนประสบความส าเรจ และไดตงกองลกเสอขนเปนครงแรกของโลก เมอพระองคเสดจนวต สประเทศไทยจงจดตงกองเสอปา (Wild Tiger Corps) ขน

เมอวนท 1 พฤษภาคม 2454 หลงจากทพระองคทานไดเสดจขนครองราชย จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตง “กองเสอปา” ซงเปนนามเรยกผสอดแนบในการสงคราม หลงจากนน 2 เดอน คอ เมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 ไดทรงสถาปนาคณะลกเสอแหงชาต ตามประกาศจดตงกองลกเสอ และตงกองลกเสอส าหรบเดกชายกองแรกของประเทศไทย ทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธ) ไดนามวา “กองลกเสอกรงเทพท 1” หรอ กองลกเสอหลวงในกาลตอมา และทรงพระราชทานคตพจนใหแกคณะลกเสอแหงชาตวา “เสยชพอยาเสยสตย” ผทไดรบการยกยองเปนลกเสอคนแรก คอ นายชพน บนนาค เพราะสามารถกลาวค าปฏญาณของลกเสอตอหนาพระพกตรไดเปนคนแรก พระองคทานไดทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหท าพธเขาประจ ากอง และพระราชทานธงประจ ากอง เพอใหกองลกเสอรกษา ธงประจ ากองไวตางพระองค และใหมพระราชก าหนดเครองแตงตวลกเสอใหเหมาะสมกบสมยทรงเตรยมการสถาปนา “เนตรนาร” หรอทเรยกกนวา “ลกเสอหญง” ส าหรบเดกหญงดวย แตยงไมทนประกาศใช พระองคทานไดเสดจสวรรคตกอน

12

การลกเสอไทย มความเจรญกาวหนา นบตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2454 ถงปจจบน (พ.ศ.2561) เปนตนมา สามารถกลาวไดวา ตงแตรชสมยของพระบาทสมเดจ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดพระราชทานพระราชบญญตลกเสอแหงชาตไวหลายฉบบ ซงในพระราชบญญตลกเสอแหงชาต พ.ศ. 2551 ไดก าหนดไววา คณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย บรรดาลกเสอทงปวง และบคลากรทางการลกเสอ โดยมพระมหากษตรยทรงเปนประมขของคณะลกเสอแหงชาต การบรหารงานของคณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย สภาลกเสอแหงชาตมนายกรฐมนตร เปนสภานายก มกรรมการโดยต าแหนง และกรรมการผทรงคณวฒ กรรมการบรหารลกเสอแหงชาต มรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการ มกรรมการโดยต าแหนง และกรรมการผทรงคณวฒ กรรมการลกเสอจงหวด มผวาราชการจงหวดเปนประธานกรรมการ มกรรมการโดยต าแหนง กรรมการประเภทผแทนและกรรมการผทรงคณวฒ กรรมการลกเสอเขตพนทการศกษา มผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา เปนประธานกรรมการ มกรรมการโดยต าแหนง กรรมการประเภทผแทน และกรรมการผทรงคณวฒ ตวชวด 1. อธบายประวตการลกเสอไทย

2. อธบายความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ประวตการลกเสอไทย 1.1 พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 1.2 ก าเนดลกเสอไทย 1.3 กจการลกเสอไทยแตละยค เรองท 2 ความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต 2.1 คณะลกเสอแหงชาต 2.2 การบรหารงานของคณะลกเสอแหงชาต 2.3 การลกเสอในสถานศกษา

เวลาทใชในการศกษา 3 ชวโมง

13

สอการเรยนร 1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

14

เรองท 1 ประวตการลกเสอไทย 1.1 พระราชประวตของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว หรอพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกล าเจาอยหว เปนพระมหากษตรยไทย รชกาลท 6 ในราชวงศจกร พระราชสมภพ เมอวนเสารท 1 มกราคม 2423 ทรงเปนพระราชโอรสในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 และสมเดจพระนางเจาเสาวภาผองศร (สมเดจพระศรพชรนทราบรมราชนนาถ) เมอทรงพระเยาว ทรงพระนามวา “สมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟามหาวชราวธ” ในป พ.ศ. 2437 ไดรบสถาปนาเปนสมเดจพระบรมโอรสาธราช สยามมกฎราชกมาร ด ารงต าแหนงรชทายาท เสดจขนครองราชยเมอวนท 23 ตลาคม 2453มพระราชลญจกรประจ ารชกาล เปนรปวชราวธ ยอดมรศม ประดษฐานบนพานแวนฟา ซงตงอยเหนอตง มฉตรกลบบวตงอยสองขาง เปนสญลกษณ พระนามาภไธย “วชราวธ” หมายถง อาวธของพระอนทร และเสดจสวรรคตเมอวนท 26 พฤศจกายน 2468 ประชวรดวยพระโรคพระโลหตเปนพษในพระอทร พระชนมาย 45 พรรษา ทรงอยในพระราชสมบต 15 ป ทรงมพระราชธดาพระองคเดยว ทรงพระนามวา “เจาฟาเพชร-รตนราชสดา สรโสภาพณณวด”

สมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟามหาวชราวธ ทรงไดรบการศกษาทางอกษรศาสตรและศลปศาสตร จากสมเดจพระราชบดา และนานาอาจารยผสนทดแตละวชา เมอป พ.ศ. 2436พระชนมาย 13 พรรษา พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระราชบดาไดโปรดใหพระองคออกไปศกษาวชาการหลายแขนง ณ ประเทศองกฤษ สาขาประวตศาสตร รฐศาสตร เศรษฐศาสตร และวรรณคด ทมหาวทยาลยออกซฟอรด และศกษาวชาการทหารทโรงเรยนทหารบกแซนด เฮสต และไดเสดจนวตพระนคร เมอป พ.ศ. 2445

1.2 ก าเนดลกเสอไทย ป พ.ศ. 2442 ขณะทสมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟามหาวชราวธ ทรงศกษา

ณ ประเทศองกฤษ ทรงทราบเรองการสรบเพอรกษาเมองมาฟคง (Mafeking) ของ บ.พ. หรอลอรด เบเดน โพเอลล ไดต งกองทหารเดกเปนหนวยสอดแนมชวยรบในการรบกบพวกบวร (Boer) ซงเปนชาวฮอลนดาและฝรงเศส จนประสบความส าเรจ

ป พ.ศ. 2450 พระองคทรงทราบวา บ.พ. ไดตงกองลกเสอทประเทศองกฤษ ขนเปนครงแรกของโลก

15

ป พ.ศ. 2454 หลงจากพระองคทานไดเสดจขนครองราชย พระบาทสมเดจ พระปรเมนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงมพระราชปรารภวา “...มพลเรอน บางคนทเปนขาราชการแลมไดเปนขาราชการ มความปรารถนาจะไดรบความฝกหดอยางทหาร แตยงมไดมโอกาสฝกหด เพราะตดนาทราชการเสยบาง หรอเพราะตดธระอนเสยบาง การฝกหดเปนทหารนนยอมมคณ เปนประโยชนแกบานเมองอยหลายอยางท เปนขอใหญ ขอส าคญกคอ กระท าใหบคคล ซงไดรบความฝกฝนเชนนนเปนราษฎรดขน กลาวคอ ท าใหก าลงกายแลความคดแกกลาในทางเปนประโยชน ดวยเปนธรรมดาของคน ถาไม

มผใดฤๅสงใดบงคบใหใชก าลง แลความคดของตนแลวกมกจะกลายเปนคนออนแอไป อกประการหนง การฝกหดเปนทหารนนท าใหคนรวนย คอ ฝกหดตนใหอย

ในบงคบบญชาของผทเปนหวนา ฤๅนายเหนอตนซงจะน าประโยชนมาใหแกตนเปนอนมาก เพราะวารจกน าใจผนอยทงเปนทางสงสอนอยางหนง ใหคนมความย าเกรงตงอยในพระราชก าหนดกฎหมายของประเทศบานเมอง ทงจะปลกใจคนใหมความร รกพระเจาแผนดน ชาตและศาสนา จนจะยอมสละชวตถวายพระเจาแผนดน ฤๅเพอปองกนรกษาชาตศาสนาของตนได”

การฝกหดขาราชการพลเรอนในทาทหารทกลาวน ไม ใช เป นของททรงพระราชด ารหเรมจะชดขน ไดทรงทดลองจดนบวาเปนการส าเรจมาแลว แลไดทรงสงเกตผทไดรบความฝกสอนเชนนใชไดดกวาคนธรรมดา ดวยเหตทกลาวมาน จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตงกองพลสมครขนกองหนงใหชอวา “กองเสอปา” ซงเปนนามเรยกผสอดแนม ในการสงครามในประเทศสยามมาแตโบราณ

ภายหลงทพระองคทรงตงกองเสอปาได 2 เดอน จงมพระราชปรารภทจะต งกองลกเสอขน ซงไดปรากฏอยในค าปรารภของขอบงคบลกษณะปกครองลกเสอฉบบแรก ซงประกาศ ใชเมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 ดงน

“พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว ผทรงด ารงพระยศเปนนายกองใหญในกองเสอปา ทรงพระราชด ารหวา กองเสอปาไดตงขนเปน หลกฐานแลว พอจะเปนทหวงไดวาจะเปนผลดตามพระราชประสงค แตผ ทจะเปนเสอปา ตองเปนผทนบวาเปนผใหญแลว ฝายเดกชายทยงอยในปฐมวย กเปนผทสมควรจะไดรบการฝกฝน ทงในสวนรางกายและในสวนใจใหมความรในทางเสอปา เพอวาเมอเตบใหญขนแลวจะไดรจกหนาท ซงผชายไทยทกคนควรจะประพฤตใหเปนประโยชนแกชาตบานเมอง อนเปนทเกดเมองนอนของตน และการฝกฝนปลกใจใหคดถกเชนนตองเรมฝกฝนเสยเมอยงเยาวอย

16

เปรยบเสมอน ไมทยงออนจะดดไปเปนรป อยางไรกเปนไปไดงายและงดงาม แตถารอไวจนแกเสยแลว เมอจะดดกตองเขาไฟ และมกจะหกลได ในขณะทดด ดงนฉนใด สนดานคนกฉนนน”

พระองคจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงกองลกเสอขน ตามโรงเรยน และสถานทอนสมควร โดยปรารถนาทจะใหเดกไทยไดศกษา และจดจ าขอส าคญ 3 ประการ คอ

1. เพอปลกฝงความจงรกภกดตอผทรงด ารงรฐสมาอาณาจกร โดยตองตามนตธรรมประเพณ

2. เพอปลกฝงความรกชาตบานเมอง การนบถอศาสนาพทธ 3. เพอปลกฝงความสามคคในหมคณะ และไมท าลายซงกนและกน

โดยมพระราชประสงคอยางยง เพอพฒนาเยาวชนใหเปนก าลงสรางความมนคงใหแกชาตบานเมอง ทรงด ารวา “การใด ๆ ทไดจดขนแลว และซงจะไดจดขนตอไปกลวนท าไปดวยความมงหมาย ทจะใหเปนประโยชน น าความเจรญมาสชาต อยางนอยกเพยงไมใหอายเพอนบาน”

ในการตงลกเสอกเพอใหคนไทยรกชาตบานเมอง เปนผนบถอศาสนาและม ความสามคค ไมท าลายซงกนและกน เปนรากฐานแหงความมนคงของประเทศชาต ทรงใหทมา ของชอลกเสอไววา

“ลกเสอ บ ใชเสอสตวไพร เรายมมาใชดวยใจกลาหาญปานกน ใจกลามใชกลาอธรรม เชนเสออรญสญชาตชนคนพาล ใจกลาตองกลาอยางทหาร กลากอปรกจการแกชาตประเทศเขตคน”

เมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสถาปนาคณะลกเสอไทยขน โดยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราขอบงคบคณะลกเสอและจดตง สภากรรมการลกเสอขน โดยพระองคทรงด ารงต าแหนงสภานายก และตงกองลกเสอกองแรกของประเทศไทยทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธ) ทรงพระราชทานคตพจนใหแก คณะลกเสอแหงชาตวา “เสยชพ อยาเสยสตย” พระองคทรงไดเอาเปนพระราชธระในการอบรมสงสอนตลอดจนการด าเนนงานทว ๆ ไปของกองลกเสอนโดยตรง ทงนเพอทรงหวงจะใหเปนแบบอยางส าหรบโรงเรยนอน ๆ หรอสถานทตาง ๆ ทมความประสงคจะตงกองลกเสอขน จะไดยดเปนแบบอยางตอไป กองลกเสอกองนจงไดนามวา “กองลกเสอกรงเทพ ท 1” ผทไดรบการ

17

ยกยองเปนลกเสอคนแรกคอ นายชพน บนนาค เพราะสามารถกลาวค าปฏญาณของลกเสอ หนาพระพกตรไดเปนคนแรก จงมพระบรมราชโองการวา “อายชพน เองเปนลกเสอแลว” ซงตอมาไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปนนายลขต สารสนอง

วนท 3 สงหาคม 2454 พระองคทรงใหมพธเขาประจ ากองลกเสอขนเปน ครงแรก โดยใหลกเสอหลวงทสอบไลไดแลวนน เขากระท าพธประจ ากองตอหนาพระทนง ณ พระทนงอภเษกดสต ในพธนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให กองลกเสอตาง ๆ ทมอยในกรงเทพฯ ในเวลานน เขาเฝาทลละอองธลพระบาท เพอฝกพธเขาประจ ากอง

วนท 2 กนยายน 2454 ไดพระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหกองลกเสอ กรงเทพท 1 เขาเฝาทลละอองธลพระบาท ณ สโมสรสนามเสอปา และไดสอบซอมวชาลกเสอ ตามแบบททรงพระราชนพนธไวส าหรบสงสอนเสอปาและลกเสอ และไดทรงพระราชทานนาม กองลกเสอมหาดเลกหลวง ซงเปนกองแรกในประเทศไทยนวา “กองลกเสอหลวง”

ในป พ.ศ. 2457 เมอลกเสอไดท าพธเขาประจ ากองกนบางแลว จงทรงพระราชทานธงประจ ากอง เพอรกษาไวตางพระองค กองลกเสอหลวง ไดรบพระราชทานธงประจ ากอง เปนกองแรก และไดทรงพระราชทานใหกบกองลกเสอตาง ๆ ในโอกาสอนสมควร เชน การเสดจหวเมองตาง ๆ เปนตน ธงทพระราชทานใหกองลกเสอน มรปราง ลกษณะทแตกตางกนไป สดแตจะทรงคดขนพระราชทานใหตามความเหมาะสมของแตละมณฑล

วนท 1 เมษายน 2457 พระองคทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมพระราชก าหนด เครองแตงตวลกเสอใหเหมาะสมกบสมย และในวนท 10 เมษายน 2459 ไดทรงม ประกาศพระราชทานพระบรมราชานญาตใหลกเสอมณฑลปตตาน ใชหมวกกลมแบบมลาย ดวยเหตผลวา เนองจากลกเสอในมณฑลปตตาน เปนบตรหลานชาวมลาย ซงนบถอศาสนาอสลาม จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระบรมราชานญาตใหกองลกเสอมณฑลปตตาน ใชหมวกสกหลาด หรอหมวกก ามะหยสด า ชนดกลม แบบหมวกมลายเปนกรณพเศษ

ดวยพระปรชาญาณ และพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทวา พลเมองทกเพศ ทกวย ยอมเปนทรพยากรส าคญของชาต เมอชาตพนาศลมจม ใครเลาจะอยได ดวยเหตนหลงจากไดทรงสถาปนาการลกเสอขนเปนหลกฐานแลว จงไดทรงเตรยมการทจะสถาปนา “เนตรนาร” หรอทเรยกกนวา “ลกเสอหญง” ส าหรบเดกหญงดวย เพอคกบ “ลกเสอ” ซงไดตงขนเรยบรอยแลวส าหรบเดกชาย จงทรงมพระราชประสงคทจะใหมการฝกฝนในแบบเดยวกน เพอความสมบรณแหงทรพยากรดงกลาว พระองคจงทรงมอบใหพระยาไพศาลศลปะศาสตร

18

ไปรางกฎระเบยบไว ซงการรางกฎระเบยบตาง ๆ ไดด าเนนการเสรจเรยบรอยแตยงไมทนประกาศใช พระองคไดเสดจสวรรคตกอน

1.3 กจการลกเสอไทยแตละยค กจการลกเสอไทย เรมขนครงแรกทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธวทยาลย ในปจจบน) เมอวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 มความเจรญกาวหนามาถงปจจบน (พ.ศ. 2561) นบเนองเปนเวลา 107 ป โดยจ าแนกตามรชสมย ดงน

1. รชสมยพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 (พ.ศ. 2454 – 2468) พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ จดตงกองเสอปา เมอวนจนทรท 1 พฤษภาคม 2454 และทรงจดตงกองลกเสอไทยในประเทศไทยเปนครงแรก ทโรงเรยนมหาดเลกหลวง (โรงเรยนวชราวธวทยาลย ในปจจบ น ) เมอวนท 1 กรกฎาคม 2454 ขนานนามวากองลกเสอกรงเทพ ท 1 ลกเสอคนแรก คอ “นายชพน บนนาค” (ตอมาไดรบพระราชทานยศเปน นายลขต สารสนอง) เพราะเปนผกลาวค าปฏญาณของลกเสอตอหนาพระพกตรเปนคนแรก พระองคทรงตราระเบยบขอบงคบลกษณะการปกครองทรงฝกอบรมสงสอนดวยพระองคเองโดยตลอด และพระองคทรงด ารงต าแหนงสภานายกทรงวางนโยบาย ใหมการจดตงกองลกเสอขนในโรงเรยนตาง ๆ ทรงรบกองลกเสอองกฤษ The South - West London Troop ไวในพระบรมราชปถมภใหเปนกองลกเสอในพระองคแหงพระเจาแผนดน กรงสยาม (The King of Siam’s Own) กบพระราชทานตราเครองหมายประจ ากอง เปนรปชางเผอกบนพนธงสแดง ซงเปนรปคลายธงชางเดม

พ.ศ. 2457 ทรงพระราชทานธงประจ ากองแกกองลกเสอมณฑลกรงเทพฯ และกองลกเสออน ๆ

พ.ศ. 2458 โปรดใหมการประชมสภานายกกรรมการจดการลกเสอมณฑล ตาง ๆ พรอมดวยสภากรรมการกลางขนเปนครงแรก ณ สโมสรเสอปาสวนดสต และไดเสดจ มาประทบเปนประธานทประชมดวยพระองคเอง

พ.ศ. 2463 โปรดใหตง “กองฝกหดผก ากบลกเสอในพระบรมราชปถมภ”ขน ในบรเวณสโมสรเสอปา เปนส านกศกษาวชาผก ากบลกเสอทวไป พ.ศ. 2465 คณะลกเสอไทยสมครเขาเปนสมาชกคณะลกเสอโลก เปนกลมประเทศท 3 ของโลก

19

2. รชสมยพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาประชาธปก พระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 (พ.ศ. 2468 – 2477) พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 เสดจขนครองราชย พระองคไดทรงฟนฟกจการลกเสอ และไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ดงน

พ.ศ. 2470 จดงานชมนมลกเสอแหงชาต ครงท 1 ณ พระราชอทยานสราญรมย กรงเทพฯ และก าหนดใหมงานชมนมลกเสอแหงชาตครงตอไป ในทก ๆ 3 ป พ.ศ. 2472 สงผแทนไปรวมชมนมลกเสอโลกครงท 3 ณ ประเทศองกฤษ พ.ศ. 2473 จดงานชมนมลกเสอแหงชาตครงท 2 ณ พระราชอทยานสราญรมย ซงมผแทนคณะลกเสอจากประเทศญปน ไดเขารวมงานชมนมในครงน พ.ศ. 2475 จดตงกองลกเสอเหลาสมทรเสนาในจงหวดแถบชายทะเล

3. รชสมยพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระอฐมรามาธบดนทร รชกาลท 8 (พ.ศ. 2477 – 2489) ป พ.ศ. 2478 จดท าตราสญลกษณลกเสอแหงชาตขนเพอใหมความเปนสากล สอดคลองกบคณะลกเสอตางประเทศทวโลก ป พ.ศ. 2482 ไดตราพระราบญญตลกเสอ พ.ศ. 2482 ขน แตในขณะเดยวกนรฐบาลไดจดตง “ยวชนทหาร” ขนซอนกบกจการลกเสอทมความแตกตางกน ในเรองการฝกอบรม เนนการฝกเยาวชนเพอการเปนทหารอยางแทจรง ทงน เพราะเปนชวงเวลาของการเกดสงครามโลกครงท 2 และสงครามอน ๆ อกหลายครง รวมทงเกดวกฤตการณภายใน ภายนอกประเทศ เหตจากเกดลทธเผดจการคกคามสนตภาพของโลก จงท าใหการลกเสอมความซบเซาเปนอยางมาก

4. รชสมยพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอลยเดช รชกาลท 9 (พ.ศ. 2489 – 2559)

ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช การลกเสอ ไดเรมมการฟนฟขนใหม และเพอใหกจการลกเสอไทยด าเนนการตอไป ไดมการออกพระราชบญญตลกเสอ พทธศกราช 2490 ซงมหลกการคลายกบพระราชบญญตลกเสอ พทธศกราช 2482 แตมสาระส าคญทเพมขนคอ “การก าหนดใหพระมหากษตรยทรงด ารงต าแหนงพระบรมราชปถมภคณะลกเสอแหงชาต” และไดมการโอนทรพยสนของลกเสอซงตกเปนขององคกรยวชนทหารกลบมาเปนของคณะลกเสอแหงชาตอยางเดม

20

พ.ศ. 2507 ออกพระราชบญญตลกเสอ เพมเตมขนอก มหลกส าคญ คอ คณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย บรรดาลกเสอทงปวง ผบงคบบญชาลกเสอ ผตรวจการลกเสอ กรรมการลกเสอ และเจาหนาทลกเสอ

พ.ศ. 2508 จดประชมสภาลกเสอแหงชาต ครงท 1 พ.ศ. 2514 จดใหมการเฉลมฉลองครบรอบ 60 ปการลกเสอไทย และใหม

การทดลองเปดอบรมลกเสอชาวบานครงแรก ณ บานเหลากอหก กงอ าเภอนาแหว จงหวดเลย พ.ศ. 2528 ประเทศไทย เปนเจาภาพจดงานชมนมลกเสอภาคพนเอเชยแปซฟก

ครงท 9 และงานชมนมลกเสอแหงชาต ครงท 11 พ.ศ. 2529 ประเทศไทยเปนเจาภาพจดการประชมสมชชาลกเสอ ภาคพน

เอเชยแปซฟก ครงท 15 ณ เมองพทยา เฉลมฉลอง 75 ป การลกเสอไทย ดานกจกรรมลกเสอตางประเทศ เปนผลใหคณะลกเสอไทยมความสมพนธอนดยงกบสมาคมลกเสอทวโลก การประชมสมชชาลกเสอภาคพนเอเชยแปซฟกทกครง คณะลกเสอไทยมบทบาทส าคญในเวทกจการลกเสอนานาชาตมาโดยตลอด

พ.ศ. 2536 ไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดกจกรรมลกเสอระดบโลก ทงการประชมสมชชาลกเสอโลก ครงท 36 ณ กรงเทพ

พ.ศ. 2546 ไดรบเกยรตใหเปนเจาภาพจดงานชมนมลกเสอโลก ครงท 20 ณ บรเวณหาดยาว ฐานทพเรอสตหบ จงหวดชลบร ซงประสบความส าเรจไดรบชอเสยงเปน อยางมาก

5. รชสมยสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 (พ.ศ. 2559 - ถงปจจบน) สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร เมอครงด ารงพระอสรยยศ สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร ไดพระราชทานพระราโชวาท ในพธปฏญาณตนและสวนสนาม เนองในวนคลายวนสถาปนาคณะลกเสอแหงชาต เมอวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2541

“...กจการลกเสอและเนตรนารนมความส าคญอยางยงในการพฒนาเยาวชนของชาต เพราะการฝกอบรมอยางถกตองครบถวนตามแบบแผนและวธการของลกเสอนน ยอมจะท าใหเยาวชน มคณสมบตในตวเองสงขนหลายอยาง เชน ท าใหมระเบยบวนยทด มความเขมแขงอดทน ขยนหมนเพยร เออเฟอ เสยสละ ซอสตย สจรต และรจกใชความคดอยางฉลาด

21

คณสมบตเหลาน ลวนเปนปจจยหลกทจะเกอหนนสงเสรมใหแตละคนสามารถพงตนเอง และสรางสรรคประโยชนอนยงยน เพอสวนรวมและประเทศชาตได”

เมอพระองคทานขนครองราชสมบต ทรงมพระบรมราโชบายดานการศกษาและความมนคง มพระราชประสงค เหนคนไทยมวนย รหนาท มความรบผดชอบ สรางวนย โดยใชกระบวนการกจกรรมลกเสอ เนตรนาร กจกรรมทายเรองท 1 ประวตการลกเสอไทย

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 ความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต 2.1 คณะลกเสอแหงชาต คณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย บรรดาลกเสอทงปวง และบคลากรทางการลกเสอ โดยมพระมหากษตรยทรงเปนประมขของคณะลกเสอแหงชาต ลกเสอ หมายความวา เดกและเยาวชนทงชายและหญง ทสมครเขาเปนลกเสอทงในสถานศกษาและนอกสถานศกษา สวนลกเสอทเปนหญง ใหเรยกวา “เนตรนาร” บรรดาลกเสอทงปวง หมายถง ลกเสอในโรงเรยน ลกเสอนอกโรงเรยน ลกเสอหลกสตรพเศษ ลกเสอชาวบาน

ลกเสอในโรงเรยน หมายถง เยาวชนทสมครเขาเปนลกเสอในกองลกเสอโรงเรยน ไดแก ลกเสอส ารอง ลกเสอสามญ ลกเสอสามญรนใหญ และลกเสอวสามญ

ลกเสอนอกโรงเรยน หมายถง เยาวชนทไมไดสมครเขาเปนลกเสอในกองลกเสอ โรงเรยน แตสมครใจเขารวมกจกรรมกบลกเสอในโรงเรยน และลกเสอหลกสตรพเศษ

ลกเสอหลกสตรพเศษ หมายถง ลกเสอทสมครเขารบการอบรมในหลกสตรพเศษ ตาง ๆ เชน ลกเสอชอสะอาด ลกเสอปาไม ลกเสอจราจร ลกเสอปองกนและบรรเทาสาธารณภย ลกเสออาสา กกต. ลกเสอไซเบอร ลกเสออนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ฯลฯ

ลกเสอชาวบาน หมายถง กลมชาวบานทมารวมกนเพอท าประโยชนใหแกสงคม ผานกระบวนการลกเสอ โดยทมการท างานหรอการเขาคายตาง ๆ คลายกบลกเสอในโรงเรยน ลกเสอชาวบาน เรมตนมาตงแตป พ.ศ. 2514 โดยต ารวจตระเวนชายแดนไดฝกอบรมใหชาวบาน

22

รจกดแลความปลอดภยในหมบาน การปองกนตนเอง ตลอดจนการสอดแนมรกษาความปลอดภยตามแนวชายแดน บคลากรทางการลกเสอ หมายความวา ผบงคบบญชาลกเสอ ผตรวจการลกเสอ กรรมการลกเสอ อาสาสมครลกเสอ และเจาหนาทลกเสอ 2.2 การบรหารงานของคณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวย 2.2.1 สภาลกเสอไทย ประกอบดวยคณะบคคล ดงตอไปน

1. นายกรฐมนตร เปน สภานายก 2. รองนายกรฐมนตร เปน อปนายก 3. กรรมการโดยต าแหนง ไดแก รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ

รฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหม รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย ปลดส านกนายกรฐมนตร ปลดกระทรวงศกษาธการ ปลดกระทรวงกลาโหม ปลดกระทรวงมหาดไทย ปลดกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ผบญชาการทหารสงสด ผบญชาการทหารบก ผบญชาการทหารเรอ ผบญชาการทหารอากาศ ผบญชาการต ารวจแหงชาต เลขาธการสภาการศกษาเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา เลขาธการสภากาชาดไทย อธบดกรมการปกครอง อธบดกรมสงเสรมการปกครองทองถน ผวาราชการกรงเทพมหานคร ผวาราชการจงหวด และผอ านวยการศนยปฏบตการลกเสอชาวบาน

4. กรรมการผทรงคณวฒจ านวนไมเกนแปดสบคน ซงพระมหากษตรยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงตามพระราชอธยาศย

ใหเลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปนกรรมการและเลขานการ รองเลขาธการและผชวยเลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปนผชวยเลขานการ

สภาลกเสอไทย อาจมสภานายกกตตมศกด อปนายกกตตมศกด และกรรมการกตตมศกด ซงจะไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ อกครง

2.2.2 คณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต เปนองคกรบรหารของคณะลกเสอแหงชาต ประกอบดวยคณะบคคล ดงตอไปน

1. รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปน ประธานกรรมการ 2. กรรมการโดยต าแหนง ไดแก ปลดกระทรวงศกษาธการ และ

ปลดกระทรวงมหาดไทย เปนรองประธาน เลขาธการสภาการศกษา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการคณะกรรมการ

23

การอาชวศกษา เลขาธการสภากาชาดไทย ผอ านวยการส านกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน ผอ านวยการส านกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน และผอ า นวยการ ศนยปฏบตการลกเสอชาวบาน

3. กรรมการผทรงคณวฒจ านวนไมเกนสบหาคน ซงสภานายกสภาลกเสอไทยแตงตงโดยค าแนะน าของกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต ตาม 1. และ 2. ซงในจ านวนนตองมาจากภาคเอกชน ไมนอยกวากงหนง

ใหเลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปนกรรมการและเลขานการ รองเลขาธการและผชวยเลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปนผชวยเลขานการ

เลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปนผรบผดชอบการบรหารงานของส านกงานลกเสอแหงชาต และเปนผบงคบบญชาพนกงานและลกจางในส านกงาน โดยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ แตงตงรองปลดกระทรวงศกษาธการคนหนง ท าหนาทเลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต และแตงตงผบรหารระดบสงอนในกระทรวงศกษาธการ ท าหนาทรองเลขาธการและผชวยเลขาธการตามจ านวนทเหมาะสม 2.2.3 คณะกรรมการลกเสอจงหวด ประกอบดวยคณะบคคล ดงตอไปน

1. ผวาราชการจงหวด เปน ประธานกรรมการ 2. กรรมการโดยต าแหนง ไดแก รองผวาราชการจงหวด เปนรองประธาน

กรรมการ ปลดจงหวด นายกเหลากาชาดจงหวด ผบงคบการต ารวจภธรจงหวด นายกองคการบรหารสวนจงหวด นายอ าเภอ นายกเทศมนตร นายกสมาคมการศกษาเอกชนจงหวด และผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา

3. กรรมการประเภทผแทนจ านวนหาคน ไดแก ผแทนสถาบนอดมศกษา ผแทนสถานศกษาอาชวศกษา ผแทนคายลกเสอจงหวด ผแทนสมาคมหรอสโมสรลกเสอ และผแทนลกเสอชาวบาน ซงเลอกกนเองกลมละหนงคน (หลกเกณฑและวธการเลอก ใหเปนไปตามขอบงคบคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต)

4. กรรมการผทรงคณวฒจ านวนไมเกนสบคน ซงประธานกรรมการแตงตงโดยค าแนะน าของกรรมการลกเสอจงหวด ตามขอ 2 และ 3 ในจ านวนน จะตองแตงตงจากภาคเอกชนไมนอยกวากงหนง

24

ใหผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา เขต 1 เปนกรรมการและเลขานการ

ใหผอ านวยการศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวด เปนกรรมการและผชวยเลขานการ 2.2.4 คณะกรรมการลกเสอเขตพนทการศกษา

คณะกรรมการลกเสอเขตพนทการศกษา ประกอบดวยคณะบคคล ดงตอไปน

1. ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา เปนประธานกรรมการ 2. กรรมการโดยต าแหนง ไดแก ผก ากบการสถานต ารวจภธรของทกอ าเภอ

ในเขตพนทการศกษา หรอ ผก ากบการสถานต ารวจนครบาลของทกสถานในเขตพนทการศกษา ของกรงเทพมหานคร

3. กรรมการประเภทผแทน ไดแก ผแทนองคกรปกครองสวนทองถนผแทนสถานศกษาในสงกดเขตพนทการศกษา ผแทนสถานศกษาเอกชน ผแทนสถานศกษาอาชวศกษา ผแทนสถาบนอดมศกษา ผแทนศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอ ผแทนคายลกเสอ และผแทนสมาคมหรอสโมสรลกเสอ ซงเลอกกนเองกลมละหนงคน (หลกเกณฑและวธการเลอกใหเปนไปตามขอบงคบของคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต)

4. กรรมการผทรงคณวฒจ านวนไมเกนเจดคน ซงประธานกรรมการแตงตงโดยค าแนะน าของกรรมการลกเสอเขตพนทตามขอ 2 และ 3 ในจ านวนน จะตองแตงตงจากภาคเอกชนไมนอยกวากงหนง

ใหรองผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาทไดรบมอบหมาย เปนกรรมการและเลขานการ

ใหผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษาแตงตงขาราชการ ในส านกงานเขตพนทการศกษาอกไมเกนสองคน เปนผชวยเลขานการ

ทงน มส านกงานลกเสอแหงชาต เปนหนวยประสานงานระหวาง สภาลกเสอไทยกบคณะกรรมการตาง ๆ เพอน ามตทประชมมาก าหนดเปนโยบาย แผนปฏบตงาน และแผนการใชงบประมาณ

25

คณะลกเสอแหงชาต - พระมหากษตรยทรงเปนประมข - ประกอบดวยบรรดาลกเสอทงปวง และบคลากรทางการลกเสอ

สภาลกเสอไทย - นายกรฐมนตรเปน “สภานายก” และรองรฐมนตรเปน “อปนายก” - มกรรมการโดยต าแหนง และกรรมการผทรงคณวฒ จ านวนไมเกน 80 คน ซงพระมหากษตรย ทรงโปรดเกลาฯ แตงตง ตามพระราชอธยาศย - หนาทส าคญคอ “วางนโยบายเพอความมนคงและความเจรญกาวหนา ของคณะลกเสอแหงชาต”

คณะกรรมการ

บรหารลกเสอแหงชาต

- รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการ - ปลดกระทรวงศกษาธการ และปลดกระทรวงมหาดไทย เปนรองประธาน กรรมการ - เลขาธการส านกงานลกเสอแหงชาต เปน กรรมการและเลขานการ

คณะกรรมการลกเสอจงหวด - ผวาราชการจงหวด เปนประธานกรรมการ - รองผวาราชการจงหวด เปนรองประธานกรรมการ - ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา เขต 1 เปนกรรมการ และเลขานการ

- ผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา เปนประธานกรรมการ - รองผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษา ทไดรบมอบหมาย

เปนกรรมการและเลขานการ

คณะกรรมการลกเสอ เขตพนทการศกษา

แผนภมแสดงต าแหนงคณะกรรมการลกเสอตามพระราชบญญตลกเสอ พ.ศ. 2551

26

2.3 การลกเสอในสถานศกษา การลกเสอในสถานศกษา มการจดหนวยลกเสอ ดงน

1. กลมลกเสอ 2. กองลกเสอ 3. หมลกเสอ

1. กลมลกเสอ ประกอบดวยลกเสอ 4 ประเภท คอ กองลกเสอส ารอง กองลกเสอสามญ กองลกเสอสามญรนใหญ และกองลกเสอวสามญ ประเภทละ 1 กอง เปนอยางนอย แตถาสถานศกษาแหงใดมลกเสอเพยงประเภทเดยว การจดกลมลกเสอตองม กองลกเสอประเภทนนอยางนอย 4 กองขนไป หรอ ถามกองลกเสออยางนอย 2 – 3 ประเภท การจดกลมลกเสอตองมประเภทละ 2 กอง ขนไป ผรบผดชอบกลมลกเสอ คอ ผก ากบกลมลกเสอ และรองผก ากบกลมลกเสอ

2. กองลกเสอ ผรบผดชอบกองลกเสอ คอ ผก ากบกองลกเสอ และรองผก ากบกองลกเสอ

3. หมลกเสอ ประกอบดวยลกเสอ จ านวน 4 – 6 คน หรอ 6 – 8 คน (รวมทงนายหมและรองนายหมลกเสอ) ผรบผดชอบหมลกเสอ คอ นายหมลกเสอ และรอง นายหมลกเสอ การเรยกชอหมลกเสอ กศน. ใหเรยกเปนหมเลข เชน

หม 1 กอง 1....หม 2 กอง 1....หม 3 กอง 1....หม 4 กอง 1.... หม 1 กอง 2....หม 2 กอง 2....หม 3 กอง 2....หม 4 กอง 2.... หม 1 กอง 3....หม 2 กอง 3....หม 3 กอง 3....หม 4 กอง 3.... หม 1 กอง 4....หม 2 กอง 4....หม 3 กอง 4....หม 4 กอง 4....

27

แผนภมแสดงการบรหารงานกองลกเสอภายในสถานศกษา

กจกรรมทายเรองท 2 ความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

ผอ านวยการสถานศกษา

ผอ านวยการลกเสอสถานศกษา

รองผอ านวยการสถานศกษา (ผทไดรบมอบหมาย) รองผอ านวยการลกเสอสถานศกษา

ครผทไดรบมอบหมาย

ผก ากบกลมลกเสอ

ครผทไดรบมอบหมาย

รองผก ากบกลมลกเสอ

คร กศน.ต าบล

รองผก ากบกองลกเสอ กองท 1

คร กศน.ต าบล

ผก ากบกองลกเสอ กองท 1

คร กศน.ต าบล

รองผก ากบกองลกเสอ กองท 2

คร กศน.ต าบล

ผก ากบกองลกเสอ กองท 2

คร กศน.ต าบล

ผก ากบกองลกเสอ กองท 3-6

คร กศน.ต าบล

ผก ากบกองลกเสอ กองท 3-6

หวหนานกศกษาทไดรบมอบหมาย

นายหม และรองนายหม เปนผดแลหมนน ๆ

นกศกษาแตละหม 6-8 คน

หวหนานกศกษาทไดรบมอบหมาย

นายหม และรองนายหม เปนผดแลหมนน ๆ

นกศกษาแตละหม 6-8 คน

หวหนานกศกษาทไดรบมอบหมาย

นายหม และรองนายหม เปนผดแลหมนน ๆ

นกศกษาแตละหม 6-8 คน

28

หนวยการเรยนรท 3 การลกเสอโลก

สาระส าคญ ผใหก าเนดลกเสอโลก คอ พลโทโรเบรด สตเฟนสน สมท เบเดน โพเอลล (Robert Stephenson Smyth Baden Powell) เรยกทานวา บ.พ. เปนชาวองกฤษ เกดท กรงลอนดอน เมอวนท 22 กมภาพนธ 2400 เปนเดกก าพราบดา ตงแตอาย 3 ขวบ ในวยเดกชอบใชชวตกลางแจง ศกษาธรรมชาต เลนกฬา และชอบเปนผน า สอบเขาโรงเรยนนายรอยแซนดเฮรต ไดท 2 ในเหลาทหารมา และไดรบพระราชทานยศเปนรอยตร เมออาย 19 ป ปฏบตหนาททหารอยางดเดน ไดรบพระราชทานยศเปนรอยเอก เมออาย 26 ป เปนนายทหาร ทเฉลยวฉลาดกลาหาญสรางวรกรรมทยงใหญท าการตอสอยางหาวหาญ เพอรกษาเมองมาฟคง ใหรอดพนจากวงลอมและการบกรกโจมตของกองทพบวร (Boer) ทแอฟรกาใต ไดรบการสรรเสรญวา “วรบรษผกลาหาญแหงยค” ตงแตคนวนท 31 กรกฎาคม 2450 ถงเชาวนท 9 สงหาคม 2450 บ.พ. ไดน าเดกชายทมอาย 11 – 15 ป จากครอบครวทมฐานะแตกตางกน จ านวน 20 คน ไปเขาคายพกแรมทเกาะบราวนซ นบวาเปนการอยคายพกแรมของลกเสอครงแรกของโลก และถอวาเกาะบราวนซ เปนคายลกเสอแหงแรกของโลก บ.พ. ถงแกอนจกรรมเมอวนท 8 มกราคม 2484 สรอาย 84 ป องคการลกเสอโลก (World Organization of the Scout Movement : WOSM) เปนองคการอาสาสมครนานาชาต มความส าคญในการท าหนาทรกษาและด ารงไวซงความเปนเอกภาพของขบวนการลกเสอแหงโลก และท าหนาทสงเสรมกจการลกเสอทวโลก ใหมการพฒนาและกาวหนาอยางตอเนอง โดยมธรรมนญลกเสอโลก เปนกฎหมายส าหรบยดถอปฏบตการในการด าเนนกจการลกเสอทวโลก องคการลกเสอโลกมองคกรหลก 3 องคกร คอ สมชชาลกเสอโลก คณะกรรมการลกเสอโลก และส านกงานลกเสอโลก ปจจบนมสมาชกกวา 40 ลานคน ใน 169 ประเทศ ตามบญญตของธรรมนญลกเสอโลก ประเทศสมาชกขององคการลกเสอโลกแตละประเทศจะมองคการลกเสอแหงชาตไดเพยง 1 องคการเทานน และตองช าระเงนคาบ ารงลกเสอโลกใหแกส านกงานลกเสอโลก ประเทศไทยเปน 1 ในจ านวน 27 ประเทศทเปนสมาชกองคการลกเสอโลกของส านกงานภาคพนเอเชยแปซฟก ซงมส านกงานใหญตงอยทกรงมาดาต

29

ประเทศฟลปปนส กจการลกเสอทกประเทศยดมน ในวตถประสงค หลกการ และวธการของลกเสอเหมอนกนทวโลก คอ มงพฒนาเยาวชนดวยรากฐานของอดมการณของลกเสอ ซงมค าปฏญาณ และกฎของลกเสอเปนสงยดเหนยวจตใจน าสการประพฤตปฏบตตนของความเปนพลเมองด และความเปนพนองกนระหวางลกเสอทวโลก ตวชวด

1. อธบายประวตผใหก าเนดลกเสอโลก 2. อธบายความส าคญขององคการลกเสอโลก 3. อธบายความสมพนธระหวางการลกเสอไทยกบการลกเสอโลก

ขอบขายรายวชา เรองท 1 ประวตผใหก าเนดลกเสอโลก เรองท 2 องคการลกเสอโลก เรองท 3 ความสมพนธระหวางลกเสอไทยกบลกเสอโลก เวลาทใชในการศกษา 3 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

30

เรองท 1 ประวตผใหก าเนดลกเสอโลก ผใหก าเนดลกเสอโลก มชอเตมวา Robert Stephenson Smyth Baden

Powell ในภาษาไทยเขยนวา โรเบรต สตเฟนสน สมท เบเดน โพเอลล ซงโดยทวไปจะเรยกทานวา “บ.พ.” บ.พ. เปนชาวองกฤษเกดทกรงลอนดอน เกดเมอวนท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2400 เปนเดกก าพราบดา ตงแตอาย 3 ขวบ พ.ศ. 2400 - 2419 ชวตวยเดก

เมอยงเปนเดกกอนเขาโรงเรยน มารดาเปนผสอน อาน เขยน ท าเลข และวาดเขยน ขณะเมอมาพกผอนอยกบคณตา คณตาฝกวายน า เลนสเกต ขมา หดวดปรมาณแสงแดดในเวลากลางวน สงเกตแสงแดดในเวลากลางวน สงเกตดวงดาวเวลากลางคน บ.พ. ชอบรองเลยนเสยงสตวและเสยงนกตาง ๆ ชอบแสดงทาขบขน

เมออาย 11 - 12 ป เขาเรยนในโรงเรยนโรสฮลล ซงเปนโรงเรยนประถมศกษา ใกลบาน

เมออาย 13 - 19 ป เขาเปนนกเรยนประจ า ชนมธยมศกษาทโรงเรยนชาเตอรเฮาส ณ เมองโกคาลมง ซงรอบ ๆ บรเวณโรงเรยนเปนปามล าธาร ชอบหนไปเทยวในปาหลงโรงเรยน เขาไปใชชวตและศกษาธรรมชาตโดยล าพง สงเกตรอยเทาสตว ฟงเสยงสตว 4 เทา และนก ชอบเลนกฬา ชอบเปนผน า ฝกกฬาฟตบอล ฟนดาบ ยงปน ขมา โตวาท วาดภาพ แสดงละคร ฯลฯ

พ.ศ. 2419 บ.พ.สมครสอบเขาเรยนทมหาวทยาลยออกฟอรด 2 ครง แตสอบไมได จงสอบเขาเรยนทโรงเรยนนายรอยแซนเฮอรสต โดยไมไดคดวาจะสอบเขาได เพราะ บ.พ. ไมใชนกเรยนทเรยนเกง แตผลการสอบคดเลอกปรากฏวา ในจ านวนผเขาสอบ 718 คน บ.พ. สอบไดท 2 ในเหลาทหารมา และสอบไดท 5 ในเหลาทหารราบ ตามระเบยบกระทรวงกลาโหมองกฤษ ในสมยนน ผสอบไดท 1 - 6 จะไดรบการแตงตงใหเปน รอยตร โดยไมตองไปเรยนทโรงเรยนนายรอยแซนเฮอสท บ.พ. จงไดรบพระราชทานยศเปนรอยตร เมออาย 19 ป และไดรบค าสงใหไปประจ ากรมทหารมาฮซซารท 13 อยทประเทศอนเดย

31

พ.ศ. 2419 – 2453 ชวตทหาร พ.ศ. 2419 บ.พ. ไดเขาประจ าการทกรมทหารมา ฮสซารท 13 ในอนเดย นานถง

8 ป ครงสดทาย ไดรบพระราชทานยศรอยเอก บ.พ. ใชจายอยางอดออม งดการสบบหร หาเงนจนเจอโดยการเขยนเรองลงหนงสอพมพและเลยงมาขายจงพอใชจาย ระหวางเปนทหาร มการยายไปอยอนเดย และแอฟรกา

เนองจาก บ.พ.ไดปฏบตหนาทการทหารอยางดเดน จนไดรบพระราชทาน ยศรอยเอก เมออาย 26 ป ระหวางทอยอนเดย ไดรบรางวลในการแขงขนกฬาแทงหมปา บนหลงมา โดยใชหอกสนเปนอาวธ ทานมกฝกอบรมทหารใหมใหมความรทางสะกดรอย การสอดแนม ซงวชาเหลานเปนพนฐานในการฝกอบรมลกเสอทงสน และในระหวางทรบราชการทหารอยทอนเดย บ.พ. ไดฝกทหารใหมในเรองส าคญทเนนเปนพเศษ คอ

1. การสอดแนม และการลาดตระเวน ซงประสบความส าเรจเปนอยางด และในขณะเดยวกน ไดคดวธการฝกอบรมทส าคญอยางหนง

2. ระบบหม ขณะท บ.พ. ท าการฝกอบรมทหารใหมใชวธแบงทหารใหมออกเปนหมเลก ๆ มหวหนาหมเปนผรบผดชอบ วธการฝกอบรมโดยใชระบบหมเปนหลก ตอมา บ.พ. ไดน ามาใชในการฝกอบรมลกเสอ จนกระทงทกวนน

พ.ศ. 2431 บ.พ. อาย 31 ป ไดรบแตงตงใหอยในคณะนายทหารทไดรบมอบหมายใหไป ปราบพวกซล ในแอฟรกา ซงกอความไมสงบ โดยม ดนซล เปนหวหนา บ.พ. และคณะไดปราบ พวกซลส าเรจ พ.ศ. 2433

บ.พ. ไดรบพระราชทานยศเปนนายพนตร มหนาทเปนผชวยทตทหาร เปนนายทหารคนสนทของ ผวาราชการมอลตา ซงเปนเมองขนขององกฤษ และท าหนาทสบราชการลบตามทตาง ๆ พ.ศ. 2438 รฐบาลองกฤษไดจดสงกองทหารออกไปปราบกบฏ อะซนต ซงเปนชนเผาทดราย ตงถนฐานอยบรเวณชายฝงทะเลแอฟรกาตะวนตก ปจจบนเปนสวนหนงในดนแดนของ

32

ประเทศกานา อะซนต มกษตรยปกครองชอ เปรมเปห เคยท าสนธสญญาไวกบผแทนรฐบาลองกฤษวา จะเลกการคาทาส ไมท าการรบกวนพอคาชาวองกฤษ ตอมาไดละเมดสนธสญญาน รฐบาลองกฤษ จงแตงตงให บ.พ. เปนหวหนาควบคมกองทหารไปท าการปราบ บ.พ. ไดท าการฝกหดชาวพนเมองประมาณ 500 คน สรางถนนยาวประมาณ 74 ไมล โดยเรมตนจากชายฝงทะเล ผานปา บง และล าธาร ไปจนถงเมองหลวงของพวกอะซนต คอ เมองดมาล แตไมทนท าการรบกน เพราะกษตรยเปรมเปห ไดยอมแพกอน (เมอ 16 มกราคม 2439) จากประสบการณการสรางถนน บ.พ. ไดความรอยางกวางขวางในเรองการบกเบก เชน การโคนตนไม การสรางสะพาน และการสรางทพกแรมชวคราว เปนตน พ.ศ. 2439

บ.พ. ไดรบแตงตงเปนเสนาธการประจ ากองทพ ไปปราบกบฏชาวพนเมองเผาหนง เดมมภมล าเนาอยในทรานสวาล แตถกพวกโมเออรขบไล จงไดอพยพไปตงถนฐานอยใน โรดเซยตอนใต เผานไดกอการกบฏขน บ.พ. มหนาทเกยวกบการสอดแนม และหาขาว บ.พ. ปฏบตหนาทดวยความเขมแขง มประสทธภาพ และไดรบประสบการณมากในการปฏบตงานสอดแนมในตอนกลางคน ชาวเมองกลว บ.พ. มาก ไดตงฉายาให บ.พ วา “อมปซา” (Impeesa) แปลวา “หมาปาทไมเคยนอนหลบ”การศกครงน พลเอกพลมเมอร ผน ากองทพองกฤษ กลาวชม บ.พ. วา ถาไมมแผนท ท บ.พ. ไดเขยนขนโดยละเอยดเชนนแลว คงจะเปนการยากทจะปราบปรามพวกมาตาบล ไดส าเรจในระยะเวลาอนรวดเรว

พ.ศ. 2440

บ.พ. กลบมาประจ าอยทอนเดยอกครง ไดรบพระราชทานยศเปนพนเอก และไดรบการแตงตงเปนผบงคบบญชาประจ ากรมทหารตรากนการดท 5 ท าหนาทอบรมทหาร และไดเขยนหนงสอ “Aids to Scouting” เพอใชเปนคมอในการฝกทหารของทาน และไดประสบความส าเรจอยางดยงในการฝกอบรมวชาสอดแนม (Scouting) ใหแกทหาร โดยน าเอาวธการ “ระบบหม” มาใชในการฝกอบรมอยางสมบรณแบบ โดยมการแบงหมกน มหวหนาหม คอยควบคมดแลและรบผดชอบ มการแจกรางวลการปฏบตงานดเดน (เครองหมายรปลกศรของเขมทศ) จนกระทงไดรบการยกยองวา เปนกรมทหารองกฤษทมระเบยบวนยดทสด ในอนเดย

33

พ.ศ. 2442 บ.พ. ไดรบค าสงใหไปแอฟรกาใต เพอเตรยมการปองกนการรกรานของ

พวกบวร (Boer) ซงเปนชาวฮอลนดา และฝรงเศส ทอพยพไปอยแอฟรกาใตแถวเมองทรานสวาล และออเรนจฟรสเตท ตงตวเปนเอกราชเรยกวาพวก โบเออรรปบลค บ.พ. ไดรบมอบหมาย ใหจดทหารมา 2 กองพน ท าหนาทรกษาชายแดนซงก าลงเปนขอพพาท บ.พ. สงทหารมา หนงกองพน ไปรกษาเมองบลวาโย สวนของ บ.พ อกหนงกองพน ไปรกษาเมองมาฟคง ซงอยตดกบชายแดนทรานสวาล เมอวนท 11 ตลาคม 2442 พวกโบเออร ไดประกาศสงครามกบองกฤษ กองทพของโบเออร มก าลงพลถง 9,000 คน มอาวธครบมอ เคลอนพลเขาลอมเมองมาฟคง ทงสทศ ซง บ.พ. มก าลงทหารทไดรบการฝกอยางดแลวเพยง 750 คนเทานนเอง แตดวยความมไหวพรบ ปฏภาณ ความเฉลยวฉลาด การใชเลหเหลยม และกลยทธ ตลอดจนประสบการณ ในอดตซงไดเผชญกบขาศกทกรปแบบ โดยเฉพาะอยางยง ใชวชาการสอดแนม การลาดตระเวน การขาว การบกเบก ซงถอวาเปนวชาการชนสดยอดของการลกเสอในยคตอมา จงท าให บ.พ. รกษาเมองมาฟคง ไวไดนานถง 217 วน และเมอกองทพใหญขององกฤษไดมาชวยไวทนท าใหกองทพของพวกโบเออรตองพายกลบไป บ.พ. ไดรบฉายาวา “วรบรษแหงเมองมาฟคง” หรอ “ผปองกน เมองมาฟคง” ดวยกลยทธการฝกอบรมเดกในเมองมาฟคง ซงมอายตงแต 9 ขวบขนไป ใหเปนนกเรยนทหารมาฟคง เพอท าหนาทตาง ๆ แทนทหาร เนองจากทหารของ บ.พ. มจ านวนนอยมาก หนาทตาง ๆ ทมอบหมายใหเดก ๆ ปฏบต เชน เปนผสงขาวและสอสาร ผรบใชทวไป เปนยามรกษาการณ และชวยเหลอในหนวยพยาบาล เปนตน เดก ๆ เหลานท างานไดผลดเกนคาด จงเปนขอคดท บ.พ. สรปไดวา เดกชายทไดรบการฝกอบรมทถกตอง ยอมสามารถรบผดชอบและปฏบตภารกจ ตามทไดรบมอบหมายไดเปนอยางด สงนเองทท าให บ.พ. ไดรบแนวคดรวบยอดไปสการวางแผนฝกอบรมเดกชายในโอกาสตอมา และเปนแรงบนดาลใจ อนส าคญยง ของ บ.พ. ท าใหมการทดลองแผนฝกอบรมเดก ซงในป พ .ศ. 2450 บ.พ. ไดน าเดกชาย จ านวน 20 คน ไปอยคายพกแรมเปนครงแรกของโลก ทเกาะบราวนซ ซงถอเปนจดก าเนดของการลกเสอแหงโลกในปนนเอง พ.ศ. 2450 อ าลาชวตทหาร

เมอเสรจสงคราม ควนวคตอเรย ไดพระราชทานยศพลตร และเมอเดอนมถนายน 2450 บ.พ. มอาย 50 ป จงปลดเกษยณ เปนทหารกองหนน รบเงนเดอนครงหนง และไดเลอนยศเปนพลโท

34

พ.ศ. 2450 ชวตการเปนลกเสอ บ.พ. เหนความส าคญของเดก จงรวบรวมเดกชาย จ านวน 20 คน (รวมหลาน

ของทานอก 1 คน รวมเปน 21 คน) จดพาไปอยคายพกแรมทเกาะบราวนซ เปนเวลา 9 คน (ตงแตคนวนท 31 กรกฎาคม 2450 ถงเชาวนท 9 สงหาคม. 2450) โดยการฝกระบบหมในการอยคายพกแรมครงน ไดผลเกนคาด เดก ๆ มความสนกสนาน ไดความร ความสามคค ผปกครองพอใจ เดกพงตนเองได การอยคายพกแรมครงน ถอเปนการก าเนดการลกเสอโลก พ.ศ. 2451

กระทรวงกลาโหมขององกฤษ ขอให บ.พ. กลบเขารบราชการอกครงหนง ในต าแหนงผบงคบบญชาหนวยรกษาดนแดนประจ าภาคเหนอขององกฤษ และในปเดยวกน บ.พ. ไดเขยนหนงสอลกเสอส าหรบเดกชาย (Scouting for boy) เปนหนงสอเลมแรกในองคการลกเสอ อกทงกจการลกเสอองกฤษเจรญกาวหนาอยางมาก

พ.ศ. 2452 บ.พ. จดชมนมลกเสอแหงชาตขนเปนครงแรกทพระราชวงครสตล ในกรงลอนดอน มลกเสอเขารวม 11,000 คน บ.พ. ไดรบพระราชทานเหรยญตรา “Knight Commander of the Victorian Order” มบรรดาศกด เปน เซอร โรเบรต เบเดน โพเอลล กจการลกเสอไดแพรหลายไปทวโลก พ.ศ. 2453

บ.พ. จดตงกองลกเสอหญงขนในองกฤษเรยกวา “Girl Guide” พ.ศ. 2484

บ.พ. ถงแกกรรม เมอวนท 8 มกราคม 2484 ณ เมองไนโรบ ประเทศเคนยา และศพถกฝงอยทนน ภายหลงจากทานถงแกอนจกรรมแลว รางของทานไดถกฝง ณ สสาน Mount Kenya ซงนอนสงบนงอยภายใตบรรยากาศอนสงบททานรกและปรารถนา พ.ศ. 2494 นกบญเซนตยอรจ ไดท าพธเปดอนสาวรยของลอรด เบเดน โพเอลล ขนทวดเวสตมนสเตอร ในกรงลอนดอน

35

จากชวประวตของ บ.พ. ตลอดเวลาททานมชวตอย ทานเปนผมความเสยสละ อยางสง ทงทางดานทหาร และพลเรอน ท าทกส งทกอยางไม เหนแกความเหนอยยาก เพอประโยชนสวนรวม มความกลาหาญทงการปฏบตในหนาทราชการ และการผจญภยสวนตว ท าใหทานไดรบประสบการณทมคณคาแกชวตมากมาย ทานยงไดมอบประสบการณอนล าคา แกเดก ๆ ในการกอตงใหก าเนดลกเสอโลกแกเยาวชนชายหญงทวโลก อนเปนประโยชนอยางยง แกมนษยชาตมาจนตราบเทาทกวนน กจกรรรมทายเรองท 1 ประวตผใหก าเนดลกเสอโลก (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 2 องคการลกเสอโลก องคการลกเสอโลก (World Organization of the Scout Movement : WOSM)

เปนองคการนานาชาตทไมใชองคการรฐบาลใด เปนองคการอาสาสมครทมความส าคญ ในการท าหนาทรกษาและด ารงไวซงความเปนเอกภาพของขบวนการลกเสอแหงโลก และท าหนาทสงเสรมกจการลกเสอทวโลก ใหมการพฒนาและกาวหนาอยางตอเนองตลอดไป โดยมธรรมนญลกเสอโลก เปนกฎหมายส าหรบยดถอปฏบตในการด าเนนกจการลกเสอทวโลก

องคการลกเสอโลก ประกอบดวย 3 องคการหลก คอ 1. สมชชาลกเสอโลก คอ ทประชมใหญ ประกอบดวย ผแทนของประเทศ

สมาชก ทกประเทศมารวมประชมกนทก ๆ 3 ปตอครง ยกเวนแตวาปใดทสถานการณของโลก มความวนวาย และมเรองรายแรงเกดขน หรอสถานการณไมอ านวย ไมสามารถจะจดใหม การประชมสมชชาลกเสอโลกได กจะเวนการประชมเฉพาะปนน ๆ เชน ในป พ.ศ. 2484 ไมไดมการประชมสมชชาลกเสอโลกตามก าหนด เนองจาก บ.พ. ผใหก าเนดลกเสอโลกถงแกอนจกรรม คณะลกเสอทวโลกมการไวทกข ไวอาลย ใหแกการลวงลบของทาน และในชวงเวลาระหวาง ป พ.ศ. 2484 – 2489 เปนชวงทสถานการณของโลกอยในภาวะคบขน และมสงครามโลกครงท 2 เกดขน จงไมไดจดการประชมสมชชาลกเสอโลกขนในชวงเวลาดงกลาว

2. คณะกรรมการลกเสอโลก คอ คณะกรรมการทบรหารองคการลกเสอโลก มจ านวนทงหมด 12 คน ซงไดรบเลอกตงในทประชมสมชชาลกเสอโลก ตามวธการ เงอนไข และบทบญญตทก าหนดไวในธรรมนญลกเสอโลก

36

3. ส านกงานลกเสอโลก คอ ส านกงานเลขาธการลกเสอโลก มเลขาธการส านกงานลกเสอโลก เปนผบงคบบญชา ท าหนาทเปนศนยประสานงานด าเนนงานการ และสรางความสมพนธระหวางองคการลกเสอของประเทศตาง ๆ ทเปนสมาชกทวโลก เพอรกษาและด ารงไวซงความเปนเอกภาพของขบวนการลกเสอแหงโลก ใหอยไดอยางสถาพร มน คง ตลอดไป

ปจจบนองคการลกเสอโลก มสมาชกกวา 40 ลานคน ใน 169 ประเทศ มส านกงานใหญ ตงอยทกรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย และยงมส านกงานลกเสอภาคพน อยในภมภาคทวโลก อก 6 แหง คอ

1. ส านกงานลกเสอภาคพนแอฟรกา ส านกงานใหญ ตงอยท กรงไนโรบ ประเทศเคนยา

2. ส านกงานลกเสอภาคพนอาหรบ ส านกงานใหญ ตงอยท กรงไคโร ประเทศอยปต

3. ส านกงานลกเสอภาคพนเอเชย-แปซฟก ส านกงานใหญตงอยท กรงมาคาต ประเทศฟลปปนส

4. ส านกงานลกเสอภาคพนยเรเชย ส านกงานใหญ ตงอยท กรงเครฟ สาธารณรฐยเครน

5. ส านกงานลกเสอภาคพนยโรป ส านกงานใหญ ตงอยท กรงเจนวา ประเทศสวสเซอรแลนด และมส านกงานสาขาตงอยทกรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม

6. ส านกงานลกเสอภาคพนอนเตอรอเมรกา ส านกงานใหญตงอยท กรงปานามาซต ประเทศปานามา กจกรรรมทายเรองท 2 องคการลกเสอโลก (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 3 ความสมพนธระหวางลกเสอไทยกบลกเสอโลก

การลกเสอ เปนขบวนการทางการศกษาส าหรบเยาวชน ทมวตถประสงคเพอสรางบคลกภาพ และพฒนาการทางสงคมใหกบเยาวชนใหเปนพลเมองดของประเทศ โดยใชวธการของลกเสอ ยดมนในค าปฏญาณ และกฎเรยนรโดยการกระท า เนนการปฏบตกจกรรมกลางแจง การใชระบบหม และความกาวหนาของบคคลโดยใชหลกสตรและวชาพเศษลกเสอ

37

การลกเสอ เปนการอาสาสมครท างานใหการศกษาพฒนาเยาวชน โดยทวไป ไมมการแบงแยกกดกนในเรองเชอชาต ผวพรรณ วรรณะ ลทธทางศาสนาใด ๆ และไมอยภายใตอทธพลหรอเกยวของกบการเมอง โดยยดปฏบตตามอดมการณของผใหก าเนดลกเสอโลกอยางมนคง วงการศกษาทวโลกถอวา การลกเสอ เปนขบวนการทใหการศกษาแกเยาวชนนอกระบบโรงเรยน ภายใตพนฐาน ดงน

1. มหนาทตอศาสนาทตนเคารพนบถอ 2. มความจงรกภกดตอชาตบานเมอง 3. มความรบผดชอบในการพฒนาตนเอง 4. เขารวมในการพฒนาสงคมดวยการยกยองและเคารพในเกยรตของบคคลอน 5. ชวยเสรมสรางสนตภาพความเขาใจอนด เพอความมนคงเปนอนหนงอนเดยวกน

ทวโลก กจการของลกเสอทกประเทศ ยดมนในวตถประสงค หลกการ และวธการของลกเสอเหมอนกนทวโลก ทกประเทศทเขามาเปนสมาชกโดยสมครใจ และเปนอสระจากอทธพลทางการเมอง มงพฒนาเยาวชนดวยรากฐานของอดมการณลกเสอ ซงมค าปฏญาณ และกฎ ของลกเสอเปนสงยดเหนยวจตใจ น าสการประพฤตปฏบตตนของความเปนพลเมองด และมความเปนพนองกนระหวางลกเสอทวโลก การลกเสอไทย โดยคณะลกเสอแหงชาต ไดจดทะเบยนเปนสมาชกขององคการลกเสอโลก เมอป พ.ศ. 2465 ใชคตพจนวา “เสยชพอยาเสยสตย” ทงน คณะลกเสอแหงชาต ตองช าระเงนคาบ ารงลกเสอโลก ใหแกส านกงานลกเสอโลก และตองปฏบตตามธรรมนญลกเสอโลก เพอด ารงไวเพอความเปนเอกภาพของขบวนการลกเสอโลก นอกจากนนประเทศไทยยงเปน 1 ในจ านวน 27 ประเทศ ของส านกงานภาคพนเอเชย – แปซฟก (Asia – Pacific Region : APR) ซงมส านกงานใหญ ตงอยทกรงมาดาต ประเทศฟลปปนส กจกรรมทายเรองท 3 ความสมพนธระหวางลกเสอไทยกบลกเสอโลก (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

38

หนวยการเรยนรท 4 คณธรรม จรยธรรมของลกเสอ

สาระส าคญ

ค าปฏญาณและกฎของลกเสอ อาจเปรยบเสมอนศลของลกเสอ และเปนหลกส าคญทท าใหลกเสอประพฤตปฏบตตนใหมคณธรรม จรยธรรม มความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย รจกบ าเพญประโยชนตอผอนมระเบยบวนย อยในกรอบประเพณ อนดงาม และไมกอใหเกดความยงยากใด ๆ ในบานเมอง ค าปฏญาณ คอ ค ามนสญญาทลกเสอ ทกคนตองใหไวกบผบงคบบญชา เพอความเปนพลเมองดของชาต กฎของลกเสอ คอ ขอปฏบต ทลกเสอตองยดเปนแนวทางการประพฤตตนในชวตประจ าวน และการน าค าปฏญาณและกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน เปนทางหนงทจะสรางพลเมองดของชาตได ตวชวด

1. อธบายค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ 2. ระบคณธรรม และจรยธรรมตาง ๆ ทเกดจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ 3. ยกตวอยางการน าค าปฏญาณและกฎของลกเสอในใชในชวตประจ าวน

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ เรองท 2 คณธรรมและจรยธรรมจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ เรองท 3 การน าค าปฏญาณ และกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง

สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

39

เรองท 1 ค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ การอยรวมกนในสงคม จ าเปนตองอาศย กฎ ระเบยบ เพอเปนรากฐานในการ

ด าเนนชวตใหเปนปกตสขของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศ ทจะอยรวมกนดวยความผาสก และยงยน

ความหมายค าปฏญาณของลกเสอ ค าปฏญาณของลกเสอ คอ ค ามนสญญาทลกเสอทกคนตองใหไวแกผบงคบบญชา

เปนถอยค าทกลาวออกมาดวยความจรงใจและสมครใจ ค ากลาวนส าคญอยางยงในชวตการเปนลกเสอ เมอกลาวแลวตองปฏบตตามใหได เปนการสงเสรมใหลกเสอรกเกยรตของตน เพอความเปนพลเมองดของชาต โดยอาศยค าปฏญาณเปนอดมการณน าไปปฏบตในชวตได

ค าปฏญาณของลกเสอ ดวยเกยรตของขา ขาสญญาวา ขอ 1 ขาจะจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ขอ 2 ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ ขอ 3 ขาจะปฏบตตามกฎของลกเสอ

ขอ 1 ขาจะจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย ชาต ประกอบดวย แผนดนนานน าและประชาชนพลเมองทอยรวมกนโดยม

กฎหมาย ขนบธรรมเนยม ประเพณและวฒนธรรมเปนหลกปฏบต ลกเสอทกคนตองประพฤตปฏบตตนใหเปนพลเมองดของชาต

ศาสนา ทกศาสนามความมงหมายเดยวกน คอ สอนใหทกคนเปนคนด ละเวนความชว ใหกระท าแตความด ลกเสอทกคนตองมศาสนา ลกเสอจะนบถอศาสนาใด ๆ กได

พระมหากษตรย ทรงเปนประมขของคณะลกเสอแหงชาต ลกเสอทกคนตองปฏบตตนตามรอยพระยคลบาท

ขอ 2 ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ ลกเสอทกคนเปนผมจตอาสา ไมนงดดาย เอาใจใสผอน มความพรอมทจะ

เสยสละเพอสวนรวมทกโอกาสทพงกระท าได ซงเปนสงหนง ทท าใหลกเสอเปนผมเกยรต และไดรบการยกยองชนชมจากประชาชนทวไป

40

ขอ 3 ขาจะปฏบตตามกฎของลกเสอ กฎของลกเสอเปรยบเสมอนศลของลกเสอทเปนหลกยดเหนยวใหประพฤต

ปฏบตในสงดงาม ความหมายกฎของลกเสอ กฎของลกเสอ หมายถง ขอปฏบตทลกเสอตองยดเปนแนวทางการประพฤต

ปฏบตตน ในชวตประจ าวน กฎของลกเสอม 10 ขอ ดงน

กฎของลกเสอ ขอ 1 ลกเสอมเกยรตเชอถอได ขอ 2 ลกเสอมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย และซอตรง

ตอผมพระคณ ขอ 3 ลกเสอมหนาทกระท าตนใหเปนประโยชนและชวยเหลอผอน ขอ 4 ลกเสอเปนมตรของคนทกคน และเปนพนองกบลกเสออนทวโลก ขอ 5 ลกเสอเปนผสภาพเรยบรอย

ขอ 6 ลกเสอมความเมตตากรณาตอสตว ขอ 7 ลกเสอเชอฟงค าสงของบดามารดา และผบงคบบญชาดวยความเคารพ

ขอ 8 ลกเสอมใจราเรง และไมยอทอตอความยากล าบาก

ขอ 9 ลกเสอเปนผมธยสถ ขอ 10 ลกเสอประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ

เพอความชดเจนในกฎของลกเสอทง 10 ขอ จงมค าอธบายเพมเตม ดงน ขอ 1 ลกเสอมเกยรตเชอถอได

ลกเสอตองประพฤตตนเปนคนด เปนผมระเบยบวนย ผอนยอมจะชนชมเชอถอ จะเปนทไววางใจแกคนทงหลาย โดยเฉพาะในขณะทลกเสอสวมเครองแบบอนทรงเกยรต ยอมจะไมท าสงใด ๆ ทกอใหเกด ความเสอมเสยเกยรตของลกเสอ

41

ขอ 2 ลกเสอมความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย และซอตรง ตอผมพระคณ

ลกเสอตองเทดทน สถาบนทง 3 ไดแก ชาต ศาสนา พระมหากษตรยบรรพบรษของเรายอมพลชพเพอชาตมาแลว เพอรกษาสถาบนนไว เพอใหประเทศชาตของเรามนคงอยตอไป จงท าหนาทของเราใหดทสดในฐานะทเราเปนลกเสอ

ขอ 3 ลกเสอมหนาทกระท าตนใหเปนประโยชน และชวยเหลอผอน ลกเสอตองเปนผรจกการเสยสละ ไมเหนแกตว พรอมทจะบ าเพญประโยชน

ใหกบบาน สถานศกษา สงคม ชมชน ตลอดจนประเทศชาต ดวยการเขาไปมสวนรวมในการท ากจกรรมตาง ๆ ตามความสามารถและโอกาส และพฒนาตนเองใหมความรความสามารถ ใหพงตนเองได และสามารถชวยเหลอผอนได

ขอ 4 ลกเสอเปนมตรของคนทกคน และเปนพนองกบลกเสออนทวโลก ลกเสอจะตองเปนผม จตใจโอบออมอาร รจกเออเฟอเผอแผแกทก ๆ คน

โดยไมเลอกวาเปนเชอชาต ศาสนาใด ๆ รวมทงมความรสกเสมอนหนงวาเปนพนองกบลกเสออนทวโลก ตองมการท างานรวมกน ตองอยรวมกน ตองประพฤตปฏบตด ทงกาย วาจา ใจ คอ ตองรจกแสดงน าใจกบผอน ชวยเหลอผอนอยางเตมใจ เออเฟอ เผอแผ เสยสละ มอธยาศยไมตรกบคนทวไป ยมแยมแจมใส

ขอ 5 ลกเสอเปนผสภาพเรยบรอย ลกเสอตองเปนผทมกรยาและวาจาสภาพ ออนโยน ออนนอม มสมมาคารวะ

ทงทางกาย วาจา และใจ ไมยกตนขมทาน แตงกายสะอาดเรยบรอย แสดงวาจาไพเราะ นมนวล ไมกลาวรายลวงเกน เตอนตนใหประพฤตดประพฤตชอบ และมความออนนอมถอมตน

ขอ 6 ลกเสอมความเมตตา กรณาตอสตว ลกเสอตองเปนคนทมใจเมตตา กรณา ตอสตว ไมรงแกสตว หรอทรมาน

ทารณสตวใหรบความเจบปวดหรอกกขงสตว มใจปรารถนาใหผอนพนทกข ขอ 7 ลกเสอเชอฟงค าสงของบดา มารดา และผบงคบบญชาดวยความเคารพ

ลกเสอตองเคารพและเชอฟงค าสงบดามารดาซงเปนผใหก าเนด เปนผเลยงด เราจนเตบใหญ มพระคณอยางใหญหลวง และตองเชอฟงค าสงของคร อาจารย และผบงคบบญชา ทลวนมประสบการณในชวตทสามารถชแนะแนวทาง ใหสงทดแกเรา ลกเสอจงตองเคารพ และเชอฟง

42

ขอ 8 ลกเสอมใจราเรง และไมยอทอตอความยากล าบาก ลกเสอตองเปนผทยมแยมแจมใส ราเรงอยเสมอ ไมยอทอตอความยากล าบาก

แสดงถงมตรภาพ มไมตรจตทดตอกนดวยความเตมใจ ขอ 9 ลกเสอเปนผมธยสถ

ลกเสอตองเปนผรจกเกบหอมรอมรบ ประหยด ใชจายเฉพาะทจ าเปน ตามฐานะของตน ตองประหยดทรพยสนทงของตนเองและผอนดวย รวมทงตองไมรบกวนเบยดเบยนผอน

ขอ 10 ลกเสอประพฤตชอบดวยกาย วาจา ใจ ลกเสอตองรจกส ารวมกาย วาจา และใจ คอ "ท าด คดด พดด” ไมท าให

ตนเองและผอนเดอดรอน ตองรจกเหนยวรง ควบคมสต บงคบ ขมใจตนเอง ละอายตนเอง ค านงถงมรรยาทของตนเองตลอด จนไมคดเบยดเบยนท ารายผอน เปนผ ทสภาพออนโยนปฏบตตน ใหเหมาะกบกาลเทศะและสงคม

ความหมายคตพจนของลกเสอ คตพจนทวไปของลกเสอ

เสยชพอยาเสยสตย หมายความวา ใหลกเสอรกษาความซอสตย มสจจะยงชวต จะไมละความสตยถงแมจะถกบบบงคบจนเปนอนตรายถงกบชวตกตาม กไมยอมเสยสจจะ เพอเกยรตภม ค าปฏญาณและค ามนของลกเสอ

คตพจนของลกเสอแตละประเภท ลกเสอส ารอง “ท าดทสด” ลกเสอสามญ “จงเตรยมพรอม” ลกเสอสามญรนใหญ “มองไกล” ลกเสอวสามญ “บรการ” ท าดทสด หมายความวา ปฏบตหนาทของตนทมอยใหดทสด จงเตรยมพรอม หมายความวา เตรยมความพรอมทงทางดานรางกายและจตใจ

ในการปฏบตหนาททรบผดชอบ มองไกล หมายความวา การมองใหกวางและไกล ฉลาดทจะมองเหนความจรง

ของสงตาง ๆ วาผลจากการกระท าภารกจของตน อาจสงผลกระทบถงภารกจอน บคคลอน

43

บรการ หมายความวา การกระท าดวยความตงใจทจะใหผอนมความสะดวกหรอลดปญหา หรอความทกขหวงเพยงใหผรบบรการไดรบสงทเหมาะสมทสดเสมอ โดยไมหวงรางวลหรอสงตอบแทนใด ๆ

กจกรรมทายเรองท 1 ค าปฏญาณ กฎ และคตพจนของลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 คณธรรมและจรยธรรมจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ

คณธรรม จรยธรรมจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอเนนการประพฤต ปฏบตตนใหเปนพลเมองด พรอมทจะน าความสข ความเจรญ ความมนคงมาสบคคลสงคม และประเทศชาต ดงน

1. ความจงรกภกดตอชาต ศาสนา พระมหากษตรย บคคลสามารถปฏบตตน ใหมความซอสตยตอชาต รกและหวงแหน ยอมเสยสละเลอดเนอและชวตเพอใหชาตเปน เอกราชสบไป อกทงท านบ ารงศาสนาใหมนคงสถาพรสบไป และปฏบตตนตามรอยพระยคลบาทแหงองคพระมหากษตรย ผทรงบ าบดทกขบ ารงสขใหแกราษฎรดวยความเสยสละ

2. ความรบผดชอบตอหนาท บคคลสามารถปฏบตกจการงานของตนเอง และ ทไดรบมอบหมายดวยความมานะพยายาม อทศก าลงกาย ก าลงใจอยางเตมความสามารถ ไมเหนแกความเหนดเหนอย

3. ความมระเบยบวนย บคคลสามารถเปนทงผรและปฏบตตามแบบแผน ทตนเอง ครอบครว และสงคม ก าหนดไว โดยจะปฏเสธกฎเกณฑหรอกตกาตาง ๆ ของสงคมไมได คณธรรมนตองใชเวลาปลกฝงเปนเวลานาน และตองปฏบตสม าเสมอจนกวาจะปฏบตเองไดและเกดความเคยชน

4. ความซอสตย บคคลสามารถปฏบตตนทางกาย วาจา จตใจ ทตรงไปตรงมา ไมแสดงความคดโกง ไมหลอกลวง ไมเอาเปรยบผอน ลนวาจาวาจะท างานสงใดกตองท าใหส าเรจ ไมกลบกลอก มความจรงใจตอทกคน จนเปนทไววางใจของคนทกคน

5. ความเสยสละ บคคลสามารถปฏบตตนโดยการอทศก าลงกาย ก าลงทรพย ก าลงปญญา เพอชวยเหลอผอนและสงคมดวยความตงใจจรง มเจตนาทบรสทธ เปนทรกใครไววางใจ เปนทยกยองของสงคม ผคนเคารพนบถอ น าพาซงความสขสมบรณในชวต

44

6. ความอดทน บคคลสามารถปฏบตตนเปนผทมจตใจเขมแขง ไมทอถอยตออปสรรคใด ๆ มงมนทจะท างานใหบงเกดผลดโดยไมใหผอนเดอดรอน มความอดทนตอความยากล าบาก อดทนตอการตรากตร าท างาน อดทนตอความเจบใจ อดทนตอกเลส

7. การไมท าบาป บคคลสามารถละเวนพฤตกรรมทชวรายและไมสรางความเดอดรอนใหทงทางกาย วาจา ใจ

8. ความสามคค บคคลสรางความสามคค รกใคร กลมเกลยวซงน าไปสความสงบรมเยนของครอบครว สงคม ชมชน และประเทศชาต

กจกรรมทายเรองท 2 คณธรรม จรยธรรมจากค าปฏญาณและกฎของลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 3 การน าค าปฏญาณ และกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน ปจจยส าคญอยางหนงทท าใหขบวนการลก เสอวฒนาถาวรกาวหนากวาขบวนการอน ๆ กคอ ค าปฏญาณและกฎ ซงผ เปนลกเสอตองยอมรบและน าไปปฏบต ในชวตประจ าวนดวยความเคยชน เชน เมอผเรยนไดเรยนเกยวกบค าปฏญาณและกฎของลกเสอแลว ผเรยนจะตองทบทวนท าความเขาใจใหถองแทและน าไปสการปฏบตในชวตประจ าวนได

ตวอยางค าปฏญาณของลกเสอ ตวอยางกฎของลกเสอ

1. ปฏบตตนใหถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม เชน การแตงกาย การแสดงความเคารพโดยการไหว

1. การกระท าใด ๆ จะตองไมกระท าใหเสยเกยรต

2. ปฏบตตนตามกฎหมาย ขอบงคบของสงคมและประเทศชาต เชน กฎจราจร การเลอกตง

2. มใจโอบออมอาร เออเฟอเผอแผแกคน ทกเชอชาต ทกศาสนา

3. เขารวมพธทางศาสนาตามแตโอกาสทเหมาะสม เชน การไปวดท าบญ ตกบาตร

3. มกรยา วาจา สภาพออนโยน ออนนอม กบทกเพศ ทกวย

4. รกและหวงแหนแผนดนเกดของตนเอง เชน ตองไมท าใหชอเสยงประเทศเสยหาย

4. คอยชวยเหลอผอน มจตใจเมตตา กรณา ตอสงมชวต ไมฆา ไมทรมานหรอไมรงแกผอนใหไดรบความเจบปวด

45

ตวอยางค าปฏญาณของลกเสอ ตวอยางกฎของลกเสอ

5. ชวยเหลอผอน เมอมโอกาส เชน การใชเวลาวางในการอานหนงสอใหคนตาบอดฟง การชวยผสงอายเดนขามถนน

5. เชอฟงค าสงสอนของพอแม คร อาจารย

6. รจกประหยด อดออม ไมใชจายสรยสราย 7. มหนาตายมแยมแจมใสเสมอ ไมยอทอ

ตอความทกขยาก

กจกรรมทายเรองท 3 การน าค าปฏญาณ และกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

46

หนวยการเรยนรท 5 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย

สาระส าคญ วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย หมายถง การกระท าหรองดเวนการกระท าตามระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบ ส าหรบควบคมความประพฤตทางกาย วาจา ของคนในสงคมใหเรยบรอย เปนแบบแผนอนหนงอนเดยวกน เยาวชนทมวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยเมอเตบโตเปนผใหญจะมความสมบรณทงรางกายและจตใจ มความรคคณธรรม เปนก าลงของการพฒนาสงคมในอนาคต การมวนยในตนเองจงเปนพนฐานการน าไปสการสรางวนยทางสงคม และอยรวมกนของกลม ดงนน วนยและความเปนระเบยบเรยบรอยจงเปนขอตกลงในการ อยรวมกนของทกคนในชาต เปนวฒนธรรมทางสงคม ทมความส าคญตอการพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาตเปนอยางยง และหากเยาวชน บคคลขาดวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยในตนเอง จะสงผลท าใหสงคมขาดวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยไปดวย การพฒนาวนยในตนเองจะตองเรมตนตงแตเดก โดยการใหแรงจงใจทางจรยธรรม การพฒนาวนยในตนเองจะตองอาศยความรวมมอจากสถาบนตาง ๆ ทแวดลอม ตวเดก และตองใชวธการกระตนหรอพฒนาวนยในตนเองของเดก วธการพฒนาวนยในตนเอง ไดแกการสรางวนยดวยการท าใหเปนพฤตกรรมเคยชนสรางวนย โดยใชปจจยอนชวยเสรมสรางวนยโดยใชกฎเกณฑบงคบและเสรมสรางวนยในตนเอง การสงเสรมและพฒนาวนยในตนท าไดดวยอาศยกระบวนการลกเสอ โดยเรมตนทระบบหมลกเสอ ระบบหมลกเสอ คอ การเสรมสรางวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยในการท างาน และการปฏบตภารกจของสมาชกภายในหม กอง กลม เพอความกาวหนาของสวนรวม อกทง เปนการกระจายอ านาจ และแบงหนาทกนรบผดชอบตามระบอบประชาธปไตย ระบบหมเปนการฝกใหสมาชกไดรวมกนท างานอยางเปนระบบ สรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย โดยยดหลกประชาธปไตยและเสรมสรางการพฒนาภาวะผน าและผตามไดเปนอยางด ผน าและภาวะผน า หมายถง บคคลทไดรบการแตงตง หรอไดรบการยกยอง ใหเปนผตดสนใจและสามารถน าพาสมาชกในกลมรวมมอกนปฏบตภารกจดวยความเตม ใจ เพอใหภาระงานลลวงดวยด

47

ผตามและภาวะผตาม หมายถง ผปฏบตงานในองคกรทมหนาทและความรบผดชอบทจะตองรบค าสงจากผบงคบบญชามาปฏบตใหส าเรจบรรลวตถประสงค ดงนน บคคลจะเปนผน า ผตามทดของสงคมจะตองไดรบการพฒนาทกษะภาวะผน า – ผตามใหเปนผน า ผตามทมคณภาพ มความสามารถ เพอเพมประสทธภาพการท างานดวยการรจกพฒนาตนเอง พฒนาคนและพฒนาผลงานใหบรรลตามเปาหมายทตองการ

ตวชวด 1. อธบายความหมาย และความส าคญของวนย

2. อธบายผลกระทบจากการขาดวนย 3. ยกตวอยางแนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 4. อธบายระบบหมลกเสอ 5. อธบายการพฒนาภาวะผน า – ผตาม

ขอบขายเนอหา เรองท 1 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 1.1 ความหมายของวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 1.2 ความส าคญของวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย เรองท 2 ผลกระทบจากการขาดวนย เรองท 3 แนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย เรองท 4 ระบบหมลกเสอ เรองท 5 การพฒนาภาวะผน า – ผตาม

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

48

เรองท 1 วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย 1.1 ความหมายของวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย

วนย และความเปนระเบยบเรยบรอย หมายถง การกระท าหรองดเวนการกระท าตามระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบ ส าหรบควบคมความประพฤตทางกาย วาจา ของคนในสงคมใหเรยบรอยดงาม เปนแบบแผนอนหนงอนเดยวกน เพอการอยรวมกนดวยความสขสบาย ไมกระทบกระทงซงกนและกน วนย และความเปนระเบยบเรยบรอยชวยใหคนในสงคมหางไกลความชวทงหลาย สามารถอยรวมกนเปนหมเหลา ถาขาดวนย และความเปนระเบยบเรยบรอยตางคนตางท าตามอ าเภอใจ ความขดแยงและลกลนกจะเกดขน ยงมากคนกยงมากเรอง ไมมความสงบสข การงานทท ากจะเสยผล

1.2 ความส าคญของวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย เยาวชนทมคณภาพทจะเตบโตเปนผใหญทสมบรณทงรางกายและจตใจ มความร

คคณธรรม เปนก าลงของการพฒนาสงคมในอนาคตได จะตองเปนผทไดรบการจดประสบการณทางการศกษา เชน อานออกเขยนได มความรในดานตาง ๆ มระเบยบวนยทด รจกการแตงกายทสภาพเหมาะสมกบโอกาส มกรยามารยาทเรยบรอย มคณธรรมและศลธรรม เปนรากแกวทางการพฒนาสงคมตอไป

ปจจยทจะสงเสรมใหบคคลมคณลกษณะดงกลาวขางตน ตองเปนผมวนย ในตนเอง ซงมความส าคญ ดงน

1. รจกแสวงหาความรเพมเตมดวยตนเอง นอกเหนอจากการเรยนรในหองเรยน เพราะหลกสตรไมสามารถบรรจเนอหาไวไดครบถวน

2. ชมชนจะเจรญและมความมนคงยงยนตอไปได จะตองอาศยพลเมองแตละคนท าความด และเสยสละใหแกชมชน ไมแสวงหาประโยชนสวนตวเอง

ลกษณะของผมวนยในตนเอง พฤตกรรมของผมวนยในตนเอง มดงน 1. มความเชออ านาจภายในตนเอง 2. มความเปนผน า 3. มความรบผดชอบ 4. ตรงตอเวลา 5. เคารพตอระเบยบ กฎเกณฑทงตอหนาและรบหลงผอน 6. มความซอสตยสจรต

49

7. รจกหนาทและกระท าตามหนาทเปนอยางด 8. รจกเสยสละ 9. มความอดทน 10. มความตงใจเพยรพยายาม 11. ยอมรบผลการกระท าของตน

กจกรรมทายเรองท 1 วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 ผลกระทบจากการขาดวนย

การทบคคลขาดวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยในตนเอง มผลท าใหขาดวนย ความเปนระเบยบเรยบรอยทางสงคมไปดวย วนยในตนเองเปนพนฐานของการควบคมตวเอง ใหมวนยทางสงคม การมวนยในตนเองจงเปนสงทควรไดรบการสงเสรม เพอเปนพนฐานของการควบคมตนเอง ซงจะน าไปสการสรางวนยทางสงคม การมวนยจงถอเปนพนฐานในการด าเนนกจกรรมในสงคม และการรวมกนอยของกลม การปลกฝงวนยจะท าใหบคคลยอมรบกฎเกณฑทสงคมก าหนด และวนยยงเปนวฒนธรรมทางสงคม ซงจะท าใหเดกเรยนรพฤตกรรม ทสงคมยอมรบ ท าใหพฒนาตนเองสความเปนผใหญทสามารถควบคมตนเองได มมโนธรรมทดและมความมนคงทางอารมณ ดวยเหตนการปลกฝงความมวนยในตนเองใหแกคนในชาต เพอสรางความเจรญรงเรองแกบานเมองนน ควรเรมตนทเยาวชน โดยใหประพฤตและฝกฝน จนเปนนสย เพอจะไดเปนผใหญทมวนยในอนาคต

กจกรรมทายเรองท 2 ผลกระทบจากการขาดวนย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 3 แนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย

การจะพฒนาวนยในตนเองจะตองเรมตนตงแตเดกในวยทารกและใหแรงจงใจทางจรยธรรมแกเดกทโตแลว การพฒนาวนยในตนเองจะตองอาศยความรวมมอจากสถาบน ตาง ๆ ทแวดลอมตวเดกและตองใชวธการกระตนหรอพฒนาวนยในตนเองของเดกอยางเหมาะสมดวย

50

วธการพฒนาวนยในตนเอง

1. สรางวนยดวยการท าใหเปนพฤตกรรมเคยชน สรางวนยดวยการท าใหเปนพฤตกรรมเคยชน วธฝกวนยทดทสดตองอาศย

ธรรมชาตของมนษยทด าเนนชวตกนดวยความเคยชนเปนสวนใหญ แลวกยดมนในความพงพอใจในพฤตกรรมทเคยชนนน การฝกคนตองใชความสามารถและตองมระบบทสอดคลองกบธรรมชาตใหเกดพฤตกรรมเคยชน ถอวาตองสรางวนยใหเปนพฤตกรรมเคยชน

2. สรางวนยโดยใชปจจยอนชวยเสรม

วนยจะท าใหเกดความสขและประพฤตปฏบตดวยความพงพอใจ โดยใชปจจยอยางอนมาชวยอกกได เชน มกลยาณมตร วนยกเกดไดงาย มศรทธาและความรก เปนองคประกอบเสรม ในการสรางวนยจากพฤตกรรมทเคยชน คอ

2.1 เปนตนแบบทดของพฤตกรรม 2.2 มความรก ท าใหเกดความอบอน มความเปนกนเองพรอมศรทธาและความสข

2.3 มเหตมผล เขาใจเหตผลและเหนคณคาในสงทท า 2.4 สรางวนยดวยแรงหนนของสภาพจตใจ คอ การตงเปนอดมคตในจตใจ

ท าใหใจมความฝกใฝมงมน มเปาหมายอยางแรง แลวเปนอดมคต ใฝตงใจจรง ปฏบตตามวนย มความภมใจ รกษาวนย

3. สรางวนยโดยใชกฎเกณฑบงคบ การสรางวนยโดยใชกฎหมาย หรอกฎเกณฑบงคบควบคม โดยมการลงโทษ

วธนกสรางวนยได บางครงไดผลแตเมอกฎเกณฑนนไมบบบงคบรนแรงเกนไป และมชวงเวลายาวพอทจะใหคนผานเขาสความเคยชนจนเขาไมรตว พอกลายเปนความเคยชนไปแลวกเขาสกฎธรรมชาตตามวธแรก คอเปนวนยพนฐานทเกดขนโดยการสรางพฤตกรรมเคยชน กลายเปนเรองของความเคยชนตามธรรมชาตทมารบทอดจากการใชอ านาจบบบงคบ อนนนตางหากทไดผล

4. เสรมสรางวนยในตนเอง วนยนนเกยวของกบความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย และความสมพนธ

ระหวางมนษยกบธรรมชาต สงคมมนษยจ าเปนตองมวนยเพอท าใหเกดระบบระเบยบ ซงเปนปจจยส าคญในการสรางความสงบสข และความเจรญกาวหนาแกชวตและสงคม วนยนนกอนอนตองเรมจากตนเองกอนเปนอนดบแรก

51

กจกรรมทายเรองท 3 แนวทางการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 4 ระบบหมลกเสอ

ระบบหมลกเสอ เปนการเสรมสรางวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย ในการท างาน และการปฏบตภารกจของสมาชกภายในหม กอง กลม เพอความกาวหนาของสวนรวม ดวยความเตมใจและพอใจของสมาชกทกคน นายหมลกเสอทกคนจะดแลสมาชกภายในหมของตนเอง เปนการกระจายอ านาจ และแบงหนาทกนรบผดชอบ ตามระบอบประชาธปไตย การจดหนาทภายในหมลกเสอ

1. นายหมลกเสอ ท าหนาทเปนผน าของหม ดแลสมาชกภายในหม 2. รองนายหมลกเสอ ท าหนาทชวยนายหม ชวยดแลสมาชกภายในหม 3. พลาธการ ท าหนาทดแลวสด อปกรณ บญชตาง ๆ และความเปนระเบยบ

เรยบรอย 4. คนครว ท าหนาทแมครว จดท าเตา หลมเปยก หลมแหง ทลางและคว าจาน 5. ผชวยคนครว ท าหนาทชวยแมครวทกประการ 6. คนหาฟน ท าหนาทจดหาเชอเพลง หาฟน เกบฟนไมใหเปยกฝน 7. คนหาน า ท าหนาทจดหาน า ส าหรบประกอบอาหาร น าดม น าใช 8. ผชวยเหลอทวไป ท าหนาทชวยงานคนอน ๆ พฒนาทพก ก าจดขยะ ท าราว

ตากผา (ถาม 8 คนขนไป ใหเพมผชวยคนหาฟน หาน าหรอต าแหนงอน ๆ ตามความ

เหมาะสม) ใหแตละคนรบรบทบาทในการท างานภายในหม ใชระบบหม ฝกและพฒนาการ

เปนผน า - ผตาม รบฟงความคดเหน และการยอมรบซงกนและกน กจกรรมลกเสอ มหลกการสงเสรมประชาธปไตย โดยสมาชกทกคนสามารถพด สามารถแสดงออกไดเสมอ เชน การเลอกเลนเกม เพลง การท าความด การท ากจกรรมทนาสนใจ เปนตน การประชมนายหม หมายถง การประชมนายหมทกหม โดยมหวหนานายหมเปนประธานในทประชม ใหนายหม น ามตหรอขอตกลงจากทประชมไปแจงแกลกหม

52

การประชมลกหม หมายถง การประชมภายในหม โดยมนายหมเปนประธาน ในทประชม นายหมจะเปนผกระตนใหทกคนพดคย เสนอความคด แสดงเหตผลในเรองตาง ๆ เชน เสนอวาจะท ากจกรรมอะไร ไปท ากจกรรมทไหน ใครมหนาทอะไร เปนตน การพบหม แตกตางจากการประชมหม เพราะจะนดพบเฉพาะหมของตนเอง เพอนดหมายไปท ากจกรรมเพอแสดงความสามารถ การพบกนของสมาชก จะประสบความส าเรจ คอ การใหโอกาสทกคนเปนผน า

บทบาทหนาทของนายหมและรองนายหม บทบาทหนาทของนายหมและรองนายหม แตละหมจะมการเลอกนายหมและรองนายหม ตามระบอบประชาธปไตย การเลอกตงนายหมควรมการสบเปลยนใหสมาชกคนอน มโอกาสเปนนายหมและรองนายหม เพอเปนการเปลยนกนท างาน และฝกความรบผดชอบ ในฐานะผน า บทบาทของนายหมและรองนายหม มดงน

1. บรหารงานในหม 2. ใหค าปรกษาแกสมาชก 3. เปนผน าในการประชม 4. แบงงานใหสมาชกท า 5. เปนตวแทนในการประชมกบหมอนๆ 6. แจงผลการประชม 7. ชวยเหลอสมาชก 8. จดบนทกเหตการณทส าคญๆของหม ศกษาบทบาทการท าหนาทของนายหม

ชวยเหลอนายหมในการดแลสมาชก และปฏบตหนาทเมอนายหมไมอย ระบบหม เปนการฝกใหสมาชกไดรวมกนท างานอยางเปนระบบ สรางวนยและความเปนระเบยบเรยบรอยโดยยดหลกประชาธปไตย มนายหมและรองนายหมเปนผน า มการประสานงานกนเปนอยางดทงในหมของตนเองและหมอน ๆ มการรวมแสดงความคดเหน การมสวนรวมในการบรหารงานหมตลอดจนการชวยเหลอเกอกลกน กจกรรมทายเรองท 4 ระบบหมลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

53

เรองท 5 การพฒนาภาวะผน า - ผตาม ผน าและภาวะผน า หมายถง บคคลทไดรบการแตงตง หรอไดรบการยกยอง

ใหเปนผตดสนใจ และสามารถน าพาสมาชกในกลมรวมมอกนปฏบตภารกจดวยความเตมใจ จรงใจ เพอใหภาระงานลลวงไปดวยด

ลกษณะของผน าทด ประกอบดวย 1. มน าใจจะพฒนา มงเปลยนแปลงคณภาพชวตใหดขน 2. มความเชอมนในตนเอง 3. เปนผทรกการท างานรวมกบสมาชกภายในหมและกอง 4. เปนผทเรยนรสงใหม ๆ และยอมรบเอาแนวความคดและเทคโนโลยใหม ๆ

มาใช 5. มบคลกลกษณะของการเปนผน า 6. มความคดรเรมสรางสรรค มองเหนความตองการของกลม 7. เปนผเสยสละมงท าประโยชนตอสวนรวม 8. เปนผทมความสามารถในการรวมกลม 9. เปนผทมความสามารถในการประสานงานกบหมอน ๆ 10. เปนผทมความสนใจตองาน 11. เปนผเขาใจในขบวนการเปลยนแปลง 12. เปนผทมมนษยสมพนธทด

คณสมบตของผน าทด ผน าทดควรจะประกอบดวยคณสมบตทส าคญ ดงน

1. มความร การเปนผน านน ความรเปนสงจ าเปนทสด เพราะจะเปนเครองมอชวยรกษาสถานการณตาง ๆ ไดเปนอยางด

2. มความคดรเรม ความคดรเรมคอความตองการทจะปฏบตสงใดสงหนงโดยไมตองมค าสงและแสดงขอคดเหนทจะแกไขสงใดสงหนงใหดขนหรอเจรญขน

3. มความกลาหาญ ความกลาหาญ คอ ลกษณะอาการทไมกลวตออนตราย ความล าบากหรอความเจบปวดใด ๆ โดยสามารถควบคมความกลวไวได ความกลาหาญนจะตองมทงทางกาย วาจา และจตใจจงจะปฏบตเปนผน าทดได

54

4. มความเดดขาด ความเดดขาดหรอความสามารถทจะตดสนใจหรอตกลงใจไดทนทเมอตกลงสงการใด ๆ แลว จะสงไดอยางเดดขาด สนและชดเจน

5. มความแนบเนยน ความแนบเนยน คอ ความสามารถทจะตองตดตอเกยวของ หรอมความสมพนธกบผอน ดวยกรยาอาการและวาจาทถกตองเหมาะสม โดยไมท าใหผทเราตดตอดวยเกดความกระดางกระเดองหรอไมพอใจแกตนได

6. มความยตธรรม ความยตธรรม คอ การปฏบตตนใหถกตองตามความยตธรรมและศลธรรม วางตนเปนกลางไมเอนเอยง ในการทจะกอใหเกดประโยชนหรอโทษตอผหนงผใด ความยตธรรมนคอความเทยงตรงนนเองและไมเกยวกบความยตธรรมทางกฎหมาย

7. ทาทาง ทาทาง คอ การแสดงออก ซงรปรางลกษณะของรางกายทตองประสงคมกรยาอาการและเครองแตงกายทถกตองเหมาะสม

8. มความอดทน ความอดทน คอ ความสามารถของรางกายและความคดจตใจทอดทนตอการปฏบตกจการหรอหนาทอยางใดอยางหนงทสมเหตสมผลใหตอเนองและบรรลผลส าเรจ ความอดทนนเปนพลงอนหนงทจะผลกดนงานของเราไปสจดหมายปลายทางไดอยางแทจรง

9. มความกระตอรอรน ความกระตอรอรน คอ การมจตใจจดจอทดและมความเอาใจใสตอหนาทหรอกจการทจะตองปฏบตอยเสมอ ซงเปนคณสมบตทจะใหเราตดตอกบบคคลอนไดงาย นอกจากนความกระตอรอรนยงชวยใหกจการตาง ๆ ของหนวยส าเรจลลวงไปดวยด

10. มความไมเหนแกตว ความไมเหนแกตว คอ การขจดเสย ซงความสขหรอผลประโยชนแหงตน โดยทคนอนกลบเสยประโยชน ซงกหมายความวาเปนการขมขนหรอบงคบ ความโลภ ความหลงและความอยากไดของตนเอง คนทไมเหนแกตวนนยอมเปนคนทมความซอสตย สจรต ตรงไปตรงมาและไมท าลายผอน

11. มความตนตว ความตนตว คอ ความระมดระวง ความสขมรอบคอบ ความไมประมาท ไมยดยาด ท าอะไรทนททนควนและมความวองไวปราดเปรยวอยเสมอ

12. มความชงใจ (ดลพนจ) คอ อ านาจแหงความคดทสามารถพจารณาสงตาง ๆ หรอเหตตาง ๆ อยางถกตอง โดยชงน าหนกเหตผลนน ๆ และสรปเปนขอ ๆ ลงความเหนหรอขอตกลงใจอนเฉยบแหลม

13. มความสงบเสงยม ความสงบเสงยม คอ ความไมหยงยโส จองหองและไมมความภมใจในสงทไรเหตผล

55

14. มความเหนอกเหนใจ ความเหนอกเหนใจ คอ คณสมบตประจ าตวอนเปนแบบอยางของมนษย คอตองประกอบดวยความเมตตาปราณ ความกรณา ความสงสาร ความเหนอกเหนใจผอนในลกษณะทไมเสยผลประโยชนของสวนรวม อนเปนการแบงเบาความรสกของผทอยรวมกน

15. มความจงรกภกด ความจงรกภกด คอ สภาพหรอคณสมบตประจ าตวของการเปนบคคลทซอสตยสจรตและซอตรงตอผอน ตอหนาท ตอรฐนนเอง การเปนผน านนจ าเปนตองมความจงรกภกดตอหมคณะหรอสวนรวม ทงนเพอความไววางใจ

16. มการสงคมทด การสงคมทด คอ การมบคลกภาพทจะเขาสงคมไดอยางถกตอง หมายความวา การทเราเปนผน าทดนนจะตองปรบตวเองใหคบคาสมาคมกบเพอนมนษยดวยกนอยางถกตองแนบเนยน และตองพยายามศกษาปรบตนใหเขากบสงคมตาง ๆ ทเราจะไปตดตอใหไดและถกตองอกดวย

17. มการบงคบตนเอง การบงคบตนเอง คอ การบงคบจตใจโดยผานทางอารมณ ซงรบมาจากประสาททง 5 เพอมใหแสดงออกซงกรยาอาการตาง ๆ ทไมเหมาะสมแกผอนได การบงคบตนเองนนนบวาเปนสงส าคญมากของผน า เพราะตลอดเวลาผน ามกจะเปนเปาสายตาของผรวมงานอยเสมอ

ผตาม และภาวะผตาม ผตาม หมายถง ผปฏบตงานในองคการทมหนาทและความรบผดชอบทจะตองรบค าสงจากผบงคบบญชามาปฏบตใหส าเรจบรรลวตถประสงค คณลกษณะพฤตกรรมของผตาม 5 แบบมดงน 1) ผตามแบบหางเหน ผตามแบบนเปนคนเฉอยชาแตมความเปนอสระและมความคดสรางสรรคสง ผตามแบบหางเหนสวนมากเปนผตามทมประสทธผล มประสบการณ และผานอปสรรคมากอน 2) ผตามแบบปรบตาม ผตามแบบน เรยกวา ผตามแบบครบผม เปนผทมความกระตอรอรน ในการท างาน แตขาดความคดสรางสรรค 3) ผตามแบบเอาตวรอด ผตามแบบนจะเลอกใชลกษณะผตามแบบใดขนอยกบสถานการณทจะเออประโยชนกบตวเองใหมากทสดและมความเสยงนอยทสด 4) ผตามแบบเฉอยชา ผตามแบบนชอบพงพาผอนขาดความอสระ ไมมความคดรเรมสรางสรรค

56

5) ผตามแบบมประสทธผล ผตามแบบนเปนผทมความตงใจในการปฏบตงานสงมความสามารถในการบรหารจดการงานไดดวยตนเอง กจกรรมทายเรองท 5 การพฒนาภาวะผน า – ผตาม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 5 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

57

หนวยการเรยนรท 6 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา

สาระส าคญ การลกเสอไทย ไดถอก าเนดโดยองคพระมหากษตรย ไทย ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ซงมความเจรญรดหนาสบมากวา 107 ป อยางมคณคา และสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 มพระบรมราโชบายดานการศกษากบความมนคง มพระราชประสงคเหนคนไทยมวนย รหนาท มความรบผดชอบ สรางวนยโดยกจกรรมลกเสอ เนตรนาร ดงนน ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ โดยส านกงาน กศน. ซงเปนหนวยงานหลกในการสงเสรมการศกษาตลอดชวตส าหรบประชาชน มความตระหนกและเหนคณคาของกจการลกเสอ ซงเปนพระราชมรดกอนล าคายงทพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดพระราชทานไวใหแกปวงชนชาวไทย จงไดนอมน ากจการลกเสอ กระบวนการลกเสอ รวมทงเนอหาความรตาง ๆ ทเกยวของกบการลกเสอมาเปนหลกในการจดกจกรรม สงเสรมประสบการณใหผเรยน กศน. ในฐานะทเปนลกเสอ กศน. ใหมทกษะชวต สามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข สามารถน าอดมการณ ค าปฏญาณและกฎของลกเสอมาใชในชวตประจ าวน มระเบยบวนย มคณธรรมจรยธรรม และมความสงางามในการด ารงตนใหเปนพลเมองด มจตสาธารณะการใหบรการ และบ าเพญประโยชนตอชมชน สงคม และประเทศชาต ตวชวด 1. อธบายความเปนมา และความส าคญของลกเสอ กศน.

2. อธบายลกเสอ กศน. กบการพฒนา 3. อธบายบทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม 4. ระบบทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต

58

ขอบขายเนอหา เรองท 1 ลกเสอ กศน.

1.1 ความเปนมาของลกเสอ กศน. 1.2 ความส าคญของลกเสอ กศน.

เรองท 2 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา เรองท 3 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน

และสงคม เรองท 4 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง

สอการเรยนร 1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

59

เรองท 1 ลกเสอ กศน. การลกเสอไทย ไดถอก าเนดขนโดยองคพระมหากษตรยไทย และมความเจรญ

รดหนาสบมากวา 107 ป อยางทรงคณคา ซงเปนพระราชมรดกอนล าคายง ทพระบาทสมเดจ พระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดพระราชทานไวใหแกปวงชนชาวไทย ตอมาสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 มพระบรมราโชบายดานการศกษากบความมนคง มพระราชประสงคเหนคนไทย มวนย รหนาท มความรบผดชอบ สรางวนยโดยกจกรรมลกเสอ เนตรนาร

ส านกงาน กศน. ไดตระหนกและเหนคณคาของกจการลกเสอ จงไดนอมน า พระบรมราโชบายดงกลาว มาก าหนดเปนนโยบายหลกสตรและแนวทางการปฏบต พรอมทงสนบสนนการพฒนาคณภาพของผเรยน กศน. โดยน ากระบวนการลกเสอ เนอหาความรตาง ๆ ทเกยวของกบการลกเสอเปนหลก ในการจดกจกรรมสงเสรมประสบการณใหผเรยน กศน. มทกษะชวต สามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข สามารถน าอดมการณ ค าปฏญาณ และกฎของลกเสอมาปรบใชในชวตประจ าวน เพอใหเปนบคคลทมระเบยบวนย มคณธรรม จรยธรรม และมความสงางามในการด ารงตนใหเปนพลเมองด บ าเพญประโยชนตอ ชมชน สงคม และประเทศชาต ลกเสอ กศน. เปนลกเสอทอยในกองลกเสอวสามญของสถานศกษา สงกดส านกงาน กศน. จงตองมความพรอมในการประพฤตปฏบตตนตามคตพจนของลกเสอวสามญ คอ “บรการ” ลกเสอ กศน. ตองพรอมและพฒนาตนเอง ทงดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจตใจ ดานศลธรรม และมความพรอมในการเปนผน าในการพฒนาครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต

กจกรรมทายเรองท 1 ลกเสอ กศน. (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 2 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา ลกเสอ กศน. เปนลกเสอวสามญ จงตองมความพรอมในการประพฤตปฏบตตน ตามคตพจนของลกเสอวสามญ คอ “บรการ” หากมความพรอมจงจะไดรบโอกาสในการพฒนาตนเอง ทงทางดานรางกาย ดานสตปญญา ดานจตใจ และดานศลธรรม และพรอมทจะพฒนาครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต

60

ลกเสอ กศน. มบทบาทหนาทในการพฒนาตนเอง ซงเนนการพฒนาความสามารถศกยภาพ และสมรรถนะททนตอสภาพความจ าเปน ตามความกาวหนา และการเปลยนแปลง ของสงคม เพอใหมคณภาพชวตทดขน ดงนน การพฒนาตนเอง จะตองมความร ความเขาใจ ถงความส าคญของการพฒนาในดานตาง ๆ รวธการวางแผนพฒนาตนเอง ในบทบาทของผน า และผตาม ลกเสอ กศน. พงน าค าปฏญาณ กฎของลกเสอ และคตพจนของลกเสอ มาเปนหลกการพฒนาตนเอง ในดานตาง ๆ ดงน

1. พฒนาทางดานความคดเรองศาสนา ซงมวธการแตกตางกนไปตามศาสนา ทตนนบถอ มงเนนยดมนในหลกการของศาสนา เพอใหบรรลผลแหงความจงรกภกดตอศาสนา

2. พฒนาทางดานความรสกดานคานยม มงเนนการเอาใจใส ระมดระวงในการเผชญปญหา สถานการณปจจบนเปนพเศษ

3. พฒนาทางดานรางกาย มงเนนการเขารวมกจกรรมลกเสอเพอใหมสขภาพแขงแรง 4. พฒนาทางดานสตปญญา มงเนนการท างานอดเรก การฝมอ การรจกใชเวลา

ใหเปนประโยชน 5. พฒนาทางดานสงคม มงเนนการปฏบตตนใหอยในสงคมไดอยางมความสข 6. พฒนาทางดานการสรางสมพนธภาพทางสงคม มงเนนการท างานเปนระบบหม

ในบทบาทของผน า และผตาม 7. พฒนาทางดานความรบผดชอบตอชมชน มงเนนความส าคญของความรบผดชอบ

ของตนเองทมตอผอนดวยการบ าเพญประโยชน 8. พฒนาทางดานความรบผดชอบตอสงแวดลอม มงเนนความสนใจในสงแวดลอม

และอนรกษธรรมชาต

กจกรรมทายเรองท 2 ลกเสอ กศน. กบการพฒนา (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 3 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม ลกเสอ กศน. พงตระหนกถงการชวยเหลอชมชน และสงคม โดยท ากจกรรมทเปนประโยชนตอผอน และไมหวงผลตอบแทน ซงกอใหเกดความภาคภมใจทไดมโอกาสพฒนาชมชน และสงคม ในเรองตาง ๆ ดงน

61

1. การเปนพลเมองด และการใชสทธเลอกตง (ลกเสอ กกต.) 2. การดแลรกษาและอนรกษสงแวดลอม (ลกเสออนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม) 3. การสรางความตระหนกถงโทษและพษภยของยาเสพตด (ลกเสอยาเสพตด) 4. การปองกนและชวยเหลอเมอประสบเหต (ลกเสอบรรเทาสาธารณภย) 5. การชวยอ านวยความสะดวกดานการจราจร (ลกเสอจราจร) 6. การรวมเฝาระวง ปองกน ขอมลขาวสารทเปนภยออนไลน (ลกเสอไซเบอร) 7. การเสรมสรางทศนคต คานยม ความซอสตยสจรต (ลกเสอชอสะอาด) 8. การอนรกษขนบธรรมเนยมประเพณไทย ใหความรสบไป (ลกเสอวฒนธรรม) 9. การปองกนการทารณกรรมตอสตว (ลกเสอสวสดภาพสตว) 10. การชวยดแล ปองกนอนรกษปาไม (ลกเสอปาไม)

11. การสรางความมระเบยบวนยตอตนเอง รจกสามคคในหมคณะและสวนรวม (ลกเสอรฐสภา) 12. การปองกนไมใหเกดความรนแรง ลดความเหลอมล า (ลกเสอสนตภาพ) 13. การสรางโอกาสทางเลอกใหกบชวต (ลกเสอส าหรบผดอยโอกาส)

ผเรยน กศน. ทสมครเขาเปนลกเสอ กศน. เรมตนดวยการแสวงหาความรทวไป ทเกยวกบทกษะการด ารงชวต โดยใชกระบวนการคดเปน ความรทวไปทเกยวกบทกษะลกเสอ กจกรรมกลางแจง การคดวเคราะห การตดสนใจแกปญหา และเขาพธประจ ากองลกเสอวสามญ โดยผก ากบกองลกเสอวสามญ จะเปนผประกอบพธประจ ากองใหแกลกเสอ กศน. ใหลกเสอ กศน. แตงเครองแบบลกเสอวสามญ มาพรอมกนทคหาลกเสอวสามญ (Rover Den) หรอสถานทนดหมายอนทเหมาะสม เพอทบทวนหลกการ การเปนพลเมองดในทศนของลกเสอ พจารณาคตพจน ค าปฏญาณ และกฎของลกเสอทง 10 ขอ ทจะน าสการปฏบตตนเปนคนด ส ารวจตวเอง และเขาพธประจ ากองตามล าดบ

การปฏบตตนตามคตพจนของลกเสอ กศน. คอ “บรการ” ซงเปนเสมอนหวใจของลกเสอ กศน. ทจะตองยดมนในการเสยสละดวยการบรการ แตการบรการนมไดหมายถงเปนผรบใชหรอคนงาน การบรการในความหมายของการลกเสอน เรามงทจะอบรมบมนสยและจตใจใหรจกเสยสละ รจกวธหาความรและประสบการณ ทเปนประโยชนในอนาคต และในทสดกจะท าใหสามารถประกอบอาชพโดยปกตสขในสงคม

62

การบรการ หมายถง การประกอบคณประโยชนใหแกมนษยชาต ดวยการถอวา เปนเกยรตประวตสงสดแหงชวตของเรา ในการทรจกเสยสละความสขสวนตวเพอบ าเพญประโยชน แกผอน เพอจดมงหมายใหสงคมสามารถด ารงอยไดโดยปกต เปนการสอนใหลกเสอวสามญตงตนอยในศลธรรมไมเอาเปรยบผทยากจนหรอดอยกวา นอกจากนน การบรการแกผอนเปรยบเสมอนเปนการช าระหนทไดเกดมาแลว อาศยอยในโลกนกดวยความมงหวงจะใหทกคนเขาใจในการใชชวตอยรวมกนในสงคม มองเหนความจ าเปนของสงคมวาไมมใครสามารถด ารงชวตอยไดโดยล าพง ทกคนจ าเปนตองพงพาอาศยกนไมวาดานอาหารการกน ดานเครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค หรออน ๆ

กจกรรมทายเรองท 3 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 4 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต ลกเส อ กศน. พ งตระหน กการน าค าปฏญาณและกฎของล กเส อมาใช ในชวตประจ าวน เพอความเปนพลเมองด มศลธรรม มระเบยบวนย มความจงรกภกดตอชาต ศาสนาพระมหากษตรย และรกษาไวซงเอกลกษณของความเปนไทย ขนบธรรมเนยมอนด ของประเพณทองถน เพอใหเกดความรก ความสามคคปรองดอง หลกการปกครองในระบอบประชาธปไตยขนพนฐานการแลกเปลยนความร ความคดเหนซงกนและกน โดยไมเกยวของกบ ลทธทางการเมองใด ๆ และพฒนาเสรมสรางทกษะการด าเนนชวตตามแบบวถชวตระบอบ การปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข เปนวถทางใหเกด ความสงบสขในการด ารงอยของชาตตามเจตนารมณของลกเสอชาวบาน พระบาทสมเดจ พระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ทรงเปนองคพระประมขและทรงรบกจการลกเสอชาวบานไวในพระบรมราชานเคราะห สมาชกทเกยวของทกคนจะตองชวยกนด ารงพระเกยรตของพระองคไว

กจกรรมทายเรองท 4 บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

63

หนวยการเรยนรท 7 ลกเสอ กศน. กบจตอาสา และการบรการ

สาระส าคญ จากค าปฏญาณของลกเสอทวา “ขาจะชวยเหลอผอนทกเมอ” และลกเสอ กศน.ทเปนลกเสอวสามญ ซงถอคตพจนวา “บรการ” จงเปนผ ทมจตอาสา คอ ผ ทไมนงดดาย เปนผเอาใจใส และเปนผมจตส านก มความพรอมทจะเสยสละเพอสวนรวม โดยการประพฤตปฏบตตนมความรบผดชอบ มวนยในตนเอง รจกควบคมอารมณและพฤตกรรม ยอมรบฟงความคดเหนของผอน เคารพสทธของผอน ตลอดจนเตมใจทชวยเหลอและบรการผอน โดยไมหวงผลตอบแทน ตวชวด 1. อธบายความหมาย และความส าคญของจตอาสา และการบรการ

2. อธบายหลกการของจตอาสา และการบรการ 3. เสนอผลการปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสา

และการใหบรการ อยางนอย 2 กจกรรม 4. ยกตวอยางกจกรรมจตอาสา และการบรการของลกเสอ กศน.

อยางนอย 2 กจกรรม

ขอบขายเนอหา เรองท 1 จตอาสา และการบรการ 1.1 ความหมายของจตอาสา 1.2 ความส าคญของจตอาสา 1.3 ความหมายของการบรการ 1.4 ความส าคญของการบรการ เรองท 2 หลกการของจตอาสา และการบรการ 2.1 หลกการของจตอาสา 2.2 หลกการของการบรการ

64

เรองท 3 การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสา และใหการบรการ

เรองท 4 กจกรรมจตอาสา และการใหบรการของลกเสอ กศน.

เวลาทใชในการศกษา 12 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

65

เรองท 1 จตอาสา และการบรการ 1.1 ความหมายของจตอาสา

จตอาสา หมายถง จตทไมนงดดายตอสงคม หรอความทกขยากของผคน และปรารถนาเขาไปชวยดวยจตทเปนสขทไดชวยผอน เพอสวนรวมของคนทรจกความเสยสละ เอาใจใส เปนธระ ใหความรวมมอรวมใจในการท าประโยชนเพอสวนรวม เพอชวยกนพฒนาคณภาพชวต และปรารถนาเขาไปชวยลดปญหาทเกดขนในสงคม ดวยการสละเวลา การลงแรง และสรางสรรคใหเกดประโยชนสขแกสงคม และประเทศชาต

1.2 ความส าคญของจตอาสา ความส าคญของจตอาสา เปนการตระหนกร การแสดงออก ท าประโยชน

เพอสงคม ตลอดจนชวยกนดแลรกษาสงแวดลอม สาธารณะสมบต ใหเกดประโยชนอยางคมคา ใหความชวยเหลอผตกทกขไดยาก หรอผทรองขอความชวยเหลอ โดยใชคณธรรมเปนหลก

1.3 ความหมายของการบรการ บรการ หมายถง การใหความชวยเหลอหรอการบ าเพญประโยชนตอตนเอง ตอผอนและตอชมชน ลกเสอวสามญจะตองมความเลอมใสศรทธาในค าวา “บรการ” และลงมอปฏบตเรองนอยางจรงจง ดวยความจรงใจ และมทกษะหรอความสามารถในการใหบรการนนดวยความช านาญ วองไว คอไวใจได หรอเชอถอได

1.4 ความส าคญของการบรการ ความส าคญของการบรการ เปนหวใจส าคญของลกเสอ กศน. ซงตองพฒนาจตใจ

ใหอยในศลธรรม ไมเอารดเอาเปรยบผทยากจนหรอดอยกวา ใหรจกการเสยสละความสขสวนตว เพอบ าเพญประโยชนแกผอน เพอจดมงหมายใหสงคมสามารถด ารงอยไดโดยปกต ถอวาเปนเกยรตประวตสงสดของชวต

กจกรรมทายเรองท 1 จตอาสา และการบรการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

66

เรองท 2 หลกการของจตอาสา และการบรการ 2.1 หลกการของจตอาสา

หลกการของจตอาสา มทมาจากการพฒนาตนเองใหมจตส านกทด มน าใจ การทคนมาอยรวมกนเปนสงคม ยอมตองการพงพากน โดย

1. การกระท าของตนเอง ใหมความรบผดชอบตอตนเอง เพอปองกนไมใหเกดผลกระทบและความเสยหายตอสวนรวม เชน การมวนยในตนเอง การควบคมอารมณและพฤตกรรม การเชอฟงค าสง เปนตน

2. บทบาทของตนทมตอสงคมในการรกษาประโยชนของสวนรวม เพอแกปญหา สรางสรรคสงคม ซงถอวาเปนความรบผดชอบตอตนเองและสงคม เชน การเคารพสทธผอน การรบฟงความคดเหนของผอน การชวยเหลอผอน เปนตน

2.2 หลกการของการบรการ หลกการของการบรการ มดงน 1. ใหบรการดวยความสมครใจ เตมใจทจะใหบรการ 2. ใหบรการอยางมประสทธภาพ คอ มทกษะในการบรการ เชน การปฐมพยาบาล

เทคนคในการชวยชวต เปนตน 3. ใหบรการแกผทตองการรบบรการ เชน คนทก าลงจะจมน า ผทถกทอดทง

คนชรา คนปวยและผไมสามารถชวยตนเองได เปนตน 4. ใหบรการดวยความองอาจ ตงใจท างานใหเสรจดวยความมนใจ ดวยความ

รบผดชอบ โดยใชความร ทมอยใหเกดประโยชนอยางแทจรง อทศใหแกงานอยางจรงจง ในขณะนน รจกแบงเวลา แบงลกษณะงาน มความมมานะในการท างานใหเปนผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว กจกรรมทายเรองท 2 หลกการของจตอาสา และการบรการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

67

เรองท 3 การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสา และการใหบรการ การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสาและการใหบรการ ตองม

ความรบผดชอบตอตนเอง และความรบผดชอบตอสงคม ดงน ความรบผดชอบตอตนเอง เปนผมจตส านกในความรบผดชอบตอตนเอง

ซงนบวาเปนพนฐานของความรบผดชอบตอสงคม มดงน 1. ตงใจศกษาเลาเรยนหาความร 2. รจกการออกก าลงกาย เพอใหมสขภาพรางกายทแขงแรง 3. มความประหยดรจกความพอด 4. ประพฤตตวใหเหมาะสม ละเวนการกระท าทกอใหเกดความเสอมเสย 5. ท างานทรบมอบหมายใหส าเรจ 6. มความรบผดชอบ ตรงเวลา สามารถพงพาตนเองได ความรบผดชอบตอสงคม เปนการชวยเหลอสงคม ไมท าใหผอน หรอสงคม

เดอดรอนไดรบความเสยหาย ไดแก 1. มความรบผดชอบตอครอบครว เชน เชอฟงพอแม ชวยเหลองานบาน ไมท าให

พอแมเสยใจ 2. มความรบผดชอบตอสถานศกษา ครอาจารย เชน ตงใจเลาเรยน เชอฟง

ค าสงสอนของครอาจารย ปฏบตตามกฎระเบยบวนยของสถานศกษา ชวยรกษาทรพยสมบตสถานศกษา

3. มความรบผดชอบตอบคคลอน เชน ใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน า ไมเอาเปรยบผอน เคารพสทธซงกนและกน

4. มความรบผดชอบในฐานะพลเมอง เชน ปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม ปฏบตตามกฎหมาย รกษาสมบตของสวนรวม ใหความรวมมอตอสงคมในฐานะพลเมองด

การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอการบรการ ตองตระหนกในสงตอไปน 1. บรการแกตนเองกอน เปนการเตรยมตนเองใหพรอมทจะใหบรการตนเองกอน

ทงในดานการเงน สขภาพ เวลาวาง สตปญญา ฯลฯ หากยงไมมความพรอม กไมอาจใหบรการแกผอนได หรอไดกไมดเทาทควร เพราะตราบใดทเรายงตองขอความชวยเหลอจากผอน หรอตองอยภายใตการโอบอมค าชของผอน ตองขอใหผอนชวยเหลอเรา แสดงวาเรายงไมพรอม ฉะนน ลกเสอ กศน. ตองเตรยมตวใหพรอมเพอการบรการ

68

2. บรการแกหมคณะ เมอฝกบรการตนเองแลว ตองขยายการใหบรการแกหมคณะ ในการหาประสบการณ หรอความช านาญ ดวยการบรการเปนรายบคคล บรการแกครอบครว บรการแกบคคลใกลชด อนเปนสวนรวม ลกเสอ กศน. ทกคนควรมประสบการณภาคปฏบต ในการเปนอาสาสมครชวยเหลอหมคณะดวยการปฏบตตนใหเปนคนสนกสนาน ราเรง เปนมตรกบคนทกคน ซอสตยสจรต มกรยาสภาพ และใชวาจาสภาพไมหยาบโลน

3. บรการแกชมชน เมอฝกบรการแกตนเอง และบรการแกหมคณะแลว สมควรทจะไปบรการแกชมชนตามสตปญญา ประสบการณ และความสามารถแนวคดในการบรการ แกชมชน คอ การช าระหนแกชมชนดวยการรวมมอ เสยสละรวมกน เพอด าเนนการจดกจกรรม อนเปนสาธารณประโยชน เชน การพฒนาอาคาร สถานท บานเมองในชมชนนน การสรางสาธารณสถาน เชน ท าความสะอาด การชวยเหลอผประสบอบตเหต การควบคมการจราจร การดบเพลง การจดงานรนเรง งานสงคม เพอประโยชนของสงคมนน ๆ ซงจะท าใหลกเสอ กศน. ไดประสบการณจากชวตจรง สามารถปรบตวเขากบสงคมทอาศยอยได สามารถประกอบอาชพไดโดยปกตสข เพราะไดรบการฝกใหรจกเสยสละ เพอบรการแกชมชนหรอสงคม โดยไมได เอารดเอาเปรยบหรอเหนแกได กจกรรมทายเรองท 3 การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสาและการบรการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 4 กจกรรมจตอาสา และการใหบรการของลกเสอ กศน. จากอดตจนถงปจจบนประชาชนคนไทยมการท างานจตอาสาอยางหลากหลายรปแบบ โดยไมหวงผลตอบแทน เนนแรงบนดาลใจใหคนทกเพศทกวย คดทจะท าความด เพอสงคม ดงนน ลกเสอ กศน. กสามารถทจะคดกจกรรมจตอาสาและการบรการไดเชนกน ดงตวอยางตอไปน 1. จตอาสารกสะอาด เชน ท าความสะอาดวด/สถานศกษา โดยการกวาดใบไมแหง แยกขยะ ฯลฯ 2. จตอาสารกษโลก เชน ชวยเหลอสนขจรจด เรยไรเงนชวยสตวเรรอน ปลกปา สรางฝาย ฯลฯ 3. จตอาสากอสราง เชน ซอม/สราง/ทาสหองเรยน สรางศนยการเรยนรภายในชมชน ฯลฯ

69

4. จตอาสาเปนพเลยง เชน เลยงอาหารผปวย เลานทานใหเดกก าพรา อานหนงสอใหคนตาบอด ฯลฯ 5. จตอาสาบรการ เชน ลกเสอจราจร อาสาพาคนขามถนน อาสาบรการน าดมและอาหาร ฯลฯ กจกรรมทายเรองท 4 กจกรรมจตอาสา และการใหบรการของลกเสอ กศน. (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

70

หนวยการเรยนรท 8 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม

สาระส าคญ ลกเสอ กศน. ไดรบการพฒนาตนเองใหเปนผมจตอาสา มความเสยสละ บ าเพญประโยชนเพอชมชนและสงคมโดยไมหวงผลตอบแทน มความพรอมในการให “บรการ” แกผอนดวยความเตมใจ งานบรการทลกเสอ กศน. สามารถน ามาเขยนในลกษณะของโครงการ เพอพฒนาชมชนและสงคม เชน โครงการบรการชมชน โครงการจตอาสา โครงการพฒนาสงแวดลอม โครงการพฒนาแหลงเรยนร โครงการพฒนาอาชพในชมชน โครงการชวยเหลอเดก ผสงอาย คนพการในชมชน เปนตน การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม ควรเรมตนดวยการส ารวจสภาพชมชน และน ามาคดวเคราะห แยกแยะอยางรอบคอบ มเรองใดบางทลกเสอ กศน. สามารถใหบรการ หรอมสวนรวมในการปรบปรง หรอพฒนาใหดขนตามขนตอน เปนเหตเปนผล มความนาเชอถอ ควรมการก าหนดองคประกอบของการเขยนโครงการทชดเจน ตงแตชอโครงการ หลกการและเหตผล วตถประสงค เปาหมาย วธการด าเนนงาน ระยะเวลาการด าเนนงานตงแตเรมตนจนสนสดโครงการ งบประมาณ สถานทด าเนนการ ผรบผดชอบโครงการ ผลหรอประโยชนทคาดวาจะไดรบ และการประเมนผล ลกเสอ กศน. ทเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคมเสรจเรยบรอยแลวตองไปด าเนนงานทกขนตอนทไดก าหนดไวในโครงการ และสรปผลการด าเนนงานตามโครงการ เพอน าผลการด าเนนงานตามโครงการไปน าเสนอในกจกรรมเขาคายพกแรม

ตวชวด 1. อธบายความหมาย ความส าคญของโครงการ 2. จ าแนกลกษณะของโครงการ 3. ระบองคประกอบของโครงการ 4. อธบายขนตอนของการเขยนโครงการ 5. บอกขนตอนการด าเนนงานตามโครงการ 6. อภปรายผลการปฏบตงานตามโครงการและการเสนอผลการด าเนนงาน

71

ขอบขายเนอหา เรองท 1 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม

1.1 ความหมายของโครงการ 1.2 ความส าคญของโครงการ

เรองท 2 ลกษณะของโครงการ เรองท 3 องคประกอบของโครงการ เรองท 4 ขนตอนการเขยนโครงการ เรองท 5 การด าเนนการตามโครงการ เรองท 6 การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการเพอเสนอตอทประชม เวลาทใชในการศกษา 12 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

72

เรองท 1 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม 1.1 ความหมายของโครงการ

โครงการ หมายถง กระบวนการท างานทประกอบไปดวยหลาย ๆ กจกรรม ซงมการท าโครงการเปนขนตอน ความจ าเปน มการก าหนดวตถประสงค มเปาหมาย ระยะเวลา สถานท วธด าเนนการ งบประมาณ ผลทคาดวาจะไดรบ รวมทงการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการ

1.2 ความส าคญของโครงการ มดงน 1. ชวยใหการด าเนนงานสอดคลองกบนโยบาย หรอความตองการของผรบผดชอบ

หรอหนวยงานทเกยวของ 2. ชวยใหการด าเนนงานนนมทศทางทชดเจน และมประสทธภาพ 3. ชวยชใหเหนถงสภาพปญหาของชมชนทจ าเปนตองใหบรการ 4. ชวยใหการปฏบตงาน สามารถด าเนนงานไดตามแผนงาน 5. ชวยใหแผนงานมความชดเจน โดยคณะกรรมการ หรอบคคลทเกยวของ

มความเขาใจและรบรสภาพปญหารวมกน 6. ชวยใหแผนงานมทรพยากรใชเพยงพอ เหมาะส าหรบการปฏบตงานจรง

เพราะโครงการมรายละเอยดเพยงพอ 7. ชวยลดความขดแยง และขจดความซ าซอนในหนาทรบผดชอบของกลมบคคล

หนวยงาน เพราะโครงการจะมผรบผดชอบเปนการเฉพาะ 8. เสรมสรางความเขาใจอนด และรบผดชอบรวมกน ตามความร ความสามารถ

ของแตละบคคล 9. สรางความมนคงใหกบแผนงาน และผรบผดชอบมความมนใจในการท างาน

มากขน 10. ชวยใหงานด าเนนการไปสเปาหมายไดเรวขน

กจกรรมทายเรองท 1 การเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

73

เรองท 2 ลกษณะของโครงการ โครงการ เปนสวนประกอบทส าคญของแผนพฒนาทกระดบ ลกษณะของ

โครงการตองมจดมงหมาย มเปาหมายการปฏบตงานทมระยะเวลาด าเนนการชดเจน ระบความตองการ งบประมาณ หรอผมสวนเกยวของ มการคาดการณผลทจะเกดขนเมอการด าเนนงานโครงการเสรจ ประเภทของโครงการ มดงน

1. โครงการทมระยะเวลาเปนตวก าหนด ไดแก 1.1 โครงการระยะสน หมายถง โครงการทมระยะเวลาการด าเนนงาน

หรอก าหนดเวลาด าเนนงาน ไมเกน 2 ป 1.2 โครงการระยะปานกลาง หมายถง โครงการทมระยะเวลาการ

ด าเนนงาน หรอก าหนดเวลาด าเนนงาน ตงแต 2 - 5 ป 1.3 โครงการระยะยาว หมายถง โครงการทมระยะเวลาการด าเนนงาน

หรอก าหนดเวลาด าเนนงาน ตงแต 5 ป ขนไป 2. โครงการทมลกษณะงานเปนตวก าหนด ไดแก

2.1 โครงการเดม หรอโครงการตอเนอง คอ โครงการทมลกษณะตอเนอง จากปทผานมา อาจเปนโครงการทไมสามารถด าเนนงานใหแลวเสรจไดในปเดยว หรอโครงการ ทตองมการด าเนนงานตอเนอง หรอตอยอด ขยายผลไปสกลมเปาหมายอน ๆ ได เชน ปทผานมาไดมการจดอบรม “ลกเสอกบการดแลเยยวยาชวยเหลอผเกยวของกบยาเสพตด ส าหรบนกศกษามธยมศกษาตอนตน” ในปการศกษา 2559 ซงในป 2560 กอาจมการด าเนนงานโครงการในลกษณะเดยวกนแตเนนการขยายผลจ านวนกลมเปาหมายใหเพมมากขน เมอเทยบกบผลการด าเนนงานในปกอนหนา โดยใชวธการด าเนนงานโครงการตามรปแบบเดม 2.2 โครงการใหม คอ โครงการทจดท าขนใหม

กจกรรมทายเรองท 2 ลกษณะของโครงการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

74

เรองท 3 องคประกอบของโครงการ การเขยนโครงการทเปนไปตามล าดบขนตอน เปนเหต เปนผล และนาเชอถอ ควรมการก าหนดองคประกอบของการเขยนโครงการ ไวดงน

1. ชอโครงการ : ชอโครงการอะไร 2. หลกการและเหตผล : เหตผลท าไมตองท าโครงการ 3. วตถประสงค : ท าโครงการนท าไปเพออะไร 4. เปาหมาย : ปรมาณเทาใด ท ากบใคร จ านวน เทาใด 6. วทยากร (ถาม) : ระบวาใครเปนผใหความร (ใชเฉพาะโครงการอบรม) 5. วธด าเนนการ : โครงการนท าอยางไร ด าเนนการ อยางไร 6. ระยะเวลาด าเนนการ : จะท าเมอใดและนานแคไหน 7. สถานทด าเนนการ : จะท าทไหน 8. งบประมาณและทรพยากรอน ๆ : ระบวาใชทรพยากรอะไร มคา อะไรบาง 9. ผรบผดชอบโครงการ : ใครเปนคนท าโครงการ 10. หนวยงานทเกยวของ : ระบวาประสานกบหนวยงานใดบาง 11. การประเมนผล : จะใชวธการใดทท าใหรวา โครงการ ประสบความส าเรจ 12. ผลทคาดวาจะไดรบ : จะเกดอะไรขนเมอสนสดโครงการ 13. ผประสานงานโครงการ : ระบวาใครเปนผประสานงานโครงการ

กจกรรมทายเรองท 3 องคประกอบของโครงการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

75

เรองท 4 ขนตอนการเขยนโครงการ ขนตอนการเขยนโครงการ มดงน

1. ส ารวจชมชนและสงคม เปนการศกษาขอมลเกยวกบลกษณะสภาพปญหาตาง ๆ ทมอยในชมชน เพอน าขอมลเหลานนมาวเคราะหและก าหนดแนวทางการพฒนาการแกปญหา โดยการศกษา สภาพ ปญหา และสาเหตของปญหา เพอหาวธการคดคน วธการพฒนาและสาเหตของปญหา โดยใชวธการส ารวจขอมลทหลากหลาย เชน การสงเกต การศกษาภมหลงของชมชน การสมภาษณ การสอบถาม การท าเวทประชาคม ฯลฯ

2. ตรวจสอบขอมล หลงจากทมการส ารวจขอมลชมชนและน าขอมลมาสรปเรยบรอยแลว เพอความถกตอง ชดเจนของขอมลดงกลาว ควรจดใหมเวทเพอการตรวจสอบขอมล โดยกลมเปาหมายทใหขอมลทส ารวจมาไดมความถกตองสมบรณยงขน

3. น าขอมลทไดหลงจากตรวจสอบเรยบรอยแลว มาวเคราะห พรอมจดล าดบ ความส าคญ เพอจ าแนกความสามรถในการจดท าโครงการ

4. การก าหนดแนวทางการด าเนนงานเพอพฒนาและแกปญหาชมชนและสงคม เมอผรบผดชอบโครงการ ไดส ารวจชมชนและสงคม ด าเนนการวเคราะหสภาพปญหาของชมชนและสงคม และผลสรปการวเคราะหของสภาพปญหาชมชนและสงคมแลว น ามาก าหนดแนวทาง การด าเนนงานเพอแกไขปญหาชมชนและสงคมวาชมชนและสงคมนน ๆ มสภาพปญหาเปนอยางไร มความตองการอยางไร น ามาก าหนดแนวทางแกไขตามสภาพปญหานน หรอเขยนแนวทางเพอสนองความตองการของชมชนและสงคมนน ๆ ทงน ควรเขยนในลกษณะของโครงการเพอด าเนนการ

ในการก าหนดแนวทางการด าเนนงานเพอแกไขปญหาชมชนและสงคม ควรขอความรวมมอจากบคคล หนวยงานทมสวนเกยวของกบเรองทจะด าเนนการแกไขปญหาหรอพฒนา ไดเขามารวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน หรอรวมกนเขยนโครงการดวย

5. การเขยนและเสนอขออนมตโครงการ การเขยนโครงการ ผเขยนโครงการตองน าขอมลจากการศกษาสภาพปญหาของชมชนและสงคม และขอมลทไดจากการก าหนดแนวทางการด าเนนงานมาใชเปนขอมลประกอบในการเขยนโครงการ ซงการเขยนโครงการควรเขยนใหเปนไปตามรปแบบขององคประกอบการเขยนโครงการ (ดงตวอยาง)

76

ตวอยางโครงการ

1. ชอโครงการ โครงการเพลนคด จตอาสา ปลกปาชายเลน

2. หลกการและเหตผล ปาชายเลน เปนทรพยากรธรรมชาต ทมความส าคญและมคณประโยชน อยางใหญหลวงตอระบบนเวศทางทะเลและตอชวตความเปนอยของเรา เพราะธรรมชาตเปนแหลงส าคญส าหรบการด ารงชวต ปาชายเลนเปนพชทขนอยบรเวณชายฝงทะเล ปากแมน า หรอปากอาว ซงเปนบรเวณทมน าทะเลทวมถง ในชวงทมน าทะเลขนสงสดประกอบไปดวยพนธไมสกลไมโกงกาง เชน โกงกาง แสม เปนพชทมรากทหยงลกแขงแรงและแผบรเวณกวางขวางลกษณะเชนน จะชวยปองกนลมพายทางทะเล ไมใหพดท าลายทอยอาศยและพนทท ากนของประชาชนแถบชายทะเลและเปนทอนบาลสตวน าทะเล เราจงเรยนรทจะเขาใจธรรมชาตอนรกษ และใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนมากทสด ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร มความตระหนกวา ปาชายเลนมคณประโยชนมากมาย ซงนบวนจะลดปรมาณลงเรอย ๆ จนท าใหเกดผลกระทบตอสตวน าซงใชปาชายเลนเปนทอยอาศย และเพาะพนธสตวออน จงจดท าโครงการเพลนคด จตอาสา ปลกปาชายเลน เพอสรางจตส านกการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความสามคคใหเกดขนแกลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร

3. วตถประสงค 3.1 เพอสรางจตส านกการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 3.2 เพอสรางความสามคคใหเกดขน 3.3 เปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมประเภทปาชายเลน

4. เปาหมาย 4.1 เชงปรมาณ

ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร จ านวน 30 - 60 คน 4.2 เชงคณภาพ

ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร มความรความเขาใจในหลกการและวธการอนรกษปาชายเลนและน ามาปฏบตไดอยางถกตอง มจตส านกในการชวยกนรกษาปาชายเลน และชวยฟนฟสภาพปาชายเลนใหกลบมามความอดมสมบรณ

77

5. วธด าเนนการ 5.1 ขออนมตโครงการฯ 5.2 ตดตอประสานงานศนยศกษาธรรมชาตปาชายเลนอาวคงกระเบน

อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร และสถานพฒนาปาชายเลนท 2 ลมน าเวฬ อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

5.3 รบฟงบรรยายเรองการอนรกษปาชายเลนและการปลกปาชายเลนอยางถกวธ 5.4 ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร ปลกปาชายเลน คนละ 10 ตน

6. ระยะเวลาศกษาโครงการ วนเสาร ท 28 กรกฎาคม 2561

7. สถานทด าเนนการ บรเวณปาชายเลน ต าบลหนองบว อ าเภอเมองจนทบร จงหวดจนทบร

8. งบประมาณ ใชเงนบรจาค จ านวน 3,000 บาท

9. ผรบผดชอบ ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร

10. หนวยงานทเกยวของ 10.1 ศนยศกษาธรรมชาตปาชายเลนอาวคงกระเบน อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร 10.2 สถานพฒนาปาชายเลนท 2 ลมน าเวฬ อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

11. การประเมนผล 11.1 การสงเกต 11.2 การสมภาษณ

12. ผลทคาดวาจะไดรบ

12.1 ลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร มความสามคคในหมคณะและเหนความส าคญของปาชายเลนมากขน 12.2 ไดรบความชวยเหลอจากชมชนเปนอยางด ทรพยากรจะมความอดมสมบรณ 12.3 ไดความรและวธปลกปาชายเลนทถกตองและปาชายเลนมความอดมสมบรณมากขน

78

13. ผประสานงานโครงการ นางนนทยา หากหลาบ หวหนานายหมลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร

โทร 089-7443982

ลงชอ .......................................... ผเสนอโครงการ (นางนนทยา หากหลาบ)

หวหนานายหมลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร

ลงชอ ........................................ ทปรกษาโครงการ

(นายศรณยพงศ ขตยะนนท)

คร กศน. ต าบล

ผก ากบกองลกเสอ

ลงชอ .......................................... ผเหนชอบโครงการ (วาทรอยโท เตชวตร แกวเกต)

ครช านาญการพเศษ

ผก ากบกลมลกเสอ

ลงชอ .......................................... ผอนมตโครงการ (นางอบลรตน ชณหพนธ)

ผอ านวยการศนย กศน. อ าเภอเมองจนทบร

ผอ านวยการลกเสอ กศน. อ าเภอเมองจนทบร

กจกรรมทายเรองท 4 ขนตอนการเขยนโครงการ

(ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

79

เรองท 5 การด าเนนการตามโครงการ การด าเนนการตามโครงการ เปนการด าเนนงานหลงจากทโครงการไดรบ ความเหนชอบ หรออนมตใหด าเนนการตามโครงการทเขยนเสนอไว โดยด าเนนงานใหเปนไปตามแนวทางการด าเนนงาน หรอ วธด าเนนการ หรอ กจกรรมทเขยนไวในโครงการ ซงควรด าเนนงานใหเปนไปตามแผนงาน ขนตอนทเขยนไว เปนไปตามระยะเวลาทก าหนด โดยค านงถงผลทควรเกดขนตามวตถประสงคของโครงการทก าหนดไว ทงน การด าเนนการตามโครงการ ควรมขนตอน ดงน

1. ด าเนนการทบทวน หรอท าความเขาใจรายละเอยดทเขยนไวในโครงการ ทไดรบการอนมตใหด าเนนการ โดยการมสวนรวมของผรบผดชอบโครงการ หรอผมสวนเกยวของ เพอการสรางความเขาใจกอนการด าเนนการ

2. ใหผรบผดชอบโครงการ ด าเนนการตามวธด าเนนการ หรอกจกรรมทปรากฏ อยในโครงการทไดรบอนมต โดยค านงถงผลทคาดวาจะไดรบ ซงควรสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการ

3. เมอด าเนนการตามโครงการเสรจสนแลว ควรจดใหมการประเมนผล การด าเนนการโครงการตามรปแบบ หรอแนวทางทก าหนดไวในโครงการ

4. เมอประเมนผลการด าเนนการ เสรจเรยนรอยแลว ใหผรบผดชอบโครงการจดท ารายงานผลการด าเนนการโครงการเสนอตอผทเกยวของ หรอผอนมตโครงการตอไป กจกรรมทายเรองท 5 การด าเนนการตามโครงการ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 5 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 6 การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการเพอเสนอตอทประชม

หลงจากทผเรยนไดปฏบตตามโครงการเรยบรอยแลว จะตองสรปผลการด าเนนงานวาเปนอยางไร ดงนน การสรปผลการด าเนนงานควรประกอบดวยเนอหาทส าคญ ดงตอไปน

1. ผลการด าเนนงานทสอดคลองกบวตถประสงค หรอผลทเกดขนตาม“ผลทคาดวาจะไดรบ” ทเขยนไวในโครงการ

2. ปญหา และอปสรรคทเกดขนระหวางการด าเนนงานตามโครงการ โดยใหระบปญหาและอปสรรคทเกดขนพรอมแนวทางแกไข เพอปองกนไมใหปญหา หรออปสรรคเหลานนเกดขนอก

80

3. ขอเสนอแนะ เปนการเขยนขอเสนอแนะแนวทางเพอจะท าใหการปฏบตงาน โครงการในครงตอไป ประสบผลส าเรจไดงายขน ทงน การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการ เพอน าเสนอผลตอทประชมสามารถจดท าไดตามองคประกอบ ดงน 1. สวนน า เปนสวนแรกของรายงาน ซงควรประกอบดวย 1. ปก ควรมทงปกนอก และปกใน ซงมเนอหาซ ากน 2. ค าน า หลกการเขยนค าน าทดจะตองท าใหผอานเกดความสนใจ ตองการทจะอานเนอหาสวนตาง ๆ ทปรากฏอยในรายงาน 3. สารบญ หมายถง การระบหวขอส าคญในเลมรายงาน โดยตองเขยนเรยงล าดบตามเนอหาของรายงาน พรอมระบเลขหนา 2. สวนเนอหา ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน 1. หลกการและเหตผลของโครงการ หรอความเปนมา และความส าคญของโครงการ 2. วตถประสงค 3. เปาหมายของโครงการ 4. วธด าเนนการ หรอกจกรรมทไดด าเนนงานตามโครงการ เปนการเขยนถงขนตอนการด าเนนงานโครงการแตละขนตอนตามทไดปฏบตจรง วามการด าเนนงานอยางไร 5. ผลทเกดขนจากการด าเนนงานโครงการ เปนการเขยนผลการด าเนนงาน ทเกดขนจรง ซงเปนผลมาจากการด าเนนงานโครงการ 6. ขอเสนอแนะจากการด าเนนงานโครงการ (เปนการเสนอความคดเหนทเปนประโยชนตอผอาน หรอตอการด าเนนงานโครงการในครงถดไป) 7. ภาคผนวก (ถาม) เชน รปภาพจากการด าเนนงานโครงการ แบบสอบถาม หรอเอกสารทเกดขนจากการด าเนนงานโครงการ เปนตน ทงน เมอจดท ารปเลมรายงานผลการด าเนนงานโครงการเสรจสนแลว ใหน ารปเลมรายงานสง/เสนอตอผทอนมตโครงการ หรอผทเกยวของ เพอรบทราบผลการด าเนนงานโครงการตอไป นอกจากน การเสนอผลการด าเนนงานโครงการ บางหนวยงาน หรอบางโครงการ ผอนมตโครงการ อาจมความประสงคใหผรบผดชอบโครงการน าเสนอโครงการในลกษณะของการพด สอสาร ใหผทเกยวของไดรบทราบ ผรบผดชอบโครงการหรอผน าเสนอ จงควรมการเตรยมความพรอมและปฏบต ดงน

81

1. ผน าเสนอควรมการส ารวจตนเองเพอเตรยมความพรอมใหกบตนเอง ทงในเรองของบคลกภาพ การแตงกายทเหมาะสม และการท าความเขาใจกบเนอหาทจะน าเสนอ เปนอยางด หากมผน าเสนอมากกวา 1 คน ควรมการเตรยมการโดยการแบงเนอหารบผดชอบในการน าเสนอ เพอใหการน าเสนอเกดความตอเนอง ราบรน 2. กลาวทกทาย/สวสดผฟง โดยเรมกลาวทกทายผอาวโสทสด แลวเรยงล าดบรองลงมา จากนนแนะน าตนเอง แนะน าสมาชกในกลม และแนะน าชอโครงการ 3. พดดวยเสยงทดง อยางเหมาะสม ไมเรว และไมชาเกนไป 4. หลกเลยงการอาน แตควรจดเฉพาะหวขอส าคญ ๆ เพอใชเตอนความจ าในขณะทพดรายงาน โดยผน าเสนอควรจดความคดอยางเปนระบบ และน าเสนออยางตรงไปตรงมาดวยภาษาทชดเจนและเขาใจงายเปนธรรมชาต 5. ผน าเสนอควรรกษาเวลาของการน าเสนอ โดยไมพดวกไปวนมาหรอพดออกนอกเรองจนเกนเวลา 6. รจกการใชทาทางประกอบการพดพอสมควร 7. ควรมสอประกอบการน าเสนอ เพอใหการน าเสนอมความนาสนใจ นาเชอถอ และเพอความสมบรณในการน าเสนอผลการด าเนนงานโครงการ และควรเปดโอกาสใหผฟง ไดซกถามเพมเตม เพอความเขาใจในกรณทผฟงมขอสงสย กจกรรมทายเรองท 6 การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการเพอเสนอตอทประชม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 6 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

82

หนวยการเรยนรท 9 ทกษะลกเสอ

สาระส าคญ ทกษะลกเสอ เปนทกษะพนฐานทลกเสอ กศน. ควรร มความเขาใจและ

สามารถน าไปใชในชวตประจ าวน และพฒนาใหเปนทกษะในการเอาชวตรอด หรอชวยชวตผอนได ซงเปนการเตรยมความพรอมส าหรบการท าหนาท “บรการ” หรอบ าเพญประโยชน ตอผอน รวมทงเปนการฝกฝนตนเองใหมวนยและความเปนระเบยบเรยบรอย ลกเสอ กศน. ควรมทกษะพนฐานเรองแผนท – เขมทศ และเงอนเชอก ทงนเพราะวชาแผนทชวยใหเขาใจขอมลพนฐานของพกด ทศทาง ต าแหนงทตง ตลอดจนลกษณะภมประเทศเบองตนของสถานทแตละแหง ชวยใหสามารถวางแผนการเดนทางไดอยางเหมาะสม และหากมการใชเขมทศ ซง เปนเครองมอทางภมศาสตรใหขอมลดานทศทาง ประกอบแผนทดวย ยอมท าใหการเดนทางมประสทธภาพ ส าหรบเงอนเชอก เปนเรองส าคญทลกเสอทวโลกจะตองร เขาใจ และน าไปใชในชวตประจ าวน โดยเฉพาะอยางยงตองน าไปใชในการรวมกจกรรมของลกเสอทกกจกรรม ใหเกดความปลอดภยในการท ากจกรรมการเรยนร ฐานผจญภย ฐานบกเบก หรอผกมดใหเปนเครองใชตาง ๆ ส าหรบการอยคายพกแรม ตวชวด

1. อธบายความหมายและความส าคญของแผนท – เขมทศ 2. อธบายสวนประกอบของเขมทศ 3. อธบายวธการใช Google Map 4. อธบายความหมายและความส าคญของเงอนเชอกและการผกแนน 5. ผกเงอนเชอกและบอกชอเงอนพรอมประโยชนของเงอนอยางนอย 5 เงอน 6. สาธตวธการผกเงอนเชอก 1 วธ

83

ขอบขายเนอหา เรองท 1 แผนท – เขมทศ

1.1 ความหมาย และความส าคญของแผนท 1.2 ความหมาย และความส าคญของเขมทศ

เรองท 2 วธการใชแผนท – เขมทศ 2.1 วธการใชแผนท 2.2 วธการใชเขมทศ

เรองท 3 การใช Google Map เรองท 4 เงอนเชอกและการผกแนน

4.1 ความหมายของเงอนเชอกและการผกแนน 4.2 ความส าคญของเงอนเชอกและการผกแนน 4.3 การผกเงอนและการผกแนน

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

84

เรองท 1 แผนท - เขมทศ 1.1 ความหมาย และความส าคญของแผนท

แผนท คอ สงทแสดงรายละเอยดของภมประเทศบนพนผวโลกทงทมอยตามธรรมชาตและทมนษยสรางขน โดยจ าลองไวบนวตถพนราบดวยมาตราสวนใดมาตราสวนหนง ซงรายละเอยดเหลานอาจแสดงดวยเสน ส และสญลกษณตาง ๆ เชน สทใชในแผนททางภมศาสตร ไดแก

สน าเงนแก แสดงถง ทะเล มหาสมทรทลกมาก สฟาออน แสดงถง เขตน าตน หรอไหลทวป สเขยว แสดงถง ทราบระดบต า สเหลอง แสดงถง ทราบระดบสง สแสด แสดงถง ภเขาทสงปานกลาง สแดง แสดงถง ภเขาทสงมาก สน าตาล แสดงถง ยอดเขาทสงมาก ๆ สขาว แสดงถง ยอดเขาทสงจนมหมะปกคลม

สทใชในแผนททวไป ไดแก สด า ใชแทน รายละเอยดทเกดจากแรงงานมนษย ยกเวน ถนน

สแดง ใชแทน รายละเอยดทเปนถนน สน าเงน ใชแทน รายละเอยดทเปนน าหรอทางน า เชน ทะเล แมน า สเขยว ใชแทน รายละเอยดทเปนปาไม และบรเวณทท าการ เพาะปลก

สน าตาล ใชแทน ลกษณะทรวดทรงความสง

ความส าคญของแผนท 1. ใชเปนเครองมอประกอบกจกรรมการเดนทางไกลของลกเสอ โดยแผนทจะให

ขอมลเบองตนของพกดทศทางและต าแหนงของสถานทในการเดนทางในเบองตนทชดเจนขน 2. แผนทจะชวยใหเขาใจถงขอมลพนฐานของสภาพลกษณะภมประเทศเบองตน

ของสถานทในแตละแหง ชวยใหสามารถวางแผนในการเดนทางไดอยางเหมาะสม

85

3. ความเขาใจในชนดของแผนท จะชวยใหรจกทจะเลอกใชประโยชนจากแผนทในแตละชนดไดอยางถกตองเหมาะสม

ชนดของแผนท แผนทโดยทวไป แบงออกเปน 3 ชนด 1. แผนทแบนราบ แสดงพนผวโลก ความสงต า ใชแสดงต าแหนง ระยะทาง

และเสนทาง 2. แผนทภมประเทศ แสดงพนผวโลกในทางราบ ไมแสดงความสงต า ละเอยด

กวาและใชประโยชนไดมากกวาแผนทแบนราบ 3. แผนทภาพถาย ท าขนจากภาพถายทางอากาศ มความละเอยดและความ

ถกตองมากกวาแผนทชนดอนมาก สามารถมองเหนสงตาง ๆ ตามธรรมชาต และสงทมนษยสรางขนอยางชดเจน

นอกจากนยงแบงชนดของแผนทตามลกษณะการใชงาน ตวอยาง เชน - แผนททวไป เชน แผนทโลก แผนทประเทศตาง ๆ - แผนททรวดทรงหรอแผนทนน แสดงความสงต าของภมประเทศ - แผนททหาร เปนแผนทยทธศาสตร ยทธวธ - แผนทเดนอากาศ ใชส าหรบการบน เพอบอกต าแหนง และทศทางของเครองบน - แผนทเดนเรอ ใชในการเดนเรอ แสดงสนดอน ความลก แนวปะการง - แผนทประวตศาสตร แสดงอาณาเขตยคและสมยตาง ๆ - แผนทการขนสง แสดงการคมนาคมทางบก ทางเรอ ทางอากาศ ฯลฯ

สญลกษณในแผนท สญลกษณ (SYMBOL) เปนเครองหมายทใชแทนรายละเอยดตาง ๆ ทปรากฏ

อยบนพนผวโลก ฉะนน เมออานแผนทจงควรตรวจดเครองหมายแผนทกอนเสมอ ทงนเพอจะปองกนมใหตความหมายสญลกษณตาง ๆ ผดพลาดได ในแผนทชด L 7017 จะแสดงสญลกษณ 3 ประเภท คอ

86

1. สญลกษณเปนจด (POINT SYMBOL) ก. สญลกษณรปทรงเรขาคณต เชน วด โรงเรยน ศาลาทพก ทตงจงหวด ฯลฯ

ทตงจงหวด อ าเภอ

วดมโบสถ

ไมมโบสถ

ส านก ; ศาลาทพก

เจดยพระปรางคหรอสถป

โบสถครสตศาสนา

ศาลเจาหรอศาลเทพารกษ; โบสถมสลม

โรงเรยน

บอน า ทศเหนอ ทศตะวนออก ทศใต ทศตะวนตก

87

แผนทสงเขปของลกเสอ “แผนทสงเขป” คอ แผนทหรอรปภาพแผนท หรอเสนทางในการเดนทางแสดง

รายละเอยดตาง ๆ ตามความตองการ แผนทสงเขปนจะใหความละเอยดถกตองพอประมาณเทานน

แผนทสงเขปของลกเสอ จะแสดงลกษณะภมประเทศทเดนชดทอยบรเวณใกลเคยงกบเสนทาง สงจ าเปนในการท าแผนทสงเขป คอ ตองใชเขมทศเปน และรระยะกาวของตน โดยทวไปคนปกตจะมความยาว 1 กาวเทากบ 75 เซนตเมตร เดนไดนาทละ 116 กาว เดนไดชวโมงละ 4 กโลเมตรโดยประมาณ

1.2 ความหมาย และความส าคญของเขมทศ ความหมายของเขมทศ เขมทศ คอ เครองมอส าหรบใชหาทศทางหรอบอกทศทางในแผนท ความส าคญของเขมทศ

เขมทศ มความส าคญในการบอกทศทส าคญทง 4 ทศ คอ ทศเหนอ ทศใต ทศตะวนออก และทศตะวนตก หรออาจจะบอกรายละเอยดเปน 8 ทศ 16 ทศ หรอ 32 ทศ กได ในกรณการเดนทางไกลของลกเสอ เขมทศเปนอปกรณทส าคญในการบอกทศทางไปสจดหมายปลายทาง หากกรณหลงปาหรอหลงทาง ลกเสอสามารถแจงพกดใหผชวยเหลอได กจกรรมทายเรองท 1 แผนท - เขมทศ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 วธการใชแผนท – เขมทศ 2.1 วธการใชแผนท

วางแผนทในแนวราบบนพนทไดระดบ ทศเหนอของแผนทชไปทางทศเหนอ จดใหแนวตาง ๆ ในแผนทขนานกบแนวทเปนจรงในภมประเทศทกแนว 2.2 วธการใชเขมทศ

เขมทศมหลายชนด เชน เขมทศตลบธรรมดา เขมทศขอมอ เขมทศแบบเลนซาตก (Lensatic) และเขมทศแบบซลวา (Silva)

88

เขมทศทใชในทางการลกเสอ คอ เขมทศแบบซลวา ของสวเดน เปนเขมทศ และไมโปรแทรกเตอรรวมอยดวยกน ทวโลกนยมใชมาก ใชประกอบแผนทและหาทศทางไดดเหมาะสมกบลกเสอ เพราะใชงายและสะดวก

สวนประกอบของเขมทศแบบซลวา 1. แผนฐานท าดวยวสดโปรงใส 2. ทขอบฐานมมาตราสวนเปนนว

หรอเซนตเมตร 3. มลกศรชทศทางทจะไป 4. เลนสขยาย 5. ตลบเขมทศเปนวงกลมหมนไปมาได บนกรอบหนาปดของตลบเขมทศ

แบงมมออกเปน 360 องศา 6. ภายในตลบเขมทศตรงกลางมเขมแมเหลกสแดง ซงจะชไปทางทศเหนอ

เสมอ 7. ต าแหนงส าหรบตงมมและอานคาของมมอยตรงปลายลกศรชทศทาง

การใชเขมทศซลวา 1. กรณทราบคาหรอบอกมมอะซมทมาใหและตองการรวาจะตองเดนไปทางทศใด

สมมตวา บอกมมอะซมทมาให 60 องศา ใหปฏบตดงน (1) วางเขมทศบนฝามอหรอสมดปกแขง

ในแนวระดบ หนลกศรชทศทางออกนอกตว โดยใหเขมแมเหลกแกวงไปมาไดอสระ

(2) หมนกรอบหนาปดของตลบเขมทศ ใหเลข 60 อยตรงต าแหนงส าหรบตงมม (ปลายลกศร ชทศทาง)

(3) หมนตวจนกวาเขมแมเหลกสแดงภายในตลบเขมทศตรงกบอกษร N บนกรอบหนาปด ดงรป

(4) ดลกศรชทศทางวาชไปทางทศใดกเดนไปตามทศทางนน ซงเปนมม 60 องศา ในการเดนไปตามทศทางทลกศรชไปนนใหมองหาจดเดนในภมประเทศทอยตรงทศทาง ทลกศรชไป เชน ตนไม กอนหน โบสถ เสารว ฯลฯ เปนหลก แลวเดนตรงไปยงสงนน

89

การจบเขมทศ ลกศรกางปลา ปลายเขมชตว N (N หมายถง ทศเหนอ) เขมแมเหลก หมนแกว งต วไปรอบ ๆ ภายในตลบวงกลมเม อ เขมแมเหลกหมนไปทบลกศรกางปลาจงจะสามารถอานคามมได

การก าหนดเปาหมายและหามม

ขนตอนท 1 เลงลกศรชทางไปทเปาหมายทสามารถ มองเหนไดงาย

ขนตอนท 2 ใชปลายนวมอจบเลนสกลม หมนใหเขมแมเหลกทบเขมกางปลา คามมอานได เทากบ 220องศา

90

การอานรายละเอยดของเขมทศซลวา ต าแหนงท 1 เขมลกศรชทาง ต าแหนงท 2 เลนสขยาย ต าแหนงท 3 หนาปดวงกลม แบงมมออกเปน 360o

ขอควรระวงในการใชเขมทศซลวา

ควรจบถอดวยความระมดระวง ไมควรอานเขมทศใกลกบสงทเปนแมเหลกหรอวงจรไฟฟา ควรค านงถงระยะความปลอดภยโดยประมาณ ดงน สายไฟแรงสง 50 หลา สายโทรศพท โทรเลข 10 หลา รถยนต 20 หลา วสดทเปนแรเหลก 5 หลา การใชแผนทและเขมทศเดนทางไกล 1. ยกเขมทศใหไดระดบ 2. ปรบมมอะซมทใหเทากบมมทก าหนดในแผนท 3. เลงตามแนวลกศรชทศทาง เปนเสนทางทจะเดนไป 4. เดนไปเทากบระยะทางทก าหนดในแผนท

91

การใชเขมทศในทกลางแจง

การหาทศ วางเขมทศในแนวระนาบ ปลายเขมทศขางหนงจะชไปทางทศเหนอคอย ๆ หมนหนาปดของเขมทศใหต าแหนงตวเลขหรออกษรทบอกทศเหนอบนหนาปดตรงกบปลายเหนอ ของเขมทศเมอปรบเขมตรงกบทศเหนอแลวจะสามารถอานทศตาง ๆ ไดอยางถกตองจากหนาปดเขมทศ ลกเสอสามารถน าเขมทศไปใชในกจกรรมตาง ๆ ได เชน การเดนทางไกล การส ารวจปา การผจญภย การส ารวจและการเยอนสถานท เปนตน

เมอเรมออกเดนทางลกเสอควรหาทศทจะมงหนาไปใหทราบกอนวาเปนทศใด เมอเกดหลงทศหรอหลงทางจะสามารถหาทศทางตาง ๆ จากเขมทศได

ตวอยาง กรณบอกมมอะซมทมาใหและตองการรวาจะตองเดนทางไปทศทางใด สมมตวามมอะซมท 60 องศา 1. วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ 2. หมนกรอบหนาปดของตลบเขมทศใหเลข 60 อยตรงขดต าแหนงตงมม 3. หนตวเขมทศทงฐานไปจนกวาเขมแมเหลกสแดงภายในตลบเขมทศชตรงกบอกษร N บนกรอบหนาปด ทบสนทกบเครองหมายหวลกศรทพมพไว 4. เมอลกศรชทศทางชไปทศใด ใหเดนไปตามทศทางนน โดยเลงหาจดเดนทอยในแนวลกศรชทศทางเปนหลก แลวเดนตรงไปยงสงนน

กรณทจะหาคาของมมอะซมทจากต าบลทเรายนอย ไปยงต าบลทเราจะเดนทางไป 1. วางเขมทศในแนวระดบใหเขมแมเหลกหมนไปมาไดอสระ 2. หนลกศรชทศทางไปยงจดหรอต าแหนงทเราจะเดนทางไป 3. หมนกรอบหนาปดเขมทศไปจนกวาอกษร N บนกรอบหนาปดอยตรงปลายเขมแมเหลกสแดงในตลบเขมทศ

92

4. ตวเลขบนกรอบหนาปดจะอยตรงขดต าแหนงส าหรบตงมมและอานคามม คอ คาของมมทเราตองการทราบ

การวดทศทางบนแผนทโดยการใชเขมทศ 1. อนดบแรกตองวางแผนทใหถกทศ 2. ใชดนสอลากเสนตรงจากจดทเราอยบนแผนท (จด A) ไปยงจดทจะตองเดนทางไป

(คอจด B) 3. วางขอบฐานดานยาวของเขมทศขนานพอดกบเสนตรงทใชดนสอลากไว (แนวเสน

A - B) โดยใหลกศรชทศทางชไปทางจด B ดวย 4. หมนตวเรอนเขมทศบนเขมทศไปจนกวาปลายเขมแมเหลกสแดงตรงกบตวอกษร N

บนกรอบตวเรอนเขมทศ 5. ตวเลขทอยตรงขดต าแหนงตงมมและอานคามม คอมมทเราจะตองเดนทางไป

(ในภาพคอมม 60 องศา)

ขอควรระวงในการใชเขมทศ 1. จบถอดวยความระมดระวง เพราะหนาปดและเขมบอบบาง ออนไหวงาย

2. อยาใหตก แรงกระเทอนท าใหเสยได 3. ไมควรอานเขมทศใกลสงทเปนแมเหลกหรอวงจรไฟฟา

4. อยาใหเปยกน าจนขนสนม 5. อยาใหใกลความรอนเขมทศจะบดงอ

กจกรรมทายเรองท 2 วธการใชแผนท - เขมทศ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

93

เรองท 3 การใช Google Map การใช Google map เปนบรการเกยวกบแผนท ผานเวบบราวเซอรของบรษท

Google ซ งสามารถเปดผานเครองคอมพวเตอรหรอสมารทโฟน ทเชอมตอกบระบบอนเทอรเนต Google Map เปนแผนททผใชสามารถซมเขา - ออกเพอดรายละเอยดได สามารถคนหาชอ สถานท ถนน ต าบล อ าเภอ จงหวดได ชวยอ านวยความสะดวกในการเดนทาง สามารถมองไดหลายมมมอง เชน

- มมมอง Map ดในลกษณะแผนททวไป - มมมอง Satellite ดในลกษณะแผนทดาวเทยม ดทตงของสถานทตาง ๆ จาก

ภาพถายทางอากาศ - มมมอง Hybrid ดในลกษณะผสมระหวางมมมอง Maps และ Satellite - มมมอง Terrain ดในลกษณะภมประเทศ - มมมอง Earth ดแบบลกโลก

วธคนหาเปาหมายทก าหนดจาก Google Map ขนตอนการใชงาน 1. สามารถเขาใชงานไดจากหนาแรกของ Google.com โดยคลกทแผนท ดงรป

94

2. เมอเขาสแผนท Google map แลวสามารถคนหาพนททตองการจากชอสามญหรอชอทรจกกนโดยทวไปไดทเครองมอคนหาของ Google map

3. หรอสามารถคนหาไดโดยการขยาย ยอ และเลอนแผนทไปยงพนททตองการ

95

4. และเมอคนพบจดทตองการทราบพกดแลว ใหคลกขวายงจดนนและเลอกใชค าสง “นคออะไร”

5. พกดของจดนนจะปรากฏออกมาดงภาพ

กจกรรมทายเรองท 3 การใช Google Map (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

96

เรองท 4 เงอนเชอกและการผกแนน 4.1 ความหมายของเงอนเชอกและการผกแนน

เงอนเชอก หมายถง การน าเชอกมาผกกนเปนเงอน เปนปม ส าหรบตอเชอกเขาดวยกน หรอท าเปนบวง ส าหรบคลองหรอสวมกบเสา หรอใชผกกบวตถ ส าหรบผกใหแนน ใชรงใหตง ไมหลดงาย แตสามารถแกปมไดงาย

การผกแนน หมายถง การผกวตถใหตดแนนเขาดวยกน โดยใชเชอกหรอวสดคลายเชอก ซงมประโยชนตอลกเสอเปนอยางมากในการเขาคายพกแรมหรอเดนทางไกล

4.2 ความส าคญของเงอนเชอกและการผกแนน กจกรรมลกเสอ เปนกจกรรมหนงทตองการใหลกเสอรจกใชวสดทมอยตาม

ธรรมชาต เพอการด ารงความเปนอยอยางอสระและพงพาตนเองใหมากทสด การผกเงอนเชอก เปนศาสตรและศลปอยางหนงทลกเสอจ าเปนตองเรยนร

เมอเขารวมกจกรรมในการอยคายพกแรม การสรางฐานกจกรรมผจญภย การตงคายพกแรม รวมทงการใชงานเงอนในการชวยผเจบปวยได

4.3 การผกเงอนเชอกและการผกแนน การเรยนรเรองการผกเงอนเชอกและการผกแนน จะตองจดจ า ท าใหได

ผดพลาดไป หลด หรอขาด กจะเปนอนตรายตอชวตและสงของเสยหาย ขอแนะน าใหทกคน ทตองการน าไปใชตองหมนฝกฝน ศกษาหาความร ผกใหเปน น าไปใชงานใหไดถงคราวจ าเปน จะไดใชใหเกดประโยชน วธการผกเงอนเชอกแบงออกเปนลกษณะการใชงานได 3 หมวด 10 เงอน ดงน

1. หมวดตอเชอก ส าหรบการตอเชอกเพอตองการใหความยาวของเชอกเพมขน แตเนองจากเชอกในการกภยนนมลกษณะและขนาดทแตกตางกน จงจ าเปนตองมวธการผกเงอนทแตกตางกน จ านวน 3 เงอน ดงน

1.1 เงอนพรอด (Reef Knot หรอ Square Knot) 1.2 เงอนขดสมาธ (Sheet Bend) 1.3 เงอนประมง (Fisherman’s Knot)

2. หมวดผกแนน ฉดลาก รง ส าหรบการผกวสดทตองการจะเคลอนยายหรอยดตรงอยกบท แตเนองจากวสดทตองการจะผกนนมลกษณะรปทรงและขนาดทแตกตางกน จงจ าเปนตองมวธการผกเงอนทแตกตางกน จ านวน 3 เงอน ดงน

97

2.1 เงอนผกรน (Sheep Shank) 2.2 เงอนตะกรดเบด (Clove Hitch) 2.3 เงอนผกซง (Timber Hitch)

3. หมวดชวยชวต ส าหรบการชวยเหลอผประสบภยในกรณตาง ๆ ขนอยกบสถานทและสถานการณ จงตองมวธการผกเงอนใหเหมาะสมกบงาน จ านวน 4 เงอน ดงน

3.1 เงอนเกาอ (Fireman’s Chair Knot) 3.2 เงอนบวงสายธน (Bowline Bend) 3.3 เงอนขโมย (Knot Steal) 3.4 เงอนบนไดปม (Ladder knot)

การผกเงอนเชอก การผกเงอนทส าคญและควรเรยนร มดงน เงอนพรอด เปนเงอนสญลกษณในเครองหมายลกเสอโลก แสดงถงความเปน

พนองกนของขบวนการลกเสอทวโลก และแทนความสามคคของลกเสอ มขนตอนการผก ดงน

ขนท 1 ปลายเชอกดานซายทบดานขวา

ขนท 2 - 3 ออมปลายเชอกดานซายลงใตเสนเชอกดานขวาใหปลายเชอกตงขน แลวรวบปลายเชอกเขาหากนโดยใหดานขวาทบดานซาย

98

ขนท 4 ยอมปลายเชอกขวามอลอดใตเสนซายมอ จดเงอนใหเรยบรอย

ประโยชน 1) ใชตอเชอก 2 เสน มขนาดเทากนเหนยวเทากน 2) ใชผกปลายเชอกเสนเดยวกน เพอผกมดหอสงของและวตถตาง ๆ 3) ใชผกเชอกรองเทา (ผกเงอนพรอดกระตกปลาย 2 ขาง) 4) ใชผกโบ ผกชายผาพนแผล (Bandage) ผกชายผาท าสลงคลองคอ ใชผก

ปลายเชอกกากบาทญปน 5) ใชตอผาเพอใหไดความยาวตามตองการ ควรเปนผาเหนยว ในกรณทไมมเชอก

เชน ตอผาปทนอน เพอใชชวยคนในยามฉกเฉนเมอเวลาเกดเพลงไหม ใชชวยคนทตดอยบนทสง โดยใชผาพนคอลกเสอตอกน

เงอนขดสมาธ

ขนท 1 งอเชอกเสนใหญใหเปนบวง สอดปลายเสนเลกเขาในบวงโดยสอดจากขางลาง

ขนท 2 มวนเสนเลกลงออมดานหลงเสนใหญทงค

99

ขนท 3 จบปลายเสนเลกขนไปลอดเสนตวเองเปนการขดไว จดเงอนใหแนนและเรยบรอย

ประโยชน 1) ใชตอเชอกทมขนาดเดยวกน หรอขนาดตางกน (เสนเลกพนขดเสนใหญ) 2) ใชตอเชอกออนกบเชอกแขง (เอาเสนออนพนขดเสนแขง) ตอเชอกทม

ลกษณะคอนขางแขง เชน เถาวลย 3) ใชตอดาย ตอเสนดายเสนไหมทอผา (Weaver’s Knot) 4) ใชผกกบขอ หรอบวง (Becket Hitches) 5) ใช Bending the Sheet หรอ Controlling Rope ทปราศจากมมของใบเรอ

ส าหรบเรอเลก ๆ

เงอนกระหวดไม

ขนท 1 ออมปลายเชอกไปคลองหลกหรอราวหรอบวง ใหปลายเชอกอยขางบนเสนเชอก

ขนท 2 สอดปลายเชอกลอดใตเชอกเขาไป

100

ขนท 3 ออมปลายเชอกขามเสนทเปนบวงและเสนทเปนตวเชอก

ขนท 4 สอดปลายเชอกลอดใตตวเชอก เลยขามไปเสนบวงจดเงอนใหเรยบรอย

ประโยชน 1) ใชลามสตวเลยงไวกบหลก 2) ใชผกเรอแพ 3) เปนเงอนผกงายแกงาย

101

เงอนบวงสายธน

ขนท 1 ขดเชอกใหเปนบวงคลายเลข 6 ถอไวดวยมอซาย

ขนท 2 มอขวาจบปลายเชอกสอดเขาไปในบวง (สอดจากดานลาง)

ขนท 3 จบปลายเชอกออมหลงตวเลข 6 แลวสอดปลายลงในบวงหวเลข 6 จดเงอนใหแนนและเรยบรอย

ประโยชน 1) ท าบวงคลองกบวตถหรอเสาหลก เชน ผกเรอแพไวกบหลก ท าใหเรอแพ

ขนลงตามน าได 2) ใชท าบวงผกสตว เชน วว ควาย ไวกบหลกหรอตนไม ท าใหสตวเดนหมนได

รอบ ๆ หลกหรอตนไม เชอกไมพน หรอรดคอสตว

102

3) ใชแทนเงอนเกาอส าหรบใหคนนง หรอคลองคนหยอนลงไปในทต าหรอดงขนไปสทสง

4) ใชคลองเพอโกงคนธน 5) ใชท าบวงตอเชอกเพอการลากโยงของหนก ๆ หรอใชท าบวงบาศก

เงอนตะกรดเบด

ขนท 1 พกเชอกใหเปนบวงสลบกน

รป ก.

ขนท 2 เลอนบวงใหเขาไปซอน (รป ก.) จนทนกนเปนบวงเดยวกน (รป ข.)

รป ข.

ขนท 3 น าบวงจากขนท 2 ข. สวมลงในเสาแลวดงปลายเชอกจดเงอนใหแนน

103

ประโยชน 1) ใชผกเชอกกบเสาหรอสงอน ๆ จะใหความปลอดภยมาก ถาผกกลาง ๆ ของ

เชอก ถาใชปลายเชอกผกอาจไมแนน กระตกบอย ๆ จะหลด ปมเชอกจะคลาย 2) ใชท าบนไดเชอก บนไดลง 3) ใชในการผกเงอนตาง ๆ ทผกกบหลกหรอวตถ 4) ใชในการผกเงอนกระหวดไม 5) ใชในการผกเงอนแนน เชน ผกประกบ ผกกากบาท 6) ใชในการผกปากถงขยะ

เงอนประมง

ขนท 1 ใหปลายเชอกซอนกนดงรป

ขนท 2 ผกปลายเชอก ก. รอบตวเชอก A ดวยผกขดชนเดยวธรรมดา

ขนท 3 ผกปลายเชอก ข. รอบตวเชอก B

104

ขนท 4 ดงเสนเชอก A , B ใหปมเงอนเขาไปชนกน

ประโยชน 1) ใชตอเชอกทมขนาดเลก (gut) หรอดายเบด (fishing line) ตอเอน (leader) 2) ใชตอเชอก 2 เสน ทมขนาดเดยวกน 3) ผกคอขวดแยม ใชส าหรบเปนทถอหว และผกคอขวดตาง ๆ ทปากขวดมขอบ 4) ใชลากจง ตอเชอกขนาดใหญใชลากจง 5) ใชตอเชอกดายทอ สายเบด ใชตอเชอกกนเปนเกลยว 6) ผกสายไฟท ากบระเบด

เงอนผกซง

ขนท 1 สอดเชอกใหคลองรอบตนซงหรอเสา

ขนท 2 งอปลายเชอกคลองตวเชอก

105

ขนท 3 พนปลายเชอกรอบเสนตวเอง 3 - 5 รอบ ดงตวเชอก A ใหเงอนแนน

ประโยชน 1) ใชผกกบวตถทอนยาว ๆ เชน ตนซง วตถทรงกระบอก เสา เพอการลากโยง

ผกกอนหน 2) ใชเปนเงอนเรมตนในการผกทแยง 3) ใชผกลามสตว เรอ แพ ไวกบทาหรอเสา 4) เปนเชอกแกงาย เมอเชอกหยอน

เงอนผกรง ขนท 1 น าเชอกคลองกบหลงเสาหรอบวง ขนท 2 ใชปลายเชอกพนเชอกเสนยาว โดยพนปลายเกลยว ประมาณ 3 - 4 เกลยว

พนลงมาทางดานเปนหวง ขนท 3 ดงปลายเชอกขนไปดานบน แลวพนกบเชอกเสนยาวดานบนเพอกน

ไมใหเกลยวเชอกหลด

ประโยชน 1) ใชผกสายเตนท ยดเสาธงเพอกนลม ใชรงตนไม 2) เปนเงอนเลอนใหตงและหยอนตามตองการได

106

เงอนปมตาไก วธผก เอาตวเชอกท าเปนบวงทบปลาย แลวออมเชอก a ออมออกมาทบบวง

สอดปลาย เขาในบวง ดงปลาย a จะเกดปม

ประโยชน 1) ใชผกปลายเชอกใหเปนปม ถาตองการปมใหญ ใหขมวดหลายครง 2) ใชผกแทนการพนหวเชอกชวคราว

การผกแนน ม 3 ประเภท คอ 1. ผกประกบ 2. ผกทแยง 3. ผกกากบาท การผกประกบ มหลายชนด เชน ผกประกบสอง ผกประกบสาม ผกประกบส ผกประกบ 2 ใชส าหรบตอไม หรอเสา 2 ตน เขาดวยกน

107

โดยเอาไม ทจะตอมาวางซอนขนานกนตรงปลายทจะตอ การวางซอนตองซอนกนประมาณ

41 ของ

ความยาวของไมหรอเสา เอาเชอกผกตะกรดเบดกบไม ทเปนหลก หรออนใดอนหนง แลวเอาปลายเชอกบดพนกน(แตงงานกน) แลวพนรอบไมทง 2 อน ใหเชอกเรยงกน ความหนาของเชอกทพนมขนาดกวางเทากบความกวางของไม 2 อนรวมกน เอาปลายเชอกพน หกคอไก (พนรอบเสนเชอกระหวางไม 2 - 3 รอบ ดงใหแนน แลวผกตะกรดเบดบนไมทตอหรอบนตนไม อกตนหนงทไมใชอนเรมตนผก)

ประโยชน 1) ใชตอไมหลาย ๆ ทอนเขาดวยกนใหยาว หรอใชมดไมเขาดวยกน 2) ตอความยาวของไมเพองานกอสราง ผกประกบ 3 ม 3 วธ วธท 1

ผกตะกรดเบดทเสาอนกลาง เอาปลายเชอกบดควนเขาดวยกนแลวพนรอบเสา

ทง 3 ตน ใหพนรอบเสาหรอหลก มความกวางของเชอกพนอยางนอยเทากบเสนผาศนยกลางของเสาหรอหลกแลวลงทายดวยผกตะกรดเบดทเสาอนรม

กอนผกตะกรดเบดหกคอไก รดเชอกระหวางเสาหรอไมหลกใหแนนเสยกอน วธท 2 โดยวธพนรอบเสาสลบเปนเลข 8 โดยเรมผกตะกรดเบดทเสาตนรมใด

รมหนง แลวเอาปลายเชอกพนแตงงานกน โดยเอาเชอกพนรอบสามทง 3 ตน เมอพนไดกวางพอ หกคอไกระหวางเสา รดจนแนนดแลว จงผกเงอนตะกรดเบดทหลกตนรมอกตนหนงคนละดานกบตนแรก

108

ประโยชนของผกประกบ 1) ใชตอเสา หรอตอไมใหยาว 2) ท าเสาธงลอย 3) ตอประกอบ 3 เพอท าขาตง

ผกประกบสามแบบพนหวเชอก (Sailmaker’s Lashing) ผกประกบสามแบบพนหวเชอกกนลย จะผกประกบ 4 ได วธท 3

ประโยชน 1) ท าขาตงวางอางน าลางมอลางหนา 2) ใชท าสามเสาในงานกอสราง

109

ผกทแยง

วธผก เอาเชอกพนรอบไมเสาทง 2 ตน ตรงระหวางมมตรงขามดวยเงอนผกซง เอาปลาย

เชอกบดพนกบตวเชอกแลวพนรอบไมเสาทง 2 ตน ตามมมทแยงนน (มมตรงขามคแรก) 3 รอบ แลวพนเปลยนมมตรงขามคท 2 อก 3 รอบ แลวพนหกคอไก (พนรอบเชอกระหวาง ไมเสา) สก 2 - 3 รอบ แลวเอาปลายเชอกผกตะกรดเบดทไมเสาตนใดตนหนง เกบปลายเชอกผกตะกรดทไมเสาตนใดตนหนง เกบปลายเชอกใหเรยบรอย

ประโยชน 1) ใชในงานกอสราง 2) ใชผกเสาหรอไมค ายน เพอปองกนเสาลม

ผกทแยงฟลปปนส (Filipino Diagonal Lashing)

110

ชาวเกาะฟลปปนสนยมผกวธน ใชกอสรางทอยอาศยตามปาชนบทไกล ๆ บานเรอน มกท าดวยไมไผ

วธผก ใชเชอกทบ 2 เอาบวงพนรอบหลกทง 2 ตรงมมตรงขามคแรก (คใดคหนง)เอาเชอกสอดเขาในบวง (ดงรปท 1) จบตวเชอกดงใหเชอกรดไมทง 2 ใหแนน แลวดงเชอกยอนบวงพนรอบมมตรงขาม 2 รอบ (เสนค) แลวเปลยนพนมมตรงขามค 2 อก 2 รอบ แยกปลายเชอกออกพนหกคอไก 2 รอบ ดงใหแนน เอาปลายเชอกผกเงอนพรอด

ประโยชน เชนเดยวกบผกทแยงอน ๆ

ผกกากบาท

วธผก เรมผกตะกรดเบดทไมอนตง (รปท 1) หรอจะผกอนขวางกอนกได เอาปลาย

เชอกทผกตะกรดเบด บดไขวกบตวเชอก แลวดงเชอกพนออมใตไมอนขวางทางซาย (ขวากได) ของไมอนตง ออมไปทางหลงไมอนขวาง ดงเชอกขนขางบนทางซายของไมอนตง ดงเชอกออมมาทางดานหนาไมอนตงไปทางขวาบนของไมอนขวาง แลวออมเชอกไปทางดานหลงไมอนขวาง ดงเชอกลงใตไมอนขวางทางขวาไมอนตง ดงออกมาทางดานหนาไมอนตงพนออมมาทางซาย

111

แลวเรมพนจากซายไปใหม ทกรอบทพนตองเรยงเชอกใหเรยบรอย พนเชอกวนไปสก 3 รอบ แลวหกคอไก 2 - 3 รอบ เอาปลายเชอกผกตะกรดเบดทไมอนขวาง (ผกตะกรดเบดคนละอนกบขนตนผก)

ประโยชน 1. ใชในการกอสราง ท านงรานทาสอาคาร 2. ใชในงานสรางคายพกแรม อปกรณการพกแรม

การผกกากบาทแบบกลเวลล (Gelwell Scaffold Lashing) การผกกากบาทแบบกลเวลล วธผกเชนเดยวกบผกกากบาท แตตองพนหกคอไก

ทกรอบทพน พนและหกคอไกประมาณ 3 รอบ แลวจบลงดวยผกเงอนตะกรดเบดเชนเดยวกน

ประโยชน 1) ใชในการกอสรางนงราน 2) ใชในการสรางคายพกแรม 3) สรางรว ท าคอกสตว กากบาทญปน

112

เปนวธผกกากบาทอกวธหนง เชนเดยวกบกากบาทของ Thurman แตผกไดไวกวา จงตงชอตามสถานทอบรมลกเสอ

วธผก เอาเชอกทจะผกทบเขาดวยกน คลองเสาตนตง (ดงรป 1) ดงปลายเชอกททบกน พนพาดบนเสาตนขวางทางดานบนซาย ดงออมลงมาใหเสาอนขวางทางซายของอนตง ดงออมขนดานหนาเสาอนตง ท าเชนเดยวกน Square Lashing แตพนพรอมกนทละ 2 ชาย เมอพนไดความกวางตามตองการแลว แยกปลายเชอกออกจากกน หกคอไก 2 - 3 รอบ ผกดวยเงอนพรอด (ดงรป 6,7)

ประโยชน 1) ใชในการกอสราง 2) ท ารานทาส 3) สรางคายพกแรม ท าคอกสตว

กากบาทขนชะเนาะ (Tourniquet Lashing) เรยกวา กากบาทไทย กได เพราะการท านงรานหรอผกมด ไทยเรานยมท าแบบน

เพราะรวดเรว และแกไดไว วธท า วางไมทาบเปนมมฉาก เชนเดยวกบผกกากบาท เอาเชอกท าเปนบวงคลอง

ทแยงมมกน เอาไมเลก ๆ แขงและเหนยวสอดเขาไปในบวง แลวหมนไมอนเลก ขนเชอกใหบดเปนเกลยวแบบขนชะเนาะจนเชอกรดไมทง 2 อนแนน หมนไมอนเลกทขนชะเนาะใหทาบขนานกบไมอนตงหรออนขวางกได แลวเอาเชอกเลก ๆ มดตดกบไมเสาอนใดอนหนง

113

ประโยชน 1) ใชท านงราน ในงานกอสราง ทาส 2) ใชสรางคายพกชวคราว

วธการเกบเชอก มขนตอนการปฏบต ดงน ขนท 1 แบงเชอกออกเปน 8 สวน ใชมอซายจบ

เชอกแลวทบเชอก 3 ครง โดยแตละครงใหเชอกยาวเทากบ 1 ใน 8 สวน เชอกทเหลออก 5 ใน 8 สวน ปลอยไวส าหรบพน

ขนท 2 เอาเชอกทเหลอ 5 ใน 8 สวน พนรอบเชอกททบไว โดยเรมพนถดจากปลายบวง (ข) เขามาประมาณ 1 นว เมอพนจบเหลอปลายเชอกใหสอดปลายเชอกนนเขาในบวง

ขนท 3 ดงบวง (ข) เพอรงบวง (ก) ใหรดปลายเชอกทสอดไวจนแนนเปนอนเสรจ

การรกษาเชอก มแนวทางในการปฏบต ดงน 1) ระวงรกษาเชอกใหแหงเสมอ อยาใหเปยกชน เพอปองกนเชอรา 2) การเกบเชอก ควรขดเกบเปนวง มดใหเรยบรอย เกบใหหางไกลจากมด แมลง

หน หรอสตวอน ๆ และควรแขวนไว ไมควรวางไวกบพน 3) อยาใหเชอกผกรง เหนยว ยดหรอลาก ฉดของหนกเกนก าลงเชอก 4) ขณะใชงาน อยาใหเชอกลากครด หรอเสยดสกบของแขง จะท าใหเกลยวของ

เชอกสกกรอนและขาดงาย 5) กอนเอาเชอกผกมดกบตนไม กงไมหรอของแขง ควรเอากระสอบพนรอบ

ตนไมหรอกงไมกอน และเชอกทใชงานเสรจแลวจะตองระวงรกษา ดงน (1) เชอกทเลอะโคลนเลนหรอถกน าเคม เมอเสรจงานแลว ตองช าระลาง

ดวยน าจดใหสะอาด แลวผงใหแหง ขดมดเกบไวกบขอหรอบนทแขวน (2) เชอกลวดเมอเสรจงาน ตองรบท าความสะอาด ลางดวยน าจด เชดใหแหง

แลวผงแดดจนแหงสนท แลวเอาน ามนจาระบ หรอยากนสนมชโลมทาใหทว จงเกบใหเรยบรอย (3) ปลายเชอกทถกตด จะตองเอาเชอกเลก ๆ พนหวเชอกเพอปองกนเชอก

คลายเกลยว กจกรรมทายเรองท 4 เงอนเชอก และการผกแนน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

114

หนวยการเรยนรท 10 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ

สาระส าคญ ลกเสอมหลากหลายกจกรรม ทงกจกรรมกลางแจง กจกรรมผจญภย กจกรรมบกเบก การสรางสงตาง ๆ ส าหรบการปน การขาม และตองใชทงก าลงกาย ก าลงความคด เพอแกปญหา และตดสนใจ เพอใหตนเองและผทจะตามมาภายหลงมความสะดวก สบาย และปลอดภย ลกเสอ กศน. ควรฝกทกษะทจ าเปนในการปองกนภยอนตรายทจะเกดขน ตอตนเองและผอน ทงน รวมถงการสรางความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ในลกษณะของการเตรยมความพรอมทงทางดานรางกาย จตใจ การตงสต และการตดตอหาความชวยเหลอ จากบคคลอนทมความสามารถ เชน หนวยกชพ หรอหนวยแพทยฉกเฉน ตวชวด

1. บอกความหมาย และความส าคญของความปลอดภยในการเขารวม กจกรรมลกเสอ

2. บอกหลกการ วธการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 3. อธบายสถานการณหรอโอกาสทจะเกดความไมปลอดภยในการเขารวม

กจกรรมลกเสอ ขอบขายเนอหา

เรองท 1 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 1.1 ความหมายของความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 1.2 ความส าคญของความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ

เรองท 2 หลกการ วธการในการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ เรองท 3 การชวยเหลอเมอเกดเหตความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรม

ลกเสอ เรองท 4 การปฏบตตนตามหลกความปลอดภย

115

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

116

เรองท 1 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ 1.1 ความหมายของความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ

ความปลอดภย หมายถง การทรางกายปราศจากอบตภย อยในสภาวะทปราศจากอนตราย หรอสภาวะทปราศจากการบาดเจบ เจบปวด เจบปวย จะมากหรอนอยขนอยกบการปฏบตหรอการกระท าของตนเอง

1.2 ความส าคญของความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ ความปลอดภยชวยใหเกดความระมดระวงในการปองกนตนเอง และผอนใหพน

จากภยอนตราย หรอการเสยชวต โดยการใหค าแนะน าในการใชเครองมอ เครองใช และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ เพอใหเกดประโยชน และปลอดภย กจกรรมทายเรองท 1 ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 หลกการ วธการในการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ

ลกเสอตองตระหนกในความส าคญ และมจตส านกตอความปลอดภยในการรวมกจกรรมทอาจเกดอบตเหต เนองจาก 1. ขาดความร ความเขาใจ ในการรวมกจกรรมนน ๆ ลกเสอตองท าความเขาใจในกฎ กตกา ของกจกรรมนน ๆ อยางถองแท และปฏบตตามอยางเครงครด 2. ขาดประสบการณ และขาดความช านาญ ลกเสอตองขวนขวายในการหาประสบการณ และความร ทกษะทจ าเปนตอการรวมกจกรรมนน ๆ 3.ขาดความพรอมทางดานรางกายและจตใจ ลกเสอตองเตรยมความพรอมทางดานรางกายและจตใจกอน 4. ขาดการตรวจสอบความสมบรณ ความแขงแรงของอปกรณทใชในแตละกจกรรมลกเสอตองตรวจสอบอปกรณทใชในแตละกจกรรมใหมสภาพแขงแรง พรอมใชงานอยเสมอ การเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ เปนการฝกตนเองของลกเสอใหปลอดภยจากอบตเหต และภยอนตรายตาง ๆ เปนวธการในการเตรยมความพรอมของลกเสอ ทงดานรางกายและจตใจ ดงน ดานรางกาย ลกเสอตองเตรยมรางกายใหพรอม โดยออกก าลงกายอยางสม าเสมอ และหาเวลาพกผอนใหเพยงพอ เพอสขภาพและรางกายจะไดแขงแรงอยตลอดเวลา

117

ดานจตใจ ลกเสอตองท าจตใจใหสบาย ๆ สรางความรสกทสนกสนานกบกจกรรมตาง ๆ มความราเรง พรอมรบการฝกฝน ปฏบตดวยตนเอง หรอชวยผอน หาวธหลกเลยงอบตเหต อนจะเกดขนไดในขณะปฏบตกจกรรมลกเสอ กจกรรมทายเรองท 2 หลกการ วธการเฝาระวงเบองตนในการเขารวมกจกรรมลกเสอ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนร เรองท 3 การชวยเหลอเมอเกดเหตความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ การเขารวมกจกรรมลกเสอ อาจมความไมปลอดภยในดานรางกายขนได ลกเสอจงมความจ าเปนตองเรยนรถงสาเหตทท าใหเกดความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ และวธการสรางความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ ดงน

1. สาเหตทท าใหเกดความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรม ม 3 ประการ คอ 1.1 สาเหตทเกดจากมนษย มดงน 1) ผปฏบตกจกรรม มความประมาทโดยคดวาไมเปนไร ลองผดลองถก หรอรเทาไมถงการณ 2) ผปฏบตกจกรรม มความเชอใจ ไววางใจผใดผหนงทไดรบมอบหมายใหด าเนนการ และไมมการตรวจสอบกอน จงอาจท าใหมขอผดพลาดได 3) ผปฏบตกจกรรมมสขภาพไมแขงแรง หรอมโรคประจ าตว แตเขารวม กจกรรมบางอยางทอาจท าใหเกดอบตเหตได 4) ผปฏบตกจกรรมแตงกายไมเหมาะสมในการเขารวมบางกจกรรม 5) ผปฏบตกจกรรมขาดการประเมนตนเอง หรอบางครงประเมนตนเองผดพลาด โดยคดวาตนเองสามารถปฏบตกจกรรมนนได และบางครงผปฏบตเกดความคกคะนองกลนแกลง และหยอกลอกน 6) ผปฏบตกจกรรม ขาดระเบยบวนย ไมเชอฟงผบงคบบญชา 1.2 สาเหตทเกดจากเครองมอ หรออปกรณ มดงน 1) ขาดเครองมอ และอปกรณในการชวยเหลอเมอเกดเหตความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรมทเหมาะสม หรออปกรณบางชนดเสอมสภาพไมเหมาะทจะน ามาใชงาน

118

2) ขาดความรในการใชเครองมอและอปกรณแตละประเภท หรอใชเครองมอ และอปกรณทใชผดประเภท

3) ขาดทกษะ ความช านาญ ในการใชเครองมอ และอปกรณตาง ๆ 4) ขาดการตรวจสอบความสมบรณ ความแขงแรงของอปกรณในฐาน

โดยละเอยด และขาดการบ ารงรกษาทเหมาะสม 1.3 สาเหตทเกดจากภยธรรมชาต มดงน 1) ภยทางน า อาจเกดความไมปลอดภยในขณะทปฏบตกจกรรมได เชน น าหลาก น าไหลเชยว เปนตน 2) ภยทางบก อาจเกดความไมปลอดภยในขณะปฏบตกจกรรมได เชน การสรางสะพานดวยเชอกทไปผกกบตนไม ท าใหตนไมอาจหก เปนตน 3) ภยทางอากาศ อาจเกดความไมปลอดภยขณะปฏบตกจกรรมได เชน เกดมพาย ลมแรง เปนตน

2. การสรางความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมลกเสอ คอ วธการปองกน กอนจดสรางอปกรณ และกอนเขารวมกจกรรม โดยมอปกรณปองกน หรอสรางอปกรณทใชในกจกรรมใหปลอดภย โดยใหความร มมาตรการบงคบ ควบคมการใชอปกรณใหถกกบกจกรรมจะชวยสรางความปลอดภยใหกบลกเสอในการปฏบตกจกรรม เชน กจกรรมบกเบก กจกรรมผจญภย และกจกรรมเดนทางไกล ดงน

2.1 กจกรรมบกเบก 1) ลกเสอตองเตรยมความพรอมทางรางกายและจตใจ

2) ลกเสอตองมระเบยบวนย เชอฟงและปฏบตตามค าแนะน าของ ผก ากบลกเสอ

3) ลกเสอตองตรวจเชคอปกรณในฐานบกเบก อยางสม าเสมอ 4) ลกเสอตอง ไมกลนแกลงเพอนขณะท ากจกรรม 5) ลกเสอตองเตรยมพรอมทางดานความร ศกษากจกรรม และท าความ

เขาใจกอนเขารวมกจกรรม 2.2 กจกรรมผจญภย 1) ลกเสอตองการเตรยมความพรอมทางรางกายและจตใจ

2) ลกเสอตองมระเบยบวนย เชอฟงและปฏบตตามค าแนะน าของ ผก ากบลกเสอ

119

3) ลกเสอตองตรวจเชคอปกรณในฐานบกเบก อยางสม าเสมอ 4) ลกเสอตองไมกลนแกลงเพอนขณะท ากจกรรม

5) ลกเสอตองเตรยมพรอมทางดานความร ศกษากจกรรม และท าความเขาใจกอนเขารวมกจกรรม

2.3 กจกรรมเดนทางไกล 1) กอนทจะก าหนดเสนทางการเดนทางไกล ลกเสอตองส ารวจเสนทาง

หากจ าเปนตองขออนญาต ควรขอจากเจาของสถานทนน ๆ และศกษาประเพณวฒนธรรมในทองถนนนตามสมควร

2) ในการก าหนดเสนทางเดน ลกเสอควรเลยงการเดนตามถนนใหญทมการจราจรคบคง เพอปองกนการเกดอบตเหต

3) ในระหวางการเดนทางไกล ลกเสอไมควรแขงขนหรอแทรกกนเดนระหวางหม

4) ในระหวางการเดนทางไกล ลกเสอควรออกเดนทางเปนหม และตองปฏบตตามกฎระเบยบของลกเสอ และกฎจราจรอยางเครงครด เพอความปลอดภย กจกรรมทายเรองท 3 การชวยเหลอเมอเกดเหตความไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 4 การปฏบตตนตามหลกความปลอดภย ลกเสอตองปฏบตตนตามหลกความปลอดภย ดงน ดานรางกาย ตองเตรยมความพรอมของรางกาย การออกก าลงกาย รกษารางกายไมใหเจบปวย พรอมปฏบตกจกรรมตาง ๆ ได ดานจตใจ ควรศกษาหาความรในกจกรรมลกเสอโดยเฉพาะลกเสอ กศน.เปนการเตรยมความพรอมดานหนงในการปฏบตตนเองและพรอมชวยเหลอผอนไดตามความเหมาะสม ลกเสอตองท าความเขาใจในความหมายของค าปฏญาณและกฎของลกเสอ เพอน ามาใชในการอยรวมกนทงเวลาพบกลมและการเขาคายพกแรมรวมกน วเคราะหสถานการณความปลอดภย ความไมปลอดภยและความเสยง วเคราะหขอด ขอเสย และน าขอบกพรองหรอชองทางทจะปองกนไวเบองตน เปนมาตรการในการอยรวมกนและการเขารวมกจกรรม ดงน

120

1. น าขอมลจากการวเคราะหจากกฎของลกเสอ มาระดมพลงสมองเปรยบเทยบกบฐานการเรยนรและฐานกจกรรมทสรางขนในคายพกแรม และสรปความเสยงเพอปองกนไมใหเกดเหตหรอภยตาง ๆ ไวลวงหนา 2. น าเสนอผลการจดท ามาตรการในการอยรวมกน ทงการพบกลมและการอยคายพกแรม เพอก าหนดมาตรการใหใชรวมกนอยางเหมาะสม 3. ทดลองน าขอบกพรองของกระบวนการผลตทมความเสยงในการปฏบต มาน าเสนอและแสดงบทบาทสมมต (Role play) เพอฝกปฏบต เปนการเตรยมความพรอม เพอเตรยมการกอนผลตสอหรอสรางคายกจกรรมลกเสอ กศน. กจกรรมทายเรองท 4 การปฏบตตนตามหลกความปลอดภย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

121

หนวยการเรยนรท 11 การปฐมพยาบาล

สาระส าคญ การปฐมพยาบาล เปนการใหความชวยเหลอผประสบอบตเหต หรอผทไดรบ

บาดเจบเบองตน โดยใชเครองมออปกรณทพงหาไดในบรเวณนน เพอชวยบรรเทาอาการ และ ชวยใหผบาดเจบไดรบอนตรายนอยลง กอนน าสงโรงพยาบาล เพอรบการรกษาในโอกาสตอไป ดงนน ผใหการชวยเหลอตองมความร ความสามารถ ใหการชวยเหลอ เพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอน หรอเกดอาการทรดลงถงขนอนตรายถงแกชวต

การปฐมพยาบาลผประสบอบตเหตทางรถยนต ทางน า ตกจากทสง หกลม ทมอาการกระดกหก ขอเคลด ขอเคลอน ผใหการชวยเหลอควรมความร ความสามารถ เกยวกบการเขาเฝอก มดเฝอก การพนดวยผา การใชผาสามเหลยม และการเคลอนยายผปวย

การปฐมพยาบาล ผมภาวการณเปนลม ลมชก ลมแดด หรอ หมดสต ผให การชวยเหลอ ควรมความร ความสามารถ เกยวกบการประเมนอาการเบองตน หรอตดสนใจ ใชวธการชวยชวตขนพนฐานอยางถกวธ ถกตอง และรวดเรว เพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอน หรอเกดอาการทรดลงถงขนอนตรายถงแกชวต ตวชวด

1. อธบายความหมายและความส าคญของการปฐมพยาบาล 2. อธบายวธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ อยางนอย 3 วธ 3. อธบายการวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน 4. สาธตวธการชวยชวตขนพนฐาน

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การปฐมพยาบาล 1.1 ความหมายของการปฐมพยาบาล 1.2 ความส าคญของการปฐมพยาบาล 1.3 หลกการของการปฐมพยาบาล

122

เรองท 2 วธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ 2.1 อบตเหต

2.2 ภาวะการเจบปวยโดยปจจบน 2.3 พษแมลงสตวกดตอย 2.4 ถกท าราย

เรองท 3 การวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน 3.1 การวดสญญาณชพ

3.2 การประเมนเบองตน เรองท 4 วธการชวยชวตขนพนฐาน

เวลาทใชในการศกษา 12 ชวโมง สอการเรยนร

1. ชดวชาลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

123

เรองท 1 การปฐมพยาบาล 1.1 ความหมายของการปฐมพยาบาล

การบาดเจบหรอเกดการเจบปวย ยอมเกดขนไดทกเวลา โดยเฉพาะอบตเหต การชวยเหลอผประสบภย ถาผใหการชวยเหลอรหลกการ First Aid หรอทเรยกวา การปฐมพยาบาล สามารถชวยชวตผปวย ชวยบรรเทาความเจบปวด ปองกนอาการของโรคทรดลง ปองกนไมใหเกดความพการ หรอโรคแทรกซอนตามมา การปฐมพยาบาล หมายถง การใหความชวยเหลอผบาดเจบเบองตน โดยใชเครองมอหรออปกรณทพอจะหาไดในบรเวณนน เพอชวยบรรเทาอาการและชวยใหผบาดเจบไดรบอนตรายนอยลงกอนจะสงโรงพยาบาล เพอใหแพทยท าการรกษา 1.2 ความส าคญของการปฐมพยาบาล

ในชวงชวตของมนษยทกคน อาจมชวงทไดรบบาดเจบหรอเจบปวยไดทกเวลาและสถานท โดยเฉพาะอบตเหต การปฐมพยาบาลตองกระท าอยางรวดเรวและถกตอง ดงนนจงไมจ าเปนวาผใหการปฐมพยาบาลจะตองเปนแพทยหรอพยาบาลเทานน เมอมการบาดเจบเกดขน ผใหการชวยเหลอสามารถใหการชวยเหลอ เพอบรรเทาความเจบปวย ความส าคญของการปฐมพยาบาล มดงน 1. เพอชวยเหลอผบาดเจบ

2. เพอปองกนและลดความพการทอาจจะเกดขน 3. เพอบรรเทาความเจบปวดและปองกนอนตราย

1.3 หลกการของการปฐมพยาบาล 1) การมอง ส ารวจความปลอดภย รวมทงส ารวจระบบส าคญของรางกาย

อยางรวดเรว และวางแผนใหการชวยเหลออยางมสต ไมตนเตนตกใจ 2) หามเคลอนยาย หรอไมควรเคลอนยายผบาดเจบจนกวาจะแนใจวาเคลอนยาย

ไดอยางรวดเรว ยกเวนกรณทเกดการบาดเจบในสถานททไมสะดวกตอการปฐมพยาบาลหรอ อาจเกดอนตรายมากขน ทงผบาดเจบและผชวยเหลอจ าเปนตองเคลอนยายไปททปลอดภยกอน

3) ชวยเหลอดวยความนมนวลและระมดระวง ใหการชวยเหลอตามล าดบความส าคญของการมชวตหรอตามความรนแรงทผบาดเจบไดรบ ดงน

(1) กลมอาการชวยเหลอดวน ไดแก หยดหายใจ หวใจหยดเตน หมดสต และเสยเลอด

124

(2)-กลมอาการชวยเหลอรอง ไดแก ความเจบปวด การบาดเจบของกระดกและขอ อมพาต กจกรรมทายเรองท 1 การปฐมพยาบาล (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 วธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ 2.1 วธการปฐมพยาบาลกรณอบตเหต

อบตเหต หมายถง เหตการณทเกดขน โดยมไดวางแผนไวลวงหนา ซงกอให เกดการบาดเจบ พการ และ/หรอท าใหทรพยสนไดรบความเสยหาย นอกจากนความหมายในเชงวศวกรรมความปลอดภย นน อบตเหต ยงมความหมายครอบคลมถงเหตการณทเกดขนแลว มผลกระทบกระเทอนตอกระบวนการผดปกต ท าใหเกดความลาชา หยดชะงก หรอเสยเวลา แมจะไมกอใหเกดการบาดเจบ หรอพการกตาม เชน อบตเหตทางรถยนต หรอทางถนน อบตเหตทางน า อบตเหตทวไป เปนตน

อบตเหตทางรถยนต หรอทางถนน อบตเหตทางถนนเปนสาเหตส าคญทคราชวตคนไทย ซงการชวยเหลอ

ผประสบเหตอยางถกวธจะชวยลดการบาดเจบรนแรงและเสยชวตได เพราะบอยครงทผเขาชวยเหลอไดรบอนตรายจากอบตเหตซ าซอน จงมขอแนะน าทควรปฏบตในการชวยเหลอ ผประสบอบตเหตทางถนนอยางถกวธ ดงน

1. ประเมนสถานการณ จากสภาพแวดลอมและสภาพการจราจรของจดเกดเหต โดยเฉพาะในชวงเวลากลางคนหรอทศนวสยไมด ควรเพมความระมดระวงเปนพเศษเพอปองกนอบตเหตซ าซอน

2. สงสญญาณเตอนใหผรวมใชเสนทางเพมความระมดระวง โดยเปดสญญาณไฟฉกเฉนของรถคนทเกดเหต น ากงไม ปายสามเหลยม หรอกรวยสะทอนแสงมาวางไวดานหลงรถหางจากจดเกดเหตในระยะไมต ากวา 50 เมตร

3. โทรศพทแจงหนวยงานทเกยวของ เชน ต ารวจ หนวยแพทยฉกเฉน พรอมใหขอมลจดเกดเหต จ านวนและอาการของผบาดเจบ เพอเจาหนาทจะไดวางแผนใหการชวยเหลอผประสบเหตไดอยางถกตอง

125

4. ชวยเหลอผ ทมอาการรนแรงเปนล าดบแรก โดยเฉพาะผ ทหมดสต หยดหายใจ-หวใจหยดเตนและเสยเลอดมาก กรณผประสบเหตบาดเจบเลกนอยใหปฐมพยาบาลเบองตนตามอาการ

5. หากไมมทกษะการชวยเหลอ หามเคลอนยายผประสบเหตดวยตนเอง ควรรอใหทมแพทยฉกเฉนมาชวยเหลอ และน าสงสถานพยาบาล จะชวยลดการบาดเจบรนแรงทท าใหผประสบเหตพการหรอเสยชวต

การชวยเหลอผประสบอบตเหตอยางถกวธจะชวยลดความเสยงตอการไดรบอนตราย และท าใหผประสบเหตไดรบการดแลอยางปลอดภย จงชวยลดอตราการบาดเจบรนแรงและเสยชวตจากการชวยเหลอไมถกวธ

อบตเหตทางน า อบตเหตทางน าอาจเกดจากสาเหตทส าคญ 2 ประการ คอ ตวบคคล และ

สภาพแวดลอม ซงสาเหตสวนใหญของอบตเหตทางน า มกเกดจากความประมาท และ การกระท าทไมปลอดภยของผขบเรอ และผโดยสาร

อยางไรกตาม กรณทเกดอบตเหตทางน า สวนใหญผทประสบเหตทจะไดรบอนตราย คอ ผทอยในสภาวะจมน า และขาดอากาศหายใจ ในทนจงยกตวอยางวธการปฐมพยาบาล กรณจมน า ดงน

การจมน า การจมน าท าใหเกดอนตรายจากการขาดออกซเจนไปเลยงสมองการชวยชวต

และการกฟนคนชพ จงเปนปจจยส าคญทท าใหรอดชวต ขนตอนการปฐมพยาบาล มดงน 1. จดใหนอนตะแคงกงคว า รบตรวจสอบการหายใจ 2. ถาไมมการหายใจใหชวยกชพทนท 3. ใหความอบอนกบรางกายผจมน า โดยถอดเสอผาทเปยกน าออกและใช

ผาแหงคลมตวไว 4. น าสงสถานพยาบาล ขอควรระวง 1. กรณผจมน ามประวตการจมน า เนองจากการกระโดดน าหรอเลนกระดาน-

โตคลน การชวยเหลอตองระวงเรองกระดกหก โดยเฉพาะการเคลอนยายผ จมน า โดยเมอน า

126

ผจมน าขนถงน าตนพอทผชวยเหลอจะยนไดสะดวกแลว ใหใชไมกระดานแขงสอดใตน ารองรบตว ผจมน าใชผารดตวผจมน าใหตดกบไมไว

2. ไมควรเสยเวลากบการพยายามเอาน าออกจากปอดหรอกระเพาะอาหาร 3. หากไมสามารถน าผจมน าขนจากน าไดโดยเรวอาจเปาปากบนผวน าโดย

หลกเลยงการเปาปากใตน า และหามนวดหนาอกระหวางอยในน า อบตเหตทวไป (ตกจากทสง หกลม ไฟไหม/น ารอนลวก) อบตเหตทวไป เปนสงทเกดขนได ทกท ทกเวลา และเกดไดกบบคคลทกเพศ

และทกวย เชน การตกจากทสง หกลม ไฟไหม น ารอนลวก เปนตน 1. การตกจากทสง

การตกจากทสง สามารถท าใหเกดอนตรายไดรนแรงมากนอยตาง ๆ กนไป เชน ตกจากทสงมากอาจท าใหเสยชวต ท าใหกระดกสนหลงหกกดไขสนหลงกลายเปนอมพาต อาจท าใหกระดกสวนตาง ๆ หก ในรายทรนแรง อาจเปนกระดกซโครงหกท าใหเกดเลอดออกในชองปอด และอาจท าใหอวยวะภายในชองทองทส าคญแตกอนตรายถงชวตได

ทงน การตกจากทสง สวนใหญจะสงผลกอใหเกดการบาดเจบของกลามเนอและกระดก ดงน

1.1 ขอเคลด หมายถง การทขอมการเคลอนไหวมากเกนไป ท าใหเนอเยอออน ๆ และเอนรอบ ๆ ขอ หรอกลามเนอ มการชอกช า ฉกขาด หรอยด เนองจากขอนนถกบด พลก หรอแพลงไป ท าใหเจบปวดมาก

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1. ใหขอพกนง ๆ 2. ควรยกมอหรอเทาทเคลดใหสงขน ถาเปนขอมอควรใชผา

คลองแขนไว 3. ภายใน 24 ชวโมงแรก ใหประคบดวยความเยน เพอใหเลอด

ใตผวหนงหยดไหล หลงจากนนใหประคบดวยความรอน 4. พนดวยผา 5. ภายใน 7 วน หากอาการไมดขน ใหรบน าสงโรงพยาบาล

เพอตรวจใหแนนอนวาไมมกระดกหกรวมดวย

127

1.2 ขอเคลอน หมายถง สวนของขอตอบรเวณปลายกระดกเคลอนหรอหลดออกจากกน เกดจากการถกกระชากอยางแรง หรอมโรคทขออยกอนแลว เชน วณโรค ทขอสะโพก

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1. ใหขอพกนง อยาพยายามดงกลบเขาท 2. ประคบดวยความเยน 3. เขาเฝอกชวคราว หรอใชผาพน 4. รบน าสงโรงพยาบาล ควรงดอาหาร น า และยาทกชนด

1.3 กระดกหก หมายถง ภาวะทกระดกไดรบแรงกระแทกมากเกนไป สงผลใหกระดกไมสามารถรองรบน าหนกจากแรงกระแทกได กอใหเกดอาการ ปวด บวม รอน บรเวณทหก ถาจบกระดกนนโยกหรอบดเลกนอยจะมเสยงดงกรอบแกรบ เนองจากปลายกระดก ทหกนนเสยดสกน การเคลอนไหวผดปกตอาจมบาดแผลและพบปลายกระดกโผลออกมาเหนได

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน การหกของกระดกชนส าคญ เชน กระดกเชงกราน กะโหลกศรษะ

ขากรรไกร คอ และกระดกสนหลง ตองการการดแลรกษาทถกตอง เพราะการหกของกระดกเหลานจะท าอนตรายอยางรนแรงตอเนอเยอใกลเคยงกะโหลกศรษะแตก และสนหลงหกเปนอนตรายมากทสด เพราะวาเนอสมองและไขสนหลงถกท าลาย ทงน เมอมภาวะกระดกแตกหกในบรเวณกระดกทมลกษณะเปนแทงยาว ผปฐมพยาบาลตองจดใหมการเขาเฝอก ซงการเขาเฝอก หมายถง การใชวสดตาง ๆ พยง หรอหอหมอวยวะทกระดกหกใหอยนง ซงมประโยชนชวยใหบรเวณทบาดเจบอยนง เปนการบรรเทาความเจบปวดและปองกนอนตราย เพมมากขน

การปฐมพยาบาลกระดกหก ตองพยายามตรงกระดกสวนทหกให อยกบท โดยใชวสดทหางาย เชน ไม หรอกระดาษหนงสอพมพพบใหหนา รวมทงผา และเชอกส าหรบพนรดดวย

กระดกโผลออกมานอกเนอ หามดนกลบเขาไปเปนอนขาด ถามเลอดออกใหท าการหามเลอด และปดแผลกอนท าการเขาเฝอกชวคราว

128

การตรวจบรเวณทหก ตองท าดวยความระมดระวง เพราะอาจท าใหปลายกระดกทหกเคลอนมาเกยกน หรอทะลออกมานอกผวหนง

การถอดเสอผาผบาดเจบ ควรใชวธตดตามตะเขบอยาพยายามใหผบาดเจบถอดเอง เพราะจะท าใหเจบปวดเพมขน

หลกการเขาเฝอกชวคราว 1. วสดทใชดามตองยาวกวาอวยวะสวนทหก 2. ไมวางเฝอกลงบนบรเวณทกระดกหกโดยตรง ควรมสงอนรอง

เชน ผาวางกอนตลอดแนวเฝอก เพอไมใหเฝอกกดลงบรเวณผวหนงโดยตรง ซงท าใหเจบปวด และเกดเปนแผลจากเฝอกกดได

3. มดเฝอกกบอวยวะทหกใหแนนพอควร ถารดแนนจนเกนไปจะกดผวหนง จนท าใหการไหลเวยนของเลอดไมสะดวกเปนอนตรายได

.

2. การหกลม

การหกลมเปนอาการหรอพฤตกรรมทรจกกนทวไป ซงหมายถง การทเกดการเปลยนทาโดยไมตงใจ และเปนผลใหรางกายทรด หรอลงนอนกบพน หรอ ปะทะสงของตาง ๆ เชน โตะ เตยง

ทงน การหกลมอาจสงผลท าใหเกดการบาดเจบทรนแรงแตกตางกนขนอยกบสภาพรางกาย และสงแวดลอมในขณะทเกดเหต เชน เกดแผลเปด บาดแผลปด และการบาดเจบในลกษณะฟกช า ไมมเลอดออก เปนตน มวธการปฐมพยาบาล ดงน

บาดแผล รอยฉกขาดรอยแตกแยกของผวหนง หรอเยอบสวนทลกกวา ชนผวหนงถกท าลาย ท าใหอวยวะนนแยกจากกนดวยสาเหตตาง ๆ บาดแผลแบงออกเปน 2 ชนด

129

1. บาดแผลเปด คอ บาดแผลทผวหนงฉกขาดจนเหนเนอขางใน เชนแผลถลอก แผลทเกดจากการเจาะ การแทง การกระแทก แผลถกของมคมบาด แผลฉกขาดเนองจากวตถมคมอาจลกลงไปถงเนอเยอ เสนเอน ท าใหเสยเลอดมาก แขนขาขาดจากอบตเหต ถกสตวดรายกด หรอถกยง เปนตน ซงบาดแผลบางอยางอาจท าใหเสยเลอดมาก และอาจท าใหเสยชวตได

การปฐมพยาบาลเบองตนส าหรบบาดแผลทมเลอดออกกคอ การหามเลอดโดยหลกเลยงการสมผสกบเลอดของคนเจบโดยตรง แตหากหลกเลยงไมไดใหรบลางมอดวยสบ รวมทงบรเวณทเปอนเลอดใหเรวทสดเทาทจะท าได ไมควรถอดหรอเปลยนเสอผาของคนเจบ แมวาจะเปอนเลอดจนชมแลว เพราะอาจยงท าใหเลอดออกมาก

หากสามารถท าได ควรท าความสะอาดแผลกอนเพอปองกนการตดเชอ โดยลางแผลดวยน าสะอาด แลวใชผากอซหรอผาสะอาดวางไวตรงบาดแผล ยกเวนเมอเกดบาดแผลทดวงตา เพราะอาจมสงแปลกปลอมท าใหดวงตาไดรบบาดเจบมากขน แลวใชผาสะอาดพนปดแผลไว อยาใหแนนจนชา หากไมมผาพนแผล สามารถดดแปลงสงของใกลตวมาใชได เชน ผาเชดหนา ชายเสอ ชายกระโปรง หรอเนคไท

แผลทแขนหรอขาใหยกสง จะชวยใหเลอดไหลชาลง ปกตเลอดจะหยดไหล ภายในเวลาประมาณ 15 นาท หากเลอดไหลไมหยด ใหกดเสนเลอดแดงใหญทไปเลยงแขนขา โดยกดบรเวณเหนอบาดแผล ถาเลอดออกทแขนใหกดแขนดานใน ชวงระหวางขอศอกและหวไหล ถาเลอดออกทขาใหกดทหนาขาบรเวณขาหนบ

การหามเลอดโดยการกดเสนเลอดแดงใหญ ควรท ากตอเมอใชวธการ หามเลอดโดยการกดบาดแผลหรอใชผาพนแผลแลวไมไดผล เพราะจะท าใหอวยวะทต ากวา จดกดขาดเลอดไปเลยง หากกดนาน ๆ กลามเนออาจตายได จงไมควรกดเสนเลอดแดงใหญ เกนกวาครงละ 15 นาท

ส าหรบบาดแผลทศรษะ ไมควรใชน าลางแผล เพราะจะท าใหปดขวางทางออกของแรงดนภายใน และสมองอาจตดเชอโรคทอยในน าได หากมเลอดไหลออกจากปาก จมก หรอห อยาพยายามหามเลอด เพราะจะปดกนทางออกของแรงดนในสมองเชนกน

การท าความสะอาดบาดแผลเลกนอย วธการปฐมพยาบาลบาดแผลเลกนอย ท าไดโดยลางมอใหสะอาดทกครง

กอนทจะท าแผล ใชน าสะอาดลางแผล ใชสบออน ๆ ลางผวหนงทอยรอบ ๆ บาดแผล แลวลางดวยน าสะอาดอกครง หลกเลยงการกระทบบาดแผลโดยตรง ใชผากอซหรอผาสะอาดซบแผล

130

ใหแหง แลวใสยาส าหรบแผลสด เชน โพวโดนไอโอดน ซงจะชวยลดการตดเชอได จากนนปดแผลดวยผาพนแผล

2. บาดแผลปด คอ บาดแผลทไมมรอยแผลใหเหนบนผวหนงภายนอก อาจเหนเพยงแครอยเขยวช า แตบางกรณเนอเยอภายในอาจถกกระแทกอยางแรง ท าใหเลอดตกใน บางครงอวยวะภายในไดรบความเสยหายมาก เชน มามแตก ตบแตก หรอเลอดคง ในสมอง ระยะแรกอาจไมแสดงอาการใด ๆ แตเมอเวลาผานไปคนเจบอาจอาเจยน เลอดออกปาก หรอจมก หนาวสน ตวซด เจบปวดรนแรง หมดสต และอาจเสยชวตเนองจากเสยเลอดมาก

แผลฟกซ าไมมเลอดออก บาดแผลฟกซ าจะไมมเลอดออกมาภายนอก แตเกดอาการบวม

ผวเปลยนส และมรอยฟกซ า ซงเกดจากเสนเลอดบรเวณนนแตกแตผวหนงไมฉกขาด จงท าใหเลอดซมอยใตผวหนง ระยะแรกจะมสแดงแลวเปลยนเปนสมวงคล าในเวลาตอมา

คนสวนใหญมกไมใสใจกบแผลฟกซ า แตความจรงแลวแผลฟกซ ากมวธการดแลทถกตองเชนกน กอนอนใหตรวจดวาไมมบาดแผล หรออาการอน ๆ หรอกระดกหกรวมดวย ใหคนเจบนงในทาทสบาย แลวประคบแผลดวยถงน าแขงหรอถงน าเยน เพอลดอาการบวม หากเปนแผลทแขนใหใชผาสามเหลยมคลองแขนใหอยกบท หากเปนแผลทขาใหนอนหนนขาใหสง หากเปนทล าตวใหนอนตะแคงหนนหมอนทศรษะและไหล

3. ไฟไหมน ารอนลวก บาดแผลไฟไหม น ารอนลวก โดยมากมกจะมสาเหตจากอบตเหต

ความประมาท ขาดความระมดระวง แผลไหมจะท าใหเกดอนตรายแกรางกาย ตงแตเลกนอยไปจนถงเสยชวตได การชวยเหลออยางถกตองจะชวยลดความรนแรงได

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน หลกการปฐมพยาบาลไฟไหมน ารอนลวกใหดบไฟโดยใชน าราด หรอ

ใชผาหนา ๆ คลมตว ถอดเสอผาทไหมไฟหรอถกน ารอน พรอมถอดเครองประดบทอมความรอนออกใหหมด เมอเกดแผลไหม น ารอนลวกใหปฐมพยาบาลตามลกษณะของแผล ดงน

1. เฉพาะชนผวหนง (1) ระบายความรอนออกจากแผล โดยใชผาชบน าประคบบรเวณ

บาดแผล แชลงในน าหรอเปดใหน าไหลผานบรเวณบาดแผลตลอดเวลา นานประมาณ 10 นาท ซงจะชวยบรรเทาความเจบปวดได

131

(2) ทาดวยยาทาแผลไหม (3) หามเจาะถงน าหรอตดหนงสวนทพองออก (4) ปดดวยผาสะอาด เพอปองกนการตดเชอ (5) ถาแผลไหมบรเวณกวาง หรออวยวะทส าคญตองรบน าสงโรงพยาบาล

2. ลกถงเนอเยอใตผวหนง (1) ไมตองระบายความรอนออกจากบาดแผล เพราะจะท าใหแผล

ตดเชอมากขน (2) หามใสยาใด ๆ ทงสนลงในบาดแผล (3) ใชผาสะอาดหอตวผบาดเจบเพอปองกนสงสกปรกใหความอบอน

และรบน าสงโรงพยาบาล

2.2 ภาวะการเจบปวยโดยปจจบน 2.2.1 การเปนลม

การเปนลม เปนอาการหมดสตเพยงชวคราว เนองจากเลอดไปเลยงสมองไมพอ สาเหต และลกษณะอาการของคนเปนลมทพบบอย เชน หว เหนอย เครยด ตกใจ กงวลใจ กลว เสยเลอดมาก มอาการวงเวยนศรษะ ตาพรา หนามด ใจสน มอเทาไมมแรง หนาซด เหงอออก ตวเยน ชพจรเบา เรว

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1) พาเขาทรม ทอากาศถายเทสะดวก 2) นอนราบไมหนนหมอน หรอยกปลายเทาใหสงเลกนอย

132

3) คลายเสอผาใหหลวม 4) พดหรอใชผาชบน าเชดเหงอตามหนา มอ และเทา 5) ใหดมแอมโมเนย 6) ถารสกตวด ใหดมน า 7) ถาอาการไมดขน น าสงตอแพทย

2.2.2 ลมชก ลมชก อาการชกของผปวย บางรายอาจชกดวยอาการเหมอลอย

เรมกระตก ทาทางแปลก ๆ ผดปกต ตาเหลอก อาจจะเรมท าทาเหมอนเคยวอะไรอย หรอบางคนอาจจะเรมตนดวยอาการสบสน มนงง พดจาวกวนกอนกได กอนทจะเรมมอาการชก

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1. สงเกตวาผปวยมสตสมปชญญะหรอไม สวนใหญยงไมถงกบขนสลบ

แตจะควบคมตวเองไมไดเมอผปวยเรมมอาการชก แลวลงไปกองกบพน พยายามพาเขามาอย ในทโลง ๆ ปลอดภย ไมมสงของใด ๆ รอบตว

2. คลายกระดม เนคไททคอเสอ คลายกระดม เขมขดทกางเกงหรอกระโปรง ถอดแวนตา น าหมอน หรอเสอพบหนา ๆ มารองไวทศรษะ

3. จบผปวยนอนตะแคง 4. ไมงางปาก ไมงดปากดวยชอน ไมยนอะไรใหผปวยกด ไมยดปากดวย

สงของตาง ๆ เดดขาด ไมกดทอง ไมถางขา ไมท าอะไรทงนน 5. จบเวลา ตามปกตผปวยลมชกจะมอาการสงบลงไดเองเมอผานไป

2 – 3 นาท หากมอาการชกเกน 5 นาท ควรรบสงแพทย (หรอโทรศพทแจงสายดวน 1669 บรการแพทยฉกเฉน)

6. อยาลมอธบายผคนรอบขางดวยวาเกดอะไรขน และขอความชวยเหลอเทาทจ าเปน เชน อยามงผปวยใกล ๆ หรอชวยเรยกรถพยาบาลกรณทผปวยชกเกน 5 นาท หรอมอาการบาดเจบ

ในกรณทผปวยลมชกมอาการกดลนตวเอง ไมตองตกใจ โดยสวนใหญแลวจะไมไดกดลนตวเองจนขาดหรอมบาดแผลใหญมากนก อาจจะมความเปนไปไดทเผลอกดลนตวเองจนไดรบบาดแผลมเลอดออก แตไมไดเปนอนตรายถงชวตมากเทากบการยดสงตาง ๆ เขาไปในปากของผปวย ดวยหวงวาจะใหกดแทนลน เพราะมหลายครงทสงของเหลานนท าให

133

ผปวยมอาการบาดเจบหนกกวาเดม แผลทกดลนใหญกวาเดม หรอพลดหลดเขาไปตดในหลอดลม หลอดอาหาร

2.2.3 การเปนลมแดด การเปนลมแดด เกดจากการทรางกายไมสามารถปรบตวกบความรอน

ทเกดขน จนเกดภาวะวกฤตในภาวะปกตรางกายจะมระบบการปรบสมดลความรอน เมอความรอนในรางกายเพมขน อาการส าคญ ไดแก ตวรอน อณหภมรางกาย 41 องศาเซลเซยส หนาแดง ไมมเหงอ มอาการเพอ ความดนลดลง กระสบกระสาย มนงง สบสน ชกเกรง หมดสต โดยกลไกการท างานของรางกาย จะมการปรบตวโดยสงน า หรอเลอดไปเลยงอวยวะภายใน เชน สมอง ตบ กลามเนอ ท าใหผวหนงขาดเลอดและน าไปเลยง จงไมสามารถระบายความรอนออกจากรางกายได

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน น าผทมอาการเขาในทรม นอนราบ ยกเทาสง เพอเพมการไหลเวยนเลอด

ถอดเสอผา ใชผาชบน าประคบบรเวณใบหนา ขอพบ ขาหนบ เชดตวเพอระบายความรอน และถารสกตวดใหคอย ๆ จบน าเยน เพอลดอณหภมรางกายใหเรวทสด และรบน าสงโรงพยาบาล

2.2.4 เลอดก าเดาไหล สาเหต มาจากการกระทบกระแทก การเปนหวด การสงน ามก

การตดเชอในชองจมก หรอความหนาวเยนของอากาศ ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1. ใหผปวยนงนง ๆ เอนตวไปขางหนาเลกนอย 2. ใชมอบบปลายจมก และใหหายใจทางปากโดยบบปลายจมกไว

10 นาท ใหคลายมอออกถาเลอดยงไหลตอใหบบตออก 10 นาท ถาเลอดไมหยดใน 20 นาทใหรบน าสงโรงพยาบาล

3. ถามเลอดออกมาก ใหผปวยบวนเลอดหรอน าลายลงในอาง หรอภาชนะทรองรบ

4. เมอเลอดหยดแลว ใชผาสะอาดเชดบรเวณจมกและปาก ขอหาม หามสงน ามกหรอลวงแคะ ขยจมก เพราะจะท าใหอาการแยลง

134

2.2.5 การหมดสต การหมดสต เปนภาวะทรางกายไมมการตอบสนองตอสงกระตน

สาเหตเนองจากสมองไดรบการกระทบกระเทอนบรเวณศรษะ ซงเปนบรเวณทมเสนเลอดใกลผวชนนอก ท าใหเลอดไหลออกมาก แตมบางกรณไมมเลอดไหลออกมาภายนอก ท าใหผบาดเจบ หมดสต หากไมไดรบการชวยเหลออาจท าใหเสยชวต-จงตองประเมนสถานการณและการบาดเจบ เพอใหการชวยเหลอเบองตนและน าสงโรงพยาบาลเพอรบการรกษา

ขนตอนการชวยเหลอผหมดสต 1. ส ารวจสถานการณ บรเวณทเกดเหตอยางรวดเรว ถาสถานการณ

ปลอดภยใหตะโกนเรยกผหมดสต 2. หากไมมการตอบสนอง ใชมอทง 2 ขาง ตบไหลเรยก พรอมสงเกต

การตอบสนอง (การลมตา ขยบตว และพด) และดการเคลอนไหวของทรวงอก หนาทอง ถาพบวายงหายใจอยใหรบใหการชวยเหลอ และขอความชวยเหลอ โดยการโทรศพทแจงสายดวนรถพยาบาล 1669 แตหากไมตอบสนอง หนาอกหนาทองไมกระเพอมขนลง แสดงวา หมดสตและไมหายใจ ตองชวยเหลอโดยการปมหวใจ และการผายปอด

2.3 พษแมลงสตวกดตอย 2.3.1 สนข/แมว

โรคพษสนขบาหรอโรคกลวน า เปนโรคตดตอรายแรงทเกดจาก เชอเรบสไวรส โรคนเกดไดในสตวเลยงลกดวยนมทกชนด ดงนน เมอถกสนขกดจะตองปฏบตตามขนตอน ดงน

1.-ช าระลางบาดแผล ดวยการฟอกแผลดวยน าสะอาดและสบหลายครงใหสะอาดโดยการถเบา ๆ เทานน หากแผลลกใหลางจนถงกนแผล แลวซบแผลใหแหงดวยผากอซหรอผาทสะอาด (ในกรณน าลายสนขเขาตา ใหใชน าสะอาดลางตาเทานน แตลางหลาย ๆ ครง)

2. พบแพทยเพอดแลแผล และฉดวคซนปองกนโรคพษสนขบาหรอโรคกลวน า-ขอสงเกต ส าหรบสตวทเปนโรคพษสนขบา จะมพฤตกรรมเปลยนแปลงไปจากเดม เชน สตวทมนสยดรายจะกลายเปนสตวทเชอง สตวทเชองจะกลายเปนสตวดราย ตนเตน กระวนกระวาย สดทายจะเปนอมพาต และตายในทสด

135

2.3.2 งมพษ/งไมมพษ พษจากการถกงกดงในประเทศไทยแบงเปนงมพษ และไมมพษ

ซงจะมลกษณะบาดแผลตางกนคองพษมเขยวอยดานหนาของขากรรไกรบน และมฟน สวนง ไมมพษมแตรอยฟนไมมรอยเขยว

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน การปฐมพยาบาล เปนสงทตองกระท าหลงถกงกดทนทกอนทจะ

น าสงโรงพยาบาล การปฐมพยาบาลผทถกงกด มดงน 1. รบน าผปวยสงโรงพยาบาล ระหวางน าสงอาจใชเชอก ผา หรอ

สายยางรดแขนหรอขาระหวางแผลงกดกบหวใจเหนอรอยเขยว ประมาณ 2 - 4 นว เพอปองกนพษงซมเขารางกายโดยเรว ในปจจบนนกวชาการบางทานไมแนะน าใหรบท าการใชเชอกรดและขนชะเนาะ เนองจากอาจท าใหเกดผลเสย คอ การชวยเหลอลาชาขน และเสยงตอการขาดเลอดบรเวณแขนหรอขา ท าใหพษท าลายเนอเยอมากขน ดงนน ถารดควรค านงถงความเสยงของ การรดดวย โดยคลายเชอกทก ๆ 15 นาท นานครงละ 30 - 60 วนาท จนกวาจะถงโรงพยาบาลในกรณทถกงไมมพษกด ไมควรรด เพราะจะท าใหแผลทบวมอยแลว เสยงตอการเกดเนอตาย และการบวมอาจกดเบยดเสนประสาทและเสนเลอดได

2. ควรลางบาดแผลใหสะอาด อยาใชไฟหรอเหลกรอนจทแผลงกด และอยาใชมดกรดแผลเปนอนขาด เพราะอาจท าใหเลอดออกมาก โดยเฉพาะอยางยง ถาถกง ทมพษกด หรออาจตดถกเสนเอนหรอเสนประสาท รวมทงอาจท าใหเกดการตดเชอได รวมทงไมแนะน าใหใชปากดดพษจากแผลงกด เพราะพษอาจเขาทางเยอบปากไดโดยเฉพาะอยางยง ถามบาดแผล ถารสกปวดแผลใหรบประทานพาราเซตามอล หามใหแอสไพรน เพราะอาจท าใหเลอดออกงายขน

3. เคลอนไหวแขน หรอขาสวนทถกงกดใหนอยทสด ควรจดต าแหนงของสวนทถกงกดใหอยในระดบต ากวาหวใจ เชน หอยมอหรอเทาสวนทถกงกดลงต าระหวางเดนทางไปยงสถานพยาบาลอยาใหผปวยเดน หรอขยบสวนทถกกด เนองจากการขยบตวจะ ท าใหกลามเนอมการยดและหดตว พษงเขาสกระแสเลอดเรวขน

4.-ควรตรวจสอบวางอะไรกด และถาเปนไปไดควรจบหรอตงทกด และน าสงไปยงสถานพยาบาลดวย

5.-อยาใหผปวยดมแอลกอฮอล หรอยาดองเหลา หรอรบประทานยากระตนประสาท รวมทง ชากาแฟ

136

6.-ถาผปวยหยดหายใจจากงทมพษตอประสาท ใหท าการเปาปากชวยหายใจไปตลอดทางจนกวาจะถงสถานพยาบาลทใกลบานทสด

ขอหาม หามรบประทานยาและเครองดมกระตนหวใจ ขอสงเกต ปลอบโยนใหก าลงใจ อยาใหตนเตน ตกใจ ซงจะท าใหหวใจสบฉด

โลหตมากยงขนพษงแพรกระจายไดเรวขน ควรน างทกดไปพบแพทย เพอสะดวกตอการวนจฉยและรกษา

2.3.3 แมงปอง/ตะขาบ ผทถกแมงปองตอย หรอตะขาบกด เมอถกแมงปองตอยจะมอาการ

ปวดแสบปวดรอนอยางรนแรงบรเวณทถกตอย ส าหรบผทถกตะขาบกด เขยวตะขาบจะฝงลง ในเนอท าใหมองเหนเปน 2 จด อยดานขาง เมอถกตะขาบกดจะมอาการบวมแดงและปวด บางรายอาจมไข ปวดศรษะ คลนไส อาเจยน

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1.-ใชสายรดหรอขนชะเนาะเหนอบรเวณทถกกด หรอเหนอบาดแผล

เพอปองกนมใหพษแพรกระจายออกไป 2. พยายามท าใหเลอดไหลออกจากบาดแผลใหมากทสด อาจท าได

หลายวธ เชน เอามอบบ เอาวตถทมรกดใหแผลอยตรงกลางรพอด เลอดจะไดพาเอาพษออกมาดวย

3. ใชแอมโมเนยหอมหรอทงเจอรไอโอดน ทาบรเวณแผลใหทว 4.-ถามอาการบวมอกเสบและปวดมาก ใหใชกอนน าแขงประคบ

บรเวณแผล เพอชวยบรรเทาอาการความเจบปวดดวย 5. ถาอาการยงไมทเลาลง ตองน าตวสงโรงพยาบาล เพอใหแพทยตรวจ

รกษาตอไป 2.3.4 ผง ตอ แตน

ผง ตอ แตน แมลงเหลานมพษตอคน เมอถกแมลงเหลานตอยโดยเฉพาะผงมนฝงเหลกในเขาไปในบรเวณทตอย และปลอยสารพษจากตอมพษออกมา ผถกแมลงตอยสวนมากมอาการเฉพาะท คอ บรเวณทถกตอยจะ ปวด บวม แดง แสบ รอน แตบางคน

137

แพมากท าใหอาการหายใจล าบาก หวใจเตนผดปกต หอบ คลนไส อาเจยน เจบหนาอก มไข และชก ความรนแรงขนอยกบภมไวของแตละคน และจ านวนครงทถกตอย

ขนตอนการชวยเหลอเบองตน 1) รบเอาเหลกในออกโดยระวงไมใหถงน าพษทอยในเหลกในแตก

อาจท าโดยใชใบมดขดออก หรอใชสกอตเทปปดทาบบรเวณทถกตอย แลวดงออกเหลกในจะตดออกมาดวย

2) ประคบบรเวณทถกตอยดวยความเยนเพอลดอาการปวด 3) ทาครมลดอาการบวมแดง หรอน ายาทมฤทธเปนดางออน ๆ ปดแผล

เชน แอมโมเนย น าปนใส 4) ถามอาการแพเฉพาะท เชน บวม คน หรอเปนลมพษใหยาแกแพ 5) ในกรณทมบวมตามหนาและคอ ซงท าใหหายใจไมสะดวก ตองรบ

น าสงโรงพยาบาลเพอรบการรกษาขนตอไป 2.4 ถกท าราย

การหมดสต เปนภาวะทรางกายไมมการตอบสนองตอสงกระตน สาเหตเนองจากสมองไดรบการกระทบกระเทอนจากการถกท ารายรางกายบรเวณศรษะ ซงเปนบรเวณทมเสนเลอดใกลผวชนนอกมา ท าใหเลอดไหลออกมาก แตมบางกรณไมมเลอดไหลออกมาภายนอก ท าใหผบาดเจบหมดสต หากไมไดรบการชวยเหลออาจท าใหเสยชวต จงตองประเมนสถานการณและการบาดเจบ เพอใหการปฐมพยาบาลเบองตนและน าสงโรงพยาบาลเพอรบการรกษา

ขนตอนการชวยเหลอผหมดสต 1. ส ารวจสถานการณบรเวณทเกดเหตอยางรวดเรว ถาสถานการณปลอดภย

ใหตะโกนเรยกผหมดสต 2. หากไมมการตอบสนอง ใชมอทง 2 ขางตบไหล เรยกพรอมสงเกต

การตอบสนอง (การลมตา ขยบตว และพด) และดการเคลอนไหวของทรวงอก หนาทอง ถาพบวา ยงหายใจอยใหรบใหการชวยเหลอ และขอความชวยเหลอโดยการโทรศพทแจงสายดวนรถพยาบาล 1669 แตหากไมตอบสนอง หนาอกหนาทองไมกระเพอมขนลง แสดงวา ผถกท ารายหมดสตและไมหายใจ ตองชวยเหลอผหมดสต โดยการท า CPR (Cardiopulmonary Resuscitation) โดยเรวทนทใหแกผบาดเจบ ซงจะชวยใหเลอดไดรบออกซเจนเพมมากขนและมการไหลเวยนเขาสสมองและอวยวะส าคญอน ๆ กอนทจะถงมอแพทยผเชยวชาญ ทงน ในกรณท

138

ศรษะ ล าคอหรอหลงของผบาดเจบไดรบการบาดเจบดวย ผใหการปฐมพยาบาล จะตองระมดระวงไมใหศรษะ ล าคอหรอหลงของผบาดเจบมการเคลอนไหว ซงท าไดโดยดงขากรรไกรลางหรอคางของผบาดเจบไปขางหนาเพอเปดทางใหอากาศเดนทางเขาไดสะดวก กจกรรมทายเรองท 2 วธการปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 3 การวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน

สญญาณชพเปนสงทบงบอกความมชวตของบคคล ถาสญญาณชพปกต จะบงบอกถงภาวะรางกายปกต ถาสญญาณชพมการเปลยนแปลง สามารถบอกไดถงการเปลยนแปลง ในการท าหนาทของรางกาย ความรนแรงของการเจบปวย และความรบดวนทตองการรกษา

สญญาณชพ หมายถง สงทแสดงใหทราบถงการมชวต สามารถสงเกตและ ตรวจพบไดจากทชพจร อตราการหายใจ อณหภมรางกาย และความดนโลหต ซงเกดจากการท างาน ของอวยวะของรางกายทส าคญมากตอชวต ไดแก หวใจ ปอด และสมอง รวมถงการท างานของระบบไหลเวยนโลหต และระบบหายใจ

วตถประสงคของการวดสญญาณชพ 1.-เพอประเมนระดบอณหภมของรางกาย อตราการเตน ลกษณะชพจรการหายใจ

และความดนโลหต 2. เพอสงเกตอาการทวไปของผปวย และเปนการประเมนสภาพผปวยเบองตน

ขอบงชของการวดสญญาณชพ 1. เมอแรกรบผปวยไวในโรงพยาบาล 2. วดตามระเบยบแบบแผนทปฏบตของโรงพยาบาลหรอตามแผนการรกษาของแพทย 3. กอนและหลงการผาตด 4. กอนและหลงการตรวจวนจฉยโรคทตองใสเครองมอตรวจเขาไปภายในรางกาย 5. กอนและหลงใชยาบางชนดทมผลตอหวใจและหลอดเลอด 6. เมอสภาวะทวไปของรางกายผปวยมการเปลยนแปลง เชน ความรสกตวลดลง

หรอความรนแรงของอาการปวดเพมขน

139

7. กอนและหลงการใหการพยาบาลทมผลตอสญญาณชพ สญญาณชพประกอบดวย ชพจร อตราการหายใจ อณหภมรางกายและความดนโลหต มรายละเอยดดงน

7.1 ชพจรเปนการหดและขยายตวของผนงหลอดเลอด ซงเกดจากการบบตวของหวใจ จงหวะการเตนของเสนเลอดจะสมพนธกบการเตนของหวใจ การวดอตราการเตนของหวใจ วดนบจากการใชนวกลางและนวชคล าการเตนของหลอดเลอดแดง ตรงดานหนาของขอมอ (ดานหวแมมอ) ทอยต ากวาฐานของนวหวแมมอ ประมาณ 60 - 100 ครงตอนาท

7.2 อตราการหายใจ การหายใจเปนการน าเอาออกซเจนเขาสรางกายและน าคารบอนไดออกไซดออกจากรางกาย การวดอตราการหายใจ ดจากการขยายตวของชองอกประมาณ 12 - 20 ครงตอนาท

7.3 อณหภมรางกายเปนระดบความรอนของรางกาย ซงเกดจากความสมดลของการสรางความรอนของรางกายและการสญเสยความรอนของรางกาย มหนวยเปนองศาเซลเซยส (°C) หรอ องศาฟาเรนไฮต (°F) ซงจะไมคอยเปลยนแปลงมากนกถงแมอณหภมภายนอกอาจจะเปลยนแปลง คาปกต ประมาณ 37 องศาเซลเซยส +/- 0.5 องศาเซลเซยส

7.4 ความดนโลหต เปนแรงดนของเลอดทไปกระทบกบผนงเสนเลอดแดง มหนวยเปนมลลเมตรปรอท (มม.ปรอท หรอ mm.Hg.) ความดนโลหตใชตรวจวดจากเครองวด คนปกตจะมความดนโลหต ประมาณ 90/60 - 120/80 มลลเมตรปรอท กจกรรมทายเรองท 3 การวดสญญาณชพและการประเมนเบองตน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 4 วธการชวยชวตขนพนฐาน

การชวยชวตขนพนฐาน (Cardiopulmonary Resuscitation : CPR) เปนการชวยเหลอผบาดเจบ เมอเกดภาวะหวใจหยดเตนกะทนหน เพอน าออกซเจนเขาสรางกาย และชวยใหโลหตมการไหลเวยนไปเลยงเนอเยอตาง ๆ ของรางกาย จนกระทงระบบตาง ๆ กลบมาท าหนาทไดเปนปกต

สาเหตทท าใหเกดภาวะหยดหายใจ และหวใจหยดเตนกะทนหน ไดแก หวใจขาดเลอด ไฟฟาดด ไดรบสารพษ จมน า อบตเหตตาง ๆ เปนตน

อาการของผทตองไดรบการชวยเหลอ โดยการท า CPR คอ หมดสต หยดหายใจหรอมการหายใจผดปกต (Gasping)

140

ขนตอนการชวยชวตขนพนฐาน (Cardiopulmonary Resuscitation : CPR) 1. ส ารวจสถานการณ ส ารวจสถานการณบรเวณทเกดเหตอยางรวดเรว ถาสถานการณปลอดภย

ใหตะโกนเรยกผบาดเจบ 2. หากไมมการตอบสนอง ใชมอทง 2 ขาง ตบไหล เรยกพรอมสงเกตการตอบสนอง

(การลมตาขยบตว และพด) และดการเคลอนไหวของทรวงอก หนาทอง พบวา หนาซดไมม การตอบสนอง หนาอก หนาทองไมเคลอนไหว แสดงวาหมดสต ไมหายใจ ใหตะโกนขอความชวยเหลอ

3. ขอความชวยเหลอ * ถาผบาดเจบหมดสตไมหายใจ ใหขอความชวยเหลอ โทรศพทแจงสายดวน

1669 (ศนยนเรนทร) 4. การกระตนหวใจ โดยการกดหนาอก ยกละประมาณ 30 ครง

* ต าแหนง : กงกลางหนาอก * กดดวย : สนมอ 2 ขางซอนกน * กดลก : ประมาณ 5 - 6 เซนตเมตร * กดเรว : ประมาณ 100 - 120 ครง/นาท และตองผอนมอใหทรวงอกคนตว

กอนกดครงตอไป * จ านวน : 30 ครง * ออกแรงกดจากล าตวโดยมสะโพกเปนจดหมน กดในแนวตงฉากกบพน

ขอศอกเหยยดตรง เวลาในการกดและผอนตองเทากน กดแรงและกดเรวเปนจงหวะ (Push Hard - Push Fast)

5. การผายปอด และการชวยหายใจ 5.1 การชวยหายใจโดยวธเปาปาก ใหผปวยนอนหงาย วางศรษะใหต ากวา

ไหลเลกนอย และใหแหงนศรษะไปขางหลงเทาทจะท าได เพอใหทางเดนหายใจของผปวยโลง ลนมาจกทคอหอย ใชมอหนงบบจมกของผปวย ใชนวหวแมมอของอกมอหนงแหยเขาไปในปากผปวยเพอดงคางใหอาออก หายใจเขาลก ๆ อาปากใหกวาง ๆ เอาปากประกบกบปากผปวย ใหแนนแลวเปาลมเขาไปในปากผปวย ดวาหนาอกผปวยพองขนหรอไม ถาพองขนแสดงวาลมเขาไปในปอดไดด ถอนปากทประกบออกเพอใหผปวยไดหายใจออกเอง เมอผปวยหนาอกยบลง

141

กเปาลมเขาไปในปากผปวยอก ท าเชนนไปเรอย ๆ ประมาณ 15 - 20 ครงตอนาท จนกวาผปวย จะหายใจไดเอง ระหวางปฏบตใหศรษะผปวยแหงนไปขางหลงตลอดเวลา

5.2 การชวยหายใจโดยวธเปาจมก ใหผปวยอยในทาเชนเดยวกบวธชวยหายใจ

ดวยวธเปาปาก แตใชมอขางหนงดนคางผปวยใหปากปดสนท หายใจเขาลก ๆ เอาปากประกบลงไปบนจมกผปวยใหแนบสนท แลวเปาลมเขาไป ดวาหนาอกผปวยพองขนหรอไม ถาพองขนแสดงวาลมเขาไปในปอดไดด ถอนปากออกแลวใหมอจบคางผปวยใหอาออก เพอให ผปวยหายใจออกไดทางปาก เมอผปวยหนาอกยบลง กเปาลมไปทางจมกเชนเดมอก ท าเชนนไปเรอย ๆ จนกวาผปวยจะหายใจไดเอง

5.3 การชวยหายใจโดยการยกแขนและกดทรวงอก ใหผปวยอยในทาเชนเดยวกบ

สองวธแรก พบแขนผปวยเขาหากนไวบนอก นงคกเขาอยเหนอศรษะผปวย จบขอมอผปวยทง 2 ขาง ขางละมอ โยตวไปขางหนาเหยยดแขนตรงกดลงไปตรงมอของผปวย ซงจะเทากบกดทรวงอกของผปวยใหหายใจออกขบเอาน าออกมา แลวโยตวไปขางหลงพรอมกบจบแขนผปวยทง 2 ขาง ดงแยกขนไปขางบนใหมากทสดเทาทจะท าได จะท าใหปอดผปวยขยายตว ท าใหอากาศไหลเขาไปได ท าเชนนไปเรอย ๆ จนกวาผปวยจะหายใจไดเอง

142

5.4 การชวยหายใจโดยการแยกแขนและกดหลง ใหผปวยนอนคว า ใหแขน

ของผปวยทง 2 ขาง พบเขาหากน หนนอยใตคาง นงคกเขาอยเหนอศรษะผปวย วางฝามอลงบนหลงของผปวยใตตอกระดกสะบก ขางละมอ โดยใหหวแมมอมาจดกน กางนวมอทง 2 ขางออก โนมตวไปขางหนา แขนเหยยดตรงใชน าหนกตวกดลงบนแผนหลงของผปวย ซงจะเทากบกดทรวงอกของผปวยใหหายใจออก ขบเอาน า (ถาม) ออกมาจากนยายมอทง 2 ขาง มาจบตนแขนผปวยแลวโยตวกลบพรอมกบดงขอศอกของผปวยมาดวย จะท าใหปอดผปวยขยายตว ท า ใหอากาศไหลเขาไปได ท าเชนนเรอย ๆ ไปจนกวาผปวยจะหายใจไดเอง ถาการชวยหายใจกระท าไดถกตองดงกลาว และหวใจของผปวยยงเตนอยตลอดเวลา ผปวยจะดแดงขน และอาจกลบมาหายใจไดเปนปกตอก

ขอสงเกต 1. การกดหนาอกใหกดตอเนอง ระวงอยาหยดกดหรออยาใหมการเวนระยะการกด 2. การกดหนาอกแตละครงตองมการปลอยใหทรวงอกกลบคนสสภาพเดมกอน

(แตไมยกสนมอขนพนจากทรวงอก) แลวจงกดครงตอไป เมอหวใจถกกดดวยความลก 5 - 6 เซนตเมตร ความดนในชองอกจะเพมขน

ท าใหมเลอดสบฉดออกจากหวใจ และไหลเวยนไปเลยงสมองและอวยวะอน ๆ เมอหวใจคลายตวกลบสสภาพเดมในระหวางการกดหนาอก และความดนใน

ชองอกลดลงเลอดจะไหลกลบสหวใจและปอด เพอรบออกซเจนทเปาเขาไปจากการชวยหายใจ และพรอมทจะสบฉดครงใหมตอไป กจกรรมทายเรองท 4 วธการชวยชวตขนพนฐาน (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

143

หนวยการเรยนรท 12 การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย

สาระส าคญ การเดนทางไกล เปนการเดนทางของลกเสอ จากกองลกเสอ หรอกลมลกเสอ ไปท ากจกรรมตาง ๆ ในสถานทใดทหนง ซงนายหมลกเสอ และผก ากบลกเสอรวมกนก าหนด เพอใหสมาชกไดเกดการเรยนรรวมกน ปฏบตกจกรรมรวมกน ใชชวตรวมกน แลกเปลยนเรยนรประสบการณรวมกน โดยมระบบหมลกเสอเปนหลกในการท ากจกรรมเสรมสรางคณธรรม และอดมการณลกเสอ มความเปนพนองกน และพฒนาความเปนพลเมองด ตามทกษะของลกเสอ ทงน เพอฝกความอดทน ความสามคค ความมวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย ตลอดจนรจกการเตรยมความพรอมในการใชชวตกลางแจง การอยคายพกแรม เปนการไปพกแรมคนในสถานทตาง ๆ และน าสงทไดจากการเรยนรทงภาคทฤษฎ และภาคปฏบต โดยมกระบวนการถายทอดความร และการแลกเปลยนประสบการณตลอดจนการเสรมสรางพฒนาทกษะลกเสอ รวมทงการฝกกระบวนการคดวเคราะห และสรางสรรคสงทเปนประโยชน และสมพนธกบวถชวต ชวตชาวคาย เปนกจกรรมเสรมสรางลกษณะนสยทดในการใชชวตรวมกน ท ากจกรรมรวมกน มความเอออาทรซงกนและกน มการพฒนาทกษะชวต ทกษะการประกอบอาชพแบบชาวคาย ทกษะการใชอปกรณ เครองมอเครองใชทจ าเปนในการอยคายพกแรม รวมทงการเสรมสรางคณธรรมในตนเอง โดยมค าปฏญาณและกฎของลกเสอ เปนหลกใน การด ารงชวตชาวคาย การจดการคายพกแรม เปนการก าหนดต าแหนงทจะสรางเตนท ครว สขาภบาล ราวตากผา ใหเหมาะสมกบสถานทตงคายพกแรม ดงนน ตองศกษาสภาพภมประเทศ คาดคะเนความเหมาะสมของพนท แหลงน า เสนทางคมนาคม และความปลอดภยจากผกอการราย

144

ตวชวด 1. อธบายความหมายของการเดนทางไกล 2. อธบายความหมายของการอยคายพกแรม 3. อธบายการใชเครองมอส าหรบชวตชาวคาย 4. อธบายวธการจดการคายพกแรม

ขอบขายเนอหา

เรองท 1 การเดนทางไกล 1.1 ความหมายของการเดนทางไกล 1.2 วตถประสงคของการเดนทางไกล 1.3 หลกการของการเดนทางไกล 1.4 การบรรจเครองหลงส าหรบการเดนทางไกล เรองท 2 การอยคายพกแรม 2.1 ความหมายของการอยคายพกแรม 2.2 วตถประสงคของการอยคายพกแรม 2.3 หลกการของการอยคายพกแรม เรองท 3 ชวตชาวคาย 3.1 เครองมอ เครองใช ทจ าเปนส าหรบชวตชาวคาย

3.2 การสรางครวชาวคาย 3.3 การสรางเตาประเภทตาง ๆ 3.4 การประกอบอาหารแบบชาวคาย 3.5 การกางเตนท และการเกบเตนทชนดตาง ๆ

เรองท 4 วธการจดการคายพกแรม 4.1 การวางผงคายพกแรม 4.2 การสขาภบาลในคายพกแรม

เวลาทใชในการศกษา 6 ชวโมง

145

สอการเรยนร 1. ชดวชา ลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

146

เรองท 1 การเดนทางไกล 1.1 ความหมายของการเดนทางไกล

การเดนทางไกล หมายถง การเดนทางของลกเสอจากกอง หรอกลมลกเสอเพอไปท ากจกรรมทใดทหนง โดยมผก ากบและนายหมลกเสอเปนผก าหนดรวมกน เพอน าลกเสอไปฝกทกษะวชาการลกเสอเพมเตม ใหรจกการใชชวตกลางแจงและสมผสกบธรรมชาตอยางใกลชด โดยลกเสอไดใชความสามารถของตนเอง การเดนทางไกลของลกเสอสามารถเดนทางดวยเทา เรอ หรอจกรยานสองลอ รวมถงรถยนตอกดวย

1.2 วตถประสงคของการเดนทางไกล มดงน 1) เพอฝกความอดทนความมระเบยบวนย และเสรมสรางสขภาพอนามยใหแก

ลกเสอ 2) เพอใหลกเสอมเจตนารมณ และเจตคตทดรจกชวยตนเองและรจกท างาน

รวมกบผอน 3) เพอใหมโอกาสปฏบตตามคตพจนของลกเสอ และมโอกาสบรการตอ

ชมชนทไปอยคายพกแรม 4) เพอเปนการฝกและปฏบตตามกฎของลกเสอ

1.3 หลกการของการเดนทางไกล การเดนทางไกล ใชระบบหม เพอฝกความอดทน ความสามคค ความมระเบยบ

วนย การชวยเหลอซงกนและกน รจกการระมดระวงตวจากอบตเหตขณะเดนทาง และการเตรยมตวในการเดนทางใหไดใชชวตกลางแจง 1.4 การบรรจเครองหลงส าหรบการเดนทางไกล

เปนกจกรรมหนงของลกเสอ ซงลกเสอจะตองมการเตรยมการเรองเครองหลงใหพรอมเหมาะสมกบเดนทางไกลไปแรมคน ซงอปกรณทจะจดเตรยม คอ อปกรณเฉพาะบคคล หรออปกรณประจ าตวทจ าเปนจะตองเตรยมพรอมกอนก าหนดเดนทางควรมน าหนกไมมากนก มดงน

1) เครองแตงกาย ไดแก เครองแบบลกเสอและเครองหมายประกอบเครองแบบ คอ หมวก ผาผกคอ เสอ กางเกงหรอกระโปรง เขมขด ถงเทา รองเทา หรอชดล าลองหรอชดสภาพ ชดกฬา ชดนอน

147

2) เครองใชประจ าตว ไดแก สบ แปรงสฟน ยาสฟน ผาเชดตว ผาขาวมา ผาถง ไฟฉาย ขนน า รองเทาแตะ จาน ชาม ชอน ยากนยง ยาขดโลหะ เชอก หรอยาง ส าหรบผกหรอรดอปกรณเลก ๆ นอย ๆ ถงพลาสตก ส าหรบใสเสอผาทใชแลวหรอเปยกชน

3) ยาประจ าตว หรออปกรณปฐมพยาบาล 4) อปกรณประกอบการเรยนร และการจดบนทกกจกรรม เชน สมด ปากกา

ดนสอ แผนท เขมทศ เปนตน 5) อปกรณทจ าเปนตามฤดกาล เชน เสอกนฝน เสอกนหนาว 6) อปกรณเครองนอน เชน ผาหม ถงนอน 7) อปกรณทประจ ากายลกเสอ เชน ไมงาม กระตกน า เชอกลกเสอ ขอแนะน าในการบรรจเครองหลง เครองหลง คอ ถงหรอกระเปาส าหรบใสสงของตาง ๆ และใชสะพายหลง

เพอใหสามารถน าสงของไปยงสถานทตาง ๆ ไดอยางสะดวก เครองหลงจงเปนสงส าคญ และมความจ าเปนมากส าหรบกจกรรมการเดนทางไกล เพราะลกเสอตองใชบรรจอปกรณประตว อปกรณประจ าหม ซงตองน าไปใชในการอยคายพกแรม การบรรจสงของลงในถงเครองหลง หรอกระเปามขอแนะน า ดงน

1. ควรเลอกเครองหลงทมขนาดพอเหมาะไมเลกหรอใหญจนเกนไป 2. ควรบรรจสงของทมน าหนกมากหรอสงของทใชภายหลงไวขางลาง สวน

สงของทใชกอนหรอใชรบดวน เชน ไฟฉาย เสอกนฝน ไมขดไฟ เปนตน ใหไวขางบนสดของเครองหลง ซงสามารถน าออกมาใชไดอยางสะดวก

3. ควรบรรจสงของนม ๆ เชน ผาเชดตว ผาหม เสอผาใสในเครองหลงตรงสวนทจะสมผสกบหลงของลกเสอเพอจะไดไมเจบหลงขณะเดนทาง

4. สงของบางประเภท เชน ยารกษาโรค ขาวสาร เปนตน ควรใสถงผาหรอถงพลาสตกกอน แลวจงบรรจลงเครองหลง

5. ในกรณทถงนอน และผาหมบรรจเครองหลงไมได ใหผกถงนอนและผาหมนอนของลกเสอไวนอกเครองหลง คลมดวยพลาสตกใสเพอกนเปยกน า

6. เครองหลงทลกเสอน าไปตองไมหนกจนเกนไป เพราะถาหนกเกนไป จะท าใหลกเสอเหนอยเรว น าหนกของเครองหลงควรหนกไมเกน 1 ใน 5 ของน าหนกตวลกเสอ เชน ถาลกเสอหนก 50 กโลกรม เครองหลงควรหนกไมเกน 10 กโลกรม เปนตน ปจจบน

148

เครองหลงทใชบรรจสงของนนมหลายชนดแลวแตลกเสอจะเลอกใช เชน กระเปา ยาม หรอเป ลกเสอควรเลอกใชเครองหลงทมลกษณะคลายเป เพราะมชองส าหรบบรรจสงของหลายประเภท

กจกรรมทายเรองท 1 การเดนทางไกล (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

เรองท 2 การอยคายพกแรม 2.1 ความหมายของการอยคายพกแรม

การอยคายพกแรมลกเสอ คอ องครวมของการเรยนรทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต โดยมนวตกรรมและขบวนการถายทอด การทดสอบ การเสรมสรางพฒนาการใหแกลกเสอในทกระดบ โดยการน าลกเสอออกจากทตงปกตไปพกแรมคนตามคายลกเสอตาง ๆ รวมทงสถานททมองคประกอบทเหมาะสมกบการจดกจกรรมลกเสอ เชน วนอทยาน ชายทะเล เปนตน โดยมแผนการอยคายพกแรมในแตละครงสอดคลองกบการเรยนการสอนกจกรรมลกเสอในเวลาปกต

2.2 วตถประสงคของการอยคายพกแรม มดงน 1) เพอใหลกเสอทบทวนสงทไดเรยนรจากทฤษฎ และการฝกปฏบต 2) เพอเปนการฝกทกษะทางลกเสอ ใหมระเบยบวนย มเจตคต มคานยมทดงาม 3) เพอใหลกเสอปฏบตตามค าปฏญาณและกฎของลกเสอ

2.3 หลกการของการอยคายพกแรม มดงน 1) ยดหลกการมสวนรวม โดยใหผบงคบชาลกเสอ ลกเสอ และชมชน มสวนรวม

ในการจดกจกรรม 2) ใชกระบวนการเรยนรทเนนลกเสอเปนส าคญ มทกษะในการแสวงหา

ความรจากแหลงเรยนรในชมชน 3) ใชกระบวนการกลมในการจดประสบการณการเรยนร ฝกใหคดวเคราะห

สรางสรรค ทเปนประโยชนและสมพนธกบวถชวต 4) มกจกรรมวชาการ และกจกรรมนนทนาการทใหลกเสอไดรบความร และ

ความสนกสนาน ท างานรวมกนเปนกลมเพอเสรมสราง ความสามคค มนษยสมพนธ ความเปนผน า 5) ตองค านงถงความปลอดภยในดานตาง ๆ ระหวางการท ากจกรรม

149

กจกรรมทายเรองท 2 การอยคายพกแรม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 3 ชวตชาวคาย ชวตชาวคาย เปนกจกรรมสรางนสย การบ าเพญประโยชน รจกการปรบตว เขาหากน และการอยรวมกนอยางมความสข โดยการฝกปฏบตตนดวยการท างานรวมกน เปนหม รจกยอมรบในบทบาทหนาทซงกนและกน ฝกการเปนผน า ผตาม ฝกใหรจกชวยเหลอตนเอง เมอมเหตการณคบขน รจกการด ารงชพกลางแจงโดยไมนงเฉย เชอฟงกฎกตกาอยในระเบยบอยางเครงครด สรางเสรมคณธรรม สรางความมวนย ชวตชาวคาย ประกอบดวย

1. เครองมอ เครองใช ทจ าเปนส าหรบชวตชาวคาย 2. การสรางครวชาวคาย 3. การสรางเตาประเภทตาง ๆ 4. การประกอบอาหารแบบชาวคาย 5. การกางเตนท และการเกบเตนทชนดตาง ๆ

3.1 เครองมอ เครองใช ทจ าเปนส าหรบชวตชาวคาย เครองมอ เครองใช ส าหรบการอยคายพกแรมมหลากหลายประเภท

แยกตามลกษณะของการใชงาน แบงออกเปน ของมคม ไดแก มด ขวาน เลอย เครองมอทใชส าหรบขด ไดแก จอบ เสยม พลว พลวสนาม และเครองมอทใชส าหรบตอก ไดแก คอน โดยแยกเกบตามประเภท และลกษณะการใชงาน เพอความสะดวกในการหยบใชงาน และความเปนระเบยบเรยบรอย

มด คอ เครองมอชนดแรก ๆ ทมนษยประดษฐขนเพอใชในชวตประจ าวนมาอยางยาวนาน เกยวของสมพนธกบแทบทกกจกรรม ในการด าเนนชวต มด เปนเครองมอตดเฉอนชนดมคม ส าหรบใช สบ หน เฉอน ปาด บางชนดอาจมปลายแหลมส าหรบกรดหรอแทง มกมขนาดเหมาะสมส าหรบจบถอดวยมอเดยว

ขวาน เปนเครองมอทท าดวยเหลก มสนหนาใหญ ใชในการตดไม ฟนไม ผาไม ตอกไม รวมไปถงการใชเปนอาวธ โดยทวไปขวานจะประกอบดวยสองสวนหลก คอ สวนหวและสวนดามจบ โดยขวานจะมทงแบบทดามยาว และแบบดามสน ขนอยกบงานทใช

150

การดแลรกษามดและขวาน 1. ไมควรวางมดหรอขวานไวกบพน เพราะจะเปนอนตรายตอผอน ถาเผลอไปเหยยบรวมทงจะท าใหคมมดและขวานเปนสนมได

2. อยาใชมดหรอขวานหน ถากวตถทแขงเกนไป เพราะอาจท าใหหมดคม หรออาจบนเสยหายได

3. ไมควรเอามดหรอขวานลนไฟหรอหน สบสงทก าลงรอน เพราะจะท าใหทองาย 4. หลงจากใชมดหรอขวานเสรจแลว ตองลางใหสะอาด เชดใหแหง ทาน ามนแลวเกบ

เขาทใหเรยบรอย ถาเปนมดหรอขวานทมปลอก มหนากาก ควรสวมปลอกหรอหนากากกอนแลวน าไปเกบ

5. เมอคมมด หรอคมขวานทอ ควรลบกบหนลบมด หรอหนกากเพชร 6. ถาดามมด หรอดามขวาน แตกราว ตองรบซอมแซมใหอยในสภาพด กอนน าไปเกบ

หรอน าไปใชงาน วธถอมดและขวานใหปลอดภย 1. ตองหนดานคมของมดหรอขวานออกนอกตว 2. เวลาแบกขวาน ตองระวงอยาใหคมขวานหอยลง หรอหนเขาหาตว 3. ถาเปนขวานขนาดเลก เวลาถอใหจบทตวขวาน ปลอยดามขวานชลงพน หนคมขวาน

ไปทางดานหลง วธสงมดและขวานใหปลอดภย 1. การสงมด ผสงจบสนมดหนคมมดออกนอกตวหรอหนดานคมลงพน สงดานมด

ใหผจบ 2. การสงขวาน ผสงจบปลายดามขวานหอยตวขวานลง ใหคมขวานหนไปดานขาง

ผรบตองจบดามขวานใตมอผสง เลอย เปนเลอยส าหรบงานไมโดยทวไป ท าดวยโลหะแผนบาง มฟนเปนซ ๆ

โดยฟนของซเลอยมความแตกตางกนตามความเหมาะสมกบการใชงาน การดแลรกษา 1. หลงจากการใชงานใหคลายใบเลอยออกเลกนอย เพอยดอายใบเลอยใหใชงาน

ไดยาวนานขน 2. ใชแปรงปดท าความสะอาดทกสวน ทาดวยน ามน แลวเกบไวในทเกบหลงการ

ใชงาน

151

จอบ เปนเครองมอขดดน ทมน าหนกปานกลางและมความทนทานสง จอบใชในการขดดนแขง ๆ และขดหลมใหมขนาดกวางและลกได ลกษณะเดนของจอบ คอ มใบทแบนกวางและคม สามารถเจาะผานพนดนหรอกอนดนทแขง ๆ ใหแยกขาดออกจากกนไดโดยงาย

การดแลรกษา หลงจากการใชทกครงควรลางท าความสะอาดดวยน า เพอก าจดดนทตดตาม ใบจอบและคมจอบใหหมดเสยกอน จากนนใหใชผาเชดใหแหง แลวทาน ามนกนสนมและเกบเขาท ใหเรยบรอย

เสยม เปนเครองมอขดดน ทมน าหนกเบาทสดในบรรดาเครองมอขดดนทกชนดดวยรปทรงทเลกมน าหนกเบา จงไมกนแรงผใช เสยมจงมบทบาทส าคญในงานดานการเกษตรทกชนด จงพดไดวาเสยมเปนเครองมอการเกษตรทมาคกบจอบ เพราะสงทจอบท าได เสยม กสามารถท าได เชน การขดดน ขดลอก เปนตน แตสงทเสยมท าไดนนจอบไมสามารถท าไดกคอ การขดหลมทลกและแคบ และการขดดนในทแคบ ๆ ทตองใชความความระมดระวงสง เชน การขดลอมตนไมขนาดเลก และการขดหนอกลวย เปนตน

การดแลรกษา หลงจากการใชงานทกครงควรลางท าความสะอาดดวยน า เพอก าจดดนทตดปลายเสยมใหหมดเสยกอน จากนนกใชผาเชดใหแหง ทาน ามนกนสนมแลวหาทเกบเขาทใหเรยบรอย

พลว เปนเครองมอใชในการตกดน หรอตกทรายทความละเอยดมาก หรอเปนกอนทไมใหญนก พลวมน าหนกพอ ๆ กบเสยม แตมใบทกวางและบางกวาเสยมและจอบเลกนอย คมของพลวไมไดมไวใชในการขดหรอเจาะ แตมไวในการตกหรอโกยเศษทราย เศษดน หรอ เศษวชพชทไดท าการกวาดรวม ๆ กนไวเปนกอง ๆ เรยบรอยแลว เพอตกไปใสถงปย หรอบงก หรอถงขยะ เพอเพมความรวดเรวในการจดเกบและท าความสะอาด

การดแลรกษา หลงจากการใชทกครงควรลางท าความสะอาดดวยน า เพอก าจดเศษดนเศษทราย ทตดตามปลายพลวใหหมดเสยกอน จากนนกใชผาเชดใหแหง ทาน ามนกนสนมแลวเกบเขาทใหเรยบรอย

คอน คอ เครองมอส าหรบตอก หรอทบบนวตถอน ส าหรบการใชงาน เชน การตอกตะป การจดชนสวนใหเขารป และการทบทลายวตถ คอนอาจไดรบการออกแบบมาใหใชงานเฉพาะทาง และมรปรางกบโครงสรางทหลากหลาย แตมโครงสรางพนฐานทเหมอนกน

152

คอ ดามจบและหวคอน ซงน าหนกจะคอนไปทางหวคอนมากกวา แรงทกระทบเปาหมายจะมากเทาใด ขนอยกบมวลของคอนและความเรงของการตอก ดงนนเมอคอนยงหนกมากและหวดดวยความเรงมาก แรงทไดจากคอนยงมากตามไปดวย

การดแลรกษา 1. เลอกชนดของคอนใหเหมาะกบงาน 2. เมอใชงานเสรจควรเชดท าความสะอาด แลวทาน ามนทหวคอนเพอปองกนสนม

3.2 การสรางครวชาวคาย การสรางครว เปนการก าหนดพนทส าหรบใชในการประกอบอาหารตลอด

ระยะเวลาในการอยคายพกแรม มองคประกอบในการสรางครว ดงน ทท าครว ควรมเขตท าครวโดยเฉพาะ โดยเลอกพนททจะเปนเหตใหเสยหาย

แกพนทนอยทสด ถามหญาขนอยตองแซะหญาออก (ใหตดดนประมาณ 10 เซนตเมตร) แลวจงคอยตงเตาไฟ สวนหญาทแซะออกนนจะตองหมนรดน าไว เมอการอยคายพกแรมไดสนสดลงแลว กใหปลกหญาไวทเดม แลวรดน าเพอใหคนสสภาพเดม

ในการจดท าเครองใชนน อะไรควรจดท ากอน อะไรควรจดท าภายหลง ถอหลกวา อนไหนส าคญทสดกใหจดท ากอน แลวจงคอย ๆ จดท าสงทมความส าคญรองลงมาตามล าดบ

ค าแนะในการสรางเครองใชตาง ๆ เตาไฟ มหลายแบบ เชน แบบขดเปนราง แบบใชอฐ หรอกอนหนวางเปน

สามเสา แบบเตายนเปนแบบสะดวกในการท าครว กอนตงเตาไฟควรท าความสะอาดบรเวณนน อยาใหมเชอไฟหรอสงทตดไฟงายอยใกล ๆ

กองฟน ลกษณะของฟนทน ามาใชควรเปนไมแหง เพองายตอการกอไฟ ควรกองใหเปนระเบยบ อยไมหางจากเตาไฟ ถาฝนตกจะตองมหลงคาคลมดน ส าหรบเตายนอาจเอาฟนไวใตเตากได

เครองใชตาง ๆ หมอ กระทะ แกวน า มด เขยง ฯลฯ ทเกบมด ทเกบกระบอกน า เกบจาน ทเกบถงน า ทเกบอาหาร จะตองจดท าขน

ทหงตมและรบประทานอาหาร ควรมหลงคามงกนแดดกนฝน อาจใชโตะอาหารและมาน ง ควรจดท าขนตามแบบงาย ๆ

153

หลมเปยก ขดหลมขนาดใหญใหลกพอสมควร ทปากหลมใชกงไม ใบไมสานเปนแผงปด แลวเอาหญาโรยขางบน หลมน าส าหรบเทน าตาง ๆ ทไมใชแลว เชน น าปนไขมน ซงสงเหลานเมอเทลงไป ไขมนและสงตาง ๆ จะตดอยทหญา มแตน าแท ๆ ไหลลงไปในหลม แผงทปากหลมจะตองน าไปเผา และเปลยนใหมวนละครงเปนอยางนอย

หลมแหง ขดเปนอกหลมหนง เมอทงเศษอาหารแลว จะตองเอาดนกลบ ถาเปนกระปอง กอนทงตองทบใหแบนและเผาไฟ ในกรณทคายนนมถงส าหรบเผาขยะหรอเศษอาหารโดยเฉพาะอยแลว กใหน าขยะและเศษอาหารไปเผา ณ ทก าหนดไว

3.3 การสรางเตาประเภทตาง ๆ เตาส าหรบหงอาหาร เตาไฟทใชในการหงอาหารในการอยคายพกแรมมอยหลายแบบ ซงจะ

จดการสรางไดขณะอยคายพกแรมตามสภาพของพนท เตาไฟแบบตาง ๆ ไดแก เตาราง เตาใชอฐและหน เตายน เตาแขวน ในการกอสรางเตาแตละครงลกเสอจะตองท าความสะอาดรอบ ๆ บรเวณทกอสรางเตาใหเตยนและอยาใหมเชอไฟหรอวสดทตดไฟไดงาย ๆ อยใกลบรเวณนน

เตาสามเสา เปนการน ากอนหนสามกอนมาวางบนพน จดระยะหางใหพอดกบกอนหมอเปนสามมมดใหอากาศถายเทไดสะดวก

154

เตาหลม ขดหลมใหมขนาดกวางพอเทากบหมอ ลกพอประมาณ แลวเจาะร เพอใสฟนดานหนา แลวมรระบายอากาศ ดานขางเพอใหควนออก

เตาลอย ใหขดหลมสมม แลวน าทอนไมแขงแรงสตนท าเปนเสาสมม น าไม

มาวางพาดผกเปนสเหลยมและวางคานใหเตมพนท ใชใบไมปใหราบ เอาดนปพนใหหนาพอสมควรอกชน แลวใชกอนหนท าเปนเตาสามเสา หรอเตารางแลวแตสะดวก (หากเปนฤดฝน สามารถสรางหลงคาตอเตมได)

เตารางไม น าไมทมงามสองทอนมาปกลงดนตรงขามกน แลวน าไมทอนตรงวางพาดเปนคานไวแขวนภาชนะ (ไมทควรใชพาดควรเปนไมดบ ซงจะไมท าใหไหมไดงาย)

155

เตาแขวน หรอเตาราว ใชไมทมงามมาปกลงดนเปนระยะหางใหพอด แลวหา

ไมยาวเปนคานมาพาดงามไวส าหรบแขวนภาชนะ

เตากระปอง น ากระปองหรอถงขนาดเลก ทพอดกบหมอหรอภาชนะ มาผาขางออกเปนประตลม แลวเจาะรสวนบนสรเพอใหอากาศถายเท

3.4 การประกอบอาหารแบบชาวคาย การปรงอาหารในขณะอยคายพกแรมหรอเดนปา เปนการปรงอาหาร

เเบบชาวคาย ไมสามารถเตรยมเครองมอเครองใชในการหงตมไดครบถวน เชน ใชเตาหลม เตาสามเสา เตาราง ใชมะพราวออนแทนหมอ กระบอกไมไผ ใชดนพอกเผาแทนการตม การปง เปนตน

การปฏบตหรอประกอบอาหารบางอยางทจ าเปนในขณะทอยคายพกแรม ควรเลอกประกอบอาหารอยางงาย รวดเรว คงคณคาทางอาหาร ดวยวธการตาง ๆ ดงน

การหงขาวดวยวธตาง ๆ 1. การหงขาวดวยหมอห สามารถหงขาวได 2 แบบ คอ แบบไมเชดน า

และเชดน า - การหงขาวไมเชดน า ขาว 1 สวน ตอน า 2 - 2.5 สวน

156

วธหง 1. ซาวขาวใหหมดสงสกปรก รนน าทง 2. ตวงน าใสน าหมอ ปดฝาใหสนท ตงบนเตา ใสไฟแรงจด 3. เมอน าเดอดใชพายกวน 1 ครง พอน าจวนแหงปดฝาหมอใหสนท เอาถาน

หรอฟนออกเหลอเกลยไวใหไฟนอยทสด (การกวนคนขาวนเพอใหไดรบความรอนทวถงกน) 4. เอยงขาง ๆ หมอใหรอบ ๆ ตงตอไปจนน าแหงใหขาวสกและระอด ใชเวลา

ประมาณ 20 - 25 นาท - การหงขาวเชดน าขาว 1 สวน ตอ น า 3 สวน วธหง 1. ซาวขาวพอหมดสงสกปรก รนน าทง 2. ตวงน าใสหมอ ปดฝาใหสนท ตงบนไฟใชไฟแรงจนกระทงขาวเดอด 3. เมอน าเดอดใชพายกวนขาว 1 ครง หรอมากกวา เพอใหไดรบความรอน

ทวถง 4. สงเกตดพอเมดขาวบาน รนน าขาวทง เอาขนดงบนเตา ใชไฟออน ๆ

ตะแคงหมอ หมนใหไดความรอนทว ๆ จนน าแหง จากนนใหยกลงจากเตา วธการแกขาวแฉะ ขาวแฉะ เกดจากปลอยทงไวจนเมดขาวบานมาก หรอใสน านอย จนน าขาว

ขนมากกอนจะเชดน าขาวใหใสน าเปลาลงไปใหน าไมขน คนใหทวหมอ แลวเชดน าใหแหงปดฝาหมอใหสนท แลวหมนหมอไปมา และน าหมอขาวไปตงทเตาไฟ โดยใชไฟออน ๆ

วธแกขาวดบ ใหใชน าพรมขาวพอประมาณ คยพรมใหทวหมอแลวจงน าหมอขาวขนดงใหม

หมนใหทว ดงใหนานกวาดงขาวธรรมดา เมอยกลงหามเปดฝาหมอ ควรปดใหสนท เพอขาวจะไดสกระอด

วธแกขาวไหม หากไดกลนขาวไหม รบเปดฝาหมอ เพอใหไอน าออก และความรอนในหมอ

จะไดลดลงเรว ขณะเดยวกนกลนไหมจะไดออกไปดวย คยขาวตอนบนทไมไหมใหสก แลวเปดฝาทงไว

157

การประกอบอาหารดวยวธตาง ๆ การตม ท าได 2 วธ คอ 1. โดยการใสของทจะท าใหสกลงไปพรอมกบน า แลวน าไปตงไฟ เชน การตมไข

ถาใสในน าเดอดแลวไขจะแตกเสยกอน 2. โดยการใสของทจะท าใหสก เมอน านนเดอดแลว เชน การตมปลา

กนเหมนคาว การผด หมายถง การท าวตถสงเดยวหรอหลายสง ซงตองการใหสกส าเรจ

เปนอาหารสงเดยว วธการผด โดยการใชน ามนหรอกะท ใสในภาชนะทจะใชผด แลวน าของทจะผดรวม

ลงไปคนใหสกทวกนและปรงรสตามชอบ การทอด ใสน ามนลงในภาชนะทจะใชในการทอด โดยประมาณใหทวมของท

จะทอดตงไฟใหน ามนรอนจด จงใสของลงไปทอด การสงเกตของ ททอดวาสกหรอยงใหสงเกตตามขอบของสงททอด

การถนอมอาหาร การตากแหง เปนวธทงายและ

ประหยดมากทสด ใชไดกบอาหารประเภทเนอสตว ผกและผลไม เปนวธทท าใหอาหารหมดความชนหรอมความชนอยเพยงเลกนอย เพอไมใหจลนทรยสามารถเกาะอาศยและเจรญเตบโตได ท าใหอาหารไมเกดการบดเนา โดยการน าน าหรอความชนออกจากอาหารใหมากทสด เชน เนอเคม ปลาเคม กลวยตาก เปนตน

การรวน เปนวธการทคลายกบการคว แตตองใสน ามน นยมใชประกอบอาหารประเภทเนอสตว และปรงรสใหเคมมากขน เพอใหสามารถเกบไวรบประทานไดนาน เชน ไกรวน เปดรวนและปลาหมกรวน เปนตน

158

3.5 การกางเตนทและการเกบเตนทชนดตาง ๆ การไปอยคายพกแรมของลกเสอ แตกอนนนลกเสอไปหาทพกขางหนา

ตามแตจะดดแปลงไดในภมประเทศ ซงเปนการแกปญหาเฉพาะหนา ถาลกเสอไมพกในอาคารลกเสอจะตองนอนกลางแจง ซงจะตองหาวธสรางเพงทพกงาย ๆ ทสามารถกนแดดกนฝนกนลมและปองกนสตวเลอยคลานได โดยใชอปกรณตาง ๆ เทาทจะหาได ตอมาเรมมการเตรยมอปกรณไปดวย เชน เชอกหลาย ๆ เสน พลาสตกผนใหญ เปนตน ท าใหงายตอการสรางเพงทพกมากขน

ปจจบนลกเสอสวนมากจะเตรยมเตนทส าเรจรปไปดวยเพราะเตนทมขายอยางแพรหลาย และมใหเลอกหลายแบบหลายสหลายขนาด มน าหนกเบา มขนาดกะทดรด สามารถน าพกพาไปไดสะดวก

การกางเตนทกระแบะ หรอเตนท 5 ชาย

อปกรณและสวนประกอบ ในการใชเตนทส าหรบอยคายพกแรม จะใชเตนท 5 ชาย ซงเหมาะส าหรบ

ลกเสอ จ านวน 2 คน ซงจะใชพนทในการกางเตนทไมมากนกและวธกางกไมยงยาก สวนประกอบของเตนท 5 ชาย มดงน

1. ผาเตนท 2 ผน 2. เสาเตนท 2 ชด (2 เสา) ชดละ 3 ทอน (3 ทอนตอกนเปน 1 ชด) 3. สมอบก 10 ตว (หวทาย 2 ตว ชายดานลางดานละ 3 ตว ประตหนา 1 ตว

และหลง 1 ตว) 4. เชอกยดสมอบก 10 เสน (เชอกยาวใชรงหวทายเตนท 2 เสน เชอกสน

ใชยดชายเตนท 6 เสน และประตหนา - หลง 2 เสน)

159

การกางเตนท การกางเตนท 5 ชาย นน มวธการดงตอไปน 1. ตดกระดมทง 2 ผนเขาดวยกน 2. ตงเสาเตนททง 2 เสา 3. ผกเชอกรงหวทายกบสมอบก 4. ตอกสมอบกยดชายเตนท การรอเตนททพกแรม 1. แกเชอกทรงหวทายกบสมอบกออก 2. ลมเสาเตนททง 2 เสา ลง 3. ถอนสมอบกทยดชายเตนทและทใชรงหวทายเตนท 4. แกะกระดมเพอแยกใหเตนทเปน 2 ผน 5. ท าความสะอาด เกบพบใหเรยบรอย 6. น าผาเตนทและอปกรณเกบรวมไวเปนทเดยวกน

เตนทส าเรจรป เตนทส าเรจรปจะมลกษณะ

และรปแบบทหลากหลาย ซ งมวางจ าหนายโดยทวไปงายตอการประกอบและการเกบ แตละแบบจะมรปแบบการประกอบไมเหมอนกน จงใหผใชพจารณาตามวธการของเตนท

เตนทส าเรจรปใชเปนทพกส าหรบลกเสอทงหม (1 หม) เปนเตนททมขนาดใหญกวาเตนทกระแบะ มน าหนกมากกวาเตนทกระแบะสามารถพกพาไปไดสะดวก พนททใชกางเตนทจะมบรเวณกวางพอสมควร สวนวธกางเตนทไมยงยากมลกเสอชวยกนเพยง 2 คน กสามารถกางเตนทได

สวนประกอบของเตนทส าเรจรป มดงน 1. ผาเตนท 1 ชด 2. เสาเตนท 2 ชด (2 เสา) ชดละ 3 ทอน (3 ทอนตอกนเปน 1 ชด หรอ 1 เสา) 3. สมอบก 12 ตว (ยดมมพน 4 ตว ยดชายหลงคา 6 ตว หว 1 ตว ทาย 1 ตว)

160

4. เชอกยดสมอบก 8 เสน ทกเสนมดตดกบแผนเหลกส าหรบปรบความ ตงหยอนของเชอก (เชอกสน 6 เสนใชยดชายหลงคา เชอกยาว 2 เสนใชรงหวทายเตนท)

วธกางเตนทส าเรจรป ปฏบตดงน 1. ยดพนของเตนททง 4 มมดวยสมอบก 4 ตว 2. น าเสาชดท 1 (ตอ 3 ทอนเขาดวยกน) มาเสยบทรหลงคาเตนท ใหคนท 1

จบไว 3. ใหคนท 2 ใชเชอกยาว 1 เสน ยดจากหวเสา (หรอหวง) ไปยงสมอบก

ดานหนา (โดยผกดวยเงอนตะกรดเบด หรอผกเงอนกระหวดไม ไมตองใชเงอนผกรงเพราะเปนแผนปรบความตงอยแลว) แลวใชเชอกสน 2 เสน ยดชายเตนทเขากบสมอบกใหเตนทกางออกเปนรปหนาจว

4. ใหคนท 2 เดนออมไปอกดานหนงตอเสาท 2 เสยบเขารหลงคา เตนทอกดานหนงแลวจบเสาไวใหคนท 1 ปลอยมอจากเสาท 1 แลวน าเชอกยาวเสนท 2 ยดจาก หวเสาท 2 ไปยงสมอบกดานหลง

5. ใหคนท 2 ปลอยมอจากเสาท 2 ได เตนทจะไมลม ทงสองคนชวยกน ใชเชอกยดชายหลงคาเตนท (จดทเหลอ) ใหเขากบสมอบกแลวปรบความตงหยอนของเตนทใหเรยบรอย

หมายเหต เตนทส าเรจรปมหลายแบบ มรปทรงไมเหมอนกน บางแบบคลายเตนทกระแบะหรอเตนท 5 ชาย เปนตน ใชสะดวกและเบามากแตบอบบาง

เตนทอยางงาย

วธนปจจบนสะดวกมาก ทงยงราคาถกหาซองายใชประโยชนไดด สามารถใชวสดอปกรณทหาไดในทองถน โดยใชถงปยหรอเสอเยบตอกนใหไดเปนผนใหญ ๆ สามารถใช

161

แทนผาเตนทได จะใหมขนาดใหญเทาใดกไดตามทตองการ แตสวนใหญมกจะท าเปนผนใหญใชเปนทพกของลกเสอไดทงหม

วธท า หาไมสองทอนมาท าเสา ปกลงในดนใหแนน แลวเอาไมอกอนหนงพาดท าเปน

ขอเสรจแลวใชถงทเยบหรอผาใบ พาดกบขอนน ทปลายทงสองขางรงเชอกกบสมอบก การน าวสดตาง ๆ ทหาไดในทองถนจะงาย สะดวกและประหยด เพอเปน

การสงเสรมและปฏบตตามแนวพระราชด ารเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช รชกาลท 9

รปแบบเตนทแบบตาง ๆ เตนทแบบโดม

เตนทแบบโครง

เตนทแบบสามเหลยม

162

เตนทแบบกระโจม

เตนทแบบกงถงนอน

เตนทแบบอโมงค

ขอควรระวงในการกางเตนท เมอตองการกางเตนทหลายหลงเปนแนวเดยวกน ขนแรกเลงใหสมอบก

และเสาตนแรกของทกเตนทอยในแนวเดยวกน การกางเตนทแตละหลงใหเลงสมอบกตวแรกเสาแรก เสาหลง และสมอบกตวหลงทง 4 จด อยในแนวเดยวกน เสาทกตนทยดเตนทจะตองตงฉากกบพนเสมอ หลงคาเตนทจะตองไมมรอยยน สมอบกดานขางของเตนทแตละหลงจะตองเรยงกนอยางเปนระเบยบ ถาเตนทตงไปอาจจะขาดได หรอ ถาหยอนเกนไปกจะกนฝนไมได ซงจะเปนสาเหตท าใหน าซมไดงาย และถาหากลมพดแรงอาจท าใหเตนทขาดได การผกเตนทควรใชเงอนผกรงเพราะสามารถปรบใหตงหยอนไดตามตองการ

163

การดแลรกษาเตนท การดแลรกษาเตนทใหมอายการใชงานทยาวนาน หลายคนอาจจะคดวา

เปนเรองยาก ลองอานวธการเหลานดแลวคณจะรวา เตนทดแลงายนดเดยว 1. ฝกกางเตนทใหถกวธ การทคณเรยนรวธการกางเตนทอยางถกวธ

จะท าใหเตนทของคณไมเกดความเสยหาย เพราะบางครงการกางเตนทไมถกวธ อาจท าใหอปกรณบางชนเกดความเสยหายได เชน อาจจะใสเสาเตนทผดอนท าใหเกดความเสยหายเวลางอเสา เขากบเตนท เปนตน

2. อยาเกบเตนทของคณขณะทเปยกถาไมจ าเปน เพราะอาจจะท าใหเกดกลนอบได เราควรจะน าเตนทมาผงลมใหแหงกอนและน าเศษสงสกปรกออกจากเตนท แลวจงปดซปใหเรยบรอย

3. ไมควรใชสารเคมในการท าความสะอาดเตนท เพราะสารเคมเหลานจะท าลายสารทเคลอบเตนทไว ควรใชแคผาชบน าเชดกพอ หามใชแปรงขดเพราะแปรงจะท าใหสารเคลอบหลดออกเชนกน

4. ใชผาพลาสตกปรองพน ผารองพนจะใชปรองพนกอนกางเตนท ประโยชนคอชวยปกปองตวเตนท จากหนและกงไมอนแหลมคม ซงสงเหลานอาจจะท าใหพนเตนทเกดความเสยหายได และนอกจากนยงชวยลดเวลาในการท าความสะอาด เพราะเพยงแตท าความสะอาดทผาปเทานน

5. ใชสมอบกปกเตนท บางคนอาจคดวาสมอบกไมจ าเปนเพราะเตนทสามารถทรงตวไดอยแลว แตบางครงเมอลมแรง เตนทอาจจะมการพลกซงอาจจะท าใหเตนทเสยหาย ถาชวงทคณกางเตนทมลมแรงควรจะน าสมภาระเขาไปไวในเตนท แลวปกสมอบกยดไว ซงจะชวยปองกนเตนทพลกจากแรงลมได

6. ใชอปกรณซอมแซมเตนทถาจ าเปน หากเตนทเกดการเสยหาย เชน ผนงเตนทมรอยฉกขาด ควรใชพวกผาเทปปดรอยขาดนนไว มฉะนน รอยขาดนนจะใหญขน เรอย ๆ (ลองคดถงเสอผาทขาดด ถาเรายงดงกจะยงขาดมากขน) อปกรณซอมแซมเตนทสามารถหาซอไดตามรานอปกรณทวไป กจกรรมทายเรองท 3 ชวตชาวคาย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 3 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

164

เรองท 4 วธการจดการคายพกแรม การจดการคายพกแรม เปนการจดวางผงการอยคายพกแรม ลกเสอจะตอง

ส ารวจ คาดคะเนความเหมาะสมของพนท แหลงน า เสนทางคมนาคม เพอไมใหเกดความผดพลาดในการเลอกสถานทตงคายและกางเตนท

กอนทจะไปตงคายพกแรมนน ควรจะไดมการศกษาลกษณะพนทภมประเทศ ใหดเสยกอน โดยพจารณาความเหมาะสมจากสงตอไปน

1. อยบนทสง หรอเชงเขา เวลาฝนตกมทางระบายน าออกอยางรวดเรว ท าใหไมมน าขงในบรเวณคาย หรอมฉะนน ควรตงคายบรเวณทเนอดนเปนดนปนทราย เพอใหน าดดซมไดโดยรวดเรว

2. ไมควรอยใกลสถานททมคนพลกพลาน เชน สถานทตากอากาศ 3. ไมควรอยใกลถนนหรอทางรถไฟ เพราะอาจเกดอบตเหตกบลกเสอได 4. ไมควรอยใกลตนไมใหญ เพราะเมอเกดลมพายอาจหกโคนลงมาท าใหเกด

อนตรายได 5. สถานทตงคาย ควรมน าดมน าใชเพยงพอ แตไมควรอยใกลแมน า ล าคลอง

หนองหรอบง เพราะอาจเกดอบตเหตกบลกเสอได 6. สถานทตงคาย ไมควรอยไกลจากตลาดมากนก ทงน เพอสะดวกแกการ

ไปซอกบขาว และไมควรอยไกลจากสถานอนามยมากนก เพอวาเกดการเจบปวยหรอเกดอบตเหตรายแรง จะไดชวยเหลอไดทนทวงท

7. ควรอยในสถานททปลอดภยจากผกอการราย การวางผงคายพกแรม

การวางผงคายพกแรม คอ การก าหนดต าแหนงทจะสรางเตนท สขาภบาล ครว ราวตากผา ขนอยกบความตองการ และความเหมาะสมของสถานทนน ๆ

165

รปแบบการจดคายหมลกเสอ กจกรรมทายเรองท 4 วธการจดการคายพกแรม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 4 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

166

หนวยการเรยนรท 13 ฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย

สาระส าคญ การฝกปฏบตการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย เปนการน าความรจากการไดศกษาบทเรยนภาคทฤษฎไปสการปฏบต โดยม งใหลกเสอ สามารถวางแผน และปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรมและชวตชาวคายทกกจกรรม คอ กจกรรมเสรมสรางคณธรรมและอดมการณลกเสอ กจกรรมสรางคายพกแรม กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมทกษะลกเสอ กจกรรมกลางแจง กจกรรมนนทนาการและชมนมรอบกองไฟ กจกรรมน าเสนอผลงานตามโครงการทไดด าเนนการมากอนการเขาคาย และสามารถใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรมไดอยางสนกสนานและมความสข ตวชวด

1. วางแผนและปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคายทกกจกรรม

2. ใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรมไดอยางสนกสนานและมความสข ขอบขายเนอหา

เรองท 1 กจกรรมเสรมสรางคณธรรม และอดมการณลกเสอ เรองท 2 กจกรรมสรางคายพกแรม เรองท 3 กจกรรมชวตชาวคาย เรองท 4 กจกรรมฝกทกษะลกเสอ เรองท 5 กจกรรมกลางแจง เรองท 6 กจกรรมนนทนาการ และชมนมรอบกองไฟ เรองท 7 กจกรรมน าเสนอผลการด าเนนงาน ตามโครงการทไดด าเนนการ

มากอนการเขาคาย เวลาทใชในการศกษา 40 ชวโมง

167

สอการเรยนร 1. ชดวชา ลกเสอ กศน. รหสรายวชา สค22021 2. สมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา 3. สอเสรมการเรยนรอน ๆ

168

เรองท 1 การวางแผนและปฏบตกจกรรมการเดนทางไกลการอยคายพกแรม และชวตชาวคาย

การเดนทางไกล ลกเสอตองเตรยมความพรอมทกดาน ทงทางรางกาย จตใจ ความร ความสามารถทกษะทจ าเปนในการให รวมทงการบรรจเครองหลง ซงประกอบดวย เครองแตงกาย เครองใชประจ าตว ยาประจ าตว อปกรณการเรยนรและการจดบนทกกจกรรม อปกรณทจ าเปนตามฤดกาล อปกรณเครองนอนสวนตว และอปกรณประจ ากายลกเสอ ลกเสอและผบงคบบญชาลกเสอ รวมกนวางแผนการเดนทางไกล โดยการส ารวจเสนทางการเดนทาง ความปลอดภยในการเขารวมกจกรรม และก าหนดวน เวลา สถานท ใหเหมาะสม ก าหนดบทบาทใหแตละคนในฐานะผน า ผตาม ผประสานงาน ผควบคม ผรบผดชอบรวมกน ประชมซกซอมความเขาใจทตรงกน ก าหนดนดหมายทชดเจน รดกม และปฏบตตามแผน

การอยคายพกแรม ตองมกจกรรมการแสดงรอบกองไฟ เพอปลกใจ และสงเสรมความสามคคของหมคณะ เปดโอกาสใหลกเสอไดแสดงออก และรจกกนมากยงขน ซง บ.พ. ไดรเรมในการน าเดกไปอยคายพกแรมทเกาะบราวนซ ประเทศองกฤษ การชมนมรอบกองไฟ ภาษาองกฤษเรยกวา Camp Fire ในภาษาไทยเดมมกเรยกกนวา การเลนหรอการแสดงรอบกองไฟ ซงความจรงการเลนหรอการแสดงเปนเพยงสวนหนงของการชมนมรอบกองไฟ

การชมนมรอบกองไฟ มความมงหมาย ดงน 1. เพอเปนการฝกอบรมในตอนกลางคน ดงท บ.พ. ไดใชเปนหลกในการฝกอบรม

ผทไปอยคายพกแรม 2. เพอใหลกเสอไดรองเพลงรวมกน หรอแสดงกรยาอาการอยางเดยวกน 3. เพอใหลกเสอแตละหมไดมโอกาสออกมาแสดงรอบกองไฟ 4. ในบางกรณ อาจใชเปนโอกาสส าหรบประกอบพธส าคญ 5. ในบางกรณอาจเชญบคคลส าคญในทองถน ตลอดจนชาวบานใหมารวมการชมนม

รอบกองไฟ เพอเปนการประชาสมพนธและสงเสรมกจการลกเสอ การแสดงรอบกองไฟมขอก าหนดบางประการ เพอใหเกดความเหมาะสม ไดแก 1) เรองทจะแสดง ควรเปนเรองสนกสนาน ขนบธรรมเนยมประเพณ ประวตศาสตรเรองทเปนคตเตอนใจ 2) เรองทไมควรน ามาแสดง เชน เรองไรสาระ เรองผสาง เรองลามก เรองอนาจาร เรองเสยดสสงคม เรองลอเลยนการเมอง เรองหมนสถาบน ชาต ศาสนา และพระมหากษตรย

169

3) การใชค าพดและวาจาทเหมาะสม ค าสภาพ ค าทไมหยาบคาย ค าดาทอ 4) ชดการแสดง ควรเปนชดทมความเหมาะสมกบเรองทจะแสดงมความ

สภาพสอดคลองกบเนอเรองทแสดง

แผนการปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย

วน – เวลา กจกรรม เวลา (นาท)

ขอบขายเนอหา

วนท 1 07.00 – 08.00 น. รายงานตว/ลงทะเบยน 60 กจกรรมเสรมสรางคณธรรม 08.00 – 09.00 น. ปฐมนเทศ ชแจงวตถประสงคการเขาคาย 60 กจกรรมเสรมสรางอดมการณ 09.00 – 10.00 น. พธเปดทางราชการ (ในหอประชม)

- กลาวรายงาน - ประธานกลาวเปด ใหโอวาทและ ถวายราชสดด

60 กจกรรมเสรมสรางคณธรรม และอดมการณลกเสอ

10.00 – 10.30 น. พธเปดทางการลกเสอ (รอบเสาธง) - ผอ านวยการฝกอบรมกลาวตอนรบ - แนะน าคณะวทยากร

30 กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

10.30 – 11.15 น. วชาประวตลกเสอไทย 45 กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

11.15 – 12.00 น. วชาประวตลกเสอโลก 45 กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 60 กจกรรมชวตชาวคาย 13.00 – 13.30 น. นนทนาการ 30 กจกรรมนนทนาการ 13.30 – 14.30 น.

วชาวนย ความเปนระเบยบเรยบรอย สญญาณนกหวด และระเบยบแถว

60

กจกรรมทกษะลกเสอ

14.30 – 17.00 น. วชาชาวคาย 150 กจกรรมสรางคายพกแรม

170

วน – เวลา กจกรรม เวลา (นาท)

ขอบขายเนอหา

17.00 – 18.00 น. 18.00 – 19.00 น.

ฐานท 1 อปกรณ เครองมอ เครองใช ฐานท 2 สขาภบาล ฐานท 3 อปกรณครว ฐานท 4 เตนท ประกอบอาหารแบบชาวคาย ชกธงลง/รบประทานอาหาร ภารกจสวนตว

60 60

กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมชวตชาวคาย

19.00 – 19.30 น. นนทนาการ 30 กจกรรมนนทนาการ 19.30 – 21.30 น. พธประจ ากองลกเสอวสามญ 120 กจกรรมฝกทกษะลกเสอ 21.30 น. นดหมาย สวดมนต เขานอน 30 กจกรรมเสรมสรางคณธรรม วนท 2 05.00 – 05.30 น. ตนนอน ภารกจสวนตว 60 กจกรรมชวตชาวคาย 05.30 – 06.30 น. กายบรหาร/ระเบยบแถว/ประกอบ

อาหาร 60 กจกรรมกลางแจง/ทกษะ

ลกเสอ 06.30 – 07.30 น. รบประทานอาหาร/ภารกจสวนตว 60 กจกรรมชวตชาวคาย 07.30 – 08.00 น. ตรวจเยยม

สายท 1 เครองแบบ ทพก สขาภบาล สายท 2 เครองแบบ ทพก สขาภบาล สายบรการ (พเศษ) ความสะอาด ความเรยบรอยรอบบรเวณ

30 กจกรรมเสรมสรางคณธรรม

08.00 – 08.30 น. ประชมกองรอบเสาธง 30 กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

08.30 – 09.00 น. นนทนาการ 30 กจกรรมนนทนาการ 08.30 – 09.00 น. ส ารวจชมชน 180 กจกรรมเสรมสรางอดมการณ

ลกเสอ 12.00 – 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน 60 กจกรรมชวตชาวคาย

171

วน – เวลา กจกรรม เวลา (นาท)

ขอบขายเนอหา

13.00 – 13.30 น. 13.30 – 14.30 น. 14.30 – 16.00 น. 16.00 – 17.00 น. 17.00 – 18.00 น. 18.00 – 19.00 น.

นนทนาการ 30 กจกรรมนนทนาการ วชาแผนท – เขมทศ กจกรรมบกเบก - ผกประกบ - ผกกากบาท - ผกทแยง การชมนมรอบกองไฟ (ทฤษฎ) ประกอบอาหารแบบชาวคาย ชกธงลง/รบประทานอาหาร/ภารกจสวนตว

60 90

60 60 60

กจกรรมฝกทกษะลกเสอ กจกรรมฝกทกษะลกเสอ กจกรรมนนทนาการ และชมนมรอบกองไฟ กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมนนทนาการ และชมนมรอบกองไฟ

19.00 – 21.00 น. ชมนมรอบกองไฟ (ปฏบต) 120

21.00 – 21.30 น. นดหมาย สวดมนต เขานอน 30 กจกรรมเสรมสราง คณธรรม

วนท 3 05.00 – 05.30 น. ตนนอน ภารกจสวนตว 60 กจกรรมชวตชาวคาย 05.30 – 06.30 น. กายบรหาร/ระเบยบแถว/ประกอบ

อาหาร รบประทานอาหาร/ภารกจสวนตว ตรวจเยยม สายท 1 เครองแบบ ทพก สขาภบาล สายท 2 เครองแบบ ทพก สขาภบาล สายบรการ ความสะอาดบรเวณ

60

60 30

กจกรรมกลางแจง/ทกษะลกเสอ กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมเสรมสรางคณธรรม

06.30 – 07.30 น. 07.30 – 08.00 น.

08.00 – 08.30 น. ประชมกองรอบเสาธง 30 กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

08.30 – 09.00 น. นนทนาการ 30 กจกรรมนนทนาการ

172

วน – เวลา กจกรรม เวลา (นาท)

ขอบขายเนอหา

09.00 – 12.00 น. วชาปฐมพยาบาล 180 กจกรรมทกษะลกเสอ 12.00 – 13.00 น. 13.00 – 13.30 น. 13.30 – 14.30 น. 14.30 – 15.30 น. 15.30 – 16.30 น. 16.30 น.

รบประทานอาหารกลางวน นนทนาการ จตอาสากบการสรางปณธานความดของลกเสอ กศน. สรปบทเรยนสะทอนความคดเหนประเมนผล พธปดการอบรม - ในหองประชม - รอบเสาธง เดนทางกลบ

60 30 60

60

60

กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมนนทนาการ กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ กจกรรมน าเสนอผลการด าเนนงานตามโครงการ กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ กจกรรมเสรมสรางอดมการณลกเสอ

กจกรรมทายเรองท 1 การวางแผนและปฏบตกจกรรมการเดนทางไกล การอยคายพกแรม และชวตชาวคาย (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 1 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา) เรองท 2 การใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรม กจกรรมในคายพกแรมมหลากหลายมากมาย ไดแก กจกรรมเสรมสรางคณธรรม และอดมการณลกเสอ กจกรรมสรางคายพกแรม กจกรรมชวตชาวคาย กจกรรมทกษะลกเสอ กจกรรมกลางแจง กจกรรมนนทนาการ และชมนมรอบกองไฟ ตลอดจนกจกรรมน าเสนอผลการด าเนนงานตามโครงการพฒนาชมชนและสงคม ซงไดด าเนนการไวกอนการเขาคายพกแรม ซงกจกรรมทงหลายเหลานไดก าหนดใหลกเสอทกคน ทกหม รวมกนคดแกปญหา รวมกนวางแผน ลองผดลองถกรวมกน ตดสนใจปฏบตรวมกนอยางมความสข และมความภาคภมใจรวมกน ซงกจกรรมทกกจกรรมจะท าใหลกเสอไดสมผสประสบการณของการผจญภย การไดเพอน การไดสมผสกบธรรมชาตและสงแวดลอม การไดหวเราะอยางมความสข และมความส าเรจ สขสมรวมกน

173

การใชชวตชาวคาย และการปฏบตกจกรรมรวมกบผอนในคายพกแรม เปนการฝกทกษะชวต ฝกใหรจกความเอออาทร ความเขาใจ รจกการใหอภย รจกรรก รสามคค รจกหนาท มวนย รจกการปรบตวเขาหากน เพอการอยรวมกนอยางมความสขในสถานการณทคบขน และมขอจ ากดมากมาย ท าใหมโอกาสพฒนากระบวนความคดจากการแลกเปลยนเรยนร การท างานเปนหม ยอมรบบทบาท หนาทของกนและกน พฒนาความเปนผน า ผตาม เสรมสรางคณธรรม จรยธรรม ความมวนย เพอการเปนพลเมองดของสงคม กจกรรมทายเรองท 2 การใชชวตชาวคายรวมกบผอนในคายพกแรม (ใหผเรยนไปท ากจกรรมทายเรองท 2 ทสมดบนทกกจกรรมการเรยนรประกอบชดวชา)

174

บรรณานกรม

กรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข. คมอปฐมพยาบาลส าหรบประชาชน ฉบบจตอาสาเฉพาะกจดานการแพทย. พมพครงท 1. กรงเพทฯ : บรษท โอ – วทย (ประเทศไทย) จ ากด, 2560.

กว พนธมเชาว. เงอนเชอก. พมพครงท 7. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ สกสค., 2555. คณะอนกรรมการลกเสอฝายฝกอบรม ส านกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต.

คมอฝกอบรมวชาผก ากบลกเสอวสามญขนความรเบองตน (B.T.C.).พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว, 2550.

“จรยธรรม”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://th.wikipedia.org/wiki/จรยธรรม. (วนทคนขอมล : 16 กมภาพนธ 2561).

ชนวรณ บญยเกยรต. ในสารานกรมลกเสอ (เลม1, หนา ข). กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2554.

เทวนทร วารศร. “วชาอบตเหตและการปองกนอบตเหต”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.tawin.org. (วนทคนขอมล : 6 กมภาพนธ 2561).

นชจรย ปดสวน. ประเภทเขมทศซลวา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://noppadonnie2222. wordpress.com (สวนประกอบของเขมทศซลวา). (วนทคนขอมล : 6 กมภาพนธ 2561).

บญไสย มาตยนอก L.T..คมอลกเสอวสามญ 1 หลกสตรเครองหมายลกเสอโลก. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : บ.พ.ท. บคแอนดปรน, 2554.

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://th.wikipedia.org/wiki/พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว. (วนทคนขอมล : 7 กมภาพนธ 2561).

วธการผายปอด และการชวยหายใจ”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://www.honestdocs.co/ artificial-respiration-methods. (วนทคนขอมล : 8 กมภาพนธ 2561).

วภาพร วรหาญ. การปฐมพยาบาลและการพยาบาลฉกเฉน. พมพครงท 13. ขอนแกน : ขอนแกน การพมพ, 2552.

175

ศนยฝกอบรมปฐมพยาบาลและสขภาพอนามย สภากาชาดไทย. คมอปฐมพยาบาลเบองตน (Basic First Aid Manual). พมพครงท 6. นนทบร : บรษท เนชนไฮย 1954 จ ากด, 2559.

_______. คมอปฐมพยาบาลเบองตน (Basic First Aid Manual). พมพครงท 10. กรงเทพฯ :บรษท เซเวนพรนตง กรป จ ากด.2552.

_______. “โรคลมแดด”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : www.bangkokhealth.com/health/article/โรคลมแดด-638. (วนทคนขอมล : 8 กมภาพนธ 2561).

สถาบนการพลศกษา วทยาเขตสพรรณบร. “อบตเหตจากการจมน าและการปองกน”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.ipesp.ac.th/learning/supitcha/html/D3-3-7.html. (วนทคนขอมล : 8 กมภาพนธ 2561).

สภาลกเสอแหงชาต. 90 ป ลกเสอไทย. กรงเทพ : โรงพมพครสภา. ลาดพราว, 2544. สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณบดนทรเทพยวรางกร ราโชบาย แนวทางปฏบต 9 ขอ.

[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http//www.thairath. (วนทคนขอมล : 8 กมภาพนธ 2561).

ส านกการลกเสอยวกาชาด และกจกรรมนกเรยน. กจกรรมลกเสอเพอพฒนา. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2554.

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. ส านกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน. เกณฑการประเมนคณภาพงานลกเสอในสถานศกษา. กรงเทพฯ : สกสค.ลาดพราว, 2551.

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.). คมอการจดกจกรรมลกเสอเสรมสรางทกษะชวต ประเภทลกเสอสามญ หลกสตรลกเสอโท ชนประถมศกษาปท 5 (ฉบบปรบปรง 2559). [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://resource.thaihealth.or.th/library/ musthave/15683. (วนทคนขอมล : 8 กมภาพนธ 2561).

ส านกงานคณะกรรมการบรหารลกเสอแหงชาต รวมกบ ฝายวชาการ กองการลกเสอ กรมพลศกษา . “คมอการจดการฝกอบรมลกเสอวสามญ”

176

ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ สารานกรมลกเสอไทย 100 ปการลกเสอไทย. กรงเทพ. : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด, 2554.

เสถยร หมดปน. การใชเขมทศซลวา Silva. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://scout.bmk.in.th/ map_asimut/silva.htm (รปเขมทศแบบซลวา). (วนทคนขอมล : 5 กมภาพนธ 2561).

องคการลกเสอโลก. หลกการลกเสอ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.Scout.org/wso/ scout.html. (วนทคนขอมล : 5 กมภาพนธ 2561).

177

รายชอผเขารวมประชมปฏบตการจดท าตนฉบบชดวชา รายวชาเลอกบงคบ และสมดบนทกกจกรรมการเรยนร รายวชาลกเสอ กศน. ทง 3 ระดบการศกษา

ระหวางวนท 5 – 9 กมภาพนธ 2561 ณ โรงแรมนนทบรพาเลซ จงหวดนนทบร

1. นายกฤตชย อรณรตน เลขาธการ กศน. 2. นางสาววเลขา ลสวรรณ รองเลขาธการ กศน. 3. นางสรวลย ลมพพฒนกล ผเชยวชาญเฉพาะดานมาตรฐานการศกษา 4. นางรงอรณ ไสยโสภณ ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศย 5. นางสาววราภรณ ศรวรรณ ขาราชการบ านาญ 6. นางสาวเนาวเรศ นอยพานชย ขาราชการบ านาญ 7. นายไพฑรย ลศนนท ขาราชการบ านาญ 8. นายเจรญศกด ดแสน ผอ านวยการศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาล าปาง 9. นายอนนต คงชม รองผอ านวยการส านกงาน กศน. จงหวดสโขทย 10. นายวรวฒ หนมาตรา ผอ านวยการ กศน.เขตคลองสาน กทม. 11. นางสาววมลรตน ภรคปต ผอ านวยการ กศน.เขตบางเขน กทม. 12. นางอบลรตน ชนหพนธ ผอ านวยการ กศน.อ าเภอเมอง จงหวดจนทบร 13. นายไพโรจน กนทพงศ ผอ านวยการโรงเรยนล ามหาเมฆ (ประชาราตรอนสรณ) จงหวดปทมธาน 14. วาทรอยตร สเมธ สจรยวงศ รองผอ านวยการโรงเรยนงามมานะ (แผน – ทบอทศ) 15. นายบวรวทย เลศไกร รองผอ านวยการโรงเรยนศภกรณวทยา 16. นายบนเทง จนทรนเวศน โรงเรยนบางมดวทยา“สสกหวาดจวนอปถมภ” 17. นางสาวสโรชา บรศร เลขานการฯ ส านกงาน ก.ค.ศ. 18. นายกฤตพฒน นชยวรตมะ ส านกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน 19. นางกนกวรรณ นมเจรญ ส านกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน 20. นายเอกสทธ สวสดวงค ส านกงานลกเสอแหงชาต 21. นายเอกชย ล าเหลอ ส านกงานลกเสอแหงชาต 22. นายศรณยพงศ ขตยะนนท กศน.อ าเภอเมอง จงหวดจนทบร

178

23. นายขวญชย เนยมหอม กศน.อ าเภอบานนา จงหวดนครนายก 24. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 25. นางสาวเบญจวรรณ อ าไพศร กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 26. นางเยาวรตน ปนมณวงศ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 27. นางสาวฐตมา วงศบณฑวรรณ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 28. นางกมลทพย ชวยแกว กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย 29. นางสาวสจรยา พมไสล กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย 30. นายจตรงค ทองดารา กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 31. นางสกญญา กลเลศพทยา กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย 32. นายชยวชต สารญ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย

179

รายชอผเขารวมประชมปฏบตการบรรณาธการตนฉบบชดวชา รายวชาเลอกบงคบ และสมดบนทกกจกรรมการเรยนร รายวชาลกเสอ กศน. ทง 3 ระดบการศกษา

ครงท 1 วนท 12 – 16 มนาคม 2561 ณ หองประชมอารย กลตณฑ อาคาร กศน.ชน 6

นางรงอรณ ไสยโสภณ ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย นางสาววราภรณ ศรวรรณ ขาราชการบ านาญ นางสาวเนาวเรศ นอยพานช ขาราชการบ านาญ นายเจรญศกด ดแสน ผอ านวยการศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาล าปาง นายบนเทง จนทรนเวศน โรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดอปถมภ” นายขวญชย เนยมหอม กศน.อ าเภอบานนา จงหวดนครนายก นายชยวชต สารญ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย

180

รายชอผเขารวมประชมปฏบตการบรรณาธการตนฉบบชดวชา รายวชาเลอกบงคบ และสมดบนทกกจกรรมการเรยนร รายวชาลกเสอ กศน. ทง 3 ระดบการศกษา

ครงท 2 วนท 26 – 30 มนาคม 2561 ณ โรงแรมชลพฤกษ รสอรท จงหวดนครนายก

นางรงอรณ ไสยโสภณ ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย นางสาววราภรณ ศรวรรณ ขาราชการบ านาญ นางสาวเนาวเรศ นอยพานช ขาราชการบ านาญ นายเจรญศกด ดแสน ผอ านวยการศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาล าปาง นายบนเทง จนทรนเวศน โรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดอปถมภ” นายขวญชย เนยมหอม กศน.อ าเภอบานนา จงหวดนครนายก นายชยวชต สารญ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษา ตามอธยาศย

181

รายชอผเขารวมประชมปฏบตการบรรณาธการตนฉบบชดวชา รายวชาเลอกบงคบ และสมดบนทกกจกรรมการเรยนร รายวชาลกเสอ กศน. ทง 3 ระดบการศกษา

ครงท 3 วนท 7 – 9 พฤษภาคม 2561 ณ โรงแรมนนทบร พาเลซ นนทบร

นางรงอรณ ไสยโสภณ ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ

และการศกษาตามอธยาศย นางสาววราภรณ ศรวรรณ ขาราชการบ านาญ นางสาวเนาวเรศ นอยพานช ขาราชการบ านาญ นางนพรตน เวโรจนเสรวงศ ขาราชการบ านาญ

182

คณะผจดท า

ทปรกษา นายกฤตชย อรณรตน เลขาธการ กศน. นางสาววเลขา ลสวรรณ รองเลขาธการ กศน. นางสาววราภรณ ศรวรรณ ขาราชการบ านาญ นางรงอรณ ไสยโสภณ ผอ านวยการกลมพฒนาการศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย คณะท างาน นายศภโชค ศรรตนศลป หวหนากลมงานพฒนาสอการเรยนร กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวทพวรรณ วงคเรอน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวชมพนท สงขพชย กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ผพมพตนฉบบ นางสาวทพวรรณ วงคเรอน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยนางสาววยะดา ทองด กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวนภาพร อมรเดชาวฒน กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยนางวรรณ ศรศรวรรณกล กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวชาลน ธรรมธษา กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวชมพนท สงขพชย กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย นางสาวขวญฤด ลวรรโณ กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ผออกแบบปก นายศภโชค ศรรตนศลป กลมพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

183