เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ปรญญานพนธ

ของ

เลอพงศ กณหา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรปรญญาศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา

พฤษภาคม 2554

เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ปรญญานพนธ

ของ

เลอพงศ กณหา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรปรญญาศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา

พฤษภาคม 2554

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

บทคดยอ

ของ

เลอพงศ กณหา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรปรญญาศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา

พฤษภาคม 2554

เลอพงศ กณหา. (2554). เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค. ปรญญานพนธ ศป.ม. (มานษยดรยางควทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม: รองศาสตราจารย ดร.กาญจนา อนทรสนานนท, รองศาสตราจารย ดร. มานพ วสทธแพทย.

เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค มจดมงหมายดงนคอ 1. ศกษาวฒนธรรมดนตรของเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค 2. เพอศกษาวเคราะหเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ผลการศกษาพบวา

เพลงราวงพนบานดอนคาคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรคนนมมาตงแตสมยสงครามโลกครงท 2 โดยมครทอง ไมทราบนามสกล เปนผฝกสอนเพลงราวงพนบาน ดอนคาใหกบนายสมบรณ ศรบรรเทา นางเมยน ศรมาก นางมา รอดรกษา นายปลก เสอนอย นายใบ ศรบรรเทา และเพอนๆ ไดรวมตวกนเลนราวงพนบาน ตระเวนเลนตามหมบานตาง ๆทงในอาเภอและตางอาเภอ เรยกชอกลมของตวเองวา ราวงบานดอนคา

เพลงราวงพนบ านดอนคา ตาบลด อนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค สวนมากจะเปนบทเพลงทแสดงถงความรก การเกยวพาราส มการใชภาษางายๆ กระชบใชเรองราวใกลตว ซงทาใหงายตอการจา ซงแบงประเภทไดดงน

1. เพลงประเภทเกยวกบพระพทธศาสนา 2. เพลงประเภทสะทอนสภาพบานเมอง 3. เพลงประเภทเกยวกบวฒนธรรมประเพณ 4. เพลงทแสดงถงความรก การเกยวพาราสของหนมสาว 5. เพลงประเภทอาลาการแสดง รปแบบของเพลงราวงพนบานดอนคา ฉนทลกษณของเพลงจะเปนแบบกลอนสดและ

ผสมผสานกนของกลอน 4 กลอน 6 และกลอน 8 เพลงราวงพนบานดอนคานจะใหความสาคญกบเนอเพลงมากกวา ฉนทลกษณ เพลงราวงพนบานดอนคาสวนมากจะม 2-4 ทอนสนๆ มการรองซาวนไปมามาตราเสยงของเพลงพนบานดอนคาจะใชบนไดเสยงแบบ 5 เสยง (Pentatonic Scale) คอมเสยงหลก 5 เสยง รปแบบจงหวะรามะนาหนาทบมความยาว 2 หนาทบเพลงตวนซาไปตลอดเพลง การจบของเพลงพนบานดอนคาไมจาเปนตองจบแบบสมบรณเพราะเพลงพนบานดอนคาเปนเพลงทตองรองซาและมการรองสงตอกนไปตลอด เพลงทนามาศกษาในครงนมดวยกนทงหมด 6 เพลง ไดแก เพลงมาลาพวงดอกไม เพลงนครสวรรคของเรา เพลงเจาแกวสารกา เพลงชกชวนสาวงาม เพลงบานอยเหนอเมองแมน และ เพลงลาท ซงมชวงทานองเพลง เนอหาสาระและลกษณะของเพลงบงบอกถงความเปนเพลงราวงพนบานของไทย

LOCAL SONG : A CASE STUDY OF DONKA FOLK SONG, TAMBON DONKA,

TATAKO DISTRICT, NAKHONSAWAN PROVINCE

AN ABSTRACY

BY

LERPONG KUNHA

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Fine Arts degree in Ethnomusicology

at Srinakharinwirot University

May 2011

Lerpong Kunha. (2010). Local Song : A Case Study of Donka FolK Song, Tambon Donka,

Tatako District, Nakhonsawan Province. Master thesis, M.F.A. (Ethnomusicology).

Bangkok: Graduate School, Srinakarinwirot University. Advisor Committee: Assoc.

Prof. Karnchana Intarasunanon, Assoc. Prof. Dr. Manop Wisuttippat.

The objectives of this case study are as follows:

1. To study the music culture of the local song: A Case Study of Donka FolK Song,

Tambon Donka, Tatako District, Nakhonsawan Province.

2. To analyze the Donka FolK Song, Tambon Donka, Tatako District, Nakronsawan.

The result of this case study:

According to the study of Donka Folk Song form Tatako District, Nakornsawan

Province, it was established since the World War II by Mr.Tong (unknown his surname)

who was a teacher. He had trained Mr. Somboon Sribantao, Mrs. Mian Sornmak, Mrs. Ma

Rodraksa, Mr. Plook Sue-Noi, Mr. Bai Sribantao and other friends. They went together for

playing Donka Folk Song at the villages inside Donka District and other districts around the

province. They named their brand “Donka Folk Song.”

Most of Donka Folk Song was the song of love that described the native and

places. Moreover, there were used easy words to create the songs. As a result, it was very

easy to remember the lyrics; the Donka Folk Song could divide to 5 types as follows:

1. Concerning with the Buddhism

2. Showing and reflecting about Thai society

3. Concerning with Thai culture and Thai tradition

4. Concerning with love

5. Concerning with the end of the show

For the pattern of Donka Folk Song, the poem had mixed with tetrameter (klon 4),

hexameter (klon 6), and octameter (klon 8). The Donka Folk Song had shown the important

of the contents more than rhymes. The structure of these songs had 2-4 rhymes and

repeated rhymes. The pentatonic scale sound had five levels.

For this case study, there were seven songs taking to study including

Malaphungdokmai, Nakhonsawankhongrao, Chaokaewsarika, Chakchuan Sao-Ngam, Ban

Yoo-Nue Muangman, and Lathee. The melody period and the shrapnel were differently.

However, the contents and structures had actually indicated to freedom and Thai culture in

the past.

ปรญญานพนธ

เรอง

เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ของ

เลอพงศ กณหา

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญาศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชามานษยดรยางควทยา

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

............................................................... คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร. สมชาย สนตวฒนกล)

วนท..........เดอน..................... พ.ศ. 2554

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ

................................................... ประธาน

(รองศาสตราจารย ดร.กาญจนา อนทรสนานนท)

.................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. มานพ วสทธแพทย)

คณะกรรมการสอบปากเปลา

.................................................. ประธาน

(อาจารย ดร.ชนดา ตงเดชะหรญ)

.................................................. กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.กาญจนา อนทรสนานนท)

.................................................. กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. มานพ วสทธแพทย)

.................................................. กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.เฉลมพล งามสทธ)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธฉบบนสาเรจลลวงลงไดดวยความอนเคราะหจากบคคลหลายทานทให

ความชวยเหลอและเปนกาลงใจใหผวจยทาปรญญานพนธสาเรจตามความมงหมาย

การทาปรญญานพนธเรอง เพลงพนบาน : กรณศกษาเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบล

ดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค ผวจยขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.กาญจนา

อนทรสนานนท ประธานควบคมปรญญานพนธ และรองศาสตราจารย ดร. มานพ วสทธแพทย

กรรมการควบคมปรญญานพนธ ผชวยศาสตราจารยประทป เลารตนอารย อาจารย ดร. ชนดา

ตงเดชะหรญ ผชวยศาสตราจารย ดร.เฉลมพล งามสทธ ทกรณาใหคาปรกษา คาแนะนา และให

ความชวยเหลอ แกไขขอบกพรองงานปรญญานพนธใหสาเรจลลวงตามความมงหมาย

ขอขอบพระคณ คณะพอเพลงแมเพลงราวงพนบานดอนคา ผใหความรและขอมลใน

การทาปรญญานพนธในครงน ขอขอบพระคณ อาจารยบญเกอ พมานนท อาจารยวชร พมานนท

ทใหความรในวชาดนตรและการใชทกษะชวต ขอบคณ อาจารยเจนปกรณ แสวงธนกลและ

ครอบครว ทใหความชวยเหลอในเรองการเกบขอมล และตดตอประสานงานขอบคณ ครอบครว

อาจารยวชรวทย ตรณานสษฐ อาจารย ณมรตน ปงตระกล อาจารยสภทรา คลายสบรรณ และ

อาจารยสเทพ วสทธเขต ใหขอมลอนเปนประโยชน รวมทงคาแนะนาอนทรงคณคา

ทายสดผวจยขอขอบพระคณ คณพอพรมมา กณหา คณแมเลศ กณหา บดามารดาผให

กาเนดและอบรมเลยงดปลกฝงความดมาใหขาพเจาคณนตยา พงษประมล และครอบครวพงษประมล

ทคอยใหการสนบสนน ใหกาลงใจ ตลอดจนเพอน พ นอง ทใหกาลงกายและกาลงใจทดเยยมตลอด

การศกษาคนควาวจย

ความดงามหรอประโยชนทางวชาการใดๆ อนเกดจากปรญญานพนธนผวจยขออทศ

ใหกบครดนตร พอเพลงแมเพลงผเปนตนแบบแหงเพลงพนบานทกทาน

เลอพงศ กณหา

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการศกษาคนควา 6

ความสาคญของการศกษาคนควา 6

ขอบเขตของการศกษาคนควา 6

นยามศพทเฉพาะ 7

ขอตกลงเบองตน 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 9

เอกสารและตาราทางวชาการทเกยวของ 9

การแบงประเภทของเพลงพนบาน 17

3 วธดาเนนการศกษาวจย 20

การศกษาคนควาและรวบรวมขอมล 20

วธทใชในการเกบและรวบรวมขอมล 21

ขนตอนการเกบรวบรวมขอมล 21

อปกรณและเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล 22

การจดทาขอมล 22

การวเคราะหขอมล 22

4 เพลงราวงพนบานดอนคา 24

ประวตความเปนมา 24

สภาพทวไป 26

ผลการวเคราะหขอมล 33

5 สรปผล อภปราย เสนอแนะ 100

ความมงหมายของการศกษาคนควา 100

วธการดาเนนการศกษาวจย 100

การศกษาและรวบรวมขอมล 100

การวเคราะหขอมล 101

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

5 (ตอ)

สรปผลการศกษาวจย 101

อภปรายผลการศกษาวจย 104

ขอเสนอแนะ 107

บรรณานกรม 108

ภาคผนวก 112

ภาคผนวก ก 113

ภาคผนวก ข 142

ประวตยอผวจย 149

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 เขตการปกครองตาบลดอนคา 27

2 ขอมลสถานศกษาในพนทตาบลดอนคา 28

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดในการวจย 8

2 องคการบรหารสวนตาบลดอนคา 26

3 แผนทตาบลดอนคา 26

4 ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 เสนทางนครสวรรค - ไพศาล 29

5 แผนทเดนทางไปบานดอนคา อ.ทาตะโก จงหวดนครสวรรค 30

6 วดดอนคาและวดเขาลอ 30

7 ประเพณสงกรานตบานดอนคา 31

8 การแตงกายของชาวบานบานดอนคา 32

9 การตางกายของพอเพลงแมเพลงในอดต 34

10 การตางกายของพอเพลงแมเพลงในปจจบน 34

11 รามะนา 35

10 ฉง 36

บทท 1

บทนา

ภมหลง

ในโลกปจจบนการเปลยนแปลงในเรองของวฒนธรรมนนมการปรบเปลยนอยตลอดเวลา

วฒนธรรมถอเปนมรดกทางสงคมทมความสาคญตอมนษยชาต เนองจากสามารถถายทอดและ

เปลยนแปลงไดจากรนหนงสอกรนหนง ดงเชนเมอมนษยเกดขนมาและ ดารงชวตอยในสงคมใด

กตาม จะไดรบการอบรมสงสอนจากสงคมนนทงทางตรงและทางออม ตงแตเกดจนกระทงสนลม

หายใจ การทมนษยไดเรยนรส งตาง ๆ ทงจากผอนและเรยนรจากประสบการณของตนเองเรอยมา

ตามลาดบขนเทากบวาไดรบมรดกทางสงคมนนไวนนเอง

การดารงอยของวฒนธรรมทเขมแขงยอมแสดงใหความเปนเอกลกษณ ความสามคค

ความรกในกลมชนชาตและเผาพนธของตวเองและในวฒนธรรมยอมมความแตกตางกนเนองจาก

ปจจยตางๆ ในสงคมนนไดแกสภาพแวดลอม มความหมายรวมถงสภาพแวดลอมทางกายภาพ เชน

ภมศาสตร ภมอากาศ พชพนธตางๆ สภาพแวดลอมทางสงคม เชน ภาษา การแตงกาย ความเชอ

เปนตน รวมทงวฒนธรรมกลมขางเคยงตลอดจนการเผยแพรและการรบวฒนธรรมใหมเขามารวม

อกดวย ดงนนวฒนธรรมจงเปนสภาพแวดลอมจงเปนการสะทอนถงลกษณะเฉพาะตวของกลมชนชาต

อาจจะกลาวไดวาเปน “วฒนธรรมพนบาน ” ถอเปนมรดกทางสงคมทส งสมและสบทอดกนมาจากคน

รนกอนสคนรนหลงตอๆ กนมา

วถชวตของคนไทยตงแตโบราณกาลมา เปนชวตทเตมไปดวยดนตร เพราะคนไ ทยเปน

ชนชาตทรกความสนกสนาน และความรนเรงเปนสาระสาคญของชวต หากชวตมความสข สนกสนาน

และความรนเรง ชวตนนกเปนชวตทดและสมบรณ (กนก คลายมข. 2543: 22)

ดนตรกเปนวฒนธรรมประจาชาต ทแสดงถงความเจรญรงเรองและความคดความรสกทาง

ศลปะของแตละชนชาตตามสภาพแวดลอมธรรมชาตทแตกตางกนเปนตวกาหนดใหวฒนธร รม ของ

ชนแตละเผามความความแตกตางนานปการ ทงความเปนอย ศลปะ ภาษา วรรณคด และดนตร

ซงดนตรแตละชนชาตไดสรางสมสบตอกนมา ตางกถอวาเปนดนตรของชาตเหลานทงสน ลกษณะ

ของดนตรชาตเดยวกนทแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอม วฒนธรรม ประเพณความเชอ ความรสก

นกคดและวฒนธรรมความรสกนกคดและวตถ ทเปนสอแสดงออกซงดนตรแตละทองถนเรยกวา

ดนตรประจาถนหรอดนตรพนเมอง เปนบทเพลงทมความเรยบงายตงแตเพลงกลอมเดก ไปจนถง

เพลงทยากขน เครองดนตร วงดนตร บทเพลง การขบรอง ตลอดจนการแสดง การละเลน การเตนรา

(องคณา ใจเหม. 2528: 44)

2

เพลงเปนสงหนงทมความสาคญสาหรบชวตมนษยในทกยคทกสมย และเพลงในแตละ

ทองถนยอมแตกตางกนไปตามสภาพชวตของสงคมในทองถนนนๆ ซงเปนเอกลกษณของแตละชาต

แตละภาษาในทองถนตางๆ ทเรยกกนวา เพลงพนบาน (Folk Song) หรอดนตรพนบาน (Folk Music)

เพลงพนบานจดเปนสวนหนงของคตชาวบาน (Folklore) ทนาสนใจยง เพราะเพลงสะทอนใหเหน

ชวตความเปนอย ในขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอของชาวบานในทองถนนนๆ เพลงพนบาน

เปนวฒนธรรมอยางหนงของการบนเทง ทมอยในสงคมไทยมานาน และมความสมพนธอยางใกลชด

กบวถชวตของคนไทย เชน หนมสาวรองเกยวกน เดกๆ รองเพลงเลนกน แมกลอมลกหรอเปนเพลง

ทใชรองในเทศกาลตาง ๆ เชน เพลงรองในงานแหบงไฟ เพลงบอก เพลงเรอ ฯลฯ เพลงพนบาน

จงแยกจากวถการดารงชวตของชาวบานไดยาก เพราะผกพนกบชวตของคนไทยอยางใกลชดและ

สบทอดกนมาชานาน (พรรณราย คาโสภา. 2542: 22)

เพลงพนบานคอเพลงของชาวบานทสบทอดจากปากตอปากมาหลายชวอายคน โดยอาศย

การบอกกลาวหรอทองจา ไมมกาหนดทแนชด ไมสามารถระบตวผแตงได แตชาวบานใชรองเลนกน

อยในสงคมอยางแพรหลาย (ศราพร ฐตะฐาน. 2535: 234)

การเลนเพลงพนบานมมาชานานตงแตสมยโบราณ จากหลกฐานทางประวตศาสตร

นบตงแตกรงสโขทยเปนราชธาน ไดปรากฏมการเลนเพลง “เทพทอง” ซงเปนเพลงพนบานท ใชรอง

โตตอบกนระหวางชายกบหญง ซงเปนตนแบบของเพลงพนบานภาคกลางหลายประเภทมาจน

ทกวนน (พนพศ อมาตยกล .2529 ) ครนถงสมยกรงศรอยธยากไดปรากฏมการเลนมหรสพตลอด

เรอยมา ดงทพบในกฎมณเฑยรบาลวา “หามรองเพลงเรอ เปาป สซอ ตโทน กระจบป จะเข ในเขต

พระราชฐาน” (ปญญา รงเรอง. 2525: 47) จนถงสมยกรงรตนโกสนทร กยงมการรองเลนเพลงพนบาน

ตางๆ ปรากฏใหเหนอยมากมาย แสดงใหเหนวา เพลงพนบานเปนสงหนงทมความสาคญ และอยค

กบวถชวตของคนไทยมาโดยตลอด เพลงพนบาน เปนเอกลกษ ณอยางหนงของวฒนธรรมไทย

ลกษณะและรปแบบของเพลงพนบานนนจดเปนมรดกของสงคมไทย คงไวซงความเปนไทย

เราสามารถเรยนรเกยวกบประวตศาสตร คตชาวบาน คาประพนธตางๆ ภาษาถน และเรองทเกยวของ

กบการดาเนนชวตของชาวบานไดจาก “เพลงพนบาน” (กาญจนา อนทรสนานนท. 2536: 57) บทเพลง

เหลาน เปนความคดสรางสรรค ทเกดจากภมปญญาของชาวบานใ นทองถนนนๆ และยงสะทอนให

เหนถงสภาพแวดลอมสงคมและวฒนธรรม ตลอดจนความนยมในเรองตางๆ ของคน ในทองถนนนๆ

ไดเปนอยางด

สวนลกษณะของ เพลงพนบา นกเหมอนกบเพลงทว ๆ ไป อาจเปนเพลงขบรอง หรออาจ

เปนเพลงทมแตดนตรลวนๆ หรอทงสองผสมกนกได สาหรบทานองและเนอรองของเพลงพนบานนน

จะไมมกฎเกณฑแบบแผนทแนนอน จะใชเสยงใด สงแคไหน สวนใหญไมมการกาหนดไวลวงหนา

ทานอง เนอรอง นกไดอย างไรกจะบรรเลง หรอเปลงเสยงออกมาอยางนน เพล งพนบานทวๆ ไป

จะเปนเพลงทมทานองงายๆ และซาๆ หรอยาวกได (พรรณราย คาโสภา. 2542: 22)

3

เพลงพนบาน เปนสมบตอนลาคายงของมนษยในแต ละทองถน ซงเปนสวนหนง ของ

วฒนธรรม การรกษาวฒนธรรม ถอเป นการรกษาสมบตอนมคายงของชาต เพราะศลปวฒนธรรม

เปนเอกลกษณของแตละทองถน บงบอกถงความเปนชาตตางๆ ศลปวฒนธรรมของไทยกบงบอกถง

ความเปนชาตไทย วฒนธรรมไทยแตละทองถนกยอมแตกตางกน ขนอยกบสภาพของสงคม ความ

เชอ ความศรทธาในแตละทองถ นนนๆ เพลงพนบาน นอกจากจะเปนวฒนธรรมทบงบอกถงความ

เปนเอกลกษณของแตละทองถนแลว เพลงพนบานยงใหคณคาทางดานตางๆ แกมนษยใน แตละ

สงคมอกดวย คอ

1. คณคาทางจตใจ เพลงพนบาน นอกจากจะใชประกอบพธกรรมตางๆ แล ว ยงถอเปน

อาหารสาหรบจตใจ ชวยผอนคลายความตงเครยดของอารมณ ทาใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน

ชวยใหสภาพของจตใจดขน

2. คณคาทางสงคม เพลงพนบานเปนกจกรรมรวมกนของชมชน เชน เรอมตรด (ราตรษ

การละเลนพนบานของชาวสรนทร ) ซงเปนการรวมมอรวมใจแสดงความสามคคของสงคม

โดยรวมกนเลน รอง แหในขบวน และทาใหไดเรยนรกฎเกณฑประเพณของสงคม ไดทางานรวมกน

กอใหเกดความเปนมตร เกดความรบผดชอบในฐานะทเปนสวนหนงของสงคม

3. คณคาทางวฒนธรรม เพลงพนบานเปนมรดกทางวฒนธรรม เปนสงทช ใหเหนและ

บงบอกถงความเปนทองถนและชาตตางๆ ทาใหเกดความภาคภมใจในความเปนชาตของตน เปนสง

ทชวยสรางคานยมทดในชมชน เพลงพนบานยงสะทอนใหเหนสภาพชวตความเปนอยของคนในแตละ

ทองถน แตละชาตในเรองตางๆ เชน วถการดารงชวต ประเพณ ภาษา เครองดนตร และอนๆ

(พรรณราย คาโสภา. 2542: 22)

สวนเหตจงใจทเกดขนนน กแลวแตวาในขณะนนตวผขบรองเพลงจะอยในสภาพใด เชน

การออกแรงพรอมกนกรองวา ฮยเลฮย เอา ฮยเลฮย เสยงกสงตาไมเทากนและเมอคาอนๆ แทรก

เขามากกลายเปนเพลง สวนเพลงกลอมเดก กอาจจะทาเสยง โอ ออ อา ขน กอนแลวแปลทานองไป

หาคามาใสเขากลายเปนเพลงกลอมเดก (ตย ชมสาย. 2516: 49)

เพลงพนบานทนยมใชรองเลนสวนมากเปนเพลงพนบานแบบยาว คอ เพลงทมการรอง

เลนเปนเรองราวเปนลาดบขนตอนตาง ๆ ไดแก โดยเรมจากการไหวคร การเกรน ประ ผกรก สขอ

ชงชและบทจาก หรออาจมการเลนเปนตบตางๆ ไดแก ตบเขาบาน ตบซอควาย ตบเชานา ฯลฯ

เพลงพนบานภาคกลางนยมเลนกนตามชนบทแถบจงหวดสพรรณบร อางทอง สงหบร พระนครศรอยธยา

กาญจนบร อทยธาน เพชรบร ฯลฯ ในสมยโบราณเมอมงานเทศกาล พอเพลงแมเพลงในจงหวดตางๆ

จะมาประชนฝปากกน ดวยทวงทานองเพลงพนบาน แตในปจจบนไมคอยไดรบความนยมเหมอน

แตกอน พอเพลงแมเพลงตามจงหวดตางๆ กไมไดมการสบทอดบทเพลงไวใหรนหลงทา ใหบทเพลง

หลายๆ บทเพลงสญหายไป พรอมกบการเสยชวตลงของพอเพลงแมเพลงรนเกาๆ

4

เพลงพนบานภาคกลางมอยมากมายหลายเพลง แตละเพลงกมทวงทานองการรองท

แตกตางกน ปจจบนนยงไมมงานวจยเพลงพนบานภาคกลาง ทเกยวกบทานองเพลง หรอทางรอง

อยางชดเจน เพลงพนบานทกเพลงมทานอง องคประกอบของทานองไดแก บนไดเสยง แนวการดาเนน

ทานอง พสยทานอง (ความหางของเสยงตาสด และเสยงสงสดทใชในทานองนนๆ ) เพลงพนบานม

ลลาและจงหวะ พยางคไหนสน ยาว หรอทอดเออน บางคณะนยมรองโตตอบระหวางชายกบหญง

ดวยเสยงเดยวกน บางคณะจะรองไปคนละเสยง ลกษณะและรปแบบของบทเพลง ซงสวนใหญเพลง

พนบานจะมรปแบบลกษณะเปนเพลงทอนเดยวหรอเอกบท (ประสทธ เลยวสรพงศ . 2520: 9) หาก

ศกษากนอยางลกซงแลวจะทาใหเราทราบถงรปแบบและรายละเอยดของสวนตางๆ ทมอยในเพลง

พนบานไดอกมากมายและมองเหนเดนชดยงขน นอกจากน คา รองตางๆ ของเพลงพนบานกมาจาก

ธรรมชาตของชาวบาน จากจตใจและความรสกของชาวบานอยางแทจรง เ พลงพนบานจดเปนมรดก

ทางปญญาทไดส งสมตอเนองกนมาหลายชวอายคน คารองของเพลงพนบานมบทบาทตอสงคมไทย

หลายดาน เชน ใหคว ามบนเทง สรางความสามคค ให การศกษา ควบคมสงคม ระบายความในใจ

และทาหนาทเปนสอมวลชนไดอกดวย (สกญญา ภทราชย. 2531: 268)

เพลงพนบานของภาคกลางจะแสดงออกมาในรปแบบของการรองเปนสวนใหญ และใช

สาเนยงภาษาชาวบานทองถนภาคกลาง การรองมกจะรองเกยวกบการเกยวพาราส โดยฝายชายจะ

รองเกยวขนมากอน ฝายหญงจะรองโตตอบกลบไป มการใชถอยคาแบบสองแงสองงาม และเนน

ความสนกสนานเปนหลก เพลงพนบานภาคกลางมอยหลายประเภท แยกตามวตถประสงคของเพลง

และตามโอกาสทใชเลน เชน ฤดหนานา ทอดกฐน ออกพรรษา กจะนยมเลนเพลงเรอ เพลงหนาใย

เพลงครงทอน เพลงราภาขาวสาร เพลงรอยพรรษา หนาเกยวขาวนวดขาว จะเลนเพลงเกยวขาว

เพลงเตนการาเคยว เพลงโนเนโนนาด เพลงจาก เพลงสงฟาง เพลงพานฟาง เพลงชกกระดาน

เพลงสงคอลาพวน หนาสงกรานตจะเลนเพลงพวง มาลย เพลงพษฐาน เพลงสงกรานต เพลงยว

เพลงระบาบานไร เพลงชาเจาหงส เพลงเหยย เพลงคลองชาง เพลงชกเยอ เพลงแหนางแมว และยง

มเพลงทใชเลนไดทกฤดกาล สาหรบเพอความบนเทง ใชเกยวพาราสกน ไดแก เพลงฉอย เพลงอแซว

เพลงเทพทอง เพลงเรอ เพลงปรบไก ลาตด เปนตน (พนพศ อมาตยกล. 2529: 189)

จงหวดนครสวรรคมชอปรากฏมาตงแตสมยสโขทยเปนราชธาน โดยเรยกวาเมอง พระบาง

เปนเมองหนาดานทสาคญในการทาศกสงคราม ตงแตสมยสโขทย อยธยา จนถงกรงรตนโกสนทร

ภายหลงเรยกวาเมองชอนตะวน และเปนนครสวรรคในทสด โดยชาวบานเรยกกนวา เมองปากนาโพ

ทเรยกวาปากนาโพ กคอบรเวณทแมนา ปง วง ยม นาน มาบรรจบกน เรยกวาปากนาโผล และ

เพยนมาเปน ปากนาโพ เรยกแมนาสายนวาแมนาเจาพระยา แมนาสายหลกของประเทศไทยใน

การคมนาคมในอดต นครสวรรค จ งกลายเปนแหลงทไดรบผลตกผลกทางวฒนธรรมตางๆ เชน

ขนบธรรมเนยมประเพณเปนศนยกลางทางดานศลปะ วฒนธรรมประเพณ การปกครอง และการศาสนา

มรดกทางวฒนธรรมไดตกทอดมาสปจจบนไมเพยงเฉพาะวตถและสงกอสรางเทานน หาก แตยง

ประกอบดวยมรดกทางนามธรรมอนทรงค ณคาทผานการคดคนสรางสรรคดวยควา มละเอยดออน

ไดแก ภาษา วรรณคด นาฏกรรม กฬา หตถกรรม งานประเพณและดนตรไดถกถายทอด ตามกลม

ชมชนตางๆ แถบอาเภอใกลเคยง (ธรพล ชศกด. 2552: สมภาษณ)

5

เพลงราวงพนบานของชมชนตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก นนทยง นยมเลนนนไดแกเพลง

ราวงพนบานภาษาถนเรยก ราวงยน ซงเปนการละเลนพนบานในปจจบนของชาวชมชนตาบลดอนคา

ซงมความสาคญทางวฒนธรรมและประเพณรวมทงวถชวตทงยงเปนบทบาทสาคญในการสบทอดกน

มายาวนาน กาลงสญหายไปกบกาลเวลาเนองจากเยาวชนรนใหมไม สนใจศกษาขาดการเอาใจใส

และไมเหนความสาคญในภมปญญาของบรพบรษ (สมบรณ ศรบรรเทา. 2553: สมภาษณ)

ปจจบนสงคมไทยมอตราความผนแปรสง เพราะเปนสงคมข องโลกยคใหมพฒนาการของ

สงตางๆ ทอยรอบตวของมนษย จงเปลยนแปลงอยางไมมจบสนการเปลยนแปล งหรอการคงอยของ

วฒนธรรมเกดขนไดหลายสาเหต ทงปจจยทางสงคมและระยะเวลาซงไดกลาวไวในการสมมนาเรอง

วฒนธรรมศกษา กระบวนการบรหารและจดการวฒนธรรมวา “การเปลยนแปลงของวฒนธรรมยอม

เปลยนแปลงตามเงอนไขของกาลเวลา เมอมการประดษฐหรอคนพบสงใหมๆ วธใหมสามารถตอบสนอง

ความตองการของสงคมไดดกวายอมทาใหเกดความนยมและเลกใช วฒนธรรมเดมจงตอ งปรบปรง

เปลยนแปลงหรอพฒนาวฒนธรรมนนใหเหมาะสม มประสทธภาพตามยคสมย” (ศรจนทร นอยสะอาด.

2544: 22)

ความเปลยนแปลงทางสงคมชาวบานจากสงคมเกษตรกรรม การทาไร ทานา ไปสสงคม

อสาหกรรม การทางานในโรงงาน วถชวตเปลยนแปลงจากคานยมชาวบานสคานยมคนเมองม

การแขงขนทางดานอาชพ ตลอดจนคาครองชพทสงขน ทาใหผคนมงหารายไดเพอยกระดบฐานะ

ทางสงคมเพอใหตนมรถมบาน มสงอานวยความสะดวกตางๆ จง ไมมเวลาใหกบการละเลนตางๆ

อกทงมเวลาใหกบกจกรรมทางสงคมนอยลง การพบปะกนพดคยตอหนากนนอยลงเนองจากม

ความสะดวกในการตดตอสอสารสนทนาพดคยกนดานอนแทนเชน โทรศพท ดวยเหตนจงไมมเวลา

และโอกาสมารองราทาเพลงเหมอนอยางแตกอน บรรดาพอเพล งทเคยรองเลนกนมาตงแตอดต

กนบวนจะหมดไปเรอยๆ เปนเหตใหพอเพลงแมเพลงพนบานในหลายทองถนเสอมความนยมและ

สญหายไป

จากการศกษาในเบองตนพบวาการละเลนเพลงราวงพนบานดอนคา เรมหางหายไปจาก

วถชวตของชาวดอนคามากขนเนองจากเยาวชนคนรนใหมไ มใหความสนใจ รองและละเลนเพลง

พนบานแบบดงเดมกลบไปใหความสนใจกบเพลงสมยนยมมากกวา แตกยงมเยาวชนอกกลมหนง

มารวมกลมใหความสาคญและชวยกนอนรกษเพลงพนบานดอนคานไว แตกยงมสวนนอยและม

ความเปนไปไดวา อนาคตอาจจะหาคนสบทอดไดยากขน

การศกษา “เพลงราวงพนบานของชมชนตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค”

เปนอกบรบทหนงของวฒนธรรมพนบานทจะชวยเปนสอเขาถงจตสานก เกยรตภม เอกลกษณ

ความรก ความสข ความดงาม ทจะทาใหเกดความสาคญของภมปญญาของบรรพบรษทไดเรยนร

และสบทอดกนมา

6

ความมงหมายของการศกษาคนควา

1. เพอศกษาวฒนธรรมทเกยวของกบเพลงราวงพนบานดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวด

นครสวรรค

2. วเคราะหทานองเพลงราวงพนบานตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ความสาคญของการศกษาคนควา

การศกษาเพลงราวงพนบานดอ นคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค ครงนจะทาใหเหน

ประโยชนและสะทอนถงคณคาของเพลงทมตอวถชวตของคนในชมชนดอนคา ผลจากการศกษาคนควา

จะชวยอนรกษวฒนธรรมการขบรอง เพลงพนบานดอนคาใหคงอยเพอใหชนรนหลงไดศกษาคนควา

ขอมลทงรปแบบและองค ประกอบของ “เพลงพนบานดอนคา ” ซงจะเปนประโยชนต อการศกษาเชง

มานษยดรยางควทยา โดยแยกเปนขอๆ ไดดงน

1. ทาใหเขาใจถงบทบาทความสาคญของเพลงพนบานในฐานะเพลงทเปน “สอ” ทสะทอน

คณคาวฒนธรรมทองถน

2. ทาใหเกดความรความเขาใจใน “สาระ” ของเพลงพนบานดอนคา

3. เปนการชวยสงเสรมขอมลดานวฒนธรรมของทองถนในสวนเพลงพนบานโดยการเกบ

ขอมลอยางเปนระบบ

4. ความรทไดจกเปนประโยชนดานการศกษาและอนรกษวฒนธรรมพนบานเพอความยงยน

ขอบเขตของการศกษาคนควา

1. พนทในการศกษาวจย ในครงนผวจยไดเลอกพนท ชมชนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรคเปนพนทสาหรบเกบขอมลภาคสนามในระหวางเดอนเมษายน 2552

ถงเดอน ธนวาคม 2553

2. ขอมลทางวฒนธรรมและคตชนวทยาทเกยวกบเพลงทจะศกษาไดแก สภาพความเปนอย

วฒนธรรม ประเพณ และการละเลนในรอบป

3. สาระทางเพลงในการศกษาคนควาครงนจะรวบรวมบทเพลง ราวงพนบานดอนคา ทยง

ใชเลนในปจจบนโดยศกษาถงประวตความเปนมาของบทเพลง การขบรอง การแตงกายในการแสดง

โอกาสในการแสดงโดยรวบรวมเพลงพนบานมาวเคราะหทงหมด 6 ไดแก เพลงมาลาพวงดอกไม

เพลงชกชวนสาวงาม เพลงนครสวรรคของเรา เพลงเจาแกวสารกา เพลงบานอยเหนอเมองแมน

และเพลงลาท

7

นยามศพทเฉพาะ

1. วทยากร หมายถงบคคลผใหขอมลหรอเปนพอเพลงแมเพลงอาชพ หรอสมครเลนหรอ

เปนผมความรสามารถใหรายละเอยดเกยวกบเพลงได

2. ผรอง ชาวภาคกลางเรยกผรองเพลงนาในเพลงโตตอบของฝายชายวาพอเพลงและ

เรยกผหญงทรองนาของฝายหญงวา แมเพลง ผรองคนแรกเรยกวา คอตน คนทรองถดไปเรยกวา

คอสอง คอสาม ตามลาดบ ในการเลนเพลงโคราชของชาวโคราชจะเรยกคนทประกอบอาช พใน

การเลนวาหมอเพลง รวมความทงชายหญง ทางอสานเรยก หมอลา ทางภาคเหนอเรยกผเชยวชาญ

ในการขบซอวา ชางซอ ซงรวมความถงชายหญง ถาชางซอมารวมรองเพลงโตตอบกนเรยก คถอง

ทางภาคใตเรยกผรอง แมค หรอ แมเพลง ซงรวมความถงชายหญง ผรองเสรมหรอคอสองเรยก ทายไฟ

3. ครพกลกจา คอครทรองเพลงพนบานภาคกลางและภาคใตมไดฝากตวเปนศษยใหสอน

เพลงโดยตรงหรอแอบฟงหรอไดยนเพลงในกลอนทรองแลวจาเขามารองตอ

4. เพลงราวงพนบาน หมายถงเพลงทชาวบานรองเลนกนมจงหวะแบบเพลงราวงใชรอง

ประกอบการละเลนเตนราใหเกดความสนกสนานเพลดเพลนในงานเทศกาลตางๆ

5. วเคราะห หมายถง ศกษาคนควา โครงสรางตลอดจนลกษณะสาคญทตองการคนหา

6. องคประกอบของดนตร หมายถงสวนประกอบของดนตรทเปนโครงสรางของบทเพลง

องคประกอบทางดานดนตรทใชในการวเคราะหเพลงพนบานประกอบดวย รปแบบ (Form) ประโยค

เพลงและจงหวะของเพลง (Sentence and Melodic Pattern) กลมเสยง (Group tone) และบนไดเสยง

(Scales)

ขอตกลงเบองตน

ผวจยกาหนดขอตกลงเบองตนในการวจยดงน

1. การศกษาภาพสะทอนทางสงคมจากบทเพลงรอง ผวจยศกษาบทเพลงรองตามทไดจาก

การเกบขอมลภาคสนามและเอกสารทเคยมผบนทกเอาไว

2. การศกษาทานองเพลง ผวจยใชวธถอดเทปและบนทกไวเปนโนตสากล

8

เพลงราวงพนบาน : กรณศกษาตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

วฒนธรรมทเกยวของกบเพลงพนบาน

วเคราะหทานอง

1. ประวตความเปนมา

2. สภาพทวไปของชมชน

3. วฒนธรรมของชมชน

3.1 ศาสนา

3.2 ประเพณวฒนธรรม

3.3 วถชวต

3.4 ภาษา

3.5 การประกอบอาชพ

3.6 ครอบครว

4. เพลงราวงพนบาน

4.1 โอกาสการแสดง

4.2 การแตงกายในการแสดง

4.3 ภาษา

4.4 ลกษณะโครงสรางคาประพนธ

4.5 ทาราประกอบ

4.6 เครองดนตรทใชประกอบการแสดง

4.7 การสบทอด

1. บนทกทานองเพลงเปนโนตไทยและ

โนตสากล

2. โครงสรางของบทเพลง

3. รปแบบทานอง

4. รปแบบจงหวะ

5. กลมเสยงทพบ

6. ลกตก

องคความรใหม

และคณคาของเพลงราวงพนบาน

บานดอนคา

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดศกษาจากเอกสารทเกยวของกบงานวจยโดยอาศยแหลงขอมล

ตางๆ ดงน

1. เอกสารและตาราวชาการทเกยวของ

2. เอกสารงานวจยทเกยวของ

เอกสารและตาราทางวชาการทเกยวของ พระยาอนมานราชธน (2513: 2) ไดใหความหมายของคาวา วฒนธรรมในฐานะททานเปน

นกมานษยดรยางควทยา (Ethnomusicologist) ไววา วฒนธรรม หมายถง สงทมนษยสรางขน โดย

อาศยการเรยนรจากกนและสบตอเนองเปนความเจรญกาวหนา อกทง ราชบณฑตยสถาน (2525:

746) ไดใหความหมายของวฒนธรรมไวว า วฒนธรรม หมายถง สงท ใหเกดความเจรญงอกงามและ

เปนวถชวตของหมคณะเชนเดยวกบ รชนกร เศรษโฐ (2522: 119-120) ไดกลาวถงวฒนธรรมไววา

วฒนธรรมหมายถง ขนบธรรมเนยมประเพณวธการและผลงานสรางสรรคตางๆ ทเปนมรดกตก ทอด

กนมาในสงคมไทยทกเรอง และไมจากดวาตองมกฎหมายกาหนดไวหรอเปนกจกรรมท “เจรญ ”

ตามเกณฑของชนชนปกครองและสงคมเทานน แตรวมถงชาวบานดวย “วฒนธรรม” ในความหมายน

เนนเรองอดตและ “เอกลกษณของชาต” และอมรา พงศาพชญ (2537: 1) ไดกลาวถงเรอ งวฒนธรรม

ไววา วฒนธรรมคอสงทมนษยสรางขน กาหนดขน มใชสงทมนษยทาตามสญชาตญาณ อาจเปน

การประดษฐวสดสงของ ขนใช หรออาจเปนการกาหนดพฤตกรรมและความคด ตลอดจนวธการหรอ

กระบวนการทางาน ฉะนนวฒนธรรมคอระบบในสงคมมนษยทมนษยสรางขน ม ใชระบบทเกดขน

โดยธรรมชาตตามสญชาตญาณ

วฒนธรรมเกดขนเมอมนษยทอยในบรเวณใกลเคยงกนในสงคมเดยวกนทาความตกลง กน

วาจะยดระบบไหนด พฤตกรรมใดบางทอาจจะถอเปนพฤตกรรมทควรปฏบตและมความหมายอยางไร

แนวความคดใดจงเหมาะสม ขอตกลงเหลานคอการกาหนดความหมายใหกบสงตางๆ ในสงคม เพอ

สมาชกในสงคมจะไดเขาใจตรงกนและยดระบบ

อมรา พงศาพชญ (2537: 3) ไดกลาวถงเรองของสงคมและวถชวตวา ระยะแรก มนษยอย

รวมกนเปนกลมเลกๆ มลกษณะคลายครอบครวขนาดใหญ เมอคนกลมเลกอาศยอยดวยกนกสามารถ

เขาใจกน และประพฤตปฏบตตอกนไดโดยไมมความขดแยงเทาใดนก เมอสงคมมขนาด ใหญขนมคน

หลายครอบครวอาศยอยในบรเวณเดยวกน การใชวถชวตอาจแตกตางกนบาง ความคดความอานอาจ

ไมสอดคลองกนและปญหาเรองความขดแยงกคงจะตามมา ฉะนนเมอสงคมมขนาดใหญขนกจาเปนตอง

มระบบระเบยบมากขน ตองมการตกลงกนวาอะไรควรทาอะไรไมควรทา ขอตกลงตางๆ เกยวกบวถชวต

เกยวกบการประพฤตปฏบตเกยวกบความคดความเชอ จงเกดขนในสงคมมนษยซงอาจเรยกรวมๆ

วาวฒนธรรม กลมคนทมวฒนธรรมรวมกนเรยกวาเปนคนชาตพนธเดยวกน

10

วฒนธรรมเกดขนเมอมนษยทอยในบรเวณใกลเคยงกนในสงคมเดยวกนทาความตกลง กน

วาจะยดระบบไหนด พฤตกรรมใดบางทอาจจะถอเปนพฤตกรรมทควรปฏบตและมความหมายอยางไร

แนวความคดใดจงเหมาะสม ขอตกลงเหลานคอการกาหนดความหมายใหกบสงตางๆ ในสงคม เพอ

สมาชกในสงคมจะไดเขาใจตรงกนและยดระบบ ซงอมรา พงศาพชญ (2537: 3) ไดกลาวถงเรองของ

สงคมและวถชวตวา ระยะแรก มนษยอยรวมกนเปนกลมเลกๆ มลกษณะคลายครอบครวขนาดใหญ

เมอคนกลมเลกอาศยอยดวยกนกสามารถเขาใจกน และประพฤตปฏบตตอกนไดโดยไมมความขดแยง

เทาใดนก เมอสงคมมขนาดใหญขนมคนหลายครอบครวอาศยอยในบรเวณเดยวกน การใชวถชวตอาจ

แตกตางกนบาง ความคดความอานอาจไมสอดคลองกนและปญหาเรองความขดแยงกคงจะตามมา

ฉะนนเมอสงคมมขนาดใหญ ขนกจาเปนตองมระบบระเบยบมากขน ตองมการตกลงกนวาอะไรควร

ทาอะไรไมควรทา ขอตกลงตางๆ เกยวกบวถชวตเกยวกบการประพฤตปฏบตเกยวกบความคด

ความเชอ จงเกดขนในสงคมมนษยซงอาจเรยกรวม ๆ วาวฒนธรรม กลมคนทมวฒนธรรมรวมกน

เรยกวาเปนคนชาตพนธเดยวกน

สงคมและวฒนธรรมเปนสวนสาคญของความเปนมนษย เปนสองสงทแยกออกจากกนไมได

และมความสมพนธซงกนและกนอยางลกซง สงทแยกสงคมหนงวาแตกตางจากอกสงคมหนงกคอ

วฒนธรรม ในขณะเดยวกนวฒนธรรมกเกดขนเพอตอบสนองความตองการทางสงคมและจตใจมนษย

วฒนธรรมเปนสงทชวยประสานและผกมดคนไวในสงคมเดยวกน เปนสงทชวยทาใหโครงสรางของ

สงคมคงอย เพราะเปนการเสรมสรางความผกพนทางจตใจของคนหล ายๆ คนเขาไวดวยกน รวมทง

สทธวงศ พงศไพบลย (2525: 210) ไดกลาวถงวฒนธรรมพนบานไวในหนงสอ วฒนธรรมพนบาน

แนวปฏบตภาคใต โดยไดกลาวถงวฒนธรรมพนบานวา มบทบาทและหนาทนานปการทสาคญ คอ

ชวยผดงเสถยรภาพ และเปนกาลงสนบสนนการแผขยายของแบบอยางการดาเนนชวต เปนสงท

สงคมปกปองรกษามาแตอดตทาให เราสามารถเขาใ จ ความตองการท จาเปนรวมทงความมงหมาย

ของสงคมนนๆ ตลอดจนสงทกดดนใหเกดปญหา ขดขวางการอยดกนด

แตจมพล หนมพานช (2532: 137) มความเหนเกยวกบลกษณะของวฒนธรรมดงน

1. วฒนธรรมเปนสงจาเปนสาหรบการดาเนนชวตของมนษย อกนยหนงกคอ มนษยจะอย

โดยปราศจากวฒนธรรมไมได

2. เปนสงไดมาโดยการเรยนร เปนการเรยนรจากมนษยดวยกน

3. วฒนธรรมไมใชสงทตดตวมนษยมาโดยกาเนดและไมใชสงท อาจจะถายทอดทาง

พนธกรรมนสยและความสามารถตางๆ ของมนษย สวนใหญเปนผลมาจากการเรยนรท งสน

4. วฒนธรรมของแตละสงคมมความแตกตางกน ไมสามารถเปรยบเทยบไดวาวฒนธรรมใด

ดกวาวฒนธรรมใด วฒนธรรมแตละวฒนธรรมน นยอมมความหมายเหมาะสมถกตองตามสภาพแวดลอม

ของแตละสงคม

5. วฒนธรรมเปนผลรวมของหลายสง หมายถง วฒนธรรมของสงคมหนง เปนผลรวมของ

แบบแผนการดาเนนชวตหลายๆ อยางเขาดวยกน มความสมบรณถกตองตามสภาพของแตละสงคม

11

พระยาอนมานราชธน (2515: 73) ไดใหความเหนเกยวกบลกษณะทางวฒนธรรมไวดงน

1. มการสะสม หมายถง จะตองมทนเดมอยกอนแลวและสะสมทนนนใหเพมขนเรอยๆ

2. วฒนธรรมตองมการปรบปรง หมายถง ตองรจกดดแปลงและปรบปรงสวนทบกพรอง

อยใหมความเหมาะสมถกตอง

3. จะตองมการถายทอด หมายถง การทาใหวฒนธรรมนน มการแพรหลายในวงกวาง

4. มการอบรมสงสอนใหผอนรหรอชนรนหลงไดสบทอดตอ ๆ กนไป

สวนศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส (2537: 1-22) ไดกลาวไวในหนงสอ วฒนธรรม

กบการพฒนา ซงพมพเผยแพรในปรณรงควฒนธรรมไทย 2538 โดยสานกงานคณะกรรมการ

วฒนธรรมแหงชาตวา วฒนธรรมคอพลงของสงคมทางภมปญญา เพอพฒนาทางเศรษฐกจ จตใจ

การเมอง และสงแวดลอมพรอมๆ กนไป การปฏบตหรอพฤตกรรมของชมชน หรอวถชวตของชมชน

คอวฒนธรรม หรอกลาวอกนยหนง วฒนธรรมคอการปฏบตหรอวถของชมชน หรอสงคมการปฏบต

หรอวถชวตทสะทอนภมปญญาของชมชนหรอสงคม ซงไดมาจากประสบการณจรง เลอกสรร กลนกรอง

ลองใชและถายทอดดวยการปฏบตสบทอดตอๆ กนมา วฒนธรรมเกดจาก

การปฏสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม เมอสงแวดลอมแตละแหงแตกตางกน ยอม

ทาใหวฒนธรรมในทองถนตาง ๆ มความแตกตางกนไป ดงนนวฒนธรรมจงเปนเครองมอสาคญทให

ชมชนและสงคมมความเขมแขงซงมลกษณะทสาคญ 8 ประการ ดงน

1. มความหลากหลาย กระจายอานาจ

2. กระจายรายไดและสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจ

3. สงเสรมศกดศรของชมชน

4. มการบรณาการ

5. สรางประสานสอดคลองและความสมดลทย งยน

6. มการพฒนาจตใจและจตวญญาณอนลกซง

7. สงเสรมความเขมแขงทางสงคม

8. เปนการผดงศลธรรมของสงคม

จะเหนไดวาจาก ขอมลทงหลายของนกวชาการ ซงเปนทรจกและยอมรบของบคคลทวไป

จงเปนหลกฐานยนยนไดเปนอยางดวา วฒนธรรมทางสงคม กลมชนในทองถนนนเปนสงด บอกถง

ความเจรญงอกงามทควรสบทอดกนตอๆ ไป ทเหนไดชดกบชาวชนบทหรอคนพนบาน ซงเปนวฒนธรรม

อนบรสทธท เกดจากภมปญญาของกลมชนในพนบานของเขาเองซงไดมาจากวธการมขปาฐะ (Oral

Literature) กระทงกลายเปนวฒนธรรม (Culture) หรอจารตประเพณ (Tradition) ทปลกฝงอยคกบ

ชาวบานทองถนชนบทมาถงปจจบน แตความเจรญของโลกยคโลกาภวฒน หร อยค IT ทเขามาส

สงคมไทยอยางรวดเรว ทาใหนกมานษยดรยางควทยาและผรกในดานศลปะพนบานตองหาทาง

ศกษาคนควาเพอเปนการอนรกษไว ในดานศลปวฒนธรรมอนดงามสบไป

12

ในเรองของสงทเกยวกบวฒนธรรม ประเพณ วถชวตความเปนอ ยของผคนทองถนน น

กาญจนา อนทรสนานนท (2542: 1-16) ไดจดทาเอกสารประกอบการสอนรายวชาพนฐาน

มานษยดรยางควทยาภาควฒนธรรม (Introduction to Cultural Anthropology) ของคณะศลปกรรม

ศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร โดยมวตถประสงค ทจะใหผสนใจทาการศกษา

เรองราวของความเปนอย วฒนธรรม ประเพณ วถชวตแบบไทยๆ อนอบอน ทอยแบบเครอญาต

ชวยเหลอซงกนและกน ทาใหสงคมมความสขอยางแทจรง เปนโครงสรางทางสงคมมานษยวทยา

โดยได กลาวถง กระบวนการททาใหสงคมอยดมสข ไดแก อยอยางไทย ใฝใจศกษา เสา ะหาความร

เขาสคานยม สรางสมอดมการณ สบสานวฒนธรรม จดจาประเพณและของดศาสนา

ในการศกษาเพลงพนบานโดยละเอยดนน กาญจนา อนทรสนานนท (2532: 57-66) ไดให

แนวทางในการวเคราะหรปแบบของเพลงพนบาน โดยเขยนลงในวารสาร “มนษยศาสตรปรทรรศน ”

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร ไววา เพลงพนบานนนมตนกาเนดมาจากเพลงรอง

มากกวาเพลงบรรเลง บทเพลงตางๆ มาจากผแตงทเปนชาวบาน เพลงพนบานภาคกลางมมากมาย

แยกแยะไดหลายบทเพลง มลลาทานองทแตกตางกน แตเพลงพนบานกจะมลกษณะเฉพาะของ

เพลงหลายประการ เชน

1. ลลาทานอง จะเปนทานองสน ๆ วนไปวนมา ซาและยอนกลบตนใหมอยเสมอ ทงน

เพอสะดวกในการจดจา และสบทอดตอๆ กนมา

2. ภาษาทใชในเพลงพนบานนนเปนภาษาพดไมใชภาษาเขยน ฟงเขาใจงาย ไมมศพทสง

เรยกกนวาภาษาชาวบาน และยงมคาประเภทสองแงสองงาม แทรกอยดวยเสมอ ไมวาจะเปนใน

รปแบบของคาผวน คาเปรยบเทยบ คาทใชตวอกษรแทนกน หรอคาประเภทหกขอรอ

3. ลกษณะคาประพนธ เพลงพนบานจดอยในประเภทมขปาฐะ สบทอดโดยการไดยนได

ฟงตอๆ กนมา บทกลอนตางๆ กนามาจากภาษาพดทใชกนในปจจบน โดยมคาประเภทคลอ งจอง

จาพวกสภาษต หรอคาพงเพยตางๆ กลอนเพลงพนบานสวนใหญเปนกลอนแปดทเรยกวากลอนหวเดยว

4. เรองราวในบทเพลง สวนใหญเปนเรองราวทเกดขนในชวตประจาวน การทามาหากน

ความเปนอย เรองในครอบครว ความเชอถอตางๆ บทเพลงจะเปนลกษณะเพลงปฏพากย ค อ มการ

รองโตตอบกนระหวางชายหญง สวนใหญเปนการเกยวพาราส จดเดนอยทสานวนโวหารและชงไหว

ชงพรบกน การดาเนนเรองราวในบทเพลงพนบานนน เรมจากการไหวคร บทเกรน หรอปลอบ

บทประหรอทกทาย การผกรก การสขอ ลกพาหน ชงช หรอตหมากผวและบทลาจาก

5. การแทรกเรองราวตางๆ ทนาสนใจในขณะนน หรออาจแทรกเรองราวทสนกสนานไป

อกกได การแทรกคตสนใจ ในบทเพลงพนบานสวนใหญมกพบวามการแทรกคตสอนใจอยเสมอ

ทงนเพอใหผฟงไดรบความรและนาไปปฏบตใหเกดสงทดงามตอสงคม

6. โอกาสในการรองเพลง เพลงพนบานนนรองเลนกนไดหลายโอกาส ทงงานบญงานกศล

ในงานเทศกาล หรอตามโอกาสตางๆ โดยสามารถแยกไดหลายโอกาส เชน รองเลนเพอความสนกสนาน

รองประกอบการทางาน รองในโอกาสเฉลมฉลองตาง ๆ และสามารถรองเลนในงานอน ๆ ทผชมม

ความประสงคจะใหเลน

13

และนอกจากน กาญจนา อนทรสนานนท (2525: 151) ไดมแนวคดทจะดาเนนการเกยวกบ

การศกษาเรองราวเกยวกบเพลงพนบานอยางลกซง โดยไดดาเนนการอยางเปนขนดงน

1. สบหาแหลงเพลงพนบานสวนใหญ ซงจะอยตามชนบท ตามตาบล ตามหมบานทยงม

ชาวบานจดจาเพลงได

2. บนทกเพลงพนบาน ทาไดหลายรปแบบ เชน บนทกโดยใชเทปบนทกเสยง วดโอ

เขยนและบนทกเปนโนตเพลงไว ถายภาพนงทาทางของผเลน และรองเพลง

3. นาเพลงพนบานทสบคนและบนทกไวมาวเคราะห ซงสามารถวเคราะหไดหลายรปแบบ

คอ วเคราะหทางคตชนวทยา วเคราะหเชงปรชญา วเคราะหเชงสงคมวทยา และวเคราะหเชงดนตร

4. ศกษาเกยวกบเพลงและเครองดนตรทใชประกอบเพลง ลกษณะการขบรอง ลลาทานอง

ของเพลงพนบาน บนทกโนตเปนการขบรอง ทางรบ เครองประกอบจงหวะ ฯลฯ

5. จดการศกษาเพลงพนบานสามารถจดไดทงท างตรง เชน การจดการเรยนการสอน

โดยตรงและทางออม เชน การจดการแสดง จดรายการเพลงพนบานผานสอมวลชนตางๆ ฯลฯ

ทกลาวมาทงหมดน หวขอของเนอหาเปนเรองทกอใหเกดการพฒนาในระบบสงคมวทยา

อนยงยน ในปจจบนจะเรยกวา สงคมเขมแขง หรอชมชนเขมแข ง โดยใชวฒนธรรม ประเพณเปนสง

ยดเหนยวของสงคมนนๆ

จากการศกษาพบวามศพททใชเรยกเพลงพนบานหลายคา เชน เพลงพนบาน เพลงพนเมอง

เพลงชาวบาน เพลงหมบาน เพลงประจาเผา เพลงปฏพากย เพลงนอกศตวรรษ

คตการชาวบาน ฯลฯ ซงคาทบญญตขนมาใชน นกมานษยดรยางควทยาจะเรยกวา

“Folksongs” ไดมนกวชาการและผรหลายทานไดใหความหมายของเพลงพนบานไวหลายทรรศนะ

ดวยกน รวบรวมเพอเกบขอมลไวกอนทบรรดาศลปน พอเพลง แมเพลง รนอาวโสจะจบสนชวตลง

โดยเยาวชนรนหลงแลวไมใสใจทจะสบทอดตอไป ซงสภกด อนกล และวลยพร นยมสจรต (2548: 8)

ไดกลาวถงเพลงพนบานไววา เพลงพนบานเปนเพลงทเกดจากคนในทองถน ทสบทอดกนมา เรมตน

จากผใดรองเปนคนแรกไมมปรากฏ แตเปนทแนนอนวาสมยกอนไมมมหรสพใหความสขความบนเทง

เหมอนปจจบน คนในทองถนจงตองใชความสามารถ ปฏภาณคดเพลงเพอใหเกดความบนเทงใน

กลมของตน ตอมามการแสดงรวมดวย ผแสดงจะฝกหดจนชานาญ เพอใหการแสดงออกมางดงาม

มระเบยบเปนแบบแผนแลวพฒนามาเปนระบาราฟอนและการแสดงประเภทเลนเปนเรอง อาจเปน

เรองราวในอดต ปจจบน หรออนาคตกได สวนการเ ดนเรองกยงใชเพลงเปนตวนา เชน เพลงเตนกา

ราเคยว เพลงพวงมาลย การแสดงทเลนเปนเรองจะมาจากสงสมมต

แมวาแต ละทองถนจะมทานองและเนอรองแตกตางกนแตกมคณคานอกจากใหความเพลดเพลน

แลวยงใหขอคด คตธรรมทเปนประโยชนในการดาเนนชวตเชนเดยวกน

สกญญา สจฉายา (2525: 10) ไดกลาววา เพลงปฏพากยเปนเพลงพนบานชนดหนง ทพบ

ในทกภาคของไทย ทงเผาไท (ไทนอย ) และของกลมชนอน แตเพลงทรองนน แตกตางกนไปทง

ทวงทานอง เนอหา เครองดนตรประกอบ และโอกาสทรอง

14

ซงมนตร ตราโมท (2497: 50) กลาวถงความหมายของเพลงพนบานสรปไดวา เพลงพนบาน

เปนเพลงชาวบานในทองถนตางๆ โดยทในแตละทองถนนนๆ ตางกไดสรางแบบแผนการรองและ

สาเนยงภาษาใหเปนไปตามความนยมเฉพาะของตน ซงมกจะร องในเทศกาลหรองานทมการชมนม

ของคนในทองถนเพอความรนเรง ผอนคลาย ในทานองเดยวกน ทศนย ทานตวนช (2523 : 41)

กลาวถงความหมายของเพลงพนบานไววา เพลงพนบานเปนเพลงของชาวบาน ซงเกดจากไหวพรบ

ปฏภาณและความเปนคนเจาบทเจากลอนของคนไทย บทเพลงมลกษณะคมคายแฝงความเรยบงาย

สวนใหญจะสะทอนสภาพชวต ความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณ ความคด และความเชอใน

ทองถนนนเชนเดยวกนกบ สมามาลย เรองเดช (2526: 41) กลาวถงความหมายของเพลงพนบานไว

วา เพลงพนบานเปนวรรณกรรมปากเปลาทมความสมพนธกบวถชวตของชาวบาน ซงถายทอดกน

มาดวยการจาสาหรบใชรองเลนในแตละทองถน แลวแพรกระจายจากถนหนงไปอกถนหนง สจตต

วงษเทศ (2523: 1) ไดใหความหมายของเพลงพนเมองไววา เพลงพนเมอง หมายถง บรรดาเพลงท

ประชาชน ซงไมใชชาวเมอง หรอชาวรว ชาววงทอดจดจา เพอเลนสนกกนตอๆ มาและอเนก นาวกมล

(2527: 77) ไดกลาวถงลกษณะของเพลงพนเมองวา ลกษณะเดนทสดของเพลงพนเมอง คอ มความ

เรยบงาย ฟงแลวเขาใจทนท ถามกา รเปรยบเทยบสญลกษณอยางไรกสามารถแปลความหมายได

โดยไมยากนก นอกจากน อเนก นาวกมล (2537: 3-20) ซงเปนบคคลทมบทบาทและความสาคญ

ตอการอนรกษสงเสรมเพลงพนบานไวในหนงสอเพลงนอกศตวรรษ ในแงมมตางๆ วาเพลงพนบาน

เปนเพลงบททไรตานาน โดยไมทราบวาใครเปนผแตงคนแรก แตรองกนมาตามปาก ดวยการจดจา

คอ สบทอดกนดวยความจาโดยไมมการจดบนทกเปนลายลกษณอกษรแตบงเอญหรอไมกได เพลง

ทรองนนตดปาก ตดหของผทฟง จงนยมรองกนตอๆ มา โดยมลกษณะดงน

1. บทเพลงมความเรยบงายในการใชถอยคา สาหรบการรอง การเลน

2. เนนความสนกสนานบนเทงเปนหลกโดยการสอดแ ทรกคาสองแงสองงามเพอความ

สนกสนาน

3. ผแสดงตองใชปฏภาณไหวพรบเฉยบพลนในการโตตอบกนระหวางหญงกบชาย

4. เปนมรดกทางวรรณกรรม

5. แสดงวถชวตของชาวบานไดเดนชด

6. รปแบบจะแตกตางกนไปตามแตละทองถน

กระทรวงศกษาธการ (2522: 30-132) อธบายถงลกษณะของเพลงพนบ านไววาเปนเพลง

ทมทานองงายๆ ถอยคาภาษาทใชเปนคาไทยแท เรยบงาย แตฟงแลวกนใจ เขาใจไดทนท คาพดโตตอบ

กนระหวางหญงชาย อาจมถอยคาหยาบคายบาง แตกถอเปนโวหารของศลปน เครองประกอบจงหวะนน

ในขนตอนแรกกเปนเพยงการปรบมอ ตอมาจงนาเครองดนตรบางอยางเขามาประกอบ เชน ฉง กรบ

และกลอง เปนตน และองคณา ใจเหม (2538: 94-95) ไดศกษาวจยเกยวกบเพลงหรอดนตรพนบาน

ทางมานษยดรยางควทยา วาตองอาศยการเกบขอมลภาคสนามเปนหลกทงดวยวธการสงเกตการณ

สอบถาม และเขาไปอยรวมกบชาวบาน เพอใหไดขอมลทถกตองและละเอยดทสด นอกเหนอไปจาก

การศกษาชมชนทางดานกายภาพแลว กควรสนใจขอมลทางวฒนธรรมทกดาน และบนทกเอาไว

15

เพอใหผอาน อานแลวเขาใจได ไดแก ประวตความเปนมาของหมบาน สภาพทางเศรษฐกจ การเมอง

ความเชอ การศกษานทาน ตานานทองถน ฯลฯ ซงกคอการศกษาในดานชาตพนธวรรณา (Ethnography)

ขอมลเหลานจะเปนพนฐานทชวยในกรทาความเขาใจ และวเคราะหดนตร หรอบทเพลงของชมชนนน

กฤษณา แสงทอง (2540: 1-2) ไดทาปรญญานพนธเรองเพลงปฏพากย : วฒนธรรมการ

ดนตรและภาพสะทอน สงคมของชาวตาบลเขาทอง อาเภอพยหคร จงหวดนครสวรรค ในสาขาวชา

วฒนธรรมศกษา ผลการวจยสะทอนใหเหนความดงเดม รวมทงสภาพชวตการทามาหากนและคานยม

ตางๆ บทบาทของเพลงไดเปลยนไปจากเดม โดยมหลายปจจยทเกยวเนอง จากความเจรญทาง

เทคโนโลยดานตางๆ เช น เทคโนโลย การเกษตร อตสาหกรรม การสอสา รบนเทง การคมนาคม

การศกษาทสงคมไทยไดรบอทธพลความเจรญดานตางๆ มาจากตะวนตก รวมทงองคประกอบของ

เพลงพนบาน ทาใหบทบาทของเพลงในปจจบนจงเปลยนไปจากสงทศลปน เจตนาสรางสรรค ใหเปน

สงบนเทงแกชวตมาเปนมรดกทางวฒนธรรม ซงนามาแสดงเพอการอนรกษ มากกวาการเลนเพอความ

สนกสนาน การเลนเพลงปฏพากยในปจจบน สวนใหญเลนเฉพาะโอกาสทไดรบเชญในการแสดง

และการสรางสรรคเพลงแทบไมม มเพยงการจดจาของเกามาวากนเทานน ซงนบวนผสบทอดกม

จานวนนอ ยลง แสดงใหเหนถงแนวโนมการเปลยนแปลงเพลงปฏพากย ตาบลเถาทอง เปนเพยง

วฒนธรรมเพลงพนบาน ทบอกวถชวตเกยวกบการเลนและสนทนาการของชาวตาบลเถาทองใน

อดตเทานน

สาคร พรมนน (2538: 298) ไดทาปรญญานพนธเรอง “วเคราะหวฒนธรรมทปรากฏ ใน

เพลงกลอมเดก อาเภอปากพนก จงหวดนครศรธรรมราช” ผลสรปพบวา วฒนธรรมทปรากฏม 2 ประเภท

ใหญๆ ไดแก

1. วฒนธรรมทเปนวตถ เชน การสรางทอยอาศย การประกอบอาชพ การแตงกายและ

การทานอาหาร ผลการศกษาพบวา ชาวบานอาเภอปากพนง นยมสรางทอยอาศยแบบเรยบงาย

ชนเดยว มอาชพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ แตงกายตามสมยนยมแบบภาคใตทวไป และนยมทาน

อาหารรสจด

2. วฒนธรรมทไมใชวตถ เชน ความเชอ คานยม ประเพณ ผลจากการศกษาพบวา

ชาวอาเภอปากพนงเชอในเรองกฎแหงกรรมไสยศาสตร มคานยมในความเปนอสระ รกพวกพอง

ยดมนในจารตประเพณ

อรวรรณ บรรจงศลป และคณะ (2534: 231) ไดทาการวจยเรองความคดและภมปญญาไทย

ชดดรยางคศลป พบวาการรองเพลงนนเปนการแสดงขนพนฐานอยางหนงของมนษย เพอถายทอด

ความรสกนกคดและอารมณ การรองเพลงสามารถแสดงออกถงความรส กและอารมณไดชดเจนกวา

เสยงดนตร เพราะการรองเพลงมการเชอมโยงกบภาษา ไดแก คารอง ซงมความหมายทเฉพาะเจาะจง

และถงแมการรองนนจะไมมคารอง เสยงกยงสามารถกอใหเกดความรสกและอารมณแกผฟงได

เนองจากเสยงรองทตางจากการอานหรอการพด ดงนนการรองเพลง จงเปนศลปะทสามารถดงดดให

ผฟงเกดความรสกออนไหว และมอารมณตอเสยงรองนนได ในทานองเดยวกน พรรณราย คาโสภา

(2542: 222) ไดศกษาวจยและทาปรญญานพนธเรอง “การวเคราะหเพลงพนบานกนตรมของหมบานดงมน

16

จงหวดสรนทร” ผลสรปพบวา ดนตรพนบานกนตรม เพลงประกอบการแสดง แตเดมนนมจดประสงค

ในการบรรเลงเพอความสนกสนานราเรงของชาวบานเปนทานองสนๆ ไมมรปแบบทแนนอน ตอมาม

การปรบปรงพฒนาใหเปนรปแบบมากขน โดยไดรบการอนรกษสงเสรมจากหนวยงานทางราชการ

ใหผชานาญท างดนตรกนตรม นาเอาบทเพลงเกาแกทมความไพเราะออนหวาน สนกสนาน และ

ไดรบความนยมในชมชนเปนเวลาอนยาวนาน นามาใชบรรเลงประกอบการแสดงกนตรมและเพลง

ประกอบการแสดงใหแสดงในงานตางๆ ทวไป ทงงานมงคลและงานอวมงคล แตเดมเครองแตงกาย

นกดนตร ผรา ผแสดง ไม ไดคานงถงมากนก แตงกายตามสบายตามสมยนยม สวยงามยงขนมาตร

เสยงแตเดมมลกษณะเฉพาะ ตอมาไดรบอทธพลจากดนตรตะวนตก ทาใหมาตราเสยงของเพลงกนตรม

เปลยนไป ใกลเคยงกบมาตราเสยงสากลมากขน การเทยบเสยงจะนยมใชซอเทยบเสยงเขากบปออ

โดยเทยบเส ยงเปนค 4 และค 5 คารองจะเปนภาษาเขมรสง (คแมลอ ) หรอภาษาเขมรปนไทย

การประสานเสยงจะเกดขนโดยบงเอญ เพราะลกษณะการบรรเลงผบรรเลงดนตรกนตรม เครองดนตร

ทบรรเลงทานอง ตรว ปออ จะบรรเลงคลอเสยงรอง รปแบบโครงสรางฉนทลกษณของบทเพลงจะเปน

ทานองซาๆ กลบไปกลบมา ทาให ฟงงาย เขาใจงาย บทเพลงประกอบการแสดงของหมบานดงมน

แตละบทเพลงจะมทานองทส นๆ ไมสลบซบซอน จงหวะทานอง มจงหวะความไพเราะ งายตอการจดจา

มสาเนยงนมนวล เทคนคการบรรเลงแพรวพราวเปนเอกลกษณเฉพาะของชาวอสานใต

สมจตร ก ลปยาศร (2542 ) ไดวเคราะหเพลงพนเมอง และการละเลนพนเมองของ

จงหวดสรนทร ผลการวเคราะหพบวา เพลงพนเมองของจงหวดสรนทร สวนใหญเปนเพลงทใชคานอย

แตมความหมายมาก เปนเพลงทใชคาใหเกดภาพในจตใจ ใชถอยคาเปนสญลกษณ และใชคาประเภท

สรอยคา เนอหาของเพลงเปนเพลงเกยวพาราส ราพงราพนถงคนรก และกลาวถงธรรมชาตมากทสด

คณคาทางสงคมวทยา เพลงพนเมองของจงหวดสรนทร สวนใหญเปนเพลงทแสดงถง

คานยม ยดถอในจารตประเพณ และกลาวถงอาชพตางๆ ในสงคม เชน อาชพทานา คลองชาง

ตลอดจนวถชวตประจาวนของชายหญงในสงคม

คณคาทางดานอารมณ เพลงพนเมองของจงหวดสรนทรใหความเบกบานใจ

ความเพลดเพลนและเกดจนตนาการตามเนอรอง

คณคาทางจรยศาสตร เพลงพนเมองของจงหวดสรนทร แสดงใหเหนถงพฤตกรรม

ความตองการทางเพศ เกบกดทางเพศ ในลกษณะการกาวราว การซดสงความผดใหผอ นและถอยหลง

ไปสชวตหนหลง

คณคาทางดนตร เพลงพนเมองของจงหวดสรนทร เพลงทมทานองจงหวะชา โหยหวน

และทานองจงหวะเรว ลกษณะทวงทานองทรองเปนชวงเสยงแคบๆ บนไดเสยงเปน 5 ขน (Pentatonic

Scale) ลกษณะการรองเปนลกษณะรองพลกแพลง ทานองการรองแตละรอบแตกตางกนไปบาง

แตเคาโครงทานองจะเหมอนเดม (Improvisation)

17

พจนารถ แสงประดบ (2538) ไดทาปรญญานพนธเรอง “ศกษาชวประวตและผลงาน

วรรณกรรมเพลงบอกของสรอย เสยงเสนาะ ” ผลการศกษาสรปไดวา เพลงบอก สรอย เสยงเสนาะ

เปนชาวจงหวดนครศรธรรมราช เกดเมอ 2468 เรยนหนงสอถงระดบชนมธยมศกษา เรยนไมจบ

เนองจากสงครามโลกครงท 2 เรมหดเลนเพลงบอกเมออาย 17 ป และยดอาชพเปนนกเพลงบอกมา

จนถงปจจบน นบเวลาไดนานกวา 52 ป มเทคนคการรองเพลงบอกทเปนเอกลกษณเฉพาะตว คอม

สาเนยงเพลงบอกทไพเราะนาฟง รวมทงสามารถใชถอยคาท กลมกลนและเหนภาพจนได มผลงาน

วรรณกรรมเพลงบอกหลายเรองทไดรบรางวล ดานองคประกอบของวรรณกรรมปรากฏวา เนอเรอง

มความหลากหลาย แนวคดทปรากฏมผล ตอชวตและสงคมในสภาวการณตางๆ ซงบทกลอน เหลาน

กอใหเกดอารมณ และทศนะทลกซง

การแบงประเภทของเพลงพนบาน

เพลงพนบานสามารถแบงออกตามจดประสงคของการนาเพลงไปใชในกจกรรมตางๆ ได

ดงน

1. เพลงกลมเดก คอเพลงทรองเพอกลอมเดกใหนอนหลบไดไวขน มกมทานองทออนหวาน

ออนโยน มเรองราวกลาวถงภาวการณนอน เรองราวของความรกความอาทรของแมทมตอลก หรอ

การเปรยบเทยบความนารกนาเอนดของเดก

2. เพลงกลอมเดก เพลงปลอบเดกหรอเพลงหยอกเดกเปนเพลงทรองเพอปลอบหรอ

หยอกเดก เปนเพลงสนๆ ใชคางายๆ มกเปนคาเลยนเสยงธรรมชาตเพอเรยกรองความสนใจของเดก

เชน “เพลงกกไก ” “เพลงนกเคาฮอง กกกร กกกร กกกร ” และมการแสดงทาทางประกอบฝกใหเดก

รจกใชอวยวะแขน – ขา

3. เพลงรองเลน คอเพลงทใชรองเลนเพอความสนกสนานเพลดเพลน อาจเปนเพลงรอง

ธรรมดาหรอเพลงลอเลน เพลงรองเลนเปนเพลงสนๆ เลนคาคลองจองและเลนเสยงและเลนเสยงสงตา

เนอหาของเพลงนามาจากสงรอบๆ ตวเดก เรองธรรมชาต ครอบครว เพอนฝง เพราะมงกระทงเสยง

ใหนาสนใจเทานน เชน “ขตกลางนา ขตาตกแก ขมกยายแก ออระแร ออระชอน”

4. เพลงประกอบการละเลนของเดก คอเพลงทเดกใชรองประกอบการเลน อาจเปน

การรองกลม รองเดยว หรอสลบกนรองกได บางทกมการตลมอใหจงหวะหรอทาทางประกอบ เชน

“เพลงจาจมะเขอเปราะ” เปนตน

5. เพลงโ ตตอบ เพลงโตตอบชายหญง หรอ เพลง ปฏพากยทใชรองโตตอบกนในเชง

เกยวพาราส ซงมจดเดนอยทปฏภาณและการใชโวหารชงไหวชงพรบกน

6. เพลงรองราพน คอเพลงรองเดยวเพอพรรณนาอารมณความรสกสวนตวหรอพรรณนาสง

ทพบเหน เหตการณตางๆ ทเกดขน อาจรองธรรมดาหรอมเครองด นตรประกอบ การรองกรองไดทก

โอกาสไมเจาะจงเทศกาล ไดแก เพลงพาดควายซงเดกเลยงควายรองเลนในยามเยน เพลงขอทาน ซง

วณพกรองคลอกบฉง (ภาคกลาง)

18

7. เพลงประกอบการละเลนของผใหญ คอเพลงทรองประกอบการละเลนของชาวบานทง

ชายและหญงในยามตรษสงกรานต แบงอ อกไดเปน 2 กลม กลมแรกเปนการละเลนทเกยวเนองกบ

พธกรรมเขาทรงหรอเรยกวา เพลงเขาผ นยมเลนตอนกลางคน เชน เขาทรงแมศร ลงลม นางดง

นางสาก นางสม นางกะลา นางควาย นางชาง นางกะโหลก นางปลา การละเลนกลมนมลกษณะ

กงการละเลนกงพธกร รม เพราะเปนการเชญผชนดตางๆ ใหเขามาสงรางของผเลนทเปนคนทรง

โดยรองเพลงเชญผ เมอผเขาแลวคนทรงจะทาทาทางตางๆ เชน วงไลชนคน

8. เพลงประกอบพธกรรม คอ ใชประกอบพธกรรมทเกยวกบชวต พธกรรมตามปฏทนและ

พธรกษาโรค เพลงประกอบพธจะเปนส วนสาคญเพราะไดสรปจดประสงคหรอหลกการในการทาพธ

นนๆ ไวในบทรอง สวนดนตรทบรรเลงประกอบกชวยทาใหผเขารวมในพธเกดอารมณ คลอยตาม

เพลงประกอบพธกรรมท เกยวกบชวต ไดแก บทแหล บทสวดขวญในพธทาขวญเดก พธโกนจก พธ

บวชนาค และพธแตงงาน เพลงประกอบพธกรรมตามปฏทน ไดแก เพลงตรษ (ตรษ) ของชาวสรนทร

เพลงรอยพรรษาของชาวพนมทวน กาญจนบร ซงรองกอนวนออกพรรษาเดอน 11

ในการวเคราะหองคประกอบเพลง ณชชา โสคตยานรกษ (2542: 2-65) ไดกลาวถงแนวทาง

ในการวเคราะหองคประกอบเพลง สรปไดดงน

1. ลกษณะของเสยง แยกไดคอ

1.1 ความเขมของเสยง (Volume) หมายถง ความดง – เบาของเสยง

1.2 ระดบเสยง (Pitch) คอเพลงทเรมตนดวยระดบเสยงอะไร

1.3 นาเสยง (Ton) คอคณภาพของเสยงรอง

2. รปพรรณหรอพนผว (Texture) คอความหนาแนนของเนอผว (Textural Density)

โดยการดโนตเพลงแลวทาใหทราบวา เนอเพลงทความหนาแนนหรอบางเบาอยางไร เชน ถามโนตอย

ประปรายกเรยกวา เนอผวบางเบา ถามโนตมากกเรยกวา เนอผวหนาแนน

3. รปแบบ (Form) หมายถง โครงสรางทเปนรปแบบในการประพนธเพลงเชนเดยวกบ

ฉนทลกษณของบทประพนธประเภทรอยกรองทบอกตาแหนงของคาทตองสมผสกน โครงสรางของ

เพลงเรยกวา ตอน (Section) เปนตวกาหนดแบบแผนในการอางถงแตละตอนจะใชอกษร A B หรอ

C กจะเรยกตอนนนวา ตอน A โดยจะมลกษณะรปแบบดงน

และนาทงสองลกษณะมา

เรยบเทยบกนในระหวางประโยคเพลง

3.1 รปแบบ 3 ตอน (Binary Form) ทานองเพลงทรองมกจะเปนเพลงขนาดสน

อาจมความยาว 2 – 4 ประโยค

3.2 รปแบบ 3 ตอน (Ternary Form) มรปแบบคอ A B A มลกษณะการเนนการ

นาเสนอแนวคดของเพลงในเรอง “การนา เสนอตอนแยก (Contrastion) เนนการนาเสนอแนวคด

ทแตกตางดวยทอน B ซงถอวามบทบาทมากทสดทงในแงเนอหาและอารมณทแตกตาง หรออาจเรยกวา

ตอนแยก ซงมเนอหาเขมขนและมขนาดความยาวมากกวาทอน A ”

4. ทานอง (Melody) หมายถงการนาเสยงสงตามาวางเรย งกน แยกเปนสวนตางๆ ได

ดงน

19

4.1 จงหวะของทานอง หมายถง อตราสวนของตวโนตทไมมระดบเสยงรวมทง

ตวหยดนาลกษณะจงหวะมาแยกวเคราะหทาใหทราบถงลกษณะจงหวะทสาคญ เชน จงหวะทเลนซา

จงหวะทแปรจากลกษณะจงหวะทผานมา

4.2 ทศทางขอ งทานอง คอ การดาเนนทานองจากโนตตวหนงไปยงโนตตวหนง

มอย 3 ทศทาง คอ ทศทางขน (โนตตวหลงจะมระดบเสยงสงกวา ) ทศทางลง (โนตตวหลงจะมระดบ

เสยงตากวา) ทศทางคงท (โนตยาอยระดบเสยงเดม)

บทท 3

วธดาเนนการศกษาวจย

การศกษาคนควาเพลงราวงพนบาน กรณศกษาตาบลดอนคา ตาบลดอนคา จงหวด

นครสวรรค ในครงนผวจยไดเรมตนเกบขอมลจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆ ทเกยวของและเกบ

ขอมลภาคสนามเพอรวบรวมขอมลจรงเชงประจกษของของชมชนโดยศกษาสภาพพนฐานทวไปของ

พนท ผคน และเพลงพนบานทยงมการละเลนอยในปจจบน นอกจากนนจงนาขอมลทงหมดมารวบรวม

วเคราะหเรยบเรยงรายงานการวจยในรปแบบบรรยายเชงพรรณนาขอมลและผวจยไดกาหนดแนวทาง

วธดาเนนการศกษาคนวาตามขนตอน ดงน

การศกษาคนควาและรวบรวมขอมล ขอมลเอกสารหลก ไดรวบรวมขอมลจาแนกเปน 2 ระดบ ไดแกขอมลปฐมภม และขอมล

ทตยภม

1. ขอมลปฐมภม แยกสวนทจะศกษาออกเปนขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทวไปของ

ชมชนและขอมลในสวนของวฒนธรรมดนตร

1.1 ขอมลทเกยวกบสภาพแวดลอมทวไปของตาบลดอนคา ไดแกลกษณะทต ง สภาพ

บานเรอน ประวตความเปนมาของหมบาน ประชากร การสาธารณปโภค การสาธารณสข การศกษา

การปกครอง การประกอบอาชพ ศาสนา การแตงกาย ภาษาและครอบครว การใชวธสารวจ สงเกต

บนทกภาพรวมทงการสอบถามสมภาษณจากชาวบานหรอผเกยวของ

1.2 ขอมลเกยวกบวฒนธรรมดนตร ไดแกประวตความเปนมาของการขบรองเพลง

พนบาน เนอหาของบทเพลง การแตงกายในการแสดง การถายทอด รปแบบการแสดง โอกาสใน

การแสดง ทศนคตทมตอเพลงพนบาน ขอมลสวนนจะใชวธการบนทกเสยง บนทกภาพ สอบถา ม

สมภาษณวทยากรและชาวบานทมความร

2. ขอมลทตยภม ไดจากการศกษาคาควา รวบรวมเอกสารและสงพมพไดแก เอกสาร

วารสาร จลสาร รายงานการสมมนา และการศกษาวจยทเกยวของกบเพลงพนบาน ซงไดทาการศกษา

คนควา จากแหลงขอมลตางๆ ดงน

2.1 หอสมดแหงชาต กรมศลปากร

2.2 หอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

2.3 สานกหอสมด มหาวทยาลยมหดล

2.4 สานกหอสมด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2.5 ศนยศลปวฒนธรรมจงหวดนครสวรรค

2.6 หองสมดดนตรสมเดจพระเทพรตน มหาวทยาลยมหดล

2.7 หองสมดประชาชนอาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

2.8 สานกวทยาบรการ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

21

วธทใชในการเกบและรวบรวมขอมล

1. รวบรวมเอกสาร

1.1 ขอมลดานความร ดานประวต แผนภม และสถตตางๆเกยวกบทองถน

1.2 บทความวารสาร งานวจย และสงพมพอนๆ ทมเนอหาเกยวของดานประวต

ความเปนมา ประเพณ วถชวต ขอมลทมผเคยศกษาและรวบรวมไว

1.3 สมภาษณ เพอใชในการสมภาษณวทยากรและบคคลทเกยวของ เชน ประวต

สวนตววทยากร สถานภาพ การศกษาประสบการณรองเลนเพลง การแตงกาย รปแบการแสดง

การถายทอด การรองเพลงในโอกาสตางๆ

2. รายนามวทยากรทใหขอมลเกยวกบสภาพทวไปของชมชนและเพลงพนบานดอนคา

2.1 นายสมบรณ ศรบรรเทา

2.2 นางขจ ศรบรรเทา

2.3 นายพด รอดรกษา

2.4 นางมา รอดรกษา

2.5 นางไหว ศรบรรเทา

2.6 นางเหลอม ขมโมก

2.7 นางเมยน ศรมาก

2.8 นางเร เสอนอย

2.9 นายสมาน ภยงค

2.10 นายใบ ศรบรรเทา

2.11 นายหร ขมโมก

2.12 นายปลก เสอนอย

2.13 นายประสงค ทพหม

2.14 นางจนทร ทพหม

3. บนทกภาพโดยใชกลองถายภาพเพอบนทกภาพแวดลอมของชมชนและภาพกจกรรม

การแสดงรองเลนเพลง

4. บนทกเพลง การสมภาษณวทยากรและบคคลทเกยวของตลอดจนการบนทกเสยงจาก

การรองเพลงของวทยากร

ข นตอนการเกบรวบรวมขอมล

1. ตดตอผนาชมชนแจงความประสงคในการเกบขอมล

2. แนะนาตนเองและแจงวตถประสงคในการทาวจยในครงน

3. จดทาแบบสมภาษณ

4. พดคย สอบถามและสมภาษณผนาชมชน ชาวบานทวไป วทยากรและผเกยวของ

22

5. ตดตอนดหมายวทยากรทเปนพอเพลงแมเพลงเพอทาการสมภาษณเกบขอมล

6. บนทกขอมลดวยการจดบนทก บนทกเสยงดวยแถบบนทกเสยงและบนทกภาพดวย

กลองถายภาพ

อปกรณและเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล

อปกรณและเครองมอทใชในการรวบรวมขอมล ไดแก

1. อปกรณในการจดบนทกและกระดาษบนทก

2. เครองบนทกเสยง

3. กลองถายภาพ และกลองวดโอ

การจดทาขอมล

1. ถอดขอมลจากเครองบนทกเสยงและเครองบนทกภาพภาพเคลอนไหวแลวบนทกเปน

ลายลกษณอกษร

2. ขอมลเพลงถอดจากเครองบนทกเสยงโดยบนทกเปนโนตสากล

3. ศกษาเปรยบเทยบเอกสารตารา หนงสอ รายงานการวจย รวมทงวทยานพนธเพอให

เปนขอมลทสมบรณยงขนและเปนแนวทางในการทาการวจย

4. ปรกษา และขอความคดเหนและคาแนะนาจากผมความรและผชานาญเพอเปนแนวทาง

และการแกไขปรบปรงงานวจย

5. นาขอมลทไดมาตรวจสอบแกไข ปรบปรงเรยบเรยงเนอหาใหสมบรณ

การวเคราะหขอมล

เมอไดศกษาคนควาและรวบรวมขอมลจากงานวจยและเอกสารทเกยวของและวเคราะห

แนวคดตามแนวคตชนวทยา จากขอมลเอกสารภาคสนามดานเพลงพนบานผวจยจะนาเสนอเปรยบเทยบ

ในเชงพรรณนาในหวขอดงตอไปน

1. ประวตความเปนมาของอาเภอทาตะโก

1.1 ขนาดและทต งของอาเภอทาตะโก

2. ดานสภาพทวไปของตาบลดอนคา

2.1 ประวตความเปนมาของบานดอนคา

2.2 สภาพทวไป

2.3 ทต งและอาณาเขตตาบลดอนคา

2.4 เนอท

2.5 ภมประเทศ

2.6 ภมอากาศ

23

2.7 เขตการปกครอง

2.8 สภาพเศรษฐกจ

2.9 สภาพสงคม

2.10 การคมนาคม

3. ดานวฒนธรรม

3.1 ศาสนา

3.2 วฒนธรรมและวฒนธรรมทองถน

3.3 วถชวต

3.4 การแตงกาย

3.5 ภาษา

3.6 การประกอบอาชพ

4. เพลงพนบาน

4.1 รปแบบการแสดง

4.2 เครองดนตรประกอบการแสดง

4.3 เนอเพลง

4.4 ลกษณะทางสงคมและวฒนธรรมทปรากฏในเนอรอง

4.5 การแตงกายในการแสดง

4.6 โอกาสในการแสดง

5. วเคราะหเพลง

5.1 ใชหลกการวเคราะหเพลงไทยของ รศ.ดร.มานพ วสทธแพทย

5.2 บนทกทานองเพลงเปนโนตไทยและโนตสากล

5.3 โครงสรางของบทเพลง

5.4 รปแบบทานอง

5.5 รปแบบจงหวะ

5.6 ลกตก

ขอมลทไดทงหมด ไดนามาเรยบเรยงในรปการพรรณนา บรรยายเปนความเรยงและสรป

เปนรายงานวจย

บทท 4

เพลงราวงพนบานดอนคา

ประวตความเปนมา

อาเภอทาตะโก ปรากฏหลกฐานครงแรกเมอป พ.ศ. 2443 อยทบานเขานอย ตาบลทาตะโก

เรยกวาอาเภอเขานอย หรออาเภอดอนคา ไมปรากฏหลกฐานแนชด เพราะเขานอยและดอนคาอย

ตดกนสมยนนนยมเรยกตาบลทต งของอาเภอ นายอาเภอคนแรกชอหลวงมหาดไทย พ.ศ. 2460

จงเปลยนชอเปนอาเภอทาตะโก มหลวงวรรกษบราภรมยเปนนายอาเภอคนแรก (สภรณ โอเจรญ .

2528: 87)

สาเหตชออาเภอทาตะโกนน มประวตมาวา เมอมราษฎรมาตงบานเรอนอยกนหนาแนน ใน

ระยะน คอ บรเวณรมคลองม ทานาใหญอยแหงหนง มตนตะโกใหญขนอยใชเปนทอาศยรมเงา

เวลาประชาชนไปตกนา อาบนา หรอนาวว ควายไปพก ประชาชนทวไปจงเรยกวา ตาบลทาตะโก

เมอมาตงเปนอาเภอทนอกจงใชชอวา อาเภอทาตะโกมาจนกระทงปจจบนน

เมองดอนคา กรมศลปากรสารวจเมอ พ.ศ. 2510 เปนเมองโบราณสมยทวาราวด บานดอนคา

เดมชอเมอง “จาคานคร” บางคนเรยกวา “เมองจอมปราสาท ” ไดกลงหนแขงกบ “เมองประคา ” เมอง

จาคานครกลงหนชนะแตทาผดกตกา จงถกปรบแพเพราะไมลนฆองกลองสญญาณ เจาชายปราสาท

ทองจงสงลงโทษทหารดวยการจาใสขอคา ยางขาไฟใหตายทงเปน เมองจาคานคร จงเปลยนชอเปน

“เมองยางขาง” คาพด “ยางขา” ไดกลายมาเปน “ดอนคา” ตงแตบดนนจนถงปจจบน

ทต ง อยทางดานทศเหนอของตวอาเภอทาตะโก หางประมาณ 2 กโลเมตร ลกษณะ

เมองโบราณเปนเ มองรปหลายเหลยมหรอสเหลยมคางหมมมมนเกอบจะเปน รปวงกลม ยงปรากฏ

คลอมรอบกาแพงเมองอย มเพยงชนเดยว กาแพงเมองมลกษณะเปนกาแพงดน กวาง 8 เมตร

สง 6 เมตร ภายในกาแพงเมองมแหลงนาหลายแหงดวยก น ไดแก บรเวณกลางเมอ ง มอางเกบ นา

หรอหนองนา 3 แหง และทางดานทศตะวนตกเฉยงใต มทางนาซงขดเชอมคเมองทางดานทศตะวนตก

เฉยงใตและทศใต นอกกาแพงเมองกมอางนาขนาดใหญอยทางดานทศเหนอ มคนดนกนนาลอมรอบ

โบราณสถาน ภายในกาแพงเมองและกาแพงเมองดานทศเหนอมโคกดนสงบางแหง มแนว

อฐขนาดใหญ เขาใจวาเปนฐานของโบราณสถาน

โบราณวตถ จากการสารวจไดพบเพยงเศษภาชนะดนเผาจานวนมากบรเวณทชาวบานขด

บอเพอใชนา ซงอยภายในกาแพงเมองดานทศเหนอ

จากการสารวจของกรมศลปากร เมอ พ.ศ. 2510 ไดพบโบราณวตถเปนเ ศษภาชนะดนเผา

จานวนมาก นอกจากนยงมโบราณวตถทชาวบานเกบได คอ กอนดนเผาสแดงขนาดสง 6.5 ซม.

กวาง 4.2 ซม. ดานหนาเปนรปบคคลซงอาจจะเปนพระพรหม กาลงนงชนเขาขวา มอซายเทาพน

มอขวาแตะพน นงอยบนดอกบวบาน สวมหมวกยอดแหลม ใสตางหขนาดใหญ 2 ขาง อายประมาณ

1,200 – 1,500 ปมาแลว กอนดนเผาชนนมรปบคคลเหมอนกบกอนดนเผาทไดจากการสารวจท

25

เมองจนเสน อาเภอตาคล จงหวดนครสวรรค ทชาวบานเรยกกนวา “เวตาล” หรอ “กเวร” ทบานเขาลอ

ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก พบเครองป นดนเผาทรงพาน หมอกนกลม ตราประทบดนเผาเครองมอ

เหลกแบบตางๆ ไดแก ขวาน ใบหยก เสยม เคยว หวง ขแร หนทถกกะเทาะ เอาสนแรเหลกออกแลว

เปนตน นาสงเกตวาขวานมบองทพบเปนแบบตพบเหลกเขาหากนและไดพบภาชนะทรงพานคลาย

กบทพบในแหลงโบราณค ดบานใหมชยมงคล เมองจนเสน บานเขาใบไม บานพขาม บานหวถวใต

และบานเขาบอพลบ เปนตน

คณะกรรมก ารฝายเอกสารและจดหมายเหต (2543 : 87) กลาววา นอกจากหลกฐาน

ในสมยประวตศาสตรแลว บรเวณบานเขาลอ ซงอยทางดานทศเหน อของเมองดอนคา หางออกไป

ประมาณ 5 กโลเมตร ยงปรากฏรองรอยของชมชนสมยกอนประวตศาสตรตอนปลายหรอยคโลหะ

ชมชนกอนประวตศาสตร บรเวณบานเขาลอบางสวนคงจะอพยพมาตงถนฐานบรเวณเมองดอนคา

ในระยะตอมา โดยมการสรางคนาดนในระยะแรกและมการพฒนาร ะบบชลประทานในเวลาตอมา

ดวยการชกนาจากทสงเขามาใชภายในเมองลกษณะเชนเดยวกบเมองสโขทย (สภรณ โอเจรญ .

2528: 87)

จากประวตความเปนมาของเมองดอนคา มทราบไดวาผทมาตงหมบานเปนใครมาจากไหน

จากการสมภาษณผเฒาผแกในหมบานจาไดเพยงวามผนาหรอเรยกกนวาผใหญบาน ชอ นายทม โพธออง

ตอมาเปนผใหญกง โนนจย จากนนเปนผใหญทอม โพธออง แลวเปน ผใหญอนทร แปนจนทร

พอมาถงสมยผใหญชน แปนเพชร ไดมการแยกหมบาน เปน 2 หมบาน แตเดมเปนหมท 1 บานดอนคา

จงแยกเปนหมท 1 และหมท 4 เนองจากพนทและจานวนประชากรมมาก ทาใหผใหญบานดแล

ลกบานไดไมทวถง จงเกดการแยกหมบานขน ซงหมทม ผใหญแปง บญชด เปนหมบาน พอเกษยณแลว

ผทมาเปนผใหญบานแทนคอ นายปลก เสอนอย ตอมากเปน นายบญธรรม ศรบรรเทา และคนปจจบนคอ

นายเพม จนทอง และในสมยผใหญเพม จนทอง ไดมการแยกหมบานออกเปน 2 หมบาน คอ หมท 4

และหมท 14 เนองจากจานวนครวเรอนมจานวนมาก ซงยากตอการดแล จงแยกเปน 2 หม ซงหมท 14

กมผใหญบญสง โนนจย เปนผใหญบาน สวนหมท 4 บานดอนคา มนายเพม จนทอง เปนผใหญบาน

คนปจจบน และมผชวยผใหญบาน 2 คน คอ นายลอง จาบทอง และนายประมวล ขาวพราย ซง

ตาบลดอนคามนายสมเกยรตประภา ชย มงคล เปนกานนตาบลคนปจจบน (เอกสารขอมลท วไป

องคการบรหารสวนตาบลดอนคา. 2553)

26

ภาพประกอบ 2 องคการบรหารสวนตาบลดอนคา

สภาพทวไป

1. ทต งและอาณาเขต - ตาบลดอนคาเปนตาบลหนงของอาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

มอาณาเขตตดตอกบตาบลตาง ๆ ไดแก ทศเหนอ ตดตอ ตาบลสายลาโพง อาเภอทาตะโก จงหวด

นครสวรรค ทศใต ตดตอ ตาบลทานบ อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค ทศตะวนออก ตดตอ

ตาบลวงนาลด อาเภอไพศาล จงหวดนครสวรรค และทศตะวนตก ตดตอ ตาบลทาตะโก อาเภอ

ทานบและตาบลพนมรอก อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

ภาพประกอบ 3 แผนทตาบลดอนคา

27

2. ลกษณะภมประเทศ ตาบลดอนคามเนอท 46,338 ไร แบงเปนภเขา 984 ไร พนทดอน

6,018 ไร และพนทราบทวไป 39,336 ไร พนทสวนใหญของตาบลดอนคาเปนทราบ มกลมเขาปน

เขาขวางและเขาดอนคา ซงมความสงประมาณ 170 เมตร 194 เมตร และ 238 เมตร ตามลาดบ

อยทางทศตะวนตกเฉยงใตของตาบลซงตดตอกบเขตตาบลทาตะโก บรเวณรอบๆ เขามอางเกบนา

ขนาดใหญใชเพอการอปโภค บรโภค แหลงนาสายสาคญ ไดแก หวยเขวา หวยนาลด คลองเขาตคล

และหวยนาใส

3. ลกษณะภมอากาศ ตาบลดอนคา มลกษณ ะภมอากาศประเภททงหญาเมองรอน คอ

คอนขางรอนและแหงแลง 0อณหภม 0

4. เขตการปกครอง ตาบลดอนคาแบงเขตการปกครองออกเปน 17 หมบานดงแสดง ใน

ตาราง 1

เฉลยตลอดป 28.7 องศาเซลเซยส โดยมอณหภมสงสด เฉลย

34.4 องศาเซลเซยส และอณหภมตาสดเฉลย 20 องศาเซลเซยส โดยมคาเฉลยสงสด ในเดอนเมษายน

38.1 องศาเซลเซยส และมคาเฉลยตาสดในเดอนมกราคม 18.1 องศาเซลเซยส

ตาราง 1 เขตการปกครองตาบลดอนคา

หมท ชอหมบาน จานวนประชากร จานวน

ครวเรอน หญง ชาย รวม

1. บานดอนคา 562 641 1,203 396

2. บานเขาลอ 349 356 705 230

3. บานตกแก 477 506 983 362

4. บานดอนคา 402 457 859 301

5. บานวงแรง 377 425 802 237

6. บานคอกควายใหญ 175 210 385 139

7. บานเขาลอ 265 277 542 169

8. บานวงปลาสรอย 240 275 515 162

9. บานตกแกพฒนา 475 465 940 274

10. บานพนมฉตรพฒนา 300 331 631 196

11. บานเขาลอเหนอ 319 351 670 210

12. บานเขาลอกลาง 285 286 571 178

28

ตาราง 1 (ตอ)

5. สภาพทางเศรษฐกจ

5.1 อาชพ ประชากรตาบลดอนคาสวนใหญกวารอยละ 90 ประกอบ อาชพ

เกษตรกรรม ไดแก การทานาและเลยงสตว รองลงมาประกอบอาชพรบจาง คาขายและรบราชการ

5.2 รายได ประชากรตาบลดอนคามรายไดเฉลย/คน/ป ประมาณ 40,813 บาท

6. สภาพสงคม

6.1 การศกษา ขอมลสถานศกษาในพนทตาบลดอนคาแสดงดงตาราง 2

ตาราง 2 ขอมลสถานศกษาในพนทตาบลดอนคา

หมท ชอหมบาน จานวนประชากร จานวน

ครวเรอน หญง ชาย รวม

13. บานดอนคาพฒนา 442 515 957 288

14. บานดอนคาเหนอ 234 265 499 154

15. บานเขาลดใต 329 317 646 182

16. บานใหมลาตะคลอง 226 240 466 139

17. บานเขาลอตะวนตก 329 347 676 189

ประเภท

สถานศกษา

จานวน

(แหง) ชอสถานศกษา

จานวนนกเรยน

(คน)

ระดบกอนวยเรยน 5 ศนยพฒนาเดกเลกบานตกแก 38

ศนยพฒนาเดกเลกบานคอกควายใหญ 31

ศนยพฒนาเดกเลกบานวงปลาสรอย 28

ศนยอนบาล 3 ขวบ ร.ร.บานเขาลอ 45

ศนยพฒนาเดกเลก ร.ร.วดดอนคา 43

29

ตาราง 2 (ตอ)

6.2 การคมนาคม เดนทางไปตาบลดอนคาโดยรถยนตผานทางหลวงแผนดน

หมายเลข 4 เสนทาง นครสวรรค - ไพศาล

ภาพประกอบ 4 ทางหลวงแผนดนหมายเลข 4 เสนทาง นครสวรรค - ไพศาล

ประเภท

สถานศกษา

จานวน

(แหง) ชอสถานศกษา

จานวนนกเรยน

(คน)

ระดบประถมศกษา 4 โรงเรยนวดดอนคา 184

โรงเรยนบานเขาลอ 294

โรงเรยนบานตกแก (ร.ร.ขยายโอกาส) 188

โรงเรยนบานวงแรง 69

ระดบมธยมศกษา 1 โรงเรยนทาตะโกพทยาคม 1,929

30

ภาพประกอบ 5 แผนทเดนทางไปบานดอนคา อ.ทาตะโก จงหวดนครสวรรค

6.3 ศาสนา ชาวบานดอนคานบถอศาสนาพทธทกคนเพราะเปนบานคนไทยเกาแก

มอายหลายพนปจากประวตทคนพบภายในหมบานมวดถง 2 แหง คอ วดดอนคา และวดเขาลอ

แสดงใหเหนวาชาวบานมศาสนาพทธเปนเครองยดเหนยวจตใจ

ภาพประกอบ 6 วดดอนคาและวดเขาลอ

คายมวย

อ.ทา

โ

โรงพยาบาลคายจระ

ป

สแยกเดชาตวงศ แยกคายจระประวต เชยงใหม กรงเทพฯ

อ.ตากฟา

อ.ไพศาล

สถานรถไฟ

บานดอนคา

ไปอาเภอทาตะโก

31

6.4 ประเพณและวฒนธรรมประจาทองถน ประเพณทสาคญของชาวบานดอนคา คอ

ประเพณทาบญตรษสงกรานต เทศกาลตรษ สงกรานตเปนวนขนปใหมของไทย จะมการเฉลมฉลอง

โดยการทาบญตกบาตร เทศกาลวนตรษสงกรานตจะเรมในวนแรม 15 คา เดอน 4 จนถง ขน 4 คา

เดอน 5 เปนเวลา 5 วน โดย จะจดเชนนเปนประจาทกปซ งกจะมการอาบนาผสงอาย มการ แสดง

เพลงพนบานอ นเปนวฒนธรรมทองถนเมอการทางศาสนาแลว เสรจพธการทางศาสนาแลว

กจะมการแหธงมหาสงกรานตไปปก ณ ลานวด ซงเปนการแสดงใหเหนวา งานฉลองวนสงกรานต

ไดสนสดลงแลว

ภาพประกอบ 7 ประเพณสงกรานตบานดอนคา

6.5 วถชวต คนดอนคาสวนใหญใชชวตแบบเรยบงาย มความสขกบการทางานใน

ฤดทานากจะออกไปทานา พอหมดชวงฤดทานากมความสขกบการทางานบานเลกๆ นอยๆ เชน

ปลกผก เผาถาน หาหนอไมเยบ เสอผากฬา ผสงอายจะเปนผอยเฝาบานมลกหลานไปทางานนอกบาน

โดยผสงอายเหลานมลกหลานคอยสงเสยเลยงดเมอยามแกเฒา และไมตองทางานหนก บางคนอยบาน

เพอเลยงหลาน เพราะพอแมของเดกจะไดทางานอยางสะดวก

6.6 การแตงกาย ชาวบานดอนคาทเปนเพศชาย จะสวมกางเกงเปนแบบกางเกงขา

สนทวๆ ไปบาง สาวกางเกงขายาวเมอออกไปขางนอก โดยสวมเสอยดและเสอเชตบางตามสมยนยม

บางคนจะมผาขาวมาผกเอวดวย ถาเปนชายวยกลางคนจะนยมนงกางเกงขายาวและสวมเสอยดและ

เสอเชตตามลาดบ สวนเพศหญงทสงอายจะนยมนงผาสนหรอผาถงเปนประจาโดยมหลากหลาย

รปแบบเชนมลายดอกพกล ลายดอกชบา หรอผาททอขนมาเอง สวมเสอลกไมหรอคอกระเชา แสดง

ใหเหนวาชาวบานดอนคารบวฒนธรรมการแตงกายมาจากภายนอกหมบานโดยเปลยนไปตามยคสมย

32

ภาพประกอบ 8 การแตงกายของชาวบานบานดอนคา

6.7 ภาษา ภาษาทชาวบานตาบลดอนคาใชสอสารกนคอภาษาไทยเชนเด ยว

กบภาษาไทยภาคกลางแตกมสาเนยงเพยนซงเรยกวา สาเนยงดอนคา

6.8 การประกอบอาชพ บานดอนคาเปนหมบานสงคมเกษตรกรมนบตงแตอดต

จนถงปจจบน ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพทานา ทาไร สวนหนงรบราชการและประกอบอาชพ

อสระทวไปทงในอาเภออนๆ ในจงหวดและในตางจงหวดบานดอนคาเปนหมบานขนาดใหญมคนตง

รกรากมาหลายรอยป จากการสอบถามขอมลและสงเกตพบวา แตเดมสภาพสงคมมการทานาเปน

อาชพหลก แตภายหลงความเจรญทางสงคมมากขนลกหลานไดมโอกาสเรยนสงขนจงไมคอยมการ

ประอบอาชพ ทานามากเหมอนแตกอน

6.9 ครอบครว ชาวบานดอนคาสวนใหญจะอยกนแบบครอบครวใหญมผอยอาศย

กนตงแต 4 คนขนไปนยมรวมกนเยอะๆ เพราะทาใหเกดความอบอนในครอบครว สภาพครอบครวม

ความสมบรณซงแวดลอมดวยปยาตายายและบตรหลานนยมปลกบานใกลชดตดกน

33

ผลการวเคราะหขอมล

ในบทนผวจยไดเสนอวธและผลการวเคราะหขอมล โดยมรายละเอยดตามลาดบดงน

1. การวเคราะหสภาพทวไป ไดแก

1.1 ประวตความเปนมาของราวงพนบาน จากการศกษาเอกสารตาราตางๆ และ

จากการสมภาษณจากผทมความรทไดรบทางดานราวงพนบานหรอราโทนในเรองประวตและความเปนมา

โอกาสทแสดง การแตงกาย เครองดนตรประกอบการแสดงสามารถสรปไดวา เพลงราวงพนบาน

หรอราโทนเปนการละเลนพนบานทนยมเลนกนทกภาคของประเทศไทย เมอประมาณ 50 ปทผานมา

ไดรบความนยมสงสดโดยเฉพาะอยางยงในสมยจอมพล แปลก พบลสงค รามเปนนายกรฐมานตร

ตองการเชดชราโทนใหเปนศลปะประจาชาต จงไดสงเสรมการละเลนชนดนเปนศลปะประจาชาต

อยางหนง

เพลงราวงพนบาน หรอราโทนเกดขนเมอใด ใครเปนผรเรมยงไมมขอมลทชดเจน แตผท

นยมเลนราโทนคอหนมสาวชาวบาน กลาวกนว าในชวงสงครามโลกครงทสองผคนคอยอพยพหนภย

กนในยามคาคนจงมดไปทกแหง เนองจากรฐบาลหามจดไฟ หามชมนม ประชาชนเกดความเหงา

จงไดคดเลนราโทนขน วธเลนคอ จดตะเกยงไวตรงกลางลาน ผสงยนลอมวงรองเพลงเกยวพาราสกน

ดวยจงหวะทวงทานองทส นๆ งายๆ รองซาๆ กนหลายเทยว เพลงใดทผเลนไมชอบกไมนามารอง

จงทาใหเพลงสญหายไปปจจบนการเลนราโทนมอยไมมากนก

เพลงราวงพนบานดอนคาคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรคนน เรมกอตงมา

ตงแตสมยสงครามโลกครงท สองโดยมครทอง ไม ทราบนามสกล เปนผฝกสอนเพลงราวงพน

บานดอนคาใหกบนายสมบรณ ศรบรรเทา นางเมยน ศรมาก นางมา รอดรกษา นายปลก เสอนอย

นายใบ ศรบรรเทา และเพอนๆ ไดรวมตวกนเลนราวงพนบาน ตระเวนเลนตามหมบานตางๆ และ

เรยกชอกลมของตวเองวา ราวงบานดอนคา

ตาบลดอนคาถอไดวาเปนตาบลทมการสงเสรมการเลนราวงพนบาน เนองจากมศลปน

พนบานรวมทงพอเพลงแมเพลงอยหลายทาน นบไดวาเปนตาบลทรกษาศลปวฒนธรรมประจา

ทองถนชนดนไวเปนอยางด

ดานคานยมในเพลงราวงพนบานดอนคา ในการรองเพลง ราวงพนบานดอนคา ไดแสดงให

เหนถงคานยมในการใหความเคารพ นบถอ ครบาอาจารย การปฏบตตนตามจารตประเพณ การนบถอ

สงศกดสทธ การเกยวพาราส ทมกเอยถงในบทเพลงราวงพนบานดอนคา เรองราวของความรก ใน

เพลงราวงพนบานดอนคาเปนเรองหนงทนยมนา มาใชเปนบทขบรอง โดยสวนใหญจะมการพดถง

ความรกในแบบหนมสาว มใชบทชงรกหกสวาท เปนเพยงแคการเกยวพาราส เปนบทผกรกเทานน

สวนการวากลาวกนในเรองบทรองโตตอบกนของฝายชายและฝายหญง กเปนเรองทนยมทากน

เพราะในกลมผรองมกจะไมมการถ อสาหาความกน เพราะถอวาเปนการเลน เปนการแสดงชงไหว

ชงพรบกน ความสาคญทการใชกลอน ทมความสมผสคลองจองกนด กจะทาใหเกดความสนกสนาน

ไมนาเบอ เพลงประเภทน จะไดพบในเพลงโลมทมการตอวาตอกนของฝายหญงและฝายชาย

34

1.2 โอกาสทแสดงเพลงราวงพนบาน เพลงราวงพนบานดอนคาใชแสดงไดทกโอกาส

เชน งานแกบน งานบวช งานวนสงกรานต งานวนลอยกระทงตามหมบาน แตงานทไมนยมแสดงเลยคอ

งานอวมงคลหรองานศพ

1.3 การแตงกายของผแสดง เพลงราวงพนบาน วฒนธรรมการแตงกายของผแสดง

เพลงราวงพนบานดอนคา พอเพลงแมเพลงจะส วมเสอลายดอก และนงโจงกระเบน ผชายจะม

ผาขาวมาพาดไหล

ภาพประกอบ 9 การแตงกายของพอเพลงแมเพลงในอดต

ภาพประกอบ 10 การแตงกายของพอเพลงแมเพลงในปจจบน

35

1.4 เครองดนตรทใชในการแสดงเพลงราวงพนบาน ไดแก รามะนาลาตด มขนาดใหญ

หนากวางประมาณ 48 ซม. ตวรามะนายาวประมาณ 13 ซม. ขนหนงหนาเดยว ใชเสนหวายผาซก

โยงระหวางขอบหนากบวงเหลกซงรองกน ใชเปนขอบของตวรามะนาและใชไมลมหลายๆ อน ตอก

เรงเสยงระหวางวงเหลกกบกนรามะนา รามะนาชนดน แตเดมใชประกอบการรองเพลง “บนตน” ซง

เขาใจวาไดแบบอยางมาจากชวา และเขามาแพรหลายในประเทศไทยเมอในรชกาลท 5 ในตอนหลงน

ยงใชประกอบการเลน “ลาตด” และ “ลเกลาตด” หรอ “ลเกรามะนา” และเดยวนรจกกนแพรหลาย ใน

การใชประกอบการเลนลาตดวงหนงๆ จะมรามะนาสกกลกกได คนนงลอมวงและรองเปนลกคไปดวย

ซงในเขตของตาบลดอนคานนใช รานาลาตด เปนเครองดนตรประกอบการรา สาหรบเครองดนตร

ของเพลงพนบานราวงพนบาน ตาบลดอนคานนมรามะนาใชเครองดนตรประกอบจงหวะอน ไดแก ฉง

ภาพประกอบ 11 รามะนา

36

ภาพประกอบ 12 ฉง

1.5 เพลงทใชรองในเพลงราวงพนบาน นยมรองโดยกาหนดเนอเพลงตามเทศกาลตาง ๆ

เปนทานองเดยวกนหมด คณตาสมบรณ ศรบรรเทา คณยายมา รอดรกษา กลาววาจะตองจาเนอเพลง

ใหได จงจะคดทาราตามความหมายของเนอเพลง ทาราประกอบเพลง ผเลนจะร องและราตาม

ความหมายของเนอเพลงเนนความสนกสนาน บางคนคดทาราตามแบบของตน

1.6 ทาประกอบเพลงราวงพนบาน การเลนเพลงราวงพนบานนนตองรองพรอมกบรา

โดยทาประกอบในแตละเพลง ยดความหมายของเพลงเปนหลก คอใชความหมายทแสดงความหมาย

ของเนอเพลง การถายทอดเพลงราวงพนบานผรบไมนยมดดแปลง แตเมอผานมาหลายยคหลายสมย

หรอแพรไปตางถนกตองมความแตกตางไปจากเดมบาง บางครงกเปลยนแปลง บางครงกขาดหายไป

หรอบางครงกเพมเตมเนอรองและทารานอกจากไดรบการถายทอดแลว ผเลนคนใดมความสามารถ

กแตงขนในขณะทเลน และราประกอบไดเลยเพลงราวงพนบานจงเกดขนใหมอยตลอดเวลาแตละ

ทองถนกมเพลงไมเหมอนกนและในขณะเดยวกนเพลงทไมไดรบความนยมกถกลมไปดวย

ทาราของราวงพนบานเปนทาธรรมชาตทตบทตามความหมายของเนอเพลงดงน

1.6.1 ทาไหว เมอกลาวถ งพทธศาสนา หรอผมพระคณ ทาทาพนมมอไวขาง

หรอบนศรษะขางใดขางหนง

1.6.2 ทาเคารพธงชาต เมอกลาวการทาความเคารพธงชาต ชายทาทาคานบ

หญงทาทาถอนสายบว

37

1.6.3 ทาไวมอ เมอกลาวถงพระมหากษตรย หรอผสงศกด ทาทาไวมอคอยก

มอขางใด ขางหนงขนเหนอศรษะตะแคงมอ ปลายนวชไปดานหนา

1.6.4 ทาปฏเสธ เมอกลาววาไมเคย ไมรา ไมเหน ทาทาตงมอทงสองขางขน

ขางลาตวขางใดขางหนงระดบอกหนหนาไปคนละทางกบมอทต งขนแลวสายหนาเลกนอย

1.6.5 ทารก เมอกลาวถงความรกทาทาประสานมอไวบนอก

1.6.6 ทาเทาสะเอว ในการราว งพนบานฝายหญงเมอมมอขางใดขางหนงจะ

ทาทาสะเอวโดยใชนวชแตะทสะโพก สวนชายทาทาเทาสะเอวตามปกต

นอกจากทาราทง 6 ทาทไดกลาวแลวยงมทาอนๆ อกจานวนมากซงแตละทาตบทความหมาย

ของเพลงดงทไดกลาวไวเบองตน

1.7 การสบทอดเพลงราวงพนบาน การสบทอดเพลงราวงพนบานดอนคา มการสบทอด

มาหลายชวอายคน ดวยวธการเรยนรแบบธรรมชาต คอการเลนเพลงรวมกน การไดด ไดฟงแลวจา

มารองมาเลนโดยไมมการสอนกน เรยกวาเปนการฝกแบบครพกลกจาในชวงแรกๆ จะมพอเพลงแม

เพลงชวยกนคดแตงขนมารองเลน เมอเหนวาสนกสนานด จงกลายเปนทชนชอบและจดจากนตอมา

และมการเพมเตมการราไปตามบทรองจนเปนเอกลกษณของเพลงแตละเพลง

เพลงราวงพนบานดอนคาทใชรองเลนกนอยเปนเพลงประจาถนทมการรองมาตงแตดงเดม

มลกษณะเฉพาะตรงตวทใชภาษาเดมเปนสว นใหญทไมมการเปลยนแปลงภาษา อาจจะมการ

เปลยนแปลงสานวนในเนอรอง ใหทนสมยเหมอนในบางทองถน บางสวนกนามาจากถนอน

บางเนองจากมการสอสารมากขน มการอพยพยายถนฐานทอย ทาใหมการละเลนตางๆ เขามาใน

ทองถนมววฒนาการทางวฒนธรรมครงยงใหญ เกดจากความคดของผนาประเทศ สงผลใหวฒนธรรม

ทองถนโดยทวไปดานการแตงกาย ความเปนอย ภาษา รวมทงการละเลนพนบานเปลยนแปลงไป

เพลง ราวง พนบานดอนคาคอยๆ หายไปพรอมกบการเปลยนแปลงทางวฒนธรรม

การดารงชวตทตองเรงรบ การแทรกแซงของวฒนธรรมตะวนตกทมาพรอมกบสอตาง ๆทาใหบทเพลง

บางเพลงสญหายไป เพราะไมมการสบทอดใหกบลกหลาน เชนเพลง แปดนาฬกา เพลงไตรรงคธงไทย

แตนบวายงมผเฒาผแกในหมบานทเคยไดยนไดฟงดงกลาวสามารถจดจาไดอยางแมนยาสามารถ

รองใหฟงได

2. การวเคราะหบทเพลงราวงพนบาน

บทเพลงราวงพนบานสวนมากของ บานดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค จะเปน

บทเพลงประเภททแสดงถงความรก การเกยวพาราสของหนมสาว ชกชวนใหเลนราวง สวนประเภท

อนๆ มซาอยหลายเพลง ดงนน ผวจยจงไดเลอกบทเพลงราวงพนบานทมความแตกตางจากบทเพลง

อนๆ ในตาบลดอนคามาทาก ารวเคราะห โดยจะทาการวเคราะห รปแบบ โครงสรางของบทเพลง

38

รปแบบการเคลอนทของทานอง รปแบบจงหวะ กลมเสยงทพบ และการเคลอนทของลกตก ของบท

เพลงในแตละประเภท ไดแก 1) เพลงประเภทบชาพระพทธศาสนา ไดแก เพลงมาลาพวงดอกไม

2) เพลงประเภททสะทอนใหเหนถงสภาพบานเมอง ไดแก เพลงนครสวรรคของเรา 3) เพลงประเภท

ทเกยวกบวฒนธรรมประเพณประจาทองถน ไดแก เพลงชกชวนสาวงาม 4) เพลงประเภททสะทอน

ใหเหนถงวถชวตของชาวบาน ทแสดงถงความรก การเกยวพาราส ร ะหวางหนมสาว ไดแก เพลง

เจาแกวสาลกา และเพลงบานอยเหนอเมองแมน และ 5) เพลงประเภทเพลงลา ไดแก เพลงลา

2.1 เพลงประเภทบชาพระพทธศาสนา ไดแก เพลงมาลาพวงดอกไม

เพลงมาลาพวงดอกไม เปนเพลงทเกดขนทบานดอนคา พอเพลงแมเพลงไดรองเพลง

มาลาพวงดอกไมเมอยามมงานแกบน หรองานเทศกาลตรษสงกรานต ในบรเวณหนาวหารหลวงพอแหลน

ซงหลวงพอแหลนนชาวดอนคานบถอเปนอยางมากเพราะเปนพระพทธรปศกดสทธตามประวตนน

ไดมาจากชาวบานไปหาปลาแลวแทงแหลนขนจากนา จงไดชอวา หลวงพอแหลน อยในยคสมยทาราวด

ซงความคลายคลงกบพระพทธรปในอโบสถวดไทรใต อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค ทมชอเรยกวา

หลวงพอโต วดไทรใต เพลงมาลาพวงดอกไม มเนอเพลงดงน

มาลาพวงดอกไม (ซา) มาตงไวทบชาขอบชา

แดพระพทธทไดตรสรมา ขอบชาแดพระสงฆผทรงธรรมวนย

พทธง วนทาม ธรรมมง วนทาม ครบทงสนพระรตนตรย

สบนวตางธปเทยน ยกขนเหนอเศยรถวายวนทา

กราบพระปฏมา (ซา) ขออภยดวยเทอญ

เพลงมาลาพวงดอกไม เปนเพลงพนบานประเภท กลอนเพลงปฏพากย มจานวนคาในแต

ละวรรค ประมาณ 5-10 คา มสมผสระหวางว รรค โดยคารอง คาสดทายในวรรคท 1 จะสมผสกบคา

ท 3 หรอ 4 ของวรรคท 2 และคาสดทายในวรรคท 3 จะสมผสกบคาท 3 หรอ 4 ของวรรคท 4

สามารถสรปไดวา เพลงมาลาพวงดอกไม มลกษณะแผนผงคาประพนธ ดงน

39

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

มา ลา พวง ดอก ไม (ซ า) มา ตง ไว ท บ ชา ขอ บ ชา

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

แด พระ พทธ ท ได ตรส ร มา ขอ บ ชา แด พระ สงฆ ผ ทรง ธรรม ว นย

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

พทธง วนทาม ธรรมมง วนทาม ครบ ทง สน พระ รตนตรย

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

สบ นว ตาง ธป เทยน ยก ขน เหนอ เศยร ถวาย วน ทา

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

กราบ พระ ปฏมา (ซ า) ขอ อภย ดวย เทอญ

เนอเพลงมาลาพวงดอกไม สะทอนใหเหนถงสงคมทนบถอและศรทธาในพระพทธศาสนา

และวฒนธรรม การกราบบชาพระรตนตรยดวยการถวายดอกไม ธปเทยน

ภาษาทใชเปนภาษาไทย เปนภาษาทเขาใจงาย มเนอเพลงสน กะทดรด ไมซบซอน เนอเพลง

กงายตอการจดจา และสาเนยงกจะไปในแนวเพยน (เพยนจากภาษาไทยกลาง กคอ เพยนเปนสาเนยง

ของบานดอนคา อาเภอ ทาตะโก

เมอนาเพลงมาลาพวงดอกไมมาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

40

เพลงมาลาพวงดอกไม

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - - - ท - ล

มา ลา

- - - ล

พวง

- ท - ร

ดอก ไม

- - - - - ท - ล

มา ลา

- - - ล

พวง

- ท - ร

ดอก ไม

- - - ท

มา

- ล - ท

ตง ไว

- - - ท

ท

- ล - ซ

บ ชา

- - - - - - - ร

ขอ

- - - ท

บ

- - - ซ

ชา

- - - ม

แด

- ซ - ท

พระ พทธ

ท ล ซ ม

ทได ตรส

ซ ล - ซ

ส ร มา

- - - - - - - ร

ขอ

- - - ท

บ

- - - ซ

ชา

- - - ม

แด

- ซ - ท

พระ สงฆ

- ซ - ล

ผ ทรง

- -ลท ล

ธรรมวนย

- - - - - ล - ล

พท ธง

- ด – ร

วน ทา

- - - ร

ม

- - - - - ล - ล

ธม มง

- ท – ด

วน ทา

- - - ร

ม

- - - ท

ครบ

- ท - ซ

ทง สน

- - - ท

รต

ล ท - ล

ตะนะตรย

- - - - - ท - ร

สบ นว

- - - ล

ตาง

- ท - ร

ธป เทยน

- - ท ล

ยกขน

- ท -ร

เหนอเศยร

- - ท ร

ถวาย

- ท - ล

วน ทา

- - - - - - - ซ

กราบ

- - - ท

พระ

- - ซ ล

ปฏมา

- - - ท

ขอ

- - ล ล

อ ภย

- - - ม

ดวย

- - - ซ

เทอญ

(บนทก วนท 13 เมษายน พ.ศ. 2553 : 16.00 น.)

41

รปแบบการเคลอนททานองของเพลงมาลาพวงดอกไมเขยน เปนรปแบบการเคลอนทไดดงน

บรรทดท 1

- - - - - ท - ล

มา ลา

- - - ล

พวง

- ท - ร

ดอก ไม

- - - - - ท - ล

มา ลา

- - - ล

พวง

- ท - ร

ดอก ไม

ทศทางการเคลอนท

42

บรรทดท 2

- - - ท

มา

- ล - ท

ตง ไว

- - - ท

ท

- ล - ซ

บ ชา

- - - - - - - ร

ขอ

- - - ท

บ

- - - ซ

ชา

ทศทางการเคลอนท

บรรทดท 3

- - - ม

แด

- ซ - ท

พระ พทธ

ท ล ซ ม

ทได ตรส

ซ ล - ซ

ส ร มา

- - - - - - - ร

ขอ

- - - ท

บ

- - - ซ

ชา

ทศทางการเคลอนท

43

บรรทดท 4

- - - ม

แด

- ซ - ท

พระ สงฆ

- ซ - ล

ผ ทรง

- -ลท ล

ธรรมวนย

- - - - - ล - ล

พท ธง

- ด – ร

วน ทา

- - - ร

ม

ทศทางการเคลอนท

บรรทดท 5

- - - - - ล - ล

ธม มง

- ท – ด

วน ทา

- - - ร

ม

- - - ท

ครบ

- ท - ซ

ทง สน

- - - ท

รต

ล ท - ล

ตะนะตรย

ทศทางการเคลอนท

44

บรรทดท 6

- - - - - ท - ร

สบ นว

- - - ล

ตาง

- ท - ร

ธป เทยน

- - ท ล

ยกขน

- ท -ร

เหนอเศยร

- - ท ร

ถ วาย

- ท - ล

วน ทา

ทศทางการเคลอนท

บรรทดท 7

- - - - - - - ซ

กราบ

- - - ท

พระ

- - ซ ล

ปฏมา

- - - ท

ขอ

- - ล ล

อ ภย

- - - ม

ดวย

- - - ซ

เทอญ

ทศทางการเคลอนท

ลกษณะรปแบบทานองเพลงมาลาพวงดอกไม รปแบบทานอง ทง 7 รปแบบ โดยสวนมากจะม

ลกษณะเปนเสนคลายสลบฟนปลา คอมลกษณะ การรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา แล ะเสยงตาเปน

หาเสยงสงมการเคลอนทข นลงตลอดเวลา

45

รปแบบจงหวะของเพลงมาลาพวงดอกไม

- - - - - - x

มา ลา

- - - x

พวง

- x - x

ดอก ไม

- - - - - x - x

มา ลา

- - - x

พวง

- x - x

ดอก ไม

- - - x

มา

- x - x

ตง ไว

- - - x

ท

- x - x

บ ชา

- - - - - - - x

ขอ

- - - x

บ

- - - x

ชา

- - - x

แด

- x - x

พระ พทธ

xxxx

ทได ตรส

xx- x

ส ร มา

- - - - - - - x

ขอ

- - - x

บ

- - - x

ชา

- - - x

แด

- x - x

พระ สงฆ

- x- x

ผ ทรง

- -xxx

ธรรมวนย

- - - - - x - x

พท ธง

- x – x

วน ทา

- - - x

ม

- - - - - x - x

ธม มง

- x – x

วน ทา

- - - x

ม

- - - x

ครบ

- x - x

ทง สน

- - - x

รต

xx - x

ตะนะตรย

- - - - - x - x

สบ นว

- - - x

ตาง

- x - x

ธป เทยน

- - x x

ยกขน

- x -x

เหนอเศยร

- - x x

ถ วาย

- x - x

วน ทา

- - - - - - - x

กราบ

- - - x

พระ

- - xx

ปฏมา

- - - x

ขอ

- - xx

อ ภย

- - - x

ดวย

- - - x

เทอญ

ในเพลงมาลาพวงดอกไม พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 10 รปแบบดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - - x - x - - - x - x - x - - - - - ท - ล - - - ล - ท - ร 3

- - - - - ท - ล - - - ล - ท - ร

- - - - - ท - ร - - - ล - ท - ร

B - - - x - x - x - - - x - x - x - - - ท - ล - ท - - - ท - ล - ซ 1

C - - - - - - - x - - - x - - - x - - - - - - - ร - - - ท - - - ซ 2

- - - - - - - ร - - - ท - - - ซ

D - - - x - x - x x x x x x x - x - - - ม - ซ - ท ทลซม ซ ล - ซ 1

E - - - x - x - x - x - x - x x x - - - ม - ซ - ท - ซ - ล - ล ท ล 1

F - - - - - x - x - x - x - - - x - - - - - ล - ล - ด - ร - - - ร 2

- - - - - ล - ล - ด - ร - - - ร

G - - - x - x - x - - - x x x - x - - - ท - ท - ซ - - - ท ล ท - ล 1

H - - x x - x - x - - x x - x - x - - ท ล - ท -ร - - ท ร - ท - ล 1

I - - - - - - - x - - - x - - x x - - - - - - - ซ - - - ท - - ซ ล 1

J - - - x - - x x - - - x - - - x - - - ท - - ล ล - - - ม - - - ซ 1

46

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงมาลาพวงดอกไม

1 A A

2 B C

3 D C

4 E F

5 F G

6 A H

7 I J

บนไดเสยงทพบคอ ซอล คอ ซ ล ท ร ม

การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอก

ลกตกหนงสามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ไดดงน

1 ซ 5 ซ 5

2 ซ 1 ซ 1

3 ซ 1 ซ 1

4 ซ 2 ซ 5

5 ซ 5 ซ 2

6 ซ 5 ซ 2

7 ซ 2 ซ 1

47

การเคลอนทของลกตก ทพบในเพลงมาลาพวงดอกไม มดงน

1.ซ5 ซ 5 ในบรรทดท 1

- - - - - ท - ล - - - ล - ท - ร - - - - - ท - ล - - - ล - ท - ร

2.ซ1 ซ 1 ในบรรทดท 2 และ 3

- - - ท - ล - ท - - - ท - ล - ซ - - - - - - - ร - - - ท - - - ซ

- - - ม - ซ - ท ท ล ซ ม ซ ล - ซ - - - - - - - ร - - - ท - - - ซ

3.ซ2 ซ 5 ในบรรทดท 4

- - - ม - ซ - ท - ซ - ล - ล ท ล - - - - - ล - ล - ด - ร - - - ร

4.ซ5 ซ 2 ในบรรทดท 5 และ 6

- - - - - ล - ล - ท - ด - - - ร - - - ท - ท - ซ - - - ท ล ท - ล

- - - - - ท - ร - - - ล - ท - ร - - ท ล - ท -ร - - ท ร - ท - ล

5.ซ2 ซ 1 ในบรรทดท 7

- - - - - - - ซ - - - ท - - ซ ล - - - ท - - ล ล - - - ม - - - ซ

48

สรปการดการเคลอนทของลกตกเพลงมาลาพวงดอกไมนนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตางๆ ม

การเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ซ1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ1

ซ 1

ซ1

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 5

ซ5 ซ 5

- การเคลอนทของลกตก ซ2 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 5

ซ2 ซ 5

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ2

ซ 2

ซ5

ซ 2

- การเคลอนทของลกตก ซ2 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 1

ซ2 ซ 1

49

2. ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆ จะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ1 ไปยงลกตก ซ1

ซ 1

ซ1

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 5

ซ 5 ซ 5

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 2

ซ5 ซ 2

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ1 ไปยงลกตก ซ1

ซ 1

ซ 5

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 2

ซ1 ซ 2

การเคลอนทของลกตกในเพลงมาลาพวงดอกไม ใชบนไดเสยง ซอล เปนบนไดเสยงหลก

จะเหนไดวาวรรคแรกของเพลงขนตนดวย ซ1 คอเสยง ท ในบนไดเสยง ซอล และจบลงดวยวรรค

ทายดวยเสยง ซ1 ซงเปนการจบแบบสมบรณ

50

2.2 เพลงประเภททสะทอนใหเหนถงสภาพบานเมอง ไดแก เพลงนครสวรรคของเรา

นครสวรรคของเรานเอย ไมนกเลยวาจะถกโจมต

สเครองยนตเขามาปดลอม (ซา) มาทงลกบอมตามสถาน

โฮเตลยงไมเปนไร แตหวรถไฟของเราซปนป

องกฤษกบอเมรกน มาตามลางผลาญจนไมมด

คดไปเจบใจยงนก (ซา) มนแสนลาบากกบไทยเราเอย

จะไปเหนอและไปใต (ซา) ไมไดขรถไฟไมสบายใจเลย

เพลงนครสวรรคบานเรา เปนเพลงพนบานทจดอยในประเภทกลอนเพลงปฏพากยและ

นาลกษณะกลอนสภาพประเภทตางๆ เขามาแตงมจานวนคาในแตวรรคประมาณ 6-10 คา มสมผส

ระหวางวรรคโดยคารองคาสดทายในวรรคท 1 จะสมผสกบคาท 3 หรอ 7 หรอ5 ของวรรคท 2

สามารถสรปไดวาเพลงนครสวรรคของเรา มลกษณะแผนผงคาประพนธ ดงน

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

นคร สวรรค ของ เรา น เอย ไม นก เลย วา จะ ถก โจม ต

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ส เครอง ยนต เขา มา ปด ลอม มา ทง ลก บอม ตาม สถาน

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

โฮ เตล ยง ไม เปน ไร แต หว รถ ไฟ ของ เรา ซ ปน ป

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

องกฤษ กบ อเมรกน มา ตาม ลาง ผลาญ จน ไม ม ด

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

คด ไป เจบ ใจ ยง นก มน แสน ลา บาก กบ ไทย เรา เอย

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

จะ ไป เหนอ และ ไป ใต ไม ได ข รถ ไฟ ไม สบาย ใจเลย

51

เนอเพลงนครสวรรคของเราบงบอกถง ชวงสงครามโลกครงท 2 โดยสงเกตจาก วรรคทวา

“องกฤษกบอเมรกน” เปนชวงทเมองนครสวรรคถกวางระเบดจากสงครามโดยบรเวณรถไฟ สญมากจาก

คารอง “แตหวรถไฟของเราซปนป” สะทอนใหเหนวาคนสมยนนเดนทางโดยรถไฟจากคารอง “ไมได

ขรถไฟไมสบายใจเลย ” เนอรองเก ยวกบประวตศาสตรความสญเสยของเมอง นครสวรรค ในชวง

สงครามโลกครงท 2

เมอนาเพลงนครสวรรคของเรามาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

เพลง นครสวรรคของเรา

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - -

ท ล ท ร

นครสวรรค

- ร - ล

ของ เรา

- - ท ร

น เอย

- - - ร

ไม

- ร - ท

นก เลย

ร ท ล ฟ

วาจะถก

- ล - ล

โจม ต

- - - ฟ

ส

- - ล ท

เครองยนต

- - ร ท

เขา มา

- ล - ฟ

บน ลอม

- - - ฟ

ส

- - ล ท

เครองยนต

- - ร ท

เขา มา

- ล - ฟ

บน ลอม

- - ม ฟ

มา ทง

- - ร ม

ลก บอม

- ร- -

ตาม

ด ล ด ด

สถาน

- - - - - ท - ท

โฮ เตล

- - ร ล

ยง ไม

- ท - ท

เปน ไร

- - ล ร

แต หว

- ล - ท

รถ ไฟ

- - ร ท

ของ เรา

- ล - ฟ

ปน ป

- - - - - ล - ฟ

อง ก ฤษ

- - ล ท

อ เม

- - ร ท

ร กน

- - ท ล

มาตาม

- ร - ท

ลาง ผลาน

- - ล ฟ

จน ไม

- ล – ล

ม ด

- - - - - ร - ล

คด ไป

- ฟ - ล

เจบ ใจ

- ท - ร

ยง นก

- - - -

- ร - ล

คด ไป

- ฟ - ล

เจบ ใจ

- ท- ร

ยง นก

- - ท ร

มน แสน

- ท - ฟ

ลา บาก

- ฟ – ล

กบ ไทย

- ท - ร

เรา เอย

- - - ฟ

จะ

- - ล ร

ไป เหนอ

- - - ร

และ

- - ล ฟ

ไปใต

- - - ฟ

จะ

- - ล ร ไป

เหนอ

- - - ร

และ

- - ล ฟ

ไปใต

-รฟฟ

ไม ได ขน

- ฟ – ม

รถ ไฟ

- ท ร ร

ไมสบายใจ

- ร - -

เลย

(บนทก วนท 13 เมษายน พ.ศ. 2553 : 15.20 น.)

52

บรรทดท 1

- - - -

ท ล ท ร

นครสวรรค

- ร - ล

ของ เรา

- - ท ร

นเอย

- - - ร

ไม

- ร - ท

นกเลย

ร ท ล ฟ

วาจะถก

- ล - ล

โจมต

ทศทางของเสยง

บรรทดท 2

- - - ฟ

ส

- - ล ท

เครองยนต

- - ร ท

เขามา

- ล - ฟ

บน ลอม

- - - ฟ

ส

- - ล ท

เครองยนต

- - ร ท

เขา มา

- ล - ฟ

บน ลอม

ทศทางของเสยง

53

บรรทดท 3

ทศทางของเสยง

บรรทดท 4

- - ล ร

แต หว

- ล - ท

รถ ไฟ

- - ร ท

ของ

เรา

- ล - ฟ

ปน ป

- - - - - ล - ฟ

อง ก ฤษ

- - ล ท

อ เม

- - ร ท

ร กน

ทศทางของเสยง

- - ม ฟ

มา ทง

- - ร ม

ลก บอม

- ร- -

ตาม

ดลดด

สถาน

- - - - - ท - ท

โฮ เตล

- - ร ล

ยง ไม

- ท - ท

เปน ไร

54

บรรทดท 5

- - ท ล

มาตาม

- ร - ท

ลาง ผลาน

- - ล ฟ

จน ไม

- ล – ล

ม ด

- - - - - ร - ล

คด ไป

- ฟ - ล

เจบ ใจ

- ท- ร

ยง นก

ทศทางของเสยง

บรรทดท 6

- - - -

- ร - ล

คด ไป

- ฟ - ล

เจบ ใจ

- ท- ร

ยง นก

- - ท ร

มน แสน

- ท - ฟ

ลา บาก

- ฟ – ล

กบ ไทย

- ท – ร

เรา เอย

ทศทางของเสยง

55

บรรทดท 7

ทศทางของเสยง

บรรทดท 8

ทศทางของเสยง

- - - ฟ

จะ

- - ล ร

ไป เหนอ

- - - ร

และ

- - ล ฟ

ไปใต

- - - ฟ

จะ

- - ล ร

ไป เหนอ

- - - ร

และ

- - ล ฟ

ไปใต

-รฟฟ

ไม ได ขน

- ฟ – ม

รถ ไฟ

- ท ร ร

ไมสบายใจ

- ร - -

เลย

56

ลกษณะรปแบบทานองเพลงนครสวรรคของเรา รปแบบทานอง ทง 8 รปแบบ โดยสวนมาก

จะมลกษณะเปนเสนตรงและสลบฟนปลาเปนสวนมาก คอการซาโนตตวเดยวกน สงเกตไดจากเสยง

ทซากนกคอ เร และฟา

รปแบบจงหวะเพลงนครสวรรคของเรา

- - - -

xxxx

นครสวรรค

- x- x

ของ เรา

- - x x

นเอย

- - - x

ไม

- x - x

นกเลย

xxxx

วาจะถก

- x - x

โจมต

- - - x

ส

- - x x

เครองยนต

- - xx

เขามา

- x - x

บน ลอม

- - - x

ส

- - xx

เครองยนต

- - xx

เขา มา

- x - x

บน ลอม

- - xx

มา ทง

- - xx

ลก บอม

- x- -

ตาม

xxxx

สถาน

- - - - - x- x

โฮ เตล

- - xx

ยง ไม

- x - x

เปน ไร

- - xx

แต หว

- x - x

รถ ไฟ

- - xx

ของ เรา

- x - x

ปน ป

- - - - - x - x

อง ก ฤษ

- - xx

อ เม

- - xx

ร กน

- - xx

มาตาม

- x - x

ลาง ผลาน

- - xx

จน ไม

- x – x

ม ด

- - - - - x- x

คด ไป

- x - x

เจบ ใจ

- x- x

ยง นก

- - - -

- x - x

คด ไป

- x - x

เจบ ใจ

- x- x

ยง นก

- - xx

มน แสน

- x - x

ลา บาก

- x – x

กบ ไทย

- x – x

เรา เอย

- - - x

จะ

- - XX

ไป เหนอ

- - - x

และ

- - xx

ไปใต

- - - x

จะ

- - xx

ไป เหนอ

- - - x

และ

- - xx

ไปใต

-xxx

ไม ได ขน

- x – x

รถ ไฟ

- xxx

ไมสบายใจ

- x - -

เลย

57

ในเพลงนครสวรรคของเรา พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 11 รปแบบ ดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - x x x x - x - x - - x x - - - - ทลทร - ร - ล - - ท ร 1

B - - - x - x - x x x x x - x - x - - - ร - ร - ท รทลฟ - ล - ล 1

C - - - x - - x x - - x x - x - x - - - ฟ - - ล ท - - ร ท - ล - ฟ 2

- - - ฟ - - ล ท - - ร ท - ล - ฟ

D - - x x - - x x - x - - x x x x - - ม ฟ - - ร ม - ร- - ดลดด 1

E - - - - - x - x - - x x - x - x - - - - - ท - ท - - ร ล - ท - ท 1

F - - x x - x - x - - x x - x - x - - ล ร - ล - ท - - ร ท - ล - ฟ 2

- - ท ล - ร - ท - - ล ฟ - ล - ล

G - - - - - x - x - - x x - - x x - - - - - ล - ฟ - - ล ท - - ร ท 1

H - - - - - x - x - x - x - x - x - - - - - ร - ล - ฟ - ล - ท - ร 2

- - - - - ร - ล - ฟ - ล - ท - ร

I - - x x - x - x - x - x - x - x - - ท ร - ท - ฟ - ฟ - ล - ท - ร 1

J - - - x - - x x - - - x - - x x - - - ฟ - - ล ร - - - ร - - ล ฟ 2

- - - ฟ - - ล ร - - - ร - - ล ฟ

K - x x x - x - x - x x x - x - - - รฟฟ - ฟ - ม - ท ร ร - ร - - 1

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงนครสวรรคของเรา

1 A B

2 C C

3 D E

4 F G

5 F H

6 H I

7 J J

8 K

58

กลมเสยงทพบ เปนบนไดเสยง เร คอ ร ม ฟ ล ท การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอกลกตกหนง

สามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ไดดงน

1 ร 1 ร 5

2 ร 3 ร 3

3 ร 7 ร 6

4 ร 3 ร 6

5 ร 5 ร 1

6 ร 1 ร 1

7 ร 1

การเคลอนทของลกตก ทพบในเพลงนครสวรรคของเรา มดงน

1.ร1 ร 5 ในบรรทดท 1

- - - - ท ล ท ร - ร - ล - - ท ร - - - ร - ร - ท ร ท ล ฟ - ล - ล

2.ร3 ร 3 ในบรรทดท 2

- - - ฟ - - ล ท - - ร ท - ล - ฟ - - - ฟ - - ล ท - - ร ท - ล - ฟ

3.ร7 ร 6 ในบรรทดท 3

- - ม ฟ - - ร ม - ร- - ด ล ด ด - - - - - ท - ท - - ร ล - ท - ท

4.ร3 ร 6 ในบรรทดท 4

- - ท ร - - ล ท - ท - ล - ซ - ม - - - - - ท - ร - ท - ล - ซ - ม

59

5.ร5 ร 1 ในบรรทดท 5

- ร - - - ท - ร - ท - ล - ซ - ม - - ซ ร - ซ - ม - ม ร ม - ท ร ร

6.ร1 ร 1 ในบรรทดท 6

- - - - - ท - ท - ท - ล - ท - ร - - - - - ท - ท - ท - ล - ท - ร

7.ร1 ในบรรทดท 7

- ร ฟ ฟ - ฟ - ม - ท ร ร - ร - -

สรปการดเคลอนทของลกตกของเพลงนครสวรรคของเรานนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตางๆ

มการเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ร1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร1 และ ร 5

ร 5

ร1

ร 1

- การเคลอนทของลกตก ร3 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร3 และ ร 6

ร3

ร3

ร6

60

- การเคลอนทของลกตก ร7 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร6

ร7 ร6

- การเคลอนทของลกตก ร 5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร1

ร5 ร1

2. ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆ จะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ร1 และ ร5 ไปยง ร1

ร1

ร1

ร5

- มการเคลอนทจาก ลกตก ร3 และ ร6 ไปยง ร3

ร3

ร3

ร6

- การเคลอนทของลกตก ร7 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร6

ร7 ร6

- การเคลอนทของลกตก ร5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร1

ร5 ร1

การเคลอนทของลกตกในเพลงนครสวรรคของเรา ใชบนไดเสยง เร เปนบนไดเสยงหลกจะ

เหนไดวาวรรคแรกของเพลงขนตนดวย ร 1 คอเสยง เร ในบนไดเสยง เร และจบลงดวยวรรคทาย

ดวยเสยง ร1 ซงเปนเสยงเดยวกน

61

2.3 เพลงประเภททเกยวกบวฒนธรรมประเพณประจาทองถน ไดแก เพลงชกชวนสาวงาม

มเนอรองดงน

ชกชวนสาวงามมาเลนฟอนราถวายหลวงพอ อนจจารปหลอควตอยกควขางเดยว

ขาไปเอาเรอยนตไปรบกลบสอะไรนาเชยว โอแมทองเฟอเดยวไปเทยวทบานดอนคา(ซา)

ไปไหมเลาจะหรอจะไมแนนอน ไปไหมจะหลอนดอนคาทเราคอยไป (ซา)

เพลงชกชวนสาวงาม มลกษณะคาประพนธเปนกลอนเพลงปฏพากยมจานวนคาในแตละ

วรรคประมาณ 9-14 คา มคาสมผสกบคาท 5 ของวรรคท 2 และคาสดทายในวรรคท 3 จะสมผสกบ

คาสดทายในวรรคท 2 และ คาท 5 ของวรรคท 4 สามารถสรปไดวาเพลงชกชวนสาวงามมลกษณะ

ของแผนผงประพนธ ดงน

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ชก ชวน สาว งาม มา เลน ฟอน รา ถวาย หลวง พอ อ นจ จา รป หลอ คว ตอ ยก คว ขาง เดยว

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ขา ไป เอา เรอ ยนต ไป รบ กลบ ส อะ ไร นา เชยว โอ แม ทอง เฟอ เดยว ไป เทยว ท บาน ดอน คา

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ไป ไหม เลา จะ หรอ จะ ไม แน นอน ไป ไหม จะ หลอน ดอน คา ท เรา คอย ไป

เนอเพลงชกชวนสาวงามสะทอนใหเหนถงการนบถอเรองศาสนา โดยผแตงกลาวถง คาวา

“หลวงพอ” มการเดนทางถนนและทางนา สงเกตจากวรรค “ขาไปเอาเรอยนต” “ไปรบกลบมาสอะไร

นาเชยว” เนอหาเปนการรองเพลงเชญชวนฝายหญงไปเทยวทบานดอนคา ซงเคยไปดวยกนมาแลว

สงเกตจากวรรค “ดอนคาทเราเคยไป”

62

วเคราะหเพลงชกชวนสาวงาม

เมอนาเพลงชกชวนสาวงามมาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

เพลงชกชวนสาวงาม

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - - - - - - - ร – ล

ชก ชวน

- ร – ท

สาว งาม

- - ท ล

มา เลน

- ร – ท

ฟอน รา

- - ล ท

ถ วาย

- ล – ฟ

หลวง พอ

- - - -

- - - - - ร ม ม

อนจจา

- ฟ - ร

รปหลอ

- - - - - ด - ล

ควตอ

- ท - ด

ยกคว

- ล - ท

ขางเดยว

- - - -

- ร - ล

ขาไป

- ล ท ล

เอาเรอ

ยนต

- - ท ร

ไปรบ

- - - - - ร - ล

ขากลบ

- - ร ท

ส อะไร

- ล - ฟ

นาเชยว

- - - - - - - - - ร ร ม

โอแม

ทอง

- ฟ - ร

เฟอเดยว

- - - - - ท - ด

ไปเทยว

- - ท ด

ทบาน

- ท - ท

ดอนคา

- - - - - - - - - ท - ร

ไปไหม

- - ท ร

เลาจะ

- - - - - ร - ฟ

หรอจะ

- - ล ท

ไมแน

- ล - ท

นอน

- - - - - - - - - ร - ม

ไปไหม

- ฟ - ร

จะหลอน

- - - - - ท - ท

ดอนคา

- - ร ท

ทเรา

- ท - ท

เคยไป

- - - ฟ

ดอน

- - - ท

คา

- - ท ท

ท เรา

- ท – ท

เคย ไป

63

บรรทดท 1

- - - - - - - - - ร – ล

ชก ชวน

- ร – ท

สาว งาม

- - ท ล

มา เลน

- ร – ท

ฟอน รา

- - ล ท

ถ วาย

- ล – ฟ

หลวง พอ

ทศทางของเสยง

บรรทดท 2

- - - -

- - - - - ร ม ม

อนจจา

- ฟ - ร

รปหลอ

- - - - - ด - ล

ควตอ

- ท - ด

ยกคว

- ล - ท

ขางเดยว

ทศทางของเสยง

64

บรรทดท 3

- - - -

- ร - ล

ขาไป

- ล ท ล

เอาเรอยนต

- - ท ร

ไปรบ

- - - - - ร - ล

ขากลบ

- - ร ท

ส อะไร

- ล - ฟ

นาเชยว

ทศทางของเสยง

บรรทดท 4

- - - - - - - - - ร ร ม

โอแมทอง

- ฟ - ร

เฟอเดยว

- - - - - ท - ด

ไปเทยว

- - ท ด

ทบาน

- ท - ท

ดอนคา

ทศทางของเสยง

65

บรรทดท 5

- - - - - - - - - ท - ร

ไปไหม

- - ท ร

เลาจะ

- - - - - ร - ฟ

หรอจะ

- - ล ท

ไมแน

- ล - ท

นอน

ทศทางของเสยง

บรรทดท 6

- - - - - - - - - ร - ม

ไปไหม

- ฟ - ร

จะหลอน

- - - - - ท - ท

ดอนคา

- - ร ท

ทเรา

- ท - ท

เคยไป

ทศทางของเสยง

66

บรรทดท 7

- - - ฟ

ดอน

- - - ท

คา

- - ท ท

ท เรา

- ท – ท

เคย ไป

ทศทางของเสยง

ลกษณะรปแบบทานองเพลงชกชวนสาวงาม รปแบบทานอง ทง 7 รปแบบ โดยสวนมาก

จะมลกษณะเปนเสนคลายเสนตรงกบสลบฟนปลา คอมลกษณะการรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา

และเสยงตาเปนหาเสยงสงมการเคลอนทข นลงในบางทอนกมการรองซาเสยงเดยวกน

รปแบบจงหวะเพลงชกชวนสาวงาม

- - - - - - - - - x – x

ชก ชวน

- x – x

สาว งาม

- - x x

มา เลน

- x– x

ฟอน รา

- - x x

ถ วาย

- x – x

หลวง พอ

- - - -

- - - - - xxx

อนจจา

- x - x

รปหลอ

- - - - - x - x

ควตอ

- x - x

ยกคว

- x - x

ขางเดยว

- - - -

- x - x

ขาไป

- xxx

เอาเรอยนต

- - x x

ไปรบ

- - - - - x- x

ขากลบ

- - x x

ส อะไร

- x- x

นาเชยว

- - - - - - - - - xxx

โอแมทอง

- x - x

เฟอเดยว

- - - - - x - x

ไปเทยว

- - xx

ทบาน

- x - x

ดอนคา

- - - - - - - - - x - x

ไปไหม

- - xx

เลาจะ

- - - - - x - x

หรอจะ

- - xx

ไมแน

- x - -

นอน

- - - - - - - - - x - x

ไปไหม

- x - x

จะหลอน

- - - - - x- x

ดอนคา

- - xx

ทเรา

- x - x

เคยไป

- - - x

ดอน

- - - x

คา

- - xx

ท เรา

- x - x

เคย ไป

67

ในเพลงชกชวนสาวงาม พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 9 รปแบบ ดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - - - - - - x - x - x - x - - - - - - - - - ร -ล - ร - ท 2

- - - - - - - - - ร - ม - ฟ - ร

B - - x x - x - x - - x x - x - x - - ท ล - ร - ท - - ล ท - ล - ฟ 1

C - - - - - - - - - x x x - x - x - - - - - - - - - ร ม ม - ฟ - ร 2

- - - - - - - - - ร ร ม - ฟ - ร

D - - - - - x - x - x - x - x - x - - - - - ด - ล - ท - ด - ล - ท 1

E - - - - - x - x - x x x - - x x - - - - - ร - ล - ล ท ล - - ท ร 1

F - - - - - x - x - - x x - x - x - - - - - ร - ล - - ร ท - ล - ฟ 4

- - - - - ท - ด - - ท ด - ท - ท

- - - - - ร - ฟ - - ล ท - ล - ท

- - - - - ท - ท - - ร ท - ท - ท

G - - - - - - - - - x - x - - x x - - - - - - - - - ท - ร - - ท ร 1

H - - - x - - - x - - x x - x - x - - - ฟ - - - ท - - ท ท - ท - ท 1

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงชกชวนสาวงาม

1 A B

2 C D

3 E F

4 C F

5 G F

6 A F

7 H

กลมเสยงทพบ บนไดเสยงทพบคอ เร คอ ร ม ฟ ล ท

68

การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอกลกตกหนง

สามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ไดคอ การเคลอนทของลกตก ในเพลง

ชกชวนสาวงามเปนกลมเสยง เร คอ ร ม ฟ ล ท

ตารางสรปการเคลอนทของลกตกเพลงชกชวนสาวงาม

1 ร 6 ร 3

2 ร 1 ร 6

3 ร 1 ร 3

4 ร 1 ร 6

5 ร 1 ร 6

6 ร 1 ร 6

7 ร 6

การเคลอนทของลกตก ทพบในเพลงชกชวนสาวงาม มดงน

1.ร6 ซ 3 ในบรรทดท 1

- - - - - - - - - ร -ล - ร - ท - - ท ล - ร - ท - - ล ท - ล - ฟ

2.ร6 ซ 3 ในบรรทดท 2

- - - - - - - - - ร ม ม - ฟ - ร - - - - - ด - ล - ท - ด - ล - ท

3.ร1 ซ 6 ในบรรทดท 3

- - - - - ร - ล - ล ท ล - - ท ร - - - - - ร - ล - - ร ท - ล - ฟ

4.ร1 ซ 3 ในบรรทดท 4

- - - - - - - - - ร ร ม - ฟ - ร - - - - - ท - ด - - ท ด - ท - ท

69

5.ร1 ซ 6 ในบรรทดท 5

- - - - - - - - - ท - ร - - ท ร - - - - - ร - ฟ - - ล ท - ล - ท

6.ร1 ซ 36ในบรรทดท 6

- - - - - - - - - ร - ม - ฟ - ร - - - - - ท - ท - - ร ท - ท - ท

7.ร6 ในบรรทดท 7

- - - ฟ - - - ท - - ท ท - ท - ท

การดการเคลอนทของลกตกเพลงชกชวนสาวงามนนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตางๆ

มการเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ร1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร6 และ ร 3

ร 6

ร1

ร3

- การเคลอนทของลกตก ร 6 มการเคลอนทไปยง ลกตก ร3

ร6 ร3

70

2. ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆ จะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ร6 และ ร3 ไปยง ร 1

ร 6

ซ3

ร3

การเคลอนทของลกตกในเพลงชกชวนสาวงาม ใชบนไดเสยง เร เปนบนไดเสยงหลกจะเหน

ไดวาวรรคแรกของเพลงขนตนดวย ร 6 คอเสยง ท ในบนไดเสยง เร และจบลงดวยวรรคทายด วย

เสยง ร6 ซงเปนเสยงเดยวกน

2.4 เพลงประเภททสะทอนใหเหนถงวถชวตของชาวบาน ทแสดงถงความรก การเกยว

พาราส ระหวางหนมสาว ไดแก เพลงเจาแกวสาลกา และเพลงบานอยเหนอเมองแมน

2.4.1 เพลง เจาแกวสารกา

โอเจาแกวสาลกาโผมาจะไปไหนแน สองตาคอยแล (ซา) จะระลา ระลง

ถามคยงกบนกกอดกกมใหเหนหาง ความรกกบแมรอยชง (ซา) แทบจะขาดใจเอย

โนนแนะโพธเฉลงคดคาวตาเคยน เตงลงยนเรยง (ซา) โนนแนะแคชายเอย (ซา)

โอเจาดอกดอกเอยเอาฮาไฮ (ซา) เจาดอกดาวเรอง ฉนรกแมคนเสอเหลองหวใจจะขาดรอนเอย

เพลงเจาแกวสารกา เปนเพลงพนบานทจกอยในประเภทกลอนเพลงปฏพากย

มจานวนตวอกษรแตละวรรคประมาณ 9-12 คา มสมผสระหวางวรรค โดยคารองคาสดทาย

ในวรรคท 1 จะสมผสกบคาท 4 หรอ 6 ของวรรคท 2 และ คาสดทายในวรรคท 3 จะสมผสกบท 4

หรอ 6 ของวรรคท 4 สามารถสรปไดวาเพลงแกวสารกา มลกษณะแผนผงคาประพนธ ดงน

71

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

โอ เจา แกว สา ร กา โผ มา จะ ไป ไหน แน สอง ตา คอย แล จะ ระ ลา ระ ลง

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ถา ม ค ยง กบ นก กอด กก ม ให เหน หาง ความ รก กบ แม รอย ชง แทบ จะ ขาด ใจ เอย

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

โนน แนะ โพธ เฉลง คด คาว ตา เคยน เตง ลง ยน เรยง โนน แนะ แค ชาย เอย

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

โอ เจา ดอก ดอก เอย เอา ฮา ไฮ เจา ดอก ดาว เรอง ฉน รก แม คน เสอ เหลอง หว ใจ จะ ขาด รอน เอย

เนอเพลงเจาแกวสารกาสะทอนใหเหนถงสงคมทอยกบ ธรรมชาต มการเปรยบเทยบความ

รกของตนทมตอฝายหญง เหมอนกบ นก “ถามคยงกบนกกอดอกมใหเหนหาง ” มการรองเพลง

ชมธรรมชาต ตนไมหลากชนด “โนนแนะ โพธเฉลงคดคาวตาเคยน ” มการเปรยบหญงคนรก

เปนนก “เจาแกวสารกา ” เปนทอง “แมรอยชง” เปนดอกไม “เจาดอกดอกเอย ” “เจาดอกดาวเรอง ”

เนอหาเปนการบอกความรสกทมตอหญงผเปนทรก

72

เมอนาเพลงเจาแกวสารกามาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

เพลงเจาแกวสารกา

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - - - - - - - ม ร ซ

โอเจาแกว

- ล ร ท

สารกา

- - - - - ร - ล

โผ มา

- - ซ ล

จะ ไป

- ซ - ม

ไหน แน

- - - - - ซ - ร

สอง ตา

- - - ร

ตา

- ม - ซ

คอย แล

- - - - - ซ - ร

สอง ตา

- - - ร

ตา

- ม - ซ

คอย แล

- - - - - - - ล

จะ

- - ท ร

ละลา

- - ท ท

ละลง

- - - - - - - - - - - ท

ฮา

- - - ท

ไฮ

- - - - - - - - - ร ม ซ

ถามค

- ล ท ร

อยางกบนก

- - - - - ซ - ล

กอด กก

ท ล ร ล

เออเออ มให

- ซ - ม

เหน หาง

- - - - - ร - ร

ความ รก

ม ร ท ร เออเออ กบแม

- ม - ซ

รอย ชง

- - - - - ร - ร

ความ รก

ม ร ท ร เออเออ กบแม

- ม - ซ

รอย ชง

- - - ม

แทบ

- ร - ซ

จะ ขาด

- - - ล

ใจ

- - - ท

เอย

- - - - - - - - - ร ม ซ

โนนแนโพธ

- - ท ร

เฉลา

- - - - - ซ - ล

คด เคา

ท ล ร ล เออเออเออเออ

- ซ - ม

ตะ เคยน

- - - - - ร - ร

เตง รง

ม ร ท ร เออเออเออเออ

- ม - ซ

ยน เรยง

- - - - - ร - ร

เตง รง

ม ร ท ร เออเออเออเออ

- ม - ซ

ยน เรยง

- - - ม

โนน

- ร - ซ

แน แค

- - - ล

ทราย

- - - ท

เอย

- ม ร ซ

โอ เจา ดอก

- ซ - ล

ดอก เอย

- - - ท

ฮา

- - -ท

ไฮ

- ม ร ซ

โอ เจา ดอก

- ซ - ล

ดอก เอย

- - - ท

ฮา

- - -ท

ไฮ

- - - - - ล - ซ

เจา ดอก

- - - ล

ประ

- ซ - -

ด

- ซ - ท

ฉน รก

- ซ - ล

แม คน

- - - ท

นง

- ล - -

ด

- ร - ท

หว ใจ

- ล - ซ

จะ ขาด

- - - ล

รอน

- - - ซ

เอย

กลบตน

(บนทก วนท 12 เมษายน พ.ศ. 2553 : 10.00 น.)

73

บรรทดท 1

- - - - - - - - - ม ร ซ

โอเจา

แกว

- ล ร ท

สารกา

- - - - - ร - ล

โผ มา

- - ซ ล

จะ ไป

- ซ - ม

ไหน แน

ทศทางของเสยง

บรรทดท 2

- - - - - ซ - ร

สอง ตา

- - - ร

ตา

- ม - ซ

คอย แล

- - - - - ซ - ร

สอง ตา

- - - ร

ตา

- ม - ซ

คอย แล

ทศทางของเสยง

74

บรรทดท 3

- - - - - - - ล

จะ

- - ท ร

ละลา

- - ท ท

ละลง

- - - - - - - - - - - ท

ฮา

- - - ท

ไฮ

ทศทางของเสยง

บรรทดท 4

- - - - - - - - - ร ม ซ

ถามค

- ล ท ร

อยางกบ

นก

- - - - - ซ - ล

กอด กก

ท ล ร ล

เออเออ ม

ให

- ซ - ม

เหน หาง

ทศทางของเสยง

75

บรรทดท 5

- - - - - ร - ร

ความ รก

ม ร ท ร

เออเออ

กบแม

- ม - ซ

รอย ชง

- - - - - ร - ร

ความ รก

ม ร ท ร

เออเออ

กบแม

- ม - ซ

รอย ชง

ทศทางของเสยง

บรรทดท 6

- - - ม

แทบ

- ร - ซ

จะ ขาด

- - - ล

ใจ

- - - ท

เอย

- - - - - - - - - ร ม ซ

โนนแน

โพธ

- - ท ร

เฉลา

ทศทางของเสยง

76

บรรทดท 7

- - - - - ซ - ล

คด เคา

ท ล ร ล

เออเออเอ

อเออ

- ซ - ม

ตะ เคยน

- - - - - ร - ร

เตง รง

ม ร ท ร

เออเออ

เออเออ

- ม - ซ

ยน เรยง

ทศทางของเสยง

บรรทดท 8

- - - - - ร - ร

เตง รง

ม ร ท ร

เออเออ

เออเออ

- ม - ซ

ยน เรยง

- - - ม

โนน

- ร - ซ

แน แค

- - - ล

ทราย

- - - ท

เอย

ทศทางของเสยง

77

บรรทดท 9

- ม ร ซ

โอ เจา

ดอก

- ซ - ล

ดอก เอย

- - - ท

ฮา

- - -ท

ไฮ

- ม ร ซ

โอ เจา

ดอก

- ซ - ล

ดอก เอย

- - - ท

ฮา

- - -ท

ไฮ

ทศทางของเสยง

บรรทดท 10

- - - - - ล - ซ

เจา ดอก

- - - ล

ประ

- ซ - -

ด

- ซ - ท

ฉน รก

- ซ - ล

แม คน

- - - ท

นง

- ล - -

ด

ทศทางของเสยง

78

บรรทดท 11

- ร - ท

หว ใจ

- ล - ซ

จะ ขาด

- - - ล

รอน

- - - ซ

เอย

ทศทางของเสยง

ลกษณะรปแบบทานองเพลงเจาแกวสารกา รปแบบทานอง ทง 11 รปแบบ โดยสวนมาก

จะมลกษณะเปนเสนคลาย สลบฟนปลา คอมลกษณะการรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา และเสยง ตา

ไปหาเสยงสง มการเคลอนทข นลง

79

รปแบบจงหวะเพลงเจาแกวสารกา

- - - - - - - - - xxx

โอเจาแกว

- xxx

สารกา

- - - - - x -x

โผ มา

- - xx

จะ ไป

- x- x

ไหน แน

- - - - - x – x

สอง ตา

- - - x

ตา

- x – x

คอย แล

- - - - - x – x

สอง ตา

- - - x

ตา

- x - x

คอย แล

- - - - - - - x

จะ

- - xx

ละลา

- - xx

ละลง

- - - - - - - - - - - x

ฮา

- - - x

ไฮ

- - - - - - - - - xxx

ถามค

- xxx

อยางกบนก

- - - - - x – x

กอด กก

xxxx

เออเออ มให

- x- x

เหน หาง

- - - - - x – x

ความ รก

xxxx เออเออ กบแม

- x – x

รอย ชง

- - - - - x - x

ความ รก

xxxx เออเออ กบแม

- x – x

รอย ชง

- - - x

แทบ

- x – x

จะ ขาด

- - - x

ใจ

- - - x

เอย

- - - - - - - - - xxx

โนนแนโพธ

- - xx

เฉลา

- - - - - x - x

คด เคา

xxxx เออเออเออเออ

- x – x

ตะ เคยน

- - - - - x - x

เตง รง

xxxx เออเออเออเออ

- x - x

ยน เรยง

- - - - - x- x

เตง รง

xxxx เออเออเออเออ

- x - x

ยน เรยง

- - - x

โนน

- x - x

แน แค

- - - x

ทราย

- - - x

เอย

- xxx

โอ เจา ดอก

- x - x

ดอก เอย

- - - x

ฮา

- - -x

ไฮ

- xxx

โอ เจา ดอก

- x- x

ดอก เอย

- - - x

ฮา

- - -x

ไฮ

- - - - - x- x

เจา ดอก

- - - x

ประ

- x - -

ด

- x - x

ฉน รก

- x- x

แม คน

- - - x

นง

- x - -

ด

- x - x

หว ใจ

- x - x

จะ ขาด

- - - x

รอน

- - - x

เอย

กลบตน

80

ในเพลงเจาแกวสารกา พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 12 รปแบบ ดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - - - - - - x x x - x x x - - - - - - - - - ม ร ซ - ล ร ท 2

- - - - - - - - - ร ม ซ - ล ท ร

B - - - - - x - x - - x x - x - x - - - - - ร - ล - - ซ ล - ซ - ม 1

C - - - - - x - x - - - x - x – x - - - - - ซ - ร - - - ร - ม - ซ 2

- - - - - ซ - ร - - - ร - ม - ซ

D - - - - - - - x - - x x - - x x - - - - - - - ล - - ท ร - - ท ท 1

E - - - - - - - - - - - x - - - x - - - - - - - - - - - ท - - - ท 1

F - - - - - x - x x x x x - x - x - - - - - ซ - ล ทลรล - ซ - ม 6

- - - - - ร - ร มรทร - ม - ซ

- - - - - ร - ร มรทร - ม - ซ

- - - - - ซ - ล ทลรล - ซ - ม

- - - - - ร - ร มรทร - ม - ซ

- - - - - ร - ร มรทร - ม - ซ

G - - - x - x - x - - - x - - - x - - - ม - ร - ซ - - - ล - - - ท 2

- - - ม - ร - ซ - - - ล - - - ท

H - - - - - - - - - x x x - - x x - - - - - - - - - ร ม ซ - - ท ร 1

I - x x x - x - x - - - x - - - x - ม ร ซ - ซ - ล - - - ท - - -ท 2

- ม ร ซ - ซ - ล - - - ท - - -ท

J - - - - - x - x - - - x - x - - - - - - - ล - ซ - - - ล - ซ - - 1

K - x - x - x - x - - - x - x - - - ซ - ท - ซ - ล - - - ท - ล - - 1

L - x - x - x - x - - - x - - - x - ร - ท - ล - ซ - - - ล - - - ซ 1

81

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงเจาแกวสาลกา

1 A B

2 C C

3 D E

4 A F

5 F F

6 G H

7 F F

8 F G

9 I I

10 J K

11 L

กลมเสยงทพบ บนไดเสยงทพบคอ ซอล คอ ซ ล ท ร ม

การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอกลกตก

หนงสามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ไดดงน

การเคลอนทของลกตก ในเพลงเจาแกวสาลกา

ตารางสรปการเคลอนทของลกตก

1 ซ 3 ซ 6

2 ซ 1 ซ 1

3 ซ 3 ซ 3

4 ซ 5 ซ 6

5 ซ 1 ซ 1

6 ซ 3 ซ 5

7 ซ 6 ซ 1

8 ซ 1 ซ 3

9 ซ 3 ซ 3

10 ซ 1 ซ 2

11 ซ 1

82

การเคลอนทของลกตก ทพบในเพลงเจาแกวสาลกา มดงน

1.ซ3 ซ 6 ในบรรทดท 1

- - - - - - - - - ม ร ซ - ล ร ท - - - - - ร - ล - - ซ ล - ซ - ม

2.ซ1 ซ 1 ในบรรทดท 2

- - - - - ซ - ร - - - ร - ม - ซ - - - - - ซ - ร - - - ร - ม - ซ

3.ซ3 ซ 3 ในบรรทดท 3

- - - - - - - ล - - ท ร - - ท ท - - - - - - - - - - - ท - - - ท

4.ซ5 ซ 6 ในบรรทดท 4

- - - - - - - - - ร ม ซ - ล ท ร - - - - - ซ - ล ทลรล - ซ - ม

5.ซ1 ซ 1 ในบรรทดท 5

- - - - - ร - ร ม ร ท ร - ม - ซ - - - - - ร - ร มรทร - ม - ซ

6.ซ3 ซ 5 ในบรรทดท 6

- - - ม - ร - ซ - - - ล - - - ท - - - - - - - - - ร ม ซ - - ท ร

7.ซ6 ซ 1 ในบรรทดท 7

- - - - - ซ - ล ท ล ร ล - ซ - ม - - - - - ร - ร ม ร ท ร - ม - ซ

83

8.ซ1 ซ 3 ในบรรทดท 8

- - - - - ร - ร ม ร ท ร - ม - ซ - - - ม - ร - ซ - - - ล - - - ท

9.ซ3 ซ 3 ในบรรทดท 9

- ม ร ซ - ซ - ล - - - ท - - -ท - ม ร ซ - ซ - ล - - - ท - - -ท

10.ซ1 ซ 2ในบรรทดท 10

- - - - - ล - ซ - - - ล - ซ - - - ซ - ท - ซ - ล - - - ท - ล - -

11.ซ1 ในบรรทดท 10

- ร - ท - ล - ซ - - - ล - - - ซ

84

สรปการดเคลอนทของลกตกเพลงเจาแกวสารกานนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตาง ๆ

มการเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ซ3 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ6 ซ3 และ ซ5

ซ 6

ซ3 ซ 3

ซ 5

- การเคลอนทของลกตก ซ1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ1 ซ2 และ ซ3

ซ 1

ซ1 ซ 2

ซ 3

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 6

ซ5 ซ 6

- การเคลอนทของลกตก ซ6 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 1

ซ6 ซ 1

85

2. ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆ จะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ6 ซ3 และ ซ5ไปยง ซ 3

ซ 6

ซ 3 ซ3

ซ 5

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ1 ซ2 และ ซ3 ไปยง ซ 1

ซ 3

ซ 2 ซ3

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ6 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 5

ซ 6 ซ 5

-การเคลอนทของลกตก ซ6 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 1

ซ 6 ซ 1

การเคลอนทของลกตกในเพลงเจาแกวสารกา ใชบนไดเสยง ซอล เปนบนไดเสยงหลกจะ

เหนไดวาวรรคแรกของเพลงขนตนดวย ซ3 คอเสยง ท ในบนไดเสยง ซอล และจบลงดวยวรรคทาย

ดวยเสยง ซ1 ซงเปนการจบแบบสมบรณ

86

2.1.5 บานอยเหนอเมองแมน มเนอเพลงดงน

บานอยเหนอเมองแมนเปนดนแดนทเกด สาวงามเลศประเสรฐในแดนสวรรค

เรยมไรคเหนอยไมกวน ธรรมชาตสรางสรรคใหฉนคกบเธอ (ซา)

เพลงบานอยเหนอเมองแมน เปนเพลงพนบานทจดอยในประเภทกลอนเพลงปฏพากย

มจานวนคาในแตละวรรค 8-10 คา มคาสมผสระหวางวรรค โดยคารอง คาสดทายในวรรคท 1

จะสมผสกบคาท 5 ของวรรคท 2 คาสดทายในวรรค ท 3 จะสมผสกบคาสดทายวรรคท 2 และคาท

5 ของวรรคท 2 สามารถสรปไดวาเพลงบานอยเหนอเมองแมน มลกษณะแผนผงคาประพนธดงน

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

บาน อย เหนอ เมอง แมน เปน ดน แดน ท เกด สาว งาม เลศ ประ เสรฐ ใน แดน สวรรค

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

เรยม ไร ค เหน อย ไม ก วน ธรรม ชาต สราง สรรค ให ฉน ค กบ เธอ

เนอเพลงบานอยเหนอเมองแมนสะทอนใหเหนสงคมทรกและภาคภมใจในบานเกดของตน

โดยใชคาวา “สวยงามเลศ ” เปรยบเหมอน “แดนสวรรค” เนอหาเปนการชมธรรมชาต บานเกดของ

ตนและเปรยบเทยบธรรมชาตเปนผสรางความรกใหกบตน “ธรรมชาตสรางสรรค ใหฉนคกบเธอ

เมอนาเพลงบานอยเหนอเมองแมนมาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

เพลงบานอยเหนอเมองแมน

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - - - - - ซ

บาน

- - ท ร

อย เหนอ

- ท - ท

เมอง แมน

- - - - - - - ล

เปน

- - ท ล

ดน แดน

- ซ - ม

ท เกด

- - - - - - - ร

สวย

- - - ท

งาม

- - - ซ

เลศ

- - - - - - ล ซ

ประเสรฐ

- ซ - ล

อย แดน

- - ท ร

สวรรค

- - - - - - - ร

เรยม

- - - ม

ไร

- ร - ท

เคยง ค

- - - - - ร - ซ

เหน อย

- - ล ท

กไม

- ซ - ล

ก วน

- - - - - - - ล

ธรรม

- - ท ล

-มะ ชาต

- ซ - ท

สราง สรรค

- - - ล

ให

- ท - -

ฉน

- - ท ล

คกน

ซ ม - ซ

มากบ เธอ

- - - ล

ให

- ท - -

ฉน

- - ท ล

คกน

ซ ม - ซ

มากบ เธอ

กลบตน

87

บรรทดท 1

- - - - - - - ซ

บาน

- - ท ร

อย

เหนอ

- ท - ท

เมอง

แมน

- - - - - - - ล

เปน

- - ท ล

ดน

แดน

- ซ - ม

ท เกด

ทศทางของเสยง

บรรทดท 2

- - - - - - - ร

สวย

- - - ท

งาม

- - - ซ

เลศ

- - - - - - ล ซ

ประเสรฐ

- ซ - ล

อย แดน

- - ท ร

สวรรค

ทศทางของเสยง

88

บรรทดท 3

- - - - - - - ร

เรยม

- - - ม

ไร

- ร - ท

เคยง ค

- - - - - ร - ซ

เหน อย

- - ล ท

กไม

- ซ - ล

ก วน

ทศทางของเสยง

บรรทดท 4

- - - - - - - ล

ธรรม

- - ท ล

-มะ ชาต

- ซ - ท

สราง

สรรค

- - - ล

ให

- ท - -

ฉน

- - ท ล

คกน

ซ ม - ซ

มากบ

เธอ

ทศทางของเสยง

89

บรรทดท 5

- - - ล

ให

- ท - -

ฉน

- - ท ล

คกน

ซ ม - ซ

มากบ

เธอ

ทศทางของเสยง

ลกษณะรปแบบทานองเพลงบานอยเหนอเมองแมน รปแบบทานอง ทง 5 รปแบบ

โดยสวนมากจะมลกษณะเปนเสนคลายสลบฟนปลา คอมลกษณะการรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา

และเสยงตาเปนหาเสยงสงมการเคลอนทข นลง

รปแบบจงหวะเพลงบานอยเหนอเมองแมน

- - - - - - - x

บาน

- - x x

อย เหนอ

- x- x

เมอง แมน

- - - - - - - x

เปน

- - x x

ดน แดน

- x - x

ท เกด

- - - - - - - x

สวย

- - - x

งาม

- - - x

เลศ

- - - - - - x x

ประเสรฐ

- x - x

อย แดน

- - xx

สวรรค

- - - - - - - x

เรยม

- - - x

ไร

- x - x

เคยง ค

- - - - - x – x

เหน อย

- - x x

กไม

- x - x

ก วน

- - - - - - - x

ธรรม

- - x x

มะ ชาต

- x – x

สราง สรรค

- - - x

ให

- x - -

ฉน

- - x x

คกน

x x - x

มากบ เธอ

- - - x

ให

- x- -

ฉน

- - xx

คกน

xx - x

มากบ เธอ

กลบตน

90

ในเพลงบานอยเหนอเมองแมน พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 6 รปแบบ ดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - - - - x - - x x - x - x - - - - - - - ซ - - ท ร - ท - ท 3

- - - - - - - ล - - ท ล - ซ - ม

- - - - - - - ล - - ท ล - ซ - ท

B - - - - - - - x - - - x - - - x - - - - - - - ร - - - ท - - - ซ 1

C - - - - - - x x - x - x - - x x - - - - - - ล ซ - ซ - ล - - ท ร 1

D - - - - - - - x - - - x - x - x - - - - - - - ร - - - ม - ร - ท 1

E - - - - - x - x - - x x - - x x - - - - - ร - ซ - - ล ท - ซ - ล 1

F - - - x - x - - - - x x x x - x - - - ล - ท - - - - ท ล ซ ม -ซ 2

- - - ล - ท - - - - ท ล ซ ม -ซ

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงบานอยเหนอเมองแมน

1 A A

2 B C

3 D F

4 A F

5 F

กลมเสยงทพบ บนไดเสยงทพบคอ ซอล คอ ซ ล ท ร ม

การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอกลกตก

หนงสามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ไดดงน

91

ตารางสรปการเคลอนทของลกตกเพลงบานอยเหนอเมองแมน

1 ซ 3 ซ 6

2 ซ 1 ซ 5

3 ซ 3 ซ 2

4 ซ 3 ซ 1

5 ซ 1

การเคลอนทของลกตก ทพบในเพลงบานอยเหนอเมองแมน มดงน

1.ซ3 ซ 6 ในบรรทดท 1

- - - - - - - ซ - - ท ร - ท - ท - - - - - - - ล - - ท ล - ซ - ม

2.ซ1 ซ 5 ในบรรทดท 2

- - - - - - - ร - - - ท - - - ซ - - - - - - ล ซ - ซ - ล - - ท ร

3.ซ3 ซ 2 ในบรรทดท 3

- - - - - - - ร - - - ม - ร - ท - - - - - ร - ซ - - ล ท - ซ - ล

4.ซ3 ซ 1 ในบรรทดท 4

- - - - - - - ล - - ท ล - ซ - ท - - - ล - ท - - - - ท ล ซ ม - ซ

5.ซ 1 ในบรรทดท 5

- - - ล - ท - - - - ท ล ซ ม - ซ

92

สรปการดการเคลอนทของลกตกเพลงบานอยเหนอเมองแมนนนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตางๆ

มการเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ซ3 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ6 ซ2 และ ซ1

ซ 6

ซ3 ซ 2

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ1 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 5

ซ1 ซ 5

2.ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆ จะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ6 ซ2 และ ซ1 ไปยง ซ 3

ซ 6

ซ 2 ซ3

ซ 1

- การเคลอนทของลกตก ซ5 มการเคลอนทไปยง ลกตก ซ 1

ซ 5 ซ 1

93

การเคลอนทของลกตกในเพลงบานอยเหนอเมองแมน ใชบนไดเสยง ซอล เปนบนไดเสยง

หลกจะเหนไดวาวรรคแรกของเพลงขนตนดวย ซ3 คอเสยง ท ในบนไดเสยง ซอล และจบลงดวย

วรรคทายดวยเสยง ซ1 ซงเปนการจบแบบสมบรณ

1 ซ 3 ซ 6

2 ซ 1 ซ 5

3 ซ 3 ซ 2

4 ซ 3 ซ 1

5 ซ 1

2.5 เพลงประเภทเพลงลา ไดแก เพลงลาท มเนอเพลงดงน

ลาท ลาท (เออ เออ เออ ) (ซา) สวสดคนนลากอน(ตวฉนไมอยากจะไป)(ซา)

แตวาบานอยไกล จาใจจากจร

ขอสาบานตอหนาเทวา(ซา) ขอใหมาตดตาเปนเวลาเขานอน

เพลงราวงพนบานลาท เปนเพลงพนบานประเภทกลอนเพลงปฏพากย มจานวนคาในแตละ

วรรค ประมาณ 4-13 คา มสมผสระหวางวรรค โดยคารองคาสดทายในวรรคท 1 จะสมผสกบคาท 2

หรอ 3 ของวรรคท 2 คาสดทายในวรรคท 3 จะสมผสกบคาท 2 หรอ 3 ของวรรคท 4 สามารถ

สรปไดวา เพลงลาท มลกษณะแผนผงคาประพนธ ดงน

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ลา ท ลา ท สวสด คน น ลา กอน ตว ฉน ไม อยาก จะ ไป

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ตว ฉน ไม อยาก จะ ไป แต วา บาน อย ไกล จา ใจ จาก จร

๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐

ขอ สา บาน ตอ หนา เท วา ขอ ให มา ตด ตา เมอ เว ลา เขา นอน

94

เพลงลาทสะทอนใหเหนถงความเชอในสงคมเกยวกบสงศกดสทธ “ขอสาบานตอหนา

เทวา” เนอหาของบทเพลงกลาวบอกลาคนรกอยางคดถง

เมอนาเพลงลาทมาวเคราะหไดผลการวเคราะหดงน

เพลงลาท

- - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ - - - ฉง - - - ฉบ

- ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน - ปะ - ปะ -โทน-โทน

- - - -

- ล – ล

ลา ท

- ล ท ร

เออ เออ เออ

ท ล – ล

เออลา ท

--- ซ

ส

- ซ – ล

วส ด

- ร – ล

คน น

- ร – ม

ลา กอน

- - - -

- ด – ด

ตว ฉน

- - ด ซ

ไม อยาก

- ล – ล

จะไป

- - - - - ด – ด

ตว ฉน

- - ด ซ

ไม อยาก

- ล – ล

จะไป

- ด ร ม

แต วา บาน

- ล – ด

อย ไกล

- ด – ด

จา ใจ

- ซ - ล

จาก จร

--- ด

ขอ

- - ด ล

สา บาน

- ซ – ม

ตอ หนา

- ซ – ล

เท วา

--- ด

ขอ

- - ด ล

สา บาน

- ซ – ม

ตอ หนา

- ซ – ล

เท วา

- ด ร ม

ขอใหมา

- ด – ร

ตด ตา

- ล ด ด

เมอ เว ลา

- ล – ด

เขา นอน

(บนทก วนท 14 เมษายน พ.ศ. 2553 : 10.00 น.)

บรรทดท 1

- - - -

- ล – ล

ลา ท

- ล ท ร

เออ เออ

เออ

ท ล – ล

เออลา ท

--- ซ

ส

- ซ – ล

วส ด

- ร – ล

คน น

- ร – ม

ลา กอน

ทศทางของเสยง

95

บรรทดท 2

- - - -

- ด – ด

ตว ฉน

- - ด ซ

ไม

อยาก

- ล – ล

จะไป

- - - - - ด – ด

ตว ฉน

- - ด ซ

ไม

อยาก

- ล – ล

จะไป

ทศทางของเสยง

บรรทดท 3

- ด ร ม

แต วา

บาน

- ล – ด

อย

ไกล

- ด – ด

จา ใจ

- ซ - ล

จาก จร

--- ด

ขอ

- - ด ล

สา บาน

- ซ – ม

ตอ หนา

- ซ – ล

เท วา

ทศทางของเสยง

96

บรรทดท 4

--- ด

ขอ

- - ด ล

สา บาน

- ซ – ม

ตอ หนา

- ซ – ล

เท วา

- ด ร ม

ขอให

มา

- ด – ร

ตด ตา

- ล ด ด

เมอ เว ลา

- ล – ด

เขา

นอน

ทศทางของเสยง

ลกษณะรปแบบทานองเพลงลาท รปแบบทานอง ทง 5 รปแบบ โดยสวนมากจะม

ลกษณะเปนเสนคลายสลบฟนปลา คอมลกษณะการรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา และเสยงตาเปน

หาเสยงสงมการเคลอนทข นลง

97

เพลงลาท พบรปแบบจงหวะ ทงหมด 6 รปแบบ ดงน

รปแบบ ทานอง จานวน

ครง

A - - - - - x - x - x x x x x - x - - - - - ล - ล - ล ท ร ท ล - ล 1

B - - - x - x - x - x - x - x - x - - - ซ - ซ - ล - ร - ล - ร - ม 1

C - - - - - x - x - - x x - x - x - - - - - ด - ด - - ด ซ - ล - ล 2

- - - - - ด - ด - - ด ซ - ล - ล

D - x x x - x - x - x - x - x - x - ด ร ม - ล - ด - ด - ด - ซ - ล 1

E - - - x - - x x - x - x - x - x - - - ด - - ด ล - ซ - ม - ซ - ล 2

- - - ด - - ด ล - ซ - ม - ซ - ล

F - x x x - x - x - x x x - x - x - ด ร ม - ด - ร - ล ด ด - ล - ด 1

ตารางสรป รปแบบจงหวะทพบในเพลงลา

1 A B

2 C C

3 D E

4 E F

กลมเสยงทพบ บนไดเสยงทพบคอ โด คอ ด ร ม ซ ล

การเคลอนทของลกตก เมอนาลกตกของบทเพลงมาเรยงตาแหนงในบทเพลงแลวสงทได

จากการวเคราะห คอ การเคลอนทของลกตก ซงหมายถงการเคลอนทของลกตกหนงไปยงอกลกตก

หนงสามารถวเคราะหการเคลอนทของลกตกทละบรรทด ดคอ การเคลอนทของลกตก ในเพลงลาท

เปนกลมเสยง โด คอ ด ร ม ซ ล

98

1 ด 6 ด 3

2 ด 6 ด 6

3 ด 6 ด 6

4 ด 6 ด 1

การเคลอนทของลกตกทพบในเพลงลาท มดงน

1.ด6 ด 3 ในบรรทดท 1

- - - - - ล - ล - ล ท ร ท ล - ล - - - ซ - ซ - ล - ร - ล - ร - ม

2.ด6 ด 6 ในบรรทดท 2

- - - - - ด - ด - - ด ซ - ล - ล - - - - - ด - ด - - ด ซ - ล - ล

3.ด6 ด 6 ในบรรทดท 3

- ด ร ม - ล - ด - ด - ด - ซ - ล - - - ด - - ด ล - ซ - ม - ซ - ล

4.ด6 ด ในบรรทดท 4

- - - ด - - ด ล - ซ - ม - ซ - ล - ด ร ม - ด - ร - ล ด ด - ล - ด

99

สรปการดการเคลอนทของลกตกเพลงลาทนนสามารถดได 2 กรณ คอ

1. ดวาลกตกใดลกตกหนงมการเคลอนทไปยงลกตกใดบาง จะพบวาลกตกเสยงตางๆ ม

การเคลอนทดงน

- การเคลอนทของลกตก ด6 มการเคลอนทไปยง ลกตก ด1 ด3 และ ด 6

ด1

ด6 ด3

ด6

2. ดวาการเคลอนทสามารถเคลอนทไปยงลกตกหนงๆจะพบวาลกตกเสยงตางๆ มการ

เคลอนทดงน

- มการเคลอนทจาก ลกตก ซ6 ซ3 และ ซ5 ไปยง ซ 3

ด 6

ด 3 ซ3

ด 1

การเคลอนทของลกตกในเพลงลาท ใชบนไดเสยงโด เปนบนไดเสยงหลกจะเหนไดวา

วรรคแรกของเพลงขนตนดวย ด6 คอเสยง ท ในบนไดเสยงโด และจบลงดวยวรรคทายดวยเสยง ด1

ซงเปนเสยงโด

บทท 5

สรปผล อภปราย เสนอแนะ

การศกษาเพลง ราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก อาเภอเมอง จงหวด

นครสวรรค ซงดาเนนมาเปนลาดบ สามารถสรปผลการศกษาไดดงน

ความมงหมายของการศกษาคนควา

1. เพอศกษาวฒนธรรมทเกยวของกบเพลงราวงพนบานดอนคา อา เภอทาตะโก จงหวด

นครสวรรค

2. เพอ วเคราะหเนอหาและทานองเพลงราวงพนบานดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวด

นครสวรรค

วธการดาเนนการศกษาวจย

การดาเนนการวจยครงนเรมจากการรวมรวมขอมลจากงานวจย เอกสาร หนงสอทางราชการ

หนงสออนๆ ทเกยวของ และออกปฏบตการภาคสนามเพอรวบรวมขอมล โดยไดศกษาสภาพทวไป

ของชมชน จากนนไดศกษารวบรวมเกยวกบเพลงพนบาน จากนนได นาขอมลทงหมดทรวบรวมเอามา

วเคราะหเรยบเรยงเปนรายงานวจยในรปแบบของการวจย

การศกษาและรวบรวมขอมล

ขอมลและแหลงขอมลจาแนกออกเปน 2 ระดบ ไดแก ขอมล และขอมลทตยภม

1. ขอมลปฐมภม แยกสวนทจะศกษาออกเปนขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทวไปของชมชน

และขอมลในสวนของวฒนธรรมดนตร

1.1 ขอมลทเกยวกบสภาพแวดลอมทวไปของตาบลดอนคา ไดแกลกษณะทต ง

สภาพบานเรอน ประวตความเปน มาของหมบาน ประชากร การสาธารณปโภค การสาธารณสข

การศกษา การปกครอง การประกอบอาชพ ศาสนา การแตงกาย ภาษาและครอบครว การใช

วธสารวจ สงเกตบนทกภาพรวมทงการสอบถามสมภาษณจากชาวบานหรอผเกยวของ

1.2 ขอมลเกยวกบวฒนธรรมดนตร ไดแกประวตความเปนมาของก ารขบรองเพลง

พนบาน เนอหาของบทเพลง การแตงกายในการแสดง การถายทอด รปแบบการแสดง โอกาสใน

การแสดง ทศนคตทมตอเพลงพนบาน ขอมลสวนนจะใชวธการบนทกเสยง บนทกภาพ สอบถาม

สมภาษณวทยากรและชาวบานทมความร

101

2. ขอมลทตยภม ไดจากการศกษาคา ควา รวบรวมเอกสารและสงพมพไดแก เอกสาร

วารสาร จลสาร รายงานการสมมนา และการศกษาวจยทเกยวของกบเพลงพนบาน ซงไดทาการศกษา

คนควา จากแหลงขอมลตางๆ ดงน

2.1 หอสมดแหงชาต กรมศลปากร

2.2 หอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

2.3 สานกหอสมด มหาวทยาลยมหดล

2.4 สานกหอสมด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2.5 ศนยศลปวฒนธรรมจงหวดนครสวรรค

2.6 หองสมดดนตรสมเดจพระเทพรตน มหาวทยาลยมหดล

2.7 หองสมดประชาชนอาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

2.8 สานกวทยาบรการ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

การวเคราะหขอมล

เมอไดศกษาคนควาและรวบรวมขอมลจากงานวจยและเอกสารทเกยวแลววเคราะหแนวคด

ตามคตชนวทยา จากขอมลเอกสารและภาคสนามดานเพลงพนบานผวจยไดนาเสนอเปรยบเทยบใน

เชงพรรณนาวเคราะหในหวขอตอไปน

สรปผลการศกษาวจย

ผวจยไดสรปการศกษาวจยออกเปน 2 สวนคอ

1. สภาพทวไปของชมชน สามารถสรปผลการศกษาไดดงน

1.1 ชมชน ตงบรเวณอยหางจากทวาการอาเภอประมาณ ๒ กโลเมตรทางทศตะวนออก

อยตดกบถนนไพศาล – นครสวรรค กโลเมตรท 2 ตาบลดอนคาเปนตาบลหนง ของอาเภอทาตะโก

จงหวดนครสวรรค มอาณาเขตตดตอกบตาบลตางๆ ดงน

1.1.1 ทศเหนอตดตอกบตาบลสายลาโพง อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

1.1.2 ทศใตตดตอกบตาบลทานบ อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

1.1.3 ทศตะวนออกตดตอกบตาบลวงนาลด อาเภอไพศาล จงหวดนครสวรรค

1.1.4 ทศตะวนต กตดตอกบตาบลทาตะโก อาเภอทานบและตาบลพนมรอก

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

1.2 ศาสนา ชาวบานดอนคานบถอศาสนาพทธทกคนเพราะเปนบานคนไทยเกาแก

มอายหลายพนปจากประวตทคนพบภายในหมบานมวดถง 2 แหง คอ วดดอนคา และวดเขาลอ

แสดงใหเหนวาชาวบานมศาสนาพทธเปนเครองยดเหนยวจตใจ

102

1.3 ประเพณและวฒนธรรมประจาทองถน ประเพณทสาคญของชาวบานดอนคาคอ

ประเพณทาบญตรษสงกรานต เทศกาลตรษสงกรานตเปนวนขนปใหมของไทย จะมการเฉลมฉลอง

โดยการทาบญตกบาตร เทศกาลวนตรษสงกรานตจะเรมในวนแรม 15 คา เดอน 4 จนถง ขน 4 คา

เดอน 5 เปนเวลา 5 วน โดย จะจด เชนนเปนประจาทกปซงกจะมการอาบนาผสงอาย มการแสดง

เพลงพนบานอนเปนวฒนธรรมทองถนเมอการทางศาสนาแลว เสรจพธการทางศาสนาแลวกจะมการแห

ธงมหาสงกรานตไปปก ณ ลานวด ซงเปนการแสดงใหเหนวา งานฉลองวนสงกรานตไดสนสดลงแลว

1.4 วถชวต คนดอนคาสวนใหญใชชวตแบบเรยบงาย มความสขกบการทางานใน ฤด

ทานากจะออกไปทานา พอหมดชวงฤดทานากมความสขกบการทางานบานเลก ๆนอยๆ เชนปลกผก

เผาถาน หาหนอไม เยบเสอผากฬา ผสงอายจะเปนผอยเฝาบานมลกหลานไปทางานนอกบาน โดย

ผสงอายเหลานมลก หลานคอยสงเสยเลยงดเมอยามแกเฒา และไมตองทางานหนก บางคนอยบาน

เพอเลยงหลาน เพราะพอแมของเดกจะไดทางานอยางสะดวก

1.5 การแตงกาย ชาวบานดอนคาทเปนเพศชาย จะสวมกางเกงเปนแบบกางเกง

ขาสนทว ๆไปบาง สาวกางเกงขายาวเมอออกไปขางนอก โดยสวมเสอยดและเสอเชตบางตามสมยนยม

บางคนจะมผาขาวมาผกเอวดวย ถาเปนชายวยกลางคนจะนยมนงกางเกงขายาวและสวมเสอยดและ

เสอเชตตามลาดบ สวนเพศหญงทสงอายจะนยมนงผาสนหรอผาถงเปนประจาโดยมหลากหลายรปแบบ

เชนมลายดอกพกล ลายดอกชบา หรอผาททอข นมาเอง สวมเสอลกไมหรอคอกระเชา แสดงใหเหน

วาชาวบานดอนคารบวฒนธรรมการแตงกายมาจากภายนอกหมบานโดยเปลยนไปตามยคสมย

1.6 ภาษา ภาษาทชาวบานตาบลดอนคาใชสอสารกนคอภาษาไทยเชนเดยวกบ

ภาษาไทยภาคกลางแตกมสาเนยงเพยนซงเรยกวา สาเนยงดอนคา

1.7 การประกอ บอาชพ บานดอนคาเปนหมบานสงคมเกษตรกรมนบตงแตอดต

จนถงปจจบน ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพทานา ทาไร สวนหนงรบราชการและประกอบอาชพ

อสระทวไปทงในอาเภออนๆ ในจงหวดและในตางจงหวดบานดอนคาเปนหมบานขนาดใหญมคน

ตงรกรากมาหลายรอยป จากการสอ บถามขอมลและสงเกตพบวา แตเดมสภาพสงคมมการทานา

เปนอาชพหลกแตภายหลงความเจรญทางสงคมมากขนลกหลานไดมโอกาสเรยนสงขนจงไมคอยม

การประอบอาชพทานามากเหมอนแตกอน

2. การวเคราะหเนอหาและทานองเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก

จงหวดนครสวรรค ผวจยไดเลอกเพลงมาทาการศกษาจานวน 6 เพลง จดประเภทตามลกษณะเนอหา

ของเพลงไดแก 1) เพลงประเภทบชาพระพทธศาสนา ไดแก เพลงมาลาพวงดอกไม 2) เพลงประเภทท

สะทอนให เหนถงสภาพบานเมอง ไดแก เพลง นครสวรรคของเรา 3) เพลง ประเภท ทเกยวกบ

วฒนธรรมประเพณประจาทองถน ไดแก เพลงชกชวนสาวงาม 4) เพลงประเภททสะทอนใหเหนถง

103

วถชวตของชาวบาน ทแสดงถงความรก การเกยวพาราส ระหวางหนมสาว ไดแก เพลงเจาแกวสาลกา

และเพลงบานอยเหนอเมองแมน และ 5) เพลงประเภทเพลงลา ไดแก เพลงลา และจากการวเคราะห

เนอหาและทานองเพลงพนบานดอนคาสามารถสรปผลการวจยไดดงน

2.1 โครงสรางของบทเพลง เพลงราวงพนบานดอนคาเปนลกษณะคาประพนธแบบ

กลอนสดและเปนการผสมผสานรปแบบของ กลอนส กลอนหก และกลอนแปดเพลงพนบานสวนใหญ

จะมความยาวตงแต 1- 4 บท บางเพลงกมสมผสคลองจองระหวางบทแตบางเพลงกไมม แตทกเพลง

จะมสมผสคลองจองระหวางวรรค และภายในวรรคโดยปกตเพลงพนบานดอนคาจะมการใชบนไดเสยง

เพยงบนไดเสยงเดยวใน 1 เพลง จะไมคอยมการเปลยนบนไดเสยงระหว างเพลง เพลงโดยทวไป

มกจะมเนอรอง 4 วรรค 8 วรรค หรอ 12 วรรค ซงถอว าเปนโครงสรางทสมบรณ แต เพลงพนบาน

บางเพลงบางเพลง จะมจานวนวรรคไมลงตว เชน ม 5 วรรค หรอ 7 วรรค

2.2 รปแบบของทานอง โดยสวนมากเพลงราวงพนบานดอนคาจะมลกษณะทานอง

คลายสลบฟนปลา คอมลกษณะการรองจากเสยงสงไปหาเสยงตา และเสยงตาเปนหา เสยงสงมการ

เคลอนทข นลงตลอดเวลา

2.3 กลมเสยงทพบ เพลง ราวงพนบานดอนคาส วนใหญ จะใชบนไดเสยง หาเสยง

(Pentatonic Scale) มระยะหางระหวางเสยงรองตาสด กบเสยงร องสงสด (Range) ของเสยงตงแต

6 เสยงไปจนถง 10 เสยงไมมการกาหนดตายตววาเพลงนตองขนเพลงดวยเสยงใด กลมเสยงทพบก

คอกลมเสยง ซอล

2.4 รปแบบจงหวะ เพลงราวงพนบานดอนคาเกอบทกเพลงจะใชรปแบบจงหวะ

- + - +

- ปะ ปะ ปะ - โทน - โทน - ปะ ปะ ปะ - โทน - โทน

โดยกาหนดใหเครองหมาย - แทนจงหวะฉง และเครองหมาย + แทน

จงหวะ ฉบ

2.5 ลกตกของเพลงราวงพนบาน เพลงโดยทวไปสวนใหญแลวจะใหความสาคญกบ

ลกตกสดทายของเพลง ทมกจะจบดวยลกตกท 1 ยกตวอยางเชน เพลงทใช บนไดเสยงซอล ลกตก

สดทายของเพลง มกจะใช เสยง ซอล ซงถอว าเปน การจบเพลงทสมบรณ แตสาหรบเพลงพนบาน

ดอนคาแลวไมไดใหความสาคญกบการจบเพลงทเสยงแรกของบนไดเสยงเท าใดนก เนองจากเพลง

พนบานดอนคาเปนเพลงทมกจะรองซาๆ วนไปเรอยๆ ทาให ผเลนมความรสกวา ยงไมจบและมการ

ขนเพลงใหมมารองตอไปทาใหการเลนเกดความต อเนอง ไม สะดด ในกรณทต องการจบ หรอหยด

เลน พอเพลงหรอแมเพลงทมประสบการณจะเลอกเพลงทรองเอง

104

อภปรายผลการศกษาวจย

จากการวเคราะหสามารถสรปประเดน ตางๆ ของเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค ไดดงน

1. วฒนธรรมทางดนตร ทเกยวของกบ การเลนเพลงราวงพนบานดอนคา ตาบลดอนคา

อาเภอทาตะโก จ.นครสวรรค เปนวฒนธรรมเกาแกทอยคกบชาวบานทหมบานดอนคา เรมมาตงแต

สมยสงครามโลกครงท 2 โดยมครทอง ไมทราบนามสก ล เปนผฝกสอนเพลงราวงพนบานดอนคา

ใหกบนายสมบรณ ศรบรรเทา นางเมยน ศรมาก นางมา รอดรกษา นายปลก เสอนอย นายใบ ศรบรรเทา

และเพอน ๆไดรวมตวกนเลนราวงพนบาน ตระเวนเลนตามหมบานตาง ๆและเรยกชอกลมของตวเองวา

ราวงบานดอนคา เนองจากอปนสยของคนไทยโดยทวไปนนเป นคนเจาบทเจากลอน และชอบร อง

ราทาเพลง ดงนนการร องราทาเพลงจงมบทบาทสาคญอย างมากในวถชวตชาวบ านตาบลดอนคา

ซงสวนใหญจะมอาชพทานาทาไร ทาใหมเวลาวางจากการทางานตรงกน และชาวบานเกอบทงหมด

นบถอศาสนาพทธ ดงนนเวลาทมเทศกาล หรอ วนสาคญทางศาสนา หรองานบญ ชาว บานเกอบ

ทงหมดจะมสวนรวมกบกจกรรมดงกล าวและทาให ชาวบานทนสามคคเป นอนหนงอนเดยวกนและ

สามารถรกษาความเอกลกษณในการเลนเพลงราวงพนบานแบบดงเดมเอาไว ไดประวตความเปนมา

ของการเลนเพลงราวงพนบานดอนคา อ.ทาตะโก จ.นครสวรรค

2. โอกาสในการแสดงเพลง ราวงพนบาน เพลงราวงพนบานดอนคานวตถประสงคเพอ

เปนการพบปะสงสรรค ในหม เพอนฝงหรอเพอโอกาสในการพบกนของหน มสาว การเล นเพลงจะ

ใชไดเกอบทกโอกาส แตจะไมใชในงานอวมงค ล หรองานศพเล นในโอกาสสาคญ งานมงคลต างๆ

เชน งานแตงงาน ทาบญบาน งานบวช วนสงกรานต วนออกพรรษา งานวดดอนคา งานวดเขาลอ

3. วฒนธรรมการแตงกายในการเลนเพลงราวงพนบานดอนคา 3.1 การเลนเพลงราวงพนบานตามปกต ในกล มเพอน เพอคลายเหงา และพบปะ

สงสรรคกนผเลนจะแตงกายตามสบา ยดวยชดทใช ในชวตประจาวน เช น ฝายชายสวมเสอแขนสน

นงกางเกงขาสน (บางครงอาจไมสวมเสอ) สวนฝายหญงจะนงผาถงสวมเสอโปง

3.2 การเล นเพลง ราวงพนบานในวนสาคญ หรองานประจาป เชน ชวงเทศกาล

สงกรานต วนลอยกระทงงานวนออกพรรษา ผ เลนจะแตงกายใหเขากบโอกาส ดวยเสอผาใหมแลด

สะอาดตา เชน ในชวงเทศกาลสงกรานต ฝายชายสวมเสอลายดอก น งโจงกระเบน ผาขาวมา

ฝายหญงสวมเสอแขนกระบอก นงโจงกระเบน

3.3 การเลนเพลงราวงพนบานในโอกาสพเศษ เช น งานทาบญขนบ านใหม ทาบญ

วนเกด งานแตงงาน งานบวชหรองานทมเจ าภาพเชญไปเลน ผเลนจะแตงกายสภาพแบบไทย หรอ

สวมเสอผาทดใหมและสะอาดตา หากเป นงานใหญมาก มบคคลสาคญมาชม หรอเป นงานของทาง

ราชการ ฝายชายสวมเสอลายดอก นงโจงกระเบน หวผมเรยบ สวนฝายหญงจะสวมชดไทย ผมดดลอน

105

4. ภาษา เพลงราวงพนบานดอนคาจะใชภาษากลางเปนหลก ในบางเพลงจะมการผสมผสานภาษาถนของทาตะโก เขาไปดวย ทาให เพลงราวงพนบานดอนคามความแตกต างจากพนบานอนๆ ทวไป เพลงพนบานดอนคาจะใชภาษางายๆ ทใชในชวตประจาวน ในบางครงมการเลนคา หรอแปลงคาเพอให ไดสมผสคล องจองหรอเพอให ฟงแลวตลกขบขน บางครงมการใช คาฟมเฟอยในประโยค เพอใหจานวนคาของเนอร องในวรรคนนสมบรณ ลงตว แตบางครงกมการตดทอนคา เพอให คาในวรรคเพลงนนสมบรณ ลงตวเชนกน ผแตงเพลงพนบานจะใหความสาคญในเร องของภาษามากกว าเรองฉนทลกษณ เพอใหเพลงนนมความหมายชดเจนงายตอการจาเนอรอง

5. ลกษณะโครงสรางคาประพนธ เนอเพลงสวนใหญแลวผแตงไดแตงขนโดยใชภมปญญาชาวบานโดยใหความสาคญกบเนอ เพลงมากกวาเรองของฉนทลกษณ หรอรปแบบของคาประพนธเพอใหเนอเพลงในแตละวรรคมความหมายครบถ วนสมบรณ ผแตงอาจใชการเพมคาหรอวลเข าอกโดยไมไดคานงถงความสาคญของเรองฉนทลกษณ เทาใดนกดงนนลกษณะของคาประพนธ จงเปนแบบกลอนสดและเป นการผสมผสานรปแบบข อง กลอนส กลอนหก และกลอนแปด เพลงพนบานสวนใหญจะมความยาวตงแต 1- 4 บท บางเพลงกมสมผสคล องจองระหว างบทแตบางเพลงกไมม แตทกเพลงจะมสมผสคลองจองระหวางวรรค และภายในวรรคโดยปกตเพลง ราวงพนบานดอนคาจะมการใชบนไดเสยงเพยงบนไดเสยงเดยวใน 1 เพลง จะไมคอยมการเปลยนบนไดเสยงระห วางเพลง เพลงโดยทวไปมกจะมเนอร อง 4 วรรค 8 วรรค หรอ 12 วรรค ซงถอว าเปนโครงสร างทสมบรณ แตเพลงราวงพนบานบางเพลงบางเพลง จะมจานวนวรรคไมลงตว เชน ม 5 วรรค หรอ 7 วรรค

6. ทาราประกอบเพลงราวงพนบาน การเลนเพลงราวงพนบานนนตองรองพร อมกบรา โดยทาประกอบในแตละเพลง ยดความหมายของเพลงเปนหลก คอใชความหมายทแสดงความหมายของเนอเพลง การถายทอดเพลงราวงพนบานผรบไมนยมดดแปลง แตเมอผานมาหลายยคหลายสมย หรอแพรไปตางถนกตองมความแตกตางไปจากเดมบาง บางครงกเปลยนแปลง บางครงกขาดหายไป หรอบางครงกเพมเตมเนอรองและทารานอกจากไดรบการถายทอดแลว ผเลนคนใดมความสามารถกแตงขนในขณะทเลน และราประกอบไดเลยเพลงราวงพนบานจงเกดขนใหมอยตลอดเวลาแตละทองถนกมเพลงไมเหมอนกนและในขณะเดยวกนเพลงทไมไดรบ ความนยมกถกลมไปดวยการเลอกสถานท และการจดเตรยมสถานทในการเลนเพลงพนบานสถานทในการเลนเพลงพนบานดอนคานน จะเลอกใชสถานททมลกษณะเป นทโลง และกวางพอ อาจจะเปนลานดนกไดและใชไฟฟามาชวยใหความสวาง

7. เครองดนตรทใชในการบรรเลงในการแสดงราวงพนบาน ไดแก รามะนาลาตด มขนาดใหญหนากวางประมาณ 48 ซม. ตวรามะนายาวประมาณ 13 ซม. ขนหนงหนาเดยว ใชเสนหวายผาซกโยงระหวางขอบหนากบวงเหลกซงรองกน ใชเปนขอบของตวรามะนาและใชไมลมหลายๆ อนตอก เรงเสยงระหวางวงเหลกกบกนรามะนา รามะนาชนดน แตเดมใชประกอบการรองเพลง “ บน ตว ” ซงเขาใจวาไดแบบ อยางมาจากชวา และเขามาแพรหลายในประเทศไทยเมอใน รชกาลท 5 ในตอนหลงน ยงใชประกอบการเลน “ ลาตด ” และ “ ลเกลาตด ” หรอ “ ลเกรามะนา ” และเดยวนรจกกนแพรหลาย ทใชประกอบการเลนลาตดวงหนงๆ จะมรามะนาสกกลกก ได คนนงลอมวงและรองเปนลกคไปดวย ซงในเขตของตาบลดอนคานนใช รานาลาตด เปนเครองดนตรประกอบการรา สาหรบเครองดนตรของเพลงพนบานราวงพนบาน ตาบลดอนคานนมรามะนา ใชเครองดนตรประกอบจงหวะอน ไดแก ฉง

106

8. การสบทอดเพลราวงพนบาน เพลงราวงพนบานดอนคา มการสบทอดมาหลายชวอาย

คน ดวยวธการเรยนรแบบธรรมชาต คอการเลนเพลงรวมกน การไดด ไดฟงแลวจามารองมาเลน

โดยไมมการสอนกน เรยกวาเปนการฝกแบบครพกลกจา ในชวงแรกๆจะมพอเพลงแมเพล งชวยกน

คดแตงขนมารองเลน เมอเหนวาสนกสนานดจงกลายเปนทชนชอบและจดจากนตอมาและมการเพมเตม

การราไปตามบทรองจนเปนเอกลกษณของเพลงแตละเพลง เพลงราวงพนบานดอนคาทใชรองเลนกน

อยเปนเพลงประจาถนทมการรองมาตงแตดงเดมมลกษณะเฉพาะตรงตวทใชภาษาเดมเปนสวนใหญ

ทไมมการเปลยนแปลงภาษา อาจจะมการเปลยนแปลงสานวนในเนอรอง ใหทนสมยเหมอนใน

บางทองถน บางสวนกนามาจากถนอน บางสวนกนามาจากชวงสงครามโลกครงท 2 เนองจากมการ

สอสารมากขน มการอพยพยายถนฐานทอย ทาให มการละเลนตางๆ เขามาในทองถนมววฒนาการ

ทางวฒนธรรมครงยงใหญ เกดจากความคดของผนาประเทศ สงผลใหวฒนธรรมทองถนโดยทวไป

ดานการแตงกาย ความเปนอย ภาษา รวมทงการละเลนพนบานเปลยนแปลงไป เพลง ราวง

พนบานดอนคาคอยๆ หายไปพรอมกบการเปล ยนแปลงทางวฒนธรรมการดารงชวตทตองเรงรบ

การแทรกแซงของวฒนธรรมตะวนตกทมาพรอมกบสอตางๆ ทาใหบทเพลงบางเพลงสญหายไป

เพราะไมมการสบทอดใหกบลกหลาน เชนเพลง แปดนาฬกา เพลงไตรรงคธงไทย แตนบวายงม

ผเฒาผแกในหมบานทเคยไดยนไดฟงดงกลาวสามารถจดจาไดอยางแมนยาสามารถรองใหฟงได

9. บทบาทของเพลงราวงพนบานทมตอสงคมในหมบาน เนองจากในปจจบนกระแสของ

อารยธรรม วฒนธรรมของโลกตะวนตกไดเขามาสชมชนบานดอนคา จงทาใหมผลตอเพลง ราวง

พนบานดอนคาเชนเดยวกบสงคมในหมบานอนๆ เพลงราวงพนบานดอนคาถกพดถงและนามาเลน

นอยลง หากถามคนรนหลงในแถบตาบลหรอาเภอใกลเคยงบางคนยงไมทราบวาเพลง ราวง

พนบานดอนคาคออะไร ยงมการรองอยหรอไมแตในปจจบนหนวยงานของอาเภอทาตะโก โดยสภา

วฒนธรรมอาเภอ และหนวยงานทางการศกษาไดเขามามบทบาทในการชกชวนใหนกเรยนนกศกษา

ในระดบตางๆ ไดเขามาเรยนรเร องเพลง ราวง พนบานดอนคากนมากขนจงทาใหเพลง ราวง

พนบานดอนคายงไมสญหาย เพลงราวงพนบานดอนคามบทบาทกบสงคมในหมบานมาตงแตครง

อดตจนถงปจจบน โดยแสดงใหเหนดงนคอ

9.1 สามารถเปนสวนหนงในการสรางความบนเทงใหกบสงคมได

9.2 สามารถสรางความสามคคในหมขณะทงในกลมผรองเอง และในชมชน ทมสวนรวม

สรางคานยมทดงามใหกบชมชนและสรางความสามคคอนดในชมชน

9.3 สามารถสงสาร สอสาร ใหกบหนวยงานในชมชน รองเรยนใหก บผมอานาจ

หนาทตางๆ ได

107

ขอเสนอแนะ

เพอเปนการอนรกษเพลงราวงพนบานดอนคาไมใหสญหาย จงควรดาเนนการตามแนวทาง

ดงตอไปน

1. เนองจากทวงทานองในการรองจดจายาก โดยเฉพาะเพลงประเภททใชรองในเทศการ

ตางๆ พอเพลงแมเพลงพนบานทกคน จงควรมสวนรวมในการถายทอดเพล งราวงพนบานใหกบ

ลกหลานในทองถนใหเพมมากขน

2. เนองจากอทธพลจากดนตรและวฒนธรรมตะวนตกเขามามบทบาทมากกวาการไดรบ

อทธพลจากเพลงพนบาน หนวยงานทจดการศกษา จงควรนาเพลงราวงพนบานดอนคาเขาไปเปน

หลกสตรทองถนของจงหวดนครสวรรค

3. จากผลการวจยทพบวาเพลงพนบานดอนคา มการรองเลนกนในหมชมชนเลกๆ ไมม

การรองแพรกระจายไปทอนสาเหตเพราะไมมการสงเสรมและสนบสนนจากหนวยงานตางๆ ใน

ทองถนและในระดบจงหวด จง ควรมการรวมมอสนบสนนสงเสรมการ รองเพลงราวงพนบานโดยจด

เวทการแสดงขนในระดบทองถนและจงหวด

4. จากผลการวจยทพบวาขาดผสบทอดในการรองเลนเพลงราวงพนบาน จง ควรมการ

จดกลมเยาวชนผสบสานตานานเพลงราวงพนบานดอนคาขน

บรรณานกรม

109

บรรณานกรม

กนก คลายมข. (2543). การศกษาประสทธภาพของชดการสอน เรอง ทกษะการปฏบตขลยเพยงออ

สาหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกด

สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต : กรณศกษา โรงเรยนวดโสภณเจตการาม

สานกงานการประถมศกษาจงหวดพระนครศรอยธยา . พระนครศรอยธยา: โรงเรยนวด

โสภณเจตการาม.หนา 22.

กฤษณา แสงทอง. (2540). เพลงปฏพากย : วฒนธรรมการดนตรและภาพสะทอนทางสงคมของ

ชาวตาบลภเขาทอง พยหคร จงหวดนครสวรรค. วทยานพนธ ศศ.ม. (วฒนธรรมศกษา).

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

กาญจนา อนทรสนานนท. (2534). การรองเพลงประกอบการแสดง. ใน หนงสอทระลกงานสงเสรม

ศลปวฒนธรรมไทย. หนา 67- 76. พมพครงท 15. กรงเทพฯ: เมดทรายการพมพ.

-------------. (ม.ป.ป.). เอกสารคาสอนรายวชา มส (HS 592) พนฐานมานษยวทยาภาควฒนธรรม.

กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

จารณ กองพลพรหม. (2527). การศกษาเพลงพนบานและการละเลนพนบาน ในเพลงพนบาน

และการละเลนเพลงพนบาน จงหวดสรนทร. กรงเทพฯ: กรงสยามการพมพ.

ฉตรทพย นาถสภา. (2537). วฒนธรรมไทยกบขบวนการเปลยนแปลงทางสงคม. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณรทธ สทธจตต. (2538). สงคตนยม. ความซาบซงในดนตรตะวนตก. พมพครงท 4.

กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณชชา โสคตยานรกษ. (2542). สงคตลกษณและการวเคราะห. พมพครงท 1. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ถาวร สบงกช; และคนอนๆ. (2526). เพลงโคราช : การศกษาในเชงวเคราะหและวจารณ.

พมพครงท 2. นครราชสมา: ศรอกษร.

ธรพล ชศกด. สมภาษณ. 19 ตลาคม 2552.

บปผา ทวสข. (2520). คตชนชาวบาน. กาแพงเพชร: สถาบนราชภฎกาแพงเพชร.

ปญญา รงเรอง. (2525). ประวตการดนตรไทย. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ประเทอง คลายสบรรณ. (2522). รอยกรองชาวบาน. กรงเทพฯ: สทธสารการพมพ.

-------------. (2531). วฒนธรรมพนบาน. กรงเทพฯ: สทธสารการพมพ.

ประสทธ เลยวสรพงศ. (2533). ประวตศาสตรตะวนตกโดยสงเขป. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

ปราณ วงษเทศ. (2525). พนบานพนเมอง. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: เจาพระยา.

ผจงจตต อธคมนนทะ. (2525). การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม. กรงเทพฯ: กราฟฟกอารต.

110

พจนารถ แสงประดบ. (2538). ศกษาชวประวตและผลงานวรรณกรรมเพลงบอก ของสรอย เสยง

เสนาะ. ไทยคดศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พรรณราย คาโสภา. (2540). การวเคราะหเพลงพนบานกนตรมของหมบานดงมน จงหวดสรนทร.

กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พนพศ อมาตยกล. (2529). ดนตรวจกษ. กรงเทพฯ: สยามสมย.

มนตร ตราโมท. (2507). ศพทสงคต. กรงเทพฯ: กรมศลปากร.

มานพ วสทธแพทย. (ม.ป.ป.). เอกสารคาสอนรายวชา คตลกษณการวเคราะหเพลงไทย.

กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

มลนธสารานกรมวฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพานช . (2539). สารานกรมวฒนธรรมไทยภาคกลาง

(2536 – 2539). กรงเทพฯ: อมรนทรปรนตงแอนดพบลชชง.

เรณ โกศนานนท. (2537). การแสดงพนบานในประเทศไทย. พมพครงท 3. กรงเทพฯ:

ไทยวฒนาพานช.

วเชยร เกษประทม. (2528). เพลงพนบานจากพยหะคร. นครสวรรค: ภาควชาภาษาไทย

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฎนครสวรรค.

วรจกร วงศเงน. (2551). ราโทน : กรณศกษาคณะราโทนบานไรกราง ตาบลไรสะทอน อาเภอบานลาด

จงหวดเพชรบร. ปรญญานพนธ ศป.ม. (มานษยดรยางควทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ศราพร ฐตฐาน ณ ถลาง. (2537). การศกษาคตชนในบรบททางสงคมไทย. กรงเทพฯ: มตชน.

ศรจนทร นอยสะอาด. (2544). การรองเพลงพนบานในจงหวดปทมธาน : กรณศกษาเพลงโนเน

เพลงราวงขาวสาร และเพลงราวงพนบาน. วทยานพนธ ศศ.ม. (ดนตร). กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

สงด ภเขาทอง. (2531). ทางเขาสดนตรไทย. วารสารถนนดนตร. 2(7): 52 – 53.

สมบรณ ศรบรรเทา. (2553). สมภาษณ. 13 เมษายน 2553.

สนต อภยราช. (2544). โครงการการแสดงพนบานชมชนโบราณเมองกาแพงเพชร.

กาแพงเพชร: ม.ป.พ.

สกร เจรญสข. (2532). แนววเคราะหเพลงพนบานกบเพลงลกทง. ใน วนดวลเพลง

กลางทง. กรงเทพฯ: ไพศาลศลปการพมพ.

-------------. (2538). ดนตรชาวสยาม. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

-------------. (2541, พฤศจกายน). เพลงพนบาน. วารสารศลปวฒนธรรม. 20(1).

สกญญา ภทราชย.(2531) วรรณคดทองถนพนจ.กรงเทพฯ : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย

สกญญา สจฉายา. (2525). เพลงปฏพากย : บทเพลงแหงปฏภาณของชาวบานไทย. กรงเทพฯ:

สานกคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต.

สจตต วงษเทศ. (2532). รองราทาเพลง : ดนตรและนาฏศลปชาวสยาม. กรงเทพฯ: มตชน.

111

สชาต แสงทอง. (2543). ทฤษฎกบดนตรแจสกบการอมโพไวเซชน. กรงเทพฯ: ภาควชาดนตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สถาบนราชภฎสวนสนนทา.

สภรณ โอเจรญ. (2527). ประวตศาสตรและวฒนธรรมทองถนจงหวดนครสวรรค. กรงเทพฯ:

ม.ป.พ.

สนทร ดวงทพย. (2525). วเคราะหวรรณกรรมพนบานตาบลทาไม อาเภอพรานกระตาย

จงหวดกาแพงเพชร. วทยานพนธ ค.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สมลมาลย เรองเดช. (2525). เพลงพนบาน. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

-------------. (2518). เพลงพนบานจากพนมทวน. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

เสร พนพศ. (2546). ภมปญญาชาวบานกบการพฒนาชนบท เลม 1. กรงเทพฯ:

อมรนทรปรนตงกรป.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2537). 15 ป สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต.

กรงเทพฯ: สานกงานฯ.

-------------. (2539). แผนวฒนธรรมแหงชาตในชวงระหวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

ฉบบท 8. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

สานกเทศบาลตาบล. (ม.ป.ป.). แผนพฒนาเทศบาลตาบลนครชม (ป พ.ศ.2547). กาแพงเพชร:

สานกฯ.

องคการบรหารสวนตาบลดอนคา. (2553). เอกสารขอมลสภาพทวไปของตาบลดอนคา.

อนมานราชธน, พระยา. (2515). การศกษาเรองประเพณไทยและชวตชาวไทยสมยกอน.

กรงเทพฯ: เจรญธรรม.

อมรา พงศาพชญ. (2534). มนษยกบวฒนธรรมในสงคมและวฒนธรรม. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

องคณา ใจเหม. (2538). การวเคราะหดนตรพนเมองเหนอ. ปรญญานพนธ ศป.ม.

(มานษยดรยางควทยา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

อาคม เดชทองคา. (2543). หวเชอกววชน. กรงเทพฯ: สานกงานสนบสนนการวจย.

อานนท อาภาภรมย. (2515). มนษยกบสงคมและวฒนธรรมไทย. กรงเทพฯ: บารงนกลกจ.

อเนก นาวกมล. (2521). เพลงนอกศตวรรษ. พมพครงท 1. กรงเทพฯ: การเวก.

-------------. (2528). สารานกรมเพลงพนบานภาคกลาง. กรงเทพฯ: พฆเนศ.

ภาคผนวก

113

ภาคผนวก ก

ประวตพอเพลง- แมเพลง

114

ประวตพอเพลง แมเพลงพนบานดอนคา

ชอ – นามสกล นางมา รอดรกษา อาย 77 ป

วนเดอนปเกด วนพธ ท 10 เมษายน พ.ศ. 2476

ภมลาเนา 194 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดตทานา ปจจบนอยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ

ครอบครว สามชอ นายพด รอดรกษา มบตรดวยกน 1 คน เปนหญง

คณปามา รอดรกษา เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด จดไดวาเปนผมความสามารถใน

การรองเพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางมาก สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลง มนาเสยง

และลลาการรองไดไพเราะยงนก รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปน ผทมอธยาศยด มนาใจ

ตอผมาศกษาเพลงพนบานพดคยสนกสนาน มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและมความตงใจ

ทจะอนรกษเพลงพนบานดอนคานใหไวเปนมรดกลกหล านสบตอไป ปามา รอดรกษา เรมฝกหด

เพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดยก ารฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกน

เปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง ชวงเวลาในการรองเพลงพนบาน

สวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอมงานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน ปามา รอดรกษา เลาวา

เคยไปรวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยง

115

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานน ปามาเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหา กเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100- 200 บาท มนไมมากหรอกแตไดรองเพลงเลนเพลงแลวมนมความสข

ปามา รอดรกษา มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอน คาได

และมความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไป

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ปามา รอดรกษา คดวาควรให

หนวยงานราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

116

ชอ – นามสกล นายพด รอดรกษา อาย 81 ป

วนเดอนปเกด วนศกรท 10 มถนายน พ.ศ. 2473

ภมลาเนา 194 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดตทานา ปจจบนอยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ

ครอบครว ภรรยาชอ นางมา รอดรกษา มบตรดวยกน 1 คน เปนหญง

คณลงพด รอดรกษา เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด จดไดวาเปนผมความสามารถในการ

รองเพลงพนบานดอนคาในยคแรกๆ รว มกบปามา รอดรกษา ซงเปนพอเพลงแมเพลงยคแรกๆ

สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลงเชนกน มนาเสยงและลลาการรองไดไพเราะ รวมทงมทารา

ทออนชอยสวยงาม และมความตงใจทจะอนรกษเพลงพนบานดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบ

ตอไป

คณลงพด รอดรกษา เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆโดยไดรบการถายทอดโดย

การฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอมงานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน ลงพด รอดรกษาเลาวา

เคยไปรวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยง

117

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดงครงละ

100- 200 บาท

คณลงพด รอดรกษามความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคาได

ถงแมวาปจจบนประสาทการรบรทางการไดยน จะบกพรองไปบางแตกมความตงใจวาขอเปนสวนหนง

ของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไป

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน คณลงพด รอดรกษา คดวาควรให

หนวยงานราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

118

ชอ – นามสกล นายสมาน ภยงค อาย62 ป

วนเดอนปเกด วน ท 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2476

ภมลาเนา 87/3 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดตทานา ปจจบน อยบานคาขาย

ครอบครว ภรรยาชอ นางประมวล ภยงค อาย 57 ป

คณลงสมาน ภยงค เปนคนดอนคา มาโดยกาเนดเชนกน จดไดวาเปนพอเพลงพนบาน

ดอนคาทมความสามารถคนหนงลงสมานเลาวาไดเรมเลนเพลงพนบานมาตงแตสมยเดกอายประมาณ

สบสอง สบสามขวบ ไดไปดการละเลนของครสมยกอนและไดฝกกบคณปามา รอดรกษา คณลง

ฝกหดรวมตวกนเปนกลมใหญ ทชอบรวมกลมเพราะมเ พอนเยอะทาใหสนกแลวกจดจามาเลนจนถง

ปจจบน ลงสมาน มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและมความตงใจทจะอนรกษเพลงพนบาน

ดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

ลงสมาน ภยงค เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆจาไดวาครชอทองโดยไดรบการ

ถายทอดโดยการฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอ

ตอนกลางคนบาง ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต

หรอมงานแกบนหลวงพอแหลน

119

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานนลงสมาน เลาวาเคยไป

รวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงสวนใหญจะไปเปนคณะ กคอราวงบานดอนคา

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานน ลงสมาน ภยงค นนคณลงบอกวาพรอมจะสอนให

หากมผสนใจจรงๆ

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรอ งาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100- 200 บาท

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ลงสมาน ภยงค คดวาควรให

เดกๆ และเยาวชน ของหมบานและชมชนของเรานอนรกเพลงพนบานไวอยาใหสญหายอกทงอยากให

หนวยงานราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

120

ชอ – นามสกล นางเมยน สอนมาก อาย 64 ป

วนเดอนปเกด วนท 19 มถนายน พ.ศ. 2489

ภมลาเนา 227 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ปจจบน ทานา และธรกจภายในครอบครว

ครอบครว สามชอ นายหนบ สอนมาก มบตรดวยกน 4 คน

คณปาเมยน สอนมากเปนคนดอนคา มาโดยกาเนด จดไดวาเปนผมความสามารถใน

การรองเพลงพนบานดอนคาไดดคนหนง มนาเสยงและลลาการรองไดไพเราะยงนก รวมทงมทาราท

ออนชอยสวยงาม อกทงเปนผทมอธยาศยด มนาใจ ตอผมาศกษาเพลงพนบานพดคยสนกสนาน

มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและมความตงใจทจะอนรกษเพลงพน บานดอนคานใหไวเปน

มรดกลกหลานสบตอไป

ปาเมยน ศรมาก เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดยการ

ฟงแลวนามาทองจาโดยมพสาวอกคนชอตย เปนคนราวงเชนกน แตปจจบนนางตยไดชราเกนกวาท

จะราวงไดซงชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอ

มงานแกบนโดยสาคญนนนางเมยน สอนมากไดใชบานตนเองเปนทฝกซอมเพลงราวงอกดวย

121

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน ปาเมยนเลาวาเคยไป

รวมงานทงในการแสดงหนาอาเภอ เปนการแสดงท มความภาคภมใจเปนอยางยงและไดแสดงตาง

อาเภออกดวย

การถายทอดเพ ลงพนบานดอนคานนปา เมยนเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานน นหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวตามแตเจาภาพ

เขาจะให สวนรางวลทภมใจมากทสดกคอคาชม

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคา นนคณปาบอกวาสามารถทาไดหลาย

อยางแตทสาคญควรมการจดแสดงในโอกาสตางๆมากยงขน

122

ชอ – นามสกล นายปลก เสอนอย อาย 82 ป

วนเดอนปเกด วนท22 มถนายน พ.ศ. 2471

ภมลาเนา 99หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลกๆ นอยๆ

ครอบครว ภรรยาชอ นางเร เสอนอย มบตรดวยกน 2 คน

คณลงปลก เสอนอย เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด ในอดตคณลงปลกเคยดารงตาแหนง

ผใหญบานหม 4 กอน คณลงปลกเรมฝกหดเลนพนบานดอนคามาตง แตยคแรกๆ ทมเลนเพลง

พนบานดอนคา จนสามารถรองราเลนไดเกอบทกเพลงเชนกน คณลงบอกวาการฝกรองเพลงนนทา

การฝกเลนกนเปนกลมสวนใหญกจะไปฝกเลนกนทบานนางเมยน สอนมาก เมอไดรองราแลวกม

ความสข สนก ทาใหหายเมอลาจากการทางาน สวนใหญกจะ ราคกบปาเร เสอนอย ซงเปนภรรยา

เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆโดยไดรบการถายทอดโดยการฟงแลวนามาทองจา มการ

ฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน คณลงเลาวาเคยไป

รวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงไปพรอมกบคณะราวงบานดอนคา

123

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนปามาเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอย ๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวซงกแลวแต

เจาภาพ

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบา นดอนคานน คณลงปลก เสอนอย คดวาควรให

อยากเผยแพรเพลงพนบานใหกบเยาวชนใหเพลงพนบานนอยคกบชาวดอนคาสบตอไป

124

ชอ – นามสกล นางเร เสอนอย อาย 82 ป

วนเดอนปเกด วนท 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2471

ภมลาเนา 99 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลกๆ นอยๆ

ครอบครว สามชอ นายปลก เสอนอย มบตรดวยกน 2 คน

คณปาเร เสอนอย เปนคนดอนคา มาโดยกาเนดอกเชนกนคณปาเลาวาเรมเลนราวงมา

ตงแตอายรนๆ ราวอายประมาณ 14-15 ป เลนมาเรอยจนถงปจจบนจนกระทงจะเลนไมไหวแลว

คณปาเร มลลาการราออนชอยสวยงาม นาเสยงไพเราะจดไดวาเปนแมเพลงพนบานทมความสามารถ

เปนเอกลกษณคนหนงของชาวดอนคา

ปาเร เสอนอย เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ ซงจาไดวาชอครทอง โดยไดรบการ

ถายทอดโดยการฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอ

ตอนกลางคนบางสวนใหญกฝกซอมทบานนางเมยน สอนมาก

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน ปาเร เสอนอย เลาวา

เคยไปรวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยง

125

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนปามาเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเ งนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวแลวแตเจาภาพ

เชนกน

ปาเร เสอนอย มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคาได และม

ความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไปแถมยง

บอกความรสกวามความสนกสนานมากทไดรองเพลงจะมการนดแนะกนมาฝกซอมเวลาเลนจรงกทา

ไดด

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพ นบานดอนคานน ปาเรคดวาสงจา เปนทสดคอการ

ถายทอดจานวนคนเลนราวงเรมสญหายไปกบกาลเวลา ควรรบอนรกษเสยแตวนน

126

ชอ – นามสกล นางขจ ศรบรรเทา อาย 66 ป

วนเดอนปเกด วนท 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2487

ภมลาเนา 104 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลกๆ นอยๆ

ครอบครว สามชอ นายใบ ศรบรรเทา มบตรดวยกน 2 คน

คณขจ ศรบรรเทา เปนคนดอนคามาโดยกาเนด เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ

โดยไดรบการถายทอดโดยการฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนา

ในชวงเยนหรอตอนกลางคนบางโดยฝกซอมรวมกลบคณะราวงการฝกซอมนนจะทากนเปนกลม

เพราะมเพอนเยอะทาใหสนกยงขน จดจาเพลงไดงายขน

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธต การรองเพลงพนบานดอนคานน ปาขจเลาวาเคยไป

รวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงไดรบคาชมมาตลอด

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานน ปาขจเ เลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

127

การได รบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100- 200 บาท

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ปาขจ ศรบรรเทา คดวาควรให

ลกหลานในหมบานมาฝกรองเพลงพนบานดอนคากนมากขนจะไดมรนตอไปเพราะในปจจบนนการ

รองเพลงพนบานดอนคากจะมรองกนแตแตเฉพาะกลมเทานนไมมรนเดกๆ มารมดวยเพลงทรองก

เรมสญหายอยากใหเกบรกษาเพลงพนบานดอนคาเอาไวใหนานๆ

128

ชอ – นามสกล นายใบ ศรบรรเทา อาย 69 ป

วนเดอนปเกด วน ท 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2484

ภมลาเนา 104 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ทานา อาชพเสรม ชางไม

ครอบครว ภรรยาชอ นางขจ ศรบรรเทา มบตรดวยกน 2 คน

คณลงใบ ศรบรรเทา เกดและโตมาทบานดอนคา จดไดวาเปนผมความสามารถในการรอง

เพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางด สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลง มความตงใจในการา

แตละครง รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปนผทมอธยาศยด มนาใจ ตอผมาศกษาเพลง

พนบานพดคยสนกสนาน มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและถอวาเปนรนทสามของพอเพลง

แมเพลงพนบานดอนคา

คณลงใบ เรมฝกหดเพลงพนบานกบคณลงสมบรณ ศรบรรเทาซงเปน โดยไดรบการถายทอด

โดยการฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอน

กลางคน บางโดยคณลงสมบรณ พชายเปนคนชกชวนมาเลนเพลงพนบานสวนลลาการรานนกไดคด

ประดษฐขนเอง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

129

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน เลาวาเคยไปรวมงาน

ทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงซงไปกบคณะเพลงพนบานดอนคา

การถายทอดเพลงพนบานดอนคาน นลงเลาเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดร บเงนคาตวกแลวแตเจาภาพ

สวนใหญกจะไดรบคาชมอยเสมอ

คณลงใบ ศรบรรเทา ใหความเหนวา สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน

คดวาควรใหมการแสดงบอยๆ ขนเพอแสดงใหเหนวาเพลงพนบานดอนคานนมความสาคญเยาวชน

รนใหมกจะไดเหนและซมซบวฒนธรรมอนดงามนสบตอไป

130

ชอ – นามสกล นายหร ขมโมก อาย 78 ป

วนเดอนปเกด วนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2476

ภมลาเนา 120 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ ทานา

ครอบครว ภรรยาชอ นางเหลอม ขมโมก มบตรดวยกน 3 คน

คณลงหร ขมโมก เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด จดไดวาเปนผมความสามารถในการรอง

เพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางมาก สามารถรองเพล งพนบานไดเกอบทกเพลง มนาเสยงและ

ลลาการรองไดไพเราะ มความสามารถในการตรามะนา ในการแสดงอกดวยจดไดวาเปนคนต

รามะนาฝมอด ทยงมชวต รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปนผทมอธยาศยด มนาใจ ม

มขตลก เลาเรองขาขนหยอกลอ ตอผมาศกษาเพลงพนบานพดคยสนกสนาน มความเปนกนเองตอผ

สมภาษณมากและมความตงใจทจะอนรกษเพลงพนบานดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

คณลงหร ขมโมก เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดย

การฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคน

บางชวงหลงๆ ลงหรขมโมก เรมเขาสวยชรา ทาใหเพลงพนบานทเคยรองลมเลอนไปบาง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

131

การไดรบเชญใหไปแ สดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานนลงหร เลาวาเคยไป

รวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงกบคณะเพลงพนบานดอนคา

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานน ลงหร เลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมชอบรองเพลงคาราโอเกะ เพลงสตร ง ลกทง เพราะมดนตรอยางอน

เขามาเขามาจงทาใหการแสดงเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดคาชมตลอดลงหรเลาวาเงน

ไมคอยสาคญเทาไรหรอกไปเพราะชอบสนกสนาน

คณลงหร ขมโมก มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคาได

และมความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไป

ยงการตการตรามะนาเพลงพนบานลงหร ขมโมกอยากใหเดกมาฝกตอยางยง

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ลงหร ขมโมก คดวาควรสาหรบ

แนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน คดวาควรใหมการแสดงบอยๆ ขนเพอแสดงใหเหน

วาเพลงพนบานดอนคานนมความสาคญเยาวชนรนใหมกจะไดเหนและซมซ บวฒนธรรมอนดงามน

สบตอไป

132

ชอ – นามสกล นางเหลอม ขมโมก อาย 74 ป

วนเดอนปเกด วน ท 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2480

ภมลาเนา 120 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานบาน

ครอบครว สามชอ นายหร ขมโมก มบตรดวยกน 3 คน

คณปาเหลอม ขมโมก เปนภรรยาของลงหร จดไดวาเปนผมความสามารถในการรอง

เพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางดอกคน สมยสาวๆ ปาเลาวาราเพลงพนบานคกบลงหร ขมโมก

จนชอบกน และแตงงานกนในทสด สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลงแตมบางเพลงกหลงๆ

ลมๆ ไปบาง แตถาไดรองบอยๆ กจะจาไดอกปาเหลอมเปนผ มนาใจ ตอผมาศกษาเพลงพนบาน

พดคยสนกสนาน มความเ ปนกนเองตอผสมภาษณมากและมความตงใจทจะอนรกษเพลงพนบาน

ดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

ปาเหลอม ขมโมก เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดยการ

ฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

133

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน ปาเหลอม ขมโมก

เลาวาเคยไปรวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยง

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนปาเหลอมเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงก จะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100- 200 บาท

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ปาเหลอม ขมโมก คดวาควรให

หนวยงานราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

134

ชอ – นามสกล นายประสงค ทพหม อาย 62 ป

วนเดอนปเกด พ.ศ. 2491

ภมลาเนา 66 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ

ครอบครว ภรรยาชอ นางจนทร ทพหม มบตรดวยกน 2 คน

คณลงประสงค ทพหม เกดและโตมาทบานดอนคา จดไดวาเปนผมความสามารถในการ

รองเพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางด สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลง เปนผจดบนทก

เพลงพนบานไวไดมาก มความตงใจในการาแตละครง รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปนผ

ทมอธยาศยด มนาใจ ตอผมาศกษาเพลงพนบานพดคยสนกสนาน มความเปนกนเองตอผสมภาษณ

มากและถอวาเปนรนทสามของพอเพลงแมเพลงพนบานดอนคา ปจจบนลงประสงคไมสามารถราได

ดเหมอนกอนเพราะเสนเลอดในสมองต บทาใหประสาทสมผสดานขวา ชา ทาใหราไมถนดนกแตก

สามารถรองเพลงและปรบมอประกอบได

ลงประสงค ทพหม เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดย

การฟงแลวนามาทองจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคน

บาง

135

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานนลงประสงค ทพหม

เลาวาเคยไปรวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงรวมกบคณะราวง

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนลงประสงคเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะ ไดรบเงนคาตวจากเจาภาพซงก

แลวแตเจาภาพ

คณลงประสงค ทพหม มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคา

ได และมความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลง

ตอไป

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน คณลงประสงค คดวาควรใหควรให

การสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคาโดยใหมการแสดงในงานตางมากขนเพราะ

ชวงนใชแตวงดนตรลกทงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยสญหายไปทละนอย

136

ชอ –นามสกล นางจนทร ทพหม อาย 60 ป

วนเดอนปเกด วนท 15 มนาคม พ.ศ. 2493

ภมลาเนา 66 หม 1 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ

ครอบครว สามชอ นายประสงค ทพหม มบตรดวยกน 2 คน

คณปาจนทร ทพหม เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด จดไดวาเปนผมความสามารถในการ

รองเพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางมากซงคณปาเปนครากบคณลงประสงค ทพหม สามารถรอง

เพลงพนบานไดดคนหนงซงคณปากเปนพอเพลงแมเพลงพนบานรนทสามแลว เพลงพนบานดอนคา

นคณปาอยากอนรกษและสบใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

ปาจนทร ทพหม เรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอน ๆ โดยไดรบการถายทอดโดยการ

ฟงแลวนามาทองจาจา มการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานนปาจนทร เลาวาเคยไป

รวมงานทงในระดบตาบล และอาเภอ ใกลเคยงพรอมกบคณะเพลงพนบาน

137

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนปา จนทรเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคด เงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100 – 200 บาท

ปาจนทร ทพหม มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคาได และ

มความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไป

เพราะตนเองเปนรนสดทายแลว

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานน ปาจนทร ทพหม คดวาควรให

หนวยงานราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

138

ชอ – นามสกล นางไสว ศรบรรเทา อาย 76 ป

วนเดอนปเกด วนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2477

ภมลาเนา 186 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลก ๆ นอย ๆ

ครอบครว สามชอ นายสมบรณ ศรบรรเทา มบตรดวยกน 3 คน

คณ ปาไสว ศรบรรเทา เปนคนดอนคา มาโดยกาเนด เปนพอเพลงแมเพลงยคแรกๆ ทยง

มชวตอยจดไดวาเปนผมความสามารถในการรองเพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางมาก สามารถรอง

เพลงพนบานไดเกอบทกเพลง มนาเสยงและลลาการรองไดไพเราะทสดเพราะเสยงสงจงเปนคน

รองเพลงทผชมตดใจ รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปนผทมอธยาศยด มนาใจ ตอผ

มาศกษาเพลงพนบานพ ดคยสนกสนาน แตปจจบนคณปา ไสวมสขภาพ ไมแขงแรงมากนกจงไม

สามารถราหรอรองเพลงหรอราไดตลอด คณปา ไสว มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและม

ความตงใจทจะอนรกษเพลงพนบานดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

คณปาเรมฝกหดเพลงพนบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดยการฟงแลวนามา

ทองจา และรวมราวงเพลงพนบานคกบคณลงสมบรณ ซงเปนสาม จงมการชกชวนและมการฝกหดม

การฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอนกลางคนบาง

139

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบานสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการ รองเพลงพนบานดอนคานน ปา ไสว เลาวาเคยไป

รวมงานทงในทหนาวาการอาเภอ ไดรบเสยงคาชมกนอยางมาก

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนปา ไสวเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกเพราะวาปาแกแลวไมไดออกไปราบอยๆ เดกๆ สมยนจงไมคอยไดเหนอก อยางเพราะม

เพลงสมยใหมเขามาจงทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากการแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากการแสดง

ครงละ 100 - 200 บาท

มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพนบานดอนคาได และมความตงใจวา จะ

ขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไป

สาหรบแนวทางในการส บทอดเพลงพนบานดอนคานน ปา ไสว คดวาควรใหหนวยงาน

ราชการควรใหการสนบสนนและใหความสาคญของเพลงพนบานดอนคามากขน

140

ชอ – นามสกล นายสมบรณ ศรบรรเทา อาย 79 ป

วนเดอนปเกด วนท 3 กมภาพนธ พ.ศ. 2474

ภมลาเนา 186 หม 4 ตาบลดอนคา อาเภอทาตะโก จงหวดนครสวรรค

อาชพ ในอดต ทานา ปจจบน อยบานทางานเลกๆ นอยๆ

ครอบครว ภรรยาชอ นางไสว ศรบรรเทา มบตรดวยกน 3 คน

คณลงสมบรณ ศรบรรเทา เปนพอเพลงทเรมจดตงคณะราวงเพลงพนบานดอนคาทม

ชอเสยงโดงด ง โดยการรวบรวมผคนทสนใจในยคนนมาฝกซอมถอวาเปนคนประสานงานนดแนะ

การฝกซอมรวมทงยง จดไดวาเปนผมความสามารถในการรองเพลงพนบานดอนคาไดเปนอยางมาก

สามารถรองเพลงพนบานไดเกอบทกเพลง มนาเสยงและลลาการรองไดไ พเราะมความสามารถใน

การตรามะ นา รวมทงมทาราทออนชอยสวยงาม อกทงเปนผทมอธยาศยด มนาใจ ตอผมาศกษา

เพลงพนบานพดคยสนกสนาน มความเปนกนเองตอผสมภาษณมากและมความตงใจทจะอนรกษ

เพลงพนบานดอนคานใหไวเปนมรดกลกหลานสบตอไป

คณลงสมบรณ เรมฝกหดเพลงพ นบานกบครรนกอนๆ โดยไดรบการถายทอดโดยการฟง

แลวนามาทองจาเปนคนหวเรวและมการจดบนทกไวกนลมเพลงทคณลงบนทกมหลายรอยเพลง

ดวยกนอกทงยงเปนคนท รวมการฝกหดกนเปนกลมหลงเลกจากงานนาในชวงเยนหรอตอน

กลางคนบาง

141

ชวงเวลาในการรองเพลงพนบ านสวนใหญจะใชเวลาในชวงงานเทศกาลสงกรานต หรอม

งานแกบน

การไดรบเชญใหไปแสดงหรอสาธตการรองเพลงพนบานดอนคานน คณลงสมบรณเลาวา

เคยไปรวมงานทงในระดบตางๆ มากมายอาเภอตาบลใกลเคยงถอวายคนนเพลงพนบานดอนคาม

ความโดงดงสดสรางชอเสยงใหกบคณะเพลงพนบานเปนอยางมาก

การถายทอดเพลงพนบานดอนคานนคณลงมาเลาวาสมยนเยาวชนไมสนใจเพลงพนบาน

เทาไรนกขนาดแนะนาลกหลานตนเองมาฝกยงไมคอยมใครสนใจเลยเพราะมเพลงสมยใหมเขามาจง

ทาใหเพลงพนบานดอนคาคอยๆ สญหายไป

การไดรบเงนคาตอบแทนจากก ารแสดงเพลงพนบานนนหากเปนงานแกบนหรองาน

ชวยเหลอคนในคณะนนกจะมคดเงนแตหากไดรบเชญไปแสดงกจะไดรบเงนคาตวจากเจาภาพซงก

แลวแตเจาภาพไมไดเรยกรองอะไรซงกประมาณ 100 - 200 บาท

คณลงสมบรณ มความภาคภมใจเปนอยางยงทสามารถรองเพลงพ นบานดอนคาได และม

ความตงใจวาขอเปนสวนหนงของการถายทอดเพลงพนบานดอนคาใหกบอนชนรนหลงตอไปและยง

ไดเปนวทยากรเพลงพนบานใหกบนกเรยนทสนใจอกดวย

สาหรบแนวทางในการสบทอดเพลงพนบานดอนคานนคณลงสมบรณ คดวาควรใหมการ

แสดงบอยๆ เพราะสมยนคนไมชอบดเพลงพนบานแลวดวยทรรศนะคตวาเชยบาง ไมทนสมยบาง

แตคณลงกมความภาคภมใจในการเปนพอเพลงพนบานดอนคามาจนถงปจจบน

ภาคผนวก ข

โนตเพลงพนบาน

143

144

145

146

147

148

ประวตยอผวจย

150

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นายเลอพงศ กณหา

วนเดอนปเกด 7 สงหาคม 2524

สถานทเกด จงหวดนครสวรรค

สถานทอยปจจบน 36 หม 7 ตาบลหนองยาว อาเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรค

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน ครรบเงนเดอนในอนดบ คศ.1

สถานททางานปจจบน โรงเรยนคลองหนองใหญ (ทองคา ปานขาอนสรณ)

สานกงานเขตบางแค สงกดกรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา

พ.ศ.2536 ประถมศกษาปท 6

จากโรงเรยนบานนกคลาน อาเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรค

พ.ศ.2542 มธยมศกษาปท 6

จากโรงเรยนลาดยาววทยาคม อาเภอลาดยาว จงหวดนครสวรรค

พ.ศ.2547 ครศาสตรบณฑต (ดนตรศกษา)

จากสถาบนราชภฏนครสวรรค

พ.ศ.2552 ประกาศนยบตรบณฑตบรหารการศกษา

จากมหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา

พ.ศ.2554 ศลปกรรมศาสตรมหาบณฑต (มานษยดรยางควทยา)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ