ธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด อำเภอเถน จงหวดลำปาง

ฉบบท 1 พ.ศ. 2553

กอ – ราง – สราง – เคลอนบทเรยนธรรมนญสขภาพ

พนท

รตนศร ศระพาณชยกล : เรยบเรยง

หนงสอชด

หนงสอชด กอ – ราง – สราง – เคลอนบทเรยนธรรมนญสขภาพ 6 พนทธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด อำเภอเถน จงหวดลำปางฉบบท 1 พ.ศ. 2553

ISBN: xxx - xxx - xxxx - xx - x

พมพครงแรก: xxxxxxxxx2556จำนวนx,xxxเลม

ทปรกษา: นางอรพรรณศรสขวฒนา

เรยบเรยง: รตนศรศระพาณชยกล

กองบรรณาธการ: นางสาวสนยสขสวางและนางสาวกฤตยาศศภมนทรฤทธ

ภาพ: รตนศรศระพาณชยกล

ออกแบบ/รปเลม: ศรพรพรศรธเวช

จดพมพโดย: สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

อาคารสขภาพแหงชาต88/39ถนนตวานนท14หม4

ตำบลตลาดขวญอำเภอเมองจงหวดนนทบร11000

โทรศพท028329000โทรสาร028329002

เวบไซตwww.nationalhealth.or.th

พมพท: xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

และขอขอบคณผออกแบบสรางสรรคฟอนตTHSarabunPSK,NPNaipolAllinOneและBlock

ตำบลแมถอด อำเภอเถน จงหวดลำปาง

สารบญ

10

14

16

25

27

31

51

66

บทนำ

• จากวนนนถงวนน : ธรรมนญสขภาพเฉพาะพนท

• 7 ขนตอนพนฐานการกอ - ราง - สรางธรรมนญสขภาพ

• ธรรมนญสขภาพ 6 พนท 6 สไตล

บทเรยน

• เกรนนำ

• ตนทนตำบลแมถอด

• ขาขน : ธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

• ขาเคลอน : ธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

• บทสรปการขบเคลอนธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

คำนำ

ธรรมนญสขภาพพนทเปนเครองมอใหมของสงคมไทยทกำลงไดรบความสนใจ

อยางกวางขวางในแวดวงคนทำงานดานสขภาพและคนทำงานเพอสงคมเรมตนจาก

ตำบลเลกๆทอยหางไกลไดนำแนวคดของธรรมนญสขภาพระดบชาตไปประยกตใช

จนเกดเปน“ธรรมนญสขภาพเฉพาะพนท”แหงแรกของประเทศไทยหรอจะกลาววา

เปนแหงแรกของโลกกวาไดและจากจดเรมตนของ“ธรรมนญสขภาพ”ในพนทเลกๆ

ไดกลายเปนแรงบนดาลใจใหกบพนทอนๆจนเกดเปนธรรมนญสขภาพในระดบพนท

อกหลายแหงทวประเทศและยงมกระแสความสนใจจากชมชนหนวยงานองคกรอก

จำนวนมากทอยากจะเรยนรและลองทำ“ธรรมนญสขภาพพนท”บาง

หนงสอชด“กอ ราง สราง เคลอน ธรรมนญสขภาพ 6 พนท”นเปนการ

รวบรวมเรองราวของธรรมนญสขภาพพนทจำนวน6พนทพมพแยกกนเปน6เลม

ประกอบดวย1)ธรรมนญตำบลชะแลอ.สงหนครจ.สงขลา2)ธรรมนญสขภาพตำบล

แมถอดอ.เถนจ.ลำปาง3)ธรรมนญสขภาพตำบลเปอยอ.ลออำนาจจ.อำนาจเจรญ

4)ธรรมนญสขภาพตำบลดงมลเหลกอ.เมองจ.เพชรบรณ5)ธรรมนญสขภาพอำเภอ

สงเมนจ.แพรและ6)ธรรมนญสขภาพตำบลรมปงอ.เมองจ.ลำพนโดยหนงสอชดน

พยายามถายทอดแนวคดทมาของแรงบนดาลใจในการจดทำและตองการสะทอนให

เหนกระบวนการจดทำและขบเคลอนธรรมนญสขภาพของแตละพนททมลลาและ

รปแบบเปนของตวเองการเรยนรจากเรองราวของ6พนทนจงมความนาสนใจดวย

เอกลกษณเฉพาะทแตกตางกน

สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต(สช.)หวงเปนอยางยงวาเรองราว

ทถกรวบรวมและถายทอดผานหนงสอชดนจะมสวนในการสรางแรงบนดาลใจใหกบ

เครอขายภาคทสนใจและสามารถนำไปประยกตใชในพนทไดจรงและขอขอบคณ

ทมงานธรรมนญสขภาพทง6พนททกลาออกมาสรางสรรคสงใหมๆจนกลายเปน

พนทเรยนรของสงคมแลวยงแบงปนเรองราวดดเหลานดวยความเตมใจขอขอบคณ

คณรตนศรศระพาณชยกลผสมภาษณและเรยบเรยงททำงานชนนดวยมงมนทมเท

หวงวาเรองราวในหนงสอชดนจะเปนประโยชนกบผสนใจไมมากกนอย

สำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต(สช.)

พฤศจกายน2556

บทนำ

10

ซงไดกำหนดใหคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

(คสช.)มหนาทจดทำธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหง-

ชาตเพอเปนกรอบและแนวทางในการกำหนดนโยบาย

ยทธศาสตรและการดำเนนงานดานสขภาพของประเทศ

ทครอบคลมองคประกอบของสขภาพทงระบบโดยม

กระบวนการทเนนเรองการทำงานดานวชาการและการ

สรางการมสวนรวมในสงคมทกภาคสวนซงในเวลาตอมา

ไดมการนำแนวคดของธรรมนญวาดวยระบบสขภาพ

แหงชาตนไปสงเสรมใหเกดการจดทำธรรมนญสขภาพ

ระดบพนทเพอกำหนดกรอบนโยบายการพฒนาสขภาวะ

ในระดบชมชนตามบรบทและความตองการของชมชน

อยางมสวนรวมโดยชมชนเพอชมชนเอง

จากวนนนถงวนน :ธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทธรรมนญสขภาพเฉพาะพนท คอผลพวงของธรรมนญ

วาดวยระบบสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2552 ทเกดจาก

พ.ร.บ. สขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 มาตรา 25

11

12

“ธรรมนญสขภาพเฉพาะพนท”จงเปนเสมอนเครองมอหนงทจะชวยเพม

ทางเลอกใหกบการพฒนาระบบสขภาพภาคประชาชนและเปนเครองมอสำคญทจะ

ชวยนำทางใหเกดการจดทำแผนสขภาพชมชนทสามารถปฏบตไดจรงโดยการมสวนรวม

ของทกฝายนอกจากนธรรมนญสขภาพยงเปนเสมอน“คมภรแหงชวต”ทจะสามารถ

ชวยใหประชาชนในชมชนมโอกาสไดใชชวตอยาง“อยเยนเปนสข”กนถวนหนาอกดวย

ทผานมาแนวคดธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทไดถกนำไปใชในการกอรางสราง

รปธรรมเปนครงแรกทตำบลชะแลอำเภอสงหนครจงหวดสงขลาโดยในชวงปลายป

พ.ศ.2551นายกขนทองบณยประวตรนายกองคการบรหารสวนตำบลชะแลอำเภอ

สงหนครจงหวดสงขลาในสมยนนไดถกเชญชวนใหจดทำธรรมนญสขภาพเฉพาะพนท

ฉบบแรกของประเทศไทยจนกระทงมการจดทำและประกาศใชในวนท3พฤษภาคม

พ.ศ.2552และตงแตวนนนเปนตนมาธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทกไดเรมเปนทรจก

และเรมเปนทสนใจแกชมชนทองถนในหลากหลายพนททวประเทศ

13

ตลอดระยะเวลาทผานมาสำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต(สช.)

ไดสนบสนนการสรางความเขาใจเกยวกบการจดทำธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทแกพนท

ตางๆทมความสนใจเรอยมาโดยการประสานงานกบกรมสงเสรมการปกครองสวน

ทองถนในการจดสงชดความรและคมอการนำธรรมนญสขภาพไปใชประโยชนในการ

พฒนาระบบสขภาพชมชนใหกบองคกรปกครองสวนทองถน(อปท.)กวา8,000แหง

ทวประเทศและประสานงานกบกรมสนบสนนบรการสขภาพกระทรวงสาธารณสข

ในการจดสงชดความรและคมอการนำธรรมนญสขภาพไปใชประโยชนในการพฒนา

ระบบสขภาพชมชนใหแกแกนนำอสม.รวม5,000แหงรวมทงประสานงานกบ

สถาบนพฒนาองคกรชมชน(องคการมหาชน)หรอพอช.ในการจดสงชดความรและ

คมอการนำธรรมนญสขภาพไปใชประโยชนในการพฒนาระบบสขภาพชมชนใหแก

ชมชนพนทปฏบตการจดทำแผนชวตชมชนเชงคณภาพตำบลยทธศาสตรการพฒนา

ป2553-2554จำนวน152ตำบล(1,600หมบาน)

จากจดเรมตนในการจดทำธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทฉบบแรกของประเทศ

ไทยทตำบลชะแลในปพ.ศ.2551จนกระทงถงเดอนมถนายนพ.ศ.2556พบวา

แนวคดของธรรมนญสขภาพเฉพาะพนทไดมการขยายตวออกไปยงตำบลและอำเภอ

ตางๆทวทกภาคในประเทศไทยกวา40แหงและจะยงคงมการขยายตวออกไปเรอยๆ

อยางไมหยดยง

ในขณะทพนททมการจดทำและประกาศใชธรรมนญสขภาพไปแลวกยงคงม

การขบเคลอนเพอสรางสขภาวะใหกบประชาชนในพนทอยางตอเนองอกทงยงมการ

ปรบปรงและพฒนาธรรมนญสขภาพเปนระยะๆตามขอตกลงของแตละพนทเพอปรบ

แกหรอแตงเตมใหธรรมนญสขภาพมความทนสมยและมเนอหาทตรงใจผคนในชมชน

ใหมากทสดดงนนธรรมนญสขภาพจงเปนเสมอนเครองมอทมทงความจรงจงและ

ยดหยนอยในเครองมอเดยวกนคอมความจรงจงในการนำไปปฏบตใชแตกมความ

ยดหยนในการปรบเปลยนเนอหาไปตามสภาวะการณทเปลยนแปลงไปในปจจบน

เพราะหวใจสำคญของธรรมนญสขภาพคอการทำใหธรรมนญสขภาพเปนกรอบขอ

ตกลงของชมชนทใชไดจรงตามบรบทของชมชนไมใชกระดาษเปอนนำหมกทอยแต

บนหงเพยงอยางเดยวเทานน

14

ขนตอนพนฐานการกอ - ราง - สรางธรรมนญสขภาพ

แมวาธรรมนญสขภาพแตละพนทจะมจดเรม, ระยะเวลา, เนอหา และ

กระบวนการขบเคลอนทไมเหมอนกน แตทวาการสรางธรรมนญสขภาพนน จะม

กระบวนการพนฐานทคลายคลงกนคอ

เรมตนจากการศกษาแนวคดและวธการจดทำธรรมนญสขภาพจากพนท

ตวอยางจากนนเจาภาพในพนทเชนองคกรปกครองสวนทองถนภาคประชาชนหรอ

สาธารณสขอำเภอกจะแตงตงคณะทำงานจากหลากหลายภาคสวนในพนทไมวาจะ

15

เปนภาครฐภาคประชาชนและภาควชาการเพอเขาไปดแลรบผดชอบงานในแตละฝาย

เชนฝายยกรางธรรมนญสขภาพฝายรบฟงความคดเหนฝายประชาสมพนธและฝาย

ประเมนผลกอนทจะมการจดทำเวทสรางการเรยนรใหกบประชาชนในชมชนเพอให

ประชาชนไดคดวเคราะหสถานะสขภาวะในชมชนรวมกนและเพอรบฟงความคดเหน

ของประชาชนวาประชาชนตองการอะไรกอนทจะนำความคดเหนเหลานนมายกราง

ธรรมนญสขภาพจนกระทงไดรางธรรมนญสขภาพฉบบแรกจากนนคณะทำงานกจะนำ

รางธรรมนญสขภาพฉบบนนมารบฟงความคดเหนจากประชาชนอกครงเพอปรบปรง

แกไขใหมความสมบรณมากยงขนซงในขนตอนนอาจจะมการจดเวทรบฟงความคดเหน

และปรบแกรางธรรมนญสขภาพอกหลายครงขนอยกบบรบทและสถานการณของ

แตละพนทเพอใหไดรางธรรมนญสขภาพทมเนอหาสมบรณทสดและเปนทยอมรบ

ของประชาชนมากทสดกอนทจะมการนำรางธรรมนญสขภาพฉบบนนมาประกาศ

ใชอยางเปนทางการเพอนำไปสการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะในชมชนอยาง

จรงจงตอไป

แผนผงแสดง 7 ขนตอนพนฐานการกอ - ราง – สรางธรรมนญสขภาพ

4.ยกรางฯ

1.ศกษาแนวคดและวธการทำจากพนทตวอยาง

2.แตงตงคณะทำงาน 3.จดเวทรบฟงความคดเหนของประชาชนเพอยกรางฯ

6.ปรบปรงรางจนไดการยอมรบจากประชาชน

5.รบฟงความคดเหนประชาชนเพอปรบปรงรางฯ

7.ประกาศใชธรรมนญสขภาพ

16

ธรรมนญสขภาพ พนท สไตล หนงสอชด“กอ ราง สราง เคลอน ธรรมนญสขภาพ”นมจำนวน6เลม

แตละเลมบอกเลาเรองราวทงขาขนและขาเคลอนของธรรมนญสขภาพระดบพนท

6พนท6สไตลประกอบไปดวย

1.ธรรมนญสขภาพตำบลชะแลอำเภอสงหนครจงหวดสงขลา

2.ธรรมนญสขภาพอำเภอสงเมนจงหวดแพร

3.ธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดอำเภอเถนจงหวดลำปาง

4.ธรรมนญวาดวยสขภาพสตำบลสขภาวะของประชาชนตำบล

ดงมลเหลกอำเภอเมองจงหวดเพชรบรณ

5.ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพตำบลรมปงอำเภอเมองจงหวดลำพน

6.ธรรมนญสขภาพตำบลเปอยอำเภอลออำนาจจงหวดอำนาจเจรญ

ธรมนญสขภาพทง6พนทจะมจดเดนและเอกลกษณทแตกตางกนไป

โดยมใจความสรปดงตอไปน

17

18

พนท

เจ

าภาพ

วนทป

ระกา

ศใช

จดเด

นการ

สราง

/ ข

บเคล

อนธร

รมนญ

ฯ

ต.ชะ

แล

ในชว

งเรมต

นอป

ท.เป

นเจา

ภาพ

ปจจบ

นภาค

ประช

าชน

เปนเ

จาภา

พ

3พ.

ค.2

552

-เปน

ธรรม

นญสข

ภาพเ

ฉพาะ

พนทฉ

บบแร

กของ

ประเทศ

ไทย

-สำน

กธรร

มนญสข

ภาพฯ

เปนอ

งคกร

ชมชน

ดำเนน

งานโ

ดยภา

คประ

ชาชน

-การ

ขบเค

ลอนม

รปแบ

บไมเ

ปนทา

งการ

เนนเ

รองก

ารปร

ะสาน

งานเ

ปนหล

ก-ส

มาชก

สภาเทศ

บาล

เปนส

วนหน

งในค

ณะก

รรมก

ารสำ

นกธร

รมนญ

สขภา

พฯ

อ.สง

เมน

สำนก

งานส

าธาร

ณสข

อำเภ

อ3

ธ.ค.2

552

-เปน

ธรรม

นญสข

ภาพร

ะดบอ

ำเภอ

ฉบบแ

รกขอ

งประ

เทศไ

ทย-เ

ปนธร

รมนญ

สขภา

พทมห

นวยง

านสา

ธารณ

สขเขาม

ามสว

นรวม

ทงใน

ระดบ

อำเภ

อและ

ระดบ

ตำบล

ประ

กอบด

วยส

สอ.โ

รงพย

าบาล

สงเม

นแล

ะรพ

.สต.จ

ากทก

ตำบล

-มกา

รทำบ

นทกข

อตกล

ง(M

OU)

รวม

กบอง

คกรภ

าคสข

ภาพอ

ำเภอ

สงเม

นอน

ไดแก

สำน

กงาน

สาธา

รณสข

อำเภ

อสงเมน

,อปท

.ทกแ

หงใน

อำเภ

อสงเมน

,โรงพ

ยาบา

ลสงเมน

และ

สำนก

งานส

าธาร

ณสข

อำเภ

อสงเมน

เพอข

บเคล

อนธร

รมนญ

สขภา

พไป

สการ

ปฏบต

ทจรง

จง

ต.แม

ถอด

ในชว

งเรมต

นอป

ท.เป

นเจา

ภาพ

ปจจบ

นภาค

ประช

าชน

เปนเ

จาภา

พ

19พ

.ย.2

553

-มกา

รตงช

อธรร

มนญสข

ภาพ

“อยด

มสข

ธรร

มรกษ

า”เพ

อใชเ

ปนกร

อบแน

วคดส

ำคญใน

การจ

ดทำร

างธร

รมนญ

สขภา

พ-ส

ำนกธ

รรมน

ญสข

ภาพอ

ยในว

ดแล

ะมพร

ะสงฆ

เปนป

ระธา

น-ร

ปเลม

ของธ

รรมน

ญฯ

เปนแ

บบ“

ปบสา

”สอ

ถงกา

รมอง

ธรรม

นญฯ

วาเป

นขอ

งทศก

ดสทธ

ตอง

ใหคว

ามสำ

คญใน

การป

ฏบตต

ามขอ

ตกลง

19

พนท

เจ

าภาพ

วนทป

ระกา

ศใช

จดเด

นการ

สราง

/ ข

บเคล

อนธร

รมนญ

ฯ

-มกา

รประ

กอบพ

ธกรร

มทาง

ศาสน

าเพอ

เพมค

วามศ

กดสท

ธใหก

บธรร

มนญฯ

-ธรร

มนญฯ

ถกนำ

ไปใช

เปนเ

ครอง

มอสำ

คญใน

การย

นคำร

องขอ

ใหมก

ารปร

ะเมน

ผลกร

ะทบท

างสข

ภาพโ

ดยชม

ชน(C

HIA)

ตาม

พ.ร.บ

.สขภ

าพแห

งชาต

มาต

ราท

11จ

นกระ

ทงสา

มารถ

ยบยง

การท

ำสมป

ทานเ

หมอง

แร

เหลก

ในพน

ทตำบ

ลแมถ

อดได

สำเรจ

ต.ดง

มลเห

ลกอป

ท.26

พ.ย.2

553

-เปน

ธรรม

นญสข

ภาพฯ

ทมแ

นวคด

ผสมผ

สานร

ะหวา

งธรร

มนญสข

ภาพพ

นท

และโ

ครงก

ารตำ

บลสข

ภาวะ

จนน

ำไปส

การจ

ดทำ

“ธรร

มนญ

สขภา

พตำ

บลสข

ภาวะ

ของป

ระชา

ชนตำ

บลดง

มลเห

ลก”

ซงธร

รมนญ

สขภา

พฯฉ

บบน

จะทำ

หนาท

เปนเ

สมอน

กรอบ

นโยบ

ายใน

การท

ำโคร

งการ

ตำบล

สขภา

วะใน

ชมชน

ตอไป

-มกา

รทำง

านวจ

ยเพอ

สำรว

จควา

มคดเ

หนขอ

งประ

ชาชน

กอนจ

ดเวท

สมชช

าสข

ภาพ

-มกา

รจดท

ำ“แ

ผนยท

ธศาส

ตรกา

รพฒ

นาอง

คการ

บรหา

รสวน

ตำบล

ดงมล

เหลก

ประจ

ำป 2

555

- 255

9 (ฉ

บบตำ

บลสข

ภาวะ

)”ต

ามท

ธรรม

นญสข

ภาพฯ

กำห

นดเพ

อใหม

ยทธศ

าสตร

และง

บประ

มาณใน

การ

รองร

บภาร

กจอย

างจร

งจงแ

ละเป

นรปธ

รรม

ต.รม

ปงอป

ท.25

ม.ค.2

554

-ธรร

มนญวา

ดวยร

ะบบส

ขภาพ

ตำบล

รมปง

มจดเ

รมตน

จากก

ารผส

านนโ

ยบาย

สาธา

รณะเพอ

สขภา

พใหเ

ปนเน

อเดย

วกบธ

รรมน

ญสข

ภาพฯ

20

พนท

เจ

าภาพ

วนทป

ระกา

ศใช

จดเด

นการ

สราง

/ ข

บเคล

อนธร

รมนญ

ฯ

-มกา

รจดเ

วทแล

กเปล

ยนเรยน

รเพอ

ทำคว

ามเขาใจธ

รรมน

ญสข

ภาพใ

หแกภ

าค

เครอ

ขายส

ขภาพ

ในตำ

บลกอ

นทจะ

มการ

ยกรา

งธรร

มนญสข

ภาพ

-ทำข

อตกล

งรวม

กนระ

หวาง

ภาคเ

ครอข

ายสข

ภาพใ

นตำบ

ลเพ

อผลก

ดนแล

ะขบ

เคลอ

นงาน

ธรรม

นญสข

ภาพฯ

ใหเก

ดผลท

เปนร

ปธรร

ม-ม

การข

บเคล

อนงา

นแบบ

บรณาก

ารรว

มกบโ

ครงก

ารตา

งๆเช

นโค

รงกา

รตำ

บลสข

ภาวะ

และ

โครง

การต

ำบลน

มแม

เปนต

น

ต.เป

อยอป

ท.20

ม.ค.2

554

ธรรม

นญมผ

ลบง

คบใช

แต

ประก

าศใช

อยาง

เปนท

างกา

รใน

วนท

13เม

.ย.

2554

-เปน

ธรรม

นญสข

ภาพเ

ฉพาะ

พนทฉ

บบแร

กของ

ภาคอ

สาน

-ผนำ

ทางค

วามค

ดและ

จตวญ

ญาณ

ของช

มชน

มบทบ

าทสำ

คญใน

การ

ขบเค

ลอนธ

รรมน

ญสข

ภาพ

-มกา

รทบท

วนขอ

มลกจ

กรรม

โครง

การต

างๆ

ทเกด

ขนกอ

นจดท

ำธรร

มนญ

สขภา

พฯโด

ยการ

นำขอ

มลเห

ลานน

มาจ

ดเขา

หมวด

หมขอ

งธรร

มนญ

สขภา

พฯเพ

อใหเ

หนภา

พรวม

ของก

ารทำ

งานใ

นชวง

ทผาน

มาก

อนทจ

ะมก

ารขบ

เคลอ

นงาน

ธรรม

นญสข

ภาพฯ

อยา

งจรง

จงใน

ลำดบ

ตอไป

21

22

23

บทเรยน

24

ธรรมนญสขภาพ

ตำบลแมถอด

อำเภอเถน จงหวดลำปาง

ฉบบท 1 พ.ศ. 2553

25

เกรนนำ

“อยด มสข ธรรมรกษา” ตำบลแมถอดอำเภอเถนจงหวดลำปางเรมตนรบแนวคดธรรมนญสขภาพฯ

มาใชในปพ.ศ.2553โดยมขนตอนการจดทำธรรมนญสขภาพฯทนาสนใจคอมการ

ประกวดตงชอธรรมนญสขภาพฯจนกระทงไดชอ“อยด มสข ธรรมรกษา”มาเปน

กรอบแนวคดสำคญในการจดทำรางธรรมนญสขภาพฯ

สวนจดเดนในการขบเคลอนธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดนนคอการนำ

ความเชอและความศรทธาในพระพทธศาสนามาใชโดยพระสงฆมบทบาทสำคญตงแต

กระบวนการตงชอธรรมนญสขภาพฯการเปนประธานและเปนกรรมการสำนกธรรมนญ

สขภาพฯการทำพธกรรมศกดสทธในวนประกาศใชและการขบเคลอนงานโครงการ

หนวยอบรมประชาชนโดยใชธรรมะเปนเครองมอสำคญในการเสรมสรางสขภาพจต

นอกจากนธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดยงมเรองราวทนาสนใจอยทการนำ

สาระในธรรมนญสขภาพฯหมวดท2ขอท4ไปใชเปนเครองมอสำคญในการยนคำรอง

ขอใหมการประเมนผลกระทบทางสขภาพโดยชมชน(CHIA)ตามพ.ร.บ.สขภาพ

แหงชาตมาตรา11จนกระทงสามารถยบยงการทำสมปทานเหมองแรเหลกในพนท

ตำบลแมถอดไดสำเรจในเวลาตอมา

26

27

ตนทน

ตำบลแมถอดอำเภอเถน จงหวดลำปาง

27

28

ตำบลแมถอดอยหางจากทวาการอำเภอเถนประมาณ20กโลเมตรชาวบาน

สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมเชนทำนา(เนนปลกขาวเหนยว),ปลกถวลสง,

ขาวโพด,กระเทยม,ออย,พชผกสวนครว,ลำไยและมะขามนอกจากนยงมอาชพอนๆ

เชนเลยงสตวเศรษฐกจ,หาของปา,รบจางทวไปทงในตางจงหวดและตางประเทศ,

ทำโรงกลนสราและเจยระไนแกวโปงขามเปนตน

นอกจากนตำบลแมถอดยงเปนตำบลทมความอดมสมบรณทางทรพยากร

ธรรมชาตสงมากเนองจากเปนพนททไดรบการประกาศเปนเขตปาสงวนแหงชาต

แมอาบและเปนตนทางของแมนำแมถอดและลำนำสาขาตางๆซงจะไหลรวมกนเปน

แมนำวงอนเปนแมนำทสำคญของประเทศ

บนพนทปาตนนำแหงนจะมอางเกบนำทชาวบานสรางขนเมอประมาณปพ.ศ.

2528-2529เพอกกเกบนำทไหลลงมาจากตานำสำหรบนำไปใชประโยชนในการ

ทำนาและใชเปนแหลงในการหาปลาชนเยยมเนองจากอางเกบนำแหงนมพนธปลา

นอยใหญอาศยอยเปนจำนวนมาก

สำหรบความผกพนทชาวบานมตอผนปาตนนำแหงนชาวบานทนโดยเฉพาะ

หม2,10และ11จะมความผกพนกบผนปาแหงนเปนอยางมากเนองจากไดอาศย

และพงพาปาแหงนในการหาอาหารและหายาสมนไพรรกษาโรคมาโดยตลอดและ

ปาผนนกยงเปนแหลงอาหารทสำคญของสตวเลยงในหมบานโดยชาวบานจะปลอย

ใหววควายเขาไปกนหญาในปากอนทจะรบกลบมาไวทคอกในยามเยน

ดวยเหตผลทงหมดนทำใหไดขอสรปวาปาตนนำในตำบลแมถอดเปรยบ

เสมอนมรดกทางธรรมชาตทสำคญตอชาวบานเปนอยางมากดงนนชาวตำบลแมถอด

จงไดรวมมอกนอนรกษปาตนนำผนนเอาไวเพอใหลกหลานไดใชประโยชนตอไปในวน

ขางหนาเหมอนดงเชนทบรรพบรษตำบลแมถอดเคยไดใชประโยชนจากปาผนนมา

โดยตลอด

29

ทตำบลแมถอดจะมองตางจากทอน เรามองวา

พระสงฆมบทบาทสำคญในการเคลอน

เรองสขภาพจตมาก อกทงยงเปนจดเชอมโยง

เรองวฒนธรรมในชมชน เปนทยอมรบของชมชน

และเปนสะพานเชอมทางดานจตวญญาณ

สามารถลดความขดแยงได มความนาเชอถอ

ดงนนพระสงฆจงมความสำคญตอการขบเคลอน

ธรรมนญสขภาพฯ นคอจดทเราตางจากทอน

ดงนนเรากเลยคดกนวานาจะใหพระสงฆเปน

คนเคลอน เพราะพระสงฆคอสวนหนงของประชาชน

พระสงฆมบทบาททสำคญตอชมชน นคอกลยทธ

ในการเคลอนเรองสขภาพในมตของจตวญญาณ

และทสำคญกคอ ชอของธรรมนญสขภาพตำบล

แมถอดกบอกอยางชดเจนแลววาเราเนน

เรองของ ธรรมรกษา”

วาทร.ต.อดม สวรรณพมพ

นกวชาการสขาภบาล องคการบรหารสวนตำบลแมถอด

30

ขาขน : ธรรมนญสขภาพ

ตำบลแมถอด

31

ตวแทนตำบลแมถอดเขารวมประชมพฒนาโครงการ

ธรรมนญสขภาพฯ5กมภาพนธ2553

จดเวทชวนคดชวนคยเรองธรรมนญสขภาพ,ประกวดชอ

ธรรมนญเพอกำหนดกรอบแนวคด(อยดมสขธรรมรกษา)

5กรกฎาคม2553

ลงพนทดงานธรรมนญสขภาพอำเภอสงเมน

แตงตงคณะกรรมการธรรมนญฯโดยมพระสงฆ

เปนประธานสำนกธรรมนญฯ22กรกฎาคม2553

จดเวทเสวนาระดบหมบานเพอระดมความคดเหนในการยกรางธรรมนญฯ

เสนอรางในเวทสมชชาสขภาพตำบล

แมถอด(22ก.ย.2553) ยกรางธรรมนญสขภาพฯ

คดคำคมความสข8ประการเพอกำหนดกรอบประเดน“มสข”

ปรบปรงรางธรรมนญสขภาพฯ

จนสมบรณทำพธกรรมศกดสทธและ

ประกาศใชธรรมนญสขภาพฯ9พฤศจการยน2553

32

กาวแรกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

แนวคดในการจดทำธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดเรมตนจากการทศนยฝก

อบรมและพฒนาสขภาพประชาชนภาคเหนอนครสวรรคไดจดการประชมพฒนา

โครงการธรรมนญสขภาพระดบทองถนขนในวนท5กมภาพนธพ.ศ.2553และได

เชญตวแทนจากตำบลแมถอดซงไดแกนกวชาการสขาภบาลองคการบรหารสวนตำบล

แมถอดผอำนวยการรพ.สต.แมถอดและนกวชาการสาธารณสขรพ.สต.แมถอด

เขามารวมรบฟงเรองราวและแนวคดในการจดทำธรรมนญสขภาพเพอใหเขาใจกระบวน

การจดทำธรรมนญสขภาพกอนทจะกลบมาวเคราะหถงความเปนไปไดในการจดทำ

ธรรมนญสขภาพฯในพนทรวมทงสอบถามความสมครใจของผมสวนไดสวนเสยใน

พนทกอนวามความสนใจในเรองนหรอไมทงนเพอใหทกฝายไดมสวนรวมในการ

ตดสนใจกนอยางเตมท

33

เวทชวนคด ชวนคย เรองธรรมนญสขภาพฯ

หลงจากทไดขอสรปเรองการจดทำธรรมนญสขภาพฯแลวแกนนำคณะทำงาน

จดทำธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดซงกคอวาทร.ต.อดมสวรรณพมพนกวชาการ

สขาภบาลแหงองคการบรหารสวนตำบลแมถอดกไดมการนดหมายตวแทนกลมและ

หนวยงานตางๆในชมชนเชนกลมพระสงฆ,กลมออมทรพย,กลมผสงอาย,กลม

แมบาน,กลมเยาวชน,กลมผนำชมชน,กลมอสม.,ตวแทนจากวด,ตวแทนจาก

โรงเรยน,ตวแทนจากรพ.สต.,ตวแทนจากทองถนและทองทมาประชมรวมกนใน

“เวทชวนคดชวนคย เรองธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด”ในวนท5กรกฎาคม

พ.ศ.2553ทองคการบรหารสวนตำบลแมถอดเพอระดมความคดเหนเกยวกบการ

ทำธรรมนญสขภาพฯรวมกน

โดยกจกรรมในวนนนวาทร.ต.อดมสวรรณพมพไดมการอธบายความหมาย

ของคำวา“ธรรมนญสขภาพ”ใหผเขารวมประชมไดเขาใจตรงกนกอนวาหมายถง

กฎเกณฑทวาดวยเรองของสขภาพชมชนททกคนทกภาคสวนไดรวมกนจดทำขนโดย

กฎเกณฑนจะสามารถนำไปใชไดกบประชาชนทกกลมทกเพศและทกวยในชมชน

จากนนจงใหขอมลแกผเขารวมการประชมวาหลงจากททำธรรมนญสขภาพฯ

แลวจะเกดผลอะไรตอชมชนบางอกทงยงไดมการพดคยกนถงความเปนไปไดในการ

จดทำกอนทจะนำไปสการกำหนดนยามความหมายของคำวา“สขภาพ”ในแบบฉบบ

ของคนตำบลแมถอดรวมกนโดยใชคำจำกดความสนๆวาสขภาพดหมายถง“อยด

มสข”

ตอมาทประชมกไดมการประกวดการตงชอธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดขน

โดยผเขารวมประชมแตละกลมไดมการนำเสนอชอธรรมนญสขภาพฯมากลมละ1ชอ

รวมทงหมด12ชอดงตอไปน

1.ตำบลแมถอดอยดมสข

2.ตำบลแมถอดอยเยนเปนสข

34

3.ตำบลแมถอดอยดมสขธรรมรกษา

4.ตำบลแมถอดปลอดภยไรอบายมขสขแบบเศรษฐกจพอเพยง

5.ตำบลแมถอดพฒนาดมสขถวนหนา

6.ตำบลแมถอดอยดกนดมศลธรรม

7.ตำบลแมถอดอยดกนลำมศลธรรมซำบายด

8.ตำบลแมถอดอยดมสขยดหลกคณธรรม

9.ตำบลแมถอดกายอยดชวเปนสข

10.ตำบลแมถอดสขกายสบายใจ

11.ตำบลแมถอดสขกายสขใจ

12.ตำบลแมถอดสดใสรวมใจรกษสขภาพ

โดยชอทไดรบการตดสนรวมกนใหเปนชอของธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

กคอชอ“ตำบลแมถอดอยด มสข ธรรมรกษา”ของกลมพระสงฆ

“กลมพระสงฆมแนวคดวานอกจากสขภาพกายแลว เราตองมสขภาพใจทด

ดวย เพราะถาสขภาพกายดแตสขภาพใจไมดมนกไมสมบรณ ดงนนในชอของธรรมนญ

สขภาพฯ จงตองมคำวา ธรรมรกษา ประกอบอย เพราะธรรมะคอเครองมอทจะชวยให

มสขภาพใจทด”พระอธการวลนคณงกโลเจาอาวาสวดนาบานไรเลขานการเจาคณะ

ตำบลแมถอดและประธานสำนกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกลาว

“ธรรมรกษา กคอ ทาน ศล ภาวนา ยกตวอยางเชน ศล ถาเราไมไปฆาสตว

ตดชวต มนกเหมอนกบการรกษาชวตเรา เมอเราไมเบยดเบยนผอน ผอนกไมมาเบยด-

เบยนเรา สมมตถาเราไมกนเหลากนเบยร รางกายของเรากจะไมเสยสขภาพ และถา

เราไมไปลกขโมยเรากจะไมตดคก กเหมอนกบวาธรรมรกษาทงหมดครอบคลม ทาน

ศล ภาวนา ทำใหชวตเราอยภายใตความปกตสข” พระคมคายคำคงเจาอาวาสวด

แมถอดหนงในคณะแกนนำการจดทำธรรมนญสขภาพฝายพระสงฆกลาวเสรม

35

“พระสงฆ” สญญะแหงการเคลอนธรรมนญสขภาพฯ โดยภาคประชาชน

เพอใหการขบเคลอนธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดเกดความชดเจนวาเปน

การขบเคลอนโดยภาคประชาชนตำบลแมถอดจงไดใหพระสงฆเขามามบทบาทสำคญ

ตงแตเรมตนโดยวาทร.ต.อดมผรบผดชอบโครงการธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

ไดกลาวถงเรองนวา“ทตำบลแมถอดจะมองตางจากทอน เรามองวาพระสงฆมบทบาท

สำคญในการเคลอนเรองสขภาพจตมาก อกทงยงเปนจดเชอมโยงเรองวฒนธรรมใน

ชมชน เปนทยอมรบของชมชน และเปนสะพานเชอมทางดานจตวญญาณ สามารถลด

ความขดแยงได มความนาเชอถอ ดงนนพระสงฆจงมความสำคญตอการขบเคลอน

ธรรมนญสขภาพฯ นคอจดทเราตางจากทอน ดงนนเรากเลยคดกนวานาจะใหพระสงฆ

เปนคนเคลอน เพราะพระสงฆคอสวนหนงของประชาชน พระสงฆมบทบาททสำคญ

ตอชมชน นคอกลยทธในการเคลอนเรองสขภาพในมตของจตวญญาณ และทสำคญ

กคอ ชอของธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบอกอยางชดเจนแลววาเราเนนเรองของ

ธรรมรกษา”

36

คำคมความสข 8 ประการ บอกพนฐานความสขของคนตำบลแมถอด

เมอไดชอของธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดแลวพอหนานอนถาปญญาเทอก

มรรคทายกวดบานแมเตนและวดถำสขเกษมสวรรคกไดนำเสนอคำคมขยายความหมาย

ของความสขออกเปน8ประการเพอใหทกคนไดเหนภาพรวมกนวาคำวา “มสข”

สำหรบชาวตำบลแมถอดนนควรจะประกอบไปดวยอะไรบางโดยพอหนานอนถาไดนำ

คำคมลานนาโบราณมาดดแปลงเปนคำคม“มสข” ในแบบฉบบธรรมนญสขภาพตำบล

แมถอดดงตอน

“สขมขาวกน สขมตดนอย สขมคไวนำ สขมเงนคำเตมไห สขมบานใหญ

มงกระดาน สขมลกหลานนงใกล สขใคฮอเปนมาแอวหาหลาย สขเมอตายมตเจา”

พอหนานอนถาไดขยายคำจำกดความของคำคม“มสข”8ประการของคน

ตำบลแมถอดวา

“สขมขาวกน คอวถบานเรา ถาเรามขาวมนำกนกไมเดอดรอน สขมตดนอย

คอ อยางผมมทดนเปนของผมเอง ผมกมความสขแลวนะ เราไมตองไปอาศยไปเชาใคร

37

แมวาทดนทผมอยจะยงไมมเอกสารสทธ แตผมกภมใจทเรามทดนเปนของเราเอง

สขมคไวนำกคอ มสามภรรยาทด มความซอสตยตอกน มอะไรเรากปรกษาหารอกน

สขมเงนคำเตมไห เงนกคอเงน คำกคอทองคำ ถาเรามเงนคำ เรากจะมความสข ถงแม

เรามไมมาก แตเรากจะมความรสกอนใจ สขมบานใหญมงกระดาน คอ แมเราจะอย

ในบานนอกคอกนา แตอยางนอยเรากตองมบานดๆ อย มบานมงกระดาน ไมใชบาน

ไมไผ ถาเรามบานดๆ อย เรากจะมความสข สขมลกหลานนงใกล คอ อยางผมตอนน

มหลาน 2 คนผมกมความสข ไดไกวอหลาน ใครทมลกหลานเยอะๆ เวลาชวงเทศกาล

สงกรานตเขากจะมากนเตมบาน ปยาตาทวดจะมความสขทมลกหลานมาเยยม มานง

ใกลๆ นวดแขนนวดขาให แคนเขากมความสขแลว สขใคฮอเปนมาแอวหาหลาย คอ

คนนนมาหา คนนมาเยยม มของมาฝากมผลไมมาให สขเมอตายมตเจา ขอนผมตอขน

มาจากคำคมดงเดม เพราะผมคลกคลกบวดเยอะผมเลยอยากใสเขาไป คอบานเราหา

พระยากนะ มพระนอย บางวดม 1 รป บางวดม 2 รป แลวเวลามงานศพตองใชพระ

7 - 8 รป เรากมไมพอ ยงครอบครวไหนไมมรถไปรบพระ กจะแย ไมมความสข ผมเหน

เหตการณเหลานมาเยอะ บางงานเจาภาพแทบแยเลย ไมมรถรบสงพระ บางทพระ

ทานกตดงานไปไมได มนเปนทกข ผมกเลยใสขอนลงไป”

ลงพนทดงานธรรมนญสขภาพอำเภอสงเมน

เมอมกรอบแนวคดมคำคมความสข8ประการแลวคณะผจดทำธรรมนญ

สขภาพฯกไดไปศกษาดงานการจดทำธรรมนญสขภาพอำเภอสงเมนจงหวดแพร

ในวนท9กรกฎาคมพ.ศ.2553เพอถอดบทเรยนกระบวนการจดทำธรรมนญสขภาพ

อยางลกซงกอนทจะเรมตนจดทำธรรมนญสขภาพฯในพนทของตนเอง

“ตวแทนทไปดงานวนนนประกอบไปดวย ตวแทนกลมผสงอาย, ตวแทนกลม

เยาวชน, ตวแทนพระสงฆ, ตวแทนโรงเรยน, ตวแทนอาสาสมครสาธารณสขประจำ

หมบาน (อสม.), ตวแทนอาสาสมครพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (อพม.),

ตวแทนตำบลสขภาวะ, ตวแทนกลมลมนำวง และตวแทนจากองคการบรหารสวนตำบล

รวมแลวประมาณ 80 คน โดยเราจะมการแจกแนวคำถามใหกบทกคน เพอทจะไดนำไป

สอบถามคนในพนทอำเภอสงเมนวาเขามแรงบนดาลใจ มแนวคด และมกระบวนการ

38

อยางไร ใครมบทบาทอะไร ผลออกมาเปนอยางไร และใครไดผลประโยชน เพอทเรา

จะไดถอดบทเรยนการจดทำธรรมนญสขภาพของเขาไปบอกเลาใหคนอนๆ ทไมไดมา

ดงานใหรบทราบอกท”วาทร.ต.อดมกลาว

หลงจากเสรจสนกระบวนการดงานในชวงเชาแลวคณะดงานจากตำบล

แมถอดกไดมการประชมรวมกนในชวงบายเพอสงขอมลแบบสอบถามกอนทนกวชาการ

จะทำการเรยบเรยงขอมลและสรปผลออกมาเปนประเดนตางๆเพอชแจงใหทกคนได

รบทราบและเหนภาพรวมกนวาอำเภอสงเมนมกระบวนการจดทำธรรมนญสขภาพ

อยางไรจะไดนำขอมลเหลานนมาเปนแนวทางการจดทำธรรมนญสขภาพในตำบล

แมถอดตอไป

แตงตงคณะกรรมการธรรมนญสขภาพฯ

ตอมาในวนท22กรกฎาคมพ.ศ.2553คณะทำงานจดทำธรรมนญสขภาพ

กไดมการจดการประชมขนมาอกครงเพอแตงตงคณะกรรมการธรรมนญสขภาพฯ

รวมกน(คณะกรรมการธรรมนญสขภาพฯมชอเรยกอกชอหนงวา“กลมอาสาสมคร

เสอเขยว”ซงสเขยวเปนสประจำตำบล)

รายชอคณะกรรมการธรรมนญสขภาพโดยยอ

ประธานสำนกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

พระอธการวลนคณงกโลเจาอาวาสวดนาบานไร

เลขานการเจาคณะตำบลแมถอด

รองประธานสำนกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

นายเกษมสทธพนธกำนนตำบลแมถอด

นายประยรเกสระชยประธานอสม.บานแมแกง

39

เลขานการและประชาสมพนธ

นายลวนครองชพผทรงคณวฒบานแมเตน

นายสมยศสบใจถาผใหญบานบานแมเตน

นอกจากนยงมคณะกรรมการ4ฝายซงมบทบาทหนาทดงตอไปน

1. คณะกรรมการฝายอำนวยการการยกรางธรรมนญสขภาพ(นางพรสวรรค

ดวงไชยนายกองคการบรหารสวนตำบลแมถอด(ในสมยนน)เปนประธาน)มบทบาท

หนาท

•ใหคำปรกษาประสานงานฝายตางๆทงหนวยงานภายในและภายนอก

เพอใหภารกจดำเนนไปอยางราบรนตรงตามจดมงหมาย

•อำนวยความสะดวกดานทรพยากรทจำเปนตองใชในภารกจดานกำลงคน

เครองมองบประมาณและการจดการเพอใหเกดเอกภาพและความรวดเรว

ในการปฏบตงานในพนทของแตละฝาย

•ประสานงานไกลเกลยกรณเกดขอพพาทและความขดแยงในชมชนอนเนอง

มาจากการปฏบตงานในพนทของแตละฝาย

•สนบสนนและสรางขวญกำลงใจใหฝายการจดกระบวนการรบฟงความ

คดเหนและการสอสารสามารถทำงานไดอยางมความสข

40

2. คณะกรรมการฝายสนบสนนทางวชาการ(นายชมพลดวงดวงศ

สาธารณสขอำเภอเถนเปนประธาน)มบทบาทหนาท

•สนบสนนดานวชาการขอมลดานกฎหมายขอมลดานสาธารณสข

•สนบสนนสอประชาสมพนธบคลากรดานวชาการในภารกจตางๆของ

สำนกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

•เขารวมกจกรรมการจดเวททหมบานจดขน

•รวบรวมความคดเหนของประชาชนและคณะทำงานกลนกรองสงเคราะห

และเรยบเรยงขอเสนอแนะรางขอความธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด

•นำเสนอขอมลสารสนเทศคนใหกบคณะทำงานพจารณาเพอความสมบรณ

ของธรรมนญสขภาพฯ

3. ฝายการจดกระบวนการรบฟงความคดเหนและการสอสาร(วาท

ร.ต.อดมสวรรณพมพนกวชาการสขาภบาลองคการบรหารสวนตำบลแมถอด

เปนประธาน)มบทบาทหนาท

41

•สรางความเขาใจและประชาสมพนธโครงการฯใหประชาชนในตำบลทราบ

•จดกระบวนการการรบฟงความคดเหนประชาชนในแตละหมบาน

•เขารวมการจดเวทการรบฟงความคดเหนทหมบานจดขน

•สรปผลการจดเวทรบฟงความคดเหนของแตละหมบานแกฝายอำนวยการ

และฝายสนบสนนทางวชาการ

4. ฝายการตดตามและประเมนผล(นางพรสวรรคดวงไชยนายกองคการ

บรหารสวนตำบลแมถอด(ในสมยนน)เปนประธาน)มบทบาทหนาท

•รบรายงานการสรปผลการจดเวทรบฟงความคดเหนของแตละหมบาน

แกฝายการจดกระบวนการรบฟงความคดเหนและการสอสาร

•ตดตามและประเมนผลการนำธรรมนญสขภาพฯไปใชในแตละหมบาน

•รายงานผลการตดตามและประเมนผลใหกบทกภาคสวนทราบ

ระดมความคดเหน วาดวยประเดน “อยด มสข ธรรมรกษา”

เมอมการจดตงคณะกรรมการฯเรยบรอยแลวคณะกรรมการฯกไดเรมจด

เวทเสวนาเพอระดมความคดเหนในการยกรางธรรมนญสขภาพฯโดยเวยนไปทละ

หมบานจนครบทง13หมบานเพอสอบถามความตองการของประชาชนใน3ประเดน

หลกคออยดมสขและธรรมรกษาโดยไดมการประชาสมพนธลวงหนาใหประชาชน

ไดรบทราบและเตรยมตวผานทางชองทางการสอสารตางๆเชนอสม.เสยงตามสาย

และคลนวทยชมชน“ลมนำวง”กอนทจะมการสงทมงานเขาไปสำรวจความคดเหน

ของประชาชนเพอใหไดขอมลสำหรบการยกรางธรรมนญสขภาพฯครบถวนตาม

ประเดนทไดกำหนดรวมกน

“เราไดมการจดหมวดหมกรอบคำถามสำหรบสอบถามชาวบาน 3 ขอ ตาม

แนวคดธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดอยด มสข ธรรมรกษา คอเราจะไปถามชาวบาน

ทกหมบานวา ถาจะใหตำบลแมถอดอยด มสข และธรรมรกษา ชาวแมถอดควรทำ

อยางไร โดยเราจะเวยนไปสอบถามทกหมบาน กอนทจะมการจดเวทรวม เพอสรป

42

ประเดนความตองการของชาวบาน และเรยงลำดบความสำคญของแตละประเดน

กอนทนกวชาการกจะทำการยกรางธรรมนญสขภาพฯ”วาทร.ต.อดมกลาว

จากการพดคยแลกเปลยนความคดเหนและความตองการของชาวบานทง3

ประเดนสามารถสรปความตองการของชมชนไดเปน3หมวดใหญโดยมตวอยาง

ดงตอไปน

หมวด “อยด”

•มอาชพ/มงานทำอยางยงยน

•มแหลงนำพอเพยงในการอปโภค-บรโภค

•สงเสรมวถชวตแบบพอเพยง

•อนรกษดแลสงแวดลอมและปาชมชน

•รณรงคการออกกำลงกายทกกลมอาย/มสถานทออกกำลงกาย

•สรางการมสวนรวมในชมชน

•เยาวชนหางไกลยาเสพตด

•ผนำเปนแบบอยางทดของชมชน

•มการแบงเขตในการดแลชมชน

•มทนการศกษาสำหรบเยาวชนทเรยนดแตยากจน

•ทดนมเอกสารสทธ

•คนพการ,ผสงอาย,หญงหมาย,เดกกำพราและผดอยโอกาสไดรบการ

ดแลจากทกภาคสวน

•เยาวชนมกจกรรมดานการกฬา

หมวด “มสข”

•มสงแวดลอมด

•มการศกษาด

•ชมชนเขมแขง

•ครอบครวอบอน

•ทกกลมวยมสขภาพทแขงแรง

43

•ทรพยากรธรรมชาต/ปาชมชนอดมสมบรณ

•การมสวนรวมรกสามคคของทกกลมวย

•มรายไดเพยงพอตอการดำรงชวต

•มความสามคคในชมชน

•สงเสรมสขภาพจตและเฝาระวงพฤตกรรมเสยง

•สขภาพดไมมโรคภย

•อาหารด

หมวด “ธรรมรกษา”

•ไมสงเสรมหรอจำหนายบหร/สราแกเดกและเยาวชนอายตำกวา18ป

•รกษาประเพณวฒนธรรมทองถน

•เขารวมกจกรรมทางศาสนาเปนประจำ

•รณรงคการเขาวดฟงธรรมสรางจตสงบทกวนพระ

•คดดไมอจฉามการแบงปน

•ทำดเปนแบบอยางทดแกครอบครว/ชมชน

44

•รกษาศลงดเหลาในงานบญและในเวทประชาคมหมบาน

•ลดละเลกอบายมข

•สมาชกในครอบครวรวมกนนงสมาธวนละ15นาท

•งดเหลาเขาพรรษาและปฏบตตนอยในศล5ศล8

เสนอรางธรรมนญสขภาพฯ ในเวทสมชชาสขภาพตำบลแมถอด

เมอไดขอมลความตองการของชาวบานครบถวนแลวคณะกรรมการยกรางฯ

กไดนำความคดเหนทงหมดมายกเปนรางธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดและจดเวท

สมชชาสขภาพตำบลแมถอดในวนท22กนยายนพ.ศ.2553เพอนำเสนอรางธรรมนญ

สขภาพฯใหชมชนไดรบทราบและรวมกนแกไข

45

โดยเวทสมชชาสขภาพตำบลแมถอดนถอวาเปนเวทสำคญทตวแทนจาก

หลายภาคสวนไมวาจะเปนนายอำเภอ,ผอ.รพ.เถน,ตวแทนจากสำนกงานคณะ-

กรรมการสขภาพแหงชาต(สช.),ตวแทนจากทองถน-ทองทและตวแทนพระสงฆ

มารวมวพากษเสนอแนะและเตมเตมขอมลพรอมทงขดเกลารอยเรยงรางธรรมนญ

สขภาพฯใหมความสมบรณทสด

นอกจากนเวทสมชชาสขภาพยงเปนปรากฎการณทสำคญของชาวแมถอด

เนองจากเปนเวททมการเชอมโยงเรองราววถชวตดงเดมของชาวแมถอดตงแตอดต

จนถงปจจบนมการนำเสนอคำคมความสข8ประการและนำเสนอขอมลตางๆ

เกยวของกบสขภาพมานำเสนอในรปแบบสอตางๆเชนการจดนทรรศการนำเสนอ

วฒนธรรมและสงดๆในตำบลแมถอดทเชอมโยงกบการดแลตนเองการพงตนเอง

และการอยรวมกนในสงคมและยงมการแสดงละครสะทอนภยคกคามตอ“สข”ของ

เยาวชนโดยนกเรยนโรงเรยนแมถอดวทยาอกดวย

กจกรรมตางๆในเวทสมชชาสขภาพไดดำเนนการไปอยางตอเนองโดยเฉพาะ

การขดเกลารางธรรมนญสขภาพฯจนกระทงไดธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด“อยด

มสข ธรรมรกษา”ทมเนอหาสาระจำนวนทงสน5หมวด46ขอซงมหวขอหมวด

ดงตอไปน

หมวดท 1ปรชญาแนวคดของระบบสขภาพตำบลแมถอด

หมวดท 2ตำบลแมถอดอยด(มการแยกหวขอยอยเปนสงแวดลอมด,

สงคมด,สาธารณปโภคด,เศรษฐกจด)

หมวดท 3ตำบลแมถอดมสข(มการแยกหวขอยอยเปนมสขภาพด,

มการศกษาด)

หมวดท 4ตำบลแมถอดธรรมรกษา(มการแยกหวขอยอยเปนศลด,

สมาธดและปญญาด

46

หมวดท 5สำนกธรรมนญสขภาพ(เปนการชแจงบทบาทหนาทของ

คณะกรรมการทง4ฝายไดแกฝายอำนวยการการยกราง

ธรรมนญสขภาพ,ฝายสนบสนนทางวชาการ,ฝายการจด

กระบวนการรบฟงความคดเหนและการสอสารและฝาย

การตดตามและประเมนผล)

ประเดนเดน ในรางธรรมนญฯ

เนอหาสาระในธรรมนญสขภาพฯแตละขอนอกจากจะมาจากความตองการ

ของชาวบานแลวยงมทมาและวตถประสงคทนาสนใจไมวาจะเปนการบรรจเนอหา

เพอนำไปสการแกไขปญหาหรอการบรรจเนอหาเพอสงเสรมและสนบสนนกจกรรม

บางอยางทตองการมงเนนเปนพเศษ

การบรรจเนอหาเพอแกไขปญหาในชมชนยกตวอยางเชนประเดนของการ

ขอประทานบตรทำเหมองแรเหลกในพนทปาตนนำแมถอดหม2บานแมถอดตำบล

แมถอดของบรษทยพนวฒนาธรกจจำกดตามคำขอประทานบตรท4/2551หมายเลข

หลกเขตเหมองแรท30477ซงไดสรางความกงวลใจใหกบชาวบานมาตงแตกลางป

พ.ศ.2551และไดนำไปสการบรรจเนอหาขอตกลงเกยวกบการทำการประเมนผล

กระทบทางดานสขภาพลงไปในธรรมนญสขภาพหมวดท2ขอท3,4ทระบวา

ขอท 3 คนตำบลแมถอดรวมอนรกษทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

ขอท 4 คนตำบลแมถอดรวมจดสภาพแวดลอมใหนาอย และมสวนรวม

ในกระบวนการศกษาประเมนผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอมของคนตำบล

แมถอด เพอหาขอสรปเสนอแนะขอมลใหหนวยงานทเกยวของ

ซงภายหลงแกนนำชาวบานทคดคานการสรางเหมองแรกไดมการนำธรรมนญ

สขภาพฯมาใชเปนเครองมอในการตอรองใหมการทำการประเมนผลกระทบทางดาน

47

สขภาพระดบชมชน(CHIA)กอนทจะมการสรางเหมองแรเหลกในพนทปาตนนำบาน

แมถอด

นอกจากนยงมประเดนโฉนดทดนชมชนทมทมาจากการจดการทรพยากร

ธรรมชาตในปพ.ศ.2540และนำไปสการคนพบวาชาวบานไดรกลำทอยอาศยและ

ทดนทำกนเขาไปในเขตปาสงวนแหงชาตจำนวนมากจงไดมการระบเนอหาเรองการจด

การโฉนดทดนลงไปในธรรมนญสขภาพหมวดท2ขอท16และขอ16.1โดยระบวา

ขอท 16 คนตำบลแมถอดมสทธทำกนในทดนของตำบลแมถอดอยาง

ชอบธรรม

ขอท 16.1 ดำเนนการออกโฉนดชมชนเพอรบรองสทธในทดนทำกนและ

ทอยอาศยของประชาชนตำบลแมถอด

48

ในสวนเนอหาสาระของธรรมนญสขภาพฯทเกยวของกบการสงเสรมและ

สนบสนนกจกรรมบางอยางทตองการมงเนนเปนพเศษนนมหลากหลายประเดน

ยกตวอยางเชนประเดนการสงเสรมกจกรรมของเยาวชนตามธรรมนญสขภาพฯ

หมวดท2ขอท11ทระบวา“สภาเยาวชนตำบลแมถอดมสวนรวมในการดำเนน

กจกรรมเพอพฒนาตำบลแมถอดภายใตบทบญญตธรรมนญสขภาพฯ ฉบบน”

เปนตน

ประกอบพธกรรม เพมความขลงใหธรรมนญฯ

เมอกระบวนการยกรางธรรมนญสขภาพฯเสรจสนสมบรณคณะทำงานก

ไดมการจดพมพรปเลมธรรมนญสขภาพฯในรปแบบ “ปบสา ลานนา”ตามมตของ

ประชาชนทงนเพอใหเกดความรสกวาธรรมนญสขภาพฯเปนสงทมคณคาและมความ

ศกดสทธ(ปบสาคอเอกสารโบราณทใชในงานพธกรรมอนศกดสทธของลานนาม

ลกษณะคลายคมภรคอจะเปนกระดาษเอกสารพบซอนกนเปนชนๆ)นอกจากนยงได

49

มการใสรปพระสงฆและรปพระพทธรปททำจากแกวโปงขามซงเปนของดในตำบล

แมถอดลงไปในปบสาดวย

หลงจากนนจงไดจดพมพปบสาธรรมนญสขภาพฯจำนวนทงสน2,200ฉบบ

กอนทจะมการนำธรรมนญสขภาพฯมาประกอบพธกรรมศกดสทธโดยพระสงฆใน

ตำบลแมถอดและประกาศใชในวนท19พฤศจกายนพ.ศ.2553

“ในวนประกาศใชธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด จะมการทำพธกรรมทาง

ศาสนาโดยคณะสงฆในตำบลแมถอด เพราะเราอยากใหธรรมนญสขภาพฯ เปนสงสำคญ

มความเปนมงคล เราจงเชอมโยงเรองนเขากบศาสนา เพอใหสอดรบกบแนวคดหลก

ของเรากคอการม ธรรมรกษา ดงนนการประกาศใชธรรมนญสขภาพฯ จงออกมาใน

รปแบบของการทำพธกรรมทางศาสนา ทมการประพรมนำมนต และสวดเจรญพระ-

พทธมนต เพอแสดงใหเหนวาธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดเปนของศกดสทธ”วาท

ร.ต.อดมกลาว

พธกรรมศกดสทธทไดทำขนในวนประกาศใชธรรมนญสขภาพฯนนจดขนใน

วดนาบานไรโดยมพระอธการวลนคณงกโลเจาอาวาสและประธานสำนกธรรมนญ

สขภาพฯเปนผประกาศใชธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดจากนนคณะสงฆกไดมการ

มอบธรรมนญสขภาพฯใหกบตวแทนทง13หมบานเพอนำไปประกอบพธกรรมใน

หมบานอกครงกอนทจะแจกจายใหกบชาวบานสำหรบนำไปใชเปนหลกในการปฏบต

ตนเพอสรางสขภาวะทดใหกบครอบครวและชมชนตอไป

50

ทผานมาเราไดมการจดเวททำความเขาใจกบชาวบานวา

โครงการทจะเสนอของบประมาณนน จะตองสอดคลอง

กบธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด และจะตองสอดคลอง

กบวสยทศนขององคการบรหารสวนตำบล แตทนมน

จะมประเดนทตดขดอยนดนงตรงทนยามความหมาย

ของคำวาสขภาพ ระหวาง สปสช. กบชาวบาน

ตำบลแมถอดนน ไมตรงกน โดยความหมายของคำวา

สขภาพสำหรบ สปสช. จะหมายถงการสงเสรม

สขภาพและปองกนโรค แตความหมายของคำวา

สขภาพสำหรบคนตำบลแมถอดนน จะมความหมาย

ทกวางกวานน เชนหมายถงการสงเสรมอาชพของ

คนพการ หรอหมายถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

เปนตน แตทงนทกโครงการจะตองสามารถอธบายไดวา

มการเชอมโยงสเรองสขภาพประชาชนในตำบล

ไดอยางไร หรอสามารถเชอมโยงสธรรมนญสขภาพฯ

ไดอยางไร ซงถาหากชาวบานสามารถอธบายได

เรากจะสามารถอนมตโครงการได”

วาท ร.ต.อดม สวรรณพมพ

นกวชาการสขาภบาล องคการบรหารสวนตำบลแมถอด

51

ขาเคลอน : ธรรมนญสขภาพ

ตำบลแมถอด51

52

มาตรการจรงจง!! โครงการทขอทน อบต./ สปสช. เนอหาตองสอดคลองกบ “ธรรมนญฯ”

หลงจากทมการประกาศใชธรรมนญสขภาพฯองคการบรหารสวนตำบล

แมถอดกไดมการจดทำขอตกลงรวมกบชาวบานซงถอเปนหนงในผขบเคลอนธรรมนญ

สขภาพฯใหเกดผลทเปนรปธรรมวาการเขยนโครงการเพอเสนอของบประมาณตอ

องคการบรหารสวนตำบลแมถอดและกองทนหลกประกนสขภาพตำบลนนจะตองม

การเขยนโครงการใหตอบโจทยและสอดคลองกบธรรมนญสขภาพฯอยางนอย1ขอ

องคการบรหารสวนตำบลแมถอดและคณะกรรมการกองทนฯจงจะสามารถอนมตให

โครงการนนผานไดซงชาวบานกไดใหความรวมมอเปนอยางดเพยงแตวาการนยาม

ความหมายของคำวา “สขภาพ”ระหวางชาวบานกบแหลงทนนนอาจจะมความหมาย

ทแตกตางกนซงวาทร.ต.อดมไดขยายความในประเดนนวา

“ทผานมาเราไดมการจดเวททำความเขาใจกบชาวบานวา โครงการทจะเสนอ

ของบประมาณนนจะตองสอดคลองกบธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด และจะตอง

53

สอดคลองกบวสยทศนขององคการบรหารสวนตำบล แตทนมนจะมประเดนทตดขด

อยนดนงตรงทนยามความหมายของคำวาสขภาพ ระหวาง สปสช. กบชาวบานตำบล

แมถอดนน ไมตรงกน โดยความหมายของคำวาสขภาพสำหรบ สปสช. จะหมายถง

การสงเสรมสขภาพและปองกนโรค แตความหมายของคำวาสขภาพสำหรบคนตำบล

แมถอดนน จะมความหมายทกวางกวานน เชน หมายถงการสงเสรมอาชพของคนพการ

หรอหมายถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาต เปนตน แตทงนทกโครงการจะตอง

สามารถอธบายไดวา มการเชอมโยงสเรองสขภาพประชาชนในตำบลไดอยางไร หรอ

สามารถเชอมโยงสธรรมนญสขภาพฯ ไดอยางไร ซงถาหากชาวบานสามารถอธบายได

เรากจะสามารถอนมตโครงการได”

ตวเขม “เขยนโครงการ”

เพอใหประชาชนเกดความเขาใจเรองการเขยนโครงการเสนอของบประมาณ

สนบสนนการเคลอนงานตางๆทเกยวของและสอดคลองกบธรรมนญสขภาพฯองคการ

บรหารสวนตำบลแมถอดจงไดจดการอบรม“การเขยนโครงการ”ขนเพอใหชาวบาน

ไดเขามาเรยนรวธการเขยนโครงการทถกตองตรงตามวตถประสงคของธรรมนญ

สขภาพฯและวตถประสงคของแหลงทนอนไดแกกองทนหลกประกนสขภาพตำบล

และองคการบรหารสวนตำบลแมถอดใหมากทสด

“สำหรบการอบรมใหความรเรองการเขยนโครงการนน เราจะมการสอบถาม

ชาวบานวา คณตองการจะทำโครงการอะไร แลวกจะดวาไอเดยของใครนาสนใจ

ไอเดยของใครผานในแงของหลกการ จากนนเรากจะสอนเขาเขยนโครงการ แลวกให

เขาลองเสนองบประมาณเขามา ซงตอนนนมโครงการทผานรอบหลกการมาประมาณ

40 โครงการ และมการเสนอของบประมาณเขามาประมาณ 8 แสนบาท แตเราม

งบประมาณเพยงแค 3 แสนบาท ดงนนเราจงตองหนกจกรรมตางๆ ของแตละโครงการ

ใหเลกลง สวนโครงการไหนทเนนการลงทน เนนการกอสราง เรากจะไมฝนให เพราะ

มนผดระเบยบของ สปสช. แตเรากจะพยายามหาชองทางอนทไมใชเงนของ สปสช.

มาชวย สดทายเรากหนจาก 40 โครงการเหลอ 38 โครงการ”วาทร.ต.อดมกลาว

54

ตวอยางโครงการทผานการอนมต / การประมนผลโครงการ

ในสวนของรปแบบโครงการกองทนหลกประกนสขภาพตำบลแมถอดจะไมม

การยดตดรปแบบทมงเนนการสงเสรมสขภาพทางกายเพยงอยางเดยวแตจะใหความ

สำคญกบทกโครงการทสามารถเชอมโยงไปถงธรรมนญสขภาพฯหรอเชอมโยงไปถง

การพฒนาสขภาวะของประชาชนในชมชนไดยกตวอยางเชน

โครงการเกยวกบเกษตรกรรม

โครงการปยชวภาพเปนโครงการของชาวบานหม3ตำบลแมถอดซงไดม

การเสนอโครงการทสอดคลองกบธรรมนญสขภาพฯหมวดท2ขอท4.3ทระบวา

“ครวเรอนในตำบลแมถอดมหนาทลดการใชสารเคมในการดำรงชวต”

โดยนางทองสขสบใจถาหวหนาโครงการปยชวภาพไดกลาวถงเรองนวา

“ตอนทมธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด เรากคดวาจะทำโครงการเรองปยชวภาพนละ

เพราะวามนสามารถเชอมโยงไปสเรองสขภาพได คอถาเรากนผกทบำรงดวยปยชวภาพ

เรากไมตองไปเสยงกบอนตรายจากสารเคมในปยเคม ดงนนเราจงไดไปขอเงนกองทนฯ

มาพฒนาเรองปยชวภาพ เพอขายใหกบชาวนาชาวสวน พวกเขาจะไดนำปยชวภาพ

เหลานไปใชในการดแลตนขาว หรอพชผกตางๆ ในสวนของเขาได เปนการหลกเลยง

การใชสารเคม”

โครงการเกยวกบเดกและเยาวชน

โครงการทเกยวของกบเยาวชนถอเปนโครงการสำคญทตำบลแมถอดไดให

ความความสนใจมากเปนพเศษโดยไดมการระบไวในธรรมนญสขภาพฯหมวดท2

ขอท11วา

55

“สภาเยาวชนตำบลแมถอดมสวนรวมในการดำเนนกจกรรมเพอพฒนา

ตำบลแมถอด ภายใตบทบญญตธรรมนญสขภาพฉบบน”

ซงโครงการเดนๆของเยาวชนในตำบลแมถอดมทงหมด3โครงการไดแก

โครงการสนบสนนดานกฬาฟตบอลแกเยาวชน,โครงการสนบสนนเยาวชนดานดนตร

สากลและโครงการสบสานการแสดงพนบานเพอสขภาพ

สำหรบโครงการสนบสนนดานกฬาฟตบอลแกเยาวชนนนองคการบรหาร

สวนตำบลแมถอดไดใหการสนบสนนทมฟตบอลเยาวชนตำบลแมถอดจนกระทงไดรบ

ถวยรางวลชนะเลศไทยคพระดบจงหวดในปพ.ศ.2555ซงเปนการชนะเลศระดบ

จงหวดครงแรกของทมฟตบอลเยาวชนตำบลแมถอด

ในขณะทโครงการสนบสนนเยาวชนดานดนตรสากลกองทนหลกประกน

สขภาพชมชนไดใหการสนบสนนงบประมาณในการจดซอเครองดนตรสากลไดแก

กลองชดเบสและกตารรวมทงจดจางครสำหรบฝกสอนดนตรใหกบกลมเยาวชนท

56

เสนอของบประมาณโครงการทำใหเยาวชนกลมนมทกษะความชำนาญในการเลน

ดนตรและสามารถนำความรไปตอยอดโดยการถายทอดใหกบเยาวชนคนอนๆจนทำให

เยาวชนในตำบลแมถอดหลายคนหนมาสนใจกจกรรมการเลนดนตรอยางสรางสรรค

แทนการยงเกยวกบอบายมขกนมากขน

สวนโครงการสบสานการแสดงพนบานเพอสขภาพของเยาวชนตำบลแมถอด

กองทนหลกประกนสขภาพตำบลกไดใหการสนบสนนงบประมาณสำหรบการจดซอ

อปกรณและจดจางครสอนการแสดงพนบานใหกบเดกๆ “กลมฟามย” เพอสบสาน

การแสดงพนบานตางๆเชนการแสดงฟอนกายลาย,ฟอนกงกะหรา,ตกลองสะบดชย,

ฟอนดาบ,ฟอนขนดอก,ฟอนสาวไหมและฟอนผางประทบเปนตนซงการสนบสนน

เยาวชนในโครงการนนอกจากจะชวยใหเกดการสบสานวฒนธรรมการแสดงพนบาน

แลวยงสามารถชวยใหเดกๆมรายไดพเศษจากการแสดงโชวในงานสำคญตางๆ

ในชมชนอกทงยงทำใหเยาวชนเกดความใกลชดกบชมชนมากยงขนดวย

57

โครงการอนๆ

นอกจากโครงการทไดกลาวไปขางตนตำบลแมถอดยงมโครงการดๆท

สอดคลองกบธรรมนญสขภาพฯอกมากมายเชนโครงการหนวยอบรมประชาชน

ของพระสงฆ,โครงการสงเสรมอาชพแกผพการโดยการทำตะกราสานเสนพลาสตก,

โครงการออกกำลงกายผสงอายและโครงการภมปญญาหมอชาวบาน(เพอสขภาพ)

เปนตน

สวนของการประเมนผลโครงการตางๆนนวาทร.ต.อดมไดกลาวถงเรองนวา

“เราจะทำการประเมนผลโครงการผานทางเรองเลา คอชาวบานจะตองสามารถบอก

กบเราไดวา คณนำเงนของกองทนฯ ไปทำประโยชนตามทสญญาไวหรอไม คณมความ

ประทบใจอะไรในการทำโครงการนนบาง ซงถาหากเปนการประเมนผลของทอนๆ

สวนใหญเขาจะเนนเรองการตรวจสอบเอกสาร แตของเราจะเนนเรองการถามความรสก

และการถามถงคณคาทไดรบ คอเราจะเนนใหชาวบานเหนคณคาของเงน เนนใหเหน

คณคาของสงทไดทำ มากกวาเนนเรองการตรวจสอบความถกตองของเอกสาร”

ใชธรรมนญฯ ปกปองผนปาตนนำจากการสมปทานเหมองแรเหลก

เรองราวการคดคานการสรางเหมองแรเหลกในพนทปาตนนำของชาวบาน

ตำบลแมถอดเรมตนเมอปพ.ศ.2551จากการทเจาหนาทจากสำนกงานอตสาหกรรม

จงหวดไดเขามาสำรวจพนทปาตนนำบรเวณหม2บานแมถอดพรอมกบชาวบาน

เพอทำรงวดทดนซงในเวลานนชาวบานยงไมทราบวาเจาหนาทเขามาสำรวจทดนเพอ

วตถประสงคใด

จนกระทงในวนท8เมษายนพ.ศ.2551บรษทยพนวฒนาธรกจจำกด

ไดมายนขอประทานบตรทำเหมองแรเหลกในพนทปาสงวนแหงชาตจำนวน158ไร

1งาน54ตารางวาซงพนทดงกลาวเปนพนทปาตนนำทอยในบรเวณเขตรอยตอ3

58

หมบานในตำบลแมถอดไดแกบานแมถอดเหนอหมท2,บานแมถอดใตหมท10

และบานทาสามคคหมท11โดยไดมการขอประทานบตรทำเหมองแรเปนระยะเวลา

10ปตามคำขอประทานบตรท4/2551หมายเลขหลกเขตเหมองแรท30477

ตอมาในวนท11มนาคมพ.ศ.2552ผใหญบานหม2ตำบลแมถอดขณะนน

ไดทำประชาคมหมบานเพอขอความเหนชอบจากประชาชนกรณโครงการเหมองแร

เหลกทจะเขามาสรางในพนทปาตนนำบานแมถอดซงในเวลาตอมาไดมการคนพบวา

การประชาคมในครงนนมการปลอมแปลงลายเซนของชาวบานจงทำใหชาวบานไม

ยอมรบหลกฐานในการทำประชาคมครงนน

ตอมาในวนท2เมษายนพ.ศ.2552ชาวบานกวา500คนไดรวมกนลง

ลายเซนเพอคดคานการขอประทานบตรของบรษทยพนวฒนาธรกจจำกดเนองจาก

ตองการอนรกษปาตนนำเอาไวแตทวาการคดคานในครงนนกลบไมเปนผลแกนนำ

ชาวบานจงไดมการรวมตวกนเพอหาขอมลสำหรบโตแยงการสรางเหมองโดยการหา

ขอมลผานทางอนเตอรเนตและขอขอมลกบทางสำนกงานอตสาหกรรมจงหวดลำปาง

แตขอมลทไดรบกยงไมเพยงพอตอการตอสคดคานจนกระทงไดรบคำปรกษาเรองการ

ขอใชสทธรบทราบขอมลตามพ.ร.บ.ขอมลขาวสารจากNGOชาวบานจงสามารถ

ขอขอมลตางๆไดมากขนและนำไปสการยนหนงสอตอสำนกงานอำเภอใหสอบสวน

ขอเทจจรงในประเดนปลอมแปลงลายเซนการทำประชาคมเหมองแรเหลกเมอวนท

11มนาคมพ.ศ.2552ทผานมาจนกระทงนำไปสการปลดตำแหนงผใหญบานหม2

ในขณะนน

แมวาทผานมาจะมการคดคานการสรางเหมองจากชาวบานเปนระยะแตทวา

บรษทยพนวฒนาธรกจจำกดกยงคงเดนหนาขอประทานบตรทำเหมองแรเชนเดม

โดยไดยนหนงสอตอสำนกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดลำปาง

ในวนท3มนาคมพ.ศ.2553แตทวาสำนกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวดลำปางไมไดมการเซนอนมตเนองจากยงขาดเอกสารเหนชอบจากทางองคการ

บรหารสวนตำบลแมถอดดงนนบรษทยพนวฒนาธรกจจำกดจงไดไปยนหนงสอขอ

ความเหนชอบทองคการบรหารสวนตำบลแมถอดในวนท6พฤษภาคมพ.ศ.2553

59

ซงในเวลาตอมานายกองคการบรหารสวนตำบลแมถอดกไดยนหนงสอคดคานตอบกลบ

มาในวนท26มถนายนพ.ศ.2553เนองจากเลงเหนวาการทำเหมองแรเหลกอาจกอ

ใหเกดผลกระทบตอสขภาพของประชาชนจงตองรอรบฟงความคดเหนของประชาชน

ในพนทเสยกอนซงในชวงจงหวะนนเองเปนชวงเวลาทประชาชนตำบลแมถอดกำลง

เรมตนขบเคลอนกระบวนการจดทำธรรมนญสขภาพฯชาวบานจงไดมการนำเรองน

เขาไปพดคยในเวทกระทงมการบรรจเรองนลงไปในธรรมนญสขภาพฯหมวดท2

ขอท4โดยระบวา

“คนตำบลแมถอดรวมจดสภาพแวดลอมใหนาอย และมสวนรวมในกระบวนการ

ศกษาประเมนผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอมของคนตำบลแมถอด เพอหาขอสรป

เสนอแนะขอมลใหหนวยงานทเกยวของ”

ตอมาในวนท9มนาคมพ.ศ.2554บรษทยพนวฒนาธรกจจำกดไดมการ

จดทำหนงสอเรงรดมาถงประธานสภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอดเพอขอให

พจารณาคำขอประทานบตรทำเหมองแรเหลกและทำหนงสอถงผวาราชการจงหวด

60

ลำปางเพอขอใหพจารณาขอเทจจรงและใหความเปนธรรมกบบรษทฯในการขอ

ประทานบตรเหมองแรเหลกทปาตนนำบานแมถอด

ในขณะเดยวกนทมเจาหนาทจากสำนกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

(สช.)กไดเขามาใหคำปรกษาแกกลมชาวบานทคดคานการสรางเหมองแรเหลกโดยได

เชญแกนนำชาวบานเขามารวมประชมเกยวกบการประเมนผลกระทบทางดานสขภาพ

ระดบชมชนหรอCHIAรวมกบเครอขายผไดรบผลกระทบในพนทอนๆอกกวา10

พนทเชนเครอขายแมตาวและเครอขายแมเมาะเปนตน

จากนนกลมชาวบานทคดคานการสรางเหมองแรเหลกในตำบลแมถอดซง

ภายหลงไดรวมตวกนในนาม “กลมชมชนคนรกษแมถอด”กไดเรมเปดรบขอมล

ขาวสารจากเครอขายผไดรบผลกระทบจากพนทตางๆมากขนขณะเดยวกนเจาหนาท

จากสช.กไดใหคำแนะนำแกกลมชมชนคนรกษแมถอดวาควรยนหนงสอเพอขอให

มการประเมนผลกระทบทางดานสขภาพระดบชมชน(CHIA)ตามพ.ร.บ.สขภาพ

แหงชาตมาตราท11กอนทจะมการพจารณากรณการขอประทานบตรทำเหมองแร

61

ในพนทปาตนนำบานแมถอดโดยอางองขอตกลงของชมชนทปรากฎอยในธรรมนญ

สขภาพตำบลแมถอดหมวดท2ขอท4ซงกลมชมชนคนรกษแมถอดกไดมการยน

หนงสอตามคำแนะนำของสช.ในวนท6พฤษภาคมพ.ศ.2554และไดยนเรองขอ

ระงบการพจารณาการขอประทานบตรทำเหมองแรเหลกตอสภาองคการบรหารสวน

ตำบลแมถอดในวนถดมาแตทวาสภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอดกยงคงเดนหนา

เปดประชมสมยวสามญเพอพจารณาการขอประทานบตรทำเหมองแรเหลกในวนท

19พฤษภาคมพ.ศ.2554

เมอเปนเชนนชาวบานทคดคานการสรางเหมองแรจงเกดความไมพอใจและ

ไดทำการขดขวางการพจารณาการขอประทานบตรทำเหมองแรโดยการขอทำขอตกลง

MOUกบสภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอดเพอขอใหมการดำเนนการศกษา

ขอเทจจรงในเรองนกอนซงในเวลาตอมาประธานสภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอด

กไดมการทำหนงสอรองเรยนไปทจงหวดวาถกชาวบานขมขใหทำขอตกลงMOUและ

ไดมการแจงความลงบนทกประจำวนเอาไว

ตอมาในวนท22มถนายนพ.ศ.2554สภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอด

กไดมการเปดประชมสมยวสามญขนมาอกครงเพอพจารณาการขอประทานบตรทำ

เหมองแรเหลกอยางเรงดวนโดยไดมการจดการประชมทสถานตำรวจภธรอำเภอเถน

(สภ.เถน)เนองจากมความกงวลใจเรองความปลอดภยเพราะในวนนนมกลมผชมนม

ซงเปนชาวบานตำบลแมถอดหมท2,หมท10และหมท11ไปรวมชมนมคดคานการ

ประชมเกอบ1,000คน

โดยกอนทจะมการประชมชาวบานไดมการนำหนงสอแจงความคบหนา

โครงการประเมนผลกระทบทางสขภาพโดยชมชนจากสช.ใหทประชมสภาองคการ

บรหารสวนตำบลแมถอดไดรบทราบเพอแสดงใหเหนวากำลงมการทำการประเมน

ผลกระทบทางดานสขภาพอยดงนนสภาองคการบรหารสวนตำบลแมถอดจงไมควร

เรงรบพจารณาประเดนดงกลาวแตนายสมบรณอนตาประธานสภาฯกยงคงเดนหนา

ดำเนนการประชมเพอพจารณาโครงการเหมองแรเหลกตอไปทำใหชาวบานเกดความ

ไมพอใจและไดยกกรณการปลอมแปลงลายเซนในการทำประชาคมขนมาพดในท

62

ประชมรวมทงนำหลกฐานการปลอมแปลงลายเซนและหลกฐานลายเซนจรงมาแสดง

นอกจากนชาวบานยงไดมการทวงถามถงขอตกลงทไดมการทำMOUรวมกนไวใน

วนท19พฤษภาคมพ.ศ.2554แตประธานสภาฯกลบไมรบฟงและไดกลาววาการ

ทำขอตกMOUในครงนนเปนการทำเพราะถกขมขไมไดทำเพราะความสมครใจ

จากนนไมนานกเกดเหตการณชลมนขนเมอนายประเวศนจองสรองนายก

องคการบรหารสวนตำบลแมถอดไดลกขนมาจากเกาอและตรงไปชกหนานายสมบรณ

หลายครงกอนทเจาหนาทตำรวจจะทำการแยกทงคออกจากกนและนำตวทงสองคน

ออกจากทประชมทามกลางเสยงตะโกนโหไลของชาวบานทตองการใหประธานสภาฯ

ลาออกจนทำใหการประชมสภาฯตองยตลงกลางคน

เมอการประชมสภาฯยตลงชาวบานทงหมดกไดยายการชมนมไปทบรเวณ

หนาสภ.เถนและไดทำการปดถนนสายเอเชยลำปาง-ตากขาออกจงหวดลำปางเพอ

กดดนใหประธานสภาฯลาออกจากตำแหนงและยบสภาฯคนอำนาจใหกบประชาชน

พรอมทงเรยกรองใหนายอธคมสพรรณพงศผวาราชการจงหวดลำปางเดนทางมารบ

ขอตกลงกบชาวบานซงในเวลาตอมานายบดนทรเครอนพรตนปลดอาวโสอำเภอเถน

กไดเขามาเจรจาและรบหนงสอคดคานแทนทานผวาฯและไดแจงกบชาวบานวาจะนำ

เรองนไปเสนอตอนายอำเภอเถนเพอใหมการพจารณาทนทชาวบานจงไดยนยอมสลาย

การชมนมอยางสงบ

หลงจากเหตการณวนวายหนาสภ.เถนผานไปไดไมนานนกชาวบานในตำบล

แมถอดทคดคานการสรางเหมองแรกไดมารวมตวกนทองคการบรหารสวนตำบลแมถอด

อกครงเพอกดดนใหประธานสภาฯลาออกจากตำแหนงระหวางทกำลงมการประชม

เรองภยแลงจนกระทงประธานสภาฯไดตดสนใจลาออกในวนนนและไดมการแตงตง

ประธานสภาฯคนใหมเขามาทำงานแทนทซงประธานสภาฯคนใหมกใหคำมนสญญา

กบชาวบานวาจะไมนำวาระนเขาทประชมสภาฯอก

เมอไมมการประชมสภาฯเพอพจารณาการขอประทานบตรทำเหมองแร

การประเมนผลกระทบทางดานสขภาพกไดเรมตนขนอยางจรงจงโดยทางสช.ไดม

63

การสงทมชางภาพมาสำรวจปาและถายทำสารคดเพอทำสอใหกบชาวบานในชวงเดอน

สงหาคมพ.ศ.2554กอนทจะมการประสานงานไปยงโรงพยาบาลอภยภเบศรใหเขามา

สำรวจพชสมนไพรในพนทปาตนนำบานแมถอดจนกระทงไดรายชอสมนไพรในพนท

กวา204ชนดซงผลจากการดำเนนงานศกษาผลกระทบทางดานสขภาพในครงนได

ทำใหชาวบานในพนทมความตระหนกรถงคณคาและความสำคญของปาตนนำบาน

แมถอดมากยงขน

ขยบสการเปนพนทเรยนร

นบตงแตมการจดทำธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดในปพ.ศ.2553เปนตนมา

ทนกกลายเปนพนทเรยนรของเพอนภาคตางๆคณะทำงานธรรมนญสขภาพไดถายทอด

เรองราวตางๆเพอใหพนทอนไดรบทราบถงความเปนไปในการขบเคลอนชมชนบนวถ

ของธรรมนญสขภาพฯผานเวทแลกเปลยนเรยนรและเวทการนำเสนอผลงานกวา

12เวทไดแก

1.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลพชยอำเภอเมองจงหวดลำปางวนท31สงหาคมพ.ศ.2553

64

2.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลหวยซออำเภอเชยงของจงหวดเชยงรายวนท26ตลาคม

พ.ศ.2553

3.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลแจซอนอำเภอเมองปานจงหวดลำปาง

4.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลหาดอาษาอำเภอสรรพยาจงหวดชยนาทวนท15กมภาพนธ

พ.ศ.2554

5.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบศนยพฒนา

อนามยพนทสงรวมกบบานสะเกยงตำบลขนนานอำเภอเฉลมพระเกยรต

จงหวดนานวนท25พฤษภาคมพ.ศ.2554

6.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลแมพรกอำเภอแมพรกจงหวดลำปางวนท27กรกฎาคม

พ.ศ.2554

7.การทศนศกษาดงานสมนไพรในพนทปาชมชนในบรเวณบานทาสามคค

หมท11ตำบลแมถอดของกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทย

ทางเลอกและคณะอนกรรมการอนรกษสมนไพรและถนกำเนดวนท17

สงหาคมพ.ศ.2554

8.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลจางเหนออำเภอแมเมาะจงหวดลำปาง

9.เวทแลกเปลยนเรยนรธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดกบองคการบรหาร

สวนตำบลทงกวาวอำเภอเมองปานจงหวดลำปางวนท10พฤษภาคม

พ.ศ.2555

65

10.นำเสนอผลงานธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดสสมชชาลานนาจงหวด

เชยงใหมวนท16ตลาคมพ.ศ.2553

11.นำเสนอนทรรศการกองทนหลกประกนฯดเดนประจำปพ.ศ.2553

เขตหลกประกนสขภาพแหงชาตเขต1เชยงใหมวนท26พฤษภาคม

พ.ศ.2554ทจงหวดเชยงใหม

12.นำเสนอผลงานสาธารณสขดเดนและเครอขายจตอาสาดเดนระดบ

ภาคเหนองานมหกรรมสขภาพชมชนภาคเหนอ2554วนท20-22

กรกฎาคมพ.ศ.2554จงหวดพษณโลก

66

บทสรปการขบเคลอนธรรมนญสขภาพ

ตำบลแมถอด

67

ประเมนผล เพอมงสการปรบปรงธรรมนญฯ

แมวาธรรมนญสขภาพจะเปนขอตกลงรวมกนของคนในชมชนแตขอตกลงน

กสามารถเปลยนแปลงไดตามมตของชมชนดงทระบไวในบทเฉพาะกาลของธรรมนญ

สขภาพขอท46วา

“ธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดฉบบน จดทำขนใหมผลบงคบใชเฉพาะ

พนทตำบลแมถอด การแกไขเพมเตมธรรมนญสขภาพฯ ใหกระทำในขนตอนเดยว

กบการจดทำธรรมนญสขภาพตำบลแมถอด หรอกระทำโดยสมชชาสขภาพตำบล

แมถอดทจดขนในแตละป โดยตองเสนอหลกการและเหตผลทชดเจนและผานการ

ปรกษาหารอกบคณะกรรมการสำนกธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดอยางนอย 1 ครง

และแจงวาระดงกลาวแกประชาชนในตำบลแมถอดกอนการจดสมชชาสขภาพไม

นอยกวา 30 วน ตองมผเหนชอบไมนอยกวาครงหนงของผเขารวมสมชชาสขภาพ”

หลงจากทมการประกาศใชธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดฉบบท1ในวนท

19พฤศจกายนพ.ศ.2553มาเปนเวลา10เดอนชาวบานในตำบลแมถอดกไดมมต

รวมกนวาควรมการประเมนผลธรรมนญสขภาพฯฉบบท1เพอทบทวนเนอหาและ

ปรบแกธรรมนญสขภาพฯใหตรงตามบรบทพนทและตรงตามความตองการของ

ประชาชนใหมากทสดดงนนชาวบานตำบลแมถอดจงไดมการนดประชมรวมกนในวนท

22กนยายนพ.ศ.2554เพอพดคยเรองผลการดำเนนงานตางๆในชวงเวลาทผานมา

และหาทางแกไขปรบปรงธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดมความสมบรณมากยงขน

“ในวนนนจะมคณะกรรมการธรรมนญสขภาพหรอกลมอาสาสมครเสอเขยว

ซงเปนกลมทเขาขบเคลอนเรองธรรมนญสขภาพฯ มาตงแตชวงเรมตน มาประชมเพอ

ทบทวนและประเมนผลธรรมนญสขภาพฯ รวมกนวา จะมการปรบเปลยนธรรมนญ

สขภาพฯ ขอไหน อยางไรบาง มอะไรททำได / ทำไมได และมอะไรทอยากปรบปรง

เพมเตม เชนเรอง หมวดท 2 ขอท 4 ไดมการสอบถามในทประชมวา ควรจะใชคำวา

หามทำโครงการใดๆ ในพนสาธารณะเลย ดหรอไม ซงสดทายทประชมกไดมการโหวตวา

68

ควรใชขอความเดม แตควรเตมประเดนการจดตงกองทนเยยวยาผลกกระทบทอาจ

เกดขนกบโครงการทมอยเดมเอาไวดวย เปนตน”วาทร.ต.อดมกลาว

ตวอยางขอเสนอบางสวน

ทไดเพมเตมจากการประเมนผลธรรมนญสขภาพ ฉบบท 1

• ขอท 3คนตำบลแมถอดรวมอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

คนตำบลแมถอดตองอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหนวยงาน

ใดๆทจะเขามาในพนทใหหลกเลยงการทำลายทรพยากรธรรมชาตสตวปา

และพชพรรณธญญาหาร

• ขอท 3.1โครงการใดๆทจะสงผลกระทบตอระบบนเวศปาแมนำตองใหม

การประเมนผลกระทบและการประชมประชาคมจากหมบานกอนตองใหม

การลงมตตามเสยงขางมาก

• ขอท 3.2คนตำบลแมถอดรวมกนอนรกษแหลงอาหารพนเมองและงดการ

กระทำใดๆทเปนการทำลายทผดกฎหมาย

• ขอท 3.3กลมหรอองคกรใดๆทกระทำโครงการทดำเนนการไปแลวและ

อยระหวางดำเนนการสงผลกระทบตอสขภาพและสงแวดลอมของคนใน

ตำบลแมถอดเจาของโครงการตองมการตงกองทนฟนฟและเยยวยาบคคล

ทไดรบผลกระทบ

• ขอท 4.4คนในตำบลแมถอดรวมกนฟนฟปาไมในชมชน

• ขอท 4.5สรางความตระหนกและปลกฝงสำนกรกษบานเกดใหกบประชาชน

• ขอท 36ขอใหเสนอทกวนพระตอนเยนคนในตำบลแมถอดสวดมนต

ทำวตรเยน

69

สำหรบความคบหนาลาสดแมวาจะมการประเมนผลธรรมนญสขภาพฯ

ฉบบท1เรยบรอยแลวแตกยงไมมการแกไขตนฉบบสำหรบจดพมพธรรมนญสขภาพฯ

ฉบบท2ใหสมบรณเนองจากยงไมมงบประมาณในการจดพมพแตทงนทประชมกได

มขอตกลงรวมกนวาการจดพมพธรรมนญสขภาพฯครงตอไปจะมการจดพมพใน

รปแบบ“ปบสา ลานนา”เชนเดม

“ในวนนนชาวบานเขามการสรปรวมกนวาจะคงรปลกษณเดมของธรรมนญ

สขภาพฯ เอาไว เพราะเขาชอบอตลกษณแบบน และอาจจะมการจดงานบญทอดผาปา

เพอหางบประมาณในการจดพมพธรรมนญสขภาพ ฉบบท 2 กนเอง เพอใหประชาชน

มความรสกวาธรรมนญสขภาพฯ ฉบบนเปนของประชาชนจรงๆ ไมไดเกดจากหนวยงาน

ใดหนวยงานหนง เพราะไมเชนนนแลวมนจะเหมอนกบลกทไมรจกโต และอาจจะทำให

ชมชนตองผกตดกบเงอนไขของหนวยงานนนไปตลอด ซงมนจะทำใหมความกดดนกน

ทงสองฝาย

สวนเรองการเปนแหลงเรยนรใหกบคนภายนอกนน ตอนนเราอยากจะปดตว

เพอเรยนรกนเองภายในชมชนมากกวา เนองจากเราอยากจะคนหาคำตอบรวมกนวา

สงทเรากำลงทำอยนมนตอบโจทยความตองการทแทจรงของชมชนหรอไม ซงถาหาก

มนยงไมตอบโจทย เรากพรอมทจะหยด และพรอมทจะเดนหนาไปในเสนทางใหมท

เราคดวาเหมาะสม เพราะเราไมอยากจะยดตดกบอะไร”วาทร.ต.อดมกลาวทงทาย

ในวนนชาวบานตำบลแมถอดตางกำลงเรยนรกนเองอยางเขมขนทามกลาง

ความคดเหนทแตกตาง“ธรรมนญสขภาพฯ”จงพรอมทจะเปลยนแปลงไปตามสภาพ

สงคมและบรบททางความคดของคนสวนใหญในตำบลแมถอดอยเสมอ

“เราไมยดตด และเรากไมหยดทจะเรยนร มนเหมอนกระบทไรกระบวนยทธ

มตวตนเหมอนไมมตวตน ไมมตวตนเหมอนมตวตน” วาทร.ต.อดมกลาวไว

70

...ในอนาคตไมวาเปลอกของธรรมนญสขภาพฯจะเปลยนแปลงไปอยางไร

แตถาหากชมชนเขาใจแกนแทของธรรมนญสขภาพฯและเขาถงหวใจความตองการ

ของชมชนอยางลกซงแลวการกระเทาะเปลอกชนชนไปสการมสขภาวะทดกไมใชเรอง

ทยากอกตอไป...

เพมการประชาสมพนธธรรมนญฯ เพอสรางความเขาใจรวมกนของชมชน

นบตงแตมการจดทำธรรมนญสขภาพตำบลแมถอดในเดอนกรกฎาคมพ.ศ.

2553เปนตนมาพบวายงมประชาชนตำบลแมถอดจำนวนหนงทยงขาดความเขาใจ

เรองธรรมนญสขภาพเนองจากไมมการประชาสมพนธทตอเนองและชาวบานหลายคน

กยงคงเขาใจผดคดวาธรรมนญสขภาพฯคอกฎหมายทสามารถนำไปบงคบใชไดทำให

เกดการคาดหวงวาธรรมนญสขภาพฯจะสามารถเปนเครองมอตอรองกบหนวยงาน

ตางๆไดซงถงแมวาทผานมาธรรมนญสขภาพฯจะถกนำไปใชเปนเครองมอในการ

ตอรองกรณเหมองแรจนทำใหเกดการชะลอการพจารณาขอประทานบตรเหมองแร

71

เพอทำการศกษาประเมนผลกระทบทางดานสขภาพระดบชมชนกตามแตในความ

เปนจรงธรรมนญสขภาพฯกยงคงเปนเพยงแคการสรางพนธสญญารวมกนระหวาง

ประชาชนในชมชนและเปนเพยงขอเสนอทไมมผลบงคบใชใดๆในทางกฎหมาย

สวนแนวทางในการเพมความรและความเขาใจในธรรมนญสขภาพฯใหกบ

ประชาชนในตำบลแมถอดนนคณะทำงานไดมความคดเหนรวมกนวาควรเพมการ

ประชาสมพนธเรองธรรมนญสขภาพฯใหมากยงขนโดยใหผใหญบานทกหมบาน

ประชาสมพนธผานชองทางเสยงตามสายประจำหมบานอยางตอเนองและขอความ

รวมมอไปยงคณะสงฆในตำบลใหชวยหยบยกเรองธรรมนญสขภาพฯมาเปนหวขอ

สนทนาธรรมแกญาตโยมในทกๆวนพระรวมทงขอความรวมมอจากอสม.ในการ

ชวยประชาสมพนธเรองนอกทางหนง

72

เราไมยดตด

และเรากไมหยดทจะเรยนร

มนเหมอนกระบทไรกระบวนยทธ

มตวตนเหมอนไมมตวตน

ไมมตวตนเหมอนมตวตน”

ร.ต.อดม สวรรณพมพ

นกวชาการสขาภบาล

องคการบรหารสวนตำบลแมถอด