แนวคดสาหรบการจดทากรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ระยะ พ.ศ. 2554-2563 ของประเทศไทย

(ICT 2020 Conceptual Framework) (ฉบบปรบปรง)

พฤศจกายน 2551

1

แนวคดสาหรบการจดทากรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะ พ.ศ. 2554-2563 ของประเทศไทย

(ICT-2020 Conceptual Framework) I. บทนา

บทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในโลกยคปจจบนไดพฒนามาถงขนทมความซบซอนและหลากหลาย จนกระทงเปนเครองมอทสาคญของโลก ของประเทศ ไปจนถงการใชชวตประจาวนของประชาชน เปนเทคโนโลยทใชในกจกรรมทมนษยเองทาลาบากหรอทาไมได เปนองคประกอบสาคญททาใหความเปนโลกาภวตนและสงคมเศรษฐกจฐานความรในมตตาง ๆ เกดขนได แมในระยะแรกจะเรมจากความเปนเครองมอสารสนเทศ เปนโครงสรางพนฐานการสอสารของมนษย เปนเครองมอทเออตอผลตภาพ (Productivity Tool) แตตอมาไดเกดนวตกรรมตาง ๆ ตามมาอยางรวดเรวทววฒนาการมาเปนมลคาเพมอน ๆ ทงตอเศรษฐกจและสงคมของโลก และของประเทศ และยงคงเดนหนาพฒนาตอไปอยางไมหยดยง โดยเฉพาะอยางยงเมอมแนวโนมทเปดกวางใหคนทวโลกสามารถมสวนรวมในความเปลยนแปลงนโดยเสร ผานแนวคดและระบบใหมๆ เชน Open Source และ Wikipedia เปนตน

องคประกอบหลกของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร คอ ระบบสอสารโทรคมนาคม (Telecommunications) ฮารดแวรและชนสวน (Hardware and Components) ซอฟตแวรและบรการ (Software and Services) อปกรณอเลกทรอนกสเพอผบรโภค (Consumer Electronics) และเนอหาสาระและสอ (Content and Media) อยางไรกตาม ในรอบ 10 ปทผานมา ความเชอมโยงขององคประกอบเหลานปรากฏออกมาในรปของระบบอนเทอรเนต ซงอาจนบไดวาไดเปลยนโลกไปอยางสนเชงภายในระยะเวลาสนๆ

ในวงจรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศมทงการผลตและการใช อาจกลาวไดวาประเทศไทยอยในฐานะผใชเทคโนโลยมากกวาในฐานะผผลต การเปนผใชทดยอมสงผลตอประสทธภาพและการเพมมลคาใหกบกจกรรม อยางไรกดนโยบายแหงรฐเพอสงเสรมใหสงคมเปนผผลตกชวยคาจนเศรษฐกจของประเทศไดมาก ดงตวอยางทเกดขนกบสหรฐอเมรกา อนเดย และเกาหล เปนตน แมประเทศไทยมการสงออกอปกรณอเลกทรอนกสหลายแสนลานบาทตอป แตกยงเปนความทาทายทจะทาใหมลคาเพมของภาคการผลตซงสวนใหญเปนฐานการผลตของบรษทขามชาต (Multinational Corporations) กอใหเกดความร การถายทอดเทคโนโลย และการตอยอดเทคโนโลยสาหรบคนไทยและอตสาหกรรมไทยขนมาได สวนอตสาหกรรมการผลตทางดานอน ๆ เชน ซอฟตแวรและสอตาง ๆ กยงมขนาดเลก การพฒนาขดความสามารถทางดานนจงขนอยกบนโยบายของรฐทจะสงเสรมทงเพอการสงออก การลดการนาเขา และการบรโภคภายในประเทศ ซงขนอยกบการอดหนนการวจยและพฒนาและการสรางและพฒนากาลงคนเปนสาคญ ดงตวอยางของประเทศใหญเลกทเปนผนาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของโลกในปจจบน

ในฐานะผใชเทคโนโลยมการแพรกระจายอยางกวางขวางในสงคมไทย ทงการใชในระดบสวนบคคลไปจนถงการประยกตใชเพอประโยชนทางดานเศรษฐกจและทางดานสงคม นบตงแตการจดงานปแหงเทคโนโลยสารสนเทศไทย พ.ศ. 2538 (Thailand IT Year 1995) เปนตนมา ประเทศไทยมพฒนาการในการนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไปใชประโยชนอยางกวางขวางและหลากหลาย ทงในการบรหารจดการและการใหบรการของภาครฐ การใชลดตนทนและเพมประสทธภาพในภาคธรกจอตสาหกรรม การใชในกระบวนการ

2

เรยนรเพอประโยชนทางดานการศกษา ตลอดจนการใชในภาคประชาสงคมเพอคณภาพชวตทดขน ดงระบไวในรายละเอยดทงในแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระดบชาต แผนพฒนาในระดบหนวยงานทงของภาครฐและภาคเอกชน ตลอดจนการใชงานในระดบองคกร ชมชน และครอบครว อยางไรกตาม การกาหนด แนวทางการพฒนาทงการผลตและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในระยะยาวจะชวยทาใหกระบวนการ พฒนามเอกภาพและมการใชทรพยากรอนจากดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

กรอบแนวคดการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะยาวนครอบคลมชวงเวลาระหวางปจจบนไปจนถงป พ.ศ. 2563 (ค.ศ. 2020) เพอนาไปสนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารชวง 10 ประยะทสามนบตงแตมนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศฉบบท 1 (IT-2000) และฉบบท 2 (IT-2010) เปนตนมา โดยพจารณาจากความเปนไปและความเปลยนแปลงทเกดขนและอาจเกดขนกบการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ รวมทงนยยะทมตอเทคโนโลยน ในขณะเดยวกนยงพจารณาจากพฒนาการในกรอบเวลาดงกลาวของตวเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเองทจะมผลตอการพฒนาสงคมไทย โดยคาดหวงวาจากการมองจากทงสองมมจะทาใหแนวคดมความสมบรณและมความลงตวในการกาหนดนโยบายและแผนเชงยทธศาสตรของการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการพฒนาในประเดนและมตตาง ๆ ดงกลาว II. ภาพอนาคตทางดานเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทย และนยสาคญตอทศทางการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

1) ความเปลยนแปลงดานประชากรของประเทศกาลงมผลกระทบในเชงโครงสรางของสงคมไทย โดยรายละเอยดการเปลยนแปลงดงกลาวประกอบดวย

• ประชากรทวราชอาณาจกรจะเพมขนจาก 62 ลานคนในป พ.ศ. 2543 เปน 74 ลานคนโดยประมาณในป พ.ศ. 2568 โดยมอตราเพมทลดลง คอจากเพมขนรอยละ 0.82 เปนรอยละ 0.61 ในหาปแรกและหาปหลงของชวงเวลาดงกลาวตามลาดบ

• เมอพจารณาจากประชากรเปน 3 กลม คอ ประชากรวยเดก ประชากรวยแรงงาน และประชากรวยสงอาย พบวา ความไดเปรยบเชงโครงสรางประชากรไทยกาลงจะหมดไป หรออกนยหนงการปนผลทางประชากร (Demographic Dividend) ใกลสนสดลง ซงหลงจากนนจะมผลทาใหตองเรงเพมผลตภาพ (Productivity) ของประชากรวยแรงงานอยางจรงจงจากประสบการณของหลายประเทศในโลก

แผนภาพท 1 โครงสรางประชากรไทย เปรยบเทยบระหวางป พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2563

ทมา: ศ.ดร.เกอ วงศบญสนและคณะ, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พ.ศ.2543 พ.ศ.2563

3

• ประชากรวยเดกไดลดลงอยางตอเนองจากรอยละ 24.65 ในพ.ศ. 2543 เปนรอยละ 19 ใน พ.ศ. 2563 ดวยหลายเหตผล รวมถงผลจากการคมกาเนด สถานภาพการสมรสทเปลยนไป ทงทเปนโสดมากขน คสมรสมแนวโนมทมอายแรกสมรสเพมขน การมบตรจานวนนอยลงและบตรคนแรกเกดเมอคสมรสมอายสงขน นอกจากนยงเปนผลจากการหยารางทเพมขนอกดวย

• สดสวนประชากรวยสงอายเพมขนอยางตอเนองจากรอยละ 9.43 ใน พ.ศ. 2543 เปนรอยละ 16.78 ใน พ.ศ. 2563 เมอประเทศยางเขาสสงคมสงอาย การสาธารณสขทกาวหนาเออใหประชากรมอายทยนยาวขน

• วยแรงงานแมจะมจานวนเพมมากขนจาก 41 ลานคนใน พ.ศ. 2543 เปน 45 ลานคนโดยประมาณใน พ.ศ. 2563 หากแตโดยสดสวนประชากรแลว วยแรงงานจะมสดสวนลดลง จากรอยละ 65.91 เปนรอยละ 64.21 ใน พ.ศ. 2543 และ พ.ศ. 2563 ตามลาดบ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

255 0 2563

สดสว

น (%

)

ป พ .ศ.

อาย >=60 ป

อาย 0-14 ป

อาย 15-59 ป

แผนภาพท 2 สดสวนของประชากร 3 กลม (ป พ.ศ. 2550-2563) ทมา: ศ.ดร.เกอ วงศบญสนและคณะ, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ความเปลยนแปลงจากการคาดการณดงกลาวชใหเหนถงความจาเปนในการเตรยมการเชงนโยบายเพอปรบตวในระดบโครงสรางเชงยทธศาสตรอยางเรงดวน ไมวาจะเปนการปฏรปการศกษาอยางเปนรปธรรมและมประสทธผลเพอทาใหประชากรในวยเรยนมความสามารถทดเทยมอารยะประเทศ และการสรางกรอบการพฒนาระบบการเรยนรตลอดชวต (Life Long Learning) เพอรองรบความตองการของวยสงอาย ประเดนการออมและการสรางโอกาสใหผสงอายไดทางานจะเดนชดมากขนเรอย ๆ เปนตน

ในสงคมสงอายนน ประชากรวยแรงงานจะตองแบกรบผสงอาย โดยคาดวาอตราสวนการเปนภาระจะเปลยนไปจากปจจบนวยแรงงาน 6 คนตอผสงอาย 1 คน เปนวยแรงงาน 4 คนตอผสงอาย 1 คนในป พ.ศ. 2560 และวยแรงงาน 3 คนตอผสงอาย 1 คน ในป พ.ศ. 2570 การลงทนเพอยกระดบผลตภาพ (Productivity) ของวยแรงงานจงเปนเรองสาคญยง

4

แผนภาพท 3 อตราสวนพงพงและสงคมสงอาย ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2551.

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนองคประกอบหนงในการบรหารจดการโครงสรางใหมอนเนองมาจากความเปลยนแปลงของประชากรไทย อาท เชน การยกระดบผลตภาพของแรงงานและธรกจอตสาหกรรมโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอ ลดชองวางและเพมคณภาพการศกษาของเดกและเยาวชนในวยเรยน หรอการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารเพอสรางผประกอบการใหมทมาจากประชากรกลมสงอาย การใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสารสนบสนนวทยาการทางการแพทยเพอชวตทยนยาว (Longevity Medicine) เปนตน

2) วกฤตทางดานพลงงานและสงแวดลอมมความรนแรงและมผลกระทบกวางขวางไปทวโลก ประเทศไทยบรโภคและใชพลงงานในการขบเคลอนเศรษฐกจในปรมาณทสงถง 1.227 ลานลานบาทหรอรอยละ 20 ของ มลคาผลตภณฑมวลรวมประชาชาต โดยนาเขาพลงงานถงรอยละ 12 ของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต การนาเขาพลงงาน มการใชพลงงานเฉลย 1.52 toe ตอคน และใชพลงงานไฟฟา 1,865 kWh ตอคน ตองพงพงกาซธรรมชาตเปนเชอเพลงในการผลตกระแสไฟฟาสงถงรอยละ 65 ซงมความเสยงในดานความมนคง (Energy Security) เนองจากขาดความหลากหลายในการใชเชอเพลงทจะชวยกระจายความเสยงในการผลตไฟฟา ทางดานสงแวดลอมนนมปญหาในหลายดานหลายระดบ นบตงแตการตดไมทาลายปา ปญหาแหลงนาและการบรหารจดการนา ปญหามลภาวะอนเนองมาจากการผลตพลงงาน ตลอดจนปญหาขยะและของเสยตางๆ ทงน ปญหาสงแวดลอมกอใหเกดผลเสยตอสงคมในระยะยาว โดยเฉพาะอยางยงกอใหเกดภาวะโลกรอน (Global Warming) อนเนองมาจากการปลอยกาซเรอนกระจก นาโดยกาซคารบอนไดออกไซดจากภาคพลงงาน ขนสง อตสาหกรรม และภาคการเกษตร สงผลใหเกดความแปรปรวนในภมอากาศของโลก อาท เชน ธารนาแขงขวโลกเหนอทลดนอยลง นาทะเลและอณหภมของนาทะเลทสงขน เปนตน ในขณะทอณหภมของโลกสงขนโดยเฉลย 0.2 องศาเซลเซยสตอทศวรรษ

อตราสวนการเปนภาระ วยแรงงานตอผสงอาย

วยแรงงาน 6 คน ตอผสงอาย 1 คน

วยแรงงาน 3 คน ตอผสงอาย 1 คน

วยแรงงาน 4 คน ตอผสงอาย 1 คน

2550 2560 2570

5

IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) ไดคาดการณความเปนไปไดของภาวะโลกรอนในศตวรรษน (100 ป) พบวา ดวยภาพอนาคตตาง ๆ ทพฤตกรรมของมนษยเปนตวกาหนด จะทาใหปรมาณ กาซคารบอนไดออกไซดเพมขนระหวาง 500-1,000 ppm อณหภมโลกเฉลยเพมขน 1.5-5.1 องศาเซลเซยส นาทะเลสงขน 0.09-0.88 เมตร ปรมาณนาฝนเพมขนในเขตละตจดเหนอ เขตรอนชน และเขตศนยสตร ในขณะทปรมาณนาฝนลดลงในเขตทะเลทรายและเขตแหงแลง ความถและความรนแรงของภยธรรมชาตจะเพมขน ประเทศทมเขตชายฝงทสงกวาระดบนาทะเลไมเกน 1 เมตร รวมทงเมองใหญและมหานคร 22 แหงจะมความเสยงทนาทะเลจะทวมถง สาหรบประเทศไทยเองคาดวาจะมอณหภมเพมขนประมาณ 1-2 เซลเซยส มวนทรอนจดยาวนานขน และวนทหนาวจดสนลง ปรมาณนาฝนเพมขนในพนททมฝนมากอยแลว กอใหเกดภยพบตและนาทวมฉบพลนบอยครง ซงรวมถงเมองใหญเชนกรงเทพฯ หาดใหญ และเชยงใหม นอกจากนยงมผลกระทบตอผลผลตทางการเกษตร ทรพยากรประมง พนทแหลงทองเทยว ระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ รวมถงวกฤตของทรพยากรนา เมอนาตนทนไมสามารถสนองตอบตอความตองการใชนา โดยเฉพาะอยางยงของภาคการเกษตร

แผนภาพท 4 การใชเชอเพลงเปนพลงงานกอใหเกดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด

ทมา: IEA World Energy Outlook, 2004.

6

การลดลงของนาแขงทขวโลกเหนอ (1979 / 2003)

ระดบนาทะเลเฉลยทอาจเพมขน (2000 / 2100)

1 ฟต

2 ฟต

3 ฟต

ความเสยหาย (เปน $ billion ราคาป 2001)จากภยพบตเนองจากการเปลยนแปลงภมอากาศ

28 แผนภาพท 5 ผลกระทบทางตอสภาพแวดลอม และภยพบต

ทมา: Munich Re Group

การแกปญหาระยะยาวทางดานพลงงานประกอบดวยปจจยหลายดาน รวมถงการสรางความเขาใจเกยวกบสภาวะพลงงานของประเทศเพอนาไปสความตระหนกในการประหยดพลงงาน การสงเสรมการผลตการใชพลงงานทางเลอกและพลงงานหมนเวยน การผลตไฟฟาจากพลงงานนวเคลยร การลงทนวจยและพฒนาในเทคโนโลยดานพลงงานและปญหาสงแวดลอมอนเนองมาจากการใชพลงงาน การสรางสมดลของนโยบายการเกษตรเพอพลงงานและการเกษตรเพออาหาร (พชพลงงาน vs พชอาหาร) โดยถอความมนคงดานอาหาร (Food Security) และความมนคงดานพลงงาน (Energy Security) เปนหลก สวนการแกปญหาระยะยาวทางดานสงแวดลอมนนกประกอบดวยปจจยหลายดานเชนกน นบตงแตการสรางความตระหนกใหสงคมและภาคการศกษาถงความสาคญของปญหาสงแวดลอม การสงเสรมภาคสงคมและโดยเฉพาะอยางยงภาคเศรษฐกจใหคานงถงความสมดลและความพอเพยงในการผลตและการบรโภค การอนรกษ ฟนฟ และบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต ความรวมมอในภมภาคทางดานทรพยากรนาและสงแวดลอม

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะเพมบทบาทมากขนในภาวะวกฤตดานพลงงานและสงแวดลอมดงกลาวทงทางตรงและทางออม เมอเกดความจาเปนทจะตองประหยดพลงงานมากขนทงในระดบประเทศและระดบปจเจกบคคล กอใหเกดกระบวนการและนวตกรรมการใชชวตและการทางานท ลดไปจนถงเลกใชพลงงาน ซงการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในกระบวนการและนวตกรรมตาง ๆ เหลานนจะปรากฎมากขน อาท เชน การใชระบบ Telework/Telecommuting/e-Work เพอ เพมความยดหยนใหกบพนกงาน โดยการลดหรอเลกการเดนทางไปยงสานกงานและใชระบบสอสารโทรคมนาคม รวมถง Virtual Private Network, VOIP, VDO Conferencing และเทคโนโลยสารสนเทศชนดอนๆ ซงจะชวย ลดการใชพลงงานทงจากการเดนทาง จากไฟฟาสานกงาน ตลอดจนสามารถลดเวลา ลดคาใชจาย หรอเพมประสทธภาพได โดยเฉพาะอยางยงในสงคมทมเครอขายความเรวสง (Broadband Network)

7

บทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทางดานสงแวดลอมนนมหลายประเภท อาท เชน ในการจดการกบสาธารณภย ซงมหลากหลายกระบวนการนบตงแตการใชคอมพวเตอรในการจดทาแบบการพยากรณ (Prediction Modelling) การใชระบบอเลกทรอนกสและโทรคมนาคมในการตรวจตดตามสภาวะแวดลอม การสรางระบบเตอนภยอเลกทรอนกสใหกบสาธารณะและผทอาจไดรบผลกระทบ การวางแผนในสภาวะฉกเฉน (Emergency Planning) ระบบเตอนภยททนการณ (Real Time Warning) ระบบการจดการกภยและการ แกวกฤต (Dispatching and Crisis Management) ระบบประเมนความเสยหาย (Damage Assessment) และผลกระทบทเกดขนตอเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม (Impact Assessment)

3) การกระจายอานาจการปกครอง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มาตรา 284 ไดบญญตใหมกฎหมายกาหนดแผนและขนตอนการกระจายอานาจ เพอพฒนาการกระจายอานาจเพมขนใหแกทองถนอยางตอเนอง โดยใหอานาจแกองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ดาเนนการถายโอนภารกจการใหบรการสาธารณะ กระจายอานาจทางการเงน การถายโอนบคลากร พฒนาระบบตรวจสอบและการมสวนรวมของประชาชน ปรบปรงระบบการบรหารจดการ กฎหมายและระเบยบใหมความสอดคลอง พรอมทงกากบดแลการถายโอนและสรางระบบประกนคณภาพบรการสาธารณะ ทงนมภารกจทกาหนดไว 6 ดาน ประกอบดวย

• ดานโครงพนฐาน (การคมนาคมขนสง สาธารณปโภค สาธารณปการ ผงเมอง และการควบคมอากาศ) • ดานงานสงเสรมคณภาพชวต (สงเสรมอาชพ สวสดการสงคม นนทนาการ การศกษา สาธารณสข) • ดานการจดระเบยบชมชน สงคม และการรกษาความสงบเรยบรอย (สงเสรมประชาธปไตย

ความเสมอภาค สทธเสรภาพของประชาชน การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาทองถน การปองกนและบรรเทาสาธารณภย และการรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสน)

• ดานการวางแผน การสงเสรมการลงทน พาณชยกรรม และการทองเทยว (การวางแผนพฒนาทองถน การพฒนาเทคโนโลย การสงเสรมการลงทน การพาณชยกรรม การพฒนาอตสาหกรรม และการทองเทยว)

• ดานการบรหารจดการ และการอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม (คมครองดแล บารงรกษา ใชประโยชนจากปาไม ทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การจดการสงแวดลอมและมลพษ และการดแลรกษาทสาธารณะ)

• ดานศลปะ วฒนธรรม จารตประเพณ และภมปญญาทองถน (การจดการดแลโบราณสถาน โบราณวตถ และการจดการดแลพพธภณฑและหอจดหมายเหต)

ปจจบนมองคกรปกครองสวนทองถนรวมทงสน 7,853 แหง แยกเปน : องคการบรหารสวนจงหวด 75 แหง เทศบาล 1,619 แหง

เทศบาลนคร 23 แหง เทศบาลเมอง 140 แหง เทศบาลตาบล 1,456 แหง องคการบรหารสวนตาบล 6,157 แหง การปกครองทองถนรปแบบพเศษ 2 แหง (กรงเทพฯและเมองพทยา)

8

ตามกฎหมายไดกาหนดให อปท.มรายไดเพมขนคดเปนสดสวนตอรายไดของรฐบาลในอตราไมนอยกวารอยละ 20 และ 35 ในชวงระยะเวลาไมเกนพ.ศ. 2544 และ 2549 ตามลาดบ อกทงกาหนดการจดเกบภาษอากร เงนอดหนน และรายไดอน เพอใหสอดคลองกบการดาเนนการ ซงในปทผานมาไดมการโอนงบประมาณจากสวนกลางไปยง อปท.เปนจานวน 3-4 แสนลานบาท

นบเปนการปรบโครงสรางของประเทศครงใหญทกจการบรหารบานเมองสวนใหญจะไดรบการถายโอนจากสวนกลางไปยงสวนทองถน ซงมทงการยกระบบจากสวนกลางไปยงทองถนโดยตรง และททองถนตองสรางขนมาเองใหเหมาะกบสภาพ ดงนน ดวยกระบวนการดงกลาว ในลกษณะหนง การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใน อปท. จงไมตาง ๆ ในเชงเนอหาและวธการกบระบบทตดตงในระดบประเทศ เชน ระบบการจดเกบภาษอากร ระบบทะเบยน ระบบบคคล ในอกลกษณะหนง อปท. จาเปนตองคดคนและสรางจากเทคโนโลยเพอเออการพฒนาทองถน อาท เชนระบบสอสารในระดบทองถน การรวบรวมและใชประโยชนจาก ภมปญญาทองถน การพฒนาอาชพ การยกระดบผลตภาพของเกษตรกร เปนตน

4) ภาวะการมงานทาและตลาดแรงงานในอนาคต การจางงาน (Employment) และตลาดแรงงาน (Labor Market) นบเปนหวใจสาคญในการบรหารประเทศไมวารฐบาลใดกตาม สงคมใดทประชาชนมงานทา ชองวางระหวางคนรวยกบคนจนไมมากนก ความยากจนระดบตาง ๆ ในสงคมมนอย สงคมนนมศกยภาพ ทจะเจรญกาวหนา มคณภาพชวตทด และมกมปญหาสงคมไมมากนก นโยบายรฐบาลทงดานเศรษฐกจ การเงนการคลง การลงทน อตสาหกรรม พาณชยกรรม แรงงาน และอน ๆ จงตองกากบดแลใหมการประสานสอดคลองและเอกภาพเพอนาไปสการจางงานอยางกวางขวาง

โดยโครงสรางแลว เศรษฐกจไทยมความเปลยนแปลงมาอยางตอเนอง จากเดมทขนอยกบภาคการเกษตรมาจนถงปจจบนซงภาคบรการและภาคอตสาหกรรมกลบใหญกวา กลาวคอ โดยมลคาทางเศรษฐกจแลว ภาคบรการมขนาดใหญทสด คดเปน รอยละ 51.8 ของมลคามวลรวมประชาชาต ภาคอตสาหกรรมมขนาดรอยละ 39.3 ทเหลอเปนภาคการเกษตรคดเปนรอยละ 8.9 ในขณะเดยวกน หากพจารณาจากแรงงานทงหมด อาจกลาวไดวาสงคมไทยยงคงเปนสงคมเกษตร เนองจากเรามเกษตรกรเปนจานวนมาก คดเปนรอยละ 39 ของแรงงานทงหมด ในขณะทแรงงานภาคบรการและอตสาหกรรมมจานวนรอยละ 44 และ รอยละ 15 ตามลาดบ

โครงสรางเศรษฐกจไทย (สดสวนตอGDP)

2533 2543

2547

ทมา: สศช. และ ธนาคารแหงประเทศไทย

เกษตร 12%

อตสาหกรรม 29%บรการ

59%

บรการ 52%

เกษตร 9.4%

อตสาหกรรม 38.5%

บรการ 51.8% อตสาหกรรม

39.3%

เกษตร 8.9%

อตสาหกรรม 36.4%

เกษตร 10.3%

2549

บรการ53.3%

โครงสรางแรงงานไทย (สดสวนตอแรงงานทงหมด)

2541 2544

25492547

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

อนๆ 7%

บรการ38%

อตสาหกรรม 13%

เกษตร 42% บรการ

40%

อตสาหกรรม 15%

เกษตร 40%

อนๆ 5%

อนๆ 3%เกษตร 38%

บรการ 44%

อตสาหกรรม 15%

บรการ 44%

อตสาหกรรม 15%

เกษตร 39%

อนๆ 2%

หมายเหต: แรงงานอนๆรวมถงผวางงาน แรงงานตากวาระดบ และผรองาน

แผนภาพท 6 การเปลยนแปลงโครงสรางของเศรษฐกจและแรงงานไทย ทมา: สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และ ธนาคารแหงประเทศไทย

9

ในแงการบรหารแรงงาน และทรพยากรมนษย สงคมไทยมความทาทายในอนาคตในหลายมตดวยกน คอ • สองทศวรรษทผานมา ภาคการเกษตรทามลคาเชงเศรษฐกจใหกบประเทศลดลงตามลาดบ

จากรอยละ 12 เปนตากวารอยละ 9 ของ GDP จงมความจาเปนทจะตองยกระดบผลตภาพของภาคการเกษตรทงระบบ อยางนอยใหมสดสวนตอ GDP เปนตวเลขสองหลก โดยเฉพาะพฒนาการลาสด ททวโลกมความตองการพชพลงงาน ทาใหพชอาหารเรมขาดแคลนและมราคาทสงขน

• ในรอบหลายปทผานมา เกษตรกรนบแสนคนไดเลกอาชพในภาคการเกษตร หนมาทางานในภาคบรการและอตสาหกรรมเปนแรงงานไรฝมอ (Unskilled Labor) ประกอบกบมแรงงานตางชาตทงทถกตองตามกฎหมายและผดกฎหมายเขามาทดแทนแรงงานระดบลางเปนจานวนหลายลานคน ดงนน เกษตรกรไทยในกลมนจงอาจไมมการจางงานทเหมาะสมรองรบอกตอไป ภาวะการวางงาน (Unemployment) และการทางานตาระดบ (Under-employment) จงอาจกอใหเกดปญหาสงคมไดในระยะยาว

• สงคมไทยมความสามารถในภาคบรการ เรามอตสาหกรรมบรการใหญอยางเชน การทองเทยว อยางไรกตามภาคบรการเองมขนาดใหญและหลากหลาย ตามคาจากดความขององคการการคาโลกไดกาหนดภาคบรการ (General Agreement on Trade in Services : GATS) ไวในลกษณะตางๆ ซงนอกจากดานการทองเทยวแลว ยงมภาคธรกจ คมนาคมสอสาร การศกษา การแพทย การเงน การขนสง รวมทงกจกรรมทางวฒนธรรม และกฬา

• ภาคอตสาหกรรมหลายประเภทมแนวโนมจะเตบโตตอไป ไมวาจะเปนอตสาหกรรมยานยนต สงทอ ไฟฟาอเลกทรอนกส ฯลฯ และมอตสาหกรรมใหมๆ ทเรยกวาเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) เกดขนดวย เชน ภตตาคาร ภาพยนต นวดแผนไทย แอนเมชน เปนตน อตสาหกรรมตาง ๆ เหลานลวนตองการความสรางสรรค การวจยและพฒนา รวมทงกาลงคนทมคณภาพ

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนอกจากเปนอตสาหกรรมในตวเองแลว ยงเปนองคประกอบสาคญในอตสาหกรรมอนอกดวย ในอนาคตเมอนโยบายการผลตในภาคการเกษตรมความชดเจนและการยกระดบผลตภาพของเกษตรกรรมทงระบบทงเพอพชอาหารและพชพลงงานไดรบการกาหนดใหเปนวาระสาคญของชาตแลว เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะตองเขามามบทบาทอยางนอยเปนสวนหนงของวาระดงกลาว ตงแตระบบฐานขอมลไปจนถงปญญาประดษฐของภาคการเกษตร ภาคบรการและอตสาหกรรมกเชนกน ประเทศไทยยงมโอกาสในการขยายตวในภาคการผลตและบรการเหลานอกมาก อาท เชน ระบบการใหบรการแบบครบวงจรของพาณชยอเลกทรอนกสในภาคบรการ ระบบอตสาหกรรมอตโนมตในภาคอตสาหกรรม ไปจนถงโอกาสในอตสาหกรรมบนฐานความรใหม ๆ เชน อตสาหกรรมสรางสรรค อตสาหกรรมฐานวฒนธรรม และอตสาหกรรมซอฟตแวรทสามารถประยกตเขากบธรกจอตสาหกรรมสาขาตางๆ ไดเปนอยางด

องคประกอบทสาคญของการพฒนาอาชพและอตสาหกรรมตาง ๆ นอกจากเทคโนโลยแลว ทรพยากรมนษยถอเปนปจจยสาคญในลาดบตน จากแนวโนมทปรากฏในปจจบน รวมถงกระแสโลกาภวตน ความสะดวกของการเดนทางและคมนาคม สอสารมวลชนทถงกนทวโลก รวมทงความเจรญกาวหนาอยางกาวกระโดดทางดานเทคโนโลย โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนน จะทาใหเยาวชนในยค Post-Modern หรอ Post-Industrialization เขาสตลาดแรงงานในอนาคตในสาขาอาชพตางๆ ทแตกตาง

10

ไปจากอาชพในอดต กลาวคอ ความเปนปจเจกในการทางานและอาชพสงขน แรงงานไรสงกดหรอแรงงานอสระ (Freelancing) มากขน การประกอบกจการหลากหลายอาชพในชวงชวตการทางานมมากขน แมกระทงการทางานทใชทกษะความรตางศาสตรเชงบรณาการกจะมมากขนเชนเดยวกน หากเปนเชนน นยยะทตามมาคอจะมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอยางเขมขนกวางขวาง การศกษาในอนาคตจะตองเปลยนรปแบบและการจดการ เพอใหบณฑตมความสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมของแรงงานในอนาคตได และเปนสภาพแวดลอมทมความมนคงในอาชพใดอาชพหนงนอยกวาปจจบน ซงหมายความวาบณฑตทจะมอาชพทมนคงนนควรมคณสมบตทดทางวชาการ พรอมกบคณสมบตและความสามารถในการสอสาร การเรยนรดวยตนเอง การตดสนใจบนความไมแนนอนและความเสยง การทางานเปนทม ทกษะทางดานภาษา การแกปญหา ตลอดจนความรบผดชอบตอตนเองและสงคม และคณธรรมจรยธรรมบนพนฐานของธรรมาภบาล ตารางท 1 เปรยบเทยบวถชวตและทกษะของเยาวชนในยค Industrial และ Post-industrial

วถชวตและการทางาน Industrial Post - industrial

• Lifelong career • Long-term loyalty • Occupational identity • Work-study consistency • Org membership • Stable employment • Escalating salaries • Upward mobility • Foreseeable retirement • Constant networks • Stable relations • Security, certainty

• Multiple careers • Multiple jobs • Blurred identity • Work-study mismatch • Possible free-lancing • Frequent off-jobs • Precarious incomes • Fluctuating status • Unpredictable future • Varying networks • Changing partners • Insecurity, uncertainty

ความสามารถทพงประสงค Industrial Post - industrial

• Special skills • Planning & implementation • Navigating the bureaucracy • Following the heritage

• Communications • Team-working • Human relations • Problem-solving • Risk-taking • Design & innovations • Personal responsibility • Continuous learning • Self-management • Ethics, values, principles

ทมา: Kai-ming Cheng, 2007.

11

5) ผลกระทบจากอาเซยน ความเปลยนแปลงในเวทโลกอนเนองมาจากกระแสโลกาภวตน การแขงขนทางการคา ตลอดจนอทธพลทางการเมอง วฒนธรรม และการแยงชงทรพยากรธรรมชาต ไดสงผลใหเกดการรวมตวกนขน ทงในลกษณะของกลมประเทศในภมภาค ทงเพอรวมพลงตอรองกบภมภาคอน หรอเพอสรางเงอนไขความรวมมอระหวางกนเอง ภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใตหรออาเซยนกเชนกน นบตงแตการกอตงครงแรกจากการประชมทกรงเทพฯเมอวนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2510 ดวยสมาชก 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ตามมาดวยบรไน ดารสซาลาม และอก 4 ประเทศเพอนบานของไทย คอ เวยตนาม สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และสหภาพพมา ปจจบนอาเซยนมประชากรรวมกนประมาณ 560 ลานคน บนพนท 4.5 ลานตารางกโลเมตร มลคามวลรวมทางเศรษฐกจเกอบ 1,100 พนลานเหรยญสหรฐ และมลคาการคาประมาณ 1,400 พนลานเหรยญสหรฐ มปฏญญาทระบความตองการของสมาชกทจะเรงการพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม พรอมกบสงเสรมสนตภาพและความมนคงในภมภาค

ตารางท 2 ขอมลทวไปของประเทศสมาชกสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต

Country Population ('000) GDP (US$m) GDP per

capita (US$) Total trade

(US$m)

Brunei Darussalam 383 11,846 30,929 6,797 Cambodia 13,996 6,105 436 4,749 Indonesia 222,051 364,288 1,641 182,357 Lao PDR 6,135 3,527 575 678 Malaysia 26,686 149,729 5,611 292,969 Myanmar 57,289 11,951 209 5,630 The Philippines 86,910 117,132 1,348 98,560 Singapore 4,484 132,273 29,500 510,104 Thailand 65,233 206,552 3,166 256,797 Vietnam 84,222 60,965 724 84,015

ทมา: www.asean.org

วสยทศนอาเซยนทเรยกวา ASEAN Vision 2020 เปนความเหนพองกนของผนาในประเทศสมาชกทจะรวมมอกนในการพฒนาและอยรวมกนในสงคมทเอออาทรตอกน ในป พ.ศ. 2546 ผนาอาเซยนไดตกลงทจะจดตงประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ขนใหสาเรจภายในป พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) โดยม 3 เสาหลก คอ ประชาคมความมนคงอาเซยน (ASEAN Security Community) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community) และประชาคมสงคมวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community) นอกจากนอาเซยนยงเปนกลไกในการประสานความรวมมอในดานตาง ๆ กบประเทศและภมภาคอน ๆ เชน อาเซยนกบประเทศจน ญปน และเกาหล (ASEAN+3), ASEAN-India, ASEAN-EU

12

การรวมตวของอาเซยนมผลตอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในหลากหลายมต เพราะโดยธรรมชาตของประชาคมจะทาใหมการเคลอนยาย (Mobility) เกดขนในลกษณะตาง ๆ รวมถงการเคลอนยายของแรงงาน ธรกจ อตสาหกรรม การลงทน การศกษา ภาษา วฒนธรรม ตลอดจนขาวสารขอมลและความร เกดมาตรฐานอาเซยนในสาขา (Sector) ตาง ๆ ซงสามารถเรยนรไดจากประสบการณการรวมตวของกลมสหภาพยโรป อตสาหกรรมทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของไทยและพนธมตรในอาเซยนจะเกดมากขนพรอม ๆ กบการแขงขน การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการบรหารรฐกจ (e-Government) การพาณชยอเลกทรอนกส (e-Commerce) โครงสรางพนฐานสารสนเทศ (Information Infrastructure) เทคโนโลยเพอสงคม (e-Society) เปนแกนสาคญนอกเหนอจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเออตอภาคการผลตอนๆ ซงในแงของตลาดการคาและความรวมมอนน เมอรวมกลมแลวยอมตองวางกลยทธในการแขงขนกบกลมภมภาคอน โดยมเปาหมายตลาดและความรวมมอทสาคญ เชน จน และอนเดย เมอทวโลกตระหนกวาเปนศตวรรษของทงสองประเทศดงกลาว ความรวมมอดงกลาวยงเดนชดขน เมอทวโลกประจกษในผลของภาวะโลกาภวตนทเกดขน ในกรณการลกลามของวกฤตการเงนของโลกอนเนองมาจากปญหาสนเชอดอยคณภาพ (Subprime) ในประเทศสหรฐอเมรกา

6) ความกาวหนาทางเทคโนโลย นวตกรรม และสงคมแหงการเรยนร ในรอบ 10 ปทผานมา หนวยงานตงแตระดบประเทศไปจนถงองคกรตางตระหนกถงการเขาสยคสงคมแหงการเรยนรหรอสงคมฐานความรหรอเศรษฐกจฐานความร แมกระทงกรอบนโยบาย IT 2010 และแผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศฉบบท 1 กไดกาหนดแนวทางตาง ๆ เพอพฒนาไปสเปาหมายสงคมแหงการเรยนร เชน การตงเปาสดสวนแรงงานความร และอตสาหกรรมทใชความรเปนฐาน เปนตน อยางไรกด จะสงเกตเหนไดวา ภาวะของสงคมแหงการเรยนรทเกดขนจากแรงกดดนของกระแสโลกาภวตนกด หรอจากววฒนาการตอบสนองของสงคมภายในกด คอนขางจะมความรวดเรวและมอทธพลมากกวาการกาหนดแผนงานของภาครฐทางดานน หรออกนยหนง เมอประสทธภาพของการขบเคลอนแผนไมมพลวตรเพยงพอ ประเทศกไมสามารถจะกาหนดทศทางในการมงเขาสสงคมแหงการเรยนรไดเทาทตองการ เปนเพยงภาวะของสงคมจากแรงกดดนภายนอกและการตอบสนองตามธรรมชาตของสงคมภายในทเปนตวกาหนดเปนสวนใหญ ซงแนนอนวาภาวะดงกลาวทาใหสงคมและประเทศเสยโอกาสไปอยางนาเสยดาย ทงทมนโยบายและแผนทกาหนดไวลวงหนาแลว ดงปรากฏจากผลการประเมนแผนงานตางๆ ในอดตทผานมา

อยางไรกด หากมองไปในอนาคตระยะยาวแลว ประเทศไทยยงมชองทางทจะพฒนาไดอกหลายมต โดยมองภาพอนาคตของความเปลยนแปลงและความกาวหนาของเทคโนโลยและนวตกรรมทจะเปนประโยชนตอประเทศ ในภาพกวาง ๆ เราพอจะมองเหนความจาเปนทจะตองมการบรณาการศาสตรตางๆ มากขนกวาเดม ทงทเปนการทางานรวมกนของผเชยวชาญตางสาขา (Multidisciplinary หรอ Interdisciplinary) และแนวโนมในอนาคตทจะตองมการผลตและพฒนาผเชยวชาญทมความเชยวชาญศาสตรหลายแขนงในบคคลคนเดยวกน (Transdisciplinary)

นอกจากนในภาพกวางของการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมนน ยงสามารถพจารณาไดจาก แนวโนมกระแสหลกของโลกและของประเทศ เชน เทคโนโลยเพอการการแกปญหาโลกรอน ชววทยาศาสตร (Life Sciences) ผลตภณฑขนาดเลกแตฉลาด เทคโนโลยเพอการมอายยนยาว เทคโนโลยเพอจดการกบปญหา ภยพบตและโรคระบาด เทคโนโลยเพอการมสวนรวมและปฏสมพนธในสงคม (Socialization) ทงในระดบสงคม

13

และระดบโลก เทคโนโลยเพอความพอเพยงของชมชน เทคโนโลยระหวางปจเจกและรฐ ไปจนถงเทคโนโลยเพอความมนคง เทคโนโลยเพอการพฒนาประชาธปไตย เปนตน

ตวอยางในระดบโลกของการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรม ซงจะเปนหลกในการวางตาแหนงการพฒนาเทคโนโลยของไทย อาท เชน ในป พ.ศ. 2548 มการลงทนในนาโนเทคโนโลย 4-5 พนลานเหรยญสหรฐ และผลงานสทธบตรราว 7,000 รายการ ลาพงของสหรฐอเมรกาประเทศเดยว และคาดวาจะมการลงทนเพอวจยและการจดสทธบตรนาโนเทคโนโลยมากขน ทสาคญทจะเปนโอกาสสาหรบประเทศไทยคอ การประยกตนาโนเทคโนโลยจะแพรขยายไปยงอตสาหกรรมเปาหมายอยางกวางขวาง รวมถง วสดและโลหะ เคมและพลาสตก พลงงานและสงแวดลอม การทหารและความมนคง สนคาอปโภคบรโภค ยานยนตการบนและอวกาศ เซมคอนดคเตอร คอมพวเตอรและอปกรณสอสารและแสง ชววทยาศาสตร และวทยาศาสตรการแพทย ฯลฯ

อตสาหกรรมเปาหมายของนาโนเทคโนโลย

Source: President’s Council of Advisors on Science and Technology, 2005

US

Japan

Source: J. of Nanoparticle Research, 2003

Source: NSF, President’s Council of Advisorson Science and Technology

US

Japan

Asia

Europe

การลงทนในนาโนเทคโนโลยเพมสงขนอยางรวดเรว สทธบตรดานนาโน

เทคโนโลยกเพมขนมาก

แผนภาพท 7 ตวอยางแนวโนมการขยายตวและบทบาทของนาโนเทคโนโลย

ทมา: U.S. President’s Council of Advisors on Science and Technology, 2005; National Science Foundation; J. of Nanoparticle Research, 2003

การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจากมมของเทคโนโลยเอง จงมประเดนไมเพยง

การพฒนาเพอตอบสนองตอความตองการของวงการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเทานน แตจะตองตอบสนองตอการพฒนาเทคโนโลยอนดวยดงตวอยางขางตน ในบางกรณ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจเปนองคประกอบสาคญ ในบางกรณอาจเปนเทคโนโลยเสรมทมองไมเหนแตขาดไมได การกาหนดแผนจงตองคานงถงภาพรวมและความจาเปนในการบรณาการมากขน

7) การปฏรปการศกษารอบทสอง พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 นบเปนนมตใหมของวงการศกษาไทยทตองการจะปฏรประบบการศกษาไทย โดยยดหลกการศกษาตลอดชวต การมสวนรวมของสงคมในการจดการศกษา ตลอดจนการพฒนาสาระและกระบวนการเรยนร เปนครงแรกทมการกลาวถงการกระจายอานาจไปสองคกรปกครองสวนทองถน มการกลาวถงมาตรฐานคณภาพมากขน มการกาหนดการศกษาภาคบงคบเกาป มศนยพฒนาเดกเลก หลกสตรแกนกลางทสถานศกษาจะจดทาสาระหลกสตรตามสภาพของตนเอง

14

มจดเนนดานวทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษา และความรในการประกอบอาชพ โดยยดผเรยนเปนสาคญ รวมทงมการยอมรบบทบาทของการจดการศกษาของเอกชน

ในชวงเกอบหนงทศวรรษทผานมา เรมมกลไกและมาตรการทเปนเรองใหมของสงคมไทยอนสบเนองจากพระราชบญญตฉบบดงกลาว อาท เชน การโอนการบรหารจดการศกษาจากสานกงานเขตพนทการศกษาไปยงองคกรปกครองสวนทองถน การประเมนคณภาพมาตรฐานของสถานศกษาโดยสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) การขยายตวของโรงเรยนนานาชาต การขยายตวของการจดการศกษาสาหรบผมความสามารถพเศษ เปนตน อยางไรกตาม ปญหาคณภาพของผลผลตของระบบการศกษาคอความรในผจบการศกษายงไมเปนทนาพอใจ ไมวาจะเปนระดบประถมศกษา มธยมศกษา อาชวศกษา หรออดมศกษากตาม เหตผลประการสาคญคอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กอใหเกดความเปลยนแปลงในโครงสรางของกระทรวงศกษาธการ แตพฒนาการของการเปลยนแปลงเชงระบบและเนอหายงไมเกดผลตามเจตนารมณของกฎหมาย

ผลการประเมนตาง ๆ ชใหเหนถงความออนแอของการศกษาไทย นบตงแตผลการประเมนศกยภาพของเดกไทยของโครงการ PISA ทสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) จดทาขน ผลปรากฏวาเดกไทยสวนใหญประมาณสามในสมทกษะการอาน ทกษะวทยาศาสตร และทกษะคณตศาสตรทอยในระดบตาเมอเทยบกบประเทศอน ยงไปกวานน จานวนเดกทมความสามารถพเศษของไทยมจานวนนอยลง ในรอบ 6 ปทผานมา

แผนภาพท 8 การประเมนระดบความสามารถ/ทกษะทางดานวทยาศาสตรของนกเรยนไทย ทมา: สสวท.

Below Level 1 Unable to use scientific skills in ways required by easiest PISA tasks.

Science Level 1 Student have such a limited scientific knowledge that it can only be applied to a few, familiar situations

results Science Level 6

Student can consistently identify, explain and apply scientific knowledge and knowledge about science in a variety of complex life situations

Level 6

Level 5

Level 4

Level 3

Level 2

Level 1

Below Level 1

ศกยภาพดานทกษะวทยาศาสตรของเดกไทย, 2006

1% 0

OECD Thailand

OECD (2007), PISA 2006 – Science Competencies for Tomorrow’s World, Table 2.1a

8%

20%

27%

24%

14%

5%

0.4%

4%

16.3%

33.2%

33.5%

12.6%

15

ผลการสอบระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ONET) เพอใชเปนเกณฑหนงในการพจารณาเขาสอดมศกษาสะทอนใหเหนถงความออนแอเชงวชาการโดยคะแนนเฉลยของผสอบทวประเทศในปการศกษาพ.ศ. 2550 จากคะแนนเตม 100 คะแนนของ 5 วชาหลกคอคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ สงคมศกษา และภาษาไทยคอ 32.49, 34.62, 30.93, 37.76, และ 50.70 ตามลาดบ นอกจากน ผลการคาดการณของจฬาลงกรณมหาวทยาลย พบวา จะมผเขาสระบบอาชวศกษานอยลงกวาครงใน 10 ปขางหนา และภาพสะทอนทสาคญอกประการหนง คอ ความคดเหนของนายจางของบณฑตระดบอดมศกษา ซงเสยงสวนใหญเหนพองวาบณฑตมความออนแอเชงคณภาพลงอยางตอเนอง ทงดานวชาการและคณลกษณะอนๆ ทเปนองคประกอบสาคญในชวตการทางาน เชน ความสามารถในการสอสาร การตดสนใจ การเรยนรดวยตนเอง การทางานเปนหมคณะ ตลอดจนคณสมบตทางดานคณธรรมจรยธรรม โดยรวมแลวระบบการศกษาไทยใหการศกษากบเยาวชนเกยวกบอดตมากกวาการสอนใหเดกสามารถเขาสเสนทางสายตางๆ ในอนาคตไดอยางเขมแขงกาวหนาและมภมคมกนทด

ตารางท 3 คะแนนเฉลยผลการสอบ O-Net ระดบมธยมศกษาปท 6

วชา 2548 2549 2550

ภาษาไทย 48.62 50.33 50.70 สงคมศกษา 42.64 37.94 37.76 ภาษาองกฤษ 29.81 32.37 30.93

คณตศาสตร 28.46 29.56 32.49 วทยาศาสตร 34.01 34.88 34.62

ทมา: สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน)

ความตองการของสงคมในการแกปญหาของการศกษาไทยจากขอมลดงกลาวคงจะปรากฏในเชงรปธรรมมากขน แมในปจจบนกเรมมสญญาณของความเปลยนแปลงในบางองคประกอบ อาท เชน การสงเสรมเดกทมความสามารถพเศษในรปแบบของการเขาคายวชาการพเศษ การจดการศกษาโดยโรงเรยนวทยาศาสตร การประเมนความพรอมของสถานศกษาและถายโอนใหองคการปกครองสวนทองถนจานวนหนง การกาหนดมาตรฐานการอาชวศกษาและวชาชพ ตลอดจนการจดทากรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ซงกาหนดเปาหมายของการพฒนาระบบมหาวทยาลยไทยโดยยดถอคณภาพเปนทตง ทสาคญคอการเชอมโยงการศกษากบแรงงานในอนาคต ซงจะเปนโลกของการแยงชงคนเกง (Battle for Talents) ทงในระดบประเทศและในระดบโลก ประกอบกบความตองการผนาในสงคมทเกงและมคณธรรม พรอม ๆ กบแรงงานทสามารถรองรบเปาหมายการพฒนาของประเทศ

จากแนวโนมดงกลาวจงเปนขอพจารณาไดวา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะมบทบาทตอการปฏรปการศกษาในระยะตอไปในหลายลกษณะ รวมถงความจาเปนทจะตองมอปกรณคอมพวเตอรและอนเทอรเนตในสถานศกษา และครอบครว การจดทาเนอหาสาระทางวชาการทงในระบบและนอกระบบการศกษา การเพมพนขดความสามารถใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถบรหารจดการการศกษาของสถานศกษาในพนท การใชเทคโนโลยเปนเครองมอฝกทกษะในการผลตชางอาชวะทมคณภาพสง การเชอมโยง

16

เครอขายขอมลของมหาวทยาลยเพอประโยชนในการเรยนการสอนและการวจย การศกษาในระบบ online การจดการศกษาทางไกลสาหรบผดอยโอกาสและการจดการศกษาโดยใชเทคโนโลยสาหรบผพการดานตางๆ เปนตน

8) คานยมและความขดแยงในยคโลกาภวตน กลาวกนวากลไกอนทรงพลงจานวนหนงทจะหลอหลอม โลกาภวตน คอ สอมวลชนเสร ความขดแยงระหวางชนชาต ศาสนา และประเทศ การแพรกระจายของอาวธทาลายลาง การกอการรายและอาชญากรรมทงในรปแบบเดมและผานสออเลกทรอนกส รวมไปถงคานยมของ คนรนใหมทอยในสงคมดงกลาวขางตน สงตาง ๆ ทจะเกดขนในอนาคตอนเนองมาจากคานยมและความขดแยงตางๆ เหลานมความไมแนนอนสง แตในขณะเดยวกนหากเกดขน กสามารถจะกอใหเกดผลกระทบสงตอสงคมประเทศและสงคมโลกไดเชนเดยวกน

อยางไรกตาม คานยมและความขดแยงตาง ๆ ในอนาคตลวนมสาเหตทซบซอนหลากหลาย โลกในอนาคตทมทงโลกของประเทศพฒนาแลวทสงอาย และโลกของประเทศกาลงพฒนาทออนเยาว ความยากจนเปนปจจยใหญทวโลกทมความออนไหวตอสงทมากระตนทงในเชงพฒนาและเชงทาลาย ในขณะทสงคมสงอายในโลกพฒนาแลวควบคมระบบเศรษฐกจสวนใหญของโลก สงคมลาหลงของประเทศดอยพฒนาวนเวยนอยกบการแกปญหาความยากจนของพลเมอง ความทาทายทสาคญคอการสรางสมดลของสองสงดงกลาว ลดการเอาเปรยบทางเศรษฐกจ และสรางสงทเรยกวาโลกาภวตนยงยน (Sustainable Globalization) คานยมจะเปนประเดนทสาคญขนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในกลมเดกและเยาวชน ซงมจานวนกวาสองพนลานคน และสวนใหญอยในประเทศกาลงพฒนา หากคานยมตาง ๆ กอใหเกดปญหาตอสงคม แนนอนวาความขดแยงในโลกยคตอไปจะทวความรนแรงมากยงขน

สาหรบสงคมไทยเอง การคาดการณอนาคตของเยาวชนไทยเปนนามธรรมมากกวารปธรรมของการพฒนาเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงสงคมไทยทเปนสงคมเปดกวาง สามารถรบสงใหมไดอยางรวดเรว จนบางครงไมเชอมโยงกบหลกของสงคม เกดความเสยหายในระดบตาง ๆ ตวอยางทชดเจนคอผลกระทบดานลบของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตอเยาวชน ทงตอประเดนคณธรรมจรยธรรม ตอเวลาทเสยไปโดยไมเกดผล หรอการบรโภคสอของเยาวชนกเชนกน ทมเนอหาดานลบมากกวาดานบวก ไมคานงถงคณภาพและอนาคตของเยาวชน แตคดถงผลประโยชนทางเศรษฐกจแตเพยงอยางเดยว การแกปญหาเหลานนอกจากมความซบซอนและยากแลว ยงตองใชเวลานานอกดวย อยางไรกด สงคมไทยกพยายามปรบตว สงเกตไดจากการดนรนเพอนาสงทเปนประโยชนเขามามากขน เชน โครงการสรางคนใหทาความดของนครปฐมโมเดล การแกปญหาเยาวชนโดยเยาวชนของมลนธสยามกมมาจล โรงเรยนสตยาไสทจงหวดลพบร กจกรรมของศนยคณธรรม การวจยเยาวชนของสถาบนตาง ๆ รวมถงสถาบนรามจตต และสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ เปนตน

17

ตารางท 4 ตวอยางชวตนกศกษาไทยปพ.ศ. 2549 มตการใชชวต มตสอการเรยนร

• 23% ทางานรายไดพเศษ • 62% เลนกฬา/ออกกาลงกายเปนประจาเฉลยวนละ

75 นาท • 47% อยบาน/หอเพอนเปนประจา เฉลยวนละ 113 นาท

• 49% กนเหลา • 23% สบบหร • 31% เทยวกลางคนวนเสาร-อาทตย • 17% เลนพนนบอล • 27% เลนหวยบนดน • 30% ยอมรบวาเคยมเพศสมพนธแลว • 20% อยากทาศลยกรรมปรบปรงภาพลกษณ

• 91% มโทรศพทมอถอ • 23% สง sms ทกวน • 16% โหลดภาพเพลงทกวน • 34% เลนเกมคอมพวเตอร/เกมออนไลนเปนประจา • พดโทรศพท 74 นาทตอวน ดทว 154 นาท ตอวน • 56% เขาเนตทกวนเฉลยวนละ 105 นาท • 39% ด VCD โป • 27% ดเวปโป • 30% ดการตนโป • อานหนงสอ 81 นาทตอวน • ทาการบาน/รายงาน 86 นาทตอวน • 35% โดดเรยนอยางนอย 1 ครง ตอสปดาห • 9% เรยนพเศษ เสยคาใชจายเฉลยคอรสละ 2,000 บาท

ทมา: อมรวชช นาครทรรพ และคณะ โครงการ Child Watch ในเชงเทคโนโลยและนวตกรรมแลว มบทบาททงทเออตอคานยมทดและสนบสนนใหเกดความขดแยงได

เชนกน ไมวาจะเปนเครอขายอนเทอรเนต เครอขายโทรศพทเคลอนทไรสาย สานกงานเสมอน เงนสดดจทล ขอมลดเอนเอ การซอขายและประมลผานระบบออนไลน สงทขาดคอการสรางความรความเขาใจในรอยตอระหวางมนษยกบเทคโนโลย (Man-Machine Interface) ซงเปนการมองเทคโนโลยในมตทางดานสงคมและพฤตกรรมของมนษย รวมทงการทาความเขาใจจากการศกษาวจยถงผลกระทบของเทคโนโลยและกบดกทางสงคมทตามมา ซงทผานมา สงคมไทยใหความสนใจนอยมาก และมกเกดปญหากวาทสงคมจะตนตวและหาทางแกไข

III. แนวโนมของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในระยะยาวและนยตอการประยกต

1) ประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงเปนการจาแนกตามกลมเทคโนโลยทงทใชงานไดเองและทตองผสมผสานกบกลมเทคโนโลยอนเพอใชงาน ตามการวเคราะหของศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตไดจาแนกเปน 3 กลมหลก คอ เทคโนโลยฮารดแวร เทคโนโลยซอฟตแวร บรการ และเนอหา และเทคโนโลยสอสาร เครอขาย และการแพรภาพกระจายเสยง ซงแตละประเภทกมเทคโนโลยและสวนประกอบยอย เปนตนวา

18

• Hardware: รวมถง hard disk, RFID, Embedded system, plastic electronic, electronic manufacturing ซงประเดนในการพฒนาประกอบดวยการสงเสรมการวจยและพฒนา การผลตวศวกรและชางเทคนคทมคณภาพ การสรางสภาพแวดลอมทเออตอการลงทนและการตงฐานอตสาหกรรมของบรษทขามชาต การบรหารจดการของเสยและสารพษ และการสงเสรมผประกอบการไทย

• Software, Services, Content: รวมถง open source, web 2.0, semantic web, mobile convergence, biometrics, digital content, data mining ซงประเดนในการพฒนาประกอบดวยการผลตและฝกอบรมแกนกซอฟตแวรในสาขาทตรงตอความตองการของธรกจอตสาหกรรม การลงทนของรฐในการผลตสอและเนอหาดจทลโดยเฉพาะอยางยงเพอการศกษา การลงทนและปรบระบบการทางานของหนวยงานของรฐในรปแบบรฐบาลอเลกทรอนกสใหตอเนอง การสงเสรมการใชซอฟตแวรใหมของไทยโดยเฉพาะอยางยงทเปน open source การสนบสนนใหเกด Creative Economy การสงเสรมความเปนเลศของการสรางนวตกรรมซอฟตแวร บรการ และเนอหาโดยเชอมโยงภาคอดมศกษากบภาคธรกจ การสรางแหลงเรยนรดจทลโดยเฉพาะอยางยงในพนทดอยโอกาส ทสาคญคอแนวโนมของการใชซอฟตแวรในลกษณะของความรวมมอแบบเปด (Open/Mass Collaboration) ซงใหญและกวางขวางอยางตอเนอง ดงเชนท Linux, Wikipedia, Facebook, YouTube, Human Genome Project เปนอย

• Communications, Networks, Broadcasting: รวมถง backbone, last mile, cellular mobile, broadband wireless, quantum cryptography, digital TV&radio ซงประเดนในการพฒนาประกอบดวยการวเคราะหเชงนโยบายถงขนตอน การลงทน และการพฒนาเทคโนโลยเพอนาไปสโครงขายหลก โครงขายปลายทาง การสอสารความเรวสง ระบบไรสายและเคลอนท เพอใหมความครอบคลม ลดความเหลอมลาทางดจทล และคณภาพของการใหบรการทคมครองผบรโภค นอกจากนยงมประเดนในสวนของการรกษาความปลอดภยของระบบ มาตรฐานเทคโนโลยสาหรบระบบโทรทศนและวทยดจทล การแขงขนการใหบรการทเปนธรรม ความถไดรบการจดสรรโดยยดประโยชนสงสดของสาธารณะเปนหลก และการนาเอาเทคโนโลยเหลานไปประยกตใชกบวงการการศกษา

2) เปาหมายระดบโลกและระหวางประเทศ ถอเปนเครองมอเชงนโยบายทมความสาคญไมนอยกวาเปาหมายในประเทศ หากวาประเทศไทยตองการทจะมทาทและนโยบายทรองรบและไดประโยชนจากโลกาภวตนและกฏเกณฑระหวางประเทศตาง ๆ ทตามมา ซงมหลายกลม (Platforms) ทมอทธพลและผลกระทบตอการดาเนนนโยบายของไทย ทงนรวมถง World Summit on the Information Society, International Telecommunications Union, World Trade Organization, Asia Pacific Economic Cooperation, Association of Southeast Asian Nations, Greater Maekong Sub-region, Free Trade Agreements กบประเทศคคาในปจจบนและอนาคต เปนตน นอกจากนยงควรอางองกบมตตาง ๆ ของระบบการจดอนดบขดความสามารถในการแขงขนของนานาชาต เชน World Competitiveness Scoreboard, Digital Opportunity

19

Index, e-Readiness Ranking เปนตน รวมทงการเรยนรนโยบายและแนวทางใหม ๆ จากประเทศทมความเจรญทางดานน อยางไรกตาม ควรตระหนกวาแนวคดตาง ๆ เหลานจะตองนามาวเคราะหและประยกตใชตามบรบทของสงคมไทย และยงคงตองตระหนกวา จดออนของสงคมไทยคอการนาแผนไปสการปฏบตอยางจรงจงและตอเนอง

3) ความเชอมโยงระหวางเทคโนโลยและเปาหมายทงในระดบสงคมและในระดบเทคนค เปนสงทจะชวยทาใหการจดทานโยบายและแผนมความชดเจน และเปนรปธรรมมากขน อาท เชน เทคโนโลยซอฟตแวรจะมนโยบายอยางไรในดานการพฒนาอตสาหกรรม การสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ การผลตกาลงคน การปองกนประเทศ การสรางความปรองดองของประชาชน การสรางเสรมประชาธปไตย การสรางสงคมเศรษฐกจพอเพยง การเรยนรภาษาองกฤษของเยาวชน การสรางสงคมนวตกรรมและความร การวจยและพฒนา การรวมมอกบประชาคมอาเซยน การสาธารณสขมลฐาน ซงปจจยทมความหลากหลายเหลานอาจจดเปนกลมเพอการวเคราะห เชน ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานระหวางประเทศ นอกจากนยงสามารถพจารณานโยบายไดจากการจดลาดบความสาคญของเทคโนโลยและมาตรการตางๆ โดยพจารณาจากความเขมแขงและความไดเปรยบเชงแขงขนกบผลกระทบและผลประโยชนตอสงคมทจะได รวมทงจดลาดบของมาตรการตางๆ ตามเงอนไขดานเวลาทเหมาะสม ดงตวอยางตารางความเชอมโยงตางๆ ตอไปน

• Technology-Policy Map หมายถงการวเคราะหความเชอมโยงระหวางเทคโนโลยกบนโยบายสาคญ เชน นโยบายอตสาหกรรม นโยบายการพฒนาทรพยากรมนษย นโยบายตางประเทศ ซงจะเปนประโยชนในการวางแผนและออกแบบการพฒนานโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยมเปาหมายทชดเจนของการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ กอใหนโยบายหรอแผนพฒนาตางๆ ทตามมา มเอกภาพและรองรบความตองการของประเทศอยางแทจรง

• Impact Analysis Map เปนตวอยางการวเคราะหผลกระทบเพอเออใหนโยบายหรอแผนพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศในมตตางๆ ไดรบการจดลาดบความสาคญ (Prioritization) โดยคานงถงขอจากดทางดานทรพยากร บคลากร ขดความสามารถ ฯ ทงนโดยใชการวเคราะหบนพนฐานของผลกระทบเปนหลก

• Technology Development Map เปนการวเคราะหนโยบายหรอมาตรการตางๆ เพอประโยชนในการสรางทางเลอกเชงนโยบาย (Policy Options) ซงอาจวเคราะหในระดบโครงการไดเชนกน กระบวนการดงกลาวเออประโยชนตอการตดสนใจสวสยทศน หรอเปาหมายทตงไว ไมวาจะเปนเปาหมายในการไลตามการพฒนา หรอการกาวกระโดด ทงนจะเปนประโยชนในการประกอบการพจารณาขนตอนของการพฒนารายสาขาและการพฒนาประเทศโดยรวม

• Technology Implications Map เปนตวอยางการวเคราะหนโยบายเพอนาไปสผลลพธและสมฤทธผล ประโยชนของการใชกระบวนการวเคราะหดงกลาวทาใหสามารถปรบนโยบายเพอใหสอดคลองกบผลลพธ (Outputs) และเชอมโยงไปถงผลสมฤทธ (Outcomes) ทพงประสงค เพอใหแนใจวาเปนนโยบายหรอแผนทถกตองและเหมาะสม

20

ตารางท 5 Technology-Policy Map เทคโนโลย อตสาหกรรมและ

การแขงขน การพฒนา

ทรพยากรมนษย ความรวมมอกบตางประเทศ

(ประเดนอนๆ ทเกยวของทควร

พจารณาในการจดทา IT2020 ฉบบเตม)

ฮารดแวร เนนอตสาหกรรมกลางและปลายนา/สงเสรมอตสาหกรรมชนสวน/….

สนบสนนการศกษาแบบทวภาค/สรางศนยวจยความเปนเลศเฉพาะทาง/….

กาหนดยทธศาสตรการผลตHDDระดบอาเซยน/รวมมอกบจนในการวจยและการผลต/..

…

ซอฟตแวรฯ เนนสงเสรมการสงออกและรบจางผลตแอนเมชนและมลตมเดย/….

ภาคเอกชนรวมมอปรบหลกสตรซอฟตแวรในมหาวทยาลย/...

สงเสรมภาคบรการในกลมประเทศมสลมของอาเซยน/เปนผนาในGMS/…

…

เครอขายสอสาร พฒนาเครอขายเพอรองรบมาตรการประหยดพลงงาน/…

พฒนาวศวกรและชางเทคนคระบบเครอขายใหกบองคกรปกครองสวนทองถน/….

พฒนาSouthern Seaboard ใหเปนศนยกลางโทรคมนาคมระหวางประเทศ/…

…

แผนภาพท 9 Impact Analysis Map

Impact

ทมเทผลกดน

ลดเลก

เรงสงเสรม

ทาเทาทจาเปน

+

+ -

-

21

แผนภาพท 10 Technology Development Map

ตารางท 6 Technology Implications Map Technology Outputs Implications

Last Mile Household connectivity Applications widespread Broadband Speed and efficiency National productivity Cellular Accessibility Technology Equity Web 2.0 Socialization Social outlets Mobile Convergence Functionality Work enhancement Biometrics Security Limit disruptions Digital TV Media enhancement Content diversity RFID Logistics Cost competitiveness

4) การเปลยนแปลงรปแบบของธรกจ (Business Transformation) เปนหลกเกณฑทสาคญประการหนงของการปรบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยคานงถงความเปลยนแปลงในสองลกษณะคอ การทเทคโนโลยดจทลเปลยนวธทาธรกจ ซงเปนลกษณะทนโยบายและแผนเทคโนโลยสารสนเทศฯ ทผานมาใชเปนเกณฑ แตรปแบบของธรกจในอนาคตจะเปนการทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปลยนธรรมชาตและรปแบบของตวธรกจเอง สาเหตทตองหยบยกเรองดงกลาวเปนประเดนใหญ เพราะสบเนองจากทผานมา สงคมไทยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปน ”เครองมอ” (Tool) และเปนเทคโนโลยทเออ (Enabling Technology) ตอการทาธรกจ แตระยะตอไป เทคโนโลยเหลานจะพฒนาจนกระทงเปนปจจยทปนรปแบบของธรกจเสยเอง (Constitutive Technology)

จนถงปจจบน ระบบเศรษฐกจใชประโยชนจากเครอขายดจทลดวยประสทธภาพและความเรว กอใหเกดความเปลยนแปลงในองคกรและระบบการบรหารจดการและใหบรการขององคกร ประโยชนมตงแต

Trailing

2011 2020

Catching Up

Leapfrog

22

การพฒนาผลตภณฑทเรวขน การลดคาใชจาย ธรกรรมทรวดเรวและแมนยาขน ระบบลกคาสมพนธทมประสทธภาพ เปนตน อยางไรกตาม ในอนาคต เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะกอใหเกดความเปลยนแปลงในอกขนหนง ซงผสมผสานระหวางธรกจและเทคโนโลยแลวเกดเปนนวตกรรมของธรกจใหมๆ อาท เชน ความสามารถทจะตอบสนองอยางใกลชดระดบสวนบคคลของ e-services ซงเครอขายสงคม (Social Networking) ในปจจบนกาลงจะกาวไปอยางกระจายและเชอมโยง หรอระบบการผลตแบบฉบไว (Agile Manufacturing) ทไดเรมเกดขนในยโรป เชน การเปลยนจากการจางผลต (Outsourcing) ดวยเหตผลคาแรงตา ซงเมอสถานการณเรมเปลยนไป จะนากลบมาผลตเอง โดยเปนการจดระบบการผลตขนาดเลกและยดหยน ซงสามารถทาไดโดยเทคโนโลยสารสนเทศในการรกษาสมดลของอปสงคและอปทานในตลาดทเคลอนไหวเรว รวมทงบรหารความแปรปรวนของอปสงคเพอลดความเสยงของหวงโซอปทานและคาใชจายลอจสตกส เปนตน

5) นโยบายพนฐานจะเปนเครองมอทชวยใหเกดความตอเนอง โดยการกาหนดนโยบายขนตา (Minimum Policy Requirements) จานวนหนงเพอเปนกรอบการดาเนนงานอยางตอเนอง แมวาจะมความเปลยนแปลงในผบรหาร องคกร งบประมาณ ฯลฯ ทงนโดยยดถอความตองการของสงคมไทยในระยะยาว ทเหมาะสมและเหนพองเปนหลก และมการศกษาวเคราะหอยางเปนระบบรองรบถงความถกตองแมนยา นโยบายพนฐานเหลานจะเปนหลกประกนวา การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะไมถดถอย ทงในเชงนโยบายและในการนานโยบายไปสการปฏบต ในขณะเดยวกน เนองจากมการศกษาวเคราะห มาเปนพนฐาน จงมความเชอมโยงกบการพฒนาประเทศในดานตางๆ อยางกลมกลน หรออกนยหนงเปนโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทานองเดยวกบโครงสรางทางหลวงแผนดน ไฟฟา ฯ และยงเปนประโยชนสาหรบหนวยงานตางๆ นาไปเปนมาตรฐานสอบเทยบกบกจกรรมและโครงการของหนวยงาน เพอประโยชนในการดาเนนงาน การลดความเสยง และการประเมนผลการปฏบตราชการ เปนตน นโยบายพนฐานดงกลาวอาจประกอบดวย เงอนไขการลงทนในโครงสรางพนฐานสารสนเทศระยะยาว การพฒนาบคลากรหลกทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาตรการขนตาในการรกษาความปลอดภยของ สออเลกทรอนกส การประกนความเปนสวนตวของพลเมองดานสารสนเทศ การลงทนเพอผดอยโอกาส ทไมกอใหเกดผลประโยชนทางธรกจ เปนตน

6) การปฏรปองคกรกากบและสงเสรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศ เปนเงอนไขสาคญในการขบเคลอนนโยบายและการดาเนนการตามนโยบาย ทงทเปนการดาเนนการตามกฎหมายและการสนบสนนใหเกดความเจรญกาวหนาในประเทศ เปนททราบกนดตงแตการจดทานโยบายเทคโนโลยสารสนเทศฉบบท 1 และ ฉบบท 2 วา การผลกดนนโยบายดงกลาวเกยวของกบทกหนวยงาน ไมจากดอยแตหนวยงานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเทานน แตมผลกระทบอยางกวางขวางตอการพฒนา รายสาขา ครอบคลมตงแตภาคราชการ ภาคเอกชน ครวเรอน ไปจนถงสวนบคคล นอกจากน ยงเปนเทคโนโลยทมพฒนาการเรวมากทงในระดบประเทศและในระดบโลก การตอบสนองตอความเปลยนแปลง ทงในเชงบวกและเชงลบจงตองการองคกรกากบและสงเสรมทมระบบบรหารจดการทมประสทธภาพ มบคลากรทมความรความสามารถ มขอมลททนสมย ตลอดจนการตดสนใจทรดกม สามารถรองรบปจจย ทหลากหลายได ดงนน การจดทานโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารฉบบท 3 หรอ ICT-2020 จงควรมการพจารณาเพอปรบปรงองคกรกากบและสงเสรมใหตรงตามความตองการ โดยเฉพาะอยางยง เมอตองมการสงการขามหนวยงานของกระทรวง ทบวง กรม และการสงเสรม

23

ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม จงสมควรทจะทบทวนการดาเนนงานขององคกรในปจจบน เชน คณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแหงชาต รวมทงการทางานรวมกนระหวางหนวยงานสาคญ เชน กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย สานกงานคณะกรรมการกจการโทรคมนาคมแหงชาต การสนบสนนและรวมมออยางใกลชดกบองคกรเอกชน เชน สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สมาคมวชาชพและสมาคมธรกจดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และภาคประชาสงคมอน ๆ

---------------------------------------------------

บรรณานกรม เกอ วงศบญสน และ สวาณ สรเสยงสงข. 2547. ทกษะแรงงานไทยในอนาคตทพงประสงค.

สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย. โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เกอ วงศบญสน สวาณ สรเสยงสงข. พชราวลย วงศบญสน และสมเกยรต เอยมกาญจนาลย. 2550. การ

พฒนาประชากรวยเรยนและวยแรงงาน เพอเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอายของประเทศไทย. วทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กรมการปกครอง. 2550. “จานวนราษฎรทวราชอาณาจกร แยกเปนกรงเทพมหานครและจงหวดตางๆ ตามหลกฐานการทะเบยนราษฎร ณ วนท 31 ธนวาคม 2549” กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. <www.dopa.go.th>.

นกสทธ ควฒนาชย. 2550. “พลงงานและสงแวดลอม”. เอกสารประกอบการประชมคณะทางานกากบการจดทาแผนอดมศกษาระยะยาว ฉบบท 2. สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.

พเชฐ ดรงคเวโรจน และคณะ. 2544. กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศระยะพ.ศ.2544-2553 (IT2010). ศนยนวตกรรมนโยบาย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร.

พเชฐ ดรงคเวโรจน และคณะ. 2547. รายงานฉบบสมบรณการศกษาเชงลกการมงานทาของกาลงคน ระดบกลางและระดบสง เพอเพมผลตภาพ และความสามารถในการแขงขนของประเทศ. ศนยนวตกรรมนโยบาย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. สนบสนนโดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, กรงเทพฯ.

สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต (องคการมหาชน). 2550. ผลการสอบโอเนต <www.niets.or.th>. สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. 2549. แผนพฒนากาลงคนของประเทศไทย เพอเพมขด

ความสามารถในการแขงขนของประเทศ. สานกงานปลดกระทรวงแรงงาน กระทรวงแรง, กรงเทพฯ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมกบ OECD (Organisation for Economic Co-

Operation and Development). 2547. ความรและทกษะของเยาวชนไทยสาหรบโลกวนพรงน ผลจากการวจยโครงการประเมนผลนกเรยนนานาชาต.

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. 2551. กรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ. 2551-2565). กรงเทพฯ

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2548. ยทธศาสตรการพฒนาทรพยากรมนษย เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมหลก. กรงเทพฯ.

__________________________________________________. 2550. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554). หางหนสวนจากด ว.เจ.พรนตง กรงเทพฯ.

__________________________________________________. 2551. วสยทศนประเทศไทย สป 2570. บรษท สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง จากด กรงเทพฯ.

สานกงานปลดสานกนายกรฐมนตร. 2550. แผนการกระจายอานาจ. 26 กรกฎาคม 2550. <http://203.170.239.216/dlocT/plan/Distribute.aspx>.

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. 2550. รางรายงานการศกษาแนวทางการพฒนาอาชพนกวจยดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย สาหรบภาคการผลตและบรการ.

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. รายงานการประเมนคณภาพภายนอกระดบอดมศกษารอบแรก (พ.ศ. 2544-2548). สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคกรมหาชน).

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2549. รายงานการวจยเปรยบเทยบ การปฏรปการศกษาเพอกาวสสงคมฐานความร. ศนยพฒนาการศกษาระหวางประเทศ กระทรวงศกษาธการ กรงเทพฯ.

สานกงานสถตแหงชาต. 2550. การสารวจภาวะการทางานของประชากรทวราชอาณาจกร. กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, กรงเทพฯ.

อมรวชช นาครทรรพ และคณะ. 2549. โครงการตดตามสภาวการณเดกและเยาวชนรายจงหวด (Child Watch) ป 2548-2549, สถาบนรามจตต, สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และ สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กรงเทพฯ.

BOT (Bank of Thailand). 2550. Thailand at a Glance. (September 9) Available at

<http;//www.bot.or.th/ bothomepage/databank/Econcond/index_eng_i.asp>. _________________________. “Labor Force Survey”. (September 9) Available at

<http://www.bot.or.th/ bothomepage/databank/Econcond/genecon/thai_glance.htm>. Canton, James. 2006. The Extreme Future: The Top Trends That Will Reshape the World for the Next

5, 10, and 20 Years. Dutton, New York. Cheng, Kai-ming. 2007. “How do Universities Excel”. Strategic Development of Thailand’s Higher

Education Workshop. June 11-12, 2007 Century Park Hotel, Bangkok. Dar Amit. 2007. “Labor Markets Worldwide: Key Treands and Major Policy Issuse”. Education for

Development and Competitiveness. World Bank. May 14-25, 2007. Washington, D.C. (PowerPoint Presentation).

Gore, Al. 2006. An Inconvenient Truth: The Planetary Emergency of Global Warming and What We Can Do About It. Rodale Books.

Huntington, Samuel P. 1997. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. Simon & Schuster, UK.

JETRO (Japan External Trade Organization). 2006. “Comparative Survey of the Labor Environment in ASEAN, China, India”. Overseas Research Development. October 2006.

Organisation for Economic Co-Operation and Development. 2007. OECD Factbook 2007 : Economic, Environmental and Social Statistics. OECD, Paris.

________________________________________________. 2008. Shaping Policies for the Future of the Internet Economy. OECD Ministerial Meeting on the Future of the Internet Economy. Seoul.

Termpittayapaisith, Arkhom. Thailand and Its Knowledge Economy. NESDB. Available at <www.nesdb.go.th>.

Trucano Michael. 2005. Knowledge Maps: ICT in Education. Information for Development Program. The International Bank for Reconstruction and Development/ World Bank, Washington, D.C.

UNCTAD. 2007. Information Economy Report 2007-2008 Science and Technology for Development: the New Paradigm of ICT. New York and Geneva.

UN, EC, IMF, OECD. (2002). "Manual on Statistics of International Trade in Services" M no. 86. (July 27, 2007). Available at <http://unstats.un.org/ unsd/tradeserv/TFSITS/ Papers/m86_english.pdf>.

WEF (World Economic Forum). 2005. India and the World: Scenarios to 2025. Geneva. ______________________________. China and the World: Scenarios to 2025. Geneva. ______________________________. Russia and the World: Scenarios to 2025. Geneva. World Bank. 2002. Constructing Knowledge Societies: New Challenges for Tertiary Education.

Washington, D.C. _________. 2006. Development and the Next Generation. World Development Report 2007.

Washington, D.C _________. 2007. “Knowledge for Development (K4D Program)”. The Knowledge Assessment

Methodology (KAM). Available at <http://www.worldbank.org.> _________. 2007. Thailand Social Monitor on Youth: Development and the Next Generation.

ภาคผนวก

เอกสารประกอบการบรรยาย

แนวคดสาหรบการจดทากรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะ พ.ศ. 2554-2563 ของประเทศไทย

(ICT 2020 Conceptual Framework)