แนวการศกษา

หลกสตรการเขยนและเผยแพร ในงานสงเสรมการเกษตร

จดทาโดย

คณะทางานจดทาบทเรยนรปแบบออนไลน (e-Learning) เพอการเรยนรดวยตนเองของเจาหนาทสงเสรมการเกษตร

กรมสงเสรมการเกษตร ป 2558

คณะทางานผลตหลกสตร การเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร 1. รศ.ดร.ภรณ ตางววฒน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทปรกษา 2. รศ.ดร.สนนช ครฑเมอง แสนเสรม มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทปรกษา 3. นางยพา อนทราเวช กรมสงเสรมการเกษตร ประธานคณะทางาน 4. นายเศรษฐพงศ เลขะวฒนะ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 5. นายดนย ชนอารมย กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 6. นางอมรทพย ภรมยบรณ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 7. นางพชฏา อารยานรกษ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 8. นางสาวกมลวรรณ บางขาม กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 9. นางสาวอจฉรา สขสมบรณ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 10. นายวรยทธ สมปาสก กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางาน 11. นางสาวพชญาภค จนทรนยมาธรณ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางานและเลขานการ 12. นายเสกสณห ชสนธ กรมสงเสรมการเกษตร คณะทางานและผชวยเลขานการ

คานา

เอกสารฉบบนมจดมงหมายเพอใหบคลากรของกรมสงเสรมการเกษตรทปฏบตงาน ในสวนกลางและภมภาค มความร ความเขาใจในเรองการเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร และสามารถนาความรไปประยกตใชกบการปฏบตงานไดมประสทธภาพ เนอหาประกอบดวย 5 บท คอ บทท 1 หลกการ แนวคดเกยวกบการเขยนและเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร บทท 2 การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร บทท 3 การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร บทท 4 การเขยนเชงถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร บทท 5 การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน

ดงนน บคลากรทกทานทเปนนกสงเสรมการเกษตรจงควรมความร ความเขาใจและสามารถ นาความรดงกลาวไปใชในการทางานสงเสรมการเกษตรไดอยางแทจรงและเกดผลเปนรปธรรม การผลตเนอหาวชาการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร คณะทางานไดรวมมอกนศกษา คนควารวบรวมขอมลเนอหาทเกยวของจากเอกสารตาง ๆ ตลอดจนประสบการณ ทเกดขนจากการปฏบตงาน ในสวนของเจาหนาทและหนวยงานทอยภายในกรมสงเสรมการเกษตร เพอใหผเรยนไดศกษาเรยนรดวยตนเองผานระบบอเลกทรอนกส หรอ e-Learning ไดอยางมประสทธภาพ

คณะทางานผลตหลกสตร

การเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร

 

สารบญ

รายการ หนา

คานา รายละเอยดหลกสตรการเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร ก - คาอธบายชดวชา

- วตถประสงค

รายชอบทการเรยนร ข คาชแจงการเรยนร ค

- การดาเนนการเรยนร - การทากจกรรม e-Learning - การประเมนผลการเรยนร - คาแนะนาการเขาใช e-Learning - เอกสาร/สอคดสรรและแนะนา

บทท 1 หลกการ แนวคดเกยวกบการเขยนและเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ตอนท 1.๑ แนวคดเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 1 เรองท 1.1.๑ ความหมายและความสาคญของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1

เรองท 1.๑.2 วตถประสงค และกลมเปาหมายของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

3

เรองท 1.1.3 ประเภทของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 5 ตอนท ๑.2 หลกการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 9 เรองท ๑.2.1 หลกทวไปในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 9

เรองท 1.2.2 กระบวนการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 12 เรองท 1.2.3 การเขยนอางองในงานสงเสรมการเกษตร 15 ตอนท 1.3 แนวคดเกยวกบการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 16 เรองท 1.3.1 ความหมาย ความสาคญ ของการเผยแพรผลงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

16

เรองท 1.3.2 วธการและแหลงเผยแพรผลงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

17

สารบญ(ตอ)

รายการ หนา

บทท 2 การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร ตอนท 2.1 แนวคด เกยวกบการเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรม

การเกษตร 21

เรองท 2.1.1 ความหมายและวตถประสงคของบทความทางวชาการการ 21 เรองท 2.1.2 ลกษณะของบทความทางวชาการทด 24 เรองท 2.1.3 ขนตอนการเขยนบทความทางวชาการ 26

ตอนท 2.2 การเขยนบทความทางวชาการทวไป 30 เรองท 2.2.1 โครงสรางของบทความทางวชาการทวไป 30 เรองท 2.2.2 แนวทางปฏบตของการเขยนบทความทางวชาการทวไป 33

ตอนท 2.3 การเขยนบทความเพอเผยแพรผลงานวจยหรอการเขยนบทความวจย 34 เรองท 2.3.1 โครงสรางของบทความวจย 34 เรองท 2.3.2 แนวทางปฏบตของการเขยนบทความวจย 37 บทท 3 การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร ตอนท 3.1 แนวคด เกยวกบการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

38

เรองท 3.1.1 ความหมาย ความสาคญของการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

38

เรองท 3.1.2 วตถประสงคของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

40

เรองท 3.1.3 รปแบบ การออกแบบ และขนตอนในการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

41

ตอนท 3.2 การเขยนขาวเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร 44 เรองท 3.2.1 แนวคดเกยวกบการเขยนขาวเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

44

เรองท 3.2.2 โครงสรางของขาวและคณสมบตของขาวทดเพอการเผยแพรประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

47

เรองท 3.2.3 รปแบบการเขยนขาว 48 ตอนท 3.3 การเขยนบทความเพอเผยแพรประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร 45

สารบญ(ตอ)

รายการ หนา

เรองท 3.3.1 แนวคดเกยวกบการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

54

เรองท 3.3.2 ขนตอนและแนวปฏบตในการเขยนบทเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

56

ตอนท 3.4 การเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

68

เรองท 3.4.1 แนวคดเกยวกบการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

68

เรองท 3.4.2 ขนตอนและแนวทางปฏบตในการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

70

บทท ๔ การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร 80 ตอนท 4.1 แนวคดเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงาน

สงเสรมการเกษตร 80

เรองท ๔.๑.๑ ความหมายและความสาคญของการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

81

เรองท ๔.๑.๒ หลกและองคประกอบของการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

82

ตอนท ๔.๒ การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร 84 เรองท ๔.๒.๑ หลกการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

84

เรองท ๔.๒.๒ เทคนคเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

86

ตอนท 4.3 การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร 88 เรองท ๔.3.1 หลกการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร 89

เรองท ๔.3.2 เทคนคเกยวกบการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร

91

บทท 5 การเขยนผลงานเพอประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน ตอนท 5.1 แนวคดการเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน

98

เรองท 5.1.1 แนวคดเกยวกบการเขยนผลงานทสงประเมนเพอเลอนระดบ 98 เรองท 5.1.2 กระบวนการขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ 99

สารบญ(ตอ)

รายการ หนา

ตอนท 5.2 การเขยนผลงานจากงานประจาเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ 100 เรองท 5.2.1 ความหมายของผลงานประจา 100 เรองท 5.2.2 หลกการเขยนและองคประกอบ 101 ตอนท 5.3 การเขยนผลงานจากผลการดาเนนโครงการเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

112

เรองท 5.3.1 ความหมายของผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการ 112

เรองท 5.3.2 องคประกอบและหลกการเขยน 112 ตอนท 5.4 การเขยนผลงานจากรายงานผลการวจยเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

125

เรองท 5.4.1 ความหมายของผลงานจากรายงานผลการวจย 125 เรองท 5.4.2 องคประกอบและหลกการเขยน 125 ตอนท 5.5 การเขยนขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

134

เรองท 5.5.1 ความหมายของขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ

134

เรองท 5.5.2 องคประกอบและหลกการเขยน 134 บรรณานกรม 144 ภาคผนวก 146

สารบญตาราง

ตารางท หนา

ตารางท 1.1 ตวอยางเวบไซตทเผยแพรสารสนเทศซงเปนประโยชนตองานสงเสรมการเกษตร 19

ตารางท 3.1 ตวอยางการเขยนบทวดทศน แนะนากรมสงเสรมการเกษตร 74

สารบญภาพ

ภาพท หนา

ภาพท 2.1 แสดงขนตอนการเขยนบทความทางวชาการ 26 ภาพท 3.1 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพไทยโพสต 50 ภาพท 3.2 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพเดลนวส 51 ภาพท 3.3 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพแนวหนา 53 ภาพท 3.4 ตวอยางการเขยนบทความลงหนงสอพมพ 62 ภาพท 3.5 ตวอยางการเขยนบทความวารสารสงเสรมการเกษตร 64 ภาพท 4.1 ตวอยางการเขยนโครงรางเปนแผนผงความเชอมโยง/การสรางโมเดล เวทเรยนร กลมสงเสรมอาชพการเกษตร

93

ภาพท 4.2 ตวอยาง การเขยนโครงรางเปนแผนผงความเชอมโยง/การสรางโมเดล กระบวนการเรยนร/เวทเรยนร

94

ภาพท 4.3 ตวอยางแบบบนทกขอมลความรในงานสงเสรมการเกษตร 95

ก

รายละเอยดหลกสตร

คาอธบายหลกสตร การเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร

วชาการเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตร เปนวชาทมวตถประสงคเพอใหผเรยนมความรพนฐานเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร และมความรและความเขาใจเกยวกบแนวคด หลกการ วธการ เกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ประกอบดวยการเขยนบทความทางวชาการ การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธ การเขยนเชงถายทอดประสบการณและความร อกทงการเขยนผลงานเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน ซงเปนเรองทบคลากร ทกทานตองดาเนนการดวยตนเอง ทงน ผจดทามความคาดหวงวาผเรยนจะสามารถนาความรและประสบการณ ไปประยกตใชเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรใหเกดประโยชนตอตนเอง และสามารถเผยแพรและถายทอดความรใหแกเกษตรกรตอไปได วตถประสงค

๑. เพอใหมความรพนฐานเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ๒. เพอใหมความรและความเขาใจเกยวกบแนวคด หลกการ วธการ เกยวกบการเขยนในงาน

สงเสรมการเกษตร ไดแก การเขยนบทความทางวชาการ การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธ การเขยนเชงถายทอดประสบการณและถอดองคความร และการเขยนผลงานเพอเลอนระดบ

๓. เพอใหสามารถนาความรและประสบการณ ไปประยกตเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรได

ข

รายชอบทการเรยนร บทท 1 หลกการ แนวคดเกยวกบการเขยนและเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร บทท 2 การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร บทท 3 การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร บทท 4 การเขยนเชงถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร บทท 5 การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน

ค

คาชแจงการเรยนร

1. การดาเนนการเรยนร ดาเนนการเรยนรดงน

1.1 ศกษาแนวการเรยนร 1.2 ศกษาตามประเดนเนอหาสาระ 1.3 ทากจกรรมการเรยนรตามทกาหนด

2. การทากจกรรม e-Learning ทากจกรรม e-Learning ในประเดนตางๆ ในแตละสปดาห ดงน สปดาหท 1 ปฐมนเทศวชาและการประเมนผลตนเองกอนเรยน สอเทปวดทศน เวลา 30 นาท

สปดาหท 2 บทท ๑ หลกการ แนวคดเกยวกบการเขยนและเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรม การเกษตร

สอเทปวดทศน เวลา 34 นาท

สปดาหท 3 บทท 2 การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร สอเทปวดทศน เวลา 63 นาท

สปดาหท 4 บทท 3 การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร สอเทปวดทศน เวลา 60นาท

สปดาหท 5 บทท 4 การเขยนเชงถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรม การเกษตร สอเทปวดทศน เวลา 66 นาท

สปดาหท 6 บทท 5 การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการ ประเมน สอเทปวดทศน เวลา 82 นาท

สปดาหท 7 สรปและประเมนผลหลงเรยน สอเทปวดทศน เวลา 25นาท

ง

3. การประเมนผลการเรยนร

3.1 การเขารวมการเรยนรทกสปดาห 3.2 การทากจกรรมในการเรยนรทกบท ๓.3 การประเมนผลจากการสอบวชาไดคะแนนไมตากวารอยละ 60

๔. คาแนะนาการเขาใช e-Learning ใหผเรยนศกษาการเรยนรผานระบบอนเทอรเนตโดยปฏบตตามขนตอนทกาหนดไว

5. เอกสาร/สอคดสรรและแนะนา - หนงสอประสบการวชาชพสงเสรมการเกษตร - คมอการเขยนโครงการและรายงานการวจย

 

บทท 1

แนวคดเกยวกบการเขยนและเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1. นางยพา อนทราเวช ผเชยวชาญดานสงเสรมวสาหกจชมชน 2. นางสาวพชญาภค จนทรนยมาธรณ นกทรพยากรบคคลชานาญการ สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย

1  

บทท 1 แนวคดเกยวกบการเขยนและการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

ตอนท 1.1 แนวคดเกยวกบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเปนเครองมอสอสารทใชตวอกษรเปนสอเพอถายทอดสาระระหวางผเขยนกบผอาน ทกครงทจะเขยนงาน ผเขยนตองคานงเสมอวา จะเขยนเรองอะไร กลมเปาหมายหรอผอานเปนใคร และควรเขยนอยางไรจงจะทาใหผอานสนใจและอยากเรยนร งานเขยนทดจงตองมหลกการ เทคนค ความนาสนใจ และมศลปะในการเขยนเพอใหผอานไดรบทราบสาระเสมอนวาผอานไดนงพดคยกบผเขยน อยางไรกตาม การเขยนในแตละศาสตรหรอแตละสาขา อาจมลลาหรอรปแบบการนาเสนอทแตกตางกนได สาหรบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรซงเปนงานทผสมผสานทงดานสงคมศาสตรและดานวทยาศาสตร จะตองถายทอดเนอหาในเชงวทยาศาสตรทเปนเหตเปนผล มขอมลเชงประจกษสนบสนน มงานวจย มตวอยางหรอกรณศกษา ผนวกกบการใชศาสตรในทางสงคม เนองจากการสงเสรมการเกษตรเปนงานทเกยวของกบคนทงทเปนนกสงเสรมการเกษตรและเปนเกษตรกร ดงนน การเรยบเรยงถอยคาจะตองมความสละสลวยของเนอหาและภาษาทถายทอด สอดคลองกบกลมเปาหมายทเปนผรบสาร รวมทงมความเปนเหตเปนผลอธบายไดในเชงวทยาศาสตร งานเขยนทประสบความสาเรจจงขนอยกบวาผเขยนซงควรเปนผมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการ รจกเลอกเนอหาทตองการสอและมทกษะในการใชภาษาเขยน ซงตองอาศยพนฐานความรจากการฟง การพดและการอาน เพราะจากพนฐานดงกลาว จะทาใหมความรอบรในเรองทจะเขยน มขอมลและมประสบการณเพยงพอทจะใหเกดความคด ความสามารถในการเรยบเรยงและถายทอดความคดออกมา สอสารกบผอานไดอยางมประสทธภาพดวยการใชภาษาไดถกตองและเหมาะสมตามหลกการใชภาษา นอกจากนน ตองมจรรยาบรรณในการเขยนดวยการใหเกยรตเจาของผลงานทไดคดลอกหรอนาเอาแนวคดของเขามา และทสาคญ คอ ตองไมเขยนในสงททาใหผอนหรอตวผเขยนเองเดอดรอน

เรองท 1.1.1 ความหมายและความสาคญของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1. ความหมายของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายวา การเขยน หมายถง ทกษะหนงของการใชภาษาเพอถายทอดความร ความคด อารมณ และความตองการทกอยางทคดขนในสมองของผเขยนไปยงผอาน โดยใชตวหนงสอเปนเครองมอในการถายทอด (ราชบณฑตยสถาน, 2546) เนองจาก “การเขยน” เปนคาทมความหมายไมซบซอน นอกจากราชบณฑตยสถานจะใหความหมายของการเขยนไวแลว จงมบคคลอกหลายคนทใหความหมายของการเขยนไว ดงตวอยางตอไปน เสนย วลาวรรณ (2555) กลาววา การเขยน หมายถง การถายทอดความร ความรสก นกคด เรองราว ตลอดจนประสบการณตาง ๆ ไปสผอนโดยใชตวอกษรเปนเครองมอในการถายทอด

2  

นองนช สาสะกล (2555) กลาววา การเขยน หมายถง การถายทอดความรสก ความร ความคดประสบการณ จนตนาการ ขาวสาร โดยใชตวหนงสอและเครองหมายตาง ๆ เปนสญลกษณ จงสรปไดวา การเขยน หมายถง การถายทอดความร ความคด เรองราว หรอประสบการณของบคคลเปนตวอกษรเพอสอความหมายใหผอนเขาใจ ดงนน การเขยนในงานสงเสรมการเกษตร จงหมายถง การถายทอดความร ความคด เรองราว หรอประสบการณทเกยวของกบการเกษตรและการสงเสรมการเกษตร เพอสอไปยงนกสงเสรมการเกษตร เกษตรกรและผสนใจทวไป โดยใชตวอกษรเปนเครองมอในการถายทอด

2. ความสาคญของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

2.1 ความสาคญของการเขยนโดยทวไป

การเขยนมความสาคญหลายประการทงตอบคคลซงหมายถงผเขยนและผอาน ตอสงคม วฒนธรรม องคกร จนถงระดบชาต ความสาคญของการเขยนสามารถประมวลได ดงน 2.1.1 การเขยนเปนเครองมอหรอวธการสอสารทมนษยใชในการถายทอดขอมล ความร ความคด ความเขาใจ และประสบการณตางๆ สผอนแลว 2.1.2 การเขยนเปนการเกบบนทกและรวบรวมขอมลทผเขยนมประสบการณหรอมความรสกประทบใจและตองการถายทอดสผอน 2.1.3 การเขยนเปนวธการทสาคญในการถายทอดมรดกทางวฒนธรรมจากยคสยค 2.1.4 การเขยนเปนเครองมอสาหรบพฒนาการเรยนรของผเขยน กลาวคอ ผเขยนตองอาศยการเขยนเปนเครองมอสาหรบบนทกสงทคด ฟง และอาน เพอนาไปสการเกดความคดสรางสรรค การพฒนาสตปญญา ความสามารถ บคลกภาพ และความเชอมนในตวเอง รวมทงเปนการใชเวลาวางใหเปนประโยชน 2.1.5 ผลงานเขยนเปนเครองมอสาหรบพฒนาการเรยนรของผอาน กลาวคอ ผอานสามารถเพมพนความรจากการอานผลงานเขยนเรองราวตางๆ และนาไปสการตอยอดความคดหรอทาใหเกดความคดสรางสรรค หรอนวตกรรมใหมๆ ได 2.2 ความสาคญของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

งานสงเสรมการเกษตรซงเปนงานบรการวชาการและถายทอดความรสเกษตรกรเปนสาขาวชาหนงทจาเปนตองใชการเขยนเปนเครองมอสอสาร เพอใหเกษตรกรมการเปลยนแปลง เชงพฤตกรรมทดขนในการประกอบอาชพทางการเกษตร นกสงเสรมการเกษตรจงมบทบาทในฐานะ ผนาสาร ซงหมายถง ความรและขอมลขาวสารไปสเกษตรกร แตนกสงเสรมการเกษตรทดไมเพยงแตจะเปนผนาสารทด แตสมควรเปนผมความรและทกษะในการเขยนเพอการสงเสรมการเกษตรดวย การเขยนในงานสงเสรมการเกษตรจงมความสาคญ ดงน

2.2.1 ความสาคญตอวงการเกษตร 1) เปนการสอสารและถายทอดขอมล ความร ภมปญญา และเทคโนโลยทางการ

เกษตร รวมทงประสบการณตางๆ สเกษตรกร นกสงเสรมการเกษตร ผเกยวของและผสนใจ 2) ผลงานทเกดจากการเขยนจะเปนแหลงความรสาหรบการพฒนาทางการเกษตร รวมทง

เปนแหลงอางองสาหรบการตอยอดหรอการพฒนาในอนาคต

3  

2.2.2 ความสาคญตอเกษตรกร 1) การเขยนทาใหเกดแหลงความรและขอมลทสาคญในการพฒนาอาชพของเกษตรกร

2) เปนแรงกระตนใหเกษตรกรปรบเปลยนพฤตกรรม เพอใหการทาการเกษตรไดพฒนามากยงขน

2.2.3 ความสาคญตอนกวชาการดานการเกษตร 1) เปนแหลงขอมลสาหรบการศกษา คนควาเนอหาวชาการทเกยวของเพอนาไปใชประโยชนในการปฏบตงาน 2) เปนตวอยางหรอแรงบนดาลใจในการเขยนงานดานสงเสรมการเกษตร 2.2.4 ความสาคญตอเจาหนาทสงเสรมการเกษตรทเปนผเขยน 1) เกดการเรยนรและมพฒนาการทงดานวชาการและเทคนคการเขยนมากยงขน เพราะในการเขยนตองมการศกษา คนควา วเคราะหขอมลจากแหลงตางๆ และจากประสบการณทงของตนเองและผ อนมาสงเคราะหเปนองคความรท เหมาะสม เ พอบนทกและถายทอดเปนตวอกษรใหแกกลมเปาหมาย เพอใชประโยชนหรอขยายผลและพฒนาตอในสาขาการเกษตร 2) สามารถใชการเขยนเปนเครองมอในการพฒนาสตปญญา ความสามารถ และบคลกภาพของผเขยน ทาใหผเขยนมความเชอมนในตวเองเพมมากขน

3) การเขยนเปนการพฒนาความคดสรางสรรคและใชเวลาวางใหเปนประโยชนตอตนเองและสงคม 4) งานเขยนสามารถใชประกอบความกาวหนาในตาแหนงหนาทการงานของผเขยน และทาใหผเขยนเปนทรจกในวงกวาง

2.2.5 ความสาคญตอบคคลทวไปหรอผสนใจงานดานการเกษตร ทาใหบคคลทวไปหรอผสนใจงานดานการเกษตรไดรบสาระความรดานการเกษตร และ

เหนความสาคญของการเกษตรและอาจนาไปสการทาการเกษตรหรอสนบสนนการเกษตรในอนาคต

2.2.6 ความสาคญตอองคกร งานเขยนเปนฐานความรขององคกรทใชประโยชนทงเพอการเผยแพร และเปน

คลงขอมลสาหรบการนาไปใชประโยชนในรปแบบตางๆ จงกลาวไดวา การเขยนในงานสงเสรมการเกษตรมความสาคญตอทกฝายทเกยวของ ทงในวงการเกษตร แวดวงนกวชาการ ตวผเขยนและองคกร รวมทงบคคลทวไปหรอผสนใจงานดานการเกษตรซงจะสงผลดตอวงการเกษตรของประเทศโดยรวมดวย

เรองท 1.1.2 วตถประสงคและกลมเปาหมายของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1. วตถประสงคของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนมวตถประสงคทสาคญ คอ การนาเสนอสาระความร ความคด ประสบการณ และขอมลตางๆ ทผเขยนตองการสอไปยงผอานเปนตวอกษร ในการเขยนแตละครง ผเขยนควรกาหนดวตถประสงคของการเขยนใหชดเจนวาตองการใหผอานไดรบประโยชนจากงานเขยนในดานใด เพราะใน

4  

งานเขยนนน แมจะเปนเรองเดยวกน แตหากผเขยนมวตถประสงคทตางกนในการเขยน รปแบบหรอวธการนาเสนออาจตางกนได สาหรบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร มวตถประสงคของการเขยนเหมอนกบวตถประสงคของการเขยนโดยทวไป แตจะตางกนทเนอหาหรอสาระสาคญ อยางไรกตาม วตถประสงคของการเขยนจะเปนตวกาหนดรปแบบการเขยน ซงจะทาใหผเขยนสามารถวางขอบเขตของการเขยนใหเขยนไดโดยสะดวก วตถประสงคของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรจงมหลายประการขนกบความประสงคหรอเจตนาของผเขยน เชน 1.1 การเขยนเพอเลาเรอง มวตถประสงคเพอบอกเลาเรองราวตางๆ ใหทราบ เชน เลาประวตการรวมกลมของกลมแมบานเกษตรกร หรอเลาประสบการณการสงเสรมการเกษตรในพนทสง เปนตน 1.2 การเขยนเพออธบาย มวตถประสงคเพอใหอานแลวเขาใจเนอหาอยางชดเจน เชน การอธบายวธการทาผายอมสธรรมชาต การอธบายวธการปลกมะนาวในวงบอ 1.3 การเขยนเพอแสดงความคดเหน มวตถประสงคเพอแสดงแนวคดและความเหนประกอบเหตผล 1.4 การเขยนเพอบนทกการฟงและการอาน มวตถประสงคเพอบนทกเรองราวทไดจากการฟงหรอการอานสงพมพทเกยวของกบการสงเสรมการเกษตรในอดตเพอใชประโยชนในการวางแผนการสงเสรมการเกษตรในทศวรรษหนา 1.5 การเขยนเพอแนะนา มวตถประสงคเพอแนะนาเรองตางๆ เชน แนะนาเกษตรกรดเดน แนะนาวสาหกจชมชนดเดน แนะนาเครองมอดกจบแมลงศตรพชขนาดเลก 1.6 การเขยนเพอการวเคราะห มวตถประสงคเพอนาเสนอรายละเอยดทไดจากการวเคราะห การเขยนวเคราะหขาว การเขยนวเคราะหสถานการณ เชน การเขยนวเคราะหขาวเกษตร การเขยนวเคราะหสถานการณการผลตลาไยนอกฤด ป 2557 เปนตน 1.7 การเขยนเพอการวจารณ มวตถประสงคเพอนาเสนอมมมอง ขอคดเหนทไดรบมาจากชองทางตางๆ เชน การวจารณบทความ การวจารณเรองจากภาพ 1.8 การเขยนเพอโนมนาวชกจง มวตถประสงคเพอชกจงใหผฟงเหนดวย หรอคลอยตามในสงทผเขยนตองการสอ เชน การเขยนเพอโนมนาวใหชาวนางดปลกขาวนาปรงในเขตลมนาเจาพระยาตอนลาง เปนตน

2. กลมเปาหมายของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนในงานสงเสรมการเกษตรจะประสบความสาเรจไดงายขน หากผเขยนทราบโดยชดเจนวากลมเปาหมายหรอผอานคอใคร สนใจเรองอะไร ดงนน กอนทจะลงมอเขยน ผเขยนจงตองเลอกกลมเปาหมายหลกในการอาน ซงสวนใหญไดแก

2.1 เกษตรกร เกษตรกรเปนกลมเปาหมายทไดรบประโยชนโดยตรง เนองจากสามารถนาความรไปใช

ในการพฒนาอาชพได การเขยนในการสงเสรมการเกษตรสาหรบกลมเปาหมายน สวนใหญมวตถประสงคเพออธบายใหเขาใจเนอหาวธการปฏบตในเรองใดเรองหนง หรอเพอแนะนาสงทเปนประโยชนตอการ

5  

ประกอบอาชพ หรอแนะนาตวอยางทดทจะเปนแรงกระตนใหเกษตรกรมความมานะพยายามในการพฒนาอาชพใหกาวหนายงขน เปนตน

2.2 นกวชาการดานการเกษตร นกวชาการดานการเกษตรซงรวมถงนกสงเสรมการเกษตร เปนกลมเปาหมายทม

ความสาคญไมยงหยอนไปกวาเกษตรกร เพราะงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ทงบทความวชาการทวๆ ไป หรอบทความวจย ลวนมขอมลและความรท นกวชาการดานการเกษตรสามารถนาไปใช เพอเพมพนความร หรอตอยอดความคดเพอการพฒนางานในความรบผดชอบได การเขยนในงานสงเสรมการเกษตรสาหรบกลมเปาหมายน สวนใหญจงมวตถประสงคเพอบอกเลาเรองราวทางวชาการ หรอเรองราวทไดจากการวเคราะหขอมลจากแหลงตางๆ เพอใชประโยชนในการวางแผนการพฒนาการเกษตรในระยะตอไป เปนตน

2.3 ผสนใจและบคคลทวไป ผสนใจและบคคลทวไป เปนกลมเปาหมายทแมไมไดประกอบอาชพทางการเกษตร

มากอน แตสามารถนาความรและขอมลทไดรบเปนแรงบนดาลใจเพอทาการเกษตรหรอสนบสนนการเกษตรได การเขยนในงานสงเสรมการเกษตรสาหรบกลมเปาหมายนจงมวตถประสงคไดหลากหลาย ทงทเปนการเขยนเพอเลาเรอง การเขยนเพอแสดงความคดเหน การเขยนเพอแนะนา วเคราะห วจารณในเรองทเกยวของกบการเกษตร

กลมเปาหมายของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรอาจมมากกวาทไดกลาวไวขางตน เชน องคกรตางๆ ทงในและนอกภาคเกษตร รวมทงกลมธรกจเอกชน ซงอาจมความสนใจทจะสนบสนนเกษตรกร กอาจใชประโยชนจากงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตรไดเชนกน

เรองท 1.1.3 ประเภทของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนโดยทวไปแบงเปนประเภทใหญๆ ได 2 ประเภท (สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชมพร, 2557) ไดแก การเขยนทเปนแบบแผน และการเขยนทไมเปนแบบแผน

1. การเขยนทเปนแบบแผน

การเขยนทเปนแบบแผน คอ การเขยนทมรปแบบแนนอน ไดแก 1.1 การเขยนเรยงความ เปนการเขยนทแสดงความร ความคด ความรสกและความเขาใจของเราใหผอานทราบ ผเขยนตองมความรในเรองทจะเขยน และลาดบความคดเหนไดอยางมระเบยบ สานวนชวนอาน เนอหาสาระทงาย ๆ จะประกอบดวยความร ความคดทเสรมทางปญญา การเลอกเรองทจะเขยนเรยงความควรเปนเหตการณทเพงเกดขนและนาสนใจ หรอเปนเรองใกลตวมาเลาหรอบรรยายใหผอานเขาใจและเหนภาพได เชน การจดสวนดอกไม การปลกผกสวนครวภายในบาน และเปนเรองทใหอธบายความพรอมทงใหขอคดเหนสวนตว ในเรองทกาลงเปนทสนใจของคนสวนมาก เชน ปญหายาเสพตดเปนภยตอสงคม ความคดเหนเหลานควรมหลกเกณฑ อาจชวยใหคนสวนใหญหนมาเขาใจ และชวยแกปญหาได ซงสวนประกอบหลกของเรยงความจะประกอบดวย 1.1.1 คานา เปนตวเปดเรอง เพอจงใจใหนาอานไมควรยาวเกนไปจะเปนอยางไรกได แตตองเขยนใหเราใจผอาน ใหอยากอานตอไป คานามดวยกนหลายแบบ

6  

1.1.2 เนอเรอง เปนตอนสาคญทสด เปนใจความของเรอง โดยเรยงลาดบตงแตตน จนจบ เพราะฉะนน เนอเรองจะตองมสาระ มเหตผล และควรมการจดลาดบอยางเหมาะสม ยกตวอยางประกอบใหเนอความชดเจน ยอหนาทกยอหนาจะตองมสมพนธภาพกนอยางด 1.1.3 สรป เปนสวนสดทายทเขยนปดเรอง ลกษณะเปนการเขยนทงทายใหผอานเกดความประทบใจ บทสรปมความสาคญเทากบคานา เปนการเขยนฝากความร ความประทบใจใหกบผอาน การเขยนสรปมหลายแบบแตตองเลอกใหเหมาะสมกบเนอเรอง การสรปเปนการปดเรอง ผอานจะรสกวาจบจรง ๆ 1.2 การเขยนบทความ คอ เรยงความทเขยนขนโดยมหลกฐานขอเทจจรง และในเนอหาจะแทรกขอเสนอแนะเชงวจารณหรอสรางสรรคเอาไวดวย บทความเปนงานเขยนทปรากฏคกบหนงสอพมพ เพราะบทความมกเผยแพรทางหนงสอพมพเปนสวนใหญ นยมกนในหมผอานและผเขยนในสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รปแบบการเขยนคลายกบเรยงความมาก แมเนอหาสาระของบทความสวนใหญจะไดจากขาวสด แตวธเขยนบทความกตางจากวธเขยนขาวเชนกน ซงสวนประกอบของบทความ 1.2.1 รปแบบ บทความมรปแบบการเขยนทเหมอนกบเรยงความ คอมโครงเรองประกอบ ดวย ๓ สวน ไดแก คานา เนอเรอง และสรป การตงชอเรองอาจจะเหมอนหรอคลายคลงกน 1.2.2 ความมงหมายจะเขยนขนเพอเสนอขอคดเหนเกยวกบเรองหรอเหตการณนน ๆ 1.2.3 เนอเรอง หวขอเรองของบทความตองทนสมย ทนตอเหตการณทอยในความสนใจของผอานขณะนน หากเลยสปดาหหนงหรอมากกวาอาจลาสมยไป 1.2.4 วธเขยนบทความจะเขยนดวยทวงทานองแบบเรยบ ๆ ไมโลดโผน ประกอบดวย ความนา เปนตอนเปดเรองทมความสาคญยง ตองเขยนใหเหมาะ เราความสนใจผอานใหมากทสด สวนตอมาคอเนอเรอง เปนชวงทตองเขยนใหรบกบความนา แลวแสดงความคด ขอมล เหตผลตางๆ ทเกยวของกบเรองอยางเดนชด โดยเรยงลาดบอยางเหมาะสม และสวนสดทายคอ คาลงทาย นบเปนตอนทสาคญทสด เพราะเปนชวงทจะประเมนใหรวาผอานประทบใจมากนอยเพยงใด ฉะนนนกเขยนบทความทดควรพถพถนคาลงทายเปนพเศษ

บทความม 2 ประเภท คอ บทความเชงสาระ (Formal Essay) คอ บทความทมสาระเนนหนกไปในเชงวชาการโดยผเขยนตองอธบายความรอยางใดอยางหนงเปนสาคญ ไมตองคานงถงการใชสานวนโวหาร หรอความเพลดเพลนของผอาน ผอานตองการความคดมากกวาความสนก และบทความ เชงปกณกะ (Informal Essay) คอ บทความทผเขยนมงใหความร ความคดกบผอานบาง แตถอวาเปนจดหมายรอง เพราะผอานบทความเชงปกณกะจะตองไดความเพลดเพลนเปนเบองตน 1.3 การเขยนยอความ คอการเกบใจความสาคญของเรองตาง ๆ แลวนามาเรยบเรยงใหม(แตเพยงยอ) เพอใหอานไดเขาใจเรองและรวดเรว การยอความจะประกอบไปดวยใจความสาคญ หมายถงขอความทสาคญทสดในบทเขยน หรอบทพดพลความ หมายถง ขอความทสาคญนอยกวาใจความ ทาหนาทขยายใจความใหชดเจนใจความและพลความ แบงออกเปน ๓ ชนด คอ ขอเทจจรง ขอคดเหน และขอความทแสดงอารมณ หรอความรสก หลกการยอความ คอ อานเรองทยอใหเขาใจอยางแจมแจง วาใคร ทาอะไร ทไหน ควรอานไมนอยกวา ๒-๓ เทยว แลวจงพจารณาขอความใดตอนหนง ๆ วาอะไรเปนสาระสาคญทผเขยน

7  

ตองการ ตอมาจงนาใจความสาคญแตละตอนออกมาเขยนไวอยางยอ ๆแลวเรยบเรยงใจความสาคญนน ใหมความตอเนองตามลาดบ โดยใชถอยคาของผยอเอง โดยการใชสรรพนาม ใชเฉพาะบรษท ๓ เทานน เพราะผเขยนยอความเปนผเกบใจความจากเรองมาเลาตอ สาหรบการเจรจาโตตอบของบคคลใหยอรวมกน ไมตองขนบรรทดใหม และไมใชเครองหมายอญประกาศ กรณทเรองเดมใชคาราชาศพท เมอยอแลวกตองใชราชาศพท โดยเฉพาะทเปนสวนหรอเนอความสาคญ โดยรปแบบการยอความ ไดแก 1.3.1 การยอเรอง เรยงความ หรอนทาน นยาย จดหมาย ขนตนในประโยคใหใชรปประโยควา ยอเรองอะไร ใครเปนผแตง จากหนงสออะไร หนาเทาไร มใจความวาอยางไร 1.3.2 การยอปาฐกถา สนทรพจน โอวาท ประกาศ แจงความ คาโฆษณา พระราชดารสเหลาน ขนตนวา เรองอะไร ของใคร เมอไร ทไหน ความวากระไร ซงเปนการเกบใจความสาคญของเรอง 1.3.3 การยอจดหมาย ถาเปนจดหมายฉบบเดยวใหขนตนวา ยอจดหมาย เรองอะไร ของใคร จากใคร ถงใคร ลงเลขทเทาใด ลงวน เดอน ปใด ความวาอยางไร 1.4. การเขยนจดหมาย คอ การตดตอสอสารทเขยนเปนลายลกษณอกษรตามรปแบบเฉพาะทกาหนดไวใชเขยนตดตอเมออยไกลกน หรอไมสามารถพดคยกนได จดหมายมหลายประเภท เชน จดหมายสวนตว เปนจดหมายทเขยนตดตอกนในวงศญาต เพอน ครอาจารย ดวยเรองราวตางๆ จดหมายกจธระ เปนจดหมายทบคคลเขยนตดตอกบบคคลอน หรอบรษทหางรานตาง ๆ เพอแจงกจธระตาง ๆ จดหมายธรกจ เปนจดหมายทเขยนตดตอกนระหวางบรษท หางราน องคการตาง ๆ ในเรองการงานตาง ๆ และจดหมายราชการหรอหนงสอราชการ 1.4.1 จดหมายสวนตว คอจดหมายทผสงสารและผรบสารเปนคนใกลชด อาจเปนญาตสนทหรอมตรสหาย หรอผทรจกคนเคย ภาษาสานวนทใชกนในจดหมายสวนตวอาจเปนภาษาพด หรอภาษาทไมใชมาตรฐานกได คาขนตนและคาลงทายไมมกาหนดกฎเกณฑทตายตว เพยงแตจะตองระวงการใชคาใหเหมาะสมกบฐานะของผสงสารและผรบสารเทานน 1.4.2 จดหมายธรกจ หมายถงจดหมายทมไปมาระหวางหางราน บรษท องคกรเอกชน หรอบคคลทวไป โดยมจดมงหมายเพอตดตอสอสารเพอการธรกจตาง ๆ ใหประสบความสาเรจตามทตงจดมงหมายไว เชน การสงซอของ การโฆษณาสนคา การทวงหน หรอสอบถาม และคอยสอบถาม เรองราวตาง ๆ การสมครงาน เปนตน การเขยนจดหมายประเภทนตองใชภาษาทเปนทางการ ระเบยบการเขยนมกฎเกณฑทแนนอน คาขนตน คาลงทาย ทมการกาหนดไวอยางแนชด ขอความทใชตองรดกม กระชบ สน แตไดใจความ และสามารถสอสารกนไดถกตองหลกการเขยนจดหมายธรกจ คอตองใชภาษามาตรฐาน ถอยคาสานวนสภาพ กะทดรด ตวสะกด การนต และเครองหมายวรรคตอนตาง ๆ ตองถกตอง มความสมบรณ เนอความของจดหมายสามารถสอสารไดถกตองครบถวนตามความประสงคของผเขยน มความชดเจน ภาษาทใชเขาใจความหมายไดงายและถกตองตรงตามความตองการของผเขยน และแสดงความระลกถงผอานเพอใหเกดความรสกทดตอกน 1.5. การเขยนรายงาน คอการเขยนทเรยบเรยงขนเพอใชเปนเครองมอถายทอดความรความคดหรอผลจากการศกษาคนควา สารวจ รวมทงเสนอแนวทางปฏบตงานเรองตาง ๆ การเขยนรายงานเชงวชาการ คอการเขยนทผศกษาเขยนขนเพอรายงานผลการศกษา หรอผลการปฏบตงาน เนอหา

8  

ในรายงานจะเกยวกบการศกษา สารวจ วเคราะห วจย รวมทงการเสนอขอคดเหนและแนวทางการปฏบตงาน นกเรยน นกศกษา สวนมากจาเปนตองเขยนรายงาน โดยผสอนมจดมงหมายเพอใหรจกศกษาคนควาเพมเตมนอกจากการศกษาเลาเรยนในชนเรยน และโดยเฉพาะเปนการเสนอวทยาการใหม ๆ ทไดคนพบมาเผยแพรหลกเบองตนในการเขยนรายงาน คอ ควรกาหนดหวขอในการเขยนรายงานใหอยในขอบเขตของเรองทกาลงศกษาอย ตอมาทาโครงรางตามหวขอทกาหนดไว แลวจงศกษาขอมล หลกฐาน เพอนามาประกอบการเขยนรายงาน ทาไดโดยการอาน การฟง การสงเกต การสมภาษณ การทดลอง นาขอมล หรอเรองทไดมาจดลาดบใหเปนไปตามโครงรางทวางไว ในขนตอนการลงมอเขยนรายงานใหเขยนตามรปแบบทนยมใชโดยทวไป ซงการเขยนรายงานตองมหลกฐานประกอบ เพอใหเกดความนาเชอถอ หรอแหลงขอมลทนามาเขยนไวในรายงาน ผเขยนจาเปนตองเขยนเชงอรรถ หมายถงสวนทายของหนาทเขยนบอกทมาวาเปนของใคร มาจากไหน สวนอญประกาศ คอขอความทผเขยนนาเอาขอเขยนหรอคาพดของผอนมากลาวไวในรายงาน โดยในรายงานนน ๆ ควรมขอสรปความคดเหนของผเขยนเองวาไดอะไรบาง อาจมการวจารณและขอเสนอแนะดวยกได ทงนแลวแตลกษณะของเรองทเขยน แตการใชภาษาในการเขยนรายงานตองเปนภาษาแบบทางการ กระชบ สละสลวย 2. การเขยนทไมเปนแบบแผน การเขยนทไมเปนแบบแผน คอการเขยนทไมมรปแบบตายตวแนนอน เปนการเขยนรปแบบอนๆ ทนอกเหนอไปจากการเขยนทเปนแบบแผน เชน บนทกสวนตว การเขยนอนทน การเขยนเลาเรอง การเขยนแนะนาหนงสอหรอวจารณวรรณกรรม การเขยนเรองสน การเขยนบทละครพดสนๆ การเขยนสารคด การเขยนเรองสาหรบเดก การเขยนโฆษณา เปนตน ในหวขอน ขอยกตวอยางการเขยนทไมเปนแบบแผนใน 3 ประเภทใหญๆ ดงน

1.1 บนทกสวนตว หมายถง การเขยนบนทกยอเรองราวทเราไดอานหรอไดฟงมา ซงชวยใหผจดบนทกกนลม เปนการชวยประหยดเวลาเมอจะทบทวน เรองนนๆ โดยไมจาเปนตองไปอานใหม ทงหมด

1.2 การเขยนอนทน หมายถง การเขยนหรอจดบนทกเหตการณทเกดขนกบตนเอง ครอบครว สงคม หรอเหตการณโลก แตมลกษณะพเศษทแตกตางไปจากบนทกแบบอน คอ ผจดบนทกสามารถใสความรสกนกคดของตนทมตอเรองราวหรอเหตการณเหลานนลงไปไดดวย

1.3 การเขยนเลาเรอง เปนอกวธหนง ทจะทาใหเรองราวตาง ๆ ทตนไดประสบพบเหนมา หรอไดอานมา สามารถแพรไปไดอยางรวดเรว การเขยนเลาเรองทสาคญม ๒ ประเภท

1.3.๑ การเขยนเลาเรองประสบการณ ถอเปนการไดบนทกความทรงจาหรอเหตการณ ทประสบมา การทจะเขยนเลาเรองไดดนนผเขยนตองมความรอบร ชางสงเกต รจกเปรยบเทยบและสอดแทรกความคดเหน เวลาทไดพบเหนอะไรถาหากเกดความรสกประทบใจสงใดขนมา กตองรบบนทกใสสมดทนท (จะกลาวถงรายละเอยดการเขยนประเภทนในบทท 4)

1.3.2 การเขยนเลาประวตบคคล บคคลทนามาเลาควรเปนชวตของบคคลทสาคญ นาสนใจ เปนวระบรษ ศลปน หรอแมแตบคคลธรรมดาทไดตอสกบชวตมาดวยความยากลาบาก จนในทสดประสบความสาเรจ ทงน เพอใหผอานไดยดเปนแบบอยางตอไป หรอบางคนทเกดมาลาบากยากแคน

9  

หมดกาลงใจ เพราะรสกหมดหนทาง แตเมอไดอานชวประวตของบคคลบางคนทสามารถฟนฝาอปสรรคตาง ๆ จนประสบความสาเรจไดกเกดกาลงใจตอสชวตตอไป สาหรบวชาการเขยนและเผยแพรในงานสงเสรมการเกษตรน จะขอกลาวถงรายละเอยดของการเขยนทสาคญเฉพาะในงานสงเสรมการเกษตร 4 ประเภทหลกๆ ไดแก การเขยนบทความ ทางวชาการ (บทท 2) การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร (บทท 3) การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร (บทท 4) และการเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน (บทท 5) ตอนท 1.2 หลกการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร เรองท 1.2.1 หลกทวไปในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเปนเครองมอทมนษยใชในการบนทกความทรงจา บอกเลาเรองราว สอสารความคด รวมทงใชเปนหลกฐานหรอเอกสารอางองในเรองตางๆ ได นอกจากน การเขยนยงเปนเครองมอทบคคลในสาขาอาชพตางๆ ใชประกอบในการทางาน เชน นกวทยาศาสตรใชการเขยนเพอรายงานความกาวหนาของโครงการ คร อาจารยใชการเขยนเพอเขยนตารา คมอและเอกสารประกอบการสอน นกสงเสรมการเกษตรกเชนเดยวกบบคคลในสาขาอาชพอนทใชการเขยน เพอนาเสนอผลงานและเผยแพรผลงานในการสงเสรมการเกษตร อยางไรกตามไมวาจะเปนการเขยนในสาขาใด ยอมมหลกการเบองตนหรอหลกการทวไปของการเขยนไมตางกน ซงบญทพย สรธรงส (2553) ไดกลาวไววา การเขยน มหลกการทสาคญ 3 ประการ ไดแก 1. ตองมวตถประสงคทชดเจน (The purpose : why are you writing) 2. ตองรวาเขยนเพอใคร หรอใครเปนผอาน (The audience : who are you writing for ?) 3. เขยนอยางไร ผอานจงจะเขาใจและบรรลวตถประสงคตามทผเขยนตงไว (The type f writing : how would you describe the writing ? ) จากหลกการเขยนดงกลาวขางตน แสดงใหเหนวาการเขยนสาขาใดกตาม รวมทงการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนตองมวตถประสงคทชดเจนในการเขยน มกลมเปาหมายหรอผอานทแนนอน ผเขยนรวธการเขยน รวธการใชภาษาทถกตองและมขอมลเพยงพอ เพอสอสารถงผอานใหเกดความร ความเขาใจในสงทผเขยนนาเสนอ สาหรบการกาหนดวตถประสงคและกลมเปาหมายหรอกลมผอานของผลงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตรไดกลาวไวแลวในตอนท 1.1 ในตอนท 1.2 นจงจะกลาวเฉพาะวธการเขยนและ การใชภาษาเพอใหผอานเขาใจและบรรลวตถประสงคตามทผเขยนตงไว

10  

1. วธการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1.1 การเขยนประโยค (writing sentences) การเขยนประโยค คอ การนาเอาคาหลาย ๆ คามาเรยงตอกนเปนกลมคา มลกษณะเปน

วลและประโยคอยางถกตองตามหลกไวยากรณทงในดานรปแบบและความหมาย โดยทวไป ประโยคประกอบ ดวยคาตงแต 2 คาขนไป ทมทงภาคประธานและภาคแสดง หรอมประธานและกรยา ประเภทของประโยคทใชมากในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ไดแก ประโยคบอกเลา (declarative sentences) ซงเปนประโยคแสดงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหน

1.2 การเขยนยอหนา (writing paragraphs) การเขยนยอหนา คอ การนาเอาประโยคหลายๆ ประโยคมาเรยงตอกนเปนยอหนา

การเขยนยอหนาควรคานงถงความสมบรณในเนอหาสาระ ความสอดคลองตอเนองของเนอเรอง ความถกตองตามหลกวชาการ และมความสมพนธเชงเหตผล โดยแตละยอหนาใหเขยนใจความสาคญประเดนเดยว ถามหลายประเดนใหแยกเขยนยอหนาใหม ทงน หนาทของยอหนาม 3 อยาง ไดแก 1) ยอหนานาเรอง (introductory paragraph) 2) ยอหนาเนอเรอง (body paragraph) และ 3) ยอหนาสรป (concluding paragraph)

1.2.1 การเขยนเนอหาในแตละยอหนา การเขยนเนอหาในแตละหนาอาจมหลายประเดนหลก โดยทวไปใน 1 หนา อาจมอยางนอย ๒ ถง ๓ ประเดน โดยแบงประเดนละยอหนา เพอจะทาใหผอานตามประเดนทตองการเสนอไดเปนระยะๆ เชอมโยงกน และการยอหนายงชวยใหผอานไดพกสายตาขณะอานในแตละหนา โดยแตละประเดนหรอยอหนาทนาเสนอ มองคประกอบดงน

1) Topic sentence เปนประโยคสาคญของยอหนาทจะบอกถงประเดนหลกของยอหนานนๆ ซงสวนใหญจะเปนประโยคแรก

2) Supporting sentence เปนประโยคสนบสนนของขอความในประโยคแรก หรอเปนประโยคสนบสนน Topic sentence

1.2.2 วธการเขยนประโยคเพอนาเสนอในแตละยอหนา ควรปฏบตดงน 1) เขยนใหเนอหามความชดเจน กระชบ ตรงประเดน

การเขยนใหกระชบ (concise) คอ การใหขอมลทเกยวของกบเนอหาทเขยนใหมากทสดโดยใชประโยคและคาใหนอยทสดเทาทจะทาได ควรตดสงทเปนใจความซาซอน เนอหาสาระทไมจาเปนหรอเปนสงทคาดวาผอานทราบแลวออก

การเขยนใหตรงประเดน (precise) คอ การเขยนใหขอมลและรายละเอยดเฉพาะทเกยวของกบเนอหาทตองการนาเสนอและจดมงหมายในการเขยน หรอสงทกลมผอานคาดวาจะอานในขอเขยนอยางชดเจนและถกตอง โดยตดขอมลทไมเกยวของออก เพอมใหผอานจบใจความยากหรอเขาใจคลาดเคลอนไปจากสงทผเขยนตองการจะสอ

2) การเสนอความคดตองเปนไปอยางสมเหตสมผล (logically) กลาวคอ ขอเทจจรง ขอโตแยง หรอการอภปรายใด ๆ ในขอเขยน ควรสมเหตสมผล เปนความจรงหรอเปนตรรกะทผอานยอมรบได เพราะหากความคดตาง ๆ ทนาเสนอในขอเขยนมจดบกพรองทผอานโตแยงหกลางได ขอเขยนนนยอมไมนาเชอถอและไมสามารถจงใจใหผอานคลอยตาม

11  

3) เนอหาในประโยคหนาควรเชอมโยงกบประโยคถดมาหรอมลกษณะเปนเหตเปนผลซงกนและกน

4) เ นอหาอาจม 2 ลกษณะ คอ เปนสถานการณและกรณศกษา ซ งมขอมล เชงประจกษหรอเหตผลสนบสนน

5) มการสงตอประโยคทายของยอหนาไปสยอหนาตอไป จะชวยใหการนาเสนอเนอหามความสอดคลองกนและเปนการเรยงรอยภาษาใหมความสละสลวย

2. การใชภาษาในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

การใชภาษาในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร ควรใชหลกการสาคญเชนเดยวกบการใชภาษาในการเขยนผลงานวชาการทวไป ดงทชตมา สจจานนท (ม.ป.ป.) ไดเสนอไว ซงไดแก 2.๑ ใชภาษาทางการ หมายถง ภาษาทเปนแบบแผน แสดงเนอหาสาระตรงไปตรงมา สภาพ ไมใชอารมณหรอความรสก ไมใชคาหรอความททาใหผอานเกดความรสกอคต ไมใชสานวน โวหาร คาหรหรา ฟมเฟอย ๒.2 ใชภาษาถกตองตามหลกภาษาและความนยม ทงเรองการใชคา ลกษณะของคา หนาทของคา ตาแหนงของคา ความหมายของคา ศพทสานวน การสะกดการนต การใชเครองหมายวรรคตอน และอกษรยอ ขอบกพรองทมกพบอยเสมอ คอการผกประโยคไมถกตอง การเรยงคาและคาขยายไมถกท ทาใหเขาใจความหมายคลาดเคลอน หรอการเขยนโครงสรางประโยคตามโครงสรางภาษาองกฤษหรอใชสานวนภาษาตางประเทศ 2.๓ ใชภาษา ศพท สานวนคงเสนคงวา สงทพงระวงในการใชคาภาษาไทยทแปลมาจากภาษา ตางประเทศ คอ มการใชศพททแตกตางกนโดยเฉพาะคาใหมๆ ทยงไมมการบญญต แตหากม ศพทบญญตของราชบณฑตยสถานกาหนดไวแลว ใหใชศพทบญญตนนๆ 2.๔ ใชภาษาชดเจน รดกม ตรงประเดน ผสงสารและผรบสารเขาใจตรงกน ไมใช คาฟมเฟอย สานวนวกวน การใชคาซา ๆ เชน ขนตนยอหนาดวยคาวา “สาหรบ” โดยทไมมความจาเปน หรอการใชคาวา “ทาการ” “มการ” “กระทาการ”สามารถตดออกไดไมเสยความ ความรดกมในการใชภาษา ควรพจารณาในเรองการใชคาวา “ในปจจบน” หรอ “ในปน” ซงบางคนมความเคยชนในการขนตนยอหนาหรอขนตนประโยคดวยคาวา ในปจจบน หรอ ในปนอยเสมอ ควรพจารณาวา คาวา “ในปจจบน” มความจาเปนหรอไม ถาตดออกโดยไมทาใหเสยความและลดสานวนโวหารทฟมเฟอย ทาใหภาษากะทดรดไดควรตดออก และควรระบเปนตวเลขใหมความชดเจน เชน พ.ศ. 2552 ความชดเจนของภาษา เกดจากความคดชดเจนในเนอหาหรอสงทนาเสนอซง ชตมา สจจานนท(ม.ป.ป.) ไดสรปเปนหลกการเบองตน ไวดงน 2.4.1 ใชคานอยแตความหมายมาก ครอบคลมเรองราวทงหมด ใชคาทกคาใหมประโยชน 2.4.2 ใชคาใหตรงความหมายไมออมคอม วกวน การผกประโยคไมซบซอน อานเขาใจไดทนท 2.4.3 การลาดบความ ถามสวนขยายหลายสวน ใหวางสวนขยายตอจากคาทถกขยายและเรยงตามลาดบความสาคญ

12  

2.4.4ตดคาซา คาทไมจาเปน สานวนโวหารทฟมเฟอย คาหรอสานวนใดทใชและไมไดใหความหมายเพมขน เพราะถอวาทาใหเกดความรงรง และยดยาวโดยไมจาเปน 2.4.5 หลกเลยงการใชคาปฏเสธซอนปฏเสธ 2.๕ ใชศพทบญญต การแปลศพทจากภาษาตางประเทศโดยเฉพาะภาษาองกฤษเปนภาษาไทยใหตรวจสอบจากศพทบญญตทราชบณฑตยสถานจดทาขนในสาขาวชาตาง ๆ ในกรณทศพทบญญตกาหนดใหใชไดมากกวาหนงคา เชน information ใชไดทงคาวา สารนเทศ และสารสนเทศ กรณนอาจเลอกใชคาใดกไดโดยใชใหสมาเสมอตลอดเรอง

2.6 มการแยกแยะระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน ความสามารถในการนาเสนอทสาคญคอ การอธบาย การจดระเบยบ ตความ และแปลความหมายของขอมล ขอเทจจรงใหมความหมาย โดยอาจอธบายอยางงาย ๆ ไมแสดงความสมพนธกบสงอน ๆ หรออธบายโดยการหาเหตและผลตาม วธนรนย มหลกฐาน ทฤษฎอางอง เปนแนวทาง สงสาคญอกประการหนงคอ การเขยนอธบายขอเทจจรง ความคดเหนของตนเองและของผอนใหปรากฏอยางชดเจน ใหผรบสารสามารถจาแนกแยกแยะระหวางขอเทจจรง กบความคดเหน ในสวนขอเทจจรงตองแสดงทมาใหตรวจสอบไดโดยการอางอง ยกเวนขอเทจจรงทเปนหลกการทวไปทไดรบการยอมรบแลวและรบทราบกนโดยทวไป เรองท 1.2.2 กระบวนการในการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร เมอตดสนใจวาจะเขยนบทความหรอผลงานในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนตองมหลกการและกระบวนการในการเขยน ซงกระบวนการในการเขยน ม 5 ขนตอน ไดแก 1) การเลอกหวขอเรองหรอการกาหนดประเดน 2) การวางกรอบการเขยน 3) การประมวลความรและขอมลและการวางโครงราง 4) การจดทารางการเขยนและการปรบปรงรางการเขยน 5) การจดทาผลงานเขยนฉบบสมบรณ โดยมรายละเอยด ดงน 1. การเลอกหวขอเรองหรอการกาหนดประเดน ในการเลอกหวขอเรองหรอกาหนดประเดน มขอแนะนา ดงน 1.1 เ ปนเรองหรอประเดนทผ เขยนอยากเขยนมากทสดและมนใจวามความร ประสบการณและมขอมลทจะเขยนอยางเพยงพอ 1.2 เปนเรองหรอประเดนทอยในความสนใจของกลมเปาหมาย และเปนเรองทเขาใจ ไมยากไมตองเสยเวลาสรางความเขาใจพนฐานใหคนอานมากนก อยางไรกตาม แมวาเรองทจะเขยนอยในความสนใจของผอานกจรง แตหากไมมขอมลเดนกวา หรอแปลกกวาทผอนเขยนไปแลว กไมสมควรเขยน 1.3 การกาหนดประเดนตองใหชดเจนและตรงกบจดประสงคทสาคญเพยงจดเดยว แตหากตองการใหเนอหามความนาสนใจและนาตดตามมากขน ผเขยนอาจกาหนดประเดนมากกวา 1 ประเดน กได แตตองกาหนดวา อะไรเปนประเดนหลก อะไรเปนประเดนรองซงตองไมเดนกวาประเดนหลกเพราะเปนเพยงสวนเสรม

13  

1.4 การตงชอเรอง หากยงไมสามารถตงชอเรองไดถกใจในตอนแรก อาจตงเมอเขยนเสรจแลวกได เพอใหสอดคลองกบประเดนทเขยน ซงการตงชอกควรนาสนใจ ดงดดใจผอาน การตงชอเรองอาจเปนประโยคบอกเลาหรอเปนประโยคคาถามกได

2. การวางกรอบการเขยน การวางกรอบการเขยน จะชวยใหผเขยนสามารถตความประเดนทจะเขยนใหกระจางมากยงขน สามารถกาหนดสาระและขอบเขตการเขยนไดชดเจนขน การกาหนดกรอบการเขยนตองอาศยองคประกอบสาคญ 3 ประการ คอ 2.1 เนอหาในการเขยน มขอควรคานง ดงน 2.1.1 อะไรคอเนอหาสาระหรอประเดนทผเขยนตองการสอกบผอาน ทงน ผเขยนตองวเคราะหวา ตนเองมความร ความเขาใจ ประสบการณ ตลอดจนขอมลเกยวกบประเดนทจะเขยนมากเพยงพอหรอไมประกอบดวย 2.1.2 เนอหาทจะเขยนมขอบเขตเพยงใด สอดคลองกบจดมงหมายของการเขยนและกลมผอานหรอไม 2.2 จดมงหมายในการเขยน 2.2.1 ทาไมผเขยนจงตองเขยนเรองน 2.2.2 จดมงหมายในการเขยนเปนเครองกาหนดวธการนาเสนอหรอถอยคาสานวนทใชในเรอง ในขอเขยนเรองหนงๆ อาจมสานวนตางๆ ปะปนกน สงสาคญคอ จะเขยนอยางไรใหบรรลจดมงหมายในการเขยนทตงใจ เชน ขอเขยนอาจเปนพรรณนาโวหาร (descriptive) บรรยายโวหาร (narrative) การเขยนเพอโนมนาวใจ (persuasive) การเขยนแบบอรรถาธบาย (expository) เปนตน 2.3 กลมผอานทผเขยนคาดไวในใจ 2.3.1 ผเขยนตองการเขยนใหใครอาน 2.3.2 ผเขยนตองวเคราะหความตองการของผอานวาอยากทราบขอมลอะไร มพนความรรวมกบผเขยนมากนอยเพยงใด และตองใชภาษาเชนไร เชน การเขยนบทความวจยใหนกวชาการอาน ควรใชภาษาทเปนทางการ สวนการเขยนบทความสาหรบกลมผอานทไมใชนกวชาการ อาจเขยนดวยภาษาทไมเปนทางการ ทงน ยงตองคานงถงปจจยอน ๆ ทเกยวของกบกลมผอานดวย เชน เพศ อาย ภมหลง คานยม ซงลวนมผลตอการกาหนดขอบเขตของเรอง วธการนาเสนอ ตลอดจนภาษาทใช 3. การประมวลความรและขอมลและการเขยนโครงราง 3.1 การประมวลความรและขอมล (gathering information) ความรและขอมลทเปนประเดนเรองทจะเขยนมาจากทงความรทสงสมจากประสบการณหรอทเรยกวาความรทฝงลกในตวผเขยน (Tacit knowledge) และความรในเชงทฤษฎ หลกการหรอความรเชงประจกษทไดรบการพสจนและยอมรบแลว (Explicit knowledge) ผเขยนอาจใชวธการประมวลโดยนาเครองมอตางๆ เขามาชวย เชน ทาเปนตนไมแตกกงกานสาขา เสนเลอดแตกแขนงเสนเลอดฝอย รปกางปลาและแตกแขนง หรอเปนแบบดาวกระจายลอมจนทร

14  

3.2 การเขยนโครงราง (Outlining) เปนอกกจกรรมหนงทสาคญหลงจากไดประมวลขอมลและความร เพราะชวยใหผเขยนจดลาดบความคด และวางโครงรางของเนอหาทจะเขยนไดชดเจนและเปนระบบมากขน 4. จดทารางการเขยนและการปรบปรงรางการเขยน

4.1 การจดทารางงานเขยน (drafting) ผเขยนควรรางใหครบทกสวน ไดแก 4.1.1 บทนา (Introduction) การเขยนบทนา เปนการแสดงใหเหนวา บทความทเขยนกาลงเสนอเนอหาเกยวกบอะไร ประเดนการเขยนบทนาจะเลอกมาจากคาสาคญ (key words) ของชองานเขยนนนๆ 4.1.2 เนอหาสาระ (Main body) เปนรายละเอยดของแตละประเดน 4.1.3 บทสรป (Conclusion) เปนการสรปเนอหาสาระสดทายของเรอง เขยนขนเพอตองการบอกผอานวาไดเขยนอะไรไวบาง และอาจเนนประเดนทเขยน หรออาจเปนการสงประเดนทายทประสงคจะฝากใหผอานใหไดคดตอไป อยางไรกตาม การสรปจะตองไมเปนการสรางประเดนการเขยนขนมาใหม เพราะจะทาใหการจบประเดนไมสมบรณได 4.2 ประโยชนของการจดทารางงานเขยน ในการจดทารางการเขยน จะตองใหความสาคญกบสาระทตองการนาเสนอมากทสดในขนตอนนยงไมควรกงวลเกยวกบการเขยนใหสละสลวยและถกตองตามหลกไวยากรณมากจนเกนไปนก เพราะอาจเปนอปสรรคตอการนาเสนอความคดและสาระได งานเขยนรางในขนตอนนจงอาจยงไมสมบรณ ไมสละสลวย และอาจยงมขอผดพลาดอยหลายประการ ดงนน รางแรก ๆ ของงานเขยนอาจจะยงไมสมบรณแบบ แตนบเปนการฝกฝนทดเนองจากการรางงานเขยนมประโยชนหลายประการ กลาวคอ 4.2.1 ผเขยนสามารถ “เหน” ความคดทถายทอดลงบนหนากระดาษไดชดเจนกวาการคดอยในใจ 4.2.2 ผเขยนสามารถใหผ อนอานรางงานเขยนของตนเองและวจารณได เพอใหไดขอเขยนทดกวาเดม 4.2.3 ผเขยนเปดโอกาสใหตนเองไดปรบปรงรางงานเขยนกอนทจะเขยนรางสดทาย ทงดานเนอหาสาระ ภาษา และลลาการเขยน 4.3 การปรบปรงรางงานเขยน (Revision) หลงจากรางงานเขยนแตละสวนเสรจเรยบรอยแลว ผเขยนควรทบทวน ตรวจสอบ และปรบปรงรางงานเขยนของตนอกครงทงดานเนอหาสาระ ภาษา และลลาการเขยน การดาเนนการในขนตอนนจงมกรวมถงการบรรณาธกร/พสจนอกษร (editing/proofreading) และการเขยนรางสดทาย (writing the final draft) ดวย ซงผเขยนควรมความร

15  

ทางดานภาษาและการเปนบรรณาธการทสามารถตรวจสอบผลงานเขยนในรางการเขยนไดในเบองตนไดดวยตนเอง ในกรณงานเขยนเปนภาษาองกฤษ ผเขยนงานเขยนภาษาองกฤษบางคนอาจมความรสกวา การแกไขขอผดพลาดทางไวยากรณเปนหนาทของผ อน เชน เจาของภาษา ครผสอน หรอผทมความสามารถดานภาษาองกฤษ แตความจรงแลวความสามารถในการตรวจแกไวยากรณของตนเอง (editing your own grammar) เปนทกษะการเขยนทสาคญมากประการหนง เพราะการพงพาเจาของภาษา คร หรอผอนใหตรวจแกขอผดพลาดทางไวยากรณใหอาจทาไมไดเสมอไป ผเขยนจงควรตองเรยนรทจะหาขอผดพลาดในงานเขยนและแกไขดวยตนเอง ทกษะดงกลาวจาเปนตองอาศยความเขาใจเรองไวยากรณภาษาองกฤษเปนอยางด และ ตองมเวลาและการฝกฝน การหาโอกาสอานภาษาองกฤษใหมาก กมสวนชวยใหตระหนกไดวา ประโยคถกตองตามไวยากรณหรอไม

5. การจดทาผลงานเขยนฉบบสมบรณ เมอผเขยนไดตรวจสอบรางการเขยนแลวเรยบรอยแลว จงจดทาผลงานเขยนฉบบสมบรณเพอการเผยแพรในแหลงเผยแพรตางๆ ตอไป เรองท 1.2.3 การเขยนอางองในงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1. ความหมายของการเขยนอางองเอกสาร

การอางองเอกสาร (Citations) คอ การบอกทมาของขอมลทใชอางองในการเขยนรายงานหรอผลงานตางๆ เพอเปนการใหเกยรตแกบคคล หรอองคกรผเปนเจาของความคดเดม และเพอแสดงเจตนาบรสทธวา ไมไดลอกเลยนแบบหรอนามาใชโดยไมไดรบอนญาต การอางองยงเปนการอานวยความสะดวกแกผอาน ทประสงคจะทราบรายละเอยดอนๆ และตรวจสอบความถกตองจากตนฉบบเดม (www.genedu.msu.ac.th/Course/1-2556/unit2.ppt) 5/1/2015

2. ประเภทของการอางอง การอางองแบงเปน 2 ประเภท ไดแก

2.1 การอางองในสวนเนอเรองหรอเชงอรรถ มการอาง 2 วธ คอการอางองระบบทายหนา และการอางองระบบนาม-ป 2.1.1 การอางองระบบทายหนา แบงเปน 3 ประเภท คอ ๑) เชงอรรถอางอง (Citation Footnote) คอ เชงอรรถทใชแสดงแหลงทมาของขอความทยกมา ไมวาจะเปนขอเทจจรง ขอคดเหนของบคคล สาหรบใหผอานตรวจสอบ หรอคนหาเพมเตมได 2) เชงอรรถเสรมความ (Content Footnote) คอ ขอความทอธบายเรองราว ความหมายของศพทบางคาทมในเนอเรอง หรออธบายขอเทจจรงเพมเตม เพอใหเขาใจดยงขน ๓) เชงอรรถโยง (Cross – reference Footnote) คอ เชงอรรถทใหผอานไปดเพมเตมในบทอน หรอหนาอน เพอหลกเลยงการกลาวซา

16  

2.1.2 การอางองระบบนาม-ป (authur-date หรอ Name-year) เปนการอางองทอยรวมกบเนอหา ไมแยกสวน โดยอาจเขยนชอผแตงทใชอางองใหกลมกลนกบเนอหา หรออางองชอผแตงเมอขนตนยอหนา หรอแยกใสวงเลบไวทายขอความกได การอางองระบบนประกอบดวยสวนสาคญ ๒ สวน คอ ชอผแตง และปทพมพ การอางองระบบนาม-ป นยมใชกนมากในปจจบน เพราะทาไดสะดวก เพยงใชชอผแตง และปทพมพ การอางองระบบนทาได 2 ลกษณะ คอ 1) การอางองหนาขอความหรอขอมล โดยใสชอผแตงหรอชอหนวยงานแลวแตกรณ ตามดวยปท พมพ โดยปท พมพใหอยในวงเลบ เชน เ ชอ ชาตไทย (2550) ไดกลาววา....................... ซงหมายความวา ขอความหลงจากนนมาจากเอกสารทแตงโดย เชอ ชาตไทย เมอ พ.ศ. 2550 2) การอางองหลงขอความหรอขอมล โดยใสชอผแตงหรอชอหนวยงานแลวแตกรณ ไวในวงเลบและตามดวยเครองหมายจลภาค ( , ) ตอดวยปทพมพ เชน ......................(เชอ ชาตไทย, 2550) ซงหมายความวา ขอความนนมาจากเอกสารทแตงโดย เชอ ชาตไทย เมอ พ.ศ. 2550 2.2 การอางองทายเรอง หรอทายเลม หรอบรรณานกรม บรรณานกรม มหลายความหมายแลวแตวาจะใชในกรณใด แตในการเขยนรายงานหรอบทความตางๆ หมายถง รายชอหนงสอ สงพมพวารสาร จลสาร และอปกรณโสตทศนอนๆ ทนามาประกอบในการทารายงาน ภาคนพนธ และวทยานพนธ เพอใหผอานทราบวาเนอหา หรอขอมลนนมาจากแหลงใดถาตองการรายละเอยดเพมเตมจะหาไดจากแหลงใดและเพอเปนการยนยนวาเนอหานน มแหลงทมา

การอางองมหลายรปแบบ และแตละรปแบบมรายละเอยดปลกยอยซงผเขยนจะตองศกษาและอางองใหถกวธ สาหรบงานเขยนในสวนของกรมสงเสรมการเกษตรใหใชรปแบบของกองวจยและพฒนางานสงเสรมการเกษตร ซงสามารถสบคนไดจาก www.doae.research.go.th

ตอนท 1.3 แนวคดเกยวกบการเผยแพรงานผลเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

เรองท 1.3.1 ความหมาย ความสาคญของการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร

1. ความหมายของการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร การเผยแพร (Publicity) โดยทวไปหมายถง การกระจายขาวสารตางๆ ของแหลงความร

ไปสบคคลทวไป ในขณะทเผยแพรนวตกรรม (Diffusion) หมายถง กระบวนการททาใหนวตกรรมไดรบการยอมรบและถกนาไปใชโดยสมาชกของชมชนเปาหมาย ฉะนน การเผยแพรจงเปนกระบวนการซงนวตกรรม (Innovation) จะถกนาไปถายทอดผานชองทางของการสอสาร (Communication) ในชวงเวลาหนง (Time) กบสมาชกทอยในระบบสงคมหนง (Social System) ใหเกดการยอมรบ (Adoption) จากการวเคราะหลกษณะของการเผยแพร พบวามสงทมอทธพลในการดาเนนการของกระบวนการเผยแพรอย 5 ประการ คอ (1) ตวนวตกรรมเอง (2) สารสนเทศหรอขอมลทนาไปใชในการสอสารของนวตกรรมนน (3) เงอนไขดานเวลา (4) ธรรมชาตของระบบสงคมหรอชมชนทนวตกรรมจะนาไปเผยแพร และ (5) การยอมรบ

17  

สาหรบการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตรนน คอ กระบวนการนาเสนอ งานเขยนทเกยวของกบการประกอบอาชพเกษตรและการพฒนาการเกษตรไปสกลมบคคลเปาหมาย ไดแก นกสงเสรมการเกษตร นกวชาการ เกษตรกรเปาหมาย ผสนใจ และประชาชนทวไป โดยการประชาสมพนธ การแจกจาย การนาสงและการใหบรการสอสารสนเทศแกผใชในรปแบบตางๆ ผานชองทางการเผยแพรและสอตางๆ ซงสอทใชในการเผยแพรงานสงเสรมการเกษตรทนยมกนมาก ไดแก เอกสารสงพมพขององคกร หนงสอพมพและวารสาร วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน และสอไอท หรอเทคโนโลยสารสนเทศ (Information technology) 2. ความสาคญของการเผยแพร ในการทางานสงเสรมการเกษตรนน การเผยแพรมบทบาทและความสาคญเปนอยางมาก ในทกกระบวนการทางาน กลาวคอไมวานกสงเสรมการเกษตรจะปฏบตงานใดๆ กตองมการเผยแพรประชาสมพนธใหบคคลทเกยวของทราบดวย เชน กลมเกษตรกร ผบงคบบญชา หรอเพอนรวมงาน เพอใหกลมบคคลทเกยวของนนๆ ไดรบทราบและเขาในบทบาทการทางานทนกสงเสรมการเกษตรกาลงทาอยหรอบรรลผลสาเรจไปแลว โดยการจดสรางชองทางในการเผยแพรใหทกคนสามารถเขาถงผลงานเขยนหรอสารสนเทศทนกสงเสรมการเกษตรตองการเผยแพรไดอยางสะดวก รวดเรว สามารถนาไปใชประโยชนในการพฒนาเกษตรกร อนเปนเปาหมายสงสดในการสงเสรมการเกษตร เรองท 1.3.2 วธการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร วธการเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร สามารถเผยแพรไดหลายชองทาง โดยมชองทางทนยมเผยแพรงานเขยนในงานสงเสรมการเกษตร 5 ชองทาง ไดแก การเผยแพรผานเอกสารสงพมพขององคกร การเผยแพรผานหนงสอพมพ การเผยแพรผานรายการวทยกระจายเสยง การเผยแพรผานรายการวทยโทรทศน และการเผยแพรผานสอไอทหรอเทคโนโลยสารสนเทศ โดยมรายละเอยด ดงน 1. การเผยแพรผานเอกสารสงพมพขององคกร เอกสารสงพมพขององคกร เปนชองทางการเผยแพรทพบเหนโดยทวไป หนวยงานราชการ และองคกรเอกชนตางๆ มกผลตเอกสาร สงพมพ เพอเผยแพรสารสนเทศทองคกรไดผลตหรอรวบรวมขน สกลมบคคลเปาหมายและผสนใจทวไป โดยอาจจดพมพเผยแพรเปนประจาตามวาระ รายเดอน รายไตรมาส รายป ฯลฯ หรอจดพมพเผยแพรเฉพาะคราวเปนพเศษตามโอกาส เชน โอกาสในการจดประชม การจดนทรรศการ ซงอาจจะพมพเผยแพรเปนรปเลมเสนอเนอหาสมบรณหรอเนอหาสรปยอ ตวอยางเอกสารสงพมพทองคกรตางๆ จดทาขนเพอเผยแพรสารสนเทศในงานสงเสรมการเกษตร ไดแก

1. เอกสารสงพมพของกรมสงเสรมการเกษตร เชน วารสารสงเสรมการเกษตร แนวทาง การจดการความรในงานสงเสรมการเกษตร (ฉบบผปฏบต) พระเจาแผนดนนกสงเสรมการเกษตร เทคนคการทางานสงเสรมการเกษตร คมอการผลตไมดอกไมประดบเพอการคา เปนตน

2. เอกสารสงพมพของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร เชน วารสารเศรษฐกจการเกษตร รายงานประจาป สถานการณแนวโนมสนคาเกษตรทสาคญ ผลการศกษาวจยดานเศรษฐกจการเกษตร เปนตน

18  

3. เอกสารสงพมพของกรมวชาการเกษตร เชน วารสารวชาการเกษตร เพลยแปงมนสาปะหลงและการปองกนกาจด วารสารยางพารา น.ส.พ.กสกร เปนตน

4. เอกสารสงพมพของกรมปศสตว เชน วารสารเทคโนโลยชวภาพการผลตสตว รายงานประจาปกรมปศสตว คมอการเลยงสตว คมอเกยวกบโรคไขหวดนก เปนตน

5. เอกสารสงพมพของกรมประมง เชน วารสารการประมง การเพาะเลยงหอยเปาฮอ การสรางกระชงเลยงปลา การเลยงกงกามกรามแบบอนทรย การอนรกษปะการง เปนตน 2. การเผยแพรผานหนงสอพมพ เปนสอทนยมใชเผยแพรผลงานหรอสารสนเทศในงานสงเสรมการเกษตรอกชองทางหนง ถงแมจะไมสามารถนาเสนอขอมลไดอยางละเอยด เพราะหนงสอพมพมไดมวตถประสงคเพอนาเสนอในรปแบบวชาการมากนก จงมพนทสาหรบนาเสนออยางจากด แตกนบวาเปนชองทางหนงทสามารถเผยแพรผลงานหรอสารสนเทศตางๆ สมวลชนไดอยางรวดเรว จงเหมาะสาหรบการเผยแพรงานเขยน ทไมจาเปนตองนาเสนอรายละเอยดมากนก แตตองใหกลมเปาหมายในวงกวางไดรบรขอมลหรอสารสนเทศตางๆ อยางรวดเรว 3. การเผยแพรผานรายการวทยกระจายเสยง สารสนเทศทางการเกษตรหรอผลงานตางๆ สามารถนาไปเผยแพรผารายการของสถานวทยกระจายเสยงทเกยวของไดอกชองทางหนง เชน สถานวทยกระจายเสยงเพอการเกษตร AM 1386 kHz. ของกรมสงเสรมการเกษตร รายการเกษตรกบมสธ.ผานเครอขายกรมประชาสมพนธ สถานวทย มก.เปนตน รายการวทยกระจายเสยง นบเปนชองทางการนาเสนอและเผยแพรผลงานหรอสารสนเทศในงานสงเสรมการเกษตรทแพรหลายชองทางหนง เพราะเครองรบวทยเปนอปกรณทเกษตรกรมใชกนอยทกครวเรอน และการรบฟงวทยกระจายเสยงกกระทบตอกจวตรประจาวนของผฟงนอยมาก เนองจากสามารถรบฟงไปพรอมๆกบการประกอบกจวตรประจาวนอนๆ ได ตวอยางรายการวทยกระจายเสยงทเผยแพรเรองราวเกยวกบการเกษตร เชน รายการวทย หมอเกษตร ซงเผยแพรสพนทตางๆ หลายจงหวด เปนสอกลางในการนาขอมลดานการเกษตร ตงแต การปลก การเตรยมดน การดแลรกษา ไปจนถงการเกบเกยว รวมถงการแปรรปผลผลตทางการเกษตรทถกตองเหมาะสมใหแกเกษตรกรกลมเปาหมาย เปนตน

4. การเผยแพรผานรายการวทยโทรทศน รายการวทยโทรทศน เปนชองทางการนาเสนอและเผยแพรผลงาน ขอมลขาวสารทางการเกษตรซงพบคอนขางนอย ดวยขอจากดในดานคาใชจายในการผลตรายการและออกอากาศทสงมาก จงมเวลาในการเผยแพรไมมากนก และมกจะตองออกอากาศในชวงทอตราคาใชจายในการออกอากาศ ไมสงมากนก เชน เชาตร เวลา 04.00-06.00 น. โดยเจาะจงกลมเปาหมายเปนเกษตรกร นกสงเสรมการเกษตร และผสนใจทวไป ตวอยางรายการวทยโทรทศนดงกลาว เชน “รายการรเพมเตมคาเกษตร กบกรมสงเสรมการเกษตร” และ“รายการเกษตรสแควร” ของกรมสงเสรมการเกษตร ออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนกองทพบกชอง 5 “รายการบานทงพฒนา”และ “รายการเทยงเกษตร” ออกอากาศทางสถานวทยโทรทศนชอง 7 “รายการกาวไกลกบกรมวชาการเกษตร” ออกอากาศทางสถานวทย

19  

โทรทศนโมเดรนไนท ทว (ชอง 9 อ.ส.ม.ท.) “รายการเกษตร Hot news” ออกอากาศทางไทยทวสชอง 3 เปนตน

5. การเผยแพรผานสอไอทหรอเทคโนโลยสารสนเทศ การเผยแพรหรอแลกเปลยนขอมลผานเทคโนโลยสารสนเทศ เกดขนไดอยางรวดเรวและแมนยา ชวยใหประหยดเวลาและคาใชจาย สารสนเทศตางๆ ทสรางสรรคขนมา สามารถเกบไวในหองสมดคอมพวเตอรทวไป ใหผทสนใจสามารถเขาถงไดอยางเสร งายดาย และรวดเรว จงชวยเสรมสรางศกยภาพและขดความสามารถของเกษตรกรในการหาความรจากแหลงตางๆ ได ทาใหการสรางสงคมแหงการเรยนรเปนไปไดอยางมประสทธภาพ เพราะเกดระบบเครอขายสารสนเทศทสรางและกระจาย องคความรไปสเกษตรกรไดอยางทวถง ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศจงไดเขามามบทบาทตอการทางานสงเสรมการเกษตรมากขนเปนลาดบ องคกรทเกยวของกบการพฒนาการเกษตร ทงภาคธรกจเอกชนและภาครฐ ตางนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการปฏบตงานตางๆ อยางแพรหลาย รวมทงการใชเพอการเผยแพรผลงานหรอสารสนเทศในงานสงเสรมการเกษตร โดยเกอบทกองคกรตางจดทาเวบไซต ขององคกร ไวเปนชองทางสาหรบประชาสมพนธ เผยแพรผลงาน องคความรตางๆ ตลอดจนประสานงานกบบคลากร/หนวยงานยอยภายในองคกรและนอกองคกร นอกจากนยงเปนชองทางในการรบฟงความคดเหน และขอเสนอแนะจากเกษตรกรและบคคลเปาหมายอนๆ

ตารางท 1.1 ตวอยางเวบไซตทเผยแพรสารสนเทศซงเปนประโยชนตองานสงเสรมการเกษตร

ชอเวบไซต/หนวยงานเจาของ เวบไซต ขอมลสารสนเทศทเผยแพร/แลกเปลยน 1. กรมสงเสรมการเกษตร www.doae.go.th

www.k-station. doae.go.th

ขอมลขาวสารดานการสงเสรมการเกษตร และทเกยวของ เชน ขาวเตอนภย งานวจย ดานสงเสรมการเกษตร กฎหมายการเกษตร ราคาพชผล ภมปญญาทองถน การปองกน และกาจดศตรพช สารสนเทศสงเสรมความรเกยวกบการเกษตร เชน การลดตนทนการผลตขาว ตลาด เกษตรกร

2. สานกงานเศรษฐกจ การเกษตร

www.oae.go.th ฐานขอมลสารสนเทศดานเศรษฐกจ

การเกษตร 3. กรมวชาการเกษตร www.doa.go.th การเผยแพรขอมลขาวสาร บทความ

ทางวชาการดานการวจยและพฒนาพช 4. ระบบเครอขายสารสนเทศ การเกษตร สถาบน สารสนเทศ ทรพยากรนา และการเกษตร (องคกร

www.thaiag.net/ ฐานขอมลเทคโนโลยการผลต เชน เทคโนโลยการผลตพช สตว ประมง ความเหมาะสมของดน ของพชตอสภาพแวดลอม ราคาสนคา เกษตร ตลาดสนคาเกษตร

20  

มหาชน) ตารางท 1.1 ตวอยางเวบไซตทเผยแพรสารสนเทศซงเปนประโยชนตองานสงเสรมการเกษตร (ตอ)

ชอเวบไซต/หนวยงานเจาของ

เวบไซต ขอมลสารสนเทศทเผยแพร/แลกเปลยน

5. กรมการขาว http://www.ricethai land.go.th

ขอมลขาวสาร นโยบายเกยวกบเรองขาว องคความรดานเทคโนโลยการผลตขาว งานวจยเกยวกบเรองขาว ราคาและ สถานการณตลาดขาวทงในและตางประเทศ

6. ศนยการจดการความร ดานการเกษตรเพอการ พฒนา มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช

www.agkmstou.com/ - ขอมลสารสนเทศทางการเกษตร

การใชสอเทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารผานอนเตอรเนต ไดรบความนยมมากยงขนเปน

ลาดบ เมออนเตอรเนตมศกยภาพในการใชงานมากขน สามารถสอสารสองทาง ไดมการเนนใหผใชม สวนรวมในการสรางเวบไซตรวมกน และสามารถตอบโตกนบนเวบไซตได ผใชสามารถสรางเนอหาแลกเปลยน และกระจายสารสนเทศเพอแบงปนถงกนได ทงในระดบบคคล กลม และองคกร การสอสารผานเวบไซตนมตงแตการรบสงขอความ และรปภาพ มการดาวนโหลดขอมล การใชเวบบอรดเพอการแลกเปลยนความคดเหน ไปจนถงการสรางเครอขายสงคมออนไลนทสามารถเชอมโยงระหวางผใชในกลมตางๆ ถงกนไดอยางไมมสนสด เปนการสรางความสมพนธจนกลายเปนสงคมเสมอนจรงซงมการเตบโตอยางไมหยดยง และกาลงอยในกระแสนยมสงขนอยางตอเนองทกป สอเครอขายสงคมออนไลนทไดรบความนยมกนมากในปจจบน ไดแก เฟสบค (www.facebook.com) ยทป (www.youtube.com) ทวทเตอร (www.twitter.com) หรอการสรางบลอก เพอเผยแพรความรหรอเรองราวตางๆ ผานทางอนเตอรเนต เปนตน นอกจากนการสรางสอสงคมออนไลนผานแอพลเคชน (application) โทรศพทมอถอประเภทสมารทโฟน (smart phone) ปจจบนกาลงเปนทนยมอยางสง เนองจากสามารถพกพาตดตวไดตลอดเวลา ถอเปนการสอสารทสะดวกไรพรมแดน เชน ไลน (Line) อนสตาแกรม (Instagram) วอทแอพ (WhatsApp) เปนตน

บทท 2

การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร

1. นางยพา อนทราเวช ผเชยวชาญดานสงเสรมวสาหกจชมชน 2. นายเศรษฐพงศ เลขะวฒนะ รกษาการผเชยวชาญดานสงเสรมและจดการการผลตพชผกไมดอกไมประดบและพชสมนไพร

21  

บทท 2 การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร

ตอนท 2.1 แนวคดเกยวกบการเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร เรองท 2.1.1 ความหมายและวตถประสงคของบทความทางวชาการ

การเขยนบทความทางวชาการ เปนกระบวนการหนงททาใหผเขยนไดถายทอดความร และประสบการณทางวชาการใหแกผอานในวงกวาง เนอหาของบทความทางวชาการเปนขอเทจจรง ขอมลความรทางวชาการเรองใดเรองหนง หรอสาขาใดสาขาหนงเปนการเฉพาะ ซงผเขยนอาจจะเสนอเฉพาะเนอหาสาระทางวชาการหรออาจแสดงความคดเหนเชงวเคราะห วจารณ หรอมขอสงเกตดวยกได การเขยนบทความทางวชาการจะตองเขยนอยางมหลกฐาน มเหตผล มความนาเชอถอ และหากมขอเสนอแนะใดๆ ตองเปนไปในทางทสรางสรรค ดงนน บทความทางวชาการจงตองมเนอหาทชดเจน อธบายไดครอบคลมความคดหลกทตองการนาเสนอ มทศทางการนาเสนอเนอหาเปนไปในแนวทางเดยวกน เพอมงสประเดนหลกทผเขยนตองการนาเสนอ เนอหาตลอดทงบทความตองมความตอเนองสมพนธกนโดยตลอด ทงในดานการเรยบเรยงถอยคา ขอความ และการจดลาดบเรอง ขอมลทนาเสนอเปนขอเทจจรงทถกตอง หากเปนขอคดเหนตองมความสมเหตสมผล และตองมความสมบรณในการใชภาษา ใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย การเขยนบทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตร เปนการเขยนบทความทางวชาการสาขาหนง ซงมงเนนทจะนาเสนอเนอหา สาระความร ผลงานวจยและขอสงเกตตางๆ ทางการเกษตร จงตองยดถอแนวคด แนวทางปฏบตเชนเดยวกบการเขยนบทความวชาการสาขาอนๆ 1. ความหมายของบทความทางวชาการ

นกวชาการและผรหลายทานไดใหความหมายของบทความทางวชาการไว ดงน

ชตมา สจจานนท (2549) ใหความหมายของบทความทางวชาการ วา หมายถง งานเขยนขนาดสน ซงมการกาหนดประเดนทชดเจน โดยผเขยนเรยบเรยงจากผลงานวชาการของตนเอง หรอของผอนในลกษณะทเปนการวเคราะห วจารณ หรอเสนอแนวความคดใหมๆ จากพนฐานวชาการนนๆ ก.พ.อ. (2550) กลาววา บทความทางวชาการ หมายถง งานเขยนทางวชาการ ซงมการกาหนดประเดนทตองการอธบายหรอวเคราะหอยางชดเจน ทงน มการวเคราะหประเดนดงกลาวตาม หลกวชาการจนสามารถสรปผลการวเคราะหในประเดนนนได อาจเปนการนาความรจากแหลงตางๆ มาประมวล รอยเรยง เพอวเคราะหอยางเปนระบบ โดยผเขยนแสดงทศนะทางวชาการของตนไวอยางชดเจน

ชฎาภา ประเสรฐทรง และหทยชนก บวเจรญ (2549) กลาววา บทความวชาการ เปนขอเขยนเชงสาระทผเขยนตงใจหยบยกประเดนใดประเดนหนง หรอปรากฏการณทเกดขนในแวดวงวชาการ วชาชพ โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหหรอวพากษทศนะหรอแนวคดเดม และหรอนาเสนอ

22  

หรอเผยแพรแนวคดใหม เพอมงใหผอานเปลยนหรอปรบแนวคด ความเชอมาสแนวคดของผเขยน บทความวชาการเนนการใหความรเปนสาคญและตองอาศยขอมลทางวชาการ เอกสารอางอง และเหตผลทพสจนได เพอสรางความนาเชอถอใหแกผอาน

มนส สวรรณ (ม.ป.ป.) ระบวา บทความวชาการ หมายถง งานเขยนหรอความเรยงทผเขยนประสงคจะสอองคความรหรอขอคนพบใหมๆ ทางวชาการในสาขาวชาใดวชาหนงเปนการเฉพาะ จงกลาวไดวา บทความทางวชาการเปนงานเขยนทางวชาการทมเนอหาสาระทแสดงถงข อ เท จจร งและความร ท า ง วชาการ เ ร อ ง ใด เ ร อ งห น ง ในสาขา วชา ใด วชาห น ง โดย เฉพาะ ดงนน บทความทางวชาการในงานสงเสรมการเกษตรจงหมายถง งานเขยนในสาขาวชาการเกษตร ซงมการกาหนดประเดนทชดเจนและผานการวเคราะหตามหลกวชาการเพอนาเสนอหรอเผยแพรองคความร ขอเทจจรงและขอคดเหนตางๆ แกผเกยวของเพอใหเกดประโยชนตอการสงเสรมการเกษตร

บทความทางวชาการท ใ ช กนมากในงานสงเสรมการเกษตรม 2 ประเภท ไดแก 1.1 บทความทางวชาการทวไป (academic article) เปนบทความทผเขยนเรยบเรยงขนจากผลงานวชาการดานการเกษตรของตนเองหรอของผอนในลกษณะทเปนการวเคราะห วจารณ หรอเปนบทความทเสนอแนวความคดใหมๆ จากพนฐานทางวชาการเกษตร 1.2 บทความวจย (research article) เปนบทความทผเขยนเรยบเรยงขนจากงานวจยของตนเอง มการกาหนดทมาหรอปญหาและวตถประสงคชดเจน มการรวบรวมขอมล วเคราะห สรปและอภปรายผลการวจย อนนาไปสความกาวหนาทางวชาการดานการเกษตร

2.วตถประสงคของการเขยนบทความทางวชาการ

การเขยนบทความทางวชาการ มวตถประสงคเพอใหผ อานไดรบความร ขอเทจจรง ขอคดเหน แนวทางปฏบตรวมทงขอแนะนาและขอเสนอแนะในสาขาวชาใดวชาหนง ในการเขยนบทความแตละครง ผเขยนตองกาหนดวตถประสงคใหชดเจนวา ตองการใหผอานไดรบประโยชนจากบทความในดานใด เพราะในการเขยนบทความทางวชาการ ถงแมจะเปนเรองเ ดยวกนแตอาจม ว ธการน า เสนอแตกตาง กนหากผ เขยนม วตถประสงค ในการเ ขยนตางกน

2.1 แนวทางในการกาหนดวตถประสงคของการเขยนบทความทางวชาการ กอนทเขยนบทความทางวชาการ นรนาม (ม.ป.ป.) แนะนาใหผเขยนตอบคาถามตามหลก 5 W 1H เสยกอนเพอเปนจดเรมตนและเปนแนวทางในการกาหนดวตถประสงค ทศทางการเขยนและรปแบบทจะนาเสนอในบทความดงกลาว โดย 5 W 1H ประกอบดวย W ท 1What -----จะเขยนเรองอะไร กอนเรมตนเขยนตองมเรองทผเขยนตงใจจะเขยน หรอบอกกลาวซงควรมความแปลกใหม ทนสมย อยในความสนใจของวงการวชาการ โดยเฉพาะวงการวชาการสงเสรมการเกษตร W ท 2Why ------ จะเขยนเรองนทาไม ผเขยนจะตองอธบายหรอบอกไดวาทาไมจงจะเขยนเรองดงกลาว มเหตผลหรอแรงบนดาลใจอะไร

23  

W ท 3Who ----- จะเขยนใหใครอาน ผเขยนตองทราบกลมเปาหมาย คอ จะเขยนใหใครอาน เพอทจะกาหนดโครงเรอง วธการนาเสนอและการยกตวอยางในเนอหาไดเหมาะสมกบกลมผอาน W ท 4 Where --- จะเขยนเพอเผยแพรทไหน เมอผเขยนไดกาหนดชดเจนแลววา จะเขยนเรองอะไร เขยนดวยเหตผลอะไร และใครคอผอานแลว ขนตอนตอไป คอ การกาหนดวาบทความทเขยนนนจะเผยแพรทไหน เพราะแหลงเผยแพร แตละแหงจะมวตถประสงคเฉพาะหรอมกลมผอานเฉพาะ เชน การเผยแพรในวารสารสงเสรมการเกษตร กลมผอานหลก คอ บคลากรของกรมสงเสรมการเกษตร การเผยแพรผานสอหนงสอพมพ กลมผอานหลก คอ บคคลทวไป การเผยแพรผานสออเลกโทรนคส กลมผอานหลก คอ บคคลทมความสามารถในการใชสออเลกโทรนกส เปนตน การเขยนบทความเผยแพรทางชองทางทตางกน รปแบบการเขยน การอางอง การจดลาดบหวขออาจแตกตางกนได W ท 5 When ---- จะนาบทความเผยแพรเมอใด การรชวงเวลาทจะเผยแพรบทความ นบเปนสงสาคญอกสงหนง เนองจากบทความบางเรองหากนาเสนอในหวงเวลาทไมเหมาะสม อาจไมดงดดความสนใจของผอาน หรอไดรบความสนใจนอย หรอไมมใครอาน เชน หากนาเสนอบทความทางวชาการ เรอง “ประเดนทควรคานงถงในการพฒนาบคลากรรนใหมของกรมสงเสรมการเกษตร” ควรนาเสนอบทความดงกลาวในชวงทมการเตรยมบรรจขาราชการใหม แตหากนาเสนอในชวงทไมมการบรรจขาราชการใหมเลย กอาจไมเหมาะสมกบสถานการณและไมเกดประโยชนเทาทควร หรอการนาเสนอบทความทางวชาการ เรอง “แนวทางการยกระดบความรความสามารถของบคลากรกรมสงเสรมการเกษตรใหมความพรอมตอการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) “ กควรเผยแพรกอนเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) อยางนอย 2-3 ป เพราะหากนาเสนอเรองนใน พ.ศ. 2558 กจะชาเกนไป เพราะพ.ศ. 2558 บคลากรกรมสงเสรมการเกษตรควรมความพรอมในระดบหนงแลว เปนตน H How ------ จะนาเสนอเรองนอยางไร ผเขยนบทความวชาการตองกาหนด “แนวทางการเขยน” หรอ “วางโครงเรอง” วาจะนาเสนอสาระสาคญแยกเปนกประเดน ประเดนหลกมอะไรบางและภายใตแตละประเดนหลกมกประเดนยอย อะไรบาง มตวอยางหรอเหตผลสนบสนนประเดนหลกอยางไรบาง การวางโครงเรองจะชวยใหเขยนบทความไดงาย ไมสบสน ไมกลาวซาซาก และไปในทศทางทตองการ ทงน สงทผเขยนบทความทางวชาการทยดหลก 5 W 1H จะตองคานงถง คอ ความสอดคลอง เชอมโยงและตอเนองกนในแตละขอของ 5 W 1H เพอใหผเขยนบทความไมหลงประเดนและผอานไมสบสนและนาไปสการกาหนดวตถประสงคไดอยางชดเจน 3. ตวอยางแนวทางการกาหนดวตถประสงคของการเขยนในงานสงเสรมการเกษตร นางสาวกงสน ดารงไทย ตองการเขยนบทความทางวชาการเรอง ”การสงเสรมวสาหกจชมชนในเขตชาวไทยภเขาภาคเหนอ” (W ท 1 What -----จะเขยนเรองอะไร) เพราะการทากจการรวมกนในลกษณะวสาหกจชมชนของชาวไทยภเขานาจะเปนแนวทางทดทจะลดปญหาความยากจนและลดผลกระทบจากการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของประเทศไทย(W ท 2 Why ------ จะเขยน

24  

เรองนทาไม) กลมผอานเปาหมาย คอ นกสงเสรมการเกษตรและบคคลทวไปทสนใจการเกษตร และการทากจการของคนในชมชน (W ท 3 Who ----- จะเขยนใหใครอาน) และจะเผยแพรในวารสารสงเสรมการเกษตรและทาง website ของกรมสงเสรมการเกษตร (www.doae.go.thและ www.k-station.doae.go.th)(W ท 4 Where --- จะเขยนเพอเผยแพรทไหน) ในชวงตนป 2558 ซงเปนปทจะเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (W ท 5 When ---- จะนาบทความเผยแพรเมอใด) โดยจะนาเสนอ 3 ประเดนหลก ไดแก การอยรวมกนเปนชมชนของชาวไทยภเขา การทามาหากนและการใชทนชมชน และการนาแนวคด/กระบวนการวสาหกจชมชนไปถายทอดสกลมชาวไทยภเขา(1 H How ------ จะนาเสนอเรองนอยางไร )

ดงนน วตถประสงคของการเขยนบทความทางวชาการ เรอง “การสงเสรมวสาหกจชมชนในเขตชาวไทยภเขาภาคเหนอ” คอ 1) เ พอใ หทราบถง วถ ช วตและการประกอบอาชพของชาวไทยภเขาภาคเหนอ 2) เพอทราบถงการนาแนวคดและกระบวนการวสาหกจชมชนไปถายทอดสกลมชาวไทยภเขา เรองท 2.1.2 ลกษณะของบทความทางวชาการทด

ชฎาภา ประเสรฐทรง และหทยชนก บวเจรญ (2549)ไดกลาววาบทความทางวชาการทดควรมลกษณะทสาคญ 4 ประการ คอ 1. มเอกภาพ กลาวคอ เนอหาของบทความมความเปนอนหนงอนเดยวกน มทศทางของเนอหาเปนไปในทางเดยวกน เพอมงสประเดนหลกทตองการนาเสนอ 2. มสารตถภาพ กลาวคอ ผเขยนตองเนนยาประเดนสาคญใหชดเจนวาตองการนาเสนอแนวคดสาคญอะไร ดวยประโยคใจความสาคญ หรอสาระสาคญทโดดเดน เนอความตลอดเรองควรกลาวยาประเดนหลกของเรองเสมอๆ 3. มสมพนธภาพ กลาวคอ มความตอเนองสมพนธกนโดยตลอด ทงในดานการเรยบเรยงถอยคา ขอความ และการจดลาดบเรอง ทกประโยคในแตละยอหนา และทกยอหนาในแตละเรองตองเชอมโยงเขาดวยกน ดวยการใชคาเชอมขอความ ไดแก คาบพบท เชน กบ แต แด เพอ คาสนธาน เชน และ รวมทง คาประพนธสรรพนาม เชน ท ซง อน เปนตน 4. มความกระจาง กลาวคอ มความสมบรณในดานเนอหา มเนอความชดเจนกระจางแจง อธบายไดครอบคลมความคดหลกทตองการนาเสนอ ขอมลทนาเสนอเปนขอเทจจรงทถกตอง หากเปนความคดเหนตองมความสมเหตสมผล นอกจากนตองมความสมบรณดานการใชภาษา คอ ตองเลอกใชภาษาใหเหมาะสมกบจดมงหมายการเขยน ประเภทของบทความ เนอหาบทความ และกลมผอาน กรมสงเสรมการเกษตรและมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2556) ไดรายงานวา คณลกษณะสาคญของขอเขยนทด ม 6 ประการ ไดแก 1) ใชคาทงาย 2) มความกระจางชดในตวเอง 3) ใชภาษาทถกตองในการเขยน 4) เขยนกระชบ รดกม ตรงเปาหมาย 5) จดลาดบเรองราวตามขนตอนไดอยาสอดคลอง สมพนธกน และใชถอยคาสภาพและเหมาะสมแกกรณ

25  

ประภาพรรณ อนอบ (2554) รายงานวา บทความทางวชาการทดควรมลกษณะดงตอไปน 1) มประเดนหรอแนวคดทชดเจน

2) มเนอหาสาระทางวชาการทถกตอง สมบรณและทนสมย 3) มการวเคราะหและสรปประเดนตามหลกวชาการ

4) มการสงเคราะหความรทไดจากแหลงตางๆ และเสนอความรหรอวธการทเปนประโยชน

5) มการสอดแทรกความคดรเรม หรอความรใหมทเปนประโยชน หรอทศนะทางวชาการของผเขยนอยางชดเจนและเทยงตรง

6) มการคนควา อางองจากแหลงอางองททนสมย เชอถอได และมการอางองอยางเปนระบบ ถกตองตามแบบแผน

7) มการนาเสนอขอมลทชดเจน เขาใจงายและเปนระบบ ใชศพทและภาษาทางวชาการอยางเหมาะสม มตาราง ภาพ แผนภมประกอบตามความจาเปน

ดงนน จงกลาวโดยสรปไดวา ลกษณะของบทความทด ตองประกอบดวย 1) มประเดนหรอแนวคดทชดเจนและมเนอหาสาระทางวชาการทถกตองสมบรณ 2) ขอมล ความรทนาเสนอมาจากแหลงอางองทเชอถอได ทนสมย และผานการวเคราะห สงเคราะหตามหลกวชาการ 3) เนอหามความตอเนองสมพนธกนโดยตลอด ทงในดานการเรยบเรยงถอยคา ขอความและการจดลาดบเรอง 4) ใชภาษาทถกตอง เขาใจงาย กระชบ รดกม และเหมาะสมกบกลมผอาน 5) มการสอดแทรกความคดรเรม หรอความรใหมทเปนประโยชน หรอทศนะทางวชาการของผเขยนอยางชดเจนและเทยงตรง เรองท 2.1.3 ขนตอนการเขยนบทความทางวชาการ

บทความทางวชาการทดตองมกระบวนการในการเขยน และตองดาเนนการอยางเปนขนตอนซงแบงไดเปน 5 ขนตอน ดงภาพท 2.1

26  

ภาพท 2.1 แสดงขนตอนการเขยนบทความทางวชาการ 1. ขนตอนท 1 การเรมตนและวางทศทางการเขยน

กอนเรมกระบวนการเขยนบทความทางวชาการ ใหใชหลก 5 W 1 H ซงไดกลาวโดยละเอยดไวแลวในตอนท 2.1 เรองท 2.1.1 กลาวคอ

1.1 การเลอกหรอกาหนดเรองทจะเขยน (W ท 1What ---จะเขยนเรองอะไร) และบอกใหไดวาทาไมจงจะเขยนเรองน (W ท 2Why --- จะเขยนเรองนทาไม) ในการเลอกเรอง มขอควรคานง ดงน 1.1.1 เปนเรองทผเขยนสนใจ หรอสงคมกาลงใหความสนใจ โดยยดแนวคดทวาเปนเรองทนสมย ทนเหตการณ

ขนตอนท 1 การเรมตนและวางทศทางการเขยน 

เลอก/กาหนดเรองทจะเขยน กาหนดกลมผอานเปาหมาย

กาหนดแหลงเผยแพร กาหนดประเดนสาคญในการนาเสนอ

กาหนดวตถประสงค 

ขนตอนท 2 การประมวลความรและจดเตรยมขอมล

สบคนและรวบรวมขอมล

จดหมวดหมขอมล

วเคราะหขอมล

สงเคราะหขอมล

ตงชอเรองเขยนสวนนา

เขยนเนอเรองเขยนบทสรป

เขยนอางอง

เรยบเรยงขอมล 

จดวางโครงเรอง

ขนตอนท 4 การเขยนรางตนฉบบ 

ขนตอนท 3 การเรยบเรยงขอมลและจดวางโครงเรอง 

ขนตอนท 5 การตรวจทานตนฉบบและสงแหลงเผยแพร

27  

1.1.2 เปนเรองทผเขยนมความร มประสบการณ และผเขยนตองการเสนอความคดแกผอาน 1.1.3 เปนเรองทผเขยนสามารถหาแหลงคนควา หรอหาขอมลมาสนบสนนในงานเขยนไดเพยงพอ 1.1.4 เลอกเรองทมความยาว ความยาก ความงาย เหมาะกบความสามารถของผเขยน และเวลาทไดรบมอบหมาย 1.2 กาหนดกลมผอานเปาหมาย (W ท 3Who --จะเขยนใหใครอาน) 1.3 กาหนดแหลงเผยแพร (W ท 4 Where --- จะเขยนเพอเผยแพรทไหน)และชวงเวลาในการเผยแพร (W ท 5 When --จะนาบทความเผยแพรเมอใด) 1.4 กาหนดแนวคดหรอประเดนสาคญในการนาเสนอเรองราว (1 H How - จะนาเสนอเรองนอยางไร ) 1.5 กาหนดวตถประสงค กลาวคอ เมอไดดาเนนการครบตามขอ 1) ถง 4) แลว จะสามารถกาหนดวตถประสงคไดอยางชดเจน และพรอมทจะดาเนนการตอในสวนท 2

2. ขนตอนท 2 การประมวลความรและจดเตรยมขอมล การประมวลความรและจดเตรยมขอมลเพอใชในงานเขยนควรทาอยางมระบบ และเปนขนตอน ดงน 2.1 การสบคนและเกบรวบรวมขอมลโดยแหลงสบคนทสาคญ ไดแก หนงสอหรอตารารายงานการวจย รายงานการศกษา วทยานพนธ เอกสารประกอบการประชม อบรมสมมนาหนงสอคมอ หนงสอรายป วารสาร หนงสอพมพ การสบคนจากสออเลกโทรนกส การสมภาษณ การเกบขอมลภาคสนาม เปนตน 2.2 การจดหมวดหมขอมลใหเปนระบบ กอนนาขอมลไปใชควรมการจดหมวดหมขอมลทสบคนหรอเกบรวบรวมมา โดยการจาแนกขอมลเปนหมวดๆ จากหมวดเปนกลม จากกลมเปนลาดบความสาคญ และประเดนเนอหา 2.3 การวเคราะหขอมล หมายถง การตรวจสอบขอมลทไดสบคนและรวบรวมมา เพอพจารณาวาขอมลทไดมานนมคณภาพ และมความเกยวของ เหมาะสมกบประเดนตางๆ ในเรองทกาลงจะเขยนบทความหรอไม เปนการคดกรองเพอเลอกเอาเฉพาะขอมลทตรงตามกรอบประเดนทกาหนดไวจรงๆ เทานน สวนขอมลใดทเหนวาไมตรงตามประเดนกควรตดทงไป ในการวเคราะหขอมลควรวเคราะห 4 ประเดนหลก ไดแก 2.3.1 วเคราะหความนาเชอถอ ความสมเหตสมผล และความเทยงตรงของขอมล 2.3.2 วเคราะหความสอดคลองและตรงกบประเดนเนอหาทกาหนด 2.3.3 วเคราะหความถกตอง แมนยาของขอมล 2.3.4 วเคราะหความทนสมย ทนเหตการณ เหมาะสมกบชวงเวลา เมอวเคราะหครบทง 4 ประเดนแลวจงจะคดเลอกขอมลกอนทจะทาการสงเคราะหตอไป

2.4 การสงเคราะหขอมล หมายถง การศกษารายละเอยดของขอมลแตละชน แลวสรปเนอหาสาระของขอมลนนๆ ออกมาเรยบเรยงใหมตามความเขาใจของผศกษา วธการสงเคราะหขอมล เชน การคดลอกจากเอกสารตนฉบบโดยตรง การสรปหรอเกบความจากเอกสารการถอดความจากเอกสาร

28  

ชนตนหรอสอสารสนเทศ การแปลความจากเอกสารภาษาตางประเทศ เปนตน การสงเคราะหขอมลเปนกระบวนการทสาคญเนองจากขอมลทไดจะตองนาไปใชในการเขยนบทความทางวชาการ ดงนน การสงเคราะหขอมลจงตองทาอยางละเอยดรอบคอบและเปนขนตอน ดงน

2.4.1 ศกษาขอมลแตละชนอยางละเอยด 2.4.2 สรปองคความรจากขอมลแตละชน 2.4.3 นาขอมลสรปมาจดเรยงตามความสาคญ 2.4.4 นาขอมลทจดเรยงตามความสาคญมาจดเรยงตามประเดนทศกษา 2.4.5 ประมวลองคความรโดยรวมทงหมดในแตละประเดน

3. ขนตอนท 3 การเรยบเรยงขอมลและจดวางโครงเรอง การเรยบเรยงขอมล เปนการเรยงรอยขอมลตางๆ ทผานการวเคราะหและสงเคราะหแลวใหเปนเรองราว หรอเนอหาเดยวกนอยางกลมกลนและมเอกภาพตามรปแบบของการเขยนบทความวชาการ (นาเสนอในตอนท 2.2) ทงน เนอหาทเรยบเรยงตองสอดคลองกบจดมงหมาย กรอบแนวคด ทฤษฎ และเปนไปกรอบการเขยนทไดกาหนดไว การจดวางโครงเรอง หรอการนาเสนอเนอหาทไดจดเรยงลาดบความคดไวแลวการวางโครงเรองจะทาใหผ เขยนจดแนวคดไดตรงกบเรองทจะเขยน ทาใหงานทนาเสนอนนมเอกภาพและ มสมพนธภาพในแตละประเดน 3.1 ลกษณะการเขยนโครงเรอง มดงน 3.1.1 การเขยนโครงเรองแบบกวาง คอการเขยนโครงเรองโดยกาหนดเฉพาะประเดนหลกใหญๆ เทานน 3.1.2 การเขยนโครงเรองเปนหวขอโดยใชถอยคาหรอวล คอการเขยนโครงเรองโดยนาเอาแนวคดทจะนาเสนอแตละประเดนมาเขยนเปนถอยคาหรอวลวาจะนาเสนอเกยวกบเรองใดในลกษณะแนวคดทเปนประเดนสาคญ และประเดนยอย 3.1.3 การเขยนโครงเรองเปนประโยค คอการเขยนโครงเรองในลกษณะของรปประโยค ทสมบรณ ซงในประโยคนนจะรวมทงประเดนหลกและประเดนยอยไวทงหมด 3.2 การวางโครงเรอง มหลกดงน 3.2.1 จดลาดบโครงเรอง โดยใหเขยนหวขอใหญกอนแลวจงกาหนดหวขอยอยใหสอดคลองกน ซงมหลายลกษณะกลาวคอ การจดเรยงตามลาดบเวลา การจดเรยงตามประเพณนยม การจดเรยงตามลาดบความสาคญการจดเรยงตามทศทางหรอตาแหนง เปนตน 3.2.2 วางหวขอใหญแตละขอใหมความเทาเทยมกน โดยหวขอใหญหรอประเดนหลกตองมความสาคญ หรอมขอบขายเนอหาเทาเทยมกน 3.2.3 วางโครงเรองใหเปนระเบยบ โดยเขยนใหมลกษณะเปนแบบเดยวกนโดยตลอด 2.2.4 การเขยนหวขอยอย โดยกาหนดหวขอยอยใหชดเจน อยาใหหวขอยอยมความสาคญ หรอกวางกวาหวขอใหญ ซงควรจะจดใหเปนหมวดหมแสดงใหเหนความสมพนธในแตละหวขอ 2.3.5 หวขอแตละขออยาใหซาซอนกน โดยแยกประเดนแตละเรองใหชดเจนเปนเอกภาพ

29  

จงเหนไดวา การวางโครงเรองจะชวยใหการเขยนเรองงายขนและไปในทศทางทตองการ

4. ขนตอนท 4 การเขยนรางตนฉบบ การเขยนรางตนฉบบเปนขนตอนสดทายกอนทจะนาเสนอผลงานจรง ดงนนขนตอนนจงเปนการประมวลองคความรทงหมดตงแตตน มาเขยนเชอมโยง และนาเสนออยางเปนรปธรรม มความ ถกตอง ครบถวน ทงดานรปแบบ เนอหา สานวนภาษา ซงพรอมทจะเสนอเปนผลงานวชาการ การเขยนรางตนฉบบมขนตอนทเปนไปตามโครงสรางบทความซงจะไดกลาวถงโดยละเอยดในตอนท 2.2 ดงน

4.1 การตงชอเรอง การตงชอเรองในบทความทางวชาการ จะตองสอดคลองกบเรองทตองการเขยนและควรครอบคลมประเดนทสาคญทกประเดน โดยเลอกใชถอยคาทกระชบนาสนใจ มความทนสมย ดงดดใจ เราความรสกผอานใหอยากตดตาม 4.2 การเขยนบทนา บทนาเปนสวนแรกของการนาเสนองาน การเขยนบทนาจงมความสาคญ และตองใชเทคนคการจงใจผอานใหเกดความรสกอยากตดตามเนอหาทจะนาเสนอ โดยทวไปในสวนของบทนาจะประกอบดวย ความเปนมาความสาคญ จดมงหมาย และประโยชนของงานวชาการเรองนนๆ 4.3 การเขยนเนอหา การเขยนเนอหาตองเขยนตามขอบเขตทไดกาหนดไวแตตน และควรแบงเปนหวขอ ซงปกตจะม 2 ลกษณะคอ 4.3.1 กาหนดจากหวขอกวางหรอหวขอใหญมาหาหวขอทแคบหรอหวขอยอยซงเปนการเรมอธบายทงระบบกอนแลวจงอธบายเฉพาะประเดน 4.3.2 อธบายจากประเดนยอยกอนแลวจงนามาประมวลเปนองครวมในภายหลง แลวจงเขยนเชอมโยง โดยนาเสนอขอมลพนฐานหรอหลกการเบองตนแลวเชอมโยงเขาสจดมงหมายหรอวตถประสงค กอนเขาสเนอหาทเปนประเดนสาคญ โดยใหเปนไปตามรปแบบงานวชาการประเภทนนๆ อาจมการยกตวอยางประกอบ การใชภาพประกอบ ซงอาจจะเปนแผนภม แผนผง แผนท หรอภาพถาย และการใชตารางประกอบ เพอทาใหขอมลมความชดเจนยงขน และจะตองมการอางองหากนามาจากผลงานของผอน 5. การเขยนบทสรป บทสรป คอ การนาเสนอทเปนสวนสดทายของเรอง ซงจะเปนการแสดงผลการศกษาคนควาทงหมด รวมถงขอคดเหนหรอขอเสนอแนะอนเปนประโยชน หรอประเดนสาคญทควรมการศกษาคนควาตอไป การเขยนบทสรปมหลายลกษณะ เชน สรปเปนสาระสาคญของเรอง สรปดวยการตอบจดมงหมายหรอคาถามทตงไว สรปดวยการเชญชวนหรอสรปดวยขอคดเหนของผเขยน อยางไรกตามบทสรปจะตองสรางความประทบใจตอผอาน

30  

5. การเขยนอางอง

5. ขนตอนท 5 การตรวจทานตนฉบบและสงแหลงเผยแพร เมอไดดาเนนการมาถงขนตอนนกนบไดวา กระบวนการเขยนบทความไดเสรจสนและเขาสกระบวนการเผยแพรตอไป

ตอนท 2.2 การเขยนบทความทางวชาการทวไป

เรองท 2.2.1โครงสรางของบทความทางวชาการทวไป (academic article)

บทความทางวชาการทวไปซงผเขยนไดเรยบเรยงขนจากผลงานวชาการทงจากของตนเองและผอน ทงในลกษณะทเปนการวเคราะห วจารณ หรอเปนบทความทเสนอแนวความคด หรอขอมลใหมๆ ลวนมโครงสรางในลกษณะเดยวกน กลาวคอ มองคประกอบทสาคญ 3 ประการ ไดแกสวนนา สวนเนอเรอง และสวนอางอง ดงรายละเอยดตอไปน

1. สวนนา สวนนา ประกอบดวย ชอบทความหรอชอเรอง ชอผเขยนและหรอขอความแนะนาผเขยน และบทคดยอโดยมเทคนคการเขยน ดงน 1.1 ชอบทความหรอชอเรอง(Title)

1) ใชภาษาทเปนทางการ แตงายตอความเขาใจ 2) สนกะทดรด ชดเจน ตรงไปตรงมาไดความหมาย และมความนาสนใจ 3) สอใหผอานคาดเดาและอยากตดตามเนอหาสาระ 4) อาจใชคาขยายได เพอใหทราบคณลกษณะของบทความ 1.2 ชอผเขยน ตองใชชอจรง ไมใชนามแฝง 1.3 บทคดยอ (Abstract) 1) เ นอหาสาระในบทคดยอ ประกอบดวย การนาเสนอวตถประสงคการเขยน สาระสาคญโดยสรป อาจมขอเสนอแนะประกอบดวยเพอใหผอานไดเหนภาพรวมทงฉบบ 2) ขอความในบทคดยอเปนขอความทสน กะทดรด แตมคาสาคญทงหมดในบทความนนๆ 3) ควรเขยนใหมความยาวตามทกาหนด ซงภาษาไทยมกกาหนดเปนจานวนบรรทด สวนภาษาองกฤษมกกาหนดเปนจานวนคาโดยแหลงเผยแพรบทความนนๆ เปนผกาหนด 4) บางกรณกาหนดใหระบคาสาคญ (keywords) ไวดวย เพอใหระบบสบคนฐานขอมลตรวจพบและควรเขยนเปนสงสดทายหลงจากเขยนสวนอนหมดแลว (ชตมา สจจานนท, ม.ป.ป.)

31  

2. สวนเนอเรอง สวนเนอเรอง ประกอบดวย คานาหรอความนาหรอบทนาเนอเรอง และบทสรปหรอบท สงทายมเทคนคในการเขยน ดงน 2.1 คานาหรอความนาหรอบทนา (Introduction) การเขยนคานาหรอความนาหรอบทนา เปนการปพนฐานเพอดงความสนใจของผอาน สเนอเรองใหเหนความสาคญและสรางบรรยากาศใหชวนตดตาม โดยเขยนใหกระชบ ตรงประเดน สอดคลองกบชอเรองโดยจบประเดนจากชอเรองแลวนาสบรบทของเนอหา โดยบอกถงบอกความเปนมา ความสาคญ วตถประสงค หรอเคาโครง/ขอบเขตของบทความ เพอชวยใหผอานไมคาดหวงเกนจากขอบเขตทกาหนด และอาจมคาจากดความหรอนยามตางๆ ดวย

คานาหรอความนาหรอบทนา จงประกอบดวย 1) หลกการและเหตผล (Rationale) หรอความเปนมาหรอภมหลง (Background) หรอความสาคญของเรอง (Justification)ทจะเขยน เพอใหผอานทราบวา เรองทเลอกมาเขยนมความเปนมาหรอมความสาคญอยางไร เหตใดจงเลอกเรองดงกลาวมาเขยน การเขยนบทนาในยอหนาแรก จงถอเปนการเปดตวบทความทางวชาการและเปนยอหนาทดงดดความสนใจของผอาน (ชตมา สจจานนท, ม.ป.ป.)

2) วตถประสงค เปนการเขยนบอกวา บทความนตองการใหผอานไดทราบเรองอะไรบาง วตถประสงคตองสอดคลองกบเรองหรอเนอหาบทความ และไมควรมมากขอเกนไป

3) ขอบเขตของเรอง คอ กรอบทผเขยนกาหนดในการเขยนเพอใหเนอหามความพอเหมาะพอด โดยขนกบปจจยในการเขยน เชน หากมเวลาในการรวบรวมขอมลและเรยบเรยงเนอหาไมมาก กควรพจารณาเขยนเรองทมขอบเขตไมกวางหรอซบซอนมากนก หรอ ความยาวของบทความทแหลงเผยแพรกาหนดกเปนปจจยในการกาหนดขอบเขตงานเขยนเชนกน

4) คาจากดความหรอนยามตางๆเปนสงทมประโยชนตอผอาน กรณทคาเหลานนใชในความหมายทตางไปจากความหมายทวไป หรอเปนคาเฉพาะ หรอเปนคาทอาจเขาใจไดยาก 2.2 เนอเรอง (Body) การเขยนสวนเนอเรองจะตองใชทงศาสตรและศลปประกอบกน กลาวคอ ในสวนทเกยวของกบศาสตร(sciences)นนคอหลกวชาการทผเขยนจะตองคานงถงในการเขยน ไดแก กรอบแนวความคด (conceptual framework)ทผเขยนใชในการเขยนจะตองแสดงใหเหนความเชอมโยงของเหตทนาไปสผล (causal relationship)การอางองขอมลตาง ๆ ในสวนศลป(art)ไดแก ศลปในการใชภาษาเพอนาเสนอเรองทเขยน การลาดบความ การบรรยาย วธการอางอง สถตและขอมลตาง ๆ ทใชในการประกอบเรองทเขยน เพอใหผอานเกดความเขาใจและประทบใจมากทสด(นรนาม, ม.ป.ป.)

ในการเขยนเนอเรอง ผเขยนควรคานงถงประเดนสาคญๆ ดงตอไปน

1) เขยนขอมลใหถกตองตามหลกวชาการ มความเปนเหตเปนผล 2) อยบนฐานขอมลหรอสถตททนสมย

32  

3) การจดลาดบเนอหา ใหมความตอเนองกนเปนขนตอน เพอสะดวกตอความเขาใจ 4) การเรยบเรยงเนอหาเพอใหผอานเขาใจงายและรวดเรว จะเกยวของกบทกษะดานภาษาและสไตลการเขยน และอาจจาเปนตองใชเทคนคตางๆ เขาชวยตามความเหมาะสม เชน ภาพ แผนภม ตาราง กราฟ ฯลฯ โดยมหลกฐานอางอง หรอมทมาชดเจน 5) บทความทางวชาการภาษาไทย ตองใชคาในภาษาไทย หากคาไทยนนยงไมเปนทเผยแพร ควรใชคาภาษาตางประเทศไวในวงเลบ กรณทไมสามารถหาคาภาษาไทยได จะตองเปนการเขยนทบศพทกควรเขยนคานนใหถกตองตามหลกเกณฑของราชบณฑตยสถาน ตองพถพถนในการเขยนตวสะกด การนตตางๆ ใหถกตองตามพจนานกรม และผเขยนควรตรวจทานงานของตนไมใหผดพลาด

2.3 บทสรป/บทสงทาย บทความทางวชาการทดตองมการสรปประเดนสาคญๆ ของบทความนนๆ โดยแนวทางการเขยนบทสรป มดงน 1) เลอกเกบประเดนสาคญๆ ของบทความนนมาเขยนรวมกนสนๆ ทายบท 2) อาจอภปรายเปรยบเทยบ หรอวเคราะหสาระทเขยนกบแนวคด/ทฤษฎทไดทบทวนไว 3) อาจใชวธการบอกผลลพธวา สงทกลาวมาทงหมดมความสาคญอยางไรสามารถนาไปใชทาอะไรไดบาง หรอจะทาใหเกดอะไรตอไป (ปรชา ชางขวญยน และคณะ, 2539) 4) อาจใชวธการตงคาถามหรอใหประเดนทงทาย เพอกระตนใหผอานไปแสวงหาความรหรอคดคน พฒนาเรองนนตอไป 5) ตองสน กระชบ ไมเยนเยอ 3. สวนอางอง การเขยนบทความทางวชาการตองมการอางองโดยตองเขยนใหถกตองและตรงตามความเปนจรง เพอเปนเกยรตแกเจาของผลงานทนามาอางและเปนหลกฐานใหผอานไปตดตามหรอแสวงหาความรเพมเตมได รวมทงเปนสงบงบอกวางานเขยนนนอยบนพนฐานของวชาการทไดมการศกษา คนควา วจยมาแลว ซงทาใหบทความมความนาเชอถอ ทงน ขอมลทใชอางองควรมความทนสมย ไมเกาเกนไป รปแบบการอางอง จะขนกบการกาหนดของแหลงเผยแพรบทความทางวชาการ เชน หากเผยแพรในวารสารหรอเอกสารของกรมสงเสรมการเกษตร ใหใชรปแบบการอางองทกองวจยและพฒนางานสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมการเกษตรกาหนดโดยสามารถศกษารปแบบการอางองไดจาก www.doae.research.go.th เรองท 2.2.2แนวทางปฏบตของการเขยนบทความทางวชาการทวไป

เมอจะเรมตนเขยนบทความทางวชาการทวไปในงานสงเสรมการเกษตรจะตองคานงถง สงตางๆ ตาม 5 W 1 H และดาเนนการอยางเปนขนตอน ดงน

33  

1. กาหนดประเดนหรอเลอกเรองทจะเขยน โดยการ: 1.1 เลอกเรองทตนเองในฐานะผเขยนสนใจ เปนทนาสนใจและคนสวนใหญกาลงสนใจ ทนสมย ทนเหตการณ

1.2 เลอกเรองทตนเองมความร มประสบการณ ตลอดจนเปนเรองทตองการจะเสนอความคดแกผอาน

1.3 เลอกเรองทตนเองสามารถหาแหลงคนควา หรอหาขอมลมานาเสนอในงานเขยนได

1.4 เลอกเรองทมความยาว ความยาก ความงาย พอเหมาะกบความสามารถของผเขยน เวลาทไดรบมอบหมาย หนากระดาษ และคอลมนทตนรบผดชอบ

2. กาหนดจดมงหมาย โดยกาหนดใหชดเจนวาเขยนเพออะไร เชน ใหความร เสนอความเหน โนมนาวใจ ใหแนวคดในการดาเนนชวต เขยนใหใครอาน เชน เกษตรกร นกสงเสรมการเกษตร หรอบคคลทวไป

3. กาหนดแนวคดสาคญ หรอประเดนสาคญ หรอแกนเรอง ตองกาหนดวาบทความเรองนจะเสนอแนวคดสาคญ หรอมแกนเรองอะไรใหแกผอาน เพอจะไดนาเสนอเนอหา ถายทอดถอยคาประโยคตางๆ เพอมงสแกนเรองนน

4. ประมวลความร ความคด และคนควาหาขอมลใหเพยงพอทจะเขยน จากแหลงความรตางๆ หรอการสมภาษณผร ผเกยวของ เปนตน

5. วางโครงเรอง กาหนดแนวทางการเขยนวาจะนาเสนอสาระสาคญ แยกเปนกประเดน ประเดนใหญๆ มอะไรบาง ในประเดนหลกมประเดนยอยๆ มตวอยาง มเหตผล เพอสนบสนนประเดนหลกอยางไรบาง การวางโครงเรองจะชวยใหเขยนเรองไดงาย ไปในทศทางทตองการ ไมสบสน ไมกลาวซาซาก ไมนอกเรอง 6. การเขยน ไดแก

6.1 การเขยนขยายความใหขอมลในแตละประเดน มการอธบาย ยกเหตผลประกอบ กลาวถงขอมลประกอบ อาจเปนสถต ตวเลข ตวอยางเหตการณ ตานาน นทาน เปนตน

6.2 เขยนคานาและสรปดวยกลวธทเหมาะสมกบประเภทของเนอหาบทความ

6.3 การใชภาษา ควรเลอกใชใหเหมาะกบจดมงหมาย การเขยน ประเภท เนอหา ดงทกลาวมาแลว

ตอนท 2.3 การเขยนบทความเพอเผยแพรผลงานวจย หรอ การเขยนบทความวจย

เรองท 2.3.1 โครงสรางของบทความวจย

บทความวจย (Research article) เปนบทความทางวชาการประเภทหนงทเขยนขนจากผลงานการคนควาอยางเปนระบบ มการกาหนดปญหาและวตถประสงคทชดเจน มการรวบรวมขอมล วเคราะห ตความ สรปและอภปรายผลการวจยทสามารถใหขอมล คาตอบ อนนาไปสความกาวหนาทางวชาการบทความวจย จงเปนเอกสารทางวชาการทเขยนขนในรปบทความเพอนาเสนอขอคนพบเชงประจกษผานสอประเภทตางๆ เชน วารสารรวมทงการเผยแพรในการประชมวชาการตางๆ

34  

1. ความแตกตางของบทความวจยกบรายงานการวจย บทความวจยมสาระและรปแบบการนาเสนอทคลายคลงกบรายงานการวจย (Research report) แตมธรรมชาตหรอลกษณะทตางกนอย 4 ประการ ไดแก 1.1 บทความวจย ไมใชสรปยองานวจย แตบทความวจยเปนบทความทลดรป คอ มความยาวทจากด เนองจากเปนการจดทาขนเพอนาเสนอในทประชมวชาการ (ซงมเวลาจากด) หรอลงพมพในวารสารวชาการ (ซงมจานวนหนาจากด) 1.2 บทความวจยตองม major argument ทชดเจน โดยนาประเดนทเดนทสดในงานวจยมาเขยนเพยง 1-2 ประเดน ดงนนจะตองปรบชอเรองและเนอหาใหมความสอดคลองกบบทความทเขยนข น ใหม ขณะท เ น อหาในบทความ ตองมความสมบรณ ในแบบมาตรฐานของงาน วชาการ 1.3 บทความวจย เปนเอกสารทมความทนสมยและทนตอเหตการณมากกวารายงาน การวจย ทงน เพราะนกวจยสามารถเพมเตมหรอตดทอนบางสวนของรายงานการวจยเพอเผยแพรได กอนทจะจดทารายงานการวจยฉบบสมบรณเมอเสรจสนโครงการวจย

1.4 บทความวจยมคณภาพไดมาตรฐานกวารายงานการวจย เพราะตองผานการตรวจสอบเนอหาสาระและรปแบบใหไดตามเกณฑทเปนทยอมรบตามหลกสากล หรอเกณฑมาตรฐานของวารสารหรอคณะกรรมการจดการประชม

2. องคประกอบของบทความวจย สาหรบโครงสรางของบทความวจยโดยทวไปจะไมมกฎเกณฑตายตววา ในบทความวจยจะตองประกอบดวยหวขออะไรบาง ขนอยกบวาผเขยนบทความวจยนนอยภายใตบรบทของอะไร และของใคร อยางไรกตาม เนองจากบทความวจยเปนบทความวชาการอยางหนง จงมโครงสรางคลายคลงกบบทความวชาการทวไป กลาวคอ มองคประกอบทสาคญ 3 ประการ ไดแก สวนนา สวนเนอเรอง และสวนอางองโดยมรายละเอยดดงตอไปน

2.1 สวนนา

สวนนา ประกอบดวย ชอเรอง ชอผเขยนและททางานหรอทอยของผเขยน และบทคดยอโดยมเทคนคการเขยน ดงน 2.1.1 ชอเรอง ใชภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2.1.2 ชอและททางานของผเขยนควรใสรายละเอยดเกยวกบผเขยน เชน วฒการศกษา ตาแหนงและสถานททางาน ซงอาจนาไปไวเปนเชงอรรถทายหนาแรก 2.1.3 บทคดยอ (Abstract) 1) บทคดยอ เปนเนอหาสาระสวนทนาเสนอวตถประสงคการวจย วธการวจย และผลการวจยโดยสรป รวมทงขอเสนอแนะในการวจยเพอใหผอานไดเหนภาพรวมทงฉบบ และทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2) ขอความในบทคดยอเปนขอความทสน กะทดรด แตมคาสาคญทงหมดในบทความวจยนนๆ

35  

3) ควรเขยนใหมความยาวตามทกาหนด ซงภาษาไทยมกกาหนดเปนจานวนบรรทด ในขณะทภาษาองกฤษมกกาหนดเปนจานวนคาเชน ไมเกน 200 คา 4) บางกรณกาหนดใหระบคาสาคญ (keywords) ไวดวย 2.2 สวนเนอเรอง

สวนเนอเรองประกอบดวยสวนนาวธการวจย ผลการวจย อภปรายและสรปผล 2.2.1 สวนนา (Introduction) ประกอบดวย 4 สวนทสาคญ คอ 1) ความเปนมาและความสาคญของปญหาการวจยบางแหงอาจใชหวขอวา หลกการและเหตผล หรอ บทนาในสวนนเปนเสนอแนวคดพนฐาน หรอบรรยายใหผอานทราบวา บทความวจยนมทมาอยางไรหรอพฒนาจากผลงานวจยทมมากอนหนานอยางไร และนามาสปญหาวจยอยางไร 2) กลาวถงปญหาวจยและวตถประสงคการวจยซงตองสอดคลองกบความเปนมาและความสาคญของปญหา 3) เปนรายงานเอกสารทเกยวของกบการวจยเฉพาะสวนทเปนทฤษฎและงานวจยทสาคญทนาไปสการสรางกรอบแนวคดสาหรบการวจย รวมทงสมมตฐานการวจย 4) เปนรายงานระบเหตผลพรอมเอกสารอางองในการเลอกวธดาเนนการวจยทใชในบทความวจยน เพอเตรยมผ อานใหสามารถเชอมโยงความคดกบเนอหาสาระในสวนตอไป

2.2.2 วธการวจย (methods) เปนการใหรายละเอยดเกยวกบวธดาเนนการวจยประกอบดวย 1) การบรรยายลกษณะของประชากร 2) การระบกลมตวอยาง วธการเลอกกลมตวอยาง และความสมบรณของกลมตวอยาง 3) การนยามตวแปร การระบเครองมอวจยและคณภาพเครองมอ 4) การระบวธการรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล 5) การกลาวถงขอสงเกตทสาคญเกยวกบวธดาเนนการวจย

2.2.3 ผลการวจย หรอผลการวเคราะหขอมล (Analysis results) 1) บรรยายวา จะเสนอผลการวเคราะหขอมลอยางไร 2) นาเสนอผลการวเคราะหขอมล อาจนาเสนอตารางและภาพประกอบตามความจาเปน 3) ผลการวเคราะหทสาคญในตารางหรอภาพประกอบ ตองมการบรรยาย ในสวนทเปนขอความดวย มใชการเสนอตารางหรอรปโดยไมมการบรรยาย

36  

2.3.4 การอภปราย/การสรปผล 1) เปนการบรรยายสรปขอคนพบทไดจากการวจย ประกอบการอธบายวา ขอคนพบมความขดแยงหรอสอดคลองกบสมมตฐานการวจยและผลงานวจยในอดตอยางไร พรอมทงเหตผลทเปนเชนนน 2) เปนการอภปรายขอจากด ขอบกพรอง หรอขอดเดน ซงนาไปสขอเสนอแนะในทางปฏบตและขอเสนอแนะในการวจยตอไป 2.3 สวนอางองและภาคผนวก

2.3.1 สวนอางอง หรอบรรณานกรม ประกอบดวยรายชอเอกสาร สอทใชในการศกษา คนควาเพอการวจยน 2.3.2 ภาคผนวก (ถาม) คอ สวนเพมเตมทมสวนสมพนธกบเนอหาทจะชวยใหผอานเขาใจเนอหาไดดขน หรอเรยกไดวาเปนสวนทผวจยนาเสนอสาระทผอานควรไดรบรเพมเตมนอกเหนอจากทนาเสนอในบทความ เชน ตวอยางเครองมอวจย ตาราง แผนภมหรอกราฟทแสดงผลการวจยทสาคญ เปนตน เรองท 2.3.2 แนวทางปฏบตในการเขยนบทความวจย

1. ขนตอนการเขยนบทความวจย เมอจะเรมตนเขยนบทความวจยในงานสงเสรมการเกษตร พงดาเนนการอยางระบบและเปนขนตอน ดงน 1.1 ผเขยนบทความวจยตองทาความเขาใจกบลกษณะหรอธรรมชาตของบทความวจยและตองมความเขาใจชดเจนในงานวจยทจะนามาเขยน โดยอานทบทวนงานวจยททาใหเขาใจอยางลกซง 1.2 กาหนดเคาโครงทจะเขยน จดลาดบความคด และเขยนฉบบรางตามเทคนคการเขยนบทความวจยในเรองท 2.3.2 หลงจากนน อาจทงไวระยะเวลาหนง เชน 1-2 สปดาห จงนากลบมาอานเพอปรบปรงการใชภาษาและแบบการเขยนใหถกตองตามแบบของบทความวจย 1.3 แนวทางปฏบตทจะชวยใหการเขยนบทความวจยสมบรณ มความนาสนใจ เชน 1.3.1 การนาเสนอเนอหา ควรนาเสนอเนอหาสาระงานวจยอยางตรงไปตรงมา ชดเจน ถกตอง สมบรณ และพยายาม condence & digest เนอหางานวจยมาเรยบเรยงเปนบทความ โดยหลกเลยงการตดแปะใหมากทสด 1.3.2 การใชภาษาทางการทเปนมาตรฐาน มความเหมาะสมกบผอานทเปนนกวชาการ และใชภาษาถกตองตามหลกภาษา 1.3.3 การลาดบเนอหาควรเปนไปตามหลกการเขยนบทความวจยทเปนทยอมรบตามหลกสากล โดยมความตอเนองตงแตเรมตนไปจนถงการสรปและอภปรายผลการวจย และแตละยอหนา มประโยคสาคญและมความเชอมโยงถงกน

1.3.4 การใชคาศพท ควรใชคาศพททมการบญญตศพทเปนทางการ หรอคาศพททไดรบการรบรองและใชกนอยางแพรหลาย ถาเปนคาศพทใหมจากภาษาตางประเทศ ควรมวงเลบกากบ หรอมเชงอรรถอธบายความหมาย เมอเลอกใชคาศพทใดควรใชคานนตลอดบทความวจย

37  

1.3.5 การเขยนประโยค ควรเปนประโยคสมบรณและพยายามใชประโยคสนหลกเลยงการใชประโยคซอนและใชเครองหมายวรรคตอน ใหถกตองทกประโยค

บทท 3

การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

1. นางอมรทพย ภรมยบรณ ผอานวยการกลมพฒนาสอสงเสรมการเกษตร สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย

2. นางสาวอจฉรา สขสมบรณ นกวชาการเผยแพรชานาญการ สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย

๓๘

 

บทท 3 การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

ตอนท 3.1 แนวคดเกยวกบการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงาน

สงเสรมการเกษตร

การดาเนนการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร เปนวธการหนงของกรมสงเสรมการเกษตรทจะสรางเสรมหรอกอใหเกดความสมพนธอนดกบเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร เพอใหกลมเปาหมายเหลานไดมความร ความเขาใจ สนบสนน และรวมมอซงกนและกนในการพฒนางานสงเสรมการเกษตร ใหบรรลจดมงหมายได ดงนน จงมความจาเปนตองมการตดตอสอสารระหวางเจาหนาทสงเสรมการเกษตรดวยกนเอง และระหวางเจาหนาทสงเสรมการเกษตรกบเกษตรกรกลมเปาหมาย เชน การประชมชแจงใหขอมลขาวสาร การพบปะเยยมเยยน การอบรมถายทอดความรแกเกษตรกร เปนตน การเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรนนไดอาศยสอทเปนทงบคคล คอ เจาหนาทสงเสรมการเกษตร และสอมวลชนอน ๆ ทงทเปนวทยโทรทศน วทยกระจายเสยง เอกสารสงพมพ สอโสตทศน รวมทงสอประเภทกจกรรมตาง ๆ ซงการเขยนเปนสวนหนงของขนตอนการผลตสอแตละประเภท เพอทจะใชในการเผยแพรและถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร เพราะการเขยนจะทาไดในหลาย ๆ ลกษณะทงการเขยนลงในเอกสารสงพมพ การเขยนบทเพอใชในรายการวทยโทรทศน และการเขยนบทเพอใชในรายการวทยกระจายเสยง เปนตน

เรองท 3.1.1 ความหมายและความสาคญของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธใน งานสงเสรมการเกษตร

1. ความหมายของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร บญธรรม จตตอนนต (2536) กลาววา การสงเสรมการเกษตร หมายถง การนาความร วธการ และเทคนคใหม ๆ ทางเกษตรไปแนะนาเผยแพรใหแกประชาชน โดยเฉพาะอยางยงเกษตรกร แลวตดตามใหคาแนะนาชวยเหลอจนบงเกดผลสาเรจขณะเดยวกนกนาเอาปญหาตาง ๆ ทางเกษตรมาวเคราะหหาหนทางแกไขซงการแนะนาใหเกษตรกรปฏบตการหรอประกอบอาชพอยางไรนนถาใหคาแนะนาทผดพลาดไปกอาจจะกอใหเกดความเสยหายรายแรงแกเกษตรกรไดงาย และจะเปนการซาเตมความทกขยากของเกษตรกร ซงเปนเรองทเจาหนาทสงเสรมการเกษตรทกคนจะตองระมดระวงในเรองนใหดเปนพเศษดวย ฉะนน การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรจงจาเปนตองเขาใจและปฏบตตามหลกการประชาสมพนธใหถกตองดวย มฉะนน อาจกอใหเกดความเสยหายแกเกษตรกรได เชน การเขยนสงเสรมใหเกษตรกรปลกพชนามนประเภทตาง ๆ อาท สบดา ซงปลกแลวไดผลด แตไมมตลาดรองรบ

  ๓๙

หรอไมมผรบซอจรงจง หากเกษตรกรผปลกทาตามคาแนะนาสงเสรมนนกแยไปตาม ๆ กน ดงนน การเขยนเพอการสงเสรมการเกษตร จงควรยดหลกการเผยแพรและประชาสมพนธทถกตองไวดวยเสมอ ซงมผใหคานยามเกยวกบความหมายและความสาคญของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร ดงน รงรตน ชยสาเรจ (2553) กลาววา การเขยนโดยทวไปมจดมงหมายเพอใหขาวสาร ความรความเขาใจหรอความเพลดเพลน ในขณะทการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธนนเปนวธการสอสารทสามารถถายทอดเรองราวขาวสารของหนวยงาน ไปสประชาชนกลมเปาหมายไดอยางกวางขวาง โดยผานทางสอประเภทตาง ๆ นอกจากจดมงหมายเบองตนของการเขยนโดยทวไปดงกลาวแลว จะตองสนองจดมงหมายสงสด คอ เพอใหกลมประชาชนเปาหมายเกดความรความเขาใจ ไววางใจและมความสมพนธอนดกบองคกร สถาบนหรอหนวยงานเปนสาคญ 2. ความแตกตางระหวางการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธกบการเขยนทวไป ความแตกตางระหวางการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธกบการเขยนทวไปพจารณาไดดงน (บศรนทร หนนภกด : 2555) 2.1 วตถประสงคของการเขยน การเขยนทวไปเปนการถายทอดความร ความคดหรอความรสก การเขยนโดยทวไปมวตถประสงคเพอใหขาวสารความรหรอความบนเทง แตการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธมวตถประสงคมากกวานน คอ การสรางการยอมรบ ความศรทธาและสรางภาพลกษณทดระหวางหนวยงานกบกลมเปาหมาย 2.2 การใชภาษา สาหรบงานเขยนทวไปคานงถงความไพเราะสละสลวยเปนสาคญ แตการใชภาษาสาหรบงานเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธนน มงเลอกสรรถอยคาทมคณภาพในการสอความหมายไดชดเจน รวมทงมงการโนมนาวใจใหผอานเหนภาพและคลอยตาม 3.3 ผเขยน การเขยนทวไปนนเปนการเขยนในนามของผเขยนเอง แตการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธเปนการเขยนในนามหนวยงาน องคกรและสถาบนทผเขยนสงกดอย 3.4 สอทเผยแพร การเขยนทวไปนน เนอหาและลกษณะการใชภาษาจะเปนตวกาหนดวาจะเลอกใชสออะไรในการเผยแพร แตการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธนน สอจะเปนตวกาหนดลกษณะการใชภาษาในงานเขยน เนองจากนกประชาสมพนธจะตองพจารณาเลอกใชสอทเขาถงกลมเปาหมายของหนวยงาน องคกร และสถาบน รวมทงตองพจารณาถงทรพยากรสอและงบประมาณทหนวยงาน องคกรและสถาบนมประกอบดวย 3.5 แงมมเนอหาทนาเสนอ งานเขยนทวไปมกเสนอเนอหาในแงมมทงทเปนเชงบวกและเชงลบ แตการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธยงคงยดทจะนาเสนอแงมมเนอหาในเชงบวกหรอเชงสรางสรรค สาหรบหนวยงาน องคกรและสถาบนเปนหลก สรปไดวา การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร หมายถง การเขยนขอความ เนอเรองทสามารถนาความร วธการ และเทคนคทางการเกษตรไปถายทอดความร ความคดและประสบการณ เรองราว ขาวสารของหนวยงานโดยผานทางสอประเภทตาง ๆ เพอใหเกษตรกรและกลมประชาชนเปาหมายเกดความรความเขาใจ ไววางใจ ใหความรวมมอ และมความสมพนธอนดกบองคกร สถาบนหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตร

  ๔๐

3. ความสาคญของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรนน มความสาคญดงตอไปน 3.1 เปนการแนะนาหรออธบายใหเกษตรกรไดเกดความร ความเขาใจในเรองราว หรอเหตการณสาคญ ๆ ตาง ๆ ทไดเกดขนมาในระยะนน ๆ เชน การเขยนใหเกษตรกรเขาใจในงานทหนวยงานไดทาอย เพอใหเกษตรกรไดตดตอขอขอมล ขอรบความชวยเหลอไดถกตอง อาจจะเปนในเรองของการขนทะเบยนเกษตรกร การปองกนและกาจดศตรพช การชวยเหลอและบรรเทาปญหาภยแลง การรณรงคใหใชนาอยางรคณคา มพนธพชใหม ๆ เปนตน 3.2 เปนการชกจงใหเกษตรกรไดเกดความสนใจในความร หรอเรองราว หรอเหตการณตาง ๆ ทจะเปนประโยชนตอเกษตรกร ตอชมชนเกษตรกรโดยสวนรวม 3.3 เปนการกระตนเรงเราใหเกษตรกรเกดความสนใจในการเขามามสวนรวมรบผดชอบในปญหาตาง ๆ ของชมชน เชน การเขยนแผนพบใหความรแกเกษตรกร เพอใหเขามามสวนรวมในกระบวนการของศนยจดการศตรพชชมชน หรอศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง เปนตน 3.4 เปนการชแนะใหเกษตรกรไดปฏบตในเรองราวตาง ๆ ตลอดจนเปนการเตอนเกษตรกรใหเกดความรในอนตรายของภาวการณตาง ๆ เชน ภาวะภยแลง มลพษของยาปราบศตรพชและสตว เปนตน

เรองท 3.1.2 วตถประสงคของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรม

การเกษตร 1. วตถประสงคของการเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร พรทพย อดมสน (2545) กลาววา การเขยนเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร มวตถประสงค 6 ประการ ดงน 1.1 การเขยนเพอบอกกลาวใหทราบและเขาใจ เปนการเขยนเพอใหขอมล ขอเทจจรงแกเกษตรกรและผทเกยวของ เพอใหไดรบรวาองคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตร ทาอะไร ทาอยางไร เมอใด เพออะไร เพราะอะไร และทไหน เพอใหเกษตรกรและผทเกยวของไดรบทราบและเขาใจในการปฏบตงานและกจกรรมนน การเขยนในลกษณะนตองการใหผอานรบร รบทราบ และเกดความเขาใจ ดงนน คาทใชจงไมจาเปนตองลกซง เพยงใชคาทเรยบงาย สน กระชบ ใหขอมลทถกตองตรงไปตรงมา และไมตองการขอมลปอนกลบทชดเจนในทนท ตวอยางการเขยนประเภทน เชน ขาวประชาสมพนธ เปนตน 1.2 การเขยนเพอจงใจ เปนการเขยนเพอโนมนาวใจ ชกจงใหเกษตรกรและผทเกยวของเกดความเลอมใสศรทธาและเหนคลอยตามกบสาระทผเขยนนาเสนอ และเกดการยอมรบโดยยกสวนดใหเหนชดเจน และใชภาษาใหเหมาะกบกลมเปาหมายเพอสรางความเชอถอศรทธาและเกดการยอมรบ รวมทงเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรม ตวอยางการเขยนประเภทน เชน บทความ เปนตน 1.3 การเขยนเพอปองกนมใหเกดความเขาใจผด เปนการเขยนเผยแพรลวงหนาในเรองทละเอยดออน ซงอาจจะกอใหเกดความเขาใจผดได โดยเขยนในลกษณะอธบาย แถลง และชแจงอยาง

  ๔๑

ชดเจน เพอใหเกษตรกรและผทเกยวของเขาใจรายละเอยดและนาเชอถอ โดยไมเกดความเคลอบแคลงใจ ในบางครงอาจตองมการอางองแหลงขอมลทนาเชอถอ ตวอยางการเขยนประเภทน เชน ขาว บทความประเภทแนะนา และบทความประเภทอธบาย เปนตน 1.4 การเขยนเพอสรางภาพลกษณทด เปนการเขยนโดยนาจดเดนขององคกรมากลาว เพอสรางความเลอมใสศรทธาหรอภาพลกษณอนพงประสงค ดงนน ในการเขยนจะตองเลอกใชคาทเหมาะสม คาทมพลงกระตนใหเกดภาพและความรสกคลอยตาม โดยไมโออวดหรอโฆษณาชวนเชอ ตวอยางการเขยนประเภทน เชน บทความประเภทคาแนะนาและคาขวญ เปนตน 1.5 การเขยนเพอแกไขความเขาใจผด เปนการเขยนเพอแกไขเมอมสงผดพลาด หรอมสงททาใหเกษตรกรและผทเกยวของเกดความเขาใจผดในเรองตาง ๆ ไมวาจะเปนการเขาใจผดจรง ๆ หรอแกลงเขาใจผดเนองจากมการขดผลประโยชนกน การเขยนในลกษณะนจาเปนอยางยงทจะตองมการอางแหลงขอมลทนาเชอถอตองอธบายเหตการณตาง ๆ ใหเขาใจอยางชดเจน มเหตผลสอดคลองกนอยางมนาหนก ตองใชถอยคาทสามารถสรางความเชอมนแกผอาน พรอมกนนนอาจมการโนมนาวชกจงใจดวย ตวอยางการเขยนประเภทน เชน ขาว บทความ และ แถลงการณ เปนตน 1.6 การเขยนเพอการสรางความสมพนธอนด เปนการเขยนทมไดมงเนนการใหสาระเปนหลกเพยงอยางเดยว แตยงใหความสาคญกบการทาใหผอานไดรบรความเคลอนไหวตาง ๆ ในแนวทางทจะเชอมโยง หรอสรางความสมพนธอนดดวยความรสกแบบผกพน ไวเนอเชอใจกน รวมทงมสวนรวม อาจจะเปนระหวางผอานกบหนวยงาน หรอผอานกบเพอนรวมงาน ตวอยางการเขยนประเภทน เชน บทสมภาษณ ซบซบ เปนตน

เรองท 3.1.3 รปแบบ การออกแบบ และขนตอนการเขยนเพอการเผยแพรและ ประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร 1. รปแบบของการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร สามารถเขยนไดหลากหลายรปแบบ เชน 1.1 การเขยนขาวแจกหรอขาวประชาสมพนธ (Press Release หรอ News Release หรอ PR release) หมายถง ขาวสารซงองคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตรจดทาขน เพอจดสงแจกจายสหนงสอพมพหรอสอมวลชนอน ๆ โดยจดพมพในรปเอกสารขาว โดยมวตถประสงคเพอใหหนงสอพมพหรอสอมวลชนอน ๆ เชน วทยกระจายเสยงและวทยโทรทศนนาไปเผยแพรกระจายขาวสารดงกลาวสประชาชน เพอใหประชาชนโดยเฉพาะเกษตรกรไดรบทราบและเขาใจองคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตร ตลอดจนเพอใหเกดการยอมรบและภาพลกษณทดในทศนะของประชาชน 1.2 การเขยนคาบรรยายภาพ (Capture) ขาวประชาสมพนธ ภาพขาวประชาสมพนธ (photo release news photograph) หมายถง การสงขาวโดยจดทาภาพขาวเพอใหหนงสอพมพตพมพภาพเหลานนลงประกอบดวย ภาพขาวจงมสวนทเปนเนอขาวและรปภาพทเกยวของกบขาวนน โดยมคาบรรยายหรอคาอธบายภาพซงบอกรายละเอยดกากบไวใตภาพวา ใคร ทา อะไร ทไหน เมอไร ทาไม และ

  ๔๒

อยางไร เพอบอกเรองราวขาวนนใหผอานเขาใจไดชดเจนยงขน แตไมจาเปนตองระบรายละเอยดทงหมด อาจบงเฉพาะเรองตามความเหมาะสมของแตละเหตการณ 1.3 การเขยนบทสมภาษณ (Interviews) เพอการประชาสมพนธ ในการถายทอดขาวสารเรองราวของหนวยงานโดยผานบทสมภาษณนน โดยทวไปมกตงวตถประสงคเพอใชบทสมภาษณเปนสอกลางในการบอกกลาวความเคลอนไหวขององคการเกยวกบกจกรรมตาง ๆ การแนะนาบคคล และการสรางความเขาใจ ความรสกทดตอองคการ 1.4 การเขยนบทความ (Article) เพอการประชาสมพนธ เปนการเขยนทมงนาเสนอความคดเหนของผเขยนเกยวกบขอเทจจรงและเรองราวตาง ๆ ทเกดขน โดยการใหเหตผลรวมไปดวย รวมทงมจดประสงคเพอโนมนาวใจผอานบทความ 1.5 การเขยนบทวทยโทรทศนเพอการประชาสมพนธ แมนกประชาสมพนธจะไมใชผผลตรายการวทยโทรทศน แตสามารถทจะรวบรวมขอมลทตองการจะประชาสมพนธมาเขยนใหอยในรปแบบของบทวทยโทรทศนได ดงนน จงตองเขาใจถงกระบวนการผลตรายการวทยโทรทศน การเขยนบทวทยโทรทศนเปนการแปลงเนอหาทเปนขอความออกมาเปนเนอหาทจะถายทอดใหคณะถายทารายการได ทราบวาจะตองถายทาอะไรบาง ถายทาอยางไร เมอถายทาแลวจะมาตดตอและบนทกเสยงอยางไร จงจะสามารถเปนสอถายทอดความร ไปสผชมไดอยางมคณภาพ 1.6 สปอตวทยโทรทศน เปนงานเขยนรปแบบหนงทมจดมงหมายเพอจงใจใหผชมเกดความรสกเหนแกประโยชนสวนรวมหรอคลอยตามไปดวย เปนการใหขาวสารเกยวกบหนวยงาน เปนการสงเสรมภาพลกษณ เชงบวก เปนการแกไขภาพลกษณเชงลบ หรอเพอเปนการรณรงคเฉพาะกจ 1.7 การเขยนบทวทยกระจายเสยงเพอการประชาสมพนธ วทยกระจายเสยงเปนสอเสยง การเขยนสาหรบสอวทยกระจายเสยงจงเปนการเขยนเพอการรบฟงสารตาง ๆ ซงเปนถอยคา และลลาของเสยงทจะกอใหเกดภาพในความนกคดของผฟง ดงนน การเขยนบทสาหรบวทยกระจายเสยงจะตองเขยนใหฟง ไมเขยนในรปแบบเพออาน นอกจากรปแบบการเขยนทง 7 รปแบบนแลว ยงมการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความร การเขยนเพออธบาย และการเขยนเพอนดหมาย สาหรบในเนอหานจะกลาวถงเรองการเขยนขาว การเขยนบทความ การเขยนบท และการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

2. การออกแบบการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การออกแบบงานเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรม 3 ขนตอน ดงน 2.1 การศกษาโจทยเพอกาหนดจดมงหมายของการเขยน โจทยในการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธอาจมาจากการทองคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตรมประเดนปญหาทตองแกไข หรอผบรหารมอบหมายโจทยมาใหในรปของคาสง นโยบาย หรอแผนงาน ตวอยางของโจทย เชน เกดขาวลอหรอความเขาใจผด เกยวกบหนวยงาน ผลงานของหนวยงานยงไมเปนทรจก และกลมประชาชนเปาหมายไมใหความรวมมอกบการดาเนนงานขององคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตร เปนตน

  ๔๓

ในขนตอนนนกประชาสมพนธจะตองมความชดเจนดวยวากลมประชาชนเปาหมายทจะเขยนถง คอ กลมใด แลวจงกาหนดจดมงหมายของการเขยนใหมความสอดคลองกบโจทยหรอการแกปญหาตามโจทย 2.2 การออกแบบขอความและลงมอเขยนราง เมอตดสนใจวาจะเขยนเรองใด เพอจดมงหมายใด และ เขยนถงใครแลว นกประชาสมพนธควรลงมอเขยนออกมาเปนรางฉบบแรก ทงน สงทนกประชาสมพนธจะตองนามาพจารณาในการเขยน ไดแก 2.1.1 สอทจะใช นกประชาสมพนธจะตองรวางานเขยนนนจะนาไปเผยแพรลงในสอใด เชน การเขยนลงหนงสอพมพ อาจตองเขยนอยางสรปใจความ เนองจากหนงสอพมพมเนอทใหจากด แตอาจเขยน ขยายความไดมากขนในสารคดทลงพมพในนตยสาร เปนตน 2.2.2 ลกษณะของกลมประชาชนเปาหมายทจะเขยนถง ทงน เพอหลกเลยงการเขยนทขดแยงกบกลมประชาชนเปาหมาย ไมวาจะเปนในดานคานยม วฒนธรรม ความเชอ และทศนคต เปนตน 2.3.3 นโยบาย การเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธทด ควรจะสนบสนนนโยบายของ ผบรหารและนโยบายขององคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตร นกประชาสมพนธจงควรมความเขาใจตอนโยบายขององคกรหรอหนวยงานสงเสรมการเกษตรอยางชดเจน 2.3 การตรวจทานและทาใหสละสลวย เมอเขยนรางเสรจเรยบรอยแลวตองตรวจทานทงหมดอกครง สงทควรตรวจทาน เชน ความถกตองของเนอหา ตวสะกด การแบงยอหนาและวรรคตอน สานวนทใช การจดระเบยบและความตอเนองของเนอหา โดยอาจจะพจารณาในภาพรวมวาอานแลวเขาใจงายหรอไม เขยนไดชดเจนและตรงตามจดมงหมายหรอยง เปนตน

3. ขนตอนของวธการเขยนทดเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรสามารถใชขนตอนของวธการเขยนทด 10 ขนตอน ดงน 3.1. การสรางความเชอมนในตวของผเขยน ผทจะเรมลงมอเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร ตองเรมตนจากการสรางความนาเชอถอของตน โดยตองมความรอบรในเรองทจะเขยน 3.2 การสารวจขอมล กอนการลงมอเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรตองมการตระเตรยมสารวจคนหาขอมล โดยการตอบคาถามสน ๆ 5 ขอตอไปนใหไดเสยกอน 3.2.1 จดประสงคของการเขยนเพออะไร 3.2.2 กลมเปาหมายคอใคร 3.2.3 คานยมและความสนใจของกลมเปาหมายในแตละสถานการณคออะไร 3.2.4 จะนาเสนอเนอหาเรองอะไร 3.2.5 ขอมลสนบสนนเนอหาของงานมอะไรบาง 3.3 การรวบรวมและจดระบบขอมล เปนขนตอนทสาคญยง โดยใชการกาหนดเปนโครงรางของเนอหางาน ขนตอนแนวทางในการใชขอมลกาหนดแนวทางการเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร ให ชดเจน

  ๔๔

3.4 การเขยน เพอการประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรจะงายขน ถามการวางโครงรางเปนขนตอนทด ขอมลทจะสอดแทรกหรอนามาประกอบมอะไรบาง 3.5 การพจารณาแกไข โดยการอานและพจารณาอยางผอานไมใชในฐานะผเขยน 3.6 การบรรณาธกรในภาพกวาง เพอใหเหนภาพใหญ ๆ ของเรองนน ความชดเจนของเนอหาสาระ ความถกตองและความเปนกลางของเนอหา 3.7 การบรรณาธกรในรายละเอยด รายละเอยดของเนอหา ความหมายใจความ รปประโยค คาผดและ ตวสะกดตาง ๆ 3.8 การรบรองความถกตอง งานเขยนควรตองผานการตรวจสอบและรบรองความถกตองจากหวหนางาน หรอบคคลทเปนทยอมรบทสาคญ 3.9 การเผยแพรงานเขยน งานเขยนแตละประเภทตองการวธการเผยแพรทแตกตางกนไป วธการเผยแพร ทเหมาะสมจงเปนเสนทางทสาคญทจะทาใหผลงานเขยนนนไปถงกลมผรบสารทไดตงความหวงไว 3.10 การประเมนผล ขนตอนนนบเปนขนตอนทสาคญ และเปนขนตอนสดทายของกระบวนการประชาสมพนธ เปนการประเมนงานเขยนทไดรบการเผยแพร เชน ขาวแจกไดรบการตพมพดวยเนอหาอยางไร กลาวโดยสรป การเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรเปนวธการสอสารทสามารถถายทอดความร ความคด และประสบการณเรองราวขาวสารขององคกร สถาบนหรอหนวยงาน โดยผานทางสอประเภทตาง ๆ เพอใหเกษตรกรและกลมประชาชนเปาหมายเกดความร ความเขาใจ ไววางใจ และมความสมพนธอนด รวมถงการสรางทศนคตทดตอองคการ เพอใหเกดความรวมมอในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ จากสาธารณชนภายนอก โดยมความแตกตางกบการเขยนทวไปในเรองวตถประสงคของการเขยน การใชภาษา ผเขยน สอทเผยแพร และแงมมเนอหาทนาเสนอ

ตอนท 3.2 การเขยนขาวเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรม การเกษตร การเขยนเพอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร สวนใหญเปนการเขยนขาวและบทความสงเสรมการเกษตร การเขยนผลงานทางวชาการ การเขยนบทสมภาษณ การเขยนบทวทยโทรทศนเพอการประชาสมพนธ และการเขยนบทวทยกระจายเสยงเพอการประชาสมพนธ เปนตน ทงน การเขยนทนกสงเสรมการเกษตรตองเขยนบอย ๆ คอ การเขยนขาว และการเขยนบทความ เพอเผยแพรขอมลขาวสาร และสรางความเขาใจอนดกบกลมเปาหมายผานสอมวลชน

เรองท 3.2.1 แนวคดเกยวกบการเขยนขาวเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร ขาวสารนบเปนปจจยสาคญอกประการหนงตอการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การทจะสรางความเขาใจแกเกษตรกรกลมเปาหมายและประชาชน จาเปนตองมขาวสารทด ทเกดประโยชนตอการพฒนาภาคการเกษตร การเลอกขาวสารสาหรบเผยแพร จงจะตองกระทาดวยความระมดระวงใหเกษตรกรกลมเปาหมายและประชาชนไดรบประโยชนจากการเผยแพร

  ๔๕

ขาวสารทกครง ขณะเดยวกน สงทควบคกบขาวสารกคอ เครองมอสอสารทเหมาะสม ซงตองมการเลอกใหถกตองเชนกน ขาวสารทมมคณคาและใชเทคนคในการเขยนใหสอดคลองกบแบบฉบบของสอแตละประเภท ยอมจะไดรบการเผยแพรอยางตอเนอง ขาว คอ การรายงานขอเทจจรงของเหตการณทเกดขน ตลอดจนความคดเหนของบคคลสาคญ เปนเรองราวทนาสนใจซงประชาชนใหความสาคญและสนใจ รวมทงมผลกระทบตอผคนจานวนมาก สาหรบนกประชาสมพนธ ขาวกคอหวใจของงานประชาสมพนธ ทจะรายงานภารกจ ความกาวหนาของหนวยงานใหสาธารณชนทราบ การเขยนขาวเปนทงศาสตร และศลป และตองมเทคนคในการสรางความเขาใจและความสนใจแกประชาชน ความสาเรจหรอความลมเหลวของการประชาสมพนธ ยงขนอยกบความถของผลงานขาวทนาเสนอในสอตางๆ อมรทพย ภรมยบรณ (2537) กลาววา สาหรบขาวสงเสรมการเกษตร เปนการรายงานเหตการณขอเทจจรงทเกดขน แบงประเภทตามลกษณะขอมลทจะเผยแพรของกรมสงเสรมการเกษตร สามารถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ (1) ขาวนโยบาย เปนขาวทนาเสนอขอมลและสถานการณทสอดคลองกบการดาเนนงานตามนโยบายหรอโครงการสงเสรมการเกษตร โดยประเดนเนอหาจะนาเสนอแนวทางการดาเนนงาน ผลการดาเนนงาน ผลกระทบ (ประโยชนทเกษตรกรไดรบ) และการขยายผลการดาเนนงานของโครงการนน ๆ บคคลทจะใหขาว คอ ผบรหารขององคกร (2) ขาวคาแนะนา เปนขาวทนาเสนอสถานการณ วธการปฏบตดแลพชผลในไรนา ซงสวนใหญเปนการรายงานสถานการณ การเฝาระวงภยตาง ๆ และการระบาดของแมลงศตรพช และโรคพช พรอมทงใหขอมลวธปองกนและกาจด บคคลทจะใหขาว คอ ผบรหารและนกวชาการทเกยวของ

1. องคประกอบทสาคญของเหตการณทสมควรเปนขาวมดงตอไปน ในแตละวนมเหตการณตาง ๆ เกดขนมากมาย หนงสอพมพจงตองพจารณาเพอคดเลอกเหตการณทควรจะเปนขาว แลวจงรายงานเหตการณนนไปใหผอานไดรบทราบ องคประกอบทสาคญของเหตการณทจะเปนขาวมดงน 1.1 ความสดใหม (Timeliness) หรอ ความรวดเรว (Immediacy) เหตการณหรอเรองราวนน ๆ เพงจะเกดขนสด ๆ รอน ๆ หรอเพงจะคนพบ แลวมการรายงานเหตการณดงกลาวอยางรวดเรวทนททนใด ขอมลยงสดใหมและรวดเรวกยงจะเปนทสนใจของประชาชน 1.2 ปถชนสนใจ (Human Interest) เหตการณเรองราวทเกดขนนน ทาใหผรบทราบเกดความสนใจอยางมาก จนเกดความวตกกงวล รสกออนไหวไปตามเหตการณเรองราวทเกดขน กระทงเกดความรสกรวมกบบคคลทประสบกบเหตการณนน ๆ ไปดวย เรองราวตาง ๆ เหลานจะมคณคาของความเปนขาวสง 1.3 ความใกลชด (Proximity of Nearness) เปนความสมพนธระหวางขอมลขาวสารกบผทรบรเรองราว ไมวาจะเปนความสมพนธทางรางกายหรอจตใจ ผคนมกสนใจเรองราวใกลตว หรอมผลกระทบตอตนเอง ครอบครว ญาต หรอเพอนฝง อนจะสามารถสงผลกระทบตอตวของผรบรเรองราวได 1.4 ความมชอเสยง หรอความสาคญ (Prominence) บคคลทเกยวของกบเหตการณหรอเรองราวนนมชอเสยง ไมวาจะเปนชอเสยงในดานตาแหนงหนาทการงาน เชน นายกรฐมนตร อธบด นกรอง นกแสดง หรอชอเสยงในดานฐานะทางสงคม เชน นางสาวไทย หรอชอเสยงในดานฐานะทาง

  ๔๖

เศรษฐกจของผทมความมงคงเปนพเศษ องคประกอบนยงรวมถงความมชอเสยงหรอความสาคญของสถานทสาคญ ๆ เชน สถานทสาคญทางประวตศาสตร การเมอง ศาสนา ตลอดจนวตถสงของอนลาคา และเปนทรจกกนโดยทวไป เปนตน 1.5. ผลกระทบกระเทอน (Consequence) เหตการณเรองราวทเกดขนนนมผลกระทบตอชวตความเปนอยของบคคลมากนอยเพยงใด กอใหเกดความสญเสยทงรางกาย ทรพยสน ชอเสยง สถานภาพทางสงคม และความรสกมากนอยเพยงใด เหตการณทมผลกระทบตอคนในวงกวางยอมไดรบความสนใจสง และคณคาของขาวจะมมากตามไปดวย เชน ขาวภยพบตตาง ๆ ขาวการลดหยอนภาษ การขนคาสาธารณปโภค เปนตน 1.6 ความขดแยง (Conflict) เรองราวนนแสดงถงความขดแยงในความสมพนธระหวางมนษย ไมวาจะเปนในหมบาน ครอบครวขนาดเลก หรอระหวางประเทศ ทงความขดแยงทางรางกายและจตใจหรอความคด และกอใหเกดปญหาอน ๆ ตามมา เชน การชมนมประทวงจนถงขนปดถนน 1.7 ความมเงอนงา (Suspense) เหตการณนน ๆ เกดขนแลว แตยงไมยต เพราะมเบองหลงทซบซอน หรอมความจรงทยงไมถกเปดเผยอยางแจมชด เชน คดทจรตคอรรปชนโครงการรบจานาขาว เปนตน 1.8 ความแปลกประหลาด (Oddity or Unusualness) เปนเหตการณทเกดขนโดยผดปกตวสย เปนสงแปลกประหลาด ทผคนไมเคยพบเหนมากอน เชน ผลไมทออกลกมลกษณะผดจากพนธกรรม เปนตน 1.9 ความกาวหนา (Progress) เรองราวทเปนความกาวหนาทางเทคโนโลย วชาการ โดยเฉพาะทเกยวของกบชวตมนษย ตลอดจนความกาวหนาของบคคลทประสบความสาเรจอยางสงในชวต ทาใหคนทวไปสนใจใครรเหตการณเรองราวทจะเปนขาวไมจาเปนตองมองคประกอบทงหมดขางตน แตตองมปจจยเรอง “ความสดใหม” และ “ความรวดเรว” เหตการณหรอเรองราวนน ๆ กกลายเปนขาวได 2. การคดเลอกตพมพขาวของหนงสอพมพ การคดเลอกตพมพขาวของหนงสอพมพแตละฉบบนน มปจจยอน ๆ ประกอบอยดวย เชน 2.1 นโยบายของหนงสอพมพ หนงสอพมพบางฉบบมนโยบายสนบสนนพรรคการเมอง บางฉบบเปลยนแปลงตามกระแสของประชาชน และบางฉบบมนโยบายเปนกลาง อสระ 2.2 ประเภทของหนงสอพมพ หนงสอพมพประเภทคณภาพใหความสาคญกบขาวทกระทบตออารมณความรสกของผอานชา เชน ขาวการเมอง เศรษฐกจ สงคม มากกวาขาวทกระทบตอความรสกของผอานไดเรว เชน ขาวอบตเหต หรอขาวอาชญากรรม 2.3 ความสนใจของผอาน ในชวงเวลานน ๆ ผอานทเปนกลมเปาหมายกาลงใหความสนใจในเรองใดมากทสด เรองราวนนกจะไดรบการพจารณาตพมพเปนสาคญ นอกจากเหตการณตาง ๆ ทเกดขนเองตามธรรมชาตแลว ขาวเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรยงเกดจากกจกรรมทองคกรหรอหนวยงานไดวางแผนไว เชน การจดกจกรรมทองเทยวเชงเกษตรโดยนาสอมวลชนสายเกษตรไปศกษาดงาน เพอเรยกความสนใจจากผสอขาวและนกทองเทยว ใหหนมาสนบสนนกจกรรมของเกษตรกรจนเกดเปนสถานททองเทยวเกษตรแหงใหมหลายแหง ชวยสรางรายไดและเพมมลคาสนคาเกษตรใหกบเกษตรกรในแตละชมชน

  ๔๗

และทสาคญอกประการหนง คอ เกดจากความพยายามของผสอขาวทรบผดชอบงานดานเผยแพรและประชาสมพนธขององคกรหรอหนวยงานนน ๆ โดยการสอขาว ซงหมายถง การแสวงหาขาวดวยวธการตาง ๆ เชน สอบถาม สมภาษณ สงเกตการณจากแหลงขาว ซงอาจเปนผบรหาร ผเชยวชาญ นกวชาการ เกษตรกรทประสบความสาเรจจากผลงานสงเสรมการเกษตร หรอบคคลในแวดวงเกษตรทอยในความสนใจของประชาชน มความเกยวของกบเหตการณนน ๆ โดยตรง เพอนาขอมลรายละเอยดของเหตการณทเกดขนมาเผยแพรผานสอมวลชนไปยงกลมเกษตรกรเปาหมายและประชาชนทวไป ทงน ขาวประชาสมพนธ เปนขาวเชงบวกและสรางสรรคบนพนฐานของความจรงทเกดจากกจกรรมของหนวยงาน

3. ประเภทของขาว การแบงประเภทของขาวสามารถพจารณาไดหลายแงมมดวยกน ไดแก 3.1 ประเภทของขาวซงพจารณาในแงระดบขาว แบงเปน “ขาวหนก” ซงเนนเนอหาสาระความรมากกวาความบนเทง และ “ขาวเบา” ซงเนนความบนเทง หรอผลตออารมณความรสกของผอานเปนหลก 3.2 ประเภทของขาวซงพจารณาในแงระดบความรสกตอบสนองของผอาน ไดแก ขาวทผอานรสกตอบสนองไดทนท แตเปนการตอบสนองในระยะสน ๆ ไดแก ขาวบนเทง อาชญากรรม อบตเหต และขาวทผอานรสกตอบสนองชา เพราะตองใชความคดพจารณาเนอหาใหเขาใจอยางถองแท ไดแก ขาวการเมอง เศรษฐกจ การศกษา เปนตน 3.3 ประเภทของขาวซงพจารณาจากวธการนาเสนอขาว แบงเปนขาวทเสนอโดยเนนเหตการณ คอ เสนอเฉพาะขอเทจจรง และขาวทเสนอโดยเนนทกระบวนเกยวเนองของขาว คอเนนการอธบาย ตความ ใชลลาการเขยนแบบสารคด เพอใหรายละเอยดทเราใจ ดงดดความสนใจผอาน

เรองท 3.2.2 โครงสรางของขาวและคณสมบตของขาวทดเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนขาวสงเสรมการเกษตร ใชรปแบบของการเขยนขาวเหมอนขาวทว ๆ ไป แตความสาคญของขาวเกษตรอยทการเผยแพรขาวใหทนเวลา มความถ และใชสอผสมผสานอยางเหมาะสม เชน ประเดนการเตอนภย การขนทะเบยนเกษตรกร ตองใชสอโทรทศน หนงสอพมพ วทยชมชน และตองเผยแพรกอนกาหนดเวลาพอสมควร เพอใหเกษตรกรมการเตรยมการ และมเวลาเพยงพอในการมารบบรการ

1. โครงสรางของขาว ขาวประกอบดวยสวนสาคญ 4 สวน ซงแตละสวนมลกษณะการใชภาษาดงนคอ 1.1 พาดหวขาว (Headline) เปนการบอกประเดนสาคญของขาว มกใชประโยคทเปนขอความสน ๆ เพอชวยใหรวาเปนขาวอะไร และมประเดนใดนาสนใจ วธการพาดหวขาวใหพจารณาความสาคญของขาวนน ๆ วาใคร ทาอะไร เมอไร ทไหน อยางไร และทาไมจงทาเชนนน 1.2 วรรคนา (Lead) เปนประเดนสาคญของเรอง คอตองตอบสนองความสนใจของผอานวา Who What When Where Why เขยนดวยประโยคสรปเรองหรอสรปประเดนสาคญและกระชบ เพอขยายพาดหวขาว มความยาวประมาณ 3 - 6 ประโยค

  ๔๘

1.3 สวนเชอม (Neck) เปนตวเชอมระหวางวรรคนากบเนอขาว สวนใหญเปนขอความทขยายประเดนของเรอง จะมหรอไมมกได มกใชกบขาวใหญ ๆ 1.4 เนอขาว (Body/Detail) เปนการบอกเรองทเหลอจากทบอกไวแลวในวรรคนา เปนขอเทจจรงทสนบสนนหรอขยายความ หรอชวยใหวรรคนาไดใจความชดเจนขน เปนเรองราวทงหมดของขาวทตอบคาถาม 5 W และ 1 H ม 2 - 5 ยอหนาตามความเหมาะสม โดยยอหนาแรกๆ เปนรายละเอยดตามวรรคนา ยอหนาสอง อางคาพดผใหสมภาษณ หรอผบรหาร เพอเพมความนาเชอถอ ยอหนาสดทาย เสรมขอมลเฉพาะทจาเปน ขาวสงเสรมการเกษตรทด ตองมองคประกอบสาคญประกอบดวย 5 W และ 1 H ดงตอไปน 1) ใคร(Who) ใครคอบคคลสาคญทเกยวของกบขาว 2. ทาอะไร (What) เกดอะไรขน การกระทาหรอเหตการณใดทสาคญ 3) ทไหน (Where) การกระทาหรอเหตการณนน ๆ เกดขนทไหน 4) เมอไร (When) การกระทาหรอเหตการณนน ๆ เกดขนวน เวลาใด 5) ทาไม (Why) ทาไมเหตการณนนจงเกด 6. อยางไร (How) และเกดขนไดอยางไร

5. คณสมบตของขาวทด ในการพจารณาคดเลอกเรองราวทจะนามาตพมพเปนขาวนน นอกจากจะตองพจารณาเรององคประกอบของขาวแลว ยงตองพจารณาดานคณภาพของขาวดวย ขาวทดควรมคณสมบตดงน 5.1 มความถกตองครบถวน (Accuracy) ทกรายละเอยดของขาวไมวาจะเปนชอแหลงขาว ตาแหนง หรอความคดเหน จะตองถกรายงานอยางถกตองครบถวน เปนขอเทจจรง ไมถกบดเบอน 5.2 มความสมดลและเปนธรรม (Balance and Fairness) ผรายงานขาวตองนาเสนอขาวทกแงทกมมอยางสมดล เชน เรองทเสนอความขดแยง กตองนาเสนอความคดเหนของทงสองฝายทโตแยงกนอยางสมดลและเปนธรรม 5.3 มความเทยงตรง (Objectivity) รายงานขาวอยางตรงไปตรงมาอยางปราศจากอคตใด ๆ ไมสอดแทรกความคดเหนสวนตวของผรายงานขาวเขาไปในขาว 5.4 เขาใจงาย กะทดรด และชดเจน (Simplicity, Concise, and Clear) การรายงานขาวตองเขาใจงาย ใหผอานสามารถจบประเดนไดเรว ดวยประโยคกะทดรด แจมแจง 5.5 ความใหมสดทนตอเหตการณ (Recentness) ขาวทนาเสนอตองใหม สด ทนเหตการณ เหมาะสมกบสถานการณปจจบน หนงสอพมพแตละฉบบจงแขงขนกนในเรองความรวดเรวของการนาเสนอขาว ใหถงมอผอานเรวทสด 5.6 ขาวตองม 5 W 1 H ไดแก Who What Where When Why และ How เพออธบายวาใคร ทาอะไร ทไหน เมอใด ทาไมจงเกดเหตการณนนขน และเหตการณนนเกดขนอยางไร

เรองท 3.2.3 รปแบบการเขยนขาว การนาเสนอขาวทาไดหลายรปแบบ แตทพบเหนโดยทวไปม 3 รปแบบ ดงน 1. แบบปรามดหวกลบ (Inverted – Pyramid Style) เปนการเขยนโดย นาเอาเหตการณทสาคญทสดขนมากอน แลวจงตามดวยเรองราวทมความสาคญรองลงไปตามลาดบ เปนการกระตนใหผอานไดทราบรายละเอยดของเหตการณนน เหมาะสาหรบขาวทมพนทตพมพนอย โดยสวนใหญกรมสงเสรม

  ๔๙

การเกษตรจะนยมใชรปแบบปรามดหวกลบในการนาเสนอขาว เนองจากพนทขาวเกษตรทางหนาหนงสอพมพมคอนขางจากด 2. แบบปรามดหวตง (Upright Pyramid Style) เปนรปแบบการเขยนขาวทตรงกนขามกบแบบแรก กลาวคอ จะเรมจากการกลาวถงขอเทจจรงทมความสาคญนอย แลวคอยๆ นาเสนอขอเทจจรงทมความสาคญมากขนเรอยๆ จนถงยอหนาสดทายทมความสาคญทสด หรออาจนบไดวาเปนชวง “ไขประเดนขาว” (climax) กวาได ในปจจบนหนงสอพมพมกนารปแบบการเขยนขาวปรามดหวตงมานาเสนอขาวสน 3. แบบนาฬกาทราย (Hourglass Style) เปนการเขยนเนอเรองโดยเปดเรองดวยใจความสาคญของเรองในยอหนาแรกๆ แบบเดยวกนกบแบบปรามดหวกลบ หลงจากนน จะเรยงลาดบขอมลทมความสาคญลดลงไปลาดบ จนถงยอหนาทจะเรมเลาตามลาดบเวลาของเหตการณทเกดขน การเขยนขาวแบบนาฬกาทราย สามารถเขยนบรรยายไดมาก โดยเฉพาะการเนนยาขอมลทมความสาคญ ทาใหผอานสามารถเขาใจขอมลไดมากกวา รวมทงเปนรปแบบการเขยนททาใหโครงสรางของนาหนกของขอมลทนาเสนอมความสมดลตลอดทงเรอง เหมาะสาหรบขาวทมพนทตพมพมาก

  ๕๐

ตวอยางการเขยนขาว

ศกรท 6 กมภาพนธ 2558 ปท 19 ฉบบท 6666 หนา 7

ภาพท 3.1 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพไทยโพสต

  ๕๑

ภาพท 3.2 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพเดลนวส

  ๕๒

เสารท 7 กมภาพนธ ฉบบท 23858 หนา 22

ภาพท 3.2 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพเดลนวส (ตอ)

  ๕๓

จนทรท 9 กมภาพนธ 2558 ปท 35 ฉบบท 12349 หนา 9

ภาพท 3.3 ตวอยางการเขยนขาวลงหนงสอพมพแนวหนา

  ๕๔

ตอนท 3.3 การเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรม การเกษตร นกวชาการจากมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ไดกลาวถงความหมายของบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธและลกษณะทนาสงเกตของบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในหนงสอพมพไว พอสรปไดวา บทความ หมายถง เรองทใหสาระขอเทจจรง ความร เสนอความคดเหน แตกตางจากบนเทงคด บทความในหนงสอพมพจะมลกษณะทนาสงเกตคอ จะมเนอหาไมยาวมากนก ใชยอหนาสน ๆ นาเรองพน ๆ ทร ๆ กนอยแลวมาตพมพ หรอนาเรองเลก ๆ ทคนมองขามมาเตมสสนใหนาอาน บทความอาจมการเนนเนอหาทตวเหตการณและแนวโนมในอนาคต ฉะนน บทความจงเปนความเรยงประเภทหนงซงมจดประสงคหลายลกษณะ เชน เพอแสดงความร เสนอขอเทจจรง ความคดเหน ตงขอสงเกต วเคราะหวจารณ ฯลฯ โดยตองเขยนอยางมหลกฐาน มเหตผลนาเชอถอ หากมขอเสนอแนะใด ๆ ตองเปนไปในทางสรางสรรค

เรองท 3.3.1 แนวคดเกยวกบการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร เปนการนาเสนอผลการดาเนนงาน และปจจยความสาเรจของงานสงเสรมการเกษตร โดยใหตวบคคล หรอองคกร เชน เกษตรกร นกสงเสรมการเกษตร ผนาชมชน กลมและองคกรเกษตรกร เปนตวอยางของความสาเรจ บทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรแตกตางจากการเขยนขาว คอ ขาว เปนการแสดงขอมล ขอเทจจรง รายงานสถานการณทเกดขนจรง และเผยแพรอยางรวดเรวขณะสถานการณยงคงอย หรอรายงานผลของสถานการณทเพงจบไปและยงมผลกระทบตอเกษตรกร หรอประชาชนในวงกวาง สวนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร เปนการแสดงขอมล ขอเทจจรง และความคดเหนของบคคลหรอองคกรทมอทธพลตอสถานการณนน โดยผเขยนตองรวบรวมขอมลในการนาเสนอ และเรยบเรยงเปนลาดบขนตอน หากเปนบทความเผยแพรทางสอสงพมพ ควรมภาพประกอบ และบทความทางวทย ควรมเสยงสมภาษณประกอบ

1. องคประกอบของบทความ การเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร กเหมอนการเขยนความเรยงทวไป ซงจะตองประกอบดวยสวนทสาคญตาง ๆ คอ ชอเรอง บทนา เนอเรอง และสรป ดงน 1.1 ชอเรอง การตงชอเรองมความสาคญ เพราะชอเรองจะเปนสงทดงดดความสนใจใหคนอยากอานขอเขยนของเราได การตงชอเรองจงตองพยายามหาคาทสามารถทาใหผอานเกดความสนใจใหได อาจเปนการใชคาหรอประโยคทนยมพดกนอยในขณะนน ใชประโยคคาถาม คาเปรยบเทยบ ประโยคทสรางความสงสยใหกบผอาน เปนตน 1.2 คานาหรอบทนา เปนการอารมภบทหรอเกรนเรมแรกเพอใหผอานไดรแนวในเรองทจะเขยนหลงจากทรชอเรองแลว เปนการนาหรอพาผอานเพอกาวเขาสตวเรอง การเขยนคานาเปนสงจาเปนและสาคญ เพราะเปนจดเรมแรกเรยกรองความสนใจของผอาน รองมาจากชอเรอง คานาจงเปรยบเสมอน

  ๕๕

หนาตาของคนเรา ซงคนเราสวนมากมกชอบมองเพยงหนาตากอนทจะศกษาหรอมองถงนสยใจคอภายใน คนทหนาตาดยอมดงดดใหสนใจมองไดฉนใด ขอเขยนทมคานาดยอมเชญชวนใหสนใจตดตามอานฉนนน การเขยนคานาจงควรขนตนใหนาอานเสมอ 1.3 เนอเรอง คอ สวนทกลาวถงตวเรองของเรองนน ๆ หรอรายละเอยดในเรองนน ๆ การเขยนเนอเรอง ผเขยนจะตองเขยนใหตรงจดประสงค และความคดสาคญ (main idea) ตองการแสดงหรอประสงคจะสอสาร พรอมทงอธบายหรอขยายความประกอบดวย นอกจากน ยงอาจจะตองใหรายละเอยดตาง ๆ รวมทงขอมล สถต หลกวชาการ ขอสนบสนน อางอง ฯลฯ ถาจาเปนเพอทาใหเรองทเขยนมนาหนกยงขน อนจะเปนผลใหผอานเกดความเชอถอและเหนคลอยตามดวย 1.4 สรปหรอบทลงทาย เปนการสรปทงทายเพอเนนหรอยายนยนความคดเหนของผเขยนทเสนอมาตงแตตนอยางรวบรดอกครงหนง หรออาจเปนการสรปเรองแลวทงทายขอคดบางสงบางอยางใหผอานนาไปคดวนจฉย เพอชวยกนหาลทางแกไขตอไป การสรปนนควรจะทงทายอยางมนาหนกแตนมนวลประทบใจ ไมควรเขยนชนดจบลงอยางไมมปมขลย หรอจบลงกะทนหนกลางคนแบบหวน ๆ จะทาใหบทความนนขาดความสมบรณไปอยางนาเสยดาย

2. ประเภทของบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร บทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร แบงไดหลายประเภท ดงน 2.1 บทความทางวชาการหรอกงวชาการ มจดประสงคเพอใหความร ความเขาใจและ ขอคดเหนในเรองนน ๆ แกผอานทเกยวของหรออยในแวดวงวชาการเกษตร 2.2 บทความประเภททเปนเรองปญหาโตแยงหรอถกเถยงกนในสงคม บทความประเภทนมกจะเปนบทความประเภททเกยวของกบปญหาเรองราวตาง ๆ ทเปนขอโตแยงหรอถกเถยงกนในสงคมในขณะนน เชน ปญหาโครงการรบจานาขาว การขนทะเบยนเกษตรกร ปญหาราคาผลผลตเกษตรตกตา เปนตน 2.3 บทความประเภทสาระเบา ๆ บทความประเภทนมกเปนบทความทเปนเรองสพเพเหระสงละอนพนละนอยทวไป แตกมสาระและขอคดแทรกอยพอสมควร เชน บทความเกยวกบการแปรรปผลผลตเกษตร การทองเทยวเชงเกษตร เปนตน 2.4 บทความประเภทเชงสมภาษณ เปนบทความทผเขยน ๆ ขน โดยสมภาษณบคคลทเปนตนตอของเรองนน ๆ หรอบคคลทใกลชดเหตการณ หรอเรองราวนน ๆ มากทสด เชน การสมภาษณผบรหารกรมสงเสรมการเกษตร การสมภาษณเกษตรจงหวด นกวชาการเกษตร และเกษตรกร เปนตน

3. ลกษณะของบทความทด บทความทดควรมลกษณะ 4 ประการ ดงน 3.1 มเอกภาพ กลาวคอ เนอหาของบทความมความเปนอนหนงอนเดยวกน มทศทางของเนอหาเปนไปในทางเดยวกน เพอมงสประเดนหลกทตองการนาเสนอ 3.2 มสารตถภาพ กลาวคอ ผเขยนตองเนนยาประเดนสาคญใหชดเจนวาตองการนาเสนอแนวคดสาคญอะไร ดวยประโยคใจความสาคญ หรอสาระสาคญทโดดเดน เนอความตลอดเรองควรกลาวยาประเดนหลกของเรองเสมอ ๆ

  ๕๖

3.3 มสมพนธภาพ กลาวคอ มความตอเนองสมพนธกนโดยตลอด ทงในดานการเรยบเรยงถอยคา ขอความ และการจดลาดบเรอง ทกประโยคในแตละยอหนา และทกยอหนาในแตละเรองตองเชอมโยงเขาดวยกนดวยการใชคาเชอมขอความ ไดแก คาบพบท เชน กบ แต แด เพอ คาสนธาน เชน และ รวมทง ตลอดจน นอกจากน คาประพนธสรรพนาม เชน ท ซง อน เปนตน 3.4 มความสมบรณ กลาวคอ มความสมบรณในดานเนอหา มเนอความชดเจนกระจางแจง อธบายไดครอบคลมความคดหลกทตองการนาเสนอ ขอมลทนาเสนอเปนขอเทจจรงทถกตอง หากเปนความคดเหนตองมความสมเหตสมผล นอกจากน ตองมความสมบรณดานการใชภาษา คอ ตองเลอกใชภาษาใหเหมาะสมกบจดมงหมายการเขยน ประเภทของบทความ เนอหาบทความ และกลมผอานนนเอง

เรองท 3.3.2 แนวปฏบตในการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทความสงเสรมการเกษตร ลาดบแรกผเขยนตองร วา จะเขยนเรองอะไร (What) เพอตรวจสอบวาผเขยนมขอมล มความรเพยงพอหรอไม วางโครงเรอง จะเขยนไปทาไม (Why) เพอกาหนดจดมงหมายและกรอบของการเขยน จะเขยนใหใครอาน (Who) เพอใหทราบกลมเปาหมายของผอาน ซงผเขยนจะไดใชขอมลและใชภาษาไดตรงกบกลมเปาหมาย และจะเขยนอยางไร (How) เปนการวางโครงเรอง การเรยงลาดบเนอหา เพอใหนาสนใจ ชวนใหตดตาม

1. ขนตอนการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร มขนตอนตาง ๆ 6 ขนตอน ดงน 1.1 ขนการเลอกเรอง ควรคานงถงสงตางๆ ดงน 1.1.1 เลอกเรองทตนเองสนใจ เปนทนาสนใจ และคนสวนใหญกาลงสนใจ ทนสมย ทนเหตการณ 1.1.2 เลอกเรองทผเขยนมความร มประสบการณ ตลอดจนเปนเรองทผเขยนตองการเสนอความคดแกผอาน 1.2.3 เลอกเรองทผเขยนสามารถหาแหลงคนควา หรอหาขอมลมานาเสนอในงานเขยนได 1.2.4 เลอกเรองทมความยาว ความยาก ความงาย พอเหมาะกบความสามารถของผเขยน เวลาทไดรบมอบหมาย หนากระดาษ และคอลมนทตนรบผดชอบ 1.2 ขนกาหนดจดมงหมาย โดยกาหนดใหชดเจนวาเขยนเพออะไร เชน ใหความร เสนอความเหน โนมนาวใจ ใหแนวคดในการดาเนนชวต เขยนใหใครอาน เชน กลมมวลชน กลมผมการศกษาสง เดก วยรน ผใหญ เปนตน 1.3 ขนกาหนดแนวคดสาคญ หรอประเดนสาคญ หรอแกนเรอง ตองกาหนดวาบทความเรองนจะเสนอแนวคดสาคญ หรอมแกนเรองอะไรใหแกผอาน เพอจะไดนาเสนอเนอหา ถายทอดถอยคาประโยคตาง ๆ เพอมงสแกนเรองนน

  ๕๗

1.4 ขนประมวลความร ความคด ตองคนควาหาขอมลใหเพยงพอทจะเขยนจากแหลงความรตาง ๆ หรอการสมภาษณผร ผเกยวของ เปนตน 1.5 ขนการวางโครงเรอง กาหนดแนวทางการเขยนวาจะนาเสนอสาระสาคญ แยกเปนกประเดน ประเดนใหญ ๆ มอะไรบาง ในประเดนหลกมประเดนยอย ๆ มตวอยาง มเหตผล เพอสนบสนนประเดนหลกอยางไรบาง การวางโครงเรองจะชวยใหเขยนเรองไดงาย ไปในทศทางทตองการ ไมสบสน ไมกลาวซาซาก ไมนอกเรอง 1.6 ขนการเขยน ไดแก 1.6.1 การเขยนขยายความใหขอมลในแตละประเดน มการอธบาย ยกเหตผลประกอบ กลาวถงขอมลประกอบ อาจเปนสถต ตวเลข ตวอยางเหตการณ ตานาน นทาน เปนตน 1.6.2 เขยนคานาและสรปดวยกลวธทเหมาะสมกบประเภทของเนอหาบทความ 1.6.3 การใชภาษา ควรเลอกใชใหเหมาะกบจดมงหมาย การเขยน ประเภทเนอหา ดงทกลาวมาแลว 1.6.4 การสรางลลาการเขยนเฉพาะตว สรางไดโดยการเลอกใชภาษาใหเปนเอกลกษณ เชนการใชระดบภาษาปาก เลนคารมโวหาร มคาเสยดส มการแสดงความรสกอยางชดเจน หรอมการสรางคาใหมมาใชอยเสมอ ๆ เปนตน

2. การใชภาษาในการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การใชภาษาในการเขยนบทความเพอเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรควรพจารณาใน 3 ประเดน ไดแก 2.1 ระดบภาษา การเขยนบทความทตพมพในหนงสอพมพ วารสาร หรอนตยสารทางการเกษตร ควรพจารณาใชระดบภาษาทง 4 ระดบ ไดแก ภาษาปาก ภาษาไมเปนทางการ ภาษากงทางการ และภาษาทางการ โดยผเขยนจะตองเลอกใชระดบภาษาใหเหมาะสมกบจดมงหมายของผเขยน ประเภทของบทความ เนอหาและกลมผอาน เชน กรณทเขยนบทความแสดงความคดเหนทวๆ ไป บทความวเคราะหขาว บทความวเคราะห ควรใชภาษาพดในระดบไมเปนทางการ จนถงภาษาพดและภาษาเขยนระดบกงทางการ หากมบางตอนหรอบางขอความทตองการแสดงอารมณ ประชดประชน เหนบแนมอยางชดเจน อาจจะใชภาษาพดระดบภาษาปาก ทไมหยาบคายกได 2.1.1 กรณเขยนบทความใหความรทวไป บทความสารคดทองเทยว ควรใชภาษาพดในระดบภาษาปาก เพอใหเกดความเปนกนเองกบผอาน จงใจใหผอานอยากอานและปฏบตตามคาแนะนา หรออาจจะใชภาษาพดในระดบไมเปนทางการ หรอกงทางการ ขนอยกบเนอหาของบทความและกลมผอานอกดวย 2.1.2 กรณเขยนบทความสมภาษณ ควรใชภาษาใหเหมาะสมกบผใหสมภาษณ และเรองราวทสมภาษณ รวมทงกลมผอาน ผเขยนจงสามารถเลอกใชระดบภาษาไดตงแต ภาษาพดระดบภาษาปาก จนถงภาษาเขยนระดบทางการ อยางไรกตาม หากผเขยนตองการสรางเอกลกษณ หรอลลาการเขยนเฉพาะตน กสามารถเลอกใชระดบภาษาไดตามความตองการของตนเอง 2.2 โวหาร กรณเขยนบทความแสดงความคดเหนทวไป บทความวเคราะหขาว บทความวเคราะหปญหาควรใชบรรยายโวหารเปนหลก มโวหารประกอบ เชน อปมาโวหาร สาธกโวหาร เทศนาโวหาร เปนตน เพอแสดงเหตผลโนมนาวใจผอาน

  ๕๘

2.2.1 กรณเขยนบทความใหความรทวไป ควรเลอกใชบรรยายโวหารเปนหลก มโวหารประกอบไดแก สาธกโวหาร เพอใหเกดความชดเจนแจมแจง 2.2.2 กรณเขยนบทความสารคดทองเทยว บางตอนควรเลอกใชพรรณนาโวหาร เพอใหเหนความงดงามของทศนยภาพ นอกเหนอจากการใชบรรยายโวหาร สวนโวหารประกอบไดแก อปมาโวหาร สาธกโวหาร 2.2.3 กรณเขยนบทความสมภาษณ ควรเลอกใชบรรยายโวหารเปนโวหารหลก สวนโวหารประกอบ ไดแก สาธกโวหาร 3. ภาพพจน การเขยนบทความควรเลอกใชภาพพจนเพอสรางภาพใหเกดในความคด ตลอดจนเพอกอใหเกดความเปลยนแปลงทางอารมณ หรอความรสกของผอาน รวมทงแสดงอารมณความรสกอยางแทจรงของผเขยน ภาพพจนจะทาใหงานเขยนมอรรถรสมากขน และแสดงลลาการเขยนของผเขยนแตละคน บทความทกชนดสามารถใชภาพพจนไดตามความเหมาะสม เชน บทความแสดงความคดเหนทวไป บทความวเคราะหขาว เปนตน แตบทความวชาการมกจะไมใชภาพพจนในการเขยนบทความประเภทน เพราะตองการแสดงขอเทจจรงอยางตรงไปตรงมา ชดเจน มากกวาจะใหเกดภาพ หรออรรถรส

4. 10 ขนตอนสความสาเรจในการเขยนบทความ จดประสงคของบทความทดกคอ ถายทอดขอมลมาสผอานใหไดรวดเรวและเขาใจไดงาย มผเขยนหลาย ๆ ทานไมประสบความสาเรจ กเพราะพยายามทาใหบทความดเปนจรงเปนจงมากเกนไป เขยนเปนทางการมากไป ดงนน จงไมสามารถถายทอดใหเขาใจไดงายเทาทควร ลองปฏบตตามคาแนะนาตอไปน แลวทานจะทราบวาการเขยนบทความไมไดยากอยางทคด 4.1 อยาเปนกงวล คนทกคนเขยนบทความกนไดทงนน หากจะไมไปกงวลกบมนมากเกนไปนก เทาทเหนมามกกงวลวาจะเขยนไดไมด กงวลวาเขยนไปแลวคนทเกง ๆ จะมาคอยจบผด จงทาใจใหไดวาเราเขยนเฉพาะในเรองทเรามนใจวาเรารแลว เขยนในเรองทเราเคยประสบมาเขยนในเรองทคดวาจะเปนประโยชนตอผอาน อยางนอยทสดเรากไดทาประโยชน โดยเสนอขอมลทเราคดวาถกตองทสดออกมา จงเขยนในทานองเดยวกบททานพยายามจะอธบายดวยคาพดใหใครสกคนหนงทไมรเรองนดฟง 4.2 เลอกหวขอทจะเขยน บทความทดกคอ บทความทสามารถอธบายบางสงบางอยางทใหประโยชนในแงใดแงหนงแกผอาน เชน ใหความรรอบตว ใหความรทนาไปใชงานได ใหแนวความคดทนาสนใจ เปนตน แตไมควรเปนบทความทเพยงตงใจแสดงวาทานมความรสงกวาผอาน ดงนน ควรเลอกหวขอทคดวาผอานจะสนใจและไดรบประโยชน 4.3 วางแผนกอน จดนสาคญมากสาหรบนกเขยนมอใหม การเขยนบทความนนไมยากนก แตมกจะมายากเอาตรงทไมรจะเรมตนเขยนอยางไร เพราะใจมวแตกงวลอยากจะเขยนทเดยวใหใชไดเลย กวาจะเขยนบรรทดแรกหรอยอหนาแรกไดแตละท คดแลวคดอก อะไร ๆ กมกจะไปเรยบเรยงอยในสมองกอน การเรมตนจงดยากเยนแสนเขญ พลอยทาใหไมไดเรมตนสกท มหลกการเรมตนงาย ๆ อยเพยงวา ควรวางเคาโครงหวขอยอยตาง ๆ ทตองการจะเขยนลงในเศษกระดาษกอน (ถาหวขอละแผนกจะสะดวกขน) ในแตละหวขอยอยอาจจะมใจความสาคญทตองการใสลงไป อาจเขยนออกมาเปนทอน ๆ กได คอ นกจดสาคญหรอประโยคสาคญอะไรไดกจบใสลงไปกอน จากนนจงคอยมาจดเรยงลาดบหวขอยอยเหลานน (ลาดบแผนกระดาษ) และประโยคสาคญเหลานนตามลาดบความตอเนองทควรจะเปน เชน หวขอไหนควร

  ๕๙

อยกอนจงจะอานเขาใจงาย ขอสาคญคอ ไมควรเอาสวนปลกยอยขนกอน เพราะผอานจะเบอเรว ควรจะเอาหวขอทกลาวรวม ๆ ขนมากอน แลวเกบหวขอทเนนรายละเอยดเอาไวทหลง อยาลมวาเนอเรองตองเรยงลาดบตอเนองกน เพอใหผอานลาดบความคดและตดตามเรองไดงายขน มาถงขนนกเหลอเพยงแตใสรายละเอยดลงไปในแตละหวขอ และเพมคานาในตอนตนเรองสกหนอยกเรยบรอยแลว 4.4 ไมตองเขยนรวดเดยวจบ ถาไมใชนกเขยนอาชพจรง ๆ แลว ยากทจะเขยนใหจบรวดเดยวได ควรเขยนเพยงครงละ 1 หรอ 2 หวขอทสาคญกพอ อาจเขยนแตละหวขอแยกกระดาษกนคนละแผนเลยกได แลวขยายแนวความคดของแตละหวขอยอยลงไปบนกระดาษ ไมจาเปนตองเขยนเรยงตามลาดบหวขอ หวขอไหนทยากหรอยงนกไมออกวาจะเขยนอยางไรกเกบไวกอน เขยนหวขอทคดวาจะเขยนไดเรวกอน เขยนไปเขยนมาแลวมกจะนกออกเองวาจะเขยนหวขอทเหลอนนอยางไร 4.5 เชอมโยงความคดตาง ๆ เขาดวยกน หลงจากเขยนเนอความของหวขอสาคญ ๆ ไปแลว ใหจดเรยงกระดาษตามลาดบหวขอทไดวางแผนมากอน ลองอานทานดวายงขาดขอความอะไรมาเชอมโยงแตละหวขอเขาดวยกนหรอไม ถายงขาดอยกอาจเพมขอความหรอเพมหวขอเขามาอก ใหขอความของแตละหวขอสมพนธกน ไมใชไปกนคนละเรอง ในการน อาจจะตองเพมหรอเปลยนแปลงประโยคในตอนตนหรอตอนทายของแตละหวขอไปบาง 4.6 ลงรปทจาเปน บรรดากราฟ ตาราง แผนภม จะชวยใหการอธบายตาง ๆ งายขน ชดเจนขน และยงชวยกระตนความสนใจไดอกดวย แตละรปควรมคาอธบายอยใตรปดวยวาเปนอะไร ใชทาอะไรหรอตองการแสดงใหเหนอะไร 4.7 ใหรปและเนอหาสอดคลองกน ทกครงทขอเขยนอางถงรปกควรอานตรวจสอบดวยวา ขอเขยนตรงกบขอมลในรปหรอไม ตวอยางเชน ในบทความบอกวาจากรปท 1 อตราการขยายตวของยางสงเคราะหทอณหภม 50° ซ มากกวา 40° ซ อย 1.1 เทา ใหตรวจสอบดวากราฟในรปท 1 แสดงอยางนนจรง ๆ หรอเปลา 4.8 ตรวจชอบทความและขอความนาเรอง ถายงตงชอบทความและเขยนขอความในชวงตน ๆ เรองยงไมเรยบรอยด กใหยอนกลบไปใหม ผเขยนบางทานอาจเขยนสวนนกอน แตบางทานกสะดวกทจะเขยนทหลงสด เพราะเขยนตอนแรกอาจจะยงนกขอความนาเรองไมได ตรวจดชอบทความและขอความนาเรองวาชนาผอานหรอเปลาวา บทความนชวยเขาไดอยางไร ใหประโยชนอะไรกบเขา ไมใชวาตองใหอานจนจบเรองกอนแลวจงจะทราบวาบทความนเกยวกบอะไร แลวถาเปนไปไดกควรจะมขอความตวโต ๆ สก 1-2 บรรทดโปรยอยใตชอเรองเพออธบายคราว ๆ วา บทความนเกยวกบอะไร เปนการจงใจใหผอานสนใจอานมากขน 4.9 แกสานวน ในขนนตองทาใจเปนผอานใหได ลองอานทบทวนบทความของทานใหตลอดตงแตตนจนจบ ดวาเนอหาพงเขาหาเปาหมายตรงจดหรอไม มสานวนทอานแลวกากวมหรอไม มศพทบางคาหรออกษรยอบางตวทผอานจะไมเขาใจบางหรอไม ซกตวเองไปเรอย ๆ จนกระทงแกไขไดบทความ ทคดวาคลมเครอนอยทสด ถาไมแนใจตวเอง ลองขอใหเพอนสกคนหนงซงรเรองนนนอยกวามาลองอานด ดซวาเขาสามารถเขาใจไดตลอดทงเรองหรอไม ถาไม กลองหาทางแกไขใหดขน 4.10 เขยนคาสรป ไมจาเปนตองขนหวขอยอยอกอนวา “สรป” เมอใดทเนอหาหมดแลวกนนแหละทสนสดบทความแลว อนทจรงขอความทคดจะสรปนนควรจะใสในขอความนาตอนตนเรองไปหมดแลวขนตอนใหญๆ ทกลาวมาแลว ยงมเกรดเลกเกรดนอยอกหลายอยางทอาจจะชวยใหบทความของ

  ๖๐

ทานนาอานยงขน และชดเจนขน ดงนน กอนจะสงบทความไปไหนตอไหน ลองกดฟนอานทวนอกสกเทยวดซวา ยงมอะไรควรแกไขตามคาแนะนาตอไปนอกบางไหม

5. ขอแนะนาเพมเตม นอกเหนอจาก 10 ขนตอนใหญ ๆ ทกลาวมาแลวยงมเกรดเลกเกรดนอยอกหลายอยางทอาจจะชวยใหบทความของทานนาอานยงขน และชดเจนขน ดงนน กอนจะสงบทความไปไหนตอไหน ลองอานทวนอกสกเทยวดซวา ยงมอะไรควรแกไขตามคาแนะนาตอไปนอกบางไหม 5.1 ตงชอบทความใหนาอาน การเรมตนทจะสามารถดงดดผอาน ชวนใหตดตามอานไดงายขน การเรมตนทดนนควรเรมกนตงแตชอบทความกนเลย แลวตามดวยขอความยอหนาแรก และหวขอยอยในบทความ ทงหมดนควรจะบอกผอานไดทนทวาบทความนนสาคญอยางไร นาสนใจอยางไร และจะใหประโยชนอะไร ลองดตวอยางชอบทความเหลานอาจจะชวยทานตงชอบทความไดบาง : กระเทยม : พชมหศจรรย, ความลบของมนฝรง, อาหารสาหรบอนาคต ฯลฯ 5.2 ไมควรใหขอความของแตละยอหนายาวเกนไป ถายาวมากไป สายตาผอานจะลาเรว ยงถายาวมาก ๆ กวาผอานจะกลนลมหายใจอานจนจบไดกแทบหนามดตาลาย โดยทวไปอาจถอเปนเกณฑหยาบ ๆ ไดวาแตละยอหนาไมควรยาวเกนกวา 15 ถง 20 บรรทด ถาเขยนบทความเสรจแลวพบวามทอนใดทยาวเกนไปลองอานทานดวามชวงใดทพอจะตดตอนใหขนยอหนาใหมไดหรอไม 5.3 แบงเปนหวขอยอย ถาบทความยาวพอสมควร ควรแบงเปนหวขอยอย เพอใหผอานไดพกสายตาเปนระยะ ๆ นอกจากนนแลว หวขอยอยยงชวยใหมจดสนใจขนมาเปนชวง และชวยใหผอานกวาดสายตาหาทอนหรอเนอหาทเขาสนใจไดเรวขน ในกรณทตองการผอนคลายความจรงจงของบทความ หรอความเครยดของผอานลง กอาจจะตงชอหวขอยอยใหดนาอานขน โดยถอเอาขอความใดขอความหนงในหวขอนน หรอหาขอความทสามารถแสดงวาหวขอนนเกยวกบอะไร แตอานแลวครกครน มาตงเปนชอหวขอยอยกได 5.4 ขดเสนใตหรอตวหนาขอความทตองการจะเนน แตไมควรเนนมากเกนกวาทจาเปนจรง ๆ มฉะนนผอานจะราคาญ 5.5 ใชศพทเทคนคเทาทจาเปน และพยายามใชภาษาองกฤษใหนอยทสด ไมใชเขยนมายอหนาหนงมแตภาษาองกฤษลานตา จนผอานขยาดกนไปหมด ศพทเทคนคคาใดแปลเปนภาษาไทยไดกแปลไปเลย เชน Air Conditioner กแปลวา เครองปรบอากาศ เปนตน แตถาแปลแลวไมแนใจวาผอานจะเขาใจไดถกตองกควรวงเลบภาษาองกฤษไวดวย เวนแตจนแตมจรง ๆ ไมรวาจะแปลเปนภาษาไทยวาอะไรด กใหทบศพทเปนภาษาไทยแลววงเลบภาษาองกฤษกากบไปอกทหนง เชน Transducer กอาจเขยนวา ทรานสดวเซอร (transducer) เปนตน ทงนและทง นนกดวยจดประสงคทจะใหผ อานท ไมสนทดภาษาองกฤษสามารถอานไดรเรอง และเลยนคาอานภาษาองกฤษได หากมคาศพทใดซากควรวงเลบเพยงครงเดยวในตอนแรก 5.6 ตกรอบแยกสวนเนอหา ถามเนอหาบางสวนเกยวของกบบทความ แตไมสามารถเชอมเขาไปในบทความโดยตรง อาจแยกออกมาจากเนอเรองปกตไดโดยตกรอบลอมรอบเนอหาสวนนนเอาไว ลองดวารสารตางประเทศจะพบทานองนบอย

  ๖๑

5.7 อยาใหหวอหวามากเกนไป แมวาการแทรกอารมณขน การใชศพทแสลง จะชวยผอนคลายความเครยดขณะอานไปไดกตาม แตกไมควรใชมากเกนไปจนบทความเชงวชาการกลายเปนบทความหวอหวา ทอานเอาแตความสนกอยางเดยว 5.8 พยายามใชคาธรรมดางาย ๆ ซงคนทวไปเขาใจไดงายและยงคงความถกตองอย 5.9 ใชประโยคกระชบ ไมกากวม พยายามหลกเลยงการใชประโยคยาวๆ ทดยดยาด และประโยคซอนประโยคทอาจทาใหเขาใจความหมายผดไป 5.10 ใหเปนเหตเปนผลตามลาดบทควรจะเปน 5.11 เนอหาใชไดกบปจจบนหรอไม? ลองพจารณาดวามขอมลใดทอาจจะไมเปนจรงแลวหรอไม อยางเชน ถาทานเขยนบทความวาเยอรมนกาวหนาทสดในดานการเกษตร ทานมนใจวาเปนอยางนนจรง ๆ หรอเปลา เยอรมนอาจจะกาวหนาเพยงบางสาขาเทานน

  ๖๒

ตวอยางการเขยนบทความ

ภาพท 3.4 ตวอยางการเขยนบทความลงหนงสอพมพ

  ๖๓

ภาพท 3.4 ตวอยางการเขยนบทความลงหนงสอพมพ (ตอ)

  ๖๔

ภาพท 3.5 ตวอยางการเขยนบทความวารสารสงเสรมการเกษตร

  ๖๕

ภาพท 3.5 ตวอยางการเขยนบทความวารสารกรมสงเสรมการเกษตร (ตอ)

  ๖๖

ภาพท 3.5 ตวอยางการเขยนบทความวารสารกรมสงเสรมการเกษตร (ตอ)

  ๖๗

ภาพท 3.5 ตวอยางการเขยนบทความวารสารกรมสงเสรมการเกษตร (ตอ)

  ๖๘

ตอนท 3.4 การเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร โดยทวไปนอกจากการเขยนขาวและบทความสงเสรมการเกษตรแลว ยงมรปแบบการเขยนในงานสงเสรมการเกษตรอกชนดหนง ซงนกวชาการสงเสรมการเกษตรทรบผดชอบเกยวกบงานดานการเผยแพรและประชาสมพนธ มกจะตองเขยนหรอดาเนนการหาขอมลเพอเผยแพรผานสอมวลชนอยบอยครง นนคอ การเขยนบทเพอถายทารายการ ทงการเขยนบทวทยโทรทศน การเขยนบทวทยกระจายเสยง แตในทนจะขอนาหลกการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรอยางกวาง ๆ มานาเสนอใหศกษาอยางพอสงเขปดงน

เรองท 3.4.1 แนวคดเกยวกบการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร 1. ความหมายของการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทเปนการกาหนดเนอเรอง การเชอมโยงเหตการณ และตวละครตาง ๆ เขาดวยกน โดยผานกระบวนการคนหา รวบรวม จดเรยบเรยง และตกแตงปรบเขารวมกน ดงนน นกเขยนบทจงตองเปนบคคลพเศษ ตองเปนนกอาน นกคด นกวชาการ นกฝน และนกเขยนในเวลาเดยวกน ไมมใครบอกไดวาควรเขยนอยางไร หรอจะตองทาอยางไร การเขยนบท เปนลกษณะพเศษของแตละคน การเขยน หมายถง การถายทอดความรสกนกคดและความตองการของบคคลออกมาเปนสญลกษณ คอ ตวอกษร เพอสอความหมายใหผอนเขาใจจากความขางตน ทาใหมองเหนความหมายของการเขยนวา มความจาเปนอยางยงตอการสอสารในชวตประจาวน เชน นกวชาการสงเสรมการเกษตร ตองใชการเขยนเพอถายทอดองคความรใหกบเกษตรกร หรอนกประชาสมพนธตองเขยนขาวเพอสรางภาพลกษณใหกบองคกร เปนตน

2. หลกการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร โดยทวไปม 2 รปแบบ คอ บทโทรทศน และบทวทยกระจายเสยง (Script) ซงเปนการนาเอาเนอหา เรองราวทมอยหรอจนตนาการขนมา เพอนาเสนอใหผด ผชม ผฟง ไดรบรอยางพอใจ ประทบใจ ดวยเหตนเองจงเปนทยอมรบกนวา บทหรอ Script เปนหวใจของการผลตรายการโทรทศนและรายการวทย ผเขยนบท (Script Writer) จงจาเปนทจะตองมความรอบรในศาสตรและศลปดานตาง ๆ มความเขาใจในธรรมชาต การรบรของมนษย ความชอบ ความสนใจ ความเชอ ความศรทธา หลายสงหลายอยางทจะไมทาใหกระทาผดไปจากทสงคมทวไปยอมรบ การเขยนบทหรอ Script ควรกาหนดไดวารปแบบของการนาเสนอจะเปนลกษณะใด เชน การเขยนแนะนาหนวยงาน องคกร การนาเสนอในรปแบบสารคด การสาธตหรอปฏบตการ จะใชวธการบรรยาย การเลาเรอง หรอการใชพธกรแนะนา สาหรบการเขยนบทเพอใชถายทารายการโทรทศน ควรจะมการใชภาษาทสละสลวย ชวนอานชวนฟง มการเกรนนา การดาเนนเรองและบทสรปทกระชบ สอดคลองกบเนอหา รจกสอดแทรก

  ๖๙

เกรดความร มขตลก หรอเทคนคแปลก ๆ มลลาทนาสนใจ เพอเปนสสนของเรองราว ซงการเขยนบทจะมทงการรางบทโทรทศน และการเขยนบทโทรทศนฉบบสมบรณ

3. หลกการเขยนบทสาหรบวทยโทรทศน โทรทศนเปนสอทใหทงภาพและเสยง ดงนน การเขยนสาหรบรายการโทรทศนจงตองเขยนใหทงดและฟงไมเขยนในรปสาหรบใหอาน ฉะนน การเขยนบทสาหรบโทรทศนจงควรคานงถงสงตอไปน 3.1 เขยนโดยใชสานวนสนทนาทใชสาหรบการพดคย มใชเขยนในแบบของหนงสอวชาการ (text book) จงเขยนสาหรบใหทงดและฟง ไมเขยนในรปแบบซงเราใจใหอาน 3.2 เขยนโดยเนนภาพใหมาก ดงคาขงจอทวา “คดใหกระจางชดดงเปนภาพ” รายการโทรทศนจะไมบรรจคาพดไวทก ๆ วนาท แบบรายการวทย 3.3 เขยนอธบายแสดงใหเหนถงสงทกาลงพดถง ไมเขยนและบรรยายโดยปราศจากภาพประกอบ 3.4 เขยนเพอเปนแนวทางใหเกดความสมพนธระหวางผชมแตละกลม ผซงเปนเปาหมายในรายการของเรา มใชเขยนสาหรบผชมโทรทศนสวนใหญ 3.5 พยายามใชถอยคาสานวนทเขาใจกนในยคนน ไมใชคาทมหลายพยางค ถามคาเหมอน ๆ กนใหเลอก จงเลอกใชคาทเขาใจไดงายกวา 3.6 เขยนเรองทนาสนใจและตองการเขยนจรง ๆ ไมพยายามเขยนเรองซงนาเบอหนาย เพราะความนาเบอจะปรากฏบนจอโทรทศน 3.7 เขยนโดยพฒนารปแบบการเขยนของตนเอง ไมลอกเลยนแบบการเขยนของคนอน 3.8 คนควาวตถดบตาง ๆ เพอจะมาใชสนบสนนเนอหาในบทอยางถกตองไมเดาเอาเอง โดยเฉพาะอยางยงเมอมขอเทจจรงเขาไปเกยวของ ควรสอบถามหรอสมภาษณจากผร 3.9 เขยนบทเรมตนหรอเปดตว (opening) ใหนาสนใจและกระตนใหผชมอยากชมตอไป 3.10 ใชเทคนคประกอบพอควร ไมใชเทคนคประกอบมากเกนไป จนเปนสาเหตใหสญเสยภาพทเปนสวน สาคญทตองการใหผชมไดเขาใจไดเหน 3.11 ผเขยนบทตองแจงใหทราบถงอปกรณทตองใชเปนพเศษ ซงจาเปนและอาจหาไดยาก เวลาเขยนควรคานงดวยวา อปกรณทใชประกอบนนเปนอปกรณซงไมสนเปลองคาใชจายมากเกนไป และอปกรณนนตองหาได

4. หลกการเขยนบทสาหรบวทยกระจายเสยง 4.1 เขยนเพอใหฟงเขาใจไดงาย ไดยนครงแรกสามารถเขาใจไดทนท 4.2 เสยงทกเสยงตองสอความหมายไดชดเจน 4.3 เขยนบทแบบพดกบผฟงตวตอตว มใชพดกบผฟงทละหลาย ๆ คน คาพดตองมลกษณะเปนกนเอง เปนธรรมชาตมากทสดอยางมกาลเทศะ 4.4 ถอยคาทใชตองชดเจน ไมคลมเครอ 4.5 เลอกใชถอยคา สานวนทคนเคยเพอเขาใจไดงาย 4.6 เลอกใชคาทเปลงเสยงไดงาย พดไดคลองปาก 4.7 ใชเครองหมายในบทชวยใหถายทอดไดถกตองและเหมาะสม 4.8 ใชถอยคาสานวนเปรยบเทยบทคนเคยชวยสรางภาพพจนทดได

  ๗๐

4.9 ไมมหลายแนวความคดในแตละประโยค 4.10 การเขยนตวเลข ตองดทวตถประสงควาตองการรายละเอยดหรอใจความหลกอยางไร ถาใจความสาคญไมไดอยทจานวนเลข ใหเขยนเปนจานวนโดยประมาณเพอจดจาและจบความไดงาย

5. องคประกอบของบท การเขยนบทตองมองคประกอบทสาคญ ดงน 5.1 โครงเรอง ตองมลกษณะกะทดรด ไมยดยาว ดาเนนเรองฉบไว ลกษณะของโครงเรองขนอยกบชนดของเรอง แตเรองสนทสรางความประทบใจผอานมกเปนเรองสนชนดผกเรองโดยหกมมจบใหผอานคาดไมถง 5.2 ตวละคร ไมควรมหลายตว ตองมลกษณะสมจรง สะทอนชวตการทางานหรอเปนตวแทนของบคคลจรง 5.3 ฉากตองสมจรง ใหภาพจนตนาการชดเจน นาสนใจ 5.4 ถอยคาหรอบทสนทนา สมจรง ใชภาษาประณต คมคาย ชวนตดตาม

เรองท 3.4.2 ขนตอนและแนวปฏบตในการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

1. ขนตอนการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตรมขนตอนอย 3 ขนตอน ไดแก การกาหนดวตถประสงคและกลมเปาหมาย การกาหนดระยะเวลาและรปแบบของรายการ และการกาหนดหวขอเรอง ขอบขายเนอหา คนควา และลงมอเขยน 1.1 ขนการกาหนดวตถประสงคและกลมเปาหมาย สงแรกทควรคานงกอนลงมอเขยน คอ วตถประสงคของการเขยน วาเขยนเพออะไร เขยนเพอใคร ตองกาหนดใหแนนอนวา เราตองการใหรายการของเราใหอะไรแกผชม เชน ใหความร ใหความบนเทง ปลกฝงทศนคตและความสานกทดงาม หรอการสรางภาพลกษณ เปนตน จากนนจงดกลมเปาหมายวาเราตองการใหผชมในเพศใด อยในชวงอาย การศกษา อาชพ สถานภาพทางสงคม สถานภาพทางเศรษฐกจแบบใด เปนตน 1.2 ขนการกาหนดระยะเวลาและรปแบบของรายการ ผเขยนตองรวาเวลาในรายการของเรามระยะเวลาเทาไร เพอจะไดกาหนดรปแบบของรายการใหเหมาะสมกบระยะเวลาของรายการ รปแบบของรายการสามารถจดแบงออกไดหลายแบบ ไดแก รายการขาว รายการพดกบผชม รายการสมภาษณ รายการสนทนา รายการตอบปญหา รายการอภปราย และรายการสารคด เปนตน 1.3 ขนการกาหนดหวขอเรอง ขอบขายเนอหา คนควา และลงมอเขยน เมอทราบเงอนไขตาง ๆ ดงทกลาวมาแลว จะทาใหเรากาหนดหวขอเรองและขอบขายเนอหาไดงายขน จากนนจงเรมคนควาเพมเตมเพอใหไดขอมลทถกตองทสดมาแลวจงลงมอเขยน โดยควรคานงถงหลกการบทโทรทศนทกลาวมาแลวขางตน เมอเขยนแลวควรตรวจสอบขอเทจจรง สานวน และปรบแกไขบทเพอใหไดบทโทรทศนทดทสด

  ๗๑

2. การเตรยมการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนบทจะใหสมบรณนน ผเขยนบทจะตองคานงถงสงตอไปนในการเขยนบท 2.1 แนวคดหลก (Idea & Main Idea) เปนเสมอนโครงหรอแกนของเรองนน ๆ ผเขยนบทจะตองจบ หรอดงเอาขอมลหรอเนอหาบางอยางมาเปนแกนของเรองใหได 2.2 การเลอกเรอง ผเขยนตองพจารณาวา บททเขยนควรจะเปนเรองอะไร ทสวนใหญสนใจ เหตผลทจะเขยนเรองนน ตงประเดนใหแนนอนลงไปวาจะเขยนเพอจดประสงคอะไร สนบสนนหรอคดคานอะไร หรอเพยงแตใหขอเทจจรงแลวเขยนใหอยในประเดน 2.3 การศกษาคนควา เมอกาหนดวตถประสงคและวเคราะหกลมเปาหมายแลวผเขยนบทตองศกษาคนควาวจย รวบรวมขอมล เนอหาสาระตาง ๆ มาวเคราะหแยกยอยหวเรองประเดน กาหนดขอบเขตเนอหา ใหสอดคลองกบวตถประสงคและกลมเปาหมาย การคนควาหาขอมลเพอเสรมรายละเอยดเรองราวทถกตอง จรง ชดเจน และมมตมากขน คณภาพของบทจะดหรอไมจงอยทการคนควาหาขอมล ไมวาบทนนจะมเนอหาใดกตาม โดยซกถามจากนกวชาการทมความรในเรองนน ๆ คนควาจากหองสมดหรอเอกสารสงพมพทจดเกบเอาไว เสรจแลวกลาดบเรองกอนหลงตามความสาคญของเหตการณหรอเวลา 2.4 การจดลาดบขอมลหรอเนอหา การจดทาลาดบเนอหา เรองราวของบท เปนการนากรอบเนอหาทแบงออกเปนเฟรม ๆ ตงแตเฟรมแรกจนถงเฟรมสดทาย นามาลาดบเรองกอนหลงตามความสาคญของเหตการณหรอเวลา การจดลาดบเนอหาตองเขาใจไดงาย ไมสบสน วกวน หรอยดยาว ประโยคแตละประโยคควรมแนวความคดเดยว เปนประโยคสน ๆ ทมความหมายจบในประโยคนน แตเพอความนาฟงควรจะสลบกบประโยคยาวบาง ตามแตความสาคญของใจความ 2.5 ความยาว สงทจาเปนอกประการหนงสาหรบผเขยนบท กคอตองทราบวาเวลาสาหรบนาเสนอรายการนนมระยะเวลาเทาไร ทงน จะตองเขาใจถองแท เกยวกบคณลกษณะเฉพาะของสอทเกยวกบเวลาดวยแลวจงกาหนดรปแบบของรายการ 2.6 การวางเคาโครงเรอง มจดประสงคเพอใหงานชนทเขยนมจดหมายทแนนอนไมวกวนออกนอกเรอง ทาใหวางแนวในการเขยนไดถกตอง และทาใหเขยนบทตามทตองการไดเรวขน และกาหนดบทนา ตวเรองและการจบใหมหลกเกณฑทด

3. การเลอกหวขอเรอง การเลอกหวขอเรองหมายถงการพจารณาเนอหาหรอสาระของเรอง วามความเหมาะสมทจะนามากลาวหรอไม การเลอกหวขอเรองจงมไดหมายถงการเลอกชอเรอง แตตองคานงถงเนอหาหรอสาระของเรองเปนสาคญ ดงนนขนตอนในการเลอกหวขอเรองบางครงตองใชเวลามากกวาตอนทตองพด หรอเขยนเรองนนจรงๆ เพราะจะตองประมวลความรความคดทเกยวกบเนอหาของเรองนน ใหเหนแจงทะลกอน จงจะลงมอเขยน หลกการเลอกหวขอเรอง มขอควรพจารณาดงน 3.1 หวขอเรองนนสามารถจากดขอบขายไดหรอไม หวขอเรองทดนนผเขยนตองสามารถกาหนดเนอหาใหอยในขอบขายทจากดได คอ สามารถควบคมเนอความของเรองใหพอเหมาะพอดกบความยาวทกาหนดให ถาหวขอเรองใดมเนอหาหรอขอบขายกวางเกนไปซงไมสามารถจากดขอบขายไดนนกไมควรทจะเลอก 3.2 หวขอเรองนนเหมาะกบผชมหรอผฟงหรอไม จดประสงคทสาคญอยางยงขอหนงในการเขยน คอ การสอความรและความคดไปยงผชมหรอผฟง ใหผชมหรอผฟงไดรบรและเขาใจ ดงนน

  ๗๒

หวขอเรองทเลอก ควรมเนอหาตรงกบความสนใจ รสนยม อารมณ และระดบสตปญญาของผรบสารนน ๆ การเลอกหวขอเรองทมเนอหาซงผชมและผฟงไมเขาใจ จะทาใหผลของการสอสารยอมจะไดประโยชนนอยกวาทคาดคดเอาไว 3.3 หวขอเรองนนเหมาะกบความสามารถของผเขยนหรอไม หวขอเรองใดทมเนอหาตรงกบความร สตปญญา และความสนใจ หรอเปนหวขอเรองทมความรดกควรเลอกเขยนเรองนน 3.4 หวขอเรองนนมขอมลสนบสนนเพยงพอหรอไม หวขอเรองทจะเขยนใหเนอหาสมบรณไดนนจาเปนตองมขอมลหรอรายละเอยดทสนบสนนมากพอ กลาวคอสามารถหารายละเอยดหรอขอมลทจะประกอบเนอหา เพอใหมหลกฐานและเหตผลชดแจงทผชมผฟงจะเชอถอได โดยเฉพาะหวขอเรองทเกยวกบความจรงหรอเปนวชาการ จะกลาวอะไรออกมาลอย ๆ โดยไมมขอมลอยางชดเจนไมได ขอมลและรายละเอยดตาง ๆ ทนามาประกอบนน นอกจากจะทาใหเนอหาสมบรณแลว ยงชวยใหผชมผฟงสามารถสบคนหาความจรงหรอพสจนขอเทจจรง และประเมนผลงานของเรองนนไดอกดวย วาผเขยนไดกลาวอยางมนาหนกหรอยกเมฆเดาเอา 3.5 หวขอเรองนนมเนอหาชดเจนหรอไม หวขอเรองบางเรองอาจกอใหเกดปญหาในการวนจฉยวาจะตดสนใจอยางไร เชน เปนหวขอเรองซงกาลงถกเถยงกนยงไมยตกด หรอเปนหวขอเรองทมเนอหาคลมเครอกด หรอเปนหวขอเรองทไมสามารถทจะตประเดนความใหแตกไดกด หวขอเรองเหลานลวนมปญหาไมควรจะเลอก เพราะทาใหไมสามารถวเคราะหเรองนนไดอยางทะลปรโปรง เหมอนกบการเดนทางทยงคาดคะเนไมไดวาจดหมายปลายทางขางหนาเปนอยางไร ดงนน ควรเลอกหวขอเรองทมประเดนชดเจน และเนอหานนลงตวเปนทยอมรบกนทวไป 3.6 หวขอเรองนนทาทายและเปนสงใหมหรอไม ความแปลกใหมเปนสงทคนทวไปสนใจ เพราะคนสวนมากไมชอบชมหรอฟงเรองชา ๆ ดงนน ถามโอกาสเลอกหวขอเรองไดอยางอสระ ควรเลอกหวขอเรองทสามารถนาเสนอความคดเหนแปลก ๆ ใหม ๆ ดกวาเลอกหวขอเรองทมผเคยเขยนไวแลว เพราะหวขอเรองทนาเสนอความคดเหนใหม ๆ ลงไปนน ยอมทาทายผชมผฟงมากกวากน ทงยงสรางสรรคเรองราวใหมๆ ใหผอนไดรบรดวย 3.7 หวขอเรองนนมจดมงหมายอยางไร ตามปกตการเขยนเรองควรจะไดตงจดมงหมายเอาไวลวงหนากอนวา เขยนเรองนนไปทาไม แนวของเรองจะเปนอยางไร และจะใชกลวธในการเดนเรอง เพอใหผฟงผอานเขาใจไดตรงจดหมายอยางไร เชน ใชวธยกตวอยาง เปรยบเทยบ หรอวเคราะห ทงนเพอใหเนอความทกตอนของเรองกลมกลนและประสานเปนอนหนงอนเดยวกน ทาใหเรองมเอกภาพและทรงไวซงใจความสาคญเพยงอยางเดยว

4. การใชภาษาในการเขยนบทเพอถายทารายการเผยแพรและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร

4.1 การใชภาษาในการเขยนบทโทรทศน ภญโญ ชางสาน (2539) กลาวถง การใชภาษาในการเขยนบทโทรทศน ไวดงน การใชภาษาในการเขยนบทโทรทศนโดยทวไปมลกษณะคลายกบการใชภาษาในการเขยนบทวทยกระจายเสยง ตางกนทการใชภาษาในการเขยนบทวทยกระจายเสยง เปนการใชภาษาเพอการฟงเพยงอยางเดยว แตการใชภาษาในการเขยนบทโทรทศน เปนการใชภาษาเพอการดและการฟงประกอบกน ทงน เพราะโทรทศนเปนสอทสามารถสอสารดวยวจนภาษาไดแก คาพด คาอาน คาบรรยาย และอวจนภาษา ไดแก ภาพ

  ๗๓

การเคลอนไหว แสง ส เสยงดนตร เสยงประกอบ และความเงยบ ไดอยางชดเจน ฉะนนการใชภาษาในการเขยนบทโทรทศน จงควรคานงถงสงตอไปน 4.1.1ใชภาษาสานวนสนทนาทงาย กระชบ ชดเจน สอไดทงเสยงและภาพประกอบกนอยางกลมกลน 4.1.2 ใชถอยคาภาษาใหสอดคลองกบรปแบบรายการ และเหมาะสมกบผชมกลมเปาหมาย 4.1.3 ใชภาษาทสภาพ ไมใชถอยคาทสอไปในทางหยาบคายหรอลามกอนาจาร 4.1.4 ใชภาษาทสรางสรรค ไมใชถอยคายวย บดเบอน หรอเสยดสผอน จนกอใหเกดความสบสน หรอเกดความแตกแยกขนในสงคม 4.1.5 ใชภาษาทแสดงความใกลชด และเปนกนเองกบผชมรายการ 4.1.6 ใชคาทออกเสยงไดงาย หลกเลยงการใชคาทออกเสยงยากหรอพดลนพนกน ถาจาเปนตองใชคาทอานยากควรเขยนคาอานไวในวงเลบดวย

4.1.7 ใชศพทเทคนคในการถายภาพไดถกตอง เพอจะไดระบลงไปใหแนชดวาใน แตละชอต (shot) ในแตละฉาก (scene) ควรจะสอดวยภาพอยางไรจงจะสอดคลองกบเนอหาสาระและนาสนใจยงขน 4.2 การใชภาษาในการเขยนบทวทยกระจายเสยง เปนการใชภาษาเพอการฟง มใชการใชภาษาเพอการอาน โดยทวไปจะเปนการสอสารทางเดยว ผสงสารกบผรบสารไมมโอกาสไดเหนหนาตากน การใชภาษาในการเขยนบทวทยกระจายเสยงจงควรคานงถงสงตอไปน 4.2.1 ใชภาษาสานวนสนทนาทงาย กระชบ ชดเจน ทงถอยคาและประโยค ผฟงฟงแลวเขาใจไดทนท 4.2.2 ใชภาษาใหสอดคลองกบรปแบบรายการ และเหมาะสมกบผฟงกลมเปาหมาย 4.2.3 ใชถอยคา สานวนโวหาร ทสามารถสรางจนตนาการ หรอมโนภาพใหแกผฟงได เชน การใชคาทแสดงภาพ การใชคาทใหความรทางเสยง การใชคาเปรยบเทยบ เปนตน 4.2.4 ใชถอยคาทแสดงความใกลชด และเปนกนเองกบผฟง เชนการใชสรรพนามแทนผฟงเหมอนคนใกลชดคนเคยวา พวกเรา คณพอบานคณแมบานเกษตรกร หรอการใชคาหางเสยงวา ครบ นะครบ คะ คะ จะ จา เปนตน 4.2.5 ใชภาษาทสภาพ ไมใชถอยคาทสอไปในทางหยาบคาย หรอลามกอนาจาร 4.2.6 ใชภาษาทสรางสรรค ไมใชถอยคายวย บดเบอน หรอเสยดสผอน จนกอใหเกดความสบสน หรอเกดความแตกแยกขนในสงคม 4.2.7 ใชถอยคาทออกเสยงไดงาย หลกเลยงการใชถอยคาทออกเสยงยาก หรอพดลนพนกน ถาจาเปนตองใชคาทอานยาก ควรเขยนคาอานไวในวงเลบดวย

  ๗๔

ตวอยางการเขยนบทโทรทศน

บทวดทศน : แนะนากรมสงเสรมการเกษตร ความยาว : 5-8 นาท บท : กลมพฒนาสอสงเสรมการเกษตร สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย กรมสงเสรมการเกษตร ตารางท 3.1 ตวอยางการเขยนบทวดทศน แนะนากรมสงเสรมการเกษตร

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

1 - LOGO กรมสงเสรมการเกษตร - CG : ตงอยเลขท 2143/1 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพมหานคร - ภาพปายกรมฯ - ภาพอนสาวรย อ.ทานอง สงคาลวณช ผกอตงกรมฯ - LOGO กรมสงเสรมการเกษตร

MC.ชาย / MC.หญง สวสดครบ / สวสดคะ MC.ชาย : กรมสงเสรมการเกษตร เปนมตรแทของเกษตรกร MC.หญง : ใ ชค ะ นค อ ค าข วญของกรมส ง เส รมการเกษตร สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทดแลชวยเหลอพนองเกษตรกรใหมคณภาพชวตทดขน เสมอนกบเปนญาตมตรของเราเองคะ MC.ชาย : บทพสจนความเปนญาตมตรของกรมสงเสรมการเกษตร คอ ภารกจหนาท ทดแลพนองเกษตรกรครบ...

2 - ภาพการปฏบตงานตามพนธกจ - ภาพเจาหนาท กาล งส ง เสรมกลมแมบานเกษตรกร กลมยวเกษตรกร กลมวสาหกจชมชน - ภาพเจาหนาทสงเสรมการเกษตรแนะนาการดแลผลผลตแกเกษตรกร การจาหนายผลผลตของเกษตรกรในตลาด - ภาพการใหบรการเกษตรกร การรบคาปรกษา การออกสารวจพนทในแปลง - ภาพการทางานในหอง lab ของเจาหนาท - ภาพการทางานรวมกบชมชน หรอ

VO. กรมสงเสรมการเกษตรเปนหนวยหนงในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กอตงขนเมอวนท 21 ตลาคม 2510 มพนธกจ 4 ดานหลก คอ 1. สงเสรมและพฒนาเกษตรกร ใหมความเขมแขง พงพาตนเองได - โดยรวมกลม เกษตรกร แม บานเกษตรกร ยวเกษตรกร และวสาหกจชมชน ในการพฒนาผลผลตแปรรป และผลตภณฑการเกษตร - พฒนาความรและสรางเครอขายการทางานในพนท ดวยการสรางอาสาสมครเกษตรหมบาน หรอ อกม.

  ๗๕

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

2 หรอหนวยงานตาง ๆ 2. สงเสรมและพฒนาเกษตรกรใหมขดความสามารถในการผลต และจดการสนคาเกษตรตามความตองการของตลาด - เนนเพมประสทธภาพการผลตทางการเกษตร และลดตนทนการผลต - สงเสรมความปลอดภยในสนคาเกษตรและอาหาร สนบสนนการทาเกษตรอนทรย เกษตร GAP เกษตรผสมผสาน 3. ใหบรการทางการเกษตรและผลตปจจยทางการเกษตร เพอสนบสนน และจาหนายแกเกษตรกร และหนวยงานทเกยวของ ไดแก - การปองกนและกาจดศตรพช โดยเฝาระวงสถานการณ ควบคม และปองกนกาจด สนบสนนการจดตงศนยบรหารจดการศตรพชในชมชน - การขนทะเบยนเกษตรกร การจดตงศนยบรการประชาชนดานการเกษตร 4. ศกษา วจย และพฒนางานดานการสงเสรมการเกษตร และบรณาการการทางานกบทกภาคสวน

3 - CG : แผนผงโครงสรางกรมฯ - CG : ใสชอราชการบรหารสวนกลาง จานวน 15 หนวยงาน, สสข. 9 เขต * เขตท 1 ภาคกลาง จงหวดชยนาท * เขตท 2 ภาคตะวนตก จงหวดราชบร * เขตท 3 ภาคตะวนออก จงหวดระยอง * เขตท 4 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดขอนแกน * เขตท 5 ภาคใต จงหวดสงขลา * เขตท 6 ภาคเหนอ จงหวดเชยงใหม * เขตท 7 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดนครราชสมา

VO. กรมสงเสรมการเกษตรแบงโครงสรางการบรหารราชการ ออกเปน 2 สวน คอ - การบรหารราชการสวนกลาง ประกอบดวย กอง/สานกตาง ๆ 15 หนวยงาน และสานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขต 9 เขต มหนาทกาหนดนโยบายและทศทางการทางาน ตลอดจนตดตามการทางานของจงหวดในเขตตาง ๆ - การบรหารราชการสวนภมภาค ประกอบดวย สานกงานเกษตรจงหวด 77 จงหวด สานกงานเกษตรอาเภอ 882 อาเภอ และศนยปฏบตการอก 50 ศนย ทาหนาทแปลงนโยบายสการปฏบตงานในพนท

  ๗๖

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

3 * เขตท 8 ภาคใต จงหวดสราษฎรธาน * เขตท 9 ภาคเหนอ จงหวดพษณโลก - CG : การบรหารราชการสวนภมภาคภาพแผนทประเทศไทย แสดงท ต ง กษจ . 77 จงหวด , แสดงท ต งศนยปฏบตการของกรมสงเสรมการเกษตร

4 - ภาพการเปลยนแปลงของโลก เชน ฝนตก นาทวม สภาพอากาศ การเปดประตอาเซยน - กราฟก ตวหนงสอ MRCF System

MC.ชาย : ในยคทโลกเกดกระแสการเปลยนแปลง หนวยงานของเรากไดปรบบทบาทการทางาน โดยนาระบบสงเสรมการเกษตรมตใหม หรอ MRCF System มาใชขบเคลอนการทางานครบ

5 - CG : MRCF system M : Mapping การจดทาและใชขอมลแผนทในการทางาน R : Remote Sensing การเขาถงขอมลและการสอสารทางไกล C : Community Participation การทางานแบบมสวนรวมกบภาคเครอขาย F : Specific Field Service การใ ห บ ร ก า ร ท า ง ก า ร เ ก ษ ต ร แ บ บเฉพาะเจาะจงมเปาหมายชดเจน - ภาพการปฏบตงานของเจาหนาท

VO. ในป 2557 กรมสงเสรมการเกษตรไดนาระบบสงเสรมการเกษตร MRCF System มาใชปฏบตงาน คอ M Mapping จดทาและใชขอมลแผนทในการ วางแผนสงเสรมการเกษตรใหสอดคลองกบระบบ Zoning และตอบสนองตอความตองการของตลาด อตสาหกรรมเกษตร และระบบ Logistics R Remote Sensing ใชการตดตอสอสารกบเกษตรกร ดวย เทคโนโล ยท ท นสม ย เ ชน การใ ชโทรศพทเคลอนท Line หรอ Facebook และสงเสรมใหเกษตรกรเขาถงขอมล เปนตน C Community Participation ปรบบทบาท นกสงเสรมการเกษตรใหเปน Smart Extension Officer หรอ “ผจดการการเกษตรในพนท” สามารถวเคราะห วางแผน ใชเทคโนโลย และขบเคลอนการดาเนนงานรวมกบเกษตรกร ชมชนเกษตร และองคกรเกษตรกร F Specific Field Service เนนใหบรการแกเกษตรกรในพนทไดอยางตรงจด เฉพาะเจาะจง ทงน มเปาหมายเพอเพมประสทธภาพการผลตและ

  ๗๗

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

ปรบเปลยนการผลต และกาหนดใหภาคเกษตรมทศทางการพฒนา ตามหลกเศรษฐกจพอเพยง และพฒนาไปส Green Economy สงเสรมการผลตและการบรโภคทยงยนในภาคการเกษตร และ Zero waste agriculture ระบบการผลตทางการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอม

6 - ภาพ MC.ชาย / MC.หญง - ภาพใหสอดคลองกบคาบรรยาย

MC.ชาย : จากภารกจ โครงสราง และระบบ MRCF มความเชอมโยงในการสงเสรมอาชพ การชวยเหลอและแกปญหาใหเกษตรกรในพนท อยางไรบางครบ

7 - ภาพการทางานของ จนท.ในพนท - ภาพตวอยางการทางานของสานกงานเกษตรจงหวดเพชรบร - ภาพตวอยางการทางานของสานกงานเ ก ษ ต ร อ า เ ภ อ ส ง เ น น จ ง ห ว ดนครราชสมา การถายทอดความรและใหบรการเกษตรกร - ภาพการทางานของศนยพนธพชเพาะเลยง จ.สพรรณบร - ภาพ เขยเชอ / อนบาล /โรงเรอน / แจกจายเกษตรกร

VO. งานสงเสรมการเกษตรในพนทมหนวยงานหลก ๆ คอ สานกงานเกษตรจงหวด ทาหนาทสงเสรมและพฒนางานสถาบนเกษตรกร ประสานการถายทอดความรและจดการดานการผลตพช ประมง ปศสตว รวมทงกากบดแล สนบสนนการปฏบตงานของสานกงานเกษตรอาเภอ สานกงานเกษตรอาเภอ ทาหนาทวางแผนและสงเสรมการผลตการเกษตรในอาเภอ การพฒนาสถาบนเกษตรกร และประสานการถายทอดความรดานการผลต ใหบรการและสงเสรมอาชพการเกษตรทกสาขา ศนยปฏบตการ ทาหนาทเปนหนวยศกษา ทดสอบ ประยกต พฒนาเทคโนโลยและองคความร ภมปญญาทองถนใหเหมาะสมกบศกยภาพของพนท แบงการทางานของศนยออกเปน 2 แบบ คอ 1. ศนยสงเสรมและพฒนาอาชพการเกษตร หรอศนยสหวชาการ โดยแตละศนยใหบรการและสนบสนนงานดาน - พนธพชเพาะเลยง โดยใชเทคโนโลยเพาะเลยงเนอเยอในหองปฏบตการ การอนบาล การขยายเพมปรมาณ การกระจายพนธ การปลก การสงเสรมและ

  ๗๘

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

- ภาพการทางานของศนยผง จ.พษณโลก - ภาพการทางานของศน ยบรหารศตรพช จ.สพรรณบร - ภาพ เชอราตาง ๆ / ขยายพนธแมลงศตรธรรมชาต / เกษตรกรเลยงหนอน / ปลอยแตนเบยน จ.ประจวบฯ - ภาพการทางานของศนยจกรกลฯ จ.พษณโลก

ฝกอบรมวทยาการ ตาง ๆ ทเกยวของ - งานดานพชสวน ผลตปจจยการผลต สงเสรมการใชพนธดแกเกษตรกร และยงจดฝกอบรมอาชพการเกษตร - งานสงเสรมการผลตผงและแมลงเศรษฐกจ ถายทอดเทคโนโลยการเลยงผงและแมลงเศรษฐกจ พฒนาผลตภณฑ ขยายและกระจายพนธ เพอใชในงานสงเสรมและพฒนาอาชพ - งานดานสงเสรมการเกษตรทสง ดแลการพฒนาการเกษตรบนพนทสง 2. ศนยสงเสรมเทคโนโลยการเกษตร หรอศนยเฉพาะดาน ประกอบดวย - ศนยบรหารศตรพช ทาหนาทศกษา ทดสอบการใชเทคโนโลยการควบคมศตรพช สงเสรมและถายทอดความรดานการใชเทคโนโลยควบคมศตรพช การอนรกษและผลตขยายจลนทรยทมประโยชน ดาเนนการผลตขยายชวนทรย และสารธรรมชาตควบคมศตรพช - ศนยจกรกลการเกษตรคอยใหบรการปรกษา แนะนา ซอมแซม บารงรกษาระบบงานทางเทคนคดานเครองจกรกล วศวกรรมเกษตร - ศนยเยาวชนเกษตร ทาหนาทฝกอบรมเยาวชนเกษตร เปนตน

8 - ภาพ MC หญง MC.หญง : การดาเนนงานเพอพฒนาไปส 5 Smarts และในแตละดานมอะไรบาง ไปตดตามพรอมกนเลยคะ...

9 - กราฟก ตวหนงสอ 5 Smarts - ภาพ Smarts แตละดาน คอ

VO. 1. Smart Office พฒนาการใหบรการของสานกงานเกษตรอาเภอในลกษณะ One Stop Service 2. Smart Officer นกสงเสรมการเกษตรมความเปนมออาชพ และพรอมใหบรการเกษตรกรในพนทดจญาตมตร 3. Smart Farmer เกษตรกรสามารถพฒนาการ

  ๗๙

ลาดบ ภาพ (Scene) เสยง (Voice)

ผลตใหมคณภาพ มศกยภาพในการแขงขน พงพาตนเองได 4. Smart Group กลมเกษตรกร องคกรเกษตรกร มการรวมกลมในการประกอบอาชพเกษตรกรรมอยางเขมแขง 5. Smart Product ผลผลตและผลตภณฑทางการเกษตรมคณภาพไดมาตรฐาน ตรงกบความตองการของตลาดและผบรโภค

10 พธกร ยมและกลาวพรอมกน พรอมยกมอไหว

MC.หญง : จากรอยยมและความสขของพนองเกษตรกรทมความมนคงในการประกอบอาชพ คอ ความภาคภมใจของพวกเราชาวกรมสงเสรมการเกษตรทกคนคะ MC.ชาย : พวกเราทกคนพรอมทมเทปฏบตหนาท ในการสงเสรมและพฒนาใหเกษตรกรอยดมสขอยางยงยนครบ MC.หญง : สมกบคาขวญของพวกเราทกลาววา MC.ชาย / MC.หญง “กรมสงเสรมการเกษตรมคนอยทวทกทศ เปนมตรแทของเกษตรกร” สวสดครบ / สวสดคะ

11 Ending Super - กลมพฒนาสอสงเสรมการเกษตร : บท - CG : จดทาโดย สานกพฒนาการถายทอดเทคโนโลยกรมสงเสรมการเกษตร - LOGO กรมสงเสรมการเกษตร

Sound : ดนตร

บทท 4

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

1. นายวรยทธ สมปาสก นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ สานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร

2. นางพชฎา อารยานรกษ นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการพเศษ กองวจยและพฒนางานสงเสรมการเกษตร

80

 

บทท 4

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

หลายคนทางานสงเสรมการเกษตรมาอยางยาวนาน หากถามวามประสบการณทางานอะไรมาบาง ไดเรยนรอะไร มองคความรเกยวกบงานสงเสรมการเกษตรหรอมผลงานอะไรบาง ถาพบกบคาถามเหลาน หลายทานอาจตอบวาเคยปฏบตงานมามากมายหลายเรอง ไมวาจะเปนการถายทอดความร การจดตงกลมสงเสรมอาชพการเกษตรตลอดจนแกไขปญหาดานการเกษตรในพนทอยตลอดเวลา โดยมผลงานสงเสรมการเกษตรทประสบผลสาเรจจะมากบางนอยบางขนอยกบศกยภาพของพนทและความสามารถของแตละคนแลว ซงนกสงเสรมการเกษตรแตละคนมเทคนควธการทางานดานสงเสรมการเกษตรทหลากหลายแตกตางกนออกไป แตสวนใหญแลวพบวานกสงเสรมการเกษตรยงขาดการบนทกผลการปฏบตงาน ความรตางๆ ตลอดจนเทคนควธการสงเสรมการเกษตรตางๆ ทเกดขนระหวางการปฏบตงานทผานมา ทงทประสบการณและความรเหลานนหากไดมการบนทกหรอเขยนออกมาเพอถายทอดหรอจดเกบ แลกเปลยนและเผยแพรใหแกเพอนนกสงเสรมการเกษตรหรอผสนใจ จะเปนประโยชนอยางยงตองานสงเสรมการเกษตรและพฒนาเกษตรกร ทงนเปนเพราะนกสงเสรมการเกษตรสวนใหญยงขาดทกษะการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรนนเอง

. การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรถอเปนการถายทอดศาสตรทเปนทงความร ประสบการณของผเขยนทผเขยนตองการถายทอดไปยงผอาน ผเขยนตองกลาเขยน กลาเลาเรองเพราะเรองทกเรองลวนมคาในตวเอง การเขยนไมใชเรอง “ยาก” ยงหากไดเขยนจากเรองราว “ใกลตว” หรอเขยนจากเรองราวอนเปน “โลกสวนตว” ของตวเอง ยงทาใหการเขยนผอนคลาย ไหลรนและชวยใหไดคดทบทวนประสบการณหรอความรทมในตนเอง สาหรบในบทท 4 นไดแบงเนอหาออกเปน 3 ตอน ไดแก

ตอนท 4.1 แนวคด เกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร ตอนท 4.2 การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ตอนท 4.3 การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร โดยมรายละเอยดในแตละตอน ดงตอไปน

ตอนท 4.1 แนวคดเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดความรและประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนจะตองคานงเสมอวาจะเขยนเรองอะไร กลมเปาหมายคอใคร และเขยนอยางไรจงจะทาใหเกดความร ความเขาใจ อยากตดตาม และเรยนรในเรองทผเขยนกาลงถายทอด จงกลาวไดวางานเขยนทดตองอาศยศลปการเขยนเพอนาศาสตรทผเขยนตองการถายทอดไปสผอาน

81

 

การเขยนในแตละศาสตรอาจมลลาการนาเสนอทแตกตางกน อาท งานเขยนทางสงคมศาสตรมการเรยงรอยถอยคา ความสละสลวยของเนอหาและภาษาทถายถอด ในขณะทงานเขยนดานวทยาศาสตรจะเนนกระบวนการพสจน ความมเหตมผลและผลลพธทปรากฏ อยางไรกตาม ไมวาจะเปนงานเขยนในศาสตรแขนงใด กตาม ตางกตองมหลกการ เทคนคและวธการในการเขยน ซงงานเขยนจะชวยบงบอกถงพฒนาการและคณคาของศาสตรนนๆ ในแตละยค และยงเปนการแสดงหรอสะทอนถงภมรภมปญญาของผเขยน(ดร.บญทพย สรธรงศร, 2557)

การเขยนเปนกระบวนการสอสารทใชความรทงทางดานศาสตรและดานศลปในการประมวลความคดของ ผเขยนถายทอดเปนลายลกษณอกษรสผ อาน การนาเสนอความคดดวยวธการเขยนทมคณภาพ ผเขยนตองยดหลกการและทกษะทจาเปนในการเขยน

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรเปนกระบวนการทางความคดทจะนาเรองราวตาง ๆจากประสบการณการทางานสงเสรมการเกษตรมาเขยน โดยบงบอกถงจดสาคญของเรองทจะตองคดอยางเปนระบบประกอบดวย คดในสงทร คดและเขยนในหวขอทจากด และมความกระจางในความคด โดยมหลกในการเลอกเรองทจะมาเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรดงน

(1) เปนประสบการณตรงของตวเอง (2) เปนความรทเปนประโยชนตอการทางาน (3) เปนเรองนาคด เพราะเปนเรองทแปลกออกไปจากทควรเปน (4) เปนปญหาในการปฏบตหนาท ทนาจะชวยกนหาทางแกไข (5) เปนปญหาเชงระบบทตองแกไข

เรองท 4.1.1 ความหมายและความสาคญเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงาน สงเสรมการเกษตร

1. ความหมายเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร หมายถง การถายทอดประสบการณ ความคดและความรจากการปฏบตงานสงเสรมการเกษตรออกมาเปนสญลกษณคอ ตวอกษร เพอสอความหมายใหผอนเขาใจ โดยเปนการถายทอดประสบการณและความรจากนกสงเสรมการเกษตรไปสนกสงเสรมการเกษตรหรอบคคลอนๆ โดยจะตองมการจดระเบยบความคด คอ การเรยบเรยงความคดใหผอานเกดความรสกรวม เขาใจเหตการณ และเรองราวตางๆ อยางตอเนองกน มความสมพนธกน โดยการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรจะตองเขยนใหกระชบเนอความ ใชภาษารดกม ตงประเดนการเขยนไวชดเจนวาจะเขยนอะไร มองคประกอบและรายละเอยดอยางไร มขอเทจจรงสนบสนนหรอไมตลอดจนนาเสนอความคดดวยภาษาทชดเจน มความสอดคลองกนทกยอหนา ทงรายละเอยด ทศนคต และควรมการยกตวอยางประกอบ

82

 

2. ความสาคญเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรนน นบวามความสาคญเปนอยางยง โดยมความสาคญสรปไดดงน

2.1 เปนการพฒนาตนเอง ในกระบวนการเขยนนน ยอมมจดเรมตนทการคด และมการเรยนรเพอการเขยนควบคกน เชนการศกษาวธการเขยน แลวจงลงมอฝกเขยนและคอยๆพฒนาการเขยนของตนเองไปเรอยๆ การเขยนเปนการพฒนาศกยภาพของมนษยอยางหนง ดงทเราเคยทองหวใจนกปราชญ คอ “ส จ ป ล” “ล” ซงเปนหวใจขนสงสด กคอ “ลขต” หรอการเขยนนนเอง

2.2 เปนการบนทกผลการปฏบตงานและการประชาสมพนธงานสงเสรมการเกษตร ดงคตพจนจนทวา “ความจาทดนนสหมกเพยง 1 หยดไมได” คงจะไมมใครรวาเราไดทาอะไร หากเขาไมเหนหรออยในเหตการณทเราทางานนน แตหากเราบนทก เขยนรายงาน กเปนการรวบรวมสะสมผลงาน หรอสามารถนาเสนอผลงานและประชาสมพนธงานสงเสรมการเกษตรไดในวงกวาง และทสาคญมนจะเปนเอกสารหรอหลกฐานทบนทกอดตทมประโยชนอยางมากตอการเรยนรและพฒนางานในอนาคต และในแงของการประชาสมพนธนน การเขยนมประสทธภาพดกวาการพด ดงภาษตทวา “นกเขยนพดดงกวานกพด และพดไดนานกวา”

2.3 เปนการสรปบทเรยน การทางานไมวาจะเปนงานเลกหรอใหญ ทกครงไมวาจะระหวางการทางานหรอหลงการทางานเสรจแลว เราตองสรปบทเรยน “การขาดการสรปบทเรยน กคอการหยดอยกบท ผานงานชนหนง กสรปบทเรยนไดอยางหนง สรปบทเรยนครงหนง กกาวหนาขนมาอกขนหนง” เพราะถาสาเรจกเปนรางวล ลมเหลวกเปนบทเรยน(ประสาร มฤคพทกษ ,2547 )

2.4 เปนการจดการความรในองคกร หากทาความเขาใจเกยวกบการจดการความร ในงานสงเสรการเกษตร การเขยนไมวาจะเปนการสรปบทเรยน หรอการบนทกเทคนคการทางานททาใหงานประสบผลสาเรจ (Base Practice) สงเหลานลวนเปนความรทเกดขนกบบคคล (Tacit Knowledge) และอยในตวบคคล แตหากเราเขยนและนามาเผยแพรใหแกบคคลอนในองคกรไดเรยนร กเปนเครองมอชนหนงทนาไปสการจดการความรในองคกร คอเปนการสกดความรจากตวคน มาเปนความรทเปนตารา/เอกสาร (Explicit Knowledge) (วรภทร ภเจรญ,2547 )

เรองท 4.1.2 หลกการทวไปและองคประกอบของการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงาน สงเสรมการเกษตร

1. หลกการทวไปของการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรควรยดหลกการดงน

1.1 มจดประสงคในการเขยนชดเจนวาตองการจะสอสารเรองอะไร ใหความร ใหประโยชนแกผอานอยางไร

1.2 กาหนดหวเรองทผเขยนตองมความรและมขอมลประกอบการเขยน

83

 

1.3 ศกษาคนควา รวบรวมความร ความคด ใหเปนระบบ เพอจดทาโครงเรองและลาดบเนอหาในการเขยนถายทอดใหผอานเขาใจไดชดเจน

1.4 เขยนอธบายตามลาดบโครงเรอง โดยใชภาษาใหสละสลวย ใชประโยคงาย เหมาะสมกบวยผอาน 2. วธการเขยนเพอนาเสนอความคดของผเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรสผอานอยางมคณภาพ

วธการเขยนเพอนาเสนอความคดของผเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรสผอานอยางมคณภาพนน ผเขยนตองคานงถงในเรองตอไปน

2.1 การเรยงลาดบของการนาเสนอเนอความ ในการเขยนรายงาน การลาดบเนอความทจะนาเสนอมความสาคญมาก ผเขยนจะตองเรยงคา

แนวคดตางๆ และลาดบเรองกอนหลงใหถกตองและตอเนอง ตองวางโครงรางไวลวงหนาวาแตละยอหนาจะม ขอความใดบางและขอความเหลานมความสมพนธกนอยางไร เนองจากจะชวยใหผ อานตดตามเนอหาไดอยาง ตอเนอง ลาดบขนตอนในการเขยนจะรวมทงลาดบของการใชคาลาดบของประโยค และลาดบของเนอหาในแตละ ยอหนา

2.2 ความราบรนของการนาเสนอ การเขยนทสอความไดถกตองชดเจนและราบรน ขนอยกบความสามารถของผเขยนทเขยนไดเหมาะสม กะทดรด มความชดเจนและปราศจากอคต การเขยนททาใหการนาเสนอเนอความไมราบรน ไดแก การเขยนทคลมเครอ การเขยนในสงทไมไดคาดหวง การเปลยนหวเรอง เวลาหรอบคคลอยางทนททนใด สงตางๆ เหลานมกเปนสาเหตททาใหผอานสบสน วธทจะชวยไดมหลายวธไดแก การหาผชวยอาน การเขยนทงไวระยะหนงแลวกลบมาอานเองในภายหลงอกครงหนงหรอการอานออกเสยง การใชคาเหมอนทมความหมายใกลเคยงกน แทนการใชคาซาๆ กนจะชวยลดความซาซอนและชวยใหเกดความราบรนของการนาเสนอไดแตทงนตองระวงการใชคาไมใหเกดความสบสนตอผอาน และตองคานงถงหลกของการใชคาใหสมาเสมอดงทกลาวมาตอนตน 2.3 การสอความหมายทชดเจนกะทดรด งานเขยนทางวชาการจาเปนตองเขยนใหชดเจนและกะทดรด โดยเขยนเฉพาะสงทตองการนาเสนอเทานน และหากงานเขยนนนตองการตพมพในวารสารตองมการจากดจานวนหนาการเขยนทชดเจนทาไดโดยการไมใชคาฟมเฟอย (Redundancy) หรอลดการใชคาทเปนทรกนเฉพาะกลมหรอคาทไมสอความหมาย (Jargon) สาหรบการเขยนทสอความหมายชดเจนนน ผเขยนควรคานงถงหลกการใชภาษา ซงมหลกตางๆ มากมาย เชน รปประโยค ควรประกอบดวย ประธาน กรยา กรรม รวมทงหลกการใชคานามสรรพนาม การใชคาเชอม คาวเศษณ และเครองหมายวรรคตอนทถกตองตามหลกภาษา เปนตน

3. องคประกอบของการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรมองคประกอบทสาคญดงน 3.1 เหตการณ (Event) ประกอบดวยเหตการณหลก (Kernel) ซงเปนเหตการณทเปนจดสาคญของเรอง

และมอทธพลตอการเปลยนแปลงของเรอง สวน เหตการณรอง (Satellites) เปนผลจากเหตการณหลก เหตการณรองนมหนาทใหการเตมเตมเรอง ตกแตงเรองเทานน

84

 

3.2 ตวละคร หรอบคคล (Character) เปนองคประกอบทเนนไปทตวบคคล รปราง 3.3 ฉาก หรอสถานท ( Setting) ฉากมผลตอบรรยากาศของเรอง รวมถงเกยวของกบโครงเรองและตว

ละครดวย 3.4 ความสมพนธในแงเวลา (Temporal Relations) ในแตละเรองราว ผเขยนจะตองวเคราะหวา

เหตการณแตละเหตการณทเกดขนนน เกดในชวงระยะเวลาสนๆ หรอยาวนานขามป รวมถงแตละเหตการณทเกด จะมความสมพนธตอเนองกนหรอไม อยางไร

3.5 ความสมพนธในแงของเหตและผล (Causal Relations) เปนเรองทโยงจากเหตมาหาผล หรอ โยงจากผลมาหาเหต

3.6 ความคดหลก (Theme) คอประเดนหรอแงคดซงเปนหวใจสาคญของเรองทงหมด

ตอนท 4.2 การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร คอ การบนทกเหตการณหรอสงทไดพบเหนในการปฏบตงานสงเสรมการเกษตร เพอบนทกบอกเลาถายทอดเหตการณและประสบการณตลอดจนขอคดเหน เพอใหผอานไดรบรและเขาใจจงมความสาคญตอการพฒนางานสงเสรมการเกษตร มหลกการและเทคนควธในการเขยนดงตอไปน

เรองท 4.2.1 หลกการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร เปนการเขยนในลกษณะของบนทกเรองเลาทเกดจากประสบการณในการทางาน ในลกษณะของการบอกเลาสงทไดปฏบต หรอพบเหนระหวางการปฏบตงานอาจเปนเรองเลาจากประสบการณของตนเอง หรอเรองเลาทเกดจากสงทพบเหนระหวางการปฏบตของบคคลอนไมวาจะเปนการปฏบตของเกษตรกร บคคลทวไป หรอเพอนนกสงเสรมการเกษตร เพอทจะบอกเลาสงเหลานนใหมการเผยแพรใหคนอนไดรบรผานงานเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรของตนเองหรอทไดพบเหนมา

หลกในการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรนนยงไมมเอกสารทเปนคมอโดยเฉพาะ แตสามารถนาหลกการเขยนทวๆ มาประยกตเพอใชเปนแนวทางในการเขยนได ดงนน จากการศกษาหลกการเขยนโดยทวไปผสมผสานกบประสบการณตรงในการพฒนางานเขยนของตวผเขยนเอง พอสรปเปนหลกการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ไดดงน

1. การเกบขอมลกอนการเขยน กอนการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรทกครงยอมจะตองมเหตการณอยางหนงอยางใดเกดขน หรอเปนเหตการณทนกสงเสรมการเกษตรไดไปพบเหนจากการทางานสงเสรมการเกษตรในพนท ดงนนกอนทจะทาการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนควรตองมการเกบขอมลทจะทาการเขยนนนไวใหไดมากทสด เพอเปนขอมลของรายละเอยดสาหรบการเขยนทกครง เพราะถาหากสามารถเกบขอมลไวมากและครบถวน งานเขยนกจะมรายละเอยดและความสมบรณครบถวนเชนเดยวกน

85

 

การเกบขอมลและรายละเอยดกอนการเขยนนน เราสามารถเกบขอมลโดยการบนทกขอมลได ลาดบแรกกคอการใชความจา ซงทาไดงาย สะดวก ไมตองมการเตรยมตว แตความจากมขอจากดคอไมสามารถจดจารายละเอยดของขอมลไดมาก และบางครงเมอเวลาลวงเลยไป รายละเอยดบางอยางอาจหลงลมได ดงนนการเกบขอมลและรายละเอยดตางๆ กอนการเขยน นกสงเสรมการเกษตรควรใชการจดบนทกเนอหารายละเอยดลงในสมดบนทกจะดทสด ดงภาษตจนทวา “ความจาทด สหมกเพยงหยดเดยวไมได” เพราะเมอจะทาการเขยนเราสามารถนามาทบทวนเพอใชเปนขอมลประกอบการเขยนได ยงจดรายละเอยดไดมากและเปนระบบ กจะมขอมลทจะใชประกอบการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรไดมากเชนเดยวกน 2. การเลอกหวขอเรองหรอการตงชอเรอง

การเลอกหวขอเรองหรอการตงชอเรอง มความสาคญเชนเดยวกบเนอหา ชอเรองทดจะตองสอและสอดคลองกบเนอหาและรายละเอยดทอยภายใน นอกจากนนชอเรองทดจะชวยสรางแรงจงใจใหคนอยากเขามาอานงานเขยน ดงนนการตงชอเรองควรตงใหเหมาะสมและสอดคลองกบเนอหา ตงใหนาสนใจ นาอาน ไมสนจนหรอยาวจนเกนไป

3. การวางโครงเรอง การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนควรวางโครงเรองกอนการเขยน เพอเปนการจดลาดบความคดของเราเกยวกบการเดนเรองทจะเขยน โครงเรองจะเปนกรอบหรอทศทางของสงทกาลงจะเขยนใหมประเดน รายละเอยด และลาดบของเนอหาใหมทศทางทชดเจน ตลอดจนภาพประกอบทจะใช โครงเรองทดจะทาใหไดรายละเอยดของงานเขยนทครอบคลม และไมทาใหงานเขยนวกไปวนมา 4. การลงมอเขยน การลงมอเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร งานเขยนโดยทวไปจะมองคประกอบของการเขยนอย 3 สวนหลกๆ คอ 4.1 มสวนนา สวนนาจะเปนสวนสาคญในการเดนเรอง การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรทกครงควรมการเกรนนา เพอเปนการปพนถงรายละเอยดทกาลงจะเขยนตอไปวามความเปนมาอยางไร สถานการณเปนอยางไร แลวเชอมโยงไปสสวนท 2 ซงเปนสวนเนอหาทกาลงจะเกดขนนบตอจากนเปนตนไป 4.2 สวนเนอหา สวนเนอหานจะเปนรายละเอยดของเหตการณทงหมดทตองการจะบนทกเพอบอกเลา ผเขยนอาจเขยนบรรยายตามลาดบของเหตการณหรอระยะเวลา ตงแตเรมตนจนกระทงสดทายของเหตการณ อาจเขยนบรรยายเปนรอยแกวตงแตตนจนจบ หรออาจจดลาดบดวยตวเลข ระยะเวลา หรอประเดนหวขอของเหตการณกได นอกจากนนสวนของเนอหาอาจลงรปภาพประกอบเพอเพมเตมรายละเอยดแตควรลงรปภาพเทาทจาเปน และทสาคญรปภาพและเนอหาตองสอดคลองกน ดงนนรปภาพกควรมการคดเลอกภาพทเหมาะสมและสอดคลองกบเนอหาใหมากทสด 4.3 สวนสรป การเขยนสรปจะเปนสวนทายของการเขยน เปนการสรปเนอหาของเหตการณทงหมด และผเขยนอาจเพมเตมความคดเหนทสะทอนถงสงทพบเหน ผลทเกดขนแลวหรออาจจะเกดขนจากเหตการณนน แตควรเปนความคดเหนในทางทสรางสรรค ความด ความงดงาม หรอความภาคภมใจ 5. บอกเลาความเปนจรงและอางองทมา

การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนตองเขยนเลาตามความเปนจรง ไมบดเบอน เขยนไปตามสงทเกดขนหรอไดพบเหนวา ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร และอยางไร หากเนอหาบางสวนทนามาประกอบในการเขยนควรอางองแหลงทมาในการเขยนดวยทกครง

86

 

6. เนอหามความเชอมโยงกนในแตละยอหนา ในแตละยอหนาเนอหาควรมความเชอมโยงกน ไมวกไปวนมาจนผอานอานแลวสบสนไมเขาใจ และในแตละยอหนาไมควรยาวเกนไป เมอมประเดนสาคญใหมควรมการเขยนยอหนาใหม โดยทวไปยอหนาหนงไมควรเกน 20 บรรทด 7. เขยนงายๆ ใชคางายๆ และเขยนใหถก การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรนน ควรเขยนแบบเรยบงาย บอกเลาไปตามสถานการณ และควรใชคางายๆ ททกคนเมออานแลวสามารถเขาใจได และไมควรใชศพทเทคนคมากเกนไปเพราะศพทเทคนคอาจเขาใจเฉพาะกบคนเพยงบางกลม แตเมอมความจาเปนทจะตองใชเพอใหเนอหามความสมบรณ ผเขยนจะตองมการอธบายความหมายเพมเตมเพอใหผอานไดเขาใจ สวนภาษาองกฤษใหใชเทาทจาเปน ทสาคญสาหรบงานเขยนไมวาจะเขยนในรปแบบใด ผเขยนจะตองเขยนสะกดคาใหถกตอง เพราะการเขยนคาทถกตอง สอถงความตงใจในการเขยนของผเขยน และบางคาหรอบางประเดนทสาคญควรมการเนนคาโดยการขดเสนใต หรอขยายตวอกษรใหใหญกวาปกต และหลกเลยงการใชคายอควรเขยนคาเตม 8. ประโยคตองกระชบและไมกากวม ประโยคทมความกระชบนนจะทาใหผอานมความเขาใจในเนอหาหรอรายละเอยดของงานเขยน หากการเขยนใชประโยคทยดยาว ไมกระชบ จะลดความนาอานของงานเขยนและจะเปนงานเขยนทไมมคณภาพ ยงเปนประโยคทกากวมไมชดเจน ยงจะทาใหผอานไมเขาใจในเนอหาบางครงอาจสรางความสบสนและเขาใจผดได 9. การอานเพอทบทวนและตรวจสอบความถกตอง นกเขยนทดพฒนามาจากการเปนนกอาน การอานเพอทบทวนและตรวจสอบความถกตองของงานเขยนของตนเอง เปนขนตอนทสาคญทจะตองปฏบตหลงการเขยนทกครง การตรวจสอบความถกตอง ครอบคลมและความเชอมโยงของเนอหา ความถกตองของคาและการใชภาษา ตลอดจนการปรบแกไขสานวนของงานเขยนแลวจงทาการเผยแพร การทบทวนอาจใชคาเหลานทสรปยอหลกการเขยนเบองตนเปนแนวทางในการทบทวนงานเขยน คอ “หวขอด มขอมลจรง องเคาโครง ผโยงเนอหา ทมาอางอง ภาพนงสนบสนน”

เรองท 4.2.2 เทคนคเกยวกบการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร มเทคนควธทนกสงเสรมการเกษตรสามารถนาไปประยกตใชในการเขยนของตนเองได อนจะสงผลใหเกดงานเขยนบนทกประสบการณการทางานของตนเองเพอบนทกจดเกบและนามาถายทอดใหแกบคคลทวไปไดรบร โดยมเทคนคงายๆ ดงตอไปน 1. ตงชอเรองทหลง (กได) การตงชอเรองนนแมจะเปนลาดบตนๆ ของคาแนะนาใหปฏบตในการเขยนไมวาจะเปนการเขยนในประเภทใด การทจะตงชอเรองใหนาสนใจ ใหนาอาน สาหรบบางคนแลวไมใชเรองงาย ดงนนชอเรองกจะกลายมาเปนกาแพงหรอดานแรกททาใหหลายคนถงทางตนและหมดกาลงใจทจะเขยน และไมสามารถกาวขามไปสเนอหาได หลายคนเปนกงวลกบชอเรองบางครงใชเวลาคอนขางมากในขนตอนของการตงชอเรองเพยงอยางเดยว ทาใหเวลาของการเขยนสญไปโดยเปลาประโยชน เมอเลอกหวเรองหรอประเดนทจะเขยนและตงชอเรองไดแลว ชอเรองทบางครงเราคดวาเหมาะสมดแลว แตเมองานเขยนจบลงและมการอานและทบทวนเนอหาแลว บางครงชอเรองกอาจมการปรบเปลยนเพอให

87

 

สอดคลองกบเนอหา หรออาจคดคาใหมๆ ทโดนใจมากกวา ดงนนเมอยงหาชอเรองทคดวาดทสดยงไมได กใชชอเรองเทาทพอจะเลอกไดใชไปกอน แลวคอยกลบมาตงชอเรองทหลง 2. เขยนตามสไตลของตวเอง เมอเรมคดทจะเขยนนกสงเสรมการเกษตรหลายคน ยงมความกงวลวาการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรของตนเองจะออกมาไมด ไมเหมอนกบงานเขยนดๆ ทเคยอาน การทจะทาใหคนเขยนแลวผลงานออกมาเหมอนกนนนกไมใชเรองงายเชนกน เพราะแตละคนมความรเดมและประสบการณเดม ตลอดจนความคดและจตนาการแตกตางกนออกไป งานเขยนจงมรปแบบหรอสไตลของการเขยนทแตกตางกนออกไป ดงนนควรเขยนไปตามรปแบบหรอสไตลของตนเอง เขยนไปตามทางทตนเองถนดจะทาใหสามารถเขยนงานออกมาไดอยางตอเนอง หากชอบงานเขยนในลกษณะไดคอยศกษาและพฒนางานเขยนของตนเองเพมเตมในภายหลงได ดงคากลาวทเคยไดยนและบอกเลาตอกนมาวา “งานเขยนสอนกนไมได แตเรยนรได” 3. ใชภาพเลาเรอง การใชภาพเลาเรอง หรอเปนตวเดนเรอง เปนเทคนคทคนทเรมเขยนใหมทกคนสามารถนาไปใชเปนกรอบหรอแนวทางในการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรได ยงในยคนการถายภาพไมใชเรองทยงยาก นกสงเสรมการเกษตรทกคนสามารถบนทกภาพกจกรรมประจาวน หรอสงทไดพบเหนกนเปนปกตอยแลว เมอจะลงมอเขยนในขนตอนของการวางโครงเรองเราสามารถใชภาพทมอยเปนแนวในการเดนเรองเพอเขยน 4. บนทกรายละเอยดเพมเตมไดเปนอยางด นอกจากนนภาพประกอบในการเขยนจะเปนการเพมขอมลและรายละเอยดทจะทาใหผอานเหมอนกบไดเขาไปอยในเหตการณดวยตวเอง ดงคาทเคยไดยนเสมอวา “ภาพ 1 ภาพ เทากบคา 1,000 คา” บนทกเสยงเลาแลวถอดเทปเพอเขยน การอดเทปแลวถอดคามาเปนงานเขยน เปนเทคนคหรอทางลดในการพฒนางานเขยนของนกเขยนหลายๆ คน เนองจากแตละคนมแรงบนดาลใจ หรอพลงใจการเขยนแตกตางกนไปตามชวงของเวลาและสถานการณ การคดแลวถายทอดออกมาเปนคาพดสามารถทาไดทนทและตอเนอง แตการเขยนนนเมอคดแลวเขยนจะชากวา และในขณะเดยวกนสายตากจะอานแลวนาสงทเขยนนนกลบไปใหสมองไดวเคราะห กลนกรอง ความคดกจะทบทวนแลวเขยน กลบไปมาทาใหงานเขยนจะทาไดยากและชากวาการคดแลวพดถายทอดออกมา ดงนน หากคดทจะเขยนเมอวางโครงเรองแลว แตยงไมสามารถเรมตนการเขยนได ลองใชวธการบนทกเสยงเลาเรองของตวเอง แลวทาการถอดเทปและพมพออกมา หลงจากนนกทาการอานแลวทาการปรบปรงแกแกไข กจะทาใหสามารถเขยนได

5. ลงมอเขยนทนท การเขยนบนทกทนทหลงจากเหตการณผานไป ไมควรทงระยะเวลาใหผานไปหลายวน จะทาใหหลงลมรายละเอยดและแงมมบางอยางไป และทสาคญจะทาใหไมอยากเขยนเพราะจะขาดแรงจงใจทจะเขยน ดงนนจงอยาผดวนประกนพรง ใหลงมอเขยนทนท 6. ไมจาเปนวาจะตองเขยนจบภายในครงเดยว การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตรหรอไมวาจะเปนงานเขยนประเภทใดกตาม ไมจาเปนวาจะตองเขยนจบภายในครงเดยว การเขยนสามารถตอเตมและปรบปรงไดตลอดเวลา เพราะบางครงบางสถานการณผเขยนอาจไมมสมาธในการเขยน ดงนนเราสามารถพกงานเขยนไวชวคราวกอน วนตอไปคอยกลบมาเพมเตมตอยอดงานเขยนนนไดเสมอ

7. อยากงวลวาจะเขยนไมได

88

 

นกสงเสรมการเกษตรหลายๆ ทานเปนกงวลวาจะเขยนไมได เมอคดทจะลงมอเขยน ความกงวลจะทาใหเราขาดความเชอมนทจะเขยน ดงนนหากถานกไมออก ใหใชคาถามเหลานถามตวเราเองกอนการเขยนเพยงเราจะเขยนเพอถายทอดประสบการณในการสงเสรมการเกษตรวา ใคร..ทาอะไร...ทไหน..เมอไร...อยางไร...แลวหลงจากนจะเกดอะไรขนหรอคาดวาจะเปนอยางไร “เมอไดลงมอเขยน ทานกเขยนได” 8. เขยนแลวใหคนอนอาน การเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร เปนการเขยนเพอถายทอดสงทไดพบเหนหรอไดกระทาใหคนอนไดรบร เปนการเขยนใหคนอนเขาใจ ไมใชเขยนใหเราเขาใจคนเดยว ดงนนเพอเปนการตรวจสอบและพฒนางานเขยนของเรา ควรใหเพอนรวมงานหรอผรไดอานชวยอานงานเขยน เพอจะไดชวยใหขอเสนอแนะหรอใหขอคดเหนตองานเขยนนน เพอทเราจะไดนาขอเสนอแนะหรอขอคดเหนเหลานนนามาปรบปรงและแกไขงานเขยนของเราใหดยงขน หลายคนคดวาการเขยนนนขนอยกบพรสวรรค แตแทจรงแลวการเขยนสามารถเรยนรและพฒนาได ไมไดขนอยกบพรสวรรคแตอยางใด 9. เกบงานเขยนไวระยะหนงกอนเผยแพร การเกบงานเขยนไวโดยทงระยะไวอยางนอย 1 วน เปนเทคนคทจะใชควบคไปกบหลกการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ขอท 7 การอานเพอทบทวนและตรวจสอบความถกตอง เพอใหสมองไดมชวงเวลาของการพกผอน ชวงของการทงระยะเพอการพกขนอยกบงานเขยนวาจะเผยแพรชาหรอเรว จาเปนเรงดวนหรอไม จากนนจงอานเพอทบทวน ตรวจสอบความถกตอง ปรบแกไขสานวน กอนทจะทาการเผยแพร ทง 9 เทคนคน นกสงเสรมการเกษตรสามารถเลอกเทคนควธทเหมาะสมไปใชในการพฒนาการเขยนของตนเอง จะใชเทคนคไหนกขนอยกบจรตและความถนดของตนเอง หรอจะใชผสมผสานกนกได ขอเพยงชวยใหเราเขยนได และการเขยนของเรามการพฒนาขน มงานเขยนอยางสมาเสมอ งานสงเสรมการเกษตรกจะมประสบการณมากมายจากคนสงเสรมการเกษตรเอง ออกมาถายทอด บอกตอและแบงปนประสบการณกนอยางหลากหลายตอไป

ตอนท 4.3 การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร

ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของความร หมายถง “สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ สงทไดรบมาจากการไดยน ไดฟง การคด หรอการปฏบต องควชาในแตละสาขา เชน ความรเรองเมองไทย ความรเรองสขภาพ” ดงนน การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร จงเปนการเขยนเกยวกบการความรในความหมายทกวางและครอบคลมทงตวความรทนาไปถายทอด ความรทพบเหนจากการปฏบตของเกษตรกรและรวมไปถงความรเกยวกบวธการทางานกบเกษตรกร

ในการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตรนน นอกจากการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ตามหวขอท 4.2.2 ซงเปนการเขยนในลกษณะของการเลาประสบการณการทางานโดยทวๆ ไปแลว การทางานสงเสรมการเกษตรในพนท นกสงเสรมการเกษตรยงมโอกาสไดพบเหนวธการปฏบตของเกษตรกร ทบางครงอาจพฒนาตอยอดความรทไดรบจาการศกษาหรออานตารา หรอเปนความร/ภมปญญาทองถน

89

 

ทเกดจากการคนพบของเกษตรกรเองหรอไดรบการถายทอดมาจากบรรพบรษในลกษณะทเฉพาะเจาะจง และมความแตกตางไปจากวธการปฏบตเดม ซงในงานเขยนนจะใชคาวาความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน

นอกจากความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนแลว ในการทางานสงเสรมการเกษตร นกสงเสรมการเกษตรไดมการปรบวธการทางานเพอสรางการยอมรบจากเกษตรกร ซงในแตละพนททมความแตกตางของชมชน สงคม นกสงเสรมการเกษตรจะมการใชวธการทางานทแตกตางกนไป ซงสงเหลานนบเปนองคความรเกยวกบการทางานสงเสรมการเกษตรนนเอง สวนใหญนกสงเสรมการเกษตรมกจะมองขาม และมกจะไมไดนามาบนทกหรอเผยแพร บางครงกเปนทนาเสยดายทเทคนควธการทางานสงเสรมการเกษตรตางๆ ถกละเลยไมมการจดเกบ บนทกและเผยแพร เพอเปนการแลกเปลยนประสบการณซงกนและกนของนกสงเสรมการเกษตร เทคนควธการทางานดานการสงเสรมการเกษตร ในทนขอใชคาวา “ความรในการทางานสงเสรมการเกษตร”

ความรในการทางานสงเสรมการเกษตรนน ในแตละพนทกจะแตกตางกนออกไป ตามความหลากหลายของสภาพพนทและชมชน การทางานสงเสรมการเกษตรในเรองเดยวกน อาจมเทคนควธทปฏบตและนาไปสความสาเรจทแตกตางกน ดงนนหากนกสงเสรมการเกษตร ไดมการบนทกเกยวกบความรในการทางานสงเสรมการเกษตร แลวนามาเผยแพรเพอเปนการแลกเปลยนประสบการณระหวางนกสงเสรมการเกษตรดวยกน ยอมจะมความรในการทางานสงเสรมการเกษตรทหลากหลาย ใหนกสงเสรมการเกษตรรนใหม หรอนกสงเสรมการเกษตรทอยตางพนท ไดมโอกาสไดเรยนรและนาความรในการทางานสงเสรมการเกษตรเหลานนไปปรบใชกบพนทของตนเองได ดงนน การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตรน จงจะเปนการการเขยนเพอบนทกความรทนกสงเสรมการเกษตรพบเหนบอยๆ ในการทางานในพนท ซงจะแบงลกษณะของความรอย 2 ประเภท คอ

(1) ความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน (2) ความรในการทางานสงเสรมการเกษตร

ซงทง 2 ประเภทมหลกการและเทคนคการเขยน ดงตอไปน

เรองท 4.3.1 หลกการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ทงความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนและความรในการทางานสงเสรมการเกษตร มหลกการเขยนดงตอไปน 1. ตองมจดมงหมายทชดเจน การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ทงความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนของเกษตรกรและของนกวชาการ และความรในการทางานสงเสรมการเกษตรทไดจากการปฏบตของนกสงเสรมการเกษตร การเขยนผเขยนตองมจดมงหมายทชดเจน วาเขยนบนทกความรเพอจดมงหมายใด ซงจะเกยวเนองไปถงการใชคา การใชภาษา ตลอดจนชองทางการเผยแพรงานเขยนกจะแตกตางกนออกไป เชน ความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน มจดมงหมายเพอแลกเปลยนและถายทอดใหแกเกษตรกรเพอนาไปปฏบตเปนจดมงหมายหลก กจะตองใชคาทงายๆ เปนตน สวนความรในการทางานสงเสรมการเกษตรนน เปนงานเขยนทจะใชแลกเปลยนกนระหวางนกสงเสรมการเกษตร นกวชาการหรอผททางานในลกษณะเดยวกนเปนหลก เปนกลมทมความเฉพาะเจาะจง 2. การตงชอความรหรอหวขอทเหมาะสม

90

 

การตงชอหรอหวขอของความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนและความรในการทางานสงเสรมการเกษตร ตองมความชดเจนคอสอถงความรทอยในงานเขยน เชน การแนะนาวธการปฏบตในการดแลรกษามนสาปะหลงทใชคาวา “ 5 ต 5 ตน” หมายถงตองปฏบตตามหลกการ 5 ขอ แลวจะทาใหผลผลตของมนสาปะหลงได 5 ตนตอไร เปนตน สวนความเหมาะสมคอไมตงชอทสอไปในทางทเกนความเปนจรง เชน “เทคนคการใสปย 1 กโลกรมทาใหผลผลตขาวเพมขนเปน 1 ตนตอไร” ซงนาจะเปนการตงชอทเกนความเปนจรง เปนตน

นอกจากนนการตงชอความรหรอหวขอทจะเขยน ควรใชคาทอานแลวเขาใจไดงายๆ ผอานสามารถอานแลวเขาใจไดทนทวาเนอหาของความรทจะอานตอไปนนเปนความรเกยวกบอะไร และควรตงชอใหมความนาสนใจและนาอาน

3. มโครงเรองทด การวางโครงเรองนน ผเขยนควรวางโครงเรองตงแตกอนทจะลงมอเขยน เปนการจดลาดบกรอบความคด

ของผเขยน ในการนาเสนองานเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร วามประเดนใดบางทจะเขยน และจะนาเสนอตามลาดบกอน-หลงอยางไร โครงเรองทดจะชวยทาใหการเขยนทาไดรวดเรวและมลาดบการนาเสนอทสอดคลองกบวธการในการนาไปสการปฏบต 4. มทมาของการปฏบต หรอการคนพบความร ความเปนมาของความรน เปนสวนนาทจะทาใหผอานไดทราบภมหลงหรอความเปนมาของความรวาเกดมาจากปญหาใด จงทาใหมการคดหาวธปฏบตจนเปนความรนมาเพอใชแกไขปญหาได ซงผอานทมสภาพปญหาทเหมอนหรอคลายกนจะไดมขอมลในการตดสนใจทจะนาความรนนๆ ประยกตใชในงานของตนเองตอไปหรอไมอยางไร 5. มความสมบรณของเนอหา

การเขยนรายละเอยดในสวนเนอหาน นบวาเปนหวใจสาคญของการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ไมวาจะเปนการเขยนเกยวกบความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน และการเขยนในสวนของความรในการทางานสงเสรมการเกษตร เนอหาทดควรมความครบถวน สมบรณ และครอบคลมเนอความรทงหมด หากมขนตอนทจะตองนาไปสการปฏบตกจะตองมรายละเอยดครบถวนทกขนตอน เมอผอานไดอานรายละเอยดแลวหากจะนาไปสการปฏบตกสามารถนาไปปฏบตไดทนท 6. เขยนใหเหนภาพหรอใชรปภาพประกอบ การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ผเขยนควรเขยนอธบายรายละเอยดในแงมมตางๆ ใหชดเจน อานแลวทาใหจตนาการเหนภาพหรอทเรยกวาเขยนใหเหนภาพของวธการนาความรไปใชหรอการนาไปสการปฏบต นอกจากการเขยนใหละเอยดในทกแงมมแลว ผเขยนอาจใชรปภาพประกอบกบงานเขยนดวย แตควรคดเลอกภาพทมรายละเอยดชดเจน และสอดคลองกบเนอหา กจะทาใหงานเขยนมความสมบรณมากยงขน 7. ใชคางายๆ นอกจากการเขยนรายละเอยดทชดเจนแลว การใชคากมความสาคญ คาทใชกควรทจะเลอกใชคาทงายๆ เพอใหอานงายแตมความชดในเนอหา ไมยงยากในการสรางความเขาใจ การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ไมควรใชศพทเทคนคหรอภาษาองกฤษมากเกนไป 8. มขอเสนอแนะหรอขอคดเหนในการนาความรไปใช

91

 

ดงทเปนททราบกนแลววา ความรและวธการปฏบตของเกษตรกรในแตละพนทนน จะมความแตกตางกนไปตามความแตกตางของแตละสภาพพนท วธการปฏบตอยางหนงอาจใชไดดในพนทหนง แตอาจจะไมสามารถใชไดกบอกสถานทหนงทมสภาพพนทและภมประเทศทแตกตางกนออกไป ดงนน เมอมการบนทกความรไมวาจะเปนความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนและความรในการทางานสงเสรมการเกษตร สวนทายของการเขยนทเปนสวนสรป ควรมขอเสนอแนะหรอขอคดเหนหรอขอควรระวงในการทจะนาความรไปใช 9. การอางองทมาของขอมลหรอบคคลทเปนเจาของความร ในการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ทมาของความรสวนหนงจะเปนความรทเกดจากการปฏบตงานของตวผเขยนเอง แตความรสวนใหญทเขยนจะเปนความรของเกษตรกรทนกสงเสรมการเกษตรไดไปพบเหนมา หรอความรจากเพอรวมงาน ดงนนหากเปนความรของบคคลอนควรมการอางองทมาของขอมลหรอบคคลทเปนเจาของความรทกครง อาจมทอยหรอเบอรโทรศพทตดตอ เพอผไดอานงานเขยนแลวมความสนใจตองการไปศกษาดงานหรอตดตอเพอสอบถามขอมลเพมเตม

เรองท 4.3.2 เทคนคเกยวกบการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร

การเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร นอกจากหลกการเขยนซงจะคลายๆ กบการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร ทนกสงเสรมการเกษตรสามารถนาหลกการมาปรบใชไดแลว ยงมเทคนคเกยวกบการเขยนทอาจมความแตกตางกนไปบาง ทจะชวยใหการเขยนทาไดงายขน และมความสมบรณ อกทงยงชวยใหนกสงเสรมการเกษตรไมหนกใจทจะเขยน ซงมเทคนคเกยวกบการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร ดงน 1. การจบประเดน กอนทจะเกดการเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร คงจะตองกลาวถงทมาของความรทจะทาการบนทกวามทมาอยางไร เมอนกสงเสรมการเกษตรลงไปปฏบตงานในพนท มกจะพบเหนวธการปฏบตของเกษตรกรเกยวกบการผลตทางการเกษตรในหลายๆ พนท สงทเปนวธการปฏบตใหมๆ ทแตกตาง หรอเปนขอคนพบใหมทยงไมมการเผยแพร หรอบางทกคนพบวธการทางานของตนเองหรอเพอนรวมงาน ทคดคนวธการทางานกบเกษตรกรเพอใหงานสงเสรมการเกษตรประสบความสาเรจ สงเหลานลวนเปนความรทสามารถนามาบนทก จดเกบและเผยแพรในลกษณะของ “ความรในงานสงเสรมการเกษตร” ไดทงสน ดงนน นกสงเสรมการเกษตรจะตองเปนคนชางสงเกต และจบเอาประเดนวธการปฏบตใหมๆ ทมความแตกตาง หรอเปนขอคนพบใหม แลวจงตามประเดนเหลานเพอทาการเกบขอมลเพมเตม 2. การตามประเดน เมอพบประเดนใหมๆ ทเปนความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน หรอความรในการสงเสรมการเกษตร นกสงเสรมจะตองตามประเดนเพอเขาไปสบคนขอมลและรายละเอยดเพมเตม วาวธการปฏบตเหลานเกดขนมาไดอยางไร แลวมวธการหรอขนตอนการปฏบตอยางไร ผลดทจะเกดขนกบเกษตรกรหรองานสงเสรมการเกษตรเปนอยางไร อาจใชวธการเขาไปสอบถาม การขอสมภาษณเพอหาขอมลจนไดรายละเอยดของความรเหลานนครบถวนสามารถนามาเขยนเพอถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตรในลาดบตอไป 3. จดดกวาจา การทจะเกบขอมลและรายละเอยดตางๆ ทไดจากการตามประเดนความรเพอมาทาการเขยนบนทกความรเหลานนในลกษณะของงานเขยนเพอการถายทอดความรในงานสงเสรมการเกษตร อยางนอยทสดนกสงเสรม

92

 

การเกษตรจะตองใชวการจดบนทกรายละเอยด ไมควรใชการจาแตเพยงอยางเดยว เพราะการจาจะมขอจากดทจะทาใหเมอนามาเขยนอาจหลงลมประเดนหรอรายละเอยดบางสวนไป ควรใชการจดลงในกระดาษหรอสมดบนทก โดยบนทกรายละเอยดไวใหไดมากทสดเทาทจะทาได การจดอาจจะเขยนประเดนหลกเปนขอๆ เรยงตามการปฏบตกอน-หลง แลวจดรายละเอยดของแตละประเดน เมอถงเวลาลงมอเขยนการทเรามรายละเอยดมากจะทาใหเขยนไดเรวกวาการทมเพยงประเดนหลกๆ นอกจากการจดเพอบนทกรายละเอยดขอมลดงกลาวขางตนแลว เทคนคการจดดกวาจานยงใชไดในกรณทเวลาตกผลกทางความคด เกดประเดนหรอขอคดอะไรทใหมๆ และแตกตาง ทจะนามาเพมเตมในงานเขยน แตชวงเวลานนไมไดอยในระหวางการลงมอเขยน ใหจดบนทกประเดนใหมๆ เหลานไวทนท เพราะถาใชเพยงการจาเมอเวลาผานไปเวลาจะนามาเขยน หลายครงจะหลงลมประเดนเหลานนไปกลบมาคดทบทวนอยางไรกไมสามารถจาประเดนเหลานนได 4. เขยนโครงรางเปนแผนผงความเชอมโยง/การสรางโมเดล ความรในการสงเสรมการเกษตร จะมความตางจากความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน ตรงทความรในการสงเสรมการเกษตรจะเปนวธการทางานของนกสงเสรมการเกษตรตอเกษตรกร แตความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน จะเนนการปฏบตของเกษตรกรตอกระบวนการผลตของตนเอง ดงนนความรในการสงเสรมการเกษตรอาจเปนวธการทางานหรอกระบวนการทางาน ทสามารถเขยนบนทกในลกษณะทเปนแผนผงกระบวนการหรอการปฏบตงานได ดงนน ความรในงานสงเสรมการเกษตรเราสามารถเขยนโครงรางในลกษณะทเปนแผนผงกระบวนการหรอการปฏบตงาน ในลกษณะแผนผงความเชอมโยง หรอสรปเปนโมเดลกระบวนการทางานหรอการนาไปใชได ไมจาเปนตองเขยนในลกษณะรอยแกว หรอเรยงลาดบหวขอแตเพยงอยางเดยว หลงจากนนจงถอดแผนผงออกมาในลกษณะของการเขยนบรรยายความรในการสงเสรมการเกษตรตอไป

93

 

ภาพท 4.1 ตวอยางการเขยนโครงรางเปนแผนผงความเชอมโยง/การสรางโมเดล เวทเรยนร กลมสงเสรมอาชพการเกษตร

94

 

ภาพท 4.2 ตวอยาง การเขยนโครงรางเปนแผนผงความเชอมโยง/การสรางโมเดลกระบวนการเรยนร/เวทเรยนร

5. ใหภาพเลาเรอง การมองภาพการปฏบต ยอมจะสอความเขาใจไดดและรวดเรวกวาการอานตวอกษรแลวจนตนาการเพอทาความเขาใจ หากเปนความรทจะตองมการปฏบต ถาเปนไปไดควรใชภาพถายเพอชวยใหรายละเอยดของแตละขนตอนกจะทาใหสอสารและสรางความเขาใจถงวธการปฏบตใหกาผอานไดดยงขน และหากเปนขนตอนหรอวธการปฏบตทเจาของความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถนไดจดบนทกไวหรอเขยนขนตอนการปฏบตไวแลว ใหบนทกภาพเหลานนไว เพอทจะนามาใชประกอบในงานเขยน จะทาใหงานเขยนมขอมลทนาเชอถอและมความหลากหลาย ดงนน นกสงเสรมการเกษตรนอกจากจะเปนนกจบประเดนและตามประเดนแลว ตองเปนคนชางสงเกต เมอมขอมลใดเพมเตมหรอมรปภาพหรอสงของใดๆทคดวาจะสามารถนามาใชประกอบการเขยนได ใหสงเกต จดจาและบนทกภาพไว แลวสงเหลานนจะกลบมาเปนประโยชนกบงานเขยนของเราในภายหลง 6. ใชแบบบนทกความรสาเรจรป หลายครงทเมอเรมทจะเขยนเพอบนทกความรหรอวธการปฏบต หรอแมแตการทพบเหนประเดนใหมๆ จากการทางานโดยเฉพาะความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน การทจะจดบนทกเพอเกบขอมลของความรเหลานนนกสงเสรมการเกษตรหลายทานอาจจะหนกใจไมรวาจะเรมตนจากจดไหนกอน และมรายละเอยดหลกๆ

95

 

อะไรบางทจะตองจดบนทกไวหรอทจะตองหารายละเอยด เพอทจะชวยใหการบนทกความรเหลานนทาไดงาย รวดเรวและมขอบเขตทชดเจน นกสงเสรมการเกษตรควรจดทาแบบบนทกความรสาเรจรปโดยกาหนดประเดนและรายละเอยดไวกอนลวงหนา แลวใชแบบบนทกความรสาเรจรปไปทาการเกบขอมล จะทาใหการเกบขอมลรายละเอยดของความรกอนทจะนามาเขยนเพอถายทอด ทาไดงาย รวดเรว และมเนอหาและรายละเอยดทครบถวน

1. ชอความร/ภมปญญาทองถน ……………………………………………………………………………………………………………. 2. เจาของความร/ภมปญญาทองถน/ผสบทอด นาย/นาง/น.ส. ………………………………………………………………. เลขหมายประจาตวของผถอบตรประชาชน - - - - บานเลขท …………หมท…..… ตาบล…………………………..อาเภอ………..……….……………จงหวด………………..…… รหสไปรษณย ……………..…… โทรศพท …………..………………….……….. โทรสาร …………………………………….

3. ประเภทของความร/ภมปญญาทองถน ดานพช ดานผลตภณฑและการแปรรป ดานสตว ดานเครองมอเครองใชทางการเกษตร ดานประมง ดานอนๆ (ระบ)............................................

4. จดเดนของความร/ภมปญญาทองถน ………………………………………………………………………………………………………………....................................................... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………........

5. ทมาของความร/ภมปญญาทองถนเกดจาก........................................................................................................... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………...................................................... ……………………………………………………………………………………………………………….........................................................

6. รายละเอยดของความร/ภมปญญาทองถนท…………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ลกษณะของความร/ภมปญญาทองถน

ความร/ภมปญญาทองถนดงเดม ไดรบการถายทอดมาจาก ………………………………………….............. ความร/ภมปญญาทองถนทไดพฒนาและตอยอด - แบบเดม คอ …………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ภาพท 4.3 ตวอยางแบบบนทกขอมลความรในงานสงเสรมการเกษตร

96

 

- 2 - - ไดพฒนาและตอยอด คอ ……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………. ความร/ภมปญญาทองถน/นวตกรรมทคดคนขนมาใหม

8. รปภาพประกอบความร/ภมปญญาทองถน 9. ขอเสนอแนะและขอควรระวงในการนาความร/ภมปญญาทองถนไปใช.......................................................................................………………………………………………….................................... …………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………...………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………...……………………………………………..

ลงชอ ................................................................เจาของความร/ภมปญญาทองถน (................................................................)

ลงชอ................................................................ผบนทกขอมล (................................................................)

วนท............เดอน........................................พ.ศ.....................

ทมา ปรบปรงมาจากแบบสารวจขอมลภมปญญาทองถนดานการเกษตร ระดบตาบล ป 2547 กลมงานพฒนาภมปญญาทองถน สานกพฒนาเกษตรกร กรมสงเสรมการเกษตร

ภาพท 4.3 ตวอยางแบบบนทกขอมลความรในงานสงเสรมการเกษตร (ตอ)

97

 

7. ใชตวชวย นอกจากเทคนควธในการบนทกขอมลรายละเอยดตางๆ ไมวาจะเปนการจดบนทก การใชแบบบนทกความรสาเรจรปแลว การถายภาพ เรายงสามารถใชเครองมอ หรออปกรณอนๆ มาชวยสนบสนนการบนทกขอมลและรายละเอยดกอนการเขยนได เชน การถายคลปวโอหรอภาพเคลอนไหว การอดเสยง เปนตน กจะทาใหเราบนทกขอมลรายละเอยดกอนการเขยนไดสมบรณมากยงขน เมอเวลาลงมอเขยนเรากจะมขอมลทมากและมรายละเอยดครบถวนเพยงพอทจะเขยนได และเรายงสามารถนามาทบทวนเพอเกบรายละเอยดในภายหลงได “การเขยน” เปนกระบวนการทางปญญาขนสงสด ดงทศาสตราจารย นายแพทยประเวศ วะส ไดนาเสนอวากระบวนการทางปญญาเรมจากการ “สงเกต” จงถงขนสดทายท “การเขยน” ไมแตเฉพาะนกสงเสรมการเกษตรเทานน การเขยนนนนบวาเปนเรองยากสาหรบคนทวๆไป ทเมอจะลงมอเขยนกจะถงทางตนไมรวาจะเรมตนเขยนอยางไร การทนกสงเสรมการเกษตรจะพฒนาตนเองสการทจะเขยนเปน นอกจากการศกษาหลกการและเทคนคการเขยนเพอถายทอดประสบการณและความรในงานสงเสรมการเกษตรตามเอกสารทกลาวมาแลวนน นกสงเสรมการเกษตรยงสามารถใชหลกการเขยนในรปแบบตางๆ ทมเอกสารหรอคาแนะนาทมอยทวๆ ไปมาปรบใชในงานเขยนของตนเองได แตวธการพฒนาการเขยนทดทสดไมไดอยทการศกษาตาราหรอรหลกและเทคนคการเขยนเพยงอยางเดยว การพฒนาการเขยนอยทการการลงมอเขยน วธทจะพฒนาการเขยนกคอการลงมอเขยนทนททมเรองจะตองเขยน ไมวาจะเปนเขยนรายงาน เขยนสรปบทเรยน หรอเขยนบนทกการปฏบตงาน สงสาคญอยทการเรมตน ดงนนนกสงเสรมการเกษตรอยาลงเลทจะเรมตนในการเขยน “เมอลงมอเขยน เรากจะเขยนเปน” วนนเราเขยน พรงนเราอานแลวพบวาควรปรบปรง มการปรบแก กแสดงวาเราไดเรมตนการพฒนาการเขยนของเราแลว

บทท 5

การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน

1. นายดนย ชนอารมย ผอานวยการกลมพฒนาระบบงานและอตรากาลง กองการเจาหนาท

2. นางสาวกมลวรรณ บางขาม นกทรพยากรบคคลชานาญการ กองการเจาหนาท

98

บทท 5

การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการประเมน

การประเมนผลงานเปนกระบวนการหนงในการคดเลอกบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนงสาหรบผปฏบตงานทมประสบการณ (ตาแหนงประเภททวไป) และตาแหนงประเภทวชาชพเฉพาะ เพอใหไดบคคลทมความร ความสามารถในการแตงตงใหดารงตาแหนงสงขน โดยหลกเกณฑตามหนงสอสานกงาน ก.พ. ท นร 1006/ว 10 ลงวนท 15 กนยายน 2548 ไดกาหนดใหมการพจารณาคดเลอกบคคลทมความเหมาะสมกอนทจะใหสงผลงานประเมน และใหประกาศผลการพจารณาคดเลอกอยางเปดเผย โปรงใส รวมทง เปดโอกาสใหมการทกทวงไดภายในเวลา 30 วน นบตงแตวนประกาศผล หลงจากนนผไดรบการคดเลอกจงสงผลงานประเมนเพอเลอนขนแตงตงใหดารงตาแหนงในระดบทสงขนตอไป ซงผลงานทสงประเมนจะตองประกอบดวยผลงานทเกดจากงานในหนาทแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ เพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบความรบผดชอบของตาแหนง และขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางาน

ตอนท 5.1 แนวคดการเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบและกระบวนการขอรบการ ประเมนผลงาน

เรองท 5.1.1 แนวคดเกยวกบการเขยนผลงานทสงประเมนเพอเลอนระดบ

สานกงาน ก.พ. ไดกาหนดหลกเกณฑและวธการประเมนผลงานเพอเลอนระดบสงขนในตาแหนงประเภทวชาการ ระดบชานาญการและชานาญการพเศษโดยใหดาเนนการตามหนงสอสานกงาน ก.พ. ท นร 1006/ว 10 ลงวนท 15 กนยายน 2548 ซงผทไดรบการคดเลอกใหสงผลงานประเมนเพอเลอนขนแตงตงดารงตาแหนงในระดบทสงขน จะตองเสนอผลงาน 2 สวน คอ สวนท 1 ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา จานวน 1 เรอง สวนท 2 ขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ จานวน 1 เรอง ทงน ผทไดรบการคดเลอกจะตองสงผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมาและขอเสนอแนวความคดหรอวธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน ตามหวขอเรองทไดเสนอไวในขนตอนการคดเลอกบคคลเขารบการประเมนผลงานเพอเลอนระดบสงขน สาหรบ องคประกอบของคะแนนทคณะกรรมการพจารณาม 3 สวน คอ (1) คณภาพของผลงาน 50 คะแนน (2) ประโยชนของผลงาน 40 คะแนน (3) ประสบการณในการปฏบตงาน 10 คะแนน โดยผขอประเมนตองผานการประเมนดวยคะแนนเฉลยไมตากวารอยละ 60

99

การเขยนผลงานประเมนเพอเลอนระดบประกอบดวย สวนท 1 ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา จานวน 1 เรอง สวนท 2 ขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ จานวน 1 เรอง โดยมรายละเอยดดงน 1. สวนท 1 ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา เปนการนาเสนอผลการดาเนนงานทเปนผลสาเรจของงานทเกดจากการปฏบตงานในตาแหนงหนาทความรบผดชอบ ของผขอประเมน ไมจาเปนตองจดทาขนใหมเพอใชในการประเมนโดยเฉพาะ ใหเสนอสาระสาคญของผลงาน ขนตอนทไดปฏบต ความรความสามารถทใชในการปฏบตงาน แนวคดทางวชาการ หรอขอกฎหมายทใชในการปฏบตงาน วเคราะหถงผลทเกดขน เพอแสดงถงความรความสามารถและความชานาญงานของบคคลประโยชนทเกดจากผลงานดงกลาว หรอการนาผลงานไปใชเพอแกไขปญหาในงานทปฏบตหรอหนวยงาน หรอใชเสรมยทธศาสตรหนวยงาน หรอเพอพฒนางาน ปรบปรงงาน แกไขปญหาอปสรรคทเกดขน หรอขอเสนอแนะเพมเตม โดยมเงอนไขของผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา ดงน 1.1 ไมใชผลงานทเปนงานวจยหรอวทยานพนธทเปนสวนหนงของการศกษาเพอรบปรญญาหรอ ประกาศนยบตร หรอเปนสวนหนงของการฝกอบรม 1.2 ไมใชผลงานทเคยนามาใชประเมนเพอเลอนขนแตงตงใหดารงตาแหนงในระดบทสงขนแลว 1.3 ผลงานจดทาขนระหวางทดารงตาแหนงระดบตากวาระดบทจะประเมน 1 ระดบ 1.4 ผลงานยอนหลงไมเกน 3 ป (นบตงแตวนทผลงานแลวเสรจจนถงวนปดรบสมครคดเลอก) 1.5 ไมคดลอกผลงานของผอนมาเปนผลงานของตนเอง 2. สวนท 2 ขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ

เปนการนาเสนอแนวความคด วสยทศน หรอแผนงานทจะทาในอนาคตเพอพฒนางานในตาแหนง ทจะไดรบการแตงตง และควรมความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรของหนวยงาน รวมทงควรเปนแนวความคด หรอแผนงานทสามารถนาไปปฏบตไดจรง และกาหนดตวชวดความสาเรจได ซงผขอประเมนจะตองดาเนนการตามขอเสนอดงกลาว กองการเจาหนาทจะแจงใหหนวยงานตนสงกดของผขอประเมนใหการสนบสนน ควบคม และกากบดแล ผขอประเมนใหดาเนนการตามขอเสนอทไดเสนอไว โดยใหกาหนดเปนตวชวดผลการปฏบตราชการ และรายงานใหกรมสงเสรมการเกษตรทราบภายใน 1 ป ภายหลงการแตงตง

เรองท 5.1.2 กระบวนการขอรบการประเมนผลงาน

กระบวนการขอรบการประเมนผลงาน เรมตนจากผทไดรบการคดเลอกใหสงผลงานประเมนเพอเลอนระดบ สงผลงานทง 2 สวน จานวน 6 ชด เขารบการพจารณา ไดแก ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา ซงผานการรบรองจากผบงคบบญชาแลว และขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพมากขน ใหกองการเจาหนาท หรอสานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขต แลวแตกรณ ดงน

1. ขนตอนการเสนอผลงานของผทไดรบการคดเลอกใหสงผลงานประเมนเพอเลอนระดบชานาญการและชานาญการพเศษ สงกด กอง สานกในสวนกลาง และสานกงานเกษตรจงหวด (กลมในสานกงานเกษตรจงหวด ระดบชานาญการพเศษ) มดงน

100

กองการเจาหนาท นาผลงานเสนอใหคณะกรรมการพจารณาประเมนผลงานพจารณา ผลการพจารณาเปนประการใดกองการเจาหนาทจะแจงผลการพจารณาใหผขอรบการประเมนทราบ หากผลการพจารณาของคณะกรรมการฯ มมตใหผานการประเมน เมอผขอรบการประเมนแกไขผลงานเสรจเรยบรอยแลว (แกไขภายใน 30 วน นบตงแตวนประชม) ใหผขอประเมนสงเอกสาร จานวน 1 ชด ประกอบดวย ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา และขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ พรอม CD (ผลงานและขอเสนอ) จานวน 1 แผน ถงฝายเลขานการ กองการเจาหนาท หลงจากนนกองการเจาหนาท จะเสนออธบดกรมสงเสรมการเกษตร ขออนมตแตงตง (กรณประเมนผลงานระดบชานาญการพเศษ ตองเสนอกระทรวงเกษตรและสหกรณ ใหความเหนชอบกอนการแตงตง) หากคณะกรรมการฯ มมตใหแกไขผลงาน ผขอรบการประเมนตองแกไขผลงานใหเสรจเรยบรอยภายใน 60 วน นบตงแตวนประชม และเมอแกไขผลงานเสรจเรยบรอยแลว สงเอกสาร จานวน 6 ชด ใหฝายบรหารทวไป กองการเจาหนาท เพอนาเสนอคณะกรรมการพจารณาอกครงหนง

2. ขนตอนการเสนอผลงานของผทไดรบการคดเลอกใหสงผลงานประเมนเพอเลอนระดบชานาญการ สงกดสานกงานเกษตรจงหวด และระดบชานาญและชานาญการพเศษ สงกดสานกงานเกษตรอาเภอ มดงน

สานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขตนาผลงานเสนอใหคณะกรรมการพจารณาประเมนผลงานพจารณา ผลการพจารณาเปนประการใดสานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขตจะแจงผลการพจารณาใหผขอรบการประเมนทราบ หากผลการพจารณาของคณะกรรมการฯ มมตใหผานการประเมนเมอผขอรบการประเมนแกไขผลงานเสรจเรยบรอยแลว (แกไขภายใน 30 วน นบตงแตวนประชม) ใหผขอประเมนสงเอกสารจานวน 1 ชด ประกอบดวย ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา และขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ พรอม CD (ผลงานและขอเสนอ) จานวน 1 แผน ถงฝายบรหารทวไป สานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขต หลงจากนนสานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขต จะแจงผลการประเมนไปยงกองการเจาหนาทเพอดาเนนการตอไป หากคณะกรรมการฯ มมตใหแกไขผลงาน ผขอรบการประเมนตองแกไขผลงานใหเสรจเรยบรอยภายใน 60 วน นบตงแตวนประชมและเมอแกไขผลงานเสรจเรยบรอยแลว สงเอกสาร จานวน 6 ชด ใหฝายบรหารทวไป สานกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขต เพอนาเสนอคณะกรรมการพจารณาอกครงหนง

ตอนท 5.2 การเขยนผลงานจากงานประจาเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

เรองท 5.2.1 ความหมายของผลงานจากงานประจา

ผลงานจากงานประจา คอ ผลงานทเกดจากการปฏบตงานในตาแหนงหนาทความรบผดชอบของผขอประเมน หรองานอน ๆ ทไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา เนองจากลกษณะงานของบางตาแหนงมลกษณะงานทเปนงานประจา ไมมผลการดาเนนงานทเปนงานโครงการหรองานวจย จงตองนาผลงานจากงานประจามาขอรบการประเมน ลกษณะงานของงานประจา เชน ผลการดาเนนงานการปรบปรงการกาหนดตาแหนงใหเปนระดบทสงขน ลกษณะของงานประจาทด คองานทดาเนนการตรงตามหนาทความรบผดชอบของตาแหนง

101

เรองท 5.2.2 องคประกอบและหลกการเขยน

องคประกอบของการเขยนผลงานจากงานประจาเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบม 8 องคประกอบ ดงน 1. ปก 2. คานา 3. สารบญ 4. เนอหาผลงาน 4.1 ชอผลงาน 4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 4.4 ความยงยากในการดาเนนการ 4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ 4.6 ผลสาเรจของงาน 4.7 การนาไปใชประโยชน 4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 4.9 ผรวมดาเนนการ 4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 5. เอกสารอางอง 6. การรบรองผลงาน 7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม)

หลกการเขยนผลงานจากงานประจาเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ มหลกการและตวอยางในการเขยนแตละองคประกอบ ดงน

102

1. ปก องคประกอบของปก ประกอบดวย ชอผลงาน ชอผขอประเมน สงกดเดม สงกดทจะแตงตง ป พ.ศ. ทจดทารายงาน ดงตวอยางดานลาง

(ตวอยาง)

รายงานผลการดาเนนงาน

เรอง

การปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ)

โดย

นางสาว...........................

นกทรพยากรบคคลปฏบตการ กลมพฒนาระบบงานและอตรากาลง กองการเจาหนาท

รายงานผลการดาเนนงานน

เปนเอกสารประกอบการประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนง นกทรพยากรบคคลชานาญการ ตาแหนงเลขท 126 กลมพฒนาระบบงานและอตรากาลง กองการเจาหนาท

กรมสงเสรมการเกษตร พ.ศ. 2556

103

2. คานา กลาวถงความเปนมาโดยยอของงาน ทาขนเพออะไร ประโยชนทคาดวาจะไดรบ และขอบคณผใหความชวยเหลอ (ถาม)

(ตวอยาง)

รายงานผลการดาเนนงานเรอง การปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) จดทาขนโดยมวตถประสงคเพอสรปและรายงานผลการดาเนนงานปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบสงขน ตลอดจนปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะในการดาเนนงาน

ผจดทาหวงเปนอยางยงวาขอมลทไดจากการรายงานในครงนจะเปนประโยชนตอผทเกยวของและผทสนใจศกษาไดมความรความเขาใจถงหลกเกณฑ ขนตอน และวธการในการปรบปรงการกาหนดตาแหนงในเรองนมากยงขน ขอขอบคณผบงคบบญชาและเพอนรวมงานทไดใหคาแนะนาในการจดทาผลงานจนสาเรจดวยด

...... ชอ – สกล...... เดอน/ป 3. สารบญ องคประกอบของสารบญ ประกอบดวยหวขอใหญ 10 หวขอ (ศกษาตามคมอ)

(ตวอยาง)

สารบญ

หนา

สารบญตาราง (2) สารบญภาพ (3) ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ 1 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 9 ความยงยากในการดาเนนการ 11 ระยะเวลาในการดาเนนการ 11 ผลสาเรจของงาน 12 การนาไปใชประโยชน 13

104

ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 13 ผรวมดาเนนการ 13 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 14 เอกสารอางอง 15 ภาคผนวก 17

(2)

(ตวอยาง)

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 แสดง................................................................................... ....... 2 …......................................................................................... .......

(3)

(ตวอยาง)

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1 แสดง................................................................................... ....... 2 ………………………………………………………………………………… .......

105

4. เนอหาผลงาน 4.1 ชอผลงาน ชอผลงานตองเขยนใหตรงตามประกาศรายชอผไดรบการคดเลอกเขารบการประเมนผลงาน

(ตวอยาง) ชอผลงาน การปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการ

เปนระดบชานาญการพเศษ)

4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ กอนเขยนเนอหาใหกลาวนากอน

เนอหาประกอบดวยเรองอะไรบาง โดยเนอหาใหระบแนวความคด ทฤษฎ องคความรและขอมลตาง ๆ ทนามาใชในการดาเนนงาน โดยสรปหรอนามาเฉพาะประเดนทมความสอดคลอง เชอมโยงและเกยวของกบผลการดาเนนงาน พรอมทงเขยนอางองแหลงทมาดวย ไมควรนาเนอหาทงหมดซงบางสวนไมไดมความจาเปนหรอเชอมโยงกบเรองทเสนอมาเขยน ความคดเหนหรอขอมลทเหมอนกนใหสรปมานาเสนอเพยงครงเดยวแตระบแหลงอางองใหครบทกแหลง โดยทวไปแลวในการทบทวนวรรณกรรมจะทบทวนมากกวา 1 แหลง เมอทบทวนแลวควรนาวรรณกรรมเหลานนมาวเคราะหและสรปใหเปนภาษาทสละสลวย เขาใจงาย โดยยงคงเนอหาของเจาของวรรณกรรมทไดทบทวนมานน

(ตวอยาง)

ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการปรบปรง การกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอ ใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) ประกอบดวย

๑. ความรเกยวกบการกาหนดตาแหนง 2. ความรเกยวกบการวเคราะหตาแหนง

3. ความรเกยวกบการประเมนคางาน 4. หลกเกณฑและเงอนไขการกาหนดตาแหนงท ก.พ. กาหนด

๑. ความรเกยวกบการกาหนดตาแหนง ๑.๑ ความหมายของตาแหนง สานกงาน ก.พ. (2532) ไดใหความหมายไววา ตาแหนงเปนหนวยงานยอยทเลกทสด ของสวนราชการซงแบงออกเปนงาน ฝาย กลมงาน กอง สานก กรม กระทรวง ตามลาดบหรออาจกลาวอกนยหนงวา

106

(ตอ)

ตาแหนง คอ กลมหนาทและความรบผดชอบอนสมพนธ คลายคลงกน ทผมอานาจมอบหมายใหบคคลหนงจดการใหเรยบรอย อยางมประสทธภาพ ซงในขอเทจจรงแลวกลมหนาทและความรบผดชอบอนประกอบขนเปนตาแหนงนนกคอ กลมหนาทและความรบผดชอบทกาหนดขนมาจากหนาทและความรบผดชอบของ สวนราชการนนเอง โดยตาแหนงมองคประกอบทสมพนธกนจะขาดสวนใดสวนหนงไปมได คอ (1) หนาทและความรบผดชอบ (Duty and Responsibility) (2) ความรความสามารถ (Knowledge & Ability) และ (3) ความยงยากและความซบซอนของงาน (Difficulty and Complexity) กลาวคอ องคประกอบดานหนาทและความรบผดชอบจะเปรยบเสมอนฐานของสามเหลยม ทาหนาทเปนตวกาหนดองคประกอบดานความร ความสามารถ และองคประกอบดานความยงยากและความซบซอนของงานในแตละตาแหนง ซงในแตละตาแหนงกจะมองคประกอบของแตละดานทแตกตางกนออกไป ทงน เพอใหการทางานเกดประสทธภาพสงสด ซงเปนงานทมความยงยากและซบซอน 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ (ประกอบดวยหวขอยอย คอ หลกการและเหตผลวตถประสงค เปาหมาย และขนตอนการดาเนนการ) 4.3.1 หลกการและเหตผล กลาวถงความเปนมา สถานการณ ของเรองทดาเนนการ

(ตวอยาง) 1. หลกการและเหต

กรมสงเสรมการเกษตรมสานกงานเกษตรอาเภอ จานวนทงสน 882 อาเภอ โดยมตาแหนงเกษตรอาเภอเปนหวหนาสวนราชการระดบอาเภอ รบผดชอบการดาเนนงานตามภารกจของกรมสงเสรมการเกษตร และปฏบตงานในฐานะตวแทนสวนราชการในกระทรวงเกษตรและสหกรณในระดบอาเภอ ซงเปนตาแหนงทมความสาคญในการขบเคลอนยทธศาสตรของกระทรวงเกษตรและสหกรณและนโยบายรฐบาลในพนท กรมสงเสรมการเกษตรจงไดใหความสาคญในการปรบปรงตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขนเปนอยางมาก เพราะตองการใหขาราชการไดมโอกาสกาวหนาในสายงานและเปนการเสรมสรางขวญและกาลงใจในการปฏบตงาน ซงจะสงผลตอการขบเคลอนองคกรไดอยางมประสทธภาพ อนจะเปนประโยชนตอทางราชการในภาพรวมตอไป กรมสงเสรมการเกษตรไดมนโยบายในการขอปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอ ใหเปน ระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) ตงแตป พ.ศ. 2553 เปนตนมา การดาเนนการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเปนระดบทสงขน เปนหนาทของกลมพฒนาระบบงานและอตรากาลง ทจะตองดาเนนการวเคราะหประเมนคณภาพงานของตาแหนงตามลกษณะงาน หนาทและความรบผดชอบคณภาพและความยงยากของงานและประเมนคางานของตาแหนงตามหลกเกณฑการประเมนคางานท ก.พ.กาหนด เพอใหสอดคลองกบภารกจหลกของกรมสงเสรมการเกษตร.......................................................................................................................

107

4.3.2 วตถประสงค ใหระบวตถประสงคของงาน หรอกจกรรมทผขอประเมนดาเนนการ โดยเชอมโยงกบหลกการและเหตผล และทกวตถประสงคตองมคาตอบในผลสาเรจของงานเชงคณภาพ

(ตวอยาง) 2. วตถประสงค 2.1 เพอปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการ เปนระดบชานาญการพเศษ) 2.2 เพอเปนการสรางขวญกาลงใจใหแกขาราชการกรมสงเสรมการเกษตรทไดรบการแตงตงให ดารงตาแหนงเปนระดบทสงขน

4.3.3 เปาหมาย ระบกลมเปาหมาย ทาอะไร กบใคร ทไหน จานวนเทาไร

(ตวอยาง) 3. เปาหมาย ปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอทผานหลกเกณฑและเงอนไขการกาหนดตาแหนงตามท ก.พ. กาหนด เปนระดบทสงขน จานวน 432 ตาแหนง 4.3.4 ขนตอนการดาเนนการ ระบขนตอนการดาเนนงาน โดยเนอหาจะสอดคลองกบระยะเวลาของกจกรรมทดาเนนงาน

(ตวอยาง) 4. ขนตอนการดาเนนงาน ในการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการ เปนระดบชานาญการพเศษ) ดาเนนการตามหลกเกณฑในหนงสอสานกงาน ก.พ. ท นร 1008/ว 17 ลงวนท 2 กรกฎาคม 2552 ซงมขนตอนในการดาเนนงาน ดงน 4.1. ขนเตรยมการ 4.1.1 เสนอกรมสงเสรมการเกษตร เพอขออนมตหลกการในการขอปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน

108

4.1.2 จดทาแผนปฏบตการการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอทจะดาเนนการ ในแตละปหลงจากทกรมสงเสรมการเกษตรอนมตในหลกการเรยบรอยแลว โดยกาหนดชวงระยะเวลา ทดาเนนการในแตละกจกรรมยอย 4.2 ขนดาเนนการ 4.2.1 จดทาแบบสารวจขอมลประเมนคางานในตาแหนงเกษตรอาเภอ เพอเกบขอมล ผลการดาเนนงานในแตละอาเภอ 4.2.2 รวบรวม ตรวจสอบขอมล และประมวลผลขอมลจากแบบสารวจขอมลประเมน คางานในตาแหนงเกษตรอาเภอ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4.4 ความยงยากในการดาเนนการ เปนความยงยากของงานหรอปญหาทเกดขนในการดาเนนงานและไดมการแกไขไปแลวโดยใหระบวาความยงยากคออะไรและไดแกไขอยางไร

(ตวอยาง) 1. การคดเลอกอาเภอเพอกาหนดตาแหนงเปนระดบชานาญการพเศษ เปนขนตอนทสาคญมาก เนองจากในแตละจงหวดมจานวนตาแหนงทเขาหลกเกณฑ ก.พ. ไมเทากน และไมสามารถกาหนดตาแหนงใหเปน ระดบชานาญการพเศษไดทงหมดในคราวเดยวกน ดงนน จงตองกาหนดหลกเกณฑตามสดสวนขนาดจงหวด เพอใหมการกระจายใหครอบคลมทกจงหวดตามจานวนอาเภอของแตละจงหวด เชน จงหวดทมอาเภอ 3-10 อาเภอ กาหนดให 1 - 3 ตาแหนง เปนตน ซงในแตละจงหวดมการจดลาดบอาเภอตามขนาดพนท ครวเรอนเกษตรกร และความยากงายในการทางานของแตละพนท

4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.5.1 ระยะเวลาของกจกรรมหรอโครงการทดาเนนงาน ระบชวงเวลา (เดอน ป) ของแตละขนตอนหรอกจกรรมของงานทดาเนนงาน ตงแตเรมตนการวางแผนการดาเนนงาน จนสนสดกระบวนการ (สอดคลองกบขนตอนการดาเนนการ)

109

(ตวอยาง)

ระยะเวลาของกจกรรมหรอโครงการทดาเนนงาน กรมสงเสรมการเกษตรไดดาเนนการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบ ทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) ตงแตชวงเดอนกมภาพนธ 2553 - กนยายน 2555 โดยดาเนนการ จานวน 3 ครง มชวงระยะเวลาทดาเนนการ ดงน 1. วางแผนการดาเนนงาน มนาคม 2553 2. ศกษารวบรวมขอมล กฎ ระเบยบของ ก.พ. และกฎ ระเบยบอนทเกยวของ เมษายน 2553 3. วางแนวทางการดาเนนการและกาหนดหลกเกณฑ พฤษภาคม 2553 4. ดาเนนการ ครงท 1 4.1 เกบขอมล มถนายน 2553 4.2 วเคราะหและสงเคราะหขอมล สงหาคม 2553 4.3 จดทาแบบประเมนคางานเสนอกระทรวงเกษตรและสหกรณ ตลาคม 2553 4.4 เสนอคาสงปรบปรงการกาหนดตาแหนง ธนวาคม 2553 5. ครงท 2 ดาเนนการเชนเดยวกบครงท 1 6. ครงท 3 ดาเนนการเชนเดยวกบครงท 1 และ ครงท 2 4.5.2 ระยะเวลาทจดทาผลงานเพอประเมนเลอนระดบสงขน ระบชวงเวลา (เดอน ป) ของการจดทารายงานเพอขอรบการประเมนเลอนระดบสงขน

(ตวอยาง)

ระยะเวลาทจดทาผลงานเพอประเมนเลอนระดบสงขน การจดทารายงานผลการดาเนนงานเรองการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) ผจดทาไดดาเนนการตงแตเดอนธนวาคม 2555 – กมภาพนธ 2556 โดยมรายละเอยดดงน

1. ศกษารปแบบการจดทาผลงานและวางแผนการดาเนนงาน ธนวาคม 2555 2. รวบรวมขอมลผลงานทไดดาเนนการ มกราคม 2556 4. จดทารางผลงานตามรปแบบทกาหนด กมภาพนธ 2556 5. จดทารายงานผลงานฉบบสมบรณ มนาคม 2556

110

4.6 ผลสาเรจของงาน ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.6.1 ผลสาเรจของงานเชงปรมาณ คอ ผลสาเรจทเกดขนตามขนตอนการดาเนนงาน

(ตวอยาง)

ผลสาเรจของงานเชงปรมาณ 1. ดาเนนการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการ เปนระดบชานาญการพเศษ) ในชวงระยะเวลาตงแตเดอนกมภาพนธ 2553 ถงกนยายน 2555 รวมจานวน 432 ตาแหนง และยบเลกตาแหนงจานวน 230 ตาแหนง 2. กาหนดหลกเกณฑการคดเลอกอาเภอ ตามสดสวนขนาดจงหวด ทดาเนนการทง 3 ครง จานวน 3 หลกเกณฑ ดงน 2.1 ครงท 1 กาหนดหลกเกณฑ ไวดงน ……………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.2 ครงท 2 กาหนดหลกเกณฑ ไวดงน ……………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4.6.2 ผลสาเรจของงานเชงคณภาพ คอ ผลงานทไดแสดงใหเหนถงการตอบสนองวตถประสงค

(ตวอยาง)

ผลสาเรจของงานเชงคณภาพ 1. กรมสงเสรมการเกษตรสามารถดาเนนการปรบปรงการกาหนดตาแหนงเกษตรอาเภอใหเปนระดบทสงขน (จากระดบชานาญการเปนระดบชานาญการพเศษ) ไดอยางถกตองตามหลกเกณฑและวธการท ก.พ. กาหนดไวในหนงสอสานกงาน ก.พ. ท นร 1008/ว 17 ลงวนท 2 กรกฎาคม 2552 2. เจาหนาทของกรมสงเสรมการเกษตรเกดขวญกาลงใจ สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ มความเจรญกาวหนาในอาชพราชการ

111

4.7 การนาไปใชประโยชน ใหอธบายวานาไปใชประโยชนไดอยางไรกบบคคลเปาหมาย ตอหนวยงานหรอตอประเทศโดยสวนรวม

(ตวอยาง) ใชเปนแนวทางในการปรบปรงการกาหนดตาแหนงใหเปนระดบทสงขนในระดบตาง ๆ ของกรมสงเสรมการเกษตรตอไป 4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.8.1 ปญหาอปสรรค เปนปญหาอปสรรคของการดาเนนงานททาใหการปฏบตงาน ไมเปนไปตามทคาดหวงไว (เปนความยงยากทแกไขไมได)

(ตวอยาง)

ปญหาอปสรรค

การคดเลอกอตราวางเพอใชในการยบเลกในแตละครงตองใชตาแหนงวางทเปนตาแหนงนกวชาการสงเสรมการเกษตร เจาพนกงานการเกษตรและเจาพนกงานเคหกจเกษตร จานวนมากและตองเปนตาแหนงวางทมอยในสานกงานเกษตรอาเภอเทานน ซงอตราวางสวนใหญจะวางอยในสานกงานเกษตรอาเภอทมขนาดเลก อยในอาเภอทคอนขางไกลจากตวจงหวด มขาราชการขอยายบอย หรอมอตรากาลงไมเพยงพอตอการปฏบตงาน และเปนอาเภอทไมไดขอกาหนดตาแหนงเปนระดบชานาญการพเศษดวย และกรมสงเสรมการเกษตรจาเปนตองยบเลกตาแหนงในสานกงานเกษตรอาเภอดงกลาว

4.8.2 ขอเสนอแนะ เขยนใหสอดคลองกบปญหาอปสรรค

* ในกรณทปญหาอปสรรค มมากกวา 1 ขอ ขอเสนอแนะแตละขอตองเขยนใหสอดคลองกบปญหาอปสรรค

112

(ตวอยาง)

ขอเสนอแนะ จากปญหาดงกลาว จงมขอเสนอแนะวา ควรจดทาบญชการยบเลกตาแหนงวางในแตละครงทมการ ยบเลกตาแหนง วามการใชตาแหนงของหนวยงานใดในการยบเลกบางในการปรบปรงการกาหนดตาแหนงในแตละครง ทงน หากมการปรบปรงการกาหนดตาแหนงในครงตอไปจะไดทราบวามการใชตาแหนงของหนวยงานใดไปบาง รวมทงเพอใชเปนขอมลประกอบในการจดสรรอตรากาลงพนกงานราชการเพอทดแทนใหกบหนวยงานทมผลกระทบจากการยบเลกตาแหนงตอไป 4.9 ผรวมดาเนนการ 4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต (หากไมมผรวมดาเนนการใหตดออก) 5. เอกสารอางอง รปแบบใหเขยนตามคมอการเขยนรายงานการวจยของกรมสงเสรมการเกษตร เชน ชอเรองขดเสนใตหรอพมพตวหนา เรยงลาดบตามตวอกษร และบรรทดท 2 เรมพมพตวอกษร ตวท 6 เปนตน 6. การรบรองผลงาน 7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม)

ตอนท 5.3 การเขยนผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการเพอขอรบการประเมน เพอเลอนระดบ

เรองท 5.3.1 ความหมายของผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการ

ผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการ คอ ผลงานทเกดจากงานทดาเนนการตามโครงการประจาปของ กรมสงเสรมการเกษตร โครงการตามยทธศาสตรของจงหวด หรอโครงการทรวมกบทองถนหรอสวนราชการอน โดยมการวางแผนดาเนนงานหรอกจกรรมลวงหนา โดยมการกาหนดวตถประสงค ขนตอนการดาเนนงาน อยางชดเจน เพอนาไปสเปาหมายทตองการ และสามารถนาผลสาเรจของงานในสวนทผขอประเมนรบผดชอบ มาเขยนเปนผลการดาเนนงานได ผลการดาเนนงานจากโครงการทดควรเปนโครงการทเกยวของกบหนาท ความรบผดชอบของผขอประเมน เรองท 5.3.2 องคประกอบและหลกการเขยน

องคประกอบการเขยนผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ ม 8 องคประกอบ ดงน

113

1. ปก 2. คานา 3. สารบญ

4. เนอหาผลงาน 4.1 ชอผลงาน

4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 4.4 ความยงยากในการดาเนนการ 4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ 4.6 ผลสาเรจของงาน 4.7 การนาไปใชประโยชน 4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 4.9 ผรวมดาเนนการ 4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

5. เอกสารอางอง 6. การรบรองผลงาน 7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม) หลกการเขยนผลงานจากผลการดาเนนงานโครงการเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบมหลกการและตวอยางในการเขยนแตละองคประกอบ ดงน 1. ปก องคประกอบของปก ประกอบดวย ชอผลงาน ชอผขอประเมน สงกดเดม สงกด ทจะแตงตงป พ.ศ. ทจดทารายงาน ดงตวอยางดานลาง

114

(ตวอยาง)

รายงานผลการดาเนนงาน

เรอง

โครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน จงหวดพทลง ป 2555

โดย

นาย .....................................

นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ กลม.................................

สานกงานเกษตรจงหวด.........................

รายงานผลการดาเนนงานน เปนเอกสารประกอบการประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนง

นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท................ กลม............................. สานกงานเกษตรจงหวด..............................

กรมสงเสรมการเกษตร พ.ศ. ......... (ปทรายงานผล)...........

หมายเหต ใหระบตาแหนงตามประกาศกรมสงเสรมการเกษตร ตาแหนงทางบรหาร เชน ผอานวยการกลม ไมตองระบ

115

2. คานา กลาวถงความเปนมาโดยยอของงาน ทาขนเพออะไร ประโยชนทคาดวาจะไดรบ และขอบคณผใหความชวยเหลอ (ถาม)

(ตวอยาง)

คานา

จงหวดพทลงไดรบอนมตงบประมาณป 2555 จากกรมสงเสรมการเกษตรใหดาเนนการโครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน ประกอบดวยกจกรรมทดาเนนการในระดบจงหวด ไดแก กจกรรมการประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด และกจกรรมการประกวดวสาหกจชมชนดเดนเพอเปนตนแบบสงเสรมการเรยนร จานวน 2 กจกรรม งบประมาณ 185,600 บาท การจดทารายงานฉบบน จงเปนการนาเสนอผลการดาเนนงานตามโครงการ รวมทงปญหาอปสรรคทเกดจากผลการดาเนนงานและขอเสนอแนะ ซงจะเปนประโยชนในการนาไปใชในการปรบปรงการดาเนนงานโครงการ

เอกสารเลมนสาเรจลลวงได เพราะไดรบความรวมมอดวยดจากเจาหนาทสานกงานเกษตรจงหวดพทลง และหนวยงานภาคทเกยวของในการใหขอมลทจาเปน จงขอขอบคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสนและหวงเปนอยางยงวาจะเปนประโยชนตอการนาไปใชในการดาเนนงานโครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชนของ กรมสงเสรมการของกรมสงเสรมการเกษตรตอไป

...... ชอ – สกล...... เดอน/ป

116

3. สารบญ องคประกอบของสารบญ ประกอบดวยหวขอใหญ 10 หวขอ (ศกษาคมอ) (ตวอยาง)

สารบญ หนา

สารบญตาราง (2)

สารบญภาพ (3) ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ ……. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ ……. ความยงยากในการดาเนนการ ……. ระยะเวลาทดาเนนการ ....... ผลสาเรจของงาน ……. การนาไปใชประโยชน ……. ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ……. ผรวมดาเนนการ ……. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต ……. เอกสารอางอง ……. ภาคผนวก (ถาม) .......

(2) สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 แสดง........................................................................................................... 30 2 .................................................................................................................... ...... 3 .................................................................................................................... ....... 4 .................................................................................................................... .......

117

(3)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 การประกวด...................................................................................................... 45 2 .................................................................................................................... ....... 3 .................................................................................................................... ....... 4 .................................................................................................................... ....... 4. เนอหาผลงาน 4.1 ชอผลงาน ชอผลงานตองเขยนใหตรงตามประกาศรายชอผไดรบการคดเลอกเขารบ การประเมนผลงาน

(ตวอยาง) ชอผลงาน โครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน จงหวดพทลง ป 2555

4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ กอนเขยนเนอหาใหกลาวนากอนเนอหาประกอบดวยเรองอะไรบาง โดยเนอหาใหระบแนวความคด ทฤษฎ องคความรและขอมลตาง ๆ ทนามาใชในการดาเนนงาน โดยสรปหรอนามาเฉพาะประเดนทมความสอดคลอง เชอมโยงและเกยวของกบผลการดาเนนงาน พรอมทงเขยนอางองแหลงทมาดวย ไมควรนาเนอหาทงหมดซงบางสวนไมไดมความจาเปนหรอเชอมโยงกบเรองทเสนอมาเขยน ความคดเหนหรอขอมลทเหมอนกนใหสรปมานาเสนอเพยงครงเดยว แตระบแหลงอางองใหครบทกแหลง โดยทวไปแลวในการทบทวนวรรณกรรมจะทบทวนมากกวา 1 แหลง เมอทบทวนแลวควรนาวรรณกรรมเหลานนมาวเคราะหและสรปใหเปนภาษาทสละสลวย เขาใจงาย โดยยงคงเนอหาของเจาของวรรณกรรมทไดทบทวนมานน

118

(ตวอยาง) ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ ในการดาเนนงานโครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชนจงหวดพทลง ป 2555 ไดใชความร ทางวชาการทเกยวของ ดงน 1. พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548

2. ยทธศาสตรสงเสรมวสาหกจชมชน 3. การประชม 4. การประกวด 5. การเรยนร

6. หลกการทางานของเจาหนาทสงเสรมการเกษตรกบองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนและเครอขาย

1. พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548 สานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน (2549) ระบวา พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ.2548 ไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 18 มกราคม 2548 ประกอบดวย 4 หมวด 34 มาตรา ในมาตรา 1-4 กลาวถงชอพระราชบญญต วนทบงคบใช ความหมายของ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ยทธศาสตรสงเสรมวสาหกจชมชน สานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน (ม.ป.ป.) ระบวา ยทธศาสตรสงเสรม วสาหกจชมชน ประกอบดวย วสยทศน พนธกจ วตถประสงคหลก ยทธศาสตรและยทธวธ สรปไดดงน ......................………………………………………………………………………………………………………………… 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ (องคประกอบของสรปสาระและขนตอน การดาเนนการ ประกอบดวย หลกการและเหตผล วตถประสงค เปาหมาย และขนตอนการดาเนนการ) 4.3.1 หลกการและเหตผล กลาวถงความเปนมา สถานการณ ของเรองทดาเนนการ

119

(ตวอยาง) 1. หลกการและเหตผล จงหวดพทลง มวสาหกจชมชนและเครอขายวสาหกจชมชนทจดทะเบยน ป 2555 จานวน 457 แหง สมาชก 10,242 ราย แยกเปนวสาหกจชมชน 499 แหง สมาชก 10,060 ราย และเครอขายวสาหกจชมชน 8 แหง สมาชก 182 ราย รวม 457 แหง ซงกระจายอยในทองททกอาเภอ จานวน 11 อาเภอ (สานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, 2555ข) และมการจดระดบความเขมแขงของวสาหกจชมชน โดยดขอมลจากผลการประเมนศกยภาพวสาหกจชมชน จานวน 145 แหง ปรากฏวาอยในระดบด 81 แหง คดเปนรอยละ 55.86 ระดบปานกลาง 50 แหง คดเปนรอยละ 34.48 และระดบปรบปรง 14 แหง คดเปนรอยละ 9.66 (สานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, 2555ก) จะเหนวายงมวสาหกจชมชนจานวนมากทจะตองมการพฒนาใหเกดความเขมแขงและพงพาตนเองได ทงน ในปงบประมาณ 2555 จงหวดพทลงไดรบอนมตงบประมาณจากกรมสงเสรมการเกษตรใหดาเนนการโครงการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน และสานกงานเกษตรจงหวดพทลงไดจดทาคมอการดาเนนงานโครงการ ประกอบดวยกจกรรม จานวน 5 กจกรรม แยกเปนกจกรรมทดาเนนการในระดบจงหวด จานวน 2 กจกรรม และกจกรรมทดาเนนการในระดบอาเภอ จานวน 3 กจกรรม สาหรบกจกรรมทดาเนนการในระดบจงหวด ซงเกยวของกบการปฏบตงานของผขอรบการประเมนไดแก กจกรรมประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด........................................................................................ 4.3.2 วตถประสงค ใหระบวตถประสงคของงานหรอกจกรรมทผขอประเมนดาเนนการในโครงการ โดยเชอมโยงกบหลกการและเหตผล และทกวตถประสงคตองมคาตอบในผลสาเรจของงานเชงคณภาพ

(ตวอยาง)

1. เพอขบเคลอนงานวสาหกจชมชนในจงหวดพทลงใหมประสทธภาพมากยงขน 2. เพอสงเสรมและพฒนากระบวนการเรยนรของวสาหกจชมชนในจงหวดพทลง

120

4.3.3 เปาหมาย ระบกลมเปาหมาย ทาอะไร กบใคร ทไหน จานวนเทาไร

(ตวอยาง)

1. จดประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดพทลงจานวน 2 ครง โดยม ผเขารวมประชม ประกอบดวย คณะกรรมการ 20 คน และผจดประชม 5 คน รวม 25 คน 2. จดประกวดวสาหกจชมชนดเดนระดบจงหวด 1 ครง จานวน 3 รางวล 4.3.4 ขนตอนการดาเนนการ ระบขนตอนการดาเนนโครงการ โดยเนอหาจะสอดคลอง กบระยะเวลาของโครงการทดาเนนงาน (ตวอยาง) 1. กจกรรมการประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดพทลง ดาเนนการโดยสานกงานเกษตรจงหวดพทลง ในฐานะสานกงานเลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดพทลง มบทบาทหนาทในการจดประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดใหมประสทธภาพ โดยการรวบรวม วเคราะห ขอมล ผลการดาเนนงาน ปญหา อปสรรค และสถานการณทเกยวของเพอกาหนดระเบยบวาระการประชม นาเสนอใหทประชมพจารณา และผลกดนงานสงเสรมวสาหกจชมชนของจงหวดใหเกดผลอยางเปนรปธรรม และเพอตดตามความกาวหนาผลการดาเนนงานสงเสรมวสาหกจชมชนในจงหวด โดยมขนตอนในการดาเนนการจดประชม 3 ขนตอน ดงน 1.1 วางแผนและเตรยมการประชม ไดแก 1.1.1 รวบรวม วเคราะห ขอมล ผลการดาเนนงานจากกรรมการ อนกรรมการ และหนวยงานภาค เพอจดทาประเดนสาหรบการประชม 1.1.2 จดทาระเบยบวาระการประชมและนดหมายประธาน 1.1.3 ขออนมตจดประชม 1.1.4 จดทาหนงสอเชญประชมพรอมแนบวาระการประชม 1.1.5 จดทาเอกสารประกอบการประชม ซงประเดนสาคญ ประกอบดวย

4.4 ความยงยากในการดาเนนการ เปนความยงยากของงานหรอปญหาทเกดขนในการดาเนนงานและ

ไดมการแกไขไปแลวโดยใหระบวาความยงยากคออะไรและไดแกไขอยางไร

121

(ตวอยาง) 1. ทประชมขาดขอมลเชงพนท ทาใหการพจารณาประเดนตางๆ ไมมประสทธภาพ จงไดแกไขปญหาในการประชมครงตอไป โดยการกาหนดประเดนทจาเปนใหสานกงานเกษตรอาเภอนาหวขอประเดนไปบรรจไวในระเบยบวาระการประชมคณะอนกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนอาเภอวาประเดนใดทบรรจไวในวาระเพอทราบและประเดนใดทบรรจไวในวาระเพอพจารณา ซงเปนแนวทางเดยวกนทกอาเภอ และเมอมการประชมคณะอนกรรมการวสาหกจชมชนอาเภอเสรจแลว ใหอาเภอสงรายงานการประชมใหจงหวดทราบ เพอสานกงานเกษตรจงหวดจะไดรวบรวมขอมลประเดนตางๆ จากทกอาเภอ นามาบรรจไวในระเบยบวาระการประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด สงผลใหทประชมมขอมลเชงพนทใชประกอบพจารณาอยางมประสทธภาพมากขน 2. ขาดการบรณาการแผนงานโครงการประจาปของหนวยงานภาคอยางมประสทธภาพสาเหต เนองจากเจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชนของแตละหนวยงานไมทราบแผนงานโครงการของหนวยงานอนลวงหนา จงไดแกไขปญหาโดยสานกงานเกษตรจงหวดพทลง ทาหนงสอแจงใหหนวยงานทเปนคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด สงแผนงานโครงการประจาปและวธการทจะดาเนนการใน

4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน

4.5.1 ระยะเวลาของกจกรรมหรอโครงการทดาเนนงาน ระบชวงเวลา (เดอน ป)ของแตละขนตอนหรอกจกรรมของงานทดาเนนงาน ตงแตเรมตนการวางแผนการดาเนนงานจนถงการจดทารายงาน (สอดคลองกบขนตอนการดาเนนการ)

(ตวอยาง)

1. การเตรยมการ เดอนมนาคม 2555

2. การดาเนนกจกรรม เดอนพฤษภาคม - กรกฎาคม 2555 3. รายงานผล เดอนกรกฎาคม 2555

4.5.2 ระยะเวลาทจดทาผลงานเพอประเมนเลอนระดบสงขน ระบชวงเวลา (เดอน ป) ของการจดทารายงานเพอขอรบการประเมนเลอนระดบสงขน

122

(ตวอยาง) 1. วางแผนการดาเนนงาน เดอนกรกฎาคม 2557 2. รวบรวมเอกสารทเกยวของ เดอนกรกฎาคม–สงหาคม 2557 3. จดทาเอกสารผลงาน เดอนสงหาคม 2557

4.6 ผลสาเรจของงาน ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.6.1 ผลสาเรจของงานเชงปรมาณ คอ ผลสาเรจทเกดขนตามขนตอนการดาเนนงาน

(ตวอยาง) 1. กจกรรมการประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดพทลง 1.1 ไดมการจดประชมคณะกรรมการ จานวน 2 ครง ดงน

1.1.1 ครงท 1 มการวเคราะหและจดทาประเดนสาคญสาหรบการประชม 7 เรอง เชน เชน การบรณาการแผนงานโครงการของหนวยงานภาค การตดสนการประกวดวสาหกจชมชนดเดนระดบจงหวด ปญหาอปสรรคของวสาหกจชมชนและขอเสนอแนะ มผเขาประชม 19 คน 1.1.2 ครงท 2 มการวเคราะหและจดทาประเดนสาคญสาหรบการประชม 6 เรอง เชน ผลการดาเนนงานจากการประชมครงทผานมา ความกาวหนาการจดทะเบยนวสาหกจชมชนแผนพฒนากจการท วสาหกจชมชนขอสนบสนนตามแบบ สวช. 07 มผเขาประชม 19 คน 1.2 ไดมการจดทารายงานการประชม สงใหหนวยงานทเกยวของ 11 หนวยงาน 1.3 ไดมการตดตามการดาเนนงานตามมตทประชม 5 หนวยงาน

123

4.6.2 ผลสาเรจของงานเชงคณภาพ คอ ผลงานทไดแสดงใหเหนถงการตอบสนองวตถประสงค

(ตวอยาง) 1. ไดมการขบเคลอนงานสงเสรมวสาหกจชมชนในจงหวดพทลง โดยใชมตการประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดพทลง ดงน 1.1 มการบรณาการงานสงเสรมวสาหกจชมชนของหนวยงานภาค จานวน 2 หนวยงาน ไดแก สานกงานเกษตรจงหวดพทลงกบสานกงานอตสาหกรรมจงหวดพทลง เรองการพฒนาผลตภณฑของวสาหกจชมชน 3 แหง ไดแก วสาหกจชมชนสงหาสามคค วสาหกจชมชนบานปาตอ และวสาหกจชมชนกลมแมบานสตร บานโหละจงกระ 1.2 คณะกรรมการเหนชอบแผนงานโครงการของวสาหกจชมชนทแจงความประสงคตามแบบ สวช. 07 จานวน 1 โครงการ ไดแก โครงการพฒนากระบวนการผลต ของวสาหกจชมชนกลมแมบานเกษตรกร บานปาตอ เลขท............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................ 4.7 การนาไปใชประโยชน ใหอธบายวานาไปใชประโยชนไดอยางไรกบบคคลเปาหมายตอหนวยงานหรอตอประเทศโดยสวนรวม

(ตวอยาง)

1. นาไปใชเปนแนวทางในการขบเคลอนวสาหกจชมชนและองคกรเกษตรกรอน ๆ 2. วสาหกจชมชนในจงหวดพทลงไดมการเชอมโยงเครอขายในการพฒนาผลตภณฑและ การตลาดไดมากขน 3. วสาหกจชมชนมสวนชวยใหเศรษฐกจระดบฐานรากไดมการ………………………………….

124

4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.8.1 ปญหาอปสรรค เปนปญหาอปสรรคของการดาเนนงานททาใหการปฏบตงานไมเปนไปตามทคาดหวงไว (เปนความยงยากทแกไขไมได) (ตวอยาง) 1. จากการทหนวยงานสงตวแทนเขาประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดซงตวแทน ทเขาประชมสวนใหญไมมองคความร แนวคดหรอประสบการณทเกยวของกบวสาหกจชมชน ทาใหไมสามารถ เสนอความเหนและตดสนใจในทประชมได 2. หนวยงานภาค มกจะมการเปลยนแปลงตวเจาหนาทรบผดชอบงานวสาหกจชมชนบอย ๆ ทาใหบคคลใหมทเขามารบผดชอบงานวสาหกจชมชน ขาดการสงสมองคความรในงานวสาหกจชมชน ไมสนใจและไมมแนวคดการพฒนาทเกดประโยชนกบวสาหกจชมชน สงผลใหหนวยงานภาคขาดประสทธภาพในการสงเสรมและพฒนาวสาหกจชมชน 4.8.2 ขอเสนอแนะ เขยนใหสอดคลองกบปญหาอปสรรค * ในกรณทปญหาอปสรรค มมากกวา 1 ขอ ขอเสนอแนะแตละขอตองเขยนใหสอดคลองกบปญหาอปสรรค (ตวอยาง) 1. การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวด ใหเจาหนาทผรบผดชอบงานวสาหกจชมชนระดบจงหวดหรอเกษตรจงหวดตดตอประสานงานโดยตรงกบบคคลผเปนคณะกรรมการกอนถงวนประชม โดยการนาหนงสอเชญประชมไปดวยตนเอง จะไดพบปะพดคยเปนการจงใจใหผเปนคณะกรรมการมาเขาประชมดวยตนเองไมสงผแทนเขาประชม……………………………………………………………………………………………………………… 2. ควรจดประชมเจาหนาทรบผดชอบงานวสาหกจชมชนหรอผแทนหนวยงานภาค ซงสวนใหญ เปนคณะอนกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชนจงหวดปละไมนอยกวา 2 ครง เพอเชอมโยงความรและขอมลใหกบหวหนาหนวยงานภาค และในการจดประชมเจาหนาทหรอผแทนหนวยงานทาใหรจกคนเคยกนมการ……………

4.9 ผรวมดาเนนการ

4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต (หากไมมผรวมดาเนนการใหตดออก) 5. เอกสารอางอง รปแบบใหเขยนตามคมอการเขยนรายงานการวจยของกรม เชนชอเรองขดเสนใตหรอพมพตวหนา เรยงลาดบตามตวอกษร และบรรทดท 2 เรมพมพตวอกษรตวท 6 เปนตน 6. การรบรองผลงาน

125

7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม)

ตอนท 5.4 การเขยนผลงานจากรายงานผลการวจยเพอขอรบการประเมน เพอเลอนระดบ

เรองท 5.4.1 ความหมายของผลงานจากรายงานผลการวจย

การเขยนผลงานจากรายงานผลการวจย เปนการนารายงานผลการวจยทไดดาเนนการเสรจสมบรณแลวมาสรปเนอหาใหเปนไปตามรปแบบของการเขยนรายงานผลการดาเนนงาน ทงน ในขนตอนการสงผลงานประเมนเพอเลอนระดบสงขน ผขอประเมนตองแนบเอกสารรายงานผลการวจยฉบบสมบรณดวย และผลงานจากรายงานการวจยทดควรเปน รายงานการวจยทเกยวของกบหนาทความรบผดชอบของผขอประเมน

เรองท 5.4.2 องคประกอบและหลกการเขยน องคประกอบของการเขยนผลงานจากรายงานผลการวจยเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

ม 8 องคประกอบ ดงน 1. ปก 2. คานา

3. สารบญ 4. เนอหาผลงาน

4.1 ชอผลงาน 4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 4.4 ความยงยากในการดาเนนการ 4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ 4.6 ผลสาเรจของงาน 4.7 การนาไปใชประโยชน 4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 4.9 ผรวมดาเนนการ 4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 5. เอกสารอางอง 6. การรบรองผลงาน 7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม)

126

หลกการเขยนผลงานจากรายงานผลการวจยเพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ มหลกการและตวอยางในการเขยนแตละองคประกอบ ดงน 1. ปก องคประกอบของปก ประกอบดวย ชอผลงาน ชอผขอประเมน สงกดเดม สงกดทจะแตงตงป พ.ศ. ทจดทารายงาน ดงตวอยางดานลาง

(ตวอยาง)

รายงานผลการดาเนนงาน

เรอง

การศกษาความคดเหนและการปฏบตงานตามระบบสงเสรมการเกษตร (ระบบการสนบสนนการปฏบตงาน) ของเจาหนาทสงเสรมการเกษตร

ระดบจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ป 2553-2554

โดย

นาย ..................................... นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ

กลม................................. สานกงานเกษตรจงหวด.........................

รายงานผลการดาเนนงานน

เปนเอกสารประกอบการประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท................

กลม............................. สานกงานเกษตรจงหวด.............................. กรมสงเสรมการเกษตร

พ.ศ. ......... (ปทรายงานผล)...........

127

2. คานา กลาวถงความเปนมาโดยยอของงาน ทาขนเพออะไร ประโยชนทคาดวาจะไดรบ และขอบคณผใหความชวยเหลอ (ถาม) (ตวอยาง)

คานา รายงานผลการดาเนนงานการศกษาความคดเหนและการปฏบตงานตามระบบสงเสรมการเกษตร(ระบบการสนบสนนการปฏบตงาน) ของเจาหนาทสงเสรมการเกษตรระดบจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ป 2553 - 2554 จดทาขนเนองจากกรมสงเสรมการเกษตรไดปรบปรงระบบสงเสรมการ เกษตรครงลาสด(พ.ศ. 2551 – ปจจบน) โดยระบบสงเสรมการเกษตรทปรบปรงใหม ประกอบดวย 2 ระบบยอย คอ ๑) ระบบการปฏบตงานในพนท ประกาศใชป พ.ศ. 2551 และ ๒) ระบบสนบสนนการปฏบตงาน ประกาศใช 2553 ระบบสนบสนนการปฏบตงานทปรบปรงใหมนนมหลกการทสนบสนนการทางานของเจาหนาทในพนทในเรองการเสรมสรางขดความสามารถของบคลากร และมหลายองคประกอบในการดาเนนการ ซงในการปฏบตงานสวนใหญจะเกยวของกบเจาหนาทสงเสรมการเกษตรทปฏบตงานในระดบจงหวดทตองมการทางานทบรณาการกบผเกยวของในทกกลมฝายในจงหวด ซงจากการตดตามสถานการณในเบองตนของผจดทา พบวา การปฏบตงานตามระบบสนบสนนการปฏบตงานของเจาหนาทระดบจงหวดยงขาดความชดเจนในการดาเนนการ ดงนน รายงานผลการดาเนนงานน จะชวยสะทอนถงความคดเหนของเจาหนาทในระดบจงหวดทมตอระบบสนบสนนการปฏบตงาน และความ สามารถในการนาระบบสนบสนนการปฏบตงานไปสการปฏบตจรง รวมทงไดทราบถงสถานการณปญหาทเกดขน

ผจดทาหวงวารายงานผลการดาเนนงานนจะเปนประโยชนแกผสนใจและเจาหนาทสงเสรมการเกษตรใชเปนแนวทางในการนาไปประยกตใชในการพฒนาระบบสงเสรมการเกษตรใหมประสทธภาพตอไป

.............ชอ – สกล ..........

เดอน/ป

128

3. สารบญ องคประกอบของสารบญ ประกอบดวยหวขอใหญ 10 หวขอ (ศกษาตามคมอ) (ตวอยาง)

สารบญ

หนา สารบญตาราง (2)

สารบญภาพ (3) ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ ……. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ ……. ความยงยากในการดาเนนการ ……. ระยะเวลาทดาเนนการ ....... ผลสาเรจของงาน ……. การนาไปใชประโยชน ……. ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ……. ผรวมดาเนนการ ……. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต ……. เอกสารอางอง ……. ภาคผนวก (ถาม) .......

(2)

(ตวอยาง)

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 แสดง................................................................................... ...... 2 …......................................................................................... ......

129

(3)

(ตวอยาง)

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1 แสดง................................................................................... ...... 2 ………………………………………………………………………………… ......

4. เนอหาผลงาน 4.1 ชอผลงาน 4.2 ความรทางวชาการหรอแนวความคดทใชในการดาเนนการ เนอหานามาจากบทตรวจเอกสารในรายงานการศกษา 4.3 สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ (องคประกอบของสรปสาระและขนตอนการดาเนนการ ประกอบดวย หลกการและเหตผล วตถประสงค เปาหมาย และขนตอนการดาเนนการ) 4.3.1 หลกการและเหตผล กลาวถงความเปนมา สถานการณ ของเรองทดาเนนการ (ตวอยาง) ระบบสนบสนนการปฏบตงาน ซงเปนระบบยอยของระบบสงเสรมการเกษตร ทมการปรบปรงและไดประกาศใชในป 2553 นน มหลกการทสนบสนนการทางานของเจาหนาทในพนทในแงของการเสรมสรางขดความสามารถของบคลากร การสนบสนนทางวชาการ การสนบสนนทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร การเผยแพรประชาสมพนธ รวมทงการตดตามและประเมนผล โดยอาศยเวทตามระบบสงเสรมการเกษตร เปนกลไกในการสนบสนนการทางานของเจาหนาท ดงนน เพอเปนการเพมประสทธภาพการดาเนนงานตามระบบสนบสนนการปฏบตงานทปรบปรงใหม จงไดดาเนนการศกษาความคดเหนและการปฏบตงานตามระบบสงเสรมการเกษตร (ระบบการสนบสนนการปฏบตงาน) ของเจาหนาทสงเสรมการเกษตรในระดบจงหวดของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ป 2553-2554 เพอใหไดขอมลนาไปใชในการพฒนาระบบสงเสรมการเกษตรใหมประสทธภาพยงขนตอไป

130

4.3.2 วตถประสงค ใหระบวตถประสงคของงานวจย

(ตวอยาง)

1. เพอศกษาความคดเหนของเจาหนาทในระดบจงหวดตอระบบสนบสนนการปฏบตงานและ การนาไปปฏบตจรงในพนท ๒. เพอศกษาปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการใชระบบสนบสนนการปฏบตงาน

4.3.3 เปาหมาย ระบกลมเปาหมาย ทาอะไร กบใคร ทไหน จานวนเทาไร

(ตวอยาง)

ประชากร ไดแก เจาหนาทผปฏบตงานระดบจงหวดทดาเนนการเกยวของกบระบบสงเสรมการเกษตร 3 กลม ไดแก กลมยทธศาสตรและสารสนเทศ กลมสงเสรมและพฒนาการผลต และกลมสงเสรมและพฒนาเกษตรกร ซงมอตรากาลงอยกลมละ 5 คน ใน 20 จงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอ รวมบคคลเปาหมายทงสน 300 คน 4.3.4 ขนตอนการดาเนนการ ระบขนตอนของการทางานวจย (ตวอยาง) 1. ตรวจเอกสารและขอมลเบองตน ดาเนนการรวบรวมเอกสารและจดทาโครงการวจย 2. ออกแบบเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล และทดสอบแบบสอบถาม 3. เกบรวบรวมขอมล โดยการจดสงแบบสอบถามไปใหเจาหนาทสงเสรมการเกษตรระดบจงหวด จานวนตวอยาง 172 ราย 4. วเคราะหขอมลโดยใชคาสถตเชงพรรณนา คาความถ คาเฉลย คารอยละ คาเบยงเบนมาตรฐาน 5. สรปและรายงานผลการศกษาวจย

131

4.4 ความยงยากในการดาเนนการ เปนความยงยากของงานหรอปญหาทเกดขนในการทางานวจยและไดมการแกไขไปแลวโดยใหระบวาความยงยากคออะไรและไดแกไขอยางไร

(ตวอยาง)

1. การออกแบบสอบถาม เนองจากระบบสนบสนนการปฏบตงานประกอบดวย 5 องคประกอบใหญ และมองคประกอบยอยอกมาก การออกแบบสอบถามใหครอบคลมเนอหาทงหมดเปนไปไดคอนขางยาก ไดทาการแกไขโดยศกษาหาขอมลจากงานวจยทมการดาเนนการมาแลว รวมทงไดมการทดสอบแบบสอบถามกบเจาหนาทของสานกงานเกษตรจงหวดขอนแกนเ พอนามาปรบปรงแบบสอบถามกอนทจะนาไปเกบขอมลจ รง 2. กรณทเจาหนาทผตอบแบบสอบถามไมเขาใจในบางประเดน ไดใหคาแนะนาและไดสงคาอธบายแบบสอบถามเพมเตมใหกบจงหวดทางจดหมายอเลกทรอนกส 4.5 ระยะเวลาทดาเนนการ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน

4.5.1 ระยะเวลาของกจกรรมหรอโครงการทดาเนนงาน ระบชวงเวลาการทางานวจย

(ตวอยาง)

1. วางแผนการวจย มกราคม – กมภาพนธ 2555 2. สรางเครองมอ มนาคม 2555 3. ทดสอบและปรบปรงเครองมอ มนาคม 2555 4. รวบรวมขอมล มนาคม – พฤษภาคม 2555 5. วเคราะหขอมล มถนายน 2555 6. สรปผลการวจย กรกฎาคม 2555 7. จดทารายงานการวจย สงหาคม 2555

132

4.5.2 ระยะเวลาทจดทาผลงานเพอประเมนเลอนระดบสงขน ระบชวงเวลา (เดอน ป) ของการจดทารายงานเพอขอรบการประเมนเลอนระดบสงขน

(ตวอยาง)

1. วางแผนการจดทารายงานผลการดาเนนงาน พฤษภาคม ๒๕๕7 2. รวบรวมเอกสารและขอมลทเกยวของ มถนายน ๒๕๕7 3. วเคราะหและเรยบเรยงผลการดาเนนงาน มถนายน ๒๕๕7 4. สรปผลและจดทารายงานผลการดาเนนงาน กรกฎาคม ๒๕๕7

4.6 ผลสาเรจของงาน ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.6.1 ผลสาเรจของงานเชงปรมาณ คอ ผลสาเรจทเกดขนจากการวจย

(ตวอยาง)

เจาหนาทสงเสรมการเกษตรผใหขอมลรอยละ 62.8 เปนเพศชาย รอยละ 37.2 เปนเพศหญง สวนใหญรอยละ 65.7 จบการศกษาในระดบปรญญาตร รอยละ 40.1 มอายระหวาง 40 - 50 ป รองลงมารอยละ 36.6 มอายนอยกวา 40 ป โดยมอายเฉลย 43.31 ป รอยละ 42.4 มอายราชการนอยกวา5 ป รองลงมารอยละ 25.6 มอายราชการระหวาง 15 - 14.9 ป โดยมอายราชการเฉลย 16.99 ป เจาหนาทสงเสรมการเกษตรผใหขอมลสวนใหญรอยละ 89.0 เปนนกวชาการสงเสรมการเกษตรในกลม/ฝาย และรอยละ 9.9 เปนหวหนากลม/ฝาย โดยเจาหนาทสงเสรมการเกษตรรอยละ 34.3 ปฏบตงานในหนวยงานปจจบนระหวาง 15 -24.9 ป และระยะเวลาการปฏบตงานในหนวยงานปจจบนเฉลย 11.72 ป (ตารางท ๑)

133

4.6.2 ผลสาเรจของงานเชงคณภาพ คอ ผลงานทไดแสดงใหเหนถงการตอบสนองวตถประสงค

(ตวอยาง)

1. ไดขอมลพนฐานของเจาหนาทสงเสรมการเกษตรทปฏบตงานในระดบจงหวด และทราบถงความคดเหนของเจาหนาทระดบจงหวดตอระบบสนบสนนการปฏบตงานและระดบการนาไปปฏบตจรง รวมทงทราบถงการมสวนรวมของเจาหนาทสงเสรมการเกษตรของระดบจงหวดทมตอระบบสนบสนนปฏบตงาน 2. ทราบถงสถานการณปญหาและขอเสนอแนะจากเจาหนาทระดบจงหวด เพอใชเปนขอมลในการปรบปรงระบบสงเสรมการเกษตร

4.7 การนาไปใชประโยชน ใหอธบายวาผลการวจยนาไปใชประโยชนอะไร

(ตวอยาง) นาผลการศกษาเบองตนมาเปนขอมลประกอบการขบเคลอนระบบสงเสรมการเกษตรใหมการเชอมโยงจากระบบสนบสนนการปฏบตงานไปสระบบการปฏบตงานในพนท โดยเรมจากการประชมหารอกบเจาหนาทผรบผดชอบงานระดบจงหวด 20 จงหวด เพอนาเสนอขอมลผลการศกษาเบองตน และรวมกนกาหนดแนวทางและรปแบบของการขบเคลอนระบบสงเสรมการเกษตรของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4.8 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ ประกอบดวยหวขอยอย ดงตอไปน 4.8.1 ปญหาอปสรรค เปนปญหาอปสรรคของการทางานวจย

(ตวอยาง)

นกวชาการสงเสรมการเกษตรทบรรจใหม สวนใหญยงไมเขาใจในระบบสงเสรมการเกษตร ทงในสวนของระบบการปฏบตงานในพนทและระบบสนบสนนการปฏบตงาน ทาใหตอบแบบสอบถามไดไมครบทกขอ

134

4.8.2 ขอเสนอแนะ สอดคลองกบปญหาอปสรรค * ในกรณทปญหาอปสรรค มมากกวา 1 ขอ ขอเสนอแนะแตละขอตองเขยนใหสอดคลองกบปญหาอปสรรค

(ตวอยาง)

ควรจดเวทชแจงทาความเขาใจกบนกวชาการสงเสรมการเกษตรทบรรจใหม ในเรองการนาระบบสงเสรมการเกษตรไปปรบใชในพนทและระบบสนบสนนการปฏบตงาน 4.9 ผรวมดาเนนการ 4.10 สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต (หากไมมผรวมดาเนนการใหตดออก) 5. เอกสารอางอง รปแบบใหเขยนตามคมอการเขยนรายงานการวจยของกรม เชน ชอเรองขดเสนใตหรอพมพตวหนา เรยงลาดบตามตวอกษร และบรรทดท 2 เรมพมพตวอกษรตวท 6 เปนตน 6. การรบรองผลงาน 7. ภาคผนวก (ถาม) 8. หลกฐานอางอง (ถาม)

ตอนท 5.5 การเขยนขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ เพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ

เรองท 5.5.1 ความหมายของขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ

ขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพเปนแนวความคด วสยทศน หรอแผนงานทจะทาในอนาคตเพอพฒนางานในตาแหนงทจะไดรบการแตงตง และควรมความสอดคลองกบแผนยทธศาสตรของหนวยงาน รวมทงควรเปนแนวความคด หรอแผนงานทสามารถนาไปปฏบตไดจรง และกาหนดตวชวดความสาเรจได ซงผขอประเมนจะตองดาเนนการตามขอเสนอดงกลาว ขอเสนอทดตองเปนขอเสนอทผขอประเมนสามารถดาเนนการตามขอเสนอไดดวยตวเอง

เรองท 5.5.2 องคประกอบและหลกการเขยน

องคประกอบของการเขยนขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ เพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ ม 6 องคประกอบ ดงน

135

1. ปก 2. นา 3. สารบญ

4. เนอหา 4.1 หลกการและเหตผล 4.2 บทวเคราะหและแนวความคด 4.3 ขอเสนอ 4.4 ผลทคาดวาจะไดรบ 4.5 ตวชวดความสาเรจ 5. เอกสารอางอง 6. ภาคผนวก (ถาม)

หลกการเขยนขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ เพอขอรบการประเมนเพอเลอนระดบ มหลกการและตวอยางในการเขยนแตละองคประกอบ ดงน 1. ปก องคประกอบของปก ประกอบดวย ชอผลงาน ชอผขอประเมน สงกดเดม สงกดทจะแตงตงป พ.ศ. ทจดทารายงาน ดงตวอยางดานลาง

(ตวอยาง)

ขอเสนอแนวความคดเพอพฒนางานใหมประสทธภาพ

เรอง

แนวทางสงเสรมและพฒนาองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลง

โดย

นาย ..................................... นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการ

กลม................................. สานกงานเกษตรจงหวด.........................

136

ขอเสนอแนวความคดน เปนเอกสารประกอบการประเมนบคคลเพอแตงตงใหดารงตาแหนง

นกวชาการสงเสรมการเกษตรชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท................ กลม.............................. สานกงานเกษตรจงหวด..................................

กรมสงเสรมการเกษตร พ.ศ. ......... (ปทรายงานผล)...........

2. คานา กลาวถงทมา ทาไมจงเสนอเรองน งานทผานมามปญหาอะไรจงจะตองพฒนา

(ตวอยาง) ขาวสงขหยดของจงหวดพทลง เปนสนคาท ไดรบการจดทะเบยนส งบงชทางภมศาสตร (Geoghaphical Indication : GI) เมอป 2549 ปจจบนมแนวโนมทขยายตวทางการตลาดมากยงขน แตปรมาณสนคาและผลตภณฑยงมไมพอกบความตองการของตลาด อกทงสนคาสวนใหญยงไมมคณภาพตามมาตรฐาน ซงจะตองเพมปรมาณและคณภาพสนคาใหเพยงพอกบความตองการ ซงในการดาเนนการจะตองใชกลมในชมชนเปนแกนหลกในการสงเสรม โดยการจดตงกลมใหมและพฒนากลมเดมในชมชนในรปแบบองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนและเครอขาย พรอมทงพฒนาศกยภาพใหกลมมความเขมแขงดารงอยไดอยางยงยน วธการทจะดาเนนการใหประสบความสาเรจจะตองกาหนดแนวทางสงเสรมและพฒนาองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนและเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลงไวเปนทศทางการดาเนนงานทมความชดเจนเปนรปธรรม สามารถนาไปปฏบตงานไดจรง และสอดคลองกบนโยบายกรมสงเสรมการเกษตรและแผนพฒนาจงหวดพทลงทวางไว ......ชอ – สกล…….. เดอน/ป

137

3. สารบญ องคประกอบของสารบญ ประกอบดวยหวขอใหญ 6 หวขอ (ศกษาคมอ)

(ตวอยาง)

สารบญ

หนา หลกการและเหตผล ….. บทวเคราะหและแนวความคด ..... ขอเสนอ ….. ผลทคาดวาจะไดรบ ….. ตวชวดความสาเรจ ….. เอกสารอางอง ….. (2)

(ตวอยาง)

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 1 แสดง................................................................................... ....... 2 …......................................................................................... .......

138

(3)

(ตวอยาง)

สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1 แสดง................................................................................... ....... 2 ………………………………………………………………………………… ....... 4. เนอหา 4.1 ชอเรอง ตองเขยนใหตรงตามประกาศรายชอผไดรบการคดเลอกเขารบการประเมนผลงาน 4.2 หลกการและเหตผล อธบายถงเหตผลความจาเปน สาเหตทนาเสนอแนวความคดหรอวธการเพอพฒนางาน มเหตจงใจอยางไร และจะกอใหเกดประโยชนอยางไร (ไมควรเกนหนงหนากระดาษ)

(ตวอยาง)

จงหวดพทลงเปนจงหวดทตงอยในภาคใตตอนบนของประเทศไทย มพนททงหมด 2,140,296 ไร มพนทการเกษตร 1,459,890.44 ไร คดเปนรอยละ 68.20 ของพนทจงหวดทงหมด มครวเรอนทงหมด 146,604 ครวเรอน จานวนครวเรอนเกษตรกร 89,001 ครวเรอน คดเปนรอยละ 60.70 ของครวเรอนทงหมด มการเพาะปลกพชเศรษฐกจทสาคญ ไดแก ยางพารา ขาว ไมผล ไมยนตน พชไร และพชผก ตามลาดบ จงหวดพทลงเปนแหลงปลกขาวทสาคญจงหวดหนงของภาคใต มพนทปลกขาวทงหมด 211,153.25 ไร คดเปนรอยละ 14.46 ของพนทการเกษตรทงหมด มเกษตรกรชาวนาทงหมด 22,899 ครวเรอน คดเปนรอยละ 25.72 ของครวเรอนทงหมด มการปลกขาวทงฤดนาปและนาปรงพนธขาวทเกษตรกรนยมปลก เชน เลบนกปตตาน เฉยงพทลง และสงขหยดตามลาดบ (สานกงานเกษตรจงหวดพทลง, 2555) สาหรบขาวสงขหยดมการปลกในพนททกอาเภอหรอ 11 อาเภอ เนอทปลกทงหมด 11,245.25 ไร คดเปนรอยละ 5.32 ของเนอทปลกขาวทงหมด เกษตรกร

139

1,518 ครวเรอน คดเปนรอยละ 6.62 ของครวเรอนเกษตรกรชาวนาทงหมด ขาวสงขหยดใหผลผลตเฉลย 503.53 กโลกรมตอไร ผลผลตรวมป 2557 จานวน 5,662.35 ตน ราคาขาวเปลอกทเกษตรกรขายไดเฉลย 20,000 บาทตอตน คดเปนมลคา 113,247,000 บาท มการรวมกลมผผลตและแปรรปขาวสงขหยด ประกอบดวย องคกรเกษตรกร 11 กลมวสาหกจชมชน 20 แหงและเครอขาย 2 แหง กระจายอยในทองทอาเภอตางๆผลตภณฑขาวสงขหยดทมจาหนาย ไดแก ขาวกลอง ขาวซอมมอ จมกขาว ขนมตาง ๆ และผลตภณฑพรอมชงดม (สานกงานเกษตรจงหวดพทลง, 2557) การดาเนนงานของกลม ประกอบดวย การผลต การแปรรป และการตลาด สามารถสรางรายไดและกระจายแรงงานใหกบสมาชกในชมชนอยางตอเนองตลอดป ชมชนมความมนคงทางอาหารเพมขน และสรางความเขมแขงใหกบชมชนตามแนวทางของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง แตจากการดาเนนงานทผานมา ยงประสบปญหาหลายประการ ไดแก ดานการผลต การพฒนาผลตภณฑ การบรหารจดการ และการรวมกลมซงมจานวนนอยไมเพยงพอตอการเรงรดพฒนา กลมทมอยสวนใหญยงขาดความเขมแขง อกทงปรมาณผลผลตขาวสงขหยดของกลมยงมนอยไมเพยงพอตอความตองการทจะนาไปผลตเปนสนคาหรอผลตภณฑ และผลตภณฑสวนใหญยงไมมคณภาพตามมาตรฐาน ซงในการสงเสรมจะตองใชองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายเปนแกนหลก จงจาเปนจะตองกาหนดแนวทางการดาเนนงานสงเสรมองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลง เพอใหสามารถนาไปปฏบตไดจรงและปรากฏผลอยางเปนรปธรรม 4.3 บทวเคราะหและแนวความคด เนอหาแบงออกเปน 3 สวน คอ 4.3.1 ทฤษฎ ความรทางวชาการ และสถานการณทเกยวของ ทฤษฎ ความรทางวชาการ และสถานการณหรอขอมลในพนท ทเกยวของควรกลาวนากอนโดยใหมสาระสอดคลองกบแนวความคดทเสนอ อางองแหลงทมา และหากเรองทจะดาเนนการสอดคลองกบแผนยทธศาสตรของหนวยงาน ใหเขยนอางองแผนยทธศาสตรดวย

(ตวอยาง)

ทฤษฎ ความรทางวชาการ และสถานการณทเกยวของ การเสนอแนวทางสงเสรมองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลง ไดใชทฤษฎ ความรทางวชาการ และสถานการณทเกยวของ ไดแก 1. องคกรเกษตรกร 2. วสาหกจชมชน 3. เครอขาย 4. ความรเกยวกบขาวสงขหยด 5. นโยบายและแนวทางการดาเนนงานสงเสรมการเกษตร ปงบประมาณ 2557 6. แผนพฒนาจงหวดพทลง 4 ป พ.ศ. 2557 – 2560

140

1. องคกรเกษตรกร 1.1 ความหมายขององคกรเกษตรกร กรมสงเสรมการเกษตร (2556) ไดใหความหมายไว ดงน องคกรเกษตรกร หมายถง กลม

ของเกษตรกรทรวมตวกนเพอแกไขปญหาทเปนขอจากดของเกษตรกรรายยอย หรอเพอพฒนาสภาพการประกอบอาชพ และชวตความเปนอยของสมาชกในกลม โดยมโครงสรางการดาเนนงานและระเบยบขอบงคบทชดเจน.......................................................................................................................................................................................

มลลกา เขยวหวาน และ บาเพญ เขยวหวาน (2540) ไดกลาวไววา องคกรเกษตรกรหมายถง เกษตรกรกรจานวนหนงมารวมกนเปนกลม ทงทเปนนตบคคลและเปนกลมธรรมชาต มการดาเนนงานรวมกนและจดสรรแบงปนผลประโยชนรวมกน…………………………………………………………………………………………………. 4.3.2 การวเคราะห การวเคราะห ใชหลกการวเคราะหสถานการณ วเคราะหปญหา โดยใชเทคนคการวเคราะห เชน SWOT Analysis, LOGFRAME, Problem tree หรอ Objective tree

(ตวอยาง)

การวเคราะห การวเคราะหการดาเนนงานสงเสรมและพฒนาองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนและเครอขาย ขาวสงขหยดจงหวดพทลง ดวยวธ SWOT Analysis โดยการประเมนถงปจจยและสงแวดลอมทงภายนอก และภายใน มดงน จดแขง (Strengths) 1. มเจาหนาทสงเสรมการเกษตรรบผดชอบทกตาบล 2. เจาหนาทสงเสรมการเกษตรมประสบการณในการทางานกบกลม 3. ……………………………………………………………………………………………. จดออน (Weaknesses) 1. เจาหนาทสงเสรมการเกษตรเขาไปปฏบตงานกบกลมไมตอเนอง 2. ขาดการพฒนาบคลากรใหมศกยภาพตอการสงเสรมและพฒนากลม 3. ……………………………………………………………………………………………. โอกาส (Opportunities)

141

1. มยทธศาสตรการพฒนาจงหวดพทลงรองรบการสงเสรมและพฒนากลม 2. มหนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน และเอกชนพรอมใหการสนบสนน 3. …………………………………………………………………………………………………………………. 4. ........................................................................................................……………………. อปสรรค (Threats) 1. ขาดระบบชลประทานททวถง ทาใหการขยายพนทการผลตของกลมลาชา 2. ขาวสงขหยดเปนขาวพนเมองชนดไวแสง ทาใหกลมปลกไดปละ 1 ครงชวงฤดนาปเทานน ทาใหกลมมอปสรรคดานการเพมปรมาณผลผลต 3. …………………………………………………………………………………………………………………. 4. ........................................................................................................……………………. 4.3.3 แนวความคดในการพฒนางาน จากทฤษฎและผลการวเคราะห ผเขยนมแนวคดอยางไร เปนแนวคดกวาง ๆ กอนนาไปสขอเสนอ

(ตวอยาง) แนวความคดในการพฒนางาน

จากผลการวเคราะหขางตน มแนวความคดทจะสงเสรมและพฒนาองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชน และเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลง ดงน

1. เพมศกยภาพเจาหนาทสงเสรมการเกษตร เพอเปนแกนหลกในการสงเสรมและพฒนากลม โดยนาระบบสงเสรมการเกษตรแนวใหม MRCF มาดาเนนการอยางจรงจง

2. บรณาการการทางานรวมกนระหวางเจาหนาทสงเสรมการเกษตรกบหนวยงานทเกยวของ เพอจดตงกลมเพมขนใหกระจายครอบคลมทกพนททปลกขาวสงขหยด เนนการสงเสรมใหกลมผลตขาวสงขหยดตามแนวทาง GAP และเกษตรอนทรย พรอมทงพฒนาการบรหารจดการกลมใหเกดความเขมแขง มรายไดเพมขนมการจดสวสดการแกสมาชก และพฒนาสมาชกใหเปน Smart Farmer พฒนากลมใหเปน Smart Group และพฒนาผลตภณฑใหเปน Smart Product

142

4.4 ขอเสนอ เปนขอเสนอในการปรบปรงหรอพฒนางานเมอไดรบการแตงตงใหดารงตาแหนงสงขน โดยแสดงใหเหนวาขอเสนอนนสามารถนาไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม และสามารถดาเนนการไดดวยตวเอง

(ตวอยาง) ขอเสนอ จากแนวคดการสงเสรมและพฒนาองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนและเครอขายขาวสงขหยดจงหวดพทลงขางตน จงมขอเสนอทจะพฒนางาน ดงตอไปน 1. จดอบรมเจาหนาทสงเสรมการเกษตร หลกสตรการเพมประสทธภาพการผลตขาวสงขหยดตามแนวทาง GAP และเกษตรอนทรย พรอมทงการแปรรปเพอเพมมลคา เพอใหมความรความสามารถและมศกยภาพในการถายทอดความรและเทคโนโลยแกเกษตรกร 2. ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ องคกรปกครองสวนทองถน ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล และอาสาสมครเกษตร เพอจดตงกลมใหมและพฒนากลมเดม ตามระบบสงเสรมการเกษตร MRCF มการจดทาทะเบยนกลมเปาหมายการพฒนารายป บรรจไวในแผนปฏบตงานประจาป 3. จดทาโครงการขอสนบสนนงบประมาณจากแหลงตางๆ เชน งบแผนพฒนาจงหวด และองคกรปกครองสวนทองถน เพอสนบสนนการพฒนากจการตามความตองการของกลม 4. คดเลอกองคกรเกษตรกร และวสาหกจชมชนระดบกาวหนาทเปน Smart Group เปนกลมตนแบบสงเสรมการเรยนร โดยใชแนวทางการคดเลอกตามหลกเกณฑการประกวดวสาหกจชมชนดเดนของกรมสงเสรม........

4.5 ผลทคาดวาจะไดรบ ระบผลทคาดหมาย หรอมงหวงทจะใหเกดขนจากการเสนแนวความคด วธการ หรอขอเสนอเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพยงขน และสอดคลองกบขอเสนอ (ตวอยาง)

1. มองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนขาวสงขหยดเพมมากขน กระจายอยทกตาบลทปลกขาวสงขหยด มการเชอมโยงเครอขายอยางเปนระบบ ภายใตการดาเนนงานตามระบบสงเสรมการเกษตร MRCF สามารถขบเคลอนการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ 2. มกลมตนแบบการสงเสรมเรยนรขาวสงขหยดกระจายอยในทองทอาเภอตาง ๆ เปนแหลงเรยนรในพนททเกษตรกรสามารถเขาถงไดงาย มองคความรอยางหลากหลาย และใชเปนศนยเรยนรการเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตรในพนท เปนเครองมอการสงเสรมไดอยางมประสทธภาพ 3. กลมตาง ๆ จะปรบตวใหอยรอดไดภายใตสถานการณการเปลยนแปลง โดยการอบรม ศกษาดงานกลมตนแบบสงเสรมการเรยนร เกดกจกรรมการเรยนรโดยชมชน ของชมชน และเพอชมชนอยางทวถง 4. ปรมาณผลผลตขาวสงขหยดของจงหวดพทลงมเพมมากขน และเพยงพอทจะนาไปผลตเปนสนคา

143

หรอผลตภณฑไดตามความตองการ พรอมทงมคณภาพตามมาตรฐานเปนทยอมรบของลกคาทวไป 5. สมาชกมการพฒนาดานการประกอบอาชพ และยกระดบใหเปน Smart Farmer มรายไดเพมขนตามหลกความพอประมาณ มการประกอบกจการทเปนมตรกบสงแวดลอมตามหลกความมเหตผล และมสวสดการ เปนภมคมกน สามารถพงพาตนเองได กลมเขมแขง ชมชนเขมแขง สงผลใหจงหวดพทลงเกดการพฒนาสอดคลองตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

4.6 ตวชวดความสาเรจ ระบกจกรรมและตวชวดทสามารถนามาใชวดผลผลตจากขอเสนอได (ตวอยาง)

1. จานวนองคกรเกษตรกร วสาหกจชมชนขาวสงขหยดในจงหวดพทลงเพมขน ไมนอยกวา 25 กลมตอป 2. มกลมตนแบบสงเสรมการเรยนรขาวสงขหยดในจงหวดพทลง ไมนอยกวา 7 กลม

4.7. เอกสารอางอง รปแบบใหเขยนตามคมอการเขยนรายงานการวจยของกรม เชน ชอเรองขดเสนใตหรอพมพตวหนา เรยงลาดบตามตวอกษร และบรรทดท 2 เรมพมพตวอกษรตวท 6 เปนตน

144  

บรรณานกรม

กรมสงเสรมการเกษตร และ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2556. การสอสารเพอพฒนางานสงเสรม การเกษตร. การจดทาบทเรยนออนไลน (e-Learning) เพอการเรยนรดวยตนเอง ป 2556.

กรมสงเสรมการเกษตร แหลงทมา : https://www e-learning.doae.go.th/wp-content/ uploads/ .../project_new581.pdf. เกรยงศกด เจรญวงคศกด. 2547. เขยนบทความอยางไรใหนาอาน. พมพครงท 3. ซคเซสมเดย: กรงเทพฯ ชฎาภา ประเสรฐทรง และหทยชนก บวเจรญ. 2549. บทความ : เขยนอยางไร (จงจะ) ด. KM.HCU.

www.academic.hcu.ac.th/forum/board_posts.asp?FID=217 . 23 มกราคม 2558. ชตมา สจจานนท. ไมปรากฏปทพมพ. การเขยนบทความวจยและการนาเสนอผลการวจยระดบชาตหรอ

นานาชาต. เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตร การเขยนบทความวจยเพอตพมพในวารสาร จดโดยสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. www.ptu.ac.th/quality/PDF/levyp.pdf 28 มกราคม 2558

นพนธ สขสะอาด. 2557. ตามไปด “มนเทศเงนลาน” ทควนพง นครศรธรรมราช. ใน วารสารสงเสรม การเกษตร ปท 46 ฉบบท 261 ประจาเดอนกรกฎาคม-สงหาคม 2557. กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. นรนาม (ม.ป.ป.) คมอการเขยนบทความวชาการ .203.172.248.146/files/1203261010521187_12103010103848.pdf 23 มกราคม 2558. ณรงควทย แสนทอง. 2547. กลาเปลยนแปลง. ซเอดยเคชน: กรงเทพฯ. บญทพย สรธรงส. 2553. หลกการและเทคนคการเขยนบทความทางวชาการ : บทความและตารา.

เอกสารประกอบการบรรยายในโครงการคลนกวชาการ มหาวทยาลยนครพนม. www2.feu.ac.th/.../ 28 มกราคม 2558.

บญทพย สรธรงศร . 2557. เอกสารประกอบการบรรยายในโครงการคลนกวชาการ. มหาวทยาลยนครพนม . วนท ๒๙ มกราคม พ.ศ . ๒๕๕๓ .

บญธรรม จตตอนนต. 2536. สงเสรมการเกษตร. โรงพมพชวนพมพ: กรงเทพฯ บศรนทร หนนภกด. 2555. การเขยนเพอการโฆษณา. คนทางานแลกเปลยนเรยนร [ระบบออนไลน] แหลงทมา : http : //www.gotoknow.org/blogs/posts/283044. 1 มถนายน 2555 ประกาศ ก.พ.อ. 2550. หลกเกณฑและวธการพจารณาแตงตงบคคลใหดารงตาแหนงผชวยศาสตราจารย

รองศาสตราจารย และ ศาสตราจารย ฉบบท 2 พ.ศ. 2550 www.pd.su.ac.th/Personel_law/Doc/O002-1.pdf 23 มกราคม 2558.

ประภาพรรณ อนอบ. 2554. การเขยนบทความวจยและบทความทางวชาการ. เอกสารประกอบการ ประชมพฒนาทกษะในการเขยนบทความวจยและบทความวชาการฯ สานกงานปองกนควบคมโรคท 7 จงหวดอบลราชธาน วนท 22 – 23 ธนวาคม 2554 ณ หองประชมโรงแรมบานไมงานรสอรท

จงหวดอบลราชธาน. td.dpc7.net/sites/default/files/write1.pdf 20 มกราคม 2558 ประสาร มฤคพทกษ. 2547. วธคด วธทางาน. พมพครงท 10, สานกพมพศยาม: กรงเทพฯ.

145  

พรทพย อดมสน. 2545. “การสอสารและประชาสมพนธในงานสงเสรมการเกษตร”. ใน เอกสารการสอน ชดวชาการสงเสรมการเกษตรเพอการพฒนา หนวยท 13. นนทบร : สาขาวชานเทศศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ภญโญ ชางสาน. 2539. การเขยนบทวทยโทรทศน-ภาษาไทยเพอการสอสาร. แหลงทมา : http : //www.ipesp.ac.th/learning/thai/chapter9-5.html และแหลงทมา : https://www.eduzones.com/knowledge มนส สวรรณ (ม.ป.ป.) .เทคนคการเขยนบทความทางวชาการ. www.personal.cmru.ac.th/UIRIC/joomla/File/02/technique.ppt 23 มกราคม 2558. มหาวทยาลยมหาสารคาม. หลกการเผยแพรนวตกรรม. สบคนจาก http://www.elearning.msu.ac.th/

Moodle 2556 22 มกราคม 2558. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2555. ประสบการณวชาชพสงเสรมการเกษตร. สานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ราชบณฑตยสถาน. 2546. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2542. วรภทร ภเจรญ. 2548. องคการแหงการเรยนร และการจดการความร. อรยชน: กรงเทพฯ. วรยทธ สมปาสก การบนทกและรายงานผลการปฏบตงาน (การเขยน)เขาถงไดจาก : https://www.gotoknow.org/posts/9850 วรยทธ สมปาสก. การสอนงานมอใหม เดอนมกราคม 2549 (2) เขาถงไดจาก

: https://www.gotoknow.org/posts/12343?class=yuimenuitemlabel วนท 1 มกราคม 2558

วรยทธ สมปาสก. กลวยไข : การปลกโดยใชเทคนคพเลยงนอง เขาถงไดจาก : https://www.gotoknow.org/posts/72965

วรยทธ สมปาสก. การสอนงานนกสงเสรมการเกษตรมอใหม. เขาถงไดจาก : https://www.gotoknow.org/posts/9061

สถาบนการพลศกษา วทยาเขตชมพร. วชาการเขยน. สบคนจาก http://www.ipecp.ac.th/ipecp /wbi/Thai /Program/ unit7/home.html. 22 มกราคม 2558.

เสนย วลาวรรณ. 2544. พฒนาทกษะภาษาไทย. เลม 3. กรงเทพมหานคร. สานกศกษาทวไป มหาวทยาลยมหาสารคาม. 2556. กระบวนการเรยบเรยงเนอหาทางวชาการ. (power point ประกอบบทเรยน) เขาถงไดจาก www.genedu.msu.ac.th/Course/1-

2556/unit2.ppt) 5/1/2015. อมรทพย ภรมยบรณ. 2557. การสอสารเพอประสานความรวมมอในงานสงเสรมการเกษตร.

ใน e-Learning.

ภาคผนวก

146  

ภาคผนวก 1

ตวอยางการเขยนเพอถายทอดประสบการณในงานสงเสรมการเกษตร

นกสงเสรมฯ เรยนรการผลตพชปลอดภย

การใหรางวลในคนเมอทาสาเรจแลว ไมดใจเทามคนคอยยนผาเยน นาเยนใหระหวางทาง หลงจากการประชมสมมนานกสงเสรมการเกษตร ประจาเดอนในวนท 21 กมภาพนธ 2549 ของสายท 1 ในชวงเชา และตอเนองจนถงเวลาประมาณ 14.00 น. นกสงเสรมการเกษตรทเขารวมสมมนา ไดเดนทางเขาศกษาดงานการผลตพชผกภายในตาบลคลองพไกร อาเภอพรานกระตาย เปนของดททมงานไดคนหาและนามาแลกเปลยนเรยนร เพอการพฒนากระบวนการสงเสรมการผลตพชปลอดภยของจงหวดกาแพงเพชร

การศกษาดงาน ไดเรมตนโดยคณขวญเรอน ใจใหม ไดเลาถงสภาพการผลตผกของกลม ซงเปนกลมเกษตรกรทผลตผกจาหนายเปนอาชพหลก ผานการเรยนรในกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร ปจจบนมสมาชกทผลตผกปลอดภย จานวน 20 คน และขณะนคณขวญเรอน ใจใหม ไดยกระดบการผลตสการผลตพชอนทรย โดยไดดาเนนการเขาสการผลตพชอนทรยประมาณ 9 เดอนเศษแลว และไดบอกถงมลเหตททาใหหนมาดาเนนการผลตพชผกอนทรย เนองจากตองการผลตอาหารทปลอดภยใหกบผปรโภค และเพอรกษาสขภาพของคนผลตและสงแวดลอม อกทงยงไดสรปวา ถาเกษตรกรจะทาการผลตจะตองมคณสมบตหรอหลกการ ดงน

1. ตองมความตงใจจรง คอใจตองมากอน 2. เรมตนกระบวนการจากการผลตพชปลอดภยกอน เชน ลดการใชสารเคม ใหอยในระยะทปลอดภย และลด

ปยเคม เปนตน 3. ตองเขาใจและยอมรบผล วาในชวงตนๆ รายไดและผลผลตจะลดลง 4. ตองศกษาและคนหาความรอยเสมอ

นอกจากนนกลมเกษตรกรทมารวมแลกเปลยนเรยนร. เชน ผใหญบาน สมาชก อบต. ไดเลาประสบการณ และความคดเหน ซงเปนขอคดเหนทด คอ

• การเรมตนทาเกษตรอนทรยหรอพชปลอดภย ควรเรมกจกรรมการลดปยเคมกอน โดยหนมาใชปยคอก/ปยหมกทดแทนใหมากขน

• การเลกใชยาฆาหญา ในระยะเรมตนวชพช / หญาจะขนมาก • การใชปยคอกโดยเฉพาะขวว จะทามหญาขนมาก ดงนนถาจะใชปยคอกจากขวว ตองนามาหมกกอน • การผลตพชปลอดภยบางคนจะขาดทนในระยะแรกๆ ตองรวมมอกนในการทาการผลตและการจาหนาย จะ

ทาใหอยได

หลงจากนน นกสงเสรมการเกษตร ไดลงแปลงศกษากระบวนการผลตพชอนทรย และแปลงผลตผกปลอดภยของกลมเกษตรกร บรรยากาศดจากภาพถายตอไปนครบ

นกสงเสรมการเกษตรศกษาดกระบวนการผลตพชอนทรยของเกษตรกร (แปลงนมทงพชผก/ไมผล) และแลกเปลยนประสบการณกบเกษตรกรเจาของแปลง คอคณขวญเรอน ใจใหม

147  

ศกษาดงานแปลงพชผกปลอดภย ซงอยในบรเวณใกลเคยงกน มการใชกบดกกาวเหนยว การปลกดอกดาวเรองไลแมลง การผลตปยหมก เปนตน

AAR (After Action Review) การเรยนรหลงการปฏบตงานของนกสงเสรมการเกษตร หลงจากการแลกเปลยนเรยนรกบเกษตรกรแลว

รายละเอยดของ AAR แยกบนทกอกบนทกหนง ในระหวางการ AAR เกษตรกรเจาของแปลงไดรวมฟงดวย และคณขวญเรอน ไดใหขอคดสะกดใจถงเสนทางสายพชปลอดภย/อนทรยวา " การใหรางวลในคนเมอทาสาเรจแลว ไมดใจเทามคนคอยยนผาเยน/นาเยนใหระหวางทาง" นกสงเสรมการเกษตรทกคนฟงแลว คงเหนพองตองกนวา "กระบวนการทางานในรปแบบเดมๆ คงถงเวลาตองปรบกระบวนการทางานกนใหมไดแลว"

148  

เปนอกกจกรรมหนงททางทมงานไดดาเนนการ โดยนาของดมา แลกเปลยนเรยนร.สเพอนๆ นกสงเสรมการเกษตร หวงไววาสงดๆ เหลานจะถกนาไปปรบใชในแตพนทตอไป บนทกมาเพอการ แลกเปลยนเรยนร.ครบ

วรยทธ สมปาสก 21/02/49

บนทกนเขยนท GotoKnow โดย สงห ปาสก

..... อานตอไดท: https://www.gotoknow.org/posts/16270 

149  

ภาคผนวก 2

ตวอยางการเขยนบนทกความรวชาการเกษตรหรอภมปญญาทองถน

กลวยไข : การปลกโดยใชเทคนคพเลยงนอง

ประเดนสาคญ “ ใหผลผลตและรายไดทมากขน จากผลผลตกลวยปละ 1 เครอ เปน 2 ป 3 เครอ” เมอวนท 23 ธนวาคม 2549 ผมไดมโอกาสลงไปเยยมเยยนสวนผลไมของคณลงวเชยรแยมมาก(http://gotoknow.org/blog/yutkpp/72227) เกษตรกรทตาบลมหาชย อาเภอไทรงามจงหวดกาแพงเพชร เพอศกษาเทคนคการปลกกลวยไข ซงเปนพชสญญาลกษณของจงหวดกาแพงเพชร แตขณะนพนทการปลกกลวยไขของจงหวดกาลงลดลงอยางมาก เรากเลยตองทาการศกษาสถานการณ ปญหาอปสรรค และคนหาเกษตรกรทสามารถทาการปลกกลวยไขและยนหยดอยไดเพอนามาเปนแนวทางในการสงเสรมการปลกกลวยไขของจงหวดกาแพงเพชรตอไป

คณลงวเชยรกเปนเกษตรกรคนหนงทเปนเปาหมายของเราทจะเขาไปศกษาเทคนคการปลกกลวยไขทสามารถสรางรายได และยนหยดอยได และขยายพนทปลกเพมขนอก โดยปจจบนมพนทปลกประมาณ 13 ไร

สาหรบบนทกนเปนสวนหนงของขอมลทผมและคณสายณห ปกวงค ไดรบฟงจากการบอกเลาจากคณลงวเชยร พรอมนาเดนดแปลงปลกกลวยไข มเทคนคหนงทไดรบการบอกเลาจากคณลงวเชยรเลาอยางภาคภมใจวาเปนเทคนคทเรยกวา "พเลยงนอง"

• คณลงวเชยร แยมมาก

คณลงวเชยรเลาวา แปลงกลวยไขโดยทวๆ ไป ปจจบนจะปลกใหมโดยใชหนอปลกปตอป และโคนตนกจะมหนอกลวยแทงออกมาหลายๆ หนอ และชาวสวนจะตดทงหมด เพอไมใหแยงอาหารตนแม

150  

แตในแปลงของคณลงวเชยร จะเหลอหนอทสมบรณไว 1 หนอ เพอใชทดแทน ซงในอดตการปลกกลวยไขของกาแพงเพชรกจะใชวธน แตปจจบนจะมปญหากลวยปท 2 จะไดผลผลตไมด จงเปลยนมาเปนการปลกใหมทกป

เทคนคของคณลงวเชยร กคอการไวหนอทดแทน และไวใหเรวกวาเดมคอจากเดมจะเปนการทดแทนใหไดปตอป จากปหนงใหผลผลตปละ 1 เครอ เปน 2 ป ได 3 เครอ

151  

หากตนทสมบรณกจะไว 2 ตนคกน เพอใหผลตอบแทนทเรวขน

สงเกตตนทตกเครอและใกลจะตด กจะมตนกลวยไขทดแทนทกตน

152  

หลงจากตดเครอกลวยเรยบรอยแลว กจะตดตนกลวยตนเดมโดยเหลอสวนของตนกลวยสวนใหญไว เพอใหตนพเกบความชนไวเลยงนองใหเจรญเตบโตขนมาทดแทนตอไป

เทคนค "พเลยงนอง" น กเปนภมปญญาหนงทเกดจากการเรยนรและจดการการปลกกลวยไข ของเกษตรกรทเกดขนจากการลงมอปฏบต และผลจากการใชวธนกคอ

- ใหผลผลตและรายไดทมากขน จากผลผลตกลวยปละ 1 เครอ เปน 2 ป 3 เครอ - การเลยงหนอทเรวขน เปนการปองกนความเสยงจากลม ซงเปนปญหาสาคญของกลวยไข หาก

ตนเดมถกลมพดเสยหาย กจะมตนใหมขนมาทดแทนทนท - มกลวยไขใหผลผลตเกอบตลอดป

ผมอาจจะบนทกเรองเลาไดไมละเอยดมากนกนะครบ แตรวบรวมขอมลเทคนคการปลกและการดแลรกษากลวยไขของเกษตรกรในจงหวดกาแพงเพชรทานอนๆ อกครงหนง แลวจดทาเปนรวมรปเลมทสมบรณเพอประโยชนในงานสงเสรมการปลกกลวยไขของจงหวดกาแพงเพชรตอไป

บนทกมาเพอการแลกเปลยนเรยนรครบ วรยทธ สมปาสก อานตอไดท: https://www.gotoknow.org/posts/72965

153  

ภาคผนวก 3

ตวอยางการเขยนบนทกความรในการทางานสงเสรมการเกษตร

ตวอยางตอไปน เปนประสบการณในการสอนงานนกสงเสรมการเกษตร ของสานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร ทไดดาเนนการในป พ.ศ. 2548 ทผเขยนไดบนทกไว โดยเนนการบนทกกระบวนการทใชในการสอนงานนกสงเสรมการเกษตรทบรรจใหม

การสอนงานนกสงเสรมการเกษตรมอใหม

วนนผมขอเลาประสบการณในการสอนงานนกสงเสรมการเกษตร เปนการถายทอดประสบการณ จากนกสงเสรมทมประสบการณสนกสงเสรมการเกษตรทบรรจใหม (มอใหม) ครงท 2 ของสานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร โดยเขยนเนอหาและรายละเอยดกจกรรมทไดดาเนนการในวนท 17 พฤศจกายน 48 ทผานมา ทไดเคยเขยนบนทกและนาเสนอผานทางโฮมเพจของสานกงานมาแลว เพอใหเพอนนกสงเสรมจงหวดอนๆ ทสนใจไดนาไปปรบใชในการพฒนาองคกรกรมสงเสรมการเกษตรของพวกเราตอไปนะครบ

นกสงเสรมการเกษตรทมความสามารถในการสงเสรมเกษตรกรใหมอาชพทมนคงและพงพาตนเองไดอยางยงยนนนจะตองมความสามารถในการจดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรได ดงนน เพอพฒนานกสงเสรมการเกษตรทเรมเขามาทางานใหม ๆ ใหไดรบการพฒนาและเรยนรวธการทางานขององคกรทมอยแลว การสอนงานจงเปนอกกระบวนการหนงของสานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร ทจะถายทอดประสบการณจากนกสงเสรมการเกษตรทมประสบการณ ใหแกนกสงเสรมการเกษตรรนใหมไดเรยนรและพฒนาตนเอง สานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร จงจดกจกรรมการสอนงานใหแกนกวชาการสงเสรมการเกษตรบรรจใหม (มอใหม) โดยกจกรรมแยกเปน 2 ประเภท คอ 1. กจกรรมการถายทอดความรทเปนหลกวชาการทมอยแลว และการเลาวธการทางานจากนกสงเสรมการเกษตรทมประสบการณ และประสบความสาเรจในการทางานสงเสรมการเกษตรมาแลว 2. กจกรรมการฝกปฏบตจรงในการเปนวทยากรกระบวนการ และการจดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรในภาคสนาม

ทง 2 กจกรรมดงกลาว กาหนดใหนกสงเสรมการเกษตรมอใหม รวมเรยนร เดอนละ 1 ครง ๆ ละ 2 วน โดยกจกรรมท 1 ใชสถานท ณ หองประชมของสานกงานเกษตรจงหวด ใชเวลา 1 วน สวนกจกรรมท 2 เปนการลงไปฝกการปฏบตงานจรงในภาคสนาม สวนสถานทนนจะขนอยกบพนททมกจกรรมกาลงดาเนนการและสอดคลองกบเนอหาในกจกรรมท 1 อก 1 วน การถายทอดความรทเปนหลกวชาการและประสบการณ ทเกยวของครงน กาหนดขนหลงจากการนานกสงเสรมการเกษตรมอใหม ลงฝกปฏบตภาคสนามครงท 1 มาแลว 1 ครง ในวนท 21 กนยายน 2548 เนองทมงานพจารณาแลวพบวา นาจะมการเพมความรวชาการ หรอตาราวชาการทเกยวของกบหลกการสงเสรมการเกษตร ทสอดคลองกบการลงฝกปฏบตภาคสนาม และการเลาประสบการณของนกสงเสรมการเกษตรรนพๆ ทมประสบการณและทางานสาเรจมาแลวในพนท จะทาใหนกสงเสรมการเกษตรทบรรจใหมไดเกดการเรยนรการทางานทรวดเรวและมประสทธภาพมากกวาการฝกภาคสนามเพยงอยางเดยว

154  

กจกรรมการถายทอดความรและประสบการณ ครงท 1

"ผฟง" รายชอนกสงเสรมการเกษตรมอใหมทรวมแลกเปลยนเรยนร 1. นายจน ขดเกลา นกวชาการสงเสรมการเกษตร สนง.เกษตรกงอาเภอบงสามคค 2. นายพนจ พนจผล นกวชาการสงเสรมการเกษตร 3 สนง.เกษตรอาเภอลานกระบอ 3. น.ส ชรพร วฒนจนดารตน นกวชาการสงเสรมการเกษตร 3 สนง.เกษตรอาเภอปางศลาทอง 4. น.ส นตยา บงคมเนตร นกวชาการสงเสรมการเกษตร 3 สนง.เกษตรอาเภอไทรงาม 5. น.ส วนวสาข จนเพชร นกวชาการสงเสรมการเกษตร สนง.เกษตรอาเภอคลองขลง

”ผเลา” นกสงเสรมการเกษตรทรวมถายทอดประสบการณ ประกอบดวย คณสายณห ปกวงค นกวชาการสงเสรมการเกษตร 7 ว (ประสบความสาเรจในการทางาน เปนเกษตรตาบลดเดนคนแรกของจงหวดกาแพงเพชร และมโอกาสเดนทางไปศกษาดงานดานการสงเสรมการเกษตรทประเทศอนโดนเซย) คณสมเดช สทธยศ นกวชาการสงเสรมการเกษตร 7 ว (มประสบการณในการจดการเรยนรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร) และคณวรยทธ สมปาสก นกวชาการสงเสรมการเกษตร 6 ว (ทาหนาทในการบนทกเรองเลาเพอนามาแลกเปลยนเรยนร)

กจกรรมและประสบการณทแบงบน · 1) เรมตนดวยเกษตรจงหวดกาแพงเพชร นายสรพล เถาวโท พบปะพดคยใหเหนความจาเปนในการแลกเปลยนเรยนร เพอพฒนานกสงเสรมการเกษตรมอใหม สมออาชพ · 2) การปรบเปลยนแนวคด การเลาประสบการณการทางานในอาชพนกสงเสรมการเกษตร 24 ป ไดทาอะไร ทาอยางไร และเรยนรอะไรบาง อะไรคอความรและทกษะทจาเปนตออาชพน สรางทศนคตทดตอการพฒนาตนเองของนกสงเสรมการเกษตร โดยคณสายณห ปกวงค สรปวานกสงเสรมการเกษตรตองเปนคณอานวยหรอวทยากรกระบวนการ โดยตอง o จดกระบวนการเปน o ฟงเปน ฟงแลวคด กอนโตตอบ o ตงคาถามเปน o จบประเดนเปน o สรปประเดน · 3) การจดทาแฟมสะสมงานของนกสงเสรมการเกษตรทกคน เพอเกบผลงาน และวดสมรรถนะของแตละคน โดยนายวรยทธ สมปาสก o มความคดเหนทถกตองกบอาชพนกสงเสรมการเกษตร วาเปนนกพฒนา ทตองพฒนาตน เองสความเปนมออาชพ o ทตองเรยนรและพฒนาตนเองอยตลอดเวลา

155  

o ตองมการบนทกและการจดเกบเปนแฟมสะสมงาน · 4) การเขยนบนทกและการรายงานผลการปฏบตงาน การถอดบทเรยนจากการปฏบตงานทกครง เพอประเมนสมรรถนะพนฐานของนกสงเสรมการเกษตร โดย นายวรยทธ สมปาสก และนายสายณห ปกวงค โดยบนทกในสงทไดทาอยางตอเนอง ประชาสมพนธและเกบเขาแฟมสะสมงาน การเขยนมขอดเพราะ o การเขยนเปนการบนทกผลงาน o เปนการพฒนาตนเอง o เปนการบนทกความรทงทเปนวธการ(กระบวนการ) และวชาการ o เปนการแลกเปลยนความรและประสบการณ · 5) ขอหามและขอควรปฏบต จากประสบการณ โดยสายณห ปกวงค นายสมเดช สทธยศ และนายวรยทธ สมปาสก ไดแนะนามอใหมใหถอปฏบต เชน

O ตองศกษาวชาการหรอศาสตรตางๆ ทเกยวกบการทางานเพมเตม

O ควรลงพนทปฏบตงานอยางตอเนอง เพอใหมศลปในการทางาน

O เกาะตดกบกลมหรองานอยตลอดเวลา บางครงไมจาเปนตองรองบประมาณกตองลงพนท

O ตองเปนนกสงเสรมรนใหทมการบนทกผลการทางาน /เกบภาพทปฏบตงานตงแตบดน

6) การสะทอนความคดเหนของนกสงเสรมการเกษตรมอใหม (ประเมนผล) ดงน o ด และเหนดวยเพราะเปนทางลดของมอใหม แตเนองจากเปนเรองใหมตองลงมอทาดวยจงจะคอยๆ เหนภาพชดเจน o เรมทางานมทงคนทรสกโดดเดยว แตมบางคนทรนพคอยแนะนา หากไดมการใหความรและฝกกอนลงพนท จะทาใหมความมนใจ และนาจะทางานในพนทไดดยงขน o อยากเรยนรการถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร ยนดทจะไปฝกรบความร o ควรวางแผนการพฒนาไวลวงหนาในระยะยาว ·

7) ขอตกลงของมอใหม o ตองจดทาแฟมสะสมงานทกคนนบตงแตวนน o รวมเรยนรวชาการ/ถายทอดประสบการณ เดอนละ 1 วน o ลงฝกปฏบตงานภาคสนามรวมกน เดอนละ 1 วน o บนทกประสบการณและถอดบทเรยนจากการฝกปฏบตงานภาคสนามทกครง สรปบทเรยน จากการจดการถายทอดความรวชาการและการแลกเปลยนประสบการณ ครงน ทมงานไดเรยนรและไดรบประสบการณของทมงาน และหากจะดาเนนการในลกษณะนในครงตอๆไปตองปรบปรง ดงน 1. ตองมการวางแผนและกาหนดเวลาไวลวงหนานานๆ เพอใหผเขารวมแลกเปลยนเรยนรไดเตรยมตวและวางแผนการปฏบตงานใหสอดคลอง ซงในครงนมการนดหมายกระชนชด ทาใหนกวชาการสงเสรมการเกษตรอาเภอเมอง ไมสามารถมารวมเรยนรได 3 ทาน เพราะตดราชการ (ไดจดเอกสารใหอานเพมเตม) 2. เอกสารวชาการหรอตวอยางเอกสาร ควรจดทาใหเปนรปเลม เพอสะดวกในการหยบใชและจดเกบ 3. ควรเชญนกสงเสรมการเกษตรในระดบอาเภอทมประสบการณในเนอหาทถายทอด มารวมแลกเปลยนประสบการณเพมเตมหลายๆทานดวยในครงตอๆไป 4. ควรจดเวลาใหนกสงเสรมการเกษตรมอใหมไดรวมกนสรปบทเรยนในระหวางกลมมอใหมดวยกน เพอ

156  

ทบทวนสงทไดเรยนร และฝกการสรปบทเรยนดวยทกครง นเปนอกหนงประสบการณหรอองคความรหนงของทมงานและองคกรของสานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชร ทไดเรยนรจากการปฏบต ซงพอจะสรปไดวาหนวยงานทปฏบตงานดานการสงเสรมการเกษตร กอนทจะลงทางานในพนท องคกรจะตองพฒนาคนทจะลงไปทางานใหมความเขาใจ มความรความสามารถและมทกษะพนฐาน เปนเบองตน จะทาใหองคกรทางานใหประสบความสาเรจ และสงผลสเปาหมายคอเกษตรกรไดรบการพฒนาไปในทศทางทถกตอง อยางยงยน องคกรใดจะนาไปใชกสามารถถอดประสบการณหรอสอบถามรายละเอยดเพมเตมไดทสานกงานเกษตรจงหวดกาแพงเพชรนะครบ ( 055-711060,หรอท http://kamphaengphet.doae.go.th)