เอกสารหมายเลข ๑ ผลงานที่เป็นผลการด าเนินงานที่ผ่านมาkmcenter.rid.go.th/kmc06/download/NO1.pdf ·

-๑-

เอกสารหมายเลข ๑

ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา ๑. ชอผลงาน

การบรหารจดการนาในโครงการชลประทานประเภทสถานสบนาดวยไฟฟา กรณศกษา : สถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม ตาบลสหธาต อาเภอเของใน จงหวดอบลราชธาน ป พ.ศ.๒๕๕5

๒. ระยะเวลาทด าเนนการ

ป พ.ศ. ๒๕๕5

๓. ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการด าเนนการ 3.1 ความตองการน าส าหรบเกษตรกรรม

ความตองการทางดานเกษตรกรรมเปนความตองการนาสาหรบการเพาะปลกพช การเลยงสตว การประมง และการปาไม

3.1.1 ความตองการน าส าหรบการเพาะปลกพช วบลย (2526) ไดใหความหมายของปรมาณการใชนาของพช (Consumption Use) คอ

ปรมาณนาทสญเสยจากแปลงเพาะปลกสบรรยากาศในรปของไอนา แบงเปน 2 สวน คอ 1. การคายนา (Transpiration) คอ ปรมาณนาทพชดดไปจากดนเพอนาไปสรางเซลล

และเนอเยอแลวคายออกทางใบสบรรยากาศ 2. การระเหย (Evaporation) คอ ปรมาณนาทระเหยจากผวดนบรเวณรอบๆ ตนพช

มสมการในการคานวณหาปรมาณการใชนาของพชดงสมการท 1

ET = Kc x ETp --- (1)

โดยท ET คอ ปรมาณการใชนาของพชทตองการทราบมหนวยเปน มลลเมตรตอวน Kc คอ สมประสทธการใชนาของพช (Crop Coefficient) ดงแสดงในตารางท

1 และ 2 ETp คอ การใชนาของพชอางอง มหนวยเปน มลลเมตรตอวนซงคานวณจาก

ขอมลสภาพอตนยมวทยา โดยใชสตร Penman-Monteith

-๒-

ตารางท 1 คาสมประสทธการใชนาของพชชนดตางๆ ในชวงอายแตละสปดาห

ระยะเวลา จากตนฤด (สปดาห)

ชนดพช ขาวพนธพนเมอง ปกดา

ขาวพนธ กข. ปกดาฤดฝนและฤดแลง

ขาวพนธพนเมองหวาน

ขาวพนธ กข. หวานฤดฝนและฤดแลง

พชไร ฤดฝน

พชไร ฤดแลง

1 0.83 0.99 - - 0.30 0.53 2 0.83 0.99 - 0.99 0.30 0.53 3 0.83 0.99 - 0.99 0.30 0.30 4 0.93 1.16 - 0.99 0.30 0.30 5 1.06 1.16 0.83 1.16 0.70 0.70 6 1.06 1.16 0.83 1.16 0.70 0.70 7 1.06 1.25 0.83 1.16 0.90 0.90 8 1.06 1.30 0.93 1.25 1.20 1.20 9 1.06 1.32 1.06 1.30 1.00 1.00

10 1.06 1.32 1.06 1.32 1.00 1.00 11 1.06 1.32 1.06 1.32 0.70 0.70 12 1.06 1.24 1.06 1.32 0.50 0.50 13 0.96 - 1.06 1.24 0.50 0.50 14 0.83 - 1.06 - 0.50 0.50 15 0.83 - 1.06 - 0.50 0.50 16 0.83 - 0.96 - 0.50 0.50 17 0.83 - 0.96 - 0.50 0.50 18 0.72 - 0.83 - 0.50 0.50 19 - - 0.83 - 0.50 0.50 20 - - 0.83 - 0.50 0.50 21 - - 0.83 - 0.50 0.50 22 - - 0.72 - 0.50 0.50

เฉลย 0.94 1.18 0.93 1.18 0.59 0.61 ทมา: ฉลอง (2527)

-๓-

ตารางท 2 คาสมประสทธการใชนาของพชชนดตาง ๆ ในชวงอายแตละเดอน

อายพช (เดอน)

ชนดพช ขาวพนธพนเมอง ขาวพนธ กข. ออย พชไร พชผก ผลไม

1 1.00 1.00 0.60 0.40 0.70 1.00 2 1.00 1.25 0.80 0.70 0.70 1.00 3 1.20 1.35 1.00 1.10 0.70 1.00 4 1.35 1.30 1.10 0.80 0.70 1.00 5 1.30 1.10 1.20 0.50 - 1.00 6 1.20 - 1.20 - - 1.00 7 1.10 - 1.20 - - 1.00 8 - - 1.20 - - 1.00 9 - - 1.20 - - 1.00

10 - - 1.20 - - 1.00 11 - - 0.80 - - 1.00 12 - - 0.60 - - 1.00

เฉลย 1.16 1.20 1.01 0.70 0.70 1.00 ทมา: ฉลอง (2527)

3.1.2 การค านวณการใชน าของพชอางองโดยวธ Penman-Monteith สมการของ Penman-Monteith มดงน (Allen et al., 1998)

เมอ ETo = Reference Crop Evapotranspiration (mm.d.-1) Rn = Net Radiation at Crop Surface (MJ.m.-2d.-1) G = Soil Heat Flux (MJ.m-2d.-1) T = Average Temperature (oC) U2 = Wind Speed Measured at 2 m. height (m.s.-1) (ea-ed) = Vapor Pressure Deficit for measurement

at 2 m. height (kPa.) = Slope Vapor Pressure Curve (kPa.oC-1) r = Psychometric Constant (kPa.oC-1) 900 = Coefficient for the Reference Crop 0.34 = Wind Coefficient for the Reference Crop

2

d a 2 n

1 8 Δ

e e U 273 T

900 r G R ๐.408 Δ

0.34U ETo = --- (2)

-๔-

3.1.3 ปรมาณฝนใชการ ฝนใชการ หมายถง ปรมาณฝนทตกลงบนพนทเพาะปลก ซงสามารถนาไปใชประโยชน

ไดหรอเปนสวนของฝนทสามารถนาไปทดแทนนาชลประทานทตองสงใหพช ปรมาณฝนสวนนสงไปชวยลดปรมาณความตองการนาชลประทาน ปรมาณฝนใชการทนามาใชทดแทนนาชลประทานไดมากหรอนอยนน ขนอยกบองคประกอบหลายอยาง เชน ความชนในดน หรอระดบนาในแปลงนากอนฝนตก อตราและปรมาณฝนทตก อตราการรวซมของนาเขาไปในดน ความสามารถอมนาของดนในเขตราก ชนดและปรมาณการใชนาของพช ความเคยชนของเกษตรกรในการเกบนาไวในแปลงนา และลกษณะภมประเทศของแปลงเพาะปลกหรอความสงของคนนา (ฉลอง, 2538)

เนองจากวธการใหนาของขาวนนแตกตางจากพชไร ดงนน ปรมาณฝนใชการสาหรบขาวและพชไรจงพจารณาแยกจากกน

1. ปรมาณฝนใชการสาหรบขาว 2. ปรมาณฝนใชการสาหรบพชไร

3.1.4 ปรมาณน าส าหรบเตรยมแปลง ปรมาณนาทใชในการเตรยมแปลง หมายถง ปรมาณนาทสงใหแกพนทกอนการปลกขาว

โดยมจดประสงค คอ ทาใหดนมสภาพเหมาะสมตอการเพาะปลก และยงชวยใหดนระดบตากวารอยไถแนนขน ซงจะมผลทาใหสามารถลดการสญเสย เนองจากการรวซมของนาลงในดน ปรมาณนาทใชในการเตรยมแปลงจะมอตราสง เมอเทยบกบอตราการใชนาของขาวหลงจากปกดาหรอหวานเมลดแลว ฉะนนระยะเวลาในการเตรยมแปลงจงมความสาคญตอปรมาณนามาก (ฉลอง, 2537) ปรมาณการใชนาและระยะเวลาในการเตรยมแปลงของโครงการชลประทานตางๆ ในประเทศไทยไดถกรวบรวมโดย พระพงศ (2544) แสดงดงตารางท 3

กองจดสรรนาและบารงรกษา (2528) ไดทารายงานเกยวกบการศกษาทดลองปลกพชไรทสถานวจยตางๆ ทวประเทศ 6 สถาน โดยการวดความชนในดนกอนการสงนาและคานวณหาปรมาณนา ทตองสงใหแกพนทเพาะปลกเพอใหดนมความชนเทากบความชนชลประทาน ผลการทดลองปรากฏวา ปรมาณนาทตองสงใหแกพนทกอนการเพาะปลกเพอเตรยมแปลงมคาประมาณ 50 -64 มลเมตร โดยใชระยะเวลาเตรยมแปลงประมาณ 1 สปดาห

3.1.5 ปรมาณน าทรวซมลงในดน เปนปรมาณนาสวนหนงทตองสญเสยไปโดยไมสามารถหลกเลยงไดสาหรบการปลกขาว

ซงจะมปรมาณมากนอยเพยงใดขนอยกบชนดและลกษณะของดน วธการเตรยมแปลง ความสงของระดบนาในแปลงนา (ภทว, 2547) อตราการซมในแปลงนา (Percolation loss) เปนการสญเสยโดย การซมลกลงในดนและเปนสงทไมอาจหลกเลยงได และจะตองรวมอยในความตองการใชนาของพช เชน ขาว ดวยกรณอนๆ คานไมสมความสาคญนกการซมลกลงในดนจะมปรมาณมากหรอนอยเพยงใดขนอยกบสภาพดน ชนดดน ความลกดนทไถพรวนหรอเตรยมแปลง ระดบนาในแปลงนา และระด บนาใตดน

-๕-

(ประพนธ,2539) ปรมาณนาทรวซมในแปลงนาของโครงการชลประทานตางๆ ซง วชระ (2537) ไดรวบรวมไวดงตารางท 4 ตารางท 3 ปรมาณการใชนาและระยะเวลาในการเตรยมแปลงของโครงการชลประทานตางๆ

โครงการ ปรมาณการใชนาในการเตรยมแปลง ระยะเวลา

(วน) นาปรง (มม.) นาป (มม.) แมวง-กวลม 200 200 30 แมกวง 230 200 30 แมทาลพหลวง 350 300 - พษณโลก 210 210 30 เจาพระยา-แมกลอง 260 - 30 เจาพระยาตอนบน 255 255 - เจาพระยาตอนลาง 230 255 - เจาพระยา 190 190 30 แมกลอง 190 175 30 กาแพงแสน 200 200 30 กาแพงแสน (จดรปทดนตวอยาง) 410 - 51 มโนรมย 350 - 14 บานนา 313 290 30 สามชก 350 273 30 เพชรบร 300 250 21 พระองคชยยานชต 166 166 - ลาตะคอง 180 150 10 ลาพระเพลง 300 200 14 ลาปาว 300-350 300-350 - หนองหวาย (2525) - 250 21 หนองหวาย (2526) 400 300 21 หนองหวาย 410 - 30 นาพอง-หนองหวาย 300 250 60 แกงคอย 200 200 30 นาสวย 250 200 30 นาอน (2527) - 250 21 นาอน (2528) - 300 21 ปราณบร - 200 30 ปตตาน 180 162 - สถานวจยการใชนาชลประทานวชราลงกรณ 275 - 14

-๖-

ตารางท 3 (ตอ)

โครงการ ปรมาณการใชน าในการเตรยมแปลง ระยะเวลา

(วน) ดงเศรษฐ พจตร ไถเปยก-ทานาดา 410 - 32 ไถแหง-ทานาดา 243 - 7 ไถเปยก-ทานาหวานนาตม 235 - 6 ไถแหง-ทานาหวานนาตม 194 - 4 มลบน นครราชสมา ไถเปยก-ทานาดา - 311 28 ไถแหง-ทานาดา - 265 18 คลองตรอน อตรดตถ ไถเปยก-ทานาดา - 332 9 ไถแหง-ทานาดา - 273 6

ทมา: พระพงศ (2544)

ตารางท 4 อตราการซมลงในดนของโครงการชลประทานตางๆ

โครงการชลประทาน ชนดดน อตราการซม (มม./วน) กาแพงแสน 1.00 เจาพระยา 1.00 แมกลอง 1.00 แมกวง ดนเนอหยาบ 2.00 ดนเนอปานกลาง 1.30 ดนเนอละเอยด 0.80 แมนาวง-กวลม ดนรวนปนทราย 1.14 SiCL 0.60 SL-L 0.40 SCL-L 3.60 ลาตะคอง ดนเนอปานกลาง 1.00 พระยาบนลอ - 0.50-1.90 พระองคไชยานชต - 0.50-1.90 บรมธาต (นาป) - 0.50 บรมธาต (นาปง) - 1.00 ลาพระเพลง (นาป) - 1.04 เพชรบร (นาป) - 1.00 เพชรบร (นาปรง) - 1.50

-๗-


โครงการชลประทาน ชนดดน อตราการซม (มม./วน) บงกระโดน - 1.90 หวยยาง - 1.30 หวยสะกาด - 2.0 หนองหวายฝงขวา (นาปรง) - 2.0 หนองหวาย (นาป) - 3.00 สามชก (นาปรง) ดนเหนยว 1.00 มลบน (นาป) ดนเหนยวปนทราย 1.78 สองพนอง (นาป) - 0.84 กาแพงแสน (จดรปทดนตวอยาง นาปรง) ดนเหนยว 1.20 อางเกบนาหวยผง-หวยผา - 1.50 มลบน (นาป) - 1.70 ดงเศรษฐ (นาปรง) - 0.90 คลองตรอน (นาป) - 1.50

ทมา: วชระ (2537)

3.2 โปรแกรม WASAM 3.0

Water Allocation Scheduling and Monitoring Release 3.0 หรอ WASAM Release 3.0 (Version Database) เปนโปรแกรมทไดรบการพฒนาขนใหมทงหมด โดยใชหลกเกณฑของการพฒนาอยางตอเนองจากโปรแกรม WASAM QX-10 ทบรษทวศวกรทปรกษาอลาโกเขยนและใชงานอยในคอมพวเตอร EPSON QX-10 เพอใชในโครงการชลประทานแมกลองใหญตงแต พ.ศ. 2527 – พ.ศ. 2528 พ.ศ. 2529 นายภราดา มอาพล ไดพฒนาโปรแกรมทปจจบนเรยกวา WASAM เดม โดยศกษาจากโปรแกรมเกาทบรษททปรกษาอลาโกเขยนและใชงานอยในคอมพวเตอร QX-10 มาใชกบเครองคอมพวเตอร 16 บท (IBM CPU 8088) โดยใชภาษา BASIC (ใช TBASICA.EXE : Thai BASICA ของบรษทสหวรยา จากด) ซงไดปรบปรงใหใชงานไดดขน เพมให Interactive มากขน และพฒนาโปรแกรมยอยเพมเตม เชน โปรแกรมเมน โปรแกรมพมพแบบฟอรมหรอพมพสรปการรายงานพนทเพาะปลก โปรแกรมพมพสรปการรายงานขอมลเกยวกบคนา โปรแกรมพมพสรปการรายงานสภาพนาในแปลงเพาะปลก โปรแกรมพมพสรปรายงานสรปปรมาณนาทตองการใชรายสปดาหทงหมดสาหรบทกโครงการในลมนาแมกลอง (ฝงขวา ฝงซายตอนบน และฝงซายตอนลาง) โปรแกรมการแพรกระจายนาของระบบคลองและเปรยบเทยบปรมาณนาทสงจรงกบปรมาณนาท WASAM แนะนาโปรแกรมพมพรายงานผลรวมความยาวคลองทงหมด โปรแกรมพมพรายงานสรปขอมลฝนตกจรงภายในตอนทรายงานจากพนกงาน สงนา เปนตน ซงการพฒนาครงนน บรษททปรกษาอลาโกยงไมหมดสญญาการใหคาปรกษาดาน การกอสรางและการสงนา สาหรบโครงการชลประทานตาง ๆ ในโครงการชลประทานแมกลองใหญ ดงนน โปรแกรม WASAM เดม จะปรากฏอยในรายงานฉบบปรบปรงแกไขตาง ๆ ของบรษท

-๘-

ตอมาภราดา และวราวธ (2536) ไดเขยนโปรแกรมใหมทงหมดเปน WASAM 1.1 โดยใช Pascal V.7 Complier เพอใหโปรแกรมทางานแบบ Interactive และทางานไดรวดเรวขน แต ยงคงรปแบบการทางานเดมของ WASAM ไว นอกจากน พเชษฐ (2537) ไดพฒนา WASAM 1.2 เพมความสามารถในการเกบบนทกขอมลความสามารถในการอมนาของดน ( field capacity and permanent wilting point) ในเขตรากสาหรบพชไร

วราวธ และวชระ(2538) พฒนา WASAM 2.0 สาหรบโครงการสงนาและบารงรกษาสองพนอง โดยเพมขดความสามารถในการประเมนประสทธภาพการใชนาระดบงานสงนาและระดบโครงการและแสดงผลประสทธภาพการใชนาในสปดาหทผานมาในรายงานการวางแผนการจดสรรนาสาหรบ หวหนาโครงการฯ และหวหนางานสงนาฯ ของสปดาหถดไป เพอเปนขอมลสาหรบผบรหารโครงการ และบรหารการสงนา WASAM 2.0 มขอบกพรองทสาคญ 2 ประการ คอ มระบบไฟลเกบขอมลทซบซอน และมจานวนมากเกนไป และสามารถจดทารายงานและประเมนประสทธภาพการใชนาไดเพยงระดบงานสงนาเทานน วราวธ และลาจวน (2539) พฒนา WASAM 2.2 โดยปรบปรงการวเคราะหและรายงานประสทธภาพการใชนาใหลงถงระดบพนกงานสงนา สามารถคานวณวางแผนการใชนารายสปดาหลวงหนาตลอดฤดกาลได และสามารถจาลองการปฏบตงานอางเกบนาได ซงมประโยชนมากสาหรบหวหนาโครงการฯ ในการบรหารการใชนาในแหลงนา WASAM 2.2 ไดทดลองใชในโครงการสงนาและบารงรกษามลบน

ในขณะเดยวกน วทยาลยการชลประทาน (2538) ไดพฒนา WASAM for windows 2.2 เ พอประยกต ใชกบโครงการพฒนาชลประทานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ( NEWMASIP) โดย เปนการดาเนนงานระหวางกรมชลประทานและบรษท Euroconsult ประเทศเนเธอรแลนด จาก การสนบสนนของประชาคมยโรป โดยเพมใหสามารถเลอกสงนาแบบหมนเวยนได WASAM for Windows 2.2 มขอบกพรองทสาคญอยทยงคงใชโครงสรางของไฟลขอมลแบบเกา

WASAM 3.0 เปนโปรแกรมทไดพฒนาขนใหมทงรปแบบและโครงสรางของขอมลทางานบน Microsoft Windows 95 โดยขอมลทใชทงหมดสามารถปรบเปลยนไดในแบบ Interactive (ปอนขอมลไดโดยตรง ไมตองเขาไปแกไขในตวโปรแกรม) ไมมขอจากดเกยวกบจานวนของขอมล เชน จานวนชนดพช จานวนชวงคลอง จานวนสถานวดปรมาณฝนและการคายระเหยนาของพช จดเกบขอมลในลกษณะทเปนฐานขอมลและเกบขอมลตอเนองกนหลายป ทาใหสามารถวเคราะหขอมลทมอยไดงาย สามารถประเมนประสทธภาพการชลประทานและดรรชนแสดงผลการสงนาสปดาหทผานมาในระดบโซน งานสงนา และโครงการฯ เพอรายงานใหหวหนาโครงการ หวหนางานสงนาและพนกงานสงนาทราบ สามารถคานวณหาปรมาณนาทตองสงรายสปดาหลวงหนาตลอดฤดกาล เพอกาหนดพนทเพาะปลกใหเหมาะสมกบปรมาณนาตนทนทมอย สามารถตดตามผลการเพาะปลกพชรายสปดาหได ชวยใหการคานวณวางแผนการจดสรรนารายสปดาหมความถกตองแมนยาขน ทงยงจะมสวนชวยใหชวงคลองของระบบคลองชลประทานใน WASAM 3.0 สามารถมพนทขนาดใหญขนกวาเดมได โดยไมเกดความคลาดเคลอนจากการเรมตนเพาะปลกพชทไมพรอมกนในชวงคลองเดยวกน เหมอนกบ WASAM ทกรนท

-๙-

ผานมา (เดม WASAM ตองพยายามแบงชวงคลองใหมขนาดเลกๆ เพอลดปญหาดงกลาว) ชวยใหสามารถนา WASAM 3.0 ไปใชกบโครงการชลประทานทมระบบคลองชลประทานไมสมบรณไดโดยไมเกดปญหา เพมการแสดงกราฟขอมลตาง ๆ ซง Interactive กบผใช นอกจากนไดเพมโปรแกรมการถายโอนขอมลจากดาตาเบสไปยง Excel file หรอ Text File และเพมโปรแกรมการวเคราะหหรอตรวจสอบแกไขขอมลตดตามผลการสงนา ใหมความถกตองสมบรณ วตถประสงคของ WASAM 3.0

โปรแกรม WASAM 3.0 ไดรบการพฒนาขนมาเพอวตถประสงคตาง ๆ ดงตอไปน 1.) คานวณจดสรรนาให ประตระบายนาตาง ๆ ประจาสปดาห 2.) จดทารายงานการจดสรรนาประจาสปดาห 3 ระดบ คอ

- รายงานสาหรบนายชางหวหนาโครงการ (Project Engineering Report) - รายงานสาหรบหวหนางานสงนาฯ (Water Master Report) - รายงานสาหรบพนกงานสงนา (Zoneman Report)

3.) ประเมนผลการใชนาในรปของประสทธภาพการชลประทานและดรรชนแสดงผลการสงนาในระดบโซน งานสงนา และระดบโครงการ และสามารถแสดงผลในรายงานประจาสปดาหหรอ ทารายงานสรปการสงนาตลอดดกาลของทกๆ ปได

4.) สามารถจาลองการใชนารายสปดาหลวงหนาตลอดฤดกาล เมอทราบรปแบบการปลกพชของฤดกาลนนๆ เพอใชตรวจสอบความเพยงพอของปรมาณนาตนทน

5.) สามารถตดตามการเพาะปลกพชรายสปดาหได ชวยใหการคานวณวางแผนการสงนา มความถกตองมากขนในชวงเรมตนฤดกาลทการเพาะปลกยงไมเตมพนทโครงการ

6.) มโครงสรางไฟลขอมลเปนแบบระบบฐานขอมล (Database) สามารถบนทกขอมลไดตอเนองหลายๆ ป ซงเปนฐานขอมลมาตรฐานชนดหนงของไมโครซอฟต สามารถทจะเชอมโยงขอมลไปมาระหวางโปรแกรมตางๆ ไดโดยงาย และเพอแกปญหาของ WASAM ทกรนทผานมาในเรองตางๆ ตอไปนคอ

- ในดานการคานวณวางแผนการจดสรรนา ชวยใหไมจาเปนตองเปลยนชดของไฟลขอมลใหมทกฤด (ไฟลขอมลเดมทเตรยมไวสาหรบ 2 ฤดใน 1 ป แตใชไดจรงเพยงฤดเดยว ซงทาใหเสยเวลาและยงยากในการเตรยมขอมลใหมทกฤด)

- การวเคราะหขอมลทางสถตทาไดงาย (เดมขอมลการวางแผนการจดสรรนาและ การตดตามประเมนผลของแตละฤด จะถกบนทกไวในไฟลขอมลตางชดกน ซงจะนามาใชวเคราะหทางสถตไดยาก)

7.) พฒนาโปรแกรมให Interactive ไดเตมรปแบบคอ - Interactive ในดานของขอมล ผใชสามารถปอนหรอแกไขขอมลไดโดยตรงบนจอ

โดยขอมลหลกจะมรายการใหเลอก (Drop Down List Box) และขอมลบางตวจะใหคาโดยอตโนมต นอกจากนยงจากดใหสามารถปอนขอมลไดเฉพาะคาทเปนไปไดเทานน และมการเตอนเมอปอนขอมลผด

-๑๐-

หรอยงไมไดปอน สามารถกรองขอมลของฐานขอมล (Filter) ใหมผลเฉพาะขอมลทจะใชคานวณหรอใชพมพรายงาน

- Interactive ในดานของการแสดงกราฟ โดยผใชสามารถเปลยนแปลงรปแบบตางๆ ของกราฟทแสดงได

- Interactive ในดานของการพมพขอมลหรอการจดทารายงาน นอกจากจะสามารถกรองขอมลทจะพมพรายงานแลว ผใชยงสามารถแสดงโครงรางของการพมพบนจอไดกอนสงออกเครองพมพ (Print Preview) และผใชสามารถเลอกพมพเฉพาะหนาทตองการได ซงมประโยชนมากเมอไฟฟาเกดขดของในขณะทกาลงพมพรายงานจานวนมากอย

- สามารถใชเมาสในการทางานตาง ๆ 8) ชวยลดขนตอนของการปอนขอมลใหเหลอนอยทสดเทาทจะทาได โดยใหโปรแกรม

เปนผวเคราะหขอมลเอง เชน จานวนชวงคลองและรหสชวงคลองทนาไหลเขาไหลออกจากโซน งานสงนาฯ และโครงการ (IN and OUT going discharge) ชวงคลองทใหแสดงในรายงานสาหรบหวหนาโครงการ นอกจากนยงออกแบบการพมพรายงานตางๆ ใหมจานวนหนานอยทสด ชวยใหเกดความประหยด

9) สามารถถายโอนขอมลไปยงไฟลมาตรฐานอนได เชน Excel File หรอ Text File 10) สามารถวเคราะหขอมลตดตามผลการสงนา (ประเมนสถานการณของการสงนา)

หรอสามารถตรวจสอบแกไขขอมลทไมถกตอง ซงอาจผดพลาดเนองจากการวดปรมาณนา การจดบนทก หรอการปอนขอมลผด

11) พฒนาโปรแกรมในลกษณะทเปน Package คอสามารถนาไปตดตงและใชงานกบโครงการชลประทานตาง ๆ ไดโดยไมตองเขาไปแกไขตวโปรแกรม ซงสามารถใชงานไดกบโครงการขนาดเลก โครงการขนาดใหญ โครงการเดยวหรอหลายโครงการทมระบบชลประทานตอเนองกนสามารถใชกบโครงการทมหรอไมมแหลงนาตนทนเองได (ยงคงตองจดเตรยมและปอนขอมลเฉพาะของโครงการนนๆ เพอการวางแผนจดสรรนาทถกตอง)

โครงสรางและการท างานของโปรแกรม โปรแกรม WASAM 3.0 แบงการทางานโดยทวไปออกเปน 2 ชวง คอ ชวงจดสรรนา

(วนพธ) และชวงตดตามผลการสงนา (วนพฤหสบด) การสงนาประจาสปดาหจะเรมวนพฤหสบด เวลา 6.00 น.สาหรบปฏทนการชลประทานนน วนพฤหสบดแรกของเดอนมกราคมจะเปนวนแรกของสปดาหการชลประทานท 1

กจกรรมรายสปดาหของ WASAM 3.0 เรมจากการปอนขอมลรายสปดาห การคานวณจดสรรนาและจดทารายงานในวนพธ และตองสงรายงานการจดสรรนาประจาสปดาหใหพนกงานสงนาและผรกษาอาคารในบายวนพธ เพอจะไดเรมปรบบานประตระบายนาในเชาวนพฤหสบด ขณะเดยวกนผลการวดปรมาณนาทจดตรวจวด จะตองถกรายงานในเชาวนพฤหสบดเพอปอนเขา WASAM 3.0 โดยสามารถวเคราะหตรวจสอบ (ประเมนสถานการณของการสงนา)และแกไขขอมลทปอนใหมความถกตองตามความเปนจรงมากทสดกอนนาไปใชในการประเมนผล เพอจดทากราฟเปรยบเทยบปรมาณนาท

-๑๑-

สงจรงกบปรมารนาท WASAM แนะนาใหสง และเพอใชประเมนประสทธภาพการชลประทานและดรรชนแสดงผลการสงนาของสปดาหทผานมา

โปรแกรม WASAM 3.0 ประกอบดวยโปรแกรมยอยตางๆ (Forms) 35 โปรแกรมระบบฐานขอมลหลก (Database) 1 ไฟลชอ W3DATA.DBC ภายในบรรจขอมล 2 สวน คอ ตารางขอมล (Tables) 21 ไฟล และตารางขอมลทไดจากการเชอมโยงขอมลภายใน (Local Views) 1 ไฟล นอกจากนยงประกอบดวยตารางขอมลอสระ(Free Tables) 6 ไฟล ไฟลรปแบบรายงาน (Reports) 20 ไฟล โมดลการทางาน (Classes) 3 ไฟล เมนหลก (Menus) 1 ไฟล และไฟลอน ๆ (Others) ซงจะเปนไฟลรปภาพอกประมาณ 40 ไฟล นอกจากนยงมไฟลประกอบของ Forms, Database, Tables ,Reports และ Menus อกเปนจานวนมาก ทงหมดเชอมดยงกนและจดเกบเปนกลมอยางเปนระเบยบตามโครงสรางของโปรแกรมภาษาทใชเขยน (Microsoft Visual FoxPro version 5.0) ๔. สรปสาระและขนตอนการด าเนนการ

4.1 หลกการและเหตผล 4.1.1 หลกการและเหตผล

เนองจากสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม เปนโครงการสบนาดวยไฟฟา ทาใหมตนทนคาพลงงานไฟฟาสาหรบการสบนา หากประสทธภาพในการสงนาและบรหารจดการนาตา จะทาใหเกดการสญเสยนา ในระบบชลประทาน มผลทาใหตองใชพลงงานไฟฟาในการสบนาเปนจานวนมาก ทาใหตองใชจายเงนงบประมาณคากระแสไฟฟาสงเพมขนเปนภาระตองบประมาณของโครงการ และคาใชจายของเกษตรกร ทตองจายสมทบคากระแสไฟฟาตอโครงการฯ และกลมผใชนา อนจะสงผลกระทบตอความเชอมนของเกษตรกรในการบรหารจดการนาของโครงการฯ

ดงนน หากมการประยกตใชโปรแกรมประยกตและเทคโนโลยสารสนเทศในการบรหารจดการนาในโครงการจะชวยเพมประสทธภาพการสงนา สงผลใหประหยดนา ลดการใชพลงงานและคาใชจาย ตลอดจนสรางความเชอมนใหกบผใชนาไดเปนอยางด

4.1.2 รายละเอยดสถานสบน าดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม ต าบลสหธาต อ าเภอเของใน จงหวดอบลราชธาน

สถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม ตาบลสหธาต อาเภอเของใน จงหวดอบลราชธาน เปนสวนหนงของโครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง สงกดฝายสงนาและบารงรกษาท 2 มองคประกอบดงน เครองสบนา ขนาดมอเตอร 132 KW อตราการ สบนา 0.75 ลกบาศกเมตรตอวนาท จานวน 5 เครอง สงนาครอบคลมพนทชลประทาน 13,400 ไร เปนสถานสบนา 1 ใน 2 แหงของโครงการฝายธาตนอยซงเปนสวนหนงของโครงการโขง -ช-มล โดย ตวฝายตงอยบรเวณแมนาชตอนลาง ทบานคาไฮ ตาบลธาตนอย อาเภอเขอนใน จงหวดอบลราชธาน

-๑๒-

รปท 1 แผนทแสดงทตงโครงการฯ

ระบบสงนาของสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม -คลองสงนาสายใหญ (3MC) ความยาวรวม 6.350 กโลเมตร -คลองซอย รวม 9 สาย ความยาวรวม 17.770 กโลเมตร

รอบเวรการสงนา แบงรอบเวรการสงนาเปน 2 โซน -โซนบน คลอง 3MC กม. 0+000 – กม. 3+897

คลองซอย 1L , 2R , 3R , 4R รบนาวนจนทร องคาร พธ -โซนลาง คลอง 3MC กม. 3+897 – กม. 6+350

คลองซอย 2L , 3L , 4L , 5R , 6R รบนาวนพฤหสบด และวนศกร

-๑๓-

4.2 วตถประสงค 1. เพอปรบปรงแนวทางการบรหารจดการนา โดยประยกตใชโปรแกรม WASAM 3.0 เขามา

ชวยตดตาม ประเมนผลการสงนา สาหรบโครงการสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม 2. เพอประยกตใชโปรแกรม (Application) เพอแสดงผลการสงนาทไดจาก WASAM 3.0

ใหแสดงผลในรปเชงพนท (GIS) 3. เพอใหโครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง นาไปขยาย

ผลสสถานสบนาดวยไฟฟาทเหลออก จานวน 5 แหง ใหนาโปรแกรม WASAM 3.0 และผลการศกษานไปใชในการตดตามและประเมนผลการสงนาใหมประสทธภาพมากยงขน

4.3 ขนตอนการด าเนนการ 4.3.1 การใชโปรแกรม WASAM 3.0 ส าหรบประเมนความตองการน า

ขนตอนนเปนการนาเขาขอมลทใชในโปรแกรม WASAM ซงไดแก ขอมลโครงการ สถานวดนาฝน สถานตรวจวดการใชนาของพชอางองของพช สมประสทธการใชนาของพช ฝนคาดการณ ระบบคลอง ปฏทนการเพาะปลก เปนตน จากนนจงทาการคานวณความตองการนาในแตละสปดาห และเปรยบเทยบปรมาณนาทตองการและปรมาณนาทสงจรง

1. การใชโปรแกรม WASAM ประเมนความตองการนารายสปดาห การใชโปรแกรม WASAM ประเมนความตองการนารายสปดาหมขนตอนสาคญ

คอการใสขอมลพนฐานของโครงการ การใสขอมลรายป การใสขอมลรายฤดกาล การใสขอมลรายสปดาห การจาลองผล การตดตามผลการสงนา การจดทารายงาน ทงนการใชโปรแกรม WASAM และขนตอนการนาเขาขอมล แสดงดงรปท 2-18

-๑๔-

รปท 2 การเพม แกไขชอโครงการ

รปท 3 การเพม แกไขชอพช

-๑๕-

รปท 4 การเพม แกไขชอสถานวดคาการระเหยนาของพช

รปท 5 การเพม แกไขชอสถานนาฝน

-๑๖-

รปท 6 การเพม แกไขขอมลระบบชลประทาน

รปท 7 การเพม แกไขคาสมประสทธของพชตางๆ

-๑๗-

รปท 8 การแกไขคาปรบแกสภาพนา

รปท 9 การเพม แกไขคาการระเหยนาของพช (มลลเมตรตอเดอน)

-๑๘-

รปท 10 การเพม แกไขสมการฝนใชการ

รปท 11 การเพม แกไขคาฝนคาดการณรายสปดาห (มลลเมตร)

-๑๙-

รปท 12 การเพม แกไขขอมลการเพาะปลก และตดตามการเพาะปลกพชรายสปดาห

รปท 13 การคานวณความตองการนารายสปดาหลวงหนาตลอดฤดกาล

-๒๐-

รปท 14 การเพม แกไขคาฝนตกจรงรายสปดาห

รปท 15 การเพม แกไขขอมลสภาพนาในแปลงนา

-๒๑-

รปท 16 การคานวณจดสรรนารายสปดาห

รปท 17 การเพม แกไขขอมลการตดตามผลการสงนา

รปท 18 การคานวณหาประสทธภาพและดรรชนแสดงผลการสงนา (IE & DPR)

-๒๒-

2. การวเคราะหผลการสงนาโดยโปรแกรม WASAM

จากการประเมนความตองการนาสาหรบการเพาะปลกขาวในฤดแลง 2554/55 จานวน 10,500 ไร โดยโปรแกรม WASAM (ตามตารางท 5 ) พบวาปรมาณความตองการนาทงหมดเทากบ 9.483 ลานลกบาศกเมตร หรอคดเปนปรมาณการใชนาเทากบ 903 ลกบาศกเมตรตอไร ปรมาณการสงนาโดยการเดนเครองสบนาทสถานสบนาท 4 เทากบ 9.063 ลานลกบาศกเมตร ซงนอยกวาความตองการนาสาหรบการเพาะปลกขาว เมอวเคราะหดรรชนแสดงผลการสงนาทงฤดกาล โดยใชคาปรมาณนาทสงทงหมดหารดวยคาปรมาณความตองการนา ไดเทากบ 0.96 ซงหมายถงสงนานอยกวาความตองการ แตอยในเกณฑยอมรบได

แตเมอวเคราะหคาเฉลยผลการสงนารายสปดาหโดยโปรแกรม WASAM 3.0 คานวณพบวา

1. ภาพรวมการสงนาของสถานสบนาท 4 ไดคาเฉลยประสทธภาพเทากบ 50.03 เปอรเซนต ดรรชนแสดงผลการสงนาเทากบ 1.11 ซงหมายถงสงนามากกวาความตองการ

2. ภาพรวมการสงนาของโซนท 1 ไดคาเฉลยประสทธภาพเทากบ 56.58 เปอรเซนต ดรรชนแสดงผลการสงนาเทากบ 1.25 ซงหมายถงสงนามากกวาความตองการ

3. ภาพรวมการสงนาของโซนท 2 ไดคาเฉลยประสทธภาพเทากบ 41.34 เปอรเซนต ดรรชนแสดงผลการสงนาเทากบ 1.88 ซงหมายถงสงนามากกวาความตองการ

แสดงถงเมอพจารณาเปนรายสปดาห สวนใหญแลวสถานสบนาท 4 โซน 1 และโซน 2 สงนามากกวาความตองการ

ขอสงเกต ผลทไดจากการคานวณปรมาณความตองการนา โดยโปรแกรม WASAM เมอเทยบกบปรมาณนาทสงจรงแลวทาการคานวณประสทธภาพจะพบวาบางสปดาหและบางโซน โปรแกรมแสดงผลเปนเลข 888 หมายถงมความตองการนาแตไมไดสง ซงขดกบขอเทจจรงทมการสงนาใหกบโซนดงกลาว สาเหตเพราะ WASAM มแบบจาลองสาหรบการทา WATER BALANCE โดยอตโนมต กลาวคอ กรณทผใชงานใสขอมลการสงนา ซงไดจากการตรวจวดจรงจากอาคารตางๆ แลวทา WATER BALANCE แลวไดคาไมสมดล โปรแกรม WASAM จะทาการปรบคาใหมทาใหบางครงพบวาตวเลขปรมาณนาทไดรบในโซนตางๆ จะผดจากทเราเขาใจหรอทดสอบการคานวณดวยโปรแกรม EXCEL

-๒๓-

-23-

ตารางท 5 ผลการสงนาจรง ผลการประเมนความตองการนา ประสทธภาพการชลประทานและดรรชนแสดงผลการสงนา

สปดาห พ.ศ. ปรมาณความตองการนา

คานวณโดยWASAM(ลบ.ม.)

ปรมาณนาทสงจรง (ลบ.ม.) ประสทธภาพ

คานวณโดยWASAM ดรรชนแสดงผลการสงนา

คานวณโดยWASAM

สถานฯท4 โซน1 โซน2 สถานฯท4 โซน1 โซน2 สถานฯท

4 โซน1 โซน2 สถานฯ ท 4 โซน1 โซน2

47 2554 1,459,987 1,075,334 384,653 135,000 - 135,000 87.7 888 53.5 0.1 0 0.4

48 2554 1,450,310 1,068,682 381,629 248,400 160,650 87,750 85.1 90.8 69.1 0.1 0.1 0.2

49 2554 912,038 673,142 238,896 191,025 191,025 - 71.3 888 92.1 0.2 0 0.8

50 2554 301,795 223,776 78,019 167,400 81,000 86,400 19.2 888 32.5 0.6 0 2.1

51 2554 312,077 231,638 80,438 504,900 248,400 256,500 43 64.2 22.4 1.6 1.1 3.2

52 2554 339,293 251,597 87,696 594,000 438,750 155,250 68.3 888 83.1 0.2 0 0.9 1 2555 337,478 249,782 87,696 410,400 248,400 162,000 55.4 67.2 37.3 0.2 1 1.8

2 2555 352,598 260,669 91,930 704,700 433,350 271,350 33.6 40.4 22.9 2 1.7 3

3 2555 401,587 297,562 104,026 842,400 471,150 371,250 32.7 43.1 19.5 2.1 1.6 3.6

4 2555 428,803 316,915 111,888 785,700 475,200 310,500 37.3 50.3 21.7 1.8 1.4 3.2

5 2555 471,139 348,970 122,170 790,200 502,200 288,000 41.5 47.9 30.3 1.7 1.4 2.4

6 2555 475,373 351,389 123,984 604,800 437,400 167,400 54.6 55.5 52.3 1.3 1.2 1.4

7 2555 469,325 347,155 122,170 588,600 291,600 297,000 55.2 82.2 28.7 1.3 0.8 2.4

-๒๔-

-24-


สปดาห พ.ศ. ปรมาณความตองการนา

คานวณโดยWASAM (ลบ.ม.)

ปรมาณนาทสงจรง (ลบ.ม.) ประสทธภาพ

คานวณโดย WASAM ดรรชนแสดงผลการสงนา

คานวณโดย WASAM

สถานฯท4 โซน1 โซน2 สถานฯท4 โซน1 โซน2 สถานฯท

4 โซน1 โซน2 สถานฯ ท

4 โซน1 โซน2

8 2555 450,576 333,245 117,331 718,200 459,000 259,200 56.6 78.6 31.9 1.2 0.9 2.2

9 2555 429,408 317,520 111,888 642,600 469,800 172,800 47.5 48.4 45.1 1.4 1.4 1.5

10 2555 378,000 279,418 98,582 525,150 481,950 43,200 49.1 39.3 37.2 1.4 1.7 0.4

11 2555 271,555 201,398 70,157 113,400 - 113,400 35.8 888 40.4 0.4 0 1.6

12 2555 242,525 180,835 61,690 496,800 410,400 86,400 26.7 27.7 24.1 2.4 2.3 2.8 9,483,869 7,009,027 2,474,842 9,063,675 5,800,275 3,263,400 50.03 56.58 41.34 1.11 1.28 1.88

หมายเหต

1. ประสทธภาพ 888 หมายถง มความตองการนาแตไมไดสงนา

2. ดรรชนแสดงผลการสงนา 0 หมายถง ไมไดสงนา

3. หมายถง ผลรวม

4. หมายถง คาเฉลย

-๒๕-

4.3.2 การจดท าระบบสารสนเทศภมศาสตร(GIS) โดยโปรแกรม QGIS การ digitize แผนทโครงการเรมจากการตาแหนงพกด Lat Long ของตาแหนงท

เราทราบในแผนท (แสดงดงรปท 19) จากนนคลกขวา “นคออะไร” จะแสดงตาแหนงคาพกดในรปแบบ lat Long จากนนจงแปลงคาพกดในรปแบบ lat Long ใหอยในรปแบบพกด UTM WGS 84 (แสดง ดงรปท 20) จากนนจงทาการซอนทบแผนท Google Satellite และ Digitize แผนท ใน Qgis (แสดงดงรปท 21 และรปท 22) เมอดาเนนการแลวเสรจจะแสดงไดดงรปท 23

ภาพท การหาตาแหนง Lat Long จาก Google map

รปท 19 การแปลงคาพกดจาก Google Lat Long เปน UTM

-๒๖-

รปท 20 การแปลงคาพกดจาก Google Lat Long เปน UTM

รปท 21 การซอนทบแผนท Google Satellite และ Digitiae แผนท Qgis

ภาพท การ Digitize แผนท ใน Qgis

-๒๗-

รปท 22 การ Digitize แผนทใน Qgis

5.ผรวมดาเนนการ

1.นายวงศพทธ ณราช ตาแหนง นายชางชลประทานชานาญงาน โครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง

รปท 23 แผนทเมอ Digitize เสรจแลว

4.3.3 การพฒนา Application ส าหรบแสดงขอมลในรปแบบ GIS

การแสดงผลขอมลทไดจากโปรแกรม WASAM 3.0 ในสวนของผลการสงนา จะแสดงดวยคาดรรชนแสดงผลการสงนา ซงไดพฒนา Application ใหแสดงผลในรปแบบ GIS โดยใชโปรแกรม QGIS มาพฒนา โดยนาคาดรรชนแสดงผลการสงนา มากาหนดเปนชวงคาดรรชนแสดงผลการสงนา โดยใชเฉดสเปนตวแสดงคา ดงน ตารางท 6 แสดงคาดรรชนแสดงผลการสงนาและเฉดสทกาหนด

ชวงคาดรรชนแสดงผลการสงน า เฉดส ความหมายของการสงน า

0 ขาว ไมไดสงนา

2.5-10 นาเงน เกนความตองการมาก

1.2-2.5 ฟา เกนความตองการ

0.8-1.2 เขยว พอด (ยอมรบได)

0.4-0.8 สม คอนขางขาดนา

-๒๘-

0.01-0.4 แดง ขาดนามาก

จากผลการศกษาการสงนาในฤดแลงป 2554/2555 ทประเมนไดจากโปรแกรม WASAM 3.0 ไดดรรชนแสดงผลการสงนาในแตละโซน ในแตละสปดาห แสดงดงตารางท 5 โดย เมอใช Application ทพฒนาขนมาแสดงผลดรรชนการสงนาในรปเชงพนท (GIS) จะแสดงผลได ตาม รปท 24-41

รปท 24 ดรรชนแสดงผลการสงนาสปดาหท 47

-๒๙-




-๓๐-

ภาพท ดรรชนแสดงผลการสงนาสปดาหท 51

ภาพท ดรรชนแสดงผลการสงนาสปดาหท 52



-๓๑-



-๓๒-



-๓๓-



-๓๔-



-๓๕-



-๓๖-



5. ผรวมด าเนนการ

-๓๗-

1. นายวงศพทธ ณราช ตาแหนงนายชางชลประทานชานาญงาน โครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง

ทาหนาท 1.) รวบรวมขอมลพนฐานทตองนาเขาสโปรแกรม WASAM 3.0 ไดแก ขอมลปรมาณนาทสง

ใหกบพนทเพาะปลก ขอมลกจกรรมการเพาะปลก ขอมลระบบชลประทาน ผลการสงนาในฤดแลงป พ.ศ.2554/2555

2.) นาเขาขอมลเขาสโปรแกรม WASAM 3.0 สดสวนในการดาเนนการ รอยละ 25

2. นายกรตสวรรณ โพธสวรรณ ตาแหนง วศวกรชลประทานชานาญการ สงกด สานกบรหาร

จดการนาและอทกวทยา ทาหนาท 1.) การนาเขาขอมลของระบบชลประทานในรปเชงพนท (GIS) ดวยโปรแกรม QGIS 2.) พฒนาโปรแกรม (Application) เพอแสดงผลการสงนาในรปเชงพนท (GIS) สดสวนในการดาเนนการ รอยละ 15

6. สดสวนผลงานทผเสนอเปนผปฏบต

ผเสนอผลงาน มสดสวนของผลงานในการดาเนนการ ดงน 6.1 ทาหนาทกาหนดขอบเขต แนวทาง การดาเนนการของผลงาน 6.2 ตรวจสอบ ควบคม ใหคาปรกษาดานวชาการแกผรวมดาเนนการในการนาขอมลเขาส

โปรแกรม WASAM 3.0 6.3 ตรวจสอบและว เคราะหผลการสงนาจรงกบผลการประเมนความตองก ารนา

ประสทธภาพการชลประทาน และดรรชนแสดงผลการสงนาทไดจากโปรแกรม WASAM 3.0 6.4 วเคราะหผลและจดทาสรปผลการสงนาทไดจากโปรแกรม WASAM 3.0 6.5 ตรวจสอบการนาเขาขอมลระบบชลประทานในรปเชงพนท (GIS) ดวยโปรแกรม QGIS

วามความถกตอง แมนยา ใกลเคยงขอมลจรงในพนท พรอมใหมการปรบแกไขสวนทบกพรอง 6.6 ตรวจสอบและใหขอแนะนาในการพฒนาโปรแกรม (Application) ทแสดงผลการสงนา

ในรปเชงพนท (GIS) พรอมกากบการกาหนดรปแบบการแสดงผลลพธในรปเชงพนท (GIS) 6.7 สรปและประเมนผลการจดทาผลงาน พรอมจดทาขอเสนอแนะในการนาผลงานไปใช

ประโยชนและการปรบปรงตอยอดผลงานใหมประสทธภาพมากยงขน 7. ผลส าเรจของงาน (เขงปรมาณ/คณภาพ)

-๓๘-

7.1 นาโปรแกรม WASAM 3.0 ไปใชในการตดตามและประเมนผลการสงนาจรงในพนทของโครงการสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 บานธาตลม

7.2 ไดโปรแกรม (Application) ทแสดงผลการสงนาในรปเชงพนท (GIS) และไดจดทาขอมลระบบชลประทานในรปเชงพนท (GIS) โดยโปรแกรม QGIS

7.3 ไดการประเมนผลการสงนาในฤดแลงป 2554/2555 โดยผลลพธจกการคานวณของโปรแกรม WASAM 3.0 ทาใหสามารถวเคราะหผลการสงนาในแตสปดาหนาไปสการปรบปรงกระบวนการสงนาในฤดกาลตอไป

7.4 ไดแนวทางในการปรบปรงกระบวนงานดานการสงนา โดยใชโปรแกรม WASAM 3.0 ซงตอง มการจดทาการตดตามประเมนผลการสงนาในระดบคลองซอยเพมเตมในโอกาสตอไป เพอให การสงนามประสทธภาพสงขน

8. การน าไปใชประโยชน 8.1 โครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง ไดโปรแกรม

WASAM 3.0 ซงพฒนาใชในสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 นาไปใชในการตดตามและประเมนผลกานสงนาในฤดกาลสงนาตอๆ ไป

8.2 โครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง สามารถตอยอดขยายผลการใชโปรแกรม WASAM 3.0 ไปยงสถานสบนาดวยไฟฟาอนๆ ของโครงการอก 5 แหง ไดแก สถานสบนาดวยไฟฟา P1 , P2 , P5 , P6/1 และ PR3 ในพนทชลประทานกวา 130,000 ไร

8.3 การนาโปรแกรม WASAM 3.0 ไปใชในการตดตามประเมนผลสงนา โดยมการนาเสนอการประเมนผลการสงนาในรปเชงพนท (GIS) จะชวยทาใหหวหนาฝายสงนาและบารงรกษาและเจาหนาทประจาโครงการ มขอมลในเชงประจกษ ชวยในการตดสนใจปรบแผนการสงนาในแตละสปดา หใหสอดคลองกบความตองการใชนาของพชไดอยางใกลเคยงความตองการจรง ทาใหลดการสญเสยนาในระบบชลประทาน เพมประสทธภาพการชลประทานใหสงขน มผลทาใหลดคาใชจายในการสบนา ซงตองใชพลงงานไฟฟาไดโดยตรง

8.4 ขอมลการตดตามผลการสงนาในรปเชงพนท (GIS) จะเปนขอมลเชงประจกษทใชใน การสอสารกบกลมผใชนาชลประทานทเขามามสวนรวมในดานการบรหารจดการนากบโครงการฯ อยางดอยแลวใหปรบพฤตกรรมการใชนาชลประทานใหเกดประสทธภาพมากขน เนองจากสามารถสอสารดวยรปภาพ (GIS) จะสรางความเขาใจไดงาย อกทงยงเปนขอมลทางวทยาศาสตรใชตรวจสอบขอเทจจรงในพนทไดอยางชดเจน รวดเรว 9. ความยงยากในการด าเนนการ/ปญหา/อปสรรค

-๓๙-

9.1 โปรแกรม WASAM ไมรองรบการวางแผน ตดตามผลการสงนา ขามป เชนสถานสบนาดวยไฟฟาท 4 เรมสงนาสปดาหท 47 (พ.ศ. 2554) ถงสปดาหท 12 (พ.ศ.2555) จงแกปญหาโดยการทาไฟลขอมลเปน 2 โครงการ และปรบคา Kc เปน 2 ชด สาหรบ พ.ศ. 2554 และ พ.ศ. 2555

9.2 โปรแกรม WASAM ถกพฒนาโดย Visual Foxproversion 5 ซงเกามากทาใหไมสามารถตดตงกบระบบปฏบตการ 64 บต (ปจจบนระบบปฏบตการสาหรบคอมพวเตอรรนใหมเปน 64 บต)

9.3 โปรแกรม WASAM ไมไดถกออกแบบสาหรบการสงนาแบบรอบเวรโดยตรง ทาใหการใชงานตองประยกตจาก Excel อกครง

9.4 โปรแกรม Qgis เปนโปรแกรมฟรและยงไมเปนทนยมใช ทาใหแหลงขอมลสาหรบศกษา มนอย ไมเหมอนกบโปรแกรม ArcGIS ซงมแหลงขอมลใหศกษามากมาย

9.5 ขอมลระบบชลประทานในระดบคลองซอย เชน อาคารปากคลองสงนา อาคารควบคมนาในระบบชลประทานยงไมไดรบการสอบเทยบ (Calibration) จงทาใหการประเมนผลการสงนาในระดบพนทคลองซอยและคสงนายงไมสามารถดาเนนการได ตองดาเนนการตอไป

๑๐. ขอเสนอแนะ 10.1 จากปญหาเกยวกบการใชงานโปรแกรม WASAM ควรมการพฒนา WASAM ขนใหม

โดยพจารณาพฒนาเปนระบบ Client-Server หรอระบบเวบเซอรวซ ซงปจจบนเปนระบบทนยมใชกนอยางแพรหลาย และพฒนาฟเจอรใหมๆ ใหรองรบการสงนาขามป รองรบการสงนาแบบรอบเวร รองรบการเชอมตอกบระบบโทรมาตรวดปรมาณฝนและภมอากาศ เปนตน

10.2 นอกจากนการใชโปรแกรม WASAM ควรทดสอบระบบการใชงานคขนานกบของเดมกอนเพอศกษาขอควรปรบปรงเพมเตมใหสอดคลองกบพนทจรงๆ

10.3 จากรปท 22 พบวา Layer Google Hybridge มแผนทภาพถายดาวเทยมทมความละเอยดสงถงในระดบแปลงนา หากใชโปรแกรม QGIS Digitize แผนทระดบแปลงจะสามารถนาขอมลไปใชประโยชนดานอนๆ ไดอกมาก

10.4 โครงการสงนาและบารงรกษาพฒนาลมนาชตอนลางและเซบายตอนลาง ตองทาการสอบเทยบ (Calibration) อาคารชลประทานทควบคมปรมาณนาในระบบชลประทานในระดบคลองซอยเพมเตม ใหครบถวนเพอใหโปรแกรม WASAM 3.0 สามารถประเมนผลการสงนาไดถงระดบคลองซอยและคสงนา เมอประยกตใชรวมกบโปรแกรมจดการเชงพนท QGIS และ Google Hybridge

-๔๐-

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

(ลงชอ) .......................................... (นายบญสม ชลพทกษวงศ) ผเสนอผลงาน 31 กรกฎาคม ๒๕๕๖

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบ ความเปนจรงทกประการ (ลงชอ) ........................................ (ลงชอ) ............................................... (นายวงศพทธ ณราช) (นายกรตสวรรณ โพธสวรรณ) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ 31 กรกฎาคม ๒๕๕๖ 31 กรกฎาคม ๒๕๕๖

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ (ลงชอ) ..................................... (ลงชอ) ........................................ ( .....................................) (นายนรนดร นาคทบทม) ตาแหนง ..................................... ผอานวยการสานกชลประทานท ๗ ........... / .............. / ......... ........... / ............. / ............ (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

หมายเหต หากผลงานมลกษณะเฉพาะ เชน แผนพบ หนงสอ แถบบนทกเสยง ฯลฯ ผเสนอผลงาน อาจสงผลงานจรงประกอบการพจารณาของคณะกรรมการกได

-๔๑-

เอกสารอางอง

-๔๒-

ภาคผนวก รายละเอยดการรนโปรแกรม

-๔๓-

Documents

เอกสารหมายเลข ๑ ผลงานที่เป็นผลการด าเนินงานที่ผ่านมาkmcenter.rid.go.th/kmc06/download/NO1.pdf ·