1

พระราชธรรมภรณ

หลวงพอเงน จนทสวณโณ

เทพเจาแหงดอนยายหอม

เลม ๒

โดย : ช. ทกษณานกล

2

พระเครองของหลวงพอเงน

เรองอภนหารและคาถาอาคม ยงเปนทวจารณกนไมสนสด เพราะเปนอานาจลกลบทเกดขน

โดยวชาจตตศาสตรไมมหลกเกณฑเหมอนวชาวทยาศาสตร ดงนนใครจะเชอกเชอไปตามศรทธา หากใคร

ไมเชอกตองเหนวาเปนเรองเหลวไหลและงมงายตามทเคยกลาวมาแลว แตสาหรบหลวงพอนน ทานไมเคยอวด

หรอชกชวนใหใครเชอและไมเคยใหกอนทเขาจะขอ เพราะทานถอหลกวาเขาอาจจะไมเชอไมตองการ เวนแตลก

ศษยลกหาบางคนททานรอยแลววาเขาเชอและนบถอเทานน

อภนหารทขาพเจากาลงจะนามาเลาเฉพาะเรองนไดเกดขนกบสมเดจพระวนรตเจาคณปาวด

พระเชตพน (วดโพธ) ทานไดเลาดวยตนเอง

เมอวนท ๑๙ พ.ย. ๐๓ ตระกล “กลกจ’’ และตระกล “เบยวไขมข” ประมาณ ๒๐ คนเศษ โดย

การนาของ น.ส. แอ กลกจ ไดนาอาหารคาวหวานไปถวายทานเจาคณพระธรรมวโรดมขณะนนยงมไดเปน

สมเดจ เหตทไปทาบญครงน เนองจากไดรวมญาตชวยกนออกทนทรพยบรณะพระพทธรปรอบๆ พระอโบสถท

ชารดเกาคราครา

สมเดจตองรบบรรดาญาตโยมดวยอธยาศยอนดยงหลงจากททานไดกระทาภทรกจเรยบรอย

แลว ไดเอยสนทนาขนกบ น.ส. แอ ถงเรองพระพทธรปตางๆ แลวกเลยไปถงพระเครองสมยนน

สมยน ในทสดกมาลงเอยกนถงพระเครองของหลวงพอวดดอนยายหอม ขาพเจาผเขยนกนง

อย ณ ทนนดวย จงตงใจฟง สมเดจวนรตนเลาใหฟงวาวนหนงทานไดมโอกาสไปถงวดดอนยายหอม ในงาน

พธฉลองวนครบ ๖๐ ป ของหลวงพอเงน เมอเสรจงานแลวทานจะกลบกรงเทพ ฯ คณะกรรมการของวด

ทมาสงทานไดถวายพระเครองของหลวงพอเงนมาหนงองค ทานกรบไวแตภายในใจนนทานไมคอยจะเลอมใส

นกเพราะเปนพระใหม แตทไหนไดทานแสดงปาฏหารยเสยจนอาตมาตองเชอจนเทาทกวนน

สมเดจเลาวา เมอทานไปถงวดของทานแลวกตงใจจะลวงยามเอาพระทไดมาจากวดดอนยาย

หอม ใหเดกนาไปวางไวทโตะบชา แคคนเทาใดกไมพบ ถงกบเอาของอนๆ ออกหมดแลวสะบดยามกไมม ทาน

ตกลงปลงใจวาคงจะหลนหายไปแลว ครนอยตอมาทานกตองฉงนใจ พอลวงมอลงไปในยาม พระเครององคนน

กลบเขามาอยองมอของทานเหมอนปาฏหารย ทานกเกบไวในยามตามเดมปรากฏวาพระของหลวงพอเงนเลนเอา

เถดกบทานเรอยๆ เดยวมในยามเดยวไมม ทาใหทานนกวาหลวงพอเงนคงจะลองดกบทาน ไปไหนๆ ทานนาตด

ตวไปดวยเสมอ เพราะทานชกจะเชอขนมาบางแลว

3

อยตอมา สมเดจกมธระจาเปนตองเดนทางออกจากกรงเทพ ฯ ไปสวดมนตทวดใหมประตนา

ราชบร อ. ดาเนนสะดวก สมเดจกนาพระของหลวงพอตดยามไปดวยระหวางทกาลงสวดพทธมนต ทานไดยน

พระภกษรปหนงสวดมนตชดเจนและเสยงดงมากกเกดชอบใจ พอเสรจทานกเรยกมาถวายยามของทานใหเปน

รางวล หลงจากทพระทมาสวดไดแยกยายกนไปแลว สมเดจจงราลกขนมาไดวาในยามนนมพระเครองของ

หลวงพอเงนตดไปดวย ทานรสกเสยดายเทยวตามหาพระภกษรปนนกไมพบ ถามใครกไมรจกวาทานอยทวด

ไหน สมเดจเสยดายมาก

ระหวางททานกาลงนงสนทนาอยกบแขกเหรอทมาสกการะ ณ โรงประราพธ ทามกลางแสงไฟ

ทสวางไสว มวตถชนหนงสดาบนมาตกแปะลงทหวเขาของทาน ทานตกใจมากนกวาเปนจงจกหรอแมงเหนยง

จงสะบดมนกระเดนลงไปกบพน ครนเมอทานพจารณาดจนถวนถกเหนปรากฏอยางชดวาเปนพระเครองของ

หลวงพอเงนทตดยามททานไดถวายพระเสยงดงไปเมอตอนหวคานนเอง สมเดจจงเชอถอตงแตนนมาและ

เมอทานไดเลอนสมณศกดเปนสมเดจวนรตน ทานกไดนมนตหลวงพอเงนปลกเ สกเหรยญสลงใสออมสนแจก

ประชาชนทมาถวายสกการะ

ดงทเลามานแหละครบทานผอาน ขาพเจาเองกแปลกใจ และนกถงตนในบางครงวาพทธาน

ภาพของหลวงพอคงจะไมแสดงแกขาพเจาเพยงคนเดยวเทานน เพราะขาพเจายดมนในบารมของทานมาตงแต

เปนเดกๆ ทกขรอนหวนเกรงภยทจะมาถงตนกตองภาวนาหลบตามองเหนทานกาลงนงทานาพระพทธมนตอย

ทหนากฏ ภยพบตนนๆ กมกจะรอดพนผานไปได ดงทขาพเจาจะเลาเหตการณในอดตทยงความแปลก

ประหลาดมหศจรรยใจแกขาพเจาอยจนบดน

วนหนงขาพเจาถบรถจกรยานไปหาเพอนสนททตาบลหวยจระเขใกลๆ กบ ร.ร. พระปฐม

วทยาลย ร.ร.ประจา จงหวดนครปฐม ปจจบนเพอนคนนนชอเฉลมเกยรต เหลาพอคา เปนนกเรยนชน ม.๖

ดวยกนขณะนเขาเปลยนนามสกลใหมเปน รตนรงค และรบราชการเปนนายรอยตารวจโท อยท อ.แมรม

เชยงใหม สงกด กอง ต.ร. ช.ด.

เพอนรกคนนเปนลกทพอแมรกและเอาอกเอาใจมากเขาไปซกผาทบอในบรเวณโรงเรยนพระ

ปฐมเสรจแลวกเลยเลนนา เลนไปเลนมาตะขอสรอยคอหนกประมาณหกสลงเกดหลดสรอยคอเสนนนกจม

ลงไปกนบอ ทองบาทครงบาทสมยนนไมกสตางคกจรง แตพอแมของเพอนเปนคนทระเบยบเหนวาของเกาแก

ไมควรจะปลอยทง จงไปวาจางคนทมอาชพรอนของในคลองมา ๗ - ๘ คน รวมทงชาวบานญาตมตรทมาชวยงม

ดวยกเกอบ ๒๐ คน เขาวางมกนมาตงแตเชาแลวขณะทขาพเจาไปถงนนเปนเวลาบาย

4

ขาพเจาเหนวานาเสยดายเพราะทองคาไมใชขไก เมอเพอนรกกนจะตองเสยหายจงอาสาจะชวย

งม เขากไวใจขาพเจาจงบายหนาไปทางวดดอนยายหอมกมลงกราบสามครงนกถงบารมของหลวงพอ อธษฐาน

ขอพรตอหนาคนทงหลาย แตทกคนไมรวาขาพเจาบนบาลอะไร เขาคงวาขาพเจาทาบาๆ บอๆ ตามประสาเดก

อธษฐานเรยบรอย ขาพเจากโดดตมลงไปในบอโอ ! ทานเอย ยงกวาความมหศจรรยใดๆ ในชวตของขาพเจา

สวรรคเปนพยานแกขาพเจาดวยเถด บงเอญอะไรอยางนน พอมอของขาพเจาถงดนสรอยคอเสนหนงกเขา

มาอยในงามมอเหมอนใครนามาสอดไว พอขาพเจาโพลขนมาเหนอนาในมอกมวตถสเหลองเปนเสนคลองมา

ดวยขาพเจาถงแมไมใชเจาของกดใจ เจาของละคงจะดใจคณแมของเพอนมสหนายมแยมและปรบมอกนใหญ ม

เสยงตะโกนมาดงๆ วา “ เฮย! เมอเชามนมาเลนนาดวยกนรเปลาวะ ” ชายคนนนเปนนกประดานามอาชพรบจาง

รอนทรพยทตกหายในแมนาลาคลอง

ขาพเจาวา “เอะ! นเขาหาวาเราเลนตลกกนกระมง” นกในใจ กอนจะตอบจะพดอะไรออกไปเจา

เฉลมเกยรตเพอนกปฏเสธวา “เปลา มนเพงมาเมอก” สงหนงทขาพเจาหวงพงคอบารมของหลวงพอ ยอมเปนสก

ขพยานแมใครมองเหนแตขาพเจามองเหนสจจะ ความจรงทเกดขนแกชวตของขาพเจาเอง

เมอขาพเจาไดเลาเรองทยงไมแนใจวา ผอานจะเชอหรออาจจะไมเชอไปบางแลวเชนน ทานจะ

ดาหรอจะหมนไสขาพเจากได แตเอาละคนเราไมเคยโมแลวกโมกนอกสกนดเปนไร เอานะ ขอเลาอกนดหนอย

ถงเรองความคอความเชอของขาพเจาเองไมเกยวกบผใด จรงไหมครบ บางคนเชอผ บางคนเชอจาว บางคนเชอ

เทวดา ขาพเจาเชอครอาจารยทมพทธานภาพเปนบารมกอยาดาแชงกนรนแรงนกเลยหากไมเปนทสบอารมณ

ครงหนงขาพเจากบเพอนชอวธนะ จาปาทอง ไปธรกจกนในทางทเตมไปดวยธรกนดารตองข

จกรยานพวงกนเขาไปในปาเปลยว มพวกอนธพาลคอยดกตเอาทรพยสน แมกระทงจกรยานทถบไปเปน

พาหนะมนกเอาทงนนขาพเจากบเพอนเสรจธระเรยบรอยแลวกพากนกลบ ระหวางทางขณะทเขาถบขาพเจานง

ตะแกรงทายพอถงทเปลยว ซงมขาวเสมอวาพวกจ พวกปลนมกจะมาคอยซมดกทารายผสญจรไปมา ขาพเจากบ

เขาตางกนกหวาดกลวอนตราย พอๆ กน เพราะขณะนนดวงตะวนกาลงขยบจะอาลาโลกคอยๆ หลบจวนเจยนจะ

ลบยอดไมลงแลวอกสกครสายณหกคงจะหนเราไป ความมดคงจะขขวญเราพลกทเดยว กาลงนกอยเสยงดงพต-

พต-กแววขนมา

“ตายหาแลวโวย อายวธน ยางรวหวะ” ขาพเจาอทาน

นายวธนะเหลยวหลงมาทางขาพเจา ฉบหายยางปะกไมม” พดจบเขากระโดดลงจากอานรถ แต

เขาตกใจเลยเสยหลกเซถลาขาพเจาอยขางทายกเลยพลอยโอนเอนไปตามรถ ลงมานอนหงายเคงเกฝ นทวมตว

“จะทายงไงดละ ? ” เขาถาม

5

ขาพเจาเหลอบไปเหนวามสบอยใตตวถง กเลยแกลงพดขนวา “สบทขไปสบวาสวางกคงจะ

ออกทางใหญหรอกวะ”

เจาหมอวธนะคนน กนบถอหลวงพอมากเทาๆ กบขาพเจา เขาเปรยขนวา

“ภาวนาใหหลวงพอชวยซวะ อวจะอดตายทไร นกถงหลวงพอขอใหมลาภละกเปนมกนทกท”

“เออเขาทาโวย” ขาพเจาปลอบใจตวเอง แลวกยกมอทาการคารวะไปทางทศใต ภาวนา

ขอใหทานชวยคมครองดวย หลงจากนนกชวยสบลมซงแหงจวนจะหมดอยแลว สบกนเหงอซกคอแหงหอบ

แฮก ๆ ลมกเตมพอดนายวธนะเขาขนถบปากวา “เพยง-เพยง ไปใหถงบานทเถอะหลวงพอ”

มหศจรรยอกครงหนง ยางทรวพต-ๆราวกบภเขาไฟระเบดในครงแรกเงยบฉ นายวธนะถบไป

ไดไกลมากกไมเหนมททาวาจะทะลกออกมา ใจเตนกนตลอดทาง เราทงสองกหางจากสถานท ๆ ยางระเบด

ออกไปทกท ในทสดกถงบาน ซงเรามความปลอดภยกนแลว มนจงไดแตกพออกมา สาธบารมหลวงพอทาน

ยงคมครองเรา ขาพเจาคดในใจ

เรองในทานองนเกดขนแกขาพเจาอกครงหนง หลงจากทไดถบจกยานเขาปายางรว แตคราว

หลงนเปนรถยนต วนหนงขาพเจากบนายพยง เจรญสข เจาของรานขายเครองอะไหลรถยนตใหญทบานโปง

เขากเปนเพอนสนทกบนายครวธนเพอนคนกอนของขาพเจานนเอง นายพยงชวนขาพเจาเขากรงเทพ ฯ โดย

ขาพเจาเปนโชเฟอรขบรถของขาพเจาเองเขาไป บงเอญรถของขาพเจาเกดไปเสยทกรงเทพ ฯ นายพยงเขาแสดง

ฝมอวาเขากมพรรคพวกมากคนหนง ตกลงเรานารถเขาอเพอซอมเพราะเยน ๆ จะไดกลบบานสะดวก

นายพยงเขาไปขอยมรถจปไดทตรอกเชยงกงเพราะมเพอนอยทนน ไดรถเรากตระเวนทาธระ

กนในกรงเทพ ฯ พอเสรจนายพยงกชวนขาพเจาไปธระท อ. พระประแดง ระหวางนนทางยงไมคอยจะเรยบรอย

ด เมอเสรจธระแลวนายพยงกบอกวาจะตองรบกลบ เพราะเจาของรถจะใชรถไปรบของทหวลาโพง ขณะท

กลบมาไดครงทางยางหนาเจากรรมเกดรวลมออกดงฉ ๆ ราวกบทอดปลานนรอนจด

นายพยงเขาเปนโชเฟอรรบจอดรถทนท

“แยโวย !” เขาวา

“อายหะ ยางสะสะแปรกไมม”

อกแลวขาพเจานก เสยเวลาฉบหายเลย แตมาคดวาลองภาวนาขอใหหลวงพอชวยอกสกท จง

ทาเปนตลกๆ เอยขนกบนายพยงวา

6

“เฮย เอาดนเหนยวอดภาวนาหลวงพอชวย ” พดจบขาพเจากวงไปเอาดนขางถนนมาทาเปนอด

ตรงลมมนพงออกหลบตาทาภาวนานกถงหลวงพอ เจาพยงอวนหรอเสยเซงตบไหลขาพเจาแรงๆ “เองถาจะบา

แลว เขาโรงพยาบาลคลองสานเลยเปนไง”

“เฮย เดยวเองคอยด ” พอขาพเจาดงมอออกจากทตรงลมออก เสยงฉฉเงยบหายเปนปลดทงเจา

พยงมองหนาขาพเจาแลวพดวา

“มงแน มงแน ฟลกฉบหายเลย ” นเปนเรองของคนทไมเชอ สวนเชอไปคอขาพเจา ดงนนใคร

เชอใครอะไรใครเชอหรอไมเชอเปนเรองของคนธรรมดา

ครนพอขามสะพานพทธฯ และแนวไปทางโอเดยนเมอถงปากตรอกเซยงกรถคนนนกเกดมอน

เปนไป ลอหนาลมทะลออกมาดงพต ๆ- ๆ-หมดแหงแหงแกพอดเลยขาพเจาบอกนายพยงวา นถาลอไปคนเดยว

ปานนยงอยทนนตามทเลามานเปนปรากฏการณเกดขนแกขาพเจากบเพอนเทานน แตในบางครงจาเปนและเขา

ทคบขนจนขาพเจาไมรจะหาสงหนงสงใดมาชวยเหลอปดเปาไดแลวจงไดนอมใจสารวมจต คดเอาแตมารมของ

หลวงพอเปนสรณะทพงเพยงอยางเดยว

การกระทาเชนนมอยหลายครง ไมสามารถจะหยบยกมากลาวไดเพราะระยะเวลานานเกนไป

และโดยเฉพาะอยางยงไมควรจะเปนเรองของคนทเชอนามาเลากนกลางแปลงคนทไมศรทธาจะดาขาพเจาแทรก

แผนดนไปกได มหนตภยใหญยงในครงนนมอยครงหนงทพอนามาเลาได และทสกขพยานพอดไมใชคนรอด

ตายกลางปาหรอกลางทะเลนาความมาเลาแกคนทงเมองฟงเขาอาจจะตอเตมเพอความสนกของเนอเรองหรอเพอ

แสดงวรกรรมหรอเคราะหกรรมอะไรกไดสดแตอารมณ เพราะเขาพดคนเดยวเหนคนเดยวทาคนเดยวอยางน

เปนตน

แตมหนตภยของขาพเจาและพรรคพวกซงรอดตายมาอยางนาหวาดเสยวจะแสดงใหมเปน

ภาพยนตรกไมสามารถจะทาไดอกแลวนนคอรายการนาเทยวเกาะจานแหงประจวบครขนธ

ขาพเจาเปนตวการใหญหวโจกทเดยวรวมกบคณชวลต บญกานนท บรรณาธการ น.ส.พ. สาร

พระปฐม จดรายการนาเทยวทเขากาลงเหอกนทกมมเมอง บางรายถงลงไปเปนผเฝาหวยเฝาเหว บางรายก

กลายเปนเงอกนอยกลอยใจอยแถวแกละวาแหง จ.ว. กาญจนบรเชนนกศกษาหญงของมหาวทยาลยจฬาลงกรณ

แกงเกาะนาเซาะซอกหญงรวยรนจากหนาผาทเรยกกนวานาตกโนนนสารกานางรองกเขมอบชวตนกทศนาจร

ไปเยอะแยะแลวเปน ทสลดสงเวชใจ แกทานผอานยงนก หากในครงนนขาพเจาและคณะไมมพรสวรรคหรอ

อานาจของความศกดสทธแลวนากลวจะตองเปนผเฝาทะเลกนเกอบรอยคน เพราะอยากสนกสนานกนเทา

นนเอง

7

ชาวคณะของเราออกจากนครปฐมในเวลาประมาณนาฬการถยนตวงเรอยๆไปใครงวงกหลบ

โงกเงกตามเรองจนกระทงรงแจงแสงสวางกถงจดหมายคอ ตลาดคลองวาล ประจวบครขนธ ผทใหความ

อนเคราะหแกคณะของพวกเรามอยทนนคอนายซนพอคาปลา ผยงใหญของครองวาล

หลงจากทไดรบประทานกาแฟโอวลตนกนเรยบรอยแลวพวกขาวคณะกตางตงตาคอยเรอยนต

ขนาด ๓๒ แรง มาซงออกไปลาปลาในทะเลลกยงไมกลบเหตทลาชาเพราะทางขาพเจาบอกเวลาไปทางคณซน

ไมแนนอนเขาจงไมไดนดไวเรอลานนใหญและนงสบายมากเวลามฝนตกกปดประตหนาตางเลนไพกนสนก

และปลอดภยจากตารวจบกถาตารวจนากไมแนเหมอนกน เดยวนการหลบตารวจถาจะใหปลอดภยกนจรงๆเหน

ถาจะตองมเครองบนสวนตวเหาะเลนเผ เลนโปกเกอรสบายใจและไวใจไดแน

ในทสดความไมสะดวกกมาเปนของพวกเรา คอเรอลาใหญทหวงไวไมมาสกท พวกเราเหนเรอ

ใครมงเขาฝงกชะแงมองและอดถามกนมใครได คณซนกบอกวามใชอยเรอย จนกระทงแสงแดดททาบอยบนพน

ทะเลนาเขยวๆและสาดมารอนอบอาวอยเหนอฝง ซงพวกเราเกอบรอยคนกาลงคอยอยนนราคาญใจ จงขอรอง

ใหคณซนหาเรอใหใหมเรอเลกๆ กไดสกสอนลาคงจะพอ นายซนเปนคนดแกเกรงใจคนและอะไรกยมแหะๆ

เรอย เรองนกเลงละกคนคลองวาลเขายกนวใหกนทกคน ขาพเจารจกเขาดเคยไปกบ คณสรวฒ บญญานศาสน

และคณสนน บญญานตย นายแพทยแหงโรงพยาบาลนครปฐม เขากเปนผบรการโดยตลอดแตการไปเกาะจาน

ครงนดผนาพาสหนาเนอยๆเพราะเรอใหญขดของเขาคงจะนกสงหรณใจบางสงบางอยางเปนแนและกเปนอยาง

วาขาพเจาถามเขาหลงจากทพวกเราไดปลอดภยมาแลววารสกเปนอยางไรใจเสยไหม? เขาตอบวาพงเปนครง

แรกในชวตทะเลของเขา เพราะมคนอนตลอดจนลกเลกเดกแดงปนอยดวย เขานกวาวนนเจาพอเกาะจาน

กระหายเลอดเสยแลว

เมอเปนอนตกลงกนวาไมไดเรอ ๓๗ แรงกตองเอาเรอเลกไปกนคณซนจงไปหาเรอมาได ๒ ลา

ลาหนงแค ๘ แรง อกลาหนง ๑๖ แรง การจดแบงจานวนกใหลา ๑๖ แรงบรรทกมากกวาลา ๘ แรง แตทงสอนลา

เมอมองดแลวกเพยบแปรไมตางอะไรกบเรอยนตเลกๆ ทรบสงคนอยแถวทาพระจนทร- ศรราช

เรอของคณะทศนาจรพวกเราเรมออกจากชายฝงคลองวาลในเวลาประมาณ ๙ นาฬกาเศษฝา

คลนเลกๆ ตดออกทะเลลกมงหนาไปสเกาะจาน ซงมองเหนเปนจดดามะเมอมคลายกบชางกาลงหมอบอยกบ

พนสคราม ยงหางฝงใจของพวกเรากยงเตนแรง เพราะทงคลนทงลมเรมโหมเรอของพวกเราหนกขนขาพเจา

นงอยในลา ๘ แรง มองเหนลา ๑๖ แรงตดกระแสคลนอยเบองหนา หางกนมากจากจนไมสามารถจะตะโกนกน

ไดยน นอกจากจะทาสญญาณกนดวยผาหรอธงขณะเรอกาลงเรงฝจกรอยางเกอบจะสดแรงอยแลวนน ดวย

สายตาสงเกตวามนกาลงจะถอยหลงเพราะแรงพดของลมและดทาทวามนจะไมตดคลนเสยแลว มนขวางลาไป

8

ตามทศทางของลมพายซงกาลงเรมอาละวาดไลผวนาใหเปนกาแพงประดากนเขามาหาหนเรอ ๘ แรงของพวก

เรา ถาหากแรงมากๆ เรอลานดเดยวเทานกมหวงตองจมหายไปชวพรบตาเดยว ขาพเจาราพงและเรมเปนหวง

มตรสหายซงเปยกปอนและคลมหนาคลมตากนเกอบทกคน บางคนไมกลาลมตามาสบเนตรกบมหาวาตภยท

กาลงเผชญอยนน

อนจจานขาพเจาเปนชนวนแหงมหาวบตกรรมครงกระนหรอ ขาพเจาตดสนใจมาทาไมเมอ

ไมไดเรอใหญทหวงไว ความทกขความกลวความเปนหวงเดกเลกทกาลงตวสนเทาอยในออมกอดของพอคอ

คณทว เปยแกวซงนาลกนอยหนาตานาเอนดมาดวย ทาใหขาพเจาเกอบนาตาไหลเหตการณเฉพาะหนาครงนทา

ใหขาพเจาใจหายใจคว าทสดจนไมสามารถจะพรรณนาออกมาได จะสงใหกลบลารกพายกาลงโหมหนก และ

ลาทลวงหนาไปแลวกนาเปนหวงมาก ยงใกลเกาะจานเขาไปดกยงปนปวนหนกขนเพราะมรสมดานนน

กาลงโหม คลนใหญเรมคารามมาอยางโหดเหยมลาหนามองแทบไมเหนแลว พวกเรายงใจหายเพราะกลวจะ

ถกนาลกดดหายวบไปกบตา สถานการณในตอนนไมแปลกอะไรกบภาพของเรออปปางทบรรจผโดยสารแนน

ขนดกาลงคอยๆ จมลงสกนมหาสมทร ใครมองหนาใครกซดดวยกนทงนน เรอลานถกคลนซดจนนาเปยก

เครองเสยงเครองยนตชกจะผดปกต ขาพเจาเหลอบไปมองเหนนาเกอบ ครงลา นายทายกสาระวนกบการระวงม

ใหเครองหยด หากมนไมทางานกเปนอนวาพวกเราตายเรวชนอก ยงเรงเครองเทาไรกดมนถอยหลงมากเทานน

พายทชาวทะเลเรยกวามรสมพดกระหนาหนกขนทกทไมมวแววเลยวาจะทเลา เสยงคลนปะทะกบเรอดงฉะฉาน

คลนตอคลนฟาดกนโครมๆ เรอปนปวนโคลงเคลงฟดพวกเราจะใหกระเดนออกไปนอกเรอใหได ขาพเจายน

เกาะเสากระโดงอยกยงเกอบกระเดนหวอออกไปนอนเรอและจวนเจยนจะคว าหลายครง เรอวบวาบทไรเสยงวย

วายราหาคณพระชวยลนไปหมด ตอนนขาพเจาเลยไดสตวา “ คณพระชวย ” อานาจและบารมของพทธคณ

อานาจจตอนเปนญาณสมาธของหลวงพอในยามคบขนชวยดวย ขาพเจาจงเรมกมเหรยญของหลวงพอทผกคอ

อยตลอดเวลาและเกาะเสากระโดงเรอหลบตานมนตหลวงพอมาคมครองปดเปา ถงแมเรอจะโยนไปโยมมาแทบ

เรอจะคว าขาพเจากหลบตาเอาจตไปทหลวงพอภาวนาถงทาน ทาใจเดยว ขาพเจาราพงและเรมเปนหวงมตร

สหายซงเปยกปอนและคลมหนาคลมตากนเกอบทกคน บางคนไมกลาลมตามาสบเนตรกบมหาวาตภยทกาลง

เผชญอยนน

อนจจานขาพเจาเปนชนวนแหงมหาวบตกรรมครงกระนหรอ ขาพเจาตดสนใจมาทาไมเมอ

ไมไดเรอใหญทหวงไว ความทกขความกลวความเปนหวงเดกเลกทกาลงตวสนเทาอยในออมกอดของพอคอ

คณทว เปยกแกวซงนาลกนอยหนาตานาเอนดมาดวย ทาใหขาพเจาใจหายใจคว าทสดจนไมสามารถจะพรรณนา

ออกมาได จะสงใหกลบลารกพายกาลงโหมหนก และลาทลวงหนาไปแลวกนาเปนหวงมาก ยงใกลเกาะจาน

เขาไปดกยงปนปวนหนกขนเพราะมรสมดานนนกาลงโหม คลนใหญเรมคารามมาอยางโหดเหยมลาหนามอง

9

แทบไมเหนแลว พวกเรายงใจหายเพราะกลวจะถกนาลกดดหายวบไปกบตา สถานการณในตอนนไมแปลก

อะไรกบภาพของเรออบปางทบรรจผโดยสารแนนขนดกาลงคอย ๆ จมลงสกนมหาสมทร ใครมองหนาใคร ก

ซดดวยกนทงนน เรอลานถกคลนซดจนนาเปยกเครองเสยงเครองยนตชกจะผดปกต ขาพเจาเหลอบไปมองเหน

นาเกอบครงลา นายทายกสาระวนกบการระวงมใหเครองหยด หากมนไมทางานกเปนอนวาพวกเราตายเรวขน

อก ยงเรงเครองเทาไรกดมนถอยหลงมากเทานน พายทชาวทะเลเรยกวามรสมพดกระหนาหนกขนทกขทไมม

วแววเลยวาจะทเลา เสยงคลนปะทะกบเรอดงฉะฉานคลนตอคลนฟาดกนโครมๆ เรอปนปวนโคลงเคลงฟดพวก

เราจะใหกระเดนออกไปนอกเรอใหได ขาพเจายนเกาะเสาะกระโดงอยกยงเกอบกระเดนหรอออกไปนอกเรอ

และจวนเจยนจะคว าหลายครง เรอวบวาบทไรเสยงวยวายราหาคณพระชวยลนไปหมด ตอนนขาพเจาเลยไดสต

วา “คณพระชวย”อานาจและบารมของพทธคณอานาจจตอนเปนญาณสมาธของหลวงพอในยามคบขนชวยดวย

ขาพเจาจงเรมกมเหรยญของหลวงพอทผกคออยตลอดเวลาและเกาะเสาะกระโดงเรอหลบตานมนตหลวงพอมา

คมครองปดเปา ถงแมเรอจะโยนมาแทบเรอจะคว าขาพเจากหลบตาเอาจตไปทหลวงพอภาวนาถงทาน ทาใจให

ดขนถงมนจะคลายกบเราถกจบตวใสตะของใหญแลวชางสก ๑๐ เชอกเตะเราจนหนามดตาลายแตเรากตงใจแนว

แน

สกพกหนงเมอเสยงคลนทเลาลงขาพเจาลมตามองไปรอบ ๆ ดาน “เออ...พวกเราไมตายแลว

หลวงพอเงนวดดอนยายหอมชวยนา....ไมเปนไรหรอก” ขาพเจาเอยปลอบใจคณะพรรคทงลาเรอ ระยะนคอยม

คนเปดผาคลมหนากนบางอกลาหนงกเชนกนคลนลมสงบแลวเขาปลอดภยและเขาเทยบชายหาดโดยเรยบรอย

พวกเรามองเหนชายหาดอยเบองหนาไมไกล นกถงอยางไรกตองรอดตายขาพเจานก แตยงไม

ทนจะเขาหลงเขามทกาบงลมอยางลาแรก พายรายกโหมมาอกไลกวดกนมานาทะเลสงขนราวกบกาแพง เสยง

ดงอ-อ ! เอาอกแลวใครคนหนงรองขน ขาพเจากตงสตอยางเดมภาวนาถงหลวงพอ คราวนยงหนกกวาทผานมา

ฝนกเรมตกลงมาดวยทกคนเตรยมตวจะโดดเขาหาฝง คอหาดชายเกาะกนทงนนขาพเจาคอยหามไวขอใหนงฝง

คอหาดชายเกาะกนทงนนขาพเจาคอยหามไวขอใหนงเฉย ๆ เรอจะคว า แลวกใชผาขาวมาโบกธงขอความ

ชวยเหลอไปยงลา ๑๖ แรง ลานนกรบมาชวยฉดพวกเราจงเขาฝงได ขากลบลมสงบความปลอดภยจงเปนของ

พวกเราทกคนมาจนกระทงทกวนน สาหรบเรองน คนอนอาจจะคดวาเขารอดตายมาดวยโชคชะตาสาหรบ

ขาพเจานนเชอเสมอวา แรงใจทวงวอนหลวงพอขอความชวยเหลอบารมททานแผใหแกศานศษย คงจะชวย

บนดาลใหขาพเจาพนภยพบตมาไดอยางมหศจรรย

10

รถยนตชนกบรถไฟ

เปนวสยธรรมดาของบคคล ถาไมมเหตอนควรเชอแลวกไมควรจะใหเขาเชอ บางคนเทยวต

เตยนคนอน ๆ ในเรองความเชอถอของเขา หาวาเขาไมมศาสนาบางไมเชอโบราณบาง ขาพเจาวาเกยวกบ

ศรทธาทางใจ ใครใครเชอกเชอ ใครไมคอยเชออยาเชอ อยางเชนศาลเจาบางแหงพอรถแลนผานคนโดยสารท

นบถอหรอเชอในความศกดสทธกยกมอไหวกนปะหลก ๆ คนทไมนบถอเลยมองอยางทเรศ และอาจสวดอยใน

ใจ สวนทนบถออยพอเหนคนไมนบถอไมเชอทานงดดาย บงเอญรถเกดคว าหรอชนกนเขากเลยดาคนทไมเชอ

วาเพราะใหไอคนเลวๆ ไมรจกผจกเจาโดยสารมาเลยซวยกนทงคน ในกรณเชนนขาพเจาเคยไดยนบอยครงบน

รถเมลสายเพชรเกษม เพราะมรถยนตชนกนบอยครงใกล ๆ กบศาลเจาพอเสอ บางแค และทกครงมกจะมคน

ตาย เทาทรกนนนพอจาไดกม นายฉอง นายชน กะเทยทงสาม คนขบรถนายยนตสรรพากรเขต จ.นครปฐม

นายปรชา บญยเกยรต และหญงชราคนหนงถกรถอดกบตนไมตายเมอเรวๆน ถนนเพชรเกษมตอนบางแคระ

ยะนกลนชวตมนษยไปมากตอมาแลว ทจาไมไดยงมอกเยอะ นแหละทาใหคนเชอเพราะมเหตมาจากคนตาย

คนทเชอกาลงจะคดสรางศาลใหอกหนงหลง เชอวาคงจะเรว ๆ น แตคนทไมเชอกจะหมนไสอยตอไป ขาพเจา

จงวาเรองของคนเชอกบไมเชออยาคบหากนเลยเหมอนขาวกบดา ใครหาวาเราโงงมงายอยาไปโกรธเขา

อกอยางหนงมผเปนปราชญไดเขยนวจารณไวอยางองอาจวา “พระอาจารยทชอบเลน

คาถาอาคม หลอกลวงใหคนเชอนนแหละจะทาใหอนชนรนหลงๆ เสยคน และยงกวานน เขายงวา คาถาอาคมจะ

ทาลายศาสนาใหยอยยบคาพดเชนนเขาพดอยางนกปราชญ แตขาพเจาไมไดเปนนกปราชญเหมอนผนน ม

ความเหนอยางคนทแสนโงวาศาสนามไดเกดขนเมอวานชนอบตขนมานานแลว เรองคาถาอาคมและอภนหารก

มมานานนบศตวรรษ

ไมเหนศาสนาพนาศลงไปอยางไรกเจรญรงเรองอยบนผนแผนดนของเมองไทยนยงกวาแหงอน

ถาเปนอยางเขาวาเพอรกษาพระพทธศาสนาเอาไว กควรจะเกบและทาลายวรรณคดเกาๆ เสยเชนขนชางขนแผน

พระอภยมณและรามเกยรตเปนตน เพราะวรรณคดอนสงสงของไทยเหลานหนกไปทางอภนหารทงนน

ขาพเจาเหนวาเรองนสาคญอยทตวของเกจอาจารยตางหาก ประพฤตเพอเจอ ละเมอในลาภสกการะ ชอบ

สะสมอมเอาลาภไวเปรอะเปอนเกนอตภาพของสมณเพศ บวชเพอหวงประโยชนกบเพอหวงกศลบารมใหหลด

พนจากทกขนนตางกนไกล

“ ขอโทษครบ กาลงพดกนถงเรองเชอกเชอไมเชอกอยาเชอ ปากกากพามอไปไกลเลย

ทเปนจดจะพดเสยแลว” ความสงสยจะหายไปกเมอเราพสจนได พระเครองของอาจารยองคใดๆ กเชนกน จะม

คณวเศษหรอไมกอยทปรากฏอภนหาร เรองทขาพเจากาลงจะเลาเปนเรองของปลดอาเภอหนมคนหนงของ

11

อาเภอเมองนครปฐม เขาไดปรญญาธรรมศาสตร เปนปลดอาเอทเอาการเอางานนสยไมชอบพดมาก เยอก

เยนสขม เชออะไรยากอยสกหนอยนายอาเภอเหนวาเขาเปนคนรกงาน อทศเวลาเพองานจงสงใหไปเปนปลด

พฒนาการตาบลวดทพหลวง ตามปกตปลดสรนทร นารถวรทต มใครใสใจเรองพระเครองรางของขลงเทาใด แต

จาตองแขวนพระไวกบสรอยคอหนงองคคอ หลวงพอวดดอนยายหอมเปนรปเหรยญของทาน เพราะพอแมญาต

พนองนบถอเคารพหลวงพอกนทงนน

วนหนงเมอปลายป พ.ศ.๒๕๐๔ วนเดอนอะไรลมหมด เพราะขาพเจาบนทกไวแลวเขยน

ตนฉบบใหเกษมบรรณกจแตไดหายไปทงเรองดงทเคยกลาวมาแลว ปลดสรนทรขนรถเมลสายกรงเทพ ฯ

สพรรณ จะไปปฏบตราชการทตาบลทพหลวง เมอรถยนตแลนไปถงทายพระราชวงสนามจนทรตรงทาง

ขามทางรถไฟ รถไฟมาพอดคนขบจะหลบในรยงไงไมทราบ รถเมลคนนนตดหนารถไฟในระยะกระชนชด

บงเอญเครองจะดบหรอโชเฟอรตกตะลงกไมทราบรถไฟพงเขาชนกลางลาตวรถเมล เสยงดงสนนหวนไหวได

ยนเขาไปถงตวเมอง ใครๆ กวาลกระเบดกนทงนนยงผลใหรถกระเดนไปหลายวา ผคนบาดเจบรองโอดครวญ

เสยงระงมและตายทนทหลายศพ มนเปนภาพทนาสลดสงเวชใจ สนคาและขาวของเกลอนกลาด กลนคาวเลอด

คละคลงไปทวบรเวณนน ขบวนรถไฟตองหยดผโดยสารอลหมานกนตาม ๆ กน

ปลดสรนทรนงอยทางแถบทรถไปพงเขาชนพอด ผโดยสารทงสองทนงขนาบขางเขาตายคาท

ทงค สวนเขากระเดนหวอไปจากทนงไมรวาลอดชองขางรถเมลไปไดยงไงไปกองอยกบพนดน พอไดสตเขาก

รบลกขนเดนปดฝ นคลาโนนคลานจะหาแผล และดวาเจบปวดตรงไหนบางกปรากฏวาเปลาเลย เขาจงรบกลบ

บานงานเปนวายกเลกไปมอหนงถงบานกเลาเหตการณอนสดแสนทมหศจรรยใจใหพอแมญาตพนองฟง ทกคน

ลงความเหนวาเปนเพราะมพระของหลวงป คอหลวงพอเงนวดดอน จงแคลวคลาดอยางประหลาดเชนนน

วนรงขนปลดสรนทรรบไปวดดอนยายหอมแตเชาเขากราบลงทเทาของทานและราพรรณวาถา

เขาไมมเหรยญของหลวงพอคงแหลกเปนจลแนๆ แลวปลดหนมกเลาเหตการณทเกดขนใหทานฟง เลาจน

จบเขากขอใหทานรดนามนตเรยกขวญ หลวงพอไดกลาวกบเขาเปนคาสดทายกอนจะอาลาทานวา

“คนทนบถอพระบางครงพระทานกคมครองนะคณตอไปนขอใหปลอดภยทกประการ” ผอาน

สงเกตดจะเหนวาหลวงพอไมเคยอางวาทานมอภนหาร ทานวาเปนบารมของพระหมายถงคณพระศรรตนตรยทง

สามประการ ดงทพวกเราใหพรกนอยท ว ๆ ไป

12

อภนหารพระเครอง

เมอ ๑๔ ม.ค. ๐๕ ขาพเจาไดขบรถไปรบคณประมล ศรทธาทพย ผพพากษาศาล จ.ว.

นครปฐม ไปประชมจดงานวางศลาฤกษ และฉลองสมณศกดหลวงพอเงนทวดดอนยายหอม ในระหวางท

ขาพเจากบคณประมลเดนทางมงไปวดดอนกสนทนากนอยางสนกสนาน บงเอญรถแฉลบจนเกอบจะตก

ถนน คณประมลคงจะเสยวมาแลวหยกๆ ในเรองรถ จงเลาเรองขนพองสยองเกลาใหขาพเจาฟงวาเมอกอนหนา

นนมาเพยง ๒ - ๓ วนทานไดขบรถจงไปตามถนนมาลยแมนสายสพรรณกรงเทพฯ ขณะทขบไปในความเรว

พอประมาณ รถทขบกเกดลอหนาระเบดมนสายราวกบงเลยว ทานตกใจมาก ไมรวาจะทาอยางไรดเพราะ

ถาหากมนพงลงถนนกเปนอนแนนอน ทกคนไมตายกอาการสาหส เจาจงปวลลนนนพยศตอไปตามฤทธ

ของมน จะเบรกกกลวคว าคณประมลจงไดสตยดเอาพระเครองของหลวงพอเงนเปนทพง ทานยกมอหนงขนกา

พระของหลวงพอเงนทแขวนคอไวแลวอาราธนาวา “หลวงพอชวยผมดวย” พอกลาวจบคาเจาจปกแฉลบจะลงค

ขางทาง เดชะบญมอภนหารของพระนนหรอเทวดาบนดาลกมทราบได มนไปหยดกกตรงรมถนนซงเหลออก

ประมาณคบกวาๆกจะพงลงไปในบอลกขางทาง การรอดพนจากความตายคลายกบเปนปาฏหารยอนแสนจะ

พสดารโดยไมนาจะเชอครงน ทานผพพากษาหนมบอกวาเหมอนเกดไดใหม ความจรงรถมนไมนาจะหยดได

เลย นตดกอนดนเลก ๆ อยเพยงกอนเดยวเทานน “ผมนกวาหลวงพอชวยผมเสมอ”

อภนหารพระเครอง (หญงชราถกโจรปลน)

พระเครองของหลวงพอเงนวดดอนยายหอมในปจจบนน มเสยงโจษยขานลาลอกนมากวาม

อภนหารนาๆ ประการเทาทไดสดบตรบฟงมา เมอมผนบถอเกดภยนอนตรายใด ๆ ขนกระลกถงทาน ภาวนา

หมายเอาเปนทพงตามความศรทธาเชอมนของเขาเหลานน ขาพเจาวาอาจจะมอภนหาร และความศกดสทธซง

เกดขนโดยพลงจตแหงวปสสนาญาณของทานดงทเคยกลาวมาแลววา ทานอาศยหลกพทธานภาพ ธรรม

มานภาพ และสงฆานภาพเปนสาคญฉะนนตามอภนหารทขาพเจานามาเลาตอไปน ขอใหทานผอานใช บคคล

ลาทฐานเอาเองวาเทจจรงประการใดเพราะขาพเจาเลาตามคาบอกของเจาตวเองบาง และตามเสยงลาลอ

วพากษวจารณของปวงชนบาง

วนหนงขาพเจาไปนมสการหลวงพอทวดดอนยายหอมขณะทนงสนทาอยกบทาน ไดมหญง

วยชราแตงกายและไวผลคลายชาวลาว คอเกลาผมเปนเพงแลวขมวดไวกลางกระหมอมเปนหวจก เมอนาง

กราบหลวงพอเสรจแลวทานกทกทายตายวสยของสมณะวา โยมมาจากไหน มธระอะไรกบทาน หญงชราคน

13

นนกตอบทานวามาจากเมองพจตรไมมธระจะรบกวนทาน แตนางจะมากราบเพอกลาวคาของพระคณ ท

หลวงพอไดชวยคมครองนางใหปลอดภยจากพวกโจร

หลวงพอแปลกใจ เอะ ฉนไมเคยไปสรบตบมอกบโจรชวยเหลอใครทไหนเลยทานคดในใจ

จงเอยถามหญงชราผนนวา “เอ-โยม ฉนนอนอยทน จะไปชวยโยมถงเมองพจตรไดหรอ?”

“ชวยซเจาคะ- ทาน ไมชวยพวกโจรมนทบตฉนตายแลว จรงๆนะเจาคะ?”

หลวงพอทานสงสยนก จงซกตอไปอกวา

“ไหน ลองเลาซ ฉนชวยยงไง ? ”

หญงวยชราผนนกเรมเลาเหตการณทเกดขนแกตวใหหลวงพอฟง

นางเลาวา แตกอนนนนางกเปนชาวจงหวดนครปฐมตอมาไดยายไปทามาหากนท จ.ว. พจตร

ครงหนงกอนทจะยายไป นางเดนทางมาวดดอนยายหอมเพอขอพระเครองของทานไปคมกนตว ตามความ

เชอถอของนาง นางวาตรงนแหละทนางมานงกราบและขอพระหลวงพอ กไดรบความเมตาไดพระเลกๆ ไป

หนงองค นางเอาตดตวไวเสมอเพราะนบถอหลวงพอมาก กอนจะนอนสวดมนตระลกถงหลวงพอทกครง วน

หนง ขณะทลกหลานของนางออกไปธระนอกบานกนหมด นางอยบานตามลาพง พอตกเพลาคา กมพวกโจร

๕-๖ คน พากนตรเขามาพงประตบาน นางนกรวาตองเปนอายเสอเขาปลน จนปญญาทจะหนหรอตอส นก

อะไรไมออกตกตะลงอยชวคร กไดสตจงกมหนาลงกราบภาวนานกถงหลวงพอปากวา “หลวงพอเงนชวยดวย”

มอกกาพระของทานไวแนน ฟบหนาลงกบกามอทงสองส ะกดใจนกวานางขณะนนกาลงอยเบองหนาหลวงพอ

มองเหนทานกาลงเคยวหมากจบๆ อย

ฝายพวกโจรเมอเขาบานไดกตรงเขาคนเขาของโครมคราม โฉง โฉง ราวกบบานของมนเอง ม

ไอคนหนงพดวา “เอะ! เจาของมนไปไหนกนหมดหวา ” ลางคนกเขาหองทบกระจกตรอเขาของเสยงลนราวกบ

วาคนใหทวทกซกมม

เมอไมไดของมคามนกตรงเขามาหยบเชยวหมากเงนของนางตดมอไป

พอพวกโจรลากลบไปแลวนางลกขนมานงตวสนยงไมหายเพราะความกลว ตอเมอมานกวา

บารมของหลวงพอคมครองพวกโจรจงทาอะไรมได นางจงคอยคลายความ ตกตะลงและมกาลงใจวาไมกลว

มนแลว เพราะมพระของหลวงพอทานปองกน รงขนเชาหญงชรากตองเตมไปดวยความประหลาดใจอกครง

หนง เพราะเกดปาฏหารย เจาพวกเสอรายเหลานน คดยงไงไมทราบมนกลบมาโยนเชยนหมากทปลนเอาไป

14

กลบคนมาใหอก นางเลาใหหลวงพอฟงวา นกวามนหวนกลบมาเลนงานอก เสยงดงโครมคลายกบมนพงรว

เขามาแตเชามด ทแทมนโยนของเขามาในบานนะเจาคะ แหมพระของทานฉนนบถอบชาทงวนทงคน

หลวงพอทานฟงแลวกเฉยๆ กลบบอกโยมคนนนวา “ นนแหละอปทานนะโยม ” โยมราลกถง

คณพระคณพระเจากเลยบนดาลใหพวกโจรมองไมเหนตวของโยม เมอมนกลบแลวเหนวาในเชยนหมากไมมเงน

ทองมนกเลยนามาคน”

อกเรองหนงทนาอศจรรยใจมใชนอย รถยนตคนชกหลดลอยลงไปตงอยเบองลาง ทกคน

ปลอดภย เพราะอทานชอของหลวงพอพรอมกน

วนหนงขาพเจาไดเดนทางผานราชบรไปกบนางจมลมเบยวไขมข ภรรยาของนายเชอ เบยว

ไขมขซงปจจบนถงแกกรรมแลว พอขาพเจาจะผานตรงทางแยกทรถยนตกบรถไฟตดกน นางลม หรอ

จมลมกพดขนวา

“แหม! ถงตรงนใจหายทกท ”

ขาพเจาสงสยกเอยขนวา “เปนยงไงหรอครบ? ”

“เปนยงไง?” นางจมลมทวนคา

“จะเปนยงไงกพเชอนะซเกอบพาพวกลก ๆ หลาน ๆ และพมาตายเสยตรงนทงคนรถ โนน

แนะ” นางจมลมชลงไปขางลางซงลกราวกบเหวตน ๆ ถนนตรงทางรถไฟใกลจะขามสะพานแมนาราชบรสง

จรงๆ

“โอะโฮ! - หลนลงไปโนนเชยวหรอครบ?” ขาพเจาตกใจ “แหม มนลกนากลวนครบ ” ขาพเจา

วา

นางจมลมเลาตอไปวา รถยนตวงมาดๆ ถงตรงนนกมอนจะเปนไป คนชกหลด รถเสยหลก

พวงมาลยใชไมไดมนเบนหนารถลงถนน ทกคนในรถไมวาเดกผใหญรองออกมาพรอมกนเหมอนเสยงเดยววา

“หลวงป ชวยดวย” หมายถงหลวงพอวดดอนยายหอม ซงเปนทเคารพนบถออยางทสดของตระกลน

นกขบรถบาระหา นายกหลาบ เชาวปรชา บตรชายชมเชาวปรชาศกษากรอดตศกษาธการ จ. ว. นครปฐม รบ

ราชการอยในสงกดกรมปาไม เขามนสยชอบขบรถยนตแขงกบพาย วนหนงออกจากกรงเทพ ฯ เขาจะไป

ราชบร ระหวางทางเพราะรถมนวงเสยเรวปานเรอบน จงเกดอบตเหต เขาเลากบขาพเจาวาอยดๆ มน

เหมอนกบมคนมาหกพวงมาลย รถมนพงแพลบเดยวออกนอกทาง เขาหมดทางทจะหกกลบเพราะมนโครมลง

15

ทองนาไปแลว จงเกาะพวงมาลยแนน นกถงหลวงพอวดดอนยายหอม ปลอยใหรดมนคว าและพลกไปตาม

ยะถากรรม ครงนปรากฏวามนพลกถงสามทอดคนอนๆบาดเจบกนแทบจะไมรอด แตเขานนอศจรรยใจวาทาไม

ไมเจบสกนด

นอกจากนกยงมอกครงหนงทเขานกวาเขารอดตายมาไดเพราะพระเครองของหลวงพอเงนวด

ดอนยายหอม คอเขาขบรถไป จ. ว. เพชรบรณ ระหวาทางอกนนแหละรถทเขาขงพงชนตนไมรมถนนอดกอปป

เขาเตมรก กอนจะชนแวบเดยวเขายกมอขนกมพระของหลวงพอทคอแลวกโครมเดยวเงยบกรบ เขาสลบและ

นงอยกบพวงมาลยนนเปนภาพทใครๆ กวาตายแลวทงนน ครนไปพนทโรงพยาบาลเขากลบไมเปนอะไรเลย

อภนหารพระเครองของหลวงพอ

(สมเดจวนรตนเลาอภนหารพระเครองหลวงพอเงน)

ในการเขยนสารคดชวต และงานของหลวงพอเงนขาพเจาไมอยากจะเขยนใหหนกไปในทาง

ปาฏหารย หรออทธฤทธทางไสยศาสตรเพราะเหตวา หลวงพอทานออกตพมพ เพอใหคนสนใจไดคนควา

ศกษาเกยวกบการพจารณาวาจะปลอมหรอไมปลอมเทานนทานกไมยอมทานออกตววาเรองความลกลบของ

อานาจกระแสจตนน คนสมยนเขาไมเชอถอกนเหมอนแตกอน ขาพเจาจงไมสามารถทจะนารปพระมา

ตพมพและเกยวกบขาวเลาลอทไมมคนยนยน ขาพเจากไมกลาทจะนามากลาวในทน

ฉะนนบางครงมเรองเปนโคมลอยวาพระของหลวงพอเงนมอภนหารอยางนนอยางนขาพเจาก

ไมไดบนทกหรอจดจา แตความจรงกเชอวากระแสจตทเปนสมาธนนใครๆ กรวามอานาจและสามารถถายเท

จากลมปราณใหสถตอยในสงหนงสงใดได ดงเชนพอพรมโยมของหลวงพอซงขาพเจาเขยนไวในตอนทหนง

วามความสามารถผกหนยนตใหเฝาบานและเฝานาได จนเปนทประจกษแกคนทงตาบล

เกยวกบอภนหารของหลวงพอเงนน ขาพเจาไดเคยเลามาแลวหลายเรอง และมหลกฐาน

ยนยนไดทกเวลาเชนสมเดจวนรตนวดโพธ (เซตพน) องคปจจบนกเคยกลาวดวยตนเองตอหนาขาพเจาและคน

อนๆ อกหลายสบคนวาพระของหลวงพอเงนมปาฏหารยและลองดกบทาน ทานถวายยามตดพระผงของหลวง

พอไปดวย เมอพระภกษองคทรบยามไปแลว พระเครองของหลวงพอไดบนกลบมาตกลงบนเขาของทานตอ

หนาภกษอน และชาวบานซงนงอยเบองหนาทาน และยงมปาฏหารยอนๆ อก ซงสมเดจบอกวามหศจรรย

เหลอเกน

16

อนดบตอไปน ขาพเจาจะเลาความมหศจรรยของพระเครองของหลวงพอใหทานฟง ซง

เหตการณเหลานมหลกฐานยนยนไดเสมอ

ในการสรางพระเครองของหลวงพอ ซงกระทาโดยตรงนนรนสดทายกเปนรปเหรยญคลาย

เสมา คอตามพมพเดมนนเอง ไดทราบวาคณะกรรมการวดจดทาขนเมอคราวฉลองสมณศกด “ ราชธรรมภรณ ”

พรอมกบวางศลาฤกษหองสมดมจานวนถงหนงหมนองค ตอจากนนกยงไมไดทาโดยคณะกรรมการของวด ม

รปเหรยญอกอยางหนงมลกษณะกลมคลายสตางคสบและมขนาดเทาๆกนทาดวยเนอทองแดงมหวงสาหรบหอย

ถาหากไมมรปหลวงพอกแลดคลายสตางคสบจรงๆ พระรนนทราบวาเปนแบบพมพของนายสดใจอธบดกรม

สหกรณ ไดแกถวายหลวงพอ ตอมามผนยมขอไปใหเดกๆ กนมากขน เพราะขนาดเหมาะสาหรบลกหลานเลกๆ

หลวงพอทานมเมตตาตอเดกๆอยแลวกเลยทามาไวทกฏหลายพนองค เวลาใครไปนมสการทานมลกหลายเลกๆ

ตดตามไปดวยทานกแจก เหรยญกลมรนนจงแพรหลายไปทวทกสารทศ ไมนานนกกใครตอใครมาเลาถง

อภนหารของเหรยญกลมรนน

บางคนเดนทางมาจากกรงเทพฯ มาเลาใหหลวงพอฟงวาลกอายสองขวบของเขาตกนาททาน

พระจนทรไมจมลอยไปไดเหมอนขอนไม พวกเรอเกบไดจงรอดตาย พวกเขาเชอถอวาเปนพระเครองของหลวง

พอปาฏหารย จงบนดาลใหเปนเชนนน

ในป ๒๕๐๕ น ประมาณเดอนพฤษภาคมสงมหศจรรยไดเกดขนอก เดกหญงคนหนงอาย

ประมาณสองขวบกาลงซน หนนอยคนนมชอเลนๆวา ออยเปนบตรสาวของนายประสงค นางนวลศร เปลยนขา

มอาชพเปนเอเยนตสราประจาอยทตลาดสามพราน ขณะทพอแมกาลงสาระวนอยกบการงานหนาบาน เดกหญง

ออยไดเลนอยตามลาพงทางหลงบานซงเปนชานเรอนและปลกยนลงไปในคลองทางดานตรงขามออกไปทาง

หลงบานของเขาเปนสวนไมมบานคนอยเลย

สวนหองแถวขางเคยงทางทศตะวนตก เปนบานของหญงวยกลางคนหนงวนทเดกหญงออย

เคราะหรายตกลงไปในคลองนน บงเอญนางนงอยในครว ขณะทกาลงทาอะไรเพลนอย นางกไดยนเสยงเหมอน

มะพราวตนทายครวหลนมนดงตม ! แลวกเงยบ นางจงคดวามะพราวแหงของนางหลนลงมาจากยอด เพราะนก

เสยดายของนางจงซะโงกหนาออกมาดทางหนาตางครว แตแทนทนางจะไดเหนมะพราวแหงกลบไดเหน

เดกหญงออยลกของเพอนบานลอยปองอยในคลองซงนากาลงขนเตมทดวย รางของเดกหญงออยหงายหนาขน

นยตาแจวรองกไมรองตมปองๆ คลายมอะไรหนนอยเบองลาง ดวยความตกตะลงนางจงตะโกนเรยกนางนวลศร

วา “ลกออยตกนา ”

17

นางตะโกนจนสดเสยง นางนวลศรกบนายประสงคตางกพากนวงมาทางหลงบาน จงไดพบ

ภาพทนาใจหายลกนอยของเขาทงสองกาลงลอยอยในนา เมอโดดลงไปอม บตรสาวขนมาไดแลวทงสองสาม

ภรรยาจงคดอยางเดยวกนวาคงจะเปนดวยอภนหารของพระเลกๆ ของหลวงพอเงนกระมงทชวยคมครองชวต

ของบตรสาวไว ความจรงนาจะจมดงลงไปกนคลองแตลกออยอยเหนอนาเพอนบานบอกวาถาจมเหมอนเดก

อนๆ นางกไมเหนเพราะเมอไดยนเสยงแลวอกนานเหมอนกน วาจะโผลหนาออกมาด

ขาวนลาลอกนไปทวทงตลาดสามพราน บงเอญขาพเจาไปธระทบานของนายประสงคกเลยได

ทราบเรองของความมหศจรรยครงนจากพระเครองของหลวงพอเขาดวยแตขณะนนกยงมไดคดทจะบนทก หรอ

จดจาเอาไวมาเลาใหใครฟง

จนกระทงเมอ ๖ ต.ค. ๐๕ น ขาพเจาไดพบกบศรภรรยาของนายแพทยสมใจสดชาดา

สาธารณสข จ.ว. นครปฐมโดยบงเอญ คณนายไดถามถงพระของหลวงพอเงนวาขาพเจาตอบวาไมมแลว

คณนายบอกวาอยากได ถาไปวดละกขอหลวงพอมาใหสกองคเถอะจะใหบตรชาย ขาพเจากเลย ซกถามวาม

ความศกดสทธอะไรหรอ คณนายจงเลาใหฟงวาเมอวนท ๓๐ ก.ย. ๐๕ ลกสาวของนายแพทยมานตยผอานวยการ

โรงพยาบาลนครปฐม หลนลงมาจากหนาตางชน๒ ตลงกาควงสวานลงมาสพนซเมนตโดยไมไดรบอนตรายใดๆ

เลย มพระเหรยญกลมผกคออยองคเดยว เปนของหลวงพอเงนวดดอนยายหอม

เมอขาพเจารบขาวเชนนเพมขนอก กยงทาใหขาพเจาสงสยในอภนหารของเหรยญเลกกลมๆ

ของหลวงพอมากขน

ดงนนตอมาเมอเยนวนท ๙ ต.ค. ๐๕ ขาพเจาจงไดถอโอกาสไปเยยมคานบคณหมอมานตยถง

บาน และไดขอเรยนถามถงขอเทจจรงเรองธดาสาวหลนลงมาจากหนาตางชน ๒ สงประมาณ ๕ - ๖ เมตรวาจรง

ขณะทหนนอยธดาสาวชอ พมลแข พงษไพบลย อาย ๔ ขวบกาลงยนพงหนาตางดทวเพลนอยกลอนประต

หนาตางหลด ด.ญ. พมลแขจงไดพลดหลนลงจากหนาตาง ขณะนนเปนเวลาประมาณ บาย๒โมงพอด แตเดชะ

บญคณพระชวย ด.ญ.พมลแขมไดเปนอนตรายอยางใดเลย

คณหมอเลาใหขาพเจาฟงวาเหรยญกลมสาหรบเดกองคนหลวงพอทานใหดวยตนเอง เมอคราว

นมนตมาฉนทบาน คณหมอกลาวกบขาพเจาวาอานาจพระเครองของหลวงพอชวยชวตลกผมแทๆ ดไมนาจะ

ปลอดภยเลยแตกเหมอนปาฏหารย เพราะเหนหนพมลแขตลงกาลงไปอยางไมมทาทางเลย

18

พรหลวงพอคมครองคนถกปลน

ความมหศจรรยของพระเครองรางของหลวงพออกตอนหนงทยงความตนเตนใหแกชาว

นครปฐมเปนอยางมากแลสาหรบเหตการณทปรากฏขนในครงน เปนขาวสดทชาวนครปฐมลาลอกนทวเมองวา

เจาทรพยจอมนกสไดหยดการบกอยางสายฟาแลบของหวโจรดวยการยนหยดยงสกบวายราย จนพวกมนตองลา

ถอยไปไมมอะไรทมไดตดมอไปเลย

เมอเวลา ๒.๐๐ ของวนท ๑๕ ส.ค. ๐๔ ขณะนนเปนเวลาดกสงดททกๆคนกาลงหลบสบาย

สาหรบในคนนมนเปนราตรกาลทเยอกเยนชวนใหแตละชวตตองกระชบผาหมใหแนบแนนขนอก เพราะพระ

พรณทโปรยปรายมาตงแตหวคานนยงคงรายเวทยพรมละอองอนเยนยะเยอกอยอกโดยขาดสาย ทกผคนทดารง

ตนอยในสมมาชพยอมพากนเขาสนทรารมณดวยความออนระโหยทตองตรากตรางาน แตวาเหลามจฉาชพ

ทงหลายนนเลายอมจะตองเบกนยนตาโพลงในยามนเพอแสวงหาเหยอทมนจะฉกชงเอามาจากผอน

ครอบครวหนงมฐานะปานกลางไมจนมาก และกไมรารวยมาก ตงอยหนาวดพระประโทนรม

ถนนทางดานใตของถนนเพชรเกษม หวหนาครอบครวนคอ นายชนชาวไรเหนอกบนางสารดผเปนภรรยา เขาม

บตรราว ๗-๘ คนมอาชพทานาคาขาย และรบจางกอสรางสดแตกาลเวลาไหนจะอานวยโชคให

ตามวนและเวลาทกลาวมาแลว ขณะทฝนพราๆลงมาบางๆ อากาศทวๆ ไปชวนใหเขานอนฝน

หวานอยางเปนสข แตทวานายชนไมเคยนอนเปนสข เหมอนกบเพอนบานเลย เพราะเขาถกคนรายยองเขามาใน

รวบานเสมอบางครงเขาตองยงขไปกม ยงในคนใดมบรรยากาศมดสลวทองฟาชมฉาดวยละอองฝนแลว ขโมยก

มกจะเขามารงควาน คนนนายชนสงหรณใจมาตงแตหวคาอยางไรชอบกล เพราะเขาระแวงอยวาพวกอายเสอมน

อาจจะลวงร วาเขาไดรบคาแรงงานในการกอสรางมาหยกๆเปนเงนถงหมนเจดพนบาทเขาจงนอนไมหลบ

กระสบกระสายรอใหวนใหมคบคลานเขามาปลอบใจไวอกมอหนง

ขณะนนแสงไฟจากเพอนบานไมมเหลออยแลวมนเปนเวลาทเขาเองกควรจะไดนอนหลบอยาง

บรมสขแตกลบตองนงแกรวอยดวยความระมดระวงเขาปลอยใหนางสารดและพวกลกๆนอนอยทกลางหอง

ดานหนา สวนเขาหลบเขาไปนงกอดปนอยดานหลงทางหองครว นานๆ กจะมเสยงรถยนตครางกระหมผานไป -

มาสกคนหนง แสงไฟหนารถกยงไดชวยใหเขาไดเหนอะไรๆไดบาง เขานงแกรวเหมอนพรานนงหาง อะไรดง

กรากแกรกเปนตองสะดงทนทชวพรบตานนเองสายตาของเขากมองไปเหนเงาดาตะคมๆตรงเขามาทมงของนาง

สารดภรรยา พรอมกนนนแสงจากไฟฉายกสวางวาบขนมเสยงหนกๆ แตไมแรงนกจากชายคนหนงขออกมาวา

“เงยบอยารองนาพอยงตายเชยวมง” นางสารดลมตาขนกรวาถกปลน นางแทบชอคตาย พดอะไรไมออกนงตว

สนเทาเหมอนลกนก

19

นายชนยกปนขนประทบเตรยมสตาย แตยงไมทนจะลนไกระเบดกระสน พวกโจรซงม

จานวนถง ๕ คนและมไฟฉายครบมอ กใสโปง! เขากอนในระยะหางกนเพยง๒วากระสนนดแรกโดนายชนเขาท

หนาอกถงกบทรดลง แตเดชะบญ โอ ! คณพระชวย กระสนเหลกมไดเจาะเลอดของเขาเลย นายชนจงมกาลงใจ

ขนอยางประหลาดเขานกในใจวาหลวงพอเงนชวยเราแน เสอยนตกของทาน ตระกรดทองแดงและรปเหรยญ

พระสบทศนกของทาน นกภาวนาวาหลวงพอชวย แลวเขากยนขนยงไปยงดวงไฟ ซงฝกใฝอยหนาหอง ปง !

แรกจะถกใครหรอไมนายชนไมรแตวาเหมอนทาใหแตนแตกจากรงรวาไปย วโทษมน พวกอายดาวโจรทง๕

คนพรอมใจกนซลโวหาทรางของนายชนเสยงปนดงจนหดบตบไหม ประกายไฟแลบออกมาจากปลาย

กระบอกไมขาดระยะหลายตอหลายลกปลวมาทบรเวณอกและทองเฉพาะทบรเวณทองนนกเขาไปทง๗นดจน

แสบหมด นายชนกหายยอมจานนไม เขากระชากลกเลอนปนเลกยาวคชวตแลวกยงสวนออกไปอกนดสาม

ไดผล พวกมนผงะหงายไปหนงคน แตเขาเองกหมดโอกาสทจะตอกรกบพวกมนแลว เพราวากระสนนดหนง

มาถกเขาทขามอซายมอเขาแตกหอยรองแรงใชการไมได สวนอกนดหนงเขาทขอเทากระดกแตกไมสามารถจะ

ยนหยดอยไดจงตองฟบเหลาราย พากนถอยกลบวงออกไปทางถนนเพชรเกษมเขาจงโลงใจทมหาภยอนรายแรง

ไดผานไป

หลวงพอรกษาคนไขดวยธรรมนภาพ

ขาพเจาไดเคยกลาวมาหลายเรองแลวเกยวกบอานาจจตของหลวงพอเงน ซงบนดาลใหเกด

ความมหศจรรยอยางนาพศวง ความลกลบของจตศาสตรซงไมเกยวกบเลหหรอมารยาอยางทคนทวๆ ไป

วพากษวจารณกน บางทานพด อยางตรงไปตรงมาวาไสยาศาสตรนน คราคร และหลอกลวงใหหลงเชอ เปน

มารยาอยางเลวรายทเปรยบเสมอนหนงพอมดแมมดทพกเอาไวดวยความโลภ อยากไดลาภสกการะและสนบน

การพดในทานองนกเทากบทานเหลานนเหยยบย า และสลดความเชอถอของบรรพบรษของเขาเองอยางองอาจ

ทงทางประวตศาสตรตองเผาทงใหหมด เชนหนงสอเรองขนแผนขนชาง และประวตศาสตรนกรบผเปน

มหาราชของไทย เชนตอนทสมเดจพระเนรศวรมหาราชทรงปนคายของพมา และถกพมาแทงตกลงมา แตพระ

วรกายของมหาวรบรษผยงใหญพระองคนมไดเปนอะไรเลย ขาพเจาขอรบวาขา ฯ เปนคนโง เพราะนบถอ

ศาสนาพทธจงเชอพทธนภาพ ธรรมนภาพ และ สงฆานภาพ แตบคคลบางคนซงกเปนปถชนสามญอยางเราๆ

นแหละ พดจาไมคงท เคยประกาศตนเองวาขาฯไดรอดพนอนตรายจากคมอาวธมาดวยพระเครองของอาจารย

นนอาจารยน แตครนไดไปฟงผรผจดจานในทางปรชญาแหงศาสตรแขนงตางๆเขาตเตยนการเชอคาถาอาคม

และอภนหาร ทานผนนกพลอยกลบคาหาวา ไสยศาสตรเปนสงรายทจะทาใหอนชนของชาตหลงผดอยางงม

งายและทาลายศาสนาพทธใหวนาศไปอยางนถาเปนผหญงกควรจะไดชอวาตอแหล เพราะพดจาไมคงตนคง

20

ปลาย เชาชวบายพดไปคนละอยางแตกยงมผมความรดผหนงคอคณเออ บวสรวง มความเหนวาถาพทธศาสนา

มจรงอภญญาณ ๖ อยางนนกมความอภนหารอยดวย และวาอคหะนมต -หรออภญญาณมใชไสยศาสตรแบบของ

พวกพราหมณแตเปนพทธนภาพในทางศาสนาพทธทเราเชอถอ สาหรบหลวงพอเงนนน ขาพเจาเคยกลาว

มาแลวและไดพดตรงไปตรงมาวาทานกมใครสนใจในทางคาถาอาคมนก ถงกบทาลายเหลกสกและของอนท

เปนอปกรณในการเลนของขลง เพราะทานเหนวาลาสมยและนอกลทางของธรรมวนยแหงพทธศาสนา เปนทต

เตยนของคนสมยใหมและรฐบาลสมยรฐนยมคอ จอมพล ป. พบลสงคราม แตครนเกดสงครามอนโดจนขน

ทหารตารวจทจาตองไปรบเพอปองกนประเทศกพากนมงหนาไปวดดอนยายหอมกนมากขน เขาเดนบกทงนา

ไปอยางนาเหนอกเหนใจเพอบารงขวญและเพอเปนกาลงใจ แกบรรดานกรบของชาตเหลานนหลวงพอกจาตอง

ทาพระทาผายนตใหแกผนบถออก ดงทไดเคยเลามาแลววาวนหนงๆ หลวงพอแทบจะเปนลมเพราะมแขกเตม

หนากฏทงวนทงคน โดยทหลวงพอกมไดเรยกรองหรอยอมรบปจจยของคนทมาขอ เรองนตอมาผออกรฐนยม

เองวาไมควรเชอไสยศาสตร กไดทาพระเครองออกแจกจายเรยกกนวา “หลวงพอแปลก” ตามปากของคนสปดน

ลอเลยนเจานาย ขาพเจากไดรบดวยเหมอนกน ๒/๔

เรองการมศรทธาของประชาชนนนไมวาจะเปนการนบถอศาสนาใดๆ ทไมขดกบความ

เรยบรอยของสงคมและบานเมองขาพเจาวาไมควรจะตเตยนเพราะความงมงายนน ไมเดอดรอนตอสวนรวม ผด

กบลทธเราควรจะเลอกและสอดสองเพราะลทธนนทาใหสงคมปนปวนยงยาก เชน ลทธคอมมวนสต ใครลอง

ทาเผยแพรซจะรทนทวามาตรา ๑๗ ของทานจอมพลสฤษด ธนะรชต นนจะสมนาคณแดทานอยางไร

การกระทาของซงเรยกกนวาขลงนน ขาพเจาไดเคยกลามาแลววาผทาใชอานาจอะไร ไสย

ศาสตรหรอพทธศาสตรของพวกพราหมณนน เขาเรยกไสยศาสตรขนตนมนตของพวกเขาวา “โอม” ทงนนเชน

“โอมมหารวยขอใหรวยดวยมนตเสนห” แลวมโองการอะไรกวากนอตลดไปแตพระคาถาของหลวงพอเงนนน

อาศยจตทเปนสมาธพงบารมของคณพระศรรตนตรยวา “นะโม” เชนโองการประสระนามนตของทานกขนตน

ดวย “นะโมนมสการแดองคสมเดจพระผมพระภาคเจา” ดงนจะเหนไดวาทานมไดเอามนตของผวเศษทไหน

หรอฤๅษองคใดมาแทรกแซงพทธนภาพของทานเลยยงไปกวานนโองการทกคากเปนภาษามคธบทสวดใหพร

ตามหลกพระพทธศาสนาขาพเจาจาไดวาคลายๆกบยะถาสพพตอนเมอฉนอมแลวฉะนน “ พทธง เปนกาแพง

แกว ธรรมมงเปนกาแพงทอง สงฆงเปนกาแพงเหลกมาอยรอบขอบตวพวกญาตโยมเหลานไว สรรพศตรวนาศ

สนต ” บางตอนกวา “ โจรงไมตร จตตง ” คานกแปลวาแมแตโจรผรายกขอใหมเมตา เฉพาะตอนจบทานกอวย

พรขอใหมลาภมผลคอ “ ลาภะลาโภ อาย วรรโณ สขน พลง ” ขาพระเจาฟงมาตงแตเดกๆ กเลยเชอวาหลวงพอม

หลกในการถอเอาอานภาพทงสามแหงคณพระศรรตนตรยมาเปนพรเพอประสทธประสาทใหผทนบถอทานมใช

21

เอาโอการ “โอม-แอม ” อะไรของฤๅษชไพรมาใช ถามผเขาใจ นกปราชญผวจารณปญหาเรองน ขอใหทานพด

ดวยความจรงใจและจากใจของทานเอง

ธรรมนภาพ

ตามทขาพเจากลาวไปแลววามบคคลบางทานไดเขาใจหลวงพอไปในทางผด ๆ บางกนกวาหลวงพอเกงในทางใหหวยกนรวบ เมอมาพบทานเขาจรงๆกถกอยรมใหเลกเสย เพราะการพนนมโทษหลายประการ บางกนกวาหลวงพอมของด เสนห , ยาแฝด , ทาใหผวหลง ผวรก ความจรงทานไมเคยมหรอเคยทาใหใครเลย ทานเปนพระจะแสดงออกเพอเจอเชนเดยวกบหมอผหมอพราย ขาพเจาเคยเหนทานอาบนามนตและปลกเศกแปงปนใหกบคนทมาขอเมอเขากลบไปแลว ขาพเจากเรยนทานวาปนนนเขาเศกทาไมทานกบอกวาเขาเอาไปทาแขงทาขา แกปวดเมอยเคลดยอก “เอาไปผดหนาเพอใหเปนศรมงคลไปไหนๆ จะไดไมลาบากตกทกขไดอยากจะไดมคนเมตา” ไมเหนทานบอกวาทาใหผวรก เมยหลงสกท

เรองเหลาน หลวงพอปรารภเสมอวาทานทาไปตามศรทธา จะขลงหรอไมนนสดแตผรบ เพราะถาผรบไมมนใจหรอใชในทางไมถกหรอปฏบตตวไมด คณพระคณเจากชวยไมได ฉนใหไปตามจรตของบคคล เพราะพวกนชอบอยางน เปนสขตามความเชอนางพทธนภาพ แตหากเขาคดเชอไปในอานาจของเวทมนต กแลวแตเขาฉนไมคอยอยากใหเทาใดนก อยากจะสนองเขาทางธรรมะดบทกขของคนเราไดดกวาสงอนเพราะดบไดถงชนในของจตใจเหมอนเราดบกองไฟในภาชนะทมฝาบดดวยนายอยดบสนท ผดกบดบโดยลบชโลมแตภายนอกคอผวเผนไมชามนกคขนมาอก เปนการบาบดชวคร เชนรดนามนตใหเขากอาจจะทาใหเขาสบายใจชวพกเดยวยงไมทนถงบานทกขรอนกอาจจะกลบมาสจตใจอก แตคนเราไมรซงและมงมาหาทาน โดยเขาสาคญผดจดหมาย คอไมตรงเปาทเขาเองตองการ

เมอไมนานมาน มคณนายคนหนงชออนงค เปนศรภรรยาของทาน พ.ต.อ. เทยบสทธมณฑล อดตนายตารวจประจาตวทานจอมพล ป. พบลสงคราม เปนคนสนทของพณ ฯ ทานดวย ปจจบนทานนายตารวจผนประจาอยกรมศลกากร คณนายอนงคไดยนกตศพทของหลวงพอเงนวดดอนยายหอม กอยากจะไปนมสการ เพราะเขาลาลอกนนกวาทานเกงในทางประสาทและจตใจจนผายผอม หนาตาซดเชยวเหมอนคนรอไขอยท งป เทยวไปรกษาทงหมอหลวงและหมอชาวบานมนกไมหาย ใครวาหมอทไหนด ไหนเกงคณนายกตองไปละ สาเหตสมฏฐานแหงโรคนยวามาจากโรคเสยใจ เพราะทานผการแอบไปหลงเมยนอยซงสาวและสวยมา เมอตงใจวาจะมาหาอาจารยดวดดอนยายหอมกคอยหาโอกาสวนหนงมโอกาสเหมาะคณนายจงแอบหลบทานผการปบคนขบรถ มงหนาไปส จ.ว.นครปฐม เขาเขตกถามเรอยไปวา วดดอนยายหอมทวามหลวงพอเงนเกงนกอยทไหน กมคนเดนทางบอกตลอด คณนายอนงคจงไดถงจดหมาย เมอไดเผชญหนากบทาน คณนายกมความปลมบตทางใจ เพราะหลวงพอทานยมทานยมแยมมอารมณดตอนรบสนทนาปราศรยดจไดคนเคยกนมาแรมป หลงจากไดถวายดอกไมธปเทยนแดทานแลว คณนายกเลาถงสารทกขสขดบใหทานฟง อยางไมกระดากอาย เพราเหนทานเพยบพรอมไปดวยความเมตตา คณนายอนงคเลาใหทานฟงถงเรองภายในครอบครว วาเดอดรอน

22

อยางแสนสาหสเพราะคณผชายเจาช แอบไปมอหนเลก ๆ ไวทอนทอดทงใหคณนายวงเวงอยกบบาน พดจาตกเตอนเทาไรกไมเชอฟงเสยเลย ขอใหหลวงพอชวยอาบนามนตปดเปาใหทานผการกลบมาอยบานอยางเดมทเถอะ

เมอหลวงพอไดฟงเชนนน ทานทราบทนทวาคณนายคนน ซบผอม เศราโศก เนองจากโรคอะไรเปนสาเหตโรคชนดนทาลายจตใจ และบนทอนชวตของมนษยไปเยอะแยะแลว วธรกษาโรคชนดนรดนามนตแตรางกายอยางเดยวไมหายแนตองรดนาคาแหงพทธมนตจงจะหายตองอาบใจคณนายดวยธรรมะ จงจะซาบซานเขาไปดบไปทเปนตนตอกอสมอยในตวงจตใหดบสนทอนตรธานไป กอนทจะถงเวลาอาบนามนต ทานหาทางสนทนากบคณนายอนงคคยกนในทางโลกคอยตะลอมออมเขาหาธรรมะ พดชกชวนใหคณนายสนใจตอคาของทาน ตลบไปตลบมาจนเขาเงอนของการครองชวตแบบคฤหสถ แลวจงเลยบ ๆ เคยง ๆ มาใกลกบความเปนอยในครอบครวของคณนาย ในทสดกพดกนเรองปญหาชวตของคณนายอนงคเลยทเดยว ทานอปมา อปมยหลายอยาง เมอพดถงทกขของคฤหสถ ธรรมเนยมของคฤหสถ ชวตในปจจบนและชวตในสมยโบราณกาลคนเดนถนน ชนในชนสมมตเทพ ความรก ความเกลยด ความดใจ เสยใจ เปนธรรมดาของโลกมนษย เหมอนกบวามมดกมสวางมสขกตองมทกข มนษ ยเราจะหลกเลยงไมไดเลย เชนคณนายเคยมความสขมาแลว บดนทกขมนมาหาเราบางถงเราไมชอบไมตองการกตองยอมรบและตอสกบมน จะปลอยใหมนมาย ายเรา โดยเรายอมแพมนงายๆเชยวหรอสงทเราจะสกบทกขทงปวงกคอ ธรรมะไงละโยม ธรรมะของพระสมมาสมพทธเจา เปนเกราะปองกนทกขใหแกใจของเราไดเสมอ ขอใหโยมเชอวาทกคนมกรรมเปนของตน แตละคนมบทบาทในการดารงชวไมเหมอนกน ไมวายากดมจนมทกขเปนของตนทงนน สดแตจะมากนอย กาหนดใจตนเองไดกมทกขนอย หากปลอยใจไมมความเขมแขงกทกขมาก ดงโยมจะเหนวาทกขอยางเดยวกน เชนวาสองคนไปปลนเขาจะตองตดตะรางเทากน คนหนงตดไดรสกเฉย ๆ เพราะถอวาทากรรม กรรมกสนองตดคกเปนของธรรมดาเขาไมทกขไมรอน แตอกคนหนงนนมความทกขใจกนกไมไดนอนกไมหลบผายผอม เชนน อาตมาจงวาไฟนนลกลามใหญโตกแตเชอเพลงทออนนม ถาเชอเพลงในเนอไมแขงละกลกลามไดยาก เหมอนจตใจคน ถาเขมแขงทกขกเกดขนไดยาก อาตมาอยากจะใหโยมวางเฉยนกวาโลกนอะไรๆกเปนของสมมตทงนน มนษยหาความสขกนไปวนๆ หนงสมมตวานนเจานนนาย นนจนนนรารวย นนผวนนเมยผลสดทายเรากไมมอะไรเหลออยเลย ตวเรากไมใชของเราเพราะเราหามมใหแกใหเจบและใหตายได ใยเราจะไปนกวาของอน ๆ เปนของเราอกเลา

หลวงพอไดปพนดวยธรรมะหลายทเปรยบเสมอนนาทพยใหคณนายอนงคปลงตกวาสงอนใดกเปนอนจจงความไมเทยงทงนน จตทเคยกระดางและเตมไปดวย ทฏฐมานะกคอย ๆ คลายลง เหนจรง ทกขนนเรากามนไวถาสลดเสยกหมดไป หลวงพอทานพดวนไปเวยนมาในเรองของธรรมะขาพเจาจาไมไดละเอยดนก เพยงแตตามททานพดนนทานกลาวทานองน

เมอเหลกทแขงแกรงถกไปลนจนออนพอทจะตดใหไปรปไหน หลวงพอทานกยอมมาทางโลก แนะนาใหคณนายอนงคเขาใจถงสภาพของมนษยสงแวดลอมและกฏ ธรรมดาซงคณนายอนงคนงฟงโดยดษณยภาพ เพราธรรมะของทานจะ แจงทาความเขาใจใหแกผฟงเปนอยางดเขาหลกวมตตกถา คอใชถอยคาทชกนา

23

ใหทาใจพนจากกเลสและเครองเศราหมอง จงนบวาหลวงพอเปนปรสญตา รชาตชนของคนททานสงสอนและปคคลญญตา บคคลททานสงสอนเปนคนชนดไหน ทานควรจะสงสอนเขาหรอไม

ปญหาชวตทางโลก ททานอบรมจตใจของคณนายอนงค ทานพดงาย ๆ เขาใจงาย ทานเปรยบสามทไปมภรรยาใหมวา คนทยงมกเลสยอมสาระวนอยในกามสขถาภรรยาตดใจไดวา ปลอยเขาไปตามกรรม เราตงมนอยในความด หนกแนนเหมอนแผนดน เขาผโลดแลนขนสหวงอากาศ ยอมเหมอนตะไลสดฤทธหมดดนขบ แลว เขาจะตกลงสแผนดนแน ๆ หนความดงดดของโลกไปไมไดเลยความดงามของภรรยากเชนกน ยอมดงดดสามใหระลกถงอยเสมอ เมอความเหนผดกลบมาเปนความเหนชอบแลว

นอกจากน ทานยงไดพดถงสามทมภรรยานอยอกวาควรหรอมควร ทานวาอนประเพณและขนบธรรมเนยมนนผมบญหนกศกดใหญ กมกจะตองมเรองพรรคยงงอยเกอบทกคน เพราะทมาของมนสบเนองจากตวอยางทคนรนเราเกบมารบมาจากเทอกเถาบรรพบรษ ตามนยายปรมปราและกวเกา ๆ กบรรยายภาพชวตเหลานไว ฉะนนการมภรรยาหลายคน การนอกใจสามอะไรเหลานเปนปกตวสยมาแตครงกระโนนแลว ดแตกษตรยซงถอวามบญญาธการซ ยงมสนมไวมากมาย คณผชายของคณกมยศฐานบรรดาศกด หากจะผดพลาดในเรองนอาตมาคดวาควรจะใหอภยทานบาง หมดกรรมกบเมยนอย กคงจะมาอยกบคณนายขอใหคณนายนกวาเปนเรองของโลก เปนธรรมดาของสามญชนคณนายกจะสบาย อกประการหนงการครองชวตกไมเดอดรอนมกนมใชทาใจใหสบายจะดกวา เมอทานพดจบกบอกคณนายใหเตรยมตวจะอาบนามนตให คณนายองคสายหนาบอกกบหลวงพอวา ไมตองอาบนามนตกไดเพราะไดอาบทางใจแลว เขาใจแลว ตอไปจะไมทกขในเรองพรรคนอก หลวงพอกเลยยนดดวยทธรรมะของทานสามารถรกษาไขใจของคณนายได

เหตการณครงนทาใหขาพเจาผเขยนนกถงเมอ ๒๐ ป กอนโนน ขณะทขาพเจายงเดก ๆ มารดาของขาพเจาเองพาพชายคนโตชอนายผลมาใหหลวงพอรดนามนตแกโรคบาอาละวาดเมอเวลาเมาสรา นายผลเปนคนใจรอนโมโหรายและชอบทาอะไรบา ๆ บอ ๆ ญาตของขาพเจาเคยเลาวาเขาเปนคนดราย และไมยอมแพใคร ๆ แมแตพอแม วนหนงเขาทะเลาะกบบดา บดาจะเฆยนเขาไมยอมหนบนพระองคขนไปบนยอดตาล ฝายบดากไมตามขนไป นายผลแทนทจะยอมจานน เขากลบบาบนกระโดดจากยอดตาลตนแรกไปเกาะใบปดของอกตนหนง ซงสงลว แหงนคอตงบา เดชะบญทเขาเกาะไมพลาด และทางตาลกไมขาดหลนลงมามฉะนนเขากมหวงเหลวไปทงตว แตถงกระนน หนามททางตาลกบาดแขนและหนาอกของเขาเลอดสาดไปทงรางกาย ตอมาเมอบดาถงแกกรรมแลว นายผลกยงไมทงนสยเดมคณแมจงพาเขาไปหาหลวงพอ ขณะนนขาพเจาพอจะจาความไดและอยกบหลวงพอแลว เหนคณแมตกนาใสโองเตรยมจะใหหลวงพอรดนามนตพผล แตเมอหลวงพออบรมอยในราว ๑ ช.ม. พผลกซาบซงใจและเหนธรรมะของทานวาควรจะปฏบตตา “เอาเจาผลเตรยมตวซอาบนามนตแลวจะไดกลบบาน” คณแมทานเตอน “อาบทางใจซมชนดแลวแม ไมตองอาบฉนกเลกบาแลว”

นบแตนนมานายผลกลายเปนคนดไปได แตอยตอมาเลกนอยเขากตาย หลงจากทคณนายอนงคไดอาบนามนตทางใจกลบไปแลวอกประมาณสก ๑-๒ อาทตย ก

ยอนกลบไปทวดดอนยายหอมอก คราวนหนาตาคอยสดใสขนกวาเมอคราวมาครงกอน และมชายวยสงอายคนหนงตดตามมาดวย คณนายแนะนาหลวงพอใหรจกกบชายนน วาเปนสามชอ พ.ต.อ. เทยบ สทธมณฆล

24

หลวงพอกยมยองตอนรบเชอเชญใหนงลงบนเกาอเบองหนาทาน แลวถามคณนายอนงควาสบายดหรอโยม คณนายเรยนทานวา นบตงแตกลบไปวนนนแลวสบายใจด อาการปวดศรษะหายแลว

ฝาย พ.ต.อ. เทยบนงพจารณาบคลกลกษณะและจรยาวตรของหลวงพออยครหนง กเกดความศรทธาเลอมใสในตวหลวงพอ เขามากราบแลวปรารภขนวา “กระผมรสกเปนบญเหลอเกนทไดมานมสการหลวงพอ กระผมไดรบคาบอกเลาจากภรรยาของกระผมวา หลวงพอรกษาภรรยาของกระผมดวยปากใหหายจากโรครายซงเปนมานมนานแลวหายอยางปลดทง กระผมกอศจรรยใจเพราะผมพาไปเทยวรกษาเสยจนออนใจแลว กไมเหนหายสกท กระผมสนใจและสงสยจงอยากมาใหเหนจรง กพอจะทราบดแลวครบวาภรรยาของกระผมโชคดมากทไดมาพบกบหลวงพอ ความจรงนนกระผมมคอยจะเชอพระทไหน เพราะทแลว ๆ มาหลวงตาแกนาหมากเปรอะปาก รดนามนตวาโองการเปนชวโมง ๆ ภรรยากระผมหนาวจนสนแทบตายทานกยงสาดนามนตโครม ๆ เสรจแลวรอยทงรอยไมไดเรองไดราวสกราย แตหลวงพอพดดวยปากภรรยาของกระผมหายจากโรคไดอยางแปลกประหลาด”

นบแตครงนนมา พ.ต.อ. เทยบ สทธมณฑลกตองนมนตหลวงพอวดดอนยายหอมไปฉนจงหนทบานทกวนเกดของทาน เพอนฝงถามวาไหนละพระ นมนตมาองคเดยวเทานนหรอ พ.ต.อ. เทยบตอบวา ” ผมมหลวงพอองคเดยว”

หลวงพอเงนเปนยอดกสกรรม ทานผอานอาจจะสงสย วาหลวงพอทานทานาหรอทาสวนเกงกระมงจงวาทานเปนยอดกสกร

รม เปลาเลยครบทานไมเคยทาไรไถนามาตง ๕๐กวาปแลว และกไมไดรบปรญญาเกษตรศาสตรมาดวย แตวาทานเปนผทมนสยชอบใชปญญาวนจฉยสงตาง ๆ ทผานเขามา สมองของทานมปฏภานประกอบดวยชอบนกคดคนควาหาเหตผล ทานจงแหลมคมทกดานทกมม ดจดงกบวาทานเปนผคงแกเรยนไปเสยทกอยาง เชน การสถาปตยกอสรางทานทเคยเหนวดดอนยายหอมมาแลวคงจะไมสงสย เพราะสงกอสรางทแขงแรงทนทานมงคงเหลานนเกดจากสมองของทานเอง เปนผออกแบบและควบคมการกอสราง

กอนทขาพเจาจะชใหทานเหนวาหลวงพอทานเปนนกเกษตรทดผหนง ขาพเจาจาเปนตองทาวความถงบางตอนทเคยกลาวมาแลววา หลวงพอเงนนนกอนททานจะไดชอวาเปนผทาประโยชนใหแกชาตศาสนา พระมหากษตรยและประชาชนอยางใหญหลวง ทานไดตงปนธานไวกอนทจะบวชวาทานจะอทศชวตของทานใหแกพระพทธศาสนานบตงแตวนบวชเปนตนไปจนกวาชวตจะดบสญ ทานเรมแสดงความเดดขาดโดยสละทรพยทางโลกใหแกญาตโยม เมอญาตพนองไมยอมรบ ทานกใหขายนามาสรางศาลาซงปรากฏอยตราบเทาทกวนน บดนเปนเวลานานพอทจะพสจนความจรงใจของทานไดแลว เพราะทานดารงชวตอยในพระพทธศาสนามาไดนานถง ๕๓ ปความดของทานทไดประพฤตพรหมจรรยรกษาศลอยางบรสทธ ประกอบแตความดโดยปราศจากความโลภ ไมตองการทรพยใด ๆ นอกจากอรยะทรพยภายในเทานน ผลบญและเดชะอานาจแหงพทธานภาพไดสงสนองใหทานไดมพรรษานานมาถงบดนจงนาทลกศษยทงหลายจะตองบรรทกและจดจาคณธรรมอนเลศของทานไวเปนแบบอยาง อนชนคนรนหลงจะไดระลกถงทานไปจนชวกาลปวสาน

25

อนง ขาพเจาขอกลาวไววา ณ ทนดวยวา การทหลวงพอทานจะกลายเปนเทพเจาทมคนนบถอทวทกมมเมองนน มใชของงายหรอมเพยงเวทยมนตอยางทคนทงหลายเขาใจกนเนอแทแกนแทของทมาซงจะกลายเปนความเคารพเลอมใสอยางสนทหวใจนน มาจากมาตรฐานเดมคอ ความบรสทธในศลของทานซงเรยกกนวา จรยะธรรม คอมธรรม อนชอบดวยหลกสกขาบทของพระสมมาสมพทธเจาหรอไม มสมมาปฏบตหรอไม หลวงพอเงนมอย ๑๐ % ทงตอหนาและลบหลงชาวบาน เรยกวาทานเปนพระจรง ๆ ไมมอปนสยของคนคอคฤหสถปนอยเลยทาไมเลาเขาจะไมนบถอทาน เขากมลงกราบทานกไมตองกระดากใจ เหมอนเขากมลงกราบคนธรรมดาทเอาผาเหลองมาคลมไว นแหละทานเปนสาวกของพระพทธองคโดยแท

สาหรบปฏปทาและสมมาปฏบตตามจรยะสกขาของพระสมมาสมพทธเจานน ไดเคยกลาวมาแตตนโดยละเอยดพอสมควร สงทควรจะนามากลาวเพอใหสาสมกบความจรงในความด ความบรสทธของทานตอศาสนาประชาชนนนเหลอทจะนามากลาวได เชนนาใจทเพยบลนดวยความเมตาตอเพอนภกษ เพอมนษยของทานเปนตน หลวงพอทานเคยพดเองวา ทานไมเคยมความรษยาเพอนภกษทกชน ไมเคยใหรายใคร ๆ แมแตคนพาลหรอมนษยชวรายทงปวง ทานปลงตกและพจารณาไปตามกรรมหรอธรรมดาของสตวโลกทตองเกดมาเปนเชนนน ๆ จตของทานเทยงตรงยตธรรมตอกรรมของสตวโลก เขาเปนคนชวเพราะกรรมเกากรรมใหมสนบสนน เขาเปนคนทขาดบญลาภขาดปญญาทจะเอาตวรอดตองตกอยในบวงกรรม เขานาสมเพทเวทนาทอวชาครอบงาใหหลงผด เหลานทานปลงโดยแผเมตายงกวาใหรายหรอซ าเตม ทานมพรหมวหารสตอผนอยเสอม นแหละคอมาตรฐานเดมทสรางทานขนมาจากเดกทองนาจนไดเปนเจาคณชนราชมสมณศกดวา “ พระราชธรรมาภรณ ”

เมอเปนทรกนวาทานเปนผทธรรมะเปนทตง มไดมคาถาอาคมทวเศษอะไรมาสนบสนนใหทานกลายเปนเทพเจาของปวงชน อนดบตอไปกจะไดเรมเรองจรงทสดดทานวาเปนนกเกษตรทยอดเยยมองคหนง

ประมาณ ๒๐ กวาปมาแลว เมอขาพเจายงมโอกาสไดตามทานตอย ๆ ไปตามชนบทและวดตาง ๆ ในฐานะเปนเดกลกศษยของทาน ในสมยนนหลวงพอกชราภาพมากแลวแตทานไมหยดย งในการเผยแผธรรมะของพระพทธศาสนา มผนมนตทานไปสวดมนตและเปนอปชฌาย บวชนาคเสมอบางแหงกไกลจนพวกเราตองสายหนา สมยนนรถเรอไมสจะสะดวกเหมอนปจจบน บางแหงไกลจนขาพเจาเองกหมดศรทธาไมอยากจะตดตามทานไปดวย เชนจากวดดอนยายหอมเดนลดทงไปวดบางแพ อ.บางแพ จ.ราชบร หลวงพอทานออกเดนจากวดลดทงนาซงมแตระแหงดม ๆ โดยไมเคยปรปากอยากฉนนาเลยจนกวาจะถงจดหมาย เจอะชาวไรชาวนาทานทกทายสอบถามความทกขสขวาเขานน ๆ เปนสขดหรอ ขาวปลาโจรผรายเปนไงชมไหม เปนวสยของทานทมเมตตาตอเพอนรวมโลก

ขาพเจายงจาไดตดตาวาทานสะพายยาม กางรม และหมผาคลมไหลไมกลวความรอนอบอาวของแสงแดด ใบหนาและรางกายของทานเหงอไหลซม นาสงสารทานชะมดบางวนขาพเจาอดนกไปตามประสาเดกมไดวา หลวงพอทานจะหอบสงขารไปทาไมหนอไกล ๆ อยวดกมฉนทกมอ ปะเหมาะยงจะมคนถวายอฐถงวดเสยอก แตมาบดนรแลววาทานมไดมงประสงคจะหอบหวสงขารของทานไปเพอเสาะแสวงหาลาภสกการะใด ๆ เลย ทานจารกไปเพอเผยแผธรรมะของพระพทธองค ทานตองการผลบญจากวรยะความเพยงเหนดเหนอย

26

มากกศลกยงแรงตามบคคลาคต คตของบคคลทว ๆ ไป แตขาพเจานนไมเหนดวยเลย บางทเดนไปไมไหวแกลงหยดเสยเฉย ๆ ปลอยทานเดนดมไปขางหนาเพยงองคเดยว พอเหลยวหลงมาทานกตองหยดตามไปดวยขวกมอเรยกขาพเจามาใกล ๆ แลวปลอบใจขาพเจา “นเจาลกชน เดนใหทนหลวงพอซ หลวงพอไปงานกศลไดบญเจาจะไดดวยไงละ ชาตหนาจะไดไปไหน ๆ กบหลวงพออก”

“พอทเถอะครบหลวงพอ ชาตนกไมไหวแลวละชาตอนผมขอกราบลา ” ขาพเจาอยากจะพดกบทานดงนแตกลวทานเลยยมแหง ๆ

“ขาผมออน ผมอยากนาครบ “ขาพเจาบอกทานดวยนาเสยงออย ๆ หลวงพอมองขาพเจาดวยความเมตตา ทานพดอกวา “เดยวหลวงพอจะขอนาตาลใหกนบาย ๆ

อกหนอย” ททานพดเชนนน เพราะยางเขาเขตลานา , ทาลาพ, ดอนเซงซงเปนเขตตดตอกบตาบลบางแพ

พอถงดงตาลทานกหยดจรง ๆ คนขนตาลนานาตาลสดทเรยกวารองเทยงมาถวายทานทานปฏเสธวาอาตมาเกรงจะปวดทอง ใหเจาเดกนนแนะมนอยากนาเตมทน ขาพเจากระหายสดขดดมเสยจนทองกางเกดเดนไมไหวอก หลวงพอทานวา เจามนแยอมกไมไหวหวกไมไหว ตกลงเยนนนหลวงพอแทบจะไปไมทนสวดมนตเพราะลกศษยออนแอ

การเดนทางของหลวงพอทไกล จนคนหนมสมยนกแทบไมไหว นบจานวนไมถวนครงและสวนมากขาพเจาเปนผตดตามทงนน วนหนงหลวงพอเดนทางจากวดดอนยายหอม อ.เมอง นครปฐม ไปยงวดบางขางไต อาเภอสามพรานเพอไปบวชนาคทนนในวนรงขน ทานออกจากวดในเวลาประมาณบาย ๒ โมงเยน กะถงเอาพลบทวดบางชางพอด ขาไปทานออกทางวดโคกพระเจดยผานวงนาขาว รางอายเกกเขาเขต อ. สามพราน ขาพเจาแวะกนนาตลอดทางปากกบนไปเรอย หลวงพอกบอกใหอดทน ทานแกมากแลวยงตองอดทน เดกหวไวโตขนจะไดเกงไมยอทอตอการงาน

ขากลบทานเปลยนทางเดนใหมออมไปทางชายคลองจนดา ทานเดนราวกบวาทานไมเหนอยกาวสวบ ๆ เรวเสยดวย ขาพเจาทอดทายทกท สายตาทานผานทองนากเหนวามนมแตหญาทไรประโยชน ความเปนหวงชาวบานแถวนนจะอดหยากขาดแคลน ทานอยากจะพบคนทรจกสกคนจะไดซกถามวาคนบานนทาไมไมทานากนปลอยใหผนแผนดนวางเปลาโดยไรประโยชน กพอดทานเดนสวนทางเขากบชายคนหนงสงอายแลว ชายคนนนนงยอง ๆ ลงกราบทาน ทานกเลยทกขนกอวา

“โยมสบายดหรอ จะไปไหนละ?” ชายผนนตอบทานวา “สบายนะ สบายหรอกครบ แตดเถอะครบหลวงพอทานามนไมไดเลย

อดคตสกหนอยครบนามนลมเสยหลายปแลวหลวงพอ” “โอ โยม..... เปนยงงนหรอกหรอ แหม ฉนนกวาคนบานนเขาขเกยจขครานทงไรนาใหเปน

หญาไปหมด ทแททาแลวมนเสยหรอกรโยม !” “คราบ....หลวงพอ” ชายคนนนจดมอทงสองเขาหนาผากทาเสยงออย ๆ หลวงพอทานพจารณาดแลวเหนวาถาพวกเขาเหลานนฉลาดไมโง ผนนาอนเปนทงกวางสดห

ตากคงจะไดผลแน ทานจงแนะนาชายคนนนวาใหใชวธสหมตรคอตางคนตางรวมแรงรวมใจกน นาใครนามน

27

ขดคใหชนกนกจะเกดเปนกาแพงกนนามใหนาปไหลมาแรง ๆ ทวมตนขาวตาย ทานวาถารวมใจชวยกนดงนทงหมบานปหนาทงนกคงจะมองเหนซงขาวหนาแนนแน ๆ อยารงเกยจกนเลยนาใครนอยทาเสรจกอนกเฮโลกนไปชวยเจาทมมาก ผลประโยชนมนรวมกนทาใหเขากเหมอนกบทาใหเราดวย ชายคนนนฟงแลวกเหนวาควรจะทาอยางหลวงพอแนะนา เขากลบไปบอกพรรคพวกและญาตพนองวา หลวงพอเงนวดดอนยายหอมแนะนาใหขดคทาคนกนนา จะไดขาวไมอดอยาก ชาวบานพอไดยนวาหลวงพอวดดอนกพากนชนชม เพราะทก ๆ คนไดยนกตศพทของทานกนทงนน รงขนอกปหนงหลวงพอทานเดนผานไปทางทงนนอกกแปลกหแปลกตาเหนคนคกนนายาวเหยยดเปนรปสเหลยมผนผาขาวในนาเหลองอราม ในคยงมนาหลออยววควายไดอาบกน ดธรรมชาตตรงนนมชวตชวาขนมากทเดยว ยงความสขใจใหแกทานมาก บางแหงทกาลงจะทาตามอยางกนกม เรมแทงดนเสรมคนกนอกหลวงพอทานคดวาปหนาผานมาทานคงจะไดเหนชาวบานแถวนนทานาไดขาวกนทวหนา

เมอชาวบานตาบลนนเหนผลจากคาแนะนาของหลวงพอ แลวประกอบทงเขาเคารพนบถอทานอยเปนทกเดมดวยทานจะพดอะไรกงาย ดงนนจงเปลยนนโยบายใหมเหนวาทานานนไดผลเพยงฤดเดยว แตถาหากจะดดแปลงมาเปนสวนทาพชไรกจะไดหลายครง ทานจงแวะเยยมชาวบานตาบลนนอก ชวนสนทนากบถงเรองทกขสขแลวทานกพดถงเรองการทามาหากน วาควรจะเปลยนนาเปนไรกนดบางเพราะสองฟากคลองจากแมนามาสตาบลจนดานอดมนาทงป ดนกใหมคงจะปลกพชไรงามดแน ๆ ชาวบานแถวนนกทดลองกนหลายครอบครว ยกลองขนบนผนนาปลกมนเทศเปนอนดบแรก แลวทดลองออยดบาง พชพนธทกชนดงอกงามทงนนไดผลเกนคาดมทนหมนเวยนทงป นาน ๆ เขาผนนานหมน ๆ ไรทเคยกนดารแหงนน กมแตพชพนธธญญาหาร แตงโมทชาวกรงเทพ ฯ พดกนวา “ แตงจนดาดแท ๆ “ นนแหละปลกมาจากผนนาทหลวงพอไปเทยวแนะนาปจจบนนหลวงพอมพดซาพนธตาง ๆ ฉนแทบทกวน เพราะชาวบานเหลานนนกถงพระคณนามาถวายทาน

เรองหลวงพอมแตเมตตาและเทยวแนะนาในการประกอบอาชพโดยสจรตใหแกประชาชน จนบางตาบลไดผลในการอาชพเปนลาสน ไมอดหยากยากจน ยงไมจบทานมอบเหนเหตการณไกลยงกวานนไปอก ตามทจะไดเลาดงตอไป

เมอประมาณ ๑๐-๒๐ ป มานหลายตาบลหลายหมบานทเปนทางเดนผานไปมาจารกเทยวบวชนาค และสงสอนของหลวงพอเงน เชนตาบลวดยายสม(วดปรดาราม) วดคลองจนดา (วดจนดาราม) วดโคกพระเจดย วดบอตะกวเปนตน หมบานในสมยนนอยโดดเดยวกระจดกระจายกนโนนหยอมนหยอมบางคนกไปปลกอยกลางทงนาเพยงหลงเดยว ระหวางหมบานตอหมบานมธระปะปงจะไปพงพากนกแยแลว ปญหา เรองการไปวดไปวาทาบญของชาวบานกพลอยลาบากไปดวยเพราะบางหมอยไกลกบวดมาก ยงกวาปญหานนคอการเลาเรองของบตรหลานเพราะโรงเรยนแตละแหงไกลจรง ๆ ตาบลวงนาขาว รางอายเกกและวงพาทอยทามกลางโรงเรยนวดเหลานน บดนการอาชพทานาอนเปนอาชพดงเดมมาแตชวป ยาตายาย เลกกนหมดทกครอบครว ทาไรสวน ปลก กลวย, ออย ,แตงโม, มะละกอ, พรก, มะเขอและปลกตนไมยนตนมะมวงมะพราว การเดนไปไหนกตองเดนตามคนคกนนาทหลวงพอมาแนะนาให เดก ๆ จะเดนไปโรงเรยนกยงลาบากหนกขน เพราะจะลดเหยยบเรอกสวนไรนาของเพอนบานไปไดอยางไร ตองออมลาชาอกมาก หลวงพอเหนวาทานควร

28

จะชวยชาวบานเหลานนใหสมบรณขนอกกวาน ทานจงขอไปบณฑบาตทดนตอชาวบานซงเคารพนบถอทานมากขอทดนหนงผน บอกความประสงคแกพทธมามกะเหลานนวาทานจะสรางวด สรางโรงเรยนประชาบาลและโบสถใหแกชาวตาบลเหลานน ผใจบญหลายทานในทองท อ. สามพราน โดยเฉพาะชาวหมบานบางชางไดรวมบญกบหลวงพอถวายเงนคากอสราง บางคนกสรางกฏใหดวย เชนนายเยยม เลยงรกษาเปนตน ดงนนการสรางวดดวยเนอทประมาณ ๔๐ไร และศาลาการเปรยญพรอมดวยกฏสาหรบภกษสงฆหลายหลง จงไดสาเรจขนในปพ.ศ.๒๕๐ ๓ใชเวลาเพยงไมกเดอน เหมอนพระวษณกรงมเนรมตใหแกชาวบานดงกลาวนน บดนชาวบานนนมทงการอาชพดอยสบายและมวดอยใกลบาน เปนสถานบาเพญกศลตามประเพณเหมอนหมบานอน หลวงพอกยงไมหยดชวยเขาทานไดชวยในดานการคมนาคมใหอก แตเดมนนการขนสงผลตผลททาไดตองนาลงเรอไปขนทตลาดสามพรานหรอทาขามเปนการเปลองคาใชจาย เมอปลายป ๒๕๐ ๓ คณหมอสนน บญญานตย นายแพทยพระจาโรงพยาบาลเมองนครปฐม ซงเปนคณหมอผมนาใจโอบออมอารย เปนทรกของชาวนครปฐมทงเมอง จนใคร ๆ กขอขนานนามวาคณหมอเทวาดา ไดคดจะทาถนนจากเพชรเกษมตอนตาบลบางแค เขาไปสตาบลเหลาน แตขดของเรองเจาของทดนไมยนยอมคณหมอสนนซงเคารพหลวงพอและหลวงพอกรกหมอหนมผนมาก ไดไปนมนตทานมาขอบณฑบาต ชาวบานเหลานนเคารพหลวงพอกยอมถวายให หลวงพอไดอรรถาธบายถงคณประโยชนของถนนใหแกชาวบานเหลานนฟง เหตการณทเคนจะยงยากจงเรยบรอยดวยบารมของทานขอใหอนชนรนหลง ๆ ไดรไดเขาใจดวยวา ความเจรญอนดบแรกและวด “ วงนาขาวสทธาวาส” นหลวงพอเงนเทพเจาแหงวดดอนยายหอมเปนผรเรมชกชวนป ยาตายายของทานรวมกนบรจาคไวเปนสงสาธารณะประโยชนสวนรวมเปนแหลงเพราะปญญาและเปนเนอนาบญแหงพระพทธศาสนา ทาใหทานและคนรนหลง ๆ และหลง ๆ ตอไปชวกาลนานไดใชสอยอาศย ขอเตอนทานทงหลายทไดมศรทธาบรจาคทดนตลอดจนทรพยสนของทานใหเปนธรรมทาน, วทยาทาน, สงฆทานแลวนนไดโปรดชวยกนจรรโลงปฏสงขรณนาบญของทานใหเจรญงอกงาม เพราะวด “ วงนาขาวสทธาวาส ” นหลวงพอทานแปลวา “ วดอนเกดจากศรทธาบรสทธของชาววงนาขาว” และขอใหทานนกไวเสมอวาหลวงพอเงนเทพเจาแหงดอนยายหอมนนคอเทพเจาของทานดวยเหมอนกน

หลวงพอไดสงส าคญในพระพทธศาสนา ความจรงวดดอนยายหอมเปนวดบานนอก หางไกลจากความเจรญมาก แตมหลวงพอเงนเปน

ประมขสาคญของวด ทานตงหนาประกอบแตความดในวถทางของสงฆผครองศลทานเปนผเครงครดปฏบตอยในธรรมวนยและมความโลภความหลงอยนอย มเมตตาเปนทตงดงไดกลาวมาแลวแตตอนทหนง บรรดาศษยานศษยทงหลายกคงจะไดทราบกนดวา หลวงพอของเรานนไดเรมเสยสละความสขสวนตวหนเขามาบาเพญประโยชนใหแกพระพทธศาสนาและประชาชนนบตงแตทานอายครบบวชตามประเพณ โดยทานไมรจกคาวาเหนดเหนอยสมกบททานไดตงปณธานไวอยางแนวแนวาชวตนทานจะไมยอมลาสกขาบท ทานจะเดนตรงไปตามทางแหงธรรมมรรคา ไมแวะไมวกเหมอนคนทงหลาย เชนบางคนบวชเรยนจนเปนสมภารเจาวดลกศษยลกหาเตมเมองแตกอดแฉลบออกนอนทางมได นนเพราะขาดบญวาสนา อยางทคนโบราณวาหมดบญผาเหลองกรอนเปนไฟสกออกไปกหมกมนอยในโลกยวสย เขาวากนวา ทานจาพวกทกลาวนเคยสบายเวลาจะฉนกมคน

29

นามาประเคน ตกเมอเปนสามญชนกมกจะขเกยจ ใครมผวสมภารกตองตระหนกในขอนสกหนอย เพราะทานสมภารจะตดนสยมาจากวด

สาหรบหลวงพอของพวกเราทานมเพยงแตนบถอศาสนาพทธเทานน ทานมความเชอถอวาการบาเพญตนใหมนคงอยในพระบวรพทธศาสนา เชอวาใหคณประโยชนอยางจรง ทานจงดงตรงไปตามแนวทางของทานไมมวนทจะดบจากโลกเราไปอยางคฤหสถทงหลาย ทานเคยปรารถเสมอวา อาตมาตงสจจะไวแลววาจะประพฤตพรหมจรรยใหไดจรงสบไปจนชวอายขยดงททานไดตงอธษฐานธรรม๔ อยางไวเสมอ ขอหนงคอจาคะ เสยสละเสยซงสงของอนเปนขาศกแกความจรงใจ คอการขายทรพยสมบตทงหมดทโยมมอบให แลวนามาสรางศาลาการเปรยญ ดงไดเคยกลาวมาแลวแตเลมหนง ผลบญทปรากฏแกทานในปจจบนทาใหทานเปนผไมมทกขไมรองมแตความเยอกเยนใจ ไมมภาระหนกองเหมอนชาวโลกทงหลาย นแหละทานทเคารพทงหลายทขาพเจาไดพดวาหลวงพอของเราเดนทางมงหนาไปสความหลดพนตาง ๆ หลวงพอสรางบารมดวยสจธรรมอนปราศจากอกศลมลทกประการ

ในเมอหลวงพอทานอยในภาวนาประธาน เพยรแตใหเกดกสลขนในดวงจต ประกอบกรณยกจดวยความสะอาดบรสทธไวแกพระศาสนา ทาไมบคคลผเปนพทธมามกะชนทงหลายจะไมเพมศรทธาตอทาน

เมอพทธบรษททงหลายไดเกดความเลอมใสตอทานแลว ตางกพากนบรจาคสงควรบรจาค วดดอนยายหอมจงมอะไร ๆ หลายอยางทวดบางวดไมม ระฆงหลอดวยชนสวนของเรอรบ “ศรอยธยา” เรอรบประวตศาสตร ความจรงระฆงใบนนาจะตกอยกบวดใดวนหนงในกรงเทพ – ธนบรเพราะเรอรบศรอยธยาไดจมอยหนาวดอรณตงแตคราวกบฏแมนแฮตตน เพงจะมากกนสาเรจเมอป๒๕๐ ๓ นเอง คณนายรว กรรณสตรไดมจตศรทธานาใบพดเรอประวตศาสตรลานไปถวายหลวงพอ โดยมเจตตจานงจะหลอเปนระฆงประจาวดดอนยายหอม พรอมกนนคณนายผใจบญยงไดบรจาคเงนสาหรบจางชางมาทาการหลออกดวย

ปจจบนระฆงใบนแขวนอยหนากฏหลวงพอ ถาหากไมมคนบอกกคงจะไมมใครทราบวา ทมาของระฆงใบหนงในจานวนหลาย ๆ ใบของหลวงพอไดหลอมจากใบจกรของเรอรบศรอยธยา เรอแหงประวตศาสตรของชาตไทย ขาพเจาเชอวาความเปนมาของเรอรบศรอยธยาและความมอนเปนไป คอฟบหมอบอยกนแมนาเจาพระยาของเรอลานกคงจะเปนททราบกนดอยแลว “ กบฏแมนแฮตตน “ ไงละทานครงบคคลสาคญของชาตถงกบตองลอยคอกนเปนองอางโดนนาทวมทเดยว เรองนขาพเจาของดวจารณเพราะนอกแนวทางการเขยนสารคดชวตของหลวงพอ ขอสรปความวาเมอระฆงจากชนสวนสาคญของเรอศร ไดกลายมาเปนสมบตของวดดอนยายหอมแลว บรรดาคณะศษยทงหลายโดยเฉพาะอยางยงชาวตาบลดอนยายหอม ตางกพากนปลมปตอยางสดซง เพราะถอวาเปนเกยรตแกวดดอนยายหอมอยางสงลกศษยบางคนเมอลองเคาะระฆงบดเขากแปลงวาจาออกมาวา

“เออ! ดแลวพอระฆงเอย มาแขวนสงบนงอยในวดในวาแหงพทธศาสนานแหละเปนทวเศษแลว เพราะเจาเสยงหวานกงวานแววจบใจคนด หากเจาขนอยเปนใบจกรเรอรบ เจากจมอยใตน าและเขาจะตองใชเจา เกบเจาไวเปนเครองมอสาหรบการทาลายประหสประหารกนอกตอไป”

30

ตนมหาโพธบลลงก ตนโพธแหงพทธคยาจากอนเดย เหรฟามาประดษฐฐาน ณ วดดอนยายหอม ดวยความดของหลวงพอและผลนสงสททานไดอทศชวตทมเทพลงใจไวแกพระพทธศาสนา

ดวยความมนคงแนวแนในสรทธาอนบรสทธ บญญาแหงพทธานภาพยอมจะเปนเครองคาจนใหทานสาเรจในสงทประสงค โดยเฉพาะสงททานจะประสงคนนกมใชลาภสกการะอนเปนเครองพอกพนกเลสหรอความโลภใด ๆ ทานเปนเสมอนเนอนาบญทรองรบศรทธาของผอนเทานน สมกบททานเจาคณปญญานนทะ แหงวดชลประธานรงสฤษฏไดเอยขนตอหนาชาวพทธบรษทนบรอย ณ ศาลาการเปรยญวดนเมอคราวผกพทธสมาวา

“พนองชาวพทธทงหลาย บดนหลวงพอเงนแหงวดดอนยายหอมไดเมตตามาเยยมเยอนพวกเราแลว หลวงพอองคนพบทานไดยาก แตวนนอาตมานมนตทานมารวมงานดวย พวกญาตโยมจงไดมโอกาสมาพบกบทาน ทานเปนพระจรง ๆ ทพวกเรากราบไหวไดโดยสนทใจ ทานเปนพระไมคอย จะอยากไดแตกมคนชอบ นาไปถวาย วดวาของทานเจรญมากใครอยากไปนมสการทานกไปซ นามนตนาพรของทานศกดสทธมคนนบถอมาก

“เมอไดฟงคาพดของทานเจาคณปญญาแลว จบใจความไดวาหลวงพอของพวกเรานน ทานไมอยากได ไปวดไหน ๆ กชอบถวายของไววดนน ทานไมเคยออกปากเรยไรขอบณฑบาตกบชาวบาน นอกจากเขาไปศรทธากนเองดงไมเคยสาธยายมาแตตน แตถาหากสงทจะเปนประโยชนแกสวนรวมหรอแกคนอน ๆ หากมประสงคสงนนทานกใชวธอธฐานหรอพดงาย ๆ วาเสยเอาจากบารมของพระสมมาสมพทธเจา และทกครงทานมกจะสาเรจตามความตงใจของทาน ถาจะไดเลาเรองจรงดงตอไปนใหทานผอานพจารณาเอาเอง

ประวตชวตของหลวงพอตอนตน ขาพเจาไดเคยเลาถงการสรางพระอโบสถราคาเรอนลานของหลวงพอดวยแรงศรทธาของประชาชนจรง ทงกาลงกายและกาลงทรพย โดยทหลวงพอทานไมเคยออกฏกาเรยไรทนทรพยจากตาบลอน ๆ เลย พระอโบสถหลงนสาเรจขนดวยนาพกนาแรงของชาวดอนยายหอมจรง ๆ นบตงแตขดหลมวางรากลงเสาเขม ขนหนขนทรายและอฐผจากพระเจดยสระหวา จนกระทงสาเรจเปนทเรยบรอยแลวดงทพวกเราไดเหนกนอยนน

เมอพระอโบสถเรยบรอยแลว พระประธานกาลงสรางฐานชกชอยยงไมเสรจ สงทหลวงพอทานตองการขณะนนกคอพระเนตรของพระประธานซงหลอไวแลว ทานตรกตรองอยหลายมอกไมทราบวาจะหาทไหนได

คนหนงหลวงพอทานเลาวา หลงจากททานไดสวดมนตกอนเขาจาวดอนปกตธระของทานแลว ทานกตงสมาธแผสวนกศลใหแกญาตโยม ใหแกมนษยและสตวโลกทงหลาย ทานจงนกถงพระเนตรของพระประธานวาจะหาไดทไหนใหเหมาะสมและสวยงาม แตแลวทานกจนปญญา ในทสดทานจงหนเขาพงพระบารมคณของพระสมมาสมพทธเจา กลาวคาตงสตยอธษฐานวา มาตรแมนวาทานจะมบญวาสนาไดรบใชพระพทธศาสนาและปฏบตธรรมะวนยของพระผมพระภาคเจาตอไป กขอใหบารมของพระองคดลบนดาลใหไดพระเนตรของพระประธานในโบสถมาเรว ๆวนเกด

31

เหมอนมปฏหารย รงขนเชาขณะทหลวงพอนงอยหนากฏ ชายคนหนงคลานเขามาทาการคารวะตอทาน และแจงจานงวาจะนาวตถชนดหนงมาถวายทาน พดแลวชายคนนนกหยบวตถประหลาด ๒ กอนรปรางยาวร ๆ ขนาดเทาเมดขนนใหญ ๆ สดาเปนมนวาวคลายนล

หลวงพอทานปลมปตมาก นลสองเมดนนชางมขนาดพอเหมาะพอด กบพระเนตรของพระประธานททานตองการพอด ชางสวยงามและเหมาะเจาะเสยเหลอเกน

เปนอนวาคาอธฐานของหลวงพอไดผานไปและยงผลใหเกดขนแลวอยางมหศจรรยเหลอทจะเชอ ดคลาย ๆ กบเปนเรองตลกขบขนของเดก ๆ มอยางเรอะพสดารราวกบวาเทวดารใจของหลวงพอและสงทตสวรรคนาพระเนตรสองเมดนนมาใหทานตามคาอธษฐาน

เมอพระปรานเสรจเรยบรอยพระเนตรอนสวยงามกไดมาแลว แตยงขาดสงสาคญทนบวาเปนหวใจเลยทเดยวสงทวานนคอพระบรมสารรกธาตทจะนามาบรรจ เพอใหสมบรณดงททานไดตงใจไว ทานจงเสยงสตยอธษฐานเอาอยางเดมอก

อยตอมาวนหนงหลวงพอทานไดรบนมนตไปบวชนาคทตาบลวดไทร อ.นครชยศร ระหวางททานพกอยบนกฏนายรอดมานมนตทานไปทบานหลวงพอทานกมขดนมนตเมอทานไปถงบานเหนนายเหลงนอนเจบอยทานกตรงเขาไปนงลงบนอาสนะใกล ๆ ขณะนนสหนาของนายเหลงแสดงวามความทกขเพราะเจบปวด

ฝายนายเหลงพยายามจะทรงตวขนนงพบเพยบกราบทาน แตหลวงพอเหนขดยอกทเทาทานกเลยกลาววา

“โยม นงตามสบายเถอะ ถอวาอาตมานเปนญาตมาเยยมกแลวกน” นายเหลงไดสดบฟงมธรสวาจาจากหลวงพอกมความปตเปนลนพน นาเสยงของหลวงพอเยอก

เยนเตมไปดวยความเมตตาทสด หลงจากทหลวงพอทานไดถามทกขสขกบนายเหลงพอสมควรแลวนายเหลงจงไดเลาความ

มหศจรรยทเกดแกเขาใหหลวงพอฟง เขาเลาวา เขาไดพระธาตแทมาจากวดบางลาภนานแลว พระธาตทกลาวนทานเจาคณวดบางลาภในสมยนนทานไปไดมาจากอนเดย ในสมยนนทานเจาคณปวยหนก เขาไดมโอกาสดแลพยาบาลทาน กอนททานจะส มรณภาพจงไดใหเปนกรรมสทธแกเขา เขากบชาและรกษาไวอยางด ครนอยตอมาเมอไมกวนนนน เขาฝนไปวาพระธาตไดเขาไปอยในหวเขาของเขา ตนขนมาเชากมอาการบวมและปวดเปนกาลงจนขดยอกเดนไมได ขอใหหลวงพอทานามนตหรอแปงปนทาใหดวย

หลวงพอทานนกในใจวาดวยเดชะแหงบารมของพระพทธเจา ทานคงจะไดพระธาตในครงนระฆง แลวทานกเอยปากถามนายเหลงวา ขอใหอาตมาชมสกหนอยไดไหมนายเหลงกนาออกมาใหชม หลวงพอทานไดตรวจตราพจารณาดอยางละเอยดถถวนแลว กแนใจวาเปนของจรงมลกษณะและสสนขนาดเทากบตานานทกประการ แลวทานกสงคนใหแกนายเหลงโดยมไดแยมพรายอะไรออกมาเลย พอรดนามนตเรยบรอยแลวทานกอธษฐานอยในใจวาหากมบญจะไดพระธาตนไปบรรจพระประธานในโบสถละกขอใหนายเหลงหายจากเขาบวมเถด

32

วนรงขนนายเหลงกใชคนไปนมนตหลวงพอมาทบานอก นายเหลงเหนหลวงพอกดใจรบบอกทานวาเขาคอยทเลาขนมากทเดยว หลวงพอทานกรดนามนตใหอกเปนคารบสอง

รงขนวนท ๓ หลวงพอกถกนมนตไปรดนามนตอกคราวนไดผลอยางเขาวนท ๔ นายเหลงหายเปนปกต และเกดนมตประหลาดขนแกเขาอยางไมนาเชอ เมอตอนกลางคนนายเสรจฝนวาพระธาตของเขาออกจากหวเขาแลวลอยหายไปอากาศ นายเหลงปลงตกวาทานคงจะไมอยากอยกบเขาจงเสรจโดยปาฏหารยเชนนน เขาจงตกลงใจถวายแกหลวงพอทนท หลวงพอทานยมและนกในใจวา บารมของพระสมมาสมพทธเจานเปนสงมหศจรรยอยางหนงในโลก ในปจจบนนวนดคนดทงพระและชาวบานดอนยายหอมไดเหนแสงรศมมหศจรรยพวงพงออกจากโบสถ ทางดานตะวนตกบอยครง ทกครงทเกดกรณเชนนจะมผกลาวขวญวาพระบรมสารรกธาตแสดงอภนหาร ใหเหน เปนประจกษแกชาวพทธมามะกะในตาบลดอนยายหอม ได ตนโพธ บลลงก มา จาก เมอง พทธ คยา แหงอนเดย

หลวงพอเงนมอะไร ๆ เปนพเศษเสมอ ดงไดกลาวมาแลววาทานอธษฐานสงใด ๆ มกจะได ทงนจะเปนดวยดวงชาตาหรอบญวาสนากพดไมถก อกสงหนงทหลวงพออยากจะไดคอตนโพธ ซงเชอถอกนวาเปนเทอกเถาเหลากอของมหาโพธบลลงก ตนโพธทพระองคทรงตรสรนนความจรงในชนแรกมไดเรยกวาตนโพธ แตเรยกตามศพทบาลวา ” อสสตถพฤกษ” อยใกลแมนาเนรญชราแหงอรเวลามคธรฐ ณ บรเวณตนโพธถอวาเปนสงเวชนยสถานทชาวพทธทกคนควรจะนอมใจระลกถง ถาหากไมสามารถจะเดนทางไปถงทนนได หลวงพอทานระลกถงพระสมมาสมพทธเจาเสมอจงมความอยากไดไวเปนของเตอนใจของชาวพทธในชนบทแหงน

ความจรงในปจจบนนตนโพธทพระพทธองค ตรสรไมสจะใหญโตนกเพราะมใชตนเดม ตนเดมนนกษตรยพระองคหนงทรงพระนามวา “สะสงกะ” เปนชนชาตฮนดไดสงใหตดทงเสย ตอมาภายหลงตนโพธนกงอกขนมาอกจนเปนตนใหญมกงกานสาขาเชนเดยวกบตนเดม แตแลวอยตอมาตนโพธตนนกโคนลงมา จงมผขดเอาตนเลก ๆ ซงเกดขนดวยเมลดของตนเดม และแนใจวาเปนเชอสายของโพธบลลงกมาปลกแทนไวตรงท ๆ ตนใหญหกโคนลง โพธตนนนจงยงอยจนตราบเทาทกวนน

หลวงพอทานนกถงตนโพธเทอกเถาของโพธบลลงกมานานแลว เพอเปนของคกบพระธาตแท ทานจงสวดมนตอธษฐานอยางเชนเคย ปรากฏวาทานไดรบความสมหวงอยางนาปลมใจ พลอากาศเองหลวงเชดวฒากาศอดตแมทพฟาและอดตรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ พรอมดวยคณหญงถนอมภรยาของทาน ไดนาตนโพธบลลงกจากพทธคยามาถวายทานจรง ๆ ดงมศลาจารกไวดงน

ตนศรมหาโพธนพลอากาศเองหลวงเชดวฒากาศและคณหญงถนอมเชดวฒากาศไดนามาจากวดพทธคยาประเทศอนเดยเมอวนท ๑๒ ส.ค. ๒๔๙๙ ตรงกบวน ๑ ๖ ๙ ฯ ปวอก วดพทธคยานเปนปชนยสถาน อนเปนทพระพทธเจาตรสรอยนอกเมองคยาไป ๗ ไมล ตองเดนทางจากเมองกลกตตาราว ๕๐๐ ไมลทางไปผานแมนาเนรญชรา

ตนมหาโพธอยตดกบพระสถป อยมาเปนเวลาตง ๒๕๐๐ ป จงเชอกนวาเปนตนเดยวกบมหาโพธบลลงกของพระพทธเจา เพราะสวนทตายกตายไป สวนเมลดทหลนมากงอกเปนตนใหม ตนทนามาปลกไวนกเปนตนทงอกขนมาโดยสมาคมมหาโพธขดจากโคนศรมหาโพธใหมา อนเปนบรเวณทพระพทธเจาสาเรจ

33

สมมาสมโพธใหมา อนเปนบรเวณทพระพทธเจาสาเรจสมมาสมโพธญาณ การทไดนามาปลกไว ณ ทน กเพอพทธศาสนกชน จะไดเคารพบชาตนมหาโพธนเปนพทธานสาวรยสบไปชวกาลนาน ตนมหาโพธปลกเมอวนท ๔ ม.ค. ๒๕๐๐ ตรงกบวน ๖๘๘ฯ ประกา

พระธรรมวาทคณาจารย (หลวงพอเงน) เจาอาวาสวดดอนยายหอม หลวงเชด วฒกาศและคณหญงถนอมเปนผทมจตศรทธาเลอมใสในหลวงพอหลวงเงนมาก ไป

มาวดดอนปละหลายครง เพราะทานทงสองชอบฟงธรรมของทาน แมจะเจบปวยมทกขประการใด ทานทงสองกตองระลกนกถงทานยดทานเปนทพงจรง ๆ ดงจะเหนไดจากสาเนา จ.ม. ของทานอดตแมทพและรฐมนตรดงตอไปน

๔๕ ถนนวฒากาศ ธนบร ๒๓ ธนวาคม ๒๕๐๔ นมสการหลวงพอทเคารพ แมหนอมถกรถยนตชนเมอวานน หมอตรวจดแลวกระดกไมหกแตเหนจะชาภายใน หลวงพอ

กรณามาปดรงควานใหดวย จะสบายใจแกผปวยมาก สวนการรกษาพยาบาลนน หมอไดจดหารใหแลว รายละเอยดหลวงพอถามคนขบรถดได กระผมใหคนขบรถมารบหลวงพอไปบานในวนน ถามาไมไดจรง ๆ หลวงพอกรณานดกบคนขบรถไดวา จะใหไปรบวนใดเวลาใด

ดวยความเคารพอยางสง พ.อ.อ. หลวงเชดวฒากาศ ตาม จ.ม. นจะเหนไดวาครอบครวของคณหลวงเชดสนทสนมกบหลวงพอมาก วดดอนยาย

หอมจงไดตนมหาโพธบลลงกไวเปนทเคารพสกการะไปชวกาลนาน

ทหารทดลองพระของหลวงพอดวยปนกล วนหนงขาพเจาไดมโอกาสไปเยยมคณหมอ พ.อ.ประจวบ วชรปาน ทบานซอยอารย ๓

พหลโยธน ตอนหนงของการสนทนา คณหญงศรภรยาของทานไดเลาถงเรองพระเครองของหลวงพอ ซงคณหมอ พ.อ.ประจวบไดมาเมอ พ.ศ. ๒๔๙๘ เปนพระแบบสบทศองคใหญ พระรนนมขาวโจษจนกนมากเหมอนกน เลากนวาตารวจสายตรวจเหนเดกแขวนคอไวขอดแลวกเอาปนทดลองยง เกดยงไปออกทง ๆ ทลองหมดทงตบ แตเมอเบนปากกระบอกปนไปทางอนกลบออกหมดทกนด ขาวนเลาวาตารวจจะขอเชาพระองคนนจากเดก ชาวตาบลดอนยายหอมใหไดแตเดกไมยอมนเปนแตเขาลาลอกนเทานน นอกจากรายนกรายอน ๆ อกเอาพระของหลวงพอไปยง อภนหารทาใหปนแตกไปหลายกระบอก

รายทแนนอนคอคณหมอประจวบกบพวกไดทดลองพระของหลวงพอดวยปนกลทอมสน ทงนมใชวาทานจะลบหลหรอไมเชอมน แตลกศษยทไปดวยหลายคนอยากจะลองประจาอยบานสเสา ของทานจอมพลสฤษด

34

ทกครงทคณหมอจะไปนมสการหลวงพอมกจะแวะไปชวนขาพเจาดวย วนนนขาพเจาออกไปธระนอกบานคณหมอกบพรรคพวกจงไปกนตามลาพง วนนโชคดกนทกคน เพราะไดพระสบทศมากนคนละองค ขากลบพอรถถงตาบลถนนขาดหางกบวดพอสมควร ลกศษยของคณหมอกจดแจงเอาพระทไดมาแขวนกบตนไม เอาปนทอมสนพรอมดวยกระสน ๒ ชดออกมาเตรยมพรอม ปาฏหารยของพระหลวงพอไดแสดงความมหศจรรยอนใหญยงแกพวกทหารหาญเหลานนใหเหนประจกษวา ยงมความศกดสทธเหลออยในโลกน ปนทอมสนกระบอกนนยงไมออก แมกกาซนอนแรกถกเปลยนใหม เขาเอากระสนอกชดหนงมาแทนกไมออกอก เพอความแนนอนพวกเขาจงเอากระสนทงสองแมกกาซนมาลองยงขนฟา กปรากฏวามนลนทกนดความแปลกใจเกดเปนศรทธาความเชอขน พวกทหารเหลานนยกมอหนหนาไปทางวดดอนยายหอม และกราบขอขมาทานทไดอตรเอาพระของทานมาทดลองยง

หลงจากไดทดลองพระกนไมนานนก กเกดทดลองคนมพระกบไมมพระกนขนจรง ๆ คราวนยงชดมากขน คนทไมมพระถงกบตองนอนโรงพยาบาล ความจรงเรองนขาพเจาเคยเขยนจากปากคาของพระเอกในเรอคอ ส.อ. สมหมาย ตณฑสทธครงหนงแลว เปนเรองละเอยดมากมวนเวลาทเกดเหตอยดวย รายชอของผรวมรายการพรอมทงบทบาทของแตละคน แตวาตนฉบบจะหายเสยทเกษมบรรณกจหรอโรงพมพกไมทราบจงตองมาเขยนใหมเอาแตทพอจาไดตามเคาโครง คณสมหมายปจจบนออกจากราชการแลวไดไปพบกบขาพเจาทกองทะเบยน ขาพเจาจงซกถามเหตการณทเกดขนทบานนางหยบแมเลา ครกโคร มมาจนหนงสอพมพพาดหวขาวกนเกรยวกราว สามเหลาเกดดวลปนกนม ท.บ., ท.ร., และตารวจสายตรวจ ตารวจตาย ทหารเรอ ทหารบกบาดเจบสาหส

คณสมหมายกเลาใหฟงอยางเปดอกวา มนเปนเรองเขาใจผดกนทงนน ตางคนตางมนเมามาดวยกน ฝายเรอเปนสารวตร ฝายเขากสงกดสารวตร ท.บ. ฝายตารวจทองทกจะเขาระงบเหต พดกนไมเขาใจจงเกดเหตดงกลาวขนเขาวาพวกเขานนมอย ๕ คนหลงจากหมดหนาทแลวกพากนออกจากบานสเสา ตงใจจะไปหาความสาคญราญกนนอกบานคนหนงอวน ๆ ขาพเจาลมชอเสยแลว ไดพดกบพวกเขาวา “เฮย ใครอยาเอาพระของหลวงพอเงนเขาไปในซองนะโวยทานจะศลขาด “เขาผตะโกนบอกเพอนกถอดสรอยคอออกไวบนหงพระ แสดงวาวนนคงจะไปสนกสนานกนจนสดยอด แน ๆ ส.อ. สมหมายกบพรรคพวกรวม ๔ คน ไมเชอวาหลวงพอจะศลขาดจงไมถอด หาทหารหาญกออกไปราสราตามธรรมเนยมอมหมพมนกแนวไปหาคณปาหยบ เรองจงเกดขน วนนนเปนวนบมหากาฬบลางผลาญ ขนาดยงกนชนดเผาชน กระสนเหลกปลววอนจนบานปาหยบแทบจะพงทลายราบลง ทก ๆ คนโดนกระสนกนคนละสองนดสามนดแตไมเขา เพราะเชอในพระของหลวงพอเงนซงเคยลองมาแลว แตหมคนทอวน ๆ และไมยอมเอาพระตดตวกลวศลขาดโดนเขาสองนดทไหปลารากบตรงไหนกลมเสยฉบ ถงกบตองไปนอนอยโรงพยาบาล แตกยงดกวาฝายตรงขาม ซงตายสองและบาดเจบอกหลายคน สมหมายเลาวาวนนนถาไมมพระของหลวงพอคงสนชอแน เพราะเขายนหยดสโดยไมหลบเลย

อภนหารเหรยญหลวงพอเงนรนแรก เรองความมหศจรรยและปาฏหารยของเหรยญหลวงพอเงนรนแรก ซงเปนทรกนในหมศษยวา

เหรยญรนหนงนเชากนในราคาแพง ทางภาคใตราคาถงพนหารอยบาทกม ความจรงบคคลภายนอกแสวงหา

35

ประโยชน และกาหนดราคาขนเอง แตสาหรบหลวงพอนนทานไมเคยเรยกรองเอาจากใครเลย ทเกดมขนนนกเพราะวาทานไดแจกไปเปนทระลก ในคราวเมอลกศษยพากนไปชวยเหลอหลวงพอสรางโบสถดวยกาลงแรงและกาลงกายเทานน แตตอมาเหรยญหลวงพอเงนรนหนงน ไดเกดมอภนหารแกผนบถอขนหลายทางดวยกน บางคนกวาผกคอไวแลวแคลวคลาดเหนยวและมโชคลาภด สดแตผนบถอจะไปประสบการณอะไรขน ขาวลอของเหรยญรนนกระฉอนไปทวเมองไทย

เมอ ๑๖ ต.ค. ๐๕ ขาพเจาไดมโอกาสไปรวมการกศลทอดกฐนทวดดอนขนาก ซงหลวงพอทานเปนประธานในงานน เพอหาทนสมทบในการสรางพระอโบสถวดดอนขนากทหลวงพอทานไดเมตตาตอชาวดอนขนากเปนผรเรมกอตงวางโครงการให เพอชาวดอนขนากจะไดมพระอโบสถเปนมงขวญของวด เพราะวดหากไรโบสถกยงไมสมบรณ ภกษสงฆจะบวชทาสงฆกรรมไดอยางไร ฉะนน บรรดาศษยานศษยเมอรวาหลวงพอเปนผนาในการกศลใด ๆ กจการนนกอนหนาฝาคงดวยมวลสมาชกรวมมอกนทาน ใน วนทอดกฐนของวดดอนขนากป ๒๕0๕ ลกศษยลกหาจากทกสารทศไดมาพรอมเพยงกน บงเอญขาพเจาเดนเขาไปนงในวงของนกวจารณทรานกาแฟหนาศาลาการเปรยญวดดอนขนาก หลายเรองทเขาวจารณกนหนก ๆ เขากพดกนถงเรองพระคณาจารยตาง ๆ หลวงพอทวด หลวงพอเต แลวกมาลงทหลวงพอเงน ในวงกาแฟนนมทงนายทหารและตารวจทจาไดกม ร.อ. ชน โภคสวรรณ และ ร.อ. สนทร โภคสวรรณนกบนมอดคนหนงของกองทพอากาศ ตอนหนง ร.อ. สนทรไดเลาถงอภนหารของเหรยญหลวงพอเงนรนหนง เขาเลาวา เมอเดอน ก.พ. ๐๕ นเอง เขากบเพอนอกคนหนง ชอ ร.อ. เพชร สายทอง ไดนงมอเตอรไซดเขากรงเทพ ฯ จากดอนเมอง เขาเปนคนนงขางทาย ร.อ. เพชรเปนผทาหนาทขบข มอเตอรไซดยหอ B.M. 2 ทอของ ร.อ. เพชรครางกระหมเพราะผขบเหยยบคนเรงเสยเกอบจม จกรยานยนตไดพงเขากรงเทพ ฯ เรวดงลกธน พอถงหนามหาวทยาลบเกษตรศาสตร เหตการณทไมนานกฝนกเกดขนสนขตวหนงวงตดหนาอยางรวดเรว ดวยสญชาตญาณและและปฏกรยาของมนษย ร.อ. เพชร สายทองจงหกแฮนหลบและแตะเบรกพรดรถคว าแฉลบปะทะกบตนไมขางทาง ยงผลให ร.อ. เพชร กระแทกกบตนไมถงกบสลบคาทชกนยนตาตงอาการนาวตกมาก แตวา ร.อ. สนทรไมเปนอะไรเลย เขาเลาวา เหมอนเขามอานาจลกลบอะไรอยางหนงมาประคบประคองรางของเขาไว เมอหายตกตะลงพอสตคนมาเขาจงเขาชวยประคองเพอนเพอจะหารถอนมงไปสโรงพยาบาล

เหตการณครงนเจาตวผเลาบอกวา ใครจะเชอหรอไมเชอกสดแลวแต เขาเองนนเชอเหลอเกนวาเหรยญหลวงพอเงนทแขวนอยในคอนนแหละไดชวยคมครองปองกนอบตอนตรายใหแกเขา เมอไดยนไดฟงเชนนทาใหขาพเจานกถงเรองราวของปลดอาเภอคนหนง ชอ สรนทร นารถวรทต ประจาอาเภอเมอนครปฐมนงไปในขบวนรถเมลทถกรถไฟสายใต ชนตรงทางแยกถนนมาลยแมนจะไปสพรรณ ครงนนมการตายกนนบสบและบาดเจบกมาก แตปลดสรนทรซงแขวนเหรยญของหลวงพอรอดตายไดอยางปาฏหารยและไมมบาดเจบเลยแมแตนอย ทง ๆ ทคนอก ๒ คนทนงขนาบเขาอยนนไดถงแกกรรมคาทอยตรงนน

นนบวาเปนความมหศจรรยของอานาจทางจต ซงหลวงพอทานใชอภญญาณทางพทธานภาพในการสรางพระใหกบผทนบถอ เมอมเหตการณเชนนขนโดยมหลกฐานพอจะนามาเลาสกนฟงได ขาพเจาจงเขยนไว สดแตทานผอาน และทานสานศษยทงหลายจะไดพากนพจารณาเอาเองวาอทธฤทธทางอานาจของกระแสจตจะมอภนหารไดหรอไมสวนขาพเจาขอรบวาเชอถอตามวสยของปถชนผยงรโลกนอยอย

36

ระฆงปะวตศาสตร

บรษท อตาเลยนไทย เปนบรษทสดทายทกเรอรบศรอยธยาไดสาเรจเมอเดอน พฤศจกายน พ.ศ.๒๕๐๓ สวนหนงของเรอรบประวตศาสตรลานไดไปตกเปนสมบตของวดดอนยายหอม คอใบจกรซงถกเลอยขาดออกจากกนแลวจานวน ๒ ชน ขาพเจาไดพจารณาดเหนวาเปนทองแดงอยางดมาก นาหนกกคงจะมใชนอยเพราะเพยงแตชนเดยวขาพเจากคงจะยกไมขน ดวยความสงสยจงไถถามพระภกษในวดวาทองแดงสองชนนนเปนอะไรและเอามาจากไหน ทานบอกเปนใบจกรเรอรบศรอยธยา คณนายรวนามาถวายจะหลอระฆงถวายหลวงพอ ขาพเจาชกตดใจสงสยวาทาไมคณนายรวอยถงกรงเทพ ฯ จงนาสวนหนงของเรอรบประวตศาสตรมาถวายทาน วดในกรงเทพ ฯ มากมายทาไมไมถวายเจาทองนมนกหนกใชเลนอยเมอไหร ขาพเจาจงเทยวสอบถามภกษองคอนด กไดความจากพระภกษทพยเลขาของหลวงพอวาคณนายรวนาถวายจรง ๆ เหตทนามาถวายกเนอง จากหลวงพอไดมสวนชวยเหลอเขาในการกเรอครงน “เอะไงกน-หลวงพอจะไปชวยเขากเรอฟงชอบกล“ขาพเจาแปลกใจ

“เปลารอกคณ ไมไดไปชวยแตเขามาขอของมนา มนต – ธง-ทรายและรายสญจนเขาวาทแรกนนกยาก พอไดของของทานไปการกกสะดวกงายดายอยางนามหศจรรย เขาถอวาบญบารมของหลวงพอชวยจงสาเรจ กเลยนาใบจกรมาถวายทาระฆงใหแกวดและจะออกเงนคาเทคาชางใหทานดวย”

ขาพเจาจงเขาใจดขนและตงใจไววาวนหนงจะตองไปพบคณแมรว เพอสอบถามดใหไดความจรง เพราะเรองน แมจะเปนเรองเลก ๆ แตมความหมายมาก ระฆงอนเกดจากศรทธาเกยวของกบเรอรบประวตศาสตรอยดวย

เมอวนท ๓๐ ธ.ค. ๐๔ ขาพเจากไดเดนทางเขาไปพบคณนายรวทบานพกหลงตลาดประตนา เพอจะเรยนถามทานถงเรองการกเรอ ทานเปนมารดาของคณชยยทธ กรรณสตร ซงเปนผจดการบรษทอตาเลยนไทย ขาพเจาไดรบการตอนรบดวยอธยาศยไมตรอนดยง ระหวางทสนทนากบทานอยนนกพอดกบคณชยยทธกลบมาจากททางาน คณนายจงแนะนาใหขาพเจาเขาพบกบทานผจดการ เพอจะไดซกบางสงบางอยางในเรองการกเรอ ขาพเจาตรงเขาไปทาการเคารพ และกแนะนาตวพรอมทงเรยนใหคณชยยทธ ทราบถงความประสงค ผจดการไดเลาความจรงวา เมอกอนทจะไดของมาจากหลวงพอกจการกเรอทลกทเลเตมทน มนยากลาบากมากถงกบมคนเจบปวยและตายหลายคน จนคนงานพากนขยาดหาวาภายในเรองรบประวตศาสตรลานมภตผปศาจเขาสงอย แตเมอไดผายนต นามนต และทรายของหลวงพอมาแลว ความหวาดหวนของคนงานเหลานนกหายไป และนาพศวงอยางยง การระเบดซงมอยบอย ๆ กพลอยหายไปดวย คนงานตางกยงเชอวาดวยอานาจมนตอนศกดสทธ จงทาใหภตผเหลานนสลายตวไปหมด เปนกาลงใจอยางด ผจดการเลาวานบแตไดหวานทรายและพรมนาพระพทธมนตของหลวงพอแลว การระเบดกเกดขนเพยงสามครงเทานน แตละครงกไมรายแรงอะไร ผมเชอวา ผมทางานครงนสาเรจลลวงไป เพราะหลวงพอทานชวยจรง ๆ คณแมของผมจงไดนาใบจกรของเรอราคามใชนอยไปถวายทานไวเปนอนสรณ

จบคาบอกเลาทเปนเรองจรงและยนยนเชนนนขาพเจาจงลากลบพรอมดวยความปลมบตใจทหลวงพอทานมความสาคญในกจการของบรษทอตาเลยนไทยกเรอรบศรอยธยา

37

ลองดราชาภาพยนตรเมองไทย

เมอจะพดกนถงเรองอภนหารของพระเครองหลวงพอเงน มอะไรกควรนามาเลาใหหมด เพราะทงหลายแหลนนเปนปรากฏการณทมหศจรรยทางจตศาสตร เมอวนท ๑๗ ม.ค. ๒๕๐๔ วดดอนยายหอมโดยการนาของหลวงพอไดชกชวนชาวบานมาชมนมโหรองถวายพระพรแตพระบาลสมเดจพระเจาอยหวและพระบรมราชนนาถ เนองจากทงสองพระองคไดเสดจนวตกลบสประเทศไทย ในการนไดมการเลยงอาหาร โดยชาวบานตางกจดหามาจากบานสวน มหรสพ นายเลกเจาของบรษทภาพยนตรกหลาบทพยภาพยนตรไมเคยไปนมสการหลวงพอมากอน เพยงแตไดยนชอเทานน

เมอเสรจจากการฉายภาพยนตรเรยบรอยแลว คณเลกชอเลกแตวาใจกวางขวางชอบทาบญ กไปกราบหลวงพอจะกลบกรงเทพ ฯ และขอพระจากทานหนงองค เขาตงใจจะไดพระชนดสบทศ เพราะเคยเหนพรรคพวกไดไป แตบงเอญหลวงพอทานไมม จงใหพระผงเลก ๆ องคหนงแกเขา คณเลกไมชอบ นกใจใจวาอยากไดเลยแตกจาใจตองรบเพราะไหน ๆ ทานกใหแลว เขารบพระจากมอของหลวงพอแลวกใสกระเปาเสอ ทนททพระองคเลกนนลงกระเปากเกดมหศจรรยมไฟแลบเปนประกายขน คณเลกตกใจรบดงมอออก ลวงเอาสงของทงหมดในกระเปามาตรวจดกไมมอะไรจะวาไมขดฟ กไมมสกอน เพอความแนใจ หลงจากนมนตหลวงพอเจมภาพยนตรเรองลนทมสะอนแลว เขากรบกลบกรงเทพ ฯ ถงบานทาพระจนทรกเทไมขดทงกลองออกมาสารวจดอกกไมพบวามการฟ แมแตอนเดยว คณเลกเลาวานาแปลกใจ

ตอมาอกไมกวน คณเลกกนาฟลมภาพยนตรเรอง “ลนทมสะอน “ ขนรถแทกซ มงไปวดกลางสวน เพอนาหนงไปเจมกบทานอาจารย แตในระหวางทรถกาลงวงไปในถนนเลยพระโขนงเลกนอย กเกดอศจรรยขนมาอก รถวงไปด พลกคว าลงขางถนน คณเลกเลาวาเลยกลบบานและสงสยอยในใจวา พระเครองของหลวงพอวดดอนยายหอมคงจะแสดงปาฏหารยกบเขา

เรองทนามาเลาน เปนแตเพยงคาบอกเลาของผทไดประสบเหตการณมาดวยตนเอง สวนขอเทจจรงจะเปนอยางไรนนสดแลวแตผเลา ขาพเจาเคยไปเรยนถามหลวงพอวามนอาจจะเกดขนได หรอเปนความจรงขนไดไหม หลวงพอทานพดเปนเชงตดบทวา อยาไปเชอเขานก เขาอาจจะยอฉนกได เรองพรรคนนอกจากจะเกดขนแกตวเราแลวเชอถอไดยาก

ขาพเจาใครครวญดแลวตองยกยองหลวงพอเงนไววาทานเปนนกปราชญทฉลาดอยางยง เพราะคาชม คายอนนไมทาใหทานเกดอารมณดอารมณรายไดเลย

หลวงพอเงนดทางไหน ? ปญหานยงไมมใครตอบไดถกตอง เพราะวาหลวงพอจะดทางไหนขนอยทตวผนบถอเลอมใส

ดงไดเคยกลาวมาแตเลมหนงแลววาหลวงพอของเรานนใครนบถอตองการอยางไหนขลงทกอยาง เชนวาบางคนบอกวาตระกรดของหลวงพอด บางคนบอกวาผายนตของหลวงพอด บางคนวาพระของทานแน อะไรเหลานยอมชใหเหนวาสดแตความ เชอถอนยมของคน ยงไปกวานนบางคนชนหมาก หรอนาหมากในกระโถนของทานกวาด มอยพวกหนงในปาดงพงพคอพวกกะเหรยงแหง อ. ทองผาภมทางชายแดนตดตอกบพมา เขานยมวาเสนผมของหลวงพอด หลวงพอถกนมนตไปเมอประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ พวกกะเหรยงขอใหหลวงพอปลงผม

38

แลวมาชมนมแยงกนเอาผาขาวบรสทธปลาดเกบเสนผมของหลวงพอจนหมดเกลยงไมมเหลอเลย แมแตเสนเดยวนแหละจะเหนวาปชนยบคคลยอมไมตางอะไรกบเทพเจา แตหลวงพอของเราเปนปชนยภกข ผมศลอนบรสทธยอมจะเปนทเชอถอแกบคคลทว ๆ ไปอยางแนบแนนสนทใจ

เมอวนท ๒๕ ก.ย. ๐๕ นเอง ขาพเจาไดมโอกาสไปนมสการหลวงพอถงวด ขณะนงอย ณ หนากฏนนกมหญงวยกลางคน ๆ หนงคลานเขามากราบทาน แลวรองขอของศกดสทธของหลวงพอคอผายนตททาเปนธง

“หลวงพอเจาขา ขอธงดฉนไปไวกนหนอนพดซาสกผนเถอะคะ “นางกลาวอยางวงวอน “เอะ! ยายคนนแปลก ธงอะไรของหลวงพอจะไปกนหนอนพดซาได ยาฉด ยาหวกะโหลกฆา

แมลงเตมตลาดทาไมไมไปซอหามากาจด “ขาพเจาขบขนอยในใจ “โยมทาไมโยมไมดและพดซาโดยวธอน ๆ ละ ผายนตของฉนจะกนไดหรอ? “หลวงพอทาน

ถามเขานน “หลวงพอเจาขา “ นางเอยชา ๆ “คนแถวอาเภอสามพรานบานฉนเขาพดกนแซดไปหมดวา

ธงของหลวงพอกนหนอนพดซาไดและไรไหนมธงของหลวงพอปกไว พดซาขายดเปนเทนาเททาเชยวคะ” “งนเหรอโยม แหม! ฉนเองยงไมนกเลยวา จะขลงถงปานนน เอา ถางนกเอาไปทดลองดนะ

แตอยาเพงเชอพดซาของโยมจะเนาหมด “เมอนางคนนนไดรบของ ๆ หลวงพอแลว ขาพเจากเลยถามวา “นาจา ชออะไรบานอยทไหน “นางตอบวา นางชออทย นามสกล ปทมาสตร มนวาสถานบาน

ชองอยทตาบลหอมเกลด อ.สามพราน พอนางอทยกมกราบอาลาหลวงพอไปแลว หลวงพอทานหวเราะ ปรารภวา “เออ - คนเรานถาลงไดเชอถอละกฝงใจเอาจรงเอาจงกนเลยทเดยว มอยางเรอะธงไปกนหนอน

พดซาได ฉนจะมใหรกแกอาจจะเสยกาลงใจ เพราะบกนาขามดอนมาไกลเหลอเกน” นแหละทานผอาน หลวงพอของเรานนทาอะไรไมหนหลกแหงความเมตตา ใครโงทานก

สงสาร ใครนบถอทานกฉลองศรทธา ใครไมเชอถอทานกไมวา ด ๆ แลวทานกฉลองศรทธา ใครไมเชอถอทานกไมวา ด ๆ แลวทานเปนเทพเจาทมคนเลอกนบถอกนตามชอบใจจรง ๆ

เรองหลวงพอดทางไหนกนแน ยงไมรจกจบ เพราะเหตการณตาง ๆ ไดเกดขนแปลก ๆ อยเสมอความนบถอเชอถอของประชาชนในตวหลวงพอมตาง ๆ กน ขาพเจาเองเทากบวาเปนดานแรก ใคร ๆ กรวาเปนลกศษยหลวงพอเอาแตเฉพาะรายการทพรรคพวกไหววานมา ใหขอความเมตตาจากหลวงพอกยงเสยแลว เชนวนนท ๒ ต.ค. ๐๕ ขณะทขาพเจากาลงเขยนหนงสอตอนนอยกไดรบ จ.ม. ๒ ฉบบฉบบทหนงพวกชาวบานใกลเคยง ฝากมะตมออนมาหนงผลวาขอใหสงไปใหหลวงพอลงคาถาเปาเ สกใหภรรยาของเขาคลอดบตรงาย ๆ ขาพเจากตองฝากมะตมไปวดเขยน จ.ม.นมสการหลวงพอวา ผขอจะคลอดบตร หลวงพอกทาใหชวบาย เทานนมะตมกลงอกขระเปนตวขอมฝากมาวธใชเหนเขาบอกวานบจานวนเกอบ ๓๐ ป มาแลวทกครอบครวทกคนในตาบลพระประโทน บานสวนแทงทวย ใครจะคลอดบตรกตองไปขอมะตมลงยนตจากหลวงพอทงนน เอามาหนตมนากนแลวทาใหผคลอดใจสบาย คลอดงายนกเปนเรองแปลกประหลาด ตามศรทธาความ

39

เชอของเขาวาหลวงพอนนดทกอยาง จะแตงงานกนมนตไปสวดชยมงคลคาถาชยนโต เวลาจะคลอดกไปหา คลอดแลวกเอาเดก ๆ ไปถวายเปนลกจะไดอายมนขวญยน เมอโตขนกเอาไปฝากใหบวชบวชแลวจะแตงงานกไปนมนตหลวงพออก วนเวยนอยเชนนมาหลายสบป ขาพเจาจงไมรวาหลวงพอเงนดทางไหนกนแน ใครวาอะไรดเขากขออยางนน บางคนกชานหมากดนาหมากด เสนผมของทานเมอเวลาปลงในวนโกนด ธงของทานดทรายด นามนเครองหอมด แปงด ปนด แมกระทงนาลายของทาน กด ใคร ๆ กกมหวใหพนลงเรอย ๆ แลวจะใหขาพเจาพดวาอะไรของทานดเลา

วนเดยวกนทมคนฝากไปขอมะตมคลอดบตร จ.ม.จากคณอรามผจดการแผนกอะไรในบรษทโคคาโคลากไมทราบมาถงอก

ขอความในนนบอกวา “คณชนชวยขอใหหลวงพอหาฤกษเอาเรอลงนา และขอแปงเจมเรอและของเมตตามหานยม “ผขอเกดวนศกร ขน ๙ คา เดอน ๒ มะโรง ตกฟากย ารง (ต ๔ น.) อยางนหลวงพอกตองทาใหเพราะเขานบถอขาพเจาไดพดวาเวลาของหลวงพอทานมนอย เพราะงานของทานมมากรบใชคนทวทกมมเมอง ใครศรทธาอะไรทานกฉลองศรทธาใหเขาทงนน ถาหลวงพอเปนสมนไพรทานกใชไดทกอยางไมวาใครจะเปนโรคอะไรกเกบเอาไปกน ทา รม อาบ หรอฝน สารพดจะเลอกหาเอาประโยชนจากสรรพยาและสรรพคณนน นแหละทานผอานทรกเคารพชวตและงานของหลวงพอจงนาสนใจนาศกษาอยางละเอยด แตเสยดายทขาพเจาและศษยคนอนมไดบนทกเหตการณตาง ๆ ในชวตของทานไวโดยสมบรณ จงขาดตกบกพรองเชนทไดปรากฏอยน

เทพเจาแหงชวต นอกจากหลวงพอทานจะเปนเทพเจาของคนทงตาบลแลว ทานยงเปนเทพเจาของชวตลก

กาพราและเดกยากจนทไรทพงพงอกเปนจานวนมากมาย เรยกวาเปนรน ๆ ไปเลย ใครเตบโตปกกลาขาแขงกออกจากวดไป คนทมความกตญกตเวทกหายสาบสญไปเลย แตวาทก ๆ คนกรกนทงนนวาหลวงพอทานเลยงเดกเหลานนเพยงเพอเอาบญ มไดหวงคณแตอยางใด

สาหรบขาพเจากเชนเดยวกน ไมทราบวาจะเกดมาทาไมเพราะนบตงแตลมตาออกมองโลก กพบแตความอาภพนานาประการ ยงไมเดยวสาตอโลก ยงไมทนจะจาความได ปากยงไมทนสนกลนนานม ขาพเจายงตองการความอบอนจากออมกอดของแม แตกตองพลดพรากบานมาสวด ขาวกนบาตรไดเจอจนเกอหนนเดกคนหนงใหรอดตายมา ขาพเจาเกดมาทาไม ตวเองกยงสงสย เพราะในวดไมมเสยงเหกลอมของแม มแตระฆงและกลองทมกจะดงในยามคา มนวงเวงและวาเหวอยางไรชอบกล วดกวางเกนไปจนแลดนากลว เสยงพระทานทองสวดมนตฟงคลาย ๆ กบยายแกคนหนงบนใครพงพา ไมเหนมอะไร กน-เลนแลวกหลบไปทมมหองเลก ๆ ชวตของขาพเจาชางเตมไปดวยความอางวางเปลาเปลยว ไมเคยเอยคาวา พอ-แมหรอพเหมอนคนอน ๆ นอกจากคาวา หลวงพอเทานน ”หลวงพอ” จงประทบใจขาพเจามาจนตราบเทาทกวนนเหมอนกบเกดมาลอย ๆ อยางไมมอะไร ไมพบใคร นอกจากหลวงพอเทานน มโนภาพของขาพเจาในอดตจงฝงใจอยเสมอ

เวลานนผานมาประมาณ ๓๐ ปเศษ ความจาเลอะเลอนไปมากแลววดดอนยายหอมมกฏไมกหลงศาลาการเปรยญมงจากหลงเดมยงคงอย โบสถเกาแกเรมกะเทาะรวงหลนลงมาทกวน จนบางแหงมองเหน

40

อฐซอนกนเปนชน ๆ ความชราของพระอโบสถกดจความธราของคนเราเหมอนกน วหารหลงนอยหมอบคเปนเพอนใหโบสถคอยหายเหงาไดบาง เจดยรางตางกยนหยดทรงตวอยประหนงวาจะอวดความสงางามของตนเอง กาแพงรอบนอกของวดทางดานเหนอชราเสยจนยนไมอย ลมราบไปบางแถบแลวกม แตวาตนไมหลายชนด มะขาม มะขวด ซงยนตนเกะกะไปทวบรเวณวดนนงอกงามแผครมขนทกวนโรงลเกซงเปนอาหารตาอยางวเศษของชาวบานหลงคาพงไปแถบหนงแลว ถงฤดรอนเอาการ ทวบรเวณวดคลายกบมความแหงแลงปกคลมตงแตยอดพฤกษชาตเหลานนมาจรดดน สแดงแหงกรอบเขามาแทนความชอมเปนพงเขยวไปสนเชง ขาพเจาวงเลนอยในวดโดยมไดคานงถงความรอนแรงของแสงแดด หรอแมจะถงฤดกาลทหนาวเหนบจนจบใจลานวดของหลวงพอของขาพเจากไมผดอะไรกบลานคฤหาสน ของพวกลกผดมเงนทงหลาย ความนกคดของขาพเจาเมอวยนน มความภาคภมใจอยแตทหลวงพอของขาพเจาองคเดยว เพราะเหนทานนาเกรงขาม เปนพอของพระภกษและคนอน ๆ ทงหมดในวดนน ใครรงแกกเรยกหลวงพอ หวกหลวงพอ งวงนอนกหลวงพอ อาบนากหลวงพอ ทกอยางหลวงพอทงนน ชวตของขาพเจาจงไมมใครนอกจากหลวงพอ สวนคนอนเขายงมแม เดก ๆ วดดวยกนพดถงแมขาพเจาลมไปแลววาคอใคร รเลา ๆ วาแมเปนผหญงตดผมสน ๆ พดเสยงเลก ๆ มแววแหงความเมตตาฉายเปนประกายอยเสมอ ยงทกวนพระจะมเพอน ๆ ดวยกนพดถงแมบอย ๆ “ เฮย วนนแมกมาโวย “ เจาแกละมนคยกบเจาเอยง และทก ๆ วนพระขาพเจามกจะไดยนเสมอ อปทานของเดก แมชอบมาวดวนพระ วนพระแมตองมาวด

วนหนง เปนวนพระ ๑๕ คา พอและแมของเดกวดทกนขาวบดและนอนกบกระดานบนหอฉนกพากนมาเยยมลกบงคนไดทงเสอผาและขนม ตางกพากนยมแยมแจมใสลงโลดตามประสาเดก สวนขาพเจามองดเขาดวยความนอยใจเราทาไมไมมแมบางนะ รเราไมมสตางคจะซอแมเหมอนเรามสตางคซอขนม หลวงพอเคยใหทละสองสตางค เกบไวซอแมมาเรยกบางดกวา ขาวเปนความฝนของเดกเสยจรง ๆ

เยนวนนนมทงขาวทงกบอดมด แตเสยทขาวทเขานามาถวายพระตงแตเชาบด ตองตมนารอนลวกกอนจงจะกนได ขาพเจาอมจนพงปลนแลวกไปเกร ๆ อยหลงศาลาคอยดวาจะเลอกแมสกคน บงเอญยายแกคนหนงรปราง ขาว ๆ เลก ๆ สวดมนตทาวตรเยนเสรจ ยายผใจบญคนนนบานอยไกลไมสามารถจะคางคนทาวตรเชาไดจงหยบหาบสารบทมาทาบญจะกลบบาน

“แหม! ยายคนนทาทางจะใจดแฮะ เราเลอกเอาไวทาแมดกวา ” พอยายออกเดน ขาพเจากออกตามคอย ๆ ยองกลวยายจะร ตะวนกคลอยตาบงยอดไมแลวยายเคยวหมากจบ ๆ กระแอมไปตลอดทาง ขาพเจากยองตามไปอยางระวงตว พอเลยหลงศาลเจาทมตนกลมใหญหนอยหนงขาพเจาเหยยบไมหกดงกรอบ ยายกเหลยวหลงมาพอด

“เฮย! อายหน จะตามมาทาไม ?” แกตวาด “ผมจะเปนลกยายฮะ “ขาพเจาตอบเอางาย ๆ “วา – เองลกเตาเหลาใคร จะตามขาไปไดเรอะ เอเจาน ไป-ไป หาแมมง “ยายทาเสยงด ๆ นา

กลวจงเลย ขาพเจาเสยขวญและเสยใจเพราะผดหวงไมไดแม นงรองไหอยตรงหนายายนงเอง ยายกจะรบ

กลบบานเพราะเยนแลว แกบนอบไปเลย ไอลกเวรลกกรรมอะไรของแกกไมร ยอนกลบไปทางกฏหลวงพออก

41

ควาขอมอของขาพเจาจงแนวไปหาหลวงพอ บอกหลวงพอวาลกใครหลงจะตามหาแม หลวงพอทานบอกยายคนนนวา ลกของทานเอง เขาถวายไว

“ออยงใหมอย คงคดถงแมเจาคะ “พดจบแกกอาลาหลวงพอไป เมอยายไปแลว หลวงพอจงเออมมอมาดงขาพเจาไปใกล ๆ สองมอทานโอบหวไหลเบา ๆ

“อยารองเลยเจาลกเอย อยกบหลวงพอเถอะ มเพอนเลนเยอะแยะเชยวลก” ชวตภายใตรมเงาของพทธอาณาจกร มแตความเมตตากรณา ขาวกนบาตรไดหลอเลยงขาพเจา

มาแตในอดตยงไมเคยเลอะเลอนไปจากความทรงจาของขาพเจา วดเปนสถาบนขนแรกของเดกอาภพทยากจนอยางขาพเจากจรงแตยงภาคภมใจตามประสาของเดกวด เพราะไมเคยมองเหนความเปนอยของลกเจาขนมลนายใด ๆ เลยพอแลวสาหรบคนทเกดมาอยางไมมอะไร

ชวตนนเคยมนกปรชญาเขาวา “คอการตอส” เปนคาจากดความของปราชญทานใดกไมร แตวาชางเขาทแท ๆ เพราะตงแตเกดมาขาพเจาเหนมแตการตอสจรง ๆ ตองสกบความหนาว – รอน หวโหยเจบปวด บางครงกชกตอยทารายกนระหวางเดก ๆ วด มนเปนการตอสของชวตจรง ๆ ซงถาขาพเจาอตรมาเกดเปนลกขนนางผพรงพรอมดวยขาทาสบรวาร กคงจะไมรจกอะไรในบางสงบางอยางทเปนการตอสของชวต และไมรจกความอดทน ไมมไหวพรบ ไมมหลกเกณฑของการตอส ไมรจกสวาทางใดผดทางใดถก ศลธรรมและสจจะเปนอยางไร เพราะไมเคยถกพระทานเฆยนฐานทองมสาวาทาเวระมะนสกขาปะทงสมาธยาม ไมได

สถาบนของขาพเจา กอนอนตองวา นะโม ตสสะ ภควโต เปนแตเสยงเขาวาสถานบนสถานบนสมยนของเดกอนบาลมใชเดกวดตองวา เอ-บ-ซ-ด เปน ฉะนนขาพเจาจงภมใจในอารามวทยาเมอครงกระโนน เพราะตองอาน ก.ข. ก.กา. ของป ของยากอนภาษาอน ความแตกตางระหวางชวตหนงกบอกชวตหนงนน ยอมเหลอมลากนไกล แตวาทานทรก ความเปนจรงทหนกนไมพนไมไกลนกกคออนจจง ซงยงใหความเปนธรรมแกเราอย ชวตทกชวตยอมไมมความแนนอนตามสภาพของตนเอง

บางครงกเกดความคดวตถาร วาเราเกดมาทาไมเพออะไร รอความเจบปวยหรอรอความตายอยางนนหรอหรอวาเพอชดใชกรรมซงทาไวแตปางกอน คดมาก ๆ ชนเรากจะเปนโรคเสนประสาทตาย เลยทอดอาลยและฝนหวาน ตอไปอกวา “เพอตอส” แตถาหากจะพดกนตามหลกของศาสนาพทธแลว คนรวยจนเหมอนกนทกคน เกดมาดวยกรรม โดยกรรมและเปนไปตามกรรม หาใชเพอเสวยสขแตอยางใด ทกรปทกนามเพอเสวยกรรมของตนทงนน จงทาใหขาพเจาคดเสมอวา คนเราเกดมากเพอการตอสทงสน สงทเราตองสคอกรรมอนเปนทกแกเราเอง

เมอขาพเจายางเขาสวยหนมและหางพนอกของหลวงพอออกไปทกท ๆ ชวตจงเหมอนกบเรอทลอยลองสทะเลอยางไรจดหมาย บางครงขาพเจากคานงวาตนเองปกกลาขาแขงแลว สามารถทจะบนไปไดตามใจชอบอยางทระนงและทกหนทกแหงไมวาเหนอวาใต สามะเลเทเมาไปตามยถากรรม ตอสกบชาตาชวตไปตามเพลง จดหมายปลายทางไมมเลย ขาพเจาลมหลวงพอเสยแลว ลมหมดสนททานเคยพราสอนตกเตอนวา “อะไรควรทาจงทา ไมควรทาอยาทา “ คนเราจะครองตนอยดวยดตองมสตสมปชญญะเสมอ คนไมมระเบยบวนยครองชวตอยเหมอนคนขาหกมกจะตองลมลกคลกคลาน คนใดประมาทมองไมเหนความทกขทมอยรอบ ๆ ตบ คนนนเอาตวไมรอด

42

ขณะทขาพเจากาลงเพลดเพลงอย ณ จงหวดสงขลากไดรบ จ.ม.ฉบบหนง เปดอานดกรวาหลวงพอทานอตสาหเขยนฝากไปเตอนสต

วนคนลวงไปโดยไมหยดย ง เวลานเจากาลงทาอะไรอย ? บดนเจาอายเทาใดแลว? เมอคาพดสองประโยคนผานสายตาไป ขาพเจานกทนทวา เราอาย ๒๒ ปแลว - - เรวจรง - - เราเกดมาเพออะไร ? เราเกดมาเพอการดบ และดบเพอเหลอสงแทนตวเราไวแกโลกมใชหรอ

เราเกดมาอยางไมร และเราตายไปอยางไมร ชวตของเรากเหมอนตนกลวยหรอตนหญาตนหนง ทมเกดแลวกดบไปเปนความวางเปลา โลกไมรวาเราเกดเมอใด ไมสนใจวาเราตายเมอใดชวไมกป แมแตลกหลานญาตพนองของเรากลมหมดแลวฉะนนการเกดทยาวนานและมแกนสารสาระของชวตกคอการเกดมาเพอกระทาความดใหแกสวนรวมหรอแกโลก เชนศาสดาจารยตาง ๆ มพระพทธเจา, พระเยซเจา, นกรบ,นะโบเลยน, ซซาร, สมเดจพระนเรศวรมหาราช, นกวทยาศาสตร, เบนจมนแฟรงคลน ผคดคนกระแสไฟฟา ยงมนกประพนธและอน ๆ อกมากมายทตายไปแตตว สวนชอและเกยรตประวตยงปรากฏอยจนทกวนน

ไมวนหนงกวนใดเจากตองตายแน เหมอนกบฉนแตฉนจะพยายามทาประโยชนไวใหแกชาตเกดของฉนบางเรองนเปนความจรง ขาพเจาเหนแลววาหลวงพอทานเปนผต งป ณธานอยางแนวแน วาทานจะดารงชวตอยเพอใหความสขแกคนทว ๆ ไป ทงปจจบนและอนาคต

ขาพเจาไดสตจากคาสอนของหลวงพอ จงละทงความสามะเลเทเมาและความเหลวแหลกตาง ๆ เรมจบงานเปนครงแรกในชวต เพอมใหวางงานตามททานเตอนสตไว แมเพยงเปนเสมยนอาเภอทเกอบจะไมพอเลยงปากเลยงทอง กยงดกวาใหวนคนลวงไปอยางทานวา

วนคนไดผานไป วยของขาพเจากเพมขนเปน ๓ ๐ ป ระยะนชวตคอยราบรนขน เพราะหลวงพอทานเกลานสยใหเสมอ ไมวาขาพเจาจะทาอะไร ถาหากเปนการเสยงตออนตรายของของเกยรตยศและชอเสยง ทานจะคอยเตอน บางครงทานกฝากคตของทานมาลอย ๆ คลายกบจะใหเปนปรศนา ขาพเจาแกะซอง จ.ม. ซงจาหนาซอง “คลอออกอานขอความขางในเขยนไวลอย ๆ วา “อยาเกยวแฝกมงปา จะพาฉบหาย เงนทองของมคาอยามกงาย ยามยากจนใครจะชวยเจากเปลาดาย”

เมอสภาพความเปนจรงของขาพเจาเปนมาดงน ความสานกในพระคณของทานจงเหลอลน คาวา “หลวงพอ” เปนคาทชนใจเปนทสด ขาพเจาขาดพอขาดแมจงขอยดเอาทานเปนเทพเจาแหงชวตของขาพเจาดงเชนคนทงหลายดวยเหมอนกน และอาจจะกลาวไดวาสงเหลานเปนทมาของหนงสอเลมน คอ “เทพเจาแหงดอนยายหอม”

ขาพเจาไดเคยอานหนงสอสารคดประวตชวตของใครใครมาหลายทาน ทงบรรพชตและคฤหสถ เชน หลวงพอวดปากนา, ทานพทธทาสภกข, ชวตและงานของเสถยรโกเศศ, ทก ๆ ทานไดกระทาความดงามงามไวใหแกชาตศาสนาอยางมากมาย เมอมาพจารณาถงกจวตรและการปฏบต คณงามความดของหลวงพอเงน วาทานกควรจะไดรบคาสดดเชดชจากบรรดาสานศษยบางตามควร เพอเปนเกยรตประวตมใหชนรนหลง ๆ ลมทาน เหมอนทานไมไดทาอะไรไวแกโลกนเลย ขาพเจาจงไดหาญเขยนหนงสอเลมนออกมาสบรรณโลก ใหเปนสกขพยานในการกระทาคณประโยชนตอสวนรวมของทาน ซงขณะนกยงไมหยดย ง ทานไม

43

ปลอยเวลาใหลวงไปเทศนสงสอนประชาชนตามตาบลตาง ๆ หลายจงหวด เทศนาธรรมตามสถานวทย เทศนาสงสอนพวกกกกนในคายอนธพาล เทศนาตามโรงเรยนตาง ๆ ในพระนครและตางจงหวด กจวตรของทานในการกอสรางโรงเรยนตามวดบานนอกมากมายจนแทบจาไมได จงนาจะไดบนทกกรณยกจเหลานไวเพอเทดทนเกยรตคณของทานใหยนนานไปชวฟาดน สมดงจนตนาการของทานทไมอยากจะปลอยใหชวตของใครมแตความวางเปลา คอเกดอยางไมมอะไรและตายไปอยางไมมอะไร

นกเปดน า ไดเคยกลาวถงสตวโลกยงปรารถนาความเมตตาจากเพอนรวมพภพดวยกน มนษยกเปนสตว

โลกเชนเดยวกบสตวทงหลาย หากแตตามนยามแลวมนษยเปนสตวทประเสรฐเพราะมสตปญญา สามารถคดและประดษฐสงตาง ๆ ทงเครองผอนแรงและอน ๆ ไดเทานน เปนทนาอศจรรยอยางยงวาหลวงพอเงนวดดอนยายหอมนน มอานาจจตสงเหนอสามญชน สามารถเอาชนะจตของสตวเดรฉานมากชนด เชนไดเคยเลามาแลวถงวว, ลง (สตวไมซอไมเชอง) และแพะของทาน ในครงนจะขอเลาถงเรองนกเปดนาวตถาร มนพสดารกวานกเปดนาทงหลาย มาอาศยกฏของหลวงพอออกไขออกลกจานวน ๑๒ ตว ฝากไวกบหลวงพอ ทาใหผคนแตกตนไปดกนเตมวด และวพากษวจารณกนไปตาง ๆ นา ๆ วายายหอมอาชพเลยงเปด ผอปถมภ พระยาพานลกพระยากงกลวเปดจะสญพนธ จงนาเปดนามาฝากหลวงพอไว ขาพเจาไดยนขาวจงไดเดนทางไปด กเปนทประจกษวามนเปนลกเปดของนกเปดนาจรง ๆ สงเสยงรองกบกาบอยหนากฏของทาน สวนแมของมนตนเชากออกไปหากน ถงเวลากกลบมาหาลก นาอาหารมาเผอดวยพฤตการณของเปดนาคน ทาใหบรรดาสานศษยทงหลายมนใจขนอกวา เมตตาของหลวงพอนน แมสตวเดรฉานกยงหย งร หากมนษย อนเปนสตวประเสรฐยงไมซงถงความเมตตา กนบวาสารเลวบรรลยไปเลย

นกเปดนาทงสองคผวตวเมยนคงจะรกกนมาก ไมมใครลวงรนวาสถานบานชองของมนวาอยแหงใด รกกนหนาพากนหน รวาสขอตบแตงตามประเพณกไมรเรองของมนอก รกนแตวามนฉลาดพอดทรจกเลอกสรรคหาสถานทอนปลอดภยเพอจะไดพทกษรกษาลกนอย ๆ ของมน ใหมอายยนนานสบสกลของนกเปดนาตอไปอก หากมนเทยวไขตามสถานทอน มนษยคงจะทารายมนและถก ๆ เปนแนนแหละทานทานเอย แมแตสตวยงหวงในความเมตตา ความเมตตาจงเปนเครองคาจนโลกโดยถองแทแนนอน

เมอวนท ๑๑ ก.ย. พ.ศ.๒๕๐๔ ขณะทหลวงพอทานกาลงวางแขกเหลอมสกการะ ณ ทหนากฏอนรมรนดวยพนธ พฤกษชาต วนนเงยบสงด ลมพดผานพาเอาไอละอองเยนของนาปหลากทงมาโลมลบกาสาวพตรสหมนคลาของทานไหว ๆ กระเพอมไปมา ไกแจวดสงสาเนยงเจอยแจว เหมอนบรเวณนนเปนวเวกะสถาน นาน ๆ จะมความสงบในบรเวณนเหมอนวนนสกครงหนง หลวงพอทานฉนจงหนเชาแลวกเอนสงขารอนเหยวยนเพราะเขาสวยชราลงกบหมอนอง อารมณซงเอมอมดวยบญสขลองลอยไปตามทศนยภาพภายในความวาสของทาน นยตาฝาฟางของทานกไดเหลอบไปพบกบเจาสตวเลก ๆ ดคลายกบลกไกลกนกแตไฉนมสสงเสยงกบกบเหมอนลกเปด รโสตประสาทของทานแววไปเอง ทานนงราพงและเพงสายตาไปทสตวเลก ๆ นนพลางพงพาแกตวทานเอง “อาตมานหนอหมดของดแลว ตากมว หกตง จมกนนเลามนาใส ๆ ไหลอยท งปเหลอแตฟนทยงด อกหนอยของดกจะหมดไปจนทกอยางเออ-เอาเถอะ สงขารยอมไมเทยงอย-พอแลว”

44

เพงอยสกครทานกจาได มนคอเจานกเปดนาทมาอาศยนอนอยบนระเบยงหนามขของทานตรงซมใกล ๆ กบทสวดมนตกอนจะจาวดชวระยะเวลาไมนานนกกยงเพมความแปลกใจมากซมไม มนไดยนเสยงแมรองรบอยขางลางมนกพากนหลนลงมาเหมอนนกบนทงรม รวมหมด ๑๒ ตว หลวงพอเกรงวาสนขมนจะทาราย จงจดหาถงนาและสาแพงมาทาวงลอมให นบแตนนมา ลก ๆ และพอแมกปลอดภย สงเสยงอนไพเราะใหหลวงพอทพงของมนฟงตลอดทงวน นแหละทาน การแผเมตตาใหแกเพอนมนษยและสตวโลกเสมอ ๆ นน ทานวายอมเปนทพง เปนรมโพธรมไทรแกเพอนมนษยและสตวโลกเสมอ

อานภาพแหงความเมตตาของหลวงพอ เรองความเมตตาของหลวงพอ ไดเขยนมาหลายตอนแลว ทานผอานคงจะทราบดวาความ

เมตตาปรานทาใหมแตความรก หลวงพอเงนชนะใจคนดวยความเมตตา และชนะสตวดวยความปรานสงสาร แมแตมนเหลานนจะเปนสตวทเลยงเชองยาก เชนเจาสงขลงของทานกรกตญและอยในโอวาทของทาน เปนลงพเศษฟงเทศนฟงธรรม รบใชทางานใหตามสมควรอกดวย เทาทไดกลาวมาแลวกยงมววแพะและนกอก สตวเหลานทาเหมอนกบมนรวา หลวงพอองคเดยวเทานนทมความเมตตาแกมน ใครรงแกหรอทารายกวงมาออนหลวงพอ เจานกเปดนาทมาออกไขกพาลกเดนไปเดนมาอยหนากฏไมหางหลวงพอ อาการกรยาเหลานของสตว ขาพเจาคดวาคงจะหาไดยาก ทจ ๆ มนกมความกลวอยแลว แตสาหรบหลวงพอเงน ผซงถกขนานนามวาเปนเทพเจาแหงความเมตตา ทานวา “ความรกกอใหเกดความเมตตา ความเมตตายงทกสงทกอยางใหสถาพรสดชนอยเสมอ “ขอนตองเปนความจรงอยแลว เรารกตนไมกหมนรดนา, รกบานเรอนกหมนบารงรกษา, รกคนกหยบยนใหแตความสข ถาหากโลกเรานมความรกโดยปราศจากความชง คงอยกนอยางรนรมยมใชนอย ในปจจบนความรกมเทาผนหนง ความชงมเทาผนเสอ ตอไปโลกมนษยจะเหลออะไรเลา

ขาพเจาพดมากจนปากกาลากเอามอไปเลยแลว ถาฉะนนเลาเรองอานภาพแหงความเมตตากนเสยท คราวนหลวงพอชนะใจลกเศรษฐดวยความเมตตา ถาเปนพวกเชอเวทมนตกตองคดวาหลวงพอเงนมนะด มหานยมด ปราบพยศลกเศรษฐไดอยางงายดาย เขาผนนคอ นายชยยะกรรณสตร หรออกนามหนง “อาเสยโอ”แหงลมแมนานครชยศร ซงเปนขาวในหนงสอพมพเมอไมนานมานวากระหนาโปล สศอาเภอสามพรานดบดวยปนลกซอง ชอเสยงและพฤตการณของเสยโอ ลนสนนไปทว จ.ว. นครปฐม เพราะเขาเปนคนดรายและบาบนทสด พอแมญาตพนองเขดเขยวไปตาม ๆ กน พออารณไมดขนมา ใครขบเรอผานหนาบานกกระหนาเอาดวยปน ววควายใครผานกดบดนไปทละหลายตว รถยนตใครขวางหนาหรอจอดขวางไมทนใจพอกขบชนบรรลยไปเลย เทาไหร เสยหายยงไงแลวไปเบกเงนไดทโรงนาแขงของเขา นสยมทะลดดนของเขาเลนเอาคนบานใกลเคยงครงคราม เหนอาเสยเดนมารบหลกหางเทาไรยงด เจาขนมลนายขนาดใหญ ๆ โต ๆ เสยชยยะลาดบโคตรเสยหลายทานแลว แมใหบวช เขาบอกวาไมมอาจารยทไหนทเขานบถอเลย ทกวดคนเอาผาเหลองมาหมหลอกชาวบานกนไปวนหนง ๆ ทงนน คณแมรบเราเรองบวชเรยนหนกเขาเขากโมโห อางแตวายงไมพบอปชฌายของเขา ถาพบเมอไรจะยอมบวช

45

วนหนง หลวงพอเงนมธระไปสวดมนตทอาเภอสามพราน ในขณะททานเดนมาดวยอาการอนสารวมและสงวรในอรยาบถ อาเสยโอเหลอบเหนโดยไมรจกวาเปนสมภารหรอหลวงตาอยวดไหน เขากยมขนมาดวยความปลมปตเลอมใสศรทธาในตวของหลวงพอ เขาบอกกบคณแมวา

“คณแมครบ เอาละคราวนผมบวชแน ผมพบอาจารย ซงเปนอปชฌายอนแทจรงขอผมแลว ” พดจบอาเสยกตรงเขาไปหาหลวงพอและกมลงกราบทเทา ซงเขาไมเคยกราบไหวพระทไหนเลย คณแมของเขากพลอยปลาบปลมปตไปดวยทลกรจกบาปจกกรรมเปนคนมสตขนบาง จงไดเขาไปกราบหลวงพอ ถามถงวดวาอาราม หลวงพอกบอกวาอยทวดดอนยายหอม

คณแมของเขาพอรวาเปนหลวงพอเงนดอนยายหอมกยงดใจมากขน เพราะชอเสยโอกเดนทางไปบวชกบหลวงพอเงนจรง สมดงความปรารถนาของคณแมและญาตพนองเขาบรสทธอยในผากาสาวพตรหนงพรรษาจงลา เพราะมกจกรรมทางบานทจะตองทามากมาย

หลวงพอมอะไรดหรอ ? จงทาใหผทเตมไปดวยทฏ ฐมานะตองยอมศโรราบกบทาน ละพยศกลายเปนแมวเชองๆตวหนงเทานน ขาพเจาวาเพราะความเมตตาททานแผอยทกลมหายใจเขาออกนนแหละ คออภนหารหรออานภาพลดใจใหบคคลเหลานนมจตออนลงและรกทานเหมอนททานรกเขา

เรองเชนนมมาบอยครงดงทไดเคยเลามาแลว ตอนทภกษบาเลอดองคหนงจาพรรษาอย ณ วดหวยจระเข ทานพระครอตรการบดเปนเจาอาวาส ไมมอาจารยองคใดจะจบลกได ทภกษองคนนบนดาลโทสะผลกเดกวดตกกฏลงมาตาย ภกษองศนนประกาศออกมาดง ๆ วา ถาใครบงอาจมาปลดสงฆาฏเปนแทงตายแน ความดเดอดของภกษองคนนเขาวารายแรงขนาดมหาโจร แตหลวงพอเงนวดดอนยายหอมตรงเขาไปพดเพยงสองสามคา พระบาดเดอดทรศลกยอมปลดสงฆาฏและสกโดยด เปนทอศจรรยใจแกเจาหนาทและสมภารทวไปใน จ.ว. นครปฐมเปนอยางยง

หลวงพอเงนปราบอนธพาล

หลวงพอเงนนอกจากทานจะมนโยบายในการปราบปรามพวกนกเลงการพนนแลว ทานมวธการทจะปราบพวกนกเลงอนธพาลไดอยางชะงด ดงททานเคย ไดเทศนปจฉาวสชนา ณ สถาน ว.ป.ถ. ๑ ไปเมอวนท ๙ ก.ย.๒๕๐๕ วาทานหยดความเปนนกเลงตรนฟนแทงของนกเลงใหญคนหนง คอนายเยอง ชาวบานตาบลคลองจนดา บานเกดของอทยวรรณ เทพจนดา อดตรอง น.ส. ไทยนนแหละ แตนอกจากนายเยองแลวกยงมเหลานกเลงทงหลายอกนบสบ ๆ คนในตาบลอน เชน ชาวอาเภอสามพราน แถววดบางชางใต ชาวบางอายคอน วดโคกแขก อ.นครชยศร ชาวบางแกว ตาบลวดไทร ทาตาหนก อ.นครชยศร ในตาบลหมบานดงกลาวน เมอสมยหนง เปนดงของพวกน กเลงและอนธพาล เวลามงานตามบานหรอตามวด เขาตองมการตศรษะกนบาง ฟงกนบาง มฉะนนเขาถอวางานจะไมสนกครกครน บางทกเลนกนสกปรกเหลอเกน มการดเอาแผลไปฝากคนบานใกลเรอนเคยงกนดวย เชน นาย ก.นกมนหมายไววา คนนเขาจะตองตหวนาย ข.คอรใหจงไดครนไปจองอยในงานกไมพบนาย ข.แตบงเอญนาย ค. ซงอยตดกบบานนาย ข. มาเทยวงานกบเขาดวย นาย ค.นนไมสนทชดชอบกบนาย ข. เลย เพยงแตวาบานมนใกลกนเทานน นาย ก.ยอดนกเลงกเลยตหวนาย ค. แลวบอกเสยดวยวา ขอฝากไปใหนาย ข. คนขางบานของนาย ค. ดวยนาย ค. ไมรอโหนอเหนเลยหวกเลอดอาบกลบบาน น

46

แหละจงเปนชนวนใหคนผกใจเจบกนไมหยดหยอน มงานวดมมหรสพเปนตองมการสนกแบบน คอตหรอฟนกนแกกลม

ตอมาหลวงพอทานเทยวไปเปนอปชฌายบวชนาคในตาบลเหลานนตลอดทงป ชาวบานไมวาจะหนมจะแก นกเลงมากเทาไร ตองเคารพนบถอเทานน เพราะอยากใหทานลงกระหมอมเอาไวตกบเขา หลวงพอทานกทาให แตตองขอบณฑบาตวาจะไมรงแกใคร จะไมผดศลธรรม เพราะลกศษย ของทานตองมเมตตา และละอายตอบาป ความโหดรายทงหลาย อนธพาลแตละรายเมอรบปากกบหลวงพอแลวกไมกลาเปนคนหาเรอง เพราะกลวจะเสยคาสจ ยงใคร ๆ กพากนพดวา หลวงพอหากใครโกหกละกเปนยงงนยงงทนตาเหน นกเลงกลดลงเรอย ๆ เมอหลวงพอทานรบนมนตไปบวชนาคในตาบลเหลานนปละหลาน ๆ ครง ความศกดสทธของหลวงพอถงกบใครมงาน ถาไมไดหลวงพอไปเขากจะเทยวประกาศหลอกชาวบานวา หลวงพอเงนมานะโวย ใครกอเรองกอราวในบานในงานของก มงซวยเจดชวโคตรเลย พวกเดก ๆ หนม ๆ พอรวาหลวงพอเงนจะมารบซอนมดกนตาม ๆ ไป เพราะกลววาหากหลวงพอรวาเกเร วนหลงไปนมนตมาบวชทานจะไมยอมรบ

ฉะนนใครกตาม ทจะไปนมนตหลวงพอบวชลกบวชหลาน หลวงพอทานมกจะซกถามความประพฤตวาเปนอยางไร ถาเคยดอ เกเร รงควานเพอบานแลว ทานบอกวาทานไมอยากบวชให เพราะนสยเลว ๆ จะเขาไปเกะกะในวด พระสงฆองคเจาทรกสงบจะพลอยเดอดรอนไปดวยหลกของการอปสมบทคนของหลวงพอ ทานตองสอบสวนทวนพยานดกอนวา คนทจะบวชมความประพฤตเปนอยาไงจะเปนอนตรายแกสานกสงฆนน ๆ หรอไม เรยกวา “อนตรายกธรรม” สอดสองเสยกอนวาผขออปสมบทนนจะเปนภยแกพระศาสนาหรอไม

นแหละหลวงพอทานจงมสวนชวยทางราชการปราบพวกอนธพาล โดยทานอางเอาการบวชเปนหลก ลกใครอยากไดบวชโดยหลวงพอเปนอปชฌาย กตองคอยอบรมสงสอนอยาใหเกเร มฉะนนหลวงพอจะไมบวชให

ขาพเจาจงกลาทจะกลาววา หลวงพอเงนนนทาประโยชนทกอยางใหแกประเทศชาต ศาสนา ตลอดจนประชาชนทกชน จะหาพระคณาจารยองคใดเหนดเหนอยเทากบทานนนยากนก ทานเดนลดทงนาไปกบหวระแหง เทยวสงสอนประชาชน เปนเนอนาบญใหกบเขาไมวางานอะไรลงตองใชพระเขารวมดวยหลวงพอรบนมนตทงนนเพอจะไดสงเกตดความเปนอยความประพฤตของคนในถนนน แลวนาไปคดสงสอนทงทางความประพฤต ทางทามาหากน ดงทขาพเจาไดเคยเลามาแลววา บางชนบทปลอยใหผนนากลายเปนทงหญาและตนเกลดหอย หลวงพออตสาหแวะไปเยยมและตกเตอนใหรวมสามคคกน ในรปของสหมตร คอรวมหวกนทาคกนนาปทของใครของมนทาชนกนแลว นาปทหลากมากไมทวมตนขาว นาไดผลคนจนมฐานะดขน หลงจากนนกแนะใหเขาทาเปนแบบไรนาผสม คอขาวบาง ผลไม ลมลกบาง ยนตนบาง จนพนทเหลานนกลายเปนแหลงอดมสมบรณ มแตงโมและพดซาดเปนสนคาจนตราบเทาทกวนน นนคอตาบลคลองจนดาททานเคยใหคาถาพวกนกเลงและตาบลวดยายสม ตาบลรางอายเกก วงนาขาวทหลวงพอไปสรางวดสรางโรงเรยนใหนนแหละ ขาพเจาจงกลาพดวา หลวงพอเปนนกปราบอนธพาล นกเลง เพราะทานชวยแนะนาสงสอนเขาทก ๆ วถทาง

47

อกเรองหนงเปนเรองเลากนมายายแลวมหมหนงมแตพวกนกเลง อนธพาล เวลามงานวดหรองานบานเปนตองกนอยางวา ใครเขาไปเทยวหรอประเขาไปหวตองแดงกลบบาน ชาวดอนยายหอมลาเขาไปในตาบลนนเปนตองหวแดงกลบมา พวกอนเขามาในตาบลนนกหวเลอกกลบกลบไป เลยเขาเรยกวา “ บานประแดง หรอปาแดง “ มาจนทกวนน ความจรงเปนตาบลโคกพระเจดยและวดกชอโคกพระเจดย แตชาวบานเรยกวาวดประแดงใครประเขาไปเปนหวแดงกลบมาทกงาน ตอมาเมอหลวงพอเงนทานไดเปนอปชฌายและมชอเสยงขนแลว ในยานนนมทานเพยงองคเดยวทอยใกลและนมนตงาย หากใครจะบวชลกหลานทานกไปสะดวก บางทก หาอปชฌายไมไดปหนง ๆ บวชกนกรายกตองหลวงพอบวชให หลวงพอทานเลยสงสอนและหานโยบายทาใหคนถนนน เลกประพฤตเชนนนได คาวาไปวด “ประแดง " จงลงเลอนไปใคร ๆ กวาไปวดโคกพระเจดยดวยกนทงนน

นแหละทานหลวงพอเพยงองคเดยวเทานนยงสามารถดานคลนแหงความบาเถอนชวรายใหเลอนหายไปเปนคลนทบฝงได หากคณาจารยทก ๆ องคทาอยางหลวงพอและวางตวใหเขารกเขานบถอเหมอนหลวงพอ ประชาชนชาวบานของทานจะรมเยนเปนสขกนทวไป อยางท

หลวงพอทานไดพากเพยงทาแตคณงามความดอนนมา เพอความสขสงบของสาธชน โดยทานไมเคยบนเลยวาทานเหนดเหนอย ทานมแตวาฉนเปนสขอยในธรรมะเมอไดทาประโยชนใหแกเพอรวมโลกเดยวกน

ศษยานศษยจดงานฉลองสมณศกดครงท ๒ ในตอนทายของประวตชวต และงานของหลวงพอขาพเจาไดเคยกลาวไวแลววาหลวงพอเงน

นน ทานมคอยจะยนดยนรายอะไรกบสมบตทางโลกนก ไมวาจะเปนเงนทองหรอความโออาสวนตว ใครจะขอสมณศกดใหทานหรอไมทานไมเคยหวงใยเลย กอนททานไดเลอนสมณศกดทานเจาคณรตนเวท เลขานการของสมเดจวนรตนวดพระเชตพนไดขอใหขาพเจาทาประวตปกครองวด และอายในขณะทหลวงไดเรมบรหารกจการของพระพทธศาสนาในวดดอนยายหอมมาใหทานประกอบการพจารณา ขาพเจาจงไปเรยนขอจากหลวงพอ หลวงพอทานกสายหนาวาอยาเลยฉนเบอความเปนใหญ พระบานนอกอยางฉนเทาททางคณะสงฆใหเกยรตจนไดเปนถงเจาคณนนกดถมไปแลว ทานปรารภวา เกยรตยศหรอสมณศกดใหฉนแตความยงยากเวลากมนอยอยแลว เปนใหญเปนโตตองเขากรงเทพ ฯ ในงานใหญตาง ๆ กแยเทานน ขาพเจายงจาถอยคาของหลวงพอไดถนดชดเจน ทานพดอยางเปดอกวา

“เชอฉนเถอะเองเอย เกยรตยศ บรรดาศกดไมไดเปนของวเศษทาใหฉนมอายยนนานยดยาวออกไปไดอกหรอก ยงไง ๆ ฉนกเปนหลวงพอเงนอยนนเอง ใครจะมาเรยกฉนวาเจาคณนนเจาคณน คดดแลวฉนกมผาหมคอสบงจวรปละ ๒ ชดเกา ๆ ฉนกมอาหารฉนสองมอสมณศกดปองกนความเจบไขกไมได ถาไดฉนกอยากจะรบรบไว เองไปบอกเจาคณรตนเถอะ วาถารกฉนไมอยากจะใหเหนดเหนอยของดเลอนสมณศกดใหฉนท”

ขาพเจาจงงดคดลอกทาประวตของหลวงพอ และกลบเขากรงเทพ ฯ เรยนใหเจาคณรตนเวททราบวา หลวงพอขอรองอยาใหขอใหทาน ฝายเจาคณรตนกอกอน เพราะทานเองนนไดรบบญชามาจากเบอง

48

บนอกทอดหนง แตกรบปากวาทานจะพยายามหาทางใหหลวงพอ แตนนขาวคราวจะเลอนสมณศกดใหหลวงพอกหายเงยบไป ตอเมอปลายเดอน พ.ย. ๐๔ ขาวเลอนสมณศกดของหลวงพอกกระจายไปทว จ.ว. นครปฐม และแลวเมอวนท ๕ ธ.ค. ๐๔ หลวงพอทานกตองหอบสงขารเขากรงเทพ ฯ เพอเขาวงหลวงรบพระราชทานสมณศกดจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงเปนอนวาทานมใชเจาคณพระธรรมวาทคณาจารยมราชทนนามใหมวา “พระราชธรรมาภรณ” หลวงพอทานเฉย ๆ ไมคดจะมงานฉลองอะไรเลย แตลกศษยลกหาพากนดใจปลมใจในผลของโลกธรรมนน กอยากจะทาการฉลองสมโภชนตราตงซงพระราชทานโดยพระมหากษตรย หลวงพอกไมยอม เหตการณจงเนนนานมาอกหลายเดอน ขาพเจาจงเปนผทดสอบความเหนของทานวา มเหตผลอะไรทาใหหลวงพอมเปดใหบรรดาสานศษยทาการฉลองสมณศกดเพอเปนการแสดงมทตาสกการะตอทานบาง หลวงพอทานพดเนอย ๆ วา ฉนเชอในศรทธาของชาวบานทมโดยตรงตอฉน ฉนภมใจอยเสมอในความกตญเหลานน แตเองลองคดดฉนอยอยางเปนสข มอาหารกอยางด ทอยกอยางดเทานกนบวาชาวบานเขาเลยงชวตฉนแลว จะรบกวนใหเขาตองเสยเงนทองและเหนดเหนอย มโขน ละครมาเฉลมฉลองอกนะ ฉนวาเอาเปรยบชาวบานเกนไป

ขาพเจาฟงแลวออกจะรสกนอยอกนอยใจแทนลกศษยคนอน ๆ เพราะหลวงพอทานคดนกเหมอนลกศษยไมรกไมเทดทนทาน ทานไมรกไมเหลยวแลความเคารพบชาของบรรดาสานศษยแลวหรอ คดไปกเปนไปมได หลวงพอทานมเมตตาและรกทก ๆ คนทรกเคารพทานเสมอ ขาพเจาจงเชอสนทวาหลวงพอทานเกรงใจชาวบานจรง เพราะเมอเลอนคราวกอนกฉลองกนครงหนงแลว ขาพเจาจงออกหวคดวา หากในงานฉลองสมณศกดครงนจะจดงานใหถกหลกคอทาใหถกตองอธยาศยของหลวงพอ เหนถาจะเปนทเรยบรอย ขาพเจาจงไปเทยวปรกษาหารอกบคณะกรรมการ และศษยยานศษยหลานคน กมความเหนตรงกนกบขาพเจาวา ควรจะจดงานในรปของวางศลาฤกษหองสมดประชาชนประจาตาบลดอนยายหอม พรอมกนนนเรากฉลองสมณศกดถวายหลวงพอเสยดวย ทานคงจะไมปฏเสธหลงจากนน ขาพเจาพรอมดวยพระภกษจนทรวดบางชางใตขนเชาวปชา ศกษากร และคณะกรรมการวด ม น.ส. เผยน ตนไพบลย นายเสง บญยงค นายฉาว บญยงค นายหวย ปนไพบลย และคนอน ๆ อกหลายสบทานประชมวางแผนกาหนดการ เสนองบประมาณรายจายรายรบจากการบรจาคซงพรอมไวกอนแลว เพอใหหลวงพอทานทราบทงไดเสนอหมายกาหนดการนมนตพระเถราน เถระชนผใหญมาจากกรงเทพ ฯ โครงการจดงานทกอยางใหหลวงพอพจารรา หลวงพอเหนวาเปนไปในรปของงานวางศลาฤกษหองสมดประชาชน ซงทานไดใฝฝนมานานแลวทานกยอมรบจงเปนอนวาบรเวณวดดอนยายหอมไดมโอกาสตอนรบแขกเหรอทงภกษและคฤหสถอยางมโหฬารอกครงหนง เมอวนท ๑๗-๑๘-๑๙ ม.ค.๐๕

ในงานครงน สมเดจพระมหาวรวงควดพระมงกฎไดประทานเกยรตใหแกวดดอนยายหอม และประชาชนตาบลนโดยทานสละเวลา ซงขาพเจาเปนผไปนมสการกราบเรยนพระคณเจาเองแลวเหนวาเปนการปลกเวลาอนจากดไปเปนประธานเปดพธวางศลาฤกษหองสมดใหแกวดดอนยายหอมประชาชนมากมายยงซาบซงในพระคณ และบตในโอวาทของทานซงไดประทานแกสปบรษทายก - ทายกาในตาบลนน ยงนก

อนงในงานครงสาคญน ทานเจาคณปญญานนทะแหงวดชลประธานรงสฤษฏ ไดสงพระภกษชาตฝรงสององค คอปญญาวฒโท (มสเตอรปเตอร) ชนชาตองกฤษกบอกองคหนงทานชออะไรขาพเจากลมไป

49

เสยแลว มาแสดงปาฐกถาธรรมเปนภาษาองกฤษ ภกษไทยสลานนทะผแปลทานทงสองมความเลอมใสหลวงพอเงนมาก เรยกทานเปนภาษาไทยวา “หลวงพอ “ เชนคนทงหลายเหมอนกนงานครงนไดมการออกโทรทศนเปนการเผยแพรเกยรตคณของทานพระมหาวรวงคและหลวงพอเงนของเราใหเปนทปลมปตแกมวลสานศษยอยางยง

หลวงพอเงนเปนตลาการ

ในชวตและงานของทานนนมอยหลายแงหลายรส ดงดงทไดเลามาเปนตอน ๆ ทานผอานคงจะเหนวา กรณยะกจของทานทไดปฏบตมา ลวนแลวแตเปนคณเปนประโยชนแกเพอนมนษยอยายงเพราะทานมความมงหมายอยางแรงกลาทจะทะนบารงพระพทธศาสนา และทาประโยชนใหแกชาตบานเมองตลอดจนประชาชนจรง ๆ

สาหรบทานสาธชนชาวตาบลดอนยายหอม เมอกลาวถงหลวงพอทก ๆ ชวตยอมชอบซงเปนอยางดวา หลวงพอมใชแตเพยงอยในฐานะเทพเจาของพวกเขาแตเพยงอยางเดยวเทานน หลวงพอทานยงอยในฐานะของพรหมทพวกเขาจะตองเทดทนไวเสมอนพอแม เพราะหลวงพอทานมคณธรรมสประการอยเสมอคอ เมตตา, กรณา, มทตา, อเบกขา, เรยกวาพรหมวหารส

กาลและเวลาเปนเครองพสจนใหสาธชนชาวตาบลของทานหมดความหวาดระแวง หมดความสงสยวาทานจะมความไมบรสทธแอบแฝง ทานปฏบตด ปฏบตชอบ ปฏบตควรมาทกอยาง ยนหยดตอสกบชวตของสมณเพศมานานถง ๕๔ ปแลว ถาเปนผลไมกหมดยางเปรยว หมดยางฝาดมแตความหวานททาใหผบรโภคชนใจเทานน เมอทานตงอยในสจธรรม ไมมอคตแกคนทงปวง เขายอมเคารพและเชอทาน ทกถอยคาของทานจงมความศกดสทธ เหมอนกาสตมาจากเบองบนสวรรค

ในกรณยพพาททขาพเจากาลงจะนามาเลาน เรองมอยวา นานมาแลวมชายสองคนพนองเกดทะเลาะววาทกนเรองมรดก แมจะแบงสนปนสวนกนอยางไร กมลงเอยเกยงงอนกนไมมสนสด ฝายพกวาเมอเปนลกดวยกนแลวหมดบญพอแมสมบตและทรพยสน กควรจะแบงใหเทา ๆ กนฝายนองกอางวาเขาเปนนองแยอมรกมาก กอนตายกออกปากยกบานใหเปนพเศษ อกอยางหนงเขากไมเคยจากอกแมไปทางไหน อยเฝาปรนนบตในยามปวยไขอยางใกลชดตลอดมา เขาควรจะไดมรดกมากกวาพกมขออางวา แมเขาจะแยกเรอนไปนานแลว แตเมอนองยงเลก ๆ ทาอะไรไมได เขาไดชวยพอแมกนถากตงเนอตงตวจนพอแมมหลกฐานเพมพนขนมาจนตราบเทาทกวนน เขากเหนอยมามากเหมอนกนควรจะเหนใจบาง สองพนองแมจะปรกษาหารอกนอยางไร กไมมทางจะตกลงกนได เรองกเขาขนแตกหกพนองราวรานใจกนดวยมรดกของนอกกาย เพยงวาพตองการใหนองแบงทรพยใหเทา ๆ กน นองกขอใหพเหนใจวาแมยกใหไวเมอกอนจะตาย นาไรจะแบงเทากนแตสวนบานนนขอเถอะ เพราะแมออกปากใหดวยความเตมใจ

กอนทจะลงมอไปฟองรอง และวงเตนหาทนายความสกน กมชาวบาใกลเคยงแนะนาใหทงสองพนองนน ไป ปรกษาหลวงพอดกอน เพราะหลวงพอทานตดสนความไกลเกลยใหคกรณลงเอยกนไดหลายรายแลว และพนองกไมโกรธ ไมเกลยดกนเหมอนชนะ-แพกนทโรงศาลดวย

50

เมอมคนใหสตสองพนองนนกจงมอกนเขาพบหลวงพอขณะนนขาพเจาผเขยนยงเลก ๆ อย แตพอจะจดจาไดบางวาเปนเวลาตอนบาย ๆ ทหลวงพอทานกาลงนงพงหมอนขางอยทหนากฏ ชายสองคนนนถอพานหมากมาดวยคนละใบแตงกายกนงดาใสดาแบบชาวนา เมอตางคนตางทาการสกการะหลวงพอแลว กผลดกนเลาเรองระหองระแหงใหหลวงพอฟง สดทายกขอใหหลวงพอชวยตดสนคดนใหตนทงสองดวย

หลวงพอทานฟงแลวกอดอดใจ เพราะดทานทจะยากสกหนอย ถางายพนองคนกคงจะตกลงกนไดแลว เหตผลนนกเพราะวาเพยงแตพจะเมตตานองรกสงสารนอง แลวยกเรอนใหนองกหมดปญหาเทานนเอง นแสดงวาเปนคนมมานะ ทฏ ฐอยในสนดานอยางหนาแนน คนอยางนพดยากหลวงพอทานคดอยในใจ แตถาพดใหถกจดงายนดเดยวเหมอนเครองกลไก หากไมรแลวทายาก มนเปนเสนผมบงภเขา ถาหากรจดกงายนดเดยว สมฏฐานของโรคมานะทฏฐตองลางดวยธรรมานภาพ เอาธรรมะขดลอกเหนจะหลดงาน ๆ หลวงพอทานจงสงวนทาทไวกอน วาทานมใชศาล มมความรกฎหมายทางแพง จะตดสนชขาดวาใครถกใครผดใครควรไดไมไดมนจะยงไงกระมง ทานขอใหทงสองไปปรกษาหารอทนายความเขาดกอน แตสองพนองกยนกรานจะใหหลวงพอชขาดให หลวงพอทานไดโอกาสกเลยขอเอาคามนวา เมอนบถอและเชอถอทาน ปฏตตามคาชขาดของทานได ทานกจะเปนตลาการให และทาแกลงย าวาเชอถอในความยตธรรมของทานแนหรอ ทงสองกบอกวาแน เพราะหลวงพอเปนทเคารพสงสดของเขา

เมอตกลงจะเอาหลวงพอเปนผพพากษาชขาดวาใครควรจะไดบานหลงนนระหวางพกบนอง หลวงพอทานกเรมตงแตคณของบดามารดาวามยงใหญเหลอทบตรจะหาอะไรมาตอบแทนใหคมกนได แมวาลกจะยกสมบตของตนทงแผนดนใหกบบดามารดากยงตอบแทนบญคณไมหมด ยงกวานนตอใหเธอทงสองเอาบดานงไวบนบาขางหนง เอามารดานงไวบนบาขางหนงเดนไปมา รวมทงใหถายอจจาระปสสาวะอาบกนขาวนาบนบาของเธอทงสองนนตลอด ๑๐๐ ปกยงไมสนบญคณของพอแม

เหตใดพระคณของทานทงสองจงมากมายเชนนนหลวงพอทานกอธบายถงคณธรรมของพอแม วามอยเสมอนพระพรหมของลกซงเรยกวาพรหมวหารส เมตตาคอมแตคดใหลกเปนสข กรณามแตจะชวยใหลกพนทกขชวยใหลกมความสขความเจรญ อเบกขามความวางใจเปนกลาง

พระคณของพอแมใหญหลวงยงกวาสงใด ๆ เพราะทานไดเลยงดลกใหเจรญเตบโต ไดเหนโลก กวาเราจะแขงแรงพงตนเองไดนนสดแสนจะยากลาบาก ตองเฝาทนถนอมหวงใย เจบไขพอแมกทกขรอน กนไมไดนอนไมหลบอตสาหประดบประคองลกดวยความรกความสงสาร ไปเทยวตดชวตของผอนมาเลยงบาง เอาเลอดในอกคอนานมมาเลยงบาง เทากบทานเสยสละโลหตของทานเพอลกจะไดเตบใหญ ตอจากนนทานกไมด ดายพราสอนใหเรารจกโลกยงขน วาอะไรเยนอะไรรอนอะไรดอะไรชวหรอผดถก สรปวาไมมความรกอนใด หรอระหวางใครจะมากเทยบเทากบพอแมรกลก พอพรรณนาพระคณของพอแมจบสนแลวหลวงพอทานกถามคนทงสองวา “เจาทงสองรกพอแมแลเหนพระคณของพอแมหรอยง”

พนองทงสองตอบเกอบพรอมกนวา “เหนแลวครบ” หลวงพอทานเหนวาทงคใจออนลงแลว และกาลงระลกถงพอแมระลกถงความเกา ๆ เมอทาน

ทงสองมชวตอยนนไดสอนใหพนองรกใครกน ใหมความเมตตา สงสารเผอแผ โอบออมอารตอกน สามคค

51

ปรองดองกนเถอะลกเอย สองคนพนองจะไดพงพากนเมอยามเกดความทกขรอนตามธรรมดาพอแมยอมตองมแนวทางสอนลก ดวยหลกการเชนนเสมอ ทานจงกลาวตอไปอกวา

“นถาหากพอแมของเจาทงสองเกดพนหรอสมมตวาพนขนมาได แลวเหนเจาทงสองทะเลาะกนทาทาจะเอาไรนาทรพยสมบตททานหาใหไวดวยหยาดเหงอ ไปแบงเฉลยใหกบทนายความซงไมไดมาชวยถากชวยกนอะไรเลยแบงไปกนเสยหนงสวนเปลา ๆ พอแมของจาจะดใจหรอจะเสยใจลองตอบใหฉนฟงซ”

เสยหนงสวนเปลา ๆ พอแมของเจาจะดใจหรอจะเสยใจลองตอบใหฉนฟงซ” “เสยใจครบ” ตอบออกมาพรอมกนอก “คนเราเปนพนองกนไดอยางไร ทาไมเขาจงเรยนวาพนองคลานตามกนมา? ” หลวงพอถาม “เกดมาจากทองแมและพอเดยวกนครบ” หลวงพอหวเราะแลวกเอยตอไป “ถกแลวคนทเกดมาจากพอแมเดยวกนดมเลอดจากสายโลหต

เดยวกน อยในรมไมชายคาเดยวกนยอมเรยกวาพนองรวมสายโลหตเดยวกน เชนเจาทงสองเปนตนอยางน ทานเรยกวาเคยบาเพญกศลรวมกนจงไดเกดมาเปนญาตกน เปนสงทหาไดยาก หากเรามเงนสกหนงลานบาท ถาไมมพนองคลานตามกนมาเชนน เราจะเอาเงนไปซอกเหนจะเปนไปไมไดคณคาของความเปนญาตพนองยอมสง ยงกวาคาของเงนทอง เจาทงสองเหนวาจรงไหม เงนทองหาไดถาขยน แตเจาจะไปหาพนองทไหนไดเทาน ในเมอแมเจาพอเจากตายแลว”

“จรงอยางหลวงพอวาครบ “ คนพวา “นนนะซ ฉนจงคดวาบานนะควรยกใหนองของเจาเพราะเจาเปนพ ยอมตองมพรหมวหารส

แกนองแทนพอแมสมมตวานองยงเลก ๆ อยละเจากตองเวทนาสงสารและเลยงดแทนพอแม เปนหวงเปนใย ถกไหม”

“ถกครบ หลวงพอ” แลวหลวงพอทานกหนไปทางนองชายอบรมวา เราเปนนองตองรกพ มเงนทองกซอรวม

สายโลหตไมไดใชไหม เมอเลก ๆ เราเหนพไปไหนกลบมาเรากดใจรองตาม เมอพเขาอมเรากสบายใจ ความรกความเมตตาของพเมอกอน ๆ นนยอมเปรยบเสมอนพอแม

จบคาตดสนของหลวงพอแลวปรากฏวา ทงสองคนพนองกลบใจปรองดองกนได และพนองรกกนยงกวาเมอยงไมเกดกรณยพพาทกน เพราะนกถงพอแมวาทานมพระคณหากประพฤตเลวรายผดความประสงคของทาน วญญาณกจะไรความสข พนองคนเชอหลวงพอไรนากไมหดหายกลบตงหนาตงตาทามาหากนชวยเหลอซงกนและกนจนบดนมฐานะมนคงเปนปกแผน มลกหลานวงศวารแผขยายรกษาวงศตระกลใหเฟองฟอยไดจนตราบเทาทกวนน

ชาวแปดรวตอนรบหลวงพอเงน ไมวาหลวงพอเงนของพวกเราจะไปทางไหน มประชาชนสนใจอยากไดกราบไหวและเขาพบ

หาทาน ขานเปนความภาคภมใจแกศษยอยางลนพน เทาทขาพเจาไดเคยตดตามหลวงพอไปทกหนทกแหง กยงไมเทาเมอคราวหลวงพอไปเปนประธานในพธเปดงานผกพทธสมาวดเกาะชน อ. บานโพธ จ.ฉะเชงเทรา เหน

52

จะเปนเพราะวาชาวตาบลนไมเคยไดตวจรงของหลวงพอกนเลย อยางดกคงจะเคยเหนในโทรทศน หรออานในหนงสอประวตของทานเทานน

ความจรงกเปนทรกนอยวาหลวงพอทานมากเกนกวาเวลา ใคร ๆ ทไหน ๆ กอยากไดทานไปเปนประธานพธตามงานตาง ๆ เพราะเกยรตคณของทานดงดดศรทธาของประชาชนยงกวาคณาจารยองคใด ๆ ทงนน แมตางจงหวดไกล ๆ เชนเชยงใหมเชยงรายกมคนมานมนตทานไปในงานพธสาคญ ๆ และเมอวนท ๒๐ พ.ค. ๐๕ น พ.ต.อ.ศร คชหรญ ผวาราชการจงหวดยะลากมานมนตหลวงพอขนเครองบนไปเจมหลกเมองของชาวจงหวดยะลา เลากนวามหลวงพออยดวยบนเครองบนทก ๆ คนสบายใจไมหว นวตกเพราะเขาถอวาบารมของทานรวมไปดวยถกยงดวยปนทงขาขนขาลอง แตเดชะบญทมหลวงพอไปดวยไมมใครเปนอนตรายเลยแมแตเดชะบญทมหลวงพอไปดวยไมมใครเปนอนตราย เลยแมแตเพยงคนเดยว

ขาพเจาจาไดวาวดเกาะชน อ. บานโพธ จ. ฉะเชงเทรานนไดเดนทางมานมนตหลวงพอเปนครงท ๒ เพราะมาครงแรกหลวงพอทานปฏเสธไปวาไมวาง ครนพระภกษใฮเดนทางมานมนตอกครงหนงขาพเจาพบทานพรอมดวยหลวงพอบนศาลาธรรมองคพระปฐมเจดย ในขณะมงานนมสการองคพระปฐม หลวงพอทานถกนมนตมานงเปนประธานในงานประจาป พระภกษใฮทานมสหนาเศราสลดทผดหวงมไดหลวงพอไปตามทตงใจไว และชาวบานกอยากจะเหนหลวงพอกนดวย พระภกษใฮปรารภวา ถาทานมสามารถนมนตหลวงพอไปในงานผกพทธสมาครงนได ชาวบานและกรรมการวดเสยใจกนแยทเดยว เพราะใคร ๆ กอยากพบหลวงพอ ถาหากหลวงพอไมไปงานกคงจะกรอยมาก ขาพเจาฟงแลวกเหนใจ แตมานกอกทวาอนชาวบานเกาะชนนนทาไมหนอจงสะสนใจ แตมานกอกทวาอนชาวบานเกาะชนนนทาไมหนอจงจะสนใจในตวหลวงพอนก ทานกมไดเคยมาทาคณงามความดอะไรไวทนนเทาไหร ด ๆ กจะเปนการยกยองหลวงพอเพอจะเอาตวทานไปในงานนนใหจงไดมากกวา ขาพเจาคดอกศลไปทานองนน สกครหนงทานพระภกษใฮทานกหยบหนงสอเลมหนงของทานจากยามสงใหขาพเจา พรอมกบพดวานไงหนงสอประวตของหลวงพอทคณเขยนขาพเจากจาไดจงนกใหมวา นากลวหลวงพอของเราคงจะเปนทเคารพนบถอของชาวเกาะชนจรง ๆ กระมงแตกไมรจะชวยทานไดอยางไร เพราะหลวงพอทานไมวางบญชลงรายการนมนตไวแลว พระภกษใฮกยงนงออกอยนนเอง หลวงพอทานจงลวงยามหยบสมดบนทกเลมเลก ๆ ใหขาพเจาพรอมกบเอยขนวา “ เจาชนดทซฉนไมวางจรง ๆ ไมรจะฉลองศรทธาคณองคนไดอยางไร” ขาพเจาเปดสมดบนทกของหลวงพอออกดวนนนตรงกบวนท ๒๑-๒๒ก.พ.0๕ ควของขาพเจาขมวดเขาหากนอยางใชความคดวนนหลวงพอรบนมนตพวกกรงเทพ ฯ ไว แตเขาจดหมายมาคนเลกลมงานไปแลวบญชยงมไดแก หลวงพอทานจงอนญาตใหลงบญชงานวดเกาะชนลงไป เปนอนวาพระภกษใฮสมหวงไดหลวงพอไปในงานเปดปายพธงานผกพทธสมาขาพเจากเลยรบปากกบทานวาจะไปรวมการกศล ชวยขบรถไปสงหลวงพอใหดวย

เมอถงวนเวลาทกาหนดไวคอวนท ๒๑ ก.พ. ๒๕0๕ ขาพเจาพรอมดวยหลวงพอกออกเดนทางไปยงจงหวดฉะเชงเทรา ออกจากวดดอนยายหอมประมาณบาย ๒ โมงกวาจะเขาเขตจงหวดฉะเชงเทรากเยนพอด แตตามนดหมายพระภกษใฮทานใหขาพเจาแวะรบทานเจาคณพทธรงษ ( ดาบจวน กลวนช) วดลาดขวางไปในงานนดวย พอถงลาดขวางกเลยวรถเขาไปรบทานเจาคณซงเปนคณาจารยทมคนเคารพยาเกรงมาก เพราะ

53

ทานไดทาคณใหแกชาตบานเมองและพระพทธศาสนามากอยางมหาศาล เชนเดยวกบหลวงพอเงนวดดอนยายหอมเหมอนกน

เมอทงสองเจาคณพบรสกวาตางกดอกดใจ ทนาน ๆ จะไดพบกนสกครง พระพทธรงสตอนรบหลวงพอของเราดวยอธยาศยอนออนลมนลมย ประดจกบวาทานทงสองรกใครกนอยางสนทแนนมานานป ทานเจาคณเคยเปนทหารมากอน แมวาสงขารทานจะผายผอมบอบบางแตทาทางกยงมแวววาเปนเลอดทหาร คอมความแขงแกรงบกบนอดทน

หลงจากวสาสะสนทนากนพอสมควรแลว ทานเจาคณกชกชวนหลวงพอไปเทยวเดนดวดของทาน เปดหองโนนหองนอธบายอะไรตออะไรใหหลวงพอฟง เวลาหลวงพอจะกาวจะเดนทานกคอยจงอยางระมดระวง ภาพนนยงตดตรงอยในความรสกของขาพเจา วาเพอนรวมเพศสมณะดวยกนยอมจกตองมสนถวไมตร มองเหนซงในนาใจซงกนและกน วนนนจงเปนประสบการณอนหนงซงขาพเจาผไดพบเหนแลวปลมบตทงในกรยาบถ และกรณยกจของพระคณเจาทงสองซงมองดดวยสายตาแลว ทานเจาคณพทธรงสไดกระทากรณยกจไวในพระพทธศาสนาหลายประการ สรางวดลาดขวางใหเจรญเหมอนเนรมตเทาเทยมกบหลวงพอมอดมคตปรตถจรยาคลายกบหลวงพอคออทศชวตของทานใหกบพระพทธศาสนา ทง ๆ ทพนองตระกล กลวนช ของทานมชอเสยงรงโรจนอยในโลก มสมบตพอทจะดารงชวตอยสบายอยางคฤหสถ แตทานกหนทรพยสนบรวารเหลานนมารบใชปวงชน รบใชพระศาสนา สรางโบสถ สรางโรงเรยนกวางใหญไพศาล สรางถนนและอนอกมากมายเพอความสขของคนอน จงเหนแลวบตตนตนอยางบอกไมถก

ไดเวลาขาพเจากขบรถออกจากวดลาดขวางพรอมดวยหลวงพอเงนและหลวงพอพทธรงษ เขาไปในเมองเพอมงสสานกเกาะชน ขณะนนมดสนทพอด เปนทางทขาพเจายง

ไมเคยผานมาเลยทานเจาคณพทธรงสตองคอยแนะหนทางใหเรอย ๆ รถโอเบลคชพไดพาขาพเจาและหลวงพอทงสองไปถงไหนแลวขาพเจากไมร เพราะเปนครงแรกในชวตทเขามา ยงเปนเวลากลางคนดวยกยงไมรอะไรเลย ขบไปตามทางซงแสงไฟจากหนารถสองใหเหนเทานน จนกระทงถงทางแยก แลวมทางทาใหม ๆ ลงไปตามทองนา ทานเจาคณพทธรงษจงบอกใหเลยวลงไป พอรถเลยวลงทางทองนาเรากเหนแสงไฟนออนหลากสประดบอยบนยอดไมนนแสดงวาทนนมงานแน ขาพเจาเปรยขนวา “ถาจะทมองเหนนนใชไหมครบ?”

“นนแหละใชแลววดเกาะชน” ทานเจาคณบอกรถยนตวงไปอยางเชองชาเพราะทางขลกขลกมาก อกประมาณครงชวโมงกใกลจนแลเหนลานวดไดถนด ขณะนนมแสงจากไฟฉายสงรบกนเปนระยะ ๆ คลาย ๆ กบจะมตนทางเปนยามคอยระวงภยของพวกพลตระเวนในสนามรบ

เมอรถเขาเขตวด กพบพระภกษหลายรปพรอมดวยชาวบานซงรายทางคอยจองดอยภกษองคหนงอทานออกมาอยางดอดดใจวา

“ใชแลว ใชแลวหลวงพอมา” เทานนเองทงพระทงชาวบานดเหมอนจาระหวนกนใหญแตละคนยมยองผองใสเมอความหวง

ไดประจกษขนแลว ปญหาวาหลวงพอเงนวดดอนจะมาไดหรอไมหมดไป ผแกผเฒาเซงแซกนทงวด รอบ ๆ

54

พระอโบสถหลงใหมทหลวงพอนงพก ฝงชนชาวเกาะชนมงดแอบดทานทางหนาตาง บางคนเมอนงลงกราบทาการสกการะทานแลว กพงออกมาจากลาคอวา

“โอ! พระคณเจาเอยยงหนมอยเลย ทาทางทานสงาอยางนนเลาทานถงเปนผมบญมาเกด ” บางคนกพดวา” ใชหลวงพอเงนแนเรอะ ทานจะมาไดอยางไร กรรมการตนพวกเรากระมง “ขาพเจายนฟงเขาวพากษวจารณกนอยตลอดเวลา แตภายในใจนนขาพเจาภาคภมเมอเหนวาชาวเกาะชนตนหลวงพอของเราจรง ๆ

หลวงพอทานกเปนนกเศรษฐศาสตร ทานผอานอาจจะเขาใจวา หลวงพอเปนพระหลวงตาบานนอกทาไมทานจงเปนอะไร ๆ ได

หลายอยาง ขอนขอรบผดตอผอานเสยเองวา หลวงพอทานไมรตวหรอคยอวดแตอยางใด ขาพเจาผเขยนวจารณเอาเองวาทานกมหลกการเศรษฐศาสตรเหมอนกน เพราะการกอสรางและการลงทนของทานรกษาระดบเศรษฐกจของวดอยตลอดเวลาคอประหยดลงทนนองแตตองไดผลมาก สมมตวาทานเปนพอคาทานกตองมหวการคาอยอยางไมตองสงสย เพราะหลกในการดาเนนงานของทานตามวธการเทคโนโลยทกประการ คอถอวาการลงทนตองมกาไร

ดงนนบรรดาสานศษยทงหลายจะเหนวาการกอสรางในวดของหลวงพอไดผลคมกบการจายเงนเสมอ เพราะหลวงพอทานฉลาดมสมองลกซง ชางไมชางปนไมเคยจะโกงหรอเอาเปรยบทานไดเลย งานทกอยางถาหลวงพอทานไดคมเองละก เจกหรอไทยทจะมาเปนชางไมชางเหลกชางปนไมมทางจะไดเปรยบวดเลย องานกไมได หากวาเหมาะสมภาระเปนของฝายชางดวยจะเอาของไมดมาใหทานกไมได รวาจะทารวก ๆ หยาบ ๆ กไมได เพราะทานเปนผมนสยละเอยดลออมาตงแตไหนแตไรแลว

การประหยด พวกเราจะเหนวาสงอนเปนสาธารณะสมบตของวดดอนยายหอม เชน พระอโบสถ โรงเรยน

ประชาบาลโรงเรยนพระปรยตธรรม หอระฆง เรอนรบแขกและอน ๆ อกมากมายนนสรางอยางดแขงแรงทนทาน สวยงาม แตคาใชจายถกกบทกแหงทกวดในเมองไทย เพราะเหตวาหลวงพอทานไมยอมทาชนดสกเอาเผากน ทานตองตรกตรองหาทางประหยดทกอยาง อะไรควรจะไมเสยเงนทานตองตดออกหรอแมจาเปนจะเสยทานกตองคดแลวคดอก ปรกษาหารอกรรมการวดวาใครจะสามารถเลอกเฟนนายชางฝมอดราคาคาแรงถกไดทไหนบาง ไตรตรองและปรกษาหารอกนจนเหนวาดทสดแลวนนแหละทานจงจะลงมอกระทา

มใชแตเทานนในชนตอไปของหลวงพอในการรเรมจะกอสรางอะไรสกครงดยากเยนมาก เพราะทานตองตองรอบคอบพจารณาหลายหนทางซงลวนแตจะทาใหไดราคาถกลงทสดแมฤดกาลและดนฟาอากาศทานกตองดใหเหมาะสมเรยกวาละเอยดจนกระทงชางเองกงงในบางครง

สมมตวาหลวงพอทานมงบประมาณหรอมทนอยแลวสาหรบการกอสรางหองสมดประจาตาบล ขณะนนเปนหนาแลงเดอนสเดอนหา การกอสรางสะดวกกบพวกชางทจางมาและถาหากจะขอแรงชาวบานมาชวยบางกงาย เพราะเขาอยในระยะเวลาทตางกวางการวางงาน แตหลวงพอทานยงไมคดเชนนนเพราะวาผลของการประหยดยงไมเทาในฤดนาหลากคลอง ทานถอหลกวาถงงานสะดวกดกตองจายมาก งาน

55

บางชนดของทานไมเรงเรา จะเสรจเมอไรกไดถาจะเรวกตองซอรถกตองจาง คดแลวรายการหนง ๆ เปนหมน ๆ หากหลวงพอจะจดจงหวะใหด ๆ สกหนอยพอถงฤดนาหลากคลอง หลวงพอกปรารภวาอยากจะไดทรายมากอสราง พวกกรรมการวดขอออกเดนตามชาวบานสก ๓-๔ บานวาวนพระหนาหรอแปดคาวางงานกไปตาบลวงเยนหรอหนองดนแดงลองทรายเขาวดกนเถอะ หลวงพอทานจะสรางโนนสรางน ธรรมเนยมชกชวนหนมสาวลองเรอมาดไปคราวละ ๔๐-๕๐ ลางมทรายแลวลองมาวดน หนมสาวชอบไปกนนกนาขาวหอไปแลกเปลยนรสอาหารกนนอกบานสนกดดวย อยางนเรยกวาหลวงพอทานเขาใจประหยดทานลองคดดกแลวกนพระอโบสถหลงมหมานน ทรายแมสกเมดเดยวหลวงพอกไมตองซอ สมมะหาอะไรกบกฏหรอหองสมด ตลอดจนโรงเรยนปรยตธรรมของทานทรายจะมกองทพมดไปขนมา

อกประการหนงสมมตวาในสมยปจจบนนทานรถยนตเขาถงวดหลวงพอเปนประจาแลว การขนสงยอมจะสะดวกสบายมาก ขอใหมเงนคารถจายใหเขากแลวกน แตดวยหลวงพอทานมหวในทางประหยด ทานเขาใจพดใหชาวบานคด ทานบอกชาวบานวาการทาบญถาจะใหไดกศลแรงนนตองมใจเปนศรทธาอยางมากถงจะไดบญมาก ถาจะใหใจมศรทธาโดยไมทอถอย กตองแสดงความเหนดเหนอยซลกหลานเอย ทานจะจางรถเขาบรรทกปน บรรทกเหลกมากไมกคนรถหลอก แตพวกหลานจะนอยใจหาวาหลวงพอมเงนกไปจางเขาเสยหมด ใครมเงนทาบญเขากไดบญกน แตพวกเขานนมแตเรยวแรงกเลยหมดโอกาสทจะรวมบญกบหลวงพอ ไดแตดเขาทากศลกนทกวทกวน หลวงพอเปนหวงกลววาหลาน ๆ จะไมไดทาอนสาวรยไวแกตาบลแกวดบานเกดเมองนอนของตนจงออกนโยบายใหชาวบานเดกหนมสาวไดใชเรอมาดเฮโลกนไปลองสงของทตวเมอง แทนททานจะจางรถยนตบรรทกเขาไป แรงงานเหลอเฟออยท งตาบลกนามาใชใหเปนประโยชนเชนน ทานผอานคงเขาใจวาหลวงพอทานมมนสมองแหลมแคไหน ทานจะประหยดทงทยงเอาบญคณเสยอก กลววาพวกเขาเหลานนจะไมมโอกาสไดทากศล นแหละทานคาแรงงานการกอสรางของวดดอนยายหอมคนทอนไดกนยาก จะไดเงนจากหลวงพอไปกเฉพาะแตชางฝมอเทานน แตอกนะแหละชางไมชางเหลกชางปนกหากนไดไมนาน เพราะถกขโมยวชาเสยอก นโยบายของหลวงพอแหลมหลกจนคนบางคนยากจะหยงรหลวงพอทานรดวางานฝมอชางบางอยาง เมอหดทาเพยงครงสองครงกพอจะทาได ฉะนนถาทานจางชางทากระเบองจางชางทาอฐหรอชางไมชางปนมาละก ทานจะจางพอเปนพธมาคมงานเพยง ๒-๓ คนเทานน ลกมอของทานมอยพรกพรอมแลว ลวนแตพวกนแอบขโมยความรจากชางชดกอน ๆ ไว บางคนมาชวยหลวงพอทางานบอย ๆ นาน ๆ เชากเลยกลายเปนชางไมชางปนวางจากฤดทานากมวชาความรเทยวออกรบจางเขาทาโนนทานเปนการเพมพนรายไดใหแกครอบครวเสยอก เพราะฉะนนเวลาทานจะเรยกใครมาทางานวด ทานกตองเอามากระซบเสยกอนวา ทฉนเรยกเองมาชวยงานวดนเหนวาง ๆ เปลาประโยชนมาทางานไดทงกศลไดทงความร คอยตงใจทานะ สงเกตดไวใหดลอกแบบขโมยวชาของชางไวใหไดเชยว นเปนนโยบายของหลวงพอทาใหคนขยน คนฉลาดมความรในทางศลปะหรอทางหตกรรม งานชางตาง ๆ จะไดตกทอดไปยงลกหลาน เมอถงคราวจาเปนเขาเหลานนกยงจะไดใชวชานนชวยตนเองได หากจะพลดจากบานไปเปนทหาร ตารวจกยงไดประโยชนในราชการ คนใดมความรไมวาแขนงไหน ไมอดตายทงนนหลวงพอทานวา

ดวยความเฉยบแหลมและมองเหนทกแงทกมมของการครองเรอนสาหรบคฤหสถของหวงพอ ทานจงหดใหคนรกงาน ใหคนรกวชา และรกศาสนาสงถาวรอนเปนสาธารณาประโยชน หลวงพอทานม

56

สตปญญาถงปานฉะนจะคดวาทานเปนพระหลวงตาบานนอกโง ๆ ไดอยางไร ทานมมนสมองอนลกเกนกวาพวกเราเสยอก เดยวนงานสารพดชางของวดเกอบจะไมตองไปหาชางจากกรงเทพ ฯ จากแมนาหรอจงหวดอนชางกนอก หลวงพอบอกวาชางทกชนดมอยในตาบลน หากแตยงไมไดขดเอามาใชเทานนเสมอนเหลกและแรธาตในเมองไทยยงมอกมาก แตคนไทยยงไมไดขดคนกนอยางจรงจง เราจงตองเอาสงของตางประเทศใชไปพลาง ๆ กอน

ทก ๆ วนนทานทไดมโอกาสไปนมสการหลวงพอถงวดคงจะไดพบไดเหนทวกนวา ในบรเวณวดของหลวงพอมคนงานปดกวาดวดวา ทาการงานขวกไขวตลอดทงวนไมวาคนแกคนสาว นนไมใชเพราะหลวงพอทานไปบงคบกะเกณฑมา เขาเหลานนหอเอาอาหารมาดวยคออยบานกเกรงวาคนอน ๆ จะมาแยงเอาบญกศลไปหมด ตองรบเขาวดมาหากศลตดตวไวบาง เพราะคนเราความตายไมแนนอน อย ๆ อาจจะดบไปงาย ๆ แลวกศลผลบญความปลมบตอมอกอมใจจะไมมเลย ชาวบานตาบลนจงตงอยในธรรมเพราะเขาหวงความสขอนยนนานคอในภพอนดวยผดกบคนในเมองหลวงหรอในทบางแหง ความสขในภพน และภพหนาของเขากคอดหนงย ว ๆ ดมเหลาเบยรด ๆ เขาไนตคลบดฟอรมโชวโป ๆ เพลงฝรงรอน ๆ จงหวะทวส ตะลงแทมโบอะไรอยางนน จตใจของคนเมองกบคนนอกเมองจงกลบกนราวกนขาวดาทเดยว ฝายหนงเดนเขาไปหาความเรารอนทกอยางนบตงแตตนขนจนเชาทนอน อะไรเปนความสขสงบอะไรเปนทกขเปนเปลวเพลงกนแนระหวางโลก-ธรรม ขาพเจาขอตอบวาสายกลางอยางหลงโลกใหมากนก อยาหนกไปทางธรรมจนถงกบไมไดทาอะไรเลย เพราะยงเปนปถชนทมกเลส ดาเนนชวตอยทางสายกลางกพอจะมความสขกบเขาบางตามควรแกยคและสมย นเปนแตเพยงสวนเปรยบเทยบของสงคมชนบทกบในเมอง โปรดอยาไดคดวาขาพเจาเสยดสสงคมเลย

หลวงพอเปนผเขาใจงาย แตคนไมรกเขาใจทานยาก

เรองนเปนขอคดทลกศษยทงหลายควรจะอาน เพราะมนเปนเสมอนหนงเสนผมบงภเขา และเรา ๆ ไมเขาใจหลวงพอใหถกทานจงขดศรทธาของพวกเราในบางครง เมอวนท ๑๕ ก.ย. ๒๕๐๕ นเอง มภกษองคหนงชอทานมหาเกษม จะจาพรรษาอยวดไหน และมนามฉายาวาอะไรขาพเจากไมทราบ รแตเพยงวาทานเดนทางมาจากกรงเทพฯกบญาต ๆ หลายทานเตมคนรถทเดยว คนหนงเปนหวหนาแผนกอยในบรษทบรพาประกนชวต การเดนทางไปวดดอนยายหอมกพอจะไดเคาวา เพราะตางกมความเคารพนบถอหลวงพอมากดวยกนทงนน บางคนจะไปขอใหเปาศรษะบางคนจะขอรดนามนต บางคนกขอพระเพอคมครองตนหญงสาวคนหนงมเครองหอมนามน แปงกระแจสาหรบใชทาขนมเมตตามหานยมใหทานปลกเสกดวย

หลงจากทหลวงพอไดทาตามศรทธาของพวกเขาเหลานนทกอยางแลว พระมหาเกษมกเอยปากนมนตหลวงพอของเราไปทาพธปลกเสกพระทวดอะไรลมไปแลว

“อาตมาภาพไมเคยไปปลกพระทวดไหนเลย” ทานมหาเกษมงงงน เพราะไดยนไดฟงวาหลวงพอเงนองคนไปตามงานพธวดตาง ๆ มากแหง

มาแลว ไฉนหลวงพอทานกลาวออกมาฉะนน ทานจงกลาวนมสการนมนตขนใหมวา “เกลากระผมขออาราธนานมนตพระคณเจาไปในงานพธปลกเสกพระเครอง ณ วดปากทอ “

หรอวดอะไรกลมเสยฉบตองขอโทษทานผอานดวย

57

หลวงพอทานไดฟงพระมหาเกษมอาราธนาเชนนนทานกปฏเสธออกมาดวยทาทางปกต เหมอนกบทานกาลงพดกบคนซอ ๆ

“อาตมารบไมไดหรอกทานมหา เพราะอาตมารสกกระดากใจเหลอเกน” ถอยคาของหลวงพอประโยคนยงทาใหพระมหาเกษมสะอก และนกวาเอวนนถาออกจากวดผด

ฤกษยามเสยแลวดยากเยนเหลอเกนปลกพระ ทานกวาพระในวดทานหรอวดไหนทานกไมเคยไปปลก ทานกวาพระในวดทานหรอวดไหนทานกไมเคยไปปลก ทานตนของทานเอง แมพระในวดดอนทานกมตองไปคอยปลก ถงเวลาทานกตนกนเองออกไปบณฑบาตกนเหลองอรามในยามรงอรณแลว

ครนจะนมนตทานไปปลกเสกพระเครอง ซงเปนวตถธาตไมมชวตชวา เปนของจาลองในองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา เพอทจะใหเปนของศกดสทธ ไดคมภยคมตนทานกวาไมเคยทาทานกระดากใจ ทานมหาเกษมถงกบนงขรม

บงเอญจรง ๆ ทขาพเจานงอยใกล ๆ กบพระมหาเกษมดวยกลวทานจะเสยกาลงใจและผดหวงขาพเจาเลยกระซบทานวา

“ทานมหาครบ ทานพดใหมซ อาราธนาหลวงพอวา หลวงพอครบ กระผมใครจะนมนตหลวงพอไปทวดเพอรวมสวดมนตในพธหลอพระพทธรปเลก ๆ แบบพระเครอง เพราะชาวบานเขาปรารภกนวาในพธมงคลเชนน ถาไดหลวงพอไปสวดมนตชยมงคลคาถาละก จะเปนอดมฤกษเหลอเกน”

ทานมหากยมแปนเพราะรใจหนวงพอทนท จงกลาวคาอาราธนาใหม อยางทขาพเจาแนะ หลวงพอทานกไตถามวนและเวลา ตกลงรบนมนตโดยไมขดของทนท ทานพดกบพระมหาเกษมตอไปอกวา การททานขดของบอย ๆ มใชอะไรหรอก ทานฟงผนมนตไมออกเพราะเขาพดกากวมจะใหอาตมาไปทาในสงทไมควรทา มอยางเรอะอาตมาเปนภกษธรรมดาทยงหลบอยในกเลส จะใหอาตมาไปปลกพระพทธรปอนเปนเครองหมายของพระพทธเจา และพระอรหนตทงหลาย พระเหลานนทานหมดกเลสไปนพพานหมดแลวไปปลกทาน ๆ กไมตนหรอก พระผมพระภาคเจาเหลานน ทานอยในนวรณหาอนเปนเครองหลบมอยอยางน คออนทรย ๕ พระทานขามเครองของ ๕ อยางนนแลว มอาทเชน ราคะ โทสะ โมหะ มานะ และทฏฐ ทานจงไดชอวาเปนผตนอยเสมอโดยถงพรอมดวยความไมประมาท ฉะนนแลวทานมหาจะนมนตอาตมาไปปลกทานไดอยางไร นเปนประสบการณในทางปรศนา ซงมใชมารยาหรอกลอบายอยางทพวกเราเคยรเรองศร ชยอะไรเลย หลวงพอทานชอบสอนคน และใหแนวความคดกบบรรดาศษยทงหลายดวยปรศนา เพอทดสอบเชาวหรอปฏภาณเทานน

เพอเพมขอคดและแนวอธยาศยอนแทจรงของหลวงพอขาพเจาขอพดยอนกลบไปหาขอความบางตอนในประวตชวตของทานเลมหนง คาพดและปรชญาอยางซอ ๆ ตรงไปตรงมา สมกบททานเคยแสดงธรรมออกอากาศ ณ สถานวทย ว.ป.ถ. ๑ วา ทานเปนพระบานนอก นมนตทานเทศนกเหมอนนาเปดมาขนแขงกบไกมนดกระไรชอบกล

ทวาหลวงพอชอบสอนคนเปนปรศนา หากทานไดอานเลมตนแลวคงจะซาบซงใจ เพราะทานเขาใจหาเหตหาผลมาสอน บางครงคนทโดนสอนไมเขาใจ กวาจะเขาใจกเมอกลบไปนอนคดไดทบาน เหมอนครใหการบานเอาไปคดเองมตวอยางอยวาญาตพนองทะเลาะกน ตางคนตางใสความใหรายปายส จะใหทาน

58

ตดสนวาใครผดใครถก ทานฟงดแลวชขาดยากเยนเหลอเกน อายนนกวาอยางน อายนกวาอยางนน ใคร ๆ กปกบดความชวของตนยกเอาแตความดมาอาง ทานจะวาใครกวาไมได เพราะเปนลกหลานดวยกนทงสองฝาย เพอตดปญหา และเพอสอนใหเขารวาทานไมมอคตอะไรอยในใจ ทานเอยขนวา

“เจาทงสองคนเมอฉนฟงแลว มองไมเหนวาใครชวเลย เปนคนดดวยกนทงค กลบบานเสยไป เสยเวลาทามาหากน”

ภาษตของทานสาหรบคนหวดอ กคอคนชวหายากคนดทงนนในเลมตน

หลวงพอทานมอธษฐานธรรมเปนเลศ คอหลวงพอมธรรมทตงปนธาน ไว ๔ ประการ ๑.ปญญา ๒.สจจะ ๓.จาคะ ๔.อปสมะ

ธรรมะทง ๔ อยางนไดชวยใหหลวงพอพรอมดวยจรยาวตรของภกษสงฆในขอททานไมยนดในโลกธรรม ๘ คอไมยนดในสวนทปรารถนา และไมยนรายในสวนททานไมปรารถนา เพราะทานมธรรมอนงามสองประการคอ ความขนตอดทนและโสรจจะ ความเสงยมเจยมตนในสภาวะของทาน คอครองศลเลยงชวตงายและสนโดษ สงทจาเปนของหลวงพอคอปจจยสทจาตองมเทานน

หลายตอหลายครง ทมผถวายรถยนตเกงกบหลวงพออาทเชน ทานพลตารวจโทประชา บรณะธนต คณนายประกอบธนกจ คณสานนท สายสวางกบคณะ คณอดมวสทธกล และคณชยยะ กรรณสตร ทานเหลาน และอกหลายทานทขาพเจาจามได ตางกมศรทธาทจะซอรถยนตใหหลวงพอนง เพราะเหนทานชราภาพมากแลว แตหลวงพอทานขดศรทธาไมยอมรบ เพราะทานมคตวาไมจาเปนและไมเขาอยในปจจยส ความฟงเพอโออาสขสบายมใชเปนสมบตของบรรพชดเพศ ความสขสบายเหลานนเปนของเพมพนกเลสอนเปนปรปกษของบรรพชตโดยตรง ทานวาเปนพระ รบทานทเขาถวายโดยเกนความจาเปนหรอไมจาเปนจะกระไรอย เพราะพระไมไดทานาเหนอยยากอยางไรจาเปนนกเชยวหรอทจะเสวยความสขอยเหนอทานอนเกดมาจากหยาดเหงอของประชาชน

ขอปฏบตและความพอเหมาะพอดของหลวงพอในแงอดมคตตามหลกปราชญบานนอกของทานยงแขวนอยทหนากฏเสมอวา “รจกพอกอสขทกสถาน”

ในการทมผศรทธามานมนตไปตามสถานทตาง ๆ ในงานพธใหญโตนน หลวงพอเคยปรารภเสมอวา อาตมาแกมากแลว นบถออยากไดไปกหารถมารบกนเถดนะ จะซอรถซอราใหนะเหนจะไมไหว เพราะมนเปนพนธะรงรง เปนขาศกของความจรงใจทงนน

คอทานมความจรงใจอยนานแลววา ทานจะไมรบกวนชาวบานและผมศรทธาตอทานจนเกนไป อะไร ๆ กตามทจะเปนลาภแกทานเปนสวนตวแลวทานไมประสงคเลย

ฉะนนการทหลวงพอทานปฏเสธ เมอมใครจะถวายรถยนต จงเปนเครองพสจนใหเราชาวคณะศษยปลมบตในความไมโลภของทาน และภมใจในจรยะศลของทานทเปนผทรงธรรมทรงวนยจรง ๆ

ขอนเองทมหาชนชาวพทธทงหลายพากนนอมจตถวายความเคารพบชาโดยบรสทธใจ แมจะอยไกลแสนไกลกอตสาหเดนทางไปนมสการ จะเหนไดวาในอาณาเขตใกลเคยง ชาวพทธทงหลายนยมนมนต

59

ทานไปในงานตาง ๆ พอบานเมองหวหนาหนวยราชการชอบนมนตทานไปอบรมสงสอนประชาชน ตามโรงเรยนตาง ๆ กนมนตทานไปเทศนาอบรมเดก ๆ

หลวงพอจงเปนพระคณาจารยทมไดอยวางเลย เวลาของทานเปนประโยชนแกชาตศาสนาจรง ๆ ขอใหทานม ชนมมายยนนาน ทานจะไดอยเปนมงขวญแกพระศาสนาขอใหทานอย เพอเปนแบบฉบบของพระคณเจาทงหลายในพระบวรพทธศาสนา ความโลภนอยอยางทาน ไมไดบอนทาลายศรทธาของพทธมานะกะทงหลาย กลบเพมใหเขามปฏปทาสกการะทานยงขน ( ดงปรากฏเปนทประจกษอยแลววา) “อภชฌา “ความโลภอยากไดของเขาบางทกทาใหเขาเบอหนาย อยางทชาวบานมกจะเรยกสมภารบางองคทมกไดวา

“ทานธรรมลามกวดราษฎรเสอมศรทธาธรรม” เปนการลอเลยน หรอแสดงความหมนแคลนในตวสมภารองคนน

เรองอะไรจงควรไมควรในระหวางชาวบานกบวดนจงเปนปจจยสาคญอยางหนง ทสมภารจะเขาถงใจของประชาชนหรอไม อยาใหเขาทานองวา “บานกขดวดกขดพดกไมออกบอกกไมได ไมใหกไมด ไมมกตองไปหาไมเวทนาบางเลย เมอไหรจะเลกบอกบญเจาพอคณเอย”

นาเสยดายเปนอยางยง ทขาพเจาผเขยนมความรนอยแมขาพเจาจะรวาหลวงพอนนทรงธรรมทรงวนย จะคดจะอานอะไรเปนสมมาทฐทงนน ทานปฏบตดปฏบตชอบซอตรงตอพระพทธศาสนา มไดอาศยศาสนาเพยงเพอดารงชวตอยไปวน ๆ หนงเทานน ทานคดถกทาถกไปทางไหนกเปนทชนใจของประชาชน เขากราบไหวสกการะทานทานกอธษฐานเปนพรตอบไป เวลาจะพดจะปฏสนถารตอเขารสกวาเปนความเยอกเยนแกนาใจของสดบรษนน ๆ ทานจงควรจะเปนปชนยบคคล ทชาวพทธทงหลายมนใจในศรทธาทไดนอมถวายทาน เพราะทานเปนผรบและผใหทสรางสถานธรรมขนแตทางเดยว คาพดประโยคนอาจจะทาใหทานผอานสงสย ขาพเจาขออธบายวา คาทกลาววาหลวงพอเปนผรบนน หมายถงทานเปนผรบทานจากการบรจาคของพทธชนทศรทธาดวยความไมโลภ ตามความบรสทธของเนอนาบญ และหลกธรรมของพระสมมาสมพทธเจา เชนเมอมคนนาปจจยสมาถวายทาน ทรพยนนทานนน กเพยงเหมาะสมแกการดารงชพอยางพระภกษซงพทธบญญตกวาพอเหมาพอสมแกสมณเพศงาย ๆ ไมยงเหมอนคฤหสถ ไมฟงเฟอโออาเกนความจาเปน ตามธรรมทบรรพชตควรปฏบต ๑๐ อยาง ขอ ๒ ทวา ความเลยงชพของทาน เนองดวยผอน ควรทาตวใหเขาเลยงงาย มความสนโดษ ยนดดวยผาหม ทนอน ทนง และหยกยาตามมตามได สงเหลานเปนขอควรทาของพระภกษ การไมอยากไดนนแหละมนทาใหเขาอยากถวายเชนหลวงพอของเราเปนตน ทานไมเคยออกฎกา หรอเรยไร หรอออกปากบณฑบาตตอบคคลทงหลายทมศรทธาไมนมสการทาน แตดซวดวาของทานกมแตความเจรญรงเรองขนตามลาดบ

ในขอทวาหลวงพอเปนผใหทสรางสถานธรรมขนทางเดยวนน ขาพเจาขออธบายวา เมอทานรบการบรจาคอนเขาไดมาดวยความเหนอยยากนนแลว ทกบาททกสตางคทกชนทกอนไมรวไหล ทานจะใหตอไปโดยไมเกบไวมสมภารบางองคชอบสะสมชอบเกบเพราะเสยดาย เงนจากนาพกนาแรงของชาวบานและลกหลานในอนาคต กลบอนตรายธานสญหายไปโดยลกหลานของสมภาร หรอวาพวกมจฉาชพมาฉกมาลกเอาไป ดงมตวอยางอยเยอะแยะ ทานสมภารถกพวกโจรบบคอปลนเงนบางรายกทบเสยตายไปเลย นนมใชอะไรหรอกความโลภความมวเมาและกเลสของสมภารยงมากอยจงเปนไปเชนนนทาใหพระศาสนาเสอมไปเปลา ๆ ส

60

หลวงพอของเรามไดทานรบแลวกใหเขาไป มไดเกบเอาไว ทานสรางโบสถใหชาวบานเองไวบวชพระกน ทานสรางโรงเรยนเอาไวใหเดก ๆ จะไดไมโงและมคณวฒไดบวชเรยน คาจนพระศาสนาทก ๆ อยางทจะเปนประโยชนแกสวนรวม โรงพยาบาล หองสมดสาธารณะอยางนพวกเรยกทานวาหลวงพอ เพราะทานปฏบตแตความดความงามเหมอนพอทมแตความหวงใยและเมตตา นาความสวางมาใหสารพด ทบรรดาศษยานศษยขนามนามทานวา “เทพเจาแหงดอนยายหอม” นนเหนจะไมเกนสมควรมใชหรอ?

ไหน ๆ เรากจะพดกนในเรองความดของทานแลวกอยากจะใหสมองไดพาปากกาลากไปตามคณธรรมความดงามของหลวงพอตอไปอก

หลวงพอของพวกเรานนเปนทรกนอยแลววาทานมไดเปนนกพด แตทานเปนนกทาคอปฏบตดปฏบตชอบปฏบตตรงตามพระธรรมวนยของพระสมมาสมพทธเจา แตกมไดหมายความวาทานพดไมเปนไมไดเสยเลย ในบางครงทานกเปนนกพดไดเหมอนกน ดงทขาพเจาไดเคยกวามาแลวแตตอนตน ๆ หลายเรองหลายครง อย ๆ ตอมากไดเหนไดยนทานพดอกเพราะทานยงพดไดอยน ความสาคญมนอยทวาทานจะไดมโอกาสฟงหรอไม ลกศษยบางคนกมภาระมากมายนาน ๆ จะไดมาฟงทานสอนสกครงหนง หรอบางคนกไมคอยจะไดมาเลย นบถอบชากราบไหวอยในใจเทานนเองแมคนทจะไดมโอกาสฟงทานสอนบอย ๆ แตกมใครจะจดจาหรอบางทกเปนคนลมงาย เมอพนแลวนาน ๆ กลมคาเหลานนของทานเสยจงมมอะไรปรากฏอยเปนพยานวาหลวงพอของเรานนมคาสอนทนาคดนาฟงแลวนาเอาไปปฏบต จะเปนความสขความเจรญดมใชนอย

สวนขาพเจานนเมอมโอกาสครงไรกมกจะจดจาเอาไวในสมอง บางคราวกบนทกเอาไวเลยเพอกนลมหรอเพอเปนสกขพยานวา หลวงพอของเรานนทานเกดมาโดยมไดเสยชาตเกด ชวตของทานไดทงงานทมประโยชนแกเพอนมนษยไวบางเหมอนกน ดงทมคนนยมบรรทกชวตและงานของบคคลสาคญของโลกของชาตไว

หลวงพอเงนของเรากควรจะจดใหอยในบคคลประเภทนน เปนทนาเสยดายวาทานอาจารยอน ๆ อกหลายองคทมการปฏบตดปฏบตชอบตอพระพทธศาสนา มความหวงดตอประชาชน ไดอทศชวตใหแกพระพทธศาสนา เพอจรรโลงธรรมของพระพทธเจาไว ยงมไดมใครบนทกชวตและงานของทานไวอยางละเอยด และยงใหความสนบสนนทานนอยเกนไป นาจะมการยกยองเพอเปนกาลงใจแกทานบาง พระคณเจาเหลานนกเชน พทธทาส, ปญญานนทะ, ธมมานนทะ และศลานนทะแหงวดชลประทานรงสฤษด ซงชาวพทธชนทงหลายทราบกนทวไปวา พระคณเจาทกรปเหลานนเปนกาลงสาคญในการเผยแพรพระธรรมใหแกชนทกเพศทกวยทกโอกาสและทกเวลา สดแตจะนมนตทานไปสาธยายพระธรรม ณ แหงใด พระคณเจาทกลาวนามมาแลวนนและอน ๆ อก ทานพรอมทจะรบนมนตไปแสดงธรรมทกเมอ เพออบรมทานและญาตมตรใหเปนสขทางใจ ใหนกถงความสขในทางสงบ ไมรอนรนมวหมองตามคตธรรมของพทธศาสนา อนเปนทพงประสงคของชาวพทธชนไทยเรา

หลวงพอเคยพดถงคนทไมรจกธรรมะ ธรรมโมเลยไมเคยมหรความละอายแกใจ และไมมโอตตปปะ ความเกรงกลวตอบาป บคคลเหลานทานวาเปนคนมด นง นอน เดนหรอจะทาอะไรมดทงนน เขาจงเปนบคคลทนากลวสาหรบการคบหายงนก เพราะความมดเปนสงนากลว ในความมด มแตภยนอนตรายแฝงอย เปนทสงสถตของพวกภตผปศาจราย ทไหนมดทนนเราไมกลาอยคนเดยว พวกเรากลวความมดกนทงนน

61

วธแกความมดในทางโลก เพอขจดความนากลวและสงเลวรายเขาใชแสงสวางเชนโคมไฟ หรอไฟฟาไปตดไว วธปองกนมใหมอาชญากรตามหลกของกฎหมายอาญาของบานเมองเรากเชนกน กฎหมายมหลกวาปองกนมใหเกดดกวาเกดแลวปราบปราม วธกนไวกอนแกเขาใหพจารณาถงมลเหตวา เพราะอะไรจงชอบมอาชญากรในทบางแหงและบางเวลา กเหนวาในทเปลยวและมความมดนนเองเปนภยแกมหาชน

นเปนความมดในทางโลกแตความมดในทางธรรมนน หลวงพอทานสอนวา เปนความมดในดวงจต คอ มอวชาความไมรเขาครองงา ฉะนนตราบใดทเขายงไมมธรรมเปนแสงสวางใหแกดวงจต ตราบนนทานวาบคคลผขาดธรรมปญญา เปนแสงสวางยอมมดอยตลอดกาล นแหละหลวงพอทานใหหวขอวา ความมดเปนสงทนากลว คนทไมเขาใจกนกวา เพราะในทมดมนมผหรอขโมยคอยโจรกรรมเอา แตทจรงนน ทานจะใหพวกเราเขาใจวา ความมดคอ อวชา ความไมรวาอะไรผดอะไรถก อะไรดอะไรชวและอะไรจรงอะไรไมจรงตางหาก

หลวงพอของเราจะสอนใคร ๆ กสอนไปงาย ๆ เพราะทานเปนนกปฏบต พดคาสง ๆ ทานพดไมเปน คาสอนของทานจงเหมาะแกคนบานนอกดวยกน ไดพดถงความมดเปนสงทนากลวมาแลว และขาพเจากอกเหมอนกน ไมมปญญาทจะขยายความของทานจงมสานวนหวนเชนนน แตกเชอวาผอานคงเขาใจบางไมมากกนอย

เมอเรามาพดกนถงเรองกรรม จะเปนกรรมดหอกรรมชวกตาม ทานวาเปนของตนและตกทอด ถาจะยอใหสนกควรจะพดวากรรมเปน “มรดก” ฉะนนกรรมดจงตกทอดด กรรมชวจงตกทอดชว จะชาหรอเรวเทานน

หลวงพออธบายอยางชด ๆ วา แมกฎหมายการปกครองของบานเมองมรดกยงเปนของ “ตกทอด” ได ถามรดกดแมเราตายแลว ลกหลานเรากยงไดรบซงทรพยสนนนแตหากเปนมรดกชว ลกหลานขางหลงกตองรบดวยเหมอนกน เชนนายสมนาอย ๒๐ไร เมอตายนายสากเปนผรบมรดกนน แตถาหากกอนตายนายสไดแอบไปทาหนสนคอมรดกชวไวใหแกลก นายสากตองรบมรดกนนดวย คอตองถกฟองรองขดทรพย โดยเอานา ๒๐ ไรนนไปใชหนใหแกโจทย ฉะนกองมรดกของนายสากจะขาดหายไปหรอหมดสนไปเลยกได หลวงพอทานวาฉนใดกรรมชวอน ๆ กฉนนน เราไปฉอโกงเขา ลกขโมยหรอทารายเขาใหไดรบทกขเดอดรอน แมกรรมนนจะยงไมตอบสนองเราทนตาเหน กอยาภมใจวาเราพนแลว เราไมมกรรมอกแลว เราชนะแลวอยางนเปนตน ถงตวเราตายแลว กรรมคอมรดกผลจากการกระทาของเรานนกยงอย เรองจรงทเหนงาย ๆ บนพภพนเอง ไมตองถงกบใตนรกใตอเวจหรอก

หลายปมาแลว วงศญาตหมหนงตงบานเรอนอยแถว ต. พะเนยงแตก พนองกนเกดโกรธเคองกนดวยเรองแบงแยกสมบต คนโนนไดนอยคนนไดมาก ความเปนญาตซงถาไมเกดรวมตระกลกนแลว จะหาซอดวยเงนทองกคงเปนไปมไดจงขาดความหมาย

ฝายหนงใจรายไมนกถงศลถงธรรม แอบเอาปนไปยงเสยตาย แลวความอาฆาตมาตรรายของลกหลานทงสองฝายกตดตามมาดวย วนหนงคนใจรอนทเคยฆาญาตตายมธระกลบจากกรงเทพ ฯ รถไฟมนถงคา เขากเดนดมมงหนาจะกลบบาน บงเอญวนนนลกชายของคนทถกฆาตายกกลบมาจากตลาดดวย เหนนาชายแท ๆ ของตนเดนคนเดยว ตวยงจาไดอยวาเมอครงเปนเดก ๆ อยนน นาเคยฆาพอของเขา ความอาฆาตและ

62

คดถงพอรวมกนกเขาสงขนในใจทนท เดกหนมผรบมรดกของพอคงจะรบเอาความเคยดแคนและเจบใจไวดวย จงคอย ๆ ยองตามนาไป พอไดจงหวะกควกปนออกยงนาตายอยในปากลางทางนนเอง ดเถอะกรรมนนถงชาหรอเรวเทานนดงเรองน กรรมของคนฆาคนขาดหายไปหลายป จนลกของผรบกรรมโตเปนหนมมนกทนกนได หลวงพอทานจงหมนสงสอนเขาใหมองเหนวากรรมนนอยางพากนสรางเลย สรางกสรางแตกรรมดกนเถอะจะไดอยอยางรมเยนเปนสขไมเดอดรองใจ หากรกลกหลาน รกญาตรกมตร กอยาประกอบกรรมชวอยางใดเลยเพราะมนจะตอบสนองเราเขาสกวนหนง

หลวงพอรเรมจะสรางหองสมดสาธารณะ หลวงพอเงนวดดอนยายหอม แมทานจะเปนพระโบราณหรอพระบานนอก แตมสตปญญา

มองเหนการณไกลและตระหนกในคณคาของการศกษาคนควาเปนอยางดมากทานถอวาปญญาของปถชนนนไดมาจากการไดร คอรจากตารบตาราหรอจากการไดเหน คอเหนมาดวยตาแลวจาเอาไว การดารจะจดสรางหองสมดสาธารณะขนในตาบลในวดของทานนน ความมงหมายของทานกเพอจะปลกประชาชนในตาบลของทานใหเปนผมตาสวาง ไดศกษาคนควาวชาการ และไดเรยนโลกซงยงมดมนอยนใหแจมแจงยงขนเพราะหนงสอเปนของทถายเทความรเอาไวในสมองของเราได หนงสอเปนครอยางดเลศของคนเรา ใครอานมากกตกตวงเอาความรอบรไวไดมาก คนทไมรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชนการอานหนงสอยอมมความรนอย ไมทนเพอนฝง หลวงพอทานเคยปรารภเสมอวาทาไมอยากจะไปจาพรรษาทวดใด เพราะยงหวงวาคนตาบลดอนยายหอมยงโงอยไมทนเพอนบานเขา ปนธานของทานจงมงสงเสรมการศกษาใหแกเยาวชน และผใหญทผานพนวยเลาเรยนในโรงเรยนมาแลว ใหพากนเสาะหาความรอบรเอาทหองสมดเพราะคลงแหงวชาตาง ๆ เหลาน ยอมมทางราชการและสถาบนตาง ๆ รวมสงเสรมอยดวย จงมหนงสอหลายรสหลายชาตหลายแขนง ทงประวตศาสตร วรรณคด สารคด นวนยาย บนเทง ซงลวนแลวแตเปนประโยชนสมองและทางใจ ใหความรความสนกสนาน เลอกเอาตามโลกทศนกได เพราะขนชอวาหองสมดแลวยอมมหนงสอทกชนดพดถงหองสมด ขาพเจาไดเคยอานบทความบางตอนของคณวลาศ มณวด นกประพนธชนยอดของเมองไทยคนหนงไดวจารณไววา

พวกเราไดเพกเฉยตอ “หองสมดสาธารณะ “กนมานมนานอยางนาอบอายเพยงไร เมอไดยนฉนกลาวเชนนบางทานคงจะเอยวา ทาไมไมตรงไปหอสมดแหงชาตเลา ? ฉนกคงจะยมนอย ๆ เพราะแสดงวา ทานเองกไมเคยเหยยบเขาไปในหอสมดแหงชาตเชนเดยวกน ถาหากเคย ทานคงจะไมกลาวคาพดประโยคนน

ทกคราวทไดขาววามเศรษฐบรจาคเงนสรางโรงพยาบาลเปนจานวนเทานนเทาน ฉนกไดแตหวงวาเมอไรเศรษฐใจบญเหลานนจะมองเหนคณคาของหองสมดสาธารณะบางโรงพยาบาลเปนสถานทสาหรบเยยวยาและรกษา “ กาย “ แตหองสมดรกษา “ จต “ และบางครงบารง “ สมอง “ ไดดกวาตวยาบางชนดจากโรงพยาบาลเสยอก ในขณะเดยวกนการเปดหองสมดสาธารณะมคาเทากบการเปดโรงมหรสพ เปดโรงเรยน เปดสวนสาธารณะ เปดศาสนาสนทนาธรรมรวมกน และเบองหลกการเปดเหลาน กยงมการปดแฝงอยดวยนนคอปดประตเมอง ไมใหศตรรายเขามาเอาชวตพลเมองทานจะเรยกศตรรายตวนวา ความมด หรอความอะไรมนกมคาเทากน

63

ในทศนะของคณวลาศขางบนน ยอมตรงกบหลวงพอเพราะทานเคยพดเสมอ ๆ วา คนโงคอคนทเดนไปในทางมด ๆ จะสคนทเขาเดนทางสวางไดอยางไร โครงการณสรางหอสมดของทานหรหรามาก โดยมพระภกษจนทร มรกษา แหงวดบางชางใต พระธมมานนทะภกข วดชลประธานรงสฤษด และคณสพศ ชเกษ สถาปตยแหงออสเตรเลย พจารณาจะชวยทานทกวถทาง เมอหลวงพอทานพจารณารอบคอบแลว จงอนญาตใหจดสรางได โดยคณะกรรมการวดดอนยายหอม จะนมนตสมเดจพระมหาวรวศสงฆนายก มาวางศลาฤกษ ณ วนท ๑๘ ม.ค. ๒๕๐๕

หลวงพอเงน เปนนกสงคมสงเคราะหศาสตร ขาพเจาไดเคยกลาวไวหลายตอน ทงในดานประสบการณ ในทศนะและขอเทจจรงอนได

ปรากฏขนในชวตของหลวงพอเงน ซงทานถอกาเนดมาจากลกของชาวนาอยในชนบททหางไกลจากความเจรญ ทนนเตมไปดวยกลนโคลนสาบควายไรนา เมอประมาณ ๗๐ กวาปมาแลว ในถนนนยงจะหางไกลจากอารยธรรมทกชนด ขนาดคนบางคนตงแตเกดมาจนตายยงไมเคยเหนตวจงหวดเลยกม ความเปนอยและสงคมในถนนจงคบแคบมาก จนเกอบจะพดไดวาตวใครตวมน วดกแทบจะรางเปนปาชา การสงคมและการเสยสละ ตลอดจนบรการตาง ๆ เกยวกบสาธารณะแทบจะไมมถงกบมคากลาวเลาลอกนมาจนถงทกวนนวา “คนดอนยายหอมสมยกอนเหนแกตวอยางรายกาจ ขนาดวาพระถามใชตวบวชกไมใสบาตร จะใสบาตรตองดกอนวาพระเขาหรอพระเรา “คากลาวเชนนเหนจะมสวนจรงอยบาง เพราะประชาชนในยคโนนยอมตองมสภาพอยในอทธพลของสงแวดลอม อาทเชน ความกนดาร, การศกษา, การสงคม, และอารยธรรมตามกาลสมย

เมอทานผอานหลบตามองเหนสภาพพนเพของชาวบานตาบลนแลว ทานกคงจะเหนวาเปนตาบลเลก ๆ มหมบานอยเปนหยอม ๆ ถนนหนทางไมม สวมซมไมม เดนเลยบรวบานใครกพบเวจสงกลนฉย หนาฝนกเตมไปดวยโคลนผสมขววขควาย การแตงกายนอกจากวนพระแลวดาพรบเหมอนกนทวทกตวคน เพราะตนเชากลงนา โรงเรยนกไมมลกใครอยากอานหนงสอออกกสงไปอยกบพระ ถาพอแมยากจนพอเกดมาจาความไดกตองชวยพอชวยแม อยางนอยกคอยนงดแลเจาววควายอยกลางทง ชวตในสมยนนจะมใครนกบางวาสกคนหนงทไดเกดมาแลวในตาบลน และขณะนนเขากาลงนงอยใตรมไมกลางทงนาทแสนจะรองระอดวยเปลวแดด เนอตวเกรอะกรงไปดวยโคลนตม ผมเผายงเหยงแหงกรอบเหมอนรากไม ผวพรรณกรานเกรยม แตวาใบหนาเตมไปดวยประกายของความสขตามอดภาพ นนแหละทาน ปฐมชวตของหลวงพอเงนผเปน “เทพเจาแหงดอนยายหอม”

แตขาพเจาจะไมขอยอนกลบไปเลาอก เพราะในเลมหนงไดบรรยายไปบางแลว สาหรบตอนนจะขอพดถงเรองทมหวขอวา เพราะอะไรจงวาหลวงพอทานเปนนกสงคมศาสตร ทานมปรญญาหรอดกรมาจากมหาวทยาลยแหงใดหรอวาทานไดรบพระราชทานปรญญากตมศกดอยางกบนายจล เจาของไรสมทเพชรบรณ เปลา-เปลาเลยทานผอานทเคารพ หลวงพอเปนพระบานนอกและมความรนอย แตวาทานมปฏภาณ-ประกอบดวยปณธานอนแนวแนมนคงวาทานจะดารงปรถจรยา บาเพญตนใหเปนประโยชนตอบคคลอนจนชวชวตหาไมการแสดงออกตามอธยาศยอนแทจรงของทานจงเรมขนเมอวยยางเขา ๒0 ปบรบรณ

64

คอเมอ ๕๐ ปเศษมาแลว พอทานตดสนใจบวชกสละทรพยทางโลกหวงยดเอาอรยทรพยเปนเรอนตาย ดงไดกลาวมาแลว

การเสยสละประโยชนหนเพอประโยชนผอน กเปนการแกสงคมพการอยในตวแลว เมอกอนนนวดดอนยายหอมไมมศาลาการเปรยญอยางน เวลาชาวบานจะมาทาบญสนทานกนกนงอยกบพนดนหรอตามโคนตนไม ตอเมอมการเสยสละ การแบงปน-ใหทาน หรอกอสงอนเปนสาธารณะสงคมนน เปนแนวทางใหทก ๆ คนมองเหนการเสยสละ การใหปน และการเฉลยความสขแกกนตามสมควรเปนมงมงคลแกชวต นแหละเปนทมาของคาวา “ขาพเจาขออทศสวนกศลใหคนโนนคนน”

เอาละตอไปนขาพเจาจะไดเรมบรรยายวา “เพราะอะไรจงวาหลวงเปนนกสงคมสงเคราะหศาสตร

เมอกอนจะอปสมบท หลวงพอเปนบตรทดของบดามารดาและญาตมตรทงหลาย เมอทานบวชเปนสมณะแลวทานกเปนภกษทดของพระพทธศาสนา แมจะมพรรษานอยแตกชาชองธรรมวนยเกนคาดหมาย ภกษดวยกนตางกพากนยกยองใหความเคารพ และตระหนกดวา นวกภกของคนแหละคอสมภารเอกในวนหนา ความละเอยดตอนนของชวตของทานไดเคยกลาวไวแตเลมหนง

บคคลใดกตาม ถาหากมบญวาสนาจะไดเปนผนาหรอหวหนาคน มกจะตองมบคลกลกษณะหรออน ๆ เปนอจฉรยะอยเสมอ เชนเดยวกบหลวงพอของเราทานมบคลกสงางาม มกาลงใจแขงแกรงเปนสมาธแนวแน ทานจงเดดเดยวมงตรงไปตามป ณธาน วาทานขออทศชวตเพอรบใชพระพทธศาสนาและประชาชน

วธการทจะเรยกรองศรทธาจากประชาชนของทานทางาย ๆ และซอ ๆ โดยปราศจากนโยบายหรอหลกจตวทยาอะไรเลย ขาพเจาจาไดวา หลวงพอทานวางตนของทานใหอยในฐานะของผครองศล และครองความเมตตาอยเปนเปนเนองนจ กอนททานจะเปนภกษสาคญองคหนงในเมองไทยนน ทานไดปพนดวยการปฏบตตรงปฏบตชอบตอพระธรรมวนยเปนประการสาคญกอนอน จนผทอยใกลชดกบทานเหนความสะอาดบรสทธ เกยรตคณของทานจงคอย ๆ กระจายไป อกประการหนงททาใหมผเชอถอเคารพทานอยางจบจตจบใจกคอการปฏสนถาร กลาววาจาอนไพเราะตอคนทกชนทกวย หลวงพอจะไมอยนงเลยถามโอกาสไดพบใครทานจะตองแสดงเมตตา ทกทายไตถามทกขสขของเขาผนนแมจะเพยงเดนสวนทางกนทาน ๆ กจะเอยถามวา “โยมจะไปไหนกนละ?” “โยมสบายดหรอ?” “ปนนาไดผลดอยหรอโยม?” อะไรทานองนโดยไมปลอยใหเขาผานไปเปลา ๆ ทานกระทาอยางนมาเปนเวลา ๔๐- ๕๐ ป ทาไมเลามหาชนทว ๆ ไปจะมรจกชอทาน หลวงพอเงนแหงวดดอนยายหอม หากใครไมเคยไดยนชอของทานเลย คน ๆ นนกจะมอาการแยสกหนอย เพราะเขาอยในเมองไทยอยางไมรอะไรเลย

ขาพเจาไดเคยกลาวแลววา ความเปนอยและสภาพของตาบลเลย แมกระทงคนหมเดยวกนไมมสามคค ขนาดพระมงพระกเลอกใสบาตร แตเมอมหลวงพอเงนเกดขนแลวทกสงทกอยางไดเปลยนแปลงไปในทางเจรญขนอยางรวดเรวเพราะหลวงพอองคเดยวเทานนททานไดวางตวของทานใหคนรก เคารพเลอมใส ทาใหมผศรทธาปสาทะทวทกหนแหงกเพราะคณธรรมและการปฏสนถารของทานด ตามอยางโบราณวา ปากเปนเอก เลขเปนโท หลวงพอทานเจรจาดเปนเบองตนตอพทธชนทงหลาย และปฏบตดเปนขนรองลงไป หาก

65

ทานอาจารยวดใด ทาตวมาตงแตหนมไดอยางหลวงพอเงนทานทามาแลวจนวยลวงเขา ๗๔ พรรษา ขาพเจาวาจะเปนปชนยบคคลในอนาคตแนนอน และจะตองเปนผมอานภาพทางจต สามารถแกไขความเสอมโทรของสงคมไดอยางทานดวย

ความเจรญของทองถนในเมองไทยนน วดกบบานตองประสานกน และแยกกนออกไดยาก เพราะวฒนธรรมของชาวไทยเปนมาอยางน และทกครอบครวถอวาวดเปนทมาของศลธรรม ศลปศาสตรทกชนด ฉะนนหากวดใดไดอาจารยด ความเจรญยอมงอกงามไพบลยอยางไมมปญหาหลวงพอเงนไดปพน วางรากฐานแหงความเชอถอศรทธาชนในตาบลบานเกดเมองอนของทานกอน ทาแตความบรสทธมแตศลสะอาดไมมปมดอยใด ๆ ใหคนใกลชดไดเหนเลย มใชทานเคยมความตางพรอยหรอแผลเกา ๆ ซอนไว แตเมอปกบดดวยอาภรณแลวคนภายนอกมองไมเหนกเลอมใสแตคนภายในนงหวเราะวา หลวงตาเรากอยางนนแหละ แตคนอนไมรหลงฉากกแหกนมานบถอใหญ พวกเราตองชวยกนกระพอขาวโวย วดวาจะไดเจรญ ทานจะไดขายตะกรดคลอง ๆ

แตหลวงพอเงนทานเกดมาเพอจะเปนทพง เหมอนรมโพธรมไทรของชาวตาบลของทานจรง ๆ ทานจงไดถกขนานนามวา “เทพเจาแหงดอนยายหอม”

เคลดลบหรอแนวปฏบตของหลวงพอเงน ทสรางทานใหกลายเปนคณาจารยผยงใหญแหงยคน ทพอจะนามากลาวไดนนกคอ

๑. เครงครดธรรมวนยสาหรบขอน บคคลใดทเคยรวมสานกมากบทานนบตงแตเรมแรกอปสมบทจนกระทงถงปจจบน จะเหนไดวาหลวงพอปฏบตตรง ปฏบตชอบตอสกขาบทของสมณะเพศทกประการ เพราะทานมศรทธา ความเชอในหลกธรรมของพระพทธศาสนามาตงแตเยาววย

๒. วรยภาพ หลวงพอเปนผมความพากเพยรเปนยอด ชวพรรษาแรกเทานนทานกสามารถสวดปาฏโมกขได สวนบทสวดมนตตาง ๆ ทองไดคลองมาจากบานกอนทจะมาครองผากาสาวพตร จงไมแปลกอะไรททานจะรอบรธรรมวนยอนเปนสกขาบทของภกษสงฆ

๓. สมาธ หลวงพอเปนผมความตงใจมน เดดเดยวหาใครเสมอเหมอนมได มงหนาเขาสธรรมโดยสละพนธะทางโลกจนหมดสน เรยกวาจาคะ คอสละสงทเปนขาศกแกความจรงใจดงทหลวงพอทานตดปญหาทางโลก ขายไรสาโทนามาสรางศาลาการเปรยญ

๔. สจจะ หลวงพอมนอยในสจจะ มความจรงใจ ทานจะทาอะไรกทาดวยความจรงใจเสมอ

๕. ละความโลภ ความโลภอกอยางหนงทเปนขาศกแกสมณเพศ หลวงพอทานชนะความโลภมาตงแตบวชใหม ๆ ทานมกนอยสนโดษ ไมยนดในลาภสกการะเทาใดนก เมอไดสงไรมาเปนลาภ ทานกมยดถอเอาเปนสวนตน ทก ๆ อยางในกฏของทานเปนสมบตของสงฆในวด หากภกษรปใดปรารถนาจะหยบฉวยใชสองกนมนตไดเลย แมแตของขบเคยวของฉนอน ๆ หากมผนามาศรทธา หลวงพอทานจะตองแบงเปนสวนเฉลยไปตามภกษอน ๆ ทกองค โดยททานมไดหวงแหนกกซอนเอาไวเพอตวทานเอง การประพฤตเผอแผแกภกษสงฆตามควรแกกรณเชนน ทาใหภกษในวดของทานหลายสบรนไดฝงใจเคารพบชา ในเกยรตคณของหลวงพอมมวนจะสรางซา จะเปนใครกตามนบตงแตหลวงพอทานบวชพรรษาแรกจนบดน

66

รวมเปน ๕๔ พรรษา ยงไมมสานศษยคนใดเหนวาหลวงพอพลาดพลง หรอละเมดวนยของภกษสงฆ หรอวาหลวงพอทานขาดตกบกพรองในธรรมจรยะศลใด ๆ ซงผดกบภกษอนๆ บางองคกมทรศลอยบางสวนหลวงพอตงอยในความเปนผใหญโดยแท มไดทาอะไรใหผนอยเหนวาไมดไมงาม หรอไมควรออกมาใหเหนเปนตวอยางเลย ขอเทจจรงทไดกลาวมานยอมเปนทประจกษอยแกบรรดาสานศษยทว ๆ ไปแลววา นบตงแตทานบวชพอบวชลกแลวกบวชหลาน อยในวดเดยวกบทานถง ๓ ชน พอ-ลก หลาน เกอบจะถงเหลนอยแลว ใครพบความไมดไมงามจากหลวงพอบาง หลวงพอดารงอยในความดมเมตตา โอบออมอาร เผอแผแกผนอยทกขณะจต ทานจงเปรยบเสมอนพระพรหมของศษยานศษยทงหลายถวนทวทกตวคน ยากทพวกเราจะเกบเอาเกยรตคณของทานมาบรรยายไวใหละเอยดลออไดเทากบความเปนจรง

นอกจากหลวงพอจะเปนผบรสทธปราศจากมลทนใดๆดงกลาวมาแลว หลวงพอยงเปนตวอยางทดแกภกษทกรปทกนามอยตลอดเวลาไมวาสมยไหน ๆ จนหลวงพออยเหนอจตใจของบรรดาสานศษยอยางไมมขอแมใด ๆ เลย จงนบวาเปนรากฐานขนแรกทฝงแนนอยในตาบลของทาน

อนดบตอนไปกจะพดถงการแกปญหาสงคมพการของหลวงพอ ซงพวกศษยบางคนกหาซาบซงเทากบความเปนจรงทพวกตนไดรบ ชวตและงานของทานไดใหประโยชนแกชาวโลกอยางกวางขวาง เกอบทวทก จ.ว. ในผนแผนดนไทย แตขาพเจากจะขอเลาแตเฉพาะตาบลดอนยายหอมเทานน วาหลวงพอทานพฒนาจตใจของชาวตาบลดอนยายหอมใหเปลยนแปลงจากเดมไปไดอยางไร และผลจากความเจรญทางใจไดทาใหความเจรญทางวตถววฒนาการไปอยางไรบาง ดงทขาพเจาไดกลาวมาแลววา เดมนนวดดอนยายหอมมกฏไมกหลง ศาลาการเปรยญไมม หอสวดมนตไมม โรงเรยนปรยตธรรมกไมม โบสถกเลกนดเดยวทรงโบราณคราครา ปจจบนเพราะความสามารถชาญฉลาดของหลวงพอสภาพของวดดอนยายหอมเจรญรงเรองทสด จะหาวดบานนอกดวยกนทดเทยมไดยาก ทงนกเพราะชาวตาบลดอนยายหอมทกคน ทกครอบครวถอวาวดเปนสมบตของพวกเขาและของบตรหลาน วดมใชของสมภารหรอของคนใดคนหนง วดเปนทเกบอรยทรพยเปนเนอนาบญของพวกเขา ทามาหาไดเหลอกนเหลอใชกถวายวดหมด วดจงเพมกฏและทรพยสนอนเปนสงสาธารณะสวนกลางขนเรอย ๆ ดงทชาวตาบลดอนยายหอมไดประจกษแลววา กฏนบจานวนเปนสบ ๆ หลงยอดแหลม ๆ แบบโบราณและแบบสมยใหมนน หลวงพอไมเคยไปซอหามาปลกเลยทานไดมาจากศรทธาของชาวบานทนบถอทานทงนน บางคนไมมบตรไมมหลานอยกนลาพงสองคนตายาย เมอตายกถวายบานเรอนไรนาใหเปนสมบตของวดหมด เพราะมศรทธาตอหลวงพออยางจบใจ

ท าไมหลวงพอจงชนะใจคนเหลานน

วธการชนะใจชาวบานทปฏบตงาย ๆ อยางทหลวงพอทานกระทาตลอดมาตงแตเปนสมภารหนม ๆ จนแกมดงน

ตามปกตวสยของหลวงพอเงนนนทานชอบแสดงความเมตตาตอบคคลทกชน ทกโอกาสและทกเวลา กจวตรประจาของทานนอกจากจะกระทาธรกจทางศาสนา บรหารวดวา สวดมนตเจรญภาวนา แลวมเวลาวางทานตองออกตระเวนไปเทยวเยยมเยอนผแกผเฒาหรอแมแตผมอายนอยจะเปนญาตพนองของทานหรอไมนนไมสาคญ ขอแตใหผนนเปนชาวบานของทานกแลวกน ตามธรรมดาหลวงพอทานอยกบวด แตเมอ

67

พดถงเรองความเจบปวยของชาวบานทานมกจะรดวาภกษองคอนภายในวด บางองคญาตโยมปวยไขกยงไมคอยจะรเพราะไมสนใจ สวนหลวงพอเงนนนทานไมชอบนงดดายหรออยเฉย ๆ พบใครทานอดถามถงคนโนนคนนมไดเพราะเปนหวงใยเขา บางคนหายหนาหายตาไปมไดมาทาบญตามกต ทานสงสยกไตถามลกหลานเพอนบานใกลเรอนเคยง วาโยมนนโยมนเปนอะไรไปหรอจงไมเหนมาถออโบสถอะไรทานองน ทาใหชาวบานซาบซงใจวาหลวงพอทานไมลม ทานมกะใจหวงคนโนนคนนทานรกพวกบานของทาน เปนกนเองแกชาวพทธมามกะของทาน การแสดงออกซงนาใจอนเปยมลนดวยรกใครสงสารหมคณะ เหนอกเหนใจในยามทกขยากเจบปวยเชนนของหลวงพอจงนบวาเปนยอดมหานยม หลวงพอรกชาวบานเอาใจใสหวงใยในทกขยากเจบปวยเชนนของหลวงพอจงนบวาเปนยอดมหานยม หลวงพอรกชาวบานเอาใจใสหวงใยในทกขยากของเขาเทาไร เขากยงรกเคารพเชอถอและทาตามหลวงพอมากยงขนเทานน หลวงพอทานมตองมของตดมอไปเยยมหรอขนอะไรไปใหเขาเลย เพยงแตทานกาวขนบนไดเรอนของเขา คนทเจบปวยอยนนกจะพลนหายเอาเสยแลว คนไขบางราย นอนซมอยหลายวนลกไมขนพอลกเมยบอกวา “แนะ หลวงพอทานมาเยยม” เทานนแหละเขามแรงลกพรวดพราดขนมาไดอยางมหศจรรยถาหากไขทเลาอยแลวกเลยหายขาด นแหละทกลาวกนวาหลวงพอเปนเทพเจาแหงตาบลน เพราะทานเปนเทพเจาแหงความปราน มความหวงใยรกใครเพอนมนษยทกรปทกนามโดยไมเลอกวาเปนญาตหรอไมเปนญาต คนจนหรอคนรารวยทาน แผเมตตาเสมอเหมอนกนหมด หลวงพอจงไมมวางเลยในชวตของทาน คอตามปกตภารกจหรอกจวตประจาวนของทานกมมากอยแลว ยงตองนงรบแขกทมาสกการะทานอกวนละไมรกสบกรอยราย ดงทพวกเราเหน ๆ อยเปนประจาวนแลว นอกจากนนงานของศาสนาในวงนอกหลวงพอกไมยอมปฏเสธการชวยเหลอ ตามวดตาง ๆ ในจงหวดนครปฐมหรอจงหวดอน ๆ เมอจะจดใหมงานการกศลอะไรขนกมกจะมานมนตหลวงพอไปเปนประธาน เชนเมอเรว ๆ น วดจนทรารามหรอเรยกอกอยางหนงวาวดหนองตะแคงอยในเขต อ.บานโปง จ.ราชบร เกดไฟไหมโบสถหมดทงหลงกตองมานมนตหลวงพอไปเปนประธานในการจดสรางขนใหมทงๆทกเปนทรกนอยแลววาในปพ.ศ. ๒๕๐๕

นหลวงพอทานตองมงานทจะตองปฏบตหนกมใชนอย เพราะทานเปนประธานในการจดสรางพระอโบสถตามวดใหญๆ ถง ๗ วด ดวยกนเชนวดพระงามในตว อ. เมองนครปฐม วดดอนขนาก ฯลฯ

ขาพเจาจงกลาพดวาเวลาของหลวงพอมคายงนก ทานไมเคยอยวางเฉยโดยมไดทาประโยชนอะไรเลย แมกระนนหลวงพอกยงไมทงแนวเดมของทาน คอการเยยมเยอนชาวบานของทานเมอเจบไขไดปวย อธยาศยไมตรอนดของทาน ทาใหทานเปนทรกของปวงชน

ในขอนมไดเปนคากลาวอางทไมรมลความจรง หลวงพอเปนทรกเคารพและเชอถอของปวงชนทว ๆ ไป มใชแตชาวตาบลของทานหรอในเขตอาเภอ จงหวดของทานเทานนเชนเมอวนท ๓๐ ก.ย. ๐๕ นมชาว จ.ว. สมทรสงครามไดยกขบวนกนไปทอดผาปา เพอสมทบทนรวมการกศลสรางพระอโบสถวดดอนขนากซงหลวงพอทานเปนประธานให วดดอนขนากนนอยตนทางกอนทจะถงวดของหลวงพอ แตพวกชาวเมองสมทรไมแวะอตสาหเลยไปถงวด ของทานและทอดผาปาสมทบทนสรางพระอโบสถวดดอกขนาก โดยผานทางทาน ไดทราบวามมลคาเอาแตเงนกไดเกอบสามพนบาทหลวงพอกไดสงเงนไปชวยวดดอนขนากตามทพวกชาวเมองสมทรไดแสดงเจตนจานงแลว นกเปนการชวยเหลอเกอกลเพอนภกษและชาวตาบลใกลเคยงของทาน

68

ซงเมอกอใหเกดสงสาธารณะประโยชนแกสวนรวม สงคมยอมกระเตองขนคณประโยชนทเกดขนดวยเกยรตคณของหลวงพอตอเพอนมนษยและเยาวชนในอนาคต ยอมถอเปนปรตถจรยาอเนกอนนตประการ

อนงไดทราบวาในป ๒๕๐๕ น เมอสนฤดเขาปรมพรรษาแลว ตามวดตาง ๆ ยงไดมานมนตหลวงพอไปเปนประธานในงานทอดกฐนสามคคอกประมาณสบวด แตละวดลวนแตยงขาดทนทรพยในการบรณปฏสงขรณสงปลกสรางในวดนน ดงเชนวดตามใบฎกาซงขาพเจาไดแนบมาเพอใหเปนตวอยางนดวย จะเหนวามหลวงพอเงนหรอพระราชธรรมาภรณเปนประธาน

ขอเชญบรรดาญาตมตร ศษยานศษยและผมจตศรทธา รวมกนอนโมทนาทอดกฐนสามคค ณ วดจนดาราม ต าบลตลาดจดา อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม เนองดวยคณะกรรมการวด กานน ผใหญบาน คร ประชาบาล ศษยานศษยทงหลายไดมจต

ศรทธาพรอมใจกนเปนสมานฉนสามคคธรรม บาเพญกศลทอดกฐนสามคค ณ วดจนดารามเพอรวบรวมสมทบทนสรางกาแพงแกวพระอโบสถทยงทาการกอสรางคางอยน รวมยาวทงหมด ๕๑ วา (๓๔หอง) กวางหองละ ๖ ศอก ๆ ละ๑๖๖.๖๗ บาท ตารางวาละ ๖๖๖.๖๘ บาท รวม ๓๔ หอง เปนจานวนเงนทงสน ๓๔,000.00 บาท (สามหมนสพนบาทถวน)

ฉะนน จงขอเชญชวนมายงทานสตบรษ พทธศาสนกชน พอคา คฤหบด ผมจตศรทธาเลอมใสในพระบวรพทธศาสนาทงหลาย ชวยกนบรจาคทรพยตามแตกาลงศรทธาสามารถของทาน จะสรางเปนหอง เปนตารางวาหรอเปนศอกกได ทางวดจะจารกซอทานผสรางไวเปนอนสรณแดอนชนรนหลงทก ๆ ทาน ถาทานผหนงผใดมความปรารถนาอนดประสงคจะบรจาคทรพยสราง ขอเชญตดตอแจงความจานงแกคณะกรรมการจดงานวดไดทก ๆ วน

กาหนดงานในวนศกรท ๑๙ ตลาคม พ.ศ. ๒๕0๕ ตรงกบแรม ๖ คา เดอน ๑๑ ตงองคกฐนทศาลาการเปรยญวดจนดาราม รงขนเชาวนแรม ๗ คา ถวายภตตาหารเชาเพลแดพระภกษสงฆ เวลา ๑๓.00 น. ( บาย ๑ โมง ) ถวายผาพระกฐน เปนอนเสรจพธ

ในทสดน จงขออาราธนาอานภาพคณพระศรรตนตรยและสงศกดสทธทงหลาย จงดสบนดาลใหทานผมจตศรทธาทกทาน จงสาเรจประโยชนในอนาคตกาลโนนเทอญ

พระเดชพระคณ พระราชธรรมมาภรณ ( หลวงพอเงน) ประธาน พรอมดวยคณะกรรมการวดจดงาน ก าหนดทอดกฐนสามคค ประจ าป ๒๕๐๕ วดดอนขนาก ต าบลดอนยายหอม อ าเภอเมองนครปฐม

69

ดวยป พ.ศ. ๒๕ ๐๕ ทางคณะกรรมการวดไดจดใหมกฐนสามคคขน มวตถประสงคทจะใหโอกาสบรรดาศาสนกชนทงหลายไดเปนเจาของกฐนโดยทวถงกน จงไดพรอมใจกนกาหนดงานขนดงตอไปน

วนจนทรท ๑๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๕ ๐๕ ตรงกบแรม ๒ คา เดอน ๑๑ ตงองคกฐน ณ ศาลาการเปรยญ เวลา ๑๗.๐๐ น. พระสงฆเจรญพระพทธมนต กลางคนมมหรสพสมโภช

วนองคารท ๑๖ ตลาคม พ.ศ. ๒๕ ๐๕ ตรงกบแรม ๓ คา เดอน ๑๑ เวลา ๘. ๐๐ น. ถวายอาหารบณฑบาตแดพระสงฆ เวลา ๑ ๐.๐๐ น. พระราชธรรมาภรณ (หลวงพอเงน) วดดอนยายหอม แสดงพระธรรมเทศนาอานสงส กฐนสามคค เวลา ๑๑. ๐๐ น. ถวายภตตาหารแตพระสงฆเวลา ๑๓. ๐๐ น. (บาย ๑ โมง) ถวายผากฐนทานกบบรขารแดพระสงฆ

รายไดจากการทอดกฐนครงนจะนามาสรางพระอโบสถ มเพดานปนพอกนฝนใหพระภกษสงฆกระดาสงฆกรรมไดเทานน เครองบนทงหมดยงไมม ขณะนทางวดไดจางชางมาทาการอสรางโครงปนเครองบนหลงคาพระอโบสถทงหมด ถาศาสนกชนมารวมการทอดกฐนสามคคครงนทานกจะเหนไดดวยสายตาของทานเอง คาอปกรณและคาแรงงานตอนนไมตากวา ๕ หมนบาท

อนง กฐนสามคคของวดดอนขนากครงน ไดเปดโอกาสใหพทธศาสนกชนรวมเปนเจาของกฐนตามแตกาลงศรทธาและสตปญญาของทานโดยทวหนากน

ฉะนน ในโอกาสอนเปนมหามงคลอดมฤกษตามวนและเวลาดงกลาวแลว จงขอเชญชวนบรรดาพทธศาสนกชนทงหลาย จงรวมกนบาเพญกศลจดเปนคณะกฐนสามคคนามาทอดตามวนและเวลาดงกลาว

สดทายน ทางวดพรอมดวยคณะกรรมการ ขออาราธนาคณพระศรรตนตรย และสงศกดสทธทวในสากลพภพ จงดลบนดาลใหผมจตศรทธาทงหลาย จงประสบแตความสขศรสวสดพพฒนมงคล สมบรณพนผลในสงอนพงปรารถนาทกประการ

พระราชธรรมาภรณ (หลวงพอเงน) วดดอนยายหอม ประธาน คณะกรรมการวดผจดงาน ธรรมานภาพของหลวงพอ ขาพเจาได เคยกลาวมาแลวเปนบางตอนวาหลวงพอไมเคยออกฎกาเรยไรเงนจากชาวบาน หรอ

แมทานอยากไดสงหนงประการใดจากคนอนทานกไมใชวธขอ เชนอยากไดพระธาตหรอพระเนตรของพระประธานในโบสถ ทานกอาศยบารมของพทธานภาพดงไดเลามาแลวในบางตอน

อนดบตอไปขาพเจาจงอยากจะพดถงอานาจของธรรมนภาพ คอธรรมะของหลวงพอซงกลาวกนวาเหมอนมมนตขลงทาใหผฟงคลอยตามและเชอถอไดอยางนาอศจรรย ทง ๆ ททานกมใชนกพดหรอนกจตวทยามาจากไหน ทานพดอยางพระบานนอก แตกสามารถจะดงดดหวใจใหผฟงเคลบเคลมและเขาถงธรรมะของทาน บางคนเปนผนบถอครสเตยนดวยซ ายงตองหนเขามานบถอศาสนาพทธ ธรรมมะของทานเชนคณหลวงประกอบธนกจอดตอธบดกรมสรรพสามต ซงถงแกกรรมไปเมอป ๒๕ ๐๔ นเอง นอกจากผนกยงมอกหลายทานซงไดเคยกลาวนามมาแลวแตเลมหนง

70

อานภาพแหงธรรมะของหลวงพอ ทาใหวดดอนยายหอมเจรญรงเรอง ทาใหสตบรษชาวพทธในตาบลดอนยายหอมเปนผเสยสละยากทจะหาชาวตาบลไหนเทยบเคยงไดเปนการบรจาคทยงใหญ ดวยศรทธาอนเกดจากฟงธรรมะของหลวงพอจรง ๆ ถาอาจารยหรอสมภารวดใด อยากจะเรยนคาถาบทนเพอนาไปสรางวดสรางวาของทานใหเจรญรงเรองบางกนมนตทานเสยแลว คาถาขลงหรอวธเรยกศรทธาจากใจของพทธมามกะจะสญไปเสย

เทาทขาพเจาพอจะจามาเลาไดนเหตการณตาง ๆ ไดเกดขนเมอขาพเจายงเยาววยหลายปมาแลว ในสมยนนหลวงพอทานเปนพระสมภารหนม มสมณศกดเปนแตเพยงพระครสทศชอพระครทกษณานกจเทานน ยงมไดเปนเจาคณเหมอนปจจบนน แตทวาชอเสยงและเกยรตคณของทานราลอไปไกลทวทกสารทศ โดยเฉพาะอยางยงชาวตาบลดอนยายหอมรกเคารพทานมาก คาสงสอนของทานมอานภาพเหมอนไดพรจากสวรรค ใครไดยนไดฟงตองเลอมใสเชอถอ ซงจะหาสมภารหนม ๆ มสมรรถภาพอยางทานไดยาก มใชแตเทานนทเปนอจฉรยะในตวของทานสมภารหนมองคนยงมจรยะภาพและบคลกภาพเปนเครองประกอบทาใหทานเดนและเหมาะสมทจะเปนเจาวดจรง ๆ

เนองจากหลวงพอทานเครงครดอยในกรอบแหงสขาบท ธรรมวนย งอกงามไปดวยศล สมาธ, ปญญา ประพฤตปฏบตอยในกจจาธกรณ ทาแตทเปนกจอนควรทาของสงฆสงวรอยเสมอวาทานเปนสงฆ ชาวบานกเลอมใสทานโดยบรสทธใจ คาสอนของทานจงมอานภาพสามารถทจะใหเขาเชอไดทกประการ บางคนเมอไดฟงธรรมะของทานบอย ๆ กมดวงจตแจมใสเหนการประพฤตปฏบตธรรมเปนทางแหงความสขสงบ บคคลเหลานนอยางนอยกรกษาศลหาไวได มกลยาณธรรม เปนคนเกลยดบาปกรรม รกความดความสงบไมเปนภยแกสงคม ตงตนชอบอยในหลกปฏบตของพระพทธศาสนา นแหละทขาพเจาวาธรรมนภาพของหลวงพอทาใหคนเปนคนดมกลยาณธรรมประจาใจ สงคมใดกตองการคนกลวบาปดวยกนทงนน ยงสมยนคนไมกลวบาปมอยท วไป ใครรวมชมนม รวมสงคมอยกบคนไมกลวบาปกเทากบอยในหมของอสรพษนนเอง

หลวงพอทาอยางไรจงสรางวดของทานเจรญไดรวดเรวเหมอนเนรมต ในขอนกเหนจะเปนเพราะวาทานมธรรมะเปนแกวสารพดนก มธรรมะเปนรากแกวในการยดเหนยวจตใจของพทธชนทเคารพเชอฟงทานจนเขาเหลานนเชอในความบรสทธ จงไดพากนบรจาคทรพยบานเรอนไรนา ทงตาบลดอนยายหอมไมมใครแตกกลมไปนบถอศาสนาอนเลยแมแตคนเดยว เพราะหลวงพอทานปลกสามคคไวใหแกพวกเขาจนแนนแฟม ขนาดทชาวนาจน ๆ มรายไดปละครงเดยวดวยการอาบเหงอตางนากยงมศรทธาบรจาคเงนเพอทนบารงพทธศาสนาและการศกษาของบตรหลานปละเปนพน ๆ หมน ๆ ดงทขาพเจาเคยพดไวในเลมหนงวาคนดอนยายหอมถอวาพวกเขาเปนคนของหลวงพอ เปนหนวดเปนหนสถานสาธารณะอยดวยกนทก ๆ คน ใครทาไดเหลอใชกตองนามาบารงสถาบนสวนกลาง บางคนไมเปนหนระหวางกนเองแตตองมาเปนหนวดปละ ๓-๔ พน บางคนกหมนสอนหมน ขายขาวไดแตละปนาเงนมากอสรางกฏสรางโรงเรยนประ ชาบาลซงเหน ๆ อยแลววาเทคอนกรตทงหลง ๒ ชน คานบเปนลาน ๆ บาท หากไมมหลวงพอเงนเปนผนาแลวสงนนจะเกดขนไดอยางไร กระทรวงศกษาจะมงบประมาณใหแกกลบตรกลธดาในตาบลนขนาดทเปนอยนหรออยางไร เปนเรองนาคดมากทเดยว

71

พดถงเรองการมศรทธาของชาวบานของหลวงพอกอยากจะขอเอยนามของทานเหลานนไวบาง เพราะบางทานมนาใจอนสงสงจรง ๆ ยากทจะหาคาใดมาเปรยบได เพราะทานผมเกยรตทานผควรแกการยกยองสรรเสรญวาเปน นรเทพ ทานเหลานเกดศรทธาธรรมดวยตนเองแลวตงอยในความไมประมาทวายงหนม ยงสาว ยงไมตาย ยงไมเจบปวย อยาเพงทาบญทาคณงามความดกไดรอใหใกล ๆจะตามเสยกอนคอยทาเถอะ แตบคคลทขาพเจากาลงจะเอยนามนสวนมากไดตงใจไวตงแตยงไมมชวตอยท งสองผวเมยและไมมลกดวยกนทงนน ไมวาบานชองไรนาเมอตายแลวเขาขอถวายเปนสาธารณะของวดดอนยายหอมเทาทจาไดกอาทเชน นายกลง นางวา หมบานดอนขนากเมอตายกถวายเรอนฝากระดานไมสกมง กระเบองแกวดดอนยายหอม สองหลงคมชานแลนกลาง นายหยดนางหอย ถวายเรอนฝากระดานหนงหลง นายพรอมนางเชย มาคม สองคนผวเมยไมมบตร เมอกอนตายไดทาพนยกรรมมอบบานเรอนฝากระดานไม สกสองหลง พรอมดวยไรนาและทรพยสนทงหมดใหเปนของสาธารณะแกวดดอนยายหอมเกบดอกผลและคาเชานาบารงวดและโรงเรยนประชาบาลตาบลดอนยายหอม

นายเกตนางออน เอยมอาไพ สองผวเมยคนกไมมบตรเปนผมศรทธาในตวหลวงพอมาก ไดถวายนาเปนจานวนนบรอย ๆ ไรแกหลวงพอเพอเปนสาธารณะกศลตงแตยงมชวตอยแลวเชาของวดทากนไปวนหนง ๆ เทานน เฉพาะนางออนผเปนภรรยามศรทธาแกกลามาก เมอคราวหลวงพอทานสรางพระอโบสถ ไดถวายเงนสดนบหมนเพอสมทบทนและยงไดขายทองคาอนเปนมรดกตกทอดมาแตพอแมเปนจานวนนาหนกถง ๘00 ( แปดรอยบาท) เพอสรางลายหนาจวโบสถ เมอทานสองสามภรรยาตายจากโลกนไป ไรนา บานและทรพยทกชนกตกเปนของสวนกลางสาธารณะสมบตของวดดอนยายหอมเมอหลวงพอทานไดอบรมใหเขารจกเสยสละเพอประโยชนสวนรวมเชนนทาไมเลาตาบลดอนยายหอมและวดของทานจะไมเจรญ เยาวชนในตาบลนนบวนแตจะฉลาดขนทก ๆ ท ปจจบนลกบานดอนยายหอมแท ๆ ไดมโอกาสสอบชงทนรฐบาลไปเรยนตางประเทศเชน เยอรมนกมแลวนแหละทานผอานทรก โรงเรยนประถมและมธยมทกาเนดขนอยางรวดเรวทนตอเหตการณในตาบลดอนยายหอมขณะนนน ขาพเจาเหนวาทมาหรอรากฐานของความเจรญอนมนคงสบตอไป เปนเพราะตาบลนไดมเทพเจามาจต คอหลวงพอเงนนนเอง

ตามทขาพเจาไดกลาวนามและยกตวอยางใหทานผอานไดทราบเพยงแคนกเพราะขาพเจาจาไมไดวาใครบางไดบรจาคมากนอยเทาไร ยงมอกหลายพนคนนกทไดทมเทศรทธาปสาทะไวกบวดและงานของหลวงพอ เหตทไมกลานาชอของทานเหลานนมากกลาวกเพราะทานยงมชวตอยหากจะนามาแจงสเบยทกครอบครวกเหนจะทงตาบล แตเทาทเหนวาจะมชวตดาเนนตามทางของผทไดกระทาไวเปนแบบอยางแลวกพอนกออกหรอทายอนาคตของทานผนไวเปนแบบอยางแลวกพอนกออกหรอทายอนาคตของทานผนไวกอนวาในวนขางหนาทานจะตองเปนกาลงสาคญของวดดอนยายหอม ทานผนกเปนเศรษฐนสาวแหงตาบลคอ น.ส. เผยน ตนไพบลย ผเปนหวเรยวหวแรงสนบสนนใหหลวงพอจดการสรางหองสมดประชาชนขนในวดดอนยายหอม สาหรบการเอาใจใสวดวาของทาน ไดเคยบรจาคเงนเปนจานวนหมนสรางโรงเรยนประชาบาลรวมกบหลวงพอมาแลว ในอนาคตจงมผหวงกนมากวาทานผนจะเปนกาลงสาคญคนหนงของวดดอนยายหอม เพราะทานไมมพนธะทางครอบครวและมศรทธาแกกลาอยแลว

72

ในขอทวาหลวงพอเงนเปนนกสงคมสงเคราะหศาสตรนนเหนจะไมผด เพราะทานไดเปนสอกลางของตาบลตางๆ ในเขตใกลเคยง เปนผนาททาใหเกดความสามคครกใครกนขนในระหวางตาบล ระหวางอาเภอ ซงแตกอนนนแมแตตาบลเดยวกนกหาความสามคคพรอมเพรยงชวยเหลอซงกนและกนไมได แบงพรรคแบงพวกคอยขมเหงารกแกกน แตมาในสมยทหลวงพอทานมกตคณชอเสยงขจรขจายไปไกล คนทอยในรศมใกล ๆ กบวดของทานกเคารพเลอมใสกนทงนนเพราะหลวงพอทานไดกระทาคณประโยชน ใหแกชาวบานมานบเปนสบ ๆ ปซงชวอายลก - หลานของผททานเคยบวชเรยนใหและอบรมสงสอนมากวาได

ดงนนในสมยนวดตาง ๆ ในเขตใกลเคยงจงจาเปนตองยดเอาหลวงพอเปนหลกไมวาจะมการงานกศลใด ๆ สรางโรงเรยนประชาบาล สรางศาลาหรอสรางโบสถ อาศยหลวงพอเปนประธานทงนน ในป ๒๕๐๕ นหลวงพอทานเปนประธานในงานทอดกฐนถง ๑๒ วด แตละวดตองการทนทรพยเพอการกอสราง

ในระหวางวนท ๑๑ - ๒๕ ต.ค. ๐๕ หลวงพออาพาธเกยวกบก ระเพาะอาหารตองมานอนพกรกษาตวอยทบานพกในเขตพระราชวงสนามจนทรซงเปนบานของนายแพทย สนน บญญานตย ประชาชนตาบลดอนยายหอมกไดพรอมใจกน

ไปทาหนาทแทนหลวงพอนากฐนสามคคไปทอดทวดดอนยายหอมขนาก เมอวนท ๑๖ ต.ค. ๐๕ ไดปจจยเปนมลคาสาหรบสรางพระอโบสถถงสองหมนเศษ วนท ๑๗ ต.ค. ๐๕ ในนามของหลวงพอเปนเจาภาพ ลกศษยและชาวบานดอนยายหอมกไดนากฐนสามคคไปทอดทวดดอนเสาเกยด วดเกาะวงไทร ชาวดอนยายหอมกเฮโลกนไปทอดกฐน

วนท ๒๐ ต.ค. ๐๕ ชาวดอนยายหอมกพรอมใจกนไปทอดกฐนสามคค สมทบทนกอสรางกาแพงแกวใหกบวดจนดาราม อ. สามพรานอก แตละวดนนหลวงพอไปเปนประธานและเปนผนาใหทงนน ชาวบานและสมภารแตละวดจงเคารพรกหลวงพอ ประชาชนในตาบลเหลานนกมสมพนธ ไมตรทางจตใจกบชาวดอนยายหอม มความสนทสนมกนคบหาสมาคมปรองดองกนเสมอนญาต ทาใหชาวบานตอชาวบานกลายเปนมตร ไมมความแตกราวหรอคอยขมแหงรงแกกนเหมอนแตกอน ใครพลดถนหรอแหลมเขาไปในเขตอนกมการตรนฟงแทงปลนทารายกน

จงนาจะนกถงพระคณของหลวงพอทเปนผนาทาใหชาวบานหลาย ๆ ตาบลกลมเก ลยวสนทสนมกนฉนทญาตมตรทาใหคดอกฉกรรจและลกเลกขโมยนอยในชนบทนนเบาบางลงไปมากเพราะเกรงใจหลวงพอ นแหละทขาพเจากลาววาหลวงพอเปนนกสงคมสงเคราะหศาสตร เพราะทานทาใหสงคมมความสงบและเรยบรอยขน ขาพเจาไดเคยเหนคาของนกปกครองผ ยงใหญ สมยหนงไดแนะนาขาราชการฝายตารวจและฝายปกครองเชน ผวาราชการจงหวดและนายตารวจชนผบงคบการใหหาวธปราบอาชญากรตามวธการของหลวงพอเงนวดดอนยายหอมซงทานปราบปรามโดยตดตนลมเสยกอนอนเปนวธระงบมากกวาปราบปราม เชนเรองการปราบการพนนของทานดวยวธเรยกนายบอนหรอนายทนมาอบรมชแจงใหเหนผลสะทอนของการสงเสรมการพนนวาจะกลายมาเปนหอกใหเกดความเดอดรอนแกสงคมทว ๆ ไป โดยผกระทากหาไดรเทาถงการณไม เชนการรหรอฝกหดเปนนกเลงสรายาฝน เพราะสงทกลาวมานลวนแตใหโทษไมมใหคณแก ผเสพยเลย ความเปนหวงเปนใยในความเดอดรองของชาวบานจากนาใจอนเพยบลนดวยความเมตตา กเพราะทานไมอยากเหนเขาทงหลายตองประสบกบความลมจม ทานจงตองสอดสองและเขาเกยวของโดยเรยกผทเขาสงคมกบ

73

เจาของโรงยาฝนประจาตาบลมาอธบายถงโทษอยางมหนตของมน และยงไปกวานนทานยงกระทาหนาทเปนเสมอนสนตบาลใตดนคอยวางยามจบสายตาด วาใครบางทคบคา สมาคมกบคนตางถนทจะนาเอาอบายมขตาง ๆ มาแพรหลายยอมใจคนในตาบลของทานใหกลายเปนพลเมองเลว เชนวาพอมคนมาบอกทานวา นายสลกชายนายสาแอบไปพาพวกนกเลงตาบลอนเขามาซองสมชนนมกนดมสรายาฝนและเลนการพนนทานกจะเรยกตวมาสงสองใหเขารสกตวและกลบตวเสยใหมกอนทเขาจะถลาตวเขาไปจนถอนไมขน ทานกระทาคลาย ๆ กบวาทานเปนพอทคอยคมครองอภบาลลก หรอทานเปนเจาของทรพยสนทอาจจะเกดสนมได ทานกตองคอยขดลอกสนมวตถนน ๆ ไวใหคงสภาพถาวรยนนานตอไปจรชวอายขยของมน นแหละนกปกครองบางทานจงไดยกยองหลวงพอไวในสวนหนงของราชการวาควรจะเอาอยางหลวงพอเงนขอความเหลานขาพเจาไดกลาวไวแลวในเลมหนง

เมอสรปแลวหลวงพอไดทาหนาทเปนนกปกครอง นกบรหารและนกสงคมสงเคราะหศาสตรโดยพรอมมล เพราะทานชวยใหประชาชนมความสงบเรยบรอยชวยใหคนไดมอาชพและรายไดสงขนเชนแนะนาใหดดแปลงผนนาอนแรนแคนใหกลายเปนแดนกสกรรมทเตมไปดวยพชผลนา ๆ ชนด ดงทไดเลามาแลววาทงนาเวงวางมแตตนหญาและเกลดหอยไดกลายเปน ไรแตงโม ไรออย ไรมน ไรพรกและดงพดซา ดงมะพราว คณงามความดของหลวงพอทไดปลกปลาชาวบานใหฉลาดใหดารงชวตอยในสมมาอาชวะ โดยทหลวงพอทานมตองของบประมาณจากรฐบาลมาดาเนนการเลย ทานกเปนองคการสงเสรม องคการสงเคราะหประชาชนใหมความอยดกนดขนได เรยกวาหลวงพอทานสงเคราะหประชาชนมใชประชาชนสงเคราะหทานแตฝาเดยวแลวทาไมเลาหลวงพอทานจะไมเปนเทพเจาของพวกเขา นแหละทานคนทาดไมตองใหใครรไมอยากใหใครเหนยอมแสดงวามความบรสทธอยเสมอ สวนคนทาดทอยากใหใคร ๆ เหนนนกเชนเดยวกน ยอมแฝงสงหนงสงใดไวในกรณซงอาจจะเปนความไมบรสทธกได

ขอสรปกรณกจอนเปนคณประโยชนแกคนทงหลายซงหลวงพอไดทาดวยความบรสทธใจไวเพยงเทาน กอนสวนปรตถจรยาของทานซงหาไดยากในบคคลอน ขาพเจาจะไดพยายามจดจามาเลาสกนฟงใน “หลวงพอเงนเทพเจาแหงดอนยายหอม ตอนท ๓”

หลวงพอสอนศษยวาอยาเปนคนตด

ดวยความเปนหวงใยในบรรดาสานศษยและสาธชนทงหลาย แมวาทานเองจะพนทกขแลว วยกชราจนยางเขาปนปลายแหงอายขย สงเดยวททานเฝากงวลและหวงใยกคอความทกขอยากของคนทงหลาย ทานไมอยากจะใหเขาดารงชพอยอยางเดอดรอนทรมาน เพราะปจจบนนสงคมมนษยกาลงยงยากมสงแวดลอมทเลวรายไปทกอยางรอบตวเรา มแตคนทไรธรรมะ ไรสจจะ คนทเหนแกตวเกลอนกลนไมเหมอนแตกอน ดงนนการครองชพยอมปะปนกบมจฉาชพและอนธพาลนานาชนด คนใดมปญญาเปนแสงสวางนาทาง นนแหละจงจะพาตนและบรวารหลบหลกความทกขยากไปโดยสะดวก ทานจงพราสงสอนลกศษยทใกลชดเสมอ และใหบอกกนตอ ๆ ไปวา ทานสอนดวยความเปนหวงใหลกศษยจงอยาเปน “ตด” อยาเปนคน ” ข”อยาเปนคน “ข” นทานไดเคยสอนโดยทางออกอากาศมาแลว เมอ ส.ค.ส. ป ๒๕ ๐๕ คอทานเตอนสตวา ถาอยากจะมชวตอยอยางเปนสขและสบายโดยปราศจากทกข กอยาเปนบคคลทขเกยจทางาน คนเกยจครานทานสอนวาเหมอน

74

คนตกนาอยกลางทะเลลกไมมอะไรเกาะ มแตขอนไมเลก ๆ จะนาชวตใหรอดตายไดอยางไร เพอความไมประมาทจงใหทกคนหมนขยนเพยรประกอบอาชพจะไดไมยากจน ความจนเปนทกขทสดในโลก ทานกไมไดมายากจนกบพวกเรา แตทานกอดเตอนดวยความเปนหวงมได อยางนพวกเราบรรดาศษยยอมประจกษแกใจวา เราควรจะเคารพกราบไหวทานโดยแทจรง

“อยาเปนคนตด” คาวาอยาเปนคนตดของทานในทนหมายถงตดในสงชวและอบายมขทกชนด มใชตดอยางอนซงราชการตดโรคตดภยมาจากบรรพบรษเรยกวากรรมพนธตดเหลานเปนการตดธรรมดา แตการตดททานเฝาสงสอนนนคอตดสรายาเมา ตดลกขโมย ตดเทยวเตรพราเพรอ ตดนกเลงอนธพาล ตดสนดานขมเหง รษยาอาฆาต รงแกเหลานและอน ๆ อกทจะทาใหเกดความเศราหมอง ผดทานองคลองธรรม ทานวาไมดทงนน อยาเปนคนตด “อยาเปนคนตด” ของหลวงพอจงนาจะจดจา เพราะตดเฮโรอน ตดเหลา ตดไนทคลบ ตดผหญงเลวอะไรเหลานเปนโทษทมองเหนยาก แตกวาจะรตวกถอนไมขนหรอหมดปญญาทจะแกไข ชวตและความกาวหนาจะหยดซะงกลงทนท ถาหาก “ตด” ตามความหมายทหลวงพอทานสอนน ไมวาตดอะไรตดคกตดตะราง ตดโรคมาจากผหญงอน แลวมาตดลกตดเมย หรอไปตดเมยเขาอะไรเทอกน เปนเรองของความตด ซงตามคาแปลตรง ๆ กวาไมรดหนาไปกาวหนา๔กจบ ถกตรงตรา ถกยด ถกอายต หรอกกขงเปนความอปมงคลทงนน ใครขนชอวาเปนผตดและกหาความเจรญมไดมงคลทงนน ใครขนชอวาเปนผ ตดละกหาความเจรญมไดทงนน แมแตการเดนทาง ถาหากเรอตด รถยนตตดไมกาวไปขางหนา กแยเชนเดยวกน ปญหาคาวา “อยาเปนผตด” ของหลวงพอทานกคอใหใชสตปญญาประกอบกจการงานทควรทา และละเวนการงานทไมควรทา จะไดไปเปนคนท “ตด” คอไดรบแตความเจรญงอกงาม ทงในทางสวนตวและสวนรวม แตการจะทาอยางไรจงจะไมเปนผตนนทานบอกวา สดแตพจารณญาณ ใครมปฏภา ณเฉยบแหลม ใครหมนศกษาคนหาเหตและผลไดมาก ใครเสาะแสวงหาความรความจดเจนในการดารงชวต มใหผดทงกฎหมายและศลธรรมผนนนบวาเปนคนทตดนอย เชนกฎหมายหามเสพยฝน เฮโรอน เรากเชอมนกไมตด ศลหาหามมใหดมสราเมรย เรากเชอ เรากไมตดเหลา อยางนหลวงพอเขาใจสงสอน ขาพเจาฟงกหลายสบครง แตพดไมไดสละสลวยอยางทาน เพราะการอปมยตลอดจนสงเคราะหปญหาทางโลกทางธรรมใหเขากนมไดเหมอนกบทาน แตใจความของคาสอนททานสอนเกอบทก ๆ วนเมอลกศษยทมขาววาเกเรไมเอาถานคลานเขาไปกราบทาน คยกบไปกนมาถามโนนถามน พอผนนฟงเพลน เดยวเถอะหลวงพอทานจะเลยวเขาไปหาจดนน ๆ หากผฟงชอบเลนไพทานกพดถงเรองตด ปลามนตดลอบเพราะคนเอาเผอกไปกน คนตดการพนน ใครเขามาไลมาตไปตดเองตางหาก คนตดยาฝน กญชาใครเขาบงคบกเพราะตนอยากปวยอยากไข คนด ๆ ตองเปลอกหยกเปลองยา ดไมชอบชอบเปนคนปวย มนจงเปนผตด เจาพวกนทากนไมทนเพอนฝงเพราะมนเปนคนตด รงเชาชาวบานเขาออกไปทางานทาการเจาพวกเปนคนตดมนไมคลองทนเกะกะอยางน จงยากจน ขนแคน พวกเปนคนตดจงมกจะไมกลาเขาหาหลวงพอ เพราะกลวทานเทศนเอา แตพวกคนคลอง คอขยนหมนประกอบการงานมทรพยมหนาตาถงจะชอบใกลชด นแหละทานคสอนทพระบานนอกอยางหลวงพอทานสอนลกศษย ทานไมมคาสอนทดอะไรเหมอนพระคณาจารยอน ๆ ทานสอนไปตามความปรารถนาด ซงทานคดเอาวาถาเขาเชอทาน กคงจะพอพบความสขความเจรญตามควรแกอตภาพของผปฏบต ฉะนนคาสอนทหลวงพอชอบสอนลกศษยบานนอกของทานวา “เจาจงอยาเปนผตด จงเปนผกาวหนา” จงเปนคาสอนทอมตะของทาน

75

อกประการหนงเรองการนาธนบตรชนดไรกตามทจะมาใหทานลงเลขยนตตามเคลดลบทธนบตรมเลข ๙ ขนหนา ๙ อยหลงนน อยางบงควรเลย เพราะหลวงพอเทศนาผงมงายเหลานนไปหลายสบคนแลว บางคนบอกวาอยากจะรารวยใหกาวหนา กาวหลงเดนหนากรวยเดนหลงกรวยเปนเศรษฐอยางทอาจารยบางองคชองลงให แลวเอาไปเกบไวหวงจะใหเปนเงนศรมงคลนาโชคมหาศาลมาให หากใครอตรไปใหหลวงพอลงโดนเทศนแน

ทานวามอยางร จะใหเงนกาวหนาออกดอกงอกเงยไหนจะเอามาลงเลขลงยนต แลวเกบไวเปนเงนกนถงกนถงทางทถกถาจะใหมนงอกมนออกผลกตองเอาไปฝากคลง เอาไปลงทนคาขายเอาไปใหเขากเอาดอกนนซ เงนจะกาวหนาเอาเงนไปเกบไวกนถง แลวจะใหกาวหนามนดกระไรอยอยางนบชาเทาไดกไมงอก มแตจะหด นะนนใครเกบเงนทมเลขหวทาย ๙ ไวหวงจะเอาเคลดวากาวหนาละกหลวงพอบอกวาระวงมนจะกาวถอยหลงเอานา เพราะ ๙ หนาหรอ ๙ หลงไมรวาไหนจะเกงกวากน เกด ๙ หลงแลวจะเสยใจทานใหเอาไปลงทน เอาไปใหเขากนาน ๆ เขางอกไดจรง ๆ ถาขนเอาไปเกบไวในกนถงละกเกบนาน ๆ ผหมด

หลวงพอผชนะใจคนทกสารทศ ในประวตชวต และงานของหลวงพอเงนเทพเจาแหงดอนยายหอม ขาพเจาไดกลาวถงอาการ

อาพาธของหลวงพอไวบางเพยงเลกนอย ไมละเอยดลออนก เพราะขณะนนทางโรงพมพเรงตนฉบบซงไดสงทยอยลวงหนาไปหลายสบยกแลว

เพอใหเนอหาของเรองในเลมนปะตดปะตอกนจงตองขอกลาวถงเมอครงทหลวงพออาพาธอกสกเลกนอย เพราะวาเหตการณในครงกระนน เปนเสมอนรอยพมพใจของบรรดาศษยทงหลายทไดเหนวา ความดของหลวงพอมไดถกพทธศาสนกชนทอดทง มหาชนทกสารทศทรขาววาหลวงพอปวยตางกพากนเดนทางมาเยยมเยยนทาน มากมายจนหมอตองแอบยายหลวงพอออกจากโรงพยาบาลจงหวดนครปฐมไมซอนไวในสวนแหงหนง โดยปกปดเปนความลบทาใหคนทอยากไดเยยมถงกบอลเวง ถามพยาบาลกบอกวาหลวงพอกลบแลว ผทเคารพนบถอหลวงพอเหลานนกเฮโลไปทวด ทางวดกไมทราบ ตอบกลบมาอกวาหลวงพออยทโรงพยาบาล วนหนง ๆ จะมประชาชนจากทกจงหวดทยอยกนเขาโรงพยาบาล บางรายกโกรธนายแพทยสนน บญญานตยเสยแทบแย เพราะไมยอมบอกวาตนเอาหลวงพอของเขาไปซอนไปไวทไหน โดยเฉพาะขาพเจาเองเปนคนทรบหลวงพอมาจากวดเมอเชาวนท ๑๓ ต.ค. ๒๕0๕ ครนในเยนวนท ๑๖ ต.ค. 0๕ ขาพเจากไปหาทานทโรงพยาบาลนครปฐม กลบผดหวงพบแตหองเปลา ๆ ถามใคร ๆ กไมยอมบอก ขาพเจาจงขบรถบงไปหานายสานนท สาสวาง เพราะรเลา ๆ วา นายสานนทหารอกบนายแพทยสนนอยกอนแลววาตองนาหลวงพอไปซอนเสยชวคราว มฉะนนการรกษาพยาบาลจะไมไดผล เนองจากมคนมาเยยมทานมากเกนไปหลวงพอแทนททานจะไดพกผอนตามเวลาของนายแพทย ทานกลบตองคอยรบแขก เพราะทานเปนคนชอบเกรงใจและอดทนอยแลว

เวลาประมาณหนงทมเศษเหนจะได ขาพเจาเขาไปในบานของนายสานนท คณนายของอดตผแทนกาลงทาธรกจอยหนาประต เมอขาพเจากระพมมอไหวอยางนอบนอม แลวกเอยถามคณนายรชฎาวา “หลวงพอไปอยบานใครครบ?” คณนายตอบวา “เอ ดฉนกไมทราบนา......”

76

ขาพเจาจงเดนตรงเขาไปหานายสานนท และยกมอไหวพรอมกบถามขนอยางทถามคณนายวา

“คณพครบ หลวงพอทานอยทไหน?” “เอ-อวไมใชหมอนหวา อยางนลอกไปถามหมอสนนเขาดซ “เปนคาตอบททาใหหวใจของ

ขาพเจาเหลอนดเดยว “อนจจา ขาพเจาเปนผนาหลวงพอมาสงโรงพยาบาลแท ๆ แตไมรหลวงพอของขาพเจาหายไป

ทางไหน “ขาพเจามความรสกเชนนนจรง ๆ ขาพเจายงเปนปถชนทหลบอยในกเลส ยอมตองเกดความนอยใจ จงพดออกมาตรง ๆ วา “คนอน ๆ ไมรวาหลวงพออยทไหนนน ไมสาคญแตถาหากผมไมรวาหลวงพออยทไหน เรอง

คงยงแน” นายสานนท หรอผทขาพเจาเคารพ และเรองกวาพสานนทจงกวกมอเขาไปใกล ๆ และ

กระซบวา “รแลวอยาพดไปนะ โนน-บานหมอสนน ทายพระราชวงสนามจนทร” ขาพเจาจงบงไปทจดนน แตพอไปถงกตองผดหวงอก เพราะภายในกาแพงซงเปนรวบานอน

สงและหนาแนนทบจนมองไมเหนภายในเลยนน ไมมกรงกดสญญาณเรยกคนในบาน ขาพเจากดแตรรถยนตกแลว ตะโกนเรยกกแลวไมมใครโผลออกมาเปดประตเลย ยงทาใหขาพเจาหวเสยมากขนอก ถอยรถไดกหนกลบบาน มานอนคดไปตามประสาคนยากคนจนอยเกอบคอนคน

ตอรงเชาเมอยอนกลบไปทประตของคฤหาสนหลงนนอกครงหนง จงไดเขาพบหลวงพอได หมอสนนบอกกบขาพเจาวาเขาไมกลวคนโกรธ แตเขากลวหลวงพอจะไมหายเรวเทานน แสดงวาหมอรกและเปนหวงหลวงพอมากการทเขาหวงใยในสขภาพ และความปลอดภยของหลวงพอมากจนไมเปนทสบอารมณของศษยอน ๆ บางนน ขาพเจาเหนแลววา หมอเปนคนหนงทรกหลวงพอดวยความบรสทธใจจรง ๆ

เทาทไดกลาวมาแลวนทานผอานกคงพอจะทราบไดวาทาไม เพราะเหตไรนายแพทยสนน รองผอานวยการโรงพยาบาลนครปฐมจงไดรอานยกยายหลวงพอไปซอนเสยไกลหไกลตาฝงชน และทาไมหมอคนนจะตองเจาะจงเอาแตเฉพาะหลวงพอเงนนน ไปทาการรกษาพยาบาลเสยเองสวนพระภกษอน ๆ กมมาอาพาธอยในโรงพยาบาล ทาไมหมอไมรบเปนอปฐากเชนกบหลวงพอ ในขอนเปนเรองของจตใจซงตองขนอยกบความเคารพ รกใครสนทสนมเปนทนเดมอยแลว และกเปนธรรมดาอกเหมอนกนทปกตวสยของมนษยยอมจะตองอนเคราะหเกอกลหมญาต และมตรสหายทใกลชดเสยกอนทจะเอาใจใสคนอน

ความจรงขาพเจาไมเคยรซงถงความสมพนธของหมอกบหลวงพอมากมายนก เปนแตเพยงสงเกตเหนวาหมอผนเอาใจใสหลวงพอเมอยามปวยไข ถงแมยามหลวงพอทานเปนปกตเขากเปนหวง หมนไปมาหาสเสมอ เมอเหนรายการนมนต ๆ ทานไปไกล ๆ ในทาง ทรกนดาร เขากจะพมพประกาศตดไวทหนากฏหลวงพอ ขอรองวงวอนบรรดาผทเคารพนบถอหลวงพอ ขออยาใหเขานมนตหลวงพอซงตกอยในวยชราภาพแลวไปไกล ๆ เลย เพราะสงสารสขภาพของทาน แตปายประกาศซงเซนนามโดยนายแพทยสนนและยงคงแขวนอยจนตราบเทาทกวนน กหาไดประโยชนอะไรไม หลวงพอกคงถกนมนตไปไหนๆ อยตลอดเวลาบางครงพอกลบถงวดหลวงพอถงกบตองลมลงนอนพกฟน อยหลายวน เชนอาการปวยในครงน หลวงพอ

77

มไดเปนอะไรมากนก แตแตถามใหทานไดพกผอนจรง ๆ หลวงพอมไดเปนอะไรมากนก แตถามใหทานไดพกผอนจรง ๆ แลวกคงจะหายยาก มนเกยวกบกระเพาะอาหาร ซงเปนโรคภายในเสยดวยหลวงพอทานฉนอาหารไมได มอหนง ๆ เพยง ๔-๕ ชอนเทานน นายแพทยสนนเหนวาขนปลอยทานไวตามถากรรมสดแตบงเอญจะถกยาขนานไหนเขานน กนาจะสลดสงเวชใจเพราะกอนหนาทหลวงพอจะเขาโรงพยาบาลนน มลกศษยหลายทานทงทเปนหมอบานไมหมอบางฝากยามาถวาย ใครมาเยยมทานถงวดรวาทานออนระโหยโรยแรงกลบไปบานกฝากยามา อาทเชน คณหญงปราน บรณะธนตของทานผบญชาการ ต.ร. ภธรกฝากยาเกยวกบกระเพาะอาหารมาถวายหลวงพอหลายครง คนอน ๆ ทเคยทานยาอะไรหายอะไรดกสงยาไป หลวงพอทานไมรเรองยาใครสงไปทานกฉลองศรทธาใหเขาเรอย ๆ ทองของทานกเลยกลายเปนสนามประลองยทธของพวกยาตาง ๆ เลนกนนวเนยไมรวาอะไรเปนอะไร อยางสขภาพของหลวงพอจะไปไหวหรอนแหละเปนมลเหตทนายแพทยสนน บญญานตย และนายสานนท สายสวาง ตองพาหลวงพอไปซอน และกดกนมใหใคร ๆ ถวายยาแกทาน

สบเอดวนในคฤหาสนหลงนอยของนายแพทยผมฉายาวา “นกบญหนม” หลวงพอไดรบการพยาบาลรกษา และปรนนบตเปนอยางดภายในความอปการะของ

นายแพทยผน ไมผดอะไรกบบตรพยาบาลบดาสดทรกทงในดานการตรวจสอบอาการอยางใกลชด และถวายอาหารถกตองตามสขลกษณะของผปวย ตลอดจนสถานท ภาชนะและเครองใชประจาแกหลวงพอ จนทาใหทานรสกเกรงปรารภกบขาพเจาบอย ๆ วา “ฉนเกรงใจหมอเหลอเกน”

ความจรงนายแพทยสนนและภรรยาปลมบตเปนอยางยงทไดมโอกาสปรนนบตหลวงพอ เพราะหลวงพอเปนทเคารพกราบไหวของบรรพบรษของเขา มาตงแตครงคณป คณยา จนคณหมอกยอมรบวาดวยบารมของทานทาใหป ยา บดามารดาอยในศลในธรรมประกอบอาชพเจรญรงเรองมาตลอดเวลา และคณหมอยงไดเลาใหหลวงพอฟงเปนสวนตวอกดวยวา นบแตมหลวงพอมาพานกอยในบานของเขา ความเปนศรมงคลไดเกดขนอยางนาอศจรรยใจ ตามธรรมดาแลวรานคลนกของเขาไมสจะมคนไขมาอดหนนมากมายนกในระยะทหลวงพอมาอยในบานของเขา เหมอนสวรรคอานวยพร เขามรายไดเพมขนกวาปกตหลายเทาจะเปนขอเทจจรงอยางไรกเปนเรองของหมอ เพราะหมอไดกลาวกบหลวงพอเชนนน นแหละทานบรรดาศษยทงหลายใคร ๆ กอยากใกลชดกบหลวงพอเพราะบารมของหลวงพอยอมเปนทประจกษแกคนทเคารพกราบไหวเสมอ เชนเดยวกบชาวตาบลดอนยายหอม เขาถอวาหลวงพอแผบารมคมครองพวกเขาหลวงพอปองกนภยนตรายไดทกชนด ทกขรอนปวยไขกนกถงทาน แมแตเมอเกดโจรภยและอทกภย เขาเหลานนกยดเอาหลวงพอเปนทพง ฉะนนในเมอหลวงพอทานกลายเปนสงศกดสทธและถกเทดทนไวเหนอจตใจของมวลชนเชนนน ทาไมเลาเขาจะไมมความรสกวาหลวงพอเงนเปนเทพเจาของเขา

เชาวนท ๒๓ ต.ค. ๒๕ ๐๕ เปนวนทหลวงพอทานเตรยมกลบวดของทาน ความจรงทานพกผอนอยภายในความอปการะของนายแพทยสนนกสบายด แตท านอดเกรงใจมไดและอกประการหนงความเปนหวงญาตโยมทางดอนยายหอมกมาก ทานเปนทกขอยในใจวาชาวบานและญาต ๆ คงจะคดถงเปนหวงทานมากหากทานขนอยเชนนนไปนาน ๆ ความกงวลใจกจะเกดขนแกเขาเหลานนมากยงขน ทานจงตดสนใจกลบวด

ขาพเจาขบรถไปถงบานบญญานตย ในเวลาประมาณ ๗. ๐๐ น. นายแพทยสนนและคณนายกาลงปรนนบต ถวายอาหารเชากบทาน หลวงพอออกมานงทางระเบยงดานตะวนตก วนนอากาศกแจมใสสด

78

ชน ในยามเชาเชนนนบรรยากาศภายในคฤหาสนหลงนอยน ชางนาอภรมย ทวบรเวณขอบรวอนกวางขวางนนเงยบสงด ตามใตพมพฤกษนา ๆ ชนด มะพราว มะมวง ขนนและนอยหนา มนกเลก ๆ รองละเมอเพอหาคของมน บางกสงสาเนยงเพรยกรองเรยกกนตามประสานก แสงแดดออนยามเชาเรมทาบลงบนกงมะมวงและยอดมะพราวแลว ปลานวลจนทรในสระกกาลงชลมนอยทอาหารซงคนทาสวนแขวนไวกบปลายไม ทาใหนาในสระกระเพอมอยไมขาดระยะ ทกสงทกอยางภายในรวคฤหาสนหลงนจงมชวตชวา เปรยบประดจดงหนงวาสวนขวญ หรออทยานของราชนยเจาสาราญ จนใคร ๆ ทไดมโอกาสเหยยบยางเขาไปอดอจฉา ในความสขสงบนมได หลวงพอทานชอบใจความเงยบ ทานชอบใจในวเวกสถานแหงนเหมอนกน แตดวยเหตผลดงทไดกลาวแลวนน ทานจงบอกอาลานายแพทยผมนาใจอาร วาทานจะกลบวด นายแพทยมสหนาสลดลงเลกนอย เพราะความจรงใจเขาอยากจะใหหลวงพอไดมโอกาสพกผอนนาน ๆ กวานจนกวาจะนอนใจไดวาสขภาพของทานเปนปกตแลวจรง ๆ แตเมอทานบอกวา คดถงวดและชาวบานของทานเขาจงยนยอม กอนจะอาลาจากกนหลวงพอทานไดรบถวายอาหารบณฑบาตอนมอหนงเปนมอสดทาย เสรจแลวทานกอานวยพรดวยถวยคาทพรงเพราะจบใจ ขอใหคณหมอ ภรรยาและบตรจรมแตความสขความเจรญ อดมดวยลาภยศสรรเสรญตราบชวนรนดร แตคาพดของทานเปนคากลองทไพเราะยงความปลมบตใหใหแกสามภรรยาและหลานเลก ๆ เหลานนยงนก คนโนนกหลวงป ครบ คนนกหลวงป ครบผมคดถงหลวงป จงเลย ภาพความสนทสนมใกลชดของหลาน ๆ ยงอยในความทรงจาของหลวงป อยางไมมวนจะลมเลอนไดชวระยะเวลาอนสนนนหลวงพอหลวงป ไดเหนแลววาทกชวตในครอบครวนรก - เคารพทานเหมอนหลวงอา ตา ป ของเขาจรง ๆ

ขาพเจาขบรถออกจากประตของคฤหาสนบญญานตยในเวลาประมาณ ๘. ๐๐ น.เศษ พาหลวงพอออมเขาไปในพระราชวงสนามจนทร เพราะผานทศนะตาง ๆ ทปลอดโปรงหากจะไปตามถนนเพชรเกษม หรอแตกอนเรยกวาทรงพลกตองหลบหลกรถและฝงชนมากมาย พอเขาเขตตวเมองหลวงพอกแวะเยยมโยมทม เศรษฐนผหนงซงเมอทานปวยกมศรทธาไปเยยมทาน นางทม ประพนธศร พอแลเหนทานเทานนกดอกดใจรบถวายพรวา “หลวงพอหายเปนปกตแลวคะ ดกระปรกกระเปรานคะ “ สนทนาอยครหนงทานกลา กอนทหลวงพอจะเดนออกจากบาน คณปาทมซงนบถอหลวงพอมาก ไมวาวดใด ๆ ถาหลวงพอไปเปนประธานจดการสรางสงสาธารณะประโยชน คณปาทมคนนตองรวมกศลดวยเปนเรอนหมนเชนสรางโบสถวดพระงามเปนตน ความมนาใจอนรจกคณคาของศรทธาทคนอนมกบทาน และทานกคดวาควรมตอบแกเขามากจนเกนไปทง ๆ ททานยงไมเปนปกตดนก ทานกจะใหขาพเจาขบรถไปแวะเยยมคนโนนทเคยไปเยยมทาน ขาพเจาตองทดทานไวเพราะเกรงวาทานจะเหนดเหนอย แตแมกระนนทานกยงแวะเยยมเขาอกหลายแหง เชนบานคณปาแอ --เทพเจาแหงดอนยายหอมกลบสอาราม ชาวบานพอรวาหลวงพอกลบมาแลว ทก ๆ คนตางกเตมตนหวใจทยอยกนเขามากราบ บางคนถงกบนาตาคลอเพราะความดใจ ทเหนใจบรวารของทานมากขน ใครจะยายทานไปเปนเจาคณหรอใหญกวาสมเดจ ทานกจากเขาเหลานนไปมไดเพราะเขารกและบชาทานดงเทพเจาของเขาจรง ๆ

79

อนธพาลเลาถงอภนหารพระของหลวงพอ เมอวนท ๑ พ.ย. ๒๕๐๕ เวลาประมาณ ๗.๐๐ น.เศษ ขาพเจาไดพบกบเดกหนมจอมแกนคน

หนง ซงเขากนบถอขาพเจาเหมอนพ อดตของเดกคนนเปนคนหวไมชอบในทางบ เคยถกจบบอย ๆ และบางครงกเกอบจะถกสงไปเปนอนธพาลแหงลาดยาว ตามปกตอาชพของเขาเปนโซเฟอรขบรถแทกซและรถเมลขนสง แตกไมแนนก ถาอารมณไมดกไมประกอบอาชพอะไรเลย เทยวเตรเจยวจาวอยตามโรงแรม และโรงบลเลยดตามประสาของคนไมเอาถานทงหลาย

ขณะทเขากาลงนงจบกาแฟอยทรานแพสวรรคในสระนาหนาวดพระประโทน ขาพเจากไดพบกบเขาและสนทนากนพดกนหลวงเรองกเลยไปถงสวนตวเขาเลาวา เขาถกนกเลงเมองเพชรประเคนดวยหวขวานเสยเกอบสลบ นกเลงพลดถนรายนกคอนายชอ เขาชอ ชอ ซงผดมนษยธรรมดาอยแลวนายชอ อภปญโญ นามสกลกเพราะพรงพอไปกบเขาไดแตสนดานหนกไปทางหวดอเกกมะเหรกสนดทเดยว

เขาเลาอวดอภนหารของหลวงพอเงนวดดอนยายหอมวาเขามหลวงพอคมกน ถามฉะนนเมอคราวทถกตหวทโรงบลเลยดเมองเพชรบรเมอประมาณ ๒ เดอนมาแลวคงเสรจแน เขาเลาอยางขบขนวาเขากาลงยกแยยกยนโกงโคงจะแทงบลเลยดกมของแขงมาทบลงบนหว แหม ! มนหนกราวกบใครเอาสามเกลอตอกเสาเขมมากระทง เขาเกอบสลบหวมนมนแกวตาพราพราวมองเหนดาวระยบไปทงหองของโตะบลเลยดพอรสกตวไดสตเขากเอามอคลาด เพราะคดวายางหวหรอเลอดบามนคงไหลโจกออกมาบาง แตเปลา ไมมอะไรเลยเขากเลยปลกตวกลบ และนกในใจวาถาเขาจะถกตผดตวจงผาเขาไปบนหว ตามธรรมดาแลวเขาไมเคยมเรองมราวอะไรกบใครเลยดวยความเชอมนในเหรยญของหลวงพอเงนทผกคออยนนเอง อยตอมาเขากพบกบอบตเหตเขาอกคราวนถงกบสลบเหมอดเกอบไดเขาสมภาษณเหตการณในนรกวาปกตดหรอไม ถกมหาวาตภยกบเขาบางรเปลาแตเขากกลบฟนขนมาอยดโลก และทรมาทรกรรมตอไปอก เขาวาวนนนมนใหรสกปวดทองในขณะทเขาขบรถเมลขนสงออกจากกรงเทพ ฯ จะไปยงสามรอยยอดประจวบครขนธ เขาขบไปถง จ.ว. ราชบรกเกดปวดทอง จงใหคนขบอกคนหนงขบแทนรถคงวงไปดวยความเรว ๘0-๙0 พอเลยราชบรไปไดสก ๒0 ก.ม. ขณะทเขากาลงยนปวดทองอยนนเอนตวไปพงประตทายรถเขาให มนมไดใสกลอนรางของเขากหลดลอยละลวออกจากประตรถ เสมอนนกโดดรมผลอยลงจากประตเครองบน นบจากวนาทนนเองความรสกของเขากหมดไปเลย มาฟนเอาอกทหนงกรถยนตไปจอดเอาเพชรบรแลว การเกอบไดคยกบยมพบาลถงสองครงนทาใหนายชอยอดนกเลงแหงศรวชยบอกวา ชกไมคอยกลวคมหอกคมดาบเสยแลว ขาพเจาเลยเตอนสตวา อยาคดวาพระทานคมครองเรามากนก หากเราทาผดทาบาปขาดศลธรรม กรรมมนจะลงโทษเอา หระทานไมเขาขางคนผดหรอกนะเธอ

ในวนเดยวกนนเองขาพเจากไดฟงเขาเลาถงอภนหารของหลวงพออกทกรงเทพ ฯ เยนวนนนขาพเจาจะไปชวยงานญาตไดมคนพดกนถงเดกตกนาแลวไมจม เรองมอยวา ส.ท. บญชวย บญทะระกลกบนางอรณ บญทะระกล สองสามภรรยาเผอเรอปลอยบตรสาววยขวบเศษ ชอกาญจนาไวตามลาพงทสะพานทานา ( เจาตวเลาเองและอมบตรสาวมาใหขาพเจาดดวย เดกคนนหนาตานาเอนด) หนนอยจงหลนปอมลงไป พอแมกไมรตอเมอเดกรองจาขนจงมาดกพบวาหนกาญจนามโคลนเตมศรษะตวเนอเปยกปอนเกาะเสาสะพานอย สนนษฐานวาเธอตกลงไปในคลองตน ๆ ประมาณหนงเมตรนนแลวโผลขนมา ถาไมมอภนหารอะไรชวย

80

คมครองเดกเพงจะเดนไดนดหนอยนน กตองจมนาตายแนเมอเหตการณทอบตขนนมลกษณะคลาย ๆ กนกบรายอน ๆ ขาพเจาจงเลาไวเผอจะเกดมเรองราวอยางนขนอก จะไดศกษาวาความมหศจรรยนนมจรงหรอไม

หลวงพอเนรมตน าประปา ความจรงนนไมวาหลวงพอเงนทานจะทาอะไรเกยวกบสาธารณประโยชนทงในวดของทาน

เองและวดอน ๆ กมผรวมแรงรวมใจศรทธากบทานทงนน เพราะมหาชนทกชนมความเลอมใสในความบรสทธขาวสะอาดของทาน ดงทขาพเจาเคยไดกลาวมาแลววาไมรวไหลไปทางไหน เพราะหลวงพอเปนเนอนาบญทด ทใหคณประโยชนแกผทจะหวานพชผลคอศรทธาลงไปจรง ๆ ฉะนนถาหากหลวงพอจะสรางจะทาอะไรปญหาเรองทนไมตองกงวลเทาใดนก ตวอยางเชนโบสถ โรงเรยน ศาลาและหอปรยตธรรมอะไร ๆ ทปรากฏอยเยอะแยะแลวนน เกดขนโดยศรทธาจรง ๆ มตองไปเทยวประกาศออกเรยไร หรอสงฎกาบอกบญไปยงตาบล อาเภอ จงหวดตาง ๆ ใครไปเหนใครรกนาเงนไปรวมบรจาคกบทานเองถงวด บางรายบอกถวายเองงาย ๆ หลวงพอกยงไมยอมรบเชน เมอวนท ๒๖ ต.ค. ๐๕ เวลาประมาณ ๙. ๐๐ น. เศษ วนนน เปนวนทหลวงพอจะกลบวดดอนยายหอม หลงจากททานไดจากวดมานอนพกผอนรกษาสขภาพเกยวกบกระเพาะอาหารอย ณ บานของนายแพทยสนน บญญานตย เปนหลายวน พอจะกลบวดรถยนตผานทางบานของนางทม ประพนธศร ซงขาพเจาไดกลาวไวแลววาชอบทาบญกบหลวงพอเงน เชน วดพระงามซงเปนวดเกาแกและอยใกลทางรถไฟดานสถานนครปฐม พอหลวงพอเปนประธานในการสรางพระอโบสถ คณปาทมเศรษฐใหญแหงศรวชยกบรจาคเงนสมทบหลายหมนและวดไหน ๆ ถามหลวงพอเงนเปนเจาภาพ พอนางรกเปนไปทเดยว วนนพอหลวงพอทานแวะเยยมนางทมกดใจ รบถามหลวงพอทนทวา “หองสมดประชาชนของหลวงพอเสรจหรอยง ดฉนขอรวมเปนเจาของดวยซเจาคะหลวงพอ” หลงพอทานนกแตเพยงวามาเยยมเทานน กลบจะมาไดเงนอกทง ๆ ทเงนกมพรอมแลว ทานกเลยยบย งไวกอนวา “ชา ๆ ไวกอนเถอะโยม ฉนไมไดขดศรทธา หรอก แตโยมควรจะไดไปเหนเสยกอน เงนหองสมดโยมไมตองหวงหรอก ฉนมอยแลว เกบเอาไวดทาทางวดอน ๆ ทไหนยากจนเราคอยไปชวยกนเถอะ วดฉนพอมทนแลวโยม ” ความจรงนางทมจะถวายเงนกบทานเดยวนนทเดยวเลย ทง ๆ ทยงไมเหนหองสมดทสรางใหมของหลวงพอ แตหลวงพอทานหยดไวเพราะอยากจะใหคนทมทรพยอยางนางทมไดไปอดหนนจนเจอวดอน ๆ บางเทานน นแหละททานปญญานนทะแหงวดชลประทานรงสฤษฏพดวา หลวงพอเงนทานเปนพระไมอยากไดแตมคนอยากถวายทมาของนาประปานน ความจรงขาพเจาและศษยอกผหนงคอนายเฉลม ปยะกลเปนผรเรมขนเพราะเหนวาในฤดแลงพระสงฆและชาวบานลาบาก บางปนาแหงขอดกนบอปลาในสระตายเหมนเนาจนอแรงลง ทงนเพราะอายของบอหรอสระใหญยาวเกอบสเสนนลวงเขา ๔-๕ สบป มนกตนเขนขนเปนธรรมดา ครนจะลอกใหลกมนกเกยวกบธรรมชาตของนาปและนาฝนอก ถาปไหนฝนนอยนานอยหนาแลงเดอน ๔ เดอน๕ ชาวบานตองขนนาจากบอของชาวบานบานมาใสตมใหทานเปนการไมสะดวกเลย

ขาพเจาจงชกชวนคณะกรรมการ และศษยหลายแหงชวยกนจดงานทอดกฐนสามคคขน เพอหารายไดรวบรวมไวสาหรบคดแกไขปญหาการขาดแคลนนาในฤดแลว หากวาจะปรกษาหลวงพอทานกคงไมเหนดวย เพราะหลวงพอนนทานไมอยากรเรมงานทตองรบกวนชาวบาน หากชาวบานไมคดไมรเรมงานทตอง

81

รบกวนชาวบาน หากเชาบานไมคดไมรแลวหลวงพอทานกเฉยถอบกเบกขาวาตามมตามไดอะไร ๆ กตามทเปนวตถสงกอสรางถาวรในวดดอนยายหอมนน อยาคดวาหลวงพอมความทะเยอทะยามอยากไดอยากเปน สวนมากชาวบานและลกศษยเปนฝายเสนอทานเปนฝายสนองทงนน นาประปาและหองสมดทกาลงดาเนนการอยนกเชนเดยวกน ขาพเจาไดคดกบนายเฉลม ปยะกล สวนหองสมดนน ขาพเจา พระภกษจนทร มรกษา พระธมมานนทะและน.ส. เผยน ตนไพบลย เปนผรเรมเสนอทาน ถงกระนนกอนทจะตกลงกพดกนนาน ดงทเปนทรกนอยในหมคณะกรรมการและลกศษยแลว ดงทเปนทรกนอยในหมคณะกรรมการและลกศษยแลว วาหลวงพอทานเกรงใจชาวบานตอเมอ น.ส. เผยน ตนไพบลย กรรมการผหนง ตงใจแขงขนวาจะสรางหลวงพอกเออออดวย

เรมงานกอสรางน าประปา

ในป พ.ศ. ๒๕ ๐๓ ราวเดอนตลาคม คณะศษยไดเรมวาดโครงการสรางนาประปาถวายหลวง

พอขนในคราวทอดกฐนสามคคปน โดยมนายพลตารวจตรสอาด รชตะประกรหวหนากองทะเบยนพระนคร

เปนประธานในการจดใหมทอดกฐนสามคคขน คณแมสงวน รชตประกร มารดาและคณหญงปรยาภรรยาของ

นายพลตารวจตรสอาด กมสวนเปนผอปถมภกจการสรางนาประปาครงน ในรปของกฐนสามคค เมอรวมเขา

กบบรรดาศษยานศษยหลายทศหลายทาง ตางกนาพมผาปามารวมกบกฐนสามคคครงน แลวปรากฏวาทางวดม

รายไดถงหาหกหมนบาท พอทจะเรมงานสรางนาประปา หรอบาดาลได

ในป พ.ศ.๒๕ ๐๔ ปลายป ทางคณะกรรมการวดไดรวมกบนายสรวฒ บญญานศาสตร

นายอาเภอเมอนครปฐม จดหาชางมาจากกรงเทพ ฯ ทาการเจาะนา ทางานมาเรอย ๆ แตผลปรากฏวาบอแรกท

เจาะไดนามาแลวสงไปตรวจยงกรมวทยาศาสตรการแพทย ๆ ไดวเคราะหแลวนาใชการไมไดมสารเคมหรอแร

ธาตอะไรมากขาพเจาไมเขาใจ แตไดทราบวาไมเขาลกษณะของนาทจะใชบรโภค จงตองยายทเจาะใหม

ในขณะทขาพเจากาลงเขยนสารคดตอนนอย ทางกรรมการวดกาลงสงนาทเจาะไดในบอท ๒ ไปยง

กรมวทยาศาสตรการแพทย เพอวเคราะหใหม หากนาอยในมาตรฐานทใชบรโภคไดกจการอนนกจะสาเรจ

ลลวงไปเปนแน

มผใจบญจากกรงเทพฯ เกดศรทธาสรางนาบาดาลใหหลวงพอ

ทานผใจบญทกาลงจะกลาวถงน คอ ม.จ. รตโนภาสขาพเจาไมเคยรจกทานมากอนเลย แม

ขณะเขยนเรองเกยวกบทานผนอยกยงไมเคยไดเหนหนาคาตาของทาน แตเทาทไดสบสาวราวเรองเกยวกบชวต

ความเปนไปของทานแลว รสกวาทง ม.จ. ชายและหมอมฝายหญงทงคมอาศยฝกใฝกองการกศลมาก

82

โดยเฉพาะหมอมหญงนนเครงครดในธรรมจดเจนวปสนาธระและกรรมฐานตลอดจนชานาญในสมาธเพงกระ

สน จนสามารถนงทางในเหนเหตการณตาง ๆ ไดเชนเดยวกบเกตอาจารยบางองคททรงคณวฒในทางน

ทงสองทานไมเคยรจกหลวงพอเงนมากอนเลยแตวาเคยไดยนไดฟงกตศพทวา หลวงพอ

เครงครดธรรมวนยและเปนคณาจารยททรงคณวฒในทางอาคมเทานนตอมาหมอมหญงของ ม.จ. รตโนภาสก

ไดมโอกาสเดนทางไปนมสการหลวงพอถงวดดอนยายหอม

ในขนแรกหมอมหญงแอบไปเงยบ ๆ โดยไมไดแสดงตนวาทานเปนใครมาจากไหนและเพอ

อะไร เปนการไปทดสอบตามขาวลอวาหลวงพอเงนนนนาเคารพนบถออยางทเขาวพากษวจารณกนหรอไมเทา

นนเอง

เมอไดไปสงเกตการณเขาจรง ๆ หมอมหญงกเหนเปนทประจกษแกตาและใจวาหลวงพอเงน

เปนพระทนาเคารพเลอมใสมากทงบคลกลกษณะและจรยาวตรของภกษ การตอนรบปฏสนถารตอชนทกชน

การสงวรณ ในอรยาบถของสมณเพศจะสงเกตในขอไหนกมอยพรอมมลในตวทาน รวมทงสงแวดลอมตาง ๆ

วดวาอารามสะอาดเรยบรอย พนฐานของการกอสราง และกจการของวดดอนยาหอมเปนขอพสจนใหหมอม

หญงเหนวา สมภารเจาวดนมคณธรรมเปนเยยม มฉะนนสภาพทว ๆ ไปของวดกคงจะไมเปนเชนนเหนอยน

เมอไดศกษาพอเปนทางวเคราะหความเปนไปของหลวงพอพอสมควรแลวหมอมหญงกกลบกรงเทพ ฯ และ

นาเอาเหตการณทไดไปประสบมาเลาให ม.จ. รตโนภาสฟงหมอมชายรสกสนใจและเกดความเลอมใสขนตาม

วสยของพทธชนผใฝใจในธรรม จงชวนใหหมอมหญงนงกระสนเพอดจรยาวตรของหลวงพอ แตนนเทาใดก

ไมสามารถจะเหนหลวงพอไดจงรสกแปลกใจยงนก ในทสดหมอมหญงกทดลองใชคาถากากบกระสนดวาจะ

เหนหลวงพอหรอไมคาถานนมวา อสงวสโรปสะพพะ เมอสารวมจตเปนสมาธแนวแนตามหลกเพงกระสน

แลวจงไดเหนหลวงพอและยนยนดวยญาณวเศษนนวาหลวงพอเงนกบหมอมหญงเมอชาตกอนเคยเปนพนองกน

ไดสรางกศลบารมรวมกนไวแตบรพชาตหมอมหญงจงเกดความบตมโนธรรมขนในจต ชวน ม.จ. ชายไปยงวด

ดอนยายหอมอกครงหนง และขอสรางสงสาธารณะประโยชนไวเปนอนสรณแกวดดอนยายหอมสกอยางหนง

กเลยเปนอนวา ม.จ. รตโนภาสและหมอมหญงของทานไดบรจาคเงนจานวนหกหมนมเศษอกเทาใดกลมเสย

แลว เพอสรางนาบาดาลใหไวในพระพทธศาสนาประจาวดดอนยายหอม บรรดาศษยทงหลายและชาวตาบล

ดอนยายหอมตางกพากนแซซองสาธการในกศลเจตนาของทานทงสองนโดยทวกน

83

ท าไมมหาชนจงเลอมใสหลวงพอเงน ?

ปญหานมคนเขาใจหลวงพอเงนถกบางผดบาง ทเขาใจหลวงพอเงนถกนนนอยนก สวนมาก

เขาใจทานมของขลง มคาถาอาคม หรอเวทมนตเชนเกตอาจารย อน ๆ ขาพเจาจงอยากจะเปดเผยเสยเลยทเดยว

วาเหตทมหาชนพากนเลอมใสนบถอเชอถอหลวงพอเงนกนมากมายนน เพราะเหตวา หลวงพอเงนทานไมโลภ

ไมหลงในลาภสกการะเปนปกตวสยของทานนบตงแตบวชพรรษาแรกคอเมอถอยหลงกลบไปอกหาสบสปโนน

ดงไดเคยพรรณนามาแตตอนตน ๆ วาหลวงพอทานชอเงนจรงแตทานไมเคยสะสมเงนทองไว

เปนสวนตว ใครถวายทานกเหมอนถวายสงฆ หรอถวายวดซงเปนของสาธารณะ คนทกคนเปนเจาของวด

ทรพยสนในวดแมแตธรณสงฆสมภารกจาแนกแจกจายขายซอมไดตามกฎหมายถอวาเปนทรพยนอกพาณชย

เชนเดยวกบทางหลวงแผนดนของหลวงอน ๆ ททาการซอขายกนไมได หลวงพอทานไมเคยเกบเงนสวนตวซอ

ทองคา หรอแอบเอาเขาพกเขาหอฝากลกหลานญาตโยมไวปละมาก ๆ ใหเขาซอนาไว ซอววควายไว ถงตนจะ

ไมสกแตกมความโลภอยากใหลก ๆ หลาน ๆ วงศวารไดอดมสมบรณ เทยมหนาเทยมตาคนอน ๆ ทานไดเงน

ถงจะเปนสวนของทานกอทศใหเปนของวดหมดซอทของนายใจ นวลคลาและนางเทศ เผาผงซงตดกบวดแลว

สรางศขศาลา และ ร.ร. ประชาบาลใหแกประชาชน หลวงพอเงนนนไมวาลาภใด ๆ ทจะตกเปนของทาน จะ

เปนกบปยะภณฑหรอของเคยวของฉนสบงจวร อตฐะบรขาร ใครนามาถวายสมภารคอตวทาน สงเหลานนก

ตกเปนของสงฆทงหมดในอารามนน ภกษองคใดจะมาหยบมาฉวยไดทงนนปกตวสยของหลวงพอเปนเชนน

แมขณะทานกาลงนงฉนอาหารคาวหวานเมอมของมากทานจะตองแบงเอาไวแตพอทานอมนดหนอย

นอกจากนนใหเดกยกถวายภกษอนหมดนเปนปกตวสยของหลวงพอเงน ในดานความรจกพอและจกควร

ดงนนใคร ๆ กตามถาไดเคยไปบวชเรยนอยกบหลวงพอจะตองเคารพนบถอทานจนวนตาย

แตเทานนยงไมเปนการแสดงออกทกวางขวางจนทาใหคนทว ๆ ไปเคารพเลอมใสทานเพยงพอ

เหตทจะกอศรทธาปสาทะใหแกสาธชนสวนมากนน อยทเขาไดเหนไดประจกษดวยตนเองวาหลวงพอทานไม

อยากได คนเรากแปลกถาเขาอยากไดเราชกจะไมอยากให แตถาเขาไมอยากไดไยดเรากมความรสกฝนและ

จะเอาชนะขนมาทนท เชนเราบอกใหอะไรกบใครคนหนงดวยความเตมใจ เขาปฏเสธความตงใจและไมรบบาง

ทเรากเสยอกเสยใจไปเลย นเปนอยางนนสยคนเรา หลวงพอกเหมอนกนทานละกเลสความโลภความอยากเสย

จนแทบจะไมมเหลออยเลย ไปเทศนไปสวดมนตทวดไหน ๆ ใครถวายอะไรทานกถวายทงไววดนนยงเปนงาน

กศลสาธารณะดวยแลว แมแตคารถกลบทานกไมเอามา บอกใหลกศษยถวายคนไปหมด ขาพเจาเคยไปกบ

ทานบอยครง เชนเมอไปวดเกาะชน งานฝงลกนมตทางวดถวายปจจยกบทานเปนมลคา ๓ ๐๐ บาท คานามน

รถพอมาถงกลางทางหลวงพอรทานเลยบอกขาพเจาใหคนเงนนนไปกบพระภกษองคหนงซงเปนชาวเกาะชนแต

มาจาพรรษาอยกรงเทพ ฯ วดสามจนไตรมตร หลงจากนนขาพเจากไดมโอกาสไปในงานกศลฉลองศาลาการ

84

เปรยญของวดบางเชอกหนงในคลองบางหลวง อ. ภาษเจรญ ธนบรอก พอเสรจงานรอยตรอวน ๆ คนหนง

เปนกรรมการวด นาปจจยมาถวายหลวงพอเปนจานวนหนงรอยบาท วาเปนคานามนรถคาพาหนะของทาน

หลวงพอทานกรแลววาทานมไดวาจางรถใครไปเปนรถของลกศษย ทานเลยขอถวายคนไวบารงวดนน อยางน

เจาภาพยงอยากจะถวายแตทานไมรบหลวงพอไปแสดงธรรมทสถานวทยเพอเกบเงนสมทบทนบารงหองสมด

สวดพระธรรมกถก สดเดจพระวนรตนวดโพธถวายคารถทาน ๕ ๐๐ บาท หลวงพอบอกเจาคณรตนเวทวา

อาตมาถวายตอบารงสภาพระธรรมกถก

เมอกอนเขาพรรษาป ๒๕ ๐๕ นทวดบางไทร อ.บางคนธ จ. สมทรสงคราม ร.ต.อ. ประเสรฐ

ผบงคบทนนอปสมบทนมนตหลวงพอไปเปนอปชฌาย เจาภาพไดถวายเครองใชมคาราคาแพงหลายอยาง เชน

เตาแกสตะเกยงแกสอะไรเยอะแยะ หลวงพอไมเอาอะไรกลบวดเลยขอถวายไววดนน ทานรบหลวงพอผดเวลา

นดหนอยทานตองวาจางเรอไปเอง แตหลวงพอกเฉยไมบนไมเบอไมรงเกยจ ทง ๆ ททานเปนพระคณาจารย

ชนผใหญขาม จ.ว. วาเรอรบจางไปบวชนาคใหกไดจงนาจะบชาทานยงนก

มเรองนาคดนาขาอยเรองหนงในชวตของหลวงพอและอาจจะเปนครงแรกในชวตและงานของ

หลวงพอเงนดวย

เมอเดอนอะไรลมไปแลว แตคณะกรรมการวดและประชาชนวดลาดเปง จ.สมทรสงคราม คง

จะจาไดวามหลวงพอเงนไปนงเปนประธานในงานนน และแจกของขลงของดตามทกรรมการวดไดจดทาขน

แลวใหหลวงพอปลกเศกดเหมอนจะเปนงานฝงลกนมตในราวเดอน ก.ค. ๒๕ ๐๕ นแหละ ปลดอาเภอคน

หนงอยท อ.สามพราน เปนคนชาวบานโนนกระมงมารบหลวงพอจากวดไปในงานน เมอเสรจพธหลวงพอได

เงนเขาวดแลวเกดลมหลวงพอสนท ไมคดวาตนไปรบทานมาจากวดอนแสนไกล ถงเวลากลบทานกกลบเองลง

เรอยนตมาขนททานหนา จ.ว. สมทร ขนจากเรอพวกเรอกไมรจกทานนกวาหลวงตาองคนมาจากไหนกขอคา

โดยสาร หลวงพอทานกชไปทเดกเลก ๆ ซงเปนลกศษยไปดวย เดกกอกอกเพราะไมมสกบาทเดยวชาวบาน

จงชวยกนออกคนละบาทสองบาทถายตวทาน

พอขนจากเรอเรยบรอยหลวงพอกมายน เกา กง ๆ เพราะทานไมรจะกลบอยางไร ทานนกใน

ใจวา แลวกนเอาอาตมามาปลอยทงเสยแลว ระหวางททานยนลงเลอยนนกเอญมรถยนตแทกซคนหนงวงมา

และจอดถามทานวาหลวงตาจะไปไหนครบ ทานกตอบวาหลวงตาจะไปนครปฐม แทกซคนนนไมถามทานวาม

อฐหรอไม โดดเปดประตรบหลวงพอออกแนบไปเลย หลวงพอทานกนงเฉยทาเปนไมรไมชจนถงนครปฐม

ทานกใหแทกซไปสงทานทถนนทพากรหรอตลาดเกา บาน น.ส.แอ กลกจ วย ๗ ๐ ผเปนคนใจบญของ จ.ว.

85

นครปฐม ทานเรยกโยมพแอออกมาแลวถามโยมพแอวา ยงอยากใหทานอยจาพรรษาใน จ.ว. นครปฐมอก

ไหม น.ส. แอกงนงงนกในใจวา เอะ ! หลวงพอวนนพดแปลกกเลยหวเราะตอบทานวา “กอยากซคะหลวงพอ”

หลวงพอทานอมยมบอกโยมแอวา ถายงงนโยมพกหาเงนมาถายตวฉนไว จายคารถใหแทกซ

เขาทเถอะ พวกเมองสมทรเอาฉนไปปลอยเสยน แลวทานกหวเราะเลาให น.ส. แอฟง

กลบถงวดหลวงพอบอกลกศษยใหนาเงนมาคน น.ส.แอ หนงรอยบาทคารถทจายไป น.ส. แอ

เลยเอาเงนนนทาบญไปอกทอดหนงอทศกศลอธษฐานวาเกดชาตไรแสนไรขอใหไดพบและเปนผอปการะหลวง

พอใหเจรญรงเรองอยในพระพทธศาสนาเทอญ

ความไมอยากไดของหลวงพอ ทาใหหลวงพอมคนอยากถวายนเปนมาตรฐานททาใหหลวงพอ

เงนมคนเลอมใสศรทธาและเขาใจทานด ขาพเจาไดฟงทานปญญานนทะมนแหงวดชลประทาน ปราศรยกบ

ประชาชนทมาประชมสโมสรพรงพรอมกน ณ ศาลาการเปรยญวดนนเมองานผกพทธสมาวา “หลวงพอเงน

องคนทานศกดสทธ ทานเปนพระไมมความอยากได ไมโลภ แตคนชอบถวายและชอบไปทาบญกบทานนก

วดวาของทานเจรญรงเรองเหลอเกนใครอยากไปเทยวกเชญ หนทางไปวดหลวงพอเงนสะดวกดญาตโยม ” พระ

คณาจารยผทรงศลและปญญาอยางทานเจาคณองคนใคร ๆ กรวาทานพดยกยองหรอยอใครไมเปนพดกน

ตรงไปตรงมาหรออยางทวาเวากนซอ ๆ เมอขาพเจาไดยนทานพดวนนนแลวขาพเจาปลมปตอยในใจวาหลวง

พอมเสยแรงซอสตยสจรตตอพระพทธศาสนา คณงามความดของทานยงมผทรงคณวฒมองเหน

เรองความไมอยากไดของหลวงพอน ถาจะพดกนสกวนสองวนกคงไมจบ เพราะทานปฏบต

เชนนมาเปนเวลานานปเชนทขาพเจาไดเลาวามคนจะถวายรถยนตเบนซ รถยนตยหอดใหม ๆ โก ๆ หลวงพอ

ไมยอมรบเลยแมแตรายเดยวถาทานรบรถยนตคงจอดเตมลานวดหมดแลว

มนายตารวจชน พ.ต.อ. คนหนง เคยเปนนายตารวจคนสนทของทานจอมพลป.ในขนแรกไป

พบหลวงพอทวดดอนยายหอม อยางคนนบถอคอเหนลกเมยและพรรคพวกนบถอกตาม ๆ เขาไปยงงน ครน

เหนทานพดธรรมมะ ธรรมโมถกอกถกใจกเลยนมนตไปกรงเทพ ฯ ชกนาพรรคหลวงพอหลายทาน เจาะจงจะ

ขอของดจากทานมนามนตและพระเครองเปนตน นนเปนความนบถอในตวของทาน แตยงไมรวาหลวงพอเงน

ไมยอมรบเงนทเขาถวายเปนสวนตวนนแหละความเชอถอศรทธาเลอมใสของ พ.ต.อ. คนนนและพรรคพวกจง

จะสมบรณยงขน คอเขารวมกนบรจาคเงนถวายทานไดเกอบหมนบาทแตหลวงพอทานไมยอมรบเงนนน ถาจะ

ใหทานรบจะตองนาไปถวายเปนของวดของสงฆ ถวายเปนสวนตวทานอางวาไมจาเปน ทานมอาหาร

เครองนงหมและทอาศยของชาวบานใหทานแลว

86

นบตงแตนนมานาย พ.ต.อ. เทยบ สทธมณฑลนบถอหลวงพอ วดเกดของทานอยากได

หลวงพอองคเดยวเทานนไปอวยพรและฉนอาหารบณฑบาตทบาน บงเอญบางปหลวงพอไมวาง พ.ต.อ.

เทยบถงกบใบหนาสลด บอกวาปนวนเกดของผมไมอบอนใจเลย

สมเดจพระสงฆราชทรงโปรดหลวงพอ

กอนททานจะเสดจสวรรคตเพยงไมกเดอน ทานไดผาน จ.ว. นครปฐมจะโดยเสดจไปในราช

กจของพระศาสนาหรอสวนพระองคทานขาพเจา กไมทราบ แตหลวงพอทานไดรบพระราชทานไมเทาจากพระ

หตถของสมเดจพระสงฆราชหนงอน เปนทแปลกและอศจรรยแกพระสงฆผใหญผนอยในขบวนตอนรบเสดจ

นนอยางยงทองคประมขแหงศาสนาในประเทศไทยไดโปรดปรานเฉพาะหลวงพอองคเดยว ภกษอนนบจานวน

พนนนทานไมเรยกเขาเฝา เรยกหลวงพอเงนซงกไมคอยจะสนทใกลชดกบพระองคทานมากมายนกเพยงซงก

ไมคอยจะสนทใกลชดกบพระองคทานมากมายนก เพยงแตครงหนงองคสมเดจพระสงฆราชเคยโปรดไป

ประทานวางศลาฤกษโรงเรยนพระปรยตธรรมใหวดดอนยายหอมเทานนพอเหลอบเหนทานกเรยกหลวงพอเขา

เฝา แยมพระโอษฐทกทายเปนอยางดและพระราชทานไมเทาททานทรงอยในมอแกหลวงพอ ตอหนาพระ

คณาธการหวสดตาง ๆ เหลานนหลวงพอทานรสกวาเปนพระมหากรณาธคณอยางสง ไมเทาอนนนทานเกบไว

อยางด โดยไมยอมนาออกมาใชเลยเพราะทานถอวาเปนศรมงคล ทไดรบพระราชทานดวยพระหตถของทาน

สมเดจพระอรยวงศาคตญาณ ส.ร.

นเหละดวยศลบารมทาใหหลวงพอซงไมอยากได มกจะตองรบเมอมผถวาย ศานศษยควร

ภาคภมใจในปกตวสยมกนอยของหลวงพอ ซงประมาณในอตภาพของทานเสมอ แตศรทธาตาง ๆ กเกดขนแก

ทานดวยความมหศจรรยดงทไดเลามาน ดงนนเพอใหเปนเกยรตประวตโดยสมบรณของหลวงพอเงนซงทาน

เปนผมปรตถจรยาทาทกสงทกอยางเพอประโยชนแกคนอน ทานสมควรอยางยงทจะเปนปชะนยภกข ชนใด

กราบไหวกไมตองอบอายใคร เพราะทานเปนผบรสทธ ปฏบตด ปฏบตชอบแลวในธรรมจรยา จนทานได

พระราชทานสมณศกดวา “พระธรรมวาทคณาจารย” ทานดารงชพดวยการสอนธรรมะใหแกเพอนมนษย ไมได

ทาบาปอนใดและปจจบนทานไดเลอนขนเปนเจาคณชนราชมพระราชทนนามวา “พระราชธรรมภรณ” มธรรม

เปนเครองประดบ บรรดาศษยานศษยทงหลายตางกพากนแสดงความปลมปตกบทาน ถงแมทานจะไมนยม

ชมชอบในลาภ ยศ สรรเสรญแตพวกลกศษยกคดวาเปนวสยของพวกคฤหสถยอมมอารมณชมชนไปตามจรต

ของปถชน ไดพากนแสดงมทตาจต แหแหนตงขบวนรบกนอยางเอกเกรกหลวงพอจะคดคานเทาใดลกศษย

และผนบถอกหายนยอมไมเพราะพากนเหนวา ผอยในโลกกตองมไดมเสยในโลกธรรมนน ๆ บางเปนธรรมดา

ยงหลวงพอเงนของพวกเขาดวยแลวโลกธรรมในดานดยอมมาจากความด – ความบรสทธของทานโดยตรง ดงท

87

ภกข ปญญานนทมน วดชลประทานรงสฤษฏไดกลาวคาอภนนทนาการไวเมอวนท ๒๘ พ.ย. 0๔ ในหนงสอ

ธรรมะปาฐกถา ของพระภกขธมมานนทะวา

ในงานเฉลมพระชนมพรรษาของพระมหากษตรยในป พ.ศ. ๒๕ ๐๔ ทรงมพระราชศรทธา

เลอมใส ไดเลอนสมณศกดทานพระคณเจาหลวงพอวดดอนยายหอมจากชนสามญขนเปนชนราช โดยประทาน

สมณศกดวา พระราชธรรมาภรณ อนนบเปนเกยรตแดหลวงพอ

คณะศษยและวสาสกชนทงหลายผมความเคารพในหลวงพอกมความยนดเปนอยางมากในครง

น จรงอยลาภยศ สรรเสรญและความสขเปนโลกธรรม แตคนเราผอยในโลกกตองมไดมเสยในโลกธรรมนน ๆ

บางเปนธรรมดาโลกธรรมในดานดยอมมาจากความด โลกธรรมในดานเสยยอมมาจากความชว พระสงฆเรา

ตามปกตกมไดยนดในการไดมาซงลาภ-ยศอะไร แตเมอมผถวายกจาเปนตองรบและผถวายยศแดพระมใชคน

ธรรมดาสามญ หากเปนพระมหากษตรยผทรงพระคณอนประเสรฐ ผทรงเปนเอกอรรคศาสนปถมภกยกยอง

พระพทธศาสนา เมอทรงทราบวาพระภกษรปใดมสลาจารวตตเรยบรอย มการกระทาอนเปนประโยชนแกชาต -

ศาสนา กงดเวนเสยมไดทจะไมทรงอนโมทนาในกจนน จงทรงประทานสมณศกดถวายตามควรแกฐานานรป

ผรบกรบไวดวยความรเทารทน และเปนการเพมพนกาลงใจ และใชกาลงนน ๆ ทากจอนเปนประโยชนแกพระ

ศาสนาตอไป

หลวงพอของพวกเราทงหลาย ทานไดกระทาความดงามเปนประโยชนแกพระศาสนามามาก

จงเปนปชะนยบคคลผหนงทผกราบไหวไมตองมานงเสยใจในภายหลง การไดเลอนฐานะในครงนจงเปนการ

เหมาะสมดวยประการทงปวงแลว

ในฐานะผมความเคารพกตญตอความดของหลวงพอ จงใครแสดงอะไร ๆ ออกมาบางตาม

ควรแกโอกาส ไดทราบวาศษยานศษยมศรทธาในหลวงพอ ไดจดพมพหนงสอธรรมอนเปนบทปาฐกถา ของ

ภกขธมมานนท เพอแจกในงานขาพเจาใครมสวนในหนงสอบาง จงเขยนคาอภนนทนาการนไว

ขอทานผไดรบหนงสอนไป จงใชใหเปนประโยชนในการศกษาหาความรใสตน เมอรแลวจง

ปฏบตเปาเจากเลสทงหลายออกจากใจ ทาใจตนใหสะอาดปราศจากเครองเศราหมอง เพอเปนการบชาหลวง

พอ ๆ ทานคงมความดใจในเมอไดทราบวาคณะศษยของหลวงพอเปนคนเดมตามทางทหลวงพอไดเดนไปแลว

จงขอใหทกทานไดเดนตามเถดหนงสอเลมนจกเปนประโยชนแกทานสมปรารถนาขออานาจคณพระศร

รตนตรยอนเคารพยงของเหลาชาวพทธ จงอภบาลรกษาหลวงพอใหมอายยนนาน เปนประทปสองแสงแกชาว

เราตอไปทกเมอเถด

ภกข ปญญานนทมน

88

วดชลประทานรงสฤษฏ

๒๘ พ.ย. ๐๔

โจษยขานกนวาหลวงพอเงนถกโจรฆาตาย

ไมวาทไหน ๆ บนผนแผนดนน ยอมจะตองมความอจฉาและรษยาแอบแฝง แมแตหลวงพอซง

ทานไมภยแกใคร ๆ แลวทานกยงถกมารผจญ เสยงลาลอโจษยขานกนวาหลวงพอเงนถกพวกโจรเขาปลน และ

ใชเหลกแหลมสวนทางทวารหนกถงแกกาลมรณภาพ ไดกอตวขนกอนทเขต จ.ว. กาญจนบร ชวเวลาอนสน

และรวดเรว ขาวนไดเขาไปวนวายอยในกรงเทพ ฯ หลายแหง ขาพเจาเองกจาไดวาเมอป ๒๕0๓ ปลายปนน

ไดมคนโทรศพทมาจากสถานททางานตาง ๆ หลายแหง ถามวาหลวงพอถกพวกโจรทารายจนถงกบมรณภาพ

จรง ๆ หรอ ขาพเจางนงงตอขาวลอนนเปนทสด เพราะตอนเชาขาพเจายงไมไดรบขาวอะไรจรง ๆ ขาพเจาก

จะตองเปนผรกอนคนอน ๆ จงตองปฏเสธไปวาไมมมลความจรงเลย เรองนเพงมาทราบกนภายหลงวา ตนตอ

ของขาวเกดจากภกษเถอนองคหนง เปนลกจนพดไทยยงไมคอยชด ไมทราบวาทานอปสมบทมาจากวดไหน

เหนจะมอปชฌายจดการให โดยไมไดคานงถงอนตรายกธรรมเลยเปนแนแท เพราะภกษหนมองคนประพฤต

ตนอกรดนอกรอยหวงลาภอามสแกปวงชน ทาเปนฉนมอเดยว ประกาศเปนผวเศษวาแมแตฝนอาตมากจะบอก

ใหหยดได เลนเอาคนแถววดนอยบานกวยหวยตะโกหลงใหลกนพกหนง กวาจะรวาผวเศษหามฝนมไดจรง ก

ตอเมอพระวตถารรปนนขนเอาเงนทองของชาวบานไปบนพะเรอเกวยนหลงจากททานอาจารยซงคงจะหน

คอมมวนสตมาจากลมแมนาแยงซเกยง ฮวนโห อะไรเทอกนน ไดมาปลกเศก รกษาโรค พดเพอเจอพอสม

ควรแกอตภาพ เกดลาภ เกดผล พอสมควรแลวกแหกพรรษาไปทาง จ.ว. กาญจนบร ทานคงจะเหนวาชอ

หลวงพอเงนนใคร ๆ กรจกเคารพนบถอกนทงนน พระนอกสกขาบทองคนนทานจงปลอยขาวใหรายหลวงพอ

วาเปนยงงนยงง เพอผลประการใดของทานกอยากทจะทายถก แตผลทบรรดาศษยทงหลายไดรบคอหวหมน

ตวกนตามไป บางคนขบรถจากกรงเทพ ฯ บงไปนครปฐมชาวนครปฐมพากนแหไปวดดอนยายหอมเหมอน

ไปงานทอดกฐน ขาพเจาเองกลบออกจากกรงเทพ ฯ พงตรงไปวดดอนเลยทเดยวทงทรอยวามนเปนขาวโคม

ลอยแตกอดสงสยมไดจะเลาถงคณหลวงประกอบธนกจ อธบดกรรมสรรพสามตกบคณนายบญหลงภรยา มคน

ทางบานโปงโทรศพททางไกลไปทกรงเทพ ฯ เพราะเขารวาคณหลวงกบคณนายเคารพรกนบถอเชอถอหลวง

พอมาก ถงกบขนาดวาคณหลวงเอง ลาออกจากครสเตยนมานบถอพทธสาสนา เคยไปทอดกฐนทดอน เคย

บรจาคเงนเปนจานวนหนงหมนสมทบทนสราง ร.ร. ประชาบาลกบหลวงพอพอไดรบโทรศพท - หรอโทรเลขก

ไมทราบ ทงสองสามภรรยาพรอมดวยลกชายหญงสองคนรถแตชดดากนครบครน จดหาดอกไมธปเทยน

89

รองไหโศกเศราหนาตาดาคราเครยด เสมอนหนงญาตสดทรกใคร สญเสยไปกมปาน พอถงหวเลยวทางแยก

หนาวดพระประโทนจะเขาไปวดดอนยายหอม รถทงสองคนกเขามาเทยบอยหนาบานของขาพเจา วนนน

บงเอญขาพเจากมอย ถาอยกคงจะสนกมากพวกบานของขาพเจาเลาวาพอรถจอดเขากเหนทก ๆ คนแตงชดดาไว

ทกขกน ยงไมทนทเขาจะถามไถอะไร คณนายประกอบกกาวลงมาจากรถ นาตานองหนารองไหสอกสอนเอย

ถามนางสาเภา ทกษณานกลขนวา “ตายตาย แมสาเภา หลวงพอทานสนเสยแลว หนไมรหรอกเรอะ ?”

นางสาเภางงนกในใจ เอะ ! นอะไรกน เราอยแคนไมรพวกกรงเทพฯ กลบร แตกสงสยนาง

สาเภาจงยอนถามคณนายประกอบธนกจวา

“ขอประทานโทษเถอะคะ หลวงพอทานเปนอะไรคะ?”

“อาว! \ กโจรมนเอาเหลกสวนทวารทานไงละหน “ คณนายพดเปนตเปนตะ เดกเลก

ลกหลานของทานกรองกนงอแงหมด คดวาหลวงพอ – หลวงพอของเขาไมมแลวทงนนนางสาเภาจงพดวา ก

เมอวานยงเหนทานอยนนา “จรงหรอ แมหน ทานยงอยดร?”

“จรงคะ ไมเชอเรากเขาวดไปดกนใหมเหนประจกษกไดนคะ”

ตอจากนนรถยนตขบวนไวทกขทงสองกมงตรงเขาไปยงวดดอนยายหอม พอรถจอดสนททก ๆ

คนตรไปหาหลวงพอ ซงขณะนนทานกนงเปนสขอย ณ ทเดมคอโคนเสาหนากฏขางฝาดานตะวนออก หลวงพอ

ตกใจบางเลกนอยเพราะดทาทางของคณหลวงและคณนายลกลลกลน ทงยงไวทกขกนหมดทกคนดวย แตทาน

คดวาใครทางกรงเทพ ฯ คงจะถงแกกรรม ทานหารไมวาเขาไวทกขใหทานเอง

คณนายประกอบ พอเผชญหนากบหลวงพอกรบถอดเสอดาทคลมมาออก ปากกรองออกมา

พงพาสอกสอนนาตาไหล ตอกชกตวเองวา

“โถ-นกวาหลวงพอตายเสยแลว คนมนลอกนคะวาหลวงพอถกพวกโจรเอาไมสวนทวารตาย

พวกดฉนจะเปนลมสลบกนตงแตออกจากบานกรงเทพฯ มาแลว ” ราพรรณอะไรวนวายไปหมด เดก ๆ เลก ๆ

กรองตามคณยา คณยาย หลวงพอทานจงรตนสายปลายเหต ทานหวเราะแลวปลอบใจญาตโยมเหลานน วากร

แลวนวาฉนยงไมไดเปนอะไร กนงเสยซโยมอยารองไหทาไมอกละ คณนายประกอบวา ผหญงละกยงงแหละ

คะ เสยใจกรอง ดใจกรอง นดใจคะวาหลวงพอมไดเปนอะไร กเลยรองออกมาอก

นแหละทานผอานทเคารพ คนทรกหลวงพอจรงมเยอะแยะเชนคณนายประกอบผน อยถง

กรงเทพ ฯ วนพระแปดคาตองมาทาบญทวดดอนยายหอม หลวงพอทานคงไมมอะไรด นอกเสยจากปฏบตด

และมศลาจารยาวตรบรสทธสะอาดไมมมลทนใด ๆ เทานนเอง จงสามารถทจะเปนทพงและทรกเคารพของ

90

ชาวพทธชนทงหลายได อยางหลวงพอของเราน ใครเลอมใสกมศรทธาเชอถอทานจนตาย บางคนตายแลวก

ยงหวงพง หวงเปนพวกพอง หวงไปเกดเปนสานศษยของทานอกทก ๆ ชาตไป เฉพาะคณนายประกอบผนปต

ในหลวงพอมาทสด เพราะธรรมานภาพของหลวงพอ สามารถทจะชกจงนาใจของคณหลวงสามใหมาลงรอย

เดยวกนไดคอนบถอพทธศาสนาดวยกน ทาใหชวตชวาของครอบครวนราบรน และเปนสขยงขนกวาเมอสาม

ไปโบสถภรรยาไปวดไทย ฉะนนเมอคณหลวงถงแกกรรมและไดรบพระราชทานเพลงศพทวดเทพศรนทร เมอ

๑๐ ก.ย.๐๔คณนายผเปนเจาภาพ จงไดนมนตหลวงพอไปในงานนดวยสงททกคนตองแปลกใจกคอ คณนาย

ตองการใหหลวงพอเงนหรอพระราชธรรมาภรณเทานน จงศพของคณหลวงเหมอนจงวญญาณของผลวงลบไป

แลวนนสสขคตภพ คอสวรรคทญาตโยมตงปณธานวงวอนให มเสยงซบซบถามกนในระหวางแขกเหรอ

วา

“เอ- พระหลวงตาแก ๆ องคนนมาจากไหน ถาจะเปนพระบานนอกญาต ๆ ของคณหลวง ” อก

คนหนงปรารภออกมาดวยความสงสยวา “สมเดจพระสงฆราชกเสดจประทบอย ณ ทนน ทาไมเจาภาพไม

นมนตทานนงเสลยงจงศพละ กคณนายเปนทายกาของวดเบญจะเหมอนกนนนา”

ผสงสยเหลานนทรวา คณหลวงรกเคารพหลวงพอเงนมากเทาใด ขนาดคณหลวงตองเปลยน

ศาสนาเคารพเชอถอทานนกควรอยางยง ทหลวงพอเงนจะไดชกจงวญญาณ ของคณหลวงใหมงตรงไปสสขคต

ภพ ตามแบบอยางของคนไทยเราดวยกน

ดงนนภาพทปรากฏแกสายตาทานน จงเปนภาพทประทบใจของหมญาตและหลวงพอมาก

ทานไดเปนผนาถอคบเพลงสองทางเดนไปสวรรคใหแกคณหลวงดวยธรรมะ

ตวอบาทว , เสนยด , และจญไร ในทศนะของหลวงพอ

พดถงอายตวเลวรายเหลานแลวไมวาใครกพากนหวนกลวจนหวลก แตใครบางหนอเคยเหน

บางวาตวมนเปนอยางไร เชอวาคงจะไมม คนทกลวมนมากถงกบดนดนไปรดนามนตถงเจดวด แมแตหลวง

พอของขาพเจากเคยวาโองการวา “เสนยดจญไรววนชะเย “คงจะแปลวาตวนะยาตาบอนกใหหลดถอนออกไป

วนหนงขาพเจาเองเกดกลวตวอบาทวขนมาบางเพราะไดมหญงคนหนงเดนทางผานมา เสยงวา

จะไปตามสามบงเอญมาเจบทองเอาตรงหนาบาน และเปนการเจบอยางเอาจรงเสยดวยนางจงออนวอนขอเขามา

ออกในบาน ขณะนนขาพเจากมไดอยบาน คนเฝาบานจงออนวอนขอเขามาออกในบาน ขณะนนขาพเจากมได

91

อยบาน คนเฝาบานจงอนญาตใหนางเขามาคลอดเพราะมความเมตตาสงสาร เมอขาพเจากลบมาถงบานทราบ

ขาวกดใจ นกวาเปนโชคลาภทมคนมาคลอดในบาน ถอวาไดมโอกาสชวยเหลอเพอมนษยดวยกน

ครงเมอขาพเจาเลาความเปนไปใหคนโนนคนนฟงกลบไดรบคาบอกเลาวา การทมใชญาตมา

คลอดบตรในบานธรรมเนยมจงเขาถอ ผเปนเจาบานจะตองพบกบความวบตตาง ๆ นา ๆ แตถาจะใหบรรเทาเบา

บางไดบางผทมาคลอดกจะตองทาใหถกแบบแผน คอนากมฮวย - องตว (ดอกไมจน) มาเคารพกราบไหวศาล

พระภมของเจาบาน

แตสาหรบรายน เมอนางคลอดบตรเสรจแลวกจากไปโดยไมไดกลบมาเลย จงทาใหขาพเจา

ชกกลว ๆ ตามปากเขาวา ใจกเลยไมคอยจะสบายนกถงแตคาบอกเลาเหลานนอยตลอดเวลา

อยตอมาไมนานนกเหตการณรายตาง ๆ กเรมทยอยเขาในชวตของขาพเจาเรอย ๆ นกเคาแมว

ซงเปนนกผเกาะทไหนกมคนรงเกยจ สปดนมาเกาะทหนาตางบานไลกไมไปหนกเขากเกดโมโหควาปนมากด

โปงเขาให นกไมตายแตขาพเจาเองฝนรายไปตาง ๆ นา ๆ อารมณกเกดเปนทกขขนหลายอยาง ขาพเจาจงไป

เลาใหหลวงพอทานฟงตามเหตการณทเกดขน

หลวงพอทานกปลอบใจวา ทกขกคอความรอนรนทเกาะสมอยในใจ คนเราดบไฟในจตเสยได

มแตความสงบสขรมเยนตลอดเวลา แลวทานกเลาถงครอบครวหนงตงบานเรอนอยทตาบลโคกพระเจดย อ.

นครชยศร ชออะไรขาพเจาลมเสยแลว ชายคนนนปลกบานเปนแบบเรอนฝากระดานสองหลงคมรางนาอย

ระหวางกลางมงดวยจาก อยมาวนหนงมนกแรงสองตวพศวาสหลงคาบานของเขา ชวยกนขนเอาเศษหญาและ

ใบไมมาทารงอยางด แลวกออกไขจนเรยบรอยชายคนนนตกใจ เทยวซกถามชาวบาน เพอนบานกแนะวธการ

ให เอาดอกไมธปเทยนมาจดรบและพดเปนพธวา “โอ พอมหาจาเรญ พอมาดนาลาภยศเงนทองมาใหกดแลว

ขอใหขา ฯ อยเยนเปนสขเถด”

เหตการณกลบเปนอนไปคอแทนทจะสขสนต ครอบครวของชายคนนนกลบเปนไปสารพด

เจบไข ววควายหายเปนทกขเปนรอนไมปกตเลย เขาจงเดนทางมาปรกษาทานถามวาจะทาอยางไรกบอายนก

สองตวผวเมยนนด หลวงพอทานกตอบไมถก ในทสดเขากนมนตหลวงพอบาน ขอใหทานนามนต และปลก

เสกทรายซดบานปองกนอบาทวเสนยดจญไรให หลวงพอทานสงสารกรบนมนต หมายใจวาทานจะทาใหพอ

เปนกาลงใจเพอบรรเทาทกขเทานน

หลงจากทหลวงพอเอานามนต และทรายซดไปทหลงคาบานแลว เจานกมนคงจะตกใจทง

สองตว พากนบนเตลดโดยไมยอมกลบมาอกเลย เปนอนวานายคนนนและครอบครวกนอยางเปนสขตลอดไป

92

ขาพเจาเหนวาเรองมนคลาย ๆ กน จงนมนตทานไปบานบาง ขอใหทานจาวดทบานดวย

หลวงพอทานกทาใหอยางเดยวกบรายทเลา แตยงไมรผลเพราะนกเคาแมวมนจะมากตอนกลางคนดกสงดแลว

กอนจะจาวดทานกถอโอกาสอธบายถงเรองอายตวอบาทว ตวเสนยด , และตวจญไรใหขาพเจาฟง

ทานวาไอตวระยาดงกลาวนนไมมอยเลย คนเราสมมตมนขนตางหาก ทแทมนคอ ความ

อจฉารษยาทมอยเกลอนกลนในยคเครองจกรน ตวอจฉาตารอนมอยตามสถานทราชการ ททางาน ตาม

หมบาน ตามรวทใกลชดกนตามหวคนนา ตามทดนทมอาณาเขตตดตอ ตามสภาการเมอง และตามวงการ

ศลปน ฯลฯ สรปแลวกคอ ถาหากตราบใดคนเรายงอยคนเดยวไมไดแลวทนนอาจจะมตวอจฉารษยาแอบอย

ได ตวอจฉานรอนรนเหมอนไฟบรรลยกลปเกดแกใครคนนนรอนจต ทนรนทรายเหมอนถกซกดวยทรายควจน

รอนเปนไฟ หาความสงบสขเยอกเยนมไดเลย ฉะนนจงมปราชญผมชวตอยอยางบรมสข ดวยใจอนสงบสขม

ปราศจากความอจฉาตารอน ไดกลาวไววาเพลงทรอนทรนทรายจะไมมโอกาสเผาจตของขาพเจาไดเลย เพราะ

ความรษยาไมมอยในจตใจของขาพเจา

ความรษยามอยในจรตของผใด ความเปนธรรมและความเมตตาเหนอกเหนใจตอคนอนยอม

หมดไป ทไหนมตนจาพวกนอย ทนนจงมแตความยงยากวนวาย ดงเชนในครอบครวหนงหรอในหมบานหนง

ในกองหรอในกรมหนงเกดมใครชอบอจฉาตารอน บคคลผชอบอจฉาตารอนนนแลคอตวอบาทว ตวเสนยด

และตวจญไร

ตวไมดทงสามทกลาวน อาละวาดเอาแกบคคลไมเลอกหนา แมพกบนอง ปา ลง นา อา

กบหลานกอาจจะเกดขนได คอคนอจฉาตารอนมก ไมชอบใหใครไดดไดความสขความเจรญกวาตว แมจะรวา

ตนเองไมมวาสนาจะไดเปนอยางเขา อยาวาแตคนเลยหมาเขากยงอดอจฉาไมไดเชอลองอยบานเดยวกน หาก

ประชมของบานรกหมามาก เขากอาจจะคดวางยาเบอเสยกได

ความจรงถาหากเขาจะควบคมจต สารวมใจใหยนดสนโดษในโชควาสนาของตนเอง ยนดใน

สวนทเปนของตนเขากสบายใจไมตองเรารอน ทนรนทราย คนยอมมกรรมเปนของตนอยแลว ยงจะแสไปหา

ทกขลม ๆ แลง ๆ จากชวตของชาวบานมาสมอกตนเองเขาอก จงเปนเรองนาแปลกแท ๆ

อกอยางหนงทนาคดกคอ คนเสมอกนเชน ขอทานสองคน อดอยากจนจนไสแทบขาด ตางก

รกใครปรองดอกกน พออกคนหนงบงเอญไปถกลอตเตอรเขา คนทไมถกกมกจะเกดอารมณอจฉาตารอน

ขนมาทนท มนเปนเพราะอะไรนะ รวาความสขสบายของคนอนมาหนกอยบนศรษะของอกคนหนง ขอน

ประหลาดพอดอยเหมอนกน

93

หลกการทคนเราชอบเอาตวเองไปเปรยบเทยบกบคนอน เหนเขามเงนมทองมคนเคารพนบ

หนาถอตาและมอานาจราชศกดกวาตวเรา ทาใหเราเกดวาตนมความดอยความตาแลวเกดอารมณนอยเนอตาใจ

เพลงรษยาลกโพลงขนในสนดาน เรารอนไมเปนอนสงบสข

กบวธการหาความสขใสตน พอใจแหละหยงในเกยรตวาเรากคน ๆ หนง หาของเรา กนของ

เรา รจมกกของดราตนมอกของเรา มนษยธรรมดาทถกโลกเขาอปโลกนใหเปนน วาระสดทายกเปนผเชนเรา

จะดกวาจะวเศษกวาไปสกแคไหน เทานแหละเรากจะไมอจฉาตารอนเขา เรากสบายใจทกเวลา เหนหนาเขาเรา

ไมมองเสยกยงได

บางคนมองขามตนเองไปหมด ทง ๆ ทยงไมรเลยวาเขากบเราใครจะดกวากน หรอไมกพลอย

ยนดไปกบเขาดวยเชนวาเมยของตน ๆ กรก เธอกรกตน ครนไปเหนเมยคนอนฉาบ ๆ ฉวย ๆ กนกไปแลววา

เมยเขาสวยกวาดกวาเมยเรา กลบไปบานขบเขยวเคยวฟน มน ๆ เขาไปหนอย ๆ แหมจะเอาอโตสบหนาเมยซะ

แลว หาวาไมสวย

อยางน เขาเรยกวาอจฉาตารอนคนอนยงไมพอแถมรษยาตนเองเขาใหอก หลวงพอทานจงวา

ตวอบาทวไมมจรงหรอก มนเกาะมนจบอยตามจตใจคน หากใครมนสยอจฉาตารอนประจาสนดาน ทานวานน

แหละตวอบาทวละใครอยใกล ๆ ระวงใหดเทยว

มทบางแหงเชน ตามรว ตามคนนา ตวอบาทวชอบอยอาศยนก ยงเจาของทงสองฝายมนสย

โลภดวยแลวมกจะเกดความบอย ๆ บางรายกฆาฟนกน บางรายกตองขนโรงขนศาล เคยดแคนอาฆาตกน

หลวงพอทานวาตวอบาทวเหลานนคออกกรรมทงหลายนนเอง สวนขาพเจายงแปลกใจอยจนทกวนน เพราะ

ตงแตวนนนมานกผไมเคยมารองทบานอกเลย

หลวงพอเงนปลกเสกหลวงพอทวด

ในระยะทขาพเจากาลงเขยนประวตชวตและงานของหลวงพอเงนอยน ไดมขาวราลอกนถง

อภนหารของหลวงพอทวดคณาจารยผทรงเกยรตคณทางอาคมขลงองคหนงในภาคใต จนมผกลาวปาฏหารย

ของทานวา “ผเหยยบนาทะเลจด” หมายความวาหลวงพอทวดในอดตตองทรงคณวฒอาคมขลงอยางยง ขาว

เกรยวกราวในขณะนทาใหคนไทยเราเอยถงหลวงพอทวดกนจนตดปาก เชนทขาพเจาไดกลาวมาแลวเกยวกบ

ธดาสาวของนายแพทยมานตย ทพลดตกลงมาจากหนาตาง ชน ๒ ขณะกาลงดทว หนนอยวย ๔ ขวบควง

สวานลงมาอยางนาหวาดเสยว แตเดชะบญไมเปนอะไรเลย เหตการณครงนทวทงโรงพยาบาลนครปฐมไมวา

94

นายแพทยและพยาบาลตางกโจทยกนวา หนนอยนนมหลวงพอทวด แตเมอทกคนมาขอดพระซงแขวนอยกบ

คอของหนนอยกลบกลายเปนเหรยญรปกลมคลายกบสตางคสบของหลวงพอเงนวดดอนยายหอม ทวเมอง

นครปฐมเลยไมตนเตนอะไรนก เพราะหลวงพอเงนกเปนทรจกกนดอยแลว

หลวงพอไปปลกเศกหลวงพอทวดขนจนทร ตลาดพล ธนบร หรอเปลา บรรดาศษยานศษย

และประชาชนทว ๆ ไปคงจะพากนสงสย บางทานพบขาพเจาทกรงเทพ ฯ กถามวาหลวงพอเงนไปปลกเศกห

ลวงพอทวดถงจงหวดยะลาหรอทกรงเทพ ฯ ขาพเจาชกงง เพราะไมเคยไดยนหลวงพอทานพดเลย อกประการ

หนงกเปนทรจกกนอยแลววาหลวงพอเงนนน ทานไมชอบประเจดประเจอ ทานเปนพระ ทาอวดฤทธอวดเดช

ดอยางไรชอบกล ดงทขาพเจาไดเคยเขยนมาแลววา มมหาองคหนงไปนมนตหลวงพอถงวด ขอใหทานไปปลก

เศกพระเครองเพอแจกในงานกศล หลวงพอทานเลยตอบไปเปนปรศนาวา “อาตมาเปนพระธรรมดาสามญทยง

หลบอยในกเลส พระทานเปนผตนแลว จะไปปลกทานทาไมอก ถงหลวงพอทวด กเถอะ ทานตนแลวเมอ

สมยโนนจะไปปลกทานทาไมเลา” นกเปนสกขพยานอยแลววาหลวงพอทานไมคอยจะชอบ หากมศรทธาจรง

และเหนวาทานทาใหดวยอานาจแหงพทธคณโดยพธเจรญพทธมนต มใชใชคาถาอาคมแบบพราหมณ หรอ

มายาศาสตรอยางทคนทว ๆ ไปเขาใจกนแลว ทานกทาให แมกระนนกตองมดชดเชนทวดของทานยามวางคน

หรอทอนซงไมเปนการประเจดประเจอ หากใครจะมานมนตทานไปเปนโจกในงานพธเอกเกรกตองการ

โฆษณาไปในตวหวงเอาทานไปในทางประโยชนจะโดยตรงโดยปรยายทานเสยใจทงนน แตทานจะพดออกมา

หรอไมนนเปนอกเรองหนง ฉะนนใครเปนศษยทพอจะหยงรถงสวนลกของทาน ขอไดโปลดทกทวงการ

นมนตแบบนใหหลวงพอดวย เพราะประชาชนทว ๆ ไปไมทราบขอเทจจรงประเดยวตามวดตาง ๆ มานมนต

ทานไปปลกเสกพระเครองในงานสาธารณะกศลตาง ๆ เมอทานขดของหรอปฏเสธ จะนอยอกนอยใจวาทานไม

มเมตตาหรอไมรวมมอในการกศล

เมอเปนทรกนเชนนแลวขาพเจาจงใครจะกลาวถงเรองหลวงพอเงนไปปลกหลวงพอทวดหรอ

เปลา เพราะราลอกนทวประเทศโดยทไดเหนภาพของหลวงพอเงนนงอยในหนงสอพมพเสยงอางทอง และม

อปการณตาง ๆ เชน แปง ผงวาน และรปหลวงพอทวดตงอยเบองหนา ภาพเชนนนแนนอนละ ทานสาธชน

ทงหลายยอมเชอมนวา หลวงพอเงนตองรบนมนตไปปลกเศกพระหลวงพอทวดถง จ.ว. ยะลาหรอวาทกรงเทพ

ฯ ตอหนาธารกานลลนหลาม ณ บดนขอใหทานผอานไดทราบวาเปลาเลย หลวงพอนงอยกบวดและในภาพ

นนเปนสถานท ๆ ทานนงเปนประจาเมอออกมาตอนรบญาตโยมทมาหาทาน สาหรบปญญาหาทวาหลวงพอเงน

ปลกเศกหลวงพอทวดหรอเปลาจงหมดไป เพราะหลวงพอทานสวดมนตขออานาจจากพทธคณเพอใหเกดศร

มงคลแกผเลอมใสพระเทานน อนงแมหลวงพอทวดทานจะมไดเปนอรหนตแตทานกคงไดกระทาเกยรตคณไว

แกโลก มฉะนนมหาชนกคงจะไมพากนเลอมใสมากมายเชนน หลวงพอเงนทานสวดมนตเจรญพทธคณใสลง

95

ไปในวตถทจะนาไปสรางเปนหลวงพอทวดจรงแตทานไมไดปลกหลวงพอทวดใหลกขนมาวนวายกบ

ชาวโลกอก และจะเสกหลวงพอทวดกไมเชง หลวงพอทวดนนทานกเปนหนงในสมยโนน อาคมและจตของ

ทานกคงแกกลาเปนสมาธ ทานจงมอภนหารมาจนตราบเทาทกวนน

สาหรบเรองทมผวจารณกนทวเมองวาหลวงพอเงนไปปลกหลวงพอทวดทไหนนน ความจรง

พอเหนรปภาพในหนงสอพมพขาพเจากรวาทกฏของทาน เพราะขาพเจาจาไดเพอขจดความสงสย เมอเยนวนท

๑๓ ต.ค.๐๕ ขาพเจาจงไปพบหลวงพอถงวดดอนยายหอม กพบทานขณะกาลงอาพาธเลกนอยเกยวกบกระเพาะ

อาหาร ทหนากฏของทานมญาตโยมมาเยยมนงเรยงรายกนเกอบรอยคน นอกจากนนกมชาวกรงเทพ ฯ มา

นมสการทานบาง พอทานวางแขกขาพเจากถามทานเรองปลกหลวงพอทวด ทานบอกวาเปลาทานมไดไปทวด

ไหนเลย พอคาสนท นายแพทยสนน บญญานตย และนายแพทยหญงอก ๒ ทานและพยาบาลกพากนมาด

อาการของหลวงพอ เพราะไดขาวแวว ๆ วา หลวงพอไมคอยสบาย ทก ๆ คนมอาการรบรอนเพราะเปนหวง

ทานทาใหขาพเจาอดคดมไดวา เปนหลวงพอนกดเหมอนกนมคนคอยหวงคอยระวงรกษา เพราะรอยวาหลวง

พอมคณคาแกมวลมนษยอยางเหลอคณานบ ถงทานจะไมเสยดายชวตเพราะสงขารไมเปนของย งยนอะไร แตก

ทาใหศษยานศษยทงหลายพากนหนาว ๆ รอน ๆ เมอหลวงพอทานอาพาธ นแหละทาน ขอพสจนผลแหงการ

กระทาแตความดของหลวงพอทาน ยอมเปนทรกและเคารพหวงใยของคนอน

สาหรบตวขาพเจาเอง เมอเหนวาหลวงพอทานมอาการไมปกตเชนนนกพลอยมความกงวลใจ

ไปดวย ขนาดขาวปลาไมหวเอาทเดยว จงตดสนใจนอนเฝาดอาการของทานหนงคน และตกลงกบคณะศษย

ทงหลายวาวนรงขนคอวนท ๑๔ ต.ค. ๐๕ จะนาทานไปพกผอนรกษาทโรงพยาบาลใดโรงพยาบาลหนง ใน

ระหวางทยงไมแนนอนวาจะนาทางไปแหงใดด กมผออกความคดเหนวาควรจะนาทานไปโรงพยาบาลสงฆ

ขาพเจากแสนเปนหวงเปนใยทาน จงมาใครครวญดกเหนวาจรงอยการนาหลวงพอไปยงโรงพยาบาลสงฆนนถก

ระเบยบด แตวาทโรงพยาบาลนน จะมนายแพทยคนใดบางรจกหลวงพอดเทากบโรงพยาบาลนครปฐม เพราะ

นายแพทยสนน บญญานตย รองผอานวยการโรงพยาบาลน เปนศษยทรกมากมาตงแตเดก ๆ มความสนท

สนมกบครอบครวนมาดนบเปนสบ ๆ ปแลว ถาจะใหหลวงพออยโรงพยาบาลสงฆกเหมอนหลวงตาแก ๆ องค

หนงไปปวยทนนแตหากวาทานไปโรงพยาบาลนครปฐม กเหมอนกบวาพวกเรานาทานไปใหลกชายของทาน

รกษาพยาบาล ลกยอมเอาใจใสพอเสมอเปนธรรมดา ญาตโยมและบรรดาศษยทงหลายจงเหนจงพรอมกบ

ขาพเจา วนท ๑๔ ต.ค. 0๕ หลวงพอเงนทานจงตองสละงานกศลซงทานไดรบภาระเปนเจาภาพไวถง ๑๒ ราย

โดยทานสงพระอนพรอมสงของและปจจยไปบารงวดนน ๆ ถงทานจะไมปกตมอาการอาพาธเชนนนกยงอด

บนเปนหวงวดตาง ๆ ททานตงใจจะไปชวยมได นบวาหลวงพอทานเกดมาเพอกระทาความด และบารงพทธ

ศาสนาอยางแทจรง

96

ขณะททานมานอนอยโรงพยาบาลแลว กยงไมวายตองรบแขก มพระภกษรปหนงแจงกบ

ทานวาทางวดชยมงคล ทางปากนาสมทรปราการ จะขออาราธนาทานไปเปนประธานในพธปลกเศกพระเครอง

ณ อโบสถวดนน มหาชนอยากพบและเหนทาน หลวงพอจงไดบอกขอแบงรบแบงสกบพระภกษองคนนไป

ขาพเจารอธยาศยของหลวงพอดทานนมนวลมเมตตาตอผนบถอ จะพดจะจาทานกยมเยอกเยนนาปลมใจแกผ

กราบไหว ดซทานปวยอยเชนนน หากทานจะปฏเสธการอาราธนาไปกไมเหนจะแปลก เพราะงานทานกลนมอ

อยแลว ทานยงตอบไปโดยมใหผมศรทธาตอทานตองนอยใจอกดวย

ขาพเจารดวา อาการปวยของทานไมรายแรงอะไรนกแตหลวงพอทานกตองการพกผอน

เพราะขนอยกบวดคนกรมกนไปหาวนละหลาย ๆ รอย เอาแตเพยงทานนงวาโองการรดนามนตใหเขาทานก

เพลยแยแลว ทานจงนกหวงหลบเสยบาง แตกอกนะแหละ นายแพทยสนนไมสามารถจะกนคลนทานสาธชนท

นบถอได ปลอยใหพากนไปเยยมทานจนทานบนออนเพลย พอมแขกมาทานกฝนใจยงรางอนชราภาพนน

ขนมาปราศรยกบเขาอก เยนวนท ๑๔ ต.ค. ๐๕ เหนมใครตอใครมาเยยมทานจนมดคา คนสดทายทนายสา

นนทสายสวาง อดตผแทนของจงหวดนครปฐมจะสงใหปดประตและปฏเสธการเยยมเยอนกคอ คณนายอา

พนธ คชหรญ คณนายของ พ.ต.อ. ศร คชหรญ ผวาราชการ จ.ว. ยะลา

หลวงพอทานมนาใจเมตตาและรกผทมานบถอเคารพทานถงปานน ยอมจะเพมความเลอมใส

ศรทธาใหแกชนทกชนยงขน ดแตวนกอนนเถอะ ขณะททานนอนปวยวนแรกคอวนท ๑๓ ต.ค. 0๕ นน ม

ลกศษยขนไปกราบเรยนทานวามแขกมาขอพบทานทง ๆ ททานกมอาการไมคอยจะดอยแลว พอบอกวามแขก

มาหา ทานกลงมาจากกฏมานงใหเขาพบ เขากราบทานขอพรและใหรดนามนตทานกทาโดยไมรวาผนนเปน

ใคร เพราะเคยพดไวแลววาหลวงพอตอนรบคนทกชนดทกชน ครนเมอเขาจะอาลาทาน และสงนามบตร

ปวารณาตนขอเปนศษย หลวงพอทานจงรวาเปนพระยาศรวศาลวาจา บคคลสาคญผหนงแหงเมองไทย

ขณะทขาพเจากาลงเขยนสารคดชดนอย หลวงพอยงไมทราบวาจะตองนอนพกฟนอยนาน

เทาใด ฉะนนขาพเจารวมทงศษยานศษยทงมวลจงพราภาวนา ขอใหหลวงพออนเปนสดทรกอายยนนานตอไป

เถด หากมจจราชจะเอาชวตมนษยดวยความจาเปน กขอใหพวกขาพเจาไปกอน จะเอาสกกพนคนกได แต

อยาเอาหลวงพอของพวกขาพเจาไปเลย

97

หลวงพอเงนมอะไรทพเศษเหนอสามญชน

นอกจากหลวงพอทานมสตปญญาและสมาธ เหนอปถชนธรรมดาแลว ทานยงม

บคลกลกษณะสงางาม ดวยใบหนาและเรอนรางสมสตสวน มเทาใหญฮมแบบคนโบราณ ลกษณะพเศษ

เหลานนบวาเปนบญลาภของทานแตยงมสงหนงทชาวโลกทวโลกคงจะไมเหมอนทาน สงนนคอนวมอนวหนง

ทชาวโลกทวโลกคงจะไมเหมอนทาน สงนนคอนวมอนวหนงกบนวเทาอกขางหนงของทาน ไมมขอหรอรอย

ขวน คอจากขอกลางไปแลวไมมรองหรอรอยขวนอยางพวกเรา ๆ เปนทแปลกประหลาดแกผพบเหนมาก

ขาพเจาเองกเคยขอทานด กเหนวาหลวงพอมนวมอไมเหมอนคนทงโลกเปนรายแรก นวนนของทานกคอ

นวนางขางซายมอและนวเทาขางขางขวา ขาพเจาเคยถามทานวา นวแบบนของทานเคยมผพบเหนมาบาง

หรอไม และตามตาราดลายมอเขาวาอยางไร หลวงพอทานวายงไมมใครเคยพบเหนมากอน แตมผทรงคณวฒ

ทางทานายลกษณะคนหนงขาพเจากลมชอไปเสยแลว ไดพยากรณทานไวตงแตเปนพระหนม ๆ วา ลายมอและ

นวมออยางหลวงพอนหาไดอยากในโลกตาราทานายไววาบคคลใดกตามนวไมมขอ และเปนนวนดวยแลว จะ

เปนผมบญญาธการ ดารงชวตชอบโดยปราศจากกรรมชวใด ๆ และถาหากเปนคณาจารย จะเปนผทรงอาคม

ขลง มกระแสจตเปนสมาธและทรงพลงแรงทางอภนหารทสด เพราะเหตวา เมอทานตงสมาธแลวเอานวนน

แตะกบวตถใด ๆ ลมปราณอนเปนวธถายพลงแหงจตใหเกดอานาจลกลบจะพงออกจากแบตเตอร โดยไมม

ฉนวนมาปะทะสกดกนเลย นวมหศจรรยของหลวงพอจงทาของขลงทกชนดได เหนอบคคลธรรมดา

หากใครสงสยหรอมตาราเกยวกบความผดแปลกของนวมอของหลวงพอเงนแลว ขอเชญทาน

ไปยงวดดอนยายหอม และขอทานดเพอการศกษาไดเลย เราจะไดรวาธรรมชาตสรางหลวงพอใหมอวยวะ

บางสวนผดแปลกไปจากพวกเราทงหลาย และดวยเหตนกระมงทขาพเจาไดเคยเขยนไวในเลมทหนงวา โยม

ผชายของหลวงพอปรารภอยเสมอวา ด.ช.เงนมสงหนงทพเศษเหนอลกทงหลายของทาน และทานายวา ด.ช.

เงนผเปนบตร จะเปนสมภารทชอกองไปทวผนแผนดนไทย

อนธพาลลาดยาวยดหลวงพอเปนทพง

หลวงพอทานเปนพระบานนอกกจรงอย แตจะดวยเหตผลอยางใดกไมทราบ ทานถกอาราธนา

ใหไปเทศน สงสอนอบรมคนตามวงงานรฐบาลยอม ๆ เชนตามโรงเรยนมธยมชายหญง ร.ร. นายรอยตารวจสาม

พราน และตลอดจนในเรอนจาลหโทษ - ลาดยาว ดงทขาพเจาไดเคยเลามาในตอนท ๑ แลววาคาพดเปรยบเปรย

อปมาอปมยของหลวงพอสามารถจะเรยกรองนาตาอนเกดจากความสานกบาปของพวกนกโทษในเรอนจาลห

98

โทษได เหตการณ ในครงกระนนดเหมอนวาจะเปนในสมยทหลวงแผวพาลชน เปนผบญชาการเรอนจา ได

นมนตหลวงพอเงนไปเทศนาอบรมจตใจของพวกตองขง หลวงพอทานกลอมจตใจทแขงกระดางดวยมจฉาทฏฐ

เหลานนใหสานกในบาปบญคณโทษ เปนสมมาทฏฐไปได นาตาของบคคลผหนาดวยกเลสถงกบนองหนาคณ

หลวงแผวซดปากพมพากบหลวงพอออกมาวา “ แหม...ใตเทา ถงอกถงใจเจาพวกเหลานจรง “ นเปนแนวทาง

ใหหลวงพอทานมโอกาสไดใชธรรมะของทานบาเพญประโยชนใหแกเพอนมนษยรวมโลกอกครงหนง ใน

สภาพเชนเดยวกบลหโทษ คอทานไดรบนมนตโดย พ.อ.ปน มทกนต อาราธนาไปเทศนาสงสอนอบรมจตใจ

พวกกกกน เพราะมความประพฤตเปนอนธพาลอย ณ ลาดยาว หลวงพอทานกเตมใจไปเพราะรกการแสดง

ธรรม เพอชวยขดเกลาจตผตกทกขประเภทนอยแลว สาหรบการแสดงธรรมอบรมบมนสยใหเขาละเลกการ

กระทาชว หลวงพอมวธการพดเหนยวโนมจตใจใหเขาเชอถอดวยเหตผลแยบคาย คนทฟงเคลบเคลมตามทาน

โดยไมรสกตว ความกระดางของนสยจะออนเปยกเมอไดยนถอยคาของทาน บางคนกวาคลายกบมมนตขลงเปา

หวใจใหเลอมใสทาน เชอทาน ดงทคาสอนบางอยางกมปรากฏอยแลวในเลมท ๑ ขอเชญทานผอานคนหาเอา

เอง

มผกลาววาหลวงพอเงน ถาหากใครมานมนตทานไปพดเพออบรมคนใหกลบตวจากคนชวเปน

คนดละกทานชอบเหลอเกน ดแตเมอครงสมองคหนงตกเปนฆาตกร ณ วดหวยจระเข ทงตารวจและเจาคณะ

จงหวด คณะสงฆองคใด ๆ กไมสามารถไปดงสงฆาฏสมองคนนออกได เพราะเขาไมยอมสก แตเมอหลวงพอ

เงนเดนตรงเขาไป แทนทสมนนจะฆาทานตามคาข เขากลบทงอาวธและยอมสกเอางาย ๆ เรองนกอยในเลมท

๑ ทานสงสยวาหลวงพอเงนมนะจงงงดอยางไรกขอเชญคนหาอานได

เมอคราวท พ.อ. ปน ไปนมนตหลวงพอมาอบรมพวกอนธพาลลาดยาวครงนน ไดขาววาแม

ทางผนมนตจะนารถโกดงจปคนใหญไปรบทาน ๆ กเตมใจเขามากรงเทพ ฯ เพราะกลาวแลววาหลวงพอชอบนก

เรองสอนคนใหกลบเนอกลบตวมาเปนสมมาทฏฐ ทานวาบาเพญกศลโดยเปนประทปสองทางใหเขาไดเดนไป

พบกบความสขความเจรญในชวตนน เปนมหาผลานสงสอนหาไดยาก เพราะขนชอวาความทกขแลวไมมใคร

ปรารถนา เราทาใหเขาปราศจากทกขไดเปนกศลทสงสดแลว

หลวงพอกลบมาเลาใหสานศษยฟงวา ทานชนใจเหมอนหมอไดวางยาใหแกคนไขถก

สมฏฐานของโรค คอพอกลนยาไขกทเลาลงทนท ทานหมายถงวาการสอนผถกกกกนหาวาเปนอนธพาล

กอกวนความสงบสขความเรยบรอยของประชาชนในครงนน ไดผลทนตาเหน เพราะเหลาดาราอนธพาล

ทงหลายแหลเหลานนนาตาคลอดวยการสานกผด สานกบาป ตางกพากนมากราบทานใกล ๆ ขอพรใหพวกเขา

ไดกลบบานเรว ๆ จะขอกลบตนเปนพลเมองดตามคาของหลวงพอ บางคนกกมหวลงแทบเทาทาน “หลวงพอ

99

เปาหวผมทครบ” หลวงพอทานกเปาพรวด ๆ ใหดวยความเมตตา ภาพเหตการณในวนนนหลวงพอทานวา

คลายกบพระมาลยไปโปรดพวกตกนรกหมกไหม ทานสลดสงเวชใจ ในสภาพของมนษยทเตมไปดวยทกข

ทรมาน

อนธพาลไปกราบหลวงพอจนถงวดดอนยายหอม

ตอนนเขามใชอนธพาลแลว เพระเขาไดออกมาสโลกกวางทมแตกลนไอของความเปนอสระ

เปนคนโดยสมบรณ บคคลจาพวกสานกบาปแลวน ขาพเจาวายงดกวาพวกทไมกลวบาปและกาลงจะทาบาป

ตอไปอกหลายเทา ถาจะเปรยบกไดฝ นลกเกา ถงแมจะทาความพนาศใหเราบางแตกยงเชอวาลกใหมอาจจะ

แรงและโหดรายทารณยงกวาลกเกา นเปนจตสานกของคนเราทว ๆ ไป พวกอนธพาลกเชนเดยวกน อนธพาล

รนเกาอยางมากกตตอยพอหอมปากหอมคอ อนธพาลสมยนมระเบดขวดและอาวธรายตลอดจนวธการขมเหง

สาธชนคน สมมาชพดวยวทยาการสมยใหม ๆ เลาเอาคนสจรตหวาดหวน จนสวสดภาพของสงคมมองเหนได

เลอนรางเตมทน

วนหนงหลวงพอนงอยทหนากฏของทาน วนนนอากาศและทองฟาแจมใส หนากฏของทาน

บงเอญวางแขกมาเกอบตลอดวน หลวงพอทานอยในสภาพเอนหลงพงหมอนขวานแวนตากอยเหนอคว ทาน

ชนเขาสองขางขนและอานหนงสอซงทานถอวาเปนเพอนใกลชดสนทสนมกบทานทกเวลา

มชายฉกรรจรวมทงหมด ๘ คนดวยกน แตละคนหนาตาหนวดเคราดเหยมเกรยม เหมอนชวต

เขมขนทผานความวบากมาแลวอยางโชกโชนทงนน ขณะนนมขาวราลอกนดวยวาพวกเหลามจฉาชพพากน

เทยวลาหาเหยอตามวดตามวาบางแหงกจบอาจารยทบเสยจนหมอบกม หลวงพอทานเหลอบสายตามองลอด

แวนดพวกทกาลงคลานเขามาทงหมด ๘ คนนน แลวทานกเอยถามเปนการทกทายขนกอนวา “มาจากไหนกน

ละคณ?”

คนหนงเอยตอบกบทานวา

พวกกระผมเดนทานมาจากกรงเทพ ฯ จะมาขอพรและบารมของหลวงพอไดชวยคมครองให

พวกผมอยาไดอยางกรายเขาไปในลาดยาวอกเลยครบ”

หลวงพอทานนกในใจวา เขาคงเคยเปนสมาชกสานกนนมาแลว ทานกเลยพดวา

“ลาดยาวนนเปนทางสายหนง ในจานวนหนทางอกหลายรอยหลายพนสาย ถาพวกเราไม

สมครใจไปละกไมมใครเขาบงคบเรามใชเรอะ”

100

คนหนงพดดวยความฉลาดวา

“ถกแลวครบ ทางแหงความชวสายนน กคอการกระทาผดกฎหมายและศลธรรม ถาพวกผม

ไมสมครใจทาชวเขากไมจบสงไปทนน”

“พวกเธอทงหลาย คงมใชอนธพาลแลว พวกเธอหลงทางไปชวขณะหนงเทานน วนขางหนา

ฉนคดวาถาใครออกบวชกครงจะไดเปนสมภารสกวนหนง เพราะคนรจกตนรจกตวและรจกวาอะไรผดอะไร

ถก อะไรดาอะไรขาว คน ๆ นนยงมสตอย ฉนรแลววาพวกเธอตองการอะไร อาบนามนตใชไหม เอาผลดผา

เขาฉนจะอาบใหตวสบาย เพราะใจสะอาดแลว อาบใจแลวยงงเปนเกลยงเกลาทกคน”

อดตอนธพาล ทง ๘ คน กเลยรบกบทานวานบตงแตฟงธรรมของหลวงพอเมอครงนนแลว

อยากเปนคนดอยากทาตวใหมคามราคา สมกบทพอแมไดทนถนอมมาตงแตออนแตออกอยางทหลวงพอสอน

หลวงพอทานจงแถมพระและใหคตธรรมแกเขาหลายอยางพอพวกนนกลบแลว หลวงพอทานยมกบลกศษยคอ

ครใหญ ร.ร. ประชาบาลวดดอนยายหอม แลวทานกปรารภขนมาวา

“แหมวนนฉนโชคด ไดพบกบคนจาพวกน มนหาไดยากนาคนเสยแลวด กเหมอนจะไปหาท

ไหนไดเมอคนตายไปแลวกบฟนคนมาไดอก คนจาพวกน ถาขาดธรรมอยางเดยว กเหมอนคนจาพวกทพระพทธ

องคเปรยบเทยบไดกบดอกบวทจมใตโคลนตม ตองทงใหเปนเหยอของปปลาไมมทางจะชวยใหโผลขนมา

เหนอนาไดลมเลยแสงแดดจากดวงอาทตยแน ๆ

หลวงพอยนเดน นงนอน และหายใจอยในธรรมะจรยะศล

ขาพเจาอยากจะกลาววา หลวงพอทานเกดมาสโลกของเรานดวยบญบารมแตชาตปางกอน

สงเสรมใหทานไดมโอกาสมาบาเพญกศลเพมพน เพอดวงวญญาณอนบรสทธของทานจะไดกาวพนไปจากวฏฏ

สงสาร หนทกขทงปวงไปสสขภพ

ตามทขาพเจาไดเลาประวตชวตและงานของหลวงพอมาตงแตตนจนบดน กพอจะอนมานไดวา

หลวงพอทานตงปณธานไวอยางแนวแนวา ทานจะขอบวชเปนพระอทศชวตของทานใหเปนประโยชนแกชาต

ศาสนา พระมหากษตรยและปวงชนทงหลายโดยไมยอมเลกลมความตงใจ ทานจะไมยอมถอยหลง ทานจะเดน

รดหนาไปสจดหมายปลายทางคอประกอบกจวตรปฏบตภารกจในแนวทางของพระพทธศาสนา จนกวาชวต

ของทานจะดบสญไปจากโลกน

101

ในอดตทผานมาแลว หลวงพอทานไดพสจนตนเองใหโลกเหนวาทานเปนผเสยสละจรง

ทานเปนพระแทมใชเพยงแตหมผาเหลองโกนศรษะดารงชวตอยอยางสขสบายในศรทธา ของชาวบาน ทานได

กระทาดงปณธานทตงไวโดยเครงครดไมยนดในลาภสกการะและอมสใด ๆ ทเขานามาบชา ความขอนไดเคย

กลาวไปแลวหลายตอน เชนเมอนาย พ.ต.อ. เทยบ สทธมณฑล และคณะไดนมนตทานไปฉนอาหารทบาน

แลวพรอมใจกนถวายเงนเปนสวนตวของทานหลายพนบาท หลวงพอไมยอมรบปจจยนนเปนของทาน แตรบ

ทานบรจาคนนเปนของสงฆหรอของวดเขากองการกศลทะนบารงพระพทธศาสนา ทาให พ.ต.อ. ผนนเลอม

ใสทานขนอกเปนทวคณ

การครองชวตแตพอเหมาะพอควรแกอตภาพของสมณเพศเชนหลวงพอ ยอมเปนทเชอถอของ

มวลสาธชนผเลอมใสในพระพทธศาสนา หลวงพอทานไมสะสม ไมมความโลภ ยนดสนโดษตามแบบอยาง

ของผประพฤตพรหมจรรย ฉะนนเมอมคนถวายรถยนตแกทาน แมจะเปนรถเบนซใหม ๆ ทานกไมยอมรบ

หากจะรบขณะนกสรางโรงเกบรถไมไหวแลว อยางนจะคดวาทานบวชเพอหาความสขสบายไดอยางไร น

แหละทานทบรรดาศษยทงหลาย ยอมเทดทนทานวาเปนผประเสรฐ เปนผบรสทธตอพรพทธศาสนาจรง ๆ

ไหน ๆ เรากจะประกาศจรยธรรมและกจวตรของทานแลว ขาพเจาขอสาธยายกรยาบทของ

ทาน ซงไดปฏบตมาตลอด ๕๔ ป เตมโดยไมเคยเวน นอกเสยจากวาตองไปทากจวตรอนภายในวดหรอนอก

วดเทานน ยามปกตหลวงพอทานปฏบตเชนน

ตนจากทนอนเวลา ๕. ๐๐ น. ลางหนาครองจวรแลวสวดมนตเจรญภาวนา พอไดอรณทานก

ออกเดนบณฑบาตแตปจจบนทานเดนดแลความสะอาดและสงตาง ๆ ภายในวดตอจากนนเวลาประมาณ ๖.๓๐ -

๗.๐๐ น.กฉนอาหารเชาขาวตมโดยมครประชาบาลคนหนง ชอ เพชร เปนผปรนนบต

เสรจจากจงหนมอเชาแลวเปนเวลาพกผอน ถาไมมแขกกอานหนงสอ หากมทานกนงอย

ตลอดเวลาจนกวาเขาจะกราบอาลาจากไป

เวลา ๑๑.๐๐ น. ฉนเพล (ขาวสวย) พอเสรจเรยบรอยหากไมมแขกมานมสการ ทานกพกผอน

อานหนงสอบางทกหลบไปดวย การจาวดของทานงาย ๆ คอหลบดวยวธครงนงครงนอนพงอยกบหมอนองหนา

กฏนนเอง ในไตรมาศฤดกาลเขาพรรษา ภกษทก ๆ องคภายในวดดอนยายหอม ตองเขาโบสถทาสงฆกรรม

โดยมหลวงพอรวมดวยทกครงปาฏโมกข ยงตองนงสงสอนอบรมภกษลกวดอกประมาณ ๑ ชวโมง การนง

อบรมของทานแมแตภกษหนม ๆ กยงเมอยขบเหลอกกาลง แตวาหลวงพอทานมความอดทนเกนกวาวยทชรา

แลวของทาน ทงนทานไดฝกฝนกาลงใจมาจนเคยชนแลวตงแตเรมบวช ความวรยะอตสาหะในกจวตรของสงฆ

ของทานจงหาภกษอนใดเทยบเทาไดยาก

102

เสรจจากธรกจทางสงฆกรรมแลวทานกสรงนาดวยนาอน แลวมานงสนทนาธรรมกบภกษ

ในวดหรอชาวบานทมาคอยฟง ตอจากนนเวลาประมาณ ๔ ทม ทานกขนไปบนชน ๒ ของกฏเตรยมตวจะจา

วด แตกอนจะจาวดทานกตองเขาหองพระ บชาพระรตนตรยเสยกอน แลวเขากลดซงทาคลายกบของภกษท

ออกธดงธระ ขาง ๆ กลดของทานมรปกะโหลกศรษะและโครงกระดกคน ตงไวสาหรบปลงกมมะ ฐาน ให

เหนความเปนอนจจงอนตตาของสงขาร เสรจตอนนแลวทานกจะออกมาจาวดทระเบยงดวนใตของหองพระซง

เปนชน ๒ เชนเดยวกน ตามทขาพเจาไดสงเกตและสอบถามจากภกษผคอยดแลทานกเปนทแนนอนวา หลวง

พอหลบงายทสด พอศรษะถงหมอทานกหลบสนทไปเลย เหนจะเปนเพราะทานอมบญบารม อมความดม

อารมณสงบ ไมมความทกขกงวลใด ๆ มารบกวนจตของทานเลยกระมง

ตามทไดกลาวาน เปนกจวตรประจาวนของทานภกษทกรนทบวชอยในสานกน ยอมจะตอง

เขาใจหลวงพอทานดวาไมดดายในกจของพระศาสนา ไมละเลยการปฏบตธรรม ไมนงนอนอยางมความสข

ทานสวดมนตเจรญภาวนาอทศสวนกศลใหทก ๆ คนทไดถวายขาวนาและเครองนงหมทอยอาศยปจจยสแกทาน

ทก ๆ เวลา

กจวตรปฏบตของทานเปนมาดงน ทานจงควรจะเปนแบบอยางขงภกษอนทหวงตงใจบวชเพอ

บญ เพอกศลเปนมงมงคลอยในพระพทธศาสนาตอไปทกโอกาส ทกเวลาและทกแหง ไมวาจะเปนวดไหน ๆ

อาเภอจงหวดใด ขอใหเรองของการจรรโลงพระบวรพทะศาสนา ดงตวอยางจากใบฎกาของวดตาง ๆ ซง

ขาพเจาไดนามาตพมพไวเพยง ๒-๓ ฉบบน

ขอเชญทานผมจตศรทธา

รวมกศลทอดกฐนสามคค

ณ วดทาเสาร ต าบลกระตบ

อ าเภอก าแพงแสน จงหวดนครปฐม

ดวยทวดนกาลงสรางอโบสถคางอย เวลานไดหมดทนทจะทาตอ เนองดวยชาวบานในบรเวณ

นนทาไรนาไมคอยจะไดผล อาตมาภาพจงไดคดทอดกฐนสามคคขน เพอทานผมจตศรทธาทงหลาย ไดม

โอกาสสละทรพยรวมเปนเจาภาพดวยกน แลวรอบรวมปจจยทไดนไปทอดกฐนและสรางอโบสถทคางอย

ตอไป จงไดกาหนดวนทอดกฐนไวดงตอไปน คอ : -

วนเสารท ๓ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕ ๐๕ ตรงกบขน ๗ คา เดอน ๑๒ ตงองคกฐนบาเพญกศลท

บานนางเจยน วรรณวรณ ถนน ๒๕ มกรา ( ทางหลวง) รงขนวนอาทตย ท ๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕ ๐๕ ตรง

103

กบขน ๘ คา เดอน ๑๒ เวลา ๘.๐๐ น. เคลอนองคกฐนโดยขบวนรถยนตไปยงวดทาเสาร เมอถงวดแลวจะ

ไดทาพธทอดกฐนตอไป

โอกาสน แตมาภาพจงขอเชญชวนทานผมจตศรทธา ไดโปรดไปทอดกฐนรวมกน ไปดวยดวย

ตนเองไมไดจะบรจาคทรพยรวมไปกได อาตมาภาพจะรสกยนดและขอบคณ มาก ขอทานผบรจาคทรพย จง

ประสบแตความสขความเจรญตลอดกาลนาน ปรารถนาสงใดขอสงนนจงสาเรจดงมโนรสทกประการเทอญ

พระราชธรรมาภรณ (หลวงพอเงน) ประธาน

พระครวหารการโกวท วดทพหลวง รองประธาน

พรอมดวยพทธศาสนกชน จดการ

กฐนสามคค

วดสขวราราม (หนองบว)

ต าบลบอกระดาน อ าเภอปากทอ

จงหวดราชบร

ก าหนดวนเสารท ๒๐ ตลาคม ๒๕๐๕

ตรงกบเดอน ๑๑แรม๗ ค า

เวลา ๑๐.๐๐ นาฬกา เปนวนทอด

ขอเชญเชญพทธศาสนกชน ผเลอมใสในพระพทธศาสนา เปนเจาของกองกฐนสามคค หรอ

รวมกนเปนเจาของกองกฐนสามคค นากองกฐนไปอนโมทนาพรอมกนเพอรวบรวมวตถและรายได สมทบ

เปนทนกอสรางพระอโบสถ ซงกอสรางมาดวยเงนกฐนสามคคป ๒๕๐๒ – ๒๕๐๔ ตกคางอย โดยทานจะรวม

ทอดหรอจะทอดดวยวตถปจจยกไดสดแลวแตทานจะมจตศรทธาจดเปนกองหรอรวมกน

ทงนเจาภาพและกรรมการวด ยนดขอนอมรบผรวมเปนเจาภาพกองกฐนและเจาของกองกฐน

สามคคทกกองสดทายนขออญเชญคณพระศรรตนตรย และสงศกดสทธในสากลโลก จงประสทธประสาทพระ

พรอนเปนมงขวญและมงคลใหทานพทธศาสนกชน ผมจตศรทธาจงม อายวรรณะ สขะ พละ เจรญเทอญ

พระราชธรรมาภรณ (หลวงพอเงน) เจาภาพ

104

พ.ต.ต. สงหโต เพยรสกล อดตผก ากบต ารวจกอง

เมองราชบร ประธานกรรมการ

พ.ต.ต. พรอม สขมาก ผบงคบกองต ารวจ

กองเมองราชบร กรรมการ

พ.ต.ต. สชน พณทเสน

ผบงคบกลองต ารวจ อ.ปากทอราชบร

ร.อ. ประลอง บชา อดตผแทนราษฎรจงหวดราชบร

ร.อ. เนตร ค าสวรรณ ประจ ากอง

พยาบาลศนยการทหารชางราชบร

นายเพยน พลผล ปลดอ าเภอตร

อ. เมองราชบร กรรมการและเลขานการ

ร.อ. สนท สวสดผล ประจ ากองบญชาการศนย

การทหารชางราชบรและคณะกรรมการวด ผจดงาน

อกประการหนงทขาพเจาไดกลาววา อนหลวงพอเงนนนยนเดน นงนอนและหายใจอยในจร

ยะศล แมเมอทานไดมเวลาวางเวนธรกจทงปวงแลว กอนจะเอนสงขารลงหลบ ความเปนหวงชาวโลกแทนท

ทานจะปลอยเวลาใหเปนยามผอนพกกรยาบทโดยแทจรง เพยงแตทานจะนอนนง ๆ อยบนเตยงเลก ๆ เกาครา

ครานนกดเหมอนจะยงความสดชนใหกบทานไดบาง เพราะในวน ๆ หนงนน ทานนงแกรวตรากตราอยกบการ

สงสรรคและปฎสนถารตอนรบแขกทมานมสการ แตทานกไมทงเวลาอนมคาเหลานนของทานเลย ไมไดทา

อะไรทานกยงหยบปากกาและกระดาษขนเขยนคาสอน เขยนหลกธรรมและบางทกขอคดของทานซงคดไวใน

ใจ ถายเทปาพจนเหลานนไวเปนลายลกษณอกษร บางครงขาพเจาขนไปบนหองนอนของทานกเหนกระดาษ

ชนเลก ๆ นอย ๆ เหนบอยตามขางฝาบาง ตามเตยงนอนบาง ดวยความสงสยกดงออกมาดสงทมอยในกระดาษ

นนเปนของมคายงโดยทไมไดคาดฝนมากอน เพราะนนเปนธรรมบางขอคดบางกลนกรองออกมาจากดวงใจ

ของหลวงพอโดยทขาพเจาพจารณาแลวกเหนวาเปนประโยชนแกลกศษยและผไดอาน เปนการแสดงเมตตา

105

ของทานทหวงใยคนอน มอะไรดกเขยนฝากไวเปนปรศนา ใครดดายใครละเลยกไมไดรบ ใครเฉลยวใจก

ไดรไดเหนธรรมของทาน แตเปนทนาเสยดายทขาพเจาไดรวบรวมไวหลายสบแผน มาหายเสยเมอสงตนฉบบ

ใหโรงพมพเกษมบรรณกจพมพเลมหนงครงท ๒

คตพจนของหลวงพอทกลาวนยงเหลออยบนโตะหนงสอของขาพเจาเพยงแผนเดยว ขาพเจาจง

ไดนามาลงไวเพอเปนอนสรณสาหรบอนชนรนหลง ๆ จะไดระลกถงนาใจของทานทแผเมตตาตอพวกเราเหลอ

ทจะพรรณนาดงขอความตอไปน

การศกษาเปนบอเกดแหงความร

ความรเปนบอเกดแหงการงาน

การงานเปนบอเกดแหงทรพย

ทรพยเปนบอเกดแหงความสข

ความสขเปนยอดปรารถนาของบคคล

การเลาเรยนศกษาเมอพเคราะหแลว อาจจาแนกไดเปน ๓ ขน คอขนเรยน ขนคด ขนปฏบต

ขนเรยนทาใหเกดความร ขนคดทาใหเกดความเขาใจ ขนปฏบตทาใหเกดความซาบซง ถาเปนแตเพยงขน

เรยนกจะไดผลเพยงความร ขนคดหาเหตผลกจะใหความเขาใจ มไหวพรบเฉยบแหลมขน แตผลแทคอความ

ซาบซงใจในรสของความรจะยงไมเกด จงตองอาศยการปฏบตดวย เชนการศกษาธรรมตองเขาสการปฏบตจง

มความซาบซงในรสของพระธรรมทไดศกษามา ตามศพทบาลวาอปสมกธรรม จะนาไปสความสงบระงบให

ถงความดบสนท ไมเรารอนดวยเพลงกเลสและกองทกข ดงนเพราะไดไตรตรองแลวจงปฏบตตามและเหน

เปนทประจกษในรสของพระธรรมนนดวยตนเอง จตกมความบรสทธสะอาดมมารยาทกลยาณธรรมแมจะยงไม

สนกเลสกทาใหมความวรยะแกลวกลา สามารถอาจหาญในกจการหนาทอนจะหาทพงอนมได ขอใหเราชาว

พทธศาสนกชนทงหลายเคารพและเชอถอธรรมของพระพทธเจากนเถอะเราจะไดหลกทกขทงปวงและกาวไป

หาความสขทงภพนและภพหนา

(พระธรรมวาทคณาจารย)

เขยนเมอทานยงเปนทพระธรรมวาท

106

กฐนเงยบในป ๒๕๐๕

ตามธรรมดาไมวาวดใดเมอจะมการทอดกฐนซงเปนการกศลประจาปของวดและมความสาคญ

ยงอยางหนงในพธการทางศาสนาพทธของชาวไทยเรา

ฉะนนงานทอดกฐนของแตละวดไมวาจะเปนบคคลใดจองเปนเจาของตามลาพง หรอวาหม

คณะรวมสามคคกนทอด งานกฐนกจดวาเปนกองการกศลทมผนยมกระทากนอยางครกครน ตามอตภาพของผ

เปนเจาของหรอหมคณะทรวมกนนน สาหรบวดในชนบทตามบานนอกบางแหงประชาชนเจาของทองถน

พยายามรกษาขนบธรรมเนยม ของพนบานยงนก เชนทวดโพธหก อ. บางแพ จ. ราชบร และวดดอนยายหอม

ของหลวงพอเงน เวลามงานทอดกฐนอนเปนงานทมครงเดยวในรอบปหนง และเปนงานทมอยในฤดกาลนา

หลาก ธรรมชาตทว ๆ ไปสดใส ผนนามแตตนขาวเขยวขจ มวลพฤกษชาตนา ๆ ชนดแตกกงใบสพรงรมรน

มองไปทางไหนจตใจกเบกบานชมชวา หนมสาวชอบเฮฮาเลนรองเพลงเรอแขงผพายกน คนแกคนเฒากพากน

หาบคอนสารบกบขาวลงเรอมงหนาไปรวมอนโมทนาทอดกฐนกบเขาทวด ฤดกาลออกพรรษาจงมอะไร ๆ

หลายอยางทนาอภรมย คนมาทาบญสนทานกแตงตวสะอาดสะอานโตกและถาดซงคราครากถกขดเสยจนขนเงา

เปนมน ฝาชถวยชามหรอกไดรบความเมตตาจากเจาบานขดส ฉววรรณใหมนผองใสนารก ผาสสไบเฉยงของ

คณปา คณนากไดออกจากตเขาสชมนมชนอวดโฉมกบเขาบาง เพราะมฉะนนสไบมกจะถกเกบไวเสยจนอบเฉา

พวกหนมพวกสาวกพากนลมความเหนดเหนอยเมอยลา ลมผนนาทนารกเสยชวคราว แตงตวกนดวยแพรว

พรรณสสนสวยหรมาแอบดหนากนในงานวด ลกใครขยนเกยวขาววองไว หนาตาคมคายพดจาไพเราะกถก

เพอนหนมปองและแอบมองเสยจนตองสะเทนอายกม

คดดแลวทกคนในบานนากม ความสขตามประสาของเขา ไมวนวาย ไมมอจฉารษยา ไมตอง

ฆาตวตายเพราะแรงหง ไมตองเปลยนผวไมตองเปลยนเมยกนเหมอนคนกรง

ประเพณเหเรอและแขงเรอในวนทอดกฐนของวดดอนยายหอม ขาพเจาเคยเหนมาตงแตเดก ๆ

รสกวาเปนงานทมโหฬารครกครนมใชนอย เรอมาดและพายสวย ๆ มภคดอยทปลาย มผาสหรอพวงมาลย

คลองหวเรอ การจดขบวนเขากเขาใจจด ลาไหนชายกชาย ลาไหนหญงกหญงลวน แตคนคดทายเทานนตอง

เปนชายทแขงแรง การแตงตวเขากแตงกนแบบแฟนซสเดยวกนหมด หมวกกสวมเหมอนกน แวนตาเขาใชสดา

ถาสวมกตองสวมกนหมด มองดไมรวาใครสวยกวากนเลยทเดยว เพราะทกคนผดหนากนดวยแปงเสยจนหนา

ขาวคลายลเกด ๆ กนาสนก แตเสยดายทประเพณการเลนแบบนกาลงจะเสอมไปแลว เพราะคนหวไปนยมเรอท

มเครองผอนแรงมนษย ไมเหมอนครงกอน ๆ มนษยใชมอและกาลงของตน พวก ๒ ๐ – ๓๐ คน เปนสญลกษณ

ของความสามคคพรอมเพยงกนชวยกนออกแรงพาย แตเดยวนตวใครตวมนใชเรอหางยาวแขงขน รสชาตของ

107

กฬาจงเหลออยนอยเตมทน เจาหนมกอดแอบมองสาวทแตงตวสวยทงลาเรอ สาวกอดไดอวดโฉมอนนาพศ

ใหเพอนชายขาพเจาจงอยากจะเหนประเพณอนสนกสนานนใหมอยในตาบลดอนยายหอมอก เพราะสถานท

และภมประเทศในฤดนาเจงสวยงามยงนก สาหรายใตนา ฝงปลา ดอกโสนสเหลอง ดอกเซงสแดงประดบทง

นาอนกวางไพศาลใหคลายกบวาโลกเหลอความนาอภรมยไวเพยงแหงเดยวคอ ผนนาสายลมและแสงแดด

กฐนป พ.ศ.๒๕๐๕ ของดอนยายหอมปน จดขนเปนสามคคและไมมโครงการใหญโตดงทเคย

ทอดกนมาในป กอน ๆ เพราะกจการกอสรางของทางวดกไมมอะไรทจะหนกใจแลว นาประปา ม.จ.รตโนภาส

ทานกไดมศรทธาบรจาคใหทงหมด หองสมดรกมทนอยบางแลว จะจดงานใหญโตกตองรบกวนชาวบาน

หลวงพอทานเหนวาวดอน ๆ อกหลายวดทกาลงตองการชวยเหลอ เพอชาวบานจะไดมกาลงทรพยเฉลยไป

ใหแกวดอน ๆ บาง ทานจงหามประกาศหามโฆษณางานของวดดอนเสย และขอใหชาวตาบลดอนยายหอมไป

ชวยวดอนทอยใกลเคยง เชนวดดอนเสาเกยดซงตงมาได ๒-๓ ปโดยการนาของทานเอง นอกจากนนทานกยง

ตองหวง วดเกาะวงไทร วดคลองจนดาและดอนขนากซงกาลงสรางพระอโบสถคางอย บรรดาศษยและผ

เคารพนบถอหลวงพอกเฮโลกนไปชวยเหลอ ขนาดวดดอนขนากยงไดปจจยเปนหมน ๆ ซงมากกวากฐนในวด

ของหลวงพอเองเสยดวยซ าไป จงนบวาหลวงพอทานมนาใจในการบารงพระพทธศาสนาโดยไมมขอบเขต

ขอใหเปนคณประโยชนแกสวนรวมในทก ๆ แหงตาบลทานกรวมดวยทงนน พระคณาจารยอยางหลวงพอจงหา

ไดยาก

อนดบนขาพเจาขอเลางานกฐนของชาวดอนยายหอมใหทานผอานฟงสกเลกนอย เพราะเปน

งานของหลวงพอทจดวาเงยบเหงากวาทก ๆ ปทเคยเปนมา เหตทประชาชนทงตาบลซบเซาไมไดจดใหม

มหรสพสนกสนานเชนปกอน กเพราะเทพเจาของเขาคอหลวงพอไดอาพาธและออกจากวดไปนอนรกษาพกฟน

อยทบานพกของนายแพทยสนน บญญานตยซงตงอยกลางสวนโดดเดยวปราศจากเสยงรบกวนใด ๆ ภายใน

บานพกแบบบงกะโลของหมอรมรนดวยพนธไมตาง ๆ มสนามหญา มสระนาสองสระ คณหมอเลยงปลา

นวลจนทรไวเวลาใหอาหารมนแยงกนกนจนนาเปนละลอกกระเพอมอยตลอดเวลา คฤหาสนนอย ๆ หลงนน

สวยงามนาพกอาศยเนอทประมาณ ๓ ไร ลอมรอบดวยกาแพงซเมนตสงดจกาแพงวง ไมมสายตาของ

บคคลภายนอกลอดเขาไปไดเลยภายในคฤหาสนนนมคนรบใชอย ๒ - ๓ คนเทานน ชางเหมาะแกหลวงพอซง

ทานอยในวยชราภาพแลว แตยงตองตรากตราเหนดเหนอยจนเกอบจะพดไดวาทานไมมเวลาจะไดพกผอนเลย

ดงทขาพเจาไดเลาถงอรยาบถของทานไปแลว

เปนความจรงเหลอเกนทยามเมอหลวงพอออกจากวดไปแลว ทกสงทกอยางภายในวดเงยบ

เหงาคลายจะหมดชวตชวาไกแจทเกลอนกลนหากนอยตามบรเวณวดและหนากฏของหลวงพอกแทบจะไมสง

108

เสยงขน ภกษทกองคเฝาสวดมนตและภาวนาขอใหหลวงพอหายและกลบวดเรว ๆ ชาวบานทกครอบครว

เขามาไตถามถงขาวกนไมหยดหยอน พวกกรงเทพ ฯ และทอน ๆ ขบรถเขาไปหาหลวงพอดวยความหวงจะได

พบทาน แตแลวเขาเหลานนกตองผดหวงกลบมาเพราะไดขาววาหลวงพอไปอยโรงพยาบาล รถทก ๆ คนกพง

ไปทนน แตกอกนะแหละนางพยาบาลทกคนจะแจงใหแขกทราบวาหลวงพอกลบวดแลว ผทบกบนไปเหลานน

จงตองเสยใจทไมไดพบทาน ระยะนจงเปนระยะทวนวายอยตลอดเวลา บานของขาพเจาอยปากทางจะเขาวดจง

ตองรบแขกและอบายกนตลอดทงวน สาเหตทนายแพทยนาหลวงพอไปซอน มใชวาจะไมเหนใจผเคารพนบ

ถอหลวงพอแตเพอจะระมดระวงใหหลวงพอมสขภาพดขน ทานจะไดมชวตกระทาคณประโยชนใหแกมหาชน

และประเทศบานเมองไปนาน ๆ เรองการปกปดมใหทานสาธชนทเคารพลวงรวาหลวงพอหายไปทางไหนน

แมแตชาวตาบลดอนยายหอมบางคนกหาไดทราบไม นายแพทยสนนจงตกเปนผรบเคราะหแตผเดยว ใคร ๆ ก

สาปแชงหาวากดกนมใหพวกชาวบานทเคารพรกหลวงพอไดเขาเยยมทานบาง แตนายแพทยสนนไมเกรงกลว

คาครหานนทาเหลานน เพราะเขาตระหนกดวาเรองอนเปนเรองเลก ชวตของหลวงพอตางหากเลาเปนเรองใหญ

นแหละทานทชาวดอนยายหอมทงตาบลพากนเงยบสงบซบเซาและจดงานกฐนกนอยางเยนชา ไมประกาศไม

ชกชวนและไมเปาประกาศแตอยางใดเลย จนชาวเมองนครปฐมบางคนทสนทสนมกบหลวงพอเชน น.ส. แอ

เศรษ ฐนวย ๗๐ ปกยงไมรวาวดดอนยายหอมจะมการทอดกฐนกนเมอใด

กาหนดวนทอดกฐนคอวนท ๒๑ ต.ค. ๐๕ ตอนเยนแลวกตามยงไมมขาวทแนนอนวาหลวง

พอจะกลบวดได ทกดวงใจของคาตาบลนนจงเตนอยางอดอด เหมอนมอะไรมาขดขวาง คนแกบางคนเมอพด

กนถงหลวงพออาการกชกจะแย จนเกอบจะเปนลมเปนแลงเอาทเดยว

เชาตรของวนท ๒๑ ต.ค. ๐๕ อนเปนวนถวายผาพระกฐนตามปนะเพณของวดดอนยายหอม

ปรตเหลกทางดานถนนใหญของบานพกนายแพทยสนนกเปดออกอยางเตมภาคภมทงสองบาน รถโอเบลคลาน

มาชา ๆ ขาพเจาทาหนาทเปนโซเฟอรพาหลวงพอเลยวซายสถนนทรงพล มงหนากลบไปทางตวเมองและพงตรง

ไปยงสะพานชางหวยจระเข ทนนมเรอยนตคอยอยแลว พอลงจากรถกนมนตทานนงเรอเดนเครองแหวก

กระแสนาผานไรนาและสวนไปตามลาคลอง แคบ ๆ ตาบลบอตะโหนด เกาะวงไทร , ถนนขาด , โคกสวน

หลวง , ดอนสามสบ, แลวกเขาเขตหมบานดอนยายหอม พอทะลหมไผกถงคลองกวางหนาวด มองเหนผคน

ยนจบกลมกนอยทศาลาทานา บนราวสะพานกเนองแนนไปดวยผ คนชะเงอคอยวาหลวงพอจะมาไดหรอไม

หนอ

เมอเรอเขาไปจนใกลพอแนใจวาใชหลวงพอแนแลวพวกกลมชนเหลานนกเฮโลกนมารบขวญ

แตเรอไมเลยวเขาทางสระทานาเกา นายทายไดแลนผานไปแลวออมเขาทางฝงใตเพราะทานาทางโนนขนลง

สะดวก บรรดาผทเฝาคอยจะเหนหลวงพอจงตองวงกระหดกระหอบกลบไปอก

109

เรอยนตเทยบทาทางดวนศาลาการเปรยญแลว บนฝงเนองแนนไปดวยฝงชนทกชนทกเพศ

ทกวย เสยตะโกนบอกกนตอ ๆ ไปวา “หลวงพอมาแลว ๆ” ขรมจนฟงไมไดศพท ปพาทยและดนตรจากจาน

เสยงบรรเลงเพลงมหาฤกษมหาชย รบขวญเทพเจาแหงดอนยายหอม ชวอดใจเดยวทงพระทงเณรและชาวบาน

ตาบลอนเชนอาเภอสามพราน อ.เมองนครปฐม และพวกขบวนผาปาจากสามรอยยอดจงหวดประจวบครขนธก

รวมอยในขบวนตอนรบดวย หลวงพอเดนนาหนาไปตามถนนตรงไปยงกฏของทาน มคนเดนตามหลงทาน

นบเปนพน ๆ ชลมนขนาดผใหญจะเหยยบเดก เลก ๆ ตามเสยแลว ภาพหมมหาชนหอมลอมแหแหนหลวงพอ

ในวนนจงเปนภาพทประทบใจและตนตนอยางสดทจะพรรณนาได หลวงพอทานกยมใหกบเขาเหลานนอย

ตลอดเวลา ลกเลกเดกแดงกแยงกนเขาใกลหลวงพอ พอหลวงพอกนถงอาสนะทปลาดไวสาหรบทาน พวกเดก

ๆ ไมรวามาจากไหนลกเตาเหลาใครเยอะแยะหมด เขาไปกอดแขงขาของหลวงพอประจบหลวงพอกนจนพวก

ผใหญตองมาไล แตหลวงพอนนทานไมไลหรอกเพราะทานกเมตตาเดก ๆ ขาพเจาสงเกตดกนกวาหลวงพอทาน

ดใจเหมอนกนทเหนญาตโยมและมหาชนมากมายคอยตอนรบทาน แตทานพดอะไรไมถกไดแตเออมมอไปจบ

หวพวกเดก ๆ เหลานนคนละท แสดงถงความซาบซงในกตญกตเวทของลกหลาน แตวาทานนงปฏสนถารกบ

เขาไมไดนานนกกตองขนไปนอนพกอยบนชน ๒ ของกฏ เพราะวาทานรสกเหนอยและออนเพลย ตอนน

ตองหามรบกวนทานปลอยใหทานพกผอนอยองคเดยว

กฐนทขาพเจาพดวาจดขนเงยบ ๆ กกลายเปนไมเงยบเพราะประชาชนหลายสารทศไดหลงไหล

เขามาสวดดอน การแขงเรอทคณะกรรมการบอกงดไปแลว เพอใหเหมาะแกสถานการณคอไมมหลวงพอ ครน

มหลวงพอมาเปนมงขวญแลวจงตองประกาศเรยกคนมาแขงเรอ โดย พ.ต.อ. ชยยงค ปฏพมพาคม รองผ

บงคบการเขต ๗ นาของมาแจกเปนรางวลหลายชนด

พดถงนายตารวจผนกนาสรรเสรญทเปนผมศรทธาในหลวงพออยางแทจรง เขาสมครใจถวาย

ตวเปนศษยรบใชหอมเขากไดเปนธระจดหาทนและลกรงไปซอมเปนประจาเพอใหคนทไปมานมสการหลวงพอ

ไดรบความสะดวก เฉพาะวนน พ.ต.อ. ชยยงคกไดนาผาปาสามคคคณะกองบงคบการเขต ๗ มารวมกศลกบ

หลวงพอดวย ประชาชนชาวตาบลดอนยายหอมรสกรกใครและพอใจในอธยาศยของเขามากไมถอตวไมเอายศ

มาตงปงกบพวกเขา เวลารบประทานอาหารกงายและปะปนกบสามญชนโดยไมรงเกยจเดยดฉนทชาวบานก

ตอนรบแขกทมาดวยไมตรจต มขาวปลาอาหารและขนมนมเนยมาเลยงดอยางไมอน ภาพความสมพนธกน

ระหวางสานศษยของทานจงเปนเสมอนญาตสนทไดมารวมกนในวนน

ในระหวางทสนทนาปราศรยกน พ.ต.อ. ชยยงคไดเลาถงความหลงเมอครงยงเปนเดกไดเคย

เหนคณพอของเขาคอนายแมน ปฏพมพาคม เอาพระเครองรนแรกทาดวยแรผกกบคอไกแลวกยงดวยปนลกซอง

พอลนเปรยงลกไกกกระเดนหายผลบเขาไปในกองฟาง เขาเอาเปนคนควกเอาลกไกตวนนออกมา กไดเหนเปน

110

อศจรรยวาลกไกเคราะหรายตวนนไมเปนอะไรเลย กระสนลกซองแบบยงนกทแลนออกจากปลายกรอบอก

ปนหางเพยง ๒-๓ วานนไมไดเจาะเลอดของน แมกระนน มนกชาและคงเจบไปหลายวน พ.ต.อ. ชยยงคเลยรบ

สารภาพวา พระของหลวงพอมอานภาพอยางมหศจรรย

หลวงพอทานรบถวายกฐนและทาพธกรานผาไตรแลวทานกออกมารบแขกทหนากฏ ทกทาย

ถามทกขสขกบเขาเพอจะใหเขาไดชนอกชนใจ ททานยงไมเจบปวยมากนกเปนแตเพยงกระเพาะอาหารพการ

เทานน ประชาชนทกชนไมวายากดมจนหอมลอมทานมากเกนไป ขาพเจาจงนมนตทานนงรถยนตเบนซ

๒๒๐/Sคนใหมของนายหางอะไรไมทราบจาหนายหมอกระทะและภาชนะอลมเนยมตราจระเข เขาเมองมาพก

ฟนอยในบานพกของนายแพทยสนนตามเดม และไมมกาหนดกลบเชนเคย

ดงนนจงตองขอยตชวตและงานของหลวงพอไวเพยงเทาน ถาหากมสานศษยมากหนาหลายตา

จะยงอยากอานประวตชวตของหลวงพอกนอก ขาพเจากจะหาโอกาสมาเลาใหฟง ถาหากขาพเจายงไมตายไป

จากทานเสยกอน

เหตทเรยกทานวา “หลวงพอ”

คณชน ทกษณานกล ศษยผเปนเสมอนลกของหลวงพอ ไดมาพบขาพเจาเมอวนท ๓

ตลาคม ๒๕๐๕ ขอใหขาพเจารวมในการ “อาน “หลวงพอตามทขาพเจารเหน โดยขอรองใหรบอานภายในคน

น พรงนจะมาขอรบตนฉบบ ขาพเจารบคาดวยยนด แมจะใหเวลากะทนหนยงกวาน ขาพเจากเตมใจจะ “อาน”

เพราะมความเชอมนอยในตนเองวาการ “อาน” ทานผมชวตทกระยะกาลเตมไปดวยคณงามความดนน อานงาย

อานเมอใดกไดไมเหมอนการอานคนดบาง ไมดบาง อยางนนอานอยากหนอยตองใชเวลาพนจพเคราะหดวยวา

ขนอานสง ๆ ไป เดยวจะไปอานโดนสงทไมดเขาจะลาบาก

เพราะหลวงพอมความดงามตลอดระยะกาลของชวตทผานมาแลว อานงาย ขาพเจาจงรบรบคา

คณชนในทนทไความลงเลเจอปนอย ขาพเจาขอรบอยางเตมปากเตมคาตนเองวา ขาพเจาไมอมในการจะอาน

คอเอยถงคณงามความดของหลวงพอ ผทขาพเจาเคารพบชา

โดยปกตแลว คนทงหลายเขาเรยกพระผเฒาทเปนสมภารเจาวดวา “หลวงพอ” เมอขาพเจาเขา

อยในสงคมของคนทงหลายนน กพลอยเรยกหลวงพอไปตามเขาดวยถอวาเปนคาสมมตทคนทวไปรบรอง

ตองกนแลว แตนอยนกทขาพเจาจะเกดความรสกไปดวยกบคาทเอยนน สวนมากเปนการเรยกดวยปากมได

111

ออกจากใจ แตสาหลบหลวงพอพระราชธรรมาภรณ ขาพเจาขอสารภาพวา เอยคาเรยกทานวา “หลวงพอ”

ออกมาจากใจทแทจรง

ขาพเจามเกยรตไดเขากราบนมสการรจกหลวงพอมาประมาณ ๑๐ ปเศษ นบแตไดยายมา

ปฏบตการคณะสงฆในจงหวดน ไดเคยรบใชใกลชดทานเปนบางครงยางคราว แตสวนการพบปะสนทนารบ

ฟงถอยคาทเปนประโยชนจากทานนนมประจา หากจะใหอานทานแลวกคงจะมเรองอานมากมาย คงอานไม

หมดดวยเวลาทคณชนให และยงไปกวานนคณชนขอรองใหขาพเจาอานเปนคากลอนเสยดวยทาเสมอนวา

ขาพเจาเปนผเชยวชาญในทางนโดยเฉพาะอาจจรงอยบาง แตจรงในขอทวา - เชยวในการอานคอชอบอาน แต

มใชเชยวชาญในการเขยน - อยากปฏเสธในขอน แตเกรงจะเขาตาราอยางทโบราณวา “กลองอะไรกนตไมดง

และกลองอะไรกนดงโดยไมมคนต”

ตามความคดเหนของขาพเจา ผทเราจะเรยกวา “หลวงพอ “นนอยางนอยจะตองประกอบดวย-

๑. ประพฤตด

๒. มวาจาเปนสาระ

๓. มานะเยอกเยน

๔. บาเพญประโยชน

๕. โกรธไมปรากฏ

๖. หมดสะสม

๗. อมรบเปนนตย

๘. ศษยจงรกภกด

หลวงพอนน......

เคารพมนในโอวาทพระศาสนา

ประพฤตงามตามครนาบชา

คนวนทาลอเลองทวเมองไทย

ประการหนงทรงศลพระชนสห

112

มมจะพรองลงทตรงไหน

ประพฤตดมธรรมประจาใจ

เปนหลกชยใหศษยคดทาตาม

ประการสองพดจาแตสาระ

มธรรมะเจอปนคนเกรงขาม

ไดฟงแลวเปนสขทกโมงยาม

ทานจงงามวาจานานยม

ประการสามนาใจใครใครเหน

ดเยอกเยนไรทกขเปนสขสม

แมหยาดฝนจากฟาจะมาพรม

ไมชนชมยะเยอกเชนนาใจ

ประการสมจตคดประโยชน

จงเอยโอษฐชาวประชาทอาศย

รวมชวยกนสรรสรางทกอยางไป

ลวนโตใหญมนคงดารงนาน

ดงทเหนเชนโบสถประโยชนยง

แตละสงมคามหาศาล

โรงเรยนตกศกษาประชาบาล

อกสถานฝกหดมธยม

สรางถนนหนทางไวกวางใหญ

สะพานไมขามคลองไมตองถม

113

สถานอนามยใครใครชม

ประชาคมอาศยไรโรคา

สรางโรงเรยนฝายพระปรยต

สงฆทงวดอาศยไดศกษา

ทานสรางไวมากมายหลายพารา

สดพรรณนาใหหมดประโยชนยง

ประการหาอารณบมธรรมะ

ขมโกธ รฉนเฉยวรเหนยวรง

มเมตตาปรานเปนจรง

ทกคนนงคยไดสบายใจ

มใบหนาเตมอมเหมอนยมอย

ทกคนดแลวคดอยากชดใกล

ทานเอนดปรานทกผไป

ไมเลอกไพรผดคนมจน

รวมทงเดกเลกใหญเขาไปหา

ทกเวลานาเบอเสยเหลอลน

แตหลวงพอพอใจในทกคน

ไมมบนอดหนาระอาใจ

คนทหนงไมรความมกโกรธ

คอคนโฉดโงเงาสกเทาไหน

คนทสองโกรธไมเปนคนเชนไร

114

นนแหละใชใกลบาทกนาท

คนทสามรจกความมกโกรธ

รคณโทษโกรธเปนคนเชนน

แตขมไวโกรธเพราะโทษม

นนแหละดควรจาเปนตารา

ดหลวงพอทาใหเหนเปนตวอยาง

ทานไมสรางโกรธไวทใบหนา

ขมโกรธไวแลวสรางทางเมตตา

คนจงมาเตมวดไมขาดเลย

ประการหกยกโลภะความละโมบ

ไมมโลภเลยหนอหลวงพอเอย

ไมมคดสะสมไวชมเชย

อยากจะเอยใหโลกรทกผคน

ไดของมาทกวนแบงกนฉน

สวนเงนนนสงสรางทางกศล

ทปรากฏแกตาประชาชน

นนแหละผลเงนทไดถวายมา

พระยงจนคนยงมนนดนก

ถกตามหลกโอวาทพระศาสนา

ถาพระรวยชาวบานจนคนนนทา

สะสมมาเอาไวใหใครกน

115

พระทไรสนนธมสะสม

โลกจงชมเปนนตยไมคดหยน

ตางกมเกลาเคารพนบภวนท

ในจตนนโมทนาสาธการ

ประการเจดหมนอบรมบมนสย

เคารพในโอวาทจตอาจหาญ

ใหความรอยคงดารงนาน

ประพฤตการตามรไมดดาย

ไมประมาทหลงตนเปนคนร

ทาเปนผปราดเปรองกระเดองหลาย

คนประมาทเปรยบเปนเชนคนตาย

คอชพวายจากความดทกทไป

เมออบรมบมตนไดผลแลว

จงวางแนวเจรจาคาปราศรย

ชวยแนะชดงามไปตามวย

เดกผใหญใชคาตางสานวน

สอนใหเขาเขาใจทงชายหญง

ใหละทงสงชวตวกาศรวล

ใหกระทาความดเทาทควร

พดนมนวลชวนฟงไมดงเก น

116

โดยแถลงแจงเหตสงเกตผล

ประชาชนชนบานจตสรรเสรญ

ตางยนดเชอฟงไมหมางเมน

หนมาเดนทางดไมมชง

หลวงพอนมศลปใชลนสอน

คอยคอยตอนดวยเหตผลเหมอนมนตขลง

เปาไปรดดวงกลมของคนฟง

ตองจงงงเหนจรงทกสงไป

เชนสอนวาปลาในนาตามคลองนน

เอาเผอกกนเตมอตราชลาไหล

เอาลอบวางดกเอาสกเทาใด

กยอมไดปลามาไมชาเลย

โปรดจงฟงตงใจคาไขขาน

นาสงสารหมปลานจจาเอย

เพราะไมมหนทางเหมอนอยางเคย

ตองจาเฉยอยในลอบยอมมอบกาย

คกตะรางเขาไมสรางกลางถนน

ไวดกคนเหมอนดกปลานนอยาหมาย

แตสรางในทลบเหมอนอบอาย

ประตตายปดสนดพนจด

117

แตไฉนใยมนษยสดฉลาด

จงประมาทชวชานาอดส

เดนผดทางยางเหยาะเคาะประต

เพอขออยในคกรบทกขทน

ทางจะเดนมทวหวกระแหง

ทกหนแหงคนเดนอยดสบสน

ทาไมหนอแชเชอนเหมอนอบจน

มาทาตนเปนปลาชางนาอาย

หลวงพอฉลาดชชองทานองสอน

คนฟงออนโอนตามความมงหมาย

เพราะรชดเหตผลทงตนปลาย

ชนทงหลายจงชอบฟงทกครงคราว

เมอฟงแลวอตสาหะปฏบต

ปรากฏชดความดเชนสขาว

สวนสดาชวชาราคคาว

หายไปราวปาฏหารยสาราญใจ

ทานสอนคนใหพนชวตวความทกข

ประสบสขชนบานสดขานไข

สอนพระสงฆทรงศลทกถนไป

เณรเลกใหญสอนกนทกวนมา

สอนชาวกรงรงเรองเรองวตถ

118

สอนภกษบวชใหมในศาสนา

สอนคนจนบานนอกตามคอกนา

สอนพอคาวานชคดทากน

สอนชาวเขาชาวไรทไดพบ

ใหรหลบชวชาหมนหาสน

ใหทกผอยเยนเปนอาจนต

ไรราคนสนโฉดโทษกรณ

อนคาสอนหลวงพอนมมนตขลง

คนเชอฟงยอมทาตามคาสอน

เพราะทานนมจตคดอาทร

เมตตากนสอนสงทกครงไป

โบราณวาสอนกมลสอนตนกอน

ใหจตออนเยอกเยนเปนนสย

สอนตนเองทกเชาคาเปนกาไร

จนหมดจดสดใสไรมลทน

แลวจงนาความดทมนน

ไปแบงปนใหเขารบเชนทรพยสน

สอนทกเหลาชาวประชาทวธานนทร

เขาไดยนกตองนอมลงยอมฟง

เพราะผสอนทาเปนเชนทสอน

119

ใจจกหลอกยอกยอนมาสอนสง

เปนผกชโรยหนาหาสตางค

พอลบหลงกหวรอจนพอใจ

หลวงพอนดแนไมแปรฝน

ตอหนานนเราเหนเปนไฉน

แมลบหลงนงอยกบผใด

กเปนไปเชนนนทกวนมา

ประการแปดคอบรรดาสานศษย

มอบดวงจตจงรกเปนนกหนา

ภกดทานแนบแนนแผนอรา

มนบชาพระคณอยไมรลม

อนคณธรรมของหลวงพอทปรากฏนน มากมายสดทจะจาจดใหหมดได ขาพเจามเวลานอย

เกนไปทจะ “อาน” หลวงพอใหมากไปกวาน เทาทขาพเจาไดอานมาแลวนนกดวยเกดความรสกนกคดในใจ

ของตนเองวา ทานผทเราควรจะเรยกหลวงพอไดอยางเตมปากทออกมาจากใจนน อยางนอยจะตองประกอบดวย

คณธรรมดงกลาว ขอใหทานผอานโปรดคดดหลวงพอพระราชธรรมาภรณ วดดอนยายหอมนน บรบรณดวย

คณธรรมมากกวาทขาพเจานามากลาวนหลายเทานก

ฉะนน ขาพเจาจงเรยกทานวา “หลวงพอ “อยางเตมปากชนดทออกมาจากใจอยางแทจรง

ขาพเจาขอจบการ “อาน” หลวงพอ ตามคาขอรองของคณชนทกษณานกลเพยงเทาน

พระครปฐมเจตยานรกษ

120

วดพระปฐมเจดย

๓ตลาคม ๒๕๐๕

เหตทขาพเจาเคารพหลวงพอ

ขาพเจาไดยนชอหลวงพอมาแตอายยาง ๑๕-๑๖ ปเพราะเวลานนเปนระยะเวลาทกาลงรน

หนม ทะเยอะทยานอยากไดสงทสามารถคมกนตว และอะไรอกหลาย ๆ อยางไดทราบความศกดสทธตาง ๆ

อาท หลวงพอเศกใบไมกลายเปนเงนได นาไปถายคนทเสอฟงจบ พอนาคนกลบมาได เงนกกลายเปนใบไม

ไปอยางเดมบาง พระ – ตะกรดของหลวงพอยงไมออก แคลวคลาด ฟนไมเข หลงเหนยวบาง เศกกบใหไสไม

โดยไมตองใชชางกไดบาง นอกจากยงมอกมากมายสดจะพรรณนาใหจบสน ทาใหขาพเจายากพบอยากเหน

อยากเขาใกล อยากสนทนากบทาน และอยากไดสงของของทานมาเปนกรรมสทธ แตในขณะเดยวกนนนกอด

ทจะสงสยไมได เกดความลงเล จะจรงหรอไมหนอขาพเจาเปนคนแปลก ทง ๆ ทยากไดสงศกดสทธ กไมวาย

ทจะหาเหตผล ทาไมจงเปนอยางนน จะเปนไปไดเทยวหรอในบางครงกนกวา หลวงพอคงจะไมเทยวเอาใบไม

ไปหลอกใครตอใคร แมผนนจะเปนโจรเปนแน เพราะเปนพระความรสกของขาพเจาสบสนอยางนเรอยมา

อนทจรงขาพเจาไดพบคณาจารยทมอภนหารทางคยกบปากทานเองบาง ลกศษยเชยรใหฟง

บางนบไมถวน ไมใชจะเชอ แตตองการหาเหตใหพบ ทาไมจงทาใหเกดผลเชนนน เพราะคาเลาลออาจเปน

จรงบาง ไมจรงบางใครนบถอมากกคยมาก บางครงกยกยองเสยจนไมนาเชอคนทจะยกยองใครนน นาจะได

สารวมใหมาก ๆ ทาใหกบผลสองทาง ทางหนงทาใหคนทเชอถอพลอยทกทกเอาเปนจรงจง แตกยงด ถา

คณาจารยทานนนเปนนกสอนยดวยไมทงหลกพทธธรรมจนเสยรป ยอมจะแนะนาในดานธรรมะใหเขาไดรบ

รสพระธรรมไดงาย แทนทจะเอาแตอภนหารฝายเดยว ทางทสอง ทาพวกมปญญาโดงไมเชอเอาเลยโดยหาวา

ปราศจากเหตผล จะหางพระมากขน อาจกลายเปนมจฉาทฐไปกได เพราะเขาใชแตปญญาอยางเดยวขาด

ศรทธาคอความเชอถอ คนมแตศรทธาขาวปญญากงมงาย ตองอบรมศรทธา ความเชอ ปญญาความร

ไตรตรองเหตผล ใหมกาลงเสมอกน มสตควบคม จงจะถงจดหมายปลายทางไดงาย คลายคนบรรทกของ

เตมเกวยนเทยมโคคไปคาขายตางเมอง โคใดเดนเรวกคอยดงเชอกใหลดความเรว ตวใดชากใชปฏกใหขนไป

เสมอกน เขาจะไปถงจดหมายปลายทางไดตามปรารถนา

โอกาสทตองการพบหลวงพออยางใกลชด กมมากขนโดยลาดบ นบแตขาพเจาไดบวชพระ

ไดไปรวมในกจพธตาง ๆ มากครง พยายามสงเกตหลวงพอไปในตว การทาอนใดทจะเปนเหตละสมณวสยม

121

ไหม ผเปนอาจารยทางอภนหารน สวนมากมกจะละความสารวมระวง บางทานกถงกบเสยกรยาพระ จะ

คยหรอพดจาอะไรหยาบคาย ละวจสจรต ขาดความสภาพ เกอบจะหาความเลอมใสเอาไมไดกม บางทานก

บาเพญตนแบบฤๅษ มของขลงแขวนคอแทนทจะเกบไวขางใน กลบเอาออกแสดงขางนอก แสดงอภนหาร

ทางปลกตวใหตวสนปลกความเชอถอในยานชมนมชน เมอแสดงมากเทาไร ศกดศรของความเปนสมณะก

ยอมจะหมดไปทละนอย ๆ ยงลมตวกยงไปมาก บางทานกนาสรรเสรญ แมจะละปกตสมณะวสยไปบางกตาม

แตกทาประโยชนสวนรวมเปนประโยชนแกสงคม อนชน และประเทศชาตมนอยเลย หากไดทงความสารวม

ระวง ทงประโยชนสวนรวมแลว จะรสกวาคณาจารยประเภทน ทาประโยชนอยางมากหลาย เขาหลกทวา “

โลกกไมชาธรรมกไมเสอม” ทเดยว

หลวงพอกลบตรงกนขามกบอาจารยทงหลายบางทานทพบมา ขาพเจาเคยคดไวและไดพดกบ

เพอนดวยกนบางวา “ถาหลวงพอบาเพญตน อยางบางอาจารยทเคยเหนมากไมเหมา “ไดเกบความรสกนไวนาน

จนไดมโอกาสใกลชดหลวงพอมากทสด นบแต พ.ศ. ๒๔๙๔ เปนตนมา นบแหลวงพอไดเปนผรวมคดตง

โรงเรยนสหศกษาบาล ณ องคพระปฐมเจดยและเปนผอปถมภอยางใกลชด เสยสละของทกอยางทหลวงพอม

ไมวาจะเปนปจจยสควรแกสมณะหรอสงใดทพอจะเปนประประโยชนแกคณะครและนกเรยน ความรสกอนนน

จงไดหมดไปทละนอย เพราะเหนความดอยางแนวแน นาจะตรงกบหลกทวา “จะรนสยทแทจรงของทานตอง

อยดวยกนนาน ๆ “ ทานบาเพญประโยชนดวยดทงสวนตวและสวนรวม

สวนตว ประพฤตเรยบรอย รกษาธรรมวนยอยางเครงครด ควรเปนแบบฉบบอนดงาม ซงคน

ทงหลายจะเอาเยยงอยางไดทเดยว ถอสนโดษ ยนดเทาทได ไมตดลาภผลของใคร มกนอย มมากกเฉลยให

ผอนใชแตพอเหมาะแกอตภาพ

ไมโลภ อยากไดของใคร แมเขาจะเจตนานามาใหหลวงพอโดยตรง เชนกปบยภณฑ ในการท

มผมาทอดผาปานากปบยภณฑเขาวด อกสวนหนงถวายเปนสวนตวของหลวงพอ หลวงพอกลบใหเขาสราง

ถาวรวตถดกวา ถงกบผทมาดวยสรรเสรญวา “ มาพบพระไมเอาเงนเขาแลว “ อกปตอมา ผพดกบคณะกไป

ทอดอก นอกจากนยงมยงกวานน คนแถวแมนาทางวดบางชางใต จะนาผาปาไปทอดใหหลวงพอ หลวงพอก

แนะนาใหไปทอดใหทโรงเรยนสหศกษาบาล ณ องคพระปฐมเจดย เพอเปนประโยชนแกพระภกษสามเณรซง

เปนนกศกษา และครอาจารย ผประกอบดวยองคคณแหงการเสยสละอยางน หาไดไมงายนก

ไมโกรธ ตอใคร ๆ มแตเมตตา ผไปหลวงพอจะตดใจอยากไปหาอก มใบหนาอยางเดยวคอยม

เสมอในเดกและผใหญ แมผนนจะเปนคนชนไหนกตาม นอกจากนจะมใครมาใสราย มคนมายนยนเอาตรง ๆ

ทง ๆ ทหลวงพอไมเคยพด ไมเคยทาอยางทเขาวานน กยงเงยบไมมคาแกตวตอหนาชมนมชน เขาใจวาหลวง

122

พอคงคดมาก ถาแกตวในขณะนน ความผดจะตองไปตกกบผพดใสราย โทษมหนตจะตองเกดขนกบผนน

อยางแนนอน จงชวยผอนผนใหเรองหนกกลบกลายเปนเรองเบาสง แลวคอยชแจงทหลงหรอไมกกลนเอา

ความรสกรายนนไวเสยเอง ชวยรกษาเกยรตชอเสยงเขาไว ยากทจะมผทาอยางน

ไมหลง ในคาสรรเสรญ ยกยองจากผเลอมใส นบแตผนอยตลอดจนมลใหญ บางครงหลวง

พอกเคยพดใหขาพเจาไดยนวา “เขายอเราเอาไวใช” เสยงสรรเสรญยกยอง ทาใหคนขาดสตเสยคนมาเสยไม

นอย นอกจากหลวงพอจะพดเปนบางครง ตามทเขาพบความศกดสทธจากสงของทหลวงพอทาแลวมาเลาให

ฟง บางคนถามวา “พระหลวงพอดทางไหนครบ” หลวงพอเคยเปรยบเทยบใหเขาฟงวา “เรานมนตพระสงฆ

ทานไปบาน จดทใหทานอยทเหมาะสม ควรกราบควรไหว จะนมนตใหทานทาอะไรทานกทาทงนน ซงไม

ผดทางพระ เชนนมนตพระสงฆใหศลทานกใหศล นมนตใหสวดมนตทานกสวด ใหฉนภตตาหาร ทานกฉน

ใหเทศนทานกเทศน ไมผดละกทานทาไดทงนน” คาเปรยบเทยบนเปนถอยคาทไมทาใหเขาเขาใจเขวหรอหลง

สวนรวม หลวงพอไดบาเพญในการสรางถาวรวตถทกชนดนบไมถวน สละทนทรพยทง

สวนตวกไมนอย ชวนผคนกเหลอทจะพรรณนาใหจบสน ไมเลอกสถานทไมเหนแกความเหนอยยาก แมจะมผ

มาเสนอใหพกผอนเสยบางกตามท ถงอยางนกหยดไมลง ใครตองการใหทาอะไรกรงเอาไป หลวงพอจะไดรบ

ความลาบากยากเขญอยางไร จะลาบากตรากตรา ออนเพลยขาดไหน ไมตองคานงถงกนละ เหนหลวงพอไม

บน ไมพดวาลาบากละกเอาไปจนได บางครงกเอาพวงทายรถจกรยาน ๒ ลอไปเปนเวลา ๔ – ๕ ชวโมง จน

เทาบวมตองกลบมารกษาตงหลาย ๆ วนกม บางครงเอาไปพอเสรจกจแลวกไมสงนมนตกลบเองตามอธยาศย

ถงแมจะไดรบความลาบากขนาดน เมอวางแลวหลวงพอไมเคยขด มอบตวเองใหเปนประโยชนของสวนรวม

โดยตรง กนาแปลกทหลวงพอเขาในทใดมกสาเรจ งานรบรน ไมคอยจะไดพบอปสรรคอะไรแมจะพบกปลอด

โปรงจากอปสรรคเสมอ อนง หลวงพอวางตวเหมอนกนหมด ในบคคลทว ๆ ไป จะเปนใครกตามเมอไดรบ

นมนตใครไวแลวจะไมผดนด เวนแตจะลมซงเปนปกตวสยของปถชนในบางครงเทานน แมจะไกลแสนไกล

รบนมนตผมฐานะขนาดไหนไวแลว แมถงจะยากจนขนาดไหนกตามท ตอมาจะมผนมนตายหลงเปนคนใหญ

คนโตแคไหน หลวงพอกไมยอมไปเดดขาด ตองทากจทรบไวกอนจนเสรจสนนนแหละจงจะยอมไปในงาน

อน เวนแตทางราชการตองการเทานน หลวงพอทาถกควรสรรเสรญ เพราะคนยากคนจนนน จะหาพระผใหญ

ทมเกยรต นาเคารพนบถอไปทากจพธลาบากมาก บางครงคดถงฐานะตนเองกไมกลาจะนมนต พอนมนตได

แลว กลบมาถกปดเสยเชนน จะชาใจแคไหน จะหาอกทไกล ๆ กไมอาจทาได เพราะฐานะไมอานวย ซงผด

กบผมฐานะด หรอมพาหนะสะดวก แมเขาจะไมไดทานรปทตองการ กอาจนาพาหนะไปรบทานรปอนไดตาม

ถนด ดสะดวกไปทกอยาง อนนเปนแบบอยางทดพระผหนกแนนในเหตผลเชนน ยอมเปนทตงของการเคารพ

123

นบถอ ทาใหคนทไมเคารพเลอมใส ใหเคารพเลอมใสทาผเคารพเลอมใสแลวใหเคารพเลอมใสยงขน เปนท

สรรเสรญของผฉลาดทว ๆ ไป

ทแปลกอกประการหนง ทหลวงพอสามารถทาใหคนใกลเคยงเกดศรทธา เลอมใสอยางมนคง

ปลกความสามคคไดอยางแนวแนนามหศจรรย ซงผดกบบางทานทคนใกลเคยงไมคอยจะเชอถอ มแตคนไกล

เทานนเคารพ นบถอทเปนเชนน เพราะอะไรกเหลอทชแจงไดถก

ขาพเจาเคยเหนพระหลวงพอแสดงเหตปรากฏในความฝนมสองครง ครงแรกเขาวา พระหลวง

พอดนก อยในเขตอาเภอนครชยศรมการปดทองลกนมต ขาพเจาไดไปรวมงานอยดวย ในงานนมการแจกของ

เปนทระลกแกผทมารวมทาบญหลายอยาง มพระผงดาของหลวงพอดวย พอเลกงานแลว ทานเจาอาวาสได

มอบพระผงของหลวงพอให ๑ องคสมดงทขาพเจาอยากไดจรง ๆ ไดรกแจกไมกคน ขาพเจาไดเกบรกษาไวเปน

อนด ขาพเจานกเสยใจ พอตนขนไปดเหนยงดอยกไมไดสนใจอะไร ตอมาสก ๒ - ๓ วนจาไมถนด มเพอนมา

จากกรงเทพ ฯ ขอดพระ ในฐานะเพอนจงเอามาใหด เขากหยบพระผงหลวงพอ ถามวา “นพระทไหน“ พอ

ขาพเจาบอกวาเปนพระของหลวงพอเทานน เขาขอทเดยวชนดใหกเอาไมใหกเอา ผลสดทายกตองใหอกจนได

อกครงหนงไดทาบญรวมสรางโรงเรยน หรออะไรกจาไมได ไดพระสบทศมา ๑ องค ฝนอกวา พระสบทศ

ของหลวงพอราวตงแตดานซายตลอดถงทางดานขวา นกวาเอ ถาจะมใครมาเอาอกละกระมง ตอมาสก ๒ วน

เหนจะได นองเขย จะไปทางานทจนทบร ตองการพระสบทศของหลวงพอใหไดขอใหพาไปหา ขาพเจากาลง

สอนหนงสอไปกตองปดโรงเรยน เขากอยากได เพราะจะรบไปในวนรงขน ในทสดขาพเจากตองใหอกเปน

วาระทสอง สวนอภนหารอน ๆ นนขาพเจายงไมไดประสบดวยตนเอง แตเทาทแสดงเหตในความฝนครงไร

ขาพเจาตองเสยพระหลวงพอทกครง

จดใหญทหลวงพอมความตองการ แลวตองการเปนประจา และนาออกใชกบคนทกคน ไม

วาผนนจะมความรชนไหน จะเปนคนประเภทใดไมคานงถง ถาไมไดอะไรสงนนกคอธรรมะนนเอง หลวง

พอจะตองพดธรรมะใหเขาฟงเขาเขาใจ พรอมดวยอปมาเปรยบเทยบชแจงใหเหนจรงสามารถพดไดเปนชวโมง

ๆ ขนไป ธรรมทพดนน แมจะซ าสกกครง หลวงพอกพดไดจนขนใจ ขาพเจาเคยถาม “ทาไมหลวงพอพดไดด

และคลอง” หลวงพอเคยพดวา ตองอาศยฝกบอย ๆ เมอไดรขาธรรมหรอฟงใครบรรยายแลวนาเอามาชแจงกบ

เดกบาง สามเณรบาง คนอยบวชบางพระสงฆบาง ตลอดจนชาวบานบาง ซ ากนบอย ๆ ทาใหคลอง ขนใจ

ชานาญด จงสามารถพดได เทศนบรรยาย ปากเปลาได จบจตจบใจผฟงไดพบไดเหนมนอยเลย เพราะเหตท

หลวงพอเปนคนมเหตผลไมทงธรรม ถอธรรมะเปนหลกดาเนนทางถก ความศกดสทธอนใดนน เปนเพยง

พลงทดงใหคนทงหลายเขาใกล ไดรบรสพระธรรมทหลวงพอจะมอบใหเทานน จดใหญแลวหลวงพอมงคาสง

124

สอนเปนทตงจงยงความเคารพนบถอ เชอถอใหเกดแผรศมกวาออกไปโดยลาดบ นบแตใกลวดจนหาง

ออกไป หางออกไป.......จนคานวณไมถกวาไกลแคไหน

ความเคารพของขาพเจา ใชจะอยทความศกดสทธหรอเสยงสรรเสรญจากคนอน ๆ กหาไม ท

แทอยทหลวงพอเปนผหกในธรรม ถอธรรมเปนใหญ มงใหทกคนมธรรมะตงอยในมชฌมา วางตนเปนกลาง

ไมถอพวกเรา พวกเขาซงตรงกบขามกบบางทานทบาเพญตนใหมคาวา “ พวกเรา “ เกดขนในใจเปนประจา ลม

นกไปวา “พวกเขามาทหลงและมากกวาเสมอ “ จงกลายเปนคนทคบแคบ รดตวเองใหอยในกรอบ ทหาความ

เจรญไดนอยเตมท ผลสดทายกลมจนไปเอง ถงกระนนกยงเหมาเอาวาคนอนมาทาลาย รอนสทธของตนอย

นนเอง อนนแหละจะเปนเวรตดตอไมรจกจบสน......

อนปญโญภกข

๑ ตลาคม ๒๕0๕

วดไรขง อ.สามพราน

จ.นครปฐม

หลวงพอเงน

พระเดชพระคณ ทานเจาคณพระราชธรรมาภรณหรอหลวงพอเงน เปนพระเถระทขาพเจา

เคารพอยางยง ถงแมวาทานจะมไดเปนครบาอาจารยของขาพเจาโดยตรง แตทานกไดแผบารมใหความเมตตา

กรณาคมครองแกขาพเจาเสมอมา ทกครงทกคราวทขาพเจาไปกราบขอเปนทพงจะเปนเรองสวนตวหรอเรอง

ของสวนรวม หลวงพอมเคยปฏเสธเลย พอแมหวงความสขความเจรญแกลกอยางไร นาใจของหลวงพอก

เชนนน ฉะนน คาวา “ หลวงพอ” นน เปนคาพดทออกจากนาใจโดยความสนทปากแททเดยว

เมอสมยทขาพเจายงเปนเดกลกศษยวดสาดปลาเคา อาเภอเมอนครปฐม ประมาณสก ๓ ๐ ป

มาแลว รจกพยงวา “หลวงพอวดดอนๆ” เทานนเพราะทานเคยไปเปนคสวดบวชนาคทนน และพชายของ

ขาพเจาคนหนง คอนายวระ พงษขวญ กเปนศษยของทาน ตอมาเมอขาพเจาออกจากโรงเรยนประชาบาล แลว

ไปบวชเปนสามเณรอย ณ วดพระงามในเมองนครปฐม ตอนนพอจะรเดยงสาขน หลวงพอวดดอน เปนชอทม

พระเณรชอบพดถงเสมอ ๆ บางทกไดยนเรองปรมปราเกยวกบประวตวดดอนยายหอม หรอเรยกกนวา วดโคก

125

ยายหอม เพราะทตรงตงวดนน เลากนวาเปนโคกทยายแกเลยงเปด เมอยายหอมซงไมรอโหนอเหนอะไร

พระยานตอนทถกลอยแพมา ดวยใจเมตตาแกกนเกบไปเลยงไว ครนพระยาพานไปไดดแลวมาชนชางจนถนน

ขาด ละฆาพอตวเอง กโกธรยายหอมทไมบอกใหทราบ เลยหวนกลบมาฆายายหอมขณะทกาลงนงเลยงเปดอย

ตายไปอกคนหนง เปดทยายหอมเลยงกบนหนไป เปนเรองทเพอน ๆ เลาใหฟงอยางสนกสนานจนขาพเจา

อยากจะไปดโคกยายหอม แตกไมไดไป เพราะหนทางทจะไปไมสะดวกเหมอนเดยวน สาหรบหลวงพอนน

ขาพเจากเพมความสนใจมากเปนพเศษ เวลาสอบนกธรรมสนามหลวงทวดหวยจระเข ซงเปนงานใหญของ

คณะสงฆหลวงพอเดนตรวจเยยมนกเรยนขณะสอบ จาไดวาหลวงพอฉนหมาก มอซายมกจบอยทลกบวบ

(จวรทมวน) เดนชา ๆ เสยงมกงวาน กรยาอาการจบตา ตอนนนยงเปนสามเณรเลก ๆ ยงกลวอย จงไดแตนง

นก ๆ เทานน จนขาพเจามาอยวดพระชพน พระนคร และอปสมบทแลวในป พ.ศ. ๒๔๙๑ ทวดดอนยายหอมม

งานฝงลกนมต ตรงกบงานกลางคน ๑๒ ซงเปนเทศกาลนมสการองคพระปฐมเจดยขาพเจาไปงานนน นบเปน

ครงแรกทรจกวดดอนยายหอมทตงใจไวนานแลว เวลาไปนงเรอไปจากคลองวดหวยจระเขถงทวด รสกตนตา

โบสถหลงโตสงตระหงานตงอยกลางทง ใคร ๆ ทไปในงานตองรอง โอโฮ กนทงนนขาพเจาโอกาสจะเขาไป

นมสการหลวงพอกเขาไมถง ผคนหอมลอมหลวงพอแนนไปหมด

ป พ.ศ.๒๔๙๔ เปนปทเรมตงโรงเรยนสหศกษาบาลหลวงพอไดเปนกาลงสงเสรมสนบสนน

อยางเตมท ขาพเจากลากลาวยนยนไดวาโรงเรยนทตงมาไดจนบดน เพราะไดอาศยหลวงพอเปนกาลงใหญ

หลวงพอมใชแตกาลงใจอยางเดยว หลวงพอใหกาลงกายแกพระภกษ สามเณร นกเรยน คร เชนใหสบงจวร

ขาวสก ขาวสาร จปาถะ และเอาใจจดจอถามถง ครและนกเรยนกลาวถงพระคณของหลวงพออยเสมอ

เพอใหเขาใจเรองโรงเรยนน ขาพเจาจะขอเลาประวตของโรงเรยนสกเลกนอย

ในการสอบบาลสนามหลวงป ๒๔๙๔ ขาพเจาเปนผนาขอสอบเปดสอบทจงหวดนครปฐม

ปนนสอบกนทวดเสนหา ซงเปนเจาคณะจงหวด ระหวางวนสอบนน ไดปรารภกนถงการศกษาบาลของวด

ในเมองนครปฐม เพราะนครปฐมเปนดนแดนทโชคดทพระพทธศาสนาไดมาเรมแรกในแถบนทน แต

การศกษาปรยตธรรมทางภาษาบาล เมอเทยบดกบสถตในจงหวดอนแลวกตากวามาก วดทเรยกวาอยในเขต

เมองนครปฐมม ๕ วด คอ : -

๑. วดพระปฐมเจดย หรอวดใหญ

๒. วดพระงาม

๓. วดไผลอม

๔. วดหวยจระเข

126

๕. วดเสนหา

จานวน ๕ วดน เวนวดไผลอม นอกนนไดตงสานกสอนบาลมาแลวทงนน มทจดการสอนจน

มนกเรยนสอบไล ไดกม วดเสนหาแหงเดยว แตกไมมนคงนก วดทอยนอกเมองออกไปกมวดโพรงมะเดอ ทม

นกเรยนสอบไลไดสาเหตทการตงสานกศกษาภาษาบาลตองลมลกคลกคลาน กเพราะขาดความเปนอนหนงอน

เดยวกน เปนประการสาคญวดนนตงขน วดนกรงเกยจทจะตองไปเรยนรวมกบวดนนดงนเปนตน ขาพเจาได

เสนอความเหนกบ พระมหาทองมวนศกษาจงหวดขณะนน (ลาสกขาบทแลว เปนครอยวดโพรงมะเดอ) ให

จดตงโรงเรยนบาลเปนสวนกลางขน ณ ทบรเวณองคพระปฐมเจดย แบบโรงเรยนประจาจงหวดใหนกเรยนอย

ทก ๆ วด ซงจะเปนการรวมกาลงและสะดวกแกการบารง ความคดนไดมพระคณาธการสนบสนน โดยเฉพาะ

หลวงพอทานยนดมาก ระหวางสอบบาลนนเอง เขาวนหนงไดนบประชมกนทโบสถวดพระงาม และตอมาก

ประชมกนทวดไผลอมในงานยกชอฟา ตกลงตงชอวาโรงเรยนสหศกษาบาล โดยไมใหมคาวาวดนนวดน

กราบเรยนขอใหพระเดชพระคณ ทานเจาคณพระธรรมวโรดม (โชต) เปนประธาน พระมหาทอมวน เปน

อาจารยใหญฝายวชาการ หลวงพอขณะนนมสมณศกดเปนพระครทกษณานกจตาแหนงเจาคณะตาบลคลองยาย

หอม เปนอาจารยฝายปกครอง เราไดวางแผนการศกษาไวเพอความมนคงอยางดขาวนนบวาเปนขาวดเปนทชน

ชมของสานกตาง ๆ บางแหงไดยบสานกมารวมทโรงเรยนสหศกษาบาล เชนทานเจาคณพระปญญา ฯ วดไรขง

ปจจบน ขณะนนคอพระมหาปญญาไดยบโรงเรยนจากนครชยศรมารวมกบโรงเรยนสหศกษาบาลทาใหการ

เรยนไดรบกาลงอยางด แมจะไดรบผลไมเตมตามเขมทตงไว แตกนบวาไดผลสมความตงใจอยมาก เพราะ

นกเรยนของโรงเรยนน ไดเปรยญ ๙ เปรยญ ๘ กนแลววดในเมองกมพระเปรยญอยกนเปนศรสงาแกองคพระ

ปฐมเจดยเปนอยางยง โดยทหลวงพอเอาจรงเอาจงกบงานการศกษาเมอคณะสงฆแยกการปกครองเปนแตละ

นกาย ปกครองกนเอง ขาพเจากไดกราบเรยนทานเจาประคณสมเดจพระวนรต วดพระเชตพน ซงในขณะนน

ดารงตาแหนงเจาคณะตรวจการภาค ขอใหแตงตงหลวงพอเปนผรกษาการในตาแหนงเผยแผจงหวด และได

เปนเผยแผจงหวดในเวลาตอมา มผใหญบางทานเคยทกขาพเจาวา “ ทานพระครวดดอนทานเทศนเปนหรอ? ”

ขาพเจาตอบทนทวา “ ดมากทเดยว มใชเปนเทานน ” เพราะขาพเจาเคยไดฟงหลวงพอพด หลวงพอใหโอวาท

มาแลว หลวงพอมคณสมบตสมควรเปนเผยแผจงหวดยงกวาพระคณาธการอนใด แมมวทยาฐานะดในจงหวด

นครปฐมในขณะนน

เมอ พ.ศ. ๒๕๐๑ ขาพเจาไดรบอาราธนาใหเปนผอบรมอนธพาล ซงถกควบคมตวอยท

ลาดยาว ขาพเจาไดตงโครงการไววา ในคราวสดทายทจะมการปลดปลอย จะอาราธนาหลวงพอใหโอวาท

สาทบไว เพราะขาพเจาเชอมนวาหลวงพอสามารถทจะพดโนมนาวจตใจของเขาเหลานนไดดแน คาทหลวงพอ

มเกยรตคณเปนทเคารพนบถออยแลวแตตอมาการอบรมของขาพเจากจาตองงด ขาพเจาจงไดเลาความในใจน

127

ให พ.อ. ปน มทกนตทราบ พ.อ.ปน ทแรกฟงแลวกยงไมสจะแนใจนก ไดชวนใหขาพเจาพาไปพบหลวง

พอ เมอไดพบหลวงพอแลว กนมนตหลวงพอไปอบรมอนธพาลทนท

เทศนคกบหลวงพอ

หลวงพอเปนนกเทศนทมวาทะ ประกอบไปดวยเหตผล แมในการสนทนาถามโอกาสกมกจะ

มธรรมแจกจายใหแกผฟงโดยไมรสกตว ขาพเจาเองไดรบเสมอ ๆ หลวงพอพดงาย ๆ แตคมคาย เมอวนอาทตย

ท ๙ กนยายน ๒๕0๕ สภาพระธรรมกถก ไดอาราธนาหลวงพอไปเทศนปจฉาวสชนา ๒ ธรรมาสน

ออกอากาศ ณ สถานวทย ว.ป.ถ. ๑ กรมการทหารสอสารบางซอ พระนคร ซงกาหนดใหขาพเจาเปนผปจฉา

หลวงพอเปนองควสชนา วนนน กรมการทหารสอสารตองจดหองประชมเปนทเทศนพเศษ เพราะหลวงพอ

เคยมาเทศนทสถานวทย ว.ป.ถ. ๑ ในวนขนปใหมองคเดยวครงหนงแลว มผมาฟงกนจนไมมทนง และครงน

กตรงกบความคาดหมาย มผมาฟงหลวงพอเทศนมาก ทานเจากรมการทหารสอสาร พล.ต. สภชย สรวรรธนะ

มาเปนประธาน

ขอความทเทศนในวนนน สวนมากขาพเจากถามตามคณธรรมของหลวงพอทเลองลอกน

ดงน ประการแรกขาพเจาเรยนถามถงคาถาเมตตาด หลวงพออธบายวา เมตตาความรกสนทสนม เราจะใหเขา

รก เราตองรจกรก ทาใจใหกวางขวาง มนาใจเผอแผมเขาของควรจะเฉลยแบงปนกเฉลยแบงปน คนใจแคบข

อจฉารษยา เอารดเอาเปรยบใครเขาจะรก นแหละเปนคาถางาย ๆ หลวงพอยกตวอยางเลาใหฟงวา มคนไปหา

ทานคนรถหนง มอาซมคนหนงไปนงกราบแลวบอกหลวงพอวาขอของดสาหรบคาขายคลอง ๆ หลวงพอบอก

วา อาซม ลอขายถก ๆ หนอยซ กขายได คลอง ๆ เอากาไรนอย ๆ คนทมาดวยไดยนเขาหวเราะเหนเปนเรองขา

ขนกนไป

ตอมาไมชาถงเวลาตรษจน อาซมคนนนซอของมาถวายหลวงพอมากมาย และบอกหลวงพอ

วา อวเชอหลวงพอใหขายถกหนอย อวกขายไดคลอง ๆ จรง ๆ กาไรนอยแตคนซอมาก เปนอนวาคนทงคนรถ

ประมาณ ๒๐ กวาคน มคนไดคาถาขายของหลวงพอไปใชไดผลเพยงคนเดยว

ขาพเจาถามวา เขาลอกนวาหลวงพอมคาถาอยคงนน ขอใหหลวงพอบอกคาถาใหบาง หลวง

พอทานตอบวามจรง และกเคยใหเขาใชไดผลมาแลว มชาวเมองเพชรคนหนงมาอยคลองจนดา ประพฤตเปน

นกเลง คกตะรางแทบวาจะเปนบาน เดยวเขาเดยวออก ตอมาเมอพนโทษแลวกไปบวช พอจะสกไปขอให

หลวงพอสกให และขอคาถาอยคงหลวงพอ หลวงพอใหปฏญญาณตอหนาพระหลวงพอกบอกวาคาถาอยคง ก

128

คอ อยคง หรอคงอยนนแหละ หมายความวา เราจะยน เดน นง นอน อยทไหน กอยทนน เขาผงกนก

อยคงกบท อยาออกไปใหเขายง เขาฟนกนกอยาเขาไปใหเขาฟน เขาตกนอยาเขาไปใหเขาต เทานนแหละไมม

อนตราย พอทดนนฟงแลว ทาทาจะขอคนหลวงพอไมยอม เปนอนวาทดคนนนตองจาใจคาถาหลวงพอไป

อยตอมาหลวงพอไปเปนอปชฌายบวชนาคทวดคลองจนดา พอไปถงลานวด ทดคนนนกรากเขาไปกราบแลว

กอดเทาหลวงพอ ผเหนเขาตางไมพอใจ เพราะเคยรนสยพาลของแกมากอน เกรงวาจะรบกวนหลวงพอชวยกน

กนแกใหหลกไปจนหลวงพอขนไปบนศาลา ทดคนนนกตามขนไปพลางบอกหลวงพอวา หลวงพอชวยผมไว

ๆ แลวกเลาใหหลวงพอฟงบนกลางศาลาทกาลงคนมาก ๆ ฟงวาเมอคนนทบานงาน เขาตกนนอกรวแกไดยนเขา

คาทเคยมฝมอมาเกา วงถลนออกจากบานไปทนท แตกอนทจะยางเทาพนรวบาน นกถงคาถาหลวงพอได วา

อยคง ๆ เลยรบกลบเขาบาน ปรากฏวาพวกทตกนถกจบไปขงอยทอาเภอ หมด เขารอดจากกรงขงไดเพราะคา

รถหลวงพอจรง ๆ

ขาพเจาเรยนถามวา ไดยนวาหลวงพอมกจะสอนคฤหสถใหครองไตร หมายความวา

อยางไร เพราะมพระภกษทานครองรกษาไตรจวรคอผา ๓ ผน ไดแก จวร สงมาฏ สบง สวนคฤหสถครองไตร

นนหมายถงไตรทวาร คอ กาย วาจา ใจ ชาวบานจะมชวตเปนสขมความเจรญตองครอง กาย วาจา ใจ ซงเปน

ประตรบและใหทงความดความชวนน ใหด ถาเราเปดประตไมถกไมระมดระวงความชวกจะปรากฏแสดงเดช

ออกมา ถาเราระวงครองกาย วาจา ใจ ไวทกขณะจะทา จะพด จะคด ตรตรองใหรอบคอบไมใหเบยดเบยนตน

และคนอน อกอยางหนงครองไตรกไดแกไตรสกขา คอศลการรกษากายวาจาใหเรยบรอย สมาธการตงใจให

แนวแน ปญญาความรอบรสงทควรและไมควรดงน นแหละเปนการครองไตรของฆราวาส

เทาทขาพเจาเลามาน เปนใจความยอ ๆ ทเปนสาระเทานน ความจรงแลว หลวงพอทานแสดง

ไพเราะและลกซงนาฟงกวานมาก พอหลวงพอเทศนจบ ทานเจากรม ฯ รอง เจากรม ฯ และนายทหารใหญตาง

มานมสการชมเชยหลวงพอ ปรากฏวาทงผทฟงในหองสงและผทฟงจากเครองรบ ถกอกถกใจกนมาก เพราะ

หลวงพอทานพดงาย ๆ แตมแงคดทคม ผปฏบตไดประโยชน มตวอยางอางได

เกยรตคณของหลวงพอ ถอยคาอนคมขา นาฟงนาคด สาเรจประโยชนแกผฟงแลวปฏบต ท

หลวงพอพดหรอแถลงในทตาง ๆ นน สตปญญาของขาพเจานอยเกนไปทจะนามาบนทกไวเพอเทดทนใหหมด

สนได เทาทเขยนมานกรสกวาทาใหอรรถรสถอยคาของหลวงพอหยอนลงไปมาก เปรยบเหมอนคนแกงไมเปน

เหนแกงเขาออย ๆ กจาเอามาแกงบาง ผรบประทานจงไมไดรส เพราะคณชนทกษณานกลแท ๆ ทขาพเจาตอง

หลงเปนแมครว ทง ๆ ททากบขาวไมเปน

พระรตนเวท

129

บทสงทาย

เนองจากวาหลวงพอทานไดบาเพญกรณกจตางๆ อนเปนคณประโยชนแกฝายพทธจกร และ

อาณาจกรดงไดพรรณนามาแลวหลายประการ แมกระนนกยงหาไดเทาเทยมกบเกยรตคณอนแทจรงของทานไม

เพราะทานเปนผบรสทธตงปณธานอยางแนวแนในการบารงศาสนกจ บารงประเทศชาต เออเฟอเมตตา

ประชาชนอยตลอดกาล ไมมความโลภไมสะสมอะไรเหลานลวนเปนคณธรรมของสมณะทงสน

ในบทสงทายน ขาพเจาจงขอนาธรรมปรชญา บางขอของทานมากลาวไวดวย และพรอมกนน

กขอนาพระธรรมเทศนา ส.ค.ส. ของทานซงแสดง ณ สถานวทย ว.ป.ถ. ๑ กรมสอสาร พระนคร เมอวนท ๓๑

ธ.ค.๐๔ มาบรรจไวในหนงสอเลมน เพอใหเปนอนสรณแกชวตของทานไปชวกาลนาน

นอกจากนยงขอใหทานผศษยานศษยไดอานปาพจนซงหลวงพอทานแตงดวยตนเองและได

บรรจอยในตอนหนงแลวและเพอใหเปนทปลมบตแกคณะศษยานศษยซงไดพรอมใจกนเปนสมานฉนท

รวบรวมหลกธรรมปรชญาในพทธศาสนาออกพมพแจกจายแกผทไดมาแสดงมทตาสกการะหลวงพอเงน เมอ

คราวทานไดเลอนเปนทพระธรรมวาทคณาจารยมารวมอยในหนงสอชวตและงานของทานดวยขาพเจาจงได

สาเนาเนอหาของหนงสอท ศษยานศษยพมพถวาย คอ “โลกคอสมมต มนษยหาความสข”

ธรรมปรชญาของหลวงพอเงน

หลวงพอเงนของเราเปนพระบานนอก ทานมใชนกปราชญทมดกรหรอประกาศนยบตรอยาง

คนอน ๆ แตการแสดงออกตามความบรสทธใจของทาน บางครงกกลายเปนนกจตวทยาหรอเปนปรชญาได

เหมอนกน แตจะอยางไรกตามหลวงพอทานกปฏบตตรงตอธรรมและดารงอยในฐานะของปชนยบคคล มคน

เคารพเลอมใสกราบไหวทานทวทกสารทศ ทานมใชเปนแตเพยงบคคลาธฐาน ( Personituficatuon) ทแทนนไม

มตวตนพวกเรากหลบตากราบไหวกน หลวงพอทานกระทาแตความดยอมเปนปชนยภกษ ซงพวกเรากราบไหว

ทานกคงจะไมเสยหาย

ทวาหลวงพอกมธรรมปรชญานน กเพราะทหนากฏของทานมคาวา “จตหาญ ใจพนทกขสข

ดวยธรรม” คอทานมความหมายวา บคคลใดกตามถาจตกลาหาญเขมแขงในการปฏบตธรรมของพระสมมาสม

พทธเจาโดยไมหยอนความเพยรแลวละก บคคลนน ใจหรออารมณพนจากความทกขยากทงปวง และม

ความสขบตอมเอบอยดวยธรรมซงเปนความสขทางใน ยอมสงบสมดงพทธวจนะทวา “ สขอนยงไปกวา ความ

สงบไมม”

130

ตามธรรมปรชญาขอนของทาน หากเราพเคราะหใหถองแทจะเหนวาหลวงพอทานม

แนวทางสอนใหคนมความสขดวยธรรม อนเปนความสขสงบซงไมมความสขอนใดจะเทยมเทา ขอนยอมเปน

ทเขาใจและซาบซงเปนอยางดของทานสาธชนทงหลายอยแลว

ยงมปรชญาทแฝงคตธรรมทางศาสนาพทธอกขอหนงซงปรชญานนจะมาจากใครขาพเจาไม

ทราบ แตวาเหนแขวนไวทกฏของหลวงพอเหมอนกน คอ “รจกพอกอสขทกสถาน” นกเปนคาเตอนแบบ

ปรชญา แตเมอสงเคราะหใหเขาคตธรรมแลวจะเหนไดวาเปนหลกของพทธศาสนาธรรมขอนทาลายอวชา

เพอใหหลดพนจากทกขคอวมตเปนธรรมขนตนซงนกบวชทงหลายเขาใจกนด จตของเราตองหลดพนจากจาก

การยดถอหรอเกาะอยในสงหนงสงใดวา นเปนของเราโนนเปนของเขา หากเรามใจเกาะอยในสงสมมต

เหลานนกเหมอนเกาะอยในความวางเปลา เมอเราตายไปเรากไมไดอะไรเลย ธรรมขอนเมอเปนปญหาทาง

ธรรมขนมาจงพอจะสรปไดวา “ รจกพอ ” คอยนดสนโดษ ในสงทเราเปนเจาของกพอแลว “กอสขทกสถาน”

ไมวาบคคลนนจะอย ณ สถานแหงใด กเปนผมความสขเสมอ

ดงมนทานธรรมอยเรองหนงวา ในกาลครงหนงพระสมมาสมพทธเจา เสดจประทบอย ณ

โคนตนไทรไมมอาสนะใด ๆ รองรบพระวรกายของพระองคเลย บงเอญมกษตรยหนมพระองคหนง เทยวลา

สตวผานมาพบเขาจงตรสถามพระสมมาสมพทธเจาขนวา

“ดกอนทานสมณะ ทานนงนอนอยกบดนกราแดดกราฝนเชนนทานมความสขสบายดอยร?”

พระพทธองคตรสตอบวา “อาตมายนเดนนงและนอนเปนสขทกแหงในโลกน”

กษตรยหนมพระองคนนแคลงพระราชหฤทย ตรสถามพระพทธองคอกวา

“ทานสมณะ การนงนอนอยกบพนดนทขรขระระคายผวเชนน กบการนงนอนอยในปราสาท

ราชวงทมเสอพรมอนนมนงทไหนจะเปนสขกวากน ?”

อาตมามความเหนวา ความสขอยทใจของตน แมจะเปนกษตราธราช มทบรรทมอนออนนม

หากพระทยมความกงวลอยในราชกจและมอรราชศตรกหาไดบรรทมเปนสขไม “ พระพทธองคตอนเชนนน

เมอเหนกษตรยหนมนงเฉยอย พระองคจงตรสตอไปอกวา “อาตมากาหนดใจของตนเองได อยาวาแตนอนอย

เชนนเลย แมแตจะนอนอยบนกองไฟอาตมากเปนสข เพราะใจของอาตมาหลดพนจากทกขทงหลายแลว”

ในเรองปฏภานโวหารในการพดหรอ อปมาอปมยปญหาทางโลกใหเขากบทางธรรมของหลวง

พอ ขาพเจาไดเขยนไวในเลมหนงลายตอนแลว จงไมอยากจะเขยนอะไรอก เพราะเทาททานไดนงสนทนาอย

กบญาตโยมทไปนมสการทานนน ทานกมธรรมแจกปะปนไปกบของขลงแทบทกวน

131

ขาพเจาเชอเหลอเกนวาหลวงพอนนทานเปนนกปรชญาโดยททานเองกไมรตวเหมอนกน

และบางททานอาจจะไมเขาใจดวยวาปรชญานนคออะไร แตธรรมะในใจของทานหรอกทแสดงอะไร ๆ ออกมา

ไดสารพด เชนเดยวกบคากลาวทวาทานเปนนกเกษตรกรรมชนเอก ความจรงทานมไดทาไรทานา แตความ

เมตตาททานไมอยากจะเหนเพอนมนษยยอดอยากยากจนตางหากเลา ทเปนตนเหตใหทานเทยวแนะนาใหเขา

ประกอบอาชพตามสภาพของภมประเทศแหงนน ๆ

นอกจากจะมผสรรเสรญสดดวา ทานเปนนกปรชญาหรออน ๆ กยงมผกลาววาทานเปนนก

ปกครองทดอก เชนทานระงบคลนของกาพนนโดยมวธการทแยบคายมาก เรยกเจาของบอนมาสนทนาอธบาย

ถงความลมจม ของพวกนกเลนตเตยนนกเลนการพนน แลวกลงเอยดวยกลายเปนคนจนทงตาบลมรวยแต

เจาของบอนคนเดยว ทานกลางความยากจนเรารอนดจเปลวไฟ แลวเถาแกหรอนายบอนจะอยเยนเปนสขได

อยางไร นายบอนกเหนโทษทกขสะทอนมาสตนกเลกราไปตามคาของทาน ใครมาตงโรงสบหรอแมจะสบไป

บางแลวแตไมถงตดทานกเรยกมาสนทนาและอธบายถงโทษ เลานทานโบราณประกอบความระยาของมนคน

เหลานนกเลกลาไป โรงยาตงไดเดอนเศษ ๆ กถอนสมอแจวกลบบาน อยางน มนกปกครองทไหนบางทาได

สะอาดสอานอยางหลวงพอ

บรรดาคณะศษยทก ๆ คนควรจะภมใจในปรชญาของทาน เพราะเปนผทไมมมารยากบใคร

ทงนน พวกเราเคารพแลวในความจรงของทาน อจฉรยภาพและสจของทานพวกเราเลอมใสศรทธา สงทผลต

ออกมาจากจตใจของทานหรอจากปญญาออกมาซอ ๆ ตามประสาพระบานนอกซาบซงใจของพวกศษยยงนก

ไมมอะไรจะกลาวนอกจากความปลมบตอยในใจไปจนชวกาลนาน

เบดเตลด

นทานของหลวงพอ

หลวงพอเงนนอกจากทานจะเปนพระคณาจารยททรงคณวฒหลายประการ ดงทพวกเราบรรดา

ศษยทงหลายไดรกนอยแลว ในบางครงเมอทานมอารมณขบขนหรอวามเรองอนใดในขณะสนทนากบคน

ใกลชด ถาหากมขอคดทพอจะเขากบนทานเกา ๆ ของทานได ทานกมกจะนามาเลาซงบางเรองกมคตแปลกด

เชนเรองหลวงพอดเปนตน

132

วนหนงหลวงพอกาลงนงฉนเพลอยองคเดยวมญาตโยมทสนท ๆ อย ณ ทนนดวยสามสคน

ขาพเจาจาไมไดวาเขาสนทนากนเรองอะไร แตดเหมอนจะเรองอะไร ๆ กดทงนนนแหละหลวงพอทานกเลยเลา

นทานใหฟง นทานเรองนนกคอ “ หลวงพอด”

ตามเคาเรองนนวา ยงมหลวงพอองคหนงทานชอดเหตททานชอดนนเอง ไมวาอะไรทานกวา

ดทงนน

วนหนงพระลกศษยในวดของทานคลานเขาไปหาบอกหลวงพอวาอยากจะขออปสมบท

หลวงพอดทานกบอกวา “ เออ ดแลว สกไปจะไดประกอบอาชพทามาหากนใหเปนลาเปน

สนมความสขเยยงกบชาวโลกเขาบาง”

เมอสกหาออกไปแลว อยตอมาลกศษยคนนนกคดจะแตงงาน มเหยามเรอนเสยท จงเขาไป

กราบหลวงพอดซงเขานบถอเปนบรมครและเปนผทมพระคณแกเขา เมอเขาไปกราบหลวงพอดและเรยนถาม

ทานวาเขากไดบวชเรยนแลวอายอานามกมากแลว เขาจะแตงงานมครอบครวเสยทจะดไหม?

หลวงพอกพยกหนาบอกวา “เองด โตแลวควรจะมเมย”

เขากไปสขอผหญงและทาตามทหลวงพอพอทานวาดคอแตงงานรวมอยกนกบหญงสาวนหนง

ในตาบลเดยวกนนน

ลกศษยผเชอถออาจารยอยางเขาไส ไมวาสงไรหากหลวงพอบอกวาดละกเขาเปนตองทาทงนน

เจาทดลกศษยกเกดมความคดพสดารขนมาวา หากเขาจะรอานไปขโมยควายเพอนบานมาใชไถนาสกหนงตวน

มนจะดไหมหนอ คดแลวเขากมงหนาเขาไปหาหลวงพอทวด พอดขณะนนหลวงพอดากาลงปดกวาดวดอยตาม

ลาพง

เขาตรงเขาไปกราบแลวถามหลวงพอวา

“หลวงพอครบ ผมจะไปลกควายเขาสกตวเอามาไถนาจะดไหมครบ?”

“ด” หลวงพอทานพยกหนา แลวกกวาดหนากฏของทานตอไป ฝายศษยกกราบนมสการลา

หลวงพอไปเลย

ไดการจรง ๆ คาวนนนเจาทดผเชอหลวงพออยางชงดกออกจากบานไปลกควายของเพอนบาน

ตามทหลวงพอดบอกวา “ ด”

133

แตบงเอญโชคของเขาไมดเอง รจะเปนเพราะวธการลกของเขาจะไมดไมเกงกไมทราบ

เจาของควายตนและจบตวได สงไปอาเภอไปศาล เจาทดคนนนกเขาเสวยคยตองจากลกจากเมยไปกเพราะเชอ

หลวงพอดนนเอง

เมอพนโทษออกมาแลว เขากโกรธแคนและอาฆาตหลวงพอดไวอยางไมมวนจะลม ทตองทา

ใหเขาตดคกตดตะราง เขาตรงเขาไปในวดแอบพกอาวธเขาไปดวย ตงใจวาถาพบหลวงพอกจะฆาเสยใหสม

แคน และแลวกพบเขาจรง ๆ หลวงพอกาลงอยองคเดยวจะฆากสะดวกงายดาย เจาทดตรงเขาไปพรอมกบดงมด

ดาบออกมา ขสาทบทานวา “ หลวงพอวนนตายเสยเถอะ อะไรบอกวาลกควายเขาดได ดทาไมผมตองเขาคก”

“ ออ! เขาคกมาแลวเหรอเจาทด เออดน จะไดรรสชาตของคกวามนเปนอยางไร ?”

ลกศษยไดฟงเชนนนยงเหมอนย วย เขาปราดเขาไปหมายจะฟนหลวงพอใหขาดสอนทอน

หลวงพอกบอกวา “ เออด ขาแกแลวสงขารมนเปนทกขตายเสยจะไดเกดเอาใหม เอาเลอกฟนเอาซเจาทด”

ลกศษยเลยใจออน คดวาหลวงพอทานเบอชวตจรง ๆ จะไปฆาทานกไมสมแคนใหทานอยทน

ทกขทรมานตอไปอกเถอะ พลางเอยขนวา

“ นแนะหลวงพอ ผมไมอยากฆาหลวงพอหรอก ผมจะเอาไวใหสงขารมนทรมานตอไปอก”

“เออด เจาทดยงไมฆาขากจะอยสรางบารมตอไปอก”

นทานของหลวงพอเรองนสอนใหคนรวา ถาอะไรเราเหนวาดมนดทงนน ตายกดอยกด ตดคก

กดเพราะจะไดรรสของมน ลกขโมยเขากดถาเขาจบไมได หลวงพอเลาดวยหวเราะดวยทาใหพวกเราทฟงนกใน

ใจ หลวงพอทานกมอะไร ๆ ด ๆ เหมอนกนแมจะเปนของเกา ๆ

หลวงพอเปนผชอบสงเกต

ความรอบคอบและละเอยดลออตามแบบฉบบของคนหวโบราณ ทมองเหนการณไกลนนจะม

ไดกแตในอปนสยของคนทไดรบการฝกฝนมาตงแตเยาววย โดยไดอยในสงแวดลอมทมระเบยบวนย หลวงพอ

เงนนนตามประวตเมอยงเปนเดกหนมและยงมไดบวชเรยน มคนเลาวาทานเปนเดกเรยบรอย ขยนหมนเพยร

รจกใชจกจายขนาดปะและชนเสอผาใสเอง ทาครวเอง ไปเทยวงานกไมตองใชสตางคเลยขอใหกนขาวอมไป

จากบานกแลวกน สงบเสงยมเหมอนผหญงจนพอแมบอกวา ตอใหเอาลกสาวมาแลกกบลกชายคนนกไมเอา

เพราะมระเบยบยงกวาลกผหญงเสยอก ขอนเหนจะจรงทเดยว เพราะขาพเจาเคยไดยนหลวงพอทานพดบอย ๆ

134

วา “ เจาเอย เรองการใชจายนน ถาไมจาเปนแมแตสตางคเดยวกอยาใช ถาจาเปนถงจะมากเปนหมนเปน

แสนกตองใช การใชจายโดยไมมประโยชนเลยกเทากบคนประมาทดหมนดแคลนทรพย ทรพยจะคอย ๆ หน

เราไปจนหมด ถาเรารกทรพยจะมมากมนอยกรก ทรพยจะมาอยเปนคสขกบเราไปตลอดชาต

เยนวนวนหนงขณะทหลวงพอทานปวยอยทบานนายแพทยสนน บญญานตย ตรงหนา

หองรบแขกหลวงพอทานกาลงนงดววรอบ ๆ บรเวณบานของนายแพทยสนน ขาพเจากนงอยใกล ๆ ทานดด

บหรไฟแดงวาบ ๆ แลวกเหวยงมนลงไปในกระโถนซงอยตรงหนาทาน หลวงพอจองมองดกนบหรทขาพเจา

ทงแลวทานกพดขนวา

“ฉนเหนวาเจาเปนคนสลยสรายใชจายฟมเฟอยและไมรกทรพย ตนหางมอหางอยางนยากจน

ตาย อะไรกนบหรยาวตงเกอบองคลกทงได นนมนซอมาดวยเงนนะ ฉนซไมตองซอหา เขาเอามาถวายฉนยง

ตองสบจนรอนมอเมอไรนนแหละจงจะทง เจาหดยงงมาแตเดก ๆ โตขนจงเอาตวรอดยาก ”

จรงอยางททานวาขาพเจาไมมนสยประหยดเลย ตวเองกรแตฝนไมไดเพราะมไดหดมาอยาง

หลวงพอ หลวงพอทานสบใบจากและไมตองซอทานยงสบเสยจนรอนมอ ขาพเจาพวกเรากเถอะ บางคนสบ

เกอบไมถงครงแลวเหวยงมยทงอยางไมเสยดาย

หลวงพอเปนคนเจาสงเกตแมกระทงบหรทเราทงเชนนแลวสนดานอน ๆ ทพวกเราชอบทา

หยาบ ๆ หลวงพอคงจะเขาใจดแตทานไมมตวอยางจะยกกบเราเทานน ขาพเจาเหนวาความละเอยดและ

ประหยดของคนเรานน ยอมตองฝกฝนมาแตเยาววย ใครอยากจะใหบตรหลานเปนคนถถวนควรหรอไมควร

ตองอบรมอยางโยมหลวงพอเงน เหนจะไดผสบสกลทดแน ๆ

หลวงพอแนะวธจบขโมย

ขณะทหลวงพอกาลงนงฉนเพลอย กมคนมาเลาใหทานฟงวา ภารโรงของโรงเรยน ไมถกกบ

ชาวบาน พวกชาวบานมอบอนกคอยแตจะแกลงลกขโมยเชอกเสาธงไปเรอย ๆ จนภารโรงแทบจะกลมตายอย

แลว เพราะตนขนเชาไมมปญญาจะชกธงขนเสาได ซอมาไมกวนมนกลกเอาไปผกววผกควายหมด

หลวงพอทานราคาญกเลยออกหวคดใหวา เชอกทหายนนมนกเหมอน ๆ กบเชอกของ

ชาวบาน ใครจะจาไดอยากจะใหรวาใครลกเชอกของโรงเรยนไปผกววผกควายกจงเอาสทาชอใหเปนปลอง ๆ

นาเงน ขาว แดง หรอเปนสธงชาตเสยเลยคนเหนกรหลกวา ไอคนนนลกของโรงเรยนไปผกวว

135

นกเปนปฏภานหรอความฉลาดลกลาของหลวงพอเพราะคนอน ๆ ไมรจกจะแกไขอยางไร

หลวงพอทานเปนพระไมใชนกสบหรอตารวจ แตทานแหลมคนอยในตวเอง หวอบายใหพวกภารโรงทาแบบ

นน เจาพวกขโมยกเปดไมอยากจะลก เพราะลกไปกใชยากลาบากเดยวจบไดกเขาตะรางเทานนเรองเบดเดลด

เลก ๆ นอย ๆ นเปนเกรดในชวตของหลวงพอ ซงถาไมนามาเลากนาเสยดายเพราะปญญาของหลวงพอเปน

ปญญาของคนโบราณทคนรนหลง ๆ กยงไมทดเทยม

พระธรรมเทศนา ส.ค.ส.

พระราชธรรมาภรณ ( หลวงพอเงน)

เผยแผจงหวดนครปฐม

วดดอนยายหอม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม

แสดง ณ สถานวทย วปถ.๑ กรมการทหารสอสาร

วนอาทตยท ๓๑ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๐๔

นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมาสมพทธสสฯ

ปรตต ทารมารยห ยถา สเท มหณณเว

เอว กสตมาคมม สาธชวบ สทตต ฯ

บดนจะแสดงธรรมคาสงสอนในพทธศาสนา ในวารดถออกจากปเกา เขาปใหม เปน

การศกษาสาหรบพทธบรษทใหเกดผล คอความรความเขาใจในสมมาปฏบต แลวยดเปนหลกฝกหดอบรมบม

นสยของตนใหพนจากความชวราย ใหหายไปพรอมกบออกจากปเกา แลวประพฤตตนใหเปนคนดงาม ใหเกด

มขนพรอมกบเขาปใหม จงแกไขสวนทเลวทรามชวรายจนกลบกลายเปนด แมทดอยแลวกเพมเตมสงเสรมให

เปนคนดงดงาม

แตค าวา คนดงาม ในทนมไดมความหมายวาคนสวย เพราะวาคนสวยอาจไมดไมงาม

เสยเลยกได ธรรมดาคนจะดจะงามไดกตองอาศยตกแตงกายกบใจ โดยประพฤตปฏบตชอบ คอแตงกายถก

ระบอบแหงศล มจรรยา จงจะสงางามดวยมารยาท และแตงใจใหสะอาดมธรรม จงจะสงางามดวยมารยาท

และแตงใจใหสะอาดมธรรม จงดงามดวยอธยาศย ถาขาดการตกแตงเชนนแลวไซร กหาดงามอะไรไมได ถง

จะประดบรางกายใหสะสวยดวยอารมณมแพรผาเครองเพชรพลอยทองคาเปนตน สกเทาไร ๆ กคงไมเปลยน

สภาพใหกลายเปนด เพราะอาภรณทประดบนนเปนแตเพยงเครองลอพอใหสวย ซงอาจงามจบตาแตไมถงกบ

136

จบใจเหมอนทองเก ทเขาชบหรอกาไหล ยอมดสกใสแตเพยงขางนอก ถงจะสวยเลศลอยกตองลอก แต

ภายใน ยงเกอยไมเปลยนแปลง ฉะนนการตกแตงอยางนจงยงใชไมได ทจรงคนทไรมารยาทแมรปรางจะสวย

สะอาดอยางไรกตาม เขาตองตาหนวาคนไมมสกล ถายงขาดคณธรรมภายในคออธยาศยเลวทรามดวยแลวกยง

หมดราคา เพราะจะคนหาคาของคนไมไดทตรงไหน ตองถกตวาเปนคนชนดทเปนเพยงสกวา หรออยางททาน

เรยกไวในพระบาลวา

“มนสสเผคค คนกะพ” เพราะไมมแกนคอความดทนาปรารถนา จะใชการทสลกสาคญอะไร

ไมไดเหมอนกบไมกะพ และเขาในจาพวกทวา “ปรสกสโต” คนกากในบรษท เพราะคนชนดนมอยในหมใด

คณะใด หรอในประเทศใด ชาตใด ตลอดถงในโลกกรงแตจะรกหมรกคณะรกประเทศและรกชาตนน ๆ ทสดก

รกโลกนนเอง เปนเศษคนทเขาทงแลว เหมอนเศกกระดาษ กากอาหารฉะนน เหตนแหละ คนทจะดงามจงตอง

อาศยความประพฤตปฏบตตน ตกแตงใหดงามทงมารยาทและอธยาศยแมคตของไทยเรากมอยวา “ไกงามเพระ

ขน คนงามเพราะแตง ” นกหมายถงการแตงการแตงใจอยางเดยวกน สวนเครองอาภรณจะประดบดวยหรอไม

นนยอมไมเปนประมาณเมอประพฤตดปฏบตชอบสมาโดยเหตโดยการแลว กยอมจะดงามไดเอง เพราะมด

ประดบอยท วกายทวใจไมบกพรอง เหมอนทองคาชมพนทซงสวยทงแทง แมชาแหละออกเทาไร กไมแสดง

วาหมดด เพราะมดอยท งหมด ยงกวานน คนทงดงามอยางน ใชวาจะดงามเฉพาะตนคนเดยวกหาไมยงทาให

หมคณะประเทศชาตตนสงกดอาศยไดงดงามดวยเกยรตยศชอเสยงอกดวย ยงดงามมากคนขนเทาไร กยง

กระเดองไกลใหโลกนยมรจกมากขนเทานนเปรยบเหมอนดอกไมมทรงงามมกลนหอม มใชจะสวยงามและ

หอมเฉพาะชอดอกไม ยงทาใหดงหรอสวนงามตาเจรญใจเปนทชมชอบของปวงชนดวยเหมอนกน ฉะนนคน

เชนนจงมชอเรยกในพระบาลวา “ สงฆโสภโณ ” คนยงหมใหงาม เพราะมความประพฤตดปฏบตชอบเปน

ปจจย

อาศยเหตผลดงกลาวมา สมมาปฏบต คอความประพฤตดประพฤตชอบ จงเปนระบอบท

ประชาชนจะตองศกษา ความรความเขาใจไวใชสาหรบตน ซงทกคนควรสนใจสดบตรบฟงธรรมเทศนาอน

เปนศาสโนวาท และไมควรปลอยโอกาสใหลวงไปเสยเปลาในคราวทอานวยใหเพราะภายหนาตนไปผดพลาด

ขนแลว สานกไดจะตองเสยใจมใชนอยในทนท เมอเปนเชนนตนเองกมแตตกอบอยในฐานะอนเสอมทราม

ฉะนน ตอไปนจะไดนาหลกธรรมปฏบตอนจาเปนยงสาหรบทกคนมาบรรยายสกขอหนง พอ

เปนเครองเตอนใจใหคานงเพอประดบสตปญญาสบไป ตามนยแหงธรรมมกถาวาดวยโทษของความเกยจคราน

อนเปนเถรบรรหารซงพระวมลเถระไดภาษตไว มปรากฏในคมภรเถระคาถาขททกนกาย ดงพระบาลตงไวเปน

นเขปบทนนวา

137

“ ปรตต ทารมารยห

ยถา สเท มหณณเว

เอว กสตมาคมม

สาธชวบ สทต”

ซงแปลความวา แมคนทเปนอยดอาศยความเกยจคราน กตองลมจม เหมอนขไมทอนเลกๆ

ตองจมลงนะเลหลวง

ฉะนนตามสภาษตน ยอมชใหเหนวา ตวเกยจครานเปนตวเลวทราม เปนตวมารรายททาให

คนลมจม คอเอาตวไมรอดตองวอดวายปนปจนหาชนดไมได โดยไมเลอกหนาวาใคร ๆ ทงนน ถาปลอยใหม

อยในตน และปลอยใหตนเปนไปในอานาจของมนแมคนผเปนอยด คอมอาชพเปนหลกฐาน ซงสะดวกสบาย

ทกประการ ไมตองวนวายเดอดรอนจนตราบชวอาย กมไดถกยกเวนเหมอนกบทอนไมเลก ๆ จะใชเกาะอาศย

หรอใชเปนพาหนะไปในหนทางทะเลไมได มแตจะทาผเกาะผใชลมจมลงทนท

ฉะนนอนความรายกาจของตวขเกยจอยางน แมพทธพจนมยนยนอยมากหลาย เชนนยทตรส

ไวในเอกนบาตองคตรนกายวา

“ นาห ภกขเว อญญ เอกธมม บ สมนปสสาม” เปนอาท

มใจความวา เรายอมไมเลงเหนแมซงธรรมขอหนงชนดอนทเปนไปเพอความฉบหายอยาง

ใหญหลวงเปนเหตยงอกศล คอความชวซงยงไมเกดใหเกดขน หรอยงกศลคอความดซงเกดขนแลวใหเสอมไป

รอบ เหมอนกบความเกยจครานน ดงนแหละวา ภกษทงหลาย ผใดเกยจครานอยในธรรมวนยอนเราตลาดตก

ลาวดแลว ผนนยอมอยเปนทกข ดงนเปนตน

แตเมอกลาว ถงผลเฉพาะความลมจมแลว พงเหนไดวา ถาบคคลเกดเกยจครานขนเวลาใด

คณสมบตหรออะไร ๆ อนมอยเปนตองวอดวายไปในเวลานน คนทมความรศลปะวทยาเครองดารงตน ถาเกยจ

ครานไมหมนฝกฝนซกซอม หรอประกอบใชอยเนองนตย ความรกตองวปรตเลอะเลอนเสอมคลายจนใชการ

ไมได สมดวยนยพระพทธ ภาษตวา “อสชฌาย มลามนตา ” มนตคอความรทงหลาย เปนมลทนเลอะเลอน

เพราะไมสงวธยายคอไมฝกซอมประกอบใชอยเสมอ ๆ อยางนเรยกวามนตตองเสอมหาย

คนทไดรบทรพยมรดก มหลกฐานอยในครอบครอง มบานเรอนเปนปกแผน ถาเกยจครานไม

หมนปกครองรกษาใหด เชนของมอนจะเกาจะขาดได เปนตนวาเสอผาไมอตสาหถนอมใช ไมระวงรกษาให

138

สะอาดเรยบรอย สกแตวามใชกใชไป ๆ เชนนของกตองหมดสนไปโดยเรว เปนเหตใหยากจน แมเครอง

โลหะชนดทมกมสนมจบไมวาจะเปนเหลกหรอทองเหลองทกสง เมอปลอยทงไว ไมหมนเกบหมนรกษาหมน

ขดหมนถ เชนนของกตองฉบหาย และของมอนจะแตกไดเปนธรรมดา เชนเครองถวยเครองแกวมแลวกไม

หมนระมดระวง จะหยบจะใชกเสราปลอยใหพลาดพรงแตกราว เชนนของกตองฉบหาย หรอเกยจครานใน

การทาทรพยใหเกดผลประโยชน เชนมนามสวนกขเกยจทา แมทาเองไมได กไมกลาใหเขาเชาถอ มทนอยกบ

มอกขครานทจะเอาลงทนหากาไร ซงควรจะทาไดโดยอบายอนชอบ อยางในพระบาลแสดงไววาประกอบการ

คาขายโดยสจรตไมผดศลธรรม หรอเกยจครานเอาธระกบบานเรอนของตน เชนขเกยจแสวงหาพสดทหาย ข

เกยจบรณะพสด คราครา บานเรอนรวราชารดกขเกยจซอมแซมใหคนดเรอนกมแตจะโซมลงตามลาดบ สมกบ

พระบาลพทธภาษตวา “อนตฐานมลาฆรา” เรอนเปนมลทนเกาคร าคราเพราะไมหมนซอม อยางนกเรยกวา

ตองลมจม ความลมจมทตวขเกยจบนดาลใหพงเหนในคดโลกดงแสดงมาฉะน

สวนในคดธรรมสาหรบผปฏบต คอพทธบรษททกหมเหลา ถาปลอยใหตวขเกยจเขาครองงา

ได กตองลมจมอยางใหญหลวงเหมอนกน เพราะผปฏบตนนดาเนนการปฏบตธรรมไปดวยมงหมายความดบ

ทกขเปนทตง ตองการปญญาชนสง สาหรบรธรรมความจรงคอรบาเพญสงทควรบาเพญ ไดแกบญกศล รละ

สงทควรละ ไดแกบาปอกศลเปนสวนภาวนา และปหานะ

เทาทแสดงมาน กพอชใหเหนวา ความเกยจครานนนไมเปนแกสารแตประการใด ใคร ๆ จะ

อาศยเปนเครองดารงชวตไมได ทงในคดโลกคดธรรม ฉะนนทานจงเปรยบความวา เหมอนกบทอนไมเลก ๆ

ถาบคคลผตกอยในกลางทะเลสาคร ขนขแลว กแนนอนทจะตองพาใหลมจมลงในทนท เพราะวาตวขเกยจน

มลกษณะอนทานแสดงไวเปนฝายอกศล ทงโดยสตตนตนย และประมตถนย ไดแกอาการท กายจม จตจม

ทางกายทไมนยมการงานทอดทงธระทางใดทางหนงซงควรประกอบใหเปนผล แตไมทาแลว

ปากรารองวาไมมงานทา เพราะอยากทาแตงงานทไมม หรอหากจาทาบางกสกแตพอเปนท ไมมทาวาตงใจทา

และทาใหตดตอกน หยด ๆ หยอน ๆ นด ๆ หนอย ๆ อยแตจะหลกเลยงดดายอยางนไดชอวา กายจม

ใจทใฝตาไปตามอารมณนกคด ในทางทจรตหรออกศลไมมฉนทะจะฟนฟตนและหมคณะ ม

แตโลเลประมาทขาดความเขมแขง และแหนงหนายตอการงานในหนาทอยางนไดชอวาจตจม

อาการจมเหลานเกดมขนแลวแกผใด กมกจะอางเลสไมทางานไปตาง ๆ นา ๆ ทงนกเพราะเกด

ดวยเหตภายในหลายประการ ซงทานเรยกวา กสตวตถ แตเมอเพงเลงเฉพาะตวการแลว ยอมไดแกความอยาก

อนเดยวกนเปนเดกขเกยจเรยนหนงสอ กเพราะอยากเลนอยากสนกโตขนขเกยจประกอบธรการงานตามหนาท

กเพราะอยากสขจนเกนควร รวมความวา ขเกยจเกดขนรบกวน กเพราะอยากสะดวกสบายโดยไมตองทางาน

139

แตความสบายนนมใชจะเปนสขไดเสมอไป บางอยางกลายเปนทกขกมมากเชนถงเวลาคบขนยากจน ควร

จะขวนขวายประกอบอาชพเลยงตนและครองครว กลบมวลาบากมวนอนเสยอยางนกสบาย แตเปนผลรายคอ

ตองลาบากยากจนอยนนเอง

ความอยากสบายจนกลายเปนขเกยจขน จงไมเปนเพอความสวสดของประชาชน ถาบานใด

เมองใดหรอโลกยงไมไรคนขเกยจอยตราบใด กชอวายงไมเจรญทวถงกนเตมทอยตราบนน

เมอสาธชน ผมวจารณญาณเลงเหนความเกยจครานวาไมปลอดภย มแตทาความเสยหายใหแก

ตนและหมคณะ กควรแลวทจะเลกละกาจดเสย โดยปลกฝงความเพยรใหมน บากบนพยายามปองกนตวมให

ความชวทงหลายโดยเฉพาะตวขเกยจนบงเกดขนในตน คอยกาหนดเหตและผลระวงไว ชอวาไดสงวรปธาน

แลวพยายามประหตประหารอกศลจนละทงสนเชงได ชอวาใชปหานะปธาน และเพยรเกบแตกศลเขาไว ชอวา

ตงอยในภาวนาปธาน ถาทกคนไดวจารณญาณคอยปลกปลอบใจ แลวตงความเพยรหมนไว จนรกษาตวรอด

ปลอดภยจากการทาชวอยางน กจะเปนความสวสดสาหรบตน เพราะตางคนตางกขวนขวายชวยตวเองได โดย

ไมตองเอาเปรยบซงกนและกน ยงกวานนยงทาใหเกดสวสดแกหมคณะ ประเทศชาต ตลอดถงแกโลก คอไม

ตองเศราโศกเดอดรอนดวยยากจนและเหตอนทงมวล เพราะคณธรรมเหลานลวนแตเปนความสวสดของ

ประชาชนและประเทศชาต สมดวยธรรมทพระทศพลไดตรวไวในคมภรสคาถวคสงยตนกายวา “นาญตร

โพชฌงคต ปสา นาญตร อนทรยสวรา นาญตรร สพพนสสคคา โสตถ ปสสาม ปาณน ” แปลความ

วา เราไมเหนความสวสดของประชาชนนอกจกปญญา เครองปลกปลอบใจ ๑ ตะปะ ความเพยร ๑ ความ

ระวง รกษาตวด ๑ การละความชวใหหมด ๑ ดงน เมอทกคนมนคงอยในธรรมทง ๔ น ถงจะมชวตอยเพยง

วนเดยวกยงดกวา คนเปนอยโดยเกยจครานตงรอยปเพราะมแตความรงเรองกาวหนาเลยคนไปไดไกล

เหมอนกบฝเทาไว วงผานมากะจอกไปอยางลบลบฉนนน และยงไดชอวามความเกษมสาราญสงบสขตนอย

ตนตวขนเถดทานทงหลาย จะไดปรบปรงดานจตใจใหเขาสความเจรญทงหลายในขณะนรฐบาลกาลง

พฒนาการประเทศชาตใหเจรญทก ๆ สวน ฉะนนประชาชนกจะตองพฒนาการดานจตใจใหเจรญไปตามวตถ

ถาดานจตใจยงไมเจรญยงเสอมโทรมอย แมวตถทเจรญแลวกจะตองเสอมโทรมไปดวย ทยงไมเจรญกยากทจะ

เจรญขน ฉะนนประชาชนจะตองปรบปรงจตใจใหเจรญเทาทนกบวตถทเจรญแลวใหเทาเทยมกนไมยงหยอน

กวากน ใหคควรกน ทนดานวตถและดานจตใจ ใหมสวนสมดลกน ทานพทธศาสนกชนทงหลายจงตนตวขน

จบการงานเพอไปสความเจรญ จะไดหลกเลยงจากลกศร คอความเกยจครานเสยบแทงจนยอยยบ ซงนบวา

ปฏบตหนาทสมกบโอวาทานสาสน ทสมเดจพระผทพระภาคเจาตรสเตอนไว ดงปรากฏในสตนบาตขททก

นกายวา

140

“อฏฐหถ นสทถ โถ อตโถ สบเตน โว อาตราน หกา นททา สลส วทธาน

รปปต อฏฐหถ นสทถ ทฬห สกขถ สนตยา ” แปลความวา ทานทงหลายลกขนนงเถด ทานจะนอนฝน

เอาประโยชนอะไร เพราะเมอชาวโลกทงหลายก าลงวนวาย ถกลกศรคอความยากจนชวรายเสยบแทงทาน

ทงหลายอย ลกขนนงเถด ทานทงหลายจงศกษาเพอสนตวธใหมนเถด ดงน

นแหละยอมเปนอบายทจะหนใหรอดพนไปจากความเกยจคราน ถามฉะนนแลวความเกยจ

ครานกจะเกดขนบนดาลผล ทาบคคลผอาศยใหตองลมจมไดทกถวนหนา ตามนยแหงเถระคาถาทกวาไววา

แมคนทเปนอยดอาศยความเกยจครานกตองลมจมเหมอนคนขไมทอนเลก ๆ ตองจมลงในทะเล

หลวงฉนนนซงมอตถาธบายดงพรรณนามา พระธรรมเทศนาในวารดถออกจากปเกา เขาปใหม แสดงมาพอ

สดบสตปญญา ของพทธศาสนกชน กสมควรแกเวลา

โอกาสน อาตมาขออางอานภาพบารมพระพทธคณ พระธรรมคณ พระสงฆคณ จง

อดหนนบนดาลใหประเทศชาตและพระศาสนาจงเจรญรงเรองอยนาน ขอใหองคสมเดจพระบรมบพตรพระ

ราชสมภารเจาพระเจาอยหว พระนางเจาพระบรมราชนนาถ และพระราชโอรส พระราชธดาจงเจรญ

พระชนมายยนนาน ทรงพระเกษมส าราญโดยยงขอใหคณะรฐบาลและประชาชนทงปวงจงเจรญรงเรอง

กาวหนาในลาภยศ สขสมบตยง ๆ ขน ปลอดจากภยทงปวง และขอสรรพสตวจงเกษมส าราญตลอดปน เทอญ

ฯ

เอว กมดวยประการ ฉะน

“โลกคอสมมต มนษยหาความสข”

ธรรมปรชญาตอไปนไดรวบรวมโดยคณะศษย ซงมนายปาน รอดพลอยเปนผรเรมและ

จดพมพขนเมอคราวฉลองสมณะศกดของหลวงพอเปนครงแรกทเลอนขนเปน “พระธรรมวทคณาจารย”

ขาพเจาเหนวามคณประโยชนควรแกการศกษาหาความร จงไดนามาบรรจไวในหนงสอเลมนดวย

141

บทท ๑

คนโดยมากครงหลบครงตน

“ถาจะเทยบกบภาวะทควรจะเปน คนเราเวลานกเทากบอยในภาวะครงหลบครงตน รจกใช

สตปญญาใหสาเรจประโยชนไดนองเหลอเกน คอเพยงสเปอรเซนตเทานน”

ฟงดซทาน! จงคดพจารณาวาเปนจรงหรอไม ? สาหรบขาพเจาวาเปนจรง ทานคงจะเคยได

เหนเขาพดวาเดกคนโนนนะ เมอครงกอนซนอยางวายราย ไมเอาการเอางาน พอโตเขา ไมนกเลยวามนจะได

ดบไดดถงปานนนน ! เพราะเหตไร ถามใชเพราะวาเดกเปลยนวถชวตเหมาะสมแกสตปญญาของเขา ชวตจง

รงเรองขนได ในวยเดกเขาหลบเพราะยงไมรจกทางตน ในวยเจรญเขาตนแลว แตถาในชองวางแหงวย เขาไม

ทาชวตใหกระปรกระเปราขนใหมคาขนหรอใหเปนประโยชน แกผใดผหนงตลอดแกโลกสมดวยคณคาแหง

เวลาทผานไป ๆ ชวตของเขากเทากบครงหรบครงตนนนเอง จรงไหมเลาทาน วลเลยมเยมวาไวเหนออกนาฟงท

เดยว

วยของคนเราผานไป ๆ เพราะกาลเวลากลวงไปไมหยดย งและทก ๆ วนเรากมแตจะแกตวลงไป

ๆ แตความจรง เราไมจาเปนทจะรสกแกตามวย ความเปลยนแปลงของสงขารเปนของธรรมดา สงสาคญคอ

จงรจกปรบตวเองใหเขากบภาวะของชวต

ผรจกปรบตวเองใหเขากบภาวะของชวต เขาจะไมคานงถงกาลเวลาทโบยบนเลยไปโดยมมลบ

หลง ทานผหนง เขยนกลาวถงบคคลประเภทนไววา “สงเดยวทเขาคดถง มใชอดต มใชอนาคต หากอยท

ปจจบน บคคลประเภทนนครองชวตอยดวยการกระทา มใชอยดวยกาลเวลา ขาพเจาไมทราบวาปลาวาฬและ

เตาทะเล จะมชวตอยไดศตวรรษสองศตวรรษหรอไม แตถามนจะอยไดเบองตนเปนปลาและเตาอยางไรนน

ทายกคงเปนปลาและเตาอยอยางเดม สวนมนษยเราอาจทาอะไรใหม เสาะแสวงหาอะไรใหม บรรล

ความสาเรจเรอยไป ตราบใดทยงมชวตและตราบใดทยงมชวา ” ( จากชวตในเดอนน ในบยมตรรายเดอนปท ๒

ฉบบท ๑๗ ประจาเดอนมนาคม ๒๔๙๒)

ความลาบาก คบแคน เกดแกเรา เพราะความเปนคนครงหลบครงตน เพราะความรสกพลอย

ลวงไปตามวยนนประการหนง กบอกหลาย ๆ อยาง เชนความรสกวา ถกโลกทอดทง วาเหว รสกวายากจน

ไมคอยจะมเพอน รสกหงอยเหงา กาลงใจออนเปลย และรสกวตกราไปวาชวตจะไมรงเรอง

142

สลดมนทงเสยซงความรสกกงวลเชนนน เพราะมนเปนศตรอยางรายกาจแกชวตเรา “ ไมม

อะไรเปนศตรอยางรายเทาวตกของตวเอง “ สภาษตฝรงเขาวาไวดงน

ตนจรง ๆ เถด ! จงฟงสภาษตฝรงโบราณของไทย

“ทรพยมใกล ใครปญญาไว หาไดบนาน แวนแควนแดนดน มสนทกสถาน ผใดเกยจคราน

บผานพบเลย”

ความจรงคนทกคนในโลกมดซอนอยในตว ใครรจกใชสงทดซอนอยในตวมาก ชวตกรงเรอน

มาก ใครรจกใชดนอย ชวตกรงเรองนอย ทานจงดตวอยาง เมอเวลาเขาครงหลบครงตน

๑. มารคทเวน นกประพนธใหญชาวอเมรกน ซงมชอเสยงเลองลอทวโลก เมอครงเขาทางาน

อยในเหมอนแรจนกรอบถงกบอดขาวในบางครงในเวลานน เขารสกเปลาเปลยนใจ คดจะฆาตวเองอยราไป

แตกพอประทงชวตอยไดดวยวธจเสนตวเองใหครกครนจนมองเหนวา ชวตนมนกนาอภรมยอยบางเหมอนกน

๒. ยอรชสตเฟนซน ชางกลผตนคดทาเครองจกรรถไฟโดยใชไอนา เรมตนทางานเมออายยง

นอย ครงแรกเขาไดไปเปนผรบจางเลยงวว ตอมาไดไปเปนผชวยบดาของเขาซงเปนชางไฟ อาย ๑๗ ปลวงไป

แลว เขากยงไมมความรในทางหนงสอเลย ฉะนน เมออาย ๑๘ ป เขาจงไดเรมเรยนหนงสอในโรงเรยน

กลางคน

จงดเมอเวลาเขาตนแลวจรง ๆ

๑. มารคทเวน กรรมกรเหมอนแร เปลยนวถชวตมาหดเขยนเรองขา ๆ ซงเปนวธขดถก

ขมทรพย เรองเหลานไดทาใหชอเสยงของเขาเลองระบอไป กรรมกรเหมอนแร คนเกา กลบกลายเปนคน

ใหม คอเปนมารคทเวน นกประพนธเองของโลกไปเสยแลว เขาตายเมอ ค.ศ. ๑๙๑ ๐ ทงมรดกไวแกชาวอเมร

กนมใชนอย ทานเหนชาวอเมรกนจะพบทาทางกระฉบกระเฉงวองไว ทางานเอาจรงเอาจงเขาวากนวา

“มารคทเวนทงมรดกคออารมณขนของเขาไวอเมรกาทางานเอาจรงเอาจง ไมรจกเหนดเหนอย กเพราะเขาม

อารมณขนคอยบรรเทาความเหนอยอยเสมอ”

๒. ตอมาอกหลายป ยอรสตเฟนซนไดบากบนและลงมอคดประดษฐเครองจกดงกลาวนน

ปรากฏเกยรตคณสบมา ดเถด ! เดกยากจนซงนาจะเปนคนใชตามโรงแรมหรอเปนเดกหนาโรงมหรสพ แตเขา

ไดใชมานะบากบนกระทาชวตใหมประโยชนไพศาล นเพราะอะไร ถามใชเพราะเขาขดคนสตปญญาสามารถ

143

มาใช ไมทอถอยทอดอาลยในชวตของตว กลาวไดวา เพราะเขาไมเปนคนครงหลบครงตนนนเอง ดงน จะ

พอคดเปนตวอยางแกการดาเนนชวตของทานไดบางหรอไม

แตความจรง แมในทางพระพทธศาสนาถอวา กมม สตเต วภชต ยทท หนป ปณตตาย

แปลวา “กรรมยอมจาแนกสตวทงหลายใหเลวหรอดตางกน” ถงกระนนกมไดหมายความวา นอนคอยโชคชาตา

แตบอกเพยงวากรรมเปนเครองแบงแยกสตวจรงเทานน คาวากรรม หมายความวา การกระทานนเอง ฉะนน

กรรมนนแหละเปนเครองสองวถแหงชวตวาจะอบเฉาหรอรงโรจนประการใด

ถาจะกลาวใหชดแลว ปรชญาในพทธศาสนาเนนและย านกหนาในเรองการกระทา ตรงกน

ขาม มไดมปรชญาบทใดอนสอนใหรอคอยโชคชาตาเฉย ๆ เลย ผปรารถนาผลชนดใดจงควรเรมดวยเหตชนด

นน เมอเหตสมแกผลกไดลผลดงใจหวงอยเอง

แตขอทควรสงเกต คอปรชญาในพทธศาสนา มงจดทการประกอบเหต แตผลนนไมคอย

คานงถงนก เพราะถอวาเมอประกอบเหตดแลว แมผนนจกไมหวงผลอะไรผลมนกตองเกด

ถาจะคดวา เพราะเหตไร จงมผกลาววา คนโดยมากครงตน ทงน กเพราะขาดความสนใจ

ในหลกปรชญาซงจะนาชวตตนไปสความรงโรจน ขาพเจาขอเวลาตอทาน เพอใหทานไตรตรอง ปรชญาใน

พระพทธศาสนาเพอความเจรญของทานเอง เพราะปรชญาตอไปน เปนเหตแหงวามเจรญ ซงเรยกวามงคล ม

๓๘ ประการ คอ

๑. ไมคบคนพาล

๒. คบบณฑต

๓. บชาบคลหรอวตถควรบชา

๔. อยประเทศทสมควร

๕. ความเปนผไดทาความดไวในปางกอน

๖. การตงตนไวชอบ

๗. ความเปนผคงแกเรยน

๘. ความชานชานาญในการชางหรอการฝมอ

๙. วนยทศกษาดแลว

144

๑๐. วาจาเปนสภาษต

๑๑. การบารงมารดาบดาของตน

๑๒. การสงเคราะหบตร

๑๓. การสงเคราะหภรรยา

๑๔. การงานไมอากล

๑๕. ทาน

๑๖. การประพฤตธรรม

๑๗. การสงเคราะหญาต

๑๘. การกระทาทมโทษ

๑๙. ความงดเวนจากบาป

๒๐. ความสารวมจากการดมนาเมา

๒๑. ความไมประมาทในธรรม

๒๒. ความเคารพ

๒๓. ความตาตน

๒๔. ความสนโดษ

๒๕. ความกตญ

๒๖. การฟงธรรมตามกาล

๒๗. ความอดทน

๒๘. ความเปนผวางายสอนงาย

๒๙. การเหนสมณะ

๓๐. การสนทนาธรรมตามกาล

145

๓๑. ความเครงครดในความดและในหนาท

๓๒. พรหมจรรย

๓๓. การเหนอรยสจจ

๓๔. การทาพระนพพานใหแจง

๓๕. จตของผอนโลกธรรมถกตองแลวไมหว นไหว

๓๖. จตไมโศก

๓๗. จตปราศจากธล

๓๘. จตเกษม

ปรชญาเหลาน ทานกลาววาเปนเหตใหบงเกดผล ๒ ประการคอ

๑. ไมพายแพในททงปวง

๒. ถงความสวสดในททกสถาน

ถาทานตองการทจะพนจากภาวะครงหลบครงตน เพอยงมชวตใหรงโรจน ขาพเจากขอชวน

ทานใหขบคดพทธปรชญาเหลาน เพราะการกระทาเชนนนกเพอประโยชนแกตวทานเอง จะเพอประโยชน

โสตถผลอนใดแกขาพเจากหาไมเลย

พระพทธเจาทรงสอนไววา

“น ชจจา วสโซ โหต น ชจจา โหต พราหมโณ กมมนา วสดล โหต พราหมโณ

แปลวา “คนเราจะเปนเลวทรามตาชามใชเพราะชาต จะเปนคนชนสงกมใชเพราะชาต คนเรา

จะเปนคนเลวทรามตาชากเพราะกรรม (การกระทา) ของตนเองตางหากจะเปนคนชนสงกเพราะกรรมตางหาก ”

นเปนหลกทยนยนวา ปรชญาวาดวยการกระดาของบคคลเทานน ทจะกดใหบคคลนนตาลง

หรออมชเขาใหสงสงขน เปนปรชญาทนาคดยงนก

ขาพเจาจะยกตวอยางบคคลผดนรนไปสความรงเรองดวยลาแขงของตวเองมาใหพจารณาอก

ดงตอไปน

146

อบราฮม ลนคอลน ประธานธบดของอเมรกา ผมนามกระเดองโลก ตราตรงอยในความ

ทรงจาของชาวโลกเปนผใหเลกทาสในอเมรกา เปนตน บญญตของคาทวา “ระบอบการปกครองของราษฎร

โดยราษฎร และเพอ ราษฎร ” นนมพนตระกลเปนชาวกสกร เขาเกดเมอวนท ๑๒ กมภาพนธ ค.ศ. ๑๘๐๙

ในกระทอมซงปเรยบดวยดนหนาตางมบานหนาตางเพยงบานเดยว ประตกมบานประตเพยงบานเดยว ปลอง

ไฟในบานทาดวยไมและดนเหนยวซงแสดงความยากจนเตมท ลนคอลนไดเขาโรงเรยนซงหางจากบานถง ๒

ไมล กลบจากโรงเรยนแลว เดกชยลนคอลนซงสวมแตเสอ ไมไดนงกางเกงกชวยพอทางาน บางทกออกไป

รบจางชาวบานรบคาเพยงนด ๆ หนอย ๆ เมอ ค.ศ. ๑๘๑๖ ครอบครวของเขาไดยายไปจบจองทดน ณ อนเดยนา

ลนคอลนชวยพอทาตวเปนเกลยว ณ ทใหม ฐานะของครอบครวกมไดขน และไดเขาเรยนซงอยไกลบานถง ๙

ไมล นอกจากเรยนหนงสอ งานของเดกชายลนคอลน กคอชวยเลอยไม, ดายหญา, ไถนา, พรวนดน, รดนม

เปนตน บางวนเขากไปรบจางทก ๆ อยาง เมอเตบโตขนมาทามกลางดนแดนอนหางไกลอารยธรรม มแตความ

เปลาเปลยวอางวาง สายลมและสตวเลยง และโตขนมาทามกลางกลมเดกเพอนซงชอบทะเลาะววาทชกตอย

แตนสยของลนคอลนเปนคนชอบอานหนงสอและหาความรตาง ๆ บางวนเขาเดนทางตง ๓๐

กวาไมลเพอไปฟงสนทรพจนของนกการเมอง “ผทหาหนงสอทเขายงไมเคยอานเอามาใหเขาอาน คอเพอนท

ดทสด “ ลนคอลนมกพดบอย ๆ และเมออานจบแลว เขากอธบายใหคนอนฟงอกตอหนง

เมออาย ๑๖ ลนคอลนไปรบจางเขาทานา และตอเรอไดรบความจดเจนในชวตกวางออกไป

เพราะไดพบและสนทนากบคนหลายชนทงผดและผราย

เมออาย ๑๘ ป ลนคอลนมเรอรบจางสวนตวของเขาเอง รบสงผโดยสารจากทาไปสเรอกลไฟ

ซงจอดอยกลางแมนา และบางครงกมผวาจางใหลองเรอบรรทกสนคาไปแลกกบสนคาทางใต ในระยะน เขา

ไดเปดหเปดตากวางขวางขน แสดงหาความรใสตวมากยงขน สรปความวาในระยะอาย ๑๖ ถง ๒๐ป

ลนคอลนไดรบความกระตนเตอนทางจตใจ จากบคคลและสงตาง ๆ ทตนไดพบเหน

เมออาย ๒๐ ปเศษ ลนคอลน ไดแยกจากพอแมไปทามาหากนดวยตนเองทนวซาเลม และ ณ

ทอยใหมน เขาไดแสดงหาความรไมหยดหยอน ครงหนงเขาไดไปแสดงสนทรพจนในสมาคมวรรณคดและ

โตวาท เมอจบแลวนายกสมาคมเขาวาเกงพอตว ถาไดศกษาเพมเตมจะกาวไปไกลทเดยว นเปนจดเรมตนเปด

หวใจของชายยากจน แตรกในความรใหกาวไปบนความอาภพแหงชวต บนความยากจน บนความเยยหยน

รอยแปดพนประการ ซงเมอผลสดทายเขากตาแหนงประธานาธบดอเมรกา ซงยกยองกนวา “ เขาเปนนก

ประชาธปไตยแบบฉบบ”

147

ลนคอลน มถอยคาทฝากไวแกชาวโลก ซงยกยองกนวา เชนคาพดทกลาวเปนสนทรพจน

ในพธเปดสสานทหารวา “เมอแปดสบเจดปมาแลว ป ยา ตาทวดของเราไดสรางชาตขนใหมในดนแดนน เปน

ชาตทสรางขนดวยเสรภาพและอทศใหแกหลกธรรมขอทวา คนเราเทากนโดยกาเนด”

“.....เราไมสามารถอทศหรอยกยองเชดชหรอหรอสถาปนาทแหงนใหเปนของสงขนไปอกได

วรบรษทงทมชวตอยและลวงลบไปแลว ซงไดเคยรบอย ณ ทนไดสถาปนาทแหงนใหเปนของสงควรแกการะ

เกนความสามารถของเราทจะยกขนสงไดอก หรอทาใหตาลงมา โลกไมปรารถนาทจะสงเกตจดจาคาทเราได

พด ณ ทน แตโลกจะไมมวนลมสงทคนเหลานนไดกระทาแลว ณ ทน”

“ภารกจของเราคอ จะตองปลกฝงอสรภาพขนใหมและพทกษรกษามใหระบอบกานปกครอง

ของราษฎร โดยราษฎร เพอราษฎรสนสญไปจากโลกนเปนเดดขาด”

บทท๒

การฝกก าลงใจใหเขมแขง

บคคลทกคนทกาลงศกษาเลาเรยนกด ประกบอาชพใด ๆ กด ทากจการงานใหญนอยกด จะ

บรรลผลสาเรจดงประสงคหรอไม ตองแลวแตกาลงใจ กลาวคอตองอาศยกาลงใจเปนขอสาคญ ถากาลงใจ

ออนแอ การศกษาหรอการงานทตนกระทายอมไมสาเรจ ถากาลงใจเขมแขง ผลสาเรจจกบงเกดดงประสงค

ความเกยจคราน ไมอดทนตอการงาน ผดเวลาจบจดใจหงดหงดไมมนคง ขขนาด ประสบ

อปสรรคเพยงเลกนอยพาลละการงาน ทอถอย โทษะโมหะและการประพฤตชวตาง ๆ เปนลกษณะของคนทม

กาลงใจออนแอ กาลงใจทออนแอเปนกาแพงกนแหงความดทกทาง

ความเพยร อดทนตอการงาน ไมผดเวลามนคงไม จบจด กลาหาญ อารมณด ไมทอถอยตอ

อปสรรค และความประพฤตดตาง ๆ เปนลกษณะของคนทมกาลงใจเขมแขง ผทมกาลงใจเขมแขง ตรงกบ

ธรรมของสมเดจพระสมมาสมพทธเจาทวา “ทมะ คอรจกขมจตของตน” กบม “ขนต คอความอดทน” กาลงท

เขมแขง เปนอาวธวเศษสาหรบถางทางไปสความสาเรจผลอนด

ทเรยกวา “กาลงใจเขมแขง” นน ทานหมายเฉพาะเขมแขงอดทนในทางด อนเปนนสยฝายสง

ไมใชนสยฝายตา ฉะนนคนใจดาอามหต ทกลาฆาตวเองหรอฆาผอน ในทางทไมมประโยชนแกประเทศชาต

หรอกลากระทาความชวตาง ๆ หาเรยกวามกาลงใจเขมแขงและอดทนไม หาเรยกวามทมะคอรจกขมจตไม และ

148

หาเรยกวามขนต คอความอดทนไม ผทมกาลงใจเขมแขงนน ตรงกบคาทวา “ เปนผแขงแรง แตไมใช

แขงกระดาง ออนโยนแตไมใชออนแอ ” คนทกลาฆาตวเองหรอผอน ในทางทไมมประโยชนแกประเทศชาต

หรอกลากระทาความชวตาง ๆ นน ไมเรยกวาแขงแรงหรอเขมแขง ควรเรยกวาแขงกระดางและออนแอรายกาจ

การกระทาใจใหเขมแขง ไมเปนสงยากลาบากอะไรนก ไมตองอางถงพระอรหนตดอก

แมแตปถชนคนธรรมดากกระทาได ทานททาการใหญ ๆ ไดสาเรจ ลวนแตเปนผมกาลงใจเขมแขงทงนน

บคคลบางคน ถงไมปรารถนาประกอบการงานใหใหญโตกตาม แตถากระทากาลงใจเขมแขงทงนน

บคคลบางคน ถงไมปรารถนาประกอบการงานใหใหญโตกตาม แตถากระทากาลงใจเขมแขง

อยเสมอแลวอยางนอยทสดถงเวลาตกทกขไดยากเดอดรอนเศราโศกหรอประสบอปสรรคใด ๆ ยอมใชกาลง

หวใจอนเขมแขงบงคบไดอยมอ

คนแตละคนเปนหนวยหนงของชาต ถาประชาชนพลเมองสวนมากมกาลงใจออนแอ ชาต

และประเทศกตองออนแอไปดวย แตถาประชาชนพลเมองทกคนเปนผมกาลงใจเขมแขง ชาตและประเทศยอม

เขมแขงตาม ความเขมแขงเทานนทจะทาใหชาตและประเทศของตนเองเจรญ กลายเปนชาตและประเทศ

มหาอานาจ เพราะฉะนนผใดทอางวามใจรกชาต อยากใหชาตและประเทศของตนเจรญรงเรอง เปนชาต

และประเทศมหาอานาจ ผนนจะตองกระทาตนใหเปนมกาลงใจเขมแขงไมออนแอ ลงมอประกอบกจการงาน

ของตน ไมอยเปลา ไมผดเปลา ไมผดเวลา จงจะไดชอวารกชาตจรง ไมใชรกชาตแตปาก

การกระทาตนใหเปนคนมกาลงใจเขมแขงมวธฝกหดดงหวขอตอไปน คอ

๑. ตองเปนนายตวเอง

๒.ตองตงวนยบงคบตวเอง

๓.ตองเปนผมอารมณด

๔.ตองแสวงหาคตทางใหเกดความพยายาม

๑. เปนนายตวเอง

บคคลทกคนมนสย ๒ อยางประจาตว คอ นสยฝายตาอยางหนง นสยฝายสงอยางหนง

ความเกยจคราน ความทอถอย ความเปนผมกาลงใจออนแอ ความประพฤตชวตาง ๆ เปนนสยฝายตา ความ

149

พยายามมานะอดทน กาลงใจเขมแขงความประพฤตตาง ๆ ในสวนด เปนนสยฝายสงบคคลธรรมดาทกคน

ยอมรวา สงไหนด สงไหนชว สงไหนควรกระทา สงไหนไมควรกระทา เพราะมนษยทกคนมสญชาตญาณ

คอยบอกอย

นสย ๒ อยางคอยดงดนกนอยเสมอ ขณะใดนสยฝายสงมกาลงแรงกวากดงนสยฝายตาลงมา

หา ถาตองการทราบวาขณะน เราอยในอานาจของฝายใด สงเกตไดงายคอ จงสงเกตความประพฤตหรอการ

กระทาทเรากาลงปฏบตอยวาเปนสวนดหรอสวนไมด และเรารแลววาคนทกคนตองทางาน ไมอยเปลา การ

อยเปลาเปนสวนไมด เมอความประพฤตหรอการกระทาอยในสวนไมด เปนอนทราบวาเราอยในอานาจฝายตา

ถาเราอยในอานาจฝายตาขณะใด ขณะนนเรยกวาเรา เปนบาวตวเอง ถาเราอยในระดบอานาจฝายสงขณะใด

ขณะนนเรยกวาเรา เปนนายตวเอง

ผใดตองการเปนคนมกาลงใจเขมแขง ตองหมนฝกหดเปนนายตวเอง วธฝกหด คอ ตอง

หมนนกและตรวจความประพฤตตวเราอยเสมอวา บดนเรากาลงทาอะไรอยกาลงประพฤตดหรอไมด ถาอยใน

สวนไมด โลกไมนยมเราไมควรทา เพราะอยในอานาจทฝายตา เราตองรบกลบตวทนทใหไปอยในอานาจฝาย

สงใหจงได ตรงกบภาษตทวา เมอกาวเทาลงไปในตมแลว แมเทาจะเปรอะไรดวยตม กรบชกกลบเสย อยา

คดวาเมอเปอนแลว ควรกาวตอไป เมอหมนบงคบใจอยเสมอ ไมลมตวฉะนแลว เรากเปนนายตวเอง หากเปน

นายตวเองอยเสมอ เราจะกลายเปนคนมกาลงใจเขมแขงและอดทน

๒. ตงวนยบงคบตวเอง

เราตองการเปนนายตวเอง เพอเปนผมกาลงใจเขมแขง นอกจากหมนนกและตรวจบงคบ

ตนเองดงกลาวแลวเราควรตงวนยขนไวสาหรบฝกหดบงคบตนเอง จะตงวนยขนไววากระไรกได สดแตจะนา

ตวเราไปสทางด ครนแลวเรมปฏบตตามวนยโดยเครงครดและเนองนตย ขนแรกตองตงวนยทพอจะทาไดงาย

ๆ กอน แลวจงขยบใหยากขนเปนลาดบ ถาครงใดเราผดวนย ควรจดบนทกตดขางฝาไวหรอประกาศแกคนใน

บานในสานกหรอเพอฝง เพอใหตนเองเกดความละอาย ครนแลวตงตนบงคบตวเองใหปฏบตตามวนยตอไป

อก พยายามตดคาวา “ไมได” ออกไปใหพน ใหเหลอแตคาวา “ได” ดงนะโปเลยนพยายามตดคาวา “เปนไป

ไมได”ออกเสยงจากปทานกรมฉะนน

บรรดารฐบรษของประเทศไทย ตลอดคนสาคญ ๆ ของโลกทมกาลงใจเขมแขงจนกระทาการ

ใหญ ๆ สาเรจนนลวนแตทานเคยบงคบใจตวเองสาเรจมาแลวทงนน

150

แจกสน ประธานาธบดอนมชอเสยงโดงดงของอเมรกาสมยหนงกลาววา ทานใชวธเขยน

บงคบตวเองไว ตงชอวา “วนยสมครใจ” ในชนแรกตงวนยทพอจะปฏบตไดงาย ๆ กอน แลวขยบใหยากขน

ทกท เชนมอยขอหนงคอนขางยากคอทานตดสนใจเดดขาดวา จะตองดมนมโคกบขนมปงแหงเทานน แลว

ทาไดจรง ๆ ทงนโดยฝกหดบงคบใจสงงาย ๆ ไปหายาก แลวกวดขนตวเองไปวนละเลกวนละนอย ชยชนะสง

เลก ๆ นอย ๆ ทก ๆ อนนแหละ ทาใหทานมกาลงใจเขมแขงขน จนกระทงไดเปนประธานธบดอเมรกาจนม

ฉายาวาประธานาธบด “กาแพงหน”

ความอดทนจะมขนได กตองอาศยกาลงใจอนเขมแขงมากอน จะขอกลาวถงโยนเฮนเดอรสน

วนหนงโยนเฮนเดอรสนไปโตวาททมหาวทยาลยแหงหนง ขณะกาลงโตวาทกนอย คโตวาทอกฝายเกดโทษะ

ไดใชสราในแกวสาดหนาโยมเฮนเดอรสน ๆ หยบผาเชดหนาออกมาเชดสราทหนาของตนอยางสงบเสงยม

แลวตอบดวยใจเยนวา “นออกจะนอกทางเสยแลวขอรบ เรามาโตวาทกนจรง ๆ ตอไปเถด ” นเปนลกษณะของ

คนมขนต คอความอดทน ทเขามความอดทนไดเชนน เพราะเขามกาลงใจเขมแขง เขาใชกาลงใจฝายสงบงคบ

ฝายตาไดอยมอ จนเปนนายตวเองทสดโยนเฮนเดอรสนกลายเปนคนมชอเสยงกองโลก ตดประวตศาสตรมา

จนทกวนน

จงเรมตนตงวนยบงคบตนเองเสยเดยวน ถาผดเวลาอยตราบใด ทานจะเปนคนมกาลงใจ

ออนแออยตราบนน

๓. เปนผมอารมณด

ความทกขโศก โรคภย ใจหงดหงด และความไมสมหวงตาง ๆ นน เปนเครองบนทอนความ

เขมแขงใหหมดไป ฉะนนผตองการทากาลงใจใหเขมแขงและอดทนจะตองหดเปนผมอารมณ กระทาใจใหชม

ชน และยมเสมอ

การเปนผมอารมณด หวเราะขบขนและยมอยเสมอเปนยาบารงหวใจขนานวเศษ ทงกระทา

ใหผอนพลอยใจคอเบกบานไปดวย มหาตมะคนธนกปฏวตคนสาคญของอนเดยสมยปจจบน ซงมราษฎรนยม

ตงครงคอนประเทศ เปนผมอารมณด หวเราะและยมไดเสมอ ครงหนงเคยบอกแกจอหน กนเธอร นกเขยน

วา “ถาขาพเจาไมเปนดวยเปนผมอารมณขบขนยมอยเสมอแลว นาจะไดฆาตวตายเสยนานแลว”

จะเปนผมอารมณด ใจเยนชมชน และยมไดเสมอ ตองอาศยปฏบตกายวาจาใจ ดงตอไปน

151

(๑) หดตอสอปสรรค โชคเคราะหอปสรรคนานาทกคนจะตองประสบไมมากกนอย

ฉะนนเราตองหดไวตอสโดยตดสนใจเดดขาดวา เจาตวเคราะหรายหรออปสรรคใด ๆ นน เชญแวดลอมกนเขา

มาเถด ฉนจะยมรบเสมอ และจะพยายามตอส จนวาเจาจะพายแพไป

(๒) ใหอภย เมอผอนทาผดหรอทาความไมพอใจใหเรา เราตองพยายามใหอภยมากทสดทจะ

ใหได โดยนกเสมอวา “คนทไมเคยทาอะไรผด กคอทไมไดทาอะไรเลย”

(๓) มศลธรรมอนด จงหดเปนคนซอตรงสจรต ยตธรรม เมตตา กรณา เออเฟอ วาจา

ออนหวาน และมมรรยาทดงาม ตอบคคลทกคน คณสมบตขอนจะทาใหคนทงหลาย เกดความเลอมใส และ

นยมนบถอ เปนปจจยใหเรามอารมณด หวใจชมชน เกดกาลงใจเขมแขงทจะทาความดยงขน

บรรณาธการหนงสอพมพทมชอเสยงในอเมรกากลาววา “คณสมบตขอน ไมใชเพยงจะ

นาไปสสวรรคชนฟาแตยงสามารถเปนหนทางขายสนคา ไดรบเลอกเปนผแทนรกษาความสงบสข ลงรอยกน

ในการงาน และทาใหผหญงรกอกดวย”

(๔) เชอตวเอง การเชอตวเองเปนขอสาคญอยางหนง คนทศกษาเลาเรยนหรอจะทากจธระ

อยางใด ถามความผดหวง และเชอแนวาตนจะทาสงนนไดสาเรจ ครนแลวลงมอพยายาม กระทาตามลาดบท

มงหวงไว การนนจะสาเรจไดตามความมงหวง แตถาใจลงเล หรอไมเชอวาตนเองจะทาสาเรจ การนนมกไม

สาเรจ ความเชอตวเองจงเปนสงสาคญมาก

จะขอกลาวถง แฟรงคลอรเรนส ชาวแคลฟอรเนยเปนเอนยเนยรขบรถไฟ เกดเปนโรคชนด

หนง นายแพทยทมชอเสยงลงความเหนเดดขาดวาแฟรงคลอรเรนส จะตองตายเพราะโรคนนภายใน ๒-๓

เดอนเปนอยางชา แฟรงคลอรเรนสจงลาออกจากหนาท เพราะความเสยใจ และไมมจตใจทจะประกอบการงาน

ใด ๆ วนหนงเดนเขาไปซอเครองมอบางอยางทรานคาของเกาแหงหนง ซงชายชราเปนเจาของราน ชายชรา

เหนแฟรงคลอรเรนสหนาเศราและอารมณไมด จงสอบถามแฟรงคลอรเรนส ๆ เลาถงความหวงในชวตใหฟง

โดยละเอยด ชายชราจงกลาวแนะนาดวยถอยคาวา “ถามนษยคดหวงตงใจไวอยางไร กจะเปนอยางนนถาทาน

เชอแนวาชวตของทานจะดบสญลงภายในเวลากาหนดไว ทานกจะตายจรง ๆ ตามททานเชอมน ความแรงแหง

จตจะทาใหรางกายของทานทกสวนเปนไปตามทนกนน แตถาทานเปลยนความคดเสยใหม นกและเชอมนไป

ในทางทจะสามารถสรางอนามยใหรางกายได อานภาพของความนกคดและเชอมนนนจะทาลายภาพนกอนเกา

แลวสรางโครงการขนใหมดวยความเชอตวเอง ชยชนะกจะมแกทาน ” แฟรงคลอรเรนสไดสต และเชอตาม

คาแนะนาของชายชราเจาของรานจงเรมตงตนชวตใหม ตอสกบโรคภยของเขาโดยวธปฏบตตวใหถกตองตาม

152

อนามย และฝกฝนมงไปในทางเปนนกประพนธ ผลทสดชยชนะกเปนของเขา คอแฟรงคลอรเรนสกลายเปน

นกประพนธลอชอ และตงแตนายแพทยตรวจลงความเหนจนบดนได ๒๐ ปเศษแลว เขายงมชวตรงเรองสกใส

อย

๔.แสวงหาคตทางใหเกดความพยายาม

นอกจากจะยดเอาบคคลทมความมานะอดทนเปนตวอยางของเราแลว หากคาพดหรอ

คาแนะนาของผใดเปนคตทจะกระตนใหเราเกดความพยายามพาหเพยรประกอบความด เรา ควรจดจาไวเปน

หลก สาหรบเปนเครองเตอนสตนอกจากนเวลาวางจากการงาน ควรแสวงหาหนงสอจาพวกเปนคตสอนใจ

หรอชนดทแนะนาและย วใหเกดความมานะอดทนมาอานเสมอ ๆ และพยายามปฏบตตาม สวนหนงสออานเลน

จาพวกเศราโศกหรอรก ๆ ใคร ๆ ในทางกามารมณอนไมเปนสาระ ไมควรอานเปนอนขาด ถาจะอานเปนการ

พกสมอง พกเหนอยในการงาน ควรอานเพยงหนงสอชนดขบขน เชนชวนหววสน ๆ กบหนงสอพมพขาว

ประจาวนและความรเบดเตลดเปนตน

ในทสด ควรเลอกหาสภาษตหรอถอยคาทเปนคตสกบทหนงเขยนไวทกระจกสองหนา หรอ

เขยนปดไวทเหนงาย ๆ จะเปนยามกระตนเตอนใจเราทกขณะทเหน ใหเกดมานะลงมอประกอบกจทกาลง

กระทาอย หรองานทมงหวงวมใหทอถอยและเสอมลง

บทท ๓

บคลกลกษณะ

ธรรมดาคนเรานนม ๒ หนา หนาท ๑ นน คอหนาทเราเหนกนอยอยางปกตนเอง หนาท ๒

นน ซอนอยในหนาท ๑ โดยไมมรปราง แตมนทาใหรสกวา เมอพบกนแลวกรสกชอบพอ เกดไมตรจตตอ

กน เกดความสานกวาคบกนได

หนาท ๒ นน คอบคลกลกษณะนนเอง ทานคงเคยประสบมาแลวดวยตนเอง คนบางคนซง

เมอทานพบแลวกเกดความรสกรกและเคารพทนท บางคนซงทานพบ กเกดความรสกวาไมชอบ นนเพราะเหต

ไร ? หากมใชเพราะบคลกลกษณะหรอ

บคลกลกษณะ คออะไร ? ไดมผจากดความไวมากทาน คอ : -

153

บางทานวา คอลกษณะดงดด

บางทานวา คอลกษณะรวมของคณสมบตหลาย ๆ อยาง

บางทานวา คอลกษณะทบคคลอน ๆ เหนแลวชอบพอ

จะอยางไรกตาม บคลกลกษณะน ขาพเจาชอบทจะจากดความวา คอลกษณะจาเพาะตว

บคคล ททาใหผอนเกดความรสกตอเขา ๒ ประการ คอ

๑. เกดความรสกรก ( อานาจดงดดความรก)

๒. เกดความรสกเคารพ (อานาจดงดดความเคารพ)

โดยปกต คนเรามกทาอะไรตามความพอใจผอน ไมคอยคานงวาตวเรามความคดเหนในเรอง

นน ๆ จรงหรอไม ? เพยงไร ? ดงนน บคคลกลกษณะจงไมปรากฏอานาจพอทจะดงดดความรกและความเคารพ

จากผอนไดเพยงพอ

บคลกลกษณะ แมวาจะมความหมายในแงทจะสอนใหคนเปนตวของตวเอง แตกมไดหมายวา

สอนใหเปนคนวายาก (ตามภาษาของศาสนา) จะจดวาเปนคนมบคลกลกษณะไมไดเปนอนขาด เพราะคนวา

ยากนนมลกษณะเสยอยในตวถง ๑๖ ประการ คอ

๑. เปนผปรารถนาลามก ลอานาจตความปรารถนาลามก

๒. เปนผยกตนขมทาน

๓.เปนผขโกรธ

๔. เปนผมกผกโกรธ

๕. เปนผมกเดยดฉนท

๖. เปนผชอบพดแตวาจาทใกลตอความโกรธ

๗. เมอมใครฟองรองวากลาว มกแสดงอาฆาตตอเขา

๘. มกรกรานตอเขา

๙. กลบกลาวหาเรองโพนทะนาตอเขา

154

๑๐. มกพดกลบเกลอนใหเรองนนหายเสย

๑๑. ไมใหการแกถอยคาใหสมกบความประพฤตของตน

๑๒. มกลบหลบญคณทาน และยกตนตเสมอกบทาน

๑๓. มกรษยาและตระหน

๑๔. มกเปนคนมมารยา

๑๕. มกเปนคนหวดอ เจาทฏฐมานะ

๑๖. มกถอตามความเหนของตนอยางแนนแฟน ไมยอมลงตามความเหนของผอนไดโดยงาย

จรงอย แมบคลกลกษณะในทศนะของบางทานซงเหนวา คนบางคนเกดมาพรอมดวย

บคลกลกษณะดงดดใจคน ซงเขาแสดงออกมาตามธรรมชาต ถงกระนนบคลกลกษณะกเปนของทปลกฝนใหม

ขนไดเหมอนกน

บคคลกลกษณะประกอบขนไดดวยสมฏฐาน ๖ คอ

๑. เมตตากายกรรม

๒. เมตตาวจกรรม

๓. เมตตามโนกรรม

๔. เฉลยปนลาภผล

๕. ความประพฤตเหมาะเจาะ

๖. ความเหนสมสวนกน

ขาพเจาจกกลาวหลก ๖ ประการน โดยลาดบไปดงตอไปน

๑. เมตตากายกรรม คออาการทกายแสดงอาการเคลอนไหวประกอบไปดวยเมตตา คาวาเมตตา

เปนกญแจสาคญแหงชวต เพราะเปนตวใหเกดไมตรกบผ สามารถตรงใจและโนมนาวผอนใหมความรกตน

และนบถอตนไดเปนอยางด แตเมตตาจะเกดขนไดดวยตงปรารถนาดตอบคคลเทานน กลาวคอ ไมมองในแง

ราย เมตตากอใหเกดความเหนอกเหนใจ กอใหเกดสขอนดมตาแกตวเองอกดวย ความเคลอนไหว ของผม

เมตตา จะเปนเสนหมดดวงใจของผไดพบเหน เพราะอะไร ? เพราะผทมเมตตานนจะมการเคลอนไหวทไม

155

หลกหลกหนกหนวง แตมใชเฉอยชา ตรงกนขามกลบเปนไปอยางกระฉบกระเฉง วองไว ไมมอาการ

หยงผยอง มใชเปนไปโดยแกลงทา หากแตเคลอนไหวไปอยางธรรมดาโดยความรสกในจตใจจรง ๆ

“การเปนทรกของคนทงปวงนน โดยความจรงกคอการมชวตอยเปนคนนนเอง ” ในทางพทธ

ศาสนา หลกวาดวยเมตตาเปนขอทนาชนขมใจยง จนถงกบมผเปนปราชญกลาววา “พทธศาสนาเปนศาสนา

แหงเมตตา” แตวาขาพเจาขอย าไวอกครงหนงวา เมตตาตองใหเผลจมาจากความรสกใจจรง ๆ

วธสรางเมตตา คอตองหดความรสกดงน

ก. หดความรสกวา เราจะไมมเวรกบใคร ๆ

ข. หดความรสกวา ขอใหผอนปราศจากโรคภย

ค. หดความรสกวา ขอใหผอนปราศจากทกข

ฆ. หดความรสกวา ขอใหผอนเปนสข รรกษาตว ใหปลอดภยทกขภย

ในการสรางความรสก ๔ ประการน ใหหดเรมไปวนละเลกละนอย หมายความวา นนตน

นน เราควรหาโอกาสวาง เลอกทสงด ใหนกวาความรสกของเรานจะแลนไปทวสากลจกรวาฬ ผอนลม

หายใจใหไดจงหวะ และพดในใจ นกภาพเสมอนวาชาวโลกกาลงฟง แมในระยะแรกเรมทานจะรสกอดอด

แตขอใหทานพยายามทาไปเถดไมชาทานจะรสกแกใจเองวาเกดผลดอยางคาดไมถง ตรงใจตวเอง ตรงสายตา

ผอนในพระพทธศาสนา กลาววา เมตตายอมกอใหเกดผลานสงส ๑๑ ประการคอ

๑. นอนเปนสข (เพราะไมกงวล)

๒. ตนกเปนสข (เพราะไมเกรงไมหวาดอะไรตอไป)

๓. ไมฝนราย (เพราะเขานอนดวยมจตเมตตา)

๔. เปนทรกของมนษย

๕. เปนทรกของอมนษย

๖. เทวดารกษา

๗. ไฟ, ยาพษ, ศตรา ไมกรากราย

๘. จตตงมนไดเรว

156

๙. สหนาผองใส

๑๐. ไมฟนเฟอนสต ทาลายขนธ (ตาย)

๑๑. เมอไมบรรลคณสงขนไป กเกดในพรหมโลก

๒. เมตตาวจกรรม คอคาพดทกลาวออกมาดวยเมตตา กลาวคอ

“ประการหนงวาจาเหมอนงางอก

ไดพดออกแลวอยาทดถดถอยหน

ศรษะเตายาวแลวสนนนกม

ไมควรทหยบอยางมาเจรจา

“ คา ๆ เดยวมโทษมหนตกได

คา ๆ เดยวมคณอนนตกได”

วาจาเปนเรองสาคญดงนน การใชคาพดจงตองประกอบไปดวยเมตตา เพราะวาจาทมเมตตา

เจอ ยอมผกไมตรกบผฟงไดเปนอยางดทสด ตอไปนขาพเจาจะรวมเรองเกยวดวยวาจามาไว เพอเปน

แนวทางคดของทาน คอ

ควรจะพดแตถอยคาทตรงใจ ไมวาในทใด ๆ ไมบงควรพดคาทไมตรงใจผฟง (พทธวจนะ)

“บคคลใด พดเกนประมาณในเมอยงไมถงกาลทควร บคคลนนยอมถกกาจด เหมอนนกดเหวา

ถกกากาจดฉะนน”

เพราะฉะนนบณฑตควรรกษาวาจา ทงในกาลทควร และในกาลทไมควร ไมควรพดเกน

ประมาณแมในคนทเสมอกบตน

“ระบายสง และเตมแขงขา (พดใหเกดความจรงไป)”

“ขนตนไมไปจบปลา คอพดมากและไมไดรบผลอะไร” (สภาษตจน)

157

“วาจาเปนสาคญประการหนง ทจะทาใหเกดคณเกดโทษ ไดทงผพดและผฟง ถาพดดก

เปนคณประโยชนคาพดไมดกเปนโทษทาลายประโยชนตน แลประโยชนทานยงกวานน ยงอาจประหารตนเอง

ใหพนาศได เพราะฉะนนบคคลควรกลาวแตวาจาเปนสภาษต

บคคลนนเปนสตบรษเปนทเชอถอไววางใจนารกใคร เปนคนพดจามหลกฐานเปนผใหญ

สมควรเคารพนบถอ

บคคลผกลาววาจาประกอบดวยเมตตา จงเปนทางใหเกดบคลกลกษณะใหคนรก ใหคนนบถอ

ดวยประการฉะนน

๓. เมตตา มโนกรรม ไดแกความคดอนประกอบดวยเมตตา ความคด เปนของธรรมดาท

จะตองคดทกสงทกอยางในชวต กลาวคอ เราจะดกเพราะคดในทางดเสมอไป เราจะเสยกเพราะคดในทางเสย

เราจะทกขกเพราะคดวามนเปนทกข เราจะสขกเพราะคดวามนเปนสข คนอนจะรกเรากเพราะเราคดรกเขากอน

คนอนจะเกลยดเรากเพราะเราคดเกลยดเขากอน ดวยเหตดงนน เมตตามโนกรรมจงมหลกความคดททานสอน

ไว ๒ อยางคอ

๑.ตงเมตตามโนกรรมทงตอหนา

๒.ตงเมตตามโนกรรมทงลบหลง

สนขบางตวททานเลยงมนไว พอทานกลบจากสานกงานในเวลาเยนมกจะกระดกหาง คลอ

เคลยอยแทบเทาของทาน สงเสยงครางหงง ๆ ในบางวนมนจะทาเสอผาของทานใหเปอน แตทานกไมโกรธไม

เกลยดมน กลบลบคลาศรษะมนเลน แปลวาทานพงพอใจและรกษาใคร อาการของสนขททาเชนนน แสดงวา

มนรกทาน หรอกลาวอกนยหนงวามนมเมตตาตอทาน ทานกเมตตามนตอบ นแสดงวา ถาทานรกผอนเหมอน

สนขรกทาน แลวผอนจะรกทานเหมอนทานรกสนข

เรองแปลมาเชนน ขาพเจาใครอญเชญพระราชนพ นธของสมเดจพระมหาธรราชซงจารกไว

ณ ฐานอนสาวรยยาเหล นครปฐม ซงความในพระราชนพนธ แสดงมตตธรรมไว ดงตอไปน

“อนสาวรยนเตอนจต

ใหกคดราพงถงสหาย

โออาลยใจจอยไมวาย

กเจบคลายศรศกดปกอรา

158

ยากทใครเขาจะเหนอกก

เพราะเขาดเพอนเหนแตเปนหมา

เขาดแตเปลอกนอกแตกายา

ไมเหนลกตรกตราถงดวงใจ

เพอนเปนมตรชดกอยเนองนตย

จะหามตรเหมอนเจาทไหนได

ทกทวาราตรไมมใคร

กไปไหนเจากเคยเปนเพอนทาง

ชางจงรกภกดไมมหยอน

จะนงนอนยนเดนไมเหนหาง

ถงยามกนเคยกนกบกพลาง

ถงยามนอน ๆ ขางไมหางไกล

อนตวเจาเหมอนมนษยสจรต

จะผดอยแตเพยงพดไมได

แตเมอกใครความในใจ

กมองดรไดในดวงตา

โออกกดเพอนอยหลด ๆ

เพอมาพลดพรากไปไมเหนหนา

กเผลอ ๆ กชะเงอเผอเพอนมา

เสยงกกกกกผวาตงตามอง

อนความตายเปนธรรมดาโลก

159

กอยากตดความโศกกมลหมอง

นเพอนตายเพราะผรายมนมงมอง

เอาปนจองสงหารผลาญชว

เพอนมอดมวยเพราะมอทรชน

เอารปคนสวมใสคลมใจผ

เปนคนจรงหรอจะปราศซงปราน

นรากษสอปรยปราศเมตตา

มนยงเพอนเหมอนกพลอบถกดวย

แทบจะมวยชวงสนสงขาร

จะหาเพอนเหมอนเจาทไหนมา

ชาอราอาลยไมวายวน

เมอยามมชวตสนทใจ

ยามบรรลยลนลวงดวงใจสน

ดวยอานาจจงรกภกดนน

ขอใหเพอนขนสวรรคสาราญรมณ

ถงจะมหมาอนมาแทนท

กกรกเพอนนเปนปฐม

ทไหนเลาจะสนทและชดชม

ทไหนเลาจะนยมเทาเพอนรก

ถงแมจะไมมรปนไว

รปเพอนยงฝงดวงใจกตระหนก

160

แตรปนไวเปนพยานรก

ใหประจกษแกคนผไมตร

เพอนเปนเยยงอยางมตรสนทยง

ภกดจรงตอกอยเตมท

แมคนใดเปนไดอยางเพอนน

กควรนบวาดทสดเอย”

ดงนจงเหนไดวา ผรกยอมไดรกตอบ เชนเดยวกน

๔. เฉลยปนลาภผล ขอนหมายถงวา อนเคราะหสงเคราะหกนและกน เพราะการใหเปน

เครองหมายแหงจตใจอนกวางขวาง ไมคบแคบ คนมนสยคบแคบเหนแกตว ไมเปนทรกใครพอใจของใคร ๆ

ไมเปนทเคารพนบถอของใคร ๆ คนทนารงเกยจทสดในโลกน มพวกทเหนแกตวอยดวย

“มวลชนในโลกนชอบเปนคนเหนแกตว” นเปนขอความตอนหนงในหนงสอของสมาคม ยว

พทธสาสนกญปน “ไรความเหนอกเหนใจผอน..... โดยไมคานงถงวาจะมงมหรอเขญใจ คนเรามกจะเปนหวงอย

แตในเรองเงนเรองทองจะจนกทกข แมมงมกทกข ทงนเพราะชวตของเขาถกความโลภเปนนายบงคบบญชา

เขาไมเคยเลยทจะจใจ ไมเคยเลยทจะอมจะพอ”

สวนคนจนมกทกขเนองจากความอตคดขดสน และนเองเปนเครองปลกเราใหเขาอยากไดโดย

ไมมทสนสด อยากไดทดนเรอกสวน ไรนา บานเรอน อยากมงอยากม อยากสนกสบาย อยากหรหรา

ฟมเฟอย เมอเขาถกความโลภทยานอยากไดเผาอยเชนน ทงรางกายและจตใจกทรดโทรมลง แลวเลยามเสยแค

กงกลางของชวต โลกทงสนดเหมอนเปนนรกสาหรบเขา

ดงนนการเฉลยปนลาภ จงเปนวธหนงทจะบรรเทาความโลภ เพอมใหชวตเปลาเปลยว

อางวาง ขากมตรสหาย คนทขาดความสานกในหลกธรรมขอน คดเหนแตจะกอบโกยเอาไว ปรนปรอตณหา

โลภะไว สวนมากเนองจากผดธรรมดานยม และขดตอกฎของธรรมชาต ดวยเหตนการเฉลยปนลาภผล จง

เปนเหตใหเกดบคคลกลกษณะ ซงดงดดนาใจคนใหรก ใหเคารพได

๕. ความประพฤตเหมาะเจาะ ขอนหมายความวา เมอไดเขาอยในหมคณะหรอสมาคมใด

ตองประพฤตตามนยมของสมาคมหรอหมคณะนน อยาใหเปนทรงเกยจหรอเยยหยนได ทางศาสนาเรยกวา

เสมอกนดวยศลหลกธรรมปรชญามอยขอหนงวา “สงทเสมอกนยอมเขากนได” กคอหมายความถงนสยใจคอ

161

ความประพฤตวา ถาตางกนกอยรวมกนไมได ดวยเหตน ผประพฤตเหมาะเจาะยอมอยใกลหมคณะสมาคมได

และกอใหเกดความโนมนาวจตใจของผไดอยรวมกนใหเกดความรกความนบถอ

ความประพฤตเหมาะเจาะทอยในกรอบธรรมนยมนมอยในผใด แมผนนจะไปในคณะใด

คณะนนกไมรงเกยจจะไปเขาสงคมใด สงคมนนกไมรงเกยจ มแตนยมชมชนในความประพฤตของเขา

ในวงการสงคม มนษยเรามกมสญชาตญาณทจะเอาดเอาเดนกวาผอน ผไมปรบสญชาตญาณน

ใหเหมาะเจาะ มกจะคยขมผนนผน แสดงอาการหยงยโส สงคมกรงเกยจ มหนาซ ายงกอใหสงคมดถก ไมม

ใครยากคบคาสมาคมดวย

ในทางศาสนา เมอพระอสสชเถระ ไดพบกบอปตสสะทานพ มานพเหนกรยาอาการของ

พระเถระ ไดพบกบอปตสสะมานพ มานพเหนกรยาอาการของพระเถระแลว รสกเลอมใส จงถามวา

“สมณะ! ฉววรรณของทานผองใส ทานบวชอทศใคร ? ใครเปนครของทาน ? ” ทงนกเพราะ

ความประพฤตเหมาะเจาะนนเอง ผลทสดพระเถระไดแสดงธรรมใหฟงมานพเลอมใสจนถงมาบวชในพทธ

ศาสนา อปตสสะมานพนน คอพระสารบตรเถระ ซงมเกยรตคณกาจายไปทวทศปรากฏเปนทสองรองจาก

สมเดจพระบรมศาสดา

ดงนน กาละเทศะพรอมทงเหตผล ควรประกอบกบ “ความประพฤตเหมาะเจาะ” เสมอไป เมอ

เปนเชนน ยอมโนมนาวจตใจคนหรกเคารพไดแนแท

๖. ความเหนสมสวนกน กลาวคอในวงสงคมคนนนถาตางคนตางมความเหนผดแผกแตกตาง

กน ถงแมวาตางกมความประพฤตชอบในกรอบแหงธรรมจรรยากด กระนนกอยรวมกนในสงคมเดยวไมได

ไมสามารถทจะครองใจกนและกนได ดงนนกเทากบวาเปนเครองหมายแหงความแตกกนในวงสงคมนน ไม

อาจทจะสามคคพรอมเพยงกน เปนมลฐานแหงการทะเลาววาทกนตอไป แมจะมการอะไรทควรชวยกนจด

ชวยกนทา กไมสามารถจะทาการใหสาเรจประโยชน จะจดใหมงานกศลสาธารณประโยชน หากคนในวงนนม

ความเหนไมสมสวนกน งานนนกไมมจะสาเรจไดดวยด เพราะมวไปโตแยงกนอยวาจะทาอยางนน เวลานนจะ

ทาอยางน เวลานไมลงรอยกนได ดวยเหตน บคลกลกษณะจงเกดจากความเหนสมสวนกน เพราะเปนเหตตรง

ใจกน มอานาจดงดดใหเกดความรก ความเคารพจากกนและกน

ในสวนบคคล ถาไมตดความเหนใหสมสวนกบผอนแลว กเทากบเพาะความเกยจชงความเยย

หยน ไมมทางทจะดาเนนงานทตนมงหมายใหสาเรจได

162

บทท๔

จงท าใหเขาไววางใจได

“มกจการแผนกใดบางหรอ ทความไววางใจไมเปนสงจาเปน? ” นเปนพระราชนพนธ แหง

สมเดจพระมหาธรราชเจา

ถาพจารณาดใหดคงจะตองลงความเหนวา ไมมกจการแผนกใดในโลกทจะไมตองอาศยความ

ไววางใจของผอน เชนในการคาขาย ผคาขายคนใดทใชวธเอาเปรยบผซอ หรอลวงลอฉอโกงตาง ๆ ถงแมวา

จะคาขายมกาไรกไดแตชวแลนหนงเทานน เพราะเมอใดเขาจบไดเสยแลวกยอมจะไมมผใดทาการคาขายอก

ดวย และเมอเปนเชนนแลว ถงแมวาจะไมถงแกความพนาศฉบหายลมจมไปทเดยวกคงจะตองตงตนพากเพยร

หาทางคาขายอยางอน หรอไปคาขายในทอนอก ซงนบวาเสยประโยชนและเสยเวลาเปนอนมาก ในการท

จะตองตงหนงไปใหมเชนนน ถาไดเรมใชวธคาขายโดยสจรตและคงดาเนนไปในทางสจรตแลว กยอมจะไดรบ

ความไววางใจแหงผซอหรอผทาการรวมตลาด ยอมมหนทางทสามารถจะตงตนอยโดยมนคงได และถงแมวา

จะไมไดเงนทองมามากมายโดยรวดเรวเทาทางลอลวงฉอโกงกดแตกาไรยอมมมาเสมอมไดขาด เปรยบเหมอน

นาซงไหลแมแตทละหยาด ๆ ถาไหลเสมอมไดขาดในไมชากเตมภาชนะ

ทานทรก ! เราไมไดอยในโลกคนเดยว ดงนน เมอจาตองอยหลายคน พนธกรณยกยอมเกด

เปนเงาตามตวหารงานทงหลายจะสาเรจลลวงไปไดดวยด กเพราะไมตรระหวางกนและกน ฐานแหงความ

ไมตรนน ขนอยแกความไววางใจกนเปนปฐม ถาไมมความไววางใจกน ความไมตรกไมย งยน

กความไววางใจนน สมเดจพระมหาธรราชทรงพระราชนพนธไววา “จะมขนโดยแสดงให

ปรากฏวาเปนคนสจรต คอไมประพฤตกจใดซงจะเปนหนทางใหรายแกผอนไมพดจากลบกลอกหลอกลวง

และไมคดปองราย”

แตการทาใหเขาวางใจนน ทานพงตระหนกไววาประกอบดวยสจรต ถาไมประกอบดวย

สจรตแลวไซร ขาพเจาขอบอกทานวา ไมควรททานจะเกดมาเปนคนเลย เพราะถาทานจะทาใหเขาวางใจ เพอ

อบายทจรตของทานแลว ขาพเจาขอใหทานพนาศไปกอนทอบายทจรตจะเปนผลสาเรจเถด

มใชเพราะอบายอยางนหรอ จงไดมภาษตสาหรบเตอนใจวา

“อนหวานลนกนตายคายกยาก

เพราะหวานปากเหมอนนาตาลพาลจะขม

163

วาวจฬาลองลอยเพราะแรงลม

มดตายถมนาผงเพราะคลงรส”

“ไมถกถามอยาตะกรามตะกละกลาว

ไกสามหาวมใชยามตะกรามขน

กลวไวหนากลาไวหลงระวงทน

คนทกวนแปดเหลยมและแปดคม”

“คนหนาเนอใจเสอกเหลอคบ

ขางนอกกลบหวานไวขางในขม

มะนาวเกลยงกไมลมถงคนกลม

เรวกวาลมเหลยมลบตลบแตลง”

ทานเจาคณธรรมโกศาจารย (อตถการ เถร) วดราชาธวาส กลาวไวใน “โบราณธรรมกถา”

ของทานวาความเปนของมนษยม ๔ ขน คอ

๑. กายเปนมนษย ใจเปนสตวดรจฉาน

๒. กายเปนมนษย ใจเปนเปรต

๓. กายเปนมนษย ใจเปนมนษย

๔. กายเปนมนษย ใจเปนเทวดา

“ความเปนมนษยโดยสมบรณนน” พระเถรย าและใหขออธบาย “ไมใชอยทกายภายนอกอยาง

เดยว แตมความสาคญอยทใจภายใน คอตองมมนษยธรรมประจาใจถาใจไรมนษยธรรม จะสาเรจเปนมนษย

โดยสมบรณหาไดไม”

มนษยธรรมนนคอกลยาณศลกลยาณธรรม กลยาณศลไดแกศล ๕ คอ

๑. ไมฆาสตว

๒. ไมลกทรพย

164

๓. ไมประพฤตผดในกาม

๔. ไมพดเทจ

๕. ไมดมสราเมรย

กลยาณธรรม ไดแก

๑. เมตตา

๒. กรณา

๓. สมมาอาชวะ

๔. สทารสนโดษยนดดวยคครองของตน

๕. สจจะ และ สต

“ผใดมเทวดาธรรมประจาใจ ผนนไดชอวามใจเปนเทวดา สงอยภายในแหงกายมนษย”

เทวดาธรรมนน คอ หร โอตตปปะ ความละอายและเกรงกลวตอความชว ไมกลาทาความ

ชวทงในทและทแจงทกแหงทกเวลา มใจผองใสสะอาด มอาการกายวาจาสงบเสงยมดงาม เมอใจเปนธรรม

ผวพรรณกผดผองเปลงปลง ดงพรรณะของเทวดา

หลกในขอน คอ ทาใหเขาไววางใจดวยสจรต หรอกลาวอกนยหนงสตยสจรตเปนเดมพน

แหงความไววางใจ

“ความสตย ยอมเปนสงาของผททรงไว “สมเดจพระมหาธรราชเจา ทรงพระราชนพนธไวใน

“ปลกใจเสอปา” ผใดเสยสตยกนบวาเปนผเสยสงาราศ ประหนงวาเปนผไดคลกคลแลวในของโสโครก ไม

เปนผทนรชนจะพงปรารถนาคบคาสมาคม แตผใดรกษาสตยมนคงไวแลว กไมจาเปนททจะตองประดบตน

ดวยอาภรณอนใดอก เพราะความสตยเปนอาภรณอนเชดชเปนสงาราศประเสรฐยงอยแลว ไมมแกวอนใดจะ

เสมอเหมอน ขาเจามความเหนอยเชนน ขาพเจาจงไดผกคาโคลงขนไววา

ผใดมสตยคม ครองจต

ควรคบคชวต มนไว

ผใดไปตงนจ ในสตย ธรรมนา

165

ควรหลกและเลยงให หางแมนเดยรจฉาน\ในการทาใหผไววางใจน เปนทน

แหงการคาขายดวย พระยาภกดนรเศรษฐ(เลศ เศรษฐบตร) เปนผถอคตวา ทนสาคญของการคา คอ ชอสตย

สจรต พากเพยร อดทน

บคคลผมนสยซอสตยสจรต ปฏบตตนใหผอนไววางใจได ยอมเปนทรกสนทสนม เพราผอนไม

ตองคอยหวาดระแวง เกดความรสกปลอดภย แมผใหญกเมตตาปรานเอนดสงสาร ใครทจะใชสอยหรอ

แนะนาตกเตอนดวยหวงดมใจสนทสนมเปนอนหนงอนเดยว เพราะผใหญมองเหนเครองอาภรณคอ ความ

สตยสจตรอนเปนตนทนนน เกดความไววางใจในเขา

การไดรบความไววางใจจากผใหญ เสมอนไดรบกญแจไขความมดมนแหงชวตไปสแสงสวางอน

อาไพ ฉะนนผจะครองใจผอน จงควรทาใหเขาไววางใจ

ประวตประธานาธบดลนคอลน เปนตวอยางทงามในความยดมนอยในความสตยสจรต

อนเปนผลใหผอนไววางใจ เรองตอนนมวา-

เมอรอยเอกลนคอลน สมครแขงขนเขารบเลอกเปนสมาชกสภาผแทนประจารฐ ครนผล

ปรากฏวาลนคอลนม

ไดรบเลอก เพราะพายแพแกพรรคเดโมแครทนน ลนคอลนผวางงานกคดจะเรยนวชา

ชางเหลก คดจะเรยนวชากฎหมายสบสนวนวายไปหมด ผลสดทาย ลนคอลนชายผไมยอมทอถอย กตกลงใจ

เขาหนกบวลเลยมเบอร เปดรานขายเหลาเขารานหนง แตเปดไดไมนานเทาใด กขาดทนยบไปผลทสดตอง

เซงใหแกผอน เพราะเจาของรานดาเนนการคาแปลกมากไป คอ เบอรไมทาอะไร นอกจากนงกนเหลา

ลนคอลนไมทาอะไร นอกจากนงอานหนงสอหรอไมกคยตลกโปกฮาเรอยไป และผรบเซงนนกรบเซงเชอไว

ในทสดปดหนไป ลนคอลนกบเบอรตองรบภาระหนสน เมอเบอรตายลงอกมหนสนทจะตองใช ๑๑๐๐

ดอลลาร

ทานลองคดลวงหนาดซวา ลนคอลนจะใชหนสนหมดภายในกป ๒๐ ป ทลนคอลนทางานใช

หนอยจนหมด นเปนตวอยางแหงบคคลผประกอบดวยความซอสตยสจรต ซงเปนทไววางใจได

เพราะเหตไร ลนคอลนจงไมหลกเลยงหน ซงทางงายทสด คอยอมลมละลาย เพราะลนคอลน

มความซอสตยสจรตใชหรอ

166

ดวยเหตน ชอเสยงของลนคอลน จงระบอกระฉอนรายไดกเพมขนๆ จากเรองนกเปน

ตวอยางในการทาใหเขาไววางใจ ดวยคณธรรมคอความซอสตยสจต แตขอสาคญอยาลมวา เมอเขาไววางใจ

แลว ตองทาใหสมกบทเขาไววางใจดวย

เมอ ค.ศ. ๑๙๔๕ แฟรงเยมส กรรมกรนโกรรายวนเดนเขาไปในธนาคารแหงหนง พลางบอก

วา

“คณครบ! ผมขอกเงนจานวนหนง พอสรางบานหนงหลง สาหรบผมกบเมยและลกอก ๒

ชวต”

“คณกลบไปพยายามซอทดนซ เราจะปลกบานให”ผอานวยการบอก

เยมสหนหลงกลบ และพยายามซอทดนแหงหนงไดจรง ๆ ทางธนาคารกใหกเงนจรง ๆ โดย

ไมมหลกทรพยหรอใครคาประกนหรอรบรอง เงนทธนาคารใหเยมสกสรางบานนนมจานวนถง ๑,๘๙0

ดอลลาร และเยมสกพยายามใชคนจนหมดไมคดโกง

“ขาพเจาทราบดวา เยมสสมครใจทจะทนอดมากกวาทจรต ” รอบนผอานวยการธนาคารกลาว

นเปนเรองของธนาคารแหงหนงในคายน ทางตะวนตกเฉยงใตของมลรฐหลยเซยนา ซงมนายธนาคารซงเชอวา

“๙๘ เปอรเซนตของประชาชน เปนผสจรต”

หลกในขอน คอ จงทาใหเขาไววางใจ ดวยคณธรรมคอสจรต และทาใหสมกบทเขาไววางใจ

ดวย

บทท ๕

จงเขยนสภาพบรษ

ความรงเรองมนคงแหงชวต ยอมขนอยแกความเปนสภาพบรษ ๆ คอผอยในศลธรรม มกรยา

แชมชอยเปนทรกและนบถอของคนผไดพบเหน

คาวา “สภาพบรษ” เปนคากวาง ฉะนนจงจะนาความทมแงคดมาไว เพอทานจะไดทราบ

หลาย ๆ มมวาสภาพบรษเปนเชนไร?

สภาพบรษ ยอมเปนผเหนอกเหนใจเพอนมนษยดวยกน ดงพระเจาเอมเปอรเรอฟรานซซ แหง

ประเทศออสเตรยควรเปนตวอยางทงดงามคอ

167

ครงอหวาตกโรคระบาดในกรงเวยนนา พระองคไดเสดจไปเยยมสดบทกขสขของปวง

ราษฎร ขณะนนไดทอดพระเนตรเหนศพ ๆ หนงซงถกนามาตามถนน โดยไมมเจาภาพหรอญาตมตรไวทกข

ใหเปนเกยรตแกผตาย

“นน เขาเปนอะไรตาย?” ทรงถามราชองครกษ

“ขอเดชะ เปนอหวาตกโรค พะยะคะ ” ราชองครกษกราบทล

“เจาภาพไมมหรอ ๆ วาเขาไรญาตขาดมตร”

“มพะยะคะ แตเขากลวโรคตดตอ ไมกลาตามศพไปถงทฝงได”

“ประชาชนของฉนไมเคยปรากฏเลยวา เมอตายแลวไมมผสงศพ ฉนจะทาหนาทผตามสงศพ

เอง”

ครนแลว พระองคพรอมดวยราชองค ไดเสดจตามศพอนาถานนไปจนถงสสาน ทรงจดแจง

อานวยการจนเสรจดวยความเคารพและเออเฟอ

น สภาพบรษตองเหนอกเหนใจเพอนมนษยอยางน

สภาพบรษตองเปนผต าตน “ในมงคล ๓๘” ธรรมบรรยายของอนสาสนาจารยทหารบก กลาว

อธบายไว ซงขาพเจาขอคดมาสกนอานดงน

“ความทใจสภาพราบเรยบสงบเสงยมเจยมตว ไมกาเรบเยอหยงลาพอง เรยกวาความตาตน ผ

ประพฤตตาตน ไมเปนคนกระดางถอตว ท ะนงตนวาวเศษกวาผอน ไมถอชน ไมเหยยดผอนวาเลวกวาตว ไมยก

ตนขมทาน เปนคนไมมพษมสง มกรยาละมมละหมอม วาจาออนหวานนาใจออนโยน

ผประพฤตตนเปนคนเชนน ยอมมแตความสขเจรญ เปนทนยมรกใครของบคคลทวไป ผใหญ

กรกใครเอนด ผเสมอกนกนบถอสนทสนม ผนอยกเคารพบชาความตาตนจงเปนมงคลอนอดมประการหนง

สภาพบรษตองประกอบไปดวยความอดทน เพราะในกาลเทศะบางครงบางแหง ความอดทน

เทานนทจะเปนยาหอมชนใจอยางวเศษ ซงทาใหยนหยดอยไดในทามกลางความอบแสงอาไพของชวต

เรองเคยมมาแลว ดงนคอ

เมอกษตรยกรงพาราณส ถกพระเจาทพภเสนราชจบไปทาโทษ แตเจากรงพาราณสกมได

หว นไหว จนพระเจาทพภเสนราชรอนพระทย ตองเสดจไปถวายบงคมขอประทานโทษ พลางทลถามวา

168

“ขาแตพระองคผเปนราชาเอก! กอนแตนพระองคไดเสวยราชสมบตพรงพรอมดวยกามคณ

รมณเปนอยางยอดแตบดน พระองคถกชดทอดลงไปในทเพยงดงเหวทแสนยากจะพนไปได เหตไฉนพระองค

จงมไดลดละพระฉววรรณทผดผอง และกาลงพระกายทแคลวคลองแขงแรงทมอยแตเกากอนเสยเลย”

“ขาแตพระเจาทพภเสน!” พระเจากรงพาราณสผเปนพระโพธสตวตอบ “ขนตคอความอดทน

ตอทกขเวทนา และคาครหาตเตยนประการ ๑ ตะโปถอถอตบะธรรมความเพยร เผาผลาญบาปกรรมความชวให

ไหมเกรยมสาบสญประการ ๑ สองคณสมบตนเปนทพอใจปรารถนาของหมอมฉนแตเดมมา หมอมฉนกได

แลว กจแลกศลเหตทควรทาทงสนคอ ทานศล และอโบสถกรรม หมอมฉนกไดทาใหเสรจแลวแตเดมมา

ทงไดยศอนยงใหญ ทมในปางกอนคอฌานเครองขมกเลสไดชวคราวอยางน หมอมฉนจงมไดละผวพรรณอนผด

ผอง และกาลงกายกาลงความคด อนคลองแคลวทมอยแตเดมมา”

“ขาแตจอมคน !” พระเจากรงพาราณสทลตอไปอก “สตบรษคนผสงบ บรรเทาความสขดวย

ความทกขหรอบรรเทาความทกขนน อนยากทจะอดทนไดดวยความสขเปนผมจตเยนนก ในความสขและความ

ทกขทงสองอยางเปนผมจตเทยงตรง เปนกลางดงตราช ทงในความสขทงในความทกข”

พอจบคาดารส พระเจาทพภเสนราชกปลาบปลมใจถวายราชสมบตคอตามเดม นจะเรยกวา

ปรชญาในการครองใจไดมใชหรอ ? และในตอนถวายคนราชสมบต ยงกลาวเสมอนมอบตวแกเจากรงพาราณส

อกวา

“ขอจงเสวยศรราชสมบตของพระองคเถด หมอมฉนจะคอยปองกนราชศตรถวาย”

สรปความแหงเรอนคอ พระเจากรงพาราณสแสดงความเปนสภาพบรษของพระองคอยางเอก

อ เพราะกลาววาความชวกไมม ความดกไดสรางแลว รางกายจะซดเซยวไปดวยอนใด ? และในตอนทายยง

ประกาศนาพระทยของพระองควา ไมหว นไหวตอสขหรอทกข เปนอนวา แมจะมทกขกอดทนได แมจะมสข

กอดทนตอความเหลงได หรอกลาวอกนยหนงวา สขหรอทกขไมมความหมายแกพระองคมากมายอยางไรเลย

เพราะจตสงบเหมอนนาปราศจากคลนและทงเปนนาเยนใสไมไหลขนไหลลงแลว

สภาพบรษตองเปนคนไมขโกรธ ใจคอหนกแนนมนคง

ลกษณะเชนน พงพจารณาจากเรองดงตอไปน

จลลทททระ เปนนาคนองชายมนสยตรงกนขามกบพ คอเปนผขโกรธ หยาบคายเทยวทาราย

ดาวาหมนาคอน ๆ จนบดาโกรธถงกบขบไล แตพชายออนวอนขอรองบดาไวได ๒ ครง พอครงท ๓ พชาย

กลบถกบดาขบไลใหไปอยเสยกบนองชาย ครบกาหนด ๓ ปจงใหกลบมา

169

นาค ๒ พนองพากนไปอย ณ ทแหงหนง กถกเดกชาวบานลอเลยน ดถกดวยประการตาง ๆ

“พททพระ!” วนหนงนองชายบอก “คาดาวาหยาบคายทงหลายในโลกมนษยนชางทาใหขา

เดอดรอนจรงๆด ด !อายพวกเดกชาบานซงไมมพษฤทธเดชอะไรยงมาจวงจาบวาเราผเปนอสรพษไดวาเปนสตว

นากนกบกนเขยด”

พชายไดฟงดงนน จงไดสอนวา

“ผทถกขบไลจากแวนแควนของตน ระเหระหนไปอยถนอนแลว พงสรางฉางใหญไวใสคา

หยาบเถด”

“ในทใด ไมมใครรจกตนโดยชาต หรอโดยวนย คอ คณสมบต กไมควรเครงถอตวไปในทนน

ตองอยไปในฐานะคนทใคร ๆไมรจก”

“ผมปญญา แมมเดชานภาพรงเรองราวกบเปลวไฟ เมอตกไปอยไกลตางถน ควรอดทนการด

หมนแมจะเปนคาททาสตะคอกข”

สรปความแหงเรองนคอ สภาพบรษเมอจาตองไปตางถนซงใครไมรจก แมใคร ๆ จะพด

หยาบคายตอ กอดทนได ถงจะมสตปญญายงแตใครไมร อยาพงถอตววาอยางนนอยางน แมพวกทาสซงเปน

ไพรทสดตะคอกข กพงเฉย ๆ ไมขงโกรธ

สภาพบรษ ตองเปนผมอธยาศย มวาจาออนหวานดงภาษตวา

“อนง อนกรยามารยาทด

ยอมสอชาตบอกตาแหนงใหแจงท

วสยฉลาดดวาจาทพาท

รปพวงพบอกโภชนาหาร”

เรองเคยมมา กลาวคอ -

คราวหนงนายพรานเนอ ในกรงพาราณส บรรทกเนอมาเตมเกวยนเพอจะขาย บตรของ

เศรษฐ ๔ คน จงออกปากขอเนอกะนายพรานนน

“เฮย! อายพรานเนอ” คนท ๑ พด “มงจงใหกอนเนอแกกบาง”

170

“ธรรมดาคนเรา เมอจะขอของอะไรกะผอน ควรจะเปนพดจาออนหวาน ” นายพรานเนอ

กลาวตอบเชงสอน “ทานจกไดกอนเนอสมควรแกวาจาของทาน วาจาทานหยาบเชนเดยวกบเนอพงผด เอาเถด

เพอน เราใหเนอพงผด”

“พชาย ขอชนเนอใหแกฉนบาง” คนท ๒ พด”

คาวาพนองชายหรอพนองหญงน” พรานเนอกลาว

ตอบ “เปนชนของมนษยทงหลายเขากลาวกนอยในโลกวาจาของทานเชนกบชนเนอ เอาเถอะ

เพอน เราจะใหชนเนอแกทาน”

“พอจา !” คนท ๓ เรมตน “ขอชนเนอใหแกฉนบาง”

“บตรเรยกบดาวาพอ” นายพรานเนอกลาว “ยอมทาใจของพอใหไหว วาจาของทานเชนกบ

ดวยนาใจ เอาเถอะเพอนเราจะใหเนอหวใจแกทาน”

บตรเศรษฐคนท ๔ จงเขาไปหานายพราน พลางกลาววา “สหายเอย! ทานจงใหกอนเนอแก

เราบาง” พรานเนอไดตอบวา

“เพอนของผใด ไมมอยในบาน สถานทอยของผนนกเปนเหมอนหนงปาหามนษยมได วาจา

ของทานเทากบสมบตทงหมดเอาเถอะเพอน เราจะใหเนอทงหมดแกทาน”

ครนแลว นายพรานเนอทงหมดใหแกบตรเศรษฐคนท ๔ ๆ รบแลวไดตอนรบและแสดง

สกการะสมมานะแกนายพรานเนอ โดยใหเขาไปรบบตรและภรรยามาอยดวย ใหเลกจากการเปนพราน ได

อาศยใชสอยโภคทรพยของบตรเศรษฐ ไดเปนสหายรวมปรองดองสามคค ไมแตกราวกนจนตลอดชวต

ตามเรองทเลามาน แสดงหลกวาดวยวาจาออนหวานซงเศรษฐบตรใชพอเหมาะพอสมแกเพอน

มใชแสดงอาการวาจาเหยยบย าตาชา หรอยกยองกนจนเกนไป หากแตเลอกใชใหสมแกภาวะและวยของเขา

ดงเศรษฐบตรคนท ๔ใชวาจาเหมาะแกพรานเนอ ๆ ไดมอบเนอใหหมดฉะนน และเศรษฐบตรกปฏการะตอบ

แทนไมตรดวยเลยงดเขา นบถอกนวาเปนเพอนจนตลอดชพ

คตทเราจะพงได คอ

๑. ยกยองบคคลใหสมแกฐานะและภาวะ

๒. ทดแทนบญคณเขา

171

๓. รกษาไมตรไวใหเสมอตนเสมอปลาย

สภาพบรษตองไมโกหกพกลม ไมโออวดคณสมบตทไมมในตน เพราะการโกหกพกลมเปน

กรยาของคนเลวการโออวดเปนกรยาของคนใจทราม ดงนนคนโกหกคอผทยอมรบวาตนเปนคนเลว คนโอ

อวดคอผยอมรบวาตนเปนคนใจทราม สภาพบรษเขาไมเปนคนเลว ไมเปนคนใจทราม เรองเคยมมาแลว

กลาวคอ

คราวหนง มเทพบตร ๔ องค ประดบเทรดดอกฟาทพย ลงมาจากดาวดงสพภพ เพอมาชม

มหรสพในกรงพาราณส ธรรมดาดอกฟาทพยนนมกลนหอมฟงจรงใจอบอวลไปทวทงกรง ชาวเมองโจทยขาน

กนองม และตางกพากนขอดอกฟาทพยเพอประดบกายตน

“ดอกไมทพยนมอนภาพมาก” เทพบตรกลาว “สมควรทเทวดาพวกเดยวเทานนทจะใช

ประดบได แตสาหรบมนษยซงมบาปคอความเลวตดตวไมมศลธรรม และใจตาทรามแลว ไมสมควรประดบ

เลย”

“แลวมนษยเชนไร จะประดบดอกฟาทพยได ” มนษยจาพวกทมคณสมบตประจาตว จงจะ

ประดบได

“คณสมบตเชนไร?” เชญฟงเถด เทวบตรกลาวครนแลว

องคท ๑ ไดกลาววา

“ชนใดไปฉอราษฎร บงหลวง แลเอย

อกไปเทจคาลวง เลนลน

สบศกดอคร ฐานปวง ยศไป เมาแล

ฟาทพยเทพทงสน ผนนควรถนอม”

องคท ๒ ไดกลาววา

“ผเสาะแสวงหาทรพยดวย คลองธรรม

ไปลอลวงรนทา ทกขแปร

สมบตสมบรณบา- เทงไป เมาเลย

172

ฟาทพยเทพนแล ผนนควรถนอม”

องคท ๓ ไดกลาววา

“ผใดใจมนแล ไปจาง เรวเลย

เชอมกลบกลายวาง ลกล

เชญมตรมอางขนาง บรโภค ดพอ

ฟาทพย เทพทงน ผนนควรถนอม”

องคท ๔ ไดกลาววา

“ไปกระทบกระทงผ สาธชน

ไปกลาวบรภาษคน อนแลว

พดใดกทาดล ตามดง นนนา

ฟาทพย เทพหอนแคลว คลายผหวงปอง”

เมอเทวบตรไดกลาวคณสมบต ของผควรประดบดอกฟาทพยจบแตละองค บโรหตผ ซงทแท

ไมมคณสมบตอยานนแมสกนด แตกยอมรบสมอางและโออวดตนวามคณสมบตเชนนน ๆ

ในทสด เทวบตรกไดใหเทรดดอกฟาทพยแกปโรหตแตเมอเทวบตรไปแลว ปโรหตเกดทกข

เวทนาในศรษะอยางรนแรง ศรษะเขาเปนเหมอนถกทมแทงดวยปลายมดอนคมและเปนดงถกรดไวดวยแผน

เหลก เขาเกดทกขเวทนากลงเกลอกไปมา รองไหดวยเสยงอนดง และตอมาเทวบตรไดเอาออกให เพราะ

ประชาชนเอาออกไมได เขาไดรบผลของการโออวดเชนน

เรองขางตนน แสดงหลกปรชญาขอหนง คอการไมมสา ไมโออวด มขอพงพจารณามมาก

ทเดยว

๑. เทวบตรคอใคร ?

๒. ดอกฟาทพยคออะไร ?

๓. ปโรหตคออะไร?

173

๔. ทาไมกรงพาราณสจงมมโหรสพ?

ขาพเจาจะกลาวขอพจารณาเหลานเปนลาดบไป แตในการกลาว จะไมกลาวโดยลาดบหวขอ

แตจกพจารณาประเดนเหลานนรวม ๆ กนไป ซงเมอพจารณาจบแลวทานกรไดเองวา อะไรคออะไร

ในชวตของคนเราน การตอสดนรนแหงชวตเปนดงโรงมหรสพอนมหมา จงอยางทเชกส

เบยรวา “โลกคอละครโรงใหญ” ดงนน การทกรงพาราณสมมหรสพอาจมความหมายกวางถงชวตทกชวต

กรงพารณสแมจะมชอจรงในประวตศาสตรของอนเดย แตเรากไมควรหยดคดเพยงแคนน ควรคดไปถงวาชวต

แตละชวต กาลงมมหรสพอยแลว เพราะตางคนตางกกาลงแสดงบทบาทแหงชวต โดยใชโลกเปนเวท

แต “ในขณะทกรงพาราณสมมโหรสพ” คอขณะทชวตทกชวตโลดเตนไปตามบทบาทนน เจา

ความอยากด ในเมอเหนผอนไดดยอมมอยประจาหวใจของชวตทกรปทกนาม ดงนน

เมอเหนเขามทรพย กอยากมทรพยเหมอนเขา

เมอเหนเขามยศ กอยากมยศเหมอนเขา

เมอเหนเขามเกยรต กอยากมเกยรตเหมอนเขา

เมอเหนเขามไมตร กอยากมไมตรเหมอนเขา ฯลฯ

ถาจะถามวาเพราะอะไร? กตองตอบวา ทรพย ยศ เกยรต ไมตร เปนตนเหลาน มนเราใจ

ย วยวนใจ

“เสมอนดอกฟาทพย หอมฟงตะหลบไปทวทงพระนครอนกวางใหญ ” คนธรรมดาทวไป ผ

ตองเลนมหรสพชวต

ใครบางไมปรารถนาทรพย ?

ใครบางไมอยากไดยศ

ใครบางไมอยากไดเกยรต

ใครบางไมอยากมไมตรกบใคร

ในทศนะของขาพเจา ทรพย ยศ เกยรตและไมตรนแหละ คอดอกฟาทพย ซงคนผม

คณสมบตเทานน จงไดผไรคณสมบต ถงไดมากไมมความสข

174

เมอดอกฟาทพย เปนทปรารถนาของคนทวไป แตบางคนกไดประดบ บางคนกไมได

ประดบ แตความอยากไดดจนเกนไป โดยไมคานงถงความชอบธรรม มนทาใหบคคลกระเสอกระสนดนรม

ไป เพราะคานงถงแตวาขอใหไดมาเปนแลวกน ลกษณะเชนน ถาเปนผนอยกมชองทางนอยหรอไมกลา ดง

ประชาชนชาวกรงพาราณส ไมกลารบสมอางแกเทวบตรฉะนน ถาเปนผใหญชองทางมมากกลาทาลงไปดวย

โลภโมโทสน ดงปโรหตรบสมอางเทวดาวาตนมคณสมบตพอทจะประดบดอกฟาทพย

ถาเราจะพจารณาเทวบตรกบปโรหต จะเหนวามลกษณะนสยตรงกนขามทเดยว คอเทวบตร

เรองน มลกษณะดงน

๑.มลกษณะไมกดขขมเหง ลกทรพยหรอฉอโกงใคร

๒.มลกษณะไมโปปหมดเทจใคร

๓. มลกษณะ ไมตน ไมเหม ไมเมา ในยศศกด

๔. มลกษณะหาทรพยโดยสจรตไมผดศลธรรม

๕. มลกษณะไมลอลวงใคร

๖. มลกษณะไมงกในทรพย หรอไมบาสมบต

๗. มลกษณะจตไมรกงายหนวยเรว

๘. มลกษณะไมโลเล

๙. มลกษณะไมหวงกนหวงใช คอมลกษณะเผอแผ

๑๐. มลกษณะไมดาวาคนด ทงตอหนาและลบหลง (ใครดกยกยอง เราตองเปนคนไมมนสย

เปนเชนคาทวา เอาดไวทตว เอาชวไวทเขา)

๑๑. มลกษณะวาจากบการกระทาตรงกน

แตปโรหตในเรองน มลกษณะนสยเสย คอ

๑. กดข ขมเหง ลกทรพยฉอโกง

๒. โปปดมดเทจ

๓. ตนและบาในยศศกด

175

๔. หาทรพยโดยทจรตผดศลธรรม

๕. ลอลวงคน

๖. บาสมบต

๗. รกงายหนายเรว

๘. โลเล

๙. หวงกนหวงใช

๑๐. ไมมใครดกวาตวเอง ดาวาแมกระทงคนด

๑๑. ปากกบการกระทาไมตรงกน

ทงนเรามาพจารณาดอกวา ใครกตาม ถามลกษณะนสยดงปโรหตนจะเปนเชนไร คนดงน

อาจกลาวไดวา ถงมทรพยถกประชาชนสาปแชงเพราะทรพยนน มนคอสายเลอด สายเหงอไคลของผอน เปน

นาตาของผอน เพราะปโรหตนนหามนมาไดดวยการกดข ขมเหง ลก ฉอโกง โปปด มดเทจทจรต และ

ลอลวงมา มใชหาไดดวยอาการชอบธรรมเลย ใจของปโรหตจะไมเปนสขเลย เพราะอยางนอยทสด ความเปน

คนหนาเลอด หนากระดก จะทาใหเขารอนใจไปเอง แมเอาทรพยนนไปใชทาบญ กมไดมผลไพศาล และบญ

ยะสถานทงหลายกไมควรรบทรพย ทคนผบรจาคไดมาดวยการโกง เพราะมฉะนนจะทาใหเขาฮกเหมใจไดวา

ทาบญแลวกลางบาปได

ถงจะมเกยรต กไมมใครนยม เพราะเปนเกยรตทมนสรางขนมาดวยความเกลยดชงและเคยด

แคนของผอน ยศเกยรตของเขาเปนสะพาน ใหเขากอความเดอดรอนแกผอนยงขน

ถงจะผกไมตร กไมมใครแยแส เพราะเปนไมตรจอมปลอม คนทลอลวงคน ใจรกงายหนาย

เรว โลเล หวงกนหวงใช มอธยาศยคบแคบ ไมวาใครด จะยกตวเองผยองตวเองวาดกวาใคร ๆ เชนปาก

ปราศรย นาใจเชอดคอดงน ใครจะใยดดวย อยาวาแตมนษยดวยกนเลย แมแตสนขกหลกทางใหเสย

ทานทรก ! ดอกฟาทพยนน ใคร ๆ กอยากไดมใชหรอ ? ทานกคงอยากได ขาพเจากอยากได

แตการอยากไดนน ตองรจกวาไดเพราะคณสมบตอะไรบาง มใชเมออยากไดแลว กมสาโออวดเอา ซงเปน

นสยของปโรหตชวในเรองน สภาพบรษเขายอมรวา เมอไรควรได เมอไรไมควร และควรเพราะอะไร ? ไม

ควรเพราะอะไร ?

176

บทท ๖

จงเปนสภาพบรษ (ตอ)

สภาพบรษตองเปนคนหนกแนน ไมดนรนกวดแกวงในเวลาเสอมลาภ ตวอยางทจะพงพจารณา

ดงเรองตอไปน ในกาฬพาหชาดกแสดงวา สมยเมอพระเทวทตตผกแคน ในพระบรมศาสดาจนถงกบคบคด

กบนายขมงธนบางปลอยชางนาฬาครบาง หมมนษยทงหลายกเลกถวายธวภตรและแมพระบรมครกทรงทอด

ธระไมเยอใย ครนวนหนงภกษทงหลายสนทนากนในโรงธรรม พระบรมศาสดาจงปรารภเรองน ไดตรสชาด

กวา

ครงหนง พระโพธสตวเปนวานรเผอก ชอราธะ มนองชายชอโปฎฐบาท ไดรบการเลยงดอยใน

ราชสานกโดยอยในกรงทอง บรโภคขาวตอกคลกนาผงในจานทอง นาดมกเจอดวยนาตาลกรวด เปนสขสวสด

สบมา

คราวหนงมชาวไพรนาลงดาชอกาฬพาหมาถวายแกพระราชา ๆ ใหบารงบาเรอกาฬพาห ยงกวาลง

๒ พนองแตโพธสตวกเฉย หาวากระไรไมเพราะตนมลกษณะนสยหนกแนน คงทไมหว นไหว

“พราธะ!” วนหนงนองชายกลาวขน “บดนขาวและนาทเราเคยไดอยแตกอน ไปขนอยกบผอนเสย

หมดแลว เมอพระราชาไมเออเฟอเราสองพนอง เราพากนกลบไปอยปาตามเดมเถด”

“โปฎฐบาทเอย!” พชายไดกลาวขน “ธรรมทงหลายคอลาภและความเสอมลาภ ยศและความ

เสอมยศนนทา สรรเสรญ และสขทกข เหลานลวนไมเทยงในหมมนษย เจาอยาไดเสยใจไปเลย จะเสยใจไป

ทาไม”

“ฉลาดแทพราธะ!” นองชายกลาวดวยความเคองนด ๆ ในการทเหนวาพรสกเดอดรอนอะไร พเปน

บณฑต รถงผลอนยงไมมาถงแลวกลาวตอไปดวยความแคนเคองในกาฬพาหวา

“ทาไมหนอ พวกเราจกไดเหนมน ถกเขาไสหวออกไปจากวง”

พระโพธสตวจงบอกวา “เจาลงกาฬพาหมนเสยมารยาท มนกระดกหและกรอกหนา ทาใหราช

กมารนอย ๆ มยจะทาตวของมนเอง ใหตองหางไกลจากขาวนา”

177

และการณกเปนจรงดงนน ดวยวาตอมาอกไมกวนเจาลงกาฬพาหออกทาทางกรรโชก จนพระ

ราชกมารกลวและกรรแสง เมอความทราบถงราชา ๆ กทรงใหขบไลลงกาฬพาหเสย ลาภสกการะกมแกลง

๒ พนองตามเดม

เรองนแสดงใหเหนวา อนความเศราละหอยใจในคราวเสอมลาภนน ไมใชอาการแหงสภาพบรษ

ๆ ตองเปน ผหนกแนน มนใจ ไมโลเล ลาภผลจะมหรอไมมนน ไมเปนสงสาคญ เพราะลาภผลเปนเพยง

อปกรณแหงชวตจตใจตางหาก ซงเปนสงทเราตองกงวลเพอใหปลอดจากความทอจะตองคานงถงสงอน ๆ ให

เสยเวลาไปเปลา ๆ

สภาพบรษตองมคณธรรมประจาใจ คอเปนคนกตญ อยางเปนผอกตญ ดงเรองซงจะนามา

สาธกตอไปน

ในอดตกาล ครงหนง ราชสหตวหนงกนเนอสตวกระดกเขาไปตดอยในลาคอ จะกลนกไมเลอน

เขา จะคายกไมหลดออก ลาคอบวมอมใหญไมสามารถออไปเทยวจบสตวเปนเหยอไดหลายราตร นอนซมอย

เสวยทกขเวทนาอยางสาหส

ครงนน พระโพธสตวเสวยชาตเปนนกหวขวานเหนราชสหผมอาการเชนนนกมความสงสาร จง

ถามวา

“สหายเอย! ทานเปนทกขอะไรหรอ นอนซมอยตลอดวน

“เพอนเอย! กระดกสตวตดคอเรา ” ราชสหบอก ”กลนกไมเขา จะคายกไมหยด สดรทจะทา

อยางไร”

“ขาสงสารทาน คดจะชวยเอากระดกอกให แตไมหาญพอทจะเขาไปในปากมหมาของทานได”

“ทาไมเลา?”

“ขากลวทานขย าขาเสยกอนนะซ”

“อยากลวเลยเพอนเอย?” ราชสหกลาว “ขาไมขย าเจาดอก วานเจาเหนแกชวตขา กรณเกระดกอ

อกจากคอขาเสยสกครงเถด”

เมอราชสเหนสญญาเปนทพอใจแลว พระโพธสตวกบอกใหราชสหนอนตะแคงลง แตวสยบณฑต

ใครจะรไดเลาการณรายจกมแกตน ดงนน พระโพธสตวจงเอาไมค าปากราชสหไวมใหหบปากได แลวเขาไป

178

จกปลายกระดกสตวใหเคลอนตกไป ครนแลว เวลาจะออกจากปากราชสห กเอาจงอยปากเดาะทอนไมทคา

ปากราชสหใหกระเดนไป บนปรอไปจบทกงไม ราชสหกหายเจบในคอ

อยตอมา เมอราชสหจบกระบอปากดกนอย พระโพธสตวใครจะลองใจดจงบนไปจบทกงไม

เบองบนทราชสหกดกนเนอสตวอย กลาววา

“ขาแตมฤคราช ! ขอความนอบนอมจงมแกทานขาไดชวยทากจอยางหนงแกทานตามกาลง ยง

กจนนใหสาเรจเปนนอนดแลว บดน ขาจะไดอะไรตอบแทนนาพกนาแรงบางเลา”

ราชสห ตอบวา

“ขอซงเจาตกเขาไปอยในเงอมฟนของขา ผมเลอดเนอเปนภกษาหาร กระทากรรมของนายพราน

เปนนตย เจายงมชวตรอดมาได นนกเปนคาแรงมากอยแลว”

ครนแลว พระโพธสตยไดกลาววา

“นาตเตยนผไมรคณททานกระทาแลว ไมทาคณแกใคร ผไมตอบแทนคณททานทากอน ความ

กตญไมมในผใด การคบเสพผนนกเปนการไรประโยชน”

“มตรธรรมอนบณฑตยอมไมไดดวยอปการคณ อนตนประพฤตแลวตอหนาผใด คอผใดแมผอน

จะไดทาอปการะใหซงหนา กยงไมแสดงไมตรจตตอบแทน กลบเปนศตรหากตญมได บณฑตไมตองรษยา

ไมตองดาวาคอยออกหางจากผนนไปเสยกสนเรอง”

เมอกลาวจบแลว กบนผานพนไป

สมเดจพระมหาธรราช ไดทรงพระราชนพนธไวในบทละครเรองหนงดงน

อนลมหนาวพดอาวไมรายส

ความชวอกตญของคนได

ถงพดตองกายเยนไมเปนไร

เพราะมไดเคยเหนเปนเพอนกน

โอเจาพมพฤกษาสงาส

ในโลกนไมมสหายทจรงใจ

179

ลมหลงพวงใย ลบหนอยคลายไป

อยาไดเปนหวงอกเลยเอย”

สภาพบรษเมอไดเปนหวหนาในชมนมชน ยอมประพฤตชอบพงพจารณาหลกดงน “เมอโค

ทงหลายขามฟากไปอย ถาพอฝงเดนคด เมอมผนาไปคดเชนน โคทงหลายนนกยอมไปคดตามกน”

“ในหมมนษยกอยางเดยวกน ถาทานผใดไดรบสมมตใหเปนใหญ ประพฤตไมเปนธรรม นาท

ประชาชนนอกนจะประพฤตไมเปนธรรม นาทประชาชนนอกนจะประพฤตไมเปนธรรมบาง ถาพระราชาไม

ตงอยในธรรมรฐจงหวดกอยไมเปนสขทวกน”

“เมอโคทงหลายขามฟากไปอย ถาพอฝงเดนตรงเมอมผนาไปตรงเชนน โคทงหลายนนกยอมไป

ตรงตามกน”

“ในหมมนษยกอยางเดยวกน ถาทานผไดรบสมมตใหเปนใหญ ประพฤตเปนธรรม นาท

ประชาชนนอกนจกประพฤตเปนธรรมบาง ถาพระราชาตงอยในธรรม รฐจงหวดกอยเปนสขทวกน”

ลกษณะของสภาพบรษหรอสภาพบรษตองประกอบดงลกษณะอยางไรบาง มดงกลาวมานสรป

ความในหวขอนวา

สภาพบรษตองปราศจากวหงสา

สภาพบรษตองประพฤตถอมตน

สภาพบรษตองอดทน

สภาพบรษตองใจหนกแนน ไมขโกรธ ไมถอโกรธ

สภาพบรษตองมอธยาศยด มวาจาออนหวาน

สภาพบรษตองไมโออวด

สภาพบรษตองไมกวดแกวงในคราวเสอมลาภ

สภาพบรษตองมกตญ

สภาพบรษตองประพฤตชอบ

180

บทท ๗

จงศกษาเรองมตร

โลกมไดทอดทงใครใหอยอางวาง กรณยทคนเรามตอกนนาใหเปนมตรกนและกน ฉะนนผม

มตรจงไมหงอยเหงาเศราใจ แตมตรบางคนกชกนาไปสทางเสอมเสย บางคนกชกนาไปสทางเจรญ เราจะเลอก

คบอยางไร ดวยวธไหน จะรอยางไรวาใครเปนมตรแท เกอกลผกใจกนอยางไร

ลกษณะมตรแทม ๑๖ คอ

๑. มตรไมอยยอมคดถง

๒. กลบมาถงยอมยนด

๓. ยอมเลนหวดวย

๔. ยอมสนทนาปราศรย

๕. ผใดเปนมตรของมตร ยอมคบดวย

๖. ผใดเปนศตร ยอมไมคบดวย

๗. ผใดดาวามตร ยอมหาม

๘. ผใดพดยกยองคณยอมสรรเสรญ

๙. ยอมบอกความลบของตนแกมตร

๑๐. ยอมปดความลบของเขามใหแพรงพราย

๑๑. มตรทาอะไรยอมพดยกยอง

๑๒.ยอมพดเอาใจสรรเสรญปญญาความคดของมตร

๑๓. มตรมความเจรญยอมพลอยยนด

๑๔. มตรมความเสอมเสยยอมพลอยเปนทกข

๑๕. ไดของกนแปลกมายอมนกถงมตร

181

๑๖. คดเผอแผ

สหายยอมเปนมตรของผมกจธระเกดขนเนอง ๆ

หลกการวาดวยเกอกลมตรม ๕ คอ

๑. ดวยการใหพสดสงของเกอกล

๒. ดวยกลาวถอยคาทจบใจ

๓. ดวยประพฤตการทเปนประโยชนแกมตร

๔. ดวยวางตนเสมอ ไมแสดงความแปรผนในกาลนน ๆ

๕. ดวยความซอตรง ไมลอลวงกน

ผลแหงเกอกลมตรม ๕ คอ

๑. มตรเอาใจใสระวงรกษาเขา

๒. ปองกนรกษาทรพยสมบตของเขา

๓. เปนทพงในคราวมทกข

๔. ไมละทงในคราววบต

๕. มตรยอมนบถอตอบตลอดวงศวารของเขา

ผลสาเรจในชวตของคนเรา ตองอาศยมตร คนมมตรเรยกวามพวกพอง ผใดไมมพวกพอง ก

ไมสามารถดาเนนชวตใหรงเรองได เปรยบเหมอนไมไรรากไรกง

ผใดเขาใจเกอกลมตร ยอมเจรญดวยบรวารยศ มพวกพองมาก เปนกาลงหนนชวตของตนให

รงโรจน และเปนทพงของคนอนไดดวย

พงฟงสภาษตตอไปน

“เหมอนตนไมใหญ มรากหยงลงมนในพสธา มลาตนแตกสาขาผลใบเผลดผล ยอมเปนท

พงของฝงวหคในอรญ ตางพากนเขาอาศย ใครตองการรมเงากเขาจบใครตองการผลรบกบรโภคฉะนน

การคบมตร

182

“อนง คบมตรควรคดใหรอบคอบ

เลอกทชอบใจจรงจงคบหา

ลางมตรนนลบหลงตงนนทนา

มาพดจาตอหนาแลววาด

จะพบปะไปขางหนาอยานยม

สมาคมคบหาเสยราศ

ถงจะหวานเหมอนชะเอมอยาเปรมปร

นาตาลปลคลกเคลาเขายาตาย

ถงคนอนจะคอนกควรการ

มตรประจานเจบอยไมรหาย

เหมอนโรคภยไขนนอยในกาย

ใครอยาหมายวาอยใกลไดพทกษ

อนรกขชาตอยไกลถงในปา

ยงเปนยาแกไขหายประจกษ

เชนผอนทเขามภกดรก

คณนนนาลนลาลาสาเภา

สหายใดไขเจบอยรกษา

ชวยฝนยาพยงหยอดนาขาว

เมอยามโศกผอนผนใหบรรเทา

บางหนงเลามผโจทยเปนโทษทณฑ

บางทเสยสนทรพยตองปรบไหม

183

กแกไขแคะคอนชวยผอนผน

มวอดวายแทบจะตายไปตามกน

บางหนงนนขาวกยากหมากกแพง

เหนหนามตรมาเหลยวเสยมได

ตองแบงสนปนใหทละแลน

มตรรวมใจเชนนมเสยแรง

ไมควรแบงรกกนจนวนตาย”

ถายตการศกษาในเรองมตร โดยไมกลาวถงการคบคนชวเปนมตรและการคบบณฑตไวดวย

กรสกวาขาดขอสาคญไป เพราะการคบกนแมในกรณยมใชฐานะมตร แตในฐานะอน ๆ กตาม ยอมเปนสะพาน

สาคญสาหรบเชอมใหบคคลถงความชวและความดไดงาย

มเรองเกาปรากฏใน สตตคมพชาดกวา

เมอพระมหาสตวเสวยพระชาตเปนลกนกแขกเตา อยในปารงไมงว ทภเขาแหงหนง ใน

อตตรปญจาลธาน ในรชสมยพระเจาปญจาล ณ ดานเหนอภเขาเปนหมบานโจร ณ ดานใตเปนกลมอาศรม

ของฤๅษ ๕๐๐ องค

อนลกนกแขกเตานน มดวยกน ๒ ตวพนอง อยมาวนหนงบงเกดลมหวดวนพดหอบเอาลก

นกแขกเตาตวหนงไปตกในระหวางกองอาวธของพวกโจร ๆ จงเลยงเอาไว ตงชอมนวา “สตตคมพะ” อกตว

หนงซงเปนพระมหาสตว ถกลมพดหอบไปตกในระหวางกองดอกไมทเนนทราย ใกลอาศรมของพระฤๅษ ๆ

จงเลยงเอาไวตงชอมนวา “ปปผกะ”

อยมาวนหนง พระราชาเสดจประพาสลาเนอในปาตดตามเนอทรายตวหนงไปอยางรวดเรว

จนแมขาราชบรพารกตดตามไมทน เมอทรงเมอยลากเสดจลงจากรถ สรงสนานและเสวยอทกวารในลาธารแหง

หนง นายสารถจงเลกเครองปรถแตงตงใหเปนแทนทพระบรรทม ภายใตรมไมแหงหนง

ฝายนกสตตคมพะบนออกมาพบพระราชา กกลบเขาไปในบานบอกแกพอครววา

184

“มมนษยหนมนอย มรถมาเปนพาหนะ มกณฑลงาม มรอบหนางามแดงดงแสงอาทตย

สวางดงกลาวมาถงเมอเวลาตะวนเทยงน พระราชาบรรทมหลบอยกบสารถ เอาเถอะเรวๆ เขาพวกเรามาพากน

แยงอาภรณของพระราชานนเสย”

“เวลานกเงยบสงดเหมอนในเวลาคาคน พระราชาบรรทมหลบแลวอยกบสารถ มาพวกเรา จง

แยงเอาวตถาภรณและทงมณกณฑล แลวรมฆาพระราชาใหวายพะชนม ฉดเอากงไมลากทบไวทขางแหงหนง”

สตตคมพะ รบเราพอครวแลวกบนออกไป แลวกบนเขามารบเราอกครงแลวครงเลา พอครว

จงออกไปด ครนรวาเปนพระราชาแนแทจงบอกมนวา

“สตตคมพะ? เจานดเหมอนจะเปนบาหรอไร ใจคอเจาจงสามารถอาจเออมพดไดเชนน

ธรรมดาพระราชาถงเสดจมาแตไกล กยอมมพระเดชานภาพทวไปเหมอนไฟสองแสงสวาง”

“ชะชา พอปตโกลมพะ ! เมอครงกอนๆ ทานไดดมสราเหลอเดนของพวกโจรเมาแลว ยง

เกงกาจมากมใชหรอ กเมอมารดาของเรา (ภรรยาหวหนาโจร) นงผาคากรองดวยกงไม เทยวเปลอยกายอย

ทานเกลยดนกหรอจงไมทาโจรกรรม”

พระราชาตนบรรทมขน ไดทรงสดบคาสวโปดกไดตอบกบพอครว จงทรงปลกนายสารถ

เสดจขนประทบบนราชรถ เสดจไปโดยเรว

สตตคมพะเหนดงนน บนรองตามไปวา

“พวกโจรในอาศรมบานน พากนไปขางไหนหมดเลาพระเจาปญจาลนนหลดมอพวกโจร

เหลานนไปเสยได เพราะพวกโจรเหลานนไมไดมาแลเหน”

“ทานทงหลายจงจบเกาภณฑ หอกและโตมรใหครบมอกน เมอทานทงหลายยงทชวตอย

อยาไดปลอยใหพระเจาปญจาลราชหลดพนมอไปเสยเลย จงพากนตามไปห าหมเสยใหตาย”

เมอพระราชาเสดจไปถงอาศรมของฤๅษ นกปปผกะซงเฝาอาศรมอยแตตวเดยว ครนไดเหน

พระราชากตอนรบดวยสนทราวาจาวา

“มหาราช! พระองคเสดจพระราชดาเนนมาครงนชอวาเสดจมาดแลว อนงถงพระองคเสดจมา

ไกล กนบวาเสดจมาใกล พระองคผทรงอสรภาพเสดจมาถงดงแดนถนกนดารน ของสงใดมในอาศรมน คอ

ผลมะพลบทอง ผล มะหวด มะทราง มะมวง และหมากเมา อกผลาผลนอยใหญขอเชญพระองคจงเลอกเสวย

185

แตผลมรสต ๆ แมอทกวารทควรดมไดน พระฤๅษทานกไดตกมาแตลาธารภเขา ถาพระมหาราชเจามพระ

ราชประสงคกจงตกมาแตตมในโรงนานนแลว ทรงสนานเสวยใหสาราญ”

ครนนกปปผกะไดกลาวปฏสนถารดงนนแลว จงไดกราบทลตอไปอกวา

“มหาราช ! พระฤๅษทอาศยอยในอาศรมน ทานพากนไปปา แสดงหาผลาผลบรโภคเปน

อาหาร เหลอแตขาพระองคผสตวเดรจฉาน เพราะขาพระองคไมมมอทจะหยบยนอนใดถวายได ขอพระองค

โปรดไปเลอกหยบเอาเองตามพระทยประสงคเถด พระเจาขา”

“สวปกษตวนประกอบดวยธรรมอยางยง” พระราชาตรสดวยพระทยทรงชนชม “ดเสยจรง ๆ

เทยวหนอสวนปกษในบานโจรโนน พดหยาบคายรายแรงวา ดกรโจรทงหลายพวกทานจงจบมดพระราชาฆา

เสยใหตาย อยาปลอยใหรอดชวตไปไดเลย เมอมนราพรรณพดเพออยอยางน เรากไดมาถงอาศรมนโดย

สวสดแลว”

นกปปผกะ ไดกราบทลความตางกนระหวาง ๒พนองดงน

“ขาแตมหาราชา ! ขาพระองคนเปนพนองรวมทองมารดาเดยวกนกบสวปกษตวโนน ได

เจรญเตบโตอยทตนไมตนหนง ขาพระองคทงสองไดพลดไปอยตางเขตแดนกน กสตตคมพะนน เขาไดจาเรญ

อยในสานกโจร ขาพระองคน จาเรญอยในสานกฤๅษ”

“สตตคมพะนน เขาอยในสานกอสตบรษผทศล ขาพระองคอยในสานกสตบรษมศล โจร

ทงหลายสงสองสตตคมพะนนโดยโจรธรรมและโจรกรยา พระฤาษทงหลายสงสอนขาพระองคโดยอสธรรม

และอสสลาจารเพราะเหตนนขาพระองคทง ๒ จงตางกนโดยโจรธรรมและอสธรรม”

ครนแลวนกปปผกะไดจาแนกธรรมทง ๒ ตอไปอก

“การฆาคนกด การหลอกลวงดวยอาการตรงกด การปลนฆาชาวบานกลางวนกด การคม

พวกเพอนขนเรอนจบเจาทรพยทากรรมกรณแสนสาหส ขเขญดวยอาการปางตายกด ทจรตกรรมเหลานมอย

ณ ทแหงใด สตตคมพะสวโปตกนนยอมไปศกษาสาเนยกอยในทนน”

“ขาแตพระองคผภารตวงค ! ในอาศรมฤาษทขาพระองคอยน มแตความสจรตธรรม ความ

เมตตาไมเบยดเบยนสตว ระวงกายวาจา ขมใจฝกอนทรย ขาพระองคผเจรญแลวในองกะพระฤาษ ผมปกตให

อาสนะและอทกวารแกชนผมาถงเฉพาะหนา เพราะเหตนน ขาพระองคกบสตตคมพะจงมอธยาศยแตกตางกน

ดงกราบทลถวายนและ”

186

ฉะนนการศกษาเรองมตร เปนชองทางอยางหนงทจะใหเรารวาควรผกมตรกบคนเชนไร

ควรเลกละการผกไมตรเมอใด หากไมศกษาเรองน มวแตกมหนาตาจะผกมตรอยราไปโดยไมรจกเลอกเฟน

กจะไดรบความชอกชาใจถกปอกลอก ถกคนเหลานนชกจงไปในทางตา และขอสาคญกคอ เมอไปผกมตรกบ

ผใด กไมควรกอความเปนศตรกบผนนดวย

คนเราเมอรจกกนแลว เดอดรอนทงทางทรพยทงทางใจกอยากรจก อยาคบกนดกวา เพราะ

เมอกอน ๆ ไมไดรจก ไมไดคบหาสมาคม ตางกอยไดในโลก.

บทท ๘

จงรจกยอมรบผด

คนเราน แมจะทาอะไรผดพลาดไป แตถาใครมาพดวาเราผด กจะมทษฐ ดอถอรนเกดขน

ทนท ไมยอมรบวาผดพยายามหาเหตผลหลกฐานอน ๆ มาเปนขอโตแยงสนบสนนวาตนไมผดอยราไป

โดยปกต เราเชอในสงทงหลาย ดวยไมใครใสใจนกแตถาใครมาบอกใหเราเปลยนความเชอ

ของเรา ตรงกนขามเราจะกลบยดมนมนมากขนโดยทแทเราจะยดอยในความเชอนนจรง ๆ กหาไม แตเราดอ

ถอดในตวเราตางหากไมยอมใหใครมาลบหล

ถาทานไมอยากมแผลเปน กจงรจกยอมรบผด การยอมรบผดในเมอรวาตนผด มใชเปนการ

ออนแอ ดงบางคน เขาใจตรงกนขาม กลบแสดงความเขมแขงแหงจตใจ แหงความเปนลกผชาย เพราะการ

ยอมรบผดนน เปนเครองหมายแหงความสานก ในการกลบตวตอไป

“ผใดชวรตวแลวกลบจต ไมถอผดงมโงโดยโมหนตควรจะชมวาสมเปนคนธรรม รผอนผน

กลบตนเปนคนตรง”

นแสดงใหเหนวา ผยอมรบผดเปนคนด เพราะเปนคนทสอนตนเองได รจกผอนผนกลบตว

เปนคน ฉะนนการยอมรบผด ในเมอผดจงไมเปนขอทเสยหายอยางใด อยางนอยการยอมรบผด เปนการแสดง

มารยาทอนดงาม นายกสมาคมอสสมชญไดกลาวไวนาฟงทเดยว และใชไดทวไปดวยดงน

“คนเราตองรจกเจบรอนและผดชอบ

ตองเหนอกเขาและอกเรา

ถาเราผดจรง ๆ เขาต อยาโกรธ

187

เราไมผด เขาต นงเสยกด

ถานงไมได อยาวาเขาไมดจนเกนไป

วาเขาพดไมจรง กเหนจะพอแลว”

ในทางศาสนา การแสดงอาบตของภกษ กคอการยอมรบผดนนเอง แลวรบปากวาจะระวง

ตอไป กลาวโดยทวไป คนเราถายงไมรตววา เปนผดอยตราบใด กกลบตวอยไมไดอยตราบนน คอเพราะไมร

ขอเสย จะกลบตวจากขอเสยนนหาไดไม

ขาพเจาจะขอคดหยบยกเรองในศาสนามาเลาใหฟงเพอเปนตวอยางใหเหนวา คนผยอมรบผด

นนยงเปนคนดเพราะอาจทาดใหสมแกฐานะเพศภมไดอก

มเรองวา

ครงหนง พระผมพระภาค ผจอมศาสดาในไตรภพไดเสดจจารกไปสโกศลประเทศ พกและ

ผานตามบานแลวนคมไปตามลาดบ ทรงเหนตนไมมโพรงใหญ ถกไฟไหมโชนอยตนหนง จงเสดจประทบ

และเตอนภกษผตามเสดจมาวา

“ภกษ ท. พวกเธอเหนกองไฟใหญขางหนาโนนหรอไม”

“เหนพระเจาขา!” ภกษกราบทลรบ

ครนแลว พระผมพระภาคตรสเทศนา อคคกขนโธปสตร ภกษ ๖๐ รปอาเจยนเปนโลหต

อก ๖๐ รปลาสกขาและอก ๖๐ รปสาเรจเปนพระอรหนต

ทานกลาวไวในคมภรวา “ภกษเหลานน พวกใดทมเลอดรอนพงออกจากปาก พวกนนคอตอง

อาบตปาราชกพวกใดถงเพศแหงคฤหสถ พวกนนคอเทยวเหยยบย า (ละเมด) สกขาบทนอยใหญ พวกใดถง

อรหตตผล พวกนนคอมศลอนบรสทธ”

“ถามวา ธรรมเทศนามผลแกผบรรลพระอรห นตยงพอฟงได แตพวกนอกนไฉนจงวามผล

ดวยเลา”

“ตอบวา กถาภกษแมพวกนอกนนน ไมไดฟงเทศนาสตรน กยงคงเรงใจไมละฐานะเสย

บาปของเธอกเจรญ กดเธอใหจมในอบายเอง แตครนเธอไดฟงเทศนานแลว เกดความสลดใจ ละเพศภกษเสย

ตงอยในภมสามเณรบาเพญศลสบตง หนาเอาใจใสจรง ๆ โดยถกทางบางพวกอาจไดเปนโสดาบน บางพวก

188

เปนพระสกทาคาม บางพวกอาจไดเปนโสดาบน บางพวกเปนพระสกทาคาม บางพวกเปนพระอนาคาม

บางพวกเกดในเทวโลก เทศนานมผลแกพวกทตองปาราชกนน ดงวามาน”

อกพวกหนง ถาไมไดฟงเทศนานในกาลตอไปน กอาจตองสงฆาทเสสบาง ปาราชกบาง

แตเมอไดฟงเทศนานแลวไดคดวา

“โอ! พระพทธศาสนาเปนเครองขดเกลากเลส คนอยางเราไมอาจบาเพญการปฏบตนจนตลอด

ชพได เมอเรากลาวคนสขาเสยแลว บาเพญธรรมแหงอบาสกกพอจะทาทกขได”

ดงนน พวกเธอจงหนเขาหาเพศคฤหสถ ตงอยในสมณะทงสาม รกษาศล ๕ บาเพญธรรม

แหงอบาสก บางพวกกไดเปนพระโสดาบน บางพวกกเปนพระสกทาคาม บางพวกเปนพระอนาคาม บางพวก

เกดในเทวโลก

สาหรบภกษอน ๆ ฟงเทศนาแลว ไดคดวา

“ยากจรง ๆ ทจะประพฤตพรหมจรรยใหบรสทธบรบรณเตมทตลอดชพในศาสนาของ

พระพทธเจาได”

ดงนน จงคอย ๆ สกหาลาเพศไป คราวละสบบางยสบบาง หกสบบาง รอยหนงบาง พน

หนงบาง พระสกในครงนนนบเปนประวตการในศาสนา จนถงกบวา เมอพรผมพระภาคเสดจกลบมายงพระเช

ตวน ไดตรสถามพระอานนทวา

“อานนท! ในวนอน ๆ เมอตถาคตเทยวจารกไปกลบมายงเชตะวนแลว วดทงสนเหลองไป

ดวยผากาสาวพตรมฤๅษขวกไขวไปมา ครนเดยวนดพระสงฆบางตาลง และพระทอยโดยมาก ๆ กซบเซยวไป

ตาม ๆ กน เปนอยางไรกนหรอ ?

“พระเจาขา!” พระอานนทไดกราบทล “ตงแตเวลาทพระองคไดตรสพระธรรมเทศนาอคคก

ขนโธปมสตร พระทงหลายเกดสลดใจวา เราทงหลายไมอาจบาเรอพระธรรมโดยทกทาได ผทมพรตอนไม

เรยบรอย กไมควรบรโภคของทชาวบานใหดวยศรทธาตางเปนคฤกสถไปหมด”

นเปนตวอยางแสดงการยอมรบผดวา ผยอมรบผดนน มใชจะเปนทเดยวคนดไดตอไปอก

การยอมรบผด กคอยอมกลบตวเปนคนด

กลาวโดยทวไป เมอเราพจารณาปรชญาทสอนใหกลบตวเปนคนดอยหลายขอ ถาจะพจารณา

ปรชญาทสอนใหกลบตวเปนคนดอยหลายขอ ถาพจารณาปรชญานน ๆ ใหลกซงกนาเสยดายเพอนมนษยเปน

189

อนมาก ทมองไมเหนปรชญาขอนถงกบยอมทอดตนใหจมอยในความเสอมทรามอยางหมดอาลยใยด หรอ

บางกเกดฮดฮดทาความชวยงขน ดวยคดสน ๆ วาไหน ๆ กไดเสยไปแลว กจะใหเสยเตมทเหมอนกบคนทม

รางกายเปรอะเปอนดวยของโสโครก มกลนอนนารงเกยจจะควรลางดหรอปลอยไวด หรอควรเอาของโสโครก

มาเทรดตวใหเปรอะเปอนมากยงขน หรอเกดมานะทษฐทจะทาความชวยงขน ดงน ชอวายอมมอบตวใหแก

ความชวความผดพลาด ซงผดหลกปรชญาในพระพทธศาสนาทหามไมใหทกคนทาความชว แตทก ๆ คนม

สทธเสรเตมท ในอนทจะทาความด ดวยกาย ดวยวาจา และดวยใจในกาลทกสมยคอไมจากดสถานทและเวลา

ทางพทธศาสนา ชนชมตอบคคลททาชวกลบตวเปนคนดในภาคหลง ดงคาทวา

“ความผดพลาดเปนของมนษย

แตมนษยทดตองรจกกลบตว”

หลกปรชญาในพทธศาสนาทสอนใหคนยอมรบผดคอยอมกลบตวเปนคนดในเมอรตววาผด ม

ปรากฏเรองเชน ในพระไตรปฏกมเรองปรากฏวา ภกษบาง พราหมณบาง ลวงเกนเพราะความเขาใจผดใน

พระพทธเจา เมอสานกตนไดจงทลขอขมาโทษ พระพทธองคตรสประทานอภยโทษแลว จงไดตรสวา การท

บคคลเปนโทษลวงเกนแลวทาคนเสยใหถกธรรม สารวมระวงตอไปนน เปนความเจรญในพระธรรมวนยของ

พระอรยเจา นเปนเครองชใหเหนวา หลกปรชญาในพระพทธศาสนาไมนยมความดอถอรนหรอเมนเฉย ในเมอ

เขาสานกไดวา ตนไดประพฤตลวงเกนผอน

ทางพระวนย พระพทธเจาทรงอนญาตใหสงฆมอานาจลงโทษแกภกษหรอคฤหสถ ผดอดาน

คอทาผดแลวไมยอมรบผดโดยด โดยวธไมคบดวย คอ ภกษใดประพฤตผด เปนเหตใหสงฆลงโทษโดย

ไมใหคบหาพดจาดวย หรอคฤหสถใด ประพฤตตนในทางทกอใหเกดความเสยหายแกภกษและพระศาสนาจง

ถกสงฆคว าบาตร ไมคบหาสมาคมรบไทยธรรมของผนน เมอภกษกดคฤหสถกดเหลานนกลบตวได สงฆก

ประกาศเลกลงโทษขอนน ๆ เสยใหกลบคนเปนผมสทธตาง ๆ ไดเทาเทยมกบภกษและคฤหสถทดทงหลาย

ตามเดม นเปนการแสดงวาขอลงโทษนน แททจรงกมงจะใหคนชวกลบตวเปนคนดนนเอง

ผใดกตาม แมจะเปนคนเคยประพฤตชวผดพลาดมากอน ดวยเหตการณแวดลอมชกจงกตาม

ดวยความโงเขลาเบาปญญากตาม หรอดวยเหตอนใดชกนา ไปกตาม เมอมาสานกรสกตนวาไดผดพลาดไปแลว

ชวไปแลว มาละเลกความประพฤตชวนน ๆ ไดกลบกลายเปนคนด เรมทาความดตอไป ผทาไดเชนนทาง

พระพทธศาสนายอมสรรเสรญ มตวอยางเชนพระองคลมาล เคยเปนมหาโจรดรายฆาฟนคนมามากมาย แต

กลบตวไดตงอยในศลธรรม จนสาเรจพระอรหนตผลเปนทสด

190

ในคมภรอปทาน แสดงถงบพพกรรมของพระพทธเจากยอมรบวาพระพทธองคเคยเปน

นกเลงเทยวอาละวาดกลาวตพระปจเจกโพธมากอน และเคยเปนอะไรอกทไมด ซงในทสดกพยายามกลบตว

เปนคนด จนไดเปนพระพทธเจาในทสดแมพระอรยสาวกทงหลาย มพระสารบตรพระโมคลลานะและชฎล

สามพนองพรอมดวยบรวารสามพนเศษ กเคยนบถอลทธศาสนาอนมากอนเมอไดรบคาสอนพระพทธเจาแลว

จงกลบใจกลบความเหน มาประพฤตพรตพรหมจรรยในพระพทธศาสนา จนไดเปนพระอรยสาวกในทสด

การรจกยอมรบผด เปนขอทพงปรารถนาในศาสนาเชนน แตถาเราถกกตองหาทางใหผอน

เหนตามโดยละเมยดละไม ถาเราผดกจงยอมรบเสยดงน

บทท ๙

จงกระตอรอรน

“พระพทธเจาเปรยบเหมอนคนนาทาง ซงชประทปขนสองใหเราไดแลเหนหนทางไดถนด

ประทปนคอพระธรรม” สมเดจพระมหาธรราชเจาทรงพระราชนพนธไวใน “เทศนาเสอปา” ผใดทใฝใจฟง

ธรรมเมอเวลาเทศนกดเมอเวลาอานหนงสอกด ไดชอวาเปนคนฉลาด รจกเดนเขาหาดวงไฟ เพออาศยแสง

สวางและเหนทางไดแจมแจงไมตองเดนสดดหรอตกหลมตกหลม อาจเดนทางไปสสถานแหงความสขได

โดยสะดวก”

สวนผทเกยจคราน ไมฝกใฝในพระธรรมวนยนนกไมผดอะไรกบผโงเขลาทไมรจกเดนเขา

หาดวงไฟ ถาแมวาตนเดนส ะดดหรอตกหลมตกหลมลงไปจะซดผอนไมได เพราะดวงประทปอนสองแสง

สวางกไดจดอยเสมอ แตตวเกยจครานไมเดนเขาไปหาแสงสวางกไดจดอยเสมอ แตตวเกยจครานไมเดนเขาไป

หาแสงประทปนนเอง ความผดจงตกอยกบตนเอง ถงจะกลาววาไมมผแนะนาตกเตอนกไมได เพราะตวของ

ตวเองมหนาท ๆ จะกระตอรอรน

มเรองเลาไวในคมภรแหงพทธศาสนาวา

โดยปกต พระเจาพรหมทตตมกคอนขางเบอหนายเกยจครานในราชกจ วนหนงเสดจ

ประพาสพระราชอทยานพรอมดวยเสวกามาตยราชบรพาร ไดทอดพระเนตรเหนตวกระพองชางซงเปนสตวข

เกยจทสด ซงเขาวา แมเดนวนยงคากไปไดเพยงนวเทานน

“นน เขาเรยกตวอะไร ?” ทรงผนพระพกตรไปถามพระโพธสตว

“กระพองชาง ขอเดชะ” พระโพธสตวกราบทล

191

“เจาสตวนเกยจครานนก เดนทงวนสนทางเพยงสองนว” และตรสแกสตวนนวา

“เจาตวกระพองชาง ! เจาชางเฉอยชาเสยจรง ๆ ถาไฟไหมปาลลามมาเจาจะทาอยางไร ? ความ

บากบนของเจาออนแอนกน”

“ขอเดชะ!” ตวกระพองชางกราบทล “โพรงไมและชองแผนดนมมาก หากวาขาพเจาไปไม

ทนถงโพรงไมและชองแผนดนเหลานน ขาพระพทธเจากตองตายแนแท”

พระโพธสตวไดฟงพระราชาและตวกระพองชางโตตอบกนดงนนจงใหขอปรชญาไววา

“ผใดเปนเจางานเจาการ ถงคราวควรทาชาดวนรบทาเสย หรอถงคราวรบดวนทาชกชาเสย ผ

นนชอวาตดทอนประโยชนของตน เหมอนคนเหยยบใบตาลแหงมแตจะหกยบเยนไปฉะนน ”

-ผใดเปนเจางานเจาการ ถงคราวควรทาชาผอนทาชาหรอถงคราวควรดวนรบดวนทาเสย ประโยชนของผนน

ยอมบรบรณ ดจดวงจนทรอนกาจดมดเสยฉะนน

จรงหรอไมทานทรก ! ปรชญาวาดวยความกระตอรอรนของพระโพธสตว แตตอง

กระตอรอรนใหเปน มใชโดยอาการผลผลามลกลลกลน

โปรดพนจคาอธบายปรชญาของทาน

กจการนนทควรทาชากม ควรรบทาใหแลวเสรจโดยเรวกม ผววา กจทควรคอย ๆ ทาไพลไป

ดวนทาเสยหรอกจทควรรบเรงทาใหเสรจโดยเรวไพลไปทาเฉอยชาเสยไมขะมกเขมนทาใหเสรจทนทวงท ผ

เจาการนกขาดประโยชนอนจะพงได เหมอนคนมกาลง เดนเหยยบย าใบตาลอนแหงเกราะเพราะถกลมถกแดด

แผดเผา ใบตาลทถกเหยยบนนกแหลกละเอยดไปแทบเทาฉะนน

ผวกจทควรทาชา ๆ ทงเปนกจทไมถกเรง กคอย ๆ บรรจงทา ไมตองรบรอน หรอผวเปนกจ

ทควรรบทา ทงเปนกจทถกเรงดวย กรบทาใหสาเรจเสรจลงทนคราวทนสมยประโยชนของผนน กสาเรจเผลด

ผลบรบรณดจดวงจนทรในขางขน สองทมดใหสวางไสว คอย ๆ เตมดวงขนทกวน ๆ ฉะนน

บทท ๑๐

ความดท าใหชนะใจคน

192

“คนเรานน ไมมใครจะกลวกนดวยความชวหรอดวยอานาจ ” ดร. ทองเปลว ชลภม เขยน

ไวในภาคผนวกแหงเรอง “เคมาล” ตรงกนขาม จะเกรงใจรกใครนบถอ กแตเฉพาะดวยความดเทานน ถาผใด

บาเพญตนเปนคนดกเปนทเคารพนบถอ และวามดอนนนกจะไมสญหายลมละลายไปจากโลก จะไดรบการยก

ยองนบถอทง ๆ ทชวตดบสนไปแลว และชอเสยงกจะสถตสถาพร เปนประวตเปนตวอยางแกอนชนรนหลงใน

ดานของความดเทานน

พทธวจนะกมวา

“รปของสตวทงหลาย ยอยยบไป

แตชอและโคตร ยงไมยอยยบไป”

อกสภาษตหนงกมวา

“พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง

โททนตเสนงคง สาคญหมายในกายม

นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย

สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา”

เปนอนวาเราเขาใจกนวา ความดความชวอยตดกบโลก ประดบโลกไว แตความดนน จะ

ทาใหชนะใจคนไดอยางไร ?

คนทก ๆ คนยอมชอบด ชอบใหผอนออนนอมตอตนชอบรบการเผอแผ ชอบชอเสยง แตการ

ออนนอมกด การเผอแผกด ชอเสยงกดตองประกอบไปดวยความดจงตะเปนทตรงใจ ชนะใจคน ซงขาพเจา

จะกลาวหวขอเหลานโดยยอ

การออนนอม

ความเปนใหญของคน ปนออกเปน ๓ คอ

๑. เปนใหญโดยชาต

๒. เปนใหญโดยวย

๓. เปนใหญโดยคณ

193

ใน ๓ จาพวกน ผเปนใหญโดยชาตนนนบเปนพเศษเพราะเปนใหญโดยการยกยองของ

มหาชน พอเกดมากเปนไดทเดยว เชนราชตระกลเปนตน ผเปนใหญอก ๒ ประเภทนนตองอาศยเวลาและ

คณธรรม

อยางไรกด คนในโลกทนบวาเปนผใหญกรวมอยใน ๓ จาพวกน อนผเปนใหญยอมควรแก

การออนนอมของผไปหา

ผใดกตามไมออนนอมไมเคารพตอผเปนใหญ ผนนไมควรจดวามลกษณะแหงความเปนคน

อยางสมบรณ

สมเดจพระมหาสมณะเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ทรงนพนธไววา

“เมอบคคลมาเคารพบนอบวฒบคคลทงสามนนดวยอาการมาตรวาพอเปนสามจกรรม กอาจ

เปลองคาครหาและหามกรยาไมสภาพเสยได ทาตนใหเปนคนมอธยาศยอนงาม ไดนามวาปรสญ ผรจก

ประชมเปนบคคลทบณฑตจะพงสรรเสรญ”

“ธรรมสงทชอบเปนคณทสตวตองประสงค ๔ ประการคอ อาย วรรณะ ผวกาย สขกาย สข

ใจ กาลงกาย กาลงความคด ยอมเจรญทวมากขนแกบคคลผทาการกราบไหวเปนปกต คานบนบนอบผเจรญ

อยเปนนตย”

อาการเผอแผ

ทานคงไดประสบมาดวยตนเองบางแลว วาเมอทานไปในทใด ๆ หากมไดรบการเผอแผ อน

ไดแตการตอนรบปราศรย ความเปนกนเองกมไดเกดขนเลย โดยนยตรงกนขาม อาจมปฏกรยาเกดขนและทา

ใหสายใยแหงไมตรไมยดเยอตอไปเทาทควรเปนเหมอนกนนนแหละ ถาทานตองการไมตร ตองการยดเหนยว

นาใจคน ทานกตองแสดงอาการเผอแผ

อาการเผอแผเปนหนาทให มใชหนาทรบ ความจรงกเปนเชนนน เพราะ “ผใหยอมสมานไม

ตรไวได” นเปนพทธวจนะ

เคมาล ผนาซงระบอนามของตรก มมตประจาใจอยวา “ผมหนาทใหไมควรหลเกยรตของ

ตนเองลงมาเปนผรบ”

194

เมอแขกมาถงถน กควรทเจาของถนจะแสดงอาการเผอแผ ดวยเจรจาถอยคาอนเปนทรก

ในฐานะทมตรตอมตรพงกระทาแกกน ผลในขอนคอเปนอบายเครองยดเหนยวนาใจเพอตงอยไมตรและทว

ความสนทสนม

ผมฐานะใหญ ควรแสดงอาการเผอแผตอผนอย ผล ในขอนคอเปนอบายปลกความนยมของ

ชนทงหลายทวไป

การชวยเหลอกนเลก ๆ นอย ๆ ยอมเปนอบายตรงตาตรงใจกนได

ในสงคหธรรมปรชญา ทางพทธศาสนาจาแนกไววาม ๔ คอ

๑. ทาน การให

๒. บยวาจา พดไพเราะ

๓. อรรถจรยา ประพฤตใหเปนประโยชน

๔. สมานตตตา ความเปนผมตนเสมอ

หลกปรชญา ๔ ขอน เปนเกลยวมนพนธกระชบใจใหคนมไมตรตอกน ทานกลาวไววา “ถา

หากหลกทง ๔ น ไมไดแลว แมแตลกกไมนบถอบชาพอแมและปรชญานทาใหคนถงความเปนใหญ

ในคราวเพอฝงมงาน ทานชวยเหลอ ในคราววนเกดของเขาทานใหของขวญดงนเปนตน

เปนการใหซงอยางนอยกเปนทางเพมไมตรระหวางทานกบเพอนใหกระชบยงขนทวความสนทสนมคนเคย

ทานคงเคยเหนภาพทรแมน ประธานาธบดอเมรกา ซงหอบของขวญพะรงพะรงไปใหญาตมตรในวนครสต

มาส ทานคงเคยสงขอขวญปใหมไปใหเพอนฝง นนแหละคอการใหซงจะครองใจกนได ขาพเจามได

หมายถงการใหฟมเฟอย จนถงกบวาเพอนคนนนหรอใครคนนนถาปราศจากการใหของเราแลวตองอดตาย

เพราะการใหเชนนถงแมจะยดครองใจกนไวได แตผลเสยมมากคอทาใหเขาไมรจกหากน ไมรจกพงตวเอง

และการใหฟมเฟอยนนเปนการเพมความสนคดใหเขามากขน แตถาการใหเปนไปเพอสนบสนนเขาใหเขายน

อยไดดวยพลงขาของเขาเองในกาลตอไปแลวกจงใหเกด การพดจาออนหวานดดดมนาใจ ใครๆ กตองการฟง

เมอไดฟงแลวใคร ๆ กชอบ

“ปากเอยเฉลยถอย ผวะนอยและมากไป

โฮกฮากสะเทอนใจ นรชนบเอนด

195

ควรกลาวแตคาเหมาะ ทไพเราะเสนาะห

ใครฟงกพรงพร กรณาและปราน” (นสากร)

การประพฤตใด ๆ กตาม ควรถอหลกวา ใหเปนประโยชนแกกนและกน มใชหมายมงเอารด

เอาเปรยบกนโดยไมเปนธรรม ทงนจะสาเรจไดดวยการนกถงอกเขาอกเรา มใชวาถาเอาเปรยบเขาไดแลวถอ

เปนขอชนใจ มนษยเชนนนซงเอารดเอาเปรยบผอนเปนบรษอธรรมเปนคนตาชาเปนคนเลวอยางยอด แมจะเอา

เปรยบเขาไดสาเรจผลทสดกไมย งยน ไมมใครสรรเสรญและนบถอ โดยทสดไมมใครคบดวย อยทไหน

คณะใด ประเทศใด กรกทนน คณะนน ประเทศนน ในไมชากถกกาจดโดยกฎแหงธรรมชาตดวยเหตน

การประพฤตใหเปนประโยชนแกกนและกน จงเปนหลกทจาเปนแหงสงคมทวไป ขาพเจาใครขอใหประโยค

วา “มนษยทงหลายเอย อยาเอารดเอาเปรยบกนเลย ” จะดงกองไปในหวใจคนทราม และขอใหประโยควา

“มนษยประพฤตเปนประโยชนแกกนจงคงเปนมงขวญของโลก”

ขอทสดคอ ความเปนผมตนเสมอนนคอ วางตวใหเหมาะแกเพศ วย ฐานะ คณวฒของ

ตน อยาถอมเกนไปจนไมรจกนบถอตวเอง อยาสงเกนไป จนจองหองพองขนหรอเยอหยง มนษยทพองขน

เปนคนบดซบทสด นาเกลยดนากลว อยาวาแตไดเหนหนาเลย เพยงไดยนชอ กแทบวงหน หรอบางทอาจ

ตองเอานาลางห ซงกมกมดนทวไปเสย เปนกรรมของคณะ ของสงคมของประเทศหรอไร?

ชอเสยง

ประเทศใดในโลกน กาลงทาชอเสยงกนเหมอนบคคลธรรมดา คนธรรมดามชอเสยงด เพอน

บาน เพอนฝงผหลกผใหญและผนอยกมความนบหนาถอตา เราจะทาอะไรกไดรบความรวมมอ ไดรบความ

ชวยเหลอสนบสนนเชนคนด เราขดเงนขาทอง เราอาจจะไปหยบยมเขาเอามาชวคราวแลวเรากใชคนเขาได

สาหรบชาตกเชนเดยวกนถาเราไดทาชอเสยงใหบรรดาประเทศสวนมากนบถอเรา เราเปนประเทศซงเจรญดวย

สงทงปวง เราสามารถทจะทาการรบเสมอกบเขาไดเชนน ในการทเราจะขอรองใหประเทศตาง ๆ ชวยเหลอ

รวมมอกบเราเพอความเจรญของประเทศเรา กเปนการงาย คนอนเขากยงดทจะชวยเหลอ ตรงกนขาม ถา

เราเปนชาตเกกมะเหรก เราไมรวมมอกบใครเราประพฤตในทางทเสอมเสย มนกเหมอนกบคนทเสอมเสย

จอมพล ป. พบลสงคราม ในฐานะรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมกลาวแกทหารทไปรบใน

นามของกองทหารสหประชาชาต ณ สาธารณรฐเกาหล

ถกละ ! “ชอเสยงเปนสงสาคญ ในการทจะไดรบความรวมมอ”

196

“การรกษาชอเสยงของโรงเรยน หรอหมคณะเชนนเปนการยากนก ” สมเดจพระมหาธร

ราชมพระราชดารสแกนกเรยนโรงเรยนมหาดเลกหลวง “เพราะถาใครไปทาความเสยหายเขาคนหนง เขากขน

ชอวาคนพวกนน ทาความเสยหายอยางนน ๆ เสยคนเดยว อาจพาใหเสยไปดวยกนทงพวก เพราะฉะนนเจา

ทกคนตองระวงใหด.....ตงใจรกษาชอเสยงใหด”

บทท ๑๑

คนเราไมเหมอนกน

คาพงเพยของไทยเรามอยบทหนงวา “ไมไผยงตางปลอง พและนองยงตางใจ ” นนแสดง

ความหมายไวแลววาคนเรายอมไมเหมอนกน ความจรงกเปนอยางนน ดวยวาคนหนง ๆ ยอมมจรตกรยา

บคลกลกษณะ และอปนสยผดเพยนตาง ๆ กนออกไป แมวาจะมอารมณเหมอนกนกจรงอย แตทางออกแหง

อารมณยอมมรปตางกน เชนนาย ก. นาย ข. นาย ค. ๓ คนน แมจะมอารมณรก อารมณโกรธ อารมณหลง

เหมอนกน แตการแสดงออกแหงอารมณยอมไมเหมอนกน คอนาย ก. อาจแสดงอารมณรกอยางออนโยน

นาย ข. อาจแสดงอารมณรกอยางรนแรงดงนเปนตน

อารมณในทางศาสนาม ๒ อยาง คอ

๑. อารมณด

๒. อารมณราย

อารมณราย

“เมออารมณรายเขาผสมจต กทาใหใจราย ใจเสย ใจไมด เรยกสนๆ วาเสยใจ หรอใจขนมว

หรอใจเศราหมอง แตไมใชสลดใจ เมอยงมเสยใจในขณะหนง กจะตองมดใจในขณะตอไป จตทมอารมณราย

เชนน จงหนเสยใจและดใจไมพนได ตองวนเวยนผลดเปลยนกนไป แตกคงอยภายในเรองดใจและเสยใจ

นนเอง ถงยามไดอารมณรก กดใจหมกมนอยจนพรากจากกนไมได ครนอารมณรกนนพรากจากไป กเสยใจ

แทบจะบาคลง

ถงคราวมเรองอะไรมาสดดใจ กเปนโกรธเปนแคนฉนเฉยวหงดหงดงนงานเดอดพลานอยาง

แรงจนถงกบลมตวแมทเคยรกกนมานาน กดหนากนไมไดจนถงกบจดจางเหนหางไป

197

ถงคราวจตมดจนไมรดชวอยางไร กหลงรกจนหนามด หลงชงจนถงกบจะประหารชวต

ใหวอดวาย บางครงกทาใจใหหดหเคลบเคลมทอแทออนแอ เหมอนนาทมจอก แหนฉะนน ใหรสกครานกาย

ครานใจ จะนกคดพดทาอะไรตอไปกไมสาเรจประโยชนทประสงค คงแตจะงวงงนหาวนอนหลบโงกเปนเบอง

หนา บางครงกทาใจใหฟง ซานราคาญจดจางกระสบกระสายไมหยดนง เหมอนนาทถกพายพด ยากทจะ

มองเหนอะไรในนานน ทาความคดใหฟงไมอยในขอบเขตแหงเหตผล รางกายกพลอยทรนทรายไมผาสกจะพด

อะไรกพราเพรอฟงเฟอตะพดไป จะถออะไรเปนคตกไมได ตกลงวาทาอะไรใหสาเรจผลด ทเปนชนเปนอน

อยางหลกฐานกไมม

จตทถกผสมดวยอารมณราย ทเปนไปเพอโทษถายเดยวเหนปานน กเพราะไมมสตเปนทอาศย

เหมอนสวะทลอยไปตามนา หรอเหมอนสาลทถกลมพดไปในอากาศฉะนน

แตจตน เมอมสตเปนทอาศยอย กจะเปนเสมอนทารกแมยงออน แตไดรบอปถมภถนอมเลยง

กลอมเลาอภบาลรกษาจากมารดาทดฉะนน แมยงมรก มโกรธ มหลง ตามวสยแหงสามญชนอย กจะไม

เปนไปเพอโทษถงเพยงนน แมจะรกกไมถงจะพรากจากกนไปได จะโกรธกไมถงกบลมตว จะหลงกไมถงกบ

หนามด จะดใจเสยใจบางกพอประมาณ จะหกหงวงงนบางกไมถงกบเสยการเสยงานอนเปนหนาท จะฟงบางก

ไมถงกบพลาน อาจมบางเปนบางครงบางคราว และอาจใชความนกคดใหพดทาใหสาเรจประโยชนตามกาลง

สามารถ

เมอทาจตใหมสตเปนทอาศยบอย ๆ จนจตคนเคยกบสตใหเหมอนมตรญาตทรกใครกบสนท

จตทมสตเปนทอาศยเชนน กจะมความรประจาอยทกขณะ

เมอเกดรกกร เมอเกดโกรธกร เมอเกดหลงกรเมอใจหดหกร เมอใจฟง ซานกร เมอรอยอยางน

ความรกความโกรธความหลง ใจหดห ใจฟง ซาน กจะสงบลงเมออารมณเหลานนทนตอความรไมได กจะ

หลบหนาหายไปเอง ครนอารมณรายหายไปแลว อารมณดกเกดขนแทนท เหมอนนาขนไหลออกไป นาใสก

ไหลเขามาแทนทฉะนน

อารมณด

เมออารมณดมอยภายในจต กทาใจรายใหกลายเปนด เปนบรสทธผดผองแจมใส เรยกสน ๆ

วาใจใสหรอใจด แตไมใชดใจ เพราะดเปนคกบเสยใจ ซงเปนเรองของอารมณรายดงกลาวมาแลว สวนใจด

ตรงขามกบใจรายเปนคปรบกน เปนเรองของอารมณด หายรก หายโกรธ หายหลง เหมอนกบความเยนทาให

เกดความเยนใจรก โกรธ หลง เหมอนกบวามรอนจงทาใหเกดความรอนใจ เพราะฉะนน ความเยนหรอ

198

ความรอนจงอยทใจนเองหาใชทอนไม ถาทาในใจถกกเยนใจ ถาทาในใจผดกรอนใจ การทาในใจจงเปน

สงสาคญของผปรารถนาความเยนใจ และทกคนกมใจอยดวยกนทงนน ตางกนกแตวาทาถกหรอทาผด

อารมณในทางจตวทยา

ในทางจตวทยา เขาวาคนทกคนมอารมณทเหนไดแจม ๗ ประการคอ

๑ .อารมณกลว

๒. อารมณขยะแขยง

๓. อารมณรก

๔. อารมณโกรธ

๕. อารมณตาตอย

๖. อารมณผงผาย

๗. อารมณอยากรอยากเหน

อารมณกระตนสญชาตญาณ

เมอเรามอารมณอยางใดอยางหนงเกดขน กกระตนใหสญชาตญาณแสดงตวออกมา เชน เมอม

อารมณกลวเรากตองหน ตวอยาง เมอเรากลวง เรากหนง การหนงเปนสญชาตญาณ ดงนเปนตน เพราะความ

กลวเปนอารมณของสญชาตญาณ “หน” ในขอน จะทาแผนผงพอเหนไดงาย ๆ ดงตอไปน

อารมณ กระตน สญชาตญาณ

๑. กลว - หน

๒. ขยะแขยง - ถอย

๓. รก - พทกษรกษา

๔.โกรธ กระตน ตอส

๕. ตาตอย - ยอมจานน

๖. ผงผาย - โออวด

199

๗. อยากรอยากเหน - สงสยฉงนสนเทห

ปลกอารมณ

เมอเราทราบวาอารมณของมนษยเปนเชนน สญชาตญาณเปนอยางน ดงนแลว ในการทจะ

ชนะใจบคคลอนกคอปลกอารมณนน ๆ ใหเกดขน

เมอตองการใหหน กปลกอารมณกลว ตวอยางในทกวนน ทานจะเหนดาดดน เชนหางราน

ตลาดทวไปโฆษณาใหเหนวาโรคภยไขเจบเปนสงนากลว เมอมผอานคาโฆษณาแลว เกดความกลวขน ทนนก

เกดสญชาตญาณหนจากโรครายนน ๆ วธหนนน กคอซออยานน ๆ ซงเปนจดประสงคของผโฆษณาอยแลว

เมอตองการใหถอย กปลกอารมณขยะแขยง ความขยะแขยงเกดขนจากกลนหรอรปรางอนนา

เกลยด เชนเราขยะแขยงหนอน ขยะแขยงกลนโสโครกแลวเกดสญชาตญาณถอยไมอยากเขาใกลหนอน ไม

อยากเขาใกลสงโสโครก

เมอตองการใหพทกษรกษา กปลกอารมณ ความรกขน ทาใหเราอยากปองกนรกษา คมครอง

ภยพบตหนถนอม เชนเราจะเหนไดแนในตวเราเองซงรกสงใด กพทกษรกษาสงนน

เมอตองการตอสปองกนเพอเอาชยชนะ กตองปลกอารมณโกรธ ในทางจตวทยา ถอวาการถก

ขดขวางอาการเคลอนไหว ทาใหเกดอารมณโกรธ ตวอยางทจะพงเหนไดเชนเมอเราหามเดกมใหเลนซกซน

หรอหามเดดดอกไมเดกจะรสกวาถกขดขวาง และเกดอารมณโกรธ แมจะไมแสดงอาการโกรธออกมาใน

ภายนอกกตาม ดงนนเดกจะตองตอส ตองพยายามเอาชยชนะ คอซกซนในเวลาไมเหนบาง เดดดอกไมบาง

เชนนเปนตน

เมอตองการใหยอมจานน กตองปลกอารมณตาตอยแตอารมณตาตอยนเรยกกนโดยทวไปวา

ปมดอย ทาใหรสกดอยนอยหนาตากวาผอนเสมอไป เกดความรสกวาตนเลวกวาผอน (ภาษาศาสนาเรยกวา

อวมานะ แปลวามานะตา)ขลาด หมดความกลาหาญ ไมกลาแสดงความคดเหน ยอมตามผอนเสมอไป คอยอม

จานนอยเรอย

เมอตองการใหเของ กตองปลกอารมณผงผายบคคลผมอารมณผงผายเดน จะวางตนใหญโต

โออวดตาง ๆ เราคงเคยไดประสบกนมาบางแลววา มบคคลบางประเภทจะคยเของ วางทาทางเปนททาใหด

เปนสงาผาเผยโออวดวารจกกบผนนผนซงลวนแตเปนคนใหญคนโต ตองการมหนามตา ทาตวเปนเดนในวง

สงคมตาง ๆ บางทจะคยถงการเปนนกธรกจของเขา ซงลวนแตใหญโตมหมา (ซงความจรงเปนเรองกขน

ทงนน)

200

เมอตองการใหฉงนสนเทห ตองปลกอารมณอยากรอยากเหน ทานคงเคยสงเกตมาดวย

ตนเอง เชนซองจดหมายทเขยนไววา “เฉพาะ” ยอมปลกอารมณอยากรอยากเหนใหกลา เราสญชาตญาณ

อนหนง คอฉงนสงสยทาใหอยากเปดดกอน ประตหองทเขยนหนงสอไววา “หามเขา” ยอมทาใหอยากรอยาก

เหน สงสยวาในหองนนมอะไร หรอขาวพาดหวในหนากระดาษหนงสอพมพ เชนวา “ขาวดวน” ยอมกอให

อยากรอยากเหน เปนทฉงนสงสยแกบคคลทวไป

คนเรายอมไปเหมอนกน เพราะมอารมณตางกนออกไปดงกลาวมาน บางขณะผนนแสดงออก

ซงอารมณน บางขณะผนนแสดงออกซงอารมณนน ดวยเหตน เมอเราตองการปลกมตรภาพหรอจงใจ เราก

ตองปลกอารมณประเภทนนใหเกดขน

อารมณกลวเกดขน เขายอมตองการหน โดยวธหาทพงพกอาศย ถาแสดงใหเขาเหนไดวา

เราจะเปนทพงพกอาศยเขาได เรากชอวาชนะเขาแลวจะจงใหเขาทาอะไรเขากทา เพราะเขาตองการหน ใหพน

อารมณกลว

อามรณขยะแขยงเกดขน เขายอมแสดงอาการถอยรงเกยจ ดงนน ในการตดตอ จงไมควรให

เขาเกดอารมณขยะแขยง

อารมณรกเกดขน เขายอมจะคอย ปองกนรกษา ในการตดตอกบบคคล ทานจงสอนใหใชวธ

ทาใหเขารก เชน แสดงเมตตากรณาหรอมกรยามารยาทแชมชอย

อารมณโกรธเกดขน เขายอมจะตอส ในการตดตอบางทกจาเปนทจะตองย วใหบคคลเหลาน

โกรธ เชนทาทายเมอเปนเชนนน เขาจะตอสปองกนไปตามแนวทเราประสงค ฯลฯ

นอกจากน ควรศกษาประเภทแหงบคคล ๒ จาพวกอก และในการครองใจคน กพงเขาพบ

เขาสนทนาดวยเรองอนเปนทชอบใจของเขาและใหเหมาะแกประเภทของบคคล

บคคล ๒ จ าพวก

บคคลเราน แบงออกเปน ๒ จาพวก คอ

๑.พวกอนโทรเวอต (ชงสงคม)

๒. พวกเอกซโทรเวอต (ชอบสงคม)ใ

ใน ๒ พวกน ยอมมลกษณะแตกตางกน พวกอนโทรเวอต มลกษณะแหงจตใจ ดงน

201

ถอตวเองเปนสาคญ

ไมคานงถงความจรงในโลกภายนอก

เปนนกคด

เปนนกฝน

มกเปนศลปน

มกเปนนกปรชญา

รกงาย

โกรธงาย

เกลยดงาย

ดเนอย ๆ เปนคนชาเยน

เกบตวเงยบ ๆ

ไมชอบพดจาสมาคม

รกกรกอยางดดดม

โกรธกโกรธอยางเจบแคน

มเรองอะไรเกดขนมกโทษตวเอง

ระมดระวงมใหบาดใจผอน

เปนนกสรางทฤษฎตาง ๆ

ทางานเนอย ๆ แตรอบคอบถถวน

คดถงอกเขาอกเรา

ไมชอบการหวเราะเฮอาบอย ๆ

เปนนกเหตผล

202

ถาใครยกยอง เขาจะทางานดทสด

ถาถกตาหน เขาอาจจะทงงานทนท

ชอบคดเกยวกบปญหาชวต

เขาละเมยดละไมในการใชถอยคา

ชอบอยเงยบ ๆ ไมพลกพลาน

เขามกจะเกบอะไร ๆ ไปคดเสมอ อนกอใหเขา

ยงใจบอย ๆ

ชอบความเปนอสระ

ใจแขงกราว ไมยอมแพใครงาย ๆ

ขณะทคนพวกนนงเงยบ อยานกวาเขายอมแพ

หรอยอมจานน

เขาสานกในการรบผดชอบอยางสง

เขาฉลาด เขาร แตไมคอยพด

กอนจะพดอะไร เขามกคดแลวอก

ชอบระเบยบแบบแผน

ตระหนถถวน

ผกมตรกบเพศตรงกนขามไดยาก

ชอบการแขงขนในดานสตปญญา ฯลฯ

พวกเอกขโทรเวอต มลกษณะแหงจตใจดงน

หมนตามโลกไดเรว

ถอสงคมเปนสาคญ

203

ชอบเปนนกวทยาศาสตร

ชอบเปนนกคนควา

ไมโกรธใครงาย ๆ

ไมเกลยดใครงาย ๆ

ไมรกใครงาย ๆ

ชอบรนเรง

หวเราะบอย ๆ

ชอบเลนสนกสนาน

ปากคอเราะราย

ความเคลอนไหว กระฉบกระเฉงวองไว

ไมชอบเกบตวเงยบ ๆ

ชอบพดจาสมาคม

มปญหาอนใดเกดขน เขามกขอความชวยเหลอ

จากเพอนฝง

เขาคดอยางใดกพดอยางนน

เขาทางานอยางวองไว แตมกไมคอยถถวน

เขาตดสนใจไดรวดเรว

ไมคอยวตกทกขรอน

ไมสนใจวาใครจะพดวากระไรเกยวกบตวเขา

ไมรสกสาคญในการสรรเสรญเยนยอ

204

วธปลกความนยม

ในการทจะปลกความนยม หรอจงใจใหผอนเหนตามนน นอกจากตองศกษาในเรองลกษณะ

ของบคคลแลว ยงตองประกอบดวยความชานาญหรอความเจนจดในชวตประกอบอกดวย

“ เราไดความรในโรงเรยนโดยการสงสอนอบรมจากครบาอาจารย” นเปนความจรงแนแท

แตเรามไดรบความชานาญเคยชนจากทาน สาเหตนนกคอวาความชานาญเคยชนไดมา กโดย

การกระทาอนเปนสวนตวบคคลเทานน

“จากขอน เรากสามารถทราบไดอยางสะดวกดายวาภมความรและความชานาญเคยชนนน

แตกตางกนมาก อนแรกสอนใหเรารทฤษฏดวยอาการอยางไรและในขณะเดยวกน อนหลงกสอนใหเราปฏบต

ดวยอาการอยางไร ทง ๒ อยางนมความสาคญเทากน ขาดอนใดอนหนงไป กทาใหความสาเรจไมบรรลมรรค

ผล”

ดวยเหตน จงเปนอนสรปไดวา การทจะทาอะไรใหบรรลถงมรรคผลไดนน ตองมความร + กบ

การกระทา คอ ทฤษฎ+กบปฏบต= ผลส าเรจ

หลวงพอพนน าหมากของทาง

เปนทรกนดในหมคนชาวตาบลดอนยายหอมวาหลวงพอเงนนนไดวชารกษาโรคผวหนงบาง

ชนดและโรคเกยวกบลมเพลมพด หรอตามชาวบานเรยกกนวาโรคขดโรคยอกเพราะมนมอาการบวมตามขอ

และตามกลามเนอ

ขาพเจาเองเคยเหนมาตงแตยงเปนเดก ๆ อยวา เมอเวลาลกเลกเดกแดงของใครเปนโรคผวหนง

ตามตวหรอตามศรษะทเรยกกนวาเปนหวชนนะต คอขรขระเปนขาวตงอยบนศรษะมกลนเหมนและนาเกลยด

พอด พอแมไมรจะทาอยางไร สมยโนนการไปมาหามดหาหมอหรอกไกลเหลอเกน จะอมเดกเลก ๆ ฝาเปลว

แดดจากชนบทนนไปในเมองกแย ทก ๆ คนจงตองเขาพงหลวงพอใหหลวงพอเปาหวให ถาเปนไขชนดนจะ

สงเกตไดงาย ๆ วา ลงถาหากผพอหรอแมเดนเขามาในวดอมเดกหวผมาดวยมผาหมสไบเฉยงและถอพานหมาก

ตรงเขามา ทายไดเลยทเดยววาเอาลกมาใหหลวงพอพน

205

ฉะนนในรอบป ๆ หนงขาพเจาไดแลเหนประสบการณซ า ๆ ซาก ๆ พอแมอมเดกคลานเขา

ไปใหหลวงพอพนเสยงเดกรองจาเพราะแกตกใจและเสยง ฟ ฟ ลมจากรมฝปากของหลวงพอขบนาหมากท

ทานเคยวออกมาเปรอะอยบนหวของเดก ขาพเจาสมยนนยงเดก ๆ อยกอดชอบใจมไดเพราะขาทเจาหนคนนน

เวลามากด ๆ ขากลบหวแดงเถอกเปนเอากระโถนหลวงพอครอบลงไปเชยว รงขนอกวนหนงกมาอกหลวงพอก

พนอก มาอย ๓-๔ วนกหายไปทกท แสดงวาคนนนหายแลว เหตการณเชนนมประจาอยเกอบทก ๆ วนจน

ตอมาขาวนไดกระจายออกไป คนตาบลอน ๆ ไกล ๆ และตลอดจนคนในตวเมองและลกเตาของคนมหนามตา

เชน คณหมอเดม อดตสาธารณสข จ.ว. นครปฐม กเคยพาลกชายหญงจานวน ๓ - ๔ คน มาใหหลวงพอพน

หวรกษาโรคชนนะตและกหายจนหมดทกคน เรองความมหศจรรยตอนนขาพเจาไดเขยนเลาไปแลวในประวต

ชวตเลมหนงของหลวงพอ

ดงนน เรองของความแปลกและมหศจรรยเกยวกบความศกดสทธของหลวงพอจงยงเกดขน

เรอย ๆ เพราะบางครงทานกตองฉลองศรทธาใหแกคนทนบถอเหลานนบางตามสมควรแกกรณย ดงทขาพเจาจา

ไดอยเรองหนงเมอประมาณ ๓ - ๔ ป มานหลวงพอถกนมนตใหไปสวดมนตพธอะไรไมทราบทวดรากบว ต.

บางหวา อ. ภาษเจรญ จ. ธนบร เมอหลวงพอทานเสรจกจจากการเจรญพระพทธมนตแลวทานกจะกลบวด ม

ชายวยหลายคนคนหนงอางวาเขานบถอหลวงพอมานานแลว อยากจะใหหลวงพอเมตตาพนขาใหลกเขาสกท

เพราะเปนงอยขาพการเดนมไดมาตงแตกาเนดแลวตามปกต เดกนอยคนนจะมอาการบวมอยเสมอทตรงหวเขา

หลวงพอทานมองดเดกแลวกมความสงสาร แตพอไดยนวาเดกคนนมขาพการมาแตกาเนด ไมเคยเดนไดมา

กอนเลยทานกหมดกาลงใจเพราะทานไมเคยพนใหกบใครในทานองนถาหากวาเปนตอเมอโตแลว หรอวาพอจะ

พนใหหายไดอยางรายอน ๆ ละกทานไมปฏเสธเลย รายนตองขอปฏเสธทานจงบอกแกชายผนนตามตรงวา

“ฉนไมเคยขดศรทธาใครเลยเรองพรรคน ถาหากเดชะบญกศลเคยรวมสรางฉนพนหาย

เหมอนกน แตตองมใชเปนมาแตกาเนดเชนน ฉะนนอยาใหฉนพนเลยมนไมมทางหายหรอกโยม”

ชายคนนนกขย นขะยอจะใหหลวงพอพนใหจงได หลวงพอกไมยอมเพราะทานไมแนใจวาจะ

ไดผลหรอไม

จนกระทงเมอหลวงพอทานเดนลงจากศาลาจะกลบวดชายคนนนกอมเดกพการมาคอยทาอยท

บนได และนงขวางบนไดเสยดวย ไมยอมเปดทางใหหลวงพอถาหากทานไมพนให เขายกมอขนกราบไหว

หลวงพอวงวอนขอใหหลวงพอพนขาลกสกพรวดเดยวกยงด หลวงพอพจารณาแลวกเหนวามนคงจะไมหายแต

เพอขอไปทแบบขอทางใหฉนเถอะ ทานจงหยดและกมลงไปพนขาเจาเดกนอยคนนนดวยนาหมากในปาก ๒-

๓ พรวด ชายคนนนกกมลงกราบทานอกครงหนงดวยความซาบซงในความเมตตาของทาน

206

หลงจากนนทานกไมไดไปวดนนอกเลย และไมเคยไดสนใจวาเมอพนขาเจาเดกทวดนน

แลว เขาจะหายหรอไมดวนตนเอง หากวาไมไดโฆษณาเลยสงนกเปรยบเสมอน

“ศลปะแทยอมซอนศลป” แลวใครเลาจะเขาถง

ฉะนน เรองของอทธปาฏหารยในศาสนานนไมควรเปนขอโจมตทย ใหคนเหนหางศาสนา

ตามหลกการแลวไมวาวทยาศาสตร การเมองหรอภาพยนตรอะไรกยอมจะตองมวธการหนกไปในทางโฆษณา

บาง แตอยาทงแนวทางเดนทวาทาเพอศาสนา ถาหากทาเพอนตนเองทาใหคนนบถอตนเองมใชใหเขานบถอ

ศาสนาแลวกแย

เปาหมายของการแจกพระเครองหรอของขลงสาหรบหลวงพอเงนนน ทานเองเคยไปเทศนทาง

วทย ว.ป.ถ.๑ เมอเรว ๆ นวา ทานทาไปตามความเชอถอและใหไปตามจรตของบคคลซงยคและสมยเขายง

กระทากน และทานมจดประสงคเพยงใหคนทหางไกลศาสนาไดเขาใกลทาน ๆ จะไดสงสอนธรรมะใหแกเขา

ดงทบรรดาศานศษยทงหลายยอมจะรกนอยแลวทาไมทานจงไดราชทนนามวา “ธรรมวาทคณาจารย” “พระราช

ธรรมาภรณ” มวาทะในทางธรรมและมธรรมเปนเครองอยเครองประดบมใชหรอ ?

ความศกดสทธจากพทธานภาพของหลวงพอ ยอมจะไมมวนลมเลอนความเมตตากรณาของ

ทานไปไดเลย

เรองอภนหารของความศกดสทธ และมหศจรรยของอานาจจตของหลวงพอเกยวกบชวยใหคน

พการ หายไดอยางประหลาดน นอกจากรายทกลาวแลวกยงมอกรายหนง ผพการมาแตกาเนดเปนหญง

บตรสาวของนายเลยง แดงตอยชาวตลาดลาง อ. เมองนครปฐม กหายจากพการมาแตกาเนดดวยการพนของ

หลวงพอเหมอนกน เรองทนาพศวงรายนเปนทรจกกนทวเมองนครปฐม

นทานของหลวงพอ

หลวงพอเงนเทพเจาแหงดอนยายหอม ทานจะมดทางไหนหรอมดอะไรบางนน ขาพเจาผ

หนงทตอบไมถกทง ๆ ทขาพเจากเคยใกลชดกบทานมานมนานตงแตเดก ๆ แตวาทก ๆ ครงทไดใกลทาน นงฟง

ทานสนทนากบผทมานมสการกมกจะไดยนไดฟงอะไรแปลก ๆ ทงทางธรรมะและทางโลกทกรสนยมทเราจะ

เลอกเอา จนบางคนพดวาไดคยไดฟงไดอยใกลหลวงพอเงนดมนสบายใจ ทาใหอายยนอกเยอะทเดยวคากลาว

เชนนเหนถาจะจรง เพราะหลวงพอมอะไรอยหลายอยางทไมมในตวในสมองของคนอน ขาพเจาเองกเปนคน

ไมคอยจะรอบคอบและไมคอยจะละเอยด เคยไดยนไดฟงคาพดและนทานประกอบคดโลก คดธรรมของหลวง

207

พอมามากแตเมอยงไมถงยามจาเปนหรอคราวคบขน เชนยงไมตองการจะใชกยงไมกระตอรอรน เชนเมอยง

ไมคดจะรวบรวมประวตชวตและงานของทาน ขาพเจากปลอยใหเหตการณนนผานไปอยางนาเสยดาย ตอเมอ

จาเปนจะตองหาเนอความเนอเรองมาบรรจ ใหหนงสอเลมนสมบรณยงขนขาพเจาจงไดเรมสนใจและกกเกบคด

โลกคดธรรมซงเกดจากปฏภานและวาทะของทานไว เชนวนนขาพเจานงฟงทานทกทายแขกเหรอซงเดนทาง

มาจากปากนาโพนครสวรรคและจาก จ.ว. พระนครหลายชด ทานกสนทนากบเราเหลานนไดทกโอกาสและ

ไมทาใหผเปนแขกตองนงงวงนงเกอเมอแขกตางบานอาลาจากไปแลว กถงแขกทองทคอชาวบาน ต.ดอนยาย

หอม วนนมาประชนกนเกอบ ๒๐ คนแตละคนนาสารบกบขาวมาคนละหาบ เพอจะมาเลยงตอนรบ ม.จ. รต

โนภาส ซงจะเดนทางมาจากพระนครเพอถวายธรรมมาสนกบหลวงพอ

มหญงคนหนงชอนางสาเภา บญยงค ไดนาอาหารและผลไมมาถวายทานขณะทนางกาลงนง

เกลาเปลอกฝรงหอลกเกอบเทามะขวดอยนางกบนพมพากบหลวงพอวา กลมใจแทในสวนจะปลกผลไม

อะไรบาง เพอนบานกยองมาขโมยไปกนจนหมด นกหวงนกหวงหนาไมใชวาจะรบประทานเองหรอกจะ จะ

เกบไวเอามาถวายหลวงพอ อายขโมยกรงแกเรอย ๆ

หลวงพอฟงแลวกหวเราะ เมอมแตแขกกนเองอยเชนนหลวงพอทานมกจะมนทานประกอบ

คดนน ๆ ทานกเลยพดขนวา

“ชางมนเถอะ อเภาเอย นกวาใหทานมน ทาบญใหมนแลวเรากสบายใจ เชอเถอะนาคนทมา

ลกของ ๆ เราไป เขาเตรยมตวไวสาหรบไปเกดเปนบรวารของเราในชาตหนา ฉนกลวอยางเดยววาเราจะยากจน

ไมมอะไรจะใหเขาลกขโมยเทานน ชาตหนาเรากไมมบรวาร เพราะกรรมมนไมแตงใหเขามาเปนบรวารของ

เรา”

“จะ ฉนกคดอยางนน แตคดอกทกโมโหเพราะอยากจะหวงไวเอามาถวายหลวงพอคะ ” นาง

สาเภาพดไปเกลาผวฝรงไป

หลวงพอทานกเลยเลานทานประหอบเรองมของใหเขาขโมยดกวาไมมจะใหเขาขโมย

อตเตกาเลกระ ดงไดยนไดฟงมาในกาลครงหนงยงมเศรษฐขเหนยวไมยอมทาบญสนทาน

อะไรเลย ความขเหนยวไมรจกเสยสละและใหทานแกเพอนมนษยตลอดจนสตวโลกใด ๆ ของเศรษฐผนนทา

ใหเขากลายเปนคนไรบรวารในภพตอไป เรองนนเลาวาเศรษฐมความขเหนยวเสยจนขาวสกเมดหนงทตดอย

ตามซอกฟนกไมยอมสละ เศรษฐเปนผมบรวารมาก เวลาตนเองและบรวารกนขาวอมแลวตองมาลางปากและ

บวนลงในภาชนะทมผาขาวบาง กรองมใหขาวทตดอยตามซอกฟนเสยหาย เมอหลาย ๆ คนบานปากลงใน

ภาชนะมผากรองแลวไดขาวกรวมเอาตากแดดไวรวบรวมมาเกบ ทาดงนเพราะมความขเหนยว อยมาวนหนง

208

ทานเศรษฐรบประทานขาวอมกแคะฟน บงเอญเมดขาวทตดคางอยในซอกฟนกระเดนรวงลงไปใตถนเรอน

เศรษฐผมความขเหนยวใหรสกเสยดายเปนกาลง รองเรยกสงคนใชใหเรงลงไปเกบ แตบงเอญมดงามตวหนงได

คาบเอาเมดขาสกนนพาลงรไปเสย คนใชจงกลบขนมาบอกวา มดงามเจากรรมมนเอาไปกนเสยแลวเศรษฐข

เหนยวกไดแตเสยใจ

อยตอมา เศรษฐกหมดอายทากาลกรยาตายไปจากโลกน และมกรรมของตนตดตวไปคอการ

ไมรจกเสยสละทาบญใหทาน ถงกอนจะตายมทรพยนบโกฏกมไดสรางบารมไวเลย

ในภพใหมของเศรษฐจงมแตความกนดาร อดทนอยากไมมญาตพนองมตรสหายทไหนจะ

ชวยเหลอเกอกล เปนบคคลทไมมใครเมตตาสงสารเลย จนตอมาเศรษฐเกดใหมกไดบวชในพทธศาสนา กรรม

จากชาตปางกอนกยงไมหมด ภกษองคนแมจะไปบวชแลวกตามไมมใครใสบาตรรถวายอาหารแมแตเขยงกอง

เดยว เพอนภกษดวยกนกสงสารอตสาหยายใหสลบมาอยแถวขาหนา เมอผใสบาตรผานมาถงภกษองคนเขาก

ขามไปเสย เหตการณไดเปนอยดงนตลอดกาล ความทราบถงพระพทธองค ๆ จงทรงรดวยสพพญวา ภกษ

องคนเมอชาตกอนนนเปนเศรษฐขเหนยวไมไดเคยทาบญและบรจาคทานอนใดไวเลย กรรมแตคนนนจง

บนดาลใหเปนไปเชนน

หลวงพอเลานทานจบแลวทานกบอกกบนางสาเภาวาอยาเสยใจจงกลบทาใจใหเปนกศล ชาต

หนาพวกขโมยเขากนลกเขากนไปเกดเปนทาสใชกรรมเขาทงนน ราเสยเทาใด ชาตหนากมไดเทานนกบพรง

พรอมดวยบรวารเสยอก เฉยนะอยาไดไปดาวาและกเสยใจเลยมนกไมไดคน ขอใหตงใจเปนบญเปนทางเสย

เถดนะ

หลวงพอทานมวธแนะใหคนหายทกข ทานวาจนกดจะไดไมมใครมาขโมยเรา รวยกดจะได

สรางบารมและบรจาคทานหาบรวารไวเบองหนา โลกนเปนของสมมตมนษยยอมเปนอยไปตามกรรม หรรม

เทานนตกแตงใหคนเปนไปในรปตาง ๆ

หลวงพอเงนตอบปญหา “ภกษควรเกยวของกบคาถาอาคมหรอไม”

ขาพเจาเคยไดเขยวไวในเลมทหนงของหนงสอ “หลวงพอเงนเทพเจาแหงดอนยายหอม” วา

ดวยการตอบปญหาในทางคดโลก คดธรรม คอการสงเคราะหโลกกบธรรมใหเขากนไดในความหมาย และม

ปญหาอน ๆ อนเชนมคนมาซกถามหลวงพอวา “ผมจรงหรอไม?” ทางศาสนามความเหนอยางไร? หลวงพอ

ทานตอบในทนทวา “ผ” มจรงถาศาสนาพทธมจรง ดวยปฏภานและหลกความรอยางงายททานทราบตาม

209

สกขาบทวา มวนยอยขอหนงบญญตวา “หากภกษองคหนงองคใดเกด ผเขา ผสง ภกษองคนนมตองลง

พระอโบสถทาสงฆกรรม นเปนตวอยางทอางองวาหลวงพอทานพดอยางกาปนทบดนแตกยงมหลกพอจะฟงได

เชนเดยวกบคาตอนคนบางคนตอบอยางตดบทไปเลยวา “ธรรมคอคณากร” คณากรคออะไรนนคนละเรองเสย

แลว

ปญหาทหลวงพอทานตอบน ขาพเจาเปนคนถามทานเอง เพราะไดยนและไดอานบทความ

เกยวกบวพากษวจารณคนหมเหลองหลอกลวงราษฎรกน คนเปนขายคนตายวดตาง ๆ ขดเอาเกยรตคณของ

หลวงพอทวดมาแยกธาตเปนเงนตรา บทความเกยวกบความศกดสทธและอทธพลปาฏหารยเพอหลอกลวง

ประชาชนหาเงนเขากระเปาอะไรเทอกนแลวทาใหขาพเจาเศราใจ ทรปการมนเปนเชนนนจรง ๆ แมเมอไม

คานงถงสถานการณของหลวงพอเงนดบาง ทานกมสวนพวพนกบคาถาอาคมและคนทว ๆ ไปเขาใจวาทานเกง

ทางไสยศาสตร หลวงพอเงนกคงจะมสวนหลอกใหประชาชนหลงเชอบางละซ ขอนขาพเจาไดเขยนมาแลว

หลายตอนลวนแตแฉพฤตการณของหลวงพอและผเคารพเลอมใสทงหลายไว วาหลวงพอไมเคยอวดไมเคย

โฆษณาและไมอยากไปทาการอนใดประเจดประเจาผดธรรมวนยอนเปนการ หลอกลวงประชาชนเลย

มหนาซ าหลวงพอยงไดตาหนทานผรบางทานเสยอกวาทาอะไรไมถกไมควร เชนจะนมนตทานไปปลกพระ

อยางน พระทานตนแลวจะไปปลกทาไม ควรจะพดวานมนตทานไปสวดมนตหรอเจรญพทธมนต เพอขอพร

จากพทธานภาพ ซงเปนทยอมรบกนวาบารมแหงสจธรรมของพระพทธองคยอมคมครองภยนอนตรายใด ๆ ได

หรอมฉะนนหากหลวงพอทานจะอางองหลกอภนหารทางพระพทธศาสนาซงเรยกกนวา

“อภญญาณ” มหกอยางดงทขาพเจาเคยอธบายไวแลวในเลมหนง มายนกบทานผตาหนวา พระสมยนทาตน

เปนคนหมเหลองเอาคาถาอาคมเทยวหลอกเขากนนนกยงได มนอยทวาคนหมเหลองนนจะมความบรสทธ

เพยงใดหรอมเจตนาอนไมชอบดวยหลกธรรมหรอไม ขอใหพระภกษผเปนตวการนน ๆ อยาใชกลลวงผไมร

เลย หากจะใชกควร ใชแตเพยงนโยบายหรอกศโลบายชกจงใหคนหนเขาหาศาสนาเทานน หากทานจะเขาใจ

วาเปนการโฆษณา ใหคนเลอมใสศรทธาในศาสนากไมเถยงเพราะในสมยไหนกตามตอใหในสมยเรมตน

พทธกาล กตองการโฆษณากนทงนน เพราะในขนแรกหากไมโฆษณาคนทไมรจะเขาถงหรอ คนมปญญา

อาจจะมนอยกวากไดจดหมายปลายทางกเพอใหเขาถงสรรพคณของสจจะธรรม ซงพระศาสดาจารยทานคนพบ

และเปน “สนทฏฐโก” บคคลพงเหนจนกระทงอยตอมาอกประมาณเดอนเศษชายคนนนกบลกคนททานพนขอ

เปดทางครงนน ไดพากนไปเยยมทานถงวดดอนยายหอมและดอกดใจกลาวกบหลวงพอวา แปลกทสดในโลก

ลกของเขาพการมาตงแตเกด หลงจากพนแลวตอนเยนกลบบานเจาหนขยบวงได แตลมลกคลกคลานกระโผ

กกระเผลกเหมอนคนขาหก แตแลวเขากยงแปลกประหลาดใจชวเวลาอก ๓-๔ วนลกขาพการของเขากออกวง

210

ไดแตยงไมเหมอนเดกธรรดาทงหลาย จนเกอบยสบวนเขาจงวงไดเรวและคลองเหมอนคนธรรมดา พดจบ

ชายคนนนกชมอไปทางลกชายของเขาซงขณะนนกาลงวงเลนอยในลานวด

“นนไงครบ ลกผมทเดนไมไดเลยตงแตเกด”

หลวงพอทานฟงแลวอดปลมปตมไดทบารมของพระพทธคณไดขจดความทกขทรมานใหแก

เดกนอยผนได เจาหนนอยผนนบวาเปนคนทยงมวาสนาอย มฉะนนเขาอาจจะกลายเปนบคคลผทพลภาพ

เปนคนเสมอนไรความสามารถอยตลอดชวต

นแหละทานผอาน ใครกตามทเคยพงบารมและเมอทานผอานเขาใจวาหลวงพอเงนทานม

ความบรสทธและเจตนาดตอพระพทธศาสนาเพยงใด ตามทขาพเจาไดเขยนจรยะธรรมและสมมาปฏบตของ

ทานไวแลว กขอใหทานไดพจารณาญาณเอาเองวาการกระทาของหลวงพอเงนนนทานไดกระทาเปนขน ๆ ดงน

หรอเปลา

๑. เปนแตเพยงเหตชกจงใจใหเกดความเลอมใส(EMOTUONALLY)

๒. อะไรเปนสวนปญญาทแทจรง (INTELLECTUAL)

๓. อะไรเปนภาคปฏบตทแทจรง (PRACTICAL)

หากทานเขาใจเหตผลของหลวงพอ หรออทธปาฏหารยตาง ๆ ในศาสนาวาเปนแตเพยงขน

แรกทจะทาใหคนเราเขาใจในศาสตรและศลปในศาสนา เพอทจะไดนามาเปนประโยชนแกตนเองและแกผอน

เทานน

ขาพเจาจงอยากจะขอกราบเรยนทานผรซงไดวจารณอยางรนแรงเกยวกบคนหมเหลองหากนไว

บางวา การกระทาเพอพระพทธศาสนาควรจะไดรบความเหนอกเหนใจ สวนหมเหลองหาเงนเขากระเปานนก

เชอเหลอเกนวาทงทางโลกทางธรรมไมสรรเสรญ เฉพาะหลวงพอเงนนนขอทาเลยวาวดวาของทาน

เจรญรงเรองมาได กเพราะอาศยศรทธาโดยแทจรง มไดมเบองหลงฉากใชกลหลกลวงประชาชนเลยสวน

วธการจงคนใหหนเขาหาศาสนา มใหเขาหนเขาวทยาหารยคปรมาณเพอทาลายโลกนน ถาหากภกษองคใดไม

ประกอบดวย สตะ, ศล, ศรทธา, จาคะและปญญา การศกษาระเบยบวนย ความเชอทถกตอง ความเสยสละ

และความรอบรแลวละก อยาไปแสดงศาสตรหรอศลปะอนใดใหแกประชาชนเลย เพราะเขายงวาคนหม

เหลองอยางโนนอยางน

211

นแหละครบทานผอาน ขาพเจาไดเขยนเรองจรงอนเกยวกบอภนการและอทธฤทธไวมาก

พอสมควร ตามแตทานควรจะเชอหรอไม แตกเกรงคาครหานนทาจะมถงหลวงพอขาพเจาจงตองถามปญหาน

จากทาน ซงทานกพดนอยแตไดความวาทานทาเพอเปนนโยบายมใชทานมเจตนาจะหลอกและทาใหเพราะเขาม

ศรทธาอยแลว หาชนใดไมเลอมใสทานจะไมขอรองใหเขาเชอ หรอลอหลอกใหเขาเชอดวยวธใด ๆ เลย

ถาหากใครจะวาทมคนเชอกเพราะกศโลบายของหลวงพอกขอใหทานผอานไดเขาใจวาการ

กระทานน ๆ เปนอบายทเปนกศลมใชกลลวงอยางทมคาวจารณ หลวงพอมแตจะหาอบายใหคนใกลชด ทาน

จะไดสงสอนเขาใหทาแตความดงาม ฉะนนศาสนากคงมถกทาลายแน ๆ เพราะหลวงพอทานดารงชวตอยใน

พระบวรพทธศาสนามานานถง๕๔พรรษากาลเวลายอมพสจนศรทธาของทานแลววามแตความบรสทธเตมรอย

เปอรเซนต

ธรรมะปาฐกณา ของ ภกขธมมานนทะ

(ทวดดอนยายหอม วนท ๑๒ พฤศจกายน ๒๕๐๔)

เรองวธท าใหพระพทธศาสนาเจรญ

พระคณเจาทเคารพและทานผฟงทงหลาย

ขาพเจามความสขใจมาก ทไดมโอกาสมายนขางหนาและปาฐกถาใหทานทงหลายฟง ณ

สถานทน ทขาพเจากลาววามความสขใจ กเพราะไดมโอกาสมากราบหลวงพอซงเปนพระมหาเถระผใหญ ท

บวชอทศชวตถวายตอพระรตนตรย บาเพญความดตาง ๆ เพอประชาชน เพอประเทศชาต และเพอพระศาสนา

มากทสดรปหนง สมกบเจตนาทขาพเจาตงใจไวนานแลวประการหนง และไดมโอกาสมาทาความเจรญใหแก

พระพทธศาสนารวมกบหลวงพอดวยการประกาศพระศาสนาของพระพทธเจาในงานนอกประการหนง

พนองทงหลาย ขาพเจาอยากจะกลาววา ทานทงหลายเปนผมบญกศลเปนอยางยง ทไดเกดมา

พบพระพทธศาสนา และพบหลวงพอผเครงครดในพระธรรมวนย และผสงสอนและแนะนาทานใหกระทา

ความดตาง ๆ อยในทกวนน เพราะพระพทธเจาไดตร สไววา การเกดในสถานทสะดวกสบาย มนกปราชญ

ฉลาดในคตโลกคตธรรม ๑ การไดฟงคาสอนของทานผร ๑ การพจารณาคาสอนของทานผรโดยละเอยด ๑

การปฏบตกาย วาจา ใจ ใหเปนไปตามคาสอนของทานผร ๑ เปนทางทาความสขความเจรญมาใหตนทงใน

ชาตนและชาตหนา ขอทานทงหลายซงเกดมาในทามกลางเหตแหงความเจรญทง ๔ น จงตงใจกระทาความด

เพอตน เพอประเทศชาต และเพอพระพทธศาสนาตอไปเหมอนอยางทหลวงพอไดกระทามาเปนตวอยางแลว

นนเกด

212

ธรรมะปาฐกถาทจะนามากลาวขณะน จะพดเรองวธทาใหพระพทธศาสนาเจรญ ใหทาน

ทงหลายฟงพอสมควรแกเวลา ทขาพเจาคดพดเรองน กเพราะพวกเราทงหลายทนงอยนตางกมความรกอยากให

พระพทธศาสนาของเราเจรญรงเรองยงขนโดยทวหนา แตเพราะชาวพทธสวนมากไมทราบวา วธทาให

พระพทธศาสนาเจรญรงเรองโดยถกตองนนควรทาอยางไร จงเกดมการกระทาทผดพลาด เชน ทาทาบญ

เลยงเลหาและฆาสตว มงานวดเอาเหลามาขายในวดเอาระบาและราวงมาเลนในงานวด ฯลฯ มากขน เปนการ

ทางายพระพทธศาสนาใหยอยยบลงไปโดยไมรสกตว ดงทเหนอยท วไปในทกวนน ทชาวพทธสวนมากรกและ

นบถอพระพทธศาสนาดวยชวตจตใจ แตกลบทาลายพระพทธศาสนาดวยชวตจตใจ แตกลบทาลาย

พระพทธศาสนาดวยวธตาง ๆ ทานองรกแบบทาลายเชนนนน เกดมาจากความไมเขาใจวธทาให

พระพทธศาสนาเจรญโดยถกตองเปนสาคญ ถาเขาเหลานนเขาใจวธทาใหพระพทธศาสนาเจรญอยางถกตอง

แลว เขาจะไมทาเชนนนเปนอนขาดฉะนนผทรกอยากใหพระพทธศาสนาเจรญจรง ๆ จงควรตงใจฟงเรองน

แลวจาใหได เพอเปนหลกในการปฏบตตอไปในภายหนา หากทานจาวธการเหลานไมไดแลว ทานจะไม

สามารถทาพระพทธศาสนา ใหเจรญรงเรองสมกบความตงใจของทานไดเลย

วธทาใหพระพทธศาสนาเจรญมมากมายหลายวธ แตทขาพเจาเหนวาสาคญ ควรจะนามาบอก

ทานทงหลายในวนน มอย ๔ ประการคอ

๑. ศกษาใหรวา พระพทธศาสนาคออะไร มค าสอนวาอยางไรบาง โดยถกตอง ขอนนบวา

เปนขอทสาคญทสดในวธทาใหพระพทธศาสนาเจรญ เพราะถาชาวพทธเราไมรวาพระพทธศาสนาคออะไร

สอนวาอยางไรบางโดยถกตองแลว จะไมสามารถทาใหพระพทธศาสนาเจรญรงเรองไดเลย เหมอนเราตองการ

จะทาตนมะพราวใหเจรญแตไมรจกตนมะพราวเลย ยอมไมสามารถทาตนมะพราวใหเจรญไดฉะนน

เพราะฉะนนการศกษาเพอใหรวาพระพทธศาสนาคออะไร สอนวาอยางไรบางน จงเปนสงทพวกเราทกคนตอง

กระทาโดยรบดวน ยงทกวนมลทธหนงสอนใหคนเขาใจวาศาสนาเปนเรองไรสาระดวยแลว พวกเราชาวพทธท

มอายยงจาเปนตองศกษาพระพทธศาสนาใหเขาใจแจมแจงใหมากยงขน เพอคอยชแจงใหลกหลานเขาใจวา

พระพทธศาสนาเปนสงทดทสดซงมนษยควรจะศกษา มไดเปนของเหลวไหลอยางทคนไรศาสนาเขาใจเลย

การศกษาพระพทธศาสนามทางทาไดหลายวธคอ ๑. การฟง ๒. การอาน ๓. การขบคดพจารณา ๔. การเจรญ

ภาวนา ใน๔วธน การฟงเปนการศกษาทลดตดสน เขาใจไดรวดเรวกวาวธอน สมยเมอพระพทธเจาทรงพระ

ชนมชพอย ทานเผลแผพระพทธศาสนาดวยการพดใหฟงมากกวาวธอน พอแสดงธรรมจบลงแลวมผบรรลเปน

พระโสดา สกทาคา อนาคาและพระอรหนตกนมากมาย แมสมยนการฟงจะไมสามารถทาคนใหเปนพระ

อรยบคคลชนใดชนหนงไดเหมอนเมอกอนกตามท การฟงธรรมทกวนนกยงมผลใหเขาใจพระพทธศาสนาได

งายกวาวธอนอยนนเอง ถาผใดตองการจะทราบหลกพระพทธศาสนาโดยถกตองแลว จนหมนฟง นาไปคด

213

พจารณา สงสยหรอลมไปจงหาหนงสอมาอาน แลวเจรญภาวนาเสมอแลว จะมความรพระพทธศาสนาเปน

อยางด สาหรบขณะน ขาพเจาจะบอกใหทานเขาใจพระพทธศาสนาดวยการฟงและการตดตามสองอยางเทานน

ขอทานจงตงใจฟงและตดตามใหด

ถาจะมใครสกคนหนงมาตงปญหาถามเราวา พระพทธศาสนาคออะไร? เราตองตอบไดทน

ทวา พระพทธศาสนาคอค าสงสอนของพระพทธเจา หากเขาจะถามตอไปอกวา คาสงสอนของพระพทธเจาม

เทาไร อะไรบางเรากตองตอบไดทนทวา ค าสอนของพระพทธเจามมากมาย แตเมอกลาวเฉพาะขอใหญ ๆ แลว

คงมเพยงสามประการเทานน คอ ๑. สอนใหละการกระท าชวทกชนด ๒. สอนใหกระท าความดใหถงพรอม

๓. สอนใหท าใจใหบรสทธสะอาด ชาวพทธทงหลายเมอถกถามแลวจะตองตอบไดอยางนทกคน ขอจงทองจา

ใหขนใจ เมอถกถามเมอไรจะไดตอบไดทนท

หลกพระพทธศาสนา ๓ ขอทกลาวมาน เปนหลกใหญทรวมคาสอนของพระพทธเจาไว

ทงหมด เพอใหทานทงหลายเขาใจขอความทง ๓ ขอโดยถกตอง ขาพเจาจะบรรยายขยายความหลก ๓

ประการนน ใหทานทงหลายฟงเปนขอ ๆ ดงตอไปน

ขอท ๑ ททานสอนใหละการกระท าความชวทกชนดนน สงสาคญทตองทราบกคอ ความชว

คออะไรโทษของความชวเปนอยางไร จะกาจดความชวดวยวธไหนถาทราบทงสามสงนแลว จะชวยใหละการ

กระทาความชวไดเปนอยางด

ความชวคออะไร ? การตดสนวาอะไรเปนความชวน ทางโลกถอเอาอารมณเปนทตง แต

ทางธรรมถอเอาเหตผลอนเกดจากการกระทาเปนเครองตดสน ทางศาสนาถอวา ถาการกระทาใดกระทาลงไป

แลว ทาใหตนเองเดอดรอน ๑ ทาใหคนอนหรอสตวอนเดอดรอน ๑ ผร ๆ แลวตเตยน ๑ การกระทานนจดวา

เปนความชว เชนดมสราพอดมลงไปแลวทาใหตนเดอดรอน (ผดขอ ๑) ดมแลวทาใหคนอนเดอดรอนตาง ๆ

สดจะพรรณนา (ผดขอ ๒) ผรทงพระและคฤหสถ ไมเคยยกยองสรรเสรญคนขเมาเลย(ผดขอ ๓) จากหลกนถา

ตองการจะทราบวาอะไรเปนความชวแลว จงใชหลกนเปนเครองตดสน ถาเปนตามหลกสามประการแลว

ตดสนไดทนทวา ชว

โทษของความชว ความชวทมนษยกระทาลงไปนมโทษมากมาย ถาจะกลาวแตสาคญคงมดงน

คอ ๑. ไดรบความทกขใจ ๒. เสยทรพย ๓. เสอมยศ ๔. มคนตเตยน ๕. ตายแลวไปเกดในฐานะทเลวทราม

โทษของความชวชาทงหาประการน จะปรากฏผลแกผทาตาง ๆ กนผลของความชวคอความทกขใจทนทททา

ความดเสรจนนเปนผลทเกดขนเรวทสด พอคดจะทา ขณะทา หรอทาแลวความทกขจะเกดขนในดวงใจทนท

สวนการเสยทรพย เสอมยศ เสยชอเสยงนนใหผลชากวา บางทหนงชวโมงได บางท ๓-๕-๑๐-๒๔ชวโมงจงจะ

214

ได บางทหนงเดอน-สามเดอน-หาเดอน-สบเอดเดอนจงจะใชได บางทหนงป สองป หาป ยสบป สามสบ

ปจงจะได ไมแนนกเพราะสงทเขาใหนนมนขนอยกบเวลาถาใหเรวกไดเรว ใหชากไดชา แตแมจะชาไปบางผล

ของความชวทเปนการเสยทรพย เสอมยศ เสยชอเสยง จะตองเกดแกบคคลทกระทาความชวอยางแนนอนสวน

ผลของความชวอนเปนโทษในชาตหนานนกเปนสงทจะตองไดรบอกแนนอน เพราะในศาสนาเราถอวา คนม

กเลสตายแลวจะตองไปเกดใหมอกตามกรรมใครทาดไปเกดด ใครทาชวไปเกดชว จากหลกน คนทาชวในชาต

นแลว จงตองไดรบผลในชาตหนาอกอยางแนนอนเรองชาตหนาหรอโลกหนาเปนเรองอนาคต เปนของมจรง

โดยสมมต เหมอนเราเรยกวนทจะมาใหมวาวนพรงนฉนนนเรองชาตหนาหรอโลกหนา พระพทธเจาตรส

ยนยนวาเปนของมอยจรง จะพสจนเรองนไดดวยอานาจฌานสมาบตเทานน นกดาราศาสตรทกวนนกยนยน

แลววาโลกอนมจรงเพราะฉะนนเรองชาตหนาหรอโลกหนาจงเปนของมจรงแท

เมอทานทราบวาความชวคออะไร โทษของความชวเปนอยางไร แลวอนดบตอไปทตองทราบ

อกอนหนงกคอวาจะกาจดความชวดวยวธไร วธกาจดความชวนมวธทาอยสองอยางคอ เลกอยางหนง กบลด

อกอยางหนง วธละความชวดวยการเลกนน ตองตรวจดวาในตวเรามความชวทควรละเลกหรอลดกชนด จด

เรยงลาดบไวใหละเอยด เอาความชวเบา ๆ ไวตอนตน เอาความชวหนก ๆ ไวตอนทายเมอเรยงลาดบแลว จง

พจารณาใหเหนโทษของความชวนน ๆ อยางจรงจง จนเหนเปนของนาเกลยดนาขยะแขยงเมอทาไดเชนนแลว

จงตรวจดกาลงใจทหรอวา เรามกาลงใจเขมแขงพอจะเลกความชวเลกนอยเหลานไดโดยเดดขาดทนทหรอไม

ถาเหนวากาลงใจเขมแขงพอกจงตดสนใจเลกทนท แตถาความชวนนเปนของเลกทนทไมได เพราะทามานาน

จนเปนนสยเสยแลว จงพยายามลดลงมาทละนอย ๆ จนกวาจะมกาลงใจเขมแขงเลกไดอยางเดดขาด ดวยวธเลก

บางลดบางนแหละจะทาใหเราสามารถละความชวตาง ๆ ใหเบาบางและหมดไปไดในทสด สงสาคญทสดใน

การเลกหรอลดความชวนคอ ความตงใจจรงและความเพยรพยายามถาเราตงใจจรง และเพยงพยายามไมให

ความชวใหมเขามา กาจดความชวเกาอยเสมอแลว การละความชวจะเปนสงทไมเหลอวสย สงททาใหเราไม

สามารถละความชวไดนนดเหมอนจะเปนเพราะเรารกความชว ชอบความชวกนมากกวา จงไมอยากละทง จง

ตองระวงในเรองนดวย

ขอท ๒ ททานสอนใหกระท าความดใหถงพรอมนน สงสาคญทตองทราบคอ ความดคอ

อะไร ผลของความดเปนอยางไร วธทาความดทาวธไหน ทราบสงเหลานแลว จะทาใหทาความดไดถกตอง

ยงขน

ความดคออะไร ? ทางศาสนาเราถอหลกเกณฑวาความดคอกระทาททาลงไปแลว ไมทาให

ตนเองเดอดรอน ๑ไมทาใหคนอนเปนทกขหรอเดอดรอง ๑ ผรรแลวสรรเสรญ ๑ ถาการกระทาไดครบหลก ๓

ประการนแลว จดวาเปนความดทงสน

215

ผลของความด ความดทบคคลกระทาลงไปแลวนยอมมผลเสมอ ผลของความดคอ ๑.

ความสขใจทนทททาความดเสรจ ๒. ความมลาภ ๓. ไดยศ ๔. มความสรรเสรญ ๕. ตายแลวไปเกดในทดม

ความสข ผลของความดทเปนความสขใจน ใหผลรวดเรวมาก ทาเสรจเมอใดไดผลดเมอนน เรวกวาหนงวนาท

ของนาฬกาเสยอก สวนผลของความดทเปน ลาภ ยศ และสรรเสรญนน ใหผลชากวา บางทหนงชวโมงได

บางท สอง สาม หา สบ ยสบ ชวโมงจงจะได บางทเดอนหนงได บางท สอง สาม หา สบ ยสบเดอน

จงจะได บางทปหนงได บางท สอง สาม หา สบ ยสบ หาสบปจงจะไดไมแน เพราะสงทคนอนนามา

ใหนนขนอยกบเวลา ถาเรวกไดเรวใหชากไดชา แตแมจะชาไปบาง ผลของความดทเปน ลาภ ยศ และคา

สรรเสรญนตองไดในชาตนแนนอน ขอทานทงหลายจงทาความดเพอความด คอใหมความสขใจเทานนเปน

พอ ผลของความด อนอนอยางไปคานงถง ไมตองไปรอคอยเวลาการมาของมนเพราะถามวคอยรออยจะทา

ใหใจรอน คดวาทาดไมไดดพาใหเกดความทอแท เปนอนตรายแกตวเราเอง สวนผลของความดทจะสงผลให

มความสขในชาตหนานน เปนสงทอาจพสจนใหเหนไดไมยากนก พระพทธเจาตรสไวเปนหลกวา ใครทา

ความดตาง ๆ ไวในชาตกอน เชน ชาตกอนเปนคนไมโกรธ เกดมาชาตนจะเปนคนสวย ถาชาตกอนหมนให

ทานชาตนจะเปนคนรารวย ชาตกอนรษยาผอนชาตนจะเกดในตระกลตา จากหลกอดตสงผลมาใหเปนใน

ปจจบนน พอจะคดเทยบเคยงไดแลววา อนาคตจะเปนเชนไร เรองชาตหนาจงเปนเรองมอยจรงดงทกลาว

มาแลว

วธกระท าความด วธกระทาความดเปนเรองยงยากมากเรองนง ซงทานท งหลายจะตองสา

เนยกและจดจาไวใหมน การทาความดในทางพระพทธศาสนานนมมากมายหลายชนด แตเมอกลาวโดยยอแลว

คงมเพยง ๒ อยางเทานนคอ การทาความดเกยวของกบคนอน กบการกระทาความดเฉพาะตว การกระทา

ความดทเกยวของกบคนอนเปนการกระทาทคอนขางจะยงยากกวาเพอน เพราะคนแตละคนบนโลกไม

เหมอนกน วธทาความดทเกยวของกบคนอนนน จะตองทาใหถกหลกเกณฑตอไปนคอ ๑. ทาใหถกกบบคคล

๒. ทาใหถกกบเวลา ๓. ทาใหถกกบสถานท ๔. ทาใหถกกบชมนมชน ถาการกระทาความดทเกยวของกบคน

อนเปนไปไดตามหลกนแลว จะไดรบผลดสมกบความปรารถนา สวนการกระทาความดเฉพาะตว เชนการ

รกษาศลและการเจรญภาวนาน กระทาไดทกเวลาทกสถานทไมจากด ทาเวลาไหนเปนความดเวลานน ถา

ทานทาความดถกหลกเกณฑทงสองอยางดงทอธบายมานแลว จะทาความดไดดมความสขสมกบความ

ปรารถนา

ขอท ๓. ททานสอนใหท าใจใหบรสทธสะอาดนน สงสาคญทตองทราบกอนกคอวาอะไรทาให

ใจสกปรกพระพทธองคตรสวา ใจคนเราสกปรกเพราะกเลส (ความชว) แบบตาง ๆ เมอความสกปรกเปนสง

อนทเพงเขามาอยในใจเชนน จะทาใหเราเหนไดทนทวา สงสกปรกเปนของกาจดได วธทาใจใหบรสทธ

216

สะอาดนนมอย ๒ วธคอ ก. ปองกนสงสกปรกอนใหมไมใหเขามา ข. กาจดสงสกปรกอนเกาใหหมดไป

วธปองกนสงสกปรกอนใหมไมใหเขามานนไดแกการเจรญสมถกรรมฐาน ปดตา ห จมก ลน กาย ไมให

ยนดยนรายในรป รส กลน เสยง และสมผสภายนอกทงหมด เมอเจรญสมถจนชานาญแลว กเลสใหมจะ

เขามาไมได เมอจตสงบแลวจงกาจดกเลสเกาทมนเขาไปแลวดวยการเจรญวปสสนากรรมฐาน ถาหมนเจรญ

สมถและวปสสนาอยเสมอแลว จตใจจะสะอาดผองแผวมากขนจนบรสทธบรรลวมตเปนพระอรหนตหลก

พระพทธศาสนาโดยยอ ๓ ประการ ซงขาพเจากลาวมาโดยยอพอเปนหลกน ทานทงหลายควรจะจดจานาไป

พจารณาใหด จะไดเกดความรความเขาใจอยางแจมแจงอาจชแจงใหผอนเขาใจได เมอทานมความร

พระพทธศาสนาดแลว อนดบตอไป

๒. ตองปฏบตกาย วาจา ใจ ใหเปนไปตามค าสอนอนถกตองแลวนน ขอนเปนสงสาคญมาก

ถามแตความรไมมการปฏบตแลวผลกไมเกดขนฉะนนการปฏบตจงเปนแกนอนสาคญทจะทาให

พระพทธศาสนาเจรญประการหนง การปฏบตในทน ถากลาวโดยยอแลวกคอ ปฏบตเอง แตถาจะกลาวถงการ

ปฏบตโดยวงกวางแลว ขาพเจามงใหปฏบตธรรมคาสอนของพระพทธเจาตามภาวะฐานะทตวเปนมากวา คอ

ใครเปนพอแมกตองปฏบตตามหลกของพอแม ใครเปนอะไรกปฏบตใหสมกบความเปนอนนน เปนฆราวาสจง

ปฏบตตามหลกธรรมของฆราวาส เปนอบาสกา นางช สามเณร หรอพระ กปฏบตตามหนาทของตว ถาพวก

เราชาวพทธทกคน ทกเพศ ทกภาวะ ทกฐานะ ตางฝายตางกปฏบตธรรมเสมอหนากนเชนนแลว พระศาสนาจะ

เจรญรงเรองอยางแนนอน

๓. เมอมการปฏบต กาย วาจา ใจ ดงามตามค าสอนของพระพทธเจาแลว สงทจะตอง

กระทาตอไปเพอใหพระพทธศาสนาเจรญยงขนกคอ ชวยกนเผยแผพระพทธศาสนาจนสดก าลงปญหา

ความสามารถทจะกระท าได ทขาพเจาถอเอาการเผยแผเปนการทาใหพระพทธศาสนาเจรญดวยประการหนง ก

เพราความเจรญของพระพทธศาสนา อยทชาวพทธทกคนปฏบตด ปฏบตชอบตามคาสอน แตคนเราจะปฏบต

ดปฏบตชอบไดจาเปนตองรไดกดวยการสงสอน การสงสอนกคอการเผลแผนนเอง การเผยแผจงเปนหวใจ

สาคญอนหนงทจะทาพระศาสนาใหเจรญรงเรองดงกลาวแลว เมอพดถงการเผยแผแลว ญาตโยมมกจะยกให

เปนเรองของพระอยางเดยว ความคดเชนนนไมถก ความจรงการเผยแผพระศาสนาเปนหนาทททกคนจะตอง

ชวยกนทา อยางทานมาฟงเทศนวนนแลวกลบไปบานบอกตอ ๆ กนไป การบอกนนกนบวาเปนการเผยแผดวย

คาพดแลว ถาเรามทรพยนามาพมพคาสอนของพระพทธเจาแจกในงานตาง ๆ หรอตงหอสมดเอาหนงสอมาใส

ไวใหคนอนกเปนการเผยแผวธหนง ขาพเจาอยากจะกลาววา ทพระพทธศาสนาเมองไทย ไมเจรญรงเรอง

เทาทควรกเพราะออนการเผยแผ หากไดมองคการเผยแผพระพทธศาสนาอยางจรง ๆ จง ๆ แลวพระพทธศาสนา

จะเจรญยงกวานเปนอนมาก

217

๔. สนบสนนสงเสรมใหก าลงใจใหคนทตงใจกระท าความด มก าลงจะกระท าความดตอไป

โดยไมหยดยง ขอนเปนขอสาคญมากอกขอหนง ถาทานเปนคนชางสงเกตจะพบวา เหตทคนไทยเราไมเจรญ

ทดเทยมกบตางชาตนน เพราะคนไทยนสยชอบรษยาซงกนและกนเหนใครดกวาไมได แตถาใครชวแลวจะ

ประณามทนทคนดในเมองไทยเราจงหายาก ในทางพระศาสนากเชนกนทศาสนาเรากาวหนาไปไมไดนน ก

เพราะขาดการสนบสนนสงเสรมและใหกาลงผทตงใจกระทาความดนแหละเพราะ สงเสรมและใหกาลงผท

ตงใจกระทาความดนแหละ เพราะฉะนนถาพนองอยากจะใหพระพทะศาสนาของเราเจรญรงเรองแลว จง

หาทางสนบสนนใหกาลงใจแก ภกษ สามเณร อบาสก อบาสกา ทปฏบตชอบ ดวยคาพดบางดวยอาหาร

เครองนงหม ทอยอาศยและยารกษาโรคบางอยเสมอ จะเปนเหตใหภกษสามเณรทดมกาลงในการทจะศกษา

เลาเรยน ปฏบต และเผยแพรพระศาสนาตอไปในกาลภาคหนา อยางทกวนนทวดดอนยายหอม เรามพระ

ผใหญทดอยายงอยรปหนง ซงเราทงหลายเคารพนบถอมาก หากพนองตองการใหหลวงพอเปนประธานใน

การกระทาความดตอไป พนองทงหลายจะตองสนบสนนสงเสรม ทาน ดวยความเคารพเชอฟงคาสอนของ

ทาน ปฏบตตามคาสอนของทาน รบใชทานทางานทกชนด มวาจะหนกหรอเบา กฏเสยชวยกนซอม อาหาร

ในวดบกพรองตองชวยกนหา จวรไมมชวยกนนามาถวายหลวงพอ หรอภกษสามเณรรปใดเจบปวยตองรบ

เยยวยารกษา เครองเขยนเครองเรยนของพระเณรขาดชวยกนหาซอมาถวาย หากชาวบานคนใดในหมบานเรา

เคยเปนคนชวมากอนกด หรอเปนคนดอยกอนกด ควรจะชวยเหลอเจอจนดวยปจจยสตามฐานะ เพอให

กาลงใจแกเขา คนดเหลานนจะไดมกาลงใจทาตนเปนคนดยง ๆ ขน

เรองกาลงใจนเปนเรองสาคญมาก คนเราทางานตาง ๆ ไดสาเรจกเพราะมกาลงใจเขมแขง ถา

ทาใจออนแอแลวจะทางานสาเรจไมไดเลย กาลงเปนของมไดและกหมดได เหมอนแบตเตอรไฟฟา ฉะนน

เมอใชไปหมดกหมดจาเปนตองเพมไฟเสมอ การเพมไฟในแบตเตอรเปรยบเหมอนการเพมกาลงใจ ถาเรา

สามารถเพมกาลงใจใหใคร ๆ ททาความดไดมากเทาไร การเพมกาลงใจคอการสงเสรมสนบสนนผททาความด

ใหมกาลงใจในอนจะทาความดใหมกาลงใจในอนจะทาความดตอไปโดยไมหยดย งการใหกาลงใจผทาความดจง

เปนวธทาใหพระศาสนาเจรญรงเรองไดอยางดวธหนง

ทานผฟงทงหลาย ขาพเจากลาวปาฐกถาเรองวธทาใหพระพทธศาสนาเจรญโดยยอมา

พอสมควรแกเวลาแลวขอทานทงหลายจงกาหนดจดจาไวใหมน แลวนาไปปฏบตตามใหถกตอง ถาทานทาได

ตามหลก ๔ ประการนแลวพระพทธศาสนาอนเปนทรกเคารพบชาของเรา จะตองเจรญรงเรองอยางแนนอน

ในทสดของการปาฐกถาน ขอความสขสวสดจงมแกพนองทงหลายโดยทวหนาทกคน เทอญ

218

หลวงพอเงนไปเทศนสงทายป ๒๕๐๕

หลวงพอทานเปนพระบานนอกกจรง แตทวาไมรทานมอะไรด ปญหานกเคยมคนมาถาม

ขาพเจาบอย ๆ เพราะเขาเหนวา สนทสนมกบทานและอยกบทานมาตงแตเปนเดก

ขาพเจากไมรจะตอบเขาวาหลวงพอทานดมอะไรหรอวาทานดทางไหน ? ขาพเจาจงตอบไป

ตามหลกใหญแบบกาปนทบดนวา “หลวงพอทานดทคนนบถอ” หากคนไมนบถอแลวเขากคงไมวาทานด แต

จะดอยางไรนนกพดไมถกอยากไดอะไรกวาอยางนนด เชนคนอยากไดพระกวาพระของทานด คนอยากได

ตะกรดกวาตะกรดด บางคนแมแตนาหมาก เสนผมหรอนาททานสรงกวาดกวาศกดสทธ ดแลวหลวงพอดไป

เสยทกอยาง พวกกะเหรยงอยถงชายแดน จ.ว. กาญจนบร เขตตดตอกบพมา กยงเหนวาเสนผมของหลวงพอ

เงนด บงเอญหลวงพอรบนมนตไปทนนตรงกบวนโกนทานปลงศรษะ พวกกะเหรยงรบนาผาขาวอนสะอาด

บรสทธมาปลาดใหทานนงและเกบเสนผมของหลวงพอไปแบงกน ฟงเขาเลาแลวกปลมใจ พวกกะเหรยงบชา

หลวงพอเคารพเลอมใสทานดวยความจรงใจ ถาจะเปรยบกบคนบางคนในเมองทเจรญศวไลซแลวกยงจะมาก

เสยกวา

หลวงพอเงนดทางไหนจงตอบไดยาก นอกจากจะตอบอยางทขาพเจาพดไวแลวนน แตถาหาก

วาโลกเรานยงมความมหศจรรยเหลออยบาง ขาพเจากอยากจะขอพดวาอทธฤทธ และปาฏหารยของความ

เชอถอเชอมนในสงศกดสทธนนคงจะมอยจรง ดงนนแมวาหลวงพอเงนทานจะไมมอานาจจตหรอพลงแหง

อาคมขลงใด ๆ อยเลย แตทวาสาธชนคนทว ๆ ไปพากนมาเชอถอทานเขาอยางจรงจงดงน ความมหศจรรยก

อาจจะเกดขนไดโดยทศรทธาความเชอของเขาเหลานนแกกลาจนกลายเปนพลานภาพขนมา

มนางพยาบาลผหนง ปจจบนสามเปนนายแพทยอยทโรงพยาบาล จ.ว. นครปฐม (เจาตวขอ

สงวนนาม) อดตนางพยาบาลแหงศรราชผน ไดเลาถงอภนหารพระเครองของหลวงพอเงนใหขาพเจาฟง เมอ

วนท ๓๐ พ.ย.๐๕ ขณะทไปเทยวสวนบางกะโทวา เมอนางคลอดบตรคนแรกนนใจดเพราะมพระของหลวงพอ

หลวงพอเคยบอกเขาวาถาจะคลอดยากละกใหเอาพะผงของทาน ซงขาพเจาไดเลาวธทาไวในเลมหนงแลววา

ประณตเพยงใด ใสลงในขนนาหรอแกวแลวอาราธนาใหทานคมครองกจะคลอดงายปลอดภย นางจงทดลองด

กปรากฏวาคลอดงายและปลอดภยด

วนหนงขณะทนางทาหนาทเปนนางผดงครรภอยในโรงพยาบาลศรราชนน นางไดเหนคนไข

สาวรายหนงมครรภใหญ เวลาเจบทองกครวญครางและปวดเปนกาลง นางมความสงสารคนไขนนมาก หลก

จากทนายแพทยตรวจตราใหแลวกกาชบนางวาอกสองชวโมงใหไปตาม เพราะตรวจถถวนแลวจะออกใน

ระยะเวลานน

219

นางกเคยเหนผลอานภาพของพระหลวงพอมาแลว จงคดจะสงเคราะหคนไขผนาสงสาร

นนบาง นางถอดสรอยคอซงมพระของหลวงพอแขวอยองคเดยวออกมาอาราธนาอธษฐานขอใหบารมของ

หลวงพอและคณพระชวยบนดาลใหเดกในครรภคลอดงาย ๆ นางเลาวาพอเอาสรอยคอนนสวมใหคนไขท

นายแพทยคานวณเวลาไววาอยางเรวสองชวโมงเทานนเอง ทารกในครรภของคนไขกออกมา นางจะไปตาม

นายแพทยคนทสงงานไวกไมทน ทาใหนายแพทยคนนนแปลกใจจนบอกไมถก

นกเปนอกเรองหนงททาใหตอบวาหลวงพอทานดทางไหนไมได เพราะใครนบถอทาน

อยางไรกเขาใจเอาวาทานชวยปลดเปลองทกขอยางนนให ฉะนนหลวงพอเงนเกงทางไหน ขอใหอยหรอเปน

ดลพนจของทานผเคารพเลอมใสเองเถด

ลาดบนไป ขาพเจาจะไดกลาวถงเรองหลวงพอเงนดทางเทศนสงสอนสดบสตปญญาของทาน

พทธศาสนกชน เหตททาใหขาพเจาเชอวาทานดทางเทศนา กเพราะมคนกลาวขวญกนมากอยางหนง และ

อาศยในทางพจารณาวาถาหลวงพอไมดกคงจะไมมผนมนตทานไปเทศนสงทายปเกาทางวทยเกอบทกปเปนแน

ความจรงถงจะมใชในวาระสงปเการบปใหม ทางสถานวทย ว.ป.ถ. ๑ อนม พ.อ. สาล ปาล

กลเปนผอานวยการกมกจะนมนตหลวงพอไปแสดงธรรม ณ สถานแหงนเพราะปรากฏวามหาชนเปนจานวน

มากอยากฟงหลวงพอเงนแสดงธรรมดงจะเหนไดวา ถารวาหลวงพอเงนหรอพระราชธรรมาภรณละก คนเขา

ฟงลนหลามจนอดแอหองสงทเดยวในขอเทจจรงเปนอยางนกพอจะเขาใจกนไดแลววา หลวงพอเงนดทางเทศนา

ธรรมใหแกพทธบรษทไดสดบตรบฟงไวประพฤตปฏบตตาม จะไดเกดคามสขความเจรญแกสาธชนเหลานน

ตามควรแกอตภาพของตน

สาหรบในป ๒๕๐๕ น ปลายปประมาณเดอน พ.ย.หลวงพอทานกเรมอาพาธก ระเพาะอาหาร

พการ ใครมานมนตไปทางไหน ไมวาจะเปนงานสวนตวหรองานสาธารณะกศลหลวงพอขอตวปฏเสธไป

ทงนน ครนเมอสมเดจพระวนรตวดพระเชตพนใหพระรตนเวท เลขาของทานไปนมนตหลวงพอเงนทานก

รสกอดอดใจบาง เพราะทานสขภาพไมด อกประการหนงทานกไดปฏเสธการนมนตไปหลายตอหลายรายแลว

ครนทานจะขดของกเกรงใจสดเดจ ในทสดทานกตองยอมรบและออกเดนทางจากวดดอนยายหอมตงแตเยน

วนท ๒๙ ธ.ค. ๐๕ เพอทานจะไดมเวลาพกผอนบาง คณมน วรยานนท รองอธบดกรมสหกรณเปนผนารถไป

รบทานมาสงทวดพระเชตพน หลวงพอพกอยกบทานสมเดจหนงคน รงขนเชาพอรบอาหารบณฑบาตจากคณ

มน รองอธบดกรมสหกรณแลว ทานกเดนทางไปยงสถานวทย ว.ป.ถ. ถงทนนเวลาประมาณ ๙.๐๕ น. ทานก

ตรงเขาหองสงพรอมกบเจาคณรตนเวททนท

220

ภายในหองสงวนนเจาหนาทของสถานไดจดธรรมาสนไวสองท สาหรบหลวงพอเงนกบ

พระรตนเวท ซงเปนองคปจฉาและวสชนา ทโตะหมบชาเขากจดแจงประดบดวงไฟ จดแจกนใหม ม

ดอกไมสวย ๆ ใสไวอยางงามตา เขาคงจะตงใจใหเปนทงพทธบชาและสกการบชาพระคณเจาทงสองรปทจะมา

เทศนานนดวย จงไดจดอยางดเปนพเศษ สาหรบผเขาฟงในวนนทางสถานกเตรยมตอนรบดวยอธยาศยไมตร

อนดยง มนาเยน กระโถน เสอสวยงามสะอาดสะอานทก ๆ อยางเรยบรอยด เหมาะแกจตใจของผใฝธรรม

เหลานน พอหลวงพอและพระรตนเวทนงธรรมาสนเรยบรอยทานกลงมอแสดงธรรมทนทชวไมกอดใจภายใน

หองสงกแนนขนดไปดวยทานสาธชนผเลอมใสในธรรมของพระสมมาสมพทธเจา ตามเสยงทวจารณกน

ภายในทนนกวา ไมมการแสดงธรรมครงใด ๆ จะมคนมาฟงมากเทากบรายการทหลวงพอเงนวดดอนยายหอม

มาแสดง ทาใหขาพเจาซงปะปนอยกบชนหมนนดวยพลอยมความปลมอกปลมใจ

เนอหาอนเปนสาระในการแสดงธรรมของหลวงพอคกบพระรตนเวทจะมรสชาตคตเตอนใจ

หรอมคณประโยชนแกผฟงอยางใดขอทานไดอานดตามสาเนาเทศนซงมใจความดงตอไปน

พระธรรมเทศนา ๒ ธรรมาสน

แสดง ณ สถานวทย ว.ป.ถ. ๑

และ ว.ป.ถ. ทกแหงทวราชอาณาจกร

เมอวนอาทตยท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๐๕

เวลา ๙.๐๐ – ๑๐.๐๐ น.

____________________

องคแสดง

ทานเจาคณพระราชธรรมาภรณ (หลวงพอเงน)วดดอนยายหอม

ทานเจาคณพระรตนเวท วดพระเชตพน อารมภกถา โดย พระรตนเวท

นโม ตสส ภควโต อรหโต สมมา สมพทธสส ปชา จ ปชะนยาน เอตมมงคลมตมนต.

บดนอาตมาภาพทง ๒ รป จะไดแสดงพระธรรมเทศนาเปนปจฉา วสชนา เพอเปน

เครองประดบปญญาความรอบรและเปนเครองประดบประคองสต คอความระลกไดใหเกดมแกสาธชน

ทงหลายโดยสมควรแกเวลา

221

พทธศาสนกชนทงหลาย วนนเปนวนอาทตยท ๓๐ ธนวาคม เปนอาทตยสดทาย สาหรบ

ปพทธศกราช ๒๕๐๕ มะรนนกจะเรมปใหมกนแลว สภาพระธรรมกถกและสถานวทย ว.ป.ถ. ไดจดใหม

พระธรรมเทศนา เพอประโยชนแกสาธชนกเปนอนครบรอบขวบปอกครงหนง สาหรบสภาพระธรรรมกถก

และสถานวทย ว.ป.ถ. รสกมความยนดทไปไหน ๆ ไดมผอนโมทนา และไดแจงใหทราบวา ไดรบฟงกน

เปนประจา ๆ สาหรรบการฟงททานไดฟงมาตลอดนน จะไดประโยชนแกผฟง กอยทผฟงนนไดนาธรรมท

พระธรรมกถกแสดงแตละอาทตย ๆ ไปพจารณา และนาไปประพฤตปฏบต นนแหละจงจะเปนสขสวสดแก

ทานผมงความสขแกตน

วนนเปนวนอาทตยพเศษ ถาเราจะเรยกตามแบบชาวบานกเปนการเทศนสงทายปเกาตอนรบป

ใหม สภาพระธรรมกถกเหนเปนโอกาสพเศษ กไดอาราธนาทานเจาคณพระราชธรรมาภรณ หรอท

พทธศาสนกชนเรยกทานวาหลวงพอเงน วดดอนยายหอม แหงจงหวดนครปฐม มาเปนองควสชนา แตโดยท

แทนน กมาเพอจะไดเทศนเปนการใหศลใหพรแกทานทงหลาย เนองในการสงทายปเกาตอนรบปใหมนนเอง

ฉะนนขอเชญชวนพทธศาสนกชนทงหลาย ไดโปรดรบพร รบของขวญจากหลวงพอ อาตมา

จงขออาราธนาสมมตใหหลวงพอเปนองควสชนา สาหรบอาตมานจะเปนองคปจฉาแทนพทธศาสนกชน เปน

อนสมมตหนาทเสรจเรยบรอยแลว กสมมตวา องคปจฉาคอพระสกวาทยาจารย และองควสชนาคอพระปรวา

ทยาจารย ไดมาถงและไดกระทาการเคารพตามขนบธรรมเนยงเปนอนดเรยบรอยแลว จงขอโอกาสวา ภนเต

ปรวาทาจรย พระคณเจาขา ขาแตพระคณเจาผเจรญ หลวงพอครบ กระผมใครจะโอกาสถามปญหาหลวงพอ

ในการทจะเทศนวนน หลวงพอเตรยมทจะใหโอกาสกระผมแลวหรอยงครบ

พระราชธรรมาภรณ กเตรยมอยวาจะใหโอกาสในการไถถามทกระผมมาแสดงธรรมว.ป.ถ.

วนนกเนองดวยสมเดจพระวนรต สภานายกสภาพระธรรมกถกไดดงเอา

กระผมมา กระผมกปวยอย ๓ เดอนแลวยงไมหายเปนปกตดกระผมเขาใจตว

กระผมดวา กระผมนนอปมยเหมอนเชอกเสนเลก ๆ และเกาดวย ดงไปดงมาก

คงขาดสกมอหนง ไมเมอไรกเมอไรหรอก

พระรตนเวท หลวงพอเหมอนเชอกหรอครบเกรงวาดงเขาจะขาด แตกระผมขอประทาน

อภยครบ คดวายงดงกยงเหนยวกระมงครบ

พระราชธรรมาภรณ ไมเปนดงนนหรอก

พระรตนเวท เพราะเชอกดนครบ ดงกเหนยวเรอย

222

พระราชธรรมาภรณ กเชอกมนเกาน และกเลกดวย เกานนหมายถงคนแก และปวยเปนไขดวย

เลกนนหมายถงไมคอยจะมความรอะไร เพราะพระบานนอก

พระรตนเวท เชอกบานนอกนนเหนยวดครบหลวงพอเขาใชกนทนเอาละครบหลวงพอ ไหน

ๆ กดงมาถงทนแลว กระผมใครเรยนถามหลวงพอวา วนนสงทายปเกา

ตอนรบปใหม กมพทธศาสนกชนมาฟงหลวงพอทนคบคง หลวงพอคงจะม

อะไรมาแจกบาง ในยามมอะไรเหนยามตง ๆ ครบ

พระราชธรรมาภรณ กมมาบางเลกนอย นดหนอยไมมาก

พระรตนเวท หลวงพอมของมาแจกเสยดวย ดเดยวกจะไดดวาหลวงพอจะแจกอะไร

กระผมมขอทจะเรยนถามหลวงพอวาปใหม เปนธรรมดาผทมการเคารพนบ

ถอกน กเอาของไปใหแกกนและกน เชนบตรธดากใหบดามารดา อยางน

เปนตน การทใหของขวญกลาวคาอวยพรอยางนนน ยงจะถกตองตามหลก

พระพทธศาสนาไหมครบ

พระราชธรรมาภรณ ถกตองทเดยว เพราะเทากบเปนกาบชาทางพทธศาสนาเรา ทานบอกวาบชา

๒ ประการ อามสบชาประการหนง ปฏบตบชาประการหนง เมอเรากระทา

ดงนกนบวาไดทงทางอามส และทางปฏบต

พระรตนเวท ทเราเอาของไปใหกนน เปนการบชาดวย

พระราชธรรมาภรณ ใชแลว เปนการบชาพระคณผมคณ

พระรตนเวท กไมไดบชาพระนครบ ไปใหฆราวาส อยางใหพอใหแมอยางนบชา

เหมอนกนหรอ

พระราชธรรมาภรณ บชาส บดา มารดา ทานมพระคณแกเรามาก หาทจะเปรยบไดยาก

เรยกวาบชาพระคณทาน

พระรตนเวท พอแมเปนผมพระคณตอลก ในวนขนปใหมอยางน ลกกตองดอกดใจวา

เรานไดอาศยคณพอคณแมนจนโตใหญ วนนวนปใหมราลกถงพระคณทาน

ในรอบขวบปกนาเขาของทเราพอจะหาไดตามกาลงสตปญญา ไปใหคณ

พอคณแม เปนการบชาพระคณการบชาอยางน พระพทธเจากสรรเสรญ

223

พระราชธรรมาภรณ สรรเสรญวา เปนอดมมงคลอนสงสด การบชา ๒ ประการน พระองค

ทรงสรรเสรญวาเปนมงคลอนสงสด สงสดทงในโลกและทางธรรม คอ

อามสบชาไดแกปจจย ๔ ผานงผาหม อาหารการบรโภคทอย ทอาศย และ

ยาแกไข ตลอดถงธปเทยน ดอกไมและอน ๆ นเรยกวา อามสบชา ปฏบต

บชานน คอ ปฏบตทานผมพระคณเวลาทานไดรบทกขรอน เชนเปน

โรคภยไขเจบ เรากปฏบตทานเพอใหทานไดรบความสข ดงนเรยกวาปฏบต

บชา มคณประโยชนอนสงสด ในโลกนกสง ทางธรรมกสง

พระรตนเวท แปลวา วนขนปใหมน ขอสาคญทสดนน ผเปนลกตองนกถงผเปนพอเปน

แมกอน ยงงนใชไหม

พระราชธรรมาภรณ ยงงน นนเปนพรคณเบองตน

พระรตนเวท เพราะวา พอแมเปนทคนเราควรบชาเปนอยางยง คนใดไดบชาคณพอคณแม

จะไดเปนคนมความสขความเจรญ เราจะยากจนเขญใจมงมศรสขสกปานใด

ถาไดบชาพระคณของคณพอคณแมนแหละจงจะมความสขความเจรญท

แทจรง และนอกจากพอแมละครบควรจะบชาใครอกบาง

พระราชธรรมาภรณ นอกจากพอแม กตองบชาพระรตนตรย คอพระพทธ พระธรรม

พระสงฆ และทานผทรงคณธรรม

พระรตนเวท ในวนปใหมน นอกจากเราจะบชาพระคณพอพระคณแมแลว ตองบชาพระ

รตนตรยอกนะครบ

พระราชธรรมาภรณ ดงนน เพราะพระรตนตรย เราถอวาเปนใหญ เปนทเคารพนบถออยาง

สงสด เรากควรจะบชาทงทางโลกและทางธรรม ผบชาบดามารดาแลว ก

ตองบชาอปชฌายอาจารย คร และผมพระคณอน ๆ ตลอดจนทานททรง

คณธรรม เรากตองบชา

พระรตนเวท ตองบชาหมดยงงนหรอครบ

พระราชธรรมาภรณ บชาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ

ผเปนประมขของชาตพสกนกประชาชนพลเมอง กตองบชาพระคณพระองค

ทานดวยความประพฤตดปฏบตชอบ และชวยกนเสยภาษอากรใหแก

224

ประเทศชาตนเรยกวาบชาดวยอามส ชวนกนปฏบตอยในขอบเขตของ

กฎหมายอนนเรยกปฏบตบชา เพราะกฎหมายนนสาหรบคมครองบานเมอง

ใหมระเบยบเรยบรอย ประชาชนอยเยนเปนสขกเพรากฎหมายบานเมอง ถา

ไมมกฎหมายหรอไมอยในกฎหมายแลวกอยขางจะเดอดรอนไมมระเบยบ

เพราะฉะนนจงควรจะตองม

กฎหมายนนกไมไดมาจากอนไกล มาจากศล ๕ ประการนแหละเปนรากฐาน กฎหมายท

ตดสนลงโทษจาคกคนทารายรางกายลางผลาญชวตกน มาจาก ปาณา ฯ กฎหมายทตดสนลงโทษคนทาลาย

ทรพย ลกขโมยทรพยเขา มาจากอทนนาทาน ฯ กฎหมายตดสนจาคกลงโทษคนทประพฤตผดลวงกามประเวณ

เขา กมาจาก กาเม ฯ กฎหมายทตดสนจาคกลงโทษคนผดวาจา เชนพดปด พดสอเสยด พดเทจ พดหยาบ

กลาววาจาลอลวงกน และแจงความเทจ เปนพยานเทจ ดงนกมาจาก มสา ฯ กฎหมายทตดสนจาคกลงโทษคน

ตมเหลา สรา กญชา เฮโรอน นกมาจากสรา ฯ แตทานแบงเปนมาตรา ๆ หนกบาง เบาบาง ตามจตเจตนา และ

ตามวตถ

ดงนน จงกลาวไดวา ชาตกบศาสนากเปนอนเดยวกนแยกกนไมออก กศล ๕ นทานผรกลาว

ไววา เปนธรรมนญของโลกมาตงแตดกดาบรรพมาแลว ฉะน ผใดปฏบตตามกฎหมายกเรยกวาปฏบตบชา ท

เสยสวยสาอากรใหแกประเทศชาตนนเรยกวา

อามสบชา กบชา ๒ ประการนแหละเปนเหตใหประเทศชาตบานเมองเจรญรงเรองมระเบยบ

เรยบรอย กเพราะอาศยบชา ๒ ประการน

ฉะนน พระองคจงตรสวาการบชา ๒ ประการน เปนอดมมงคล คอสงสด

พระรตนเวท ออ ในวนปใหม นอกจากจะบชาพระคณของคณพอพระคณแมแลว กบชา

พระคณของพระรตนตรยเหมอนอยางพทธศาสนกชนทาบญตกบาตกนในวน

ปเกาปใหม ตอมากบชาพระคณของครอาจารย เราเกดมาเปนคนฉลาดได

กตองมครอาจารยเปนผแนะนาทาง ผทเปนศษยไดรบการฝกฝนอบรมมา

จากทานราลกถงพระคณดงน กควรจะไดทาการเคารพดวยการอวยพรทาน

หรอวาดวยการใหสงของตามมตามได ยงกวานน ในฐานะทเปนประชาชน

พลเมอง กยงจะตองบชาพระคณของพระมหากษตรย ไดแกพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจา ฯ พระบรมราชนนาถ หลวงพอครบ

225

การบชาหลวงพอกแนะงาย ๆ วา เพยงแตในวนนน หรอตลอดปเราตงใจ

วาเราจะประพฤตปฏบตตอกฎหมายบานเมอง ยงงนกไดนะครบ

พระราชธรรมาภรณ ยงงน คอตองปฏบตตาม

พระรตนเวท ครบ เรยกวาไดอานสงสแรงเพราะวาการประพฤตปฏบตตามกฎหมาย

บานเมองน กเทากบบชา พระคณของพระมหากษตรย บานเมองจะไดอยเยน

เปนสขกเพราะพระมหากษตรย อกประการหนงกควรทจะชกชวนใหอาณา

ประชาราษฎรชวยกนเสยภาษอากร ยงงนนะครบ

พระราชธรรมาภรณ ใช เปนอามสบชา

พระรตนเวท ครบ เราบชาไปแลวกเปนประโยชนแกประชาชน อนนแปลวาเราใหแก

แผนดนนะครบ ไมใชบชาพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนการบชา

แผนดน.......

พระราชธรรมาภรณ บชาประเทศชาต จะไดอยเยนเปนสข

พระรตนเวท ครบ ทนกระผมขอยอนตนอกนดหนง อามสบชาทพดถงน ผมเหนทบชาทน

ในหองสงน มธป เทยน ดอกไม ทาไมตองมอยางนดวยจะบชาแตเพยง

อยางเดยว ๒ อยางไมไดหรอครบ

พระราชธรรมาภรณ ไดทงนน จะมากหรอนอยไมมกฎเกณฑ เมอบชากเปนอนวามอานสงส

หรอไดบญเหมอนกน มนแลวแตจต เพราะวาจตเปนใหญ จตเปนประธาน

แลวดวยจต สาเรจ ดวยจต เพราะฉะนนจะมากนอยเทาไร กมบญ ม

อานสงสผลอยท งนนแหละ แตวาการททานผรทานจดไวเปนดงน คอ ธป

๓ ดอก เทยน ๒ เลม ดอกไมตามมตามไดดงน นบวาเปนระเบยบอนดงาม

ใกลเคยง เทยบกบคณพระรตนตรยไดเปนอยางดสนทสนม เชน ธป ๓

ดอกน เทยบไดกบพระคณของพระสมมาสมพทธเจาพระคณใหญ ๆ ๓

พระคณ คอ พระปญญาคณดอกหนง

พระมหากรณาธคณดอกหนง

พระบรสทธคณดอกหนง

226

เมอยงไดธปหอมๆ กยงดเหมาะสมกบพระคณของพระองคแมพระองคจะนพพานไปนาน

แลวกจรง แตจตของพทธศาสนกขนยงอบอวลหอมหวนดวยพระคณของพระองคไมรจกหาย นธปหอม

เหมาะสมกนอยางน

พระรตนเวท บชาดวยธป ๓ ดอก หมายถงบชาพระคณของพระพทธเจา ซงพระองค

ทรงพระคณเปนเอนก แตสรปลงได ๓ ประการอยางทวามาแลวสวนเทยน

เลาครบ บชาอะไร

พระราชธรรมาภรณ เทยน ๒ เลมนน บชาพระคณของ พระธรรม คอบชาพระธรรมดอกหนง

พระวนยดอกหนง ธรรมดาวาเทยน เมอจดไฟเขาแลว กจะสองแสงสวาง

จา เมอจะสองเขาไปในทมด กยอมจะเหนสงทดชว ผดชอบ และเลกใหญ

หยาบหรอละเอยด ไดเพราะอาศยแสงไฟ ฉนใดกด พระธรรมวนยของพระ

สมมาสมพทธเจา กเปนเครองสองโลกใหสวาง โลกคอหมมนษย ยอม

มดมนธอนธการดวยอานาจอวชชาโมหะ เขาครอบงา ทาใหมดเมาไปใน ๓

กาล คอเมาไปในวยวาตนยงหนมยงสาว เมาไปในรางกายวาไมมโรค เมาใน

ชวต ไมคดถงความตาย เมอไมเมาทงสามประการดงนแลว กจะไดปลงลง

เหนพระไตรลกษณะญาณ จะไมประมาทเหนวาไมเทยง เปนทกขเปน

อนตตา

ฉะนน การทบชาดวยเทยนสองเลมจงเปนการบชาพระธรรมธรรมของพระสมมาสมพทธเจา

นนเมอบคคลผใดมดมนธอนธการดงวามาแลว เมอเลาเรยนศกษาหรอไดสดบตรบฟงพระธรรมอยางซาบซง

จรงแทแนนอนแลว พจารณาใหเหนชดเจนกจะหายจากความมดมว วาตวยงหนมยงสาว วารปกายไมมโรค

หรอเมาในชวตกจะสวางเมาไปได เพราะอาศยคณของพระธรรมวนยนแหละ ดจดงวาเทยนทสวางมาจากแสง

ไฟ

พระรตนเวท เทยน ๒ เลม ตางพระธรรมนะครบศาสนาของพระพทธเจาโดยยอแบงเปน

พระธรรม กบพระวนย พระธรรมใดเปนเครองฝกกายวาจาพระธรรมนน

เรยกวาพระวนย พระธรรมใดทเปนกรอบสาหรบใหใจใฝชอบ พระธรรม

นนเรยกวาธรรมเราเรยกกนวาธรรมวนย

ดงนน เวลาจะจดเทยน กมกจะมเทยน เลมเปนอยางนอย แตถาจะมเลมเดยวจะไดไหมครบ

พระราชธรรมาภรณ กไดเหมอนกน ตามโอกาส

227

พระรตนเวท กเหมอนญาตโยม ถาตามปกตกหาครบ คอธป ๓ เทยน ๒ ดอกไมตาม

สมควรอยางน

พระราชธรรมาภรณ สวนดอกไมนน บชาพระคณของพระสงฆ หมายถงพระอรยะสงฆ

เหมาะสมกบพระคณของพระอรยะสงฆ เพราะดอกไมมกลบเบก

บานมสงาม มนาตอยหวาน มกลนหอม เหมาะสมกบคณของพระ

อรยะ

พระรตนเวท ดอกไมมกลบบาน มสงาม มกลนหอม มนาตอยหวาน พระอรย

สงฆทหลวงพอวานนน........

พระราชธรรมาภรณ ทานกมจตเบกบาน ในพระธรรมของพระศาสดาอยเสมอ ไมเบอ

หนาย จตของทานบานเหมอนกบกลนดอกไม สวนสงามนนไดแก

พระอรยสงฆงามในเบองตน งามดวยศล งามในทามกลาง งามดวย

สมาธ งามในทสด งามดวยปญญาเทยบกบพระคณอยางน

พระรตนเวท พระสงฆทานงาม ๓ เหมอนกน คองามศล งามสมาธ งามปญญา

ยงงนนะครบ

พระราชธรรมาภรณ ใช สวนทวากลนหอมนน ไดแกพระคณของพระอรยะเจา แม

ทานจะหมดสญสนไปนานแลว พระคณของพระอรหนตยงอบอวล

หอมหวนอยในจตของชาวพทธไมรจกหาย

พระรตนเวท เดยวครบ สงสย นาตองหวาน ดอกไมมนาตอย นาตอยมนเปนยงไง

ครบ

พระราชธรรมาภรณ นาตอยกอยในเกษตร ทผงนาเอาไปทาหวนานนแหละ เรยกวา นา

ตอยดอกไมแหละ

พระรตนเวท นาตอย ผมไดศพทใหม

พระราชธรรมาภรณ อกอยางหนง ผงนนหมายเอาทพงพาอาศย แมลงผงนนตวเลกนด

เดยว แตทวาเปนทพงใหเราไดไมนอย เชนเราไดยนวา พวกเมอง

เหนอไปปาดเอานาผงจากตนไมรงโต ๆ ใหญ ๆ ๓-๔รง แลวตองเอา

228

รถหรอเกวยนไปใสแลวเอามาขายรมรวยมงมกเพราะอาศยผงแลว

ยงเปนทพงแกเรา เราจะบาเพญกองการกศลสงใดกตองอาศยผง

ทงนนไดจดเทยนกอาศยผง ซอขายกนในทองตลาดกอาศยผง

ตลอดถงเราจะบวชพระบวชเณรกอาศยผง มตนเทยน จะสรางวดก

ตองอาศยผงหลอเทยนขายขผง เอาเงนไปสรางวด ผงนนมนเปนนา

ถะทพงเขาไมไดชอตวเขาเองหรอก ทานผร นกปราชญบณฑต

เหนวาเปนทพง กเลยตงชอใหวา “พง” แตเรามาเขยนเพยงไปเปน

“ผง” แมเราจะเกดจะตายตองอาศยผง

พระรตนเวท ทาไมยงงนละครบ

พระราชธรรมาภรณ อาว เวลาเชญสปเหรอมาทา มามด มาผก สปเหรอกตองเรยกหาผง

หาเทยน ลกทจะเกดจะคลอด ไปเรยกหมอมาทานามนตกตองเรยก

หาผงมาทานามนต จะเกดจะตายอะไรตองอาศยผงกนเรอย

เพราะฉะนน ผงนจงเปรยบเทยบไดวาเปนนาถะทพงกได คนจะ

สรางกศล สวดมนต ไหวพระ ภาวนา เชนฟงเทศนดงนกมขผงอย

ดวย

พระรตนเวท เมอกทานรองเจากรมสอสารประธานในทนกตองอาศยผงจดสวาง

เหมอนกน

พระราชธรรมาภรณ ประเดยว ดอกไมมนาตอยหวานนน เหมอนนาใจพระอรยะทานใส

สะอาดบรสทธ ปราศจากอปกเลสและยงมพรหมวหารอยดวย

เพราะฉะนนจงไดเปรยบนาตอยนเหมอนพระอรยสงฆ ฉะนนการท

เราเอาดอกไมบชาพระอรยสงฆจงกลาวไดวาคควรแกพระคณของ

ทานพระสงฆทานเปนผปฏบตด หมายความวา ปฏบตตาม

มชฌมาปฏปทา ไมยงนก ไมหยอนนก ปฏบตเปนกลาง ๆ ปฏบต

กลมเกลยวไปกบพระสมมาสมพทธเจา อชปฏปนโน เปนผปฏบต

ตรง หมายความวา เปนผปฏบตไมลวงโลกไมมมายาสาไถย และ

ไมเปนปฏปกษตอพระสมมาสมพทธเจา และเพอนสงฆสาวก

ดวยกน และไมมอาพรางความในใจ และไมมแงงอน ญาย

229

ปฏปนโน ทานเปนผปฏบตถอธรรมเปนใหญ เปนประธานมง

ความถกเปนประมาณ ดงนจงวาพระคณของทานหอมหวนอบอวล

มาจนบดน เรากยงไมลมพระคณของทานฉะนน การทบชาดวย

ดอกไมจงคควรตอพระคณของพระอรยะสงฆ นเปนอามสบชานะ

ขอถอยหลงกลบมาพดถงปฏบตบชา เรา

มาพจารณาธปเทยนทเราจดไวซงไฟไหมลกลามอยน ดจรางกาย

แหงเราทานทงหลายทเกดมา วนคนลวงไป ๆ มใชลวงไปเปลา ยอม

นาเอาชวตของเราไปดวย เรยกวาเวลากนอายของสรรพสตว

กาลเวลามนกนอายอยดงน เหมอนกบไปทไหมธปเทยน ตงแตจด

แลวจะไดยดยาวขนอกหามได มแตจะไหมลามจนหมดสน หมด

เชอกดบไป ฉนใดเหมอนชวตของเรากบรางกาย วนคนลวงไป ๆ

มไดลวงไปเปลา นาเอาชวตของเราไปดวย สญสนไปดวย จน

หมดเชอกดบไป เหมอนกบไฟ นเปนพระธรรมกรรมฐานให

พจารณาเปนธรรมสงเวชจะไดบญมาก อยาไดประมาท สวน

ดอกไมนนเราเอามาไวในทบชา ตงแตนาทนนเปนตนไป ดอกไม

นนจะไดเจรญงอกงาม ผลตดอกออกผลขนหามได มแตจะเหยยว

แหงรวงโรยเนาเปอยลงไปถมทงแผนดนดจรางกายของเราทาน

ทงหลาย นเปนปฏบตบชา การบชาพระไดบญมากดงน

พระรตนเวท การบชาน ถาหากเราไดคดในขณะบชา กจะไดเปนประโยชนแก

เรา อยางหลวงพอทานบอกวา ธปเทยนทจดแลวนนไมมเทยนท

ไหนจะงอกยาวขนอกได เหมอนชวตเรานกสนเขาไปทกท ดอกไม

กเหมอนกนกบชวตของเรานแหละ บานแลวกมแตจะเหยว ชวต

เกดมาแลวกมอนเปนตามพระไตรลกษณะนะครบ

พระราชธรรมาภรณ ทวามาน วาเรองปฏบตบชา พระพทธศาสนาของเราจะรงเรอง ตง

มงเจรญถาวรไดกอาศยบชา ๒ ประการนแหละ ถาขาดการบชาทง

สองประการนแลว กจะดบวบลงทนท โลกกจะเกดความวนวาย

เดอดรอน เหมอนไปจะลกโพลงสงแสงจาอยได กอาศยเชอเพลง

เมอหมดเชอเพลงแลวไฟกดบ

230

อกประการหนง รางกายของคนเรานเปรยบประดจ

หนงวารถ ซงตองมดน นา ไฟ ลมเหมอนกน ถาขาดอยางใดอยางหนงรถกไมสามารถจะแลนไปได พระบรมศาสดาทรงสอนไววา ชวตของคนเราตองอาศยรปกบนาม รปกบนามอาศยกนเหมอนคนอาศยรถ กองรปกมเนอหนง ตบ ไต ไสพง เหลาน กองนามกม เวทนา สญญา สงขาร วญญาณรวมกนเขา กองนามกมความร 0 รวาเยนวารอน วาออน วาแขง วาสข วาทกข สญญาความจาไดหมายร จารป จาเสยงจากลน จารส สงขาร ความคดนกปรงแตงไปตาง ๆ นานา ทาใหจตฟงซานไปในอารมณทเปนไปฝายตา และคดนกไปในทางคณงามความด คอความสขกอาศยสงขาร วญญาณ ความร จงตองอาศยซงกนดจคนอาศยรถถารางกาย สงขารเราพการไมเปนตามหนาท เหลอวสยทนายแพทยจะเยยวยาแลว กถงอวสานการทสดลงแหงชวต นามกออกจากรางไปเหมอนกบคนทออกจากรถไป

พระรตนเวท คนเรานเปรยบเหมอนรถกไดนะครบ พระราชธรรมาภรณ ได เรยกวา กายยนตหรอ สรรยนต พระรตนเวท กายยนตของ หลวงพอวนนกเหนจะเกาหนอย เครองฝด ๆ พระราชธรรมาภรณ ใช เปนอยางนน ไมคอยสบายสมองกมน จมกกแนน นกอะไร

กออกจะงง ๆ หมน ๆ ไป กายยนต มนไมปกต ถาเปนรถกเดนไม

คอยจะสะดวก ตองเขาอแลว อนทจรงผมกเพมออกจากอไปเมอ

เรว ๆ น

พระรตนเวท ครบเอาละหลวงพอ คนเราเหมอนรถ วนนเวลากเหลอนอย

กระผมอยากจะขออะไรหลวงพอสกเลกนอย เขาวาหลวงพอมอะไร

ขลง ๆ หรอครบ อยากไดเอาไปใชในปใหมนบาง

พระราชธรรมาภรณ ม ผมจะถวายแลวกตองจาไวนะของขลงนะ มนเกดมาจากความ

ตงใจ เมอเรามความตงใจ เชนรวมพลง ๕ เขาพรอมกนเมอไหร

เกดกาลงขน เรยกวา พละ ธรรมทเปนกาลง เชนศรทธา วรยะ

สต สมาธ ปญญา เรยกวา พละ พรอม กนเขาเมอไร กเปน

พลง ประกอบ กจการงานสาเรจเมอนน นนแหละเรยกวาขลง

เชนเดก ๆ จะเลาเรยนศกษา ตงใจวาจะเลาเรยนถงชนสงสด เชน

231

วทยาลยหรอมหาวทยาลยกจะสาเรจความปรารถนา นนกเรยกวา

ขลง

พระรตนเวท ตองเชอเสยกอน เชอมนตนเองวาเราตงใจเรยนจรง

พระราชธรรมาภรณ ยงงนส เพราะถาเราขาดความเชอมนในตวของเราแลว กไมขลงเมอ

ไมขลง กสาเรจไมได พละ ๕ นรวมกนเหมอนคน ๕ คนรวม

กาลงเขาสามารถจะยกของทเหลอวสยของคน ๆ เดยวได

พระรตนเวท หลวงพอวาถง พละ ๕ คอ ศรทธาวรยะ สต สมาธ ปญญา มนเปน

อยางไรบางครบ คอตองมศรทธาเชอตวเองเสยกอน ตอไปกตองม

ความเพยร ตงใจทาตงใจศกษาเชออยางเดยว ไมทากไมสาเรจเชอ

วาจะใหสขสวสดขนปใหมจะรารวย นอนคอยรวยกไมได ตองด

หนงสอชวย ทานาจะไดผลดกตองทานา

พระราชธรรมาภรณ ทกสงทกอยาง จะเปนเจาใหญนายโต จะทานาคาขาย จะมงม

ทรพยสมบต ขนอยกบพละ ๕ น พระสงฆสามเณรก

เหมอนกน จะสาเรจการศกษาเลาเรยนได กตองอาศยพละ

๕ น อยางนเรยกวาขลง ไมวาอะไรละ ทาดวยตงใจจรงจนใหสาเรจ

ได นนแหละเรยกวาขลงละ เปนไปในทางดทางชอบ บรสทธทาง

กายวาจาใจ ประพฤตปฏบตจนใหเปนนสยทดขน เพราะคนเราม

นสยลองฝาย คอนสยใฝตา และนสยใฝสง คน ๆ เดยวกนมนสย ๒

ฝายนสยใฝสงเปนความขยนหมนเพยรแขงแรง เปนไปดวยความ

บรสทธสะอาด ปราศจากทจรต ประกอบกจการงานสงไหน กเปน

คณประโยชนทงแกตนและผอน ทงภพนและภพหนา อยางน

เรยกวา นสยใฝสง นสยใฝตานน เปนไปเพอความเกยจคราน หด

ห ตกอยในโลภ โกรธ หลง เปนไปเพอจะประกอบกจการงานใด

หรอจะพด จะทา จะคด อยางไรกเปนไปเพอความเดอดรอน

เบยดเบยนตนและผอน ดงน เรยกวานสยใฝตา เราจะรตว

ของเราเองวา เวลานเราอยในนสยใฝสงหรอใฝตา เรากรได การ

กระทา คาทพด สงทเราคดเปนไปเพอความสขความเจรญ เราก

232

รตววา เราตกอยในนสยใฝสง เราจะเปนนายของตวเอง บงคบ

ตวได ถาขณะใดเราเปนไปในนสยใฝตา เรากรได ความเกยจคราน

หดห ตกอยในโลภ โกรธ หลง ทาอะไรกเปนไปเพอเบยดเบยน

ตนและผอน ดงนกใหรตวเถดวา เราตกอยในนสยใฝตาเปนบาว

ตนเองหรอบาวกเลส นสยใฝสงนน จะประกอบการงานอะไรทงทาง

โลกทางธรรม ยอมสาเรจตามความมงมาตรปรารถนา เรยกวาขลง

นสยใฝตาทตกไปในโลภ โกรธ หลง เขาทาตามความตงใจของเขา

กสาเรจเหมอนกน เชนคดวาจะไปทาลายทรพย ลก ปลน สดม และ

จะไปฆาไปฟนใครตอใคร ยอมสาเรจความปรารถนาเหมอนกน แต

อยางนเขาจะไมเรยกวาขลง แตเรยกวา คลง

พระรตนเวท ไมขลงนะครบ เปนคลง หรอเปนบาเสยแลวยงงนหรอครบ

พระราชธรรมาภรณ ไมรละ ขลงกบคลง มนใกลกน

พระรตนเวท กระผมนกวามนขลงดวยกน แตทาไมมาลงคลงไปได แปลวา

คนเรานนน ไมใชมคาถาเหมาะ ๆ ........

พระราชธรรมาภรณ นแหละเหมาะละ ขลงละ ทาอะไรสาเรจตามความปรารถนา ถงจด

ทเราตงใจไว นนแหละเรยกวาขลง

พระรตนเวท ทาบอย ๆ กขลงบอย ๆ ยงทามากกยงขลงมาก เอาละครบหลวงพอ

กระผมมเรองจะเรยนถามหลายเรอง เชนเรองหลวงพอสอน

กรรมฐานบาง ทราบวาหลวงพอมกรรมฐานด แตวนนเวลานอย ม

โอกาสปหนาหรอยงไง จะไดนมนตหลวงพอมาถามเรองกรรมฐาน

สกหนอย

พระราชธรรมาภรณ วนนจะถามหรอยงละ

พระรตนเวท ขอปดไวกอน เวลาหมดแลวครบ

พระราชธรรมาภรณ ยงงนกขอยตทขลงและคลงเทาน

233

พระรตนเวท วนนไดคาถาหลวงพอ อนทจรงทวาขลง ๆ นน ไดแกลวงพอ

ประพฤตปฏบตบอย ๆ กขลงเองยงงนหรอครบ นกวาหลวงพอม

คาถาอะไรเสกใหเงนทองไหลมาเทมาอยางทเขาลาลอกน มคนเขาไป

ใหหลวงพอเสกแบงคกาวหนากาวหลง กระผมนกวาจะขลง มคนไป

ใหเสกบางไหมละ ?

พระราชธรรมาภรณ มแยะทเดยว ถาหากวาผมจะลงใหเขาแลวกเปนพน ๆ บาททเดยว

พระรตนเวท แตหลวงพอไมลงให ยงงนหรอ

พระราชธรรมาภรณ เขาควกออกมายงง มแบงคใบแดง ๆ ของเขาเองบาง คนอนฝากมา

บาง สองใบสามใบ ใบเขยวกมยสบบาท หาบาท ใบละบาท ม

เยอะแยะ ควกออกมาเปนบก ๆ ถามเขาวา เอามาทาอะไรกนนเขา

บอกวา ใหหลวงพอลง ลงทาไมละ แบงคกาวหนาลงใหกาวหนา ก

บอกเขาวา ออ คณนาย ถาจะใหกาวหนา ละกอ คณนายหรอคณโยม

เอาแบงคนไปขายใหเขา ๑๐ บาท ขายเสย ๒๐,๒๐ขาย๔๐,๑๐๐ขาย

๒๐๐-๓๐๐, ถาใครซอหรอเอาไปลงทนคาขายเอากาไรหรอเอาไปให

เขากเอาดอกเบยเอากาไร นแหละจะเปนกาวหนา ถามาลงเอาดนสอ

ขดอกขระอกษรอะไรไวแลว อยางนเปนกาวหลง ตายใชอะไรไมได

เปนถอยหลงเรยกวา ถองหลง ไมใชกาวหนา เอาไปใชอกไมได ลง

เสยแลว มนตายเสยแลว เปนการทาลายพระราชทรพย ธนบตรนเขา

ออกมาเพอหมนเวยนใหประเทศชาตเจรญรงเรองสะดวกในการใช

จาย อดมสมบรณ ตางคนตางเอามาเกบเสยอยางนกยากจน ทาให

ประเทศชาตยากจน บอกเขาอยางน ยกมอไหวเอาเงนใสกระเปา

บอกวา แหมสวางไปเยอะ

พระรตนเวท นกวาหลวงพอลงได จะบอกใหโยมทนใหหลวงพอลงใหบาง จะได

งอกจาก ๑๐๐เปน ๒๐๐ ยงงน

พระราชธรรมาภรณ ไมใชอยางนน ผมไมลงหรอก

พระรตนเวท แบงคจะงอกนน อยทเจาของทาใหงอก

234

พระราชธรรมาภรณ ผมไมลงหรอก ผมรวา การลงแบบนมนเปนการฆาแบงค และ

ทาลายพระราชทรพย ทาใหประเทศชาตขดของยากจน

พระรตนเวท หลวงพอกลวจะเลยขลง เปนคลงไป ?

พระราชธรรมาภรณ ยงงนส

พระรตนเวท เอาเงนนไปใชใหเปนประโยชน จงจะงอกเงยออกมา จงจะกาวหนา

ถาไปลงเสย จะเปนกาวหลง ถาเอาไปใชจะเปนขลง ถาเอาไปลงจะ

เปนคลง ยงงนครบ

พระราชธรรมาภรณ ถาลงแลวมนเปนกาวหลง ทาใหเจาของภมใจวา คราวนไดเงนสาคญ

มาไว มนเรยกเอาเงนมาไดเราไมตองทางานกได หรอเงนทเรามอย

แลวจะใชฟงเฟอกได กจะยากจน ขเกยจดวยใชเงนมากดวย จะ

ลาบาก นกวามนจะเรยกเงนมาได

พระรตนเวท เรยกไดไหมหลวงพอ

พระราชธรรมาภรณ ไมไดหรอก ผมบอกแลววา ถาจะเรยกได กตองเรยกกาไรดอกเบย

อยางทวามาแลว

พระรตนเวท ลงแลวไปใหใครกกไมได ไมมทางจะเรยกเงนได

พระราชธรรมาภรณ กมนกระดาษ นาหมก กบตวเลขมนจะไปวเศษวโสอะไร พวกเราถอ

งมงายไปเอง เราไปยดถอเปนอปทานเขาใจผด จะอาศยแบงคให

แบงกเรยกเงนมาใหไมตองทามาหากน ขเกยจ

พระรตนเวท ยงงน เกบนะโยม วนนใครเตรยมมาแลวกเกบได เอาละครบ หลวง

พอ วนนหมดเวลา เดยวครบ ลมถามไปวา วนนทวาจะแจกนนแจก

อะไรครบ

พระราชธรรมาภรณ กแจกอยางทแจกมานยงไงละ นแหละของขลงละ

พระรตนเวท นกวามของแจกอยในยาม ทแทกแจกมาแลว

235

พระราชธรรมาภรณ แจกแลว แตวา ใหรบอยางเดยวแตของหลง แตอยาไปรบอยาง

คลงเขานะ

พระรตนเวท วเศกจรงครบ แจกธรรมะ ไดสตขน สวางขนมาก กระผมขอกราบ

นมสการขอบพระเดชพระคณหลวงพอในวนนเปนอยางมาก วนน

หลวงพอไดมาใหของดแจกของด ในวนปใหม ความจรงหลวงพอ

แจกธรรมะนเอง ผฟงทางบานกไมตองเสยดายวาไมไดมาหองสงจะ

ไมไดรบทวถงกนหมด โดยเฉพาะทหลวงพอแจกในตอนทายน

หลวงพอไดเปดใหเราไดเหนชองทางสวาง เรองของขลงเรามกถอ

กนวา นนขลง นไมขลง กขอใหเขาใจอยางทหลวงพอวามาวา ถา

ถอดขลง ถอไมดฝาตามนไมขลง มนคลง ฉะนนตองใฝสงจงจะ

ขลง และเรองแบงคกาวหนากาวหลง ทนยมชมชอบไปใหหลวงพอ

องคนนองคนเสก หลวงพอกใหคต เราจะรารวยไมใชวาแบงคนน

จะเรยกมา เสกแลวกทาไปไมได กระดาษไปเขยนตวเลขเขากเทา

นนเอง เราจะกาวหนากกตองอาศยตวเราเปนคนขยนหมนเพยน

เมอมเงนอยกอาศยเงนนนแหละเปนสอหาเงนมาอก โดยการทามา

คาขาย ถาไปลงเลขลงยนตแบงคนน จะเปนแบงคตาย และยงเปน

การทาลายพระราชทรพยอกดวย

เพราะฉะนน ปใหมน ทานไดของดจากหลวงพอไปแลว

ของใหทานนาไปประพฤตปฏบตตามทไดฟงมาแลว หลวงพอวด

ดอนยายหอมเปนทเคารพนบถอของประชาชน กโดยปฏปทาของ

หลวงพอด

___________________________